8 ÎÁÅÊÒÈÂ

ÊËÓÁ “ÎÁÅÊÒÈ”ÊËÓÁ “ÎÁÅÊÒÈ”

Ñàìî çà åäèí äåí - íà 16 íîåìâðè 2004 ã. - ïðîêóðà-òóðàòà èçâàäè îò ãàðäåðîáà ñêåëåòà íà åäèí çàñïàë

÷ëåí îò Íàêàçàòåëíèÿ êîäåêñ è ìîáèëèçèðà æóðíà-ëèñòè è ïðàâîçàùèòíèöè çà îòïîð. ×ë. 339à ïðåäâèæäàíàêàçàòåëíî ïðåñëåäâàíå è çàòâîð äî òðè ãîäèíè çà

âñåêè, "...êîéòî áåç íàäëåæíî ðàçðåøåíèå... ïðîèç-âåæäà, èçïîëçâà, ïðîäàâà èëè äúðæè ñïåöèàëíî òåõ-íè÷åñêî ñðåäñòâî, ïðåäíàçíà÷åíî çà íåãëàñíî ñúáè-

ðàíå íà èíôîðìàöèÿ". Ïî òàçè ðàçïîðåäáà ïðîêóðà-òóðàòà çàïî÷íà ïðîèçâîäñòâà ñðåùó æóðíàëèñòèòå îòÁè Áè Ñè, çàñíåëè ñúñ ñêðèòà êàìåðà Èâàí Ñëàâêîâ è

ñðåùó ðóìúíñêèÿ æóðíàëèñò Äæîðäæå Áóõíè÷, ñíè-ìàë ñúùî ñúñ ñêðèòà êàìåðà áåçìèòíèòå ìàãàçèíè íàÃÊÏÏ Äóíàâ ìîñò.

Âåäíàãà ñëåä çàäúðæàíåòî íà Äæîðäæå Áóõíè÷ñðåùó ïîñåãàòåëñòâîòî âúðõó êîíñòèòóöèîííîòî ïðà-âî äà ñå òúðñè, ïîëó÷àâà è ðàçïðîñòðàíÿâà èíôîðìà-

öèÿ ïðîòåñòèðàõà Áúëãàðñêè õåëçèíêñêè êîìèòåò,Àñîöèàöèÿòà çà åâðîïåéñêà èíòåãðàöèÿ è ïðàâà íà÷îâåêà, ìåæäóíàðîäíàòà îðãàíèçàöèÿ "Ðåïîðòåðè áåç

ãðàíèöè", ðóìúíñêèÿò ïðåìèåð Àäðèàí Íúñòàñå...Íà 22 íîåìâðè Äàðèê ðàäèî ïðåäëîæè íàðîäíè

ïðåäñòàâèòåëè äà âíåñàò çàêîíîïðîåêò çà äîïúëíå-

íèå íà ÷ë. 339à, êîéòî äà ïîçâîëÿâà íà ãðàæäàíè è æóð-íàëèñòè äà èçïîëçâàò çàêîííî ñïåöèàëíè òåõíè÷åñêèñðåäñòâà ïðè îïðåäåëåíè óñëîâèÿ.

Äåïóòàòèòå çàñòúïèõà äâå ïðîòèâîïîëîæíè ïîçè-öèè ïî ñëó÷àÿ "Áóõíè÷".  çàùèòà íà ñâîáîäàòà íà ñëî-âîòî è ñðåùó ÷ë. 339à ñå îáÿâèõà îò ïàðòèÿòà "Íîâîòî

âðåìå", îò ïàðëàìåíòàðíàòà ãðóïà íà ÑÄÑ. Öîíêî Êè-ðîâ îò ÍÄÑ çàÿâè, ÷å òåêñòúò íà ÷ë. 339à å ÿñåí, íîòðÿáâà äà ñå íàìåðè áàëàíñ ìåæäó îáùåñòâåíèÿ èí-òåðåñ è ëè÷íàòà íåïðèêîñíîâåíîñò.

Ñðåùó ïðîìÿíà íà òåêñòà îò Íàêàçàòåëíèÿ êîäåêññå îáÿâèõà âèöåïðåìèåðúò Ïëàìåí Ïàíàéîòîâ, ïðåä-ñåäàòåëÿò íà Âúðõîâíèÿ àäìèíèñòðàòèâåí ñúä Êîí-

ñòàíòèí Ïåí÷åâ è Áîðèñëàâ Ðàë÷åâ îò ÍÄÑÂ, êîéòî ïîä-÷åðòà, ÷å íÿìà çàêîíîäàòåëåí ñïîñîá, êîéòî äà ïðå-öåíÿâà çíà÷èìîñòòà íà îáùåñòâåíèÿ èíòåðåñ.

Âúïðåêè ïðîòåñòèòå íà æóðíàëèñòè, ïîëèòèöè è îá-ùåñòâåíèöè íà 3 äåêåìâðè Äæîðäæå Áóõíè÷ áåøå îñú-äåí îò Ðóñåíñêèÿ ðàéîíåí ñúä íà 1000 ëâ ãëîáà. Íà 14

äåêåìâðè àäâîêàò Äÿêîâà, ïðåäñòàâëÿâàùà æóðíà-ëèñòà îáÿâè, ÷å ùå îáæàëâà ïðèñúäàòà. Íà 15 äåêåì-âðè äåïóòàòè îò ÑÄÑ âíåñîõà â äåëîâîäñòâîòî íà Íà-

ðîäíîòî ñúáðàíèå ïðåäëîæåíèÿ çà ïðîìåíè íà ÷ë.339à, êîèòî äàâàò âúçìîæíîñò íà ñúäà äà ïðåöåíè äà-ëè ñïåöèàëíè òåõíè÷åñêè ñðåäñòâà ñà áèëè èçïîëçâà-

íè çà ëè÷íè öåëè èëè â îáùåñòâåí èíòåðåñ.Äà äèñêóòèðàò äàëè åâåíòóàëíà ïðîìÿíà íà ÷ë. 339à

