• Պատերազմի համար առիթ ծառայեց Պատերազմի համար առիթ ծառայեց 1914- . թ հունիսին1914- . թ հունիսին -սերբական նացիոնալիստների կողմից ավստրո -սերբական նացիոնալիստների կողմից ավստրո

հունգարական թագաժառանգ ֆրանց Ֆերդինանդի հունգարական թագաժառանգ ֆրանց Ֆերդինանդի: - սպանությունը ավստրո Հունգարիան Սերբիայի վերջնագիր: - սպանությունը ավստրո Հունգարիան Սերբիայի վերջնագիր

, ներկայացրեց որով վիրավորում էր նրա ազգային, ներկայացրեց որով վիրավորում էր նրա ազգային; , արժանատվությունը Չնայած նրան որ Սերբիան ընդունել; , արժանատվությունը Չնայած նրան որ Սերբիան ընդունել

, -էր այդ վերջնագրի գրեթե բոլոր կետերը ավստրո , -էր այդ վերջնագրի գրեթե բոլոր կետերը ավստրո , Հունգարիայի կառավարությունը Գերմանիայի , Հունգարիայի կառավարությունը Գերմանիայի

, : հրահրմամբ պատերազմ սկսեց Սերբիայի դեմ Դա, : հրահրմամբ պատերազմ սկսեց Սերբիայի դեմ Դա համաշխարհային պատերազմի բացահայտ պրովոկցիա համաշխարհային պատերազմի բացահայտ պրովոկցիա

:էր:էր• Ռուսաստանը հովանավորում էր Ռուսաստանը հովանավորում էր

: սերբիային Ռուսական կառավարությունը հայտարարեց: սերբիային Ռուսական կառավարությունը հայտարարեց : , ընդհանուր զորահավաք Գերմանաիայի վերջնագիրը որով : , ընդհանուր զորահավաք Գերմանաիայի վերջնագիրը որով

պահանջվում էր դադարեցնել պահանջվում էր դադարեցնել, :1914 . 19- ( 1- ) զորահավաքը մերջվեց թ հուլիսի ին օգոստոսի ին, :1914 . 19- ( 1- ) զորահավաքը մերջվեց թ հուլիսի ին օգոստոսի ին

: Գերմանիան պատերազմ հայտարարեց Ռուսաստանին : Գերմանիան պատերազմ հայտարարեց Ռուսաստանին , Այնուհետև պատերազմի մեջ մտավ ֆրանսիան իսկ այն , Այնուհետև պատերազմի մեջ մտավ ֆրանսիան իսկ այն

, բանից հետո գերմանին հարձակվեց Բելգիայի , բանից հետո գերմանին հարձակվեց Բելգիայի, վրա Գերմանիայի դեմ պատերազմի մեջ մտավ նաև, վրա Գերմանիայի դեմ պատերազմի մեջ մտավ նաև

: ;Անգլիան Այդպես սկսվեց Համաշխարհային պատերազմը: ;Անգլիան Այդպես սկսվեց Համաշխարհային պատերազմը

Պատերազմից առաջ ամեն երկիր Պատերազմից առաջ ամեն երկիր , ցանկանում էր գրավել տարածքներ , ցանկանում էր գրավել տարածքներ

, թուլացներ մյուս երկրներին գրավել , թուլացներ մյուս երկրներին գրավել :ամբողջ եվրոպան :ամբողջ եվրոպան Այստեղ կան որոշ երկրների Այստեղ կան որոշ երկրների

:մտադրությունները:մտադրությունները

Գերմանիա

Գերմանիան Գերմանիան մասնավորապես

ձգտում էր ինգերիշխանությու

նը հաստատել:Եվրոպայում Բաց

ի այդ նա նպատակ ուներ

զավթեր Անգլիական գաղութները և

մասնատեր:Ռուսաստանը

-ԱվստրոՀունգարիա

-Ավստրո-ԱվստրոՀունգարիաՀունգարիանն նպատակ

ուներ իրազդեցությո

ւնը հաստատեր

ողջբալկաններում

Բալկաններ

Օսմանյան տերության

ծրագրին էր գրավել

,Կովկասը Ղ, րիմը

ԻրանականԱտրպատ

ականը և հասնել

մինչև Միջին: Ասիա

Մեծ Բրիտանիան խնդիր ուներ

կործանելու Գերմանիայի հզորությունը և պահպանելու իր

գաղութային:տերությունը

Գերմանիա

Ֆրանսիան հույս ուներ ետ

-բերել ֆրանս պրուսական պատերազմի

ժամանակ կորցրած

: տարածքները

Ռուսաստանը խնդիր էր դրել

` գրավելու

Բոսփոր և Դարանդել

նեղուցները և դուրս գալու

Միջերկրական, ծով մյուս` կողմից

Արևմտյան Հայաստանը և

ամուր հաստատվելու

Մերձավոր

: Արևելքում Այդհաջողությունն

երը պետք է

մասնատեին Օսմանյան: տերությունը

Զավթողական նպատակներ ունեին նաև

, Իտալիան Բուլղարիան և շատ:երկրներ

Զավթող

աականնպատակներ

Զավթողաակ

աննպատակներ

• Ինչ նպատակներ էին հետապնդում պետությունները այդ Ինչ նպատակներ էին հետապնդում պետությունները այդ : , պատերազմում Պատերազմը զավթողական իմպերլիստական բնույթ էր : , պատերազմում Պատերազմը զավթողական իմպերլիստական բնույթ էր

: կրում երկու թշնամական ծմբավորումների կողմից այն մղվում էր հանուն : կրում երկու թշնամական ծմբավորումների կողմից այն մղվում էր հանուն , բուրժուազիայի և կալվածատերի շահերի որոնք իրենց բարեկեցությունը , բուրժուազիայի և կալվածատերի շահերի որոնք իրենց բարեկեցությունը

: ստեղծել էին ժողովուրդների արյամբ ու տառապանքով Անգլիան ձգտում : ստեղծել էին ժողովուրդների արյամբ ու տառապանքով Անգլիան ձգտում էր պահպանել իր էր պահպանել իր

• տիրապետությունը համաշխարհային շուկայում և տիրապետությունը համաշխարհային շուկայում և• , վիտխարի գաղութները որոնց թալանումը տալիս , վիտխարի գաղութները որոնց թալանումը տալիս• , էր հսկայական շահույթնոր Հանձին Գերմանիայի , էր հսկայական շահույթնոր Հանձին Գերմանիայի• ; վերցնել իր վտանգավոր մրցակցին Ֆրանսիան ; վերցնել իր վտանգավոր մրցակցին Ֆրանսիան• , հույս ուներ ետ վերադարձնել էլզասը լոթարինգիան և զավթել իր դիրքերը , հույս ուներ ետ վերադարձնել էլզասը լոթարինգիան և զավթել իր դիրքերը

,բալկաններումու մերձավոր Արևելքում ,բալկաններումու մերձավոր Արևելքում• , ընդլայնել իր արևմտյան սահմանները իսկ գլխավորը գրավել Բոսֆոր ու , ընդլայնել իր արևմտյան սահմանները իսկ գլխավորը գրավել Բոսֆոր ու

; դարդանել նեղուցները Առանձնապես մեծ էր գերմանական բուրժուազիայի ; դարդանել նեղուցները Առանձնապես մեծ էր գերմանական բուրժուազիայի: ախորժակը Գերմանիան հավակնում էր գրավել անգլիական ու: ախորժակը Գերմանիան հավակնում էր գրավել անգլիական ու

, ֆրանսիական գաղութների մեծ մասը հույս ուներ հաստատվել , ֆրանսիական գաղութների մեծ մասը հույս ուներ հաստատվել , Բալկաններում մերձավոր Արևելքում պլանավորում էր զավթել , Բալկաններում մերձավոր Արևելքում պլանավորում էր զավթել

, , Լեհաստանը Ռուսաստանից անջատել Ուկրաինան Մերձբալթիկան և, , Լեհաստանը Ռուսաստանից անջատել Ուկրաինան Մերձբալթիկան և:Բելառուսիան:Բելառուսիան

Պաշտպանեց

Պաշտպանեց

-Ավստրո-ԱվստրոՀունգարիաՀունգարիաՍերբիաՍերբիա

ՌուսաստանՌուսաստան

ԳերմանիաԳերմանիա

Պատերազմ հայտարարեց Պատերազմ հայտարարեց

ՖրանսիաՖրանսիաԱնգլիաԱնգլիա

Պատերա

զմ հայտա

րարեց

Պատերա

զմ հայտա

րարեց

Օսմանյան Օսմանյանտերությունտերություն

• 1914 . 1- թ օգոստոսի ին1914 . 1- թ օգոստոսի ին տեղի է ունենում տեղի է ունենում առաջին առաջին : համաշխարհային պատերազմը Ա յն մղվում էր : համաշխարհային պատերազմը Ա յն մղվում էր

երկու խոշոր ռազմաքաղաքական խմբավորումների երկու խոշոր ռազմաքաղաքական խմբավորումների , 1915 անտանտի և եռյակ իսկ թվականից Քառյակ , 1915 անտանտի և եռյակ իսկ թվականից Քառյակ

: , միության միջև Եվ Անտանտը և Եռյակ միությունն : , միության միջև Եվ Անտանտը և Եռյակ միությունն այս պատերազմում հետապնդում էին զավթողական այս պատերազմում հետապնդում էին զավթողական

: նպատակներ Թուրքիան: նպատակներ Թուրքիան ցանկանում էր ցանկանում էր գրավել գրավել, Կովկասը Ղրիմը Իրանական Ատրապատականը և, Կովկասը Ղրիմը Իրանական Ատրապատականը և

:Միջին Ասիան :Միջին Ասիան նա դ նա դ րանով իրագործվելու էր րանով իրագործվելու էր : Երիտթուրքերի պանթուրկական ծրագիրը իր : Երիտթուրքերի պանթուրկական ծրագիրը իր

հերթին ցարական Ռուսաստանը նպատակ ուներ հերթին ցարական Ռուսաստանը նպատակ ուներ , . , գրավել Արևմտյան Հայստանը Կ Պոլիսը , . , գրավել Արևմտյան Հայստանը Կ Պոլիսը

• :Բոսֆորի և Դարդանելի նեղուցները :Բոսֆորի և Դարդանելի նեղուցները Կովկասյան ճակատում մարտական Կովկասյան ճակատում մարտական 1914 .գործողությունները սկսվում են թ 1914 .գործողությունները սկսվում են թ

29-30- : հոկտեմբերի ին Թուրքերը 29-30- : հոկտեմբերի ին Թուրքերը ունեին ունեին300 : հազար զինվոր Ռուսական զորքերի300 : հազար զինվոր Ռուսական զորքերի

200 : թիվը հասնում էր հազարի Մարտական 200 : թիվը հասնում էր հազարի Մարտական գործողություններն ընթանում էին Սև ծովից մինչև գործողություններն ընթանում էին Սև ծովից մինչև

720 :Ուրմիա լիճը կմ երկարությամբ 720 :Ուրմիա լիճը կմ երկարությամբ

• Պատերազմի հիմնական պատճառը Պատերազմի հիմնական պատճառը • իմպերլիստական խոշոր պետությունների և իմպերլիստական խոշոր պետությունների և

պետությունների խմբերի միջև հակասությունի պետությունների խմբերի միջև հակասությունի :սրումն էր :սրումն էր ԼԼ , ենինը սովորեցնում էր որ պատերազմները , ենինը սովորեցնում էր որ պատերազմները

XX հանդիսանում են կապիտալիզմի դարաշրջանում XX հանդիսանում են կապիտալիզմի դարաշրջանում. , դ սկզբերին կապիտալիստական երկրների. , դ սկզբերին կապիտալիստական երկրների

, անհավասար թռիչքաձև զարգացման պատճառով, անհավասար թռիչքաձև զարգացման պատճառով տնտեսական տեսակետից աշխարհում առաջին տնտեսական տեսակետից աշխարհում առաջին

տեղերից մեկը դուրս եկավ տեղերից մեկը դուրս եկավ: Գերմանիան Համաշխարհային տիրապետության: Գերմանիան Համաշխարհային տիրապետության

հավակնող գերմանական իմպերիալիզմը պայքար հավակնող գերմանական իմպերիալիզմը պայքար , սկսեց աշխարհի վերաբաժանման գաղութների , սկսեց աշխարհի վերաբաժանման գաղութների

, զավթման համար ձգտելով առաջնակարգ տեղ , զավթման համար ձգտելով առաջնակարգ տեղ ապահովել իր համար համաշխարհային ապահովել իր համար համաշխարհային

: շուկայում հակասություններն առանձնապես սուր էին: շուկայում հակասություններն առանձնապես սուր էին . Գերմանիայի ու Անգլիայի միջև անգլիան աշխարհի . Գերմանիայի ու Անգլիայի միջև անգլիան աշխարհի

բոլոր ծայրերում ուներ գաղութային հսկայական բոլոր ծայրերում ուներ գաղութային հսկայական:տիրապետություններ:տիրապետություններ

• Ռուսական ցարիզմը տնտեսական կանխման մեջ էր Ռուսական ցարիզմը տնտեսական կանխման մեջ էր գտնվում իմպերլիստական մյուս գտնվում իմպերլիստական մյուս

, պետություններից առանձնապես ֆրանսիայից և, պետություններից առանձնապես ֆրանսիայից և: անգլիայից Սակայն նա էլ ուներ իր իմպերլիստական: անգլիայից Սակայն նա էլ ուներ իր իմպերլիստական

, , , նպատակները իսկ հակասությունները մի կողմից, , , նպատակները իսկ հակասությունները մի կողմից , ցարական Ռուսաստանի և Գերմանիայի միջև մյոս , ցարական Ռուսաստանի և Գերմանիայի միջև մյոս

, կողմից Գերմանիայի դաշնակից Ավստրոհունգարիայի, կողմից Գերմանիայի դաշնակից Ավստրոհունգարիայի : միջև հասան ծայրահեղ լարվածությն Այդ : միջև հասան ծայրահեղ լարվածությն Այդ

հակասություններն առանձնապես ուժեղ էին մերձավոր հակասություններն առանձնապես ուժեղ էին մերձավոր : Արևելքում և Բալկաններում Այստեղ ուժեղ կերպով : Արևելքում և Բալկաններում Այստեղ ուժեղ կերպով

, ներթափանցում էր գերմանական կապիտալը սպառնալով , ներթափանցում էր գերմանական կապիտալը սպառնալով վեռջնականապես վերացնել Ռուսաստանի վեռջնականապես վերացնել Ռուսաստանի

:ազդեցությունը այդ շրջաններում :ազդեցությունը այդ շրջաններում• Սանձազերծելով համաշխարհային Սանձազերծելով համաշխարհային

, պատերազմը իմպերլիստները ձգտում էին քայքայել, պատերազմը իմպերլիստները ձգտում էին քայքայել միջազգային պրոլետարիատի ամրապնդվող միջազգային պրոլետարիատի ամրապնդվող

, միասնությունը տարբեր երկրների բանվորներին գրգռել, միասնությունը տարբեր երկրների բանվորներին գրգռել : միմիանց դեմ Այդ ձևով նրանք նպատակ ուներին խեղդել : միմիանց դեմ Այդ ձևով նրանք նպատակ ուներին խեղդել

հեղափոխական աճող շարժումը հեղափոխական աճող շարժումը::

• Իմպերլիստական տերությունների միջև Իմպերլիստական տերությունների միջև հակասությունների սրումը հանգեցրեց երկու հակասությունների սրումը հանգեցրեց երկու

: թշնամական խմբավորումների ստեղծմանը Մի : թշնամական խմբավորումների ստեղծմանը Մի, XIX . 80- , կողմից դեռևս դ ական թվականներին ռազմական, XIX . 80- , կողմից դեռևս դ ական թվականներին ռազմական ( դաշինք ստեղծվեց Գերմանիայի միջև եռյակ ( դաշինք ստեղծվեց Գերմանիայի միջև եռյակ

): , XIX . , միություն մյուս կողմից դ թվականներին): , XIX . , միություն մյուս կողմից դ թվականներին -Ռուսաստանի ու ֆրանսիայի միջև կնքվեցին անգլո -Ռուսաստանի ու ֆրանսիայի միջև կնքվեցին անգլո - ֆրանսիական և անգլո ռուսական - ֆրանսիական և անգլո ռուսական

: համաձայնագրերը Դրանով ավարտվեց իմպերլիստական: համաձայնագրերը Դրանով ավարտվեց իմպերլիստական , պետությունների Ռուսաստանի ֆրանսիայի և անգլիայի , պետությունների Ռուսաստանի ֆրանսիայի և անգլիայի

( ) եռյակ համաձայնություն կամ Անտանտ երկրորդ բլոկի( ) եռյակ համաձայնություն կամ Անտանտ երկրորդ բլոկի:ձևավորումը:ձևավորումը

• Ռազմական այդ երկու բլոկների միջև Ռազմական այդ երկու բլոկների միջև հակասությունների սրումը հանգեցրեց առաջին հակասությունների սրումը հանգեցրեց առաջին

համաշխարհային պատերազմի համաշխարհային պատերազմի: առաջացմանը պատերազմի սանձազերծման: առաջացմանը պատերազմի սանձազերծման

, նախաձեռնությունը պատկանում է Գերմանիային որը , նախաձեռնությունը պատկանում է Գերմանիային որը մյուսներից ավելի լավ էր նածապատրաստվել մյուսներից ավելի լավ էր նածապատրաստվել

պատերազմին և որոնում էր հարմար պահ ու պատերազմին և որոնում էր հարմար պահ ու :համապատասխան առիթ հարձակման համար :համապատասխան առիթ հարձակման համար

• , Ռուսական բուրժուազիան ինչպես նաև մյուս երկրների , Ռուսական բուրժուազիան ինչպես նաև մյուս երկրների, , բուրժուազիան հավանություն տվեց պատերազմին որը նրան, , բուրժուազիան հավանություն տվեց պատերազմին որը նրան

, խոստանում էր շահույթ ռազմականպատվերներից և նոր , խոստանում էր շահույթ ռազմականպատվերներից և նոր : շուկաների զավթում Բուրժուազիան ու ազնվականությունը : շուկաների զավթում Բուրժուազիան ու ազնվականությունը

, հայտարարեցին որ ամբողջովին պաշտպանում են, հայտարարեցին որ ամբողջովին պաշտպանում են; ինքնակալոիթյունը պատերազմող պետությունների; ինքնակալոիթյունը պատերազմող պետությունների

բուրժուական և մանրբուական բոլոր կուսակցությունները բուրժուական և մանրբուական բոլոր կուսակցությունները : անցան իրենց կառավարության կաղմը Եվրոպական երլրների : անցան իրենց կառավարության կաղմը Եվրոպական երլրների- , սոցիալ դեմոկրատական կուսակցությունները ռուսաստանի- , սոցիալ դեմոկրատական կուսակցությունները ռուսաստանի

մենշևիկները դավաճանեցին բանվոր դասակարգի մենշևիկները դավաճանեցին բանվոր դասակարգի, : գործին գնացին բուրժուազիայի հետքերով Նրաք, : գործին գնացին բուրժուազիայի հետքերով Նրաք

պաշտպանում էին ցարիզմի կողմից առաջ քաշված պաշտպանում էին ցարիզմի կողմից առաջ քաշված շավինիստական լոզունգը բոլոր ուժորի միավորումը շավինիստական լոզունգը բոլոր ուժորի միավորումը

<< >>, , , հայրենիքի պաշտպանության համար որը ըստ էության<< >>, , , հայրենիքի պաշտպանության համար որը ըստ էության :նշանակում էր ցարիզմի պաշտպանություն :նշանակում էր ցարիզմի պաշտպանություն

• , . . Միայն բոլշևիկյան կուսակցությունը Վ Ի Լենինի , . . Միայն բոլշևիկյան կուսակցությունը Վ Ի Լենինի, գլխավորությամբ հավատարիմ մնաց իր, գլխավորությամբ հավատարիմ մնաց իր

, ինտերնացիոլիստական պարտքին Բոլշևիկները պատերազը , ինտերնացիոլիստական պարտքին Բոլշևիկները պատերազը , բնորոշեցին որպես Թալանչիական զավթողական ևառաջ , բնորոշեցին որպես Թալանչիական զավթողական ևառաջ

քաշեցին իմպերլիստանպատերազմը քաղաքացիական քաշեցին իմպերլիստանպատերազմը քաղաքացիական , պատերազմի վերածելու լոզունքը պատերազմ ընդեմ իրենց , պատերազմի վերածելու լոզունքը պատերազմ ընդեմ իրենց

, կառավարությունների ընդեմ իրենց կապիտալիստների ու, կառավարությունների ընդեմ իրենց կապիտալիստների ու : կալվածատերերի : կալվածատերերի

Պատերազմի ռազմաճակատները

• Եղեռնը նախապատրաստե Եղեռնը նախապատրաստելլ ու թուրքական ու թուրքական : իշխանությունների քաղաքականությունը : իշխանությունների քաղաքականությունը

Սկսված պատերազմը հնարավորություն էր Սկսված պատերազմը հնարավորություն էր ընձեռում թուրքական կառավարությանը ընձեռում թուրքական կառավարությանը

հաշվեհարդարտեսնել կայսրության հայ հաշվեհարդարտեսնել կայսրության հայ : հպատակների հետ Երիտթուրքերն : հպատակների հետ Երիտթուրքերն

1910-1911 . իրականացնում էին թթ Սալոնիկ 1910-1911 . իրականացնում էին թթ Սալոնիկ քաղաքում կայացած իրենց կուսակցության քաղաքում կայացած իրենց կուսակցության

; գաղտնի ժողովների որոշումները Այն ; գաղտնի ժողովների որոշումները Այն , նախատեսում էր որ կայսրության , նախատեսում էր որ կայսրության

տարածքում բնակվող և թուրք ազգությանը տարածքում բնակվող և թուրք ազգությանը չպատկանող մա հմեդականները պետք է չպատկանող մա հմեդականները պետք է, թուրքացվեն իսկ քրիստոնյաները, թուրքացվեն իսկ քրիստոնյաները

: ոչնչացվեն: ոչնչացվեն

• Արևմտյան Հայաստանում ևփոքր Արևմտյան Հայաստանում ևփոքր Ասիայի հայաբնակտարածքներում Ասիայի հայաբնակտարածքներում

բնակվող հայ ժողովուրդը դարձավ այս բնակվող հայ ժողովուրդը դարձավ այս հրեշավոր քաղաքականության առաջին հրեշավոր քաղաքականության առաջին

: զոհերից մեկը Այդ ծրագրի : զոհերից մեկը Այդ ծրագրի , հեղինակներն էին Թալեաթփաշան , հեղինակներն էին Թալեաթփաշան

, Ջեմալ փաշան Բեհաէդդին Շաքիր բեյը , Ջեմալ փաշան Բեհաէդդին Շաքիր բեյը : և ուրիշներ : և ուրիշներ

• Մտադրելով ոչնչացնել հայերին Մտադրելով ոչնչացնել հայերին երիտթուրքերը ձգտում էին վերացնել երիտթուրքերը ձգտում էին վերացնել

: Հայկական հարցը Հայերը և : Հայկական հարցը Հայերը և Հայաստանը արգելք էին հանդիսանում Հայաստանը արգելք էին հանդիսանում

պանթուրքական ծրագրի պանթուրքական ծրագրի : իրականացման ճանապարհին Նրանց : իրականացման ճանապարհին Նրանց

<< >> երազած Մեծ Թուրանը պետք է << >> երազած Մեծ Թուրանը պետք է ձգվեր Բոսֆորից ձգվեր Բոսֆորից

• : մինչև Ալթայ Երիտթուրքերը : մինչև Ալթայ Երիտթուրքերը• ցանկանում էին այդ ստեղծվելիք ցանկանում էին այդ ստեղծվելիք• պետության մեջ ներգրավել բոլոր պետության մեջ ներգրավել բոլոր• : թուրքալեզու ժողովուրդներին : թուրքալեզու ժողովուրդներին

• Առաջին համաշխարհային Առաջին համաշխարհային պատերազմի պատերազմի, տարիներին բացի հայերի զանգվածային, տարիներին բացի հայերի զանգվածային

, տեղահանությունից և կոտորածներից , տեղահանությունից և կոտորածներից օսմանյան իշխանություններն օսմանյան իշխանություններն

իրականացնում են կայսրության մի շարք իրականացնում են կայսրության մի շարք այլ հպատակ ժողովուրդների այլ հպատակ ժողովուրդների

, ասորիների հույների և արաբների, ասորիների հույների և արաբների :մասնակի ջարդեր :մասնակի ջարդեր

• Թուրքական իշխանությունների Թուրքական իշխանությունների վայրագությունները հանկարծակի վայրագությունները հանկարծակի

: բերեցին նաև այդ ժողովուրդներին : բերեցին նաև այդ ժողովուրդներին•

• իրենց հրեշավոր քաղաքականությունն իրենց հրեշավոր քաղաքականությունն իրագործելու նպատակով թուրքական իրագործելու նպատակով թուրքական

իշխանությունները հայերին զրկում են իշխանությունները հայերին զրկում են : դիմադրելու հնարավորությունից նրանք : դիմադրելու հնարավորությունից նրանք

1915 . թ գարնանը առաջին հերթին սկսում են1915 . թ գարնանը առաջին հերթին սկսում են օսմանյան բանակ զորակոչված հայ օսմանյան բանակ զորակոչված հայ

տղամարդկանց զինաթափումն ու տղամարդկանց զինաթափումն ու: ոչնչացումը Նրանք ռազմաճակատից: ոչնչացումը Նրանք ռազմաճակատից

, տեղափոխվում են թիկունք ընդգրկվում , տեղափոխվում են թիկունք ընդգրկվում : բանվորական գումարտակներում Հայ : բանվորական գումարտակներում Հայ

զինվորների հետ զինաթափվում են օսմանյան զինվորների հետ զինաթափվում են օսմանյան : բանակում ծառայող հույները Զինաթափված : բանակում ծառայող հույները Զինաթափված

հայերին հանձնարարվում է ամենածանր հայերին հանձնարարվում է ամենածանր աշխատանքը աշխատանքը

, ճանապարհների ամրությունների, ճանապարհների ամրությունների :կառուցումը և բեռների տեղափոխումը :կառուցումը և բեռների տեղափոխումը

• Ապա անասելի ծանր աշխատանքներց և Ապա անասելի ծանր աշխատանքներց և 50-թերսնվլուց հյուսված հայ զինվորներին 50-թերսնվլուց հյուսված հայ զինվորներին

100- ական կամ ական խմբերով զինվորական 100- ական կամ ական խմբերով զինվորական կամ ոստիկան հսկողության ներքո դուրս էին կամ ոստիկան հսկողության ներքո դուրս էին

բերում իրենց տեղակայված վայրից և բերում իրենց տեղակայված վայրից և:ոչնչացնում:ոչնչացնում

• Դրանից հետո երիտթուրքական Դրանից հետո երիտթուրքական, իշխանությունները զանազան միջոցներ, իշխանությունները զանազան միջոցներ

, բանեցնելով բռնագրավում են հայ, բանեցնելով բռնագրավում են հայ բնակչության ունեցած սակավ զենքն ու բնակչության ունեցած սակավ զենքն ու:զինամթերքը:զինամթերքը

2008 Եղեռնթվական

• Օսմանյան կառավարության հաջորդ Օսմանյան կառավարության հաջորդ , , քայլը կուսակցական աշխարհիկ հոգևոր , , քայլը կուսակցական աշխարհիկ հոգևոր

ներկայացուցիչների և մասնավորապես ներկայացուցիչների և մասնավորապես հայ մտավորականության ձերբակալումն հայ մտավորականության ձերբակալումն

: ու ոչնչացումն էր Այդ քայլով : ու ոչնչացումն էր Այդ քայլով իշխանությունները ցանկանում էին զրկել իշխանությունները ցանկանում էին զրկել

հայության նրա ղեկավարող և հայության նրա ղեկավարող և : կազմակերպող ուժերից Ամենածանր : կազմակերպող ուժերից Ամենածանր

. :1915 . հարվածը հասցվում է Կ Պոլսում թ . :1915 . հարվածը հասցվում է Կ Պոլսում թ 24- Ապրիլի ին այստեղ ձերբակալվում և 24- Ապրիլի ին այստեղ ձերբակալվում և

600- աքսորվում են ից ավելի հայ 600- աքսորվում են ից ավելի հայ, , ,գրողներ արվեստագետներ բժիշկներ ման, , ,գրողներ արվեստագետներ բժիշկներ ման

, :կավարժներ հասարակական գործիչներ, :կավարժներ հասարակական գործիչներ

• Ձերբակալվածների թվում էին Ձերբակալվածների թվում էին նշանավոր երգահան նշանավոր երգահան, Կոմիտասը գրողներ Գրգոր, Կոմիտասը գրողներ Գրգոր

, , Զոհրապը Ռուբեն Սևսկը Դանիել, , Զոհրապը Ռուբեն Սևսկը Դանիել, , Վարուժանը Սիամանթոն բժիշկ, , Վարուժանը Սիամանթոն բժիշկ

Նազարեթտաղավարյանը և Նազարեթտաղավարյանը և: ուրիշներ Աքսորի ճանապարհին հայ: ուրիշներ Աքսորի ճանապարհին հայ

մտավորականները ենթարկվում էին մտավորականները ենթարկվում էին զանազան զրկանքների և զանազան զրկանքների և

: ,նվաստումների Կոմիտասը չդիմանալո: ,նվաստումների Կոմիտասը չդիմանալո վ իր ժողովրդի դեմ կատարվող վ իր ժողովրդի դեմ կատարվող

, : վայրագություններն խելագարվում է, : վայրագություններն խելագարվում է Հայ մտավորականության մեծ մասը Հայ մտավորականության մեծ մասը

:սպանվում է :սպանվում է

• Հայ մտավորականության մեծ մասը Հայ մտավորականության մեծ մասը :սպանվում է ջարդարարների կողմից :սպանվում է ջարդարարների կողմից

• . Հունիսին Կ Պոլսում կեղծ . Հունիսին Կ Պոլսում կեղծ ամբաստանությունների համան վրա ամբաստանությունների համան վրա

ձերդակակվում և մահապատժի են ձերդակակվում և մահապատժի են ենթարկվում Հնչակյան կւսակցական ենթարկվում Հնչակյան կւսակցական

19 նշանավոր գործից Փարմազը և իր 19 նշանավոր գործից Փարմազը և իր :կուսակցական ընկերները :կուսակցական ընկերները

• Հիմնականում աքսորելով և ոչնչացնելով Հիմնականում աքսորելով և ոչնչացնելով18-45 տարեկան հայ տղամարդհանց18-45 տարեկան հայ տղամարդհանց

երիտթուրքական իշխանությունները երիտթուրքական իշխանությունները ձեռնամուխ են լինում գրեթե ձեռնամուխ են լինում գրեթե

անպաշտպան մնացած հայ անպաշտպան մնացած հայ, կանանց երեխաների ու ծերերի, կանանց երեխաների ու ծերերի

:բռնագաղթին և կոտորածին :բռնագաղթին և կոտորածին