- 14- БЗД ийн р сургууль- 14- БЗД ийн р сургууль

МХУЗ-ын багшМХУЗ-ын багшЛ.БямбасүрэнЛ.Бямбасүрэн

   

. Д Пүрэвдорж“Чингэс” шүлэг

9-р анги

   

Эх зохиолд задлал хийх

: 1К Зохиолын агуулга санааг ойлгох

: 2К Бүрэн задлал , хийх тайлбарлах

: 3К Дүрслэх ур , маяг уран сайхны

онцлогийг гаргах: 4К Уг шүлгээр

дамжуулан эзэн, хаан эх орноороо

бахархах

   

1962 - оны эхээр МАХН ын улсын Төв хорооны Улс төрийн

52- , товчооны р тогтоол гарч Монголын тулгуур төрийг үндэслэгч Чингэс хааны

800 мэндэлсний жилийнойгоор төрсөн нутаг Дэлүүнболдогт дурсгалын хөшөө

, босгох шуудангийн марк . гаргахыг заажээ Тиймээс

зохиолч уг шүлгээ бичсэн Чингэс шүлэг нь11 , 44 , 271 бадаг шад үгтэй

   

Чингэс- Тэмүжин нумын хөвчнөөс төрөөгүй юм- Тэмүжин сумын зэвнээс гараагүй юм- Тэмүжин Өэлүн эхээс төрсөн юм - Тэмүжин өрлөг түүхээс гарсан юм

Амар заяа хомс доголон нулимст хорвоод

Аврах тавилан мөхөс долоон үеийн тэртээд

Атаа хорслын манцуйд Есүхэйн хүү өсч

Аян дайны онгодоор есөн тугаа тахисан юм

   

Оонын халиун зоо шиг халхын саруул талд Онгин цагаан тамга шиг гэрээ тэр

барьсан юм Онон мөрний савд хур шиг шаагих адуунаас Онгон хоёр загалыг мөнгөн хяруунд

сойсон юм Эх орноо өмчилсөн гурван хасгийн хүрээлэнг

Элгэн ургаа өмөөрсөн дөрвөн тотгоор түшүүлж

Тулгар төрийн баганыг хорол тоононд өргөн

Туурга тусгаар монголын голомтыг тэр тулсан юм

   

Хөх Монголын дэвээн тэнгисийн шуургыг ярж Хөмхий зуусан ертөнц Чингэсийн өмнө сөхөрсөн юм Хүлэг морьдын туурай Азийн хормойг сэмлэж Хөл нүцгэн хорвоо халуун нурам гишгэсэн юм! Тиймээ Дайны мөрөөр цагаан сүү

урсаагүй! Тиймээ Дайчдын сүрийг цагийн

саалт мартаагүй! Тиймээ Чингэс өндөр Алтайн

зартай юм! Тиймээ Чингэс өнөөдөр ч гэсэн

нэртэй юм

   

Хойч үедээ тэр хар буруу санаагүй Хорин гангийн их гачаалд хатан Онон

ширгээгүй , Чингэсийн их Монгол ядарсан

, гутарсан задарсан , , Чиний хөх Монгол ялсан хөгжсөн

мандсан Ямар ч байсан Чингэс хаан Гарьд шиг хальж

Ял гавьяа хоёроо хойч үедээ даатгасан юм

Гал усанд элэгдсэн буурал замбуулингийн манлайд

Ган сэлмийнхээ ирээр Монгол гэж бичсэн юм

   

- Чингэс нумын хөвчнөөс төрөөгүй юм- Чингэс сумын зэвнээс гараагүй юм- Чингэс Өэлүн эхээс төрсөн юм- Чингэс өрлөг Монголоос гарсан юм

   

1. Шүлгийг уран яруу уншина уу?2. Шүлгийн 4 санааг тайлбараарай.3. Эхлэл, гол, төгсгөл хэсгийг олоорой.4. Дүрслэх ур маягийг олж, тайлбарлаарай.5. Үгийн утгыг тайлбарлаарай.6. Хэлц холбоо үгийг олоорой.

Гүйцэтгэх даалгавар

   

ДүгнэлтДүгнэлт

Чингэс шүлэг бол үзэл суртлынхатуу цагт үндэсний бахархлын илрэл болсноороо өнөөг хүртэл алдартай байгаа төдийгүй монгол сэтгэлгээ, монгол яруу найргийн ур шалгаж бичсэнээрээ гайхамшигтай бүтээл мөн.