10

บทท 2 เอกสารและงานวจยทเกยวของ

การวจยครงนเปนการศกษาความเครยดและพฤตกรรมการเผชญความเครยดของวยรนในสถานพนจและคมครองเดกและเยาวชน ความสมพนธระหวางความเครยดและพฤตกรรมการเผชญความเครยดของวยรนในสถานพนจและคมครองเดกและเยาวชน และการเปรยบเทยบความแตกตางของความเครยดและพฤตกรรมการเผชญความเครยด ตามความแตกตางของอาย เพศ การศกษา ระยะเวลาทอยในสถานพนจและคมครองเดกและเยาวชน จ านวนครงทอยในสถานพนจและคมครองเดกและเยาวชน และการใชสารเสพตดของวยรนทอยในสถานพนจและคมครองเดกและเยาวชน ผวจยไดทบทวนวรรณกรรมจากเอกสารและงานวจยทเกยวของ ดงตอไปน 1. วยรนและวยรนทมพฤตกรรมเสยง 2. กฎหมายทเกยวของกบการกระท าผดของเดกและเยาวชน 3. สถานพนจและคมครองเดกและเยาวชนจงหวดชลบร 4. การพยาบาลแบบองครวม 5. แนวคดเกยวกบความเครยดและพฤตกรรมการเผชญความเครยด 6. ความเครยดและพฤตกรรมการเผชญความเครยดในวยรน

วยรนและวยรนทมพฤตกรรมเสยง วยรนเปนวยทมการเปลยนแปลงเขาสวฒภาวะทงรางกาย จตใจ อารมณ และสงคมเปนวกฤตชวงหนงของชวต เนองจากเปนชวงตอของวยเดกและผใหญ โดยเฉพาะอยางยงในระยะตนของวยจะมการเปลยนแปลงมากมายเกดขน ซงการเปลยนแปลงดงกลาว จะมผลตอความสมพนธ ระหวางวยรนดวยกนเอง และบคคลรอบขาง หากกระบวนการเปลยนแปลงดงกลาว เปนไปอยางเหมาะสม จะชวยใหวยรนสามารถปรบตวไดอยางเหมาะสม และกระตนใหพฒนาการดานอน ๆ เปนไปดวยด การใหความหมายของวยรนตลอดจนการก าหนดชวงอายอาจจะมความเหลอมล ากน มผใหความหมายของวยรน ดงน Wilson (2009 cited in Hockenberry, 2009) กลาววาวยรนหมายถงบคคลทอยในชวงระยะเวลาของการเปลยนแปลงจากวยเดกเขาสวยผใหญ มการเปลยนแปลงอยางรวดเรวทงทางดานรางกาย จตใจ อารมณและสงคม มวฒภาวะทางอารมณ

11

พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2542 (ราชบณฑตยสถาน, 2546) ไดใหความหมายของวยรน คอภาวะหรอเหตการณทอยในระยะตอกนถอวาเปนระยะส าคญทจะเปลยนแปลงสภาพหรอความคด เปนชวงหวเลยวหวตอของชวตทจะเตบโตเปนผใหญ WHO (2011) ใหความหมายวา วยรนเปนผมลกษณะ 3 ประการ คอ มพฒนาการดานรางกายโดยมวฒภาวะทางเพศ มพฒนาการทางดานจตใจ โดยมการเปลยนแปลงจากเดกไปเปนผใหญ และมการเปลยนสภาวะทางดานเศรษฐกจจากการทตองพงพาทางเศรษฐกจเปนบคคลทสามารถประกอบอาชพ มรายได สามารถรบผดชอบและพงพาตนเอง และไดก าหนดอายของวยรนอยระหวาง 10-19 ป วนดดา ปยะศลป (2546) กลาววาระยะวยรน เปนชวงเวลาทคาบเกยวระหวางวยเดกกบวยผใหญ เปนวยทมการเจรญเตบโตทางดานรางกายสงสด ตลอดจนมการเปลยนแปลงทางดานอารมณ สงคมการศกษา การท างาน และตองการคนหาอดมคตในชวตของตน สภร สวรรณจฑะ (2547) ไดกลาววาวยรนอยในชวงอาย 10-19ป เปนวยทอยในระยะวกฤตทมการเปลยนแปลงในดานตาง ๆ ทส าคญทงทางดานรางกาย จตใจ และพฤตกรรม ซงมความส าคญตอการเตรยมพรอมทเขาสวยผใหญ พนม เกตมาน (2550) อธบายวาวยรนเปนวยทมการเปลยนแปลงเกดขนหลายดาน เดกจะเรมเขาสวยรนเมออายประมาณ 12-13 ป โดยสวนใหญเพศหญงจะเขาสวยรนเรวกวาเพศชายประมาณ 2 ป และจะเกดการพฒนาไปจนถงอายประมาณ 18 ป จงจะเขาสวยผใหญ อมพร เบญจพลพทกษ (2550) ไดกลาววาวยรนเปนวยทมการเจรญเตบโตอยางรวดเรว มการเปลยนแปลงจากวยเดกสวยผใหญ ประกอบดวยการเปลยนแปลงทงทางรางกาย จตใจ อารมณ สงคม รวมทง มการพฒนาทางเพศทสมบรณ สวรรณา เรองกาญจนเศรษฐ (2551) ไดอธบายเกยวกบวยรนวา เปนชวงวยทมการเจรญเตบโตอยางรวดเรว มการเปลยนแปลงทงทางดานรางกาย จตใจ อารมณ และสตปญญา อาภรณ ดนาน (2551) กลาวถงวยรนวาเปนชวงเปลยนผานจากวยเดกเขาสวยผใหญ มการเปลยนแปลงตางๆเกดขนอยางรวดเรว ตอเนอง และมองเหนไดอยางชดเจน นอกจากมการเปลยนแปลงทางดานรางกายทสามารถมองเหนไดอยางชดเจนแลว ชวงวยรนยงเปนชวงทตองเปลยนแปลงบทบาทของตนเองจากเดกสบทบาทของผใหญทจะตองมความรบผดชอบมากขน สรปวาวยรน หมายถง บคคลทมอาย ระหวาง 11-19 ป เปนวยทมความเปลยนแปลงจากวยเดกไปสวยผใหญแตไมสามารถจะก าหนดแนนอนไดวา เรมตนและสนสดลงเมอใด ค าจ ากดความ ค าวา "วยรน" มความหลากหลาย เนองจากขนกบความแตกตางของขนบธรรมเนยมประเพณและวฒนธรรม ตลอดจนความแตกตางทางสงคม

12

การแบงชวงของวยรน การแบงชวงอายของวยรน การก าหนดชวงอายของการเขาสวยรนไมสามารถก าหนดได อยางชดเจน ทงนการเลอกใชเกณฑการตดสนมความแตกตางกนในแตละทฤษฎ และสงคมท แตกตางกน โดยทวไปจะแบงชวงของวยรนเปน 3 ชวงคอ วยรนตอนตน วยรนตอนกลาง และวยรนตอนปลาย (พนม เกตมาน, 2550; กรมสขภาพจต กระทรวงสาธารณสข, 2547) 1. วยรนตอนตน อยในชวงอาย 10-13 ป เปนชวงแรกของการเขาสวยรน ในชวงนวยรน จะยงมพฤตกรรมคอนขางไปทางเดก เปนชวงทมการเปลยนแปลงทางรางกายทกระบบ วยรนจะมความคดหมกมนกงวลเกยวกบการเปลยนแปลงทางรางกาย ซงจะสงผลกระทบไปยงจตใจ ท าใหอารมณหงดหงดและแปรปรวนงาย 2. วยรนตอนกลาง อยในชวงอาย 14-16 ป เปนชวงทมพฤตกรรมก ากงระหวางความเปนเดกกบผใหญ ชวงนวยรนจะยอมรบสภาพรางกายทมการเปลยนแปลงเปนหนมเปนสาวไดเรมมความคดทลกซง ตองการหาอดมการณและหาเอกลกษณของตนเอง เพอความเปนตวของตวเอง 3. วยรนตอนปลาย 17-19 ป เปนชวงเวลาของการตดสนใจทจะเลอกอาชพทเหมาะสม และเปนชวงเวลาทจะมความผกพนกบเพอนตางเพศ สภาพทางรางกายเปลยนแปลงเตบโตโดยสมบรณเตมท และบรรลนตภาวะในเชงกฎหมาย พฒนาการของวยรน เดกผหญงจะเขาสวยรนเรวกวาเดกผชาย พฒนาการของวยรนประกอบดวย พฒนาการทางดานรางกาย พฒนาการทางจตใจและสตปญญา และพฒนาการทางสงคม ดงน (พนม เกตมาน, 2550; กรมสขภาพจต กระทรวงสาธารณสข, 2547) 1. พฒนาทางดานรางกาย ไดแกการเปลยนแปลงทางรางกายทวไป และการเปลยนแปลงทางเพศ วยนมการสรางและหลงฮอรโมนเพศและฮอรโมนของการเจรญเตบโตอยางมากและรวดเรว รางกายจะเตบโตขนอยางรวดเรว แขนขาจะยาวขน ผหญงจะมไขมนมากกวาผชาย และผชายมกลามเนอมากกวาเพศหญง ท าใหเพศชายมความแขงแรงมากกวาเพศหญง นอกจากนยงมการเปลยนแปลงทางเพศ คอ วยรนผชายจะมอาการนมขนพาน เสยงแตก หนวดเคราขน และเรมมฝนเปยก สวนวยรนหญงจะเปนสาวขน คอ เตานมมขนาดโตขน ไขมนทเพมขนจะท าใหรปรางมทรวดทรง สะโพกผายออก และเรมมประจ าเดอนครงแรก การมประจ าเดอนครงแรก เปนสญญาณบอกการเขาสวยรนในหญง ทงสองเพศจะมการเปลยนแปลงของอวยวะเพศ ซงจะมขนาดโตขน และเปลยนเปนแบบผใหญ มขนขนบรเวณอวยวะเพศ มกลนตว และมสวขน 2. พฒนาการทางจตใจและสตปญญา วยนจะมการพฒนาสตปญญาสงขน มความคดเปนแบบรปธรรม มความสามารถในการคด วเคราะห และสงเคราะหสงตางๆไดมากขนตามล าดบ

13

จนเมอพนวยรนแลว จะมความสามารถทางสตปญญาไดเหมอนผใหญ แตในชวงระหวางวยรนนอาจขาดความยงคด มความหนหนพลนแลน ขาดการไตรตรองใหรอบคอบ มความคดเกยวกบตนเอง มเอกลกษณซงจะแสดงถงความเปนตวตนอยางชดเจน มความสามารถในการรบรตนเอง จะเรมแสดงออกถงสงตนเองชอบ สงทตนเองถนด มภาพลกษณของตนเอง คอการมองภาพของตนเอง ในดานตาง ๆ ไดแก หนาตา รปราง ความสวยความหลอ ความพการขอดขอดอยทางรางกายของตนเอง นอกจากนวยรนตองการไดรบการยอมรบจากผอน ตองการการยอมรบจากกลมเพอนอยางมาก และมความภาคภมใจตนเอง มความเปนตวของตวเอง รกอสระ เสรภาพ ไมคอยชอบอยในกฎเกณฑกตกา เชอมนความคดตนเอง มปฏกรยาตอบโตผใหญทบบบงคบสง ความอยากร อยากเหนอยากลองจะมสงสดในวยน ท าใหอาจเกดพฤตกรรมเสยงไดงายถาวยรนขาดการยงคดทด การไดท าอะไรดวยตนเอง และท าไดส าเรจจะชวยใหวยรนมความมนใจในตนเอง การควบคมตนเอง วยนจะเรยนรทจะควบคมความคด การรจกยงคด การคดใหเปนระบบ เพอใหสามารถใชความคดไดอยางมประสทธภาพ และอยรวมกบผอนได ในเรองของอารมณ วยรนจะมอารมณปนปวน เปลยนแปลงงาย หงดหงดงาย เครยดงาย โกรธงาย อาจเกดอารมณซมเศราโดยไมมสาเหตไดงาย อารมณทไมดเหลานอาจท าใหเกดพฤตกรรมเกเร กาวราว มผลตอการเรยนและการด าเนนชวต ในดานจรยธรรม วยนจะมความคดเชงอดมคตสง เพราะวยรนจะเรมแยกแยะความผดชอบชวดได มระบบมโนธรรมของตนเอง ตองการใหเกดความถกตอง ความชอบธรรมในสงคม ชอบชวยเหลอผอน ตองการเปนคนด เปนทชนชอบของคนอน และจะรสกอดอดคบของใจกบความไมถกตองในสงคม หรอในบาน บางครงอาจจะแสดงออก วพากษวจารณพอแมหรอ ครอาจารยตรง ๆ อยางรนแรง การตอตาน ประทวงจงเกดไดบอยในวยนเมอวยรนเหนการกระท าทไมถกตอง หรอมการเอาเปรยบ เบยดเบยน ความไมเสมอภาคกน ในวยรนตอนตนการควบคมตนเองอาจยงไมดนก แตเมอพนวยรนนไป การควบคมตนเองจะดขน จนเปนระบบจรยธรรมทสมบรณเหมอนผใหญ 3. พฒนาการทางสงคม วยนจะเรมหางจากครอบครว ไมสนทสนมกบพอแมพนองเหมอนเดม แตจะสนใจเพอนมากกวา จะใชเวลากบเพอนนาน ๆ มกจกรรมนอกบานมาก เรมมความสนใจเพศตรงขาม สนใจสงคมสงแวดลอม ปรบตวเองใหเขากบกฎเกณฑกตกาของกลม ของสงคมไดดขน มความสามารถในทกษะสงคม การสอสารเจรจา การแกปญหา การประนประนอม การยดหยนโอนออนผอนตามกน และการท างานรวมกบผอน พฒนาการทางสงคมทดจะเปนพนฐานมนษยสมพนธทด และบคลกภาพทด การเรยนรสงคมจะชวยใหตนเองหาแนวทางการด าเนนชวตทเหมาะกบตนเอง เลอกวชาชพทเหมาะกบตน และมสงคมสงแวดลอมทดตอตนเองในอนาคตตอไป การเปลยนแปลงทางสรรวทยาของวยรนในแตละแหง โดยทวไปวยรนจะมพฒนาการทง 3 ดานไปพรอม ๆ กน ไดแกพฒนาการดานรางกาย จตใจและสงคม ถาวยรนมการพฒนาในดาน

14

ตาง ๆ อยางเหมาะสม จะชวยท าใหวยรนสามารถปรบตวไดดและปองกนการเกดปญหาทอาจเกดขนได จะท าใหวยรนเจรญเตบโตเปนผใหญทดสามารถท าประโยชนใหกบประเทศชาตและสงคมตอไป วยรนทมพฤตกรรมเสยง/ พฤตกรรมกาวราวรนแรง และ/ หรอพฤตกรรมการกระท าผดกฎหมาย ดงทไดกลาวมาแลววาวยรนเปนระยะของการเปลยนแปลงจากวยเดกเขาสวยผใหญ วยรนอาจจะพบกบปญหา ความคบของใจในการปรบตวใหเขาสภาพแวดลอมและสงคม วยรนทมพฤตกรรมกาวราวรนแรง และ/ หรอพฤตกรรมการกระท าผดกฎหมาย มกเกดจากสาเหตของปญหาครอบครว การปรบตวเขากบสงคมสงแวดลอมไดไมด ตลอดจนการเลอกใชพฤตกรรมการเผชญปญหาทไมเหมาะสม การท าใหเกดความทอแทผดหวง ถกชกจงไปในทางทไมด จนอาจกลายเปนเดกทมพฤตกรรมกาวราว เกเร (สชา จนทนเอม, 2545) มผใหความหมายของเดกเกเร ดงน สชา จนทรเอม (2545) กลาววา เดกทกระท าผดอาญารวมทงเดกทกระท าการอนกฎหมาย บญญตเปนความผดส าหรบเดก โอฬาร เอยมประภาส (2541) ไดใหความหมายวาเดกและเยาวชนทกระท าความผด เปนการกระท าของเดกและเยาวชนทกฎหมายบญญตไวเปนความผด สมพนธ ศรมา (2544) สรปวา เดกและเยาวชนทกระท าผด หมายถง เดกและเยาวชนซงเขามาพวพนกบสถาบนหรอหนวยงานทเปนฝายบงคบใชกฎหมาย อนเนองมาจากการกระท าท ขดตอกฎหมาย Kvaraceus (1970) ไดใหค านยามเดกเกเรวา เปนเดกทแสดงความรสกออกมาในลกษณะทเปนภยตอตนเองและผอน พฤตกรรมของเดกเหลานจะสะทอนถงความตองการของเขา วยรนทมพฤตกรรมกาวราวรนแรง และ/ หรอพฤตกรรมการกระท าผดกฎหมาย หมายถง วยรนทมการกระท าทอาจจะถอเปนการละเมดตอศลธรรม หรอการกระท าทขดตอกฎหมาย รวมทงการกระท าทผดจากบรรทดฐานของสงคมและผดกฎหมาย โดยทมสาเหตของการเกดพฤตกรรมกาวราวรนแรง และ/ หรอพฤตกรรมการกระท าผดกฎหมาย สาเหตทท าใหวยรนกระท าความผดอาจเกดจากสาเหตใดสาเหตหนงโดยเฉพาะหรอหลายสาเหตประกอบกน สาเหตทท าใหวยรนมแนวโนมทท าใหเปนเดกทเกเรหรอกระท าความผด (สชา จนทรเอม, 2545) 1. สาเหตทางจตใจ ถาวยรนมสภาพจตใจทขาดความอบอน ขาดความรก ครอบครว

15

หยาราง ท าใหมผลตอการเจรญเตบโตของจตใจ สภาพจตใจของคนไดอาศยพนฐานทดจากบดามารดา เดกทแยกจากบดามารดาจะมความรสกขาดความรก อาจจะท าใหแสวงหาความรกและ วตถสงของ อาจท าใหเกดนสยลกขโมยเพอตอบสนองความตองการของตนเอง 2. สาเหตทางดานรางกาย การมสภาพรางกายทพการหรอโรคบางอยางท าใหเกดการ ขดขวางการปรบตวเขากบสงคมของวยรน วยรนกลมนอาจจะประกอบอาชญากรรมเพอทดแทน หรอเรยกรองความสนใจจากผอน เนองจากเกดความรสกกดดนจากการไมยอมรบจากวยรนทปกต 3. สาเหตทางสงคม การกระท าผดหรอพฤตกรรมกาวราวของวยรน สวนใหญจะเกดจาก การทถกสภาพสงคมบบบงคบ มกพบในวยรนทอยในแหลงเสอมโทรมตาง ๆ การยายทอย นอกจากน อทธพลของสงคมทมตอชมชน เชนภาพยนตร โทรทศน วทย หนงสอพมพ ตลอดจน การสอสารดวยเทคโนโลยททนสมย เชน อนเตอรเนต มสวนเกยวของทท าใหวยรนมการกระท าผดหรอมพฤตกรรมกาวราวรนแรงสงขน นอกจากนสามารถแบงลกษณะของวยรนทเกเรหรอมพฤตกรรมกาวราวไดดงน (สชา จนทรเอม, 2545) 1. วยรนทเปนอนธพาลทางสงคม วยรนกลมนมลกษณะตอตานสงคม โดยการเลยนแบบจากเพอน ไมมความรสกรบผดชอบชวด ท าผดโดยไมรสกวาสงทกระท านนเปนสงทไมด กาวราวและมความขดแยงภายในใจมาก 2. วยรนทปรบตวเองไมได วยรนกลมนมกจะเปนวยรนทอยในชมชนแออด หรอผมรายไดนอย ไมไดเรยนหนงสอหรอออกจากโรงเรยนตงแตอายยงนอย หรอบางรายอาจจะเปนลกคนสดทองของครอบครวทมลกหลายคน วยรนกลมนจะมความกาวราวมาก ลกษณะการกระท าผดมกจะกระท าเพยงคนเดยว 3. วยรนทมบคลกภาพปกต วยรนกลมนเมออยทโรงเรยนหรอสถานศกษาจะเปนคนทม ความประพฤตด มกจะมาจากครอบครวทด แตอาจจะอยในสภาพแวดลอมทไมด ท าใหเกดนสย อนธพาลได แตมกจะไมคอยรนแรง ถาไดรบการดแลและฝกอบรมจะสามารถกลบตวเปนคนดได ส าหรบสาเหตแหงการกระท าความผดของเดกและเยาวชน ถอวาเปนสาเหตเฉพาะบคคลบางคนอาจมเพยงสาเหตเดยว ในขณะทบางคนกมหลายสาเหตประกอบกน สาเหตแหงการกระท าความผดมอยหลายประการ และอาจแยกศกษาเปน 3 ดาน ดงน 1. ดานกฎหมาย นกกฎหมายเนนวาสาเหตแหงการกระท าความผดของเดกและเยาวชนเกดจากความเยาววย การรเทาไมถงการณหรอการถกหลอกใชจากผใหญ จงไมถอวาเปนการกระท า ความผดในทางอาญา โดยถอวาเปนเพยงพฤตกรรมเบยงเบน จงไมลงโทษในทางอาญาแตจะใช วธการส าหรบเดกและเยาวชนแทน เพอแกไขความประพฤต

16

2. ดานสงคมวทยา นกสงคมวทยาอธบายถงสาเหตแหงการกระท าความผดของเดกและเยาวชนวามาจากการทเดกและเยาวชนนนไดรบแบบอยางความประพฤตทไมดจากบคคลทอย รอบขาง เดกและเยาวชนยงขาดความหนกแนนทางจตใจ จงอาจถกครอบง า ชกจงไดงาย ท าใหพฤตกรรมเดกและเยาวชนประพฤตผดไปจากบรรทดฐานของสงคมและกลายเปนการกระท าความผดตอกฎหมายในทสด 3. ดานจตวทยา นกจตวทยาอธบายสาเหตของการกระท าความผดของเดกและเยาวชนเอาไวหลายทฤษฎ กลาวคอบางทฤษฎเหนวา การกระท าความผดนนอาจเกดจากความผดปกตของรางกายหรอทางจต ซงอาจมมาตงแตก าเนด หรอเกดขนภายหลงความเจบปวยหรออบตเหต ซงสาเหตดงกลาวมแนวโนมทจะผลกดนใหอารมณของบคคลแปรปรวน ยงเปนเดกหรอเยาวชน กอาจจะท าใหเกดการขาดความยบยงชงใจไมสามารถควบคมตนเองได และมพฤตกรรมทเปนปฏปกษตอสงคมและคนรอบขางและกระท าความผดไดงาย ซงอาจเปนการกระท าทรนแรง อยางไรกตามสามารถแยกแยะสาเหตแหงการกระท าความผดของเดกและเยาวชนเปน 2 สาเหตใหญ ๆ ดวยกน 3.1 สาเหตจากสงทอยรอบขางตวเดกและเยาวชน เชน ครอบครว สถานทอยอาศย บคคลรอบขาง สถานเรงรมย สภาวการณทางเศรษฐกจ การขาดแคลนเครองอปโภคบรโภคทจ าเปน หรอบงเกดความวนวายในสงคม 3.2 สาเหตทเกดจากตวของเดกและเยาวชนเอง เชนความผดปกตทางรางกายหรอจตใจหรอเกดจากพนธกรรมของเดกและเยาวชน จากทไดกลาวมาแลวนน ลกษณะการกระท าผดหรอพฤตกรรมกาวราวของวยรน อาจมเหตจากปจจยตาง ๆ หลายดาน ซงกลาวโดยสรปไดวาเกดจากการทมการปรบตวเมอเกดการเปลยนแปลงทางดานรางกาย จตใจ อารมณ สงคมหรอมพฤตกรรมการเผชญความเครยดทไมเหมาะสม ท าใหวยรนมพฤตกรรมทกาวราว รนแรง หรอกระท าความผดได

กฎหมายทเกยวของกบการกระท าผดของเดกและเยาวชน การกระท าความผดของเดกและเยาวชนการกระท าความผดของเดกและเยาวชนนนตรงกบค าวา “Juvenile Delinquency” ซงในทางวชาอาชญาวทยาและทณฑวทยา ไมถอวาการกระท าเชนนนเปนอาชญากรรม แตจะเรยกการกระท าความผดของเดกและเยาวชนวา “การกระท าผด” และไมเรยกเดกและเยาวชนผกระท าความผดวาเปนอาชญากร แมในกฎหมายไทย จะมไดนยามศพททวา “การกระท าความผดของเดกและเยาวชน” หมายความวาอยางไร แตเมอพจารณาตามพระราชบญญตจดตงศาลเยาวชนและครอบครว และวธพจารณาคดเยาวชนและครอบครว พ.ศ.

17

2534 มาตรา 11 ซงบญญตไววา “ศาลเยาวชนและครอบครวมอ านาจพพากษาคดหรอมค าสงในคดตอไปน 1. คดอาญาทมขอหาวาเดกหรอเยาวชนกระท าความผด 2. คดอาญาทศาลซงมอ านาจพจารณาคดธรรมดาไดโอนมาตาม มาตรา 61 วรรคแรก ฯลฯ 3. คดทศาลจะตองพพากษาหรอสงเกยวกบเดกและเยาวชนตามบทบญญตของกฎหมาย ซงบญญตใหเปนอ านาจหนาทของศาลครอบครว” จากบทมาตราดงกลาวจงพอสรปไดวา การกระท าความผดของเดกและเยาวชนนนหมายถงการกระท าความผดทางอาญา ตามประมวลกฎหมายอาญาและกฎหมายอนทมโทษทางอาญา และการกระท าความผดตอกฎหมายอน ๆ ซงบญญตใหเปนอ านาจหนาทของศาลเยาวชนและครอบครวจะพพากษาหรอมค าสง นอกจากน มาตรา 4 แหงพระราชบญญตดงกลาว ยงไดนยามของค าวา “เดก” และ “เยาวชน” ไววา เดก หมายความถง บคคลทมอายเกนเจดปบรบรณ แตยงไมเกนสบสปบรบรณและเยาวชน หมายความถง บคคลทมอายเกนสบสปบรบรณ แตยงไมถงสบแปดปบรบรณ เกณฑทใชในการแยกเดก หรอ เยาวชน กคออายของบคคลนน โดยจะพจารณาวา ในวนทการกระท าความผดไดเกดขนเปนวนแรกนน ผกระท ามอายเทาไร หากผกระท ามอายอยในชวงตงแต 7 ปเตมแตยงไมถง 14 ปเตม ถอวาบคคลนนเปน “เดก” แตหากบคคลนนมอายตงแต 14 ปเตมแตยงไมถง 18 ปเตม ถอวาบคคลนนเปน “เยาวชน” ไมวาบคคลนนจะบรรลนตภาวะโดยการสมรสกอนอายครบ 18 ป (ตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 20) หรอไมกตาม สถานพนจและคมครองเดกและเยาวชน ตามพระราชบญญตจดตงศาลเยาวชนและครอบครวฯ พ.ศ. 2534 ไดใหนยามของ สถานพนจไววา สถานพนจ หมายความวา สถานพนจและคมครองเดกและเยาวชนกลาง สถานพนจ และคมครองเดกและเยาวชนจงหวด และสถานพนจและคมครองเดกและเยาวชนของแผนกคด เยาวชนและครอบครวของศาลจงหวด ซงจดตงตามพระราชบญญตน สถานพนจจงเปนอก หนวยงานหนงของกระทรวงยตธรรม อนมผอ านวยการสถานพนจเปนผรบผดชอบดแล เปนอก องคกรหนงทมบทบาทส าคญกบเดกและเยาวชนทกระท าผดไมยงหยอนไปกวาศาลเยาวชนและ ครอบครว และมกจะถกจดตงเคยงขางกบศาลเยาวชนและครอบครวดวย อ านาจหนาทของสถานพนจ สามารถสรปยอยไดเปน 3 หนาทหลก ดงตอไปน 1. สบเสาะและพนจ ตลอดจนท ารายงานเสนอตอศาลเกยวกบประวต สงแวดลอม และ สาเหตของการกระท าผดของเดกและเยาวชน เพอเสนอตอผอ านวยการสถานพนจและสอดสอง เดกและเยาวชน ทศาลมค าพพากษาใหคมประพฤต หรอก าหนดเงอนไขใหปฏบตตาม 2. ควบคมตวเดกและเยาวชนไวระหวางการพจารณาคดตามค าสงศาลหรอควบคม

18

ตวเดกและเยาวชนตามค าพพากษาของศาล 3. ศกษาคนควาถงสาเหตของการกระท าความผดของเดกและเยาวชน หนาทดงกลาวขางตนเปนหนาทหลกและยงมอ านาจหนาทอน ๆ ตามทพระราชบญญตจดตงศาลเยาวชนและครอบครวฯ พ.ศ. 2534 ไดก าหนดไว

สถานพนจและคมครองเดกและเยาวชนจงหวดชลบร สถานพนจและคมครองเดกและเยาวชนจงหวดชลบร ตงอยเลขท 222 หมท 9 ต าบลหนองอรณ อ าเภอบานบง จงหวดชลบร เรมเปดท าการเมอวนท 7 สงหาคม พ.ศ. 2538 ระยะเวลาแรกทเปดด าเนนการไดเชาอาคารพาณชย 2 คหา ทต าบลเสมด อ าเภอเมอง จงหวดชลบร ใชเปนทท าการชวคราวในระยะเรมเปดท าการจนถงป พ.ศ. 2543 เดกและเยาวชนทถกควบคมตวในระหวางการสอบสวน และพจารณาของศาล จะสงไปควบคมทสถานพนจและคมครองเดกและเยาวชนจงหวดระยอง ตอมาเมอป พ.ศ. 2541 นายธ ารง - นางระรน เนองจ านงค ไดบรจาคทดนจ านวน 69 ไร 2 งาน 28 ตารางวาเพอใชประโยชนในการจดสรางสถานพนจและคมครองเดกและเยาวชนจงหวดชลบร และสถานแรกรบเดกและเยาวชนจงหวดชลบร กอสรางแลวเสรจเมอป พ. ศ. 2543 และใชเปนทท าการตงแตวนท 19 มนาคม พ.ศ. 2543 จนถงปจจบน (สถานพนจและคมครองเดกและเยาวชนจงหวดชลบร, 2552) บทบาท อ านาจ และภารกจ ของสถานพนจและคมครองเดกและเยาวชน จงหวดชลบร 1. ด าเนนการดานคดอาญา คดครอบครว ก ากบการปกครองเกยวกบทรพยสนของผเยาว 2. การบ าบด แกไข ฟนฟ ปองกน พฒนาและสงเคราะห ตลอดจนตดตามและประเมนผลเดกและเยาวชนทอยในความควบคม 3. ประสานความรวมมอและสรางเครอขายกบชมชน องคกรภาครฐและเอกชน เพอการมสวนรวม และสนบสนนกระบวนการยตธรรมส าหรบเดกและเยาวชน การบ าบด แกไข ฟนฟ และสงเคราะหผกระท าผดเดกและเยาวชน 1. งานพยาบาล มบทบาทในการดบ าบด แกไข ฟนฟเดกและเยาวชนดงน 1.1 ดแลและตรวจกายของเดกและเยาวชน เพอเปนแนวทางในการบ าบด แกไข และฟนฟ 1.2 ดแลและใหการฟนฟเดกและเยาวชนทตดยาเสพตด ตลอดจนการฟนฟสมรรถภาพแกเดกและเยาวชนทประสบอบตเหต 1.3 การเยยมเยยนดแลเดกและเยาวชนทเจบปวยทโรงพยาบาล 1.4 การจดกจกรรมโครงการเพอเผยแพรความรเกยวกบยาเสพตด โรคเอดส และ

19

การดแลสขภาพของเดกและเยาวชน 2. งานจตวทยา 2.1 ศกษา สงเกต สมภาษณ และวเคราะหพฤตกรรมของเดกและเยาวชนทรบตวเขาใหม เพอคนหาสาเหตการกระท าผด และจ าแนกประเภทเดกและเยาวชนเพอเขารบการบ าบด แกไข ฟนฟ ดวยแนวทางทเหมาะสมส าหรบเดกและเยาวชนแตละราย 2.2 ด าเนนการทดสอบเชงจตวทยาแกเดกและเยาวชนทรบตวเขาใหม และเดกหรอเยาวชนทมปญหาสขภาพจต รวมทงการทดสอบความถนดและความสนใจดานอาชพ เพอเปนแนวทางในการบ าบด แกไข ฟนฟ และพฒนาตลอดจนการสงเคราะหภายหลงไดรบการปลอยตว 2.3 การจดกจกรรมใหแกเดกและเยาวชนเพอปรบเปลยนพฤตกรรมและพฒนาศกยภาพเชงบวก 2.4 ใหค าปรกษาเชงจตวทยาเปนรายบคคล กลม และการปฏบตงานดานครอบครวบ าบดแกเดกและเยาวชน 3. งานสงคมสงเคราะห มบทบาทในการบ าบด แกไข ฟนฟ และสงเคราะหเดกและเยาวชนดงน 3.1 ใหค าแนะน าปรกษาแกเดกและเยาวชนเกยวกบการปรบตว การปฏบตตนและเกยวกบคด พรอมทงแกไขปญหาตาง ๆ ใหแกเดกและเยาวชน 3.2 สงเกต ศกษา และวเคราะหพฤตกรรมของเดกและเยาวชน เพอการจ าแนกและวางแนวทางในการบ าบด แกไข ใหเหมาะสมกบเดกและเยาวชนในแตละราย 3.3 จดกจกรรมบ าบดผตดยาเสพตดตามโปรแกรมการบ าบดของกรมพนจและคมครองเดกและเยาวชน 3.4 ประสานงานกบเครอขายองคกรภายนอก เพอชวยเหลอเดกและเยาวชนในรายทจ าเปนตองไดรบการสงเคราะหชวยเหลอในกรณตาง ๆ เชน เปนผพการ ตดเชอเอดส เปนเดกเรรอนไรทพงพงเปนตน การดแลแกไขปญหาเดกและเยาวชนในสถานพนจและคมครองเดกและเยาวชนจงหวดชลบร ประกอบดวยกจกรรม ดงตอไปน 1. ปฏบตงานดานการควบคมดแล การอภบาลดานการกนอยหลบนอน การพฒนาสขภาพเดกและเยาวชน และการปลกฝงระเบยบวนย รวมทงการบ าบด แกไข ฟนฟ และพฒนาเพอปรบเปลยนพฤตกรรมเดกและเยาวชนโดยค านงถงหลกสทธมนษยชน 2. ปลกฝงดานจรยา คณธรรม และการเคารพกฎเกณฑของสงคม เพอเปนแนวทางในการปรบตวเขากบสงคมตอไปเมอไดรบการปลอยตว

20

3. จดกจกรรมโครงการเพอพฒนาพฤตกรรมของเดกและเยาวชน เชนโครงการคาย แกนน าเยาวชน คายโรงเรยนแหงชวต เปนตน กจวตรประจ าวนของวยรนทอยในสถานพนจและคมครองเดกและเยาวชนจงหวดชลบร มดงน 6.00-7.00 น. ตนนอน จดเกบทนอน อาบน า ออกก าลงกาย 7.00-8.30 น. รบประทานอาหารเชา ท าความสะอาดโรงเลยงอาหารและถาดอาหาร หลงจากนนแบงหนาทท าความสะอาดอาคารตาง ๆ สนามบาสเกตบอล สนามตะกรอ 8.30-9.00น. เขาแถวเคารพธงชาต 9.30-10.00 น. พบครทปรกษา 10.00-11.30 น. ประชมกลมสมชชาคนจน รบการรกษาพยาบาล ทกวนจนทร องคาร พธ พฤหสบด 10.00-11.30 น. ทกวนศกรท 2 ของเดอน เจาหนาทจากพทธสมาคมใหความร 11.30-13.00 น. รบประทานอาหารกลางวน ท าความสะอาดโรงเลยงอาหารและ ถาดอาหารพกผอน 13.00-15.30 น. ฝกอาชพ ท างานศลปะ ทกวนจนทร 13.00-15.30 น. กจกรรมบ าบดยาเสพตด ทกวนองคาร 13.00-15.30 น. เขารวมชมรมตาง ๆ ทกวนพธ 13.00-15.30 น. กจกรรมบ าบดยาเสพตด ทกวนพฤหสบด 13.00-15.30 น. กจกรรมศลปะบ าบด ทกวนศกร 15.30-17.00 น. รบประทานอาหารเยน ท าความสะอาดโรงเลยงอาหารและถาดอาหาร 17.00-18.30 น. รบผดชอบงานทไดรบมอบหมาย/ อาบน าแลวขนหอนอน 18.30 – 22.00 น.ดโทรทศน/ เขยนสมดบนทกประจ าวน อานหนงสอ หรอพกผอนตามอธยาศย

การพยาบาลแบบองครวม

ในปจจบนแนวคดเกยวกบการดแลสขภาพแบบองครวมมผใหความสนใจและท าการศกษาอยางกวางขวาง พยาบาลเปนบคคลทมบทบาทส าคญในการดแลสขภาพแบบองครวม โดยการทพยาบาลตองปรบบทบาทจากการดแลมาเปนผทคอยใหความรและใหค าปรกษาแกผรบบรการมากขน ทศนา บญทอง (2531) และประเวศ วะส (2543) ไดสรางรปแบบแนวคดเกยวกบความเปนองครวมของมนษยทมการเชอมโยงของกาย จต สงคม และจตวญญาณ ดงนนจงพอจะสรป

21

ไดวา การดแลสขภาพแบบองครวมเปนการดแลทเนนการดแลคนทงคน ทงทางดานรางกาย จตใจ สงคม จตวญญาณ ตลอดจนสงแวดลอมรอบตว นอกจากนยงใหความส าคญกบความเชอและคานยมของบคคล เปดโอกาสใหผรบบรการไดเลอกและตดสนใจในการดแลสขภาพของตนเอง โดยพยาบาลมบทบาทหนาทในการชวยเหลอและสนบสนนผรบบรการ ความหมายของการพยาบาลแบบองครวม พยาบาลเปนบคคลากรทมความส าคญในการดแลสขภาพแบบองครวม ไดมผใหความหมายของการพยาบาลแบบองครวมไว ดงน ทศนา บญทอง (2531) กลาววา การพยาบาลแบบองครวมเปนการพยาบาลทเชอวา มนษยรวมเปนหนวยเดยว เปนการผสมผสานของกาย จตใจ และจตวญญาณ ในสภาพแวดลอม ทอาศยอย เออมพร ทองกระจาย (2542) สรปวาการพยาบาลแบบองครวมเปนแนวคดแบบ มานษยนยม มองภาวะความเจบปวยและสขภาพ เปนกระบวนการทมความซบซอน มขอบเขตในระดบบคคล ครอบครว และชมชน มการน าแนวคดของการใชวฒนธรรมพนบานเพอการพยาบาล ตลอดจนการใชวธการของแพทยทางเลอกดวย สมจต หนเจรญกล (2543) ใหความหมายการพยาบาลแบบองครวม คอการดแลบคคลทมจดมงหมายในชวต มความร ความคด ความเชอ ศาสนา ขนบธรรมเนยมประเพณ วฒนธรรม สงคม เศรษฐกจ สทธเสรภาพ และรปแบบการด าเนนชวตทแตกตางกน นอกจากนพยาบาลตองตระหนกถงคนในลกษณะขององครวม ไมสามารถแยกกาย จตใจ และวญญาณออกจากกนได สวล ศรไล (2551) กลาววาการพยาบาลแบบองครวมเปนการพยาบาลทมการขยายขอบเขตและแนวคดจากหลกการพนฐานเดมของพยาบาล มการใหคณคา มความเขาใจในฐานะความเปนมนษยของผรบบรการ มการยอมรบความแตกตางของแตละบคคล เคารพตอศกดศรและเสรภาพของมนษย ดงนน อาจกลาวโดยสรปไดวา การพยาบาลแบบองครวมหมายถง การพยาบาลทดแลคนทงคน ทงดานรางกาย จตใจ และจตวญญาณ เพอสงเสรมใหคนมสขภาวะทสมบรณ นอกจากน การพยาบาลแบบองครวมตามแนวคดของ Blatter (1981 อางถงใน เออมพร ทองกระจาย, 2542) ไดผสมผสานแนวคดของ Smuts และ Bevis เขาดวยกน ดงนนกระบวนการพยาบาลตามแนวคดของ Blatter ประกอบดวยกระบวนการชวต 9 กระบวนการ ซงมผลตอกนและกนภายในชวงชวต ภายในบคคล และชมชน ดงน

22

1. กระบวนการรบผดชอบตอตนเอง (the Self Responsibility Life Process) กระบวนการนจะเนนความรบผดชอบ (Self Responsibility) และความตระหนกในคณคาของตนเอง (Self Awareness) 2. กระบวนการดแลชวต (the Life Caring Process) เปนกระบวนการทพยาบาลเปนผทใหการดแล ชวยใหบคคลเจรญเตบโตและตระหนกในศกยภาพของตนเอง 3. กระบวนการพฒนาการของมนษย (the Human Development Life Process) เปน กระบวนการเจรญเตบโตของมนษย พยาบาลตองมความเขาใจในพฒนาการตาง ๆ ของมนษยใน แตละชวงวยได 4. กระบวนการจดการความเครยดในชวต (the Stress Life Process) เปนกระบวนการทเกดขนภายในตวบคคล เพอตอบโตสงทมาคกคามทงภายในและภายนอก พยาบาลตองสามารถประเมนความเครยดและกลไกการปองกนตนเองทเกดขนได 5. กระบวนการด าเนนชวต (the Life Styling Process) เปนกระบวนการทเกยวของกบการสงเสรมสขภาพ การปองกนโรค ทงในระดบบคคลและชมชน 6. กระบวนการตดตอสอสาร (the Communication Life Process) เปนกระบวนการ สอสาร การตดตอสอสารมความส าคญส าหรบการพยาบาลแบบองครวม การสอสารมทงในรปแบบของวนจภาษา และอวจนภาษา 7. กระบวนการแกไขปญหา (the Problem Solving life Process) เปนกระบวนการใน การเกบรวบรวมขอมล จดกลมขอมล คนหาปญหา การวางแผนแกปญหา การด าเนนการแกไขและการประเมนผล เพอใหไดมาซงภาวะสขภาพสงสด กระบวนการนยงครอบคลมถงการศกษาวจยดวย 8. กระบวนการสอนและการเรยนร (the Teaching/ Learning Life Process) เปน กระบวนการทจะท าใหเกดการเปลยนแปลงทางดานทศนคตและพฤตกรรม พยาบาลมบทบาทส าคญในการทจะเปนผสอน และมการเรยนรดวยตนเอง เสรมสรางการเรยนรใหกบบคคล ครอบครว และชมชน 9.กระบวนการเปนผน า และการเปลยนแปลง (the Leadership and Change Life Process) เปนกระบวนการทมการปรบเปลยนอยางมทศทางและมการวางแผน ท าใหบคคลและกลมเกดความเปลยนแปลงไปในทางทดขน จากกระบวนการดงทไดกลาวมา มความเกยวของกนระหวางภายในบคคล (Intrapersonal) ระหวางบคคล (Interpersonal) และชมชน (Community) ซงเปาหมายของ

23

การพยาบาลคอการปองกน (Preventive) การทนบ ารงสขภาพ (Nurturative) การสรรหาสงใหมในการดแลสขภาพ (Generative) เพอน าไปสการมสขภาวะทด จากแนวคดของการพยาบาลแบบองครวม พยาบาลสามารถน ากระบวนการพยาบาลแบบองครวมนไปใชในการดแลภาวะสขภาพของวยรนทอยในสถานพนจและคมครองเดก โดยการใชกระบวนการทง 9 ขนตอน เพอคนหาปญหาทงทางดานรางกาย จตใจ จตวญญาณ ของวยรนเหลาน และสามารถใหการพยาบาลเพอแกปญหาไดบรรลวตถประสงค

แนวคดเกยวกบความเครยดและพฤตกรรมการเผชญความเครยด

แนวคดเกยวกบความเครยด ความเครยดเปนสงทบคคลไมอาจหลกเลยงได ความเครยดเปนเรองของรางกายและจตใจ ทเกดการตนตว เตรยมรบกบเหตการณใดเหตการณหนง ซงบคคลคดวาไมนาพอใจ เปนเรองทเกนความสามารถของเราทจะแกไขได ท าใหรสกหนกใจ เปนทกข และพลอยท าใหเกดอาการผดปกตทางรางกายและพฤตกรรมตามไปดวย ความเครยดเปนเรองทเกดไดกบทกคน ความรนแรงขนอยกบสภาพปญหา การคด และการประเมนสถานการณของแตละบคคล ถาบคคลคดวาปญหาทเกดขนไมรายแรงกจะรสกเครยดนอย หรอบคคลจะรสกวาปญหานนรายแรง แตสามารถแกไขไดจะไมเครยดมาก แตถาบคคลรสกวาปญหานนรายแรง ไมสามารถแกไขได กจะเครยดมาก อยางไร กตามความเครยดในระดบพอด จะชวยกระตนใหมพลง มความกระตอรอรนในการตอสชวต ชวยผลกดนใหเอาชนะปญหาและอปสรรคตาง ๆ ไดดขน ไดมผใหความหมายของความเครยด ดงน ทศนา บญทอง (2533) กลาววาความเครยดเปนภาวะทเกดจากปฏกรยาของรางกายและจตใจทมตอสถานการณใด ๆ ทบคคลรบรไดวาถกคกคามในการบรรลเปาหมายของเขา และความเครยดเปนสภาวการณซงเปนผลกระทบทงหมดทเกดแกบคคลทงดานรางกาย จตใจ อารมณและสงคม เมอมสงทรบกวนและสงรบกวนนนอาจมสาเหตจากภายนอกหรอภายในบคคลกได ภาวะเครยดจงเปนอนตรายของความช ารดทรดโทรมในรางกาย และเปนสงทท าใหเกดความรสก ไมสขสบาย และท าใหรางกายตองมกระบวนการตอบสนอง เพอปรบหรอแกภาวะนนใหคนสสภาพสมดล กรมสขภาพจต (2549) ไดกลาววาความเครยด หมายถง ความรสกนกคดของบคคลในลกษณะหวาดหวน อดอด ไมสบายใจ ตอเหตการณใดเหตการณหนงทรบรวาเปนอนตราย ตอตนเอง และแสดงออกมาเปนพฤตกรรมตาง ๆ ทผดปกต รวมถงท าใหมอาการเจบปวยทางกายรวมดวย สวนทางดานจตวทยา ความเครยดหมายถง ปฏกรยาของรางกายและจตใจทตอบสนอง

24

ตอสงเราตาง ๆ ทบคคลรบรวาเปนอนตรายตอชวต ทรพยสน หรอภาพลกษณของตนเพอเตรยมพรอมทจะเผชญกบสงเรานน จ าลอง ดษยวณช (2545) กลาววา ความเครยด เปนความกดดนหรอแรงทมตอรางกายของคนอธบายไดวา ความเครยด เปนสภาวะทเกดจากสงเราภายนอก ทงสงทเราสามารถสมผสได และสงทคดภายในใจ มากระทบกบประสาทสมผสทง 5 และจตใจ จนท าใหเกดการปรบตวเพอจดการกบสงเราตาง ๆ Selye (1978) กลาววา ความเครยด หมายถง ภาวะทรางกายและจตใจมปฏกรยาตอบสนองตอสงทมาจากภายใน และภายนอกรางกายทมาคกคาม ขดขวางการเจรญเตบโตและความตองการของมนษย เปนผลใหมการเปลยนแปลงในรางกายเกยวกบโครงสรางและปฏกรยาทางเคมเพอตอตานการเปลยนแปลงทเกดขน Lazarus and Folkman (1984) ไดกลาวถงความเครยดวาเปนผลมาจากการปฏสมพนธระหวางบคคลกบสงแวดลอม และผลของปฏสมพนธนนบคลจะประเมนไดวาเกนกวาศกยภาพของตนจะเผชญอยได และรสกวาเปนสงคกคามตอชวต อาจท าใหเกดอนตรายได การตดสนความเครยดตองอาศยการประเมนดวยสตปญญา ความเครยดแบงเปน 3 กลมดงน 1. ความเครยดในความหมายของการตอบสนอง (Response Definition) หมายถง ปฏกรยาตอบสนองของบคคลตอสงเราทเขามาคกคามหรอท าอนตราย วดไดจากการเปลยนแปลงของของรางกายทตอบสนองตอสงทกอใหเกดความเครยด (Physiological Response) เชนมอสน หวใจเตนเรวขน เหงอออก กลามเนอเกรง เปนตน 2. ความเครยดในความหมายของสงกระตน (Stimulus Definition) หมายถง การทบคคลตองพบกบเหตการณทเกดการเปลยนแปลงในชวต และน ามาซงความเครยด เชน การตกงาน การหยาราง การตายของบคลในครอบครว เปนตน 3. ความเครยดในความหมายของปฏสมพนธระหวางบคคลกบสงแวดลอม (Person -environment Relationship Definition) โดยผานกระบวนการประเมนคาทางปญญา (Cognitive Appraisal) ถาบคคลรบรและประเมนวาสงแวดลอมหรอเหตการณทเกดขนเกนพลงความสามารถหรอเกนทรพยากรทมอย และเปนอนตรายตอความผาสก (Lazarus & Folkman, 1984) ดงนนสรปไดวาความเครยด เปนความกดดนจากสงเราภายนอกและภายในทมผลตอชวตประจ าวน ภาวะทรางกายและจตใจตอบสนองตอสงเราทมาคกคาม ท าใหมการเปลยนแปลงเพอตอตานการคกคามจากสงเรา โดยมการตอบสนองทงทางรางกายและจตใจ มความรสกไม สบายใจ วตกกงวล หรอเกดการเปลยนแปลงทางพฤตกรรมเพอใหความเครยดลดลงและสามารถด ารงชวตไดอยางปกตสข

25

สาเหตของความเครยด สาเหตของความเครยดมอยมากมายหลายประการแตกตางออกไป เนองจากธรรมชาตของความเครยด คอ สถานการณหนง ๆ ไมไดท าใหเกดความเครยดตอบคคลในระดบทเทาเทยมกน สจรต สวรรณชพ (2531) ไดกลาววาถาสาเหตของความเครยดหมายถงสงใด ๆ กตามท รบกวน หรอมผลกระทบตอความเปนอยของบคคล ความเจบปวย ความสญเสยและความทกขสรางความ กดดนตอจตใจ ท าใหกลไกการปรบตวของรางกายตองท างานเพอขจดภาวะเครยดนน ๆ สาเหตทท าให เกดความเครยดมกไมไดเกดจากเรองใดเรองหนงโดยเฉพาะ สวนใหญมกจะมสาเหตมาจากความรสกนก คดภายในจตใจของแตละคน เรมตงแตประสาทสมผสรบความรสกแลวสงตอไปทสมองซงจะรบร และ แปลผลออกมาเปนความรสกพอใจ หรอไมพอใจซงอาจแบงสาเหตของความเครยด ไดดงน 1. สาเหตทางรางกาย ไดแก โรคภยไขเจบตาง ๆ 2. สาเหตทางจตใจ ไดแก ความไมสมหวง ความขดแยงภายในจตใจ ความคบของใจ การสญเสยสงทมคา หรอสงทรก 3. สาเหตทางสงคม ไดแก การเปลยนแปลงในครอบครว บทบาทหนาทการงานทท าอย ความเครยดเกดจากสถานการณหรอเหตการณใด ๆ กตามท ผลกดนใหรางกายและจตใจผดไป จากเดม ท าใหไมสบายใจวตกกงวล ผดลกผดนง อารมณเสย ไมมสมาธ ไมพอใจ บางคนเมอเกดอารมณเครยด จะแสดงอาการออกมาทางกายดวย เชน ปวดศรษะ นอนไมหลบ กนไมได ออนเพลยเปนตน กรมสขภาพจต (2549) สรปสาเหตของความเครยดไว 5 ประการ ดงตอไปน 3.1 เกดจากความกดดน ถกกดดนจากสภาพแวดลอมและบคคลรอบขาง 3.2 เกดจากความวตกกงวล คนทชอบคดมาก กงวลกบอดต วตกกงวลอนาคต ยอมไมม ความสขในชวต คนเหลานจะนอนไมหลบ อารมณหงดหงด รสกผด ซมเศรา ออนเพลย สนหวง 3.3 เกดจากความคบของใจ จะท าใหเกดอาการเครยด 3.4 เกดจากการขดแยงในใจ เกดจากสภาพทเปนจรงกบสภาพทตองการไมตรงกน ไมสอดคลองกน และเมอจ าเปนตองตดสนใจใหเลอกอยางหนงอยางใดเพยงอยางเดยว 3.5 เกดจากความผดปกตทางรางกายของตนเอง เชน ความพการ ความผดปกตของ อวยวะสวนหนงสวนใดของรางกาย หรอปวยเปนโรคเรอรง และโรคประจ าตวทไมมทางรกษาให หายขาดได

26

นอกจากนความเครยด ยงอาจเกดจากอปนสยหรอวธการด าเนนชวตของคนบางคนทม ลกษณะดงนคอ เปนคนทชอบแขงขนสง ชอบทาทาย ชงดชงเดนเอาชนะ คนทเขมงวด เอาจรงเอาจงกบทกอยาง ไมมการผอนปรน คนทพยายามท าอะไรหลาย ๆ อยางในเวลาเดยวกน คนทมอารมณ รนแรงอดแนนในใจเปน ประจ า และคนทใจรอน จะท าอะไรตองใหไดผลทนท ไมชอบรอนาน ทฤษฎความเครยดของ Selye (1978) ซงไดรบการยอมรบวาเปนผเรมศกษาเรอง ความเครยด ไดท าการศกษาพบวาเมอเกดความเครยดแลว คนโดยทวไปจะมการตอบสนองหรอการปรบตวโดยแบงออกไดเปน3 ชวง คอในชวงแรกเปนชวงการตนตว ความสามารถในการรบมอกบความเครยดยงต า เพราะวากลไกทางรางกายยงไมพรอม แตตอมากจะปรบตวเขาสชวงท 2 ชวงของพยายามตอตานหรอ Resistance ตอความเครยด รางกายจะมปฏกรยา ตอบสนองในดานสรรวทยาและการเพมขนของฮอรโมนคอรตซอล และสารอะดรนาลน ซงในระยะสน คอการเตรยมพรอมเพอการตอสหรอการหนจากภยนตรายซงเปนการรกษาตวเพอความอยรอด ท าให รบมอกบความเครยดไดในระดบหนงแตเมอระยะเวลายาวออกไป คนกจะเขาส ชวงท 3 คอชวงของการ หมดแรง เนองจากคนเรากจะมความสามารถทจ ากดในการเผชญตอความเครยด ดงนน ถาเวลายงผานไปนานจะเกดเปนภาวะเหนอยหนายหมดพลง ซงประกอบดวย ความออนลาทางดานอารมณ ดานรางกาย และจตใจ อยางไรกตาม ความเครยดในระดบนอย ๆ จะกระตนใหบคคลมการจดการหรอการเผชญความเครยดเหลานน ความเครยดในระดบนจะท าใหบคคลมความเขมแขง อดทน สามารถเผชญความเครยดและหาวธการในการบรรเทาความเครยด ท าใหตอสกบอปสรรคและผานพนชวงเวลาวกฤตไปได แตถามระดบความเครยดสงมากและมความเครยดอยเปนเวลานาน ตลอดจนไมสามารถเผชญกบความเครยดเหลานนได อาจกอใหเกดปญหาทางดานสขภาพจตในภายหลงได การวดความเครยด ใชแบบวดความเครยดสวนปรง (SPST-20) เปนแบบวดเพอวดความเครยด ทเหมาะสมส าหรบคนไทย จากกรอบแนวคดทางดานชวภาพ จตใจ และสงคมของความเครยด เพอประเมนความเครยดของบคคลวาอยในระดบใด เปนแบบวดทผตอบสามารถตอบไดดวยตนเอง ตามขอความทตรงกบความรสกหรอประสบการณจรงทเกดขน (สวฒน มหตนรนดรกล และคณะ, 2540) พฤตกรรมการเผชญความเครยด ความหมายของพฤตกรรมการเผชญความเครยด เมอบคคลมความเครยดเกดขน ยอมสงผลกระทบตอรางกายและจตใจของบคคลนน บคคลตองวธการทจะปรบตวและแกไขปญหาทท าใหเกดความเครยดซง Lazarus and Folkman (1984) ไดใหความหมายของการเผชญปญหาวา เปนความพยายามทางความคดและพฤตกรรมของ

27

บคคลทใชในการจดการกบความตองการของรางกาย ทงภายในและภายนอกของบคคล ซงจะจดการไดเพยงใดขนกบพลงความสามารถของแตละบคคล ความพยายามนจะเกดขนอยางตอเนองและตลอดเวลา เมอบคคลถกคกคามจากสงแวดลอมภายนอก ท าใหเกดความเครยด ท าใหบคคลมการปรบตวและการแกไขปญหาเพอใหเกดภาวะดลยภาพตามเดม มผลท าใหเกดการเปลยนแปลงความรสกนกคด อารมณและพฤตกรรมตาง ๆ พฤตกรรมทบคคลแสดงออกเมอเผชญกบสงทมาคกคามหรอปญหาทเกดขนนเรยกวา การเผชญความเครยด Lazarus and Folkman (1984) กลาววา พฤตกรรมของบคคลในการจดการกบความเครยด ซงเกดจากการมปฏสมพนธระหวางคนกบสงแวดลอมภายในและภายนอก มกระบวนการเผชญปญหาแสดงไวเปนขนตอนตาง ๆ ดงตอไปน 1. มสงคกคามหรอมสงมากระตน เมอใดกตามทมสงคกคามหรอกระตนท าใหรสกวาความหวงหรอความตองการไมเปนไปตามเปาหมาย มนษยจะใชความพยายามหรอความสามารถ ในการเอาชนะตอสถานการณทมาคกคามนน เพอควบคมจตใจใหอยในภาวะสมดล ซงสงทมา คกคามหรอกระตนนน ไดแก ความเจบปวย การสญเสยคณคาในตนเอง การสญเสยสงทรก ภยอนตรายทเขาใกล ความรสกสองฝกสองฝาย 2. การประเมนสงกระตน การประเมนสงทมาคกคามหรอกระตนมความส าคญมาก ซงถอวาเปนกระบวนการของการใชความรและสตปญญา (Cognitive Process) โดยเหตการณนน จะไดรบการประเมนวามความรนแรง หรอกอใหเกดการสญเสย การคกคามและการทาทายหรอไมเรยกวา การประเมนระดบตนหรอปฐมภม และมการประเมนในระดบทตยภม เพอตดสนวาจะใชแหลงหรอกลวธใดในการเผชญปญหาโดยจ าแนกการประเมนสถานการณ หรอสงเรา การประเมนความเครยดแบงเปน 3 ขนตอน ดงน 2.1 การประเมนขนปฐมภม (Primary Appraisal) เมอบคคลเผชญกบเหตการณ ตาง ๆ บคคลจะประเมนในขนแรกวาเหตการณนนมผลทางบวก ทางลบ หรอไมมผลตอตนเอง การประเมนดงกลาวเปนการประเมนขนแรก ถาเหตการณนนถกประเมนวาเปนผลดตอตนเอง (Being Positive) หรอไมมผลตอตนเอง (Irrelevant) และผลสบเนองจากการประเมนเหตการณ ดงกลาวแสดงออกในทางทดหรอในเชงบวก ในทางตรงกนขามถาการประเมนเหตการณเกดขนในเชงลบตอตนเอง หรอการประเมนทกอใหเกดความเครยด (Stressful Appraisal) ผลการประเมนดงกลาวสามารถกอใหเกดผลสบเนองทางดานสขภาพและความเจบปวย ซงลกษณะนสามารถประเมนได3 ทาง คอ 2.1.1 การไมมผลไดผลเสย (Irrelevant) คอการทบคคลรสกเฉย ๆ กบสถานการณ ทเกดขน เนองจากไมกอใหเกดผลด หรอสงผลเสยอยางไร

28

2.1.2 เกดผลทางทด หรอไดประโยชน ( Being Positive) คอผลของเหตการณ เสรมใหเกดความสข หรอบคคลไดรบผลประโยชนจากเหตการณทเกดขน 2.1.3 เกดความเครยด (Stress) ซงภาวะดงกลาวท าใหบคคลเกดภาวะไมสมดล ทางจตใจ คอเกดความเครยดขน ซงสามารถประเมนได 3 ลกษณะ คอ 2.1.3.1 พลงความสามารถอนเกดจากความเจบปวย หรอเกดอบตการณรวมไป ถงการสญเสยบคคลอนเปนทรก หรอการทบคคลอนเปนทรกเจบปวย 2.1.3.2 การถกคกคาม (Threat) เปนการคาดการณวาจะเกดอนตรายหรอ การสญเสยขนหรอถาเกดเหตการณดงกลาวจะท าใหเกดความยงยากล าบากตามมา 2.1.3.3 การทาทาย (Challenge) เปนการคาดการณวาสามารถควบคมเหตการณ ทเกดขนได ซงอาจแสดงออกโดย การกระตอรอรน การตนเตนยนด เปนตน 2.2 การประเมนขนทตยภม (Secondary Appraisal) เปนการประเมนทแตกตางจากแบบแรก เพราะตองอาศยความเฉลยวฉลาดในการพจารณาอยางถถวน มความซบซอนมากกวา เพอหาแนวทางแกไขจดการปญหาทเกดขนอยางเหมาะสม กลาวคอเปนพฤตกรรมเผชญปญหา 2.3 การประเมนซ า เปนการเปลยนแปลงการประเมนทเคยกระท ามากอนตาม ขอมลทไดใหมจากสงแวดลอม ซงอาจจะสนบสนน หรอขดแยงกบขอมลเดมทมอยการประเมน ซ าเปนกระบวนการทเกดขนอยางตอเนอง มลกษณะเปนพลวตร (Dynamic) เชนกน อาจปรบเปลยนไดหรอพรอม ๆ กนได ซงอาจเกดจากการท างานของกลไกปองกนตน 3. ความรสกคาดการณ หรอท านาย เมอไดรบการประเมนแลววา เปนสงคกคาม บคคลจะคาดการณ หรอท านายถงอนตรายทจะไดรบท าใหมปฏกรยาตอบสนองทงดานรางกาย อารมณและพฤตกรรมและน าไปสการปรบตว หรอออกมาในรปการส หรอหน 4. พฤตกรรมการเผชญปญหา การเผชญปญหาของบคคลนน จะออกมาในรปพฤตกรรม ซงพฤตกรรมสมพนธกบความรสกนกคด จตใจ และอารมณของแตละบคคล และเมอไดรบสงกระตน หรอมการคกคามจากสงแวดลอมภายนอกหรอมสงกระทบจตใจ กมผลท าใหบคคลเกด การเปลยนแปลงความรสกนกคด อารมณและแสดงพฤตกรรมตาง ๆ ออกมาเรยกวาพฤตกรรม การเผชญภาวะปญหา Lazarus and Folkman (1984) ได แบงพฤตกรรมการเผชญปญหาเปน 2 กลม คอ 4.1 กลมทตอบสนองอยางเหมาะสม บคคลจะตระหนกวาตนเองก าลงตกอยในภาวะเครยด รบรสภาพการณหรอเหตการณทท าใหตนเองเกดความเครยด และสามารถเขาใจถงความตองการทงภายนอก และภายในสงคม ขณะเดยวกน จะเกดความตระหนกเกยวกบความสามารถของตนเองในการทจะรบมอกบความเครยดนน ซงหมายถงการเขาใจวามเหตการณอะไรก าลง

29

ด าเนนอย เชนการเขาใจวามความกงวลเกยวกบสภาพการณทตองแกไขปญหาเกดขน และเพอเปนการลดความตองการภายนอก บคคลจะคนหาวธการทจะขจดสภาพการณทกอใหเกดความเครยด การเปลยนแปลงวธการไปสเปาหมายการตดสนใจวาอะไรส าคญเปนอนดบแรกทตองเลอกท ากอน การจดสรรเวลาการมความกลาทจะแสดงออกมากขน และการกระท าบางสงบางอยางเพอลดความตองการภายใน ซงหมายถง การใหเวลาในการผอนคลายของรางกาย การปรบเปลยนลกษณะการคดทไมเปนประโยชน การปลดปลอยอารมณทเกบกดไว และการพยายามเปลยนแปลงพฤตกรรมของบคคล ผลของการตอบสนองตอความเครยดทเหมาะสมจะมผลดในระยะยาว ความเครยดจะลดลงไดดวยความพยายามของบคคลนนเอง อนจะกอใหเกดความเชอมนในตนเองมากยงขน และมการพฒนาทกษะในการแกไขปญหา ซงเปนผลใหมสขภาพทดขน และเปนการเพมภมตานทางของบคคลทมตอความเครยดในอนาคตตอไปขางหนาและการเผชญปญหาถาเปนไปอยางถกตองเหมาะสม กจะเกดการปรบตวทปกต 4.2 กลมทตอบสนองตอความเครยดอยางไมเหมาะสมมแนวโนมทจะกอใหเกดปญหาเพมขน บคคลจะไมตระหนกวาตนเองก าลงตกอยในภาวะเครยด แมวาจะมอาการทางกาย ทางจตใจ และทางพฤตกรรมทเปนสญญาณบงบอกเมอมความเครยดเกดขน เพอใหบคคลมการปรบตว แตบคคลไมสามารถเขาใจวาเกดอะไรขน ไมเขาใจถงสภาพการณทกอใหเกดความเครยด ซงลกษณะอยางนมกมการแปลความหมายของอาการตางๆทเกดขนอยางผด ๆ และแปลความหมายของสภาพการณทเกดขนอยางไมสมเหตสมผล มการคาดหมายแตเหตการณทเลวราย หรอผลอนเลวรายทจะเกดขนในอนาคต ขณะเดยวกนกมอาการทางกายซงเปนผลจากภาวะเครยดนนมากขน ท าใหเกดความวตกกงวลเกยวกบอาการเหลานน ความวตกกงวลกอใหเกดความวนวายใจมากขน และความวนวายใจนนท าใหบคคลมความวตกกงวลเพมมากขน ซงจะน าไปสความเครยดทมระดบรนแรงมากขนความเครยดทเกดจากความวตกกงวลทเกยวกบอาการทเกดและความวนวายใจจะมมากกวาความเครยดอนดบแรกทท าใหเกดการตอบสนอง พฤตกรรมทเกดขนมกจะมลกษณะของการหลกหนตอสภาพการณซงกอใหเกดความวตกกงวล บคคลอาจจะใชวธการปลกตวออกไปจากสงคม กาวราว หรอดมสรามากขน ใชยาระงบประสาทแบบผด ๆ ตดสารเสพตด มปญหาและในทสดอาจกลายเปนผปวย ผลในระยะยาว คอการสญเสยความเชอมนในความสามารถทจะจดการกบชวตของตนเอง การเผชญปญหาหากเปนไปอยางไมเหมาะสมจะท าใหเกดการปรบตวไมไดจะท าใหเกดความผดปกตขนทงรางกายและจตใจ

30

รปแบบการเผชญความเครยด เมอบคคลมความเครยดเกดขน กระบวนการเผชญความเครยดจะแสดงออกทางพฤตกรรม การเคลอนไหว อารมณ การเคลอนไหว อารมณ การสนทนา การแสดงเจตคต แนวคด ซงเปนเปาหมายทจะท าใหสงทมากระตนใหเกดความเครยดหมดไป ในการศกษาวธการเผชญความเครยดมนกจตวทยาหลายทานไดกลาวถงรปแบบการเผชญความเครยดไวดงน Lazarus and Folkman (1984) แบงการเผชญปญหาออกเปน 2 วธการ คอ การเผชญปญหาแบบมงเนนทปญหา (Problem Focus Coping) และการเผชญปญหาแบบมงเนน ทอารมณ (Emotional-focus Coping) 1. วธการเผชญปญหาแบบมงแกไขปญหา (Problem-focus Coping) เปนความพยายามทจะจดการกบปญหาโดยตรงกบสาเหต หรอปญหาทกอใหเกดสภาพเครยด มกใชเมอประเมนแลววาสามารถจดการใหความเครยดบรรเทาลงได โดยมการแสวงหาขอมลท เกยวของกบปญหา มการก าหนดปญหา วางแผน และตงเปาหมายในการแกปญหาน าประสบการณ ในอดตทเคยใชมาประกอบการพจารณาแกปญหาหาทางเลอกหลาย ๆ วธ ค านงผลดและผลเสยของ ทางเลอกทเหมาะสมทสด เชน เมอสอบตก บคคลกจะพยายามแกไขตนเองโดยการอานหนงสอมากขน ตงใจเรยนมากขน เปนตน 2. การเผชญปญหาแบบจดการกบอารมณ (Emotional-focus Coping) เปนความพยายามของ บคคลทจะควบคมความเครยดทางอารมณ วธการนมกจะใชในสถานการณทบคคลนนรสกวาตนไมสามารถเปลยนแปลงแกไขได วธการเผชญความเครยดนเปนการปรบความรสกเพอรกษาสมดลภายในจตใจ เชน การใชวธการนงสมาธ เปนตน Lazarus and Folkman (1984) กลาววา พฤตกรรมการเผชญความเครยดนนไมมวธใดทดกวากน รปแบบของพฤตกรรมการเผชญความเครยดจะขนอยกบบรบทของแตละบคคลตลอดจนสถานการณทบคคลเผชญอย บคคลอาจเลอกใชพฤตกรรมการเผชญความเครยดมากกวาหนงวธในเวลาหรอสถานการณเดยวกน หรอเมอบคคลเผชญความเครยดในเวลาและสถานการณทตางกน บคคลกอาจจะมการเลอกใชพฤตกรรมการเผชญความเครยดทแตกตางกน บคคลทเผชญความเครยดไดดนนจะตองสามารถประเมนสถานการณใหใกลเคยงกบความเปนจรงทเผชญอย และเลอกใชวธการหรอแสดงพฤตกรรมการเผชญความเครยดไดอยางเหมาะสม นอกจากน Jalowice (1988) พบวานอกจากบคคลจะใชพฤตกรรมการเผชญความเครยดทง 2 วธแลว บคคลยงใชวธการแกไขปญหาทางออมรวมดวย ซงวธการนเปนวธทน าไปสการเปลยนการรบรปญหา โดยทปญหาหรอสถานการณนนไมมการเปลยนแปลง

31

การเผชญความเครยดเปนกระบวนการทบคคลใชจดการกบสงทบคคลประเมนแลววาเปนสงทมาคกคามหรอกอใหเกดความเครยด เพอบรรเทาหรอขจดภาวะหรอสงทมาคกคามนน โดยการแสดงออกมาในรปของพฤตกรรม การวดการเผชญความเครยด ใชแบบวดพฤตกรรมการเผชญความเครยดของ Jalowice (1988) ซงพฒนามาจากแบบวดพฤตกรรมการเผชญความเครยดของ Lazarus and Folkman (1984) แบบวดพฤตกรรมการเผชญความเครยดของ Jalowice (1988) ซงเหมาะสมกบบรบทของคนไทย และมการน ามาใชกนอยางแพรหลาย ประกอบดวยขอค าถาม 36 ขอ

ความเครยดและพฤตกรรมการเผชญความเครยดในวยรน มการศกษางานวจยความเครยดและพฤตกรรมการเผชญความเครยดในวยรนทมลกษณะและอยในบรบทตาง ๆ ดงน กาญจนา เดชคม (2540) ศกษาความเครยดของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6 ในภาวะวกฤตจากกลมตวอยาง 850 คน โดยใชเครองมอแบบประเมนและวเคราะหความเครยดดวยตวเอง พบวานกเรยนสวนใหญมความเครยดอยในระดบปกตรอยละ 50.9 และระดบความเครยดสงกวาปกตเลกนอยรอยละ 34.4 นกเรยนทมความเครยดระดบรนแรงมรอยละ 12.5 สาเหตทท าใหนกเรยนรสกมความเครยดมากไดแก เวลาในการสอบของโรงเรยนและการสอบเขามหาวทยาลยใกลเคยงกน การทครอบครวมหนสนเพมมากขน ตองสอบเขาเรยนในมหาวทยาลยปดเพอจะไดมโอกาสทดในการหางานท าเมอจบการศกษาซงสอดคลองกบการศกษาของอรณ เกสรอบล (2544) พบวาสาเหตทท าใหนกเรยนสงกดกรมสามญศกษา จงหวดนนทบร จ านวน 404 คน เกดความเครยดมาทสดคอเหตการณนกเรยน ภายในโรงเรยน การศกษาและการสอบเขามหาวทยาลย นอกจากนจากการศกษาของภาสน มกดาวงษ (2547) ไดสนทนากลมนกเรยนชนมธยมศกษาตอนปลายจ านวน 36 คนและสมภาษณขอมลเชงลกจ านวน 5 คน พบวาสาเหตทท าใหนกเรยนเกดความเครยดมากทสดคอ การสอบเขาเรยนในมหาวทยาลย รองลงมาคอสาเหตจากเพอน การเลอกใชพฤตกรรมเผชญความเครยดโดยการออกจากเหตการณทท าใหเกดความเครยด การลดความกดดนภายในใจ การหาแหลงทใหความชวยเหลอ สวนการศกษาของนศานารถ สารเถอนแกว (2546) ศกษาความเครยดและวถการปรบแกของเดกวยรน ในโรงเรยนมธยมศกษา จงหวดนาน จ านวน167 คน โดยการใชแบบวดความเครยด และแบบวดวถการปรบแกของ Jalowice (1988) พบวาเดกนกเรยนวยรนในสถานทศกษา มความเครยดในระดบปานกลางรอยละ 88.48 มการเลอกใชวถการปรบแกทง 3ดาน โดยใชวธการปรบแกดานการจดการกบอารมณรอยละ 71.92 ใชวถการปรบแกดานการจดการกบ

32

ปญหาทางออม รอยละ 20.55 และใชวถการปรบแกดานการจดการกบปญหานอยทสด รอยละ 7.53 การศกษานสอดคลองกบการศกษาของศภนช สงฆะวด (2550) ศกษาเกยวกบความเครยดและพฤตกรรมการเผชญความเครยดของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6 สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาเขต 1 อ าเภอเมอง จงหวดเชยงใหม ปการศกษา 2549 โดยการใชแบบสอบถาม พบวา สาเหตสวนใหญทท าใหนกเรยนเกดความเครยดคอ ปญหาการเรยน รองลงมาคอปญหาครอบครว นกเรยนมความเครยดในระดบปานกลางรอยละ 43.12 ความเครยดระดบสงรอยละ 43.09 และนกเรยนเลอกใชวธการผอนคลายเปนสวนใหญ เชน การดโทรทศน ดภาพยนตร ฟงเพลง รองลงมาคอ การพยายามควบคมอารมณและการพยายามคดแกปญหา มการศกษาความเครยดและการจดการกบความเครยดของเยาวชนในอ าเภอบานธ จงหวดล าพนของศวาพร จปน (2551) กลมตวอยางเปนเยาวชน อายระหวาง 15-24 ป จ านวน 290 คน ใชแบบวดความเครยดสวนปรง SPST-60 และแบบวดการจดการกบความเครยดตามแนวคดของ Lazarus and Folkman (1984) ผลการศกษาพบวาสาเหตทท าใหเกดความเครยดระดบสงและรนแรง คอ ความเครยดจากครอบครว ความเครยดจากสงแวดลอม และความเครยดดานการเงน รอยละ 55.52, 52.41 และ 49.31 ตามล าดบ ดานการจดการความเครยด กลมตวอยางใชการจดการกบความเครยดทงสองแบบคอแบบมงแกไขปญหาและแบบมงแกไขอารมณ หงส บนเทงสข (2553)ไดศกษาความเครยดและภาวะสขภาพจตของของนกศกษาพยาบาลชนปท 2 คณะพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยราชธาน ปการศกษา 2552 พบวานกศกษาพยาบาลมความเครยดอยในระดบปกตรอยละ 82 และมภาวะสขภาพจตอยในระดบปกตเทากบคนทวไปรอยละ 51.2 สวนสาเหตทท าใหนกศกษาพยาบาลเครยดมากทสดคอสาเหตจากการเรยน รอยละ 68.5 รองลงมาคอฐานะทางดานเศรษฐกจและการเงนรอยละ 32.3 สวนการศกษาของรตตยา สลางสงห (2549) ศกษาความเครยดและการเผชญความเครยดของนกเรยนพยาบาลชนปท 1 ทมตอกฎระเบยบและธรรมเนยมปฏบตของวทยาลยพยาบาลกองทพบก กลมตวอยางเปนนกเรยนพยาบาลชนปท 1 ปการศกษา 2549 จ านวน 70 คน โดยการใชแบบสอบถาม จากการศกษาพบวาสถานการณทท าใหเกดความเครยดในระดบสง คอ ตองทองจ าชอพใหไดทกคน วธการเผชญความเครยดทนกเรยนพยาบาลชนปท 1 เลอกใชมากทสดคอ การลดความหวงและการตงเปาหมาย ทเปนไปไดจรง ซงสอดคลองกบการศกษาของจตรา สขเจรญ และสวรรณา วฒรณฤทธ (2551) ไดศกษาปจจยทมผลตอความเครยดและการเผชญความเครยดของนกศกษาพยาบาล วทยาลยพยาบาลบรมราชชนน ชลบร พบวานกศกษาพยาบาลมความเครยดระดบปานกลาง และมการใชพฤตกรรมการเผชญความเครยดดานการจดการดานอารมณมากกวาพฤตกรรมการเผชญความเครยดดานการจดการกบปญหา

33

มการศกษาความเครยดของเยาวชนในสถานพนจและคมครองเดกและเยาวชน จงหวดเชยงใหม โดยละออง วฒนศลป (2546) ไดท าการศกษาเยาวชนจ านวน153 คน โดยใชแบบวดความเครยดสวนปรง พบวา เยาวชนรอยละ 66.67 มความเครยดระดบปานกลาง รอยละ 24.18 มความเครยดระดบเลกนอยและรอยละ9.15 มความเครยดในระดบสง จากการศกษาของ Goodwin (2006) การเผชญความเครยดของวยรนในโรงเรยนมธยม พบวาเมอวยรนมอารมณโกรธและเสยใจ จะใชวธการเผชญความเครยดโดยการใชสารเสพตด การออกก าลงกาย การเผชญความเครยดดานการจดการกบอารมณ และการเผชญความเครยดโดยการใชพฤตกรรมการแสดงออกแบบกาวราว ซงสอดคลองกบการศกษาของ Aunola (2009) พบวาเมอวยรนตอนตนและวยรนตอนปลายเกดความเครยดจะใชวธการเผชญแบบการแสดงออก เชน การหาทางแกไขปญหา การปรกษาผปกครอง การใชวธการเผชญปญหาแบบเกบไวในใจ เชน การหลกหนจากปญหา และการเลอกใชวธการเผชญปญหาแบบถอยหน เชน การหลกหนจากความเครยด การแสวงหาวธการปลดปลอยอารมณเครยด จากการทบทวนวรรณกรรมพบวามการศกษานอยมากเกยวกบความเครยดและพฤตกรรมการเผชญความเครยดในวยรนทอยในสถานพนจและในวยรนทมพฤตกรรมกาวราวรนแรงหรอกระท าผดกฎหมาย และจากการศกษาของละออง วฒนศลป (2546) พบวาเยาวชนใน สถานพนจและคมครองเดกและเยาวชนจงหวดเชยงใหม พบวาเยาวชนสวนใหญมความเครยดอยระดบปานกลาง แตยงไมมการศกษาความเครยดและพฤตกรรมการเผชญความเครยดของวยรนใน สถานพนจและคมครองเดกและเยาวชน นอกจากนการน าแนวคดของการพยาบาลแบบองครวมทกลาววาพยาบาลตองดแลคนทงทางดานรางกาย จตใจ และจตวญญาณ ถาวยรนเหลานมความเครยดเกดขน พยาบาลควรจะมบทบาทในการดแลทางดานจตใจของวยรนเหลานดวย ดงนนผวจยจงสนใจศกษาความเครยดและพฤตกรรมการเผชญความเครยดของวยรนในสถานพนจและคมครองเดกและเยาวชน ซงเปนวยรนทมพฤตกรรมและมการกระท าทผดกฎหมาย โดยคาดหวงวาผลการวจยทไดจะสามารถใชเปนขอมลในการจดโปรแกรมการลดความเครยดและสงเสรมการใชพฤตกรรมการเผชญความเครยดทเหมาะสมใหกบวยรนในสถานพนจและคมครองเดกและเยาวชนหรอวยรนทมลกษณะคลายกบวยรนทท าการศกษา และสงเสรมการเลอกใชวธการเผชญความเครยดทเหมาะสม