áè ãàðàíòèðàëà ïî-ãîëÿìà ñâîáîäà íà ñëîâîòî èëè áè

ïîñòàâèëà æóðíàëèñòèòå â ïðèâèëåãèðîâàíî ïîëîæå-íèå ïîêàíèõìå â êëóá "Îáåêòèâ" Áîðèñëàâ Ðàë÷åâ, íà-ðîäåí ïðåäñòàâèòåë îò Ïà íà ÍÄÑÂ, Èâî Õðèñòîâ, ñú-

âåòíèê íà ïðàâíàòà êîìèñèÿ íà Íàðîäíîòî ñúáðàíèå èÀëåêñàíäúð Êàøúìîâ, àäâîêàò îò ïðîãðàìà Äîñòúï äîèíôîðìàöèÿ. Çà ìíåíèå ïîìîëèõìå æóðíàëèñòà è àä-

âîêàò Êèðèë Âúë÷åâ, èíèöèèðàë ïðåäëîæåíèÿòà íà Äà-ðèê ðàäèî çà ïðîìÿíà íà ÷ë. 339à.

Íå ìîãà äà ïðèåìà, ÷å òðÿáâà äà ñúçäàâàìå ïðè-

âèëåãèè ïî ïðîôåñèè. Ïúðâî òðÿáâà äà îòãîâîðèì íà

âúïðîñà äàëè âúîáùå òðÿáâà äà ñúùåñòâóâà òàêúâ çà-

êîí, êîéòî äà äàâà òàêèâà ïðèâèëåãèè, è âòîðî, àêî

îòãîâîðúò å ïîëîæèòåëåí, äà ðåøèì òðÿáâà ëè äà ñúç-

äàâàìå ïðèâèëåãèè çà åäíà ïðîôåñèÿ? Åäèíñòâåíèÿò

çàêîí, êîéòî çàñåãà îãðàíè÷àâà ïðàâàòà ïî ÷ë. 32, àë.

2 îò Êîíñòèòóöèÿòà, å Çàêîíúò çà ñïåöèàëíèòå ðàçóç-

íàâàòåëíè ñðåäñòâà. Òîçè çàêîí å ñúçäàäåí â èçïúë-

íåíèå íà Êîíñòèòóöèÿòà è ñïàçâà íåéíèÿ ïîðÿäúê, çà-

ùîòî êàçâà â êîè ñëó÷àè è ïðîöåäóðè ìîæå äà ñå

äîïóñíå îãðàíè÷àâàíå íà ïðàâîòî íà ÷îâåê äà áúäå

Áîðèñëàâ

Ðàë÷åâ,

íàðîäåí

ïðåäñòàâèòåë

îò ÍÄÑÂ

ÏÎ ÑËÓ×Àß Ñ ÁÓÕÍÈ×

ÅÄÈÍÑÒÂÅÍÎÒÎ, ÇÀ ÊÎÅÒÎ

ÌÎÆÅ ÇÀ ÑÅ ÃÎÂÎÐÈ,

Å ÇËÎÓÏÎÒÐÅÁÀ Ñ ÏÐÀÂÎÒÎ

Òðÿáâà ëè äà

÷ë. 339à îò Íàêàç

ÎÁÅÊÒÈÂ 9

ÊËÓÁ “ÎÁÅÊÒÈ”ÊËÓÁ “ÎÁÅÊÒÈ”

çàïèñâàí, ôèëìèðàí è ò.í. Çà äà ñå ñúçäàäå ïðèâèëå-

ãèÿ, òðÿáâà äà èìà ñïåöèàëåí çàêîí. Èíà÷å ùå áúäå

ïðîòèâîêîíñòèòóöèîííî. Òîãàâà òðÿáâà äà ñå òúðñè

îáîñíîâêà âúç îñíîâà íà êàêâè êðèòåðèè òðÿáâà äà

áúäàò ñúçäàäåíè ñïåöèàëíèòå ïðàâèëà çà æóðíàëèñòè-

òå.

Òåðìèíúò "òåõíè÷åñêî ñðåäñòâî" íå å îïðåäåëåí â

íèêîé íîðìàòèâåí àêò. Òîé ñå ïúëíè ñúñ ñúäúðæàíèå îò

ñúäåáíàòà ïðàêòèêà è å âúïðîñ íà èíòåðïðåòàöèÿ. Àêî

óòðå ó÷åíèòå èçìèñëÿò îùå åäíî íåùî, òî ïàê ùå áúäå

òåõíè÷åñêî ñðåäñòâî. Âàæíî å ïðåäíàçíà÷åíèåòî. Òåõ-

íè÷åñêîòî ñðåäñòâî íå ìîæå äà áúäå îïèñàíî â äåôè-

íèöèÿ. Òî å õàðàêòåðèñòèêà íà ñðåäñòâîòî. Çàòîâà Âúð-

õîâíèÿò ñúä êàçâà: "Êëþ÷úò, êîéòî íå å çà òàçè âðàòà, å

òåõíè÷åñêî ñðåäñòâî, à àêî å çà òàçè âðàòà, å êëþ÷".

Àêî äàäåì îáà÷å ïðàâîòî íà åäèí ñúä äà èçâúðøâà

îöåíú÷íà äåéíîñò, ñå ãóáè ñìèñúëúò.

Íÿêîè ñå ìú÷àò äà ïðîòèâîïîñòàâÿò îáùåñòâåíèÿ èí-

òåðåñ íà çàêîíîâèÿ èíòåðåñ. Òîâà å ïðàâîâ àáñóðä.

Îáùåñòâåíèÿò èíòåðåñ ñå ñúäúðæà â îáùåñòâåíàòà

îïàñíîñò íà äåÿíèåòî. Ñåãà íÿêîè æóðíàëèñòè èñêàò

äà êàæàò: "Ìîÿòà ïðåöåíêà å íàä òàçè îáùåñòâåíà îïà-

ñíîñò", êîÿòî çàêîíîäàòåëÿò å âìåíèë íà ïðàâîçàùèò-

íèòå è ïðàâîïðèëàãàùèòå îðãàíè äà ïðåöåíÿâàò è å äå-

ôèíèðàë â Íàêàçàòåëíèÿ êîäåêñ êîãà åëåìåíòèòå íà

åäíî äåÿíèå ïðåäñòàâëÿâàò ïðåñòúïëåíèå. Åäèí îò òåçè

åëåìåíòè å îáùåñòâåíàòà îïàñíîñò. Çàòîâà è äåáàòúò

îòèäå íà ïëîñêîñòòà íà ïðîòèâîïîñòàâÿíå íà îáùåñ-

òâåíèÿ èíòåðåñ, êîéòî äà áúäå çàùèòíèÿò ùèò (êîéòî îò

íàøà ãëåäíà òî÷êà íå å íåîáõîäèì) íà æóðíàëèñòè-

÷åñêàòà ïðîôåñèÿ. Íå ìîæå äà ïðîòèâîïîñòàâÿø îá-

ùåñòâåíèÿ èíòåðåñ íà çàêîíîâèÿ.

Êîãàòî ãîâîðèì çà íàêàçàòåëíè äåëà, îïèðàìå äî

âúïðîñà çà îáùåñòâåíàòà îïàñíîñò. Êàòî ïðåöåíÿâàø

îáùåñòâåíèÿ èíòåðåñ, ñúïîñòàâåí ñ íàêúðíåíèòå ïðà-

âà, òðÿáâà äà çà÷åðòàåø îáùåñòâåíàòà îïàñíîñò, çà

äà ìàõíåø ïðåñòúïëåíèåòî.

Ïî ñëó÷àÿ ñ ðóìúíñêèÿ æóðíàëèñò åäèíñòâåíîòî,

çà êîåòî ìîæå äà ñå ãîâîðè, å çëîóïîòðåáà ñ ïðàâî.

Àêî åäèí ïðîêóðîð óìèøëåíî èëè ñ íÿêàêâà öåë å íàï-

ðàâèë íàðóøåíèå ñúãëàñíî ÷ë. 282 îò Íàêàçàòåëíèÿ êî-

äåêñ, òîé ìîæå äà áúäå îñúäåí. Êîé å êàçàë, ÷å ìàãèñ-

òðàòèòå ñà íåíàêàçóåìè?! Òå ñúùî ñà ãðàæäàíè è ñå

ïîä÷èíÿâàò íà âñè÷êè ïðàâèëà. Çàðàäè òîâà, ÷å íÿêîé

ñè ïðåâèøàâà ïðàâàòà èëè çëîóïîòðåáÿâà ñ ïðàâàòà,

íÿìà çàùî äà çà÷åðòàâàìå çàêîíîäàòåëñòâîòî.�

×Ë. 339À ÇÀÏËÀØÂÀ ÍÅ ÑÀÌÎ

ÆÓÐÍÀËÈÑÒÈÒÅ, ÍÎ È ÂÑÈ×ÊÈ ÃÐÀÆÄÀÍÈ,

ÇÀÙÎÒÎ ÏÎÇÂÎËßÂÀ ÒÚËÊÓÂÀÍÈß,

ÏÐÈ ÊÎÈÒÎ Â ÇÀÒÂÎÐÀ ÌÎÆÅ ÄÀ ÎÒÈÄÅ ÂÑÅÊÈ

ÏÐÈÒÅÆÀÒÅË ÍÀ ÔÎÒÎÀÏÀÐÀÒ

×ë. 339à îò Íàêàçàòåëíèÿ êîäåêñ íå å ìúðòúâ. Ïî

íåãî ïðîêóðàòóðàòà îáðàçóâà ïðåäâàðèòåëíè ïðîèç-

âîäñòâà ñðåùó àíãëèéñêè è ðóìúíñêè æóðíàëèñòè, êà-

òî ðóìúíåöúò áåøå îñúäåí îò ïúðâîèíñòàíöèîííèÿ ñúä.

Òàçè íîðìà çàïëàøâà íå ñàìî æóðíàëèñòèòå, íî è âñè÷-

êè ãðàæäàíè, çàùîòî å òîëêîâà øèðîêà, ÷å ïîçâîëÿâà

òúëêóâàíèÿ, ïðè êîèòî â çàòâîðà ìîæå äà îòèäå âñåêè

ïðèòåæàòåë íà ôîòîàïàðàò.

Áúëãàðñêèòå ïðàâîïðèëàãàùè îðãàíè ñå îêàçàõà

íåñïîñîáíè ïî ïúòÿ íà òúëêóâàíåòî äà îãðàíè÷àò ïðè-

ëàãàíåòî íà ÷ë. 339à ñúîáðàçíî äóõà íà çàêîíà, ïðåä-

íàçíà÷åí äà îãðàíè÷è âëàñòèòå äà ïîäñëóøâàò è ñíè-

ìàò òàéíî õîðàòà. Çàòîâà å íåîáõîäèìî îò ïðèëîæå-

íèåòî íà òàçè ðàçïîðåäáà äà áúäàò èçêëþ÷åíè ïîíå

òðè ñëó÷àÿ, â êîèòî ñïåöèàëíîòî òåõíè÷åñêî ñðåäñòâî:

1. ñëóæè çà ëè÷íî ïîëçâàíå è íå ñå çàñÿãà ëè÷-

íèÿ æèâîò íà äðóãè ãðàæäàíè áåç òÿõíî ñúãëà-

ñèå;

2. ñå èçïîëçâà íà îáùåñòâåíî ìÿñòî, îñâåí íà

ìåñòà, íà êîèòî òîâà å èçðè÷íî çàáðàíåíî ñúñ

çàêîí;

3. ñå èçïîëçâà ïðè îáùåñòâåí èíòåðåñ çà îñè-

ãóðÿâàíå íà èíôîðìàöèÿ, êîÿòî íå ìîæå äà áú-

äå ñúáðàíà ïî äðóã íà÷èí èëè ñúáèðàíåòî é áè

ïðåäñòàâëÿâàëî ñåðèîçíî çàòðóäíåíèå.

Äàðèê ðàäèî íàïðàâè òîâà åäèíñòâåíî êîíêðåòíî

ïðåäëîæåíèå çà ïîïðàâêà äî ìîìåíòà è òî áåøå âíå-

ñåíî â ïàðëàìåíòà îò äåïóòàòè. Ïîïðàâêàòà "Äàðèê"

òðÿáâà ÷àñ ïî-ñêîðî äà áúäå ïðèåòà, çàùîòî òúðñåíåòî

Ïðîäúëæàâà íà ñòð. 10

Àäâ. Êèðèë

Âúë÷åâ,

Äàðèê ðàäèî

à ñå ïðîìåíè

çàòåëíèÿ êîäåêñ?

10 ÎÁÅÊÒÈÂ

ÊËÓÁ “ÎÁÅÊÒÈ”ÊËÓÁ “ÎÁÅÊÒÈ”

Ïðîäúëæàâà îò ñòð. 9

íà "ñúâúðøåíè" ðåøåíèÿ ùå äîâåäå äî çàáàâÿíå

è íîâè ïðèñúäè - íàïðèìåð, ñðåùó æóðíàëèñòè îò

Áè Áè Ñè - êîèòî ïðàâÿò Áúëãàðèÿ ñìåøíà ïðåä äå-

ìîêðàòè÷íèÿ ñâÿò. Ïîïðàâêàòà "Äàðèê" íå ñå îò-

íàñÿ ñàìî äî æóðíàëèñòèòå, à äî âñè÷êè ãðàæäà-

íè, êîèòî èìàò è èçïîëçâàò ôîòîàïàðàòè, ïðàâÿò çà-

ïèñè è ñíèìêè íà ïóáëè÷íè ìåñòà èëè êîãàòî èì

èñêàò ïîäêóï.

Áúëãàðñêîòî ïðàâî ïîçíàâà äåñåòêè ñëó÷àè, â

êîèòî ïðèëàãàíåòî íà îïðåäåëåíè íîðìè ñå ïîñ-

ÏÎÏÐÀÂÊÀÒÀ "ÄÀÐÈÊ" ÂÌÅÑÒÎ ÄÀ ÎÁËÅÊ×È

ÐÀÁÎÒÀÒÀ ÍÀ ÆÓÐÍÀËÈÑÒÈÒÅ,

ÙÅ ÈÌ ÑÚÇÄÀÄÅ ÏÐÎÁËÅÌÈ

Òåçè, êîèòî âíåñîõà ïðåäëîæåíèå çà èçìåíåíèå

íà ÷ë. 339à, èëè íå ñà ãî ÷åëè, èëè íå ñà ãî ÷åëè

âíèìàòåëíî, èëè íå ñà ãî ðàçáðàëè. Ïîïðàâêàòà "Äà-

ðèê", çà êîÿòî ñå ãîâîðè, àêî áúäå ïðèåòà â ðåäàê-

öèÿòà, â êîÿòî ñå ïðåäëàãà, âìåñòî äà îáëåê÷è ðà-

áîòàòà íà æóðíàëèñòèòå, ùå èì ñúçäàäå ìíîãî

ïðîáëåìè. Ñåãàøíèÿò òåêñò å áåçêðàéíî ëèáåðà-

ëåí. Äðóã å âúïðîñúò êàê ñå ïðèëàãà.

Ìíîãî òðóäíî å äà áúäå äåôèíèðàíî êàêâî ïðåä-

ñòàâëÿâà ñïåöèàëíî òåõíè÷åñêî ñðåäñòâî. È êàêâà

å ðàçëèêàòà ìåæäó ñïåöèàëíî òåõíè÷åñêî ñðåäñ-

òâî è ñïåöèàëíî ðàçóçíàâàòåëíî ñðåäñòâî, çà êîå-

òî èìà ëåãàëíà äåôèíèöèÿ. Âñÿêî ðàçóçíàâàòåëíî

ñðåäñòâî å òåõíè÷åñêî, íî íå âñÿêî òåõíè÷åñêî

ñðåäñòâî å ðàçóçíàâàòåëíî. Èìà äâà âàðèàíòà. Åäè-

Èâî Õðèñòîâ,

ñúâåòíèê

íà ïðàâíàòà

êîìèñèÿ

íà Íàðîäíîòî

ñúáðàíèå

òàâÿ â çàâèñèìîñò îò îáùåñòâåíèÿ èíòåðåñ. Òîâà

ïîíÿòèå å ïîçíàòî è â íàêàçàòåëíîòî ïðàâî. Íàïðè-

ìåð, ãëàâíèÿò ïðîêóðîð ìîæå äà âúçëîæè ðàçñëåä-

âàíå íà Íàöèîíàëíàòà ñëåäñòâåíà ñëóæáà ïðè îá-

ùåñòâåí èíòåðåñ, à ñúäúò äà ãëåäà íàêàçàòåëíî

äåëî ïðè îòêðèòè âðàòè, àêî èìà îáùåñòâåí èíòå-

ðåñ. Çàòîâà íÿìà íèêàêâî îñíîâàíèå äà ñå ñúìí-

ÿâàìå, ÷å áúëãàðñêèòå ïðàâîïðèëàãàùè îðãàíè ñà

ñïîñîáíè äà ïðåöåíÿâàò îáùåñòâåíèÿ èíòåðåñ

ïðè âñåêè îòäåëåí ñëó÷àé íà èçïîëçâàíå íà ñêðè-

òà êàìåðà. Ïîïðàâêàòà "Äàðèê" öåëè åäèíñòâåíî

íèÿò å äà çàïî÷íå ëèìèòàòèâíî èçáðîÿâàíå íà ðàç-

ëè÷íè ïðèçíàöè. Òîâà îçíà÷àâà âúçìîæíîñò âèíàãè

äà èçïóñíåì íÿêîé, çàêîíúò äà áúäå íåïúëåí è óòðå

îòíîâî äà èìàìå ïðîáëåìè ñ ïðèëàãàíåòî. Äðóãèÿò

å, ÷å â ÷ë. 339à èçðè÷íî ñå êàçâà, ÷å åäíî äåÿíèå å

ñúñòàâîìåðíî, àêî å íàëèöå íàðóøåíèå íà ðàç-

ðåøåíèå, êîåòî ñå èçèñêâà ïî çàêîí èëè íîðìàòè-

âåí àêò. Çàòîâà òðÿáâà äà ñå âèäè èìà ëè íàðóøå-

íèå èëè íå ïî çàêîí è åäâà òîãàâà äà ñå ãîâîðè äàëè

èìà ñúñòàâîìåðíî äåÿíèå èëè íå.

Æóðíàëèñòèòå ñè ñúçäàâàò äîïúëíèòåëíè ïðîá-

ëåìè â æåëàíèåòî ñè äà ñè ñúçäàäàò äîïúëíèòåëíè

ïðèâèëåãèè. Òÿõíàòà ðàáîòà å âàæíà, íî òå íå ñà

öåíòúðúò íà ñâåòà. Íå ìîãàò äà ñå ïîëçâàò ñ ïî-îñî-

áåí ñòàòóò - Íàêàçàòåëíèÿò êîäåêñ å çà âñè÷êè ãðàæ-

äàíè. Àêî çà òÿõ ñå ñúçäàäå îñîáåí ðåæèì, ùå èìà

ïðîáëåìè îò ïðàâíî-òåõíè÷åñêî åñòåñòâî çà äåôè-

íèðàíåòî íà òàêúâ ñúñòàâ è âñè÷êè ïðîèçòè÷àùè îò

òîâà ïðîáëåìè. Ïî-øèðîêèÿò ïðîáëåì å äà áúäå ðåã-

ëàìåíòèðàíà ñ íÿêàêúâ çàêîí äåéíîñòòà íà æóðíà-

ëèñòè÷åñêàòà ïðîôåñèÿ. Ñìÿòàì, ÷å íÿìà íóæäà îò

òàêúâ çàêîí.

Àêî ïî çàêîí ñå èçèñêâà ðàçðåøåíèå çà èçïîë-

çâàíå íà îïðåäåëåíî òåõíè÷åñêî ñðåäñòâî, íî àêî

âèå íå ñòå ïîèñêàëè òàêîâà ðàçðåøåíèå ïî íàä-

ëåæíèÿ ðåä, âëèçàòå â ñúñòàâà íà ÷ë. 339à. Òâúðäå-

íèÿòà, ÷å àêî ïîëçâàòå ôîòîàïàðàò, ñòå ïðåñòúïíèê,

ñà ìåêî êàçàíî àáñóðäíè. Ñìèñúëúò íà òîçè òåêñò

å ïðèìåðíî çà ðàçðåøåíèå ïðè ñíèìàíå íà âîå-

íåí îáåêò.

Ïî ñëó÷àÿ ñ ðóìúíñêèÿ æóðíàëèñò íå ìîãà äà

êàæà íèùî ñúùåñòâåíî, çàùîòî íå çíàì ôàêòèòå è

îáñòîÿòåëñòâàòà ïî äåëîòî. Â êðàÿ íà êðàèùàòà òî-

çè ÷îâåê íå å îñúäåí. Òîé å íåâèíåí.

Âñå ïàê òðÿáâà äà ñå èìà ïðåäâèä, ÷å â Íàêà-

çàòåëíèÿ êîäåêñ èìà òåêñò: "Àêî äëúæíîñòíî ëèöå

íå å îáðàçóâàëî, à å òðÿáâàëî äà îáðàçóâà ïðåä-

âàðèòåëíî ïðîèçâîäñòâî, òîâà äåÿíèå å íàêàçóå-

ìî". Çàòîâà ïðåäè æóðíàëèñòè÷åñêàòà ãèëäèÿ äà

íàäàâà âîïëè ïî òåêñòà, äà èñêà äà ãî ïðîìåíè

âåäíàãà, íåêà äà âèäè êàê ìîæå äà èçïîëçâà ñåãà

äåéñòâàùèòå òåêñòîâå. Óâåðÿâàì âè, íå ãè ïîëçâà.

Îïèòúò äà ñå èçìåíè òåêñòúò íà ÷ë. 339à ùå èçè-

ãðàå ëîøà øåãà íà ïðèâúðæåíèöèòå íà ñâîáîäà-

òà íà ñëîâîòî.�

ÎÁÅÊÒÈÂ 11

ÊËÓÁ “ÎÁÅÊÒÈ”ÊËÓÁ “ÎÁÅÊÒÈ”

ÏÐÎÁËÅÌÚÒ ÑÅ ÑÚÇÄÀÂÀ ÍÅ ÎÒ ÇÀÊÎÍÀ,

À ÎÒ ÒÅÇÈ, ÊÎÈÒÎ ÃÎ ÏÐÈËÀÃÀÒ -

ÎÒ ÈÍÒÅÐÏÐÅÒÀÖÈßÒÀ ÌÓ ÎÒ ÏÐÎÊÓÐÀÒÓÐÀÒÀ

ÀÊÎ ÍßÊÀÊÂÀ ÈÍÑÒÈÒÓÖÈß

ÑÈ ÏÎÇÂÎËÈ ÏÐÎÈÇÂÎËÍÎ ÏÐÈËÀÃÀÍÅ

ÍÀ ÇÀÊÎÍ, ÒÎÂÀ ÍÅ ÒÐßÁÂÀ

ÄÀ ÄÎÂÅÄÅ ÄÎ ÇÀÊÎÍÎÄÀÒÅËÍÀ

ÈÍÈÖÈÀÒÈÂÀ ÇÀ ÏÐÎÌßÍÀ ÍÀ ÒÎÇÈ ÇÀÊÎÍ

Íå áÿõ ñå çàãëåæäàë â ÷ë. 339à, ïðåäè äà ñå ñëó÷àò

ñúáèòèÿòà ñ Áóõíè÷. Ñïîðåä ìåí ïðèâèëåãèÿ çà æóðíà-

ëèñòè íå ìîæå äà áúäå ñúçäàâàíà, òúé êàòî òîâà íå

ñëåäâà îò íèêîé ìåæäóíàðîäåí ñòàíäàðò èëè îò ïðà-

âîòî. Ìîãàò äà áúäàò ñúçäàâàíè îïðåäåëåíè ãàðàíöèè

Àëåêñàíäúð

Êàøúìîâ,

Ïðîãðàìà

"Äîñòúï äî

èíôîðìàöèÿ"

çà ñâîáîäàòà íà ñëîâîòî è ñâîáîäàòà äà ñå òúðñè, ïî-

ëó÷àâà è ðàçïðîñòðàíÿâà èíôîðìàöèÿ. Ñìÿòàì, ÷å çà

òîâà íå ñå íàëàãà çàêîíîâà ïðîìÿíà, òúé êàòî íå âèæ-

äàì ñ êàêâî òåêñòúò íà ÷ë. 339à çàñòðàøàâà æóðíàëèñ-

òèòå. Èçïîëçâà ñå òåðìèíúò "ñïåöèàëíè òåõíè÷åñêè

ñðåäñòâà", êîéòî íå å äåôèíèðàí íèòî â Íàêàçàòåëíèÿ

êîäåêñ, íèòî â Çàêîíà çà ñïåöèàëíèòå ðàçóçíàâàòåëíè

ñðåäñòâà, íèòî â êîéòî è äà å äðóã çàêîí.

Ïðåãëåäúò íà Íàêàçàòåëíèÿ êîäåêñ ïîêàçâà, ÷å â

ðàçëè÷íè ñëó÷àè ïîä ñïåöèàëíè òåõíè÷åñêè ñðåäñòâà

ñå ðàçáèðàò ìíîãî ðàçëè÷íè íåùà - îò øïåðöîâåòå ïðè

êðàæáè äî àïàðàòóðàòà çà èçâúðøâàíå íà êðúâíè ïðî-

áè ïðè ïúòíî-òðàíñïîðòíèòå ïðåñòúïëåíèÿ. Íå ìîæåì

äà äîïúëâàìå äåôèíèöèÿòà, äîêàòî çàêîíîäàòåëÿò íå

ñìåòíå äà ÿ èçïúëíè ñúñ ñúäúðæàíèå. Òîâà å åäíî îò

îñíîâíèòå èçèñêâàíèÿ, çà äà ìîæå ãðàæäàíèòå äà ïîä-

ëåæàò íà íàêàçàòåëíà îòãîâîðíîñò - äà ðàçáèðàò êàê-

âî å çàáðàíåíî, çà äà ìîãàò äà ñúîáðàçÿâàò ïîâåäå-

íèåòî ñè ñ òîâà .

Âòîðàòà ïðè÷èíà çà îòïàäàíåòî íà òîçè âúïðîñ å

èçèñêâàíåòî íà ÷ë. 339à - çàêîí äà äàâà ðàçðåøåíèå

çà ïðîèçâåæäàíå, èçïîëçâàíå èëè äúðæàíå íà ñïåöèàë-

íè òåõíè÷åñêè ñðåäñòâà, à òàêúâ çàêîí íÿìà. Îò òóê ñëåä-

âà, ÷å õîðàòà íå ìîãàò äà ñúîáðàçÿò ïîâåäåíèåòî ñè ñ

òàêàâà äèôóçíà è íåêîíêðåòíà ïî ñúäúðæàíèåòî ñè

ðàçïîðåäáà. Ñïîðåä ìåí òåêñòúò íà ÷ë. 339à å íåïðè-

ëîæèì è òàêîâà äåÿíèå íå ìîæå äà ïðåäñòàâëÿâà ïðåñ-

òúïëåíèå.

Äîáðå å äà ñå èçäèðè èñòèíñêîòî ñúäúðæàíèå íà

òîçè òåêñò, êîãàòî å áèë âíàñÿí ïðåç 1997 ã. Äîïóñêàì,

÷å å áèë ñâúðçàí ñúñ Çàêîíà çà ñïåöèàëíèòå ðàçóçíà-

âàòåëíè ñðåäñòâà. Â íåãî èçîáùî íå ñå ãîâîðè çà ñïå-

öèàëíè òåõíè÷åñêè ñðåäñòâà. Íå áèõ çàñòúïèë èäåÿòà

çà ïðîìÿíà â òîçè òåêñò, çàùîòî îáâúðçâàíåòî é ñúñ

ñíèìàíåòî îò ñòðàíà íà æóðíàëèñòè áè ïðèäàëî íà

òîçè òåêñò êîðåííî ðàçëè÷íà èäåÿ îò òàçè, ñ êîÿòî å

ïðèåò - äà ñå îãðàíè÷è èçíàñÿíåòî íà ñïåöèàëíà òåõ-

íèêà îò ñëóæáèòå çà ñèãóðíîñò. Ïðåäëàãàíèòå èçìåíå-

íèÿ â ÷ë. 339à îáà÷å ùå óâåëè÷àò îáåìà íà íîðìàòà -

ùå ñòàíàò íàêàçàòåëíî îòãîâîðíè æóðíàëèñòèòå, êîè-

òî ñúáèðàò ñúîòâåòíà èíôîðìàöèÿ. Òîâà å îïàñíî.

Âñå ïàê ñìÿòàì, ÷å èçðàçúò "ñïåöèàëíè òåõíè÷åñêè

ñðåäñòâà" òðÿáâà äà áúäå îïðåäåëåí çàêîíîäàòåëíî.

Ñ÷èòàì çà íàïúëíî îïðàâäàíî îáà÷å, êîãàòî ãîâîðèì

çà êðàæáà ñ âçëîì, ÷å íå ñå íàëàãà çàêîíîâà äåôèíè-

öèÿ íà ñïåöèàëíè òåõíè÷åñêè ñðåäñòâà, çàùîòî ñúäúò â

ñâîÿòà ïðàêòèêà ñå îðèåíòèðà. Êðàæáàòà îáà÷å å íå-

äîïóñòèìà âúâ âñÿêî îáùåñòâî. Êîãàòî íÿêîé å èçâúð-

øèë íåùî íåäîïóñòèìî è ñè å ïîñëóæèë ñ íÿêàêâî

ñðåäñòâî, à ñúäúò òðÿáâà äà ïðåöåíè äàëè èíñòðóìåí-

òúò å ñïåöèàëíî èëè îáèêíîâåíî òåõíè÷åñêî ñðåäñòâî,

òîãàâà íà ñúäà ìîæå äà ìó ñå ïîçâîëè äà èíòåðïðåòè-

ðà è äà äîïúëâà ñúäúðæàíèåòî íà òåðìèíà. Êîãàòî îáà-

÷å ÷îâåê óïðàæíÿâà ïðàâîòî ñè äà òúðñè èíôîðìàöèÿ,

òîãàâà ïðèíöèïúò íå å çàáðàíà, à ñâîáîäà, óïðàæí-

ÿâàíå íà ïðàâî. Òîâà å òî÷íî îáðàòíîòî íà êðàæáàòà ñ

âçëîì.

Çà äà ìîãàò õîðàòà, êîèòî ñúáèðàò èíôîðìàöèÿ, �

äà ïîñòàâè ïðàâîïðèëàãàùèòå îðãàíè ïðåä íåîáõî-

äèìîñòòà ïðè âñåêè êîíêðåòåí ñëó÷àé äà èçâúðøâàò

ïðåöåíêà äàëè èçïîëçâàíåòî íà ñêðèòà êàìåðà å îò

îáùåñòâåí èíòåðåñ, à íå - êàêòî å â ìîìåíòà - äà ïîâ-

äèãàò îáâèíåíèÿ è îñúæäàò âñåêè, êîéòî èçïîëçâà ôî-

òîàïàðàò íåçàâèñèìî îò ïðåñëåäâàíèòå öåëè. Äåôè-

íèðàíåòî íà "îáùåñòâåí èíòåðåñ" å íåâúçìîæíî, êàê-

òî å íåâúçìîæíî è ñúçäàâàíåòî íà îïðåäåëåíèå çà

"ñïåöèàëíî òåõíè÷åñêî ñðåäñòâî", çàùîòî òåõíèêàòà

ñå ðàçâèâà ñ òåìïîâå, êîèòî íå ïîçâîëÿâàò äîñòàòú÷-

íî äúëãîòðàéíà äåôèíèöèÿ.�

12 ÎÁÅÊÒÈÂ

ÊËÓÁ “ÎÁÅÊÒÈ”ÊËÓÁ “ÎÁÅÊÒÈ”

� äà ñå ñúîáðàçÿâàò ñ ïðàâíàòà íîðìà è

äà çíàÿò êàêâî èì å çàáðàíåíî, òåðìèíúò "ñïå-

öèàëíè òåõíè÷åñêè ñðåäñòâà" òðÿáâà äà áúäå îï-

ðåäåëåí. Íå ìîæå äà áúäå íàêàçàí ÷îâåê, èç-

âúðøèë íåùî, çà êîåòî íå å è äîïóñêàë, ÷å ìîæå

äà áúäå ïðåñòúïëåíèå.

Íå áè ëè áèëà åäíà ïðîìÿíà íà

÷ë. 339à ñïåöèàëíî çà æóðíà-

ëèñòèòå ïðîÿâà íà äâîåí

ñòàíäàðò â çàêîíîäàòåëñ-

òâîòî?

Ïðè ïîñëåäíèÿ ñëó÷àé ñ ðóìúíñêèÿ æóðíà-

ëèñò ìîæåì äà ãîâîðèì çà íàìåñà â ïðàâîòî íà

æóðíàëèñòà, íî íå çàòîâà, ÷å èìà ïðèñúäà, êîÿ-

òî íå å âëÿçëà â ñèëà, à çàòîâà, ÷å ñà ïðåäïðèåòè

îïðåäåëåíè äåéñòâèÿ îò ïðîêóðàòóðàòà, òîé å

ïîäñúäèì è èìà çàñÿãàíå íà ïðàâíàòà ñôåðà

íà æóðíàëèñòà. Íå ìîãà äà ñè îáÿñíÿ çàùî ñú-

äúò å ïðèåë, ÷å òðÿáâà äà ñå ïðèëîæè òàêàâà ñàí-

êöèÿ. Ïðîáëåìúò ñå ñúçäàâà íå îò çàêîíà, à îò

òåçè, êîèòî ãî ïðèëàãàò, òîåñò îò èíòåðïðåòàöèÿòà

íà òîçè çàêîí îò îðãàíèòå íà ïðîêóðàòóðàòà.

Çàñÿãà ëè ñ äåéñòâèÿòà ñè

ïðîêóðàòóðàòà ïðàâîòî íà

ñâîáîäà íà èçðàçÿâàíå è ñâî-

áîäà äà ñå òúðñè, ïîëó÷àâà è

ðàçïðîñòðàíÿâà èíôîðìàöèÿ?

Äîñòàòú÷íî ëè ñà ãàðàíöèè-

òå çà çàêîíîñúîáðàçíàòà

äåéíîñò íà òàçè èíñòèòóöèÿ?

 íàøåòî îáùåñòâî òå÷å äîñòà ïðîäúëæèòå-

ëåí äåáàò ïî òîçè âúïðîñ. Àêî íÿêàêâà èíñòèòó-

öèÿ ñè ïîçâîëè ïðîèçâîëíî ïðèëàãàíå íà çàêîí,

òîâà â íèêàêúâ ñëó÷àé íå òðÿáâà äà äîâåäå äî

çàêîíîäàòåëíà èíèöèàòèâà çà ïðîìÿíà íà òîçè

çàêîí, çàùîòî ñå ñúãëàñÿâàìå, ÷å íÿêîé ïðîèç-

âîëíî ñå îïèòâà äà ïðèëàãà çàêîí è òàêà ñå îïè-

òâàìå äà âëèçàìå â ñõåìàòà íà òîçè, êîéòî ïðîèç-

âîëíè÷è, à íå äà ñúçäàäåì ãàðàíöèè ñðåùó

ïðîèçâîëà. Ñìÿòàì, ÷å çà äà ñå ïîñòèãíå åôåêò

è ãàðàíöèÿ çà ñâîáîäàòà íà èíôîðìàöèÿòà â Áúë-

ãàðèÿ, ñðåäñòâàòà òðÿáâà äà áúäàò äðóãè, à íå

çàêîíîäàòåëíà ïðîìÿíà.

Íå å èçêëþ÷åíà îáà÷å âúçìîæíîñòòà íàêðàÿ

äà ñå ñòèãíå äî äåáàò çà ïðîìÿíà â òåêñòà, àêî

ñúäåáíàòà ïðàêòèêà ïîòâúðäè èçöÿëî òàçè èíòåð-

ïðåòàöèÿ, â êîåòî ñå ñúìíÿâàì.

Òðÿáâà ëè è êàê äà ñå

äåôèíèðà ïîíÿòèåòî

"îáùåñòâåí èíòåðåñ"?

Íå êðèå ëè ïîäîáíà äåôèíèöèÿ

çàïëàõà çà çàïî÷âàíå

íà ñúäåáíî ïðåñëåäâàíå

íà æóðíàëèñòè?

Çà îáùåñòâåíèÿ èíòåðåñ ñà âàæíè äâå íå-

ùà. Ïúðâî, àêî íàèñòèíà ñå çàñÿãà ïðàâîòî íà

âñåêè íà èíôîðìàöèÿ (íå ñòàâà âúïðîñ çà ñïå-

öèàëíà àïàðàòóðà, êîÿòî ñå ïîëçâà îò ñëóæáè-

òå), òîãàâà áè èìàëî îñíîâàíèå äà ñå ãîâîðè çà

çàñÿãàíå íà îáùåñòâåí èíòåðåñ, òúé êàòî èìà

îïðåäåëåíè ñëó÷àè, â êîèòî ñúäúò èíòåðïðåòè-

ðà, ïðàâè ïðåöåíêàòà, à òîâà ñïîðåä èçèñêâà-

íèÿòà íà Åâðîïåéñêàòà êîíâåíöèÿ çà ïðàâàòà íà

÷îâåêà å çàäúëæåíèå íà ñúäà âúâ âñè÷êè ñëó÷àè,

êîãàòî ñå ïîëó÷àâà êîíôëèêò íà ïðàâà.

Àêî èìà êîíôëèêò ìåæäó ïðàâîòî íà èíôîð-

ìàöèÿ è ïðàâîòî íà çàùèòà íà ëè÷íèÿ æèâîò íà

íÿêîãî, òîãàâà å çàäúëæèòåëíî äà áúäå èçâúðøåí

òåñòúò "ïðåöåíêà íà îáùåñòâåíèÿ èíòåðåñ" - äà

ñå âèäè êîå å îò ïî-âèñîê îáùåñòâåí èíòåðåñ -

óïðàæíÿâàíåòî ïðàâîòî íà èíôîðìàöèÿ èëè óï-

ðàæíÿâàíåòî ïðàâîòî íà çàùèòà íà ëè÷íèÿ æèâîò.

Äðóã å âúïðîñúò êàêâè ùå ñà ñïîñîáèòå çà òîâà -

äàëè ùå áúäå çàêîíîäàòåëíà ïðîìÿíà èëè ñúäúò

äèðåêòíî ùå ïðèëàãà ïðàêòèêàòà íà Åâðîïåéñêèÿ

ñúä çà ïðàâàòà íà ÷îâåêà, òúé êàòî òîé å äëúæåí

äà ïðàâè òîâà ñúãëàñíî ÷ë. 5, àë. 4 îò Êîíñòèòóöèÿ-

òà. Àç ñúì ñâèäåòåë íà íÿêîëêî ðåøåíèÿ íà íàêà-

çàòåëíè ñúäèëèùà ïî äåëà - ïðèìåðíî çà îáèäà è

êëåâåòà, êîèòî ìíîãî äîáðå ïðèëàãàò òåñòà çà îá-

ùåñòâåíèÿ èíòåðåñ. Àêî ñå âúðâè â ñúùàòà ïîñî-

êà, ìîæå äà ñå îêàæå íåíóæíî äà ñå èçìåíÿ ñïå-

öèàëíî Íàêàçàòåëíèÿò êîäåêñ.

Ïðè åäíî äåÿíèå, äîðè äà èìà ìàëêà îïà-

ñíîñò, àêî ïîëçàòà å ïî-ãîëÿìà, èçèñêâàíåòî íà

Åâðîïåéñêàòà êîíâåíöèÿ å äà ñå ïðèëîæè íÿêà-

êúâ âèä íåíàêàçóåìîñò.

Ùî ñå îòíàñÿ äî ðåàëèçèðàíåòî íà íàêàçà-

òåëíà îòãîâîðíîñò íà ïðîêóðîð, â òîâà îòíîøå-

íèå ùå èìà ïðîáëåìè. Íå ÷å çàêîíúò íå äàâà òà-

êàâà âúçìîæíîñò, íî ñúùåñòâóâàò ïðàêòè÷åñêè

ïðîáëåìè òîâà äà ñå ðåàëèçèðà. Òîçè âúïðîñ èçè-

ñêâà ñåðèîçíî îáìèñëÿíå è îùå ïî-ñåðèîçåí

äåáàò çà ðîëÿòà è ìÿñòîòî íà ïðîêóðàòóðàòà. Î÷å-

âèäíî å, ÷å ëèïñâàò îïðåäåëåíè ãàðàíöèè. Ïîä

ãàðàíöèè íÿìàì ïðåäâèä ñàìî çàêîíîâè ïðîìå-

íè, à öÿëà ïàëèòðà îò ïðàâíî-òåõíè÷åñêè ñïîñî-

áè (êàòî òðúãíåì îò çàêîí, ìèíåì ïðåç ïðàêòèêàòà

íà îðãàíèòå íà âëàñòòà è çàâúðøèì ñúñ ñúäåáíà-

òà ïðàêòèêà), çà äà ñå ïîñòèãíå ðåçóëòàò.