Α. ΜΑΚΡΗ Μ. ΓΑΛΑΝΟΠΟΥΛΟΥ Κ. ΚΟΝΤΟΥ Ε. ΚΑΡΑΝΤΖΑΛΗ

Βασικές γνώσεις για τους σεισμούς…

Μέγεθος, εστία, ένταση, επίκεντρο, ρήγμα, σεισμικά κύματα…

Έννοιες που ακούγονται συχνά και που επαναλαμβάνονται από όλους μετά από ένα μεγάλο σεισμό.

Τι είναι σεισμός;

Το τράνταγμα του εδάφους, «το στιγμιαίο αποτέλεσμα μιας μακροχρόνιας διαδικασίας

συσσώρευσης δυναμικής ενέργειας σε καταπονούμενες περιοχές της λιθόσφαιρας». Ένα φυσικό

φαινόμενο που μπορεί να προκαλέσει πολλές και κάποτε ανεκτίμητες απώλειες …

Ο σεισμός είναι ένα φυσικό φαινόμενο, το οποίο προκαλείται από ξαφνική απελευθέρωση

μηχανικής ενέργειας από το εσωτερικό της γης με συνέπεια τη δημιουργία σεισμικών κυμάτων.

Τα κύματα αυτά μεταφέρουν ενέργεια και προκαλούν αναταράξεις του εδάφους.

Συνέπεια των σεισμών είναι και η δημιουργία τσουνάμι στη θάλασσα, όταν ο σεισμός είναι

υποθαλάσσιος και η μετακίνηση των λιθοσφαιρικών πλακών είναι μεγάλη.

Ο σεισμός μπορεί να είναι και αποτέλεσμα ανθρώπινης δραστηριότητας (όπως για παράδειγμα

μιας έκρηξης ή μιας υπόγειας πυρηνικής δοκιμής).

Εστία ή υπόκεντρο του σεισμού είναι ο χώρος που πρωτοεκδηλώνεται η διάρρηξη των

πετρωμάτων.

Επίκεντρο του σεισμού ονομάζεται το ίχνος της κατακόρυφης προβολής της εστίας πάνω

στην επιφάνεια της γης.

Εστιακό βάθος λέγεται η απόσταση του επίκεντρου από την εστία.

Οι σεισμοί γεννιούνται μόνο μέσα στη λιθόσφαιρα και εντοπίζονται κυρίως στα όρια των

λιθοσφαιρικών πλακών.

Πώς μετράμε τους σεισμούς; α) Το μέγεθος (Μ) του σεισμού μας δείχνει πόση ενέργεια

εκλύεται από την εστία κατά τη διάρκεια της σεισμικής δόνησης. Μετριέται σε βαθμούς της

κλίμακας Richter. β) Η ένταση του σεισμού δείχνει τα αποτελέσματά του, πόσο

καταστροφικός μπορεί να είναι. Μετριέται σε βαθμούς της κλίμακας Mercalli

Τα όργανα καταγραφής των σεισμικών δονήσεων είναι τα σεισμοσκόπια, οι σεισμογράφοι, και τα

σεισμόμετρα. Πάντως, οι ενόργανες καταγραφές των σεισμών στην Ελλάδα ξεκινούν στην αρχή

του αιώνα (1911) με την εγκατάσταση του πρώτου σεισμομέτρου στην Αθήνα.

Ο ελληνικός χώρος βρίσκεται στα όρια επαφής και σύγκλισης της Ευρασιατικής πλάκας με

την Αφρικανική, γι’ αυτό και είναι χώρος μεγάλης σεισμικότητας.

Σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία η Ελλάδα, από άποψη σεισμικότητας, κατέχει την πρώτη

θέση στη Μεσόγειο και την Ευρώπη καθώς και την έκτη θέση σε παγκόσμιο επίπεδο, μετά

την Ιαπωνία,

τις Νέες Εβρίδες,

το Περού,

τα νησιά Σολομώντα και

τη Χιλή.

Βασικό τεκτονικό γνώρισμα του Ελληνικού χώρου είναι το Ελληνικό τόξο.

Το Ελληνικό τόξο (τόξο του Αιγαίου) αποτελεί το όριο επαφής της Ευρασιατικής

λιθοσφαιρικής πλάκας και της Αφρικανικής πλάκας.

Οι δύο λιθοσφαιρικές πλάκες συγκλίνουν στην περιοχή αυτή με σχετική ταχύτητα 2,5 εκατοστά

το χρόνο, με συνέπεια την καταβύθιση της ωκεάνιας πλάκας της Ανατ. Μεσογείου κάτω από την

ηπειρωτική πλάκα του Αιγαίου.

Έτσι δημιουργείται ένα «τόξο» που αποτελείται από * την ελληνική τάφρο,

*το νησιωτικό τόξο, *την οπισθοτάφρο και *το ηφαιστειακό τόξο.

Παρατηρώντας τα επίκεντρα των σεισμών στον ελληνικό χώρο οδηγούμαστε στα εξής

συμπεράσματα:

τα επίκεντρα των επιφανειακών σεισμών στον ελληνικό χώρο και στις γύρω περιοχές

διατάσσονται κυρίως κατά μήκος του ελληνικού τόξου

οι σεισμοί ενδιάμεσου βάθους εκδηλώνονται στην περιοχή του Ν. Αιγαίου. Τα επίκεντρα

διατάσσονται σε μία ζώνη παράλληλη με το ελληνικό τόξο.

Ο σεισμός, ως φαινόμενο, είναι σαφές ότι στιγμάτισε και καθόρισε την ανθρωπότητα σε όλη τη

διαδρομή της. Γι’ αυτό και είναι ενδιαφέρον να δούμε το σεισμό μέσα από τη ματιά των

«παλαιότερων», όπως αυτή καταγράφεται σε θρύλους, μύθους και δοξασίες.

Τ. ΑΡΙΔΑΣ - Μ. ΔΑΒΛΑΝΤΗΣ - Γ. ΝΤΕΡΟΣ - Π. ΠΑΝΑΓΑΚΟΣ - Θ. ΣΕΛΑΧΟΓΛΟΥ

«Ατράνταχτες Θεωρίες» - Μύθοι για τους Σεισμούς

-Οι ιθαγενείς της Βόρειας Αμερικής πίστευαν ότι μια τεράστια χελώνα σήκωνε τη γη στην

πλάτη της. Κάθε φορά που πατούσε το πόδι της κάτω, γινόταν παντού ένας ισχυρός σεισμός.

-Ένας μύθος της Κεντρικής Αμερικής λέει πως τη Γη την κρατάνε τέσσερις γίγαντες. Όταν

οι κάτοικοι της Γης αυξάνονται πολύ, ένας από τους τέσσερις κουνιέται για να ρίξει αυτούς που

περισσεύουν.

-Στην παγωμένη Σιβηρία οι άνθρωποι πίστευαν ότι η γη ήταν σε ένα πελώριο έλκηθρο, που

το οδηγούσε ο θεός Τούλι. Το πρόβλημα ήταν ότι τα σκυλιά που το έσερναν είχαν … ψύλλους.

Όταν λοιπόν ξύνονταν, για να τους διώξουν, έκαναν τη γη να τρέμει.

-Κάποιοι λαοί στη Δυτική Αφρική θεωρούν υπεύθυνο έναν ερωτευμένο γίγαντα. Στήριζε,

λένε, τη Γη στην πλάτη του κόντρα σε έναν τεράστιο βράχο. Η γυναίκα του κρατούσε στα χέρια

της τον ουρανό. Όταν ο γίγαντας άφηνε τη Γη για να αγκαλιάσει τη γυναίκα του, μαντέψτε τι

συνέβαινε. Σεισμός.

-Άλλοι πάλι, στη Μοζαμβίκη της Αφρικής πίστευαν ότι οι σεισμοί συμβαίνουν όταν η Γη

κρυολογεί. Την ένοιωθαν να τρέμει από τον υψηλό πυρετό.

-Σύμφωνα με ένα γιαπωνέζικο θρύλο, οι σεισμοί προκαλούνται από το τεράστιο γατόψαρο

που ζει στο βυθό της θάλασσας. Όταν κοιμάται όλα είναι σταθερά και καλά. Μόλις όμως ξυπνά

και αρχίσει να σκαλίζει από δω και από κει για να βρει φαγητό, τότε είναι που γίνεται ο σεισμός

(και πρέπει να είναι πολύ λαίμαργο ψάρι, γιατί η Ιαπωνία είναι μια από τις πιο σεισμογενείς

περιοχές στον κόσμο).

Και μια ατράνταχτη Ελληνική Θεωρία

Ο Αριστοτέλης θεωρούσε ότι για τους σεισμούς ευθύνονται οι άνεμοι. Πίστευε ότι δυνατές ριπές

ανέμων έμπαιναν από σπήλαια βαθιά στη γη. Τα σπήλαια γέμιζαν με αέρα που, όταν θερμαινόταν,

εκτονωνόταν με μια δυνατή έκρηξη.

Όμως οι ελληνικής καταγωγής θεωρίες δεν αρχίζουν, αλλά τελειώνουν με τον Αριστοτέλη.

Πολύ πριν από αυτόν οι αρχαίοι Έλληνες πίστευαν ότι υπεύθυνοι για τους σεισμούς ήταν ο

πανίσχυρος Ποσειδώνας και ο γίγαντας Εγκέλαδος.

Για τον Ποσειδώνα πίστευαν ότι με την τρίαινά του προκαλούσε, αλλά και κατασίγαζε τις

εκρήξεις των ηφαιστείων, τις θύελλες και τους σεισμούς, γι’ αυτό και ονομαζόταν «Ενοσίχθων» .

Πίστευαν ότι δημιουργούσε τα νησιά, τις σκοπέλους και τις πηγές, ότι εξουσίαζε τα έγκατα της

γης και γι αυτό ονομαζόταν και ενοσίγαιος, γαίας κινητήρ, γαιάοχος. Πίστευαν επίσης ήταν ο

άνδρας της Γης και την εξουσίαζε, κάθε φορά δε που θύμωνε μαζί της, την ταρακουνούσε άγρια,

γι αυτό και ονομαζόταν και «γαιοσείστης» και «σεισίχθων», δηλαδή αυτός που κινεί τη γη.

Άλλωστε δεν ήταν τυχαίο που σε αυτόν πρόσπεφταν οι αρχαίοι Σπαρτιάτες όταν γινόταν σεισμός.

Για το γίγαντα Εγκέλαδο, το γιο του Ουρανού και της Γαίας, που έλαβε μέρος στη γνωστή

μας Γιγαντομαχία, υπάρχουν διάφορες εκδοχές.

Η επικρατέστερη από αυτές μας λέει ότι έχασε στη μονομαχία του με την Αθηνά. Τότε, η

Αθηνά τον έθαψε κάτω από την Αίτνα. Όταν το βουνό αυτό βγάζει λάβα και καπνό θεωρείται ότι

προέρχονται από την οργή του.

Σύμφωνα με άλλους,

η Αθηνά του έριξε τη Σικελία πάνω του, καθώς έφευγε μετά τη μάχη και έκτοτε είναι

έγκλειστος και προσπαθεί να απελευθερωθεί. Πάνω δε στον αγώνα του αυτό σείεται η γη.

ΓΕΡΟΝΤΑΚΟΥ Κ., ΓΕΩΡΓΑΝΕ Α., ΣΕΦΕΡΛΗ Ν., ΤΣΟΥΚΛΕΡΗ Γ.

Σ Ε Ι Σ Μ Ο Ι Σ Τ Ο Π Α Ρ Ε Λ Θ Ο Ν

Η Λακωνία ονομαζόταν «εύσειστος» και «καιετάεσσα» από τους «καιετούς» (χάσματα) που υπήρχαν εκεί.

Ο κατστροφικός σεισμός του 464 π.Χ. στην αρχαία Σπάρτη

Η σφοδρότητα του σεισμού ήταν ασύλληπτη. Οι κορυφές του Ταϋγέτου απερράγησαν και άνοιξαν

χάσματα σε διάφορα σημεία.

Έχει καταγραφεί ότι σ΄ένα γυμναστήριο λίγο πριν από το σεισμό ασκούνταν έφηβοι και νεανίσκοι,

όταν παρουσιάστηκε ένας λαγός. Οι νεανίσκοι βγήκαν να τον κυνηγήσουν και σώθηκαν, ενώ οι

έφηβοι που παρέμειναν μέσα σκοτώθηκαν με την κατάρρευση του κτιρίου. Ο κοινός τάφος τους

ονομάστηκε Σεισματίας. Καθώς οι δονήσεις διήρκησαν μέρες και ήταν συνεχείς και ισχυρές όλα τα

σπίτια γκρεμίστηκαν εκ θεμελίων και αναφέρονται πάνω από 20.000 θύματα.

Η ολοκληρωτική καταστροφή θεωρήθηκε ότι οφειλόταν στην οργή του Ποσειδώνα που προκάλεσαν

οι Σπαρτιάτες. Οι τελευταίοι είχαν αποσπάσει από το βωμό του Ποσειδώνα στο Ταίναρο και

θανατώσει είλωτες καταδικασμένους σε θάνατο, που είχαν καταφύγει σε αυτό το φημισμένο άσυλο.

Ολόκληρη την πόλη σώριασε στο έδαφος ο Ποσειδών Ταινάριος.

Ο σεισμός της Μονεμβάσιας

Το 365 π.Χ. μία σεισμική δόνηση στα νοτιοανατολικά της σημερινής Λακωνίας απέκοψε τη

χερσόνησο που ήταν γνωστή ως «Άκρα Μινώα» και προκάλεσε μεγάλες αλλαγές στη γεωλογική

διαμόρφωση του τοπίου.

Πόλεις μεγάλης ιστορικής σημασίας, βυθίστηκαν μερικώς ή ολικώς, όπως η Πλύτρα, ο Ασωπός, οι

Βοίες και η Επίδαυρος Λιμηράς.

Παυλοπέτρι Λακωνίας

Το Παυλοπέτρι, που βρέθηκε στα βάθη της θάλασσας για άγνωστους μέχρι στιγμής λόγους, γύρω

στο 1.000 π.Χ., μοιάζει να συγκαταλέγεται μεταξύ των πρώτων λιμένων της Μεσογείου, αφού τα

ανασκαφικά στοιχεία έχουν εξαγάγει ευρήματα νεολιθικά και προδίδουν μια ηλικία 5.000-6.000

ετών.

Έρευνες δείχνουν ότι οι κάτοικοι στο Παυλοπέτρι είχαν ήδη αναπτύξει προηγμένα οικιστικά

μοντέλα, ένα εξελιγμένο εμπόριο και είχαν μια πολιτιστική ανάπτυξη ανώτερη αυτής που

υποθέτουμε ότι είχαν οι κάτοικοι αυτής της εποχής.

Η πόλη εκτεινόταν σε 100 χιλιάδες τετραγωνικά μέτρα, τα μισά εκ των οποίων έχουν

χαρτογραφηθεί, αφού μεγάλο τμήμα παραμένει θαμμένο στην άμμο.

Πιθανολογείται ότι το Παυλοπέτρι κατέληξε στα βάθη της θάλασσας από ένα τσουνάμι, από μία

κατολίσθηση που προκάλεσε ένας σεισμός ή ακόμη από τη διαρκή άνοδο της στάθμης της θάλασσας.

Ασωπός

Ο Ασωπός ήταν αρχαία πόλη. Η πόλη βυθίστηκε το 365 μ.Χ. μετά από ισχυρό σεισμό, στον οποίο

οφείλεται και ο χωρισμός του βράχου της Μονεμβασιάς.

Από τα Λακωνικά του Παυσανία, όπου αναφέρει τις αποστάσεις του Ασωπού από τις Ακριές

(Κοκκινιά) και το Υπερτελέατον (Βόρ. Φοινικίου) προκύπτει ότι η θέση της Πλύτρας, ήταν η θέση

του Ασωπού.

ΚΟΥΤΡΗΣ Β. - ΜΑΥΡΟΓΙΑΝΝΗ Ε. - ΝΤΕΛΑΛΗ Ε. - ΠΗΓΑΔΙΩΤΗ Δ. - ΤΖΩΡΤΖΗ Μ.

Σεισμοί στη Λακωνία – μετά το 1900

Η Λακωνία είναι μια από τις περιοχές της Ελλάδας με έντονη σεισμικότητα.

Εδώ τα Ρίχτερ χτυπoύν με μεγέθη που φθάνουν ακόμη και τους 7,5 βαθμούς.

Γενικά στη Λακωνία μετά το 1900μ.Χ έχουν καταγραφεί περισσότεροι από 300 σεισμοί μικρού ή

μεγάλου μεγέθους

Οι μεγαλύτεροι σεισμοί του τελευταίου αιώνα είναι οι παρακάτω:

11/8/1903 Κύθηρα 7.9R. Ο σεισμός αυτός είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος σεισμός όλων των

εποχών στην Ελλάδα και είχε επίκεντρο τα Μιτάτα. Του σεισμού προηγήθηκε θόρυβος και οι

μετασεισμικές δονήσεις συνεχίστηκαν για μία εβδομάδα. Σημαντικές βλάβες υπέστησαν σπίτια στη

Λακωνία, Κόρινθο, Σαντορίνη. Έγινε αισθητός σε όλη την Ελλάδα αλλά και ως την

Κωνσταντινούπολη!!! Βλάβες σε σπίτια είχαμε επίσης και σε χωριά στην Λακωνία, στην Κόρινθο και

στην Σαντορίνη. 2 άνθρωποι τραυματίστηκαν ενώ 3 πέθαναν.

30/8/1926 Σπάρτη 7,2R. Ο ισχυρότατος σεισμός έγινε αισθητός στην Πελοπόννησο , Αθήνα,

νησιά Κυκλάδων, Ιόνια Νησιά και σε μεγάλο μέρος της Ηπειρωτική Ελλάδας. Αρκετά σπίτια

κατέρρευσαν ενώ πολυάριθμα ρηγματώθηκαν. Δεν υπήρχαν νεκροί ή τραυματίες.

1/7/1927 σεισμός 7,1 R νοτιοανατολικά της Λακωνίας, στο Οίτυλο της Μάνης. Τα χωριά που

βρίσκονταν στο ανατολικό μέρος του Ταΰγετου έπαθαν τις μεγαλύτερες καταστροφές. Ο σεισμός

έγινε αισθητός σε Σικελία και Αίγυπτο.

8/1/2006 Κήθυρα 7.6R.Ο σεισμός αυτός είχε βάθος 70km και επίκεντρο 30km ανατολικά των

Κηθύρων. Καταστροφές παρουσιάστηκαν στο χωριό Μητάτα αλλά έγινε εξαιρετικά αισθητός σε

περιοχές που βρίσκονταν σε ακτίνα μέχρι 45km.

6/1/2008 Σπάρτη 6.1R. Ο σεισμός έγινε αισθητός σε όλη την Πελοπόννησο και προκλήθηκαν

πολλές ζημιές. Τραυματίστηκαν 5 άνθρωποι ενώ δεν υπήρχαν θύματα.

Οι παραπάνω σεισμοί ήταν οι μεγαλύτεροι του τελευταίου αιώνα και οι πιο καταστροφικοί . Όμως η

περιοχή μας κινδυνεύει και δέχεται καθημερινά μικρότερες σεισμικές δονήσεις.

Α. ΜΑΚΡΗ Μ. ΓΑΛΑΝΟΠΟΥΛΟΥ Κ. ΚΟΝΤΟΥ Ε. ΚΑΡΑΝΤΖΑΛΗ

ΡΗΓΜΑΤΑ ΣΤΗ ΛΑΚΩΝΙΑ

Το ρήγμα αποτελεί μία διάρρηξη(σπάσιμο) στο φλοιό της γης κατά μήκος της οποίας μπορεί να

αναγνωριστεί κίνηση των εκατέρωθεν τεμαχών. Υπάρχουν τρία είδη ρηγμάτων :

1. Κανονικά ρήγματα,

2. Ανάστροφα ρήγματα

3. Ρήγματα οριζόντιας μετατόπισης.

ΕΝΕΡΓΑ ΡΗΓΜΑΤΑ

Ενεργό ρήγμα είναι εκείνο το οποίο έχει προκαλέσει τουλάχιστον ένα σεισμό κατά τη διάρκεια των

προηγούμενων δέκα χιλιάδων χρόνων (Ολόκαινο). Η ιστορική και η παλαιοσεισμολογική έρευνα

βοηθούν στο χρονικό καθορισμό του τελευταίου μεγάλου σεισμού σε ένα ρήγμα.

ΤΟ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΟ ΡΗΓΜΑ

Δυτικά των Κυθήρων, βορειοδυτικά της Κρήτης μέχρι τα ανοιχτά της Πύλου σύμφωνα με

νεότερες έρευνες γεωμορφολόγων βρίσκεται το μεγαλύτερο γνωστό ρήγμα της Μεσογείου μήκους

300 χιλιομέτρων από το οποίο προήλθε ο καταστροφικότερος σεισμός όλων των εποχών στην

περιοχή με χιλιάδες νεκρούς μεγέθους 8,3 Ρίχτερ το 365 μ.Χ.

ΑΡΚΟΥΔΗ Α. - ΒΑΒΟΥΓΙΟΥ Κ. - ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΥ Χ. - ΚΩΣΤΑΝΤΕΛΟΥ Μ.

Σεισμοί στη Λακωνία του Σήμερα – Μέτρα προστασίας

Σύμφωνα με τους χάρτες σεισμικής επικινδυνότητας που εξέδωσαν από κοινού οι τέσσερις

σεισμολογικοί φορείς της χώρας (τομέας Γεωφυσικής – Γεωθερμίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, τομέας Γεωφυσικής του

Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, Γεωδυναμικό Ινστιτούτο Αστεροσκοπείου Αθηνών, Ινστιτούτο Τεχνικής Σεισμολογίας και Αντισεισμικών

Κατασκευών) στα μέσα της δεκαετίας 1980 – 1990, η περιοχή της Πελοποννήσου χωρίζεται σε δυο

τμήματα:

i. Το πρώτο, που ανήκει στη δεύτερη κατηγορία σεισμικής επικινδυνότητας και περιλαμβάνει

Αρκαδία, Λακωνία και Αργολίδα.

ii. Το δεύτερο, που ανήκει στην τρίτη κατηγορία επικινδυνότητας και περιλαμβάνει όλη

τη βόρεια Πελοπόννησο και τη δυτική της ακτή από Αχαΐα μέχρι και τη χερσόνησο της

Μάνη

ΣΕΙΣΜΟΣ ΣΤΗΝ ΚΑΛΑΜΑΤΑ

Το Σάββατο 13 Σεπτεμβρίου 1986 ένας φοβερός σεισμός έπληξε την Καλαμάτα .Το μέγεθος του

ήταν 6.0 της κλίμακας Ρίχτερ.

ΣΕΙΣΜΟΣ ΣΤΑ ΚΥΘΗΡΑ

Στις 8 Ιανουαρίου 2006, ισχυρός σεισμός με μέγεθος 6,7 στιγμή του συνέβη στη νότια Ελλάδα,

στα ανοικτά της ανατολικής ακτής της νήσου των Κυθήρων.

Το εστιακό βάθος ήταν 60 χιλιόμετρα.

Το σοκ ήταν αισθητό σε μια χωρικά εκτεταμένη περιοχή που καλύπτει Ελλάδα, Ιταλία, Τουρκία,

Αίγυπτος, Κύπρος, Ισραήλ, Συρία, Ιορδανία και Λίβανο.

Παρά το μεγάλο μέγεθος του σεισμού, η αναφερόμενη ζημία δεν ήταν εκτεταμένη, κυρίως λόγω

του ενδιάμεσου εστιακού βάθους. Δεν αναφέρθηκαν θύματα και οι δομικές ζημίες σε κτίρια ήταν

περιορισμένες στα νησιά Κύθηρα και Αντικύθηρα και στην πόλη των Χανίων, Δυτικής Κρήτης.

Επιπλέον, οι κατολισθήσεις αναφέρθηκαν μόνο στο χωριό Μητάτα (Κυθήρων).

Η ΑΝΘΡΩΠΙΝΗ ΕΥΘΥΝΗ

Από τότε που υπάρχει ο άνθρωπος οι μεγάλες σεισμικές εξάρσεις δεν έχουν αλλάξει μέσα στα

πλαίσια της γεωλογικής κλίμακας.

Αντίθετα, αυτό που άλλαξε είναι η τρωτότητα του κοινωνικού συνόλου απέναντι στους σεισμούς.

Γι’ αυτό ευθύνεται

► η ανεξέλεγκτη ανάπτυξη των μεγάλων πόλεων,

► οι οικοπεδοποιήσεις ακατάλληλων εδαφών,

► οι αυθαίρετες κατασκευές,

► τα οικονομικά, κατασκευαστικά και πολιτικά συμφέροντα,

► οι χωρίς μελέτη εντάξεις εκτάσεων στα σχέδια πόλεων κ.λπ.

Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΠΡΟΛΗΨΗΣ

Ο σεισμός είναι φαινόμενο το οποίο εκδηλώνεται συνήθως χωρίς σαφή προειδοποίηση, δεν μπορεί

να αποτραπεί και παρά την μικρή χρονική διάρκειά του, μπορεί να προκαλέσει μεγάλες υλικές

ζημιές στις ανθρώπινες υποδομές με επακόλουθα σοβαρούς τραυματισμούς και απώλειες

ανθρώπινων ζωών.

Το ιδανικότερο προληπτικό μέτρο και η αποτελεσματικότερη άμυνα απέναντι στους σεισμούς είναι

η σωστή οικοδόμηση αντισεισμικών κτιρίων και η στατική ενίσχυση εκείνων που υπάρχει υποψία

ότι δε θα αντέξουν σε ισχυρό σεισμό.

Για την κατασκευή νέων χτισμάτων πρέπει να τονισθεί ότι:

Οι συμμετρικές κατασκευές είναι ασφαλέστερες από τις ασύμμετρες

Δεν ενδείκνυται η κατασκευή ιδιαίτερα μακρόστενων κατασκευών

Οι υψηλές κατασκευές είναι πιο επικίνδυνες, ιδιαίτερα εκείνες που το μέγιστο ύψος τους

είναι τέσσερις φορές και πάνω μεγαλύτερο από το πλάτος τους.

Κάθε οικογένεια, θα πρέπει με δική της πρωτοβουλία να καταρτίσει το κατάλληλο σχέδιο

έκτακτης ανάγκης που την αφορά, με προβλέψεις για την ασφάλεια των μελών της και τον τρόπο

συνάντησής τους, αν ο σεισμός συμβεί σε ώρα λειτουργίας των σχολείων των παιδιών και της

υπηρεσίας που εργάζονται οι γονείς.

ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΜΕΣΑ ΣΤΑ ΚΤΙΡΙΑ ΤΗΝ ΩΡΑ ΤΟΥ ΣΕΙΣΜΟΥ

Δεν στέκομαι ούτε καλύπτομαι κάτω από δοκάρια

Αναζητώ προσωρινή προστασία κάτω από χαμηλά και γερά έπιπλα, των οποίων κρατώ με

δύναμη το ένα πόδι.

Αν δεν είναι δυνατή η κάλυψη κάτω από έπιπλα πέφτω μπρούμυτα στο πάτωμα ,

καλύπτοντας το κεφάλι μου με τα χέρια ή οποιοδήποτε άλλο αντικείμενο.

Αν βρεθώ σε σκάλες πολυώροφων κτιρίων στέκομαι όρθιος/όρθια, με ακουμπισμένη την

πλάτη μου στον τοίχο.

Δεν βγαίνω σε παράθυρα ή μπαλκόνια, ούτε πηδώ κάτω από αυτά.

Απομακρύνομαι από τα υψηλά έπιπλα ή αντικείμενα που μπορούν να πέσουν επάνω μου.

Η καταφυγή σε δωμάτια με πάγκους και ανθεκτικές συσκευές ( π.χ. κάτω από το τραπέζι

της κουζίνας) προσφέρει σχετικά μεγαλύτερη ασφάλεια σε περιπτώσεις

μικροκαταρρεύσεων, γιατί εκεί θα συγκρατηθούν εν μέρει τα οικοδομικά υλικά που

πέφτουν και θα σχηματιστούν περισσότεροι κενοί χώροι.

ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΕΞΩ ΑΠΟ ΤΑ ΚΤΙΡΙΑ ΤΗΝ ΩΡΑ ΤΟΥ ΣΕΙΣΜΟΥ

Όσοι βρίσκονται κοντά στις εξωτερικές όψεις των κτιρίων απομακρύνονται αμέσως

από αυτές, για να αποφύγουν τα καταρρέοντα υλικά

Όσοι βαδίζουνε σε πεζοδρόμια δίπλα σε κτίρια μετακινούνται στη μέση του

οδοστρώματος, προσέχοντας ταυτόχρονα να μην παρασυρθούν από τα διερχόμενα

αυτοκίνητα.

Αποφεύγουμε να στεκόμαστε κάτω από ηλεκτροφόρα σύρματα ή δίπλα σε υψηλές

περιφράξεις και κατασκευές που μπορεί να μας καταπλακώσουν.

Δεν κρατιόμαστε από μεταλλικές περιφράξεις και κιγκλιδώματα, γιατι μπορεί να έχουν

πέσει επάνω σε αυτά ηλεκτροφόρα σύρματα.

Καλύπτουμε το κεφάλι μας με κάθε πρόσφορο τρόπο.

Αν βρισκόμαστε δίπλα στη θάλασσα τρέχουμε προς εσωτερικά και υψηλότερα μέρη, για

να αποφύγουμε τα παλιρροϊκά κύματα.

Αν οδηγούμε κάποιο μέσο μεταφοράς το σταματάμε , όχι κοντά στην έξωτερική πλευρά

κτιρίων και όχι κάτω από ηλεκτροφόρα σύρματα, μη ξεχνώντας να σβήσουμε αμέσως τη

μηχανή.

ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΑΜΕΣΩΣ ΜΕΤΑ ΤΟ ΣΕΙΣΜΟ

Εκκενώνουμε το κτίριο ήρεμα, γρήγορα και πειθαρχιμένα χωρίς να χρησιμοποιήσουμε

ανελκυστήρες.

Οι διαφεύγοντες καλύπτουν το κεφάλι τους με πρόχειρο τρόπο, για να αποφύγουν τον

τραυματισμό από την πτώση διαφόρων υλικών

Δεν αγγίζουμε πεσμένα ηλεκτροφόρα σύρματα, ούτε μεταλλικά κιγκλιδώματα και

περιφράξεις που πιθανόν να είναι σε επαφή με τέτοια σύρματα

Δεν ερχόμαστε σε επαφή με νερά που τρέχουν από διαρροές, γιατί υπάρχει κίνδυνος

ηλεκτροπληξίας

Κατευθυνόμαστε με προσοχή στους ειδικούς χώρους που έχει επιλέξει η Πολιτεία για

τέτοιες περιπτώσεις και δεν επιστρέφουμε στο κτίριο, λόγω φόβου μετασεισμών ή

ατυχημάτων

Οι ευρισκόμενοι μέσα σε κτίριο που έχει εκδηλωθεί φωτιά βρέχουν γρήγορα κουβέρτες

στην μπανιέρα, διπλώνονται μ’ αυτές και κατευθύνονται προς την έξοδο χωρίς

καθυστέρηση.

Δεν δίνουμε βάση σε φήμες που επιτείνουν τον πανικό, δεν στεκόμαστε κοντά σε

πεσμένα κτίρια εμποδίζοντας το έργο διάσωσης και παροχής βοήθειας και περιμένουμε

ψύχραιμοι τις οδηγίες των υπευθύνων.

ΓΙΑΤΙ ΤΑΞΙΔΕΨΑΜΕ ΩΣ ΤΗ ΖΑΚΥΝΘΟ;;;

Το νησί ευρίσκεται πάνω στο Αλπικό-Δειναροταυρικό τόξο και αυτό έχει σαν συνέπεια να

συμβαίνουν συχνοί ισχυροί σεισμοί. Η Ζάκυνθος έχει καταστραφεί επανειλημμένα από μεγάλους

σεισμούς κατά την διάρκεια της ιστορίας της.

Μια τέτοια κατάσταση αντιμετώπισε και το 1953. Στις 12 - 13 Αυγούστου συνέβησαν 4

μεγάλοι σεισμοί μεγέθους 7,2 Richter ο μεγαλύτερος με αποτέλεσμα την ισοπέδωση της πόλης

και της υπαίθρου.

Η Ζάκυνθος ξαναχτίστηκε με νέες προδιαγραφές, πιο θωρακισμένη στο φαινόμενο, αλλά η

γραφικότητά της χάθηκε και μαζί με αυτή χάθηκε το χρώμα της Βενετσιάνικης πόλης και

γενικότερα το νησί άλλαξε τρόπο ζωής και σκέψης.

Το σχολείο μας είναι μέλος του πανελλήνιου περιβαλλοντικού δικτύου «το τόξο που μας

ενώνει», συντονιστής του οποίου είναι το ΚΕΝΤΡΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ

ΖΑΚΥΝΘΟΥ. Οι υπεύθυνοι του Κέντρου μας υποδέχθηκαν, μας ξενάγησαν, μας πρόσφεραν

πολύτιμες και βιωματικές γνώσεις και τους οφείλουμε ευγνωμοσύνη…

Τι πρέπει να κάνετε ΑΜΕΣΩΣ ΜΕΤΑ το σεισμό

Κλείστε τους γενικούς διακόπτες ( ηλεκτρικού ρεύματος, γκαζιού,

φυσικού αερίου, νερού).

Πάρτε μαζί σας τα άμεσα απαραίτητα: φακό, ραδιοφωνάκι, νερό ή ό,τι

άλλο έχετε ανάγκη.

Βγείτε προσεκτικά έξω από το κτίριο. Περπατάτε γρήγορα και μην

τρέχετε. Μη χρησιμοποιείτε ανελκυστήρα.

Καταφύγετε σε ανοικτό ασφαλή χώρο όπως: Πλατεία ή πάρκο. Μην

πλησιάζετε τις ακτές.

Η συμπεριφορά μας ΜΕΤΑ το σεισμό

Μη χρησιμοποιείτε άσκοπα το τηλέφωνο γιατί επιβαρύνετε το δίκτυο.

Μη χρησιμοποιείτε το αυτοκίνητό σας γιατί προκαλείτε κυκλοφοριακή

συμφόρηση και καθυστερείτε τα οχήματα παροχής βοήθειας.

Ακολουθείστε πιστά τις οδηγίες των αρχών.

Ενημερωθείτε από τους αρμόδιους φορείς. Μην πιστεύετε τις φήμες,

δημιουργούν σύγχυση.

Πρέπει να γνωρίζετε ότι θα ακολουθήσουν μετασεισμοί.

Πηγή: Ο.Α.Σ.Π.

ΜΑΘΑΙΝΩ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΣΕΙΣΜΟΥΣ

ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΜΥΘΟΥΣ ΚΑΙ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΤΟΠΟΥ ΜΟΥ

ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΣΠΑΡΤΗΣ

ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2009 - 2010

ΟΜΑΔΑ ΜΑΘΗΤΩΝ ΤΗΣ Β΄ ΤΑΞΗΣ

Η Ελλάδα είναι μια χώρα με μεγάλη σεισμικότητα. Η ευρύτερη περιοχή

της Λακωνίας από το παρελθόν έως σήμερα έχει δοκιμαστεί επανειλημμένα

από ισχυρές σεισμικές δονήσεις. Δεν ξέρουμε πότε θα γίνει ο επόμενος

σεισμός. Πρέπει να γνωρίζουμε πώς να προστατευτούμε. Πρέπει να έχουμε

λάβει τα απαραίτητα μέτρα. Πρέπει να είμαστε έτοιμοι.

Τι πρέπει να κάνετε ΑΠΟ ΤΩΡΑ

Συζητήστε με την οικογένειά σας και καταστρώστε σχέδιο έκτακτης

ανάγκης. Όλα τα μέλη της οικογένειας πρέπει να γνωρίζουν τι να

κάνουν σε περίπτωση σεισμού. Προγραμματίστε που θα καταφύγετε

μετά το σεισμό. Καθορίστε πού και πώς θα συναντηθείτε. Μάθετε τα

τηλέφωνα έκτακτης ανάγκης. Να ξέρετε από που κλείνουν οι γενικοί

διακόπτες ( ηλεκτρικού ρεύματος, γκαζιού, φυσικού αερίου, νερού).

Ενημερωθείτε για τα απλά μέτρα αντισεισμικής προστασίας στο

σπίτι και εφαρμόστε τα. Τέτοια μέτρα είναι: να στερεώσετε καλά

στους τοίχους τα βαριά αντικείμενα ( π.χ. έπιπλα, κάδρα, καθρέφτες,

θερμοσίφωνα), να τοποθετήσετε τα εύθραυστα αντικείμενα σε χαμηλά

ράφια.

Προμηθευτείτε τα άμεσα απαραίτητα σε περίπτωση σεισμού όπως

φακό, φορητό ραδιόφωνο, κουτί πρώτων βοηθειών, πυροσβεστήρα.

Μάθετε για την προστασία από σεισμό, ασχοληθείτε με το να

αποκτήσετε εσείς και το περιβάλλον σας σωστή αντισεισμική

συμπεριφορά.

Τι πρέπει να κάνετε την ΩΡΑ του σεισμού

Μείνετε ψύχραιμοι. Ο πανικός προκαλεί θύματα.

Αν βρεθείτε μέσα σε κτίριο

Μην τρέχετε προς την έξοδο

Καλυφθείτε αμέσως κάτω από ένα γερό τραπέζι ή άλλο έπιπλο.

Απομακρυνθείτε από επικίνδυνα σημεία όπως τζαμαρίες και βαριά

έπιπλα.

Μη βγαίνετε στα μπαλκόνια.

Αν βρεθείτε έξω από κτίριο

Μείνετε έξω.

Μην μπαίνετε μέσα σε κτίρια.

Απομακρυνθείτε από κτίρια, μανδρότοιχους, ηλεκτροφόρα καλώδια.

Καταφύγετε σε ανοιχτό ασφαλή χώρο όπως: πλατεία ή πάρκο.

Αν είστε μέσα στο αυτοκίνητο

Παρκάρετε το αυτοκίνητο σε ασφαλές μέρος που δεν εμποδίζει την

κυκλοφορία.

Αποφύγετε πολυώροφα κτίρια, φωτεινούς σηματοδότες, γέφυρες.

ΜΑΘΑΙΝΩ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΣΕΙΣΜΟΥΣ

ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΜΥΘΟΥΣ ΚΑΙ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΤΟΠΟΥ ΜΟΥ

ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΣΠΑΡΤΗΣ

ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2009 - 2010

2

ΣΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΥΤΟ ΣΥΝΕΡΓΑΣΤΗΚΑΝ

Α. ΟΙ ΜΑΘΗΤΕΣ:

Β. ΟΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΙ:

ΒΑΧΑΒΙΩΛΟΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ

ΚΑΡΡΑΣ ΘΕΟΔΩΡΟΣ

ΠΑΛΟΥΜΠΑ ΕΛΕΝΗ

ΓΑΛΑΝΟΠΟΥΛΟΥ ΜΑΡΙΑΝΝΑ

ΚΑΡΑΝΤΖΑΛΗ ΕΛΕΝΗ

ΚΟΝΤΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΑ

ΜΑΚΡΗ ΑΓΓΕΛΙΚΗ

ΑΡΚΟΥΔΗ ΑΡΧΟΝΤΟΥΛΑ

ΒΑΒΟΥΓΥΙΟΥ ΚΥΡΙΑΚΟΥΛΑ

ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΥ ΧΡΙΣΤΙΝΑ

ΚΩΝΣΤΑΝΤΕΛΛΟΥ ΜΑΡΙΑ-

ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ

ΓΕΡΟΝΤΑΚΟΥ ΚΑΛΛΙΟΠΗ

ΓΕΩΡΓΑΝΕ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ

ΤΣΟΥΚΛΕΡΗ ΓΕΩΡΓΙΑ

ΣΕΦΕΡΛΗ ΝΙΚΗ

ΔΑΒΛΑΝΤΗΣ ΜΙΧΑΛΗΣ

ΝΤΕΡΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ

ΣΕΛΑΧΟΓΛΟΥ ΘΕΟΔΩΡΟΣ

ΑΡΙΔΑΣ ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ

ΠΑΝΑΓΑΚΟΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ

ΜΑΥΡΟΓΙΑΝΝΗ ΕΥΑΝΘΙΑ

ΝΤΕΛΑΛΗ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ

ΠΗΓΑΔΙΩΤΗ ΔΗΜΗΤΡΑ

ΤΖΩΡΤΖΗ ΜΑΡΙΑ-ΙΩΑΝΝΑ

ΚΟΥΤΡΗΣ ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ

3

Α. ΜΑΚΡΗ Μ. ΓΑΛΑΝΟΠΟΥΛΟΥ

Κ. ΚΟΝΤΟΥ Ε. ΚΑΡΑΝΤΖΑΛΗ

Βασικές γνώσεις για τους σεισμούς…

Μέγεθος, εστία, ένταση, επίκεντρο, ρήγμα, σεισμικά κύματα…

Έννοιες που ακούγονται συχνά και που επαναλαμβάνονται από όλους μετά από ένα

μεγάλο σεισμό. Τι είναι σεισμός;

Το τράνταγμα του εδάφους, «το στιγμιαίο αποτέλεσμα μιας μακροχρόνιας

διαδικασίας συσσώρευσης δυναμικής ενέργειας σε καταπονούμενες περιοχές της

λιθόσφαιρας». Ένα φυσικό φαινόμενο που μπορεί να προκαλέσει πολλές και κάποτε

ανεκτίμητες απώλειες …

Ο σεισμός είναι ένα φυσικό φαινόμενο, το οποίο προκαλείται από ξαφνική

απελευθέρωση μηχανικής ενέργειας από το εσωτερικό της γης με συνέπεια τη

δημιουργία σεισμικών κυμάτων. Τα κύματα αυτά μεταφέρουν ενέργεια και

προκαλούν αναταράξεις του εδάφους.

Συνέπεια των σεισμών είναι και η δημιουργία τσουνάμι στη θάλασσα, όταν ο

σεισμός είναι υποθαλάσσιος και η μετακίνηση των λιθοσφαιρικών πλακών είναι

μεγάλη.

Ο σεισμός μπορεί να είναι και αποτέλεσμα ανθρώπινης δραστηριότητας (όπως για

παράδειγμα μιας έκρηξης ή μιας υπόγειας πυρηνικής δοκιμής).

4

Εστία ή υπόκεντρο του σεισμού είναι ο χώρος που πρωτοεκδηλώνεται η

διάρρηξη των πετρωμάτων.

Επίκεντρο του σεισμού ονομάζεται το ίχνος της κατακόρυφης προβολής της

εστίας πάνω στην επιφάνεια της γης.

Εστιακό βάθος λέγεται η απόσταση του επίκεντρου από την εστία.

Οι σεισμοί γεννιούνται μόνο μέσα στη λιθόσφαιρα και εντοπίζονται κυρίως στα

όρια των λιθοσφαιρικών πλακών.

Πώς μετράμε τους σεισμούς;

α) Το μέγεθος (Μ) του σεισμού μας δείχνει πόση ενέργεια εκλύεται από την εστία

κατά τη διάρκεια της σεισμικής δόνησης. Μετριέται σε βαθμούς της κλίμακας

Richter.

β) Η ένταση του σεισμού δείχνει τα αποτελέσματά του, πόσο καταστροφικός

μπορεί να είναι. Μετριέται σε βαθμούς της κλίμακας Mercalli

5

Τα όργανα καταγραφής των σεισμικών δονήσεων είναι τα σεισμοσκόπια, οι

σεισμογράφοι, και τα σεισμόμετρα. Πάντως, οι ενόργανες καταγραφές των σεισμών

στην Ελλάδα ξεκινούν στην αρχή του αιώνα (1911) με την εγκατάσταση του πρώτου

σεισμομέτρου στην Αθήνα.

Η ΣΕΙΣΜΙΚΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΕΛΛΑΔΙΚΟΥ ΧΩΡΟΥ

Ο ελληνικός χώρος βρίσκεται στα όρια επαφής και σύγκλισης της Ευρασιατικής

πλάκας με την Αφρικανική, γι’ αυτό και είναι χώρος μεγάλης σεισμικότητας.

Σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία η Ελλάδα, από άποψη σεισμικότητας, κατέχει

την πρώτη θέση στη Μεσόγειο και την Ευρώπη καθώς και την έκτη θέση σε

παγκόσμιο επίπεδο, μετά

την Ιαπωνία,

τις Νέες Εβρίδες,

το Περού,

τα νησιά Σολομώντα και

τηνΧιλή.

Βασικό τεκτονικό γνώρισμα του Ελληνικού χώρου είναι το Ελληνικό τόξο. Το

Ελληνικό τόξο (τόξο του Αιγαίου) αποτελεί το όριο επαφής της Ευρασιατικής

λιθοσφαιρικής πλάκας και της Αφρικανικής πλάκας. Οι δύο λιθοσφαιρικές πλάκες

συγκλίνουν στην περιοχή αυτή με σχετική ταχύτητα 2,5 εκατοστά το χρόνο, με

συνέπεια την καταβύθιση της ωκεάνιας πλάκας της Ανατ. Μεσογείου κάτω από την

ηπειρωτική πλάκα του Αιγαίου. Έτσι δημιουργείται ένα «τόξο» που αποτελείται από :

α) την ελληνική τάφρο, β)το νησιωτικό τόξο, γ)την οπισθοτάφρο και δ) το

ηφαιστειακό τόξο.

6

`Παρατηρώντας τα επίκεντρα των σεισμών στον ελληνικό χώρο οδηγούμαστε

στα εξής συμπεράσματα:

τα επίκεντρα των επιφανειακών σεισμών στον ελληνικό χώρο και στις γύρω

περιοχές διατάσσονται κυρίως κατά μήκος του ελληνικού τόξου

οι σεισμοί ενδιάμεσου βάθους εκδηλώνονται στην περιοχή του Ν. Αιγαίου.

Τα επίκεντρα διατάσσονται σε μία ζώνη παράλληλη με το ελληνικό τόξο.

Ο σεισμός, ως φαινόμενο, είναι σαφές ότι στιγμάτισε και καθόρισε την

ανθρωπότητα σε όλη τη διαδρομή της. Γι’ αυτό και είναι ενδιαφέρον να δούμε το

σεισμό μέσα από τη ματιά των «παλαιότερων», όπως αυτή καταγράφεται σε θρύλους,

μύθους και δοξασίες.

7

Τ. ΑΡΙΔΑΣ Μ. ΔΑΒΛΑΝΤΗΣ Γ. ΝΤΕΡΟΣ

Π. ΠΑΝΑΓΑΚΟΣ Θ. ΣΕΛΑΧΟΓΛΟΥ

«Ατράνταχτες Θεωρίες» : Μύθοι

για τους Σεισμούς

-Οι ιθαγενείς της Βόρειας Αμερικής πίστευαν ότι μια τεράστια χελώνα

σήκωνε τη γη στην πλάτη της. Κάθε φορά που πατούσε το πόδι της κάτω, γινόταν

παντού ένας ισχυρός σεισμός.

-Ένας μύθος της Κεντρικής Αμερικής λέει πως τη Γη την κρατάνε τέσσερις

γίγαντες. Όταν οι κάτοικοι της Γης αυξάνονται πολύ, ένας από τους τέσσερις

κουνιέται για να ρίξει αυτούς που περισσεύουν.

-Στην παγωμένη Σιβηρία οι άνθρωποι πίστευαν ότι η γη ήταν σε ένα πελώριο

έλκηθρο, που το οδηγούσε ο θεός Τούλι. Το πρόβλημα ήταν ότι τα σκυλιά που το

έσερναν είχαν … ψύλλους. Όταν λοιπόν ξύνονταν, για να τους διώξουν, έκαναν τη γη

να τρέμει.

-Κάποιοι λαοί στη Δυτική Αφρική θεωρούν υπεύθυνο έναν ερωτευμένο

γίγαντα. Στήριζε, λένε, τη Γη στην πλάτη του κόντρα σε έναν τεράστιο βράχο. Η

γυναίκα του κρατούσε στα χέρια της τον ουρανό. Όταν ο γίγαντας άφηνε τη Γη για να

αγκαλιάσει τη γυναίκα του, μαντέψτε τι συνέβαινε. Σεισμός.

-Άλλοι πάλι, στη Μοζαμβίκη της Αφρικής πίστευαν ότι οι σεισμοί

συμβαίνουν όταν η Γη κρυολογεί. Την ένοιωθαν να τρέμει από τον υψηλό πυρετό.

-Σύμφωνα με ένα γιαπωνέζικο θρύλο, οι σεισμοί προκαλούνται από το

τεράστιο γατόψαρο που ζει στο βυθό της θάλασσας. Όταν κοιμάται όλα είναι

σταθερά και καλά. Μόλις όμως ξυπνά και αρχίσει να σκαλίζει από δω και από κει για

να βρει φαγητό, τότε είναι που γίνεται ο σεισμός (και πρέπει να είναι πολύ λαίμαργο

ψάρι, γιατί η Ιαπωνία είναι μια από τις πιο σεισμογενείς περιοχές στον κόσμο).

8

Και μια ατράνταχτη Ελληνική Θεωρία

Ο Αριστοτέλης θεωρούσε ότι για τους σεισμούς ευθύνονται οι άνεμοι.

Πίστευε ότι δυνατές ριπές ανέμων έμπαιναν από σπήλαια βαθιά στη γη. Τα σπήλαια

γέμιζαν με αέρα που, όταν θερμαινόταν, εκτονωνόταν με μια δυνατή έκρηξη.

Όμως οι ελληνικής καταγωγής θεωρίες δεν αρχίζουν, αλλά τελειώνουν με τον

Αριστοτέλη. Πολύ πριν από αυτόν οι αρχαίοι Έλληνες πίστευαν ότι υπεύθυνοι για

τους σεισμούς ήταν ο πανίσχυρος Ποσειδώνας και ο γίγαντας Εγκέλαδος.

Για τον Ποσειδώνα πίστευαν ότι με την τρίαινά του προκαλούσε, αλλά και

κατασίγαζε τις εκρήξεις των ηφαιστείων, τις θύελλες και τους σεισμούς, γι’ αυτό και

ονομαζόταν «Ενοσίχθων» . Πίστευαν ότι δημιουργούσε τα νησιά, τις σκοπέλους και

τις πηγές, ότι εξουσίαζε τα έγκατα της γης και γι αυτό ονομαζόταν και ενοσίγαιος,

γαίας κινητήρ, γαιάοχος. Πίστευαν επίσης ήταν ο άνδρας της Γης και την εξουσίαζε,

κάθε φορά δε που θύμωνε μαζί της, την ταρακουνούσε άγρια, γι αυτό και ονομαζόταν

και «γαιοσείστης» και «σεισίχθων», δηλαδή αυτός που κινεί τη γη. Άλλωστε δεν ήταν

τυχαίο που σε αυτόν πρόσπεφταν οι αρχαίοι Σπαρτιάτες όταν γινόταν σεισμός.

Για το γίγαντα Εγκέλαδο, το γιο του Ουρανού και της Γαίας, που έλαβε μέρος

στη γνωστή μας Γιγαντομαχία, υπάρχουν διάφορες εκδοχές. Η επικρατέστερη από

αυτές μας λέει ότι έχασε στη μονομαχία του με την Αθηνά. Τότε, η Αθηνά τον έθαψε

κάτω από την Αίτνα. Όταν το βουνό αυτό βγάζει λάβα και καπνό θεωρείται ότι

προέρχονται από την οργή του. Σύμφωνα με άλλους, η Αθηνά του έριξε τη Σικελία

πάνω του, καθώς έφευγε μετά τη μάχη και έκτοτε είναι έγκλειστος και προσπαθεί να

απελευθερωθεί. Πάνω δε στον αγώνα του αυτό σείεται η γη.

9

ΓΕΡΟΝΤΑΚΟΥ ΚΕΛΛΥ ΓΕΩΡΓΑΝΕ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ

ΣΕΦΕΡΛΗ ΝΙΚΗ ΤΣΟΥΚΛΕΡΗ ΓΕΩΡΓΙΑ

Σεισμοί Στο Παρελθόν

Ο κατστροφικός σεισμός του 464 π.Χ. στην αρχαία Σπάρτη

Η γενική εικόνα που προκύπτει από τις πηγές είναι ότι στα ιστορικά χρόνια από

σεισμούς έπασχε κυρίως η Πελοπόννησος,και ιδιαίτερα η Λακωνική,η Λοκρίδα και το

ΝΑ Αιγαίο. Η Λακωνία ονομαζόταν εύσειστος και καιετάεσσα από τους καιετούς

(χάσματα) που υπήρχαν εκεί. Γνωστός είναι ο μεγάλος σεισμός τνς Σπάρτης, το θέρος

του 464 π.Χ. Η σφοδρότητά του ήταν ασύλληπτη. Οι κορυφές του Ταϋγέτου

απερράγησαν και άνοιξαν χάσματα σε διάφορα σημεία. Είναι γνωστό ότι σ΄ένα

γυμνάσιο λίγο πριν από το σεισμό ασκούνταν έφηβοι και νεανίσκοι, όταν

παρουσιάστηκε ένας λαγός. Οι νεανίσκοι βγήκαν να τον κυνηγήσουν και σώθηκαν, ενώ

οι έφηβοι που παρέμειναν μέσα σκοτώθηκαν με την κατάρρευση του κτιρίου. Ο κοινός

τάφος τους ονομάστηκε Σεισματίας. Καθώς οι δονήσεις διήρκησαν μέρες και ήταν

συνεχείς και ισχυρές όλα τα σπίτια γκρεμίστηκαν εκ θεμελίων και αναφέρονται πάνω

από 20.000 θύματα. Η ολοκληρωτική καταστροφή θεωρήθηκε ότι οφειλόταν στην οργή

του Ποσειδώνος που προκάλεσαν οι Σπαρτιάτες γιατί είχαν αποσπάσει σπό το βωμό του

στο Ταίναρο και θανατώσει είλωτες καταδικασμένους σε θάνατο, που είχαν καταφύγει

σε αυτό το φημισμένο άσυλο. Η τιμωρία ήρθε σύντομα. Ολόκληρη την πόλη σώριασε

στο έδαφος ο Ποσειδών Ταινάριος. Η Σπάρτη σώθηκε χάρη στην αντίδραση του βασιλιά

Αρχιδάμου, που κατάφερε να συγκεντρώσει και να παρατάξει για μάχη τους Σπαρτιάτες

που προσπαθούσαν να βγάλουν απο τα ερείπια ό,τι πολύτιμο είχαν.

Ο σεισμός της Μονεμβάσιας

Το 375 π.Χ. μία σεισμική δόνηση στα νοτιοανατολικά της σημερινής Λακωνίας

απέκοψε τη χερσόνησο που ήταν γνωστή ως «Άκρα Μινώα» και προκάλεσε μεγάλες

αλλαγές στη γεωλογική διαμόρφωση του τοπίου. Πόλεις μεγάλης ιστορικής σημασίας,

10

βυθίστηκαν μερικώς ή ολικώς, όπως η Πλύτρα, ο Ασωπός, οι Βοίες και η Επίδαυρος

Λιμηράς.

Παυλοπέτρι Λακωνίας

Το Παυλοπέτρι, που βρέθηκε στα βάθη της θάλασσας για άγνωστους μέχρι

στιγμής λόγους, γύρω στο 1.000 π.Χ., μοιάζει να συγκαταλέγεται μεταξύ των πρώτων

λιμένων της Μεσογείου, αφού τα ανασκαφικά στοιχεία έχουν εξαγάγει ευρήματα

νεολιθικά και προδίδουν μια ηλικία 5.000-6.000 ετών.Έρευνες δείχνουν ότι οι κάτοικοι

στο Παυλοπέτρι είχαν ήδη αναπτύξει προηγμένα οικιστικά μοντέλα, ένα εξελιγμένο

εμπόριο και είχαν μια πολιτιστική ανάπτυξη ανώτερη αυτής που υποθέτουμε ότι είχαν

οι κάτοικοι αυτής της εποχής.Η πόλη εκτεινόταν σε 100 χιλιάδες τετραγωνικά μέτρα,

τα μισά εκ των οποίων έχουν χαρτογραφηθεί, αφού μεγάλο τμήμα παραμένει θαμμένο

στην άμμο.Οι ερευνητές θα προσπαθήσουν να κατανοήσουν γιατί το Παυλοπέτρι

κατέληξε στα βάθη της θάλασσας.Οι υποθέσεις είναι πολλές:πιθανώς από ένα

τσουνάμι, από μία κατολίσθηση που προκάλεσε ένας σεισμός ή ακόμη από τη διαρκή

άνοδο της στάθμης της θάλασσας.

11

Ασωπός

Ο Ασωπός ήταν αρχαία πόλη. Η πόλη βυθίστηκε το 365 μ.Χ. μετά από ισχυρό

σεισμό, στον οποίο οφείλεται και ο χωρισμός του βράχου της Μονεμβασιάς.

Υπάρχουν δύο απόψεις για τη θέση του αρχαίου Ασωπού. Η μία τον τοποθετεί στη

σημερινή θέση Μποζά και η άλλη στη θέση Πλύτρα. Η σύγχυση προήλθε, γιατί στην

ίδια περιοχή υπήρχε και άλλη αρχαία πόλη η Κυπαρισσία. Από τα Λακωνικά του

Παυσανία, όπου αναφέρει τις αποστάσεις του Ασωπού από τις Ακριές (Κοκκινιά) και

το Υπερτελέατον (Βόρ. Φοινικίου) προκύπτει ότι η θέση της Πλύτρας, ήταν η θέση του

Ασωπού.

Για την προέλευση της ονομασίας «Ασωπός» υπάρχουν δύο εκδοχές: Η πρώτη

προέρχεται από το όνομα κάποιου ήρωα που κατέβηκε στην περιοχή με τους

Ηρακλειδείς και η δεύτερη από τον ποταμό που διέσχιζε την πεδιάδα. Πιθανότερη είναι

η δεύτερη αφού η ονομασία Ασωπός απαντάται σε πολλούς ποταμούς στην Κορινθία,

στην Αττική και στην Βοιωτία και αλλού.

12

ΚΟΥΤΡΗΣ ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΜΑΥΡΟΓΙΑΝΝΗ ΕΥΑΝΘΙΑ

ΝΤΕΛΑΛΗ ΕΛΥΘΕΡΙΑ ΠΗΓΑΔΙΩΤΗ ΔΗΜΗΤΡΑ

ΤΖΩΡΤΖΗ ΜΑΡΓΙΑΝΝΑ

ΣΕΙΣΜΟΙ ΑΠΟ ΤΟ 1900 ΚΑΙ ΜΕΤΑ

Οι σεισμοί είναι αποτέλεσμα της μετακίνησης των λιθοσφαιρικών πλακών.

Όσο πιο κοντά σε λιθοσφαιρικές πλάκες βρίσκεται μια περιοχή τόσο μεγαλύτερη

είναι η σεισμικότητά της. Η Ελλάδα βρίσκεται στα όρια των λιθοσφαιρικών πλακών

της Ασίας και της Αφρικής, πράγμα που την έχει καταστήσει μια από τις περιοχές με

την μεγαλύτερη σεισμικότητα στον κόσμο.

.

Συγκεκριμένα η Λακωνία είναι μια από τις περιοχές της Ελλάδας με έντονη

σεισμικότητα. Βρίσκεται πάνω στο ελληνικό τόξο το οποίο ξεκινά από την

Κεφαλονιά, διασχίζει το νότιο Ιόνιο ανατολικά της Πελοποννήσου και περνώντας

νότια της Κρήτης καταλήγει στη Ρόδο.

Εδώ τα Ρίχτερ χτυπoύν με μεγέθη που φθάνουν ακόμη και τους 7,5 βαθμούς.

Είναι το όριο επαφής και σύγκλισης της αφρικανικής με την ευρασιατική

λιθοσφαιρική πλάκα, που η πρώτη βυθίζεται με ταχύτητα περίπου 4,5 εκατοστών τον

χρόνο κάτω από τη δεύτερη, και είναι αυτή η τιτάνια «μάχη» των πλακών στο

13

Νότιο Αιγαίο η κύρια αιτία εκδήλωσης των περισσότερων σεισμών στην Ελλάδα.

Γενικά στη Λακωνία μετά το 1900 έχουν καταγραφεί περισσότεροι από 300 σεισμοί

μικρού ή μεγάλου μεγέθους.

.

Οι μεγαλύτεροι σεισμοί του τελευταίου αιώνα είναι οι παρακάτω:

11/8/1903 Κύθηρα 7.9R. :

Ο σεισμός αυτός είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος σεισμός όλων των εποχών

στην Ελλάδα και είχε επίκεντρο τα Μιτάτα. Του σεισμού προηγήθηκε θόρυβος

και οι μετασεισμικές δονήσεις συνεχίστηκαν για μία εβδομάδα. Μεγάλες

καταστροφές υπέστησαν τα χωριά: Μιτάτα, Μυλοπόταμος, Βαριάδικα,

Αβλέμονα, Καψάλι, Κύθηρα, Ποταμός, Γερακάρη, Καραβάς. Σημαντικές βλάβες

υπέστησαν σπίτια στη Λακωνία, Κόρινθο, Σαντορίνη. Έγινε αισθητός σε όλη την

14

Ελλάδα αλλά και κατά μήκος των Δαλματικών Ακτών στην Ανατολική Σικελία,

Μάλτα, Βεγγάλη, Κυρηναϊκή, Αίγυπτο, Μικρά Ασία, Σμύρνη και

Κωνσταντινούπολη!!! Καταστράφηκαν εντελώς τα χωριά Μιτάτα και Βαριάδικα,

πολλά σπίτια κατέρρευσαν ενώ σχεδόν καταστράφηκε και το χωριό Καψάλι. Σε

όλο το νησί των Κυθήρων τα σπίτια παρουσίασαν σημαντικές ρωγμές. Βλάβες σε

σπίτια είχαμε επίσης και σε χωριά στην Λακωνία, στην Κόρινθο και στην

Σαντορίνη. 2 άνθρωποι τραυματίστηκαν ενώ 3 πέθαναν.

30/8/1926 Σπάρτη 7,2R. :

Ο ισχυρότατος σεισμός έγινε αισθητός στην Πελοπόννησο , Αθήνα, νησιά

Κυκλάδων, Ιόνια Νησιά και σε μεγάλο μέρος της Ηπειρωτική Ελλάδας. Αρκετά

σπίτια κατέρρευσαν ενώ πολυάριθμα ρηγματώθηκαν. Δεν υπήρχαν νεκροί ή

τραυματίες.

1/7/1927 σεισμός 7,1 R :

Νοτιοανατολικά της Λακωνίας, με μέγιστες βλάβες 9 στην κλίμακα Μερκάλι

στο Οίτυλο της Μάνης. Τα χωριά που βρίσκονταν στο ανατολικό μέρος του

Ταΰγετου έπαθαν τις μεγαλύτερες καταστροφές. Στη Σελίτσα, 40 σπίτια και

τοίχοι κατέρρευσαν ή και ρηγματώθηκαν. Στο Νεοχώρι, 30 σπίτια κατέρρευσαν

και πολλά άλλα έγιναν ακατοίκητα. Ο σεισμός έγινε αισθητός σε Σικελία και

Αίγυπτο.

8/1/2006 Κήθυρα 7.6R.:

Ο σεισμός αυτός είχε βάθος 70km και επίκεντρο 30km ανατολικά των

Κηθύρων. Καταστροφές παρουσιάστηκαν στο χωριό Μητάτα αλλά έγινε

εξαιρετικά αισθητός σε περιοχές που βρίσκονταν σε ακτίνα μέχρι 45km.

6/1/2008 Σπάρτη 6.1R. :

Ο σεισμός έγινε αισθητός σε όλη την Πελοπόννησο και προκλήθηκαν πολλές

ζημιές. Τραυματίστηκαν 5 άνθρωποι ενώ δεν υπήρχαν θύματα.

19/9/1926 Λακωνία 6.3R. :

Ο σεισμός είχε επίκεντρο την Κορώνη και έγινε αισθητός στις γύρω περιοχές.

Προκλήθηκαν πολλές ζημιές.

Οι παραπάνω σεισμοί ήταν οι μεγαλύτεροι του τελευταίου αιώνα και οι πιο

καταστροφικοί . Όμως η περιοχή μας κινδυνεύει και δέχεται καθημερινά μικρότερες

σεισμικές δονήσεις.

15

16

Α. ΜΑΚΡΗ Μ. ΓΑΛΑΝΟΠΟΥΛΟΥ

Κ. ΚΟΝΤΟΥ Ε. ΚΑΡΑΝΤΖΑΛΗ

ΡΗΓΜΑΤΑ ΣΤΗ ΛΑΚΩΝΙΑ

Το ρήγμα αποτελεί μία διάρρηξη(σπάσιμο) στο φλοιό της γης κατά μήκος της

οποίας μπορεί να αναγνωριστεί κίνηση των εκατέρωθεν τεμαχών. Υπάρχουν τρία

είδη ρηγμάτων :

1. Κανονικά ρήγματα,

2. Ανάστροφα ρήγματα

3. Ρήγματα οριζόντιας μετατόπισης.

17

ΕΝΕΡΓΑ ΡΗΓΜΑΤΑ

Ενεργό ρήγμα είναι εκείνο το οποίο έχει προκαλέσει τουλάχιστον ένα σεισμό

κατά τη διάρκεια των προηγούμενων δέκα χιλιάδων χρόνων (Ολόκαινο). Η ιστορική

και η παλαιοσεισμολογική έρευνα βοηθούν στο χρονικό καθορισμό του τελευταίου

μεγάλου σεισμού σε ένα ρήγμα.

ΤΟ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΟ ΡΗΓΜΑ

Δυτικά των Κυθήρων, βορειοδυτικά της Κρήτης μέχρι τα ανοιχτά της Πύλου

σύμφωνα με νεότερες έρευνες γεωμορφολόγων βρίσκεται το μεγαλύτερο γνωστό

ρήγμα της Μεσογείου μήκους 300 χιλιομέτρων από το οποίο προήλθε ο

καταστροφικότερος σεισμός όλων των εποχών στην περιοχή με χιλιάδες νεκρούς

μεγέθους 8,3 Ρίχτερ το 365 μ.Χ.

18

ΑΡΚΟΥΔΗ Α. ΒΑΒΟΥΓΙΟΥ Κ.

ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΥ Χ. ΚΩΣΤΑΝΤΕΛΟΥ Μ.

Σεισμοί στη Λακωνία του Σήμερα :

Μέτρα προστασίας

Σύμφωνα με τους χάρτες σεισμικής επικινδυνότητας που εξέδωσαν από

κοινού οι τέσσερις σεισμολογικοί φορείς της χώρας (τομέας Γεωφυσικής –

Γεωθερμίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, τομέας Γεωφυσικής του Πανεπιστημίου

Θεσσαλονίκης, Γεωδυναμικό Ινστιτούτο Αστεροσκοπείου Αθηνών, Ινστιτούτο

Τεχνικής Σεισμολογίας και Αντισεισμικών Κατασκευών) στα μέσα της δεκαετίας

1980 – 1990, η περιοχή της Πελοποννήσου χωρίζεται σε δυο τμήματα:

i. Το πρώτο, που ανήκει στη δεύτερη κατηγορία σεισμικής επικινδυνότητας και

περιλαμβάνει Αρκαδία, Λακωνία και Αργολίδα.

ii. Το δεύτερο, που ανήκει στην τρίτη κατηγορία επικινδυνότητας και

περιλαμβάνει όλη τη βόρεια Πελοπόννησο και τη δυτική της ακτή από Αχαΐα

μέχρι και τη χερσόνησο της Μάνης

ΣΕΙΣΜΟΣ ΣΤΗΝ ΚΑΛΑΜΑΤΑ

Το Σάββατο 13 Σεπτεμβρίου 1986 ένας φοβερός σεισμός έπληξε την

Καλαμάτα .Το μέγεθος του ήταν 6.0 της κλίμακας Ρίχτερ.

ΣΕΙΣΜΟΣ ΣΤΑ ΚΥΘΗΡΑ

Στις 8 Ιανουαρίου 2006, ισχυρός σεισμός με μέγεθος 6,7 στιγμή του συνέβη

στη νότια Ελλάδα, στα ανοικτά της ανατολικής ακτής της νήσου των Κυθήρων.

Το εστιακό βάθος ήταν 60 χιλιόμετρα. Το σοκ ήταν αισθητό σε μια χωρικά

εκτεταμένη περιοχή που καλύπτει Ελλάδα, Ιταλία, Τουρκία, Αίγυπτος, Κύπρος,

Ισραήλ, Συρία, Ιορδανία και Λίβανο.

Παρά το μεγάλο μέγεθος του σεισμού, η αναφερόμενη ζημία δεν ήταν

εκτεταμένη, κυρίως λόγω του ενδιάμεσου εστιακού βάθους. Δεν αναφέρθηκαν

θύματα και οι δομικές ζημίες σε κτίρια ήταν περιορισμένες στα νησιά Κύθηρα και

Αντικύθηρα και στην πόλη των Χανίων, Δυτικής Κρήτης. Επιπλέον, οι κατολισθήσεις

αναφέρθηκαν μόνο στο χωριό Μιτάτα (Κυθήρων).

19

Η ΑΝΘΡΩΠΙΝΗ ΕΥΘΥΝΗ

Από τότε που υπάρχει ο άνθρωπος οι μεγάλες σεισμικές εξάρσεις δεν έχουν

αλλάξει μέσα στα πλαίσια της γεωλογικής κλίμακας. Αντίθετα, αυτό που άλλαξε

είναι η τρωτότητα του κοινωνικού συνόλου απέναντι στους σεισμούς. Γι’ αυτό

ευθύνεται

► η ανεξέλεγκτη ανάπτυξη των μεγάλων πόλεων,

► οι οικοπεδοποιήσεις ακατάλληλων εδαφών,

► οι αυθαίρετες κατασκευές,

► τα οικονομικά, κατασκευαστικά και πολιτικά συμφέροντα,

► οι χωρίς μελέτη εντάξεις εκτάσεων στα σχέδια πόλεων κ.λπ.

Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΠΡΟΛΗΨΗΣ

Ο σεισμός είναι φαινόμενο το οποίο εκδηλώνεται συνήθως χωρίς σαφή

προειδοποίηση, δεν μπορεί να αποτραπεί και παρά την μικρή χρονική διάρκειά του,

μπορεί να προκαλέσει μεγάλες υλικές ζημιές στις ανθρώπινες υποδομές με

επακόλουθα σοβαρούς τραυματισμούς και απώλειες ανθρώπινων ζωών. Το

ιδανικότερο προληπτικό μέτρο και η αποτελεσματικότερη άμυνα απέναντι στους

σεισμούς είναι η σωστή οικοδόμηση αντισεισμικών κτιρίων και η στατική ενίσχυση

εκείνων που υπάρχει υποψία ότι δε θα αντέξουν σε ισχυρό σεισμό. Για την

κατασκευή νέων χτισμάτων πρέπει να τονισθεί ότι:

Οι συμμετρικές κατασκευές είναι ασφαλέστερες από τις ασύμμετρες

Δεν ενδείκνυται η κατασκευή ιδιαίτερα μακρόστενων κατασκευών

Οι υψηλές κατασκευές είναι πιο επικίνδυνες, ιδιαίτερα εκείνες που το

μέγιστο ύψος τους είναι τέσσερις φορές και πάνω μεγαλύτερο από το πλάτος

τους.

Κάθε οικογένεια, θα πρέπει με δική της πρωτοβουλία να καταρτίσει το

κατάλληλο σχέδιο έκτακτης ανάγκης που την αφορά, με προβλέψεις για την

ασφάλεια των μελών της και τον τρόπο συνάντησής τους, αν ο σεισμός συμβεί σε

ώρα λειτουργίας των σχολείων των παιδιών και της υπηρεσίας που εργάζονται οι

γονείς.

20

ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΜΕΣΑ ΣΤΑ ΚΤΙΡΙΑ ΤΗΝ ΩΡΑ ΤΟΥ ΣΕΙΣΜΟΥ

Δεν στέκομαι ούτε καλύπτομαι κάτω από δοκάρια

Αναζητώ προσωρινή προστασία κάτω από χαμηλά και γερά έπιπλα, των

οποίων κρατώ με δύναμη το ένα πόδι.

Αν δεν είναι δυνατή η κάλυψη κάτω από έπιπλα πέφτω μπρούμυτα στο

πάτωμα , καλύπτοντας το κεφάλι μου με τα χέρια ή οποιοδήποτε άλλο

αντικείμενο.

Αν βρεθώ σε σκάλες πολυώροφων κτιρίων στέκομαι όρθιος/όρθια, με

ακουμπισμένη την πλάτη μου στον τοίχο.

Δεν βγαίνω σε παράθυρα ή μπαλκόνια, ούτε πηδώ κάτω από αυτά.

Απομακρύνομαι από τα υψηλά έπιπλα ή αντικείμενα που μπορούν να πέσουν

επάνω μου.

Η καταφυγή σε δωμάτια με πάγκους και ανθεκτικές συσκευές ( π.χ. κάτω από

το τραπέζι της κουζίνας) προσφέρει σχετικά μεγαλύτερη ασφάλεια σε

περιπτώσεις μικροκαταρρεύσεων, γιατί εκεί θα συγκρατηθούν εν μέρει τα

οικοδομικά υλικά που πέφτουν και θα σχηματιστούν περισσότεροι κενοί

χώροι.

21

ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΕΞΩ ΑΠΟ ΤΑ ΚΤΙΡΙΑ ΤΗΝ ΩΡΑ ΤΟΥ ΣΕΙΣΜΟΥ

Όσοι βρίσκονται κοντά στις εξωτερικές όψεις των κτιρίων

απομακρύνονται αμέσως από αυτές, για να αποφύγουν τα καταρρέοντα

υλικά

Όσοι βαδίζουνε σε πεζοδρόμια δίπλα σε κτίρια μετακινούνται στη μέση

του οδοστρώματος, προσέχοντας ταυτόχρονα να μην παρασυρθούν από τα

διερχόμενα αυτοκίνητα.

Αποφεύγουμε να στεκόμαστε κάτω από ηλεκτροφόρα σύρματα ή δίπλα σε

υψηλές περιφράξεις και κατασκευές που μπορεί να μας καταπλακώσουν.

Δεν κρατιόμαστε από μεταλλικές περιφράξεις και κιγκλιδώματα, γιατι

μπορεί να έχουν πέσει επάνω σε αυτά ηλεκτροφόρα σύρματα.

Καλύπτουμε το κεφάλι μας με κάθε πρόσφορο τρόπο.

Αν βρισκόμαστε δίπλα στη θάλασσα τρέχουμε προς εσωτερικά και

υψηλότερα μέρη, για να αποφύγουμε τα παλιρροϊκά κύματα.

Αν οδηγούμε κάποιο μέσο μεταφοράς το σταματάμε , όχι κοντά στην

έξωτερική πλευρά κτιρίων και όχι κάτω από ηλεκτροφόρα σύρματα, μη

ξεχνώντας να σβήσουμε αμέσως τη μηχανή.

22

ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΑΜΕΣΩΣ ΜΕΤΑ ΤΟ ΣΕΙΣΜΟ

Εκκενώνουμε το κτίριο ήρεμα, γρήγορα και πειθαρχιμένα χωρίς να

χρησιμοποιήσουμε ανελκυστήρες.

Οι διαφεύγοντες καλύπτουν το κεφάλι τους με πρόχειρο τρόπο, για να

αποφύγουν τον τραυματισμό από την πτώση διαφόρων υλικών

Δεν αγγίζουμε πεσμένα ηλεκτροφόρα σύρματα, ούτε μεταλλικά

κιγκλιδώματα και περιφράξεις που πιθανόν να είναι σε επαφή με τέτοια

σύρματα

Δεν ερχόμαστε σε επαφή με νερά που τρέχουν από διαρροές, γιατί υπάρχει

κίνδυνος ηλεκτροπληξίας

Κατευθυνόμαστε με προσοχή στους ειδικούς χώρους που έχει επιλέξει η

Πολιτεία για τέτοιες περιπτώσεις και δεν επιστρέφουμε στο κτίριο, λόγω

φόβου μετασεισμών ή ατυχημάτων

Οι ευρισκόμενοι μέσα σε κτίριο που έχει εκδηλωθεί φωτιά βρέχουν

γρήγορα κουβέρτες στην μπανιέρα, διπλώνονται μ’ αυτές και

κατευθύνονται προς την έξοδο χωρίς καθυστέρηση.

Δεν δίνουμε βάση σε φήμες που επιτείνουν τον πανικό, δεν στεκόμαστε

κοντά σε πεσμένα κτίρια εμποδίζοντας το έργο διάσωσης και παροχής

βοήθειας και περιμένουμε ψύχραιμοι τις οδηγίες των υπευθύνων.

23

ΓΙΑΤΙ ΤΑΞΙΔΕΨΑΜΕ ΩΣ ΤΗ ΖΑΚΥΝΘΟ;;;

Το νησί ευρίσκεται πάνω στο Αλπικό-Δειναροταυρικό τόξο και αυτό έχει σαν

συνέπεια να συμβαίνουν συχνοί ισχυροί σεισμοί. Η Ζάκυνθος έχει καταστραφεί

επανειλημμένα από μεγάλους σεισμούς κατά την διάρκεια της ιστορίας της. Μια

τέτοια κατάσταση αντιμετώπισε και το 1953. Στις 12 - 13 Αυγούστου συνέβησαν 4

μεγάλοι σεισμοί μεγέθους 7,2 Richter ο μεγαλύτερος με αποτέλεσμα την ισοπέδωση

της πόλης και της υπαίθρου. Η Ζάκυνθος ξαναχτίστηκε με νέες προδιαγραφές, πιο

θωρακισμένη στο φαινόμενο, αλλά η γραφικότητά της χάθηκε και μαζί με αυτή

χάθηκε το χρώμα της Βενετσιάνικης πόλης και γενικότερα το νησί άλλαξε τρόπο

ζωής και σκέψης.

Το σχολείο μας είναι μέλος του πανελλήνιου περιβαλλοντικού δικτύου «το

τόξο που μας ενώνει», συντονιστής του οποίου είναι το ΚΕΝΤΡΟ

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΖΑΚΥΝΘΟΥ. Οι υπεύθυνοι του Κέντρου

μας υποδέχθηκαν, μας ξενάγησαν, μας πρόσφεραν πολύτιμες και βιωματικές γνώσεις

και τους οφείλουμε ευγνωμοσύνη…

24

ΜΑΘΑΙΝΩ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΣΕΙΣΜΟΥΣ

ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΜΥΘΟΥΣ ΚΑΙ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ

ΤΟΥ ΤΟΠΟΥ ΜΟΥ

ΜΙΑ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ

ΤΗΣ Β’ ΤΑΞΗΣ

ΤΟΥ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟΥ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΣΠΑΡΤΗΣ

ΕΠΙΒΛΕΠΟΝΤΕΣ: ΒΑΧΑΒΙΩΛΟΣ Δ., ΚΑΡΡΑΣ Θ., ΠΑΛΟΥΜΠΑ Ε.

Α. ΜΑΚΡΗ Μ. ΓΑΛΑΝΟΠΟΥΛΟΥ

Κ. ΚΟΝΤΟΥ Ε. ΚΑΡΑΝΤΖΑΛΗ

Βασικές γνώσεις για τους σεισμούς…

Τ. ΑΡΙΔΑΣ - Μ. ΔΑΒΛΑΝΤΗΣ Γ. ΝΤΕΡΟΣ - Π. ΠΑΝΑΓΑΚΟΣ

Θ. ΣΕΛΑΧΟΓΛΟΥ

«Ατράνταχτες Θεωρίες» Μύθοι για τους Σεισμούς

ΓΕΡΟΝΤΑΚΟΥ Κ. ΓΕΩΡΓΑΝΕ Α. ΣΕΦΕΡΛΗ Ν.

ΤΣΟΥΚΛΕΡΗ Γ.

ΣΕΙΣΜΟΙ ΣΤΟ ΠΑΡΕΛΘΟΝ

ΚΟΥΤΡΗΣ Β. ΜΑΥΡΟΓΙΑΝΝΗ Ε.

ΝΤΕΛΑΛΗ Ε. ΠΗΓΑΔΙΩΤΗ Δ. ΤΖΩΡΤΖΗ Μ.

Σεισμοί στη Λακωνία –

μετά το 1900

Οι μεγαλύτεροι σεισμοί ΜΕΤΑ ΤΟ 1900, είναι οι παρακάτω:

11/8/1903 Κύθηρα 7.9R.

30/8/1926 Σπάρτη 7,2R.

1/7/1927 Οίτυλο 7,1 R

8/1/2006 Κήθυρα 7,6 R

6/1/2008 Κύθηρα 6.1R.

Α. ΜΑΚΡΗ Μ. ΓΑΛΑΝΟΠΟΥΛΟΥ

Κ. ΚΟΝΤΟΥ Ε. ΚΑΡΑΝΤΖΑΛΗ

ΡΗΓΜΑΤΑ ΣΤΗ ΛΑΚΩΝΙΑ

ΑΡΚΟΥΔΗ Α. ΒΑΒΟΥΓΙΟΥ Κ.

ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΥ Χ. ΚΩΣΤΑΝΤΕΛΟΥ Μ.

ΣΕΙΣΜΟΙ ΣΤΗ ΛΑΚΩΝΙΑ ΣΗΜΕΡΑ

ΜΕΤΡΑ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ

ΟΜΑΔΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ

ΚΑΙ… ΓΙΑΤΙ ΤΑΞΙΔΕΨΑΜΕ ΣΤΗ ΖΑΚΥΝΘΟ;;;;

ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ ΓΙΑ

ΤΗΝ ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΑΣ!!!