گومرگه کانی سلێمانی

ته له فۆن: 3210502 3210501 2136622 هه ولێر ، فولکه ی کوران - به رامبه ر نه خۆشخانه ی ژینی تایبه ت )مۆبایل(: 07504531388 ئاریافۆن: 2560031 کۆمپانیای باڵڤ پەیک ئاوێنە دابەش دەکات نرخی 1000 دینار تیراژ: 4500 ناونیشان: سلێمانی گه ڕه کی شۆڕش 101 شه قامی 2سالم خانووی 56

رۆژنامه یه كی سیاسیی گشتییه کۆمپانیای ئاوێنه ده ریده کات

ژماره )366( سێشەممە 2013/2/26

w w w . a w e n e . c o m

12 »» 17 »»

ئاسایشی سلێمانی ده ستی به سه ر ئه و ئوتومبێله BMWدا گرت كه ئێواره ی ش���ه ممه ی رابردو له كوشتنی خالیدی خوله س���وردا به كارهێنرا، دوای ئه وه ی

بكوژه كان له تانجه رۆ فڕێیده ده ن.س���ه رچاوه یه كی سلێمانی : ئاوێنه ، ئاگادار به ئاوێن���ه ی راگه یاند كه دوای له الیه ن كوش���تنی خالیدی خوله سور

سێ چه كداری نه ناسراوه وه له گه ڕه كی رزگاری ش���اری س���لێمانی ، بكوژه كان BMWه و له ج���ۆری ئوتومبێله ی ئه و به كاریانهێناوه ، ناوبراو كوش���تنی بۆ له ناوچه ی تانجه رۆی نزیك س���لێمانی فڕێ���ده ده ن، پ���اش ئاگاداركردنه وه ی الیه ن���ه په یوه ندی���داره كان ئاس���ایش

ده ستی به سه ردا ده گرێت.

سه رچاوه كه ئه وه شی رونكرده وه كه تائێستا هیچ كام له بكوژه كان ده ستگیر نه ك���راون و لێكۆڵین���ه وه ی پۆلی���س و

ئاسایش له روداوه كه به رده وامه .هاوكات شاهۆ كوڕه گه وره ی خالیدی خوله س���ور له چاوپێكه وتنێكی تایبه ت به ئاوێن���ه دا رایگه یان���د ك���ه "باوكی به ویزه ی بێده نگ كوژراوه كه چه كێكی

خێرا و نوێیه و س���ێ كه س له كوشتنی 30 ب���ۆ 20 به ش���داربون و باوكی���دا خوله سورو به خالیدی ناوه فیشه كیان ئ���ه و دو كرێكاره ی له كاتی روداوه كه دا

له گه ڵی بون".ش���اهۆ وت���ی "دوای روداوه ك���ه ش چه ند كه س���ێكی گه وره له ناو یه كێتی به ڵێنی ئه وه یان پێداوین كه ئێمه دان

به خۆماندا بگرین، ئه وانیش بكوژه كانی پش���ت ئ���ه م تیرۆركردن���ه بدۆزنه وه بۆمان و ئه وه ش���یان بۆ دوپاتكردینه وه كه ئه وان به رپرسن له ئه منییه تی شاری

سلێمانی ".وتیشی "چه ند زیان به ئێمه گه یشتوه ، ئه منییه كان ل���ه ده زگا ته عدا ئه وه نده كراوه و ده بێت بكوژه كان بدۆزرێنه وه ".

خالیدی خوله سور كه كه سایه تییه كی كۆمه اڵیه ت���ی و س���ه رۆك عه ش���یره تی 1980دا له ده ی���ه ی غه واره ی���ه ، ئه ندامی به عس و مسته ش���اری رژێمی مه جلیس���ی ته ش���ریعی بوه ، ئێواره ی 2013/2/23 له به ر ماڵه وه یاندا ته قه ی

لێكراو كوژرا.«« ل3

به پێی دۆكومێنتێك بریكاری وه زاره تی وه زیری ره زامه ن���دی به ب���ێ دارای���ی دارایی، له سه ر بودجه ی گشتی موچه ی هه زاران پۆلیسی موته فه ریقه و له شكری

تایبه تی داوه .

تایبه ت به ئاوێنه : به پێی دۆكومێنتێك كه كۆپییه كی ده س���ت ئاوێنه كه وتوه ، بریكاری وه زاره تی دارایی ڕه شید تاهیر حه سه ن به بێ پاڵپشتی هیچ نوسراوێكی ئه نجومه نی وه زیران و ڕه زامه ندی وه زیری

دارایی، بڕیار ده دات به گواس���تنه وه ی پۆلیسی )موته فه ریقه ( و 4461 ڕاژه ی له ش���كرێكی تایبه ت���ی كه ل���ه 1745 چه كدار پێكهاتوه، بۆ سه ر فه رمانده ی ناوخۆی لیژنه ی ئه ندامێكی زێره ڤانی.

په رله مانی���ش ده ڵێ���ت، "س���ه رتاپای نوسراوه كه له ڕوی یاسایی و ئیدارییه وه و هه ڵه ی���ه و فێڵی تێدای���ه له وه زیره كه ی خۆی و له وه زیری ناو خۆو له زێڕه ڤانی ". په رله مانێك���ی تری هه م���ان لیژنه

ده ڵێت " له سیس���ته م ش���تێك نییه به ناوی پۆلیسی موته فه ریقه ".

دارای���ی وه زاره ت���ی نوس���راوه كه ی ئاراس���ته ی وه زاره تی ناو خۆ نه كراوه ، به ڵكو ڕاسته وخۆ ئاراسته ی فه رمانده ی

زێڕه ڤان���ی ك���راوه و داوا ده كات ، كه موچ���ه ی ئ���ه و له ش���كره تایبه تییه و ئه و هه زاران پۆلیس���ه ، بخرێته س���ه ر

زێڕه ڤانی.«« ل3

الیه نه كانی ئۆپۆزیسیۆن ره تیده كه نه وه كه له وه اڵمیاندا بۆ الیه نه كانی ده سه اڵت داوایانكردبێت له دیاریكردنی سیسته می تێك���ه اڵو" "سیس���ته می سیاس���یدا بچه س���پێنرێت و جه خت له سیس���ته می

په رله مانی ده كه نه وه .س���لێمانی ، ئاوێنه : دوێنێ هه رس���ێ )گ���ۆڕان، ئۆپۆزیس���یۆن الیه ن���ی یه كگرت���و، كۆم���ه ڵ ( له به یاننامه یه كدا

ده س���ه اڵت وه ره قه كان���ی وه اڵم���ی )یه كێتی و پارتی (یان دایه وه سه باره ت به گفتوگۆكان���ی م���اوه ی رابردوی���ان و له بڕگه یه كدا وا هاتبو كه له دیاریكردنی جۆری سیسته می سیاسی كوردستاندا ئاس���اییه به الی���ه وه ئۆپۆزیس���یۆن سیس���ته مه كه "تێكه اڵو" بێت واته هه م په رله مانی و هه م سه رۆكایه تیش، به اڵم الیه نه كانی ئۆپۆزیسیۆن ره تیده كه نه وه

كه مه به س���ت له و بڕگه یه رازیبون بێت به سیسته می تێكه اڵو.

مه كته بی وته بێ���ژی باره ی���ه وه له و محه مه د ئیس���امی ، كۆمه ڵی سیاسی حه كیم له لێدوانێكدا بۆ ئاوێنه رایگه یاند كه ئه وان ل���ه و بڕگه یه ی وه اڵمه كه یاندا په رله مانی له سیس���ته می جه ختی���ان كردوه ته وه و رازی نین كه سیسته مه كه

سه رۆكایه تی یان )تێكه اڵو( بێت.

د. فەره���اد پیرب���اڵ ئام���اژە بۆ ئەوە دەکات ک���ە تۆب���ەی کردوە و ئێس���تا خەریک���ی نوێژکردن���ە، ئ���ەو دەڵێت "رەسمکردن و شیعرنوسین و گۆرانی وتن

لەسێکسکردن خۆشترە".

ئاوێنە، هەولێ���ر: د. فەرهاد پیرباڵ لەچاوپیکەوتنێک���ی تایبەت بەئاوێنەدا ئام���اژە بۆ ئەوە دەکات کە دوا رۆمانی بەناوی )ح���ەوت وێن���ەی روتی ژنی جەنابی وەزیر(ەوە تەواو بوە و بەنیازی

باڵوكردنەوەیەتی، ئەو دەڵێت من نەک ب���اوەڕم بەئۆپۆزیس���یۆن نییە بەڵکو

قەشمەریشیان پێدەکەم.

«« ل18

خاوه نه که ی له شاشه ی ته له فیزیۆن وه ك پاڵه وانێكی سیاسی و بازرگانێكی گه وره ده رده كه وێت

دیسان كۆمپانیای عادل موته حیده 12 »» 17 »»

راگرتنی هاتنی ئۆتۆمبیل، خوێندنه وه ی جیاجیای بۆ ده كرێت

«« 8 راگرتنی هێنانی ئۆتۆمبیل 9 »»4 »»گۆڕانكاری له به ڕێوه به ری

گومرگه كانی سلێمانیدا ده كرێت

ریکالم

ریکالم

ریکالم

ده ست به سه ر ئه و BMWدا ده گیرێت كه له كوشتنی خالیدی خوله سوردا به كارهێنرا

وه زاره تی دارایی له سه ر بودجه ی گشتی موچه ی هه زاران پۆلیسی موته فه ریقه و له شكری تایبه تی ده دات

ئۆپۆزیسیۆن: داوای سیسته می تێكه اڵومان نه كردوه

د.فەرهاد پیرباڵ: رەسمکردن لەسێکسکردن خۆشترە

به هۆی بۆردومانی توركیاوه 88 هاواڵتی گیانیان له ده ستداوه

بە چ مانایەک ڕۆشنبیر دەتوانێت "چەپ" بێت؟

2 »»

12 »»

سلێمـــــــانی

گومرگه کانی سلێمانی

ته له فۆن: 3210502 3210501 2136622 هه ولێر ، فولکه ی کوران - به رامبه ر نه خۆشخانه ی ژینی تایبه ت )مۆبایل(: 07504531388 ئاریافۆن: 2560031 کۆمپانیای باڵڤ پەیک ئاوێنە دابەش دەکات نرخی 1000 دینار تیراژ: 4500 ناونیشان: سلێمانی گه ڕه کی شۆڕش 101 شه قامی 2سالم خانووی 56

رۆژنامه یه كی سیاسیی گشتییه کۆمپانیای ئاوێنه ده ریده کات

ژماره )366( سێشەممە 2013/2/26

w w w . a w e n e . c o m

12 »» 17 »»

ئاسایشی سلێمانی ده ستی به سه ر ئه و ئوتومبێله BMWدا گرت كه ئێواره ی ش���ه ممه ی رابردو له كوشتنی خالیدی خوله س���وردا به كارهێنرا، دوای ئه وه ی

بكوژه كان له تانجه رۆ فڕێیده ده ن.س���ه رچاوه یه كی سلێمانی : ئاوێنه ، ئاگادار به ئاوێن���ه ی راگه یاند كه دوای له الیه ن كوش���تنی خالیدی خوله سور

سێ چه كداری نه ناسراوه وه له گه ڕه كی رزگاری ش���اری س���لێمانی ، بكوژه كان BMWه و له ج���ۆری ئوتومبێله ی ئه و به كاریانهێناوه ، ناوبراو كوش���تنی بۆ له ناوچه ی تانجه رۆی نزیك س���لێمانی فڕێ���ده ده ن، پ���اش ئاگاداركردنه وه ی الیه ن���ه په یوه ندی���داره كان ئاس���ایش

ده ستی به سه ردا ده گرێت.

سه رچاوه كه ئه وه شی رونكرده وه كه تائێستا هیچ كام له بكوژه كان ده ستگیر نه ك���راون و لێكۆڵین���ه وه ی پۆلی���س و

ئاسایش له روداوه كه به رده وامه .هاوكات شاهۆ كوڕه گه وره ی خالیدی خوله س���ور له چاوپێكه وتنێكی تایبه ت به ئاوێن���ه دا رایگه یان���د ك���ه "باوكی به ویزه ی بێده نگ كوژراوه كه چه كێكی

خێرا و نوێیه و س���ێ كه س له كوشتنی 30 ب���ۆ 20 به ش���داربون و باوكی���دا خوله سورو به خالیدی ناوه فیشه كیان ئ���ه و دو كرێكاره ی له كاتی روداوه كه دا

له گه ڵی بون".ش���اهۆ وت���ی "دوای روداوه ك���ه ش چه ند كه س���ێكی گه وره له ناو یه كێتی به ڵێنی ئه وه یان پێداوین كه ئێمه دان

به خۆماندا بگرین، ئه وانیش بكوژه كانی پش���ت ئ���ه م تیرۆركردن���ه بدۆزنه وه بۆمان و ئه وه ش���یان بۆ دوپاتكردینه وه كه ئه وان به رپرسن له ئه منییه تی شاری

سلێمانی ".وتیشی "چه ند زیان به ئێمه گه یشتوه ، ئه منییه كان ل���ه ده زگا ته عدا ئه وه نده كراوه و ده بێت بكوژه كان بدۆزرێنه وه ".

خالیدی خوله سور كه كه سایه تییه كی كۆمه اڵیه ت���ی و س���ه رۆك عه ش���یره تی 1980دا له ده ی���ه ی غه واره ی���ه ، ئه ندامی به عس و مسته ش���اری رژێمی مه جلیس���ی ته ش���ریعی بوه ، ئێواره ی 2013/2/23 له به ر ماڵه وه یاندا ته قه ی

لێكراو كوژرا.«« ل3

به پێی دۆكومێنتێك بریكاری وه زاره تی وه زیری ره زامه ن���دی به ب���ێ دارای���ی دارایی، له سه ر بودجه ی گشتی موچه ی هه زاران پۆلیسی موته فه ریقه و له شكری

تایبه تی داوه .

تایبه ت به ئاوێنه : به پێی دۆكومێنتێك كه كۆپییه كی ده س���ت ئاوێنه كه وتوه ، بریكاری وه زاره تی دارایی ڕه شید تاهیر حه سه ن به بێ پاڵپشتی هیچ نوسراوێكی ئه نجومه نی وه زیران و ڕه زامه ندی وه زیری

دارایی، بڕیار ده دات به گواس���تنه وه ی پۆلیسی )موته فه ریقه ( و 4461 ڕاژه ی له ش���كرێكی تایبه ت���ی كه ل���ه 1745 چه كدار پێكهاتوه، بۆ سه ر فه رمانده ی ناوخۆی لیژنه ی ئه ندامێكی زێره ڤانی.

په رله مانی���ش ده ڵێ���ت، "س���ه رتاپای نوسراوه كه له ڕوی یاسایی و ئیدارییه وه و هه ڵه ی���ه و فێڵی تێدای���ه له وه زیره كه ی خۆی و له وه زیری ناو خۆو له زێڕه ڤانی ". په رله مانێك���ی تری هه م���ان لیژنه

ده ڵێت " له سیس���ته م ش���تێك نییه به ناوی پۆلیسی موته فه ریقه ".

دارای���ی وه زاره ت���ی نوس���راوه كه ی ئاراس���ته ی وه زاره تی ناو خۆ نه كراوه ، به ڵكو ڕاسته وخۆ ئاراسته ی فه رمانده ی

زێڕه ڤان���ی ك���راوه و داوا ده كات ، كه موچ���ه ی ئ���ه و له ش���كره تایبه تییه و ئه و هه زاران پۆلیس���ه ، بخرێته س���ه ر

زێڕه ڤانی.«« ل3

الیه نه كانی ئۆپۆزیسیۆن ره تیده كه نه وه كه له وه اڵمیاندا بۆ الیه نه كانی ده سه اڵت داوایانكردبێت له دیاریكردنی سیسته می تێك���ه اڵو" "سیس���ته می سیاس���یدا بچه س���پێنرێت و جه خت له سیس���ته می

په رله مانی ده كه نه وه .س���لێمانی ، ئاوێنه : دوێنێ هه رس���ێ )گ���ۆڕان، ئۆپۆزیس���یۆن الیه ن���ی یه كگرت���و، كۆم���ه ڵ ( له به یاننامه یه كدا

ده س���ه اڵت وه ره قه كان���ی وه اڵم���ی )یه كێتی و پارتی (یان دایه وه سه باره ت به گفتوگۆكان���ی م���اوه ی رابردوی���ان و له بڕگه یه كدا وا هاتبو كه له دیاریكردنی جۆری سیسته می سیاسی كوردستاندا ئاس���اییه به الی���ه وه ئۆپۆزیس���یۆن سیس���ته مه كه "تێكه اڵو" بێت واته هه م په رله مانی و هه م سه رۆكایه تیش، به اڵم الیه نه كانی ئۆپۆزیسیۆن ره تیده كه نه وه

كه مه به س���ت له و بڕگه یه رازیبون بێت به سیسته می تێكه اڵو.

مه كته بی وته بێ���ژی باره ی���ه وه له و محه مه د ئیس���امی ، كۆمه ڵی سیاسی حه كیم له لێدوانێكدا بۆ ئاوێنه رایگه یاند كه ئه وان ل���ه و بڕگه یه ی وه اڵمه كه یاندا په رله مانی له سیس���ته می جه ختی���ان كردوه ته وه و رازی نین كه سیسته مه كه

سه رۆكایه تی یان )تێكه اڵو( بێت.

د. فەره���اد پیرب���اڵ ئام���اژە بۆ ئەوە دەکات ک���ە تۆب���ەی کردوە و ئێس���تا خەریک���ی نوێژکردن���ە، ئ���ەو دەڵێت "رەسمکردن و شیعرنوسین و گۆرانی وتن

لەسێکسکردن خۆشترە".

ئاوێنە، هەولێ���ر: د. فەرهاد پیرباڵ لەچاوپیکەوتنێک���ی تایبەت بەئاوێنەدا ئام���اژە بۆ ئەوە دەکات کە دوا رۆمانی بەناوی )ح���ەوت وێن���ەی روتی ژنی جەنابی وەزیر(ەوە تەواو بوە و بەنیازی

باڵوكردنەوەیەتی، ئەو دەڵێت من نەک ب���اوەڕم بەئۆپۆزیس���یۆن نییە بەڵکو

قەشمەریشیان پێدەکەم.

«« ل18

خاوه نه که ی له شاشه ی ته له فیزیۆن وه ك پاڵه وانێكی سیاسی و بازرگانێكی گه وره ده رده كه وێت

دیسان كۆمپانیای عادل موته حیده 12 »» 17 »»

راگرتنی هاتنی ئۆتۆمبیل، خوێندنه وه ی جیاجیای بۆ ده كرێت

«« 8 راگرتنی هێنانی ئۆتۆمبیل 9 »»4 »»گۆڕانكاری له به ڕێوه به ری

گومرگه كانی سلێمانیدا ده كرێت

ریکالم

ریکالم

ریکالم

ده ست به سه ر ئه و BMWدا ده گیرێت كه له كوشتنی خالیدی خوله سوردا به كارهێنرا

وه زاره تی دارایی له سه ر بودجه ی گشتی موچه ی هه زاران پۆلیسی موته فه ریقه و له شكری تایبه تی ده دات

ئۆپۆزیسیۆن: داوای سیسته می تێكه اڵومان نه كردوه

د.فەرهاد پیرباڵ: رەسمکردن لەسێکسکردن خۆشترە

به هۆی بۆردومانی توركیاوه 88 هاواڵتی گیانیان له ده ستداوه

بە چ مانایەک ڕۆشنبیر دەتوانێت "چەپ" بێت؟

2 »»

12 »»

هـــــــه ولێر

هه‌واڵ(366( سێشه ممه 22013/2/26

ریکالم

ئا: ئاكۆ حه مه د رابی

به هۆی بۆردومانكردنی گوندو ناوچه سنورییه كانی هه رێمی كوردستانه وه

له الیه ن توركیاوه ، ژیانی هه زاران گوندنشین له ژێر مه ترسیدایه ، له ساڵی

1991ه وه تائێستا به و هۆیه وه 180 هاواڵتی له سیده كان و سه نگه سه رو

وه رتێ و ژاراوه بونه ته قوربانی ، كه 88 كه سیان گیانیان له ده ستداوه و 92 كه سیشیان بریندارو كه مئه ندام بون، گوندنشینان حكومه تی هه رێم به كه مته رخه م ده زانن كه نه یتوانیوه

ژیانیان بپارێزێت، وته بێژی حكومه تیش رایده گه یه نێت كه "ئه وان بێده نگنه بون

به رامبه ر به بۆردومانه كان".

موخت����اری گوندی لێتان����ی ناحیه ی برادۆس����ت، ده ڤ����ه ری س����یده كانی مه غدید خورش����ید ك����ه نزیكه ی 30ماڵ دانیش����توانێتی ، به ئاوێنه ی راگه یاند كه ئه وان ب����ه رده وام له ت����رس و دڵه راوكێدا ژیان به س����ه رده به ن. چونكه هه میش����ه

مه ترسی تۆپبارانیان له سه ره .ناوب����راو ئه وه ش����ی رونك����رده وه كه ئ����ه وان چه ندین جار داوای����ان له الیه نه

ئیداریی����ه كان ك����ردوه ك����ه له ڕێگ����ه ی خۆیان����ه وه هه وڵب����ده ن چاره س����ه رێك ب����ۆ ئه م دۆخه بدۆزن����ه وه ، كه چی هیچ به هیچ نه كراوه و تۆپبارانی ناوچه كه مان به رده وام����ه و به و هۆیه وه ش����ه وه ته واو

ژیانمان تاڵ و ناخۆش بوه .ل����ه دوای س����اڵی 1991ه وه توركی����ا ده ستیكرده وه به بۆردومانكردنی ناحیه ی س����یده كان، پاش����ان بۆ م����اوه ی چه ند ساڵێك ئه و بۆردومانه ی وه ستاند، به اڵم دواترو له ساڵی 2007ه وه توركیاو هاوكات ئێرانی����ش به بیانوی بون����ی گه ریالكانی ده س����تیانكردوه پ����ژاك په كه ك����ه و به بۆردمانكردنی گون����دو دێهات و چه ند ناوچه یه كی سنوری هه رێمی كوردستان، دوای ئاگربه ستیشی له گه ڵ پژاك ماوه ی دو س����اڵه ئێران تۆپبارانی وه ستاندوه ، ب����ه اڵم بۆردومانی فڕۆكه كان����ی توركیا

به رده وامه .بۆردومانه كان ده ستپێكردنی له دوای مه ده ن����ی 88هاواڵت����ی تائێس����تا له س����یده كان و سه نگه س����ه رو وه رت����ێ و ژاراوه گیانیان له ده س����تداوه و 92شیان برین����دارو كه مئه ندام بونه ، ئه مه به پێی ئه و ئاماران����ه ی كه له الیه ن به ڕێوه به ری سه نگه س����ه رو ناحیه كان����ی هه رس����ێ

سیده كان و وه رتێ دراوه به ئاوێنه .ه����اوكات به ڕێوه به ری ئ����ه و ناحییانه ئ����ه وه ش رونده كه ن����ه وه كه ه����ه ر به و هۆیه وه هاواڵتیانی ئه و ناوچانه چه ندین زیانی مادییان به ركه وتوه و سه دان ره زو لێ����ڕه وارو پاوان و كێڵگه ی كش����توكاڵی س����وتاون و ده یان مێشهه نگ و ئاژه ڵیش له ناوچ����ون. ئه م����ه جگه ل����ه وه ی كه تائێس����تا پێنج قوتابخانه و سێ بنكه ی ته ندروس����تی و چه ندین پرد له و ناوچانه وێرانك����راون له گ����ه ڵ چه ندی����ن خانوی

هاواڵتیان.بناری چه ند هاواڵتییه كی گونده كانی قه ندی����ل ئه وه ی����ان به ئاوێن����ه راگه یاند ك����ه حكومه ت����ی هه رێمی كوردس����تان به رامبه ری����ان كه مته رخه م����ه ، چونك����ه بۆردومان له مه ترس����ی نه توانیویه ت����ی بیانپارێزێ����ت و نه تائێس����تاش قه ره بوی ئ����ه و زیانانه ی كردوه ت����ه وه كه به ریان كه وت����وه ، كه می����ی خزمه تگوزارییش با له و الوه بوه س����تێت. ئه و گوندنشینانه راش����یانگه یاند كه "ئه گه ر حاڵمان هه ر به و ش����ێوه ب����ه رده وام بێ����ت ناچارین به و گونده كانمان چۆڵبكه ی����ن، چونكه حاڵ����ه وه ناتوانین كاری كش����توكاڵی و ژیانی س����ه المه تی و بكه ین و ئاژه ڵداری

خۆمان ال گرنگتره ".به ڕێوه به ری باره ی����ه وه ل����ه م ه����ه ر محه م����ه د س����یده كان، ناحی����ه ی ئیس����ماعیل، بۆ ئاوێنه ی رونكرده وه كه ئه وان ماوه ی س����اڵێكه لیس����تی ناوی زیانمه ندانیان به رزكردۆته وه بۆ سه روی خۆی����ان به مه به س����تی قه ره بوكردنه وه ،

به اڵم تائێس����تا جگ����ه له پێدانی چه ند یارمه تییه ك، قه ره بو نه كراونه ته وه .

له ب����اره ی بێده نگیی حكومه تی هه رێم به رامب����ه ر به بۆردومان����ه كان، س����ه فین دزه ی����ی وته بێژی حكومه ت����ی هه رێمی كوردس����تان له لێدوانێك����دا ب����ۆ ئاوێنه ئه وه ی ره تكرده وه كه حكومه تی هه رێم

بێده نگبوبێ����ت. ئ����ه و وت����ی "حكومه ت هیچ كاتێك بێده نگنه بوه و هه ڵوێس����تی خ����ۆی هه بوه چونكه ئ����ه و كاره ئیدانه كراوه ". وتیش����ی "له گه ڵ الیه نی فه رمی كونسڵخانه كانیش له ڕێگه ی قسه كراوه و كاریگه ریی����ه خراپه كانی دۆخ����ه و ئه و

بۆردومانه كانمان رونكردونه ته وه ".

ئا: ئاسۆ سه راوی

چه ند رێكخراوێكی ئابوری سه ر به كه رتی تایبه ت، داوای راگرتنی

درامای سایه ده كه ن، چونكه به بڕوای ئه وان ناوه رۆكی دراماكه "زیان له كه رتی

تایبه تی ئابوری كوردستان ده دات و خاوه ن كۆمپانیاكان له كه دار ده كات"، ده رهێنه ری دراماكه ش ره تیده كاته وه

كه مه به ستیان له كه داركردنی هیچ كه سێك بێت و ده ڵێت "هه ر كه سێك بیخاته سه ر خۆی ، دیاره خۆی تێدا

ده بینێته وه ".

درامای سایه كه له ئێستادا له كه ناڵی پیش���انده رێ ، كوردس���ات ئاس���مانی له به شێكیدا باس له خاوه ن كۆمپانیایه ك ده كات كه "ده یه وێت كارمه ندێكی خۆی بۆكاری نه ش���یاو ئیستغالل بكات". هه ر ئه وه ش بوه هۆی ئه وه ی دوێنێ 2/25/ چه ند رێكخراوێكی ئابوری كه رتی تایبه تی وه ك به ڵێنده ران و وه به رهێنه ران و ژوری بازرگانی و پیشه سازی سلێمانی و پیاوانی خاوه ن���كار له ژوری بازرگانی س���لێمانی كۆبونه وه یه كی نائاس���ایی س���از بكه ن، چونكه ئه وان له و بڕوایه دان پیش���اندانی

ئه و دیمه نانه ، وا ده كات، ره گه زی مێینه له كه رتی تایبه ت دوربكه وێته وه ، ئه وه ش وه ك جێگری یه كه می س���ه رۆكی ژوری بازرگانی و پیشه س���ازی سلێمانی یاسین ره حیم ده ڵێت "زی���ان به كه رتی ئابوری هه رێ���م ده گه یه نێ ". ئه وه ی بۆ یاس���ین جێگه ی س���ه رنجه ، له ریكالمی سه ره تای دراماك���ه دا وت���راوه ، ك���ه "روداوه كانی

دراماك���ه هه ڵق���واڵوی ن���او كۆمه ڵگای كوردییه ". یاس���ین ده ڵێت "ئێمه ناڵێین ب���ازرگان و خ���اوه ن كۆمپانی���اكان هیچ كه موكوڕییه كیان نیی���ه ، له هه مو چین و توێژێكدا كه س���ی باش و خ���راپ هه یه ، به اڵم ناكرێت نمونه یه ك ئه گه ر هه شبێت، هه ڵس���ه نگاندنی پێ���وه ری بكرێت���ه كۆمپانیاكان و وا له خه ڵك بگه یه نرێ كه

خاوه ن كۆمپانیاكان خه ریكی ئه و جۆره كاره ن، بۆیه داوای راگرتنی ئه و درامایه

ده كه ین".ئه ندامی ب���ازرگان و له وباره یه وه هه ر ئه نجومه نی ژوری پیشه سازی و بازرگانی س���لێمانی به ختی���ار مه حم���ود، ئه وه ده خات���ه رو، ك���ه هه رێمی كوردس���تان له سه ره تای گه شه ی ئابوریدایه و ده ڵێت

"ناكرێت به كارێكی وه ها، كاری بازرگانی و كۆمپانیاكان له كه دار بكرێت" ئه و جه خت ده كاته وه له وه ی پیش���اندانی ئه و جۆره درامایانه ده بێته هۆی دورخس���تنه وه ی تایبه ت. له كه رت���ی مێین���ه ره گ���ه زی "داوا له رێكخراوه كان���ی ژنان و ئافره تان ده كه م، ئه وانیش هه ڵوێس���تیان هه بێت، چونك���ه ئه و درامای���ه وا ده كات، ژنان و كچان دوربكه ونه وه له كاركردن له كه رتی تایبه ت، ئه مه ش بۆ ئابوری كوردستان و

خودی ژنانیش زۆر خراپه ".هه ر ل���ه م باره یه وه وتبێ���ژی یه كێتی وه به رهێنه رانی كوردستان یاسین مه حمود ره ش���ید ئه وه ده خاته رو كه حكومه تی هه رێ���م به چه ندین ج���ۆری جیاواز هانی گه ش���ه كردنی كه رتی تایبه ت���ی ئابوری ده دات، به نمونه ش ب���اس له وه ده كات كه حكومه ت هان���ی فه رمانبه رانی خۆی ده دات رو له كه رت���ی تایبه ت بكه ن، بۆ ئه و مه به س���ته ش چه ندین ئاسانكارییان بۆ ده كات. ئه و ده ڵێت "به اڵم پێده چێت پیش���اندانی ئ���ه م ج���ۆره درامایانه ، وا له خه ڵك���ی و به تایبه ت ره گ���ه زی مێینه له ئیش���كردن دوربكه وێت���ه وه ب���كات، له كه رتی تایبه ت، ك���ه به پێی ئامارێكی ئێم���ه نزیكه ی 80هه زار ئافره ت له كه رتی

وته بێژه ك���ه ی ده كات". كار تایبه ت���دا له وه یه كێت���ی وه به رهێنه ران جه خ���ت دژی هه ڵوێس���ته كه یان ك���ه ده كاته وه كه ناڵی كوردسات نییه "به ڵكو ده مانه وێ هه ڵوێس���ته كانمان كوردس���اتدا له گه ڵ یه كبخه ین، بۆ به ره وپێش���بردنی كه رتی تایبه ت و پاراستنی به ها ره وشتییه كانی

كۆمه ڵگای كوردی ".له الی خۆشییه وه ده رهێنه ری درامای

سایه مه ریوان ئیبراهیم،ئاماژه به وه ده كات، كه له س���ه ره تای دراماكه دا به تایتڵێك ئه وه یان نوس���یوه كه "روداوو كه سایه تی ناو دراماكه ، ته نها بیرۆكه و خه یاڵی نوس���ه ر و سیناریسته ، بۆی���ه داواكارین هیچ كه س���ێك نه یخاته سه ر خۆی ، به پێچه وانه وه هه ر كه سێك بیخاته س���ه ر خۆی ، دیاره خ���ۆی تێدا

ده بینێته وه ".له ب���اره ی ئه وه ش كه هاوس���ه نگییان له خ���اوه ن باس���یان رانه گرت���وه و كۆمپانیاكانیش نه كردوه ، كه به باش���ی خزم���ه ت ده كه ن، ئ���ه و وت���ی "ده كرا ئه وه ش���ی تێدابوایه ، ب���ه اڵم ئێمه زیاتر كه موكوڕیی���ه كان ده خه ینه رو". له باره ی داواكاری راگرتنی دراماكه ش وتی "ئه وه

داواكارییه كی ناره وایه "

به هۆی بۆردومانی توركیاوه 88 هاواڵتی له سیده كان و سه نگه سه رو وه رتێ و ژاراوه گیانیان له ده ستداوه

ریکالم

خانویه ک که بۆردومانی فڕۆکه کانی تورکیا وێرانیان کردووه فۆتۆ: ئاکۆ

چه ند رێكخراوێكی ئابوری داوای راگرتنی درامای سایه ده كه ن

دیمه نێک له درامای سایه فۆتۆ: ئینته رنێت

به ڕێوه به رایه تی ده س���ته ی ئه ندام���ی کۆما جڤاکێن کوردستان KCK جه میل AKP "حکومه تی رایده گه یه نێت بایک هه وڵ ده دات که له ناو BDP دا ئالۆزی بنێته وه . ده یه وێ که رێبه ری گه لی کورد عه بدولاڵ ئۆجاالن و رێکخستنه کانی ببنه دژب���ه ری یه کتر. بۆ ئ���ه وه ی بێباوه ڕی له دژی رێبه ری گه لی کورد، بزوتنه وه ی ئازادی کوردستان و، BDP بخولقێنرێ ئه وان ش���ه ڕێکی هه مه الیه نه ی ده رونی

به رێوه ده به ن.

ئه ندام���ی کۆنس���ه ی به ڕێوبه رایه تی KCK جه می���ل بایک له گۆش���ه ی ئه م )ئازادی���ا له رۆژنام���ه ی هه فته یه ی���دا واڵت( جه خت له س���ه ر ئه وه ده کاته وه ک���ه حکومه تی AKP ل���ه م قۆناخه دا ت���ا هه نگاوی ک���رداری نه نێ���ت ئه وان پێنابێ���ت و ده لێت" ب���ڕواو متمانه یان حکومه تی AKP تائێس���تا س���ه رجه م ئاگربه ست و هه وڵه کانی الیه نی کوردی بۆ چاره س���ه ری پرس���ه که ی، له پێناو ده س���ه اڵتی خۆی���دا مس���ۆگه رکردنی

به کارهێناوه" . بایک له وتاره که یدا باس له وه ده کات حکومه ت���ی AKP له الیه که وه باس���ی چاره س���ه ری ده کات ک���ه له الیه کی تر رۆژانه به وتارو به هه نگاوه کانی نیشانی ده دات که ئه و چاره سه ری ناوێ" ده بێ

حکومه ت و سه رۆک وه زیره که ی که باس له چاره س���ه ری پرس���ی کورد ده که ن، بێرێزی به و که س���انه ن���ه کات که رۆڵ له چاره س���ه ری دا ده گێڕن . به و پێیه BDP نوێن���ه ری فه رم���ی گه لی کورده BDP پێش هه مو شتێک ده بێ له ئاستڕێزداربن و، دان به ئیراده یاندا بنێن،به الم س���ه رۆک وه زیر نایه وێ که به رپرسانی BDP بچێت���ه ئیمرال���ی . BDP چۆن باوه ڕ بکات ک���ه هێزێکی وه ها مامه ڵه

ده کات سیاسه تی چاره سه ری هه یه ".ئه و ئه ندامه ی کۆم���ا جفات ده ڵێت" رێبه ری گه لی ک���ورد پرۆژه یه کی نویێ چاره س���ه ری پێشکه ش���ی حکوم���ه ت ک���ردوه . ئێم���ه ئ���ه وه له لێدوانه که ی رێبه ری گه لی ک���ورد تێده گه ین، به الم هێشتاش س���ه رۆک وه زیر ده لێ" ئێمه دانوس���تان له گ���ه ل ئیمرالی ناکه ین " . ئه گه ر ش���تێکی که رێب���ه ری گه لی ب���ۆ چاره س���ه ری پێشکه ش���ی کورد ک���ردوه . حکومه ت ره چ���اوی نه کات و هیچ هه نگاوێک نه نرێ و ته نیا گوشاری ئاگربه س���ت بکرێ، هیچ شتێک نایه ته ئ���اراوه، پێش���تر زۆرجار ئاگربه س���ت ڕاگه یه ن���راوه ب���ه الم AKP هه میش���ه ئ���ه و هه ن���گاوه ی بۆ مس���ۆگه رکردنی ده س���ته التداری خ���ۆی به کارهێناوه . هه ر بۆ ئه وه ش هه نگاونانی ئاگربه ستی

یه کالیه نه هیچ واتایه کی نییه ".

بایک: AKP ده یه وێ ئۆجاالن و رێکخستنه کانی بدات به گژی یه کدا

3(366( سێشه ممه ‌2013/2/26هه‌نوکه

ئا: ئاوێنه

به پێی دۆكومێنتێك، كه ده ست ئاوێنه كه وتوه ، بریكاری وه زاره تی دارایی ڕه شید تاهیر حه سه ن به بێ

پاڵپشتی هیچ نوسراوێكی ئه نجومه نی وه زیران و ڕه زامه ندی وه زیری دارایی،

بڕیارده دات به گواستنه وه ی ڕاژه ی 4461 پۆلیسی )موته فه ریقه (

و له شكرێكی تایبه تی كه له 1745 چه كدار پێكهاتوه، بۆ سه ر فه رمانده ی

زێره ڤانی. ئه ندامێكی لیژنه ی ناوخۆی په رله مانیش ده ڵێت، "سه رتاپای

نوسراوه كه له ڕوی یاسایی و ئیدارییه وه و هه ڵه یه و فێڵی تێدایه له وه زیره كه ی خۆی و له وه زیری

ناوخۆو له زێڕه ڤانی ". په رله مانتارێكی تری هه مان لیژنه ده ڵێت "له سیسته م

شتێك نییه به ناوی پۆلیسی موته فه ریقه ".

نوس���راوه كه ی وه زاره ت���ی دارای���ی

ئاراس���ته ی وه زاره تی ناو خۆ نه كراوه ، به ڵكو ڕاسته وخۆ ئاراسته ی فه رمانده ی زێڕه ڤان���ی ك���راوه و داوا ده كات، ك���ه موچ���ه ی ئ���ه و له ش���كره تایبه تییه و ئه و هه زاران پۆلیس���ه ، بخرێته س���ه ر

زێڕه ڤانی.نه ریم���ان عه بدوڵ���ا په له مانت���اری گۆڕان و ئه ندامی لیژنه ی ناو خۆ ئاماژه ی به وه كرد، كه به هیچ شێوه یه ك جێگری وه زیر بۆی نییه ڕاس���ته وخۆ كیتاب بۆ به ش���ێكی وه زاره تێكی تر بكات، به بێ

خۆی وه زیره كه ی ئاراس���ته ی ئه وه ی بكات، كه چ���ی ئه م نوس���راوه واژۆی وه زیری له سه ر نییه ، هه روه ك وتیشی " عه یبه یه ك���ی زۆر گه وره ی���ه و بردنی بودجه ی گشتییه، ئه مه جگه له وه ی، كه گواس���تنه وه ی له و ج���ۆره ده بێت ڕه زامه ن���دی ئه نجومه ن���ی وه زیران���ی

له سه ربێت ". به پێی نوس���راوه كه ، نوس���خه یه ك ئاراس���ته ی وه زاره ت���ی پێش���مه رگه / یه كه ی 80 كراوه و نوس���راوه بۆ كاری

پێویست ، له وباره یه وه په رله مانتاره كه ی فراكس���یۆنی گ���ۆڕان ده ڵێت " یه كه ی 80، یه كه یه ك���ی ت���ه واو حزبیه و هیچ په یوه ندی به حكومه ت���ه وه نییه ، بۆیه م���ن وای ده بینم، كه ئ���ه م ژماره یه ، نه ك بێت، له بنه ڕه ت���دا دامه زران���دن گواس���تنه وه ی ڕاژه ، مه به ستیش لێی به هێزكردنی حیزبه ، له س���ه ر بودجه ی بۆیه موچه كانیشیان خراوه ته گشتی. زێڕه ڤان���ی، چونك���ه موچه ی س���ه ر

وه زاره تی پێشمه رگه كه متره " .

له الیه كی تر په رله مانتاری فراكسیۆنی كوردس���تانی قادر ئه حمه د بۆ ئاوێنه له سیس���ته مدا ك���ه ك���رده وه ، ڕونی هیچ یه كه یه ك نییه به ناوی پۆلیس���ی موته فه ریق���ه و وت���ی " پۆلیس���ه كانی به سه ر دابه ش���بون ناو خۆ، وه زاره تی یه كه ی سه ربه خۆو شتێك نییه به ناوی پۆلیسی موته فه ریقه "، ئاوێنه چه ندین جار هه وڵیدا لێدوانی بریكاری وه زاره تی دارای���ی وه ربگرێت، ب���ه اڵم هه وڵه كان

بێسود بون.

ئا: ئاوێنه

ئه و پیاوه ی كه هه مو ته مه نی له گه ڵ تفه نگ و شه ڕ و بازرگانیدا به سه ربرد،

ئێواره ی شه ممه ی رابردو له نزیك ماڵه وه یان كوژرا.

س���اڵی له 57 خوله س���ور خالیدی ته مه نیدا قاڵب���وی دو كاری گرنگ بو كه رایه ڵێك ل���ه م واڵته دا به یه كیانه وه "بازرگانی "، "ش���ه ڕ" و ده به س���تێت: جارێكی���ان ئه و به ئاوێن���ه ی راگه یاند كه "من به پس���كیت به خێ���و نه كراوم، من له ناو ب���اروت و تفه نگدا گه وره بوم، له پۆلی یه كی س���ه ره تایی و ش���ه ش و حه وت ساڵیمه وه فێری ته قه و نیشان

شكاندن كراوم و خه ریكی تفه نگم".خالید به ئه ندازه یه ك خولیای تفه نگ بو ك���ه ته نان���ه ت دیوه خ���ان و ژوری میوانه كه شی به "بی كه ی سی و قه ناس و بڕنه و" رازاندبۆوه ، ئه و كه مسته شاری رژێم���ی به عس و ئه ندامی مه جلیس���ی غه واره عه شره تی ته شریعی و سه رۆك راب���ردوی له چاوپێكه وتنێك���ی ب���و، ئاوێنه دا ئام���اژه ی به وه كرد كه دوای ئه وه ی له 1976ه وه بوه پێش���مه رگه ی یه كێت���ی ، ل���ه 1980دا به "ئه مری مام جه الل و نه وشیروان مسته فا گه ڕاوه ته وه

بۆ ناو رژێم".ئه م سه رۆك عه شره ته كه ره گوریشه ی ده چێته وه سه ر گوندێكی بناری سورێن

"له ته مه نی 24 س���اڵیدا سه دام حسێن ده بینێت و له سه ره تای جه نگی عێراق و ئێرانیش، هێزی شاره زور پێكده هێنێت، ك���ه یه كێك ده بێت له و س���ێ هێزه ی حكومه ت���ی به عس له ك���ورد پێكیهێنا بۆ به ره نگاربون���ه وه ی ئێران و خالیدی خوله س���ور و شێخ عوس���مانی بیاره و

سه ردار جافی كرد به به رپرسیان".جه نگی به ش���داری چاالكانه خالید عێراق و ئێرانی كردو له پای ئه وه شدا، ویس���امێكی رافدێن���ی ده ره جه یه ك و پێن���ج ن���ه وت ش���وجاعه ی له الی���ه ن سه دامه وه پێبه خشرا، به اڵم دواتر وه ك خۆی زۆر ج���ار ده یگێڕایه وه "له 21ی 1992 23ی 3ی ت���ا 1988ه وه 3ی له الیه ن به عسه وه ده ستگیركرام و دوای مام جه الل له 1992دا ئازادكردنیش���م كردمی به فه رمان���ده ی فه وجی چواری یه كێتی نیشتمانی كوردستان و رۆڵێكی

دیارم له شه ڕی ناوخۆشدا بینی ".ئه گه ر تفه نگ و ش���ه ڕ نیوه ی ژیانی ئه وی���ان داگیركردبێت، ئه وا نیوه كه ی دیك���ه ی ژیانی بزن���س و بازرگانی بو، رابردوی له چاوپێكه وتنێك���ی خالی���د ئاوێن���ه دا رایگه یاند ك���ه "چوار پێنج هه زار دۆن���م زه ویم هه ی���ه له ناوچه ی شاره زور، دو سێ كۆمپانیای ده ره جه یه كم هه ی���ه ، كۆمپانیای نه وتم هه یه ، به ڵێنده رایه تی و كۆمپانیای كۆمپانیای گواستنه وه ش���م هه یه و له گه ڵ یاسین و مس���ته فای ئامۆزای س���اڵح موتڵه گدا زۆر تێكه ڵی���ن و له به غدا پێكه وه ئیش

ده كه ین".خوله س���ور خالی���دی ئه گه رچ���ی به درێژای���ی ئ���ه و س���ااڵنه دوژمنێكی له ئێرانه وه ه���ه ر زۆروزه به ندی هه بو، به به ش���ێك ده گات ت���ا بگ���ره یه كێتی و ن���او له ده ستڕۆش���توه كانی پارتی ، به اڵم له به رامبه ری ئه وه دا ئه و هه میشه ش���انازی به عه شیره ت و كوڕو كه خالید ده ك���رد، بنه ماڵه كه ی���ه وه هه ش���ت براو هه شت خوشكی هه بوه و حه وت ژنی هێناوه و وه كو زۆرجاریش ئاماژه ی بۆ ده ك���رد خاوه نی نزیكه ی شه س���ت منداڵ و كۆمه ڵێ���ك كوڕه زاو كچه زایه و له ڕێگ���ه ی ژن و ژنخوازییه وه په یوه ن���دی به چه ندین ق���ه وم و قیله ی غه واره وه هه یه ، له به رگێكی كتێبه كه یدا ئاماژه به خاڵێكی سه رنجڕاكێش ده كات كه جیهانبینی عه ش���ائیرییانه ی ئه وی تێدا ك���ورت ده بێته وه ، ئه و باس له وه ده كات نه یویس���توه وه ك ش���ه وكه تی حاجی موش���یری لێبێت ك���ه له ژیاند هیچ كوڕێكی نه بوه و ده نوس���ێت "من وه ختێ���ك كه ده س���ه اڵتداربوم و چوار حیمای���ه م له گه ڵ بو، بی���رم كرده وه گوت���م ئه گ���ه ر ده س���ه اڵتم نه ما ئه م چوار حیمایه ی���ه م به ده وره وه نامێنێ ، بۆیه ش���ه ش ژنم هاوردوه گوتم ئه گه ر هه ریه ك���ه و كوڕێكی بێت، پاش���ه ڕۆژ له باتی چوار حیمایه ش���ه ش حیمایه م

ده بێت".س���ه ره رای هه م���و ئه وان���ه ش، ئه م جه ن���گاوه ر و بازرگان���ه پیاوێك بو كه "شیعر"شی ده نوسی ، ئه و تا كوژرا زۆر بێباكانه ده یوت "كه سه یری رابردوی

خۆم ده كه م له هیچ په شیمان نیم".

وه زاره تی دارایی له سه ر بودجه ی گشتی موچه ی هه زاران پۆلیسی موته فه ریقه و له شكری تایبه تی داوه

ئا: ئاراس عوسمان

شاهۆ كوڕه گه وره ی خالیدی خوله سور که ته مه نی 32 ساڵه و

دوێنێ ئێواره به سه رۆک عه شره تی غه واره هه ڵبژێردرا، له م گفتوگۆیه ی

ئاوێنه دا سه باره ت به چۆنیه تی كوشتنی خالیدی خوله سوری باوكی

ده دوێ و ده ڵێت "باوكم به ویزه ی بێده نگ كوژراوه ".

ئاوێنه : سه ره تا وه ك كوڕه گه وره ی سه رۆك عه شیره تی غه واره ده مانه وێت چۆنیه تی كوشتنی خالیدی خوله سوری

باوكتان بگێڕیته وه ؟شاهۆ خالید خوله سور: روداوه كه له 2013/2/23 له كاتژمێ���ر 4:30 خوله ك رویدا، ئه وكاته كاكه م س���ه رقاڵی ئه و خانوه یه كه به رامب���ه ر ماڵی خۆمانه و خواحافیزی كات���ی خانوه كه داو له ناو خانوه ك���ه ، ن���او له كرێكاره كان���ی ئۆتۆمبێلێك به وه ی كه خه ڵكانێك له و ناوه بینیویانه له جۆری BMW ره نگی ره ش ب���وه ، ته قه ی له باوك���م كردوه ، زانیاریم له الی���ه ته قه كردنه كه به چه كی خێ���راو تازه و بێده نگ كراوه كه ویزه ی پێده ڵێ���ن، له كات���ی ته قه كردنه ك���ه دا نزیكه ی 20 بۆ 30 فیشه ك ته قێنراوه و ئه و كاره ساته ی لێكه وته وه بویه هۆی

كوژرانی باوكم.Bmw ئۆتۆمبێل���ه ئ���ه و ئاوێن���ه : ه ئه وه نده ی زانیاریت���ان هه بێت چه ند

كه سی تێدا بوه ؟ش���اهۆ خالی���د خوله س���ور: به پێی

زانیارییه كان سێ كه س بون. ئاوێن���ه : ل���ه و كاته دا ئێ���وه وه ك

منداڵه كانی له كوێ بون؟شاهۆ خالید خوله سور: باوكم كه سی ل���ه ده ور نه بو به هۆی ئه وه ی زۆر نزیكه

له ماڵه كه ی خۆمانه وه .ئاوێنه : به پێ���ی چ زانیارییه ك ئێوه بۆت���ان ده ركه وتوه ك���ه ته قه كردنه كه

به چه كی بێده نگ ئه نجامدراوه ؟شاهۆ خالید خوله س���ور: به هۆكاری ئ���ه وه ی چه ند مه ترێ���ك دوور له ماڵی خۆمانه ئ���ه و خان���وه ی بڕیاربو باوكم دروس���تی ب���كات، ماڵ���ه وه گوێی���ان له ته قه كردن نه بوه به ڵكو به ش���كاندنی ده ره وه و چونه ته خانوه كه شوش���ه ی دوات���ر بینیویان���ه كه ته ق���ه له باوكم

كراوه .ئاوێنه : دوای ئه و روداوه هیچ كه سێك له نێو حزبه كان���ه وه په یوه ندییان پێوه كردون تائێس���تا؟ ئه گه ر وایه كێن ئه و كه سانه و جه خت له سه ر چی ده كه نه وه

بۆ بنه ماڵه كه تان؟وه كو خالی���د خوله س���ور: ش���اهۆ كه سه كان پێمخۆش نییه ناویان ببه م، به اڵم چه ند كه سێكی گه وره له ناو یه كێتی به ڵێنی ئه وه یان پێداوین كه ئێمه دان به خۆماندا بگرین، ئه وانیش بكوژه كانی پشت ئه م تیرۆركردنه بدۆزنه وه بۆمان و ئه وه شیان بۆ دوپاتكردینه وه كه ئه وان

به رپرسن له ئه منییه تی شاری سلێمانی ، گه ش���بینین ئه وان���ه بدۆزرێن���ه وه كه ته عدایان لێكردوین، ئه گه ر نه دۆزرانه وه ئه وا هه ڵوێس���تمان ده بێت، عه شیره تی غ���ه واره ش هه مان بۆچون���ی ئێمه یان هه یه كه ده بێت ئه و كه س���انه له پاش دۆزینه وه یان راده س���تی دادگاو یاس���ا

بكرێن.ئاوێن���ه : ل���ه دوای ه���ه ر روداوێكی له مجۆره گومانی زۆر ده به خش���رێته وه به س���ه ر كه س و گروپ و ت���اك و الیه نی سیاسیش، ئایا گومانه كانی ئێوه به ره و كام ئاراسته ده بات كه ده ستی هه بێت

له كوشتنی باوكتاندا؟ش���اهۆ خالید خوله س���ور: به راستی دوای گومان ناكه وین و خه ڵكی تاوانبار ناكه ی���ن له خۆمان���ه وه ، ب���اوه ڕم نییه قه د ئه م ج���ۆره كارانه به ش���اراوه یی

بمێنێته وه .ئاوێن���ه : ب���ه اڵم زۆر حاڵه ت���ی له م جۆره و دوای چه ندین ساڵ به شاراوه یی

ماوه ته وه ؟شاهۆخالید خوله سور: ده ستبردن بۆ كه س���ایه تییه كی گه وره ی له م شێوه یه ئه مه به تاوان ده زانم، به مه ترس���ییه كی ئه م هه ركه س���ێك ده بینم و گ���ه وره ی كاره ی كردبێ���ت، بۆیه ده ڵێم ئه م كاره بمێنێته وه و به ش���اراوه یی ناتوانرێ���ت بۆخۆمان خێزانێكی گه وره ین و خاوه نی ئه و باوكه ین كه ناس���راوه له الی هه مو خه ڵك���ی هه رێمی كوردس���تان، دواتر خاوه نی عه شیره تێكی گه وره و خزمان و دۆس���تانێكی زۆر باش���ین، بۆچون���م وای���ه به هیمه ت���ی هه مو الی���ه ك ئه م

تیرۆركردنه ی باوكمان بدۆزینه وه .ئاوێنه : له مباره ی���ه وه چیتان كردوه

له گه ڵ الیه نی ئه منی له سلێمانی ؟شاهۆ خالید خوله س���ور: پاراستنی س���ه روماڵی خه ڵكی له ئه ستۆی الیه نی ئه منیدایه و م���ن نایڵێ���م به ڵكو ئه مه واقیعێكه ، به ئه ركی ده زگا ئه منییه كانی س���لێمانی ده زان���م ك���ه بك���ه ری ئه و تاوانه و تاوانباره كان بدۆزنه وه ، له پاش دۆزینه وه ش با یاس���ا س���ه روه ر بێت و كاری خ���ۆی ب���كات و ده زگای ئه منی به رپرسه له ئارامی و ئاسایشی خه ڵكی ،

بۆ نمونه منداڵێكی ئێمه ده نگێكی هات هه مو هه رێمی كوردستانیان لێتێگه یاند، ئێس���تا ئێم���ه گه وره تری���ن روداومان به سه رهاتوه كه س���ایه تییه ك له به رده م ماڵه كه ی خۆیدا تیرۆركراوه و نه چوینه ته س���ه رماڵی هیچ كه س���ێك، بۆیه چه ند زیان به ئێمه گه یش���توه ئه وه نده ته عدا ل���ه ده زگا ئه منییه كان ك���راوه و ده بێت

هه رچۆنێك بێت بدۆزرێته وه .ئاوێن���ه : ئای���ا پێش���تر ئێ���وه هیچ مه ترس���ییه كتان هه ب���و ك���ه روبه ڕوی كارێكی ل���ه م جۆره ببن���ه وه ؟ یاخود باوكتان له هیچ مه ترسییه كی له م جۆره

ئاگاداری كردونه ته وه ؟شاهۆ خالید خوله سور: ئه گه ر كاكه م گومانێك���ی له ال دروس���ت بوبێت قه د هیچی بۆ ئێم���ه باس نه ده كرد، كاكه م به رده وام له گه ڵ ئه وه دا بوه كه كێش���ه

دروس���ت نه كات و شته كان كۆبكاته وه و بتوانێت ئێم���ه و خزمه كانیش كۆنترۆڵ بكات، هیچ شتێكی بۆ باس نه كردوین ك���ه مه ترس���ی بێ���ت له س���ه ر خۆی و ئێمه ش، ئه گه ر ش���تێك ل���ه الی خۆی

هه بوبێت نازانم.هه بو كێش���ه یه كتان پێشتر ئاوێنه : سیاس���ی مه كته بی ئه ندامێكی له گه ڵ یه كێتی���دا، ره نگ���ه ئێس���تا خه ڵكێك هه بێ���ت گومانی ئ���ه م كاره بخاته ناو ئه و گرفته وه ، ئێ���وه هیچ گومانێكتان

بۆ دروستبوه ؟ ش���اهۆ خالید خوله س���ور: راس���ته له ماوه ی پێشودا منداڵێكی ئێمه له گه ڵ كوڕێكی مه حمود س���ه نگاوی كێشه یان هه بو، له و كاته شدا شته كه گه وره كراو ئ���ه وه ی تێدا دروس���تكرا ك���ه هه مو الیه ك بینییان، به اڵم هه میش���ه له گه ڵ ئه وه دابوین كه یاس���ا سه روه ری هه مو ش���ته كان بێت، ماوه یه ك كوڕه كانمان ده س���تگیركران و ئێمه ئه و كێش���ه مان راده ستی دادگا كرد، ئه وانیش له رێگای یاس���اوه چاره س���ه ریان ك���رد و ئ���ه و

كێشه یه مان نه ماوه .كوش���تنی پێتانوایه ئ���ه ی ئاوێنه : به ملمانێ���ی په یوه ن���دی باوكت���ان

سیاسییه وه هه بێت؟شاهۆ خالید خوله سور: ئه گه ر باسی گومان بكه ین ده بێت گومانمان له هه مو ش���تێك هه بێت، به اڵم به ڵگه و زانیاری ته واو ده س���ت نه كه وێت گومان به ته نها چاره سه ر نییه ، دواتر چ ده رئه نجامێك ده رده كه وێ���ت ئ���ه وه داهات���و دیاری نامه وێ���ت پێ���ش روداوه كان ده كات و

بكه وم.ئاوێن���ه : باوكتان زیات���ر په یوه ندی له گه ڵ چ الیه نێك یاخود كه سایه تییه كی

سیاسی هه بو؟ش���اهۆ خالی���د خوله س���ور: باوكم په یوه ن���دی سیاس���ی نه ب���وه ، نازانم وه ك الیه نگر ك���ه ئه مڕۆ وایلێهاتوه كه خه ڵكی ده بێت س���ه ر به الیه نێك بێت، كۆمه اڵیه تی پیاوێكی به گش���تی به اڵم بو، له حزبه كان زۆر سه ردانیان ده كرد چ له یه كێت���ی و چ له پارتی���ش و له هه مو

الیه ك سه ردانیان ده كردین.ئاوێن���ه : پێتانوای���ه خه ڵكێك هه یه ئێس���تا ئ���ه م كوش���تنه ی باوكتان���ی پێخۆش���ه ، له به رئه وه ی پێش���تر چه ند جارێك كێش���ه ی ته قه ك���ردن و گرفت

دروستبوه له سه ر ده ستی ئێوه ؟ش���اهۆ خالید خوله س���ور: پێموایه خه ڵكێك نییه ئه م كاره ی پێخۆشبێت، ئ���ه وه به روخس���اریانه وه به گش���تی ده خوێنرێته وه كه خه ڵك زۆر بێتاقه تن

له م تیرۆركردنه ی باوكم.ئاوێن���ه : له كۆتایی���دا ب���ا بزانی���ن خێزانه كه ی باوكتان "خالید خوله سور"

له چه ند خێزان و منداڵ پێكهاتوه ؟شاهۆ خالید خوله سور: خێزانه كانی ژماره ی���ان ح���ه وت خێزانه و كاك���ه م له ئێس���تادا هه مو خێزانه كانی له ژیاندا

ماون له گه ڵ 60 منداڵ.

شاهۆ خالید خوله سور:به رپرسی گه وره ی ناو یه كێتی

به ڵێنیان پێداوین بكوژه كان بدۆزنه وه

خالیدی خوله سور.."شه ڕ و بازرگانی "

خالیدی خوله سور

شاهۆ خالید خوله سور فۆتۆ: ئاراس

ئه و سێ كه سه ی ته قه كانیان كردوه

له باوكم زیاتر له 30 فیشه كیان

پێوه ناوه

هەنوکە(366( سێشه ممه 42013/2/26

ئا: نالی

هه فته نییه تێپه ڕێت به سه ر سلێمانیدا به بێ هه واڵێكی گه رم كه ده بنه هه واڵی یه كه می میدیاكان و خه ڵك به خۆیانه وه

سه رقاڵ ده كه ن و رای گشتی هه رێمی كوردستانیش به الی خۆیاندا راده كێشن،

به به راورد به هه ردو پارێزگای هه ولێر و دهۆك، روداوه كانی سلێمانی

زیاتر و گه رمتر و سه رنجراكێشترن، پسپۆران و رۆشنبیران ئه م بارودۆخه سه رنجراكێشه ی سلێمانی بۆ هۆكاری

جیاجیا ده گێڕنه وه له وانه ئه و ملمالنێ سیاسییه ی له و ناوچه یه دا هه یه ،

هه ندێكی تریان بۆ هه بونی میدیایه كی چاالكی ده گێڕنه وه .

بااڵخان���ه كان، هۆتێ���ل و س���وتانی له س���ۆماوه بۆ فیرده وس له هه ردوكیاندا 31 قوربانی لێكه وته وه ، له وه ی س���ۆما جگه له قوربانییه كورده كان، ئه و هۆتێله پرس���ه ی برده ناو 13 واڵته وه ، چونكه ژماره یه ك له قوربانییه كان میوانی بیانی بون. كوش���تنی كێشه كۆمه اڵیه تییه كان درێژه ی هه یه ، باوك كچی خۆی ده كوژێت، مێرد فیشه ك ده نێت به هاوسه ره كه یه وه ، ئه نگوس���ته لێده بێته دنیای ئافره تیش چاو خۆی ده سوتێنێت، دوا زنجیره ی ئه و كوشتنانه ش هێرشكردنه سه ر) خالیدی خوله سور( و كوشتنێتی له به ر ماڵه كه ی خۆی، له گ���ه ڵ كرێكارێكی رۆژژهه اڵتی ، هه ر ئه و ش���ه وه ش هاواڵتییه ك كه بڕێك پاره ی پێده بێ���ت له گه ڕه كی به ختیاری

ده كوژرێت.بۆچون زۆره له س���ه ر ئه و توندتیژییه گرت���وه ، س���لێمانی به رۆك���ی زۆره ی ب���ه اڵم چاودێرێ���ك كه نه یوس���ت ناوی ئاش���كرابكرێت، به ئاوێن���ه ی راگه یان���د كوش���تنی خالید" كارێك���ی رێكخراوه و به شاره زاییانه " ئه نجامدراوه ، ئه و چاودێره مه ترسی ئه وه ی نه ش���ارده وه كه ره نگه كوش���تنی ناوبراو س���ه ره تایه ك بێت بۆ "پاكتاوكردنی به زنجیره یه ك ده ستكردن عه شایری ( و كۆمه اڵیه تی ) جه س���ته یی " سیاسی هاوشێوه ی ئه و پاكتاوكردنانه ی چه ن���د س���اڵێك دوای راپه ڕینی 1991 له سلێمانی و هه ولێر و دهۆك ئه نجامدران.

زۆرێ���ك له رۆش���نبیران پێیانوایه ئه و س���لێمانی ناوچه كان���ی توندوتیژیی���ه

به س���ه وز ناوچان���ه ی گرتۆته وه )ئ���ه و ناس���راون ك���ه وه ك ئاماژه یه ك���ه ب���ۆ ناوچه كان���ی ژێر ده س���ه اڵتی یه كێتی (، به ش���ێكی زۆری ده گه ڕێت���ه وه ب���ۆ ئه و له و سیاس���ییه ی ناكۆكییه ملمالن���ێ و ناوچه یه له ئارادایه ، ناكۆكی نێوان گۆڕان و یه كێتی ، هه روه ها ناكۆكی نێوان یه كێتی و الیه نه ئیس���المییه كان، هاوكات ناكۆكی نێوان پارتی و گۆڕان، هه روه ها تارمایی ناكۆكی نێوان پارتی و یه كێتی )سه رباری

رێككه وتنی ستراتیژی (.به رپرسێكی سیاسی ئه وه ی نه شارده وه كه ئه گه ری زیادبونی توندتیژی به تایبه تی له ناوچه ی )سه وز( سیاسی توندوتیژی ئه گه رێكی پێشبینی كراوه ، ئه و سیاسییه پێیوایه ئاس���تی توندتیژی سیاسی له و به بارودۆخی به نده له الیه كه وه ناوچه یه

پاش یه كێت���ی خۆیه وه )به تایبه تی ناو تاڵه بان���ی (، له الیه كی تریش���ه وه به نده به په ره س���ه ندنی په یوه ندییه كان���ی ئه و هێزه له گ���ه ڵ هه ریه ك له پارتی و گۆڕان، هه ربۆیه پێشبینی ده كات كه توندتیژی

به ره و زیادبون بڕوات.زۆرێ���ك به تایبه ت���ی میدی���اكاران له میدیاكارانی س���لێمانی ئه و روداوانه ی له ش���اره كه یان روده ده ن وه ك روداوێكی ئاسایی ته ماشا ده كه ن و پێیانوایه هه مو شارێكی زیندوی دنیا ئه و جۆره ملمالنێ و جوڵ���ه و بزێویی���ه ی تێدایه ، بی���روڕای ئه وان به و ش���ێوه یه یه ك���ه له هه ولێر و دهۆك" فه زایه كی نادیموكراس���ی هه یه ، ك���ه س ناتوانێ���ت خۆپیش���اندان دژی حكوم���ه ت و پارت���ی بكات"، س���وتانی باره گاكانی ئۆپۆزیس���یۆنیش له ده ڤه ری

ده���ۆك و هه ولێر وه ك دو نمونه ی زیندو ده هێننه وه .

ئ���ه وان پێیانوای���ه له س���ه ر ئاس���تی كۆمه اڵیه تی���ش ئه و ئ���ه و توندتیژییه ی له هه ولێ���ر و دهۆك هه ی���ه هیچی كه متر نیی���ه له وه ی س���لێمانی ، ب���ه اڵم له وێ میدی���ای ئه هلی و نیمچ���ه ئه هلی كه من و كاره كانیشیان سنورداركراون بۆیه روداو و كێشه كانی ئه وان له تارمیدا ده مێننه وه و ناكه ونه به ر تیشكی روناكی میدیاكان.

ئه و میدیاكارانه ئه وه ئاش���كرا ده كه ن كه راس���ته س���لێمانی توندتیژی زۆری تێدای���ه ، به اڵم ئ���ه م ش���اره له داهێنان رۆژان���ه چه ن���دان چاالكی نه كوت���وه و هونه ری و رۆش���نبیری گ���ه وره گه وره ی تێدا ده كرێت، بگره كه س نییه بتوانێت فریای ئ���ه و هه مو چاالكیی���ه بكه وێت،

له گه ڵ ئه وه ش���دا ئ���ه وان پێیانوایه كه زیاتر توندتیژی شوێنێكی "هه واڵه كانی

ده گرن له میدیاكانی سلێمانیدا". به ڕێوه به ری گشتی راگه یاندن و چاپ و باڵوكردن���ه وه له وه زاره تی رۆش���نبیری ، راگه یاند به ئاوێنه ی هه ڵگورد جوندیانی ئه گه ر ژم���اره ی میدی���اكان له هه رچوار

شاره كه ی كوردستان به راورد بكه ین ئه وا ه���ه رزو هه ردو ش���اری دهۆك و كه ركوك له كێبه ركێكه ده رده چن، چونكه كه مترین ژماره ی میدیا له و دو ش���اره دا

هه یه به به راورد به هه ولێر و سلێمانی .ده رب���اره ی س���لێمانی و هه ولێری���ش جوندیان���ی ئام���اژه ی ب���ۆ ئامارێك���ی وه زاره ته كه ی���ان ك���رد ك���ه به پێی ئه و ئام���اره پارێزگای هه ولێر له روی كه ناڵی له پێش���ه وه یه ، لۆكاڵییه وه ته له فزیۆنی

ئا: سان بابان

د. روشدی، پیاوێكه رۆژانه له ته لفیزیۆنه كه ی ده رده كه وێت،

به كوردی و عه ره بی و هه ندێكجار توركیش قسه ده كات، كه س نازانێت دكتۆره

یان نا، گوایه خه ڵكی كه ركوكه ، به پێی زانیارییه كان ناوبراو كوڕی سه عید قادر

جافه و له ساڵی 1975 له گه ڵ شیخ ستارو عه زیز خۆشناوو هاشم عه قراوی و ئه حمه د ئه تروشی مانه وه و نه گه ڕانه وه ناو بزوتنه وه ی چه كداریی كورد، ئه و ده مه سه عید جاف بوه به سه رۆكی

نه قابه ی عومالی عیراقی و له گه ڵ رژێمی به عس بو.

روشدی، نازناوه كه ی عه شیره تی )جاف(ه ، ب���ه اڵم برایه كی دیك���ه ی نازناوه كه ی ك���ردوه به تاڵه بان���ی، برایه ك���ی دیكه ی به ناوی )حلمی( له س���ه رده می س���ه دام، موسته شار بوه له كه ركوك، نابه ناو له گه ڵ خۆی له ته لفیزیۆنه وه ده رده كه وێت، له ناو خه ڵك و ده وروب���ه ری پڕوپاگه نده ی ئه وه ده كات له گه ڵ كه سه نزیكه كانی مه سعود بارزانی س���ه رۆكی هه رێمی كوردس���تان ش���ه ریكه ، ئ���ه م پڕوپاگه نده كردنه وه ك كارتێ���ك به كاردێنێ���ت به رامب���ه ر هه مو ئه وان���ه ی كێش���ه یان له گه ڵ ئ���ه و پیاوه

هه یه .پی���اوه خاوه ن���ی كۆمپانی���ای ئ���ه و ع���ادل موته حیده یه ، رۆژانه له شاش���ه ی ته له فیزیۆن وه ك پاڵه وانێكی سیاس���ی و پاره ده رده كه وێت، گ���ه وره بازرگانێكی ده به خش���ێت و وتار ده خوێنێته وه ، چه ند ئااڵیه كی عێراق له پشتی خۆیه وه ریزكردوه ، له شاش���ه ی ته له فیزی���ۆن به ژماره ی���ه ك ئۆتۆمبێلی جامڕه ش س���ه ردانی شوێنان ده كات ته نانه ت چه ند جارێك له كه ركوك به ئۆتۆمبێلی پۆلیسیش رێبه رییان كردبو، ك���ه س نازانێت ب���ه چ مه به س���تێك ئه م كاراران���ه ده كات، نازانین خۆی به عێراقی ده زانێت ی���ان كوردس���تانیی ، له هه ولێر

ته له فیزیۆنه كه ی له شاشه ی داده نیشێت و وه ك پاڵه وانی سیاسی پێشوازیی عه ره ب و خه ڵكی دیكه ی باشورو ناوه ڕاستی عێراق ده كات، ب���ه اڵم نه یاران���ی ده ڵێ���ن ئه م پی���اوه پاره ی نییه ته نه���ا ریكالمكردن و پروپاگه نده ی���ه و به پ���اره ی پرۆژه كان���ی له كوردس���تان وه ریگرتوه دیعایه بۆخۆی ده كات، له وه ش سه یرتر ئێستا لیستێكی پێكهێناوه به ناوی )عراق الخیر والعگا و(و له سه ر شاشه ی ته له فیزیۆن ده رده كه وێت له گه ڵ لیس���ته كه ی كۆده بێته وه ، تائێستا هه ڵوێستی حكومه تی هه رێم له باره ی ئه م

كۆمپانیایه و خاوه نه كه ی رون نییه .دو پرۆژه ی له س���نوری هه ولێر و دهۆك هه یه ، ل���ه وه ی هه ولێر ك���ه پرۆژه یه كی نیش���ته جێبونه و ڤی���الو ش���وققه له خۆ ده گرێت كێش���ه ی زۆری هه یه ، سه ره تای ده ستبه كاربونی بناغه ی 35 ڤیالیان پێ روخاند به هۆی خراپی كوالێتییه كه یه وه ، فرۆشتنی كێش���ه ی ئه مه ش س���ه رباری شوققه و ڤێالی هه یه به زیاتر له كه سێك، واته ش���وققه یان ڤێال هه بوه له یه ككاتدا به دو كه س فرۆش���راوه ، جارێك له الیه ن نوسینگه ی سلێمانیی و جارێكیش له الیه ن

نوسینگه ی هه ولێر.ل���ه م پرۆژه ی���ه دا ئیبراهیم تاتڵه س���ی كرده ش���ه ریكی خۆی ، س���ه ره تا بڕیاربو تاتڵیساس ریكالمێك به یه ك ملیۆن دۆالر بكات، به اڵم دوای سه ردانكردنی پرۆژه كه بوه ش���ه ریكی پرۆژه ك���ه ، دواتر له گه ڵ كۆمپانیای عادل موته حیده توشی كێشه ده بێ���ت و له دوای گه ڕان���ه وه ی بۆ توركیا ئاماده نابێت پێش���وازی له روشدی بكات، به اڵم روشدی و چه ند كه سێك له كۆمپانیای موته حی���ده بێ هی���چ مه وعیدێك ده چنه به رنامه ی ئیبۆش���ۆ، هه ر ئه و شه وه ئیبۆ هه وڵ���ی تیرۆركردنی ده درێت و له وكاته وه

ئیبراهیم له پرۆژه كه ده كشێته وه .كۆمپانیای عادل موته حیده ژماره یه ك پرۆژه یان پێشكه شی ئیداره ی سلێمانیی و ش���وێنێك له چه ن���د گه رمیانكردب���و، وه رگ���رت و مه بده ئیی���ان ره زامه ن���دی

له وانه زه ویش���یان بۆ ده ستنیش���انكرا، له شارۆچكه ی دوكان و كفری به اڵم هه ردو پرۆژه یان لێس���ه ندرایه وه ، سه رچاوه یه ك له كوردس���تان وه به رهێنان له ده س���ته ی كۆمپانیای رێگه ن���اده ن ته ئكیدیكرده وه عادل موته حیده هیچ پرۆژه یه ك له سنوری

سلێمانی و گه رمیان جێبه جێ بكات.ئێستا ئه م كۆمپانیایه كێشه ی گه وره ی هه ی���ه ، چه ند كۆمپانیاو كه س���ێك داوای زیاتر ل���ه 10 ملی���ۆن دۆالری لێده كه ن، به قس���ه ی ئه م كۆمپانیایانه ، كۆمپانیای ع���ادل موته حی���ده فێڵ���ی لێك���ردون و فریویداون، دوانیان )گونه ش و مه تینله ر( ده ڵێن ئیش���یان بۆ كۆمپانی���ای ناوبراو ك���ردوه و پاره یان پێن���ه دراوه ، یه كێكی دیكه ش ده ڵێت رێژه ی له 5%م له پرۆژه ی

ده شتی به هه شت هه یه و پێم نه دراوه .له ناوه ڕاس���تی مه تینله ر كۆمپانی���ای دروس���تكردنی به ڵێن���ده ری وه ك 2010خانوبه ره ، له س���ه ره تای ده ستبه كاربونی پرۆژه ی ده شتی به هه شت له هه ولێر كاری بۆ كۆمپانیای ع���ادل موته حیده كردوه ، خاوه نی كۆمپانیاكه )موسته فا مه تینله ر( له ڕێ���ی ته له ف���ۆن له توركی���اوه زانیاری پێدام، ئه و رونیكرده وه كه گرێبه س���تی له گ���ه ڵ كۆمپانی���ای ع���ادل موته حیده ش���وققه یه كی دروس���تكردنی بۆ هه بوه نیشه ته جێكردن و بۆ ئه م مه به سته نزیكه ی 8 ملیۆن دۆالریان خه رجكردوه ، 6 ملیۆن دۆالری كاش له كه لوپه ل بۆ بیناس���ازیی ،

ی���ه ك ملی���ۆن 750 ه���ه زار دۆالری���ش له هێزی كارو خه رجی دیكه ، رونیكرده وه گرێبه س���ته كه یان بۆ دروس���تكردنی 66 ڤیالو 12 باڵه خانه ی شه ش نهۆمیی بوه و تائێستا له كۆی ئه و هه مو خه رجییه ته نها

235 هه زار دۆالریان وه رگرتوه .كۆمپانیای ده ڵێ���ن ئه وانه به قس���ه ی ع���ادل موته حیده ج���اری یه كه می نییه ، ق���ه رزاری ه���ه ر كۆمپانیای���ه ك بێت زو دروستكردنی بۆ ده كات ده ستپێشخه ری كێش���ه یه ك و كۆمپانیای به رامبه ر ده داته دادگا، ب���ۆ نمونه كۆمپانیای گونه ش���ی داوه ته دادگا گوایه پرۆژه ی كفری داوه ته كۆمپانیایه ك���ی دیكه له بری ئه وه ی خۆی واته كۆمپانیای گون���ه ش بۆ كۆمپانیای بكات، ع���ادل موته حی���ده جێبه جێ���ی به اڵم دادگا داواك���ه ی عادل موته حیده ی ره تكردۆت���ه وه ، له الیه كی دیكه ش���كاتی له كۆمپانی���ای مه تینله ر كردوه به تۆمه تی نه بون���ی ماف���ی مانه وه )ئیقامه ( هاوكات تۆمه تی قه رزاربون���ی ژماره یه ك خه ڵك، ب���ه اڵم دادگای كه س���نه زان تۆمه ته كه ی

ره تكردۆته وه . له كۆمپانیای نزی���ك س���ه رچاوه یه كی مه تینل���ه ر رونیكرده وه ئه وان ش���كاتیان له كۆمپانی���ای ع���ادل موته حیده كردوه و داوای قه ره ب���وی 7 ملیۆن و 750 هه زار دۆالر ده كه ن و وتی سه رباری ئه م دۆسیه یه كۆمپانیای عادل موته حیده له بری ئه وان ئیمزای كۆمپانی���ای مه تینله ریان كردوه و

له بازاڕ كه لوپه لی���ان ئه وان���ه وه به ناوی هێناوه ، ئه م���ه ش له الیه ن دادگا یه كالیی ده كرێت���ه وه و ده ب���ێ ماف���ی كۆمپانیای

مه تینله ر وه ربگرنه وه .مس���ته فا مه تینل���ه ر له ڕێ���ی ته له فۆن رونیك���رده وه ك���ه كۆمپانی���ای ع���ادل وه رگرتنیش���ه وه پاره له روی موته حیده له گه ڵ خه ڵك سه رڕاست نین و، بێئومیدیی خۆیش���ی پێش���اندا له وه ی له كوردستان وه به رهێنه ری له گه ڵ مامه ڵه به مشێوه یه بیانیی ده كرێت، ئ���ه و وتی ته نها ریكالم ده ك���ه ن و هیچ نی���ن. كۆمپانیای گونه ش یه كێك���ی دیكه ی���ه ل���ه و كۆمپانیایانه ی گوایه كۆمپانیای عادل موته حیده پاره ی خواردون، گرێبه س���تێكیان له گه ڵ عادل موته حیده كردوه بۆ دیزاین و دروستكردنی 840 یه كه ی نیشته جێبون به ناوی ده شتی به هه شت س���ێ ، دوای هێنانی كه لوپه ل و په رژینكردنی پرۆژه ك���ه و دانانی بناغه ی له یه ك زیات���ر خه رجكردنی پرۆژه ك���ه و ملیۆن و دوسه د هه زار دۆالر، پرۆژه كه یان مۆڵه تی پێنه دانی به بیانوی وه ستێنراوه پ���رۆژه له الیه ن حكومه تی هه رێم و پاره ی

خه رجی ئه وانیان تائێستا نه داوه .به قس���ه ی ئون���ه ل بیتالی ئ���ا كورت، س���ه رۆكی كۆمپانی���ای گون���ه ش ئه وان له مانگ���ی 12 ی 2009 وه هات���ون ب���ۆ كوردس���تان و ماوه ی س���ێ مانگ كاریان له پرۆژه كه دا كردوه و كه لوپه لێكی زۆریان له توركی���ا هێن���اوه ب���ۆ جێبه جێكردنی

پرۆژه كه ، كه چی تائێستا عادل موته حیده هیچ پاره یه كی پێنه داون له به رامبه ر ئه و

كاره ی بۆیان كردوه .من ئون���ه ل - م له ئوتێلێك���ی هه ولێر بینی ، وت���ی ش���كاتم الی دادگا كردوه و وه ربگرم���ه وه ، خ���ۆم ماف���ی ده ب���ێ رونیش���یكرده وه كه له بری وه رگرتنه وه ی پاره عادل موته حیده شكاتی لێمانكردوه گوایه ئێم���ه جێبه جێكردنی پرۆژه كه مان به اڵم دیك���ه ، كۆمپانیایه ك���ی داوه ت���ه دادگا ل���ه 2012/12/20داواك���ه ی ئه وانی داوای���ه ل���ه م ئێم���ه ره تكردۆت���ه وه و

سه ركه وتین.ئ���ه و رونیك���رده وه له م���اوه ی نزیكی رابردو برایه كی روش���دی س���ه عید جاف خ���ۆی و ژماره ی���ه ك ئۆتۆمبێل���ی ب���ه رز چونه ته ئی���داره ی گه رمیان خۆیان وه ك به اڵم پێش���انداوه ، گ���ه وره بازرگانێكی لێپرس���راوی ئیداره ی گه رمی���ان دیداری

ئه وانی ره تكردۆته وه و ده ریكردون.سه رۆكی كۆمپانیای گونه ش رونیكرده وه كه كۆمپانیای عادل موته حیده ده س���تی پێده كات و هه میش���ه خۆی ده س���تییان پێش���انده دات شه ریكی برایه كی سه رۆكی هه رێم���ی كوردس���تانه و ده یه وێ���ت له م رێگه ی���ه وه فریوی���ان بدات، وت���ی ئێمه كۆمپانیامان هه یه و بۆ كاركردن هاتوین.

یه كێكی دیكه له وانه ی كێشه ی له گه ڵ كۆمپانی���ای ع���ادل موته حی���ده هه ی���ه ئه و پیاوه یه هه میش���ه ب���ۆ ریكالمكردن له گه ڵ ئیبۆ له شاش���ه كانی كوردس���تان ده رده ك���ه وت، ئه و ناوی دوزگون به یازه و ده ڵێت من به پێی گرێبه س���ت رێژه ی له 5% ده كات له پرۆژه ی ده ش���تی به هه شت له هه ولێ���رو رونیكرده وه ك���ه مافی ئه و به پێی ئه م گرێبه س���ته ی هه یه تی له گه ڵ روشدی س���ه عید جاف ده كاته پاره یه كی زۆر ك���ه له قس���ه ی ئه و له ملی���ۆن دۆالر تێپه ڕ ده كات، ئه ویش ئێستا له هه ولێره و ماوه یه ك���ی زۆر خه ریك���ی چاره كردن���ی كێش���ه كه ی بو له گ���ه ڵ كۆمپانیای عادل

موته حیده و روشدی سه عید جاف.

سلێمانی .. شارێكی نائاسایی توندتیژی زۆر و داهێنانی زۆرتر

به اڵم سلێمانی له روی میدیای كاغه زه وه له پێشه وه یه .

س���لێمانی وا زیات���ر ل���ه ده س���اڵه میدی���ای ئه هلی و ئ���ازادی تێدایه و له م ش���اره وه روپێوی هه مو ناوچه كانی تری كوردس���تان ده كه ن و وه ك میدیاكارێك وتی " ده س���ت ده كه ن به كونی ماردا" و جیاوازتر به شێوه یه كی زانیاری هه واڵ و له میدی���ای حیزبه كان ده خن���ه به رده م خوێنه ر و هه ندێكجاریش زیاد له پێویست كێش���ه كان گ���ه وره ده ك���ه ن، هه رچی هه ولێره گه وره ترین هه واڵ به س���اردی و خامۆش���ی به میدیاكان���ی ئه و ش���اره دا تێپه ڕده بێ���ت، ئه و میدی���اكاره هه واڵی القه كردنی 16 منداڵی له الیه ن گه نجێكی عه ره به وه وه ك نمون���ه هێنایه وه و وتی ئه گه ر ئه و روداوه " له س���لێمانی بوایه

قیامه ت هه ڵده سا".یاس���اییه ك ئۆباڵ���ی به ش���ێك ل���ه و توندتژییه ی )ناوچه كانی سه وزی ( خسته ئه ستۆی هه ردو الیه نی دادگا و حكومه ت وه ك )الیه نی ته نفی���زی (، ئه و پێیوایه ژماره یه ك ددادوه ری باش له س���لێمانی هه ن، به اڵم ژماره یه كی به رچاو دادوه ری "الوازیش" له نێو ری���زی داوه راندان كه " حیزب". به رپرسانی له حیزب و ده ترسن ئه و سه رچاوه یه حكومه تیش به الیه نێكی ناوزه دك���رد گ���ه وره كه مته رخه م���ی دادگا" بریاره كان���ی له جێبه جێكردن���ی به سه دان كه س بڕیاری ده ستگیركردنیان ب���ۆ ده رچوه ، به اڵم حكومه ت جێبه جێی

ناكات".ئه و س���ه رچاوه یه باس���ی ل���ه وه كرد ك���ه تۆمه تب���ار هه ی���ه ش���انزه ج���ار پێش���ینه ی خاوه نی ده س���تگیركراوه " مه ترس���یداره ، به اڵم ئێستا له ده ره وه ی قه ف���ه زی زیندانه و ئ���ازاده "، دادوه ران رای تری���ان هه ی���ه ، ئ���ه وان پێییانوایه كه ده س���توه ردان له كاروب���اری ئه واندا هه یه و، "حكومه تیش، وه زاره تی ناوخۆ،

بڕیاره كانی دادگا جێبه جێ ناكات".چاودێران له رۆش���نبیران و ژماره یه ك پێیانوایه ئه و هه مو ملمالنێ سیاس���ی و كۆمه اڵیه تی و رۆشنبیرییه ی له سلێمانی بۆ دۆخێكی ده گوزه رێت س���ه ره تایه كه ن���وێ "به هه م���و مان���اكان جیاوازت���ر له پێ���ش خ���ۆی ، وه ك هه م���و جارێكی ده ستپێده كات و له س���لێمانییه وه تریش

سه رتاسه ری هه رێم ده گرێته وه ".

دیسان كۆمپانیای عادل موته حیده

سلێمانی.. شارێک پڕ بزێوی و جوڵه فۆتۆ: ئارام که ریم

د. روشدی جاف خاوه نی کۆمپانیای عادل موته حیده یه له ئینته رنێته وه

ئا: ئاری ئەبوبەکر ، دانیمارک

بزوتنەوەی گۆڕان له ئه وروپا هەڵبژاردنی ڕیکخستنەکانی لەئه وروپا

بەشێوەی سیستەمی ئەلکترۆنی ئەنجامدا، گۆڕانخوازه کان ده ڵێن

ئه وه جێی شانازییە کە بۆ یەکەمجار لەمێژوی هێزە سیاسییە کوردییەکاندا سیستەمی ئەلکترۆنی بەکاردەهێنرێت بۆ دەنگدان، هێزه کانی تریش ده ڵێن

"بونی کاندیدەکان تەنها لەڕێگەی پێگەیەکی ئەنتەرنێتییەوە، زیندویەتی

بونی چەندین کاندیدی جیاواز لەدەستدەدات".

لەڕۆژی ٢٠١٣/١/٢٤ تا ٢٠١٣/٢/١٨ بزوتنەوەی گۆڕان هەستا بەئەنجامدانی هەڵبژاردنی ڕیکخستنەکانی لەهەندەران، بەو ئامانجەی کە پلە ڕێکخراوەییەکانی )وەک ڕایەڵ���ەو بازن���ەو ئەنجومەن���ی واڵت( هەڵبژێردرێن لەقۆناغی یەکەمدا، هەڵبژاردنی نوێنەر بۆ بەش���داریکردن لەکۆنگرەی گ���ۆڕان لەقۆناغی دوەمداو دواقۆناغیش هەڵبژاردنی ئەنجومەنەکانی

واڵتەکان.بەمیکانیزمێکی پرۆس���ەیەش ئ���ەم تایب���ەت بەڕیوەچوە، ک���ە هەر واڵتەو لەڕێگەی ئەنجومەنە کاتییەکانەوە ناوو ئەندامەکانی تەلەفۆنی ژمارە ئیمەیڵ و گۆڕانی���ان ناردوە بۆ ژوری هەڵبژاردن، بەتەلەفۆن و لەکوردس���تانەوە دوات���ر ئیمەی���ڵ چێکی ئەوە ک���راوە، کە ئەو تەلەفۆنەکان کەس���ی ژم���ارە ناوانەو ڕاس���تین یان ناوی وەهم���ی و نادیارن، پاشان ئەندامەکان بۆ خۆکاندیدکردن و دەنگ���دان لەڕێگەی ناردنی بۆ ئیمەیڵ و ژمارە تەلەفۆن ک���ۆدی تایبەتییان بۆ

نێردراوە.ئەوەی کە جێگەی س���ەرنجە، جۆری دەنگدانەکە بو بەش���ێوەی سیستەمی ئەلکترۆن���ی، ک���ە ئەم���ە یەکەمجارە لەمێژوی هێزە سیاسییە کوردییەکاندا، کە پەی���ڕەوی لەو جۆرە سیس���تەمە

بکەن.بەپێی وتەی هەندێک لەبەشداربوانی واڵت، ل���ەدەرەوەی هەڵبژرادنەک���ە بزوتنەوەی گ���ۆڕان بوەتە خاوەنی ئەو ش���انازییە کە بۆ یەکەمجار سیستەمی ئەلکترۆنی بەکاردەهێنرێت بۆ دەنگدان

لەهەڵبژاردندا.ئاراس وەهاب، نوس���ەرو یەکێک لەو ب���ۆ نوێنەرایەتی کاندیدە دەرچوانەیە کردن���ی دانیم���ارک لەکاتی بەس���تنی گۆڕاندا بزوتنەوەی گش���تی کۆنگرەی بۆ ئاوێنە وتی "بزوتنەوەی گۆڕان ئەو س���ەروەرییەی بۆ خۆی تۆمارکرد، کە ب���ۆ یەکەمجار سیس���تەمی ئەلکترۆنی بەکاربهێنێت ب���ۆ هەڵبژاردنی ناوخۆیی ئەم���ەش ک���ە ڕیکخس���تنەکانی، غەلوغەش���ترین ب���ێ ش���ەفافترین و ج���ۆری هەڵبژاردنە، ئەمە جگە لەوەی شەفافییەتێکی بێ قەیدو شەرتی تێیدا بو، چونکە ئەنجامەکان دوای یەک ڕۆژ لەهەڵبژاردن���ەکان ڕاگەیەندران بەڕون و

ئاشکرایی".س���ەرۆکی مەغ���دور مەری���وان ئەنجومەنی ئێستای بزوتنەوەی گۆرانە لەدانیم���ارک پێیوایە کە سیس���تەمی

ئەلکترۆنی جگە لەش���ەفافییەت بوەتە ه���ۆی دو خاڵی زۆر گرن���گ، ئەویش کوتلەو نەهێشتنی کات و گەڕاندنەوەی کۆتلەکاریی���ە، "دەنگ���دان لەڕێگ���ەی سیس���تەمی ئەلکترۆنیی���ەوە، کاتێکی زۆری بۆ هەمو الیەکم���ان گەڕاندەوە، هەم بۆ ئێمەی دانیش���توی هەندەران، ه���ەم ب���ۆ هاوکارەکانم���ان ل���ەژوری هەڵبژاردن���ی بزوتنەویە گۆڕان، چونکە ئەلکترۆنییە ئ���ەم سیس���تەمە ئەگەر نەبوایە، ئەوا دەب���و ژوری هەڵبژاردن نوێنەری���ان بگەڕایە بەس���ەر واڵتانداو وزەیەکی کاتێک و زۆرو مەس���رەفێکی ئێج���گار زۆری دەویس���ت ب���ۆ ئەوەی واڵت ب���ەواڵت هەڵبژاردنی تێدا ئەنجام بدرای���ە، ئەمە جگە لەوەی کە زۆربەی ڕەوەندی کوردی پەیوەس���تن بەکات و خەڵکە ئەو کۆکردن���ەوەی دەوامەوە، لەی���ەک کات و جێگ���ەدا کارێک���ی تا ڕادەی���ەک قورس و ماندوک���ەر دەبێت، ئەلکترۆنی ترەوە سیستەمی لەالیەکی ڕێگری کرد ل���ەوەی کوتلەو کوتلەبازی لەناو ڕێکخس���تنەکانی دەرەوەی واڵتدا دروست ببێت، چونکە هەر گۆڕانخوازەو کودێکی بۆ هاتب���و بەئیمەیڵ و بەئێس ئێ���م ئێس، کە لەو ڕیگەیەوە دەیتوانی بچێت���ە ناو س���ایتی ژوری هەڵبژاردن و دەنگی خۆی بدات بەو کاندیدانەی کە خۆی���ان هەڵب���ژاردوە"، ئەمە بۆچونی

مەریوان مەغدور بو.ئاورین���گ باراوی، ک���ە یەکێکە لەو

ژنە کاندیدە دەرنەچوانەی کە پێیوایە لەگەڵ ئەوەی ئ���ەو دەرنەچوە، بەاڵم سیس���تەمی ئەلیکترۆن���ی ڕێگ���ر بوە لەدێوەزمەی تەزویرو دوبارەو سێ بارە دەنگدانەوە، کە بەشێکی زۆری واڵتانی

ڕۆژهەاڵت بەدەستییەوە دەناڵێنن.باراوی ئەوەش ناشارێتەوە کە ڕێژەی کاندیدە ژنەکان بۆ ڕێکخستنەکانی گۆڕان نەبوە، پێویستدا لەئاس���تی کەمبوەو لەدرێ���ژەی لێدوانەکەیدا لەبارەی بونی چەندێتی کاندیدەکان بۆ پۆس���تەکان، ب���اراوی وت���ی "مونافەس���ە لەبەینی کاندیدەکان���دا، ش���تێکی شارس���تانی ب���و، بەڕادەیەک هی���چ کاریگەرییەکی پەیوەندیی���ە س���ەر نەکردب���وە کاندی���دەکان، کۆمەاڵیەتییەکان���ی بەڵکو مونافەس���ەکە تەنها لەئاس���تی سیاسییدا بو"، هەر لەمبارەیەوە ئاراس وەهاب وتی " هەرچەن���دە تاکی ئێمە تا ئێس���تا نەگەیش���تۆتە ئەو ئاستەی پەیوەندی مونافەسەی سیاس���ی و کە بەاڵم لەیەک جیابکاتەوە، کۆمەاڵیەتی خۆشبەختانە، زۆربەی کاندیدەکان بونی دژە کاندیدیان بەگیانێکی وەرزش���یانە )ڕۆحی ڕیازی( وەرگرت، بەاڵم مەریوان مەغدور لەگەڵ ئ���ەوەی هاوڕایە لەگەل ب���اراوی و وەهابدا، ک���ە بونی کاندیدی زۆرو جی���اواز کارێکە دەتوانێت ڕۆحی مونافەسەی شەرعی دروستبکات، بەاڵم پێیوای���ە یەکێک لەخاڵە نێگەتیڤەکانی لەدەرەوەی گۆران هەڵبژاردنانەی ئەم

واڵت ئەوەبو، کە هیچ قەیدو مەرجێک نەبو ب���ۆ خۆکاندیدک���ردن "هەرکەس لەماڵەکەی خۆیەوە دەیتوانی بەکلیکێک س���یڤی خۆی بنێرێت و ببێتە کاندید بۆ هەر پۆستێک، بۆ نمونە بۆ نوێنەرایەتی دانیمارک لەکۆنگرەی گشتی بزوتنەوەی گ���ۆڕان، ئێمە ١١ کاندیدم���ان هەبوو، ک���ە دەبوایە ١ نوێن���ەر هەڵبژێردێت، بون���ی ئەو کاندیدە زۆران���ە، لەدەنگی کەسایەتییە بەتواناکانی کەمکردەوە".

ب���ۆ دواندنی بەرپرس���انی ئاوێن���ە یەکێت���ی و پارت���ی ل���ەدەرەوەی واڵت پەیوەن���دی پێوەکردن ب���ۆ وەرگرتنی بیروڕایان لەس���ەر ئەم هەڵبژاردنانەی گۆران لەدەرەوەی واڵت و بەمەبەس���تی ئەوەی ئەگەر ئەم جۆرە لەهەڵبژاردنیان پێباش���ە، ت���ا چەن���د ئام���ادەن داوا بەش���ێوەی کە بکەن لەحزبەکانی���ان هەڵبژاردنەکانی پرۆس���ەی ئەلکترۆنی ب���دەن، ئەنج���ام دەرەوەی واڵتی���ان بەرپرسی کۆمیتەی یەکێتی نیشتیمانی لەدانیمارک، وتی ناتوانم هیچ لێدوانێک بدەم لەس���ەر بەکارهێنانی سیستەمی گۆران، هەڵبژاردنەکانی بۆ ئەلکترۆنی

چونکە ئاگاداری وردەکارییەکەی نیم.بەختیار ڕەئوف جێگری بەرپرس���ی ناوچەی پارتی دیموکراتی کوردس���تان سیس���تەمی لەس���ەر لەدانیم���ارک وتی هەڵبژاردن���ەکان ب���ۆ ئەلکترۆنی "پێش هەمو شتێک هیوای سەرکەوتنی ئەم هەڵبژاردنە دەکەم بۆ هاوڕێکانمان ڕەنگە پێموایە گ���ۆران، لەبزوتنەوەی بۆ ئێس���تای هێزێکی وەک بزوتنەوەی گ���ۆڕان بتوانن هەڵبژاردن بەش���ێوەی ئەلکترۆنی ئەنجامبدەن، چونکە ئەوان هێزێکی تازەن و یەکەمجارە هەڵبژاردن ئەنجام���دەدەن ل���ەدەرەوە، ب���ەاڵم بۆ هێزێکی سیاس���ی خاوەن قورس���ایی و خەبات���ی وەک پارت���ی ک���ە خاوەنی چەندی���ن کادێری ک���ۆن و خەباتکارە، کارێکی زەحمەتە، چونکە کاندیدەکانی ئێمە دەبێ���ت بزانرێت کێن و چاالکییان لەڕابردودا چی بوەو لەئێستادا چییان پێی���ەو دەتوانن چ ج���ۆرە چاالکییەک ئەنجامب���دەن ب���ۆ پارت���ی و ک���ورد"، لەدرێژەی لێدوانەکەیدا ڕەئوف پێیوابو، کە بونی کاندی���دەکان تەنها لەڕێگەی زیندویەتی ئەنتەرنێتییەوە، پێگەیەکی بون���ی چەندی���ن کاندی���دی جی���اواز لەدەستدەدات، چونکە ئەو کاتە کەس کەس ناناسێت وەک ئەوەی هەیە، بەڵکو تەنها لەڕێگەی ناوەکەیەوە بڕیاردەدات، رەئۆف پێشیوایە ئەم شێوەیە، دەبێتە هۆی لەدەس���تدانی گفتوگ���ۆ لەنێوان کاندی���دەکان و هەڵبژێردەراندا، چونکە ڕەخنەو وتن���ی دانیش���تن و ڕوب���ەڕو س���ەرنج و تێبین���ی و پرس���یار لەالیەن

هەڵبژێردەدانەوە ون دەبێت.بیروبۆچونیاندا، لەگ���ەڵ جی���اوازی تاڕادەیەک هەمو لەسەر ئەوە کۆکن، کە دەکرێت سیستەمی ئەلکترۆنی، دەکرێت س���ودی لێببینرێت بۆ هەڵبژاردنەکانی عێ���راق ی���ان کوردس���تان، لەناوخ���ۆ ی���ان دەرەوە، چونک���ە یەکێک���ە لەو ڕێگایانەی ک���ە بەر بەتەزویر دەگرێت و دەنگدەری دەنگدانی دوبارەبون���ەوەی تێدا نییەو ش���ەفاف و ئەنجامەکان زو

دەردەچن.

5کوردستانی )٣66( سێشه ممه ٢٠١٣/٢/٢6

به‌ختیار‌عه‌لی‌ده‌ینوسێت

سیستەمی ئەلیکترۆنی ڕێگر بوە لەدێوەزمەی تەزویرو دوبارەو

سێ بارە دەنگدانەوە، کە بەشێکی زۆری

واڵتانی ڕۆژهەاڵت بەدەستییەوە

دەناڵێنن

ئه م شێوه یه زیندویەتی

بونی چەندین کاندیدی جیاواز لەدەستدەدات ودەبێتە هۆی لەدەستدانی

گفتوگۆ لەنێوان کاندیدەکان و هەڵبژێردەراندا

»٣«

»دژایەتیکردن���ی »ڕێکپەرس���تی« و الهوت���ی و ڕیش���ەیەکی ناڕێک���ی« تیۆلۆگیان���ەی ل���ە فەلس���ەفە و ژیاندا بیرکردنەوەیەک هەیە، هەموو ج���ۆرە لە دونیایەکی رێک و سیس���تماتیزەکراو مرۆڤی بەرەو ئەوە بردوە کە دەربارەی گ���ەردون نەخشەس���ازی ڕێکخ���ەر و پرس���یاربکات. بەدرێژای���ی مێ���ژووی فیک���ری دین���ی تێزەیەک���ی بنەڕەتی بااڵدەس���تە، گەر باوەڕم���ان بە بوونی خودا بوو، دەبێت باوەڕیشمان بە بوونی سیس���تمێکی گەردون���ی و کۆمەاڵیەتی هەبێت، سیس���تمایزەکراو ڕێکخ���راو و گەر باوەڕیشمان بە بوونی گەردونێکی دەبێت هەیە، سیس���تەمدار ڕێکخراو و وەک دانەری ئەو ڕێکخستن و سیستمە باوەڕیش���مان بە خودا بێ���ت. یەزدان ل���ە فیکری دینی���دا مان���ای ڕێکخەر و یاس���ادانەر، هێزێک سروشت لە ڕێگای یاس���اکانەوە و کۆمەڵ���گاش لە ڕێگای ڕێکدەخات. ئەحکامەکانییەوە شەرع و واتە هەم دەتوانین ڕێکی گەردون وەک بەرەنجامی بوون���ی خودا بزانین و هەم بوون���ی خوداش وەک ه���ۆکاری ڕێکی گەردون بس���ەلمێنین. تۆمای ئەکوینی یەکێک بوو ل���ەو فەیلەس���وفانەی لە مێژووی فیکری دینی و فەلسەفیدا، بەر لەوانی تر، لە ڕێگای وردبوونەوەوە لە سروش���ت و ڕێکی سیستمی گەردونەوە گەیشتە سەر ئەو بەڵگەنەویست و بنەما دەسەلەمێنن. خودا بوونی نەگۆڕانەی وات���ە بەڵگەکان���ی تۆم���ای ئەکوینی ب���ۆ س���ەلماندنی بوونی خ���ودا هەم کۆس���مۆلیژی و هەم ئەنتۆلۆژی بوون. بۆ نمونە یاس���ای یەکەمی بەڵگەکانی ئەکوین���ی دەچێت���ەوە س���ەر بوونی سیس���تمێکی بزاڤ لە گەردوندا. بزاڤ بە مانای ئەوەنا ش���تێک لە خاڵێکەوە بە ئاڕاس���تەی خاڵێکی ت���ر بجوڵێت، بەڵکو بوونی سیس���تمێکی گۆڕانکاری ناوەکی کە وادەکات شتێک لە دونیای ئەگ���ەرەوە بگوازێت���ەوە ب���ۆ دونیای حەقیقەت. الی ئەکوینی هیچ ش���تێک ناکرێت لە خۆی���ەوە بجوڵێت، هەموو ش���تێک دەبێت بزوێنەرێک���ی هەبێت، ئ���ەوەی دەبێتە بزوێنەر ل���ە بنەڕەتدا خ���ۆی بزوێنراوە. هەم���وو بزاڤێک لە واتە هەمیش���ە دێتەدەرێ، بزاڤێکەوە هۆکارێکی جوڵە و دەرەنجامێکی جوڵە هەیە... بەاڵم بەپێی ئەکوینی ناکرێت ت���ا کۆتایی ب���ۆ هەم���وو بزوێنەرێک بزوێنێ���ک بدۆزین���ەوە، ل���ە کۆتای���ی زنجیرەک���ەدا و کە دەگەڕێینەوە س���ەر خاڵ���ی یەک���ەم بزوێنەرێ���ک دەبینین کە هیچ بزوێنەرێکی پێش���خۆی نییە، واتە تەواوی یاس���اکانی جوڵە و گۆڕان بنەڕەتی بنەمایەکی یاسایەک و لەسەر بەن���دە، ئەویش بوونی ئەو بزوێنەرەیە کە خۆی نابزوێ���ت و تەنیا دەبزوێنێت »پریمی���ۆم موڤێنس« یان »پریمیۆم مۆتۆریۆم ئیمۆبیلی���ۆم«. لێرەوە هەر تێڕامانێ���ک لە سیس���تمی جوڵە الی ئەکوینی دەمانبات���ەوە بۆ الی خودا. بەڵگەی دووەمی سەلماندنی خوداش هەمانشێوە هەر لە خودی ئەو لۆژیکە ناوەکیی���ەوە هەڵدەقوڵێت کە تێڕامان پێشکەش���ماندەکات. گ���ەردون ل���ە بەزمانێک���ی تر ئەوە خ���ودا نییە کە پێماندەڵێ���ت ئەمە گەردونە، بەڵکو بە پێچەوانەوە الی ئەکوینی ئەوە گەردونە پێماندەڵێ���ت ئەمە خودای���ە. بەڵگەی دووەم دەڵێ���ت هیچ کارێک »ئاکتیۆ« نیی���ە بێ ه���ۆکار، هەم���وو کارێک بە کاری هۆیەکی ترە، بۆیە هەر ش���تێک کەدەردەکەوێ���ت و دروس���تدەبێت ل���ە هیچەوە نەهاتووە بەڵکو هۆکارێک بۆتە مایەی بوون���ی، گەر بە زنجیرەی کار و دەبینین بگەڕێینەوە هۆکارەکانیش���دا کە سەرەتای هەموو سەرەتاکان کارێک هەیە بێ هۆکار، ش���تێک کە بە هۆی هۆیەکی تری پێش خۆیەوە دروس���ت نەب���ووە، واتە خۆی ه���ۆی خۆیەتی و بەر لە خۆی ه���ۆی دیکە بوونی نییە، »پریما کاوزا«. »ب���ۆ زیاتر زانیاری ئەکوینی. تۆمای بەڵگەکانی لەس���ەر بڕوانە تۆمای ئەکوینی. بەڵگەنامە دژی وەسەنییەکان. ئامادەکردن و وەرگێڕانی ب���ۆ ئەڵمانی لەالی���ەن کارل ئەلبەرت و پاولوس ئێنگلهارت. دارمشتات. ١97٤.

بەتایبەت کەپیتالی ١٣«.ئەمج���ۆرە س���ەلماندنانەی خ���ودا کە

گ���ەردون و سیس���تماتیکی ڕێکی و لە ش���تەکانەوە دێن���ەدەرێ، زەمانێک���ی زۆر ل���ە فەلس���ەفەدا دەژی، کانت ئەو ئەنتۆلۆگیانەی کۆس���مۆلۆگی و بەڵگە سەلماندنی خودا رەتدەکاتەوە، یان لە ڕاستیدا کانت لە سیستمێکی گەردونی و مەنتیقییەوە بەرەو س���ەلماندنی خودا ناڕوات، بەڵکو لە سیس���تمی ئەخالقی مرۆڤەوە بوونی خودا دەس���ەلەمێنێت. الی کانت »عەقڵ���ی پەتی« ناتوانێت بوونی خودا بسەلمێنێت، بەڵکو ئەوەی دەتوانێت ئ���ەوکارە بکات���ە »عەقڵی پراکتیکیی���ە«. ئەوی���ش وەک تۆمای ئەکوین���ی باوەڕی ب���ەوە هەیە کە بەر لە بوون���ی ئێم���ە یاس���اکانی »هۆ و دەرەنجام« هەب���وون و لە کاردان، زۆر بە ڕوونیش دەڵێت »هەر ش���تێک کە ئەوەیە، ڕوودەدات، مەرجی پێشینەی پەیڕەوی یاس���ایەک دەکات« »بڕوانە کان���ت. ڕەخن���ە ل���ە عەقڵ���ی پەتی. دارمش���تات. ١96٨. ل ٢٢6«. بەاڵم تێگەیش���تنی ئێم���ە لەم یاس���ایانە تا ئەندازەیەک���ی زۆر س���وبێکتیفە. واتە لەگەڵ ئەو بڕوا گەورەیەشدا بە بوونی گەردونێکی مەنتیقی کە یاس���ا رێژە و هیچ ش���تێک نییە ل���ە ناویدا ملکەچی یاس���ایەک نەبێت و ڕێکخستنێکی تێدا نەبێ���ت، کانت ڕای وایە س���ەلماندنی بوونی خ���ودا ، وەک بوونەوەرێک کە خالقی ڕێکی و مانایە لە ڕێگای عەقڵی تیورییەوە کاری نەکردەیە، ئێمە تەنیا لە رێگای ئەخالق���ەوە دەتوانین خودا بناسین. چڕکراوەی بەڵگەکەی کانتیش بەمجۆرەی���ە، لە مرۆڤدا دوو هەس���تی ناتەبا ل���ە ملمالنێدان ک���ە یەکێکیان ئەرکەکانمان هەس���تی جێبەجێکردنی ئەویدی���ان ����ە، »واجب���ەکان« ئارەزووەکانمان���ە. ئ���ارەزوو و ئ���ەرک هەمیش���ە تەبانین، بەاڵم بەختەوەری خواس���تەکانی و لەوەدای���ە م���رۆڤ ئەرکەکانی یەکش���ت بن و یەکبگرنەوە و ئەو ناتەبای���ی و ناکۆکییە لە نێوانیاندا یەکگرتنەوەیەش ئ���ەم هەڵبگیرێ���ت. تەنیا کاتێک مانای هەیە کە لە ئازادی تەواوە وە بێت. بەاڵم مرۆڤ تا لەسەر زەوییە ناگاتە ئ���ەم تەباییە قووڵە لە نێوان خواس���ت و واجبدا »کە هەڵبەت ل���ە رووی ئەخالقیی���ەوە هەردووکیان دەبێت ل���ە کردنی چاکە دا تەواوبن«، بۆیە پرەنس���یپێکی تر پێویس���تە بۆ بیس���ەلمێنێت جێگایەک هەیە ئەوەی بۆ بەخت���ەوەری تەواوەتی مرۆڤ، ئەو پرەنس���یپەش نەمرییە. بەبێ بیرۆکەی نەم���ری مەیلی مرۆڤ ب���ۆ چاکەکردن پاس���اوێکی نابێت. ب���ە کورتی بەپێی کان���ت ئ���ەو کەس���انەی ک���ە دەزانن دەمرن و کۆتایی���ان دێت، پاڵهێزێکیان نییە مۆرالیس���ت ب���ن و بەختەوەریش ئەخالقێکی س���ەقامگیربوونی بۆ بن. پایەدار هەمیش���ە پرەنس���یپی نەمری ڕۆح پێویس���تە، ک���ە هەڵبەت ئەویش پێویس���تی بە بوونەوەرێکی نەمر هەیە تا بیبەخش���ێت، کە بێگومان خودایە. ئەخالق الی کانت یاسای ئەزەلی هەیە، یاساکان لە ناوەوەی مرۆڤدا نوسراون و بەڵگەن لەس���ەر دەس���تێکی گەردونی ڕێکخ���ەر کە وایکردوە مرۆڤ لە ڕێگای

ئەخالقی خۆیەوە بگاتە خودا.

جوانییەکانی ناڕێکی

بەبێ بیرۆکەی نەمری مەیلی

مرۆڤ بۆ چاکەکردن

پاساوێکی نابێت

١9 »»

گۆڕان له هه ڵبژاردنه کانی ئه وروپادا بۆیه که مجار سیستەمی ئەلکترۆنی به کارهێنا

مه ریوان مه غدوربه ختیار ره ئوفئاراس وه هابئاورینگ باراوی

پارتی له بری ئیشكردن

له سه ر الوازكردنی هاوپه یمانه كه ی،

ده كرا ئیش له سه ر كۆمه ڵ و یه كگرتو بكات كه نه یاری

هه ردوكمانن

ئا: ئاوێنه

ماوه ی زیاتر له دو مانگه تاڵه بانی نه خۆشكه وتوه و له واڵتی ئه ڵمانیا له ژێر چاودێریی پزیشكیدایه ، به درێژایی ئه م ماوه یه به رپرسانی یه كێتی چه ندینجار

هه واڵی "باشبونی ته ندروستی " ئه ویان راگه یاندوه ، به اڵم به بێ ئه وه ی

هیچ وێنه و لێدوانێكی ناوبراویان بۆ سه لماندنی ئه و هه وااڵنه یان

باڵوكردبێته وه .

مام س���ه رۆك ده كرێت "پێش���بینی جه الل له 2013/3/17، پاش سێ مانگ له ڕوداوی نه خۆش���كه وتنی به سه المه تی

بگه ڕێته وه بۆ كوردستان".ئه م���ه نوێتری���ن هه واڵ���ی س���ایتی "مه ڵبه ندی سلێمانی یه كێتی نیشتمانی ره وش���ی ده رب���اره ی كوردس���تان"ه ته ندروستی تاڵه بانی ، سایتی مه ڵبه ندی ئه م پشتڕاس���تكردنه وه ی بۆ سلێمانی هه واڵ���ه ی ئام���اژه ب���ه وه ده كات كه س���ه رۆك مام جه الل له سێ به رواردا، سێ ڕوداوی هاوش���ێوه دوباره بۆته وه به م ش���ێوه یه : ڕۆژی 17 / 6 / 2012 به هۆی تیكچوونی باری ته ندروستییه وه سه فه ری ئه /مانیای كردو نه شته رگه ریی ئه ژنۆی بۆ ك���را . پاش 3 مانگ رۆژی 17 / 9 / 2012 ل���ه ڕێی فڕۆكه خانه ی سلێمانیه وه پاش چاكبوونه وه ی گه ڕایه وه كوردس���تان . هه روه ها رۆژی 17 / 12 / 2012 به هۆی توش���بوونی به جه ڵته ی مدینه نه خوش���خانه ی ڕه وانه ی مإشك توبی به غدا كرا ڕیكه وت و لێكچوونه كان ل���ه وه دان كه هه موو ڕووداوه كان له 17 مانگدا بووه وهه م���وو ڕووداوه كان یه كی

سێ مانگیان نێوان بووه "!ئه م هه واڵه ی سایتی مه ڵبه ند هاوكات ب���و له گه ڵ لێدوان���ی ئه ندامی مه كته بی سیاس���ی یه كێتی و پارێزگاری كه ركوك "د.نه جمه دی���ن كه ری���م" ب���ۆ س���ایتی "ئاوێنه نیوز"، كه ناوبراو له هه مانكاتیشدا لە تیمی پزیشكی چارەسەری تاڵەبانیەو كه رایگەیاند به "ئاوێنه نی���وز"ی ئ���ه و

"تەندروس���تی سەرۆك تاڵەبانی بەرەو پێش���چوونی گرنگی بەخۆوە بینیووەو بەش���ێوەیەكی زۆر بەرچاو بەرەو باش "ئێستا وتی بوون چووە".د.نەجمەدین جەنابی مام جەالل بە باشی قسە ئەكاو زاكیرەشی بەشێوەیەكی كارا ئەركەكانی خ���ۆی ئەنج���ام ئ���ەدا و ل���ە داهاتودا ئەگەڕێت���ەوە واڵت و ئەرك و فرمانەكانی خۆی ئەنجام ئ���ەدا." هه روه ها هه وڵی تاڵه بانی ک���ه باڵوکرای���ه وه ئ���ه وه ش به ته له فون قس���ه ی له گ���ه ڵ هێرۆ خان

کردوه .ئه م هه واڵ و لێدوانانه به ش���ێكن له و زنجیره ه���ه واڵ و لێدوانانه ی به درێژایی دو مانگ���ی رابردو س���ه باره ت به باری باڵوكراوه ته وه ، تاڵه بانی ته ندروس���تی ته مه نی 80 س���اڵه و له )17 ی كانونی یه كه م���ی 2012( به ه���ۆی توش���بونی گه یه ندرای���ه ده م���اغ به جه ڵت���ه ی نه خۆشخانه ی )شاری پزیشكی ( به غدا و ته نه���ا دوای س���ێ رۆژو به مه به س���تی چاره س���ه ركردنی چاودێریك���ردن و

پزیشكی ، به ره و نه خۆشخانه ی )چاریت(ی ئه ڵمانی���ا به ڕێكرا ك���ه به گرنگترین نه خۆشخانه كانی ئه وروپا داده نرێت. له و كاته شه وه تائێستا به رپرسانی یه كێتی و س���ه رۆكایه تی كۆماری عێراق به رده وام هه واڵی "باشبونی ته ندروستی تاڵه بانی " باڵوده كه نه وه ، به اڵم هیچ كاتێك له گه ڵ ئه و هه وااڵن���ه دا وێنه یه كی نوێی ناوبراو

باڵوناكرێته وه ك���ه جێگ���ه ی متمان���ه ی هاواڵتیان بێ���ت، بۆی���ه ئ���ه وه ش گومان���ی الی خه ڵك دروستكردوه كه تاڵه بانی باری

ته ندروستی باش بوبێت.له گه ڵ ره وانه كردنی بۆ ئه ڵمانیا، هێرۆ ئیبراهیم ئه حمه د هاوس���ه ری تاڵه بانی ماوه یه ك دوای ده ك���رد و هاوڕێیه ت���ی گه ڕای���ه وه ب���ۆ كوردس���تان رایگه یاند كه هاوسه ره كه ی باری ته ندروستی باشه و

له ئاینده یه كی نزیكدا ده گه ڕێته وه .ب���ه اڵم دوای ماوه یه ك ل���ه و لێدوانه ، فه ڕه نس���ی )ڤی���گارۆ(ی رۆژنام���ه ی تاڵه بانی ك���ه باڵوكرده وه هه واڵێك���ی

باری ته ندروس���تی جێگیر نییه و وه ك رۆژنامه كه باسیكردبو "تاڵه بانی مردوی سه ر جێگه یه "، به اڵم هه ر زو به رپرسانی یه كێتی و س���ه رۆكایه تی كۆمار به توندی

هه واڵه كه یان ره تكرده وه .به و پێیه ی تاڵه بانی له نه خۆشخانه ی پزیش���كی چاره س���ه ری )چارێت���ه ( وه رده گرێت كه به یه كێك له نه خۆشخانه ئه ڵمانیا واڵت���ی گرنگه كانی گ���ه وره و داده نرێ���ت و تاكه الیه ن���ی فه رمییه كه تاڵه بانی ته ندروستی هه واڵی پێویسته باڵوبكات���ه وه ، به اڵم هه تا ئێس���تا هیچ ته ندروس���تییه له تیم���ه پزیش���كێك بیانییه كه ی تاڵه بانی هه واڵی ته ندروستی

ناوبراویان رانه گه یاندوه .له میان���ه ی له مه وب���ه ر مانگێكی���ش سه ردانێكیدا بۆ ده ره وه ی واڵت، بارزانی س���ه ردانی نه خۆش���خانه كه ی تاڵه بانی كرد به مه به س���تی بینین���ی ، به اڵم دو ئه ندام���ی مه كته بی له مه وب���ه ر هه فته ئه حمه د یه كێتی ، س���ه عدی سیاس���ی پیره له چاوپێكه وتنێك���دا رایگه یاند كه

تاڵه بانی ناتوانێت به ڕه وانی قسه بكات و به ڵكو ببینێت، نه یتوانی���وه بارزانیش ته نها دڵش���اد بارزانی برای مه س���عود ته ندروس���تییه تی ، ئ���اگاداری بارزانی به اڵم ب���ۆ رۆژی دواتر س���ه عدی پیره كه ره تیك���رده وه له ڕونكردنه وه یه ك���دا

قسه ی له و شێوه یه ی كردبێت.هه روه ها د.نه جمه دین كه ریم پارێزگاری كه ركوك به و پێیه ی ئه ندامی مه كته بی له پزیشكه یه كێكه یه كێتیه و سیاس���ی نه خۆشكه وتنی له كاتی ناس���راوه كان و تاڵه بانی له به غدا و ئه ڵمانیاش هاوڕێیه تی تاڵه بانی كردوه ، چه ند جارێك رایگه یاند كه ته ندروس���تی تاڵه بانی جێگیره و له و روه ش���ه وه به ئاوێنه نی���وزی راگه یاندوه به پزیش���كانی په یوه ندیكردن "له پاش تایبه تی سه رۆك كۆمار له نه خۆشخانه ی چاریت ئاگاداری���ان كردین كه تاڵه بانی له ئێس���تادا ده توانێت به ڕه وانی قس���ه

بكات و له سه ر كورسی دابنیشێت".هه ر له مانگی رابردودا ده سته ی نه زاهه ی عێراق رایانگه یاند كه هه رچه نده تاڵه بانی چاودێری له ژێر ته ندروستییه وه له ڕوی پزیش���كیدایه ، كه چی توانی سه روه ت و س���امانی خۆی بۆ ده سته كه یان ئاشكرا بكات، به اڵم ده س���ته كه ورده كاری ئه و ئاشكراكردنه یان رانه گه یاند كه له كاتێكدا تاڵه بانی له و كاته دانه ده یتوانی قس���ه ئاخۆ نه ده ناسییه وه ، كه سیشی بكات و له ڕێگه ی كێوه س���ه روه ت و سامانه كه ی

بۆ ئه و ده سته یه ئاشكرا كردوه ؟جگه له به رپرسانی یه كێتی ، هه فته ی رابردوش نوس���ینگه ی سه رۆك كۆماری باڵویكرده وه له ڕونكردنه وه یه كدا عێراق كه باری ته ندروستی تاڵه بانی جێگیری و ب���ه ره و پێش���چونی باش���ی به خ���ۆوه

بینیوه .ئاوێن���ه بۆ زانین���ی باڵونه كردنه وه ی وێن���ه ی نوێ���ی تاڵه بان���ی و چۆنیه تی سامانه كه ی س���ه روه ت و ئاشكراكردنی بۆ ده س���ته ی نه زاهه ، چه ن���د جارێك یه كێت���ی، به وته بێ���ژی په یوه ن���دی ئ���ازاد جوندیانیی���ه وه ك���رد، ب���ه اڵم

به رده ست نه بو.

ئا: ئاكۆ حه مه د رابی

كادیران���ی له هاواڵتی���ان و به ش���ێك یه كێت���ی پێیانوای���ه كه ئ���ه و حیزبه له قه زای س���ۆران له ڕوی جه ماوه رییه وه هه ندێ���ك له "پاكشه كش���ه "دایه و له هۆكاره كانیش بۆ سه ركردایه تییه كه ی ده گێڕن���ه وه ، به رپرس���ی راگه یاندن���ی رایده گه یه نێت كه مه ڵبه ندی سۆرانیش ئه وان له سۆران خۆیان به میوان نازانن.

قه زای سۆران ماوه ی سی و دو ساڵه بوه ته ش���ارۆچكه و له ئێستاش���دا ته نها س���ه نته ری ئه م ش���ارۆچكه یه نزیكه ی دوانزه هه زار هاواڵتی تێدا ده ژی ، پێشتر یه كێتی له م ش���ارۆچكه یه دا پێگه یه كی باش���ی هه ب���وه به جۆرێك جه ماوه ری له هه ڵبژاردنی ساڵی )1992(دا زۆرترینی ده نگه كانی ئه م قه زایه به ڕێژه یه كی زۆر ب���ۆ یه كێتی بوه ، به اڵم دوای ش���ه ڕی ئ���ه م ناوخ���ۆو ده ستبه س���ه رداگرتنی ناوچه یه له الیه ن پارتییه وه "هاوپه یمانه یه كێت���ی " ئێس���تای س���تراتیژه كه ی هاوكێشه كه ی ته واو پێچه وانه كرده وه ، هه ڵبژاردن���ی له دوای���ن به تایبه تی���ش په رله مان���ی كوردس���تان و عێ���راق كه تیای���دا پارتی دو كورس���ی په رله مانی عێراقی بۆ خۆی مس���ۆگه ر كرد، بۆیه به ش���ێك له كادیر و هه وادارانی یه كێتی پێیانوای���ه ئه و حیزبه ل���ه و ناوچه یه دا

له پاشه كشه دایه .مسته فا گه اڵڵه یی كه نزیكه ی بیست س���اڵه وه ك كادیرێك كاری بۆ یه كێتی دانیش���توه له ماڵه وه ئێس���تا كردوه و پێیوایه خراپی دۆخی یه كێتی له سۆران بۆ ئه و كادیرانه ی مه ڵبه ند ده گه ڕێته وه ك���ه زۆربه یان له س���ه ر بنه مای كوتله و كوتله كاری هاتونه ته پێش���ه وه له سه ر نه ب���وه ، لێهاتوی���ی فك���رو بنه م���ای ئه مه ش كاریگه ری كردۆته سه ر ئه دای كاركردنی مه ڵبه ند له سۆران. ئه مه جگه

دڵس���ۆزی له دورخس���تنه وه ی خه ڵكی یه كێتی و هێنانه پێش���ه وه ی خه ڵكێكی

دیكه له سه ر میزاجی ئه م و ئه و". ش���اره زایه كی مێژوی���ی یه كێتی���ش، مامۆستا محه مه د ئه حمه د رونیده كاته وه ك���ه دوای دابڕانی یه كێتی له و ش���اره بون جه ماوه ریه تی كادی���رو هه رچ���ی به چه ند به ش���ێك، له وان���ه هه ندێكیان هه ندێكیش���یان به پارت���ی و ب���ون چونه ناو ئیس���امییه كان و به ش���ێكی ت���ۆراو له یه كێت���ی جه ماوه ره ك���ه ش له ماڵ���ه وه دانیش���تن و خه ریك���ی كارو كاسبی خۆیانن و به بێده نگی دانیشتون و یه كێتی���ش به هیچ ش���ێوه یه ك هه وڵی ئاش���تكردنه وه ی جه ماوه ره كه ی نه داوه له س���ۆران و به رپرسه كانی دوره په رێزن. وتیشی گه ڕانه وه ی ئاواره كانی ئێران بۆ له سۆران و نیشته جێبونیان كوردستان و

ه���اوكات كه مته رخه م���ی یه كێتی و بێ كاریگه ری بۆ س���ۆران، پانییه كان���ی

زۆریان هه بوه بۆ سه ر یه كێتی. له به رامبه ریشدا به رپرسی راگه یاندنی مه ڵبه ن���دی 6ی س���ۆرانی یه كێت���ی، هه ڵۆ حه س���ه ن له لێدوانێكیدا بۆ ئاوێنه رایگه یاند كه ئه وان نه ك هه ر له سۆران، به ڵك���و له هه م���و كوردس���تان خۆیان به میوان نازانن و هه ر خانه خوێن، چونكه دیموكراسییه و بااڵنسی فكره و یه كێتی هه ركاتێكی���ش بیه وێت ده توانێت رۆڵی خ���ۆی له س���ۆران بگێڕێت، ب���ه اڵم بۆ ئاستی جه ماوه ری دابه زینی مه سه له ی كۆمه ڵێ���ك ه���ۆكار ه���ه ن له وان���ه ش نیش���ته جێبونی ئاواره كان و هاتنه وه ی خه ڵك���ی بارزان���ی كاریگه ری له س���ه ر دروس���تكردوه ، ناوچه كه دیموگرافیای جگ���ه ل���ه وه ش دوای ش���ه ڕی ناوخۆ

یه كێتی ده سه اڵتی له س���ۆران نه ماوه و پارتی هه وڵیداوه ئه و كه سانه ی یه كێتی دامه زراندنه وه كردونی له ڕێگ���ه ی بون

به پارتی. هه ڵۆ حه سه ن ئه وه شی خسته ڕو كه ئه دای كادره كانی یه كێتیش له س���ۆران كاریگه ری خۆی هه بوه له س���ه ر رێژه ی ده نگ���ه كان، چونكه ئه دایان "ئه كتیڤ" ره نگه هۆكاره ك���ه ی ب���ه اڵم نه ب���وه ، نه گه ڕێته وه بۆ كادیره كان، به ڵكو به پله ی بۆ س���ه ركردایه تی یه كه م ده گه ڕێته وه یه كێتی كه وه كو پێویس���ت به رنامه ی بۆ ده ڤه ره ك���ه نه بوه ، له كاتێكدا پارتی هه میش���ه به رنامه ی خ���ۆی هه بوه بۆ ناوچه ك���ه ، بێگومان ئێمه ش له م دۆخه كه ئاش���كرایكرد ناوبراو نیگه رانی���ن. له س���ۆران چه ندین به رپرس و كه س���ی له ئاستی سه ربازی و به سیاسی و پارتی

فه رمانده په یوه ندییان كردوه و ئاماده بون س���ه ركردایه تی به اڵم یه كێت���ی، ببنه یه كێتی ب���ه وه رازی نه بوه له به ر بونی ڕێككه وتنی ستراتیژی، له كاتێكدا ره نگه پارتی په یوه ندی به زۆر كادیری ئه وانه وه كردبێ���ت تاكو ببنه پارت���ی به پێدانی ئیمتی���ازی زۆره وه ، ئ���ه و وتی "پارتی خه ڵكی ئێمه ی وه رگرتوه ، بۆیه له بری ئ���ه وه ی ئیش له س���ه ر هاوپه یمانه كه ی خۆی بكات تاك���و الوازی بكات، ده كرا كار له س���ه ر كۆمه ڵ و یه كگرتو بكات كه

نه یاری هه ردوكمانن". هه ڵۆ حه س���ه ن وتیش���ی " بمانه وێ نه مانه وێ له شه ڕی ناوخۆدا ئه و ده ڤه ره چه قی ملمانێكانی یه كێتی و پارتی بوه و ده رئه نجامیش پارتی ده س���تی به سه ر ئه و ناوچه یه دا گ���رت و خه ڵكی یه كێتی

بوه زه ره رمه ندی یه كه م".

پارتی رێگای نه دا خۆپیشاندان له هه ولێر بكرێت؟!

-ده ڵێ����ن پارتی رێگای نه دا خۆپیشاندان له هه ولێر بكرێت، نه داو رێ����گای به عس ب����ه اڵم له م هه ولێره له س����اڵی 1982 خۆپیش����اندان ك����را، كه چی نه 35 پارله مانتاری حه س����انه دارمان هه بو، نه س����ه ته الیت و تیم����ی په یامنێ����ران و باره گا، پارله مانی ناو ئۆپۆزس����یۆنی به ش����داری زو كوردس����تان شوباتیان 17ی خۆپیشاندانی كردو به ئاژاوه یان دایه قه ڵه م، م����رۆڤ ئیراده ی له س����ه ر چی هه بێت ده یكات، حیزبیش ته نها درۆكان و رازاندن����ه وه ی كاری

سواربونی سه ركه وتنه كانه .-س����به ی )ئۆباما موچه كه ی به شی ناكات(، له كوردستانیش مام جه الل ده بێت ش����اره وانی كفنی بكات و كاك مه سعودیش

له سه ر سۆسیال ده ژێت .� )به هێمنی س����اڵیادی17ی تێپ����ه ڕی.. ش����وبات هیچ����ی ئۆپۆزس����یۆنیش پێنه ك����را(، ئه وان زو وتیان تا مامه چاك ده بێت����ه وه بۆ ناو ده گه ڕێته وه منداڵه كه ی ماڵ و ئۆپۆزس����یۆن ناكه ین، هی����چ ك����وڕی خۆیان ب����ۆ راوێژكاری ژوره وه زیران و س����ه رۆكایه تی نوس����ینگه كانی گه رمه كان����ی به ناوبانگه كانی زانكۆ خۆیان و له ن����ده ن و واش����نتۆن ده نێرن، منداڵ����ی خه ڵكی����ش ب����ۆ به ر ئه به داو ت����ا دوایش گولل����ه ، به خوێنیانه وه بازرگانی ئه به د

ده كه ن.� )گۆڤ����اری لڤین: ئاش����تی هه ورام����ی وه زی����ری س����امانه سروش����تییه كان س����اڵی 2010 له گون����دی ویڵ����ی له باك����وری پایته ختی له نده نی خۆرئاوای به ریتانیا ڤێایه كی به 4 ملیۆن پاوه ن����د كڕی����وه ك����ه ده كاته نزیكه ی 6ملی����ۆن و 400 هه زار دۆالری ئه مه ریكی- كه پێویستی به موچ����ه ی 85 س����اڵ هه ی����ه به قه رز بیكڕێ����ت(، تابتوانێت وه رگرت����ووه ، له مردوه كان����ی ئه و بتوانێت هه رچی س����امانی سروش����تی ئه م میلله ته له ناو ڤێا كۆبكاته وه ، الپتۆپێك����دا شایانی نییه ، نه ك موچه ی 85 ساڵ 85 قه ڕنیش بێت دابینی

ده كات.له ده����وك )یه كگرت����و �هوڵێكیان پێنه دان بۆ یادی 17 له 17ی فێرن ئه وان شوبات(، دژی خۆپیشاندانن ش����وباتان خاوه ندین، دی����دا له رۆژه كانی ب����ه اڵم هان����ده ده ن خه ڵ����ك

ئاگره سوره له خۆیان به دوره .-لڤی����ن پرێ����س )مه س����رور بارزانی له گه ڵ سه فیری سربیا كۆب����وه وه (، چونكه س����ه ره ك منداڵی كوردستانه ، وه زیرانی الیه نه كانی هه مو به رپرس����ان

ده سه اڵتیان كۆنترۆڵ كردوه .-س����ڤیل )باڤێ����ڵ تاڵه بانی به ش����داری كۆبونه وه ی هه ردو مه كته ب����ی سیس����ی پارت����ی و میرات����ی ده كات(، یه كێت����ی باوكێتی ب����ۆی ماوه ته وه ، له م واڵته ی ئێمه سیاس����ه ت وه ك كااڵیه ، له باوكه وه بۆ نه وه كه ی به میرات ده مێنێته وه ، س����ه ر به چ ده زگای����ه ك به چ خانوو زه ویی����ه ك، ب����ه چ كۆمپانیاو منداڵی حیزبێك سه رۆكایه تی به رپرسان سڕه یان تێیدا گرتوه له م واڵتی منداڵی به رپرسانه .

مس����ته فا )نه وش����یروان -جڤاتێكی تر دروس����تده كات(، حیزبایه تی����ش له كوردس����تان ی����اری میكانۆیه هه مو وه ك بورغی و شمه كه كانی له گیرفانی

سه رۆكدایه .

تایبه‌ت(366( سێشه ممه 662013/2/26

3/17 تاڵه بانی ده گه ڕێته وه كوردستان!

پارتی له سۆران ئه ندامانی "هاوپه یمانه ستراتیژییه كه ی " ده بات بۆ خۆی

جه الل تاڵه بانی فۆتۆ: ئینته رنێت

دیمه نێک له قه زای سۆران فۆتۆ: ئاكۆ حه مه د رابی

‌‌‌ئا:‌بارام‌سوبحی‌

له‌گه‌ڵ‌نزیكبونه‌وه‌ی‌‌الیه‌نی‌‌كوردی‌‌و‌شیعی‌‌له‌یه‌كتر،‌پارله‌مانتارانی‌‌عه‌ره‌بی‌‌

سوننه‌ی‌‌عێراق،‌به‌نیگه‌رانییه‌وه‌‌باس‌له‌بوژانه‌وه‌ی‌‌هاوپه‌یمانی‌‌شیعی‌‌كوردی‌‌ده‌كه‌ن‌و‌به‌مه‌ترسی‌‌بۆ‌خۆیانی‌‌

ده‌زانن.‌ئه‌مه‌‌له‌كاتێكدایه‌‌ماوه‌ی‌‌زیاتر‌له‌دو‌مانگه‌‌خۆپیشاندانی‌‌شاره‌‌

سوننییه‌كانی‌‌عێراق‌به‌رده‌وامه‌.‌پارله‌مانتارێكی‌‌لیستی‌‌عێراقییه‌،‌

ده‌ڵێت‌"حیزبه‌‌شیعییه‌كان‌و‌كوردییه‌كان‌واده‌ڕواننه‌‌سوننه‌‌كه‌‌

هه‌مویان‌سه‌دام‌حسێنن".

له‌س���ه‌ره‌تای‌‌ئه‌م‌مانگه‌دا،‌وه‌فدێكی‌‌بااڵی‌‌شیعه‌كان‌سه‌ردانی‌‌كوردستانیان‌كردو‌له‌گه‌ڵ‌بارزانی‌‌س���ه‌رۆكی‌‌هه‌رێم‌كۆبونه‌وه‌،‌ل���ه‌دوای‌‌ئه‌و‌كۆبونه‌وه‌یه‌ش‌س���ه‌رۆكی‌‌ بانگهێش���تكردنی‌‌ ده‌نگۆی‌‌حكومه‌تی‌‌هه‌رێمی‌‌كوردس���تان‌له‌الیه‌ن‌ن���وری‌‌مالیك���ی‌‌س���ه‌رۆك‌وه‌زیران���ی‌‌عێراق���ه‌وه‌‌باڵوكرای���ه‌وه‌،‌هه‌رچه‌ن���ده‌‌حكومه‌ت���ی‌‌هه‌رێم‌رایگه‌یاند‌تائێس���تا‌پێنه‌گه‌یشتوه‌،‌ فه‌رمیان‌ ده‌عوه‌تنامه‌ی‌‌به‌اڵم‌به‌بڕوای‌‌چاودێران‌ئه‌م‌جموجواڵنه‌‌كوردو‌شیعه‌ن‌ نزیكبونه‌وه‌ی‌‌ سه‌ره‌تای‌‌په‌یوه‌ندییه‌كانی���ان‌ ماوه‌یه‌ك���ه‌‌ ك���ه‌‌ئاڵ���ۆزی‌‌تێكه‌وت���وه‌،‌هه‌روه‌ها‌مالیكی‌‌له‌م‌رێگه‌ی���ه‌وه‌‌ده‌یه‌وێت‌ك���ورد‌ببنه‌‌پشتیوانی‌،‌نه‌وه‌كو‌الیه‌نگری‌‌سوننه‌كان‌

بكه‌ن.لیس���تی‌‌عێراقییه‌‌ك���ه‌‌نوێنه‌رایه‌تی‌‌عه‌ره‌ب���ی‌‌س���وننه‌‌ده‌ك���ه‌ن،‌پێیانوایه‌‌هه‌وڵدان‌بۆ‌بوژاندن���ه‌وه‌ی‌‌هاوپه‌یمانی‌‌ش���یعی‌‌ك���وردی‌،‌هه‌وڵێكه‌‌ب���ۆ‌زیاتر‌په‌راوێزخستنی‌‌سوننه‌و‌فه‌رامۆشكردنی‌‌له‌وباره‌یه‌وه‌‌ خۆپیشانده‌ران.‌ داواكاریی‌‌عێراقیی���ه‌،‌ لیس���تی‌‌ پارله‌مانت���اری‌‌حه‌م���زه‌‌كه‌رتانی‌،‌وت���ی‌‌"هه‌وڵه‌كانی‌‌بوژان���ه‌وه‌ی‌‌ئ���ه‌و‌هاوپه‌یمانێتییه‌،‌بۆ‌پێكهات���ه‌ی‌‌ په‌راوێزخس���تنی‌‌ زیات���ر‌داواكاریی‌‌ فه‌رامۆش���كردنی‌‌ س���وننه‌و‌

خۆپیشانده‌رانه‌".پارله‌مانت���اره‌ی‌‌ ئ���ه‌م‌ هه‌ڵوێس���تی‌‌

لیس���تی‌‌عێراقیی���ه‌،‌هاوكات���ه‌‌له‌گه‌ڵ‌داواكاری‌‌خۆپیش���انده‌رانی‌‌س���وننه‌‌بۆ‌ئه‌وه‌ی‌‌هه‌رێمی‌‌كوردستان‌پشتیوانیان‌وتاربێ���ژی‌‌ له‌وباره‌ی���ه‌وه‌،‌ ب���كات.‌روم���ادی‌‌ خۆپیش���انده‌رانی‌‌ هه‌ین���ی‌‌ش���ێخ‌عه‌بدولمونعیم‌به‌دران���ی،‌‌داوای‌‌له‌س���ه‌رۆكی‌‌هه‌رێمی‌‌كوردس���تان‌‌كرد‌پش���تگیری‌‌له‌خۆپیش���انده‌رانی‌‌سوننه‌‌بكات‌و‌به‌رگ���ی‌‌نه‌ته‌وه‌یی‌‌دانێ‌‌،‌ناوبراو‌وتیشی‌‌"ئێمه‌‌له‌گه‌ڵ‌ئێوه‌دا‌جه‌نگاوین‌و‌پشتگیریی‌‌ ناساند،‌ به‌ئێوه‌‌ ئیسالممان‌له‌دۆزه‌كه‌مان‌بكه‌،‌به‌رژه‌وه‌ندییه‌كانی‌‌تۆ‌به‌به‌ڵێنه‌كانی‌‌ متمانه‌‌ ئێمه‌دایه‌‌و‌ له‌گه‌ڵ‌

ئه‌وانی‌‌تر‌مه‌كه‌".مانگرتنه‌كان���ی‌‌ خۆپیش���اندان‌و‌پارێزگا‌و‌ناوچه‌‌سوننه‌‌مه‌زهه‌به‌كان‌له‌‌)2012/12/21(وه‌‌ده‌س���تی‌‌پێكردوه‌،‌خۆپیش���اندانه‌كان‌له‌س���ه‌ره‌تادا‌چه‌ند‌داواكارییه‌ك���ی‌‌دیاریكراوی���ان‌هه‌ب���و،‌یاس���اكانی‌‌ هه‌ڵوه‌ش���اندنه‌وه‌ی‌‌ له‌وانه‌‌دادپ���ه‌روه‌ری‌‌و‌ لێپرس���ینه‌وه‌‌و‌ تیرۆر‌و‌ئازادكردنی‌‌به‌ندكراوان‌و‌راستكردنه‌وه‌ی‌‌رێڕه‌وی‌‌پرۆسه‌ی‌‌سیاسی‌‌و‌وه‌ستاندنی‌‌په‌راوێزخستن‌و‌وه‌النان.‌به‌اڵم‌له‌ماوه‌ی‌‌چه‌ن���د‌هه‌فته‌ی‌‌رابردودا‌روه‌و‌داواكاری‌‌گه‌وره‌تر‌هه‌نگاوی‌‌ناوه‌،‌كه‌‌له‌هه‌ڵگرتنی‌‌دروشمی‌‌)بڕۆ/‌ارحل(‌ده‌ستی‌‌پێكردوه‌‌تا‌دروشمی‌‌هه‌ینی‌‌)‌8ی‌‌شوبات(‌كه‌‌بریتی‌بو‌له‌)هه‌ینی‌‌نا‌بۆ‌فه‌رمانڕه‌وای‌‌

سه‌ركوتكه‌ر،‌نا‌بۆ‌دادگا‌فیدراڵییه‌كه‌ی‌(‌و‌هه‌روه‌ها‌هه‌ڕه‌شه‌كردنی‌‌خۆپیشانده‌رانی‌‌خۆپیشاندانه‌كان‌ به‌گواستنه‌وی‌‌ ئه‌نبار‌

بۆ‌به‌غدای‌‌پایته‌خت.به‌بۆچونی‌‌پارله‌مانتاره‌كه‌ی‌‌لیس���تی‌‌ئ���ه‌و‌چینه‌‌سیاس���ییه‌ی‌‌ عێراقیی���ه‌،‌ل���ه‌دوای‌‌روخان���ی‌‌رژێمی‌‌به‌عس���ه‌وه‌‌بونه‌ت���ه‌‌فه‌رمان���ڕه‌وا،‌ده‌س���تبه‌رداری‌‌"رق���ه‌‌كۆنه‌كه‌یان‌نه‌ب���ون‌و‌به‌پاڵنه‌ری‌‌تۆڵه‌كردنه‌وه‌‌له‌پێكهاته‌ی‌‌سوننی‌‌حوكم‌ده‌كه‌ن".‌به‌جۆرێك‌ده‌گاته‌‌ئه‌و‌بڕوایه‌ی‌‌بڵێ���ت‌"پارت���ه‌‌ش���یعی‌‌و‌كوردییه‌كان‌واده‌ڕواننه‌‌س���وننه‌‌كه‌‌هه‌مویان‌سه‌دام‌حسێن‌بن‌و‌له‌سه‌ر‌ئه‌م‌بنه‌مایه‌ش‌مامه‌ڵه‌‌ده‌كه‌ن".‌هه‌روه‌ها‌ده‌ڵێت‌"له‌گرنگترین‌هۆكاره‌كانی‌‌س���ه‌رنه‌كه‌وتنی‌‌بنیادنانی‌‌ده‌وڵه‌ت‌دوای‌‌س���اڵی‌‌)2003(،‌ئه‌وه‌یه‌‌تایفه‌گه‌رایی‌‌و‌ به‌لۆژیك���ی‌‌ ئه‌و‌حیزبانه‌‌نه‌یانتوانیوه‌‌ كارده‌ك���ه‌ن‌و‌ چینایه‌ت���ی‌‌ده‌وڵه‌تی‌‌ هاواڵتیبون‌و‌ به‌چه‌مكی‌‌ بگه‌ن‌

دیموكراسی‌".روخانی‌‌ سیاسی‌‌ چاودێرانی‌‌ به‌بڕوای‌‌رژێم���ی‌‌به‌ع���س‌له‌س���اڵی‌‌)2003(دا،‌كۆتایی‌‌به‌فه‌رمانڕه‌وایی‌‌هه‌شتا‌ساڵه‌ی‌‌س���وننه‌كان‌هێنا،‌چونك���ه‌‌به‌درێژایی‌‌ئه‌و‌ماوه‌یه‌‌س���وننه‌كان‌حاكمی‌‌تاك‌و‌ته‌نه���ای‌‌عێراق‌بون،‌كوردو‌ش���یعه‌ش‌له‌ده‌ره‌وه‌ی‌‌هاوكێشه‌ی‌‌ده‌سه‌اڵت‌بون.‌له‌ماوه‌ی‌‌ده‌‌س���اڵی‌‌رابردوش���دا‌چه‌ند‌

هاوپه‌یمانێتییه‌ك‌له‌نێوان‌هه‌ردو‌پارته‌‌"یه‌كێتی‌‌و‌ كوردس���تان‌ سه‌ره‌كییه‌كه‌ی‌‌پارتی‌"‌له‌گه‌ڵ‌پارته‌‌شیعییه‌كانی‌‌وه‌كو‌ئیس���المی‌‌و‌حیزبی‌‌ بااڵی‌‌ "ئه‌نجومه‌نی‌‌ده‌عوه‌و‌ره‌وتی‌‌س���ه‌در"‌ئه‌نجامدرا،‌كه‌‌

به‌هۆیه‌وه‌‌حكومه‌ت���ی‌‌عێراق‌پێكهێنرا،‌كه‌‌تیایدا‌كورد‌پۆستی‌‌سه‌رۆك‌كۆماری‌‌خاوه‌نی‌‌ بونه‌‌ ش���یعه‌كانیش‌ وه‌رگرت‌و‌

پۆستی‌‌سه‌رۆك‌وه‌زیران.حه‌مزه‌‌كه‌رتانی‌،‌پێیوایه‌‌هه‌ر‌هه‌وڵێك‌بۆ‌سه‌رله‌نوێ‌‌بوژانه‌وه‌ی‌‌هاوپه‌یمانێتی‌‌ش���یعی‌‌كوردی‌‌"دزینی‌‌مافه‌‌ره‌واكانی‌‌سوننه‌یه‌و‌زۆربونی‌‌سته‌مه‌‌له‌سه‌ریان".‌ئه‌مه‌‌جگه‌له‌وه‌ی‌‌ده‌بێته‌‌هۆی‌‌"ده‌ست‌له‌ڕێگه‌ی‌‌ ناوچه‌كانیان‌ به‌س���ه‌راگرتنی‌‌ده‌ستور،‌ )140(ی‌‌ مادده‌ی‌‌ بوژانه‌وه‌ی‌‌كه‌‌رێگه‌‌به‌هه‌رێمی‌‌كوردس���تان‌ده‌دات‌به‌ش���ێك‌له‌خاك���ی‌‌كه‌رك���وك‌و‌دیاله‌و‌

سه‌اڵحه‌دین‌بخاته‌وه‌‌سه‌ر‌هه‌رێم".س���ه‌باره‌ت‌به‌ناوچ���ه‌‌دابڕاوه‌كان���ی‌‌لیستی‌‌ پارله‌مانتاره‌ی‌‌ ئه‌م‌ كوردستان،‌عێراقیی���ه‌‌ئاماژه‌‌ب���ه‌وه‌ده‌كات‌مالیكی‌‌له‌پێن���اوی‌‌ئه‌وه‌ی‌‌س���اڵی‌‌)2010(‌بۆ‌جاری‌‌دوه‌م‌ببێته‌وه‌‌به‌سه‌رۆك‌وه‌زیران،‌رێكه‌وتنێكی‌‌"گوماناوی‌"‌له‌گه‌ڵ‌الیه‌نی‌‌كوردی‌‌واژوكردوه‌،‌له‌به‌رانبه‌ردا‌مالیكی‌‌رازی‌‌ب���وه‌‌به‌س���ه‌رله‌نوێ‌‌كاركردنه‌وه‌‌

به‌مادده‌ی‌‌)140(ی‌‌ده‌ستور.توندبونه‌وه‌ی‌‌ له‌كات���ی‌‌ هه‌رچه‌ن���ده‌‌الیه‌نه‌كان‌ سیاس���ییه‌كاندا،‌ ملمالن���ێ‌‌به‌وه‌ی‌‌ یه‌كتر‌ تۆمه‌تباركردنی‌‌ ده‌كه‌ونه‌‌كه‌‌ئه‌جێندای‌‌واڵتانی‌‌ده‌ره‌كی‌‌جێبه‌جێ‌‌ده‌ك���ه‌ن.‌ب���ه‌اڵم‌حه‌م���زه‌‌كه‌رتان���ی‌،‌رایده‌گه‌یه‌نێ���ت‌"مالیك���ی‌‌و‌س���ه‌رجه‌م‌كوتله‌‌سیاسییه‌كان‌ملكه‌چی‌‌ئه‌جێندای‌‌هه‌رێم���ی‌‌و‌نێوده‌وڵه‌تی���ن،‌عێراقی���ش‌دوچاری‌‌پالنگێڕییه‌كی‌‌ده‌ره‌كی‌‌بوه‌‌كه‌‌

ده‌یه‌وێت‌دابه‌شی‌‌بكات".ئ���ه‌و‌پارله‌مانت���اره‌،‌ن���وری‌‌مالیكی‌‌سه‌رۆك‌وه‌زیران‌به‌وه‌‌تۆمه‌تبار‌ده‌كات‌ك���ه‌‌عێراق‌ب���ه‌ره‌و‌دابه‌ش���بون‌ده‌بات‌ئه‌جێندایه‌كی‌‌ جێبه‌جێكردنی‌‌ "له‌میانی‌‌ئێرانییه‌وه‌".‌له‌الیه‌ن‌خۆیه‌وه‌‌وتاربێژی‌‌خۆپیش���انده‌ران،‌داوای‌له‌ش���یعه‌كانی‌‌عێراق‌كرد،‌له‌باره‌ی‌‌ئێران‌و‌پێكه‌وه‌ژیانی‌‌ئاش���تییانه‌‌له‌گ���ه‌ڵ‌پێكهاته‌كانی‌‌تری‌‌عێ���راق‌به‌خۆیان‌و‌هه‌ڵوێس���ته‌كانیاندا‌بچنه‌وه‌.‌چونك���ه‌‌"پڕۆژه‌یه‌كی‌‌گه‌وره‌ی‌‌ئێرانی‌‌بۆ‌ده‌ستگرتن‌به‌سه‌ر‌سوننه‌كانی‌‌

عێراقدا‌هه‌یه‌".

‌‌‌ئا:‌سۆران‌كامه‌ران

پاره‌ی‌‌كۆمپانیا‌نه‌وتییه‌كانی‌‌كوردستان،‌ناكۆكییه‌كانی‌‌نێوان‌كوردو‌شیعه‌‌له‌پارله‌مانی‌‌عێراق‌زیاتر‌ده‌كات.‌پارله‌مانتارێكی‌‌گۆڕان‌ده‌ڵێت‌"پاره‌ی‌‌كۆمپانیا‌نه‌وتییه‌كان‌قوتی‌‌خه‌ڵكی‌‌كوردستانی‌‌خسته‌‌مه‌ترسییه‌وه‌".‌

پارله‌مانتارانی‌‌كوردو‌شیعه‌ش‌یه‌كتر‌به‌په‌شیمانبونه‌وه‌‌له‌رێكه‌وتننامه‌كان‌

تۆمه‌تبار‌ده‌كه‌ن.

ئه‌نجومه‌ن����ی‌‌وه‌زیرانی‌‌عێ����راق‌رۆژی‌‌)2012/10/23(‌بودجه‌ی‌‌ساڵی‌‌داهاتوی‌‌په‌س����ه‌ندكرد،‌ك����ه‌‌بڕه‌ك����ه‌ی‌‌)138(‌ترلی����ۆن‌دین����ار:‌)113(‌ملیار‌دۆالره‌و‌پاش����ان‌ره‌وان����ه‌ی‌‌پارله‌مان����ی‌‌عێراقی‌‌ك����رد‌ب����ۆ‌په‌س����ه‌ندكردنی‌،‌هه‌رچه‌نده‌‌نزیكه‌ی‌‌دو‌هه‌فته‌ی����ه‌‌پارله‌مانی‌‌عێراق‌سه‌رقاڵی‌‌تاوتوێكردنی‌‌بودجه‌یه‌،‌به‌اڵم‌تائێس����تا‌به‌هۆی‌‌ملمالنێی‌‌نێوان‌كوتله‌‌

سیاسییه‌كانه‌وه‌‌په‌سه‌ند‌نه‌كراوه‌.‌هه‌رچ����ی‌‌هاوپه‌یمان����ی‌‌كوردس����تانه‌‌داواده‌كات‌پاره‌ی‌‌كۆمپانیا‌نه‌وتییه‌كان‌له‌بودج����ه‌دا‌جێ����ی‌‌بكرێت����ه‌وه‌،‌به‌اڵم‌ش����یعه‌كان‌به‌مه‌رج����ی‌‌وردبینكردن����ی‌‌له‌الی����ه‌ن‌دیوانی‌‌چاودێ����ری‌‌داراییه‌وه‌‌رازین.‌ئه‌وه‌ش‌بوه‌ته‌‌هۆكاری‌‌سه‌ره‌كی‌‌به‌رده‌م‌په‌سه‌ندكردنی‌‌بودجه‌ی‌‌عێراق،‌بودجه‌یه‌‌ گه‌وره‌تری����ن‌ تائێس����تا‌ ك����ه‌‌

له‌مێژوی‌‌عێراقدا.كوردستان‌ هاوپه‌یمانی‌‌ پارله‌مانتاری‌‌دلێر‌ق����ادر،‌به‌ئاوێن����ه‌ی‌‌راگه‌یاند‌هه‌ر‌گفتوگۆكانی‌‌ ده‌ستپێكردنی‌‌ له‌سه‌ره‌تای‌‌بودج����ه‌وه‌،‌داوای‌‌دیاریكردن����ی‌‌پاره‌ی‌‌ك����ردوه‌،‌ نه‌وتییه‌كانی����ان‌ كۆمپانی����ا‌له‌كاتێك����دا‌"ده‌ب����و‌حكومه‌ت‌خۆی‌‌ئه‌و‌بودجه‌وه‌،‌چونكه‌‌ بخستایه‌ته‌‌ بڕگه‌یه‌ی‌‌

ئه‌وه‌‌مافی‌‌هه‌رێمی‌‌كوردستانه‌".لیس����تی‌‌ پارله‌مانتاری‌‌ له‌به‌رانبه‌ردا،‌ده‌وڵه‌ت����ی‌‌قانون،‌ئیحس����ان‌عه‌وادی‌،‌ده‌ڵێ����ت‌"ئێس����تا‌ك����ورده‌كان‌ته‌نه����ا‌ده‌یانه‌وێ‌باس‌له‌مافی‌‌پێدانی‌‌پاره‌یان‌بك����ه‌ن،‌به‌بێ‌ئ����ه‌وه‌ی‌‌ك����ه‌‌پابه‌ندبن‌به‌دابینكردنی‌‌ئه‌و‌نه‌وت����ه‌ی‌‌كه‌‌بڕیاره‌‌له‌س����ه‌ریان".‌عه‌وادی‌‌باس‌له‌وه‌ده‌كات،‌له‌ماوه‌ی‌‌چه‌ن����د‌ڕۆژی‌‌رابردودا‌له‌ماڵی‌‌

له‌نێ����وان‌ كۆبونه‌وه‌ی����ه‌ك‌ جه‌عف����ه‌ری‌‌هاوپه‌یمان����ی‌‌كوردس����تان‌و‌هاوپه‌یمانی‌‌نیشتیمانی‌‌ئه‌نجامدراوه‌‌و‌تیایدا‌هه‌ردوال‌له‌س����ه‌ر‌ئه‌و‌بابه‌ته‌‌گه‌یشتونه‌ته‌‌جۆره‌‌كۆبونه‌وه‌كه‌‌ پ����اش‌ "به‌اڵم‌ رێكه‌وتنێك‌ك����ورده‌كان‌ س����ه‌عاتێك،‌ به‌چه‌ن����د‌

له‌هه‌ڵوێسته‌كانیان‌پاشگه‌زبونه‌وه‌".هاوپه‌یمان����ی‌‌ پارله‌مانتاره‌ك����ه‌ی‌‌عه‌وادی‌‌ بۆچون����ه‌ی‌‌ ئه‌و‌ كوردس����تان،‌ره‌تده‌كات����ه‌وه‌و‌ده‌ڵێ����ت‌"ئ����ه‌وان‌هه‌ر‌له‌كۆبونه‌وه‌كه‌دا‌په‌شیمانبونه‌وه‌،‌نه‌وه‌كو‌

دوای‌‌ته‌واوبونی‌".عه‌وادی‌،‌به‌پێویستی‌‌ده‌زانێت‌ته‌واوی‌‌بگه‌ڕێنرێته‌وه‌‌ كوردستان‌ نه‌وت‌ داهاتی‌‌خه‌زێن����ه‌ی‌‌حكومه‌ت����ی‌‌ناوه‌ن����د،‌ئه‌مه‌‌جگه‌له‌وه‌ی‌‌داواده‌كات‌حكومه‌تی‌‌هه‌رێم‌له‌ڕێگ����ه‌ی‌‌حكومه‌ت����ی‌‌ناوه‌نده‌وه‌‌نه‌وت‌هه‌ن����ارده‌‌بكات‌نه‌وه‌كو‌به‌ش����ێوه‌یه‌كی‌‌س����ه‌ربه‌خۆ،‌به‌هۆكاری‌‌ئه‌وه‌ی‌‌"داهاتی‌‌ن����ه‌وت‌له‌هه‌ر‌پارێزگایه‌ك����دا‌بێت‌مافی‌‌ناوه‌نده‌و‌پێویس����ته‌‌به‌سه‌ر‌هه‌مو‌گه‌لی‌‌

عێراقدا‌دابه‌ش‌بكرێت".

رۆژی‌‌)2012/9/13(‌وه‌فدی‌‌حكومه‌تی‌‌هه‌رێم‌به‌س����ه‌رۆكایه‌تی‌‌وه‌زیری‌‌سامانه‌‌سروشتییه‌كان‌ئاشتی‌‌هه‌ورامی‌،‌وه‌فدی‌‌عێراق‌به‌س����ه‌رۆكایه‌تی‌‌جێگری‌‌سه‌رۆك‌وه‌زیرانی‌‌عێراق‌بۆ‌كاروباری‌‌وزه‌‌حسێن‌رێكه‌وتننامه‌یه‌كی����ان‌ شه‌هرس����تانی‌،‌واژوكرد.‌به‌پێ����ی‌‌رێكه‌وتنامه‌كه‌‌هه‌رێم‌رۆژان����ه‌‌)200(‌ه����ه‌زار‌به‌رمی����ل‌نه‌وت‌به‌رهه‌م‌ده‌هێنێ����ت،‌له‌به‌رانبه‌ردا‌به‌غدا‌به‌دو‌س����لفه‌ی‌‌)650(‌ملیاری‌‌و‌)350(‌ملیار‌دیناری‌‌كرێی‌‌ئه‌و‌كۆمپانیا‌نه‌وتییه‌‌بیانییان����ه‌‌ده‌دات‌ك����ه‌‌له‌كوردس����تاندا‌كارده‌ك����ه‌ن.‌ب����ه‌اڵم‌حكومه‌ت����ی‌‌به‌غدا‌رایده‌گه‌یه‌نێت‌له‌به‌رئه‌وه‌ی‌‌هه‌رێم‌پابه‌ند‌نه‌ب����وه‌‌به‌م‌بڕی����اره‌وه‌،‌بۆیه‌‌كرێی‌‌ئه‌و‌كۆمپانیا‌بیانییانه‌‌ن����ادات‌كه‌‌له‌بواری‌‌

نه‌وت‌له‌كوردستاندا‌كارده‌كه‌ن.یه‌كێتی‌‌و‌ پارله‌مانتاران����ی‌‌ پێداگ����ری‌‌كۆمپانی����ا‌ پ����اره‌ی‌‌ له‌س����ه‌ر‌ پارت����ی‌‌نه‌وتییه‌كان،‌جێگه‌ی‌‌گله‌یی‌‌و‌گازانده‌ی‌‌پارله‌مانتاره‌‌كورده‌كانی‌‌س����ه‌ر‌به‌الیه‌نه‌‌ئۆپۆزس����یۆنه‌كانی‌‌كوردستانه‌،‌چونكه‌‌

به‌ب����ڕوای‌‌ئ����ه‌وان‌ده‌بێ����ت‌ك����ورد‌بۆ‌فش����ار‌ ‌)140( مادده‌ی‌‌ جێبه‌جێكردنی‌‌

بكات،‌نه‌وه‌كو‌پاره‌ی‌‌كۆمپانیاكان.له‌وباره‌یه‌وه‌،‌پارله‌مانتاری‌‌فراكسیۆنی‌‌گ����ۆڕان‌حاكم‌له‌تیف‌مس����ته‌فا‌ئه‌مین،‌بۆ‌ئاوێن����ه‌ی‌‌رونك����رده‌وه‌‌هاوپه‌یمانی‌‌كوردس����تانی‌‌زۆر‌پێداگی����ری‌‌له‌س����ه‌ر‌مه‌س����ه‌له‌ی‌‌كۆمپانی����ای‌‌نه‌وتیی����ه‌كان‌ده‌كات،‌به‌جۆرێ����ك‌"ئه‌وه‌نده‌‌پێداگری‌‌له‌سه‌ر‌پاره‌ی‌‌پێشمه‌رگه‌‌و‌جێبه‌جێكردنی‌‌م����ادده‌ی‌‌)140(‌ن����اكات".‌له‌وه‌اڵم����دا‌دلێر‌قادر‌كه‌‌ئه‌ندام����ی‌‌لیژنه‌ی‌‌دارایی‌‌پارله‌مانیش����ه‌،‌ده‌ڵێ����ت‌"ئێم����ه‌‌داوای‌‌زیادكردنی‌‌ئه‌و‌بڕه‌‌پاره‌یه‌شمان‌كردوه‌،‌

كه‌‌بۆ‌مادده‌ی‌‌)140(‌دیاریكراوه‌".حاكم‌شێخ‌له‌تیف،‌باس‌له‌وه‌ده‌كات‌لیستی‌‌هاوپه‌یمانی‌‌نیشتیمانی‌‌شیعه‌كان‌ك����ه‌‌لیس����تی‌‌زۆرین����ه‌و‌فه‌رمان����ڕه‌وای‌‌عێراق����ن،‌ئام����اده‌ن‌پ����اره‌ی‌كۆمپانیا‌به‌اڵم‌ بده‌ن،‌ كوردس����تان‌ نه‌وتییه‌كانی‌‌به‌مه‌رجێك‌له‌دیوان����ی‌‌چاودێری‌‌دارایی‌‌وردبین����ی‌‌بكرێت‌و‌بزانرێ����ت‌چۆن‌و‌بۆ‌

چ‌كۆمپانیایه‌ك‌خ����ه‌رج‌ده‌كرێت‌"به‌اڵم‌ئاماده‌نین‌و‌ كوردس����تان‌ هاوپه‌یمان����ی‌‌ده‌ڵێن‌ه����ه‌ر‌ده‌بێت‌ئه‌و‌پاره‌یه‌‌بدرێت،‌

به‌بێ‌ئه‌وه‌ی‌‌وردبینی‌‌بكرێت".له‌باره‌ی‌‌ئ����ه‌و‌باس����ه‌وه‌،‌دلێر‌قادر،‌ده‌ڵێت‌"ئێمه‌‌نابێ‌چاوه‌ڕێی‌‌ئه‌وه‌‌بكه‌ین‌ك����ه‌‌چاودێری‌‌دارای����ی‌‌وردبینی‌‌بكات‌و‌پاش����ان‌پاره‌كه‌‌خه‌رج‌بكرێت،‌چونكه‌‌پێده‌چێ����ت‌ئه‌وه‌‌ببێته‌‌هۆی‌‌دواكه‌وتنی‌‌

هاتنی‌‌ئه‌و‌پاره‌یه‌".‌فراكس����یۆنی‌‌ پارله‌مانتاره‌ك����ه‌ی‌‌له‌وه‌ده‌گرێت‌پێداگری‌‌ گۆڕان،‌ره‌خن����ه‌‌هاوپه‌یمانی‌‌كوردس����تان‌له‌سه‌ر‌پاره‌ی‌‌كۆمپانی����اكان‌بوه‌ت����ه‌‌ه����ۆی‌‌ئ����ه‌وه‌ی‌‌پشكی‌‌ داوابكه‌ن‌ شیعه‌كان‌ هاوپه‌یمانی‌‌)17%(‌بودجه‌ی‌‌هه‌رێم‌كه‌م‌بكرێته‌وه‌.‌كه‌‌ئه‌وه‌ش‌به‌بڕوای‌‌ناوب����راو‌وایكردوه‌‌"قوتی‌‌خه‌ڵكی‌كوردستان‌بكه‌وێته‌‌ژێر‌هه‌ڕه‌ش����ه‌ی‌‌كه‌م‌كردنه‌وه‌وه‌".‌هه‌روه‌ها‌ده‌ڵێ����ت‌"له‌ئێس����تادا‌مه‌ترس����ی‌‌ئه‌وه‌‌هه‌یه‌‌)%17(‌بك����ه‌ن‌به‌قوربانی‌‌پاره‌ی‌‌

كۆمپانیاكان".

سوپایه كی كوده تاچی

س���وپای‌‌عێراق‌كه‌‌)92(‌ساڵ‌له‌مه‌وبه‌ر‌دامه‌زرا،‌له‌م���اوه‌ی‌‌نیو‌س���ه‌ده‌دا‌پێنج‌ئه‌نجامداو‌سیس���تمی‌‌سیاسی‌‌ كوده‌تای‌‌واڵت���ی‌‌گ���ۆڕی‌،‌هه‌رچه‌نده‌‌له‌ئێس���تادا‌ملمالنێ���ی‌‌كوتله‌‌سیاس���ییه‌كانی‌‌عێراق‌گه‌یش���تۆته‌‌لوتك���ه‌،‌ب���ه‌اڵم‌به‌وت���ه‌ی‌‌ش���اره‌زایانی‌‌بواری‌‌سه‌ربازی‌،‌له‌ئێستادا‌ملمالنێیان���ه‌‌ ئ���ه‌و‌ ناتوانێ���ت‌ س���وپا‌

یه‌كالبكاته‌وه‌و‌كوده‌تا‌ئه‌نجام‌بدات.س���اڵی‌‌)1921(‌به‌پێكهێنانی‌‌فه‌وجی‌‌پی���اده‌ی‌‌موس���ا‌كازم،‌س���وپای‌‌عێراق‌دام���ه‌زرا.‌د‌واتری���ش‌له‌س���اڵی‌‌)1931(‌ل���ه‌)1937(‌هێزی‌‌ هێ���زی‌‌ئاس���مانی‌‌و‌ده‌ریایی‌‌دامه‌زرا.‌له‌كۆتایی‌‌شه‌ڕی‌‌ئێران‌عێراق���دا‌له‌س���اڵی‌‌)1988(،‌ژم���اره‌ی‌‌س���ه‌ربازانی‌‌س���وپای‌‌عێراقی‌‌گه‌یش���ته‌‌یه‌ك‌ملیۆن‌س���ه‌رباز،‌به‌اڵم‌له‌ئێس���تادا‌ژماره‌یه‌كی‌‌ورد‌له‌باره‌ی‌‌سوپای‌‌عێراقه‌وه‌‌

له‌به‌رده‌ستدانییه‌.یه‌كه‌م‌هاتنه‌‌ناوه‌وه‌ی‌‌سوپا‌بۆ‌ناو‌كاری‌‌سیاسی‌،‌كوده‌تاكه‌ی‌‌به‌كر‌سدقی‌‌بو،‌كه‌‌ل���ه‌‌ش���وباتی‌‌)1936(‌ئه‌نجامدرا.‌پێنج‌ساڵ‌دواترو‌له‌مانگی‌‌ئایاری‌‌)1941(دا،‌كوده‌تایه‌كی‌‌تر‌له‌الیه‌ن‌چوار‌سه‌ركرده‌ی‌‌س���وپاوه‌‌ئه‌نجامدرا،‌ك���ه‌‌به‌بزوتنه‌وه‌ی‌‌ره‌شید‌عالی‌‌گه‌یالنی‌‌به‌ناوبانگه‌،‌كه‌‌بوه‌‌

هۆی‌‌هه‌اڵتنی‌‌وه‌سی‌‌عه‌بدولئیاله.له‌ته‌مموزی‌‌)1958(دا‌س���وپای‌‌عێراق‌به‌س���ه‌ركردایه‌تی‌‌ژه‌ن���ه‌راڵ‌عه‌بدولكه‌ریم‌قاسم،‌كوده‌تایان‌به‌سه‌ر‌رژێمی‌‌پاشایه‌تیدا‌ئه‌نجامداو‌سیستمی‌‌كۆمارییان‌راگه‌یاند.‌دوای‌‌پێنج‌س���اڵ‌له‌م‌كوده‌تایه‌،‌قاس���م‌خ���ۆی‌‌بو‌به‌قوربانی‌‌كوده‌تایه‌كی‌‌تر،‌كه‌‌به‌سه‌ركردایه‌تی‌‌ له‌ساڵی‌‌)1963(‌سوپا‌به‌پش���تیوانی‌‌ ع���ارف‌و‌ عه‌بدولس���ه‌الم‌

به‌عسییه‌كان‌ئه‌نجامیاندا.ئ���ه‌وه‌ش‌دوایی���ن‌كوده‌ت���ای‌‌س���وپا‌‌)1968/7/17( ل���ه‌‌ به‌ڵك���و‌ نه‌ب���و،‌س���وپا‌كوده‌تایه‌كی‌‌ت���ری‌‌ئه‌نجامدا،‌كه‌‌ئه‌فس���ه‌ره‌‌گه‌وره‌كانی‌‌سوپا‌به‌شداربون،‌له‌ئاكامیش���دا‌ئه‌حمه‌د‌حه‌سه‌ن‌به‌كر‌كه‌‌گه‌وره‌‌ئه‌فس���ه‌رێكی‌‌ناو‌س���وپا‌بو،‌بوه‌‌س���ه‌رۆك‌كۆماری‌‌عێ���راق.‌دوای‌‌گرتنه‌‌ده‌س���تی‌‌ده‌س���ه‌اڵت‌له‌الی���ه‌ن‌س���ه‌دام‌حسێنه‌وه‌‌له‌س���اڵی‌‌)1979(‌تا‌روخانی‌‌هه‌وڵی‌‌ له‌س���اڵی‌‌)2003(،‌ رژێمه‌ك���ه‌ی‌‌ئه‌نجامدان���ی‌‌چه‌ندی���ن‌كوده‌تای‌‌تر‌درا،‌به‌اڵم‌چاره‌نوسی‌‌هه‌مویان‌ته‌نها‌شكست‌

بو.به‌ع���س‌ رژێم���ی‌‌ روخان���ی‌‌ دوای‌‌له‌س���اڵی‌‌)2003(‌له‌الی���ه‌ن‌ئه‌مه‌ری���كاو‌هاوپه‌یمانه‌كانییه‌وه‌،‌جاڕی‌‌هه‌ڵوه‌شانه‌وه‌ی‌‌سوپای‌‌پێشوی‌‌عێراق‌دراو‌سوپایه‌كی‌‌نوێ‌‌پێكهێنرا.‌كه‌‌به‌بڕوای‌‌چاودێران‌سوپای‌‌نوێ‌‌زیاتر‌ش���ێوه‌یه‌كی‌‌ئیتنی‌‌و‌مه‌زهه‌بی‌‌ئه‌نجامدانی‌‌ ئه‌گ���ه‌ری‌‌ ئه‌وه‌ش‌ وه‌رگرت.‌كوده‌ت���ا‌و‌به‌كارهێنان���ی‌‌س���وپا‌له‌الیه‌ن‌س���ه‌ركرده‌یه‌كه‌وه‌‌ یان‌ سیاسی‌‌ هێزێكی‌‌دورده‌خات���ه‌وه‌،‌ئه‌مه‌‌س���ه‌رباری‌‌نه‌بونی‌‌سه‌ركردایه‌تییه‌كی‌‌به‌هێزو‌چه‌كی‌‌مۆدێرن‌

له‌الیه‌ن‌ئه‌م‌سوپایه‌وه‌.به‌گوێ���ره‌ی‌‌ده‌س���توری‌‌هه‌میش���ه‌یی‌‌عێ���راق‌ك���ه‌‌له‌س���اڵی‌‌)2005(‌گه‌النی‌‌عێراق‌له‌راپرس���ییه‌كدا‌په‌سه‌ندیان‌كرد،‌له‌ماده‌ی‌‌نۆی‌‌بابی‌‌یه‌كه‌مدا‌هاتوه‌‌"هێزه‌‌چه‌كداره‌كان‌له‌سه‌ر‌بنه‌مای‌‌هاوسه‌نگی‌‌و‌رێ���ژه‌ی‌‌نوێنه‌رایه‌ت���ی‌‌گه‌ل���ی‌‌عێراق���ی‌‌پێكدێن"،‌كه‌‌به‌بڕوای‌‌شاره‌زایانی‌‌بواری‌‌سه‌ربازی‌،‌ئه‌م‌تێكسته‌‌قانونییه‌‌ده‌رفه‌تی‌‌ره‌خساندوه‌‌بۆ‌به‌هێزكردنی‌‌دابه‌شكاری‌‌و‌له‌ده‌ستدانی‌‌ناسنامه‌ی‌‌پیشه‌یی‌‌سوپا.

له‌ئێس���تادا‌كورد‌له‌ناو‌سوپای‌‌عێراقدا‌خاوه‌ن���ی‌‌ح���ه‌وت‌پۆس���تی‌‌بااڵی���ه‌‌كه‌‌دیارترینی���ان‌بریتین‌له‌:‌س���ه‌رۆكایه‌تی‌‌ئه‌ركان���ی‌‌س���وپا،‌فه‌رمانده‌ی���ی‌‌هێزی‌‌ئاسمانی‌،‌یاریده‌ده‌ری‌‌سه‌رۆكی‌‌ئه‌ركانی‌‌سوپا‌بۆ‌كاروباری‌‌كارگێڕی‌،‌به‌ڕێوه‌به‌رێتی‌‌هه‌واڵگ���ری‌‌و‌ئاس���ایش،‌س���ه‌ركردایه‌تی‌‌س���ێ‌‌فیرقه‌ی‌‌س���وپا،‌هه‌رچی‌‌عه‌ره‌بی‌‌شیعه‌یه‌‌هه‌ش���ت‌پۆستی‌‌گرنگ‌و‌عه‌ره‌به‌‌س���وننه‌كانیش‌ته‌نها‌پۆستێكی‌‌گرنگیان‌

له‌ناو‌سوپادا‌هه‌یه‌.له‌باره‌ی‌‌رێژه‌ی‌‌نه‌ته‌وه‌كان‌له‌ناو‌سوپای‌‌ئیستقالل‌ راپۆرتێكی‌‌سه‌نته‌ری‌‌ عێراقدا،‌بۆ‌توێژینه‌وه‌ی‌‌س���تراتیژی‌،‌ده‌ریده‌خات‌)100%(‌ئه‌فسه‌رو‌پله‌داره‌كانی‌‌فیرقه‌كانی‌‌)‌8و‌‌10و‌14(‌ك���ه‌‌له‌باش���وری‌‌عێ���راق‌كارده‌كه‌ن‌له‌عه‌ره‌بی‌‌ش���یعه‌ن،‌به‌هه‌مان‌ش���ێوه‌‌له‌فیرقه‌كان���ی‌‌)‌2و‌‌3و‌4(‌ك���ه‌‌له‌ناوچه‌كان���ی‌‌باكوری‌‌عێراق‌كارده‌كه‌ن،‌

زۆرینه‌یان‌كوردن.

7 )366(‌سێشه‌ممه‌‌2013/2/26 عێراق

پرۆفایل عێراقییه : شیعه و كورد واده زانن هه مو سوننه سه دام حسێنه

كورد فشار بۆ پاره ی كۆمپانیاكان ده كات نه وه كو مادده ی )140(

‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌له‌ئینته‌رنێته‌وه‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ دانیشتنێکی‌په‌رله‌مانی‌عێراق‌

ئه‌و‌چینه‌‌سیاسییه‌ی‌‌له‌دوای‌‌روخانی‌‌رژێمی‌‌به‌عسه‌وه‌‌

بونه‌ته‌‌فه‌رمانڕه‌وا،‌ده‌ستبه‌رداری‌‌رقه‌‌كۆنه‌كه‌یان‌

نه‌بون‌و‌به‌پاڵنه‌ری‌‌تۆڵه‌كردنه‌وه‌‌

له‌پێكهاته‌ی‌‌سوننی‌‌حوكم‌ده‌كه‌ن

ئابووری(366( سێشه ممه 2013/2/26 8

ئا: عه باس ره سوڵ

ماوه ی دوهه فته یه بازاڕی ئۆتۆمبیل جوڵه یه كی به رچاوی تێكه وتوه و شاره زایان و خاوه ن پێشانگاكان زیاتر له هۆكارێك ده كه نه پاساو بۆ ئه و جوموجۆڵه بازرگانییه و

هۆبه ی راگه یاندنی به ڕێوه به رایه تی هاتۆچۆی پارێزگای سلێمانیش

ده ڵێت "ئه م هه فته یه موراجیعمان 3 ئه وه نده ی جاران زیادی كردوه " و پاساوه كانیش به بێ بنه ما وه سف

ده كه ن و ده ڵێن "سااڵنه ئه م ده نگۆیه ، خاوه ن پێشانگاكان

دروستی ده كه ن و ئۆتۆمبێله خراپ و بێ مواسه فه فاته كانیانی پێ ساغ

ده كه نه وه "

له رۆژی 15ی ئه م مانگه وه به بڕیاری حكومه تی هه رێم هاورده كردنی ئۆتۆمبیل له خاڵه س���نورییه كانه وه بۆ ماوه یه كی به لێكدان���ه وه ی وه س���تێنرا، نادی���ار راگه یاندنه كان���ی ئۆپۆزس���یۆنیش بێت ئه و كاره "بۆ ق���ۆرخ كردنه "و به وته ی به ڕێوه به رایه تی گش���تی راگه یاندن���ی س���لێمانیش پارێ���زگای هاتوچ���ۆی "وه س���تاندنه كه كاتییه و بۆ رێكخستنی ئه و فه وزایه یه كه له بازاڕی ئۆتۆمبیلدا هه ی���ه " خ���اوه ن پێش���انگاكان ده ڵێن "تابلۆش گران ده ك���ه ن" و هاواڵتییه كی كڕیاری���ش ده ڵێت "هه رچی بێ گرانیان

كردوه و بڕایه وه "

له 5% تابلۆ و رسومات بۆ سندوقی نه خۆشی شێرپه نجه

ناوه ڕۆك���ی بڕیاره ك���ه وه س���تاندنی هاورده كردن���ی ئۆتۆمبیله ب���ۆ ماوه ی دیارینه كراوو به مه به ستی دانانی كوالیتی هاورده و ئۆتۆمبێلی له س���ه ر كۆنترۆڵ باس���ی گرانكردنی تابل���ۆ له ناوه ڕۆكی بڕیاره ك���ه دا نیی���ه ، ب���ه م دوایی���ه ش به ڕێوه به رایه تییه له هه مو تر بڕیارێكی گش���تییه كانی هاتۆچ���ۆی هه رێم���ه وه گش���تێنرا س���ه باره ت به ته رخانكردنی 5% نرخی تابلۆ و رس���وماتی مامه ڵه ی نه خۆش���ی بۆ س���ندوقی ئۆتۆمبێ���ل

شێرپه نجه .

نرخی تابلۆ گران نابێتماوه یه كه ده نگۆی ئه وه هه یه كه نرخی تابلۆی ئۆتۆمبیل )ره قه می س���ه یاره ( "گران ده كرێت و بۆ هه ر پستۆنێك یه ك ملیۆن دینار وه رده گیرێت"، رائید ئه مین راگه یاندن ئه فس���ه ری هۆب���ه ی صالح پارێزگای هاتوچۆی له به ڕێوه به رایه تی سلێمانی به ئاوێنه ی وت "هیچ بڕیارێك له ئ���ارادا نیی���ه بۆ گرانكردن���ی نرخی تابل���ۆ و هه روه ك خ���ۆی ده مێنێته وه ". نرخه كۆنه ك���ه ش بریتییه له 800هه زار دینار بۆ ئۆتۆمبێلی صالۆنی 4پستۆن و یه ك ملیۆن و نیو بۆ ئۆتۆمبێلی صالۆنی 6پس���تۆن و 3ملیۆن بۆ پیكابی ده بڵ و

ملی���ۆن و 750ه���ه زار بۆ ته كس���ی و بۆ ماتۆڕیش به خۆڕاییه .

له )مه عره زه كان( چ باسه ؟غال���ب علی له پێش���انگای ئاش���تی ن���وێ ، ئه وه ی بۆ ئاوێنه رونكرده وه كه زیاتر ل���ه دو هه فته یه بازاڕی ئۆتۆمبیل جموجۆڵێك���ی به رچ���اوی به خۆی���ه وه دی���وه ، به ب���ڕوای ئ���ه و بڕیاره ك���ه ی له سه ر خه ڵكی كاریگه ری حكومه تیش دروس���تكردوه ئه و به نمونه باسی له وه كرد كه پێش���وتر زۆر رۆژ هه بوه هیچ ئۆتۆمبیلیان فرۆش���تنی گرێبه ستێكی له پێش���انگاكه یاندا نه نوس���یوه ، به اڵم

"م���اوه ی دو هه فته ی���ه رۆژان���ه 10-7 به پێی ده فرۆشرێ ". له الیان ئۆتۆمبیل ئام���ار و زانیاری پێش���انگای ئاش���تی نوێ له ناوچه ی تاس���ڵوجه كه ناسراوه به )مه ع���ره زی علوجه ك���ه (، "نرخ���ی ئۆتۆمبیلی سفرو كه م به كارهاتو 700 تا 900 دۆالر به رزبۆته وه له ده بڵی نیسان و مه رزیه شدا 1000-1200دۆالر به رزبۆته وه " ئه مه ش له كاتێكدایه هێشتا نرخی ئه و دو ج���ۆره به نزم داده نرێ���ت، چونكه پێشتر دابه شكردنی زۆری ئه و جۆرانه و تۆماری حكومییه وه له رێگای پێدانیان كه مئه ندامان و جوتی���اران و به توێ���ژی زیندانه سیاسییه كان ئه وه ش بۆته هۆی دابه زینی تۆتۆمبێالن���ه و ئه و زۆربونی نرخی���ان، به اڵم به وت���ه ی رائید ئه مین ساڵح له راگه یاندنی هاتوچۆی سلێمانی "ئ���ه م ماوه یه موراجیع���ی فه رمانگه ی هاتوچ���ۆ 3 ئه وه نده ی ج���اران زیادی

كردوه "

هۆكاره كانی گرانبونی ئۆتۆمبیلبه وته ی شاره زایان و مامه ڵه چییه كان، سااڵنه له واڵتی ئێمه دا له وه رزی به هاردا خواست له س���ه ر ئۆتۆمبیل زۆرده بێت و ئه مه ش له به ر زۆربونه وه ی ئیش���وكاری وه رزی ده س���تپێكردنی كش���توكاڵی و س���ه یران، كه خه ڵكی به ش���ێوه یه كی تایبه ت سه یران به ئۆتۆمبێلی گش���تی وه س���تانی دواییه ش ب���ه م ده ك���ه ن، ده نگۆی ئۆتۆمبی���ل و هاورده كردن���ی

گرانبون���ی تابلۆی ئۆتۆمبیل بۆته هۆی دروس���تبونی ئه و گرانیی���ه ، هه روه ها پێدانی پێش���ینه و قه ره ب���وی موچه ی خ���ۆی كاریگ���ه ری فه رمانبه رانی���ش هه ب���و له س���ه ر گرانبون���ی ئۆتومبیل، هه رچه نده له مانگی رابردوش���دا بڕیاری ته كس���ی مۆڵه ت���ی "لێس���اندنه وه ی تا ناوخۆ" وه زاره ت���ی له كارمه ندان���ی ماوه یه ك كاری كرده سه ر هه زرانبونی ته كسی و زۆرجاریش زۆربونی جۆرێكی دیاریك���راو "ب���ه اڵم له ئێس���تادا ئ���ه و

كاریگه رییه ی نه ماوه ".به بڕوای رائید ئه مین س���اڵح، هه ندێ له خ���اوه ن مه عره زو فیت���ه ره كان یاری به ن���رخ و ب���ازاڕی ئۆتۆمبی���ل ده كه ن "هه م���و س���اڵێ واته وات���و ده نگۆیه ك دروس���ت ده ك���ه ن بۆ س���اغكردنه وه ی كااڵ خراپه كانی���ان، به ناوی حكومه ت و خه ڵ���ك هاتوچ���ۆوه فه رمانگ���ه ی ده ترس���ێنن". ئه و ئه فس���ه ره باس���ی له وه ش كرد كه هه ندێ له )فیته ره كان( هۆكارێكی گه وره ن بۆ بونی ئۆتۆمبیلی ناتوندوت���ۆڵ و خ���راپ و ئه و وتیش���ی "خه ڵكی ئێمه ش ته نه���ا به چاو حوكم

له سه ر ئۆتۆمبیل ده دات"

كام ئۆتۆمبێل په سه نده ش���اره زا عه ل���ی غال���ب به وت���ه ی به ش���ێوه یه كی ئۆتۆمبیل، له ب���ازاڕی گش���تی له هه رێم���ی كوردس���تاندا ئه و جۆره ئۆتۆمبیالنه ی ناس���راون به ده بڵ

نیس���ان و مه رزیه و ناڤارا خواس���تێكی زۆریان له س���ه ره چونكه وه ك ئه و وتی "هه م قه مه ره یه و هه م پیكابه و خه ڵكی ئێمه ش هه م ش���ارییه و ه���ه م الدێیی". دوای ئه وان���ه ش وه ك غال���ب باس���ی ده كات )ئۆپترا و سه نی ( ئه و دو جۆره ئۆتۆمبیل���ه ن كه به نزین كه م س���ه رف ده كه ن ئه و وتی "توێ���ژی كارمه ندان و مامۆستایان و خوێندكاران به كاریده هێنن كه گونج���اوه له گه ڵ سروش���تی كار و

داهاته كانیان"

"بڕیاره كه بۆ به رژه وه ندی هاواڵتییانه "به وته ی رائید ئه مین ساڵح له هۆبه ی پارێ���زگای هاتوچ���ۆی راگه یاندن���ی س���لێمانی نازانرێ دانانی ئه و كوالیتی كۆنترۆڵه چه ن���دی پێده چێت و چه ندی تێده چێت، به اڵم ئه و جه ختی له س���ه ر ئ���ه وه ك���رده وه ك���ه "بڕی���اری داخڵ وتیش���ی كاتییه " ئۆتۆمبیل نه بون���ی به رێوه به رایه ت���ی بڕی���اره ی "ئ���ه م هاتوچۆی هه رێم پێشوازییه كی گه وره ی جه م���اوه ری لێده كرێ���ت، چونك���ه بۆ پاراستنی هاواڵتیان و ژیانی سه المه تی ژینگه كه مان پاش���ه رۆژی باشی هه یه ". ئه و ئه فسه ره باس���ی ئه وه ی كرد، كه كوردستان بۆته بازاڕی ساغكردنه وه ی ئۆتۆمبیلی خ���راپ و به رماوه ی واڵتانی ئیقلیم و وتیش���ی "هه رێم بۆته بازاڕی ئه و ئۆتۆمبیالنه ی ك���ه رویان نییه رو

له ئه وروپا بكه ن"

ئا: ئاوێنه

وه زاره تی نه وتی عێراق ئاشكرای ده كات وه زاره تی سامانه سروشتییه كانی

هه رێم له ماوه ی سێ ساڵی رابردودا زیاتر له )150( ملیۆن به رمیل نه وتی به رهه مهێناوه ، به اڵم زانیاری ته نها

له باره ی )53( ملیۆن به رمیله وه داواته به غداو زیاتر له نۆ ملیار دۆالر پاره ی

نه وتی شاردۆته وه .

وه زی���ری نه وت���ی عێ���راق له چه ن���د نوس���راوێكدا كه ئاراس���ته ی ئه نجومه نی وه زیران���ی كردوه ، ره خن���ه له وه زاره تی سامانه سروشتییه كانی هه رێم ده گرێت، ك���ه پابه ندی رێكه وتننامه ی هاوبه ش���ی نێوانیان نه بوه و پ���اره ی داهاتی نه وتی ش���اردۆته وه ، ئه وه ش حكومه تی عێراقی ناچاركردوه پاره ی ئه و كۆمپانیا نه وتییه له كوردس���تاندا ك���ه نه دات بیانییان���ه

كارده كه ن.

وه ف���دی )2012/9/13( رۆژی به س���ه رۆكایه تی وه زیری سامانه هه رێم سروشتییه كان ئاشتی هه ورامی و جێگری

سه رۆك وه زیرانی عێراق بۆ كاروباری وزه حسێن شه هرستانی ، رێكه وتننامه یه كیان واژوكرد. به پێ���ی رێكه وتننامه كه هه رێم رۆژان���ه )200( ه���ه زار به رمی���ل نه وت به رهه مده هێنێت، له به رانبه ردا به غدا به دو پێشینه )سلفه ( )650( ملیاری و )350( ملیار دیناری كرێی ئه و كۆمپانیا نه وتییه بیانییان���ه ده دات، ك���ه له كوردس���تاندا

كارده كه ن.وه زی���ری نه وتی عێ���راق عه بدولكه ریم ژم���اره به نوس���راوی لعێب���ی ، )ف6175/200/2( ل���ه )2012/12/6(، ئه میندارێتی گش���تی ئاراس���ته ی ك���ه ك���ردوه ، وه زیران���ی ئه نجومه ن���ی رایده گه یه نێت له ماوه ی مانگه كانی )10 و 11(دا هه رێ���م بڕی )152.146( به رمیل نه وتی خاوی راده س���تكردون، له كاتێكدا ده بو نێوانی���ان رێكه وتنه كه ی به پێ���ی (200( ه���ه زار به رمیل بوای���ه . له خاڵی دوه می نوس���راوه كه یدا، لعێبی ئاشكرای ده كات هه رێم له )1/1 تا 2012/11/30( ب���ڕی )65( ه���ه زار به رمی���ل نه وت���ی راده ستكردون، له كاتێكدا به پێی قانونی بودج���ه ده ب���و )175( ه���ه زار به رمیل

بوایه .

له خاڵی سێیه می نوسراوه كه شدا ناوبراو ره خنه له وه زاره تی سامانه سروشتییه كان ده گرێت، كه ئه و زانیارییه پێویستانه ی هاوبه ش���ی له رێكه وتنی ك���ه پێنه داون نێ���وان ه���ه ردوالدا هات���وه ، هه رچه نده بۆ له س���ه ردانه كه یدا ئاش���تی هه ورامی به غدا له )2012/10/18( هه مان به ڵێنی به شه هرس���تانی داوه . دواتری���ش داوای كۆبونه وه یه كی هاوبه شیان كردوه ، كه چی تائێستا هه رێم واده ی ئه و كۆبونه وه یه ی

دیاری نه كردوه .هاوپێچ���ی خش���ته یه كی به پێ���ی نوس���راوه كه ، له ماوه ی سااڵنی )2010( و (2011( ت���ا مانگی یان���زه ی )2012(، هه رێم تێكڕا )151.951.966( به رمیل نه وتی به رهه مهێن���اوه ، به اڵم ته نها بڕی (53.141.724( به رمیل���ی راده س���تی كۆمپانیای نه وتی باكور كردوه ، واته بڕی (98.810.242( شاردۆته وه . به های ئه و نه وته ی ك���ه حكومه تی هه رێم له به غدای ش���اردۆته وه ده كات���ه )9.713.709(

دۆالر.ئه نجومه ن���ی وه زیران���ی عێ���راق ل���ه (2012/9/18( بڕی���اری ژم���اره )33( ده رك���رد، ئه م بڕی���اره حكومه تی هه رێم

پابه ند ده كات، ئه و چه ند رۆژه ی له مانگی ن���ۆ ماوه ت���ه وه ، رۆژان���ه )140( هه زار به رمیل نه وت به رهه مبهێنێت، له و س���ێ مانگه ی كۆتایی ساڵیشدا رۆژانه )200( ه���ه زار به رمیل ن���ه وت به رهه مبهێنێت. له به رانبه ردا حكومه تی ناوه ندی له ڕێگه ی ملی���ار )650( دارایی���ه وه وه زاره ت���ی دین���ار ده دات ب���ۆ كرێی ئ���ه و كۆمپانیا بیانیانه ی بواری نه وت كه له كوردستاندا كارده كه ن، پاشان پێشینه ی دوه م دوای هه فته ی���ه ك خ���ه رج ده كات كه بڕه كه ی (350( ملی���ار دیناره . ئه مه جگه له وه ی هه رێم ب���ڕی به رهه مهێنراوو خه مڵێنراوی خۆی له و ساڵه دا ده داته ناوه ند، تاوه كو به هه ماهه نگ���ی له گ���ه ڵ وه زاره ته كان���ی له بودجه ی ناوه ن���دی پالندانانی نه وت و

(2012( جێی بكرێته وه .ده ڵێت بڕیاره ك���ه دیكه ی به ش���ێكی "وه زاره تی ن���ه وت به هه ماهه نگی له گه ڵ سروش���تییه كان، س���امانه وه زاره ت���ی كه هاوبه ش���ه وه لیژنه یه كی له ڕێگ���ه ی )2012(ه وه له ئه یلول���ی كاره كانی���ان له هه ولێر ده س���ت پێده كات، راپۆرتێكی به رهه مهێنراوو نه وت���ی له باره ی چڕوپڕ فرۆش���راو به ده ره وه و ناوخ���ۆو پاڵێوراو

له ساڵی )2008( تا ده رچونی راپۆرته كه پاش���ان ده درێت���ه ئام���اده ده ك���ه ن، ئه نجومه نی وه زی���ران. ئه گه ر حكومه تی هه رێم به مه وه پابه ند نه بێت، ئه وا كرێی

كۆمپانیا بیانییه كان نادرێت".بڕیاره كه دا هاتوه له بڕگه یه كی دیكه ی "له باره ی بڕی نه وتی خاوو به رهه مهێنراو له نێ���وان ه���ه ردوالدا زانی���اری ئاڵوگۆڕ

ده كرێ���ت، له گ���ه ڵ ئه ژماركردنی رێژه ی (17%( ئه و بڕه بۆ هه رێم و له گه ڵ )%17( بۆ وه زاره تی كاره با، دوای داش���كاندنی رێژه ی نه وتی ره ش و وه زاره تی س���امانه سروشتییه كان به رپرسیارێتی دابینكردن و دابه ش���كردنی به رهه م���ه نه وتیی���ه كان له ئه س���تۆ ده گرێت و حكومه تی ناوه ندی

په یوه ندی پێوه نابێت".

راگرتنی‌‌هاتنی‌‌ئۆتۆمبیل،‌خوێندنه‌وه‌ی‌‌جیاجیای‌‌بۆ‌ده‌كرێت"هه ندێ له خاوه نی پێشانگاو فیته ره كان، به ناوی بڕیاری حكومه ت و هاتوچۆوه خه ڵك ده ترسێنن"

موراجیعی فه رمانگه ی هاتوچۆ 3 ئه وه نده ی جاران

زیادی كردوه

ئه‌م‌الپه‌ڕه‌یه‌‌به‌‌سپۆنسه‌ری‌گروپی‌کۆمپانیاکانی‌قه‌یوان‌چاپ‌و‌باڵوده‌کرێته‌وه‌

له )2010( ه وه تا مانگی یانزه ی )2012(، هه رێم تێكڕا

(151.951.966( به رمیل نه وتی به رهه مهێناوه ، به اڵم ته نها بڕی

(53.141.724( به رمیلی راده ستی كۆمپانیای نه وتی باكور كردوه

پێشانگایه کی ئۆتۆمبێل له سلێمانی فۆتۆ: ئارام که ریم

عێراق:‌هه‌رێم‌نۆ‌ملیار‌دۆالری‌‌داهاتی‌‌نه‌وتی‌‌شاردۆته‌وه‌

ئا: ئیحسان مه ال فوئاد

پسپۆری بواری ته ندروستی )گۆران عه بدوڵاڵ( خاوه نی خه اڵتی باشترین

خزمه تی ته ندروستی جیهانی زانكۆی ئیمۆری و ماسته ر له سیاسه تی

ته ندروستی له ئه مه ریكاو كاندیدی دكتۆرا له سیاسه تی ته ندروستی

نێوده وڵه تیدا، له م چاوپێكه وتنه ی ئاوێنه دا مه ترسییه كانی ده رهێنانی

نه وت و سوتاندنی غازه كه ی بۆ سه ر دانیشتوانی ده وروبه ری كێڵگه نه وتییه كان ده خاته رو، به بڕوای ئه و مه ترسییه كان زیاتر له سه ر منداڵ و

ئافره تی دوگیان چڕده بێته وه .

ئاوێنه : ئای���ا ده رهێنانی نه وت و غاز زیانی ته ندروستی هه یه بۆ دانیشتوانی

نزیك كیڵگه نه وتی و غازییه كان؟د. گ���ۆران: به دڵنیایی���ه وه ، ژه هرو پاش���ماوه كانی، له ئه نجامی پرۆس���ه ی توێژینه وه باڵوده بێت���ه وه ، ده رهێناندا كاریگه ری به ڵگه ی نێوده وڵه تییه كان، خراپ و مه ترس���یداری ته ندروس���تیمان

ده داتێ له وباره یه وه .ئاوێنه : ئایا به ه���ۆی ئه و كێڵگانه وه نه خۆشییه ك سه رهه ڵده دات، چ جۆره به تایبه ت كاریگه ری چییه له سه ر ژنانی

دوگیان؟زۆری ژماره یه ك���ی گ���ۆران: د. توێژین���ه وه له و واڵتان���ه ی كه نه وتی تێدا ده رده هێنرێت ده ریانخس���توه كه پرۆسه ی ده رهێنانی نه وت و غاز ده بێته هۆی س���ه رهه ڵدانی جۆره ها نه خۆشی و زیانی ته ندروس���تی، ئه گه ری زۆره ئه و

كه س���انه ی له نزیكی بی���ره نه وته كانن توش���ی كه مئه ندامی ببن، وه كو ئه وه ی له زی���اد له ناوچه یه كی واڵت���ی نایجیریا روی���دا، هه روه ه���ا له واڵت���ی ئیكوادۆر ئه و كه ده ریانخس���توه توێژینه وه كان ئافره تان���ه ی دوگیان���ن و له كێڵگه كانی زیات���ر نزیك���ن، نه وتده رهێنان���ه وه روبه ڕوی ت���ر دوگیان���ی له ئافره ت���ی له بارچونیان هه یه ، یه كێك مه ترس���ی ل���ه و توێژینه وانه كه له س���اڵی 1998-ك���ه ئاف���ره ت 365 له س���ه ر 1999له نزیك بیره نه وته كان و 283 ئافره تی ت���ر كه له ش���وێنی تر نێش���ته جێبون ئه نجامدراوه ، توێژینه وه كه ده ریخستوه كه نێشته جێبون له نزیك بیره نه وته كان ئه گه ری له بارچون���ی ئافره تی دوگیان

زیاد ده كات.واڵت���دا له هه م���ان هه روه ه���ا ئه و كه ده ریانخس���توه توێژینه وه كان كه سانه ی دانیشتوی ئه و ناوچانه ن كه نه وتی لێده رده هێنرێت زیاتر له ناوچه ی دیكه توشی ش���ێرپه نجه ده بن، وه كو ش���ێرپه نجه ی )گه ده ، قۆڵۆن، پێست، گورچیله ، ره حم(، هه م���ان توێژینه وه ده ریخستوه كه زیاتر ئه گه ری توشبون به شێرپه نجه ی خوێن هه یه له و مندااڵنه ی كه ته مه نیان له خوار 10 ساڵه وه یه ، بۆ ناوچه یه ك له سكۆتالندا خه ڵكی نمونه كه نه وتی لێده رده هێنرا زیاتر توش���ی كۆمه ڵێك نه خۆش���ی ب���ون به تایبه تی

نه خۆشی ده رونی و مێشك.ئه و ته ندروستییه كانی زیانه ئاوێنه :

كێڵگانه به گشتی چییه ؟د. گ���ۆران: یه كێ���ك له هۆكاره كانی توش���بونی ئه و كه سانه ی له ناوچه كانی

نزیك بیره نه وت���ی و غازییه كان ده ژین ئه و ژه هرو پیس���ییه یه كه له ئه نجامی پرۆس���ه ی ده رهێنانه وه دروستده بێت، بریتیی���ه ژه هران���ه ل���ه و یه كێ���ك له )پیترۆلێ���وم هایدروكاربۆن���ز( ك���ه

كاریگه ری ته ندروستی گه وره ی هه یه .هه روه ه���ا ئ���ه و ده رهێنان���ه زیانی گه وره ی هه یه بۆ سه ر ئه و كرێكارانه ی ده ك���ه ن، كار له كێڵگه كان���دا ك���ه زۆری ژماره یه ك���ی توێژین���ه وه كان كه ده ستنیش���انكردوه نه خۆش���ییان ل���ه و كرێكاران���ه ده رده كه وێت به هۆی ب���ه رده وام و درێژخایه ن له و كاركردنی

كێڵگانه دا. ئاوێن���ه : ئای���ا كێڵگ���ه ی ن���ه وت و ده رهێنان���ی ده بێت چه ند له ش���وێنی

ئاوه دانی و نیشته جێبونه وه دوربێت؟د. گۆران: به هۆی ئ���ه و كاریگه رییه خراپ���ه ته ندروس���تی و ژینگه ییان���ه ی كه هه یانه ده بێت، ته واوی پرۆس���ه ی ده رهێنان و گواس���تنه وه و پاككردنه وه و به كارهێنانی غازو نه وت له ژێر چاودێری كۆمه ڵێك یاس���او رێس���ای تونددابن، له واڵته پێشكه وتوه كان ده زگای تایبه ت به چاودێریكردن و رێكخستنی پرۆژه كانی ده ركردن���ی نه وت هه یه كه هه وڵده ده ن

زیانه كانی ئه و پرۆسه یه كه مبكه نه وه .رێكخراوه كانی زۆرب���ه ی هه روه ه���ا پاراستنی ژینگه و مافه كانی مرۆڤ داوای ئه وه ده كه ن كه ده بێت كێڵگه كان به الی كه م���ه وه نیو تا یه ك كیلۆمه تر له ماڵ و قوتابخانه و نه خۆشخانه و دانیشتوانه وه

دوربێت.ئاوێن���ه : ئایا ئه و كێڵگانه كاریگه ری خراپ ده كاته س���ه ر ئاوی خواردنه وه

یان ئاوی ژێر زه وی؟د. گ���ۆران: كارتێكردنی ده رهێنانی غازو نه وت ته نها به هۆی باڵوكردنه وه ی ژه ه���ره وه نیی���ه ، به ڵك���و له ئه نجامی ئ���اوی س���ه رچاوه كانی پیس���بونی خواردنه وه و خواردنیش���ه وه روده ده ن، ل���ه و ناوچانه ی ك���ه نه وتی زۆرێ���ك ی���ا راس���ته خۆ چ لێده رده هێنرێ���ت نه وته وه رژان���ی له ڕێی ناراس���ته وخۆ پیس ده بێت و ده بێته هۆی دروستبونی نه خۆشی، له هه مانكاتدا سه رچاوه كانی نه وته وه ده ركردنی به هۆی خواردنیش

ئه گه ری پیسبونیان هه یه .

ده رهێنانی نه وت پێویستی به بڕێكی زۆر ئ���او هه ی���ه ، ئ���ه و ئ���اوه ی ك���ه به كارده هێنرێت به ژه هره جۆراوجۆره كانی وه كو )به نزین، زایلین، تۆلوین، ئیپیل بینزین، بارێوم، ئه رسینیك، كادیمێوم، كرۆمێ���وم، زیبق...هتد( پیس ده بێت، هه روه ها ئه و ئاوه به الی كه مه وه چوار جار له ئاوی زریان س���وێرتره ، زۆربه ی ئاوه پیسبوه كه ده چێته ناو زه وییه وه و كاره س���اتاوی درێژخایه ن و زه ره رێكی له سه ر كشتوكاڵ و ئاژه ڵ و بونه وه ره كانی

تر دروستده كات.ماددانه ی ئه و باڵوبونه وه ی به گشتی زه ره ری هه یه له سه ر ژینگه له جیهاندا، ئه گه ر ته ماشا بكه یت عێراق و كوردستان

یه كێكن له پیسترین شوینه كانی دنیا.

ئا: ئاسۆ سه راوی

به ڕێوه به رایه تی گشتی گومرگ، گۆڕانكاری له چه ند به ڕێوه به رێكی سنوری ئیداری سلێمانیدا ده كات،

سه رچاوه یه كی ئاگاداریش رایده گه یه نێ ، هه مو ئه و ئاڵوگۆڕانه ی

له به ڕێوه به ر و جێگره كانی گومرگدا ده كرێن، به فه رمانی مه ڵبه ندی

سلێمانی یه كێتییه ، نه ك حكومه ت، "راسته گۆڕانكارییه كان، به نوسراوو

واژۆی وه زیری دارایی و ئابوری ده كرێن، به اڵم بێگومان له سه ر فه رمان و رێنمایی

مه ڵبه ندی سلێمانی یه كێتییه ".

گۆڕانكارییان���ه ی ئ���ه و دیارترین���ی گومرگ���ی له به ڕێوه به رایه تییه كان���ی سلێمانیدا كراون گواستنه وه ی خالید قادر به ڕێوه به ری گومرگی سلێمانی بوه ، بۆ به ڕێوه به ری بانكی خانوبه ره ی سلێمانی

ی���ه ك و دانانی به رپرس���ی كۆمیته یه ك عه بدولره حمان س���االر هاوژین به ناوی گواستنه وه ی هاوكات ئه و، له ش���وێنی به ڕێوه به ری گومرگی باش���ماخ سه روه ر كاكه عه ب���دواڵ به جێگ���ری به ڕێوه به ر، بۆ گومرگی س���لێمانی و دانانی مه حمود ئه حم���ه د ناس���راو به حاج���ی مه حمود له ش���وێنی ئه و، ئه مه جگه له ئاڵوگۆڕی چه ندین جگێ���ری به ڕێوه به ری تر هه ر

له سنوری سلێمانیدا.زانیارییان���ه ی ئ���ه و به پێ���ی له سه رچاوه یه كی نزیك له به ڕێوه به رایه تی گشتی گومرگ، ده ست ئاوێنه كه وتون، بڕیاربو خالید قادر )كه پێش���مه رگه ی دێرینه ( و به ڕێوه به ری گومرگی سلێمانی بو له ئێستادا كراوه ته به ڕێوه به ری بانكی خانوبه ره سلێمانی یه ك بگوازرێته وه بۆ به ڕێوه به رایه تی مه رزی باش���ماخ له وێ بكرێته به رێوه به ر، به اڵم چونكه پێشتر له ده ربه ندیخ���ان بوه ، ئه و ل���ه ده ره وه

كاره نه ك���راوه ، س���ه رچاوه ئاگاداره كه باس���ی له وه ش كرد هۆكارێكی ئاشكرا و دیار له ئارادا نییه بۆ دورخس���تنه وه ی له گومرگی س���لێمانی ، ق���ادر خالی���د ئ���ه و وت���ی "ب���ه اڵم دی���اره فه رمانی گواس���تنه وه كه ی له مه ڵبه نده وه بڕیاری ئاشكراشیكرد س���ه رچاوه كه لێدراوه ". هه رچه ن���د خالید ق���ادر ره زامه ند نه بو به گواس���تنه وه ی ، ب���ه اڵم هی���چ جۆره نه ب���و ئاشكراش���ی كاردانه وه یه ك���ی له به رامبه ر هۆكاری گواستنه وه كه ی ، هه ر له وباره ی���ه وه ئاوێنه په یوه ندی به خالید قادر كرد و له هۆكاری دورخستنه وه كه ی پرس���ی به اڵم ئ���ه و ته نها وت���ی "ئێمه هه ر ب���ۆ حكومه تی���ن، فه رمانب���ه ری

شوێنێكمان بگوازێته وه ئاماده ین". هه رچه ن���ده خالی���د ق���ادر له جیاتی جێگرێك سیانی هه بو، به پێی لێكدانه وه ئیداریی���ه كان بێت، ده بو یه كێك له وانه له جێگایدا دابنرایه و بكرایه ته به ڕێوه به ر،

ئ���ه وه ی چاوه ڕوان به اڵم به پێچه وانه ی ده كرا له ش���وێنی ئه و، هاوژین ساالر كه فه رمانبه رێكی ئاسایی باج بو هێنراوه و كراوه ته به ڕێوه به ری گومرگی سلێمانی ، وه ك س���ه رچاوه كه رونیكرده وه دانانی هاوژین س���االر به به رێوه به ری گومرگی س���لێمانی ، ك���ه به رپرس���ی كۆمیته ی مامه یاره ب���وه ، ئه و بۆچونه ته واو تۆخ ده كاته وه كه گۆڕانكارییه كان به فه رمانی مه ڵبه ندی یه كێتی ده كرێن نه ك وه زارتی دارایی و ئابوری . ئه و ده پرسێ "هێنانی فه رمانبه رێكی ئاسایی ، له فه رمانگه یه كی تره وه و كردن���ی به به ڕێوه به ری گومرگی س���لێمانی ته نها له به رئه وه ی به رپرسی كۆمیته یه ك���ه ، جگ���ه ل���ه ته فس���یری ده یكه ن حیزب گۆڕانكارییه كان ئه وه ی ن���ه ك حكوم���ه ت، چ ته فس���یرێكی تر هه ڵده گرێت؟".س���ه رچاوه كه ئام���اژه ی نه وه ده كاندا له ناوه راس���تی به وه ش���دا هاوژین و چه ندین ئه ندام كۆمیته ی تر بۆ

چه ن���د مانگێك وه ك چاودێر له گومرگی س���لێمانی ده وامی���ان كردوه "پێده چێت ئه مه بكه نه بیانوو بڵێن پێشتر له گومرگ كاری كردوه ، به اڵم كاركردنه كه ی ته نها چه ند مانگێك بو ئه ویش وه ك چاودێر". ئاوێن���ه په یوه ندی له مباره ی���ه وه هه ر عه بدولره حم���ان س���االر به هاوژی���ن كرد، ب���ه اڵم ئاماده نه ب���و له وباره یه وه هی���چ لێدوانێك بدات و وت���ی "ده توانن په یوه ن���دی به راگه یاندن���ی وه زاره ت���ی دارایی و ئابورییه وه بكه ن، چونكه ئێمه به پێی فه رمان���ی وه زاره ت، بۆمان نییه

لێدوان بده ین".له به ڕێوه به رایه تی تر گۆڕانكارییه كی گومرگی باشماخدا كراوه ، سه روه ر كاكه عه بدواڵ ك���ه به ڕێوه به ری بو هێنراوه ته به ڕێوه به ر جێگری كراوه ته س���لێمانی له ش���وێنی ئه و مه حم���ود ئه حمه د كه پێشتر له سلێمانی به ڕێوه به ری ته فتیش و ب���و كراوه ت���ه به ڕێوه به ر، چاودێ���ری گواس���تنه وه ی س���ه روه ر كاكه عه بدواڵ له به ڕێوه به ریی���ه وه بۆ جێگری ، گه لێك لێكدانه وه ی بۆ ده كرێت و زیاد له هۆكارێك س���ه ره كیترینیان ده كرێ���ت، ب���اس نه گونجانی بو له گه ڵ دو جگێری خۆی به تایب���ه ت له گه ڵ حه س���ه ن ق���ادر كه بۆ ئه ویش گواس���تراوه ته وه له ئێستادا بانكێك له سه یدس���ادق، وه ك سه رچاوه ئاگاداره ك���ه وتی "ل���ه روی ئیدارییه وه گرفتیان زۆر هه بو، به ڕێوه به رایه تییه كه دابه شكرابو به سه ر دو به ره ی جیاوازدا، به ره ی به ڕێوه به ر و جێگره كانی ، ئه وه ش گرفتی دروستكردبو". ئه مه جگه له وه ی باس ل���ه وه ش ده كرێ كه ئۆتۆمبیلێكی گرانبه ها له كاتێكدا له س���نوری ئیبراهیم خه لیل���ه وه نه هێڵده راوه بێته ناو خاكی هه رێمه وه ، به اڵم ئه و كاته ی س���ه روه ر به ڕێوه به ر بو له س���نوری باش���ماخه وه ئه و دواتری���ش هه رێم���ه وه ، هاتۆت���ه ئۆتۆمبیله به هۆی ئه وه ی به نایاس���ایی ده س���تی ئاسایش���ه وه له الیه ن هاتوه به س���ه ردا ده گیرێ ، ئه مه به ده ر له وه ی له ماوه ی راب���ردودا له میانه ی دیدارێكی س���ه روه ر كاك���ه عه ب���دواڵ له رۆژنامه ی ئاوێن���ه دا چه ندین كه موكوڕیی گومرگی مه رزه كه خرابوه رو، وه ك سه رچاوه كه چه ندی���ن ئه وان���ه و "هه م���و وت���ی ه���ۆكاری تریش، ده كرێ���ت به هۆكاری

دورخستنه وه ی س���ه روه ر كاكه عه بدواڵ دابنرێ "، به اڵم س���ه روه ر كاكه عه بدواڵ ئ���ه وه ره تده كاته وه كه وه ك س���زایه ك گوس���ترابێته وه بۆ س���لێمانی و ده ڵێت "ماوه ی ش���ه ش مانگ زیات���ر به فه رمی س���لێمانی ، بگوازرێمه وه داوامكردب���و له ئێستاش���دا قبوڵكرا داواكه م ئه وه بو ب���ه م كاره ی ئێس���تام ك���ه جێگ���ری به ڕێوه به رم زۆر ئاسوده م". له باره ی ئه و گۆڕانكارییانه ی ك���ه كردویانه وته بێژی وه زاره تی دارایی و ئاب���وری دلێر تاریق ئاماژه ی به وه دا كه پێویستییاتی ئیداری وای خواس���توه كه ئ���ه و گۆڕانكارییانه به ده س���تێوه ردانی س���ه باره ت بكرێن، حیزبی���ش له گۆڕانكارییه كاندا ئه و وتی

"من ئاگاداری ئه وه نیم".

)366( سێشه ممه 92013/2/26 لۆکاڵ

گۆڕانكاری‌‌له‌به‌ڕێوه‌به‌ری‌‌گومرگه‌كانی‌‌سلێمانیدا‌ده‌كرێت"گۆڕانكاری‌‌له‌به‌ڕێوه‌به‌ره‌كاندا‌فه‌رمانی‌‌مه‌ڵبه‌نده‌،‌نه‌ك‌حكومه‌ت"

ده بێت شوێنی نیشته جێبون،

النیكه م، نیو تا یه ك كیلۆمه تر

دوربێت له كێڵگه نه وتی و غازییه كان

"دانیشتوانی‌نزیك‌كێڵگه‌‌نه‌وتییه‌كان‌زیاتر‌توشی‌شێرپه‌نجه‌‌ده‌بن""عێراق و كوردستان له ڕوی ژینگه ییه وه یه كێكن له ناخاوێنترین شوینه كانی دنیا"

مه رزی باشماخی نێوده وڵه تی فۆتۆ: یه حیا ئه حمه د "ئه رشیف"

کێلگه یه کی نه وت له نزیک گوندی حه سیره فۆتۆ: ئیحسان مه ال فوئاد

کردنی فه رمانبه رێك به به ڕێوه به ری گومرگ ته نها له به رئه وه ی

به رپرسی كۆمیته یه ، جگه له ته فسیری ئه وه ی که حیزب گۆڕانكارییه كان

ده كات نه ك حكومه ت، چ

ته فسیرێكی تر هه ڵده گرێت؟

C M Y K

(366( سێشه ممه ‌112013/2/26ره‌نگاڵه‌ره‌نگاڵه(366( سێشه ممه 102013/2/26

زۆر كه مه بگره گه ر بڵێم نییه ئافره تێك ببین���م جانتای پێ نه بێت ره نگه ته واو بێت، ب���ه اڵم ئه وه ی كه س���ه یره رۆژ ب���ه رۆژ قه ب���اره و ش���ێوه ی جانتاكان ده گۆڕێ���ت، به اڵم ئێس���تا پێویس���ته بزانیت ك���ه ئه وجانتایه ی ده یكڕیت تا

چه ند پێویستی تۆ پڕده كاته وه ؟جانتایه ك���ی گه وره ی ره ن���گ قاوه یی هه میشه پێویس���ته به تایبه تی بۆ ئه و كه سانه ی كه جینز له به رده كه ن )كاوبۆ( بۆ هه ڵگرتنی هه مو پێداویستییه كانیان، ج���ا دڵنیابه له كڕینی ئ���ه و جانتایه ی ك���ه گیرفانێك���ی بچوك���ی تێدایه بۆ ئه وه ی مۆبایله كه ت، كلیل و هه ڵگرتنی كه له هه م���و جانتایه كی گه وره دا هه یه جزدانی سانه وییه كه زۆر پێویسته بۆ هه ڵگرتنی پاره تیایدا به اڵم ئه وه ی كه كه س په یڕه وی ناكات به ستنه وه ی ئه و جزدانه بچوكه یه به زنجیرێك به ناوه وه ی جانتاكه ، جا ئه گه ر بێتو تۆ جانتاكه ت هێنده گه وره بێت ك���ه بۆ هه رجارێك یه ك ده قه بگه ڕێیت به دوای جزدانه كه تدا

ئه وه حس���ابی بكه كه بچیت بۆ ش���ت كڕین له بازار چه ندت پێویس���ته ؟ بۆیه به دڵنیاییه وه پێكهاته ی جانتا هێنده ی

جوانییه كه ی گرنگه .بۆنه و ئاهه نگه كان یه كێكن له و شوێنانه ی كه هه میش���ه تێی���دا ده جوڵیت، بۆیه پێویست ناكات له كاتی هه ر بۆنه یه كدا جانتایه ك���ی گه وره ی پڕ له كه ره س���ته له گ���ه ڵ خۆتدا هه ڵبگری���ت كه ره نگه توش���ی ونبون و نه مانی كه ره سه كانت ببی���ت، بۆیه جوانت���رو باش���تر وایه ك���ه جانتایه ك���ی بچوكی كریس���تاڵی گونجاو له گه ڵ ئه و جالنه ی له به رتدایه هه ڵبگریت كه ره نگ���ه هه م هه ڵگرتنی ئاسانبێت هه م ئه و پێداویستییانه ی كه گرنگه تێیدا بێت له )كلیل، مۆبایل، وه ئه و سوراوه ی كه كردوته ( جگه له مانه هه ر ش���تێكی تر بۆ بۆنه و ئاهه نگه كان زیاده یه كه پێویست ناكات جانتایه كی ناگونجاوت پێ بێت، بۆیه چیتر له مانه خۆت بێبه ش مه كه ره نگه ته نها كه مێك پێویستت به یارمه تی و راوێژكاری بێت.

گاکاوڕ

باشتر وایه هاوكاری خێزانه كه تان بكه ن له تێپه ڕاندن���ی ئه ركه كانی���ان، چونكه پێویس���تیان به ئێوه یه ، له وانه یه باری ته ندروس���تیتان پێویستی به وه هه بێت

سه ردانی پزیشك بكه یت.

هه ن���دێ كێش���ه له ش���وێنی كاره كه ت بێزارت ده كات، هه وڵبده هه ر ش���تێك په یوه ن���دی به ت���ۆوه نه ب���و خۆتی لێ دوربگری���ت، چونكه هیچ قازانجی تۆی

تێدا نییه .

به ه���ۆی ئازایه ت���ی خۆت���ه وه زۆربه ی ده ڕوات و به باش���ی ئیش���ه كانت به خت ی���اوه رت ده بێ���ت، په یوه ندییه كۆمه اڵیه تییه كان���ت به هێ���ز ده بێ���ت و

پرۆژه ی نوێ ده كه یت.

دارای���ت ده بێ���ت، ده س���تكه وتێكی هه ندێ ئیش هه یه ماوه یه كه پش���ت گوێت خس���توه ره نگ���ه ببێته هۆی هه ینی پرۆژه كان���ت، كه ڵه كه بون���ی

رۆژی به ختته .

ئێستا له كه شێكی ئارام ده ژیت هه رچی ئیش���ت هه یه بیكه یت باش���ه هه لێكی باشه بۆ ده رپه ڕاندنی كاره كانت. له روی سۆزدارییه وه خۆشه ویسته كه ت له هه مو

كات زیاتر پێویستی پێته .

هه وڵب���ده ته نه���ا كاره كان���ی خ���ۆت بكه یت، زۆر خۆت له ئیش���ی كه س���انی ت���ر هه ڵئه قورتێنیت، هه ن���دێ پاره ت به اڵم هه رزو خه رجی ده س���تده كه وێت

ده كه یت.

هه ن���گاو ب���ه ره و پێش���ه وه ده نێی���ت زۆرب���ه ی كاره كانت جێبه جێ ده كه یت. ئه م ماوه یه هه س���ت به دڵخۆشی زیاتر باشتر به ره و ده كه یت. ته ندروس���تیت

ده ڕوات.

سه ردانی كه س���ێكی ئازیزت ده كه یت. ره نگه س���ه ردانه كه ت كه م بخایه نێت و به هۆی هه واڵێكه وه كه ده یبیس���تیت ئیش���ه كانت به جێبهێڵی���ت و ماوه یه ك

خۆت دوره په رێز بكه یت.

ئ���ه رك به رپرس���یارێتی و چه ندی���ن ده كه وێته سه رشانت، پێویسته به جدی كاری بۆ بكه یت، ره نگه ماندوت بكات، به اڵم به ڕاس���تی جێ ده س���تتان دیار

ده بێت.

پێویس���ته بڕی���اری یه كالییكه ره وه بده ی���ت، كاره كان���ت له س���ه ر دواخس���تنی بڕیاره كان���ت زیان���ت ئیش���وكاره كان پێده گه یه نێ���ت و

له سه رت كۆده بێته وه .

ماوه یه ك���ه س���ه رقاڵی ئیش���ێكیت دور نیی���ه هه ندێ���ك ماندوت بكات. پێویس���ته پش���ویه ك وه ربگری���ت، چونك���ه خه ریكه كارده كاته س���ه ر

باری ته ندروستیت.

قرژاڵدوانه‌‌

هه ڵس���وكه وتت ش���ێوازی له وانه ی���ه كار بكاته س���ه ر خۆشه ویس���ته كه ت و ببێت���ه هۆی بێزاركردنی ، باش���تر وایه مامه ڵه كان���ت ن���ه رم و نیانتر بكه یت بۆ

رودانی هه ر كێشه یه كی سۆزداری .

نه‌‌هه‌‌‌نگسه‌‌تڵگیسککه‌‌واندوپشکته‌‌رازووفه‌‌ریکشێر

Fashionگۆشه یه كی تایبه ته به جل و به رگ

دیزاینه ر و راوێژكاری fashion "سه فین عارفی " ئاماده ی ده كات

تا چه ند ئه و جانتایه ی ده یكڕیت.. گونجاوه بۆ تۆ!؟

له‌فه‌یسبووکه‌وه‌

safeen.arif@yahoo.com Twitter @SafeenArif

ئا: ئاكۆ حه مه د رابی

هه رچه نده تائێستا زۆربه مان كاتێك ناوی قه ندیل دێته به رگوێمان ته نها گه ریال و پارتی كرێكارانی كوردستان )په كه كه ( وه بیردێته وه ، به اڵم له كن ئه وانیش ژیانی خه ڵكانی گونده كان

هه ن كه له نێویشیاندا "منداڵ " هه یه و ئه وانیش به شێكن له و چیرۆكه ی

قه ندیل.

بناری قه ندیل، ئه و شوێنه ی یه كتربڕی نێوان كوردستانی باكور و باشوره و ماوه ی س����ااڵنێكی زۆره چه كداران����ی په كه كه ناس����راو به "گه ریال" تێیدا نیشته جێن و به رامبه ر ده وڵه ت����ی توركیا ده جه نگن، رۆژانه له الیه ن سوپای توركیاوه به فڕۆكه تۆپباران ده كرێن. بناری چیای قه ندیل نزیك����ه ی دو كاتژمێر له ق����ه زای رانیه ی دوره و به پارێزگای س����لێمانییه وه سه ر

چه ندین گوندیش له خۆ ده گرێت.ده نگی فڕۆك����ه جه نگییه كانی توركیا وایك����ردوه كه مندااڵنی بن����اری قه ندیل هه س����ت به ترس بكه ن و چه ند منداڵێكی گونده كانیش ب����اس له وه ده كه ن ئه وان له ده نگی فڕۆكه ده ترسن له به رامبه ریشدا چه ن����د منداڵێكی تر ده ڵێ����ن " ده نگی

فڕۆكه نامانترسێنێت".رێبی����ن منداڵێك����ی ته مه ن هه ش����ت س����اڵه ی دانیش����توی بن����اری قه ندیله و له پۆلی دوه م����ی بنه ڕه تییه ، هه ركاتێك ده نگی فڕۆكه ده بیستێ هه ست به ترس ده كات و پرسیار ده كات و ده ڵێت "باشه

بۆ ئه و فڕۆكانه وازمان لێناهێنن؟".هاوڕێكانیدا له گ����ه ڵ كاتێ����ك رێبین به ره و قوتابخانه به ڕێده كه ون هه میش����ه س����ه ریان بۆ ئاس����مان به رزده كه نه وه و چ����او له فڕۆكه كان ده گێ����ڕن بۆ ئه وه ی خێرا خۆیان به ماڵه وه یاندا بكه نه وه كه ده نگی له ترس����ی ده بن له قوتابخانه ش بێنه ناوێ����رن له ژوره كانی����ان فڕۆك����ه ده ره وه ، وه ك ئ����ه و منداڵه وتی " ئه رێ ئه و فڕۆكانه ك����ه ی ده هێڵن ئێمه به بێ

ترس بچین بۆ قوتابخانه ؟!".

ئا: به ختیار حسێن

ره نگه ئه گه ر شاره زای باشی نێو شاری هه ولێر نه بیت، به ئاسانی

له مانای ئه و دو وشه یه تێنه گه یت، به اڵم ئه و دو وشه یه نێوی دو خواردنگه ی شاری هه ولێرن و

خاوه نه كانیشیان جه خت ده كه نه وه كه به هۆی ئه و ناوانه وه فرۆشیان

زیادیكردوه .

به نێوی خێزانه كه یه وه ناوی ناوه "چاوی چاوم"

یه كێك له و ناوانه ی ك���ه مێژویه كی زیاتر له 30 س���اڵه ی هه یه له ش���اری هه ولێ���ر ماركێتی )چاوی چ���اوم(ه كه ده كه وێته بازاڕی ئیس���كان و پێشتریش چێشخانه بوه . یوسف محه مه د خاوه نی ماركێته كه رونیكرده وه كه له به رئه وه ی له ماڵه وه زۆر به خێزانه كه ی وتوه چاوی چاوم، بۆیه كاتێك كه چێش���خانه یان كردوه ته وه سه ره تا به نێوی )محه مه د( بوه ، به اڵم به هۆی ئه وه ی زۆر وش���ه ی )چ���اوی چ���اوم(ی دوباره كردوه ته وه بۆی���ه وایلێهاتوه كه س ناوی نه زانیوه و به چێش���خانه ی چاوی چاوم به ناوبانگ ب���وه ، له به رئه وه ناچارب���وه ناوه كه ی

بگۆڕێت بۆ ئه و وشه یه . یوسف ئاماژه ی به وه كرد كه خه ڵكێكی زۆر تائێستا ناوه كه یان به الوه خۆشه و ناولێنانه ك���ه ی ه���ۆكاری پرس���یاری لێده كات و هه ندێ���ك خه ڵكیش به هۆی ناوه ك���ه وه توانجی لێ���ده ده ن، له گه ڵ ئه وه ش���دا چه ندین ك���ه س داوایكردوه

ناوه كه یان پێبفرۆش���ێت، یان رێگه یان بدات بۆ ئه وه ی ش���وێنی تر به هه مان ن���اوه وه بكه نه وه ، ب���ه اڵم رازی نه بوه و ده ستبه رداری ناوه كه ش نابێت، چونكه كاریگ���ه ری هه بوه له س���ه ر زیادبونی و

فرۆشیشی هه بوه .

بۆ )جه رگی جه رگم(؟كه بابخان���ه ی )جه رگ���ی جه رگ���م( یه كێكی تره ل���ه و ناوانه ی كه ئه ویش مێژویه ك���ی زیاتر له 30 س���اڵی هه یه عه بدولكه ریمی نه ریم���ان له هه ولێ���ر و خاوه نی ، ئاماژه ی به وه دا كه س���ه ره تا له سااڵنی هه ش���تاكاندا ته نها )جه رگ(ی���ان فرۆش���توه و تائێس���تاش ه���ه ر به رده وامن له و پیشه یه ، بۆیه ناوبانگیان خۆماڵییه و خواردنه كانیان ده ركردوه و قه س���ابخانه ی خۆیان هه ی���ه ، ئه وه ش وایكردوه خه ڵكێك���ی زۆر به و هۆیه وه ناوه كه یان پرس���یاری تێبكات و رویان

لێبكات.هاوشێوه ی )جه رگی جه رگم( خاوه نی ئ���ه م كه بابخانه یه ش باس���ی له وه كرد كه تائێس���تا چه ندین كه س له هه ولێر داوایانك���ردوه ئه وانی���ش ب���ه و ناوه وه ش���وێن بكه نه وه و ئه وان رازی نه بون، به اڵم ئه گه ر بێتو ل���ه ده ره وه ی هه ولێر به و ناوه وه ش���وێن بكرێت���ه وه ، ئه وان

پێیان خۆشه و یارمه تیشی ده ده ن.

ده بێت ناوه كان له گه ڵ خواردنه كان بگونجێن

پڕۆفیسۆر د.عومه ر په تی ، مامۆستای زانك���ۆ و چ���االك له بواری گه ش���ه دان

به زمانی كوردی به ئاوێنه ی راگه یاند كه هه رێمی كوردس���تان زۆر كه مته رخه مه ل���ه ڕوی زمانه وانی و گرنگ���ی زۆر به و بواره ن���ه داوه ، ئه م���ه ش ده گه ڕێته وه ب���ۆ الیه نی به رپرس كه س���ه رۆكایه تی هه رێ���م و په رله مان���ه ، چونك���ه ئه گه ر تا پێ���ش راپه ڕی���ن رژێمه كانی عێراق له ناوبردن���ی توان���ه وه و مه به س���تیان

زمانی ك���وردی بوبێ���ت و رێگری له مه كرابێت، ئه وا له ئێستاش���دا به رپرسانی ك���ورد كه مته رخه مب���ون له به رامب���ه ر دان���ان و ئه گین���ا ك���وردی ، زمان���ی نوسینی تابلۆكانی س���ه ر چێشتخانه و ئه ركی ش���ه قامه كان، فه رمان���گاكان و ئه نجومه نه كانی پارێزگا و ش���اره وانین، ب���ه اڵم له وه ش���دا پێ���وه ری حزبایه تی

كه س���انی له به رئه وه ی ره چاوك���راوه ، پسپۆڕ و شاره زا له و باره یه وه دانه نراون، بۆیه ئ���ه و ناوانه ی ب���ۆ خواردنگاكان داده نرێ���ن ده بێ���ت بگونجێ���ن له گه ڵ خ���واردن بۆ ئ���ه وه ی كاتێك بیانییه ك پرس���یاری ناوه ك���ه ده كات بگونجێت، نه وه ك���و نه گونجێت و گاڵته ی به ناوه كه

بێت.

ئا: ئاوێنه

چه ند مامۆستایه كی ئاینی پێشنیاری نه هێشتنی دانانی پرسه یان

له مزگه وته كانی كوردستاندا كردوه و وه زاره تی ئه وقافیش پشتگیرییان

ده كات، به اڵم پێیوایه كه ئه وه به شێك له كلتور و ده بێت له الیه ن

مامۆستایانی ئاینییه وه كار بۆ نه مانی بكرێت.

به پێی كلت���ور و داب و نه ریتی ئاینی ئیس���الم، هه ركاتێك كه س���ێك كۆچی دوایی ده كات ئه وا كه س���وكاره كه ی بۆ ماوه ی چه ن���د رۆژێك ك���ه له زۆربه ی رۆژه دو كوردس���تاندا ش���اره كانی له مزگه وت���دا پرس���ه ی ب���ۆ داده نێن و ب���ۆ هاوڕێكانی���ان نزی���ك و كه س���ه ده ربڕینی سه ره خۆش���ی س���ه ردانیان ده ك���ه ن، به هه مانش���ێوه له ماڵه وه ش پرس���ه بۆ ژن���ان ده گێڕدرێ���ت، به اڵم ئ���ه وه ی ب���ه الی هاواڵتیان���ه وه بوه ته نیگه ران���ی ، زیادبون���ی مه س���ره فاتی پرسه یه به جۆرێك هه ندێجار بۆ گێڕانی پرس���ه یه ك بۆ دو رۆژ چه ندین ملیۆن دیناری تێده چێت ئه وه ش بۆ )پاره ی مه الی قورئان خوێ���ن و كڕینی ئاو بۆ مزگه وت و ئاماده كردن���ی خواردن( كه ئه وه ش له سه ر ئه ركی خاوه ن پرسه كه

ده بێت.له الی���ه ن راب���ردودا له هه فت���ه ی مامۆس���تایه كی ئاینییه وه پێش���نیاری نه هێش���تنی پرس���ه له مزگه وته كان���دا ئه وقافیش وه زاره ت���ی باڵوكرای���ه وه و

پشتگیری له و پێشنیاره ده كات.حاج���ی ئاوات حس���ێن ج���اف كه دانیشتوی قه زای چه مچه ماڵه و خاوه نی رونكرده وه ئاوێنه ی بۆ پێشنیاره كه یه كه له ئاینی ئیسالمدا هاتوه هه ر كاتێك كه س���ێك كۆچی دوایی كرد پێویسته

كه س���وكاره كه ی تا گۆڕستان له گه ڵیدا بڕۆن و به خاكی بسپێرن و دواتر ئاساییه ئه گه ر هه ندێك له كه سوكاری سه ردانی ماڵه كه بك���ه ن، به اڵم نه ك پرس���ه ی گه وره ی ب���ۆ دابنرێ���ت، بۆیه ئه ویش پێش���نیاری كردوه كه له مه ودوا پرسه له مزگه وته كان���دا نه مێنێ���ت، یاخ���ود ئه گه ر بمێنێت بكرێته یه ك رۆژ ئه وه ش به بێ كڕینی ئاو، نه خوێندنی قورئان و هه ڵنه دان���ی خێمه و وتی "ب���ڕوام وایه پرس���ه نامێنێ ، به اڵم گرن���گ ئه وه یه

مامۆس���تایانی ئاین���ی ورده كاری ئه و پێشنیاره بۆ خه ڵك رونبكه نه وه ".

هه ر له وباره یه وه وته بێژی وه زاره تی ئه وقاف و كاروب���اری ئاینی حكومه تی نه قش���به ندی مه ری���وان هه رێ���م، له لێدوانێكدا بۆ ئاوێن���ه رایگه یاند كه دانانی پرس���ه نه شه رعی و نه سوننه ته ، به ڵكو كلتور و داب و نه ریته و زیانیش���ی هه یه بۆ خ���اوه ن مردوه ك���ه ، چونكه پێویس���ته مه س���ره فاتێكی زۆر بكات، جگه ل���ه وه ش هه ندێك كه س پرس���ه

ب���ۆ خۆنیش���اندان ده ك���ه ن و ئه وه ش پێچه وانه ی ئاینی ئیسالمه .

پێشنیاره كه ئاشكرایكرد كه ناوبراو بڕیاری له سه ر نه دراوه ، به اڵم ده كرێت گفتوگۆی له س���ه ر بكرێت، چونكه هه ر پێشنیارێك بۆ سه قامگیری كۆمه اڵیه تی بێت پشتگیری ده كه ن، به اڵم نامانه وێت ببێته بڕیار، به ڵكه پێویس���ته فه توای ئیمام و له رێگ���ه ی ده ربكرێ���ت و ب���ۆ ئایا كه رونبكرێت���ه وه خه تیبه كانه وه

شه رعییه یان نا.

ده‌نگی‌‌فڕۆكه‌،‌مندااڵنی‌‌قه‌ندیلی‌‌تاساندوه‌

)چاوی‌‌چاوم،‌جه‌رگی‌‌جه‌رگم(‌دو‌ناوی‌‌سه‌رنجڕاكێشی‌‌هه‌ولێر

ئا: ئاوێنه

بۆ جه ژنی نه ورۆزی ئه مساڵ ، پارێزگای هه ولێر هه ڵده ستێت

به سازكردنی فیستیڤاڵێكی گه وره كه ماوه ی 10 رۆژ ده خایه نێت و كۆمپانیای

)بابیلۆن( سه رپه رشتی ده كات.

له و باره یه وه س���ه رچاوه یه كی ئاگادار له فیستیڤاڵه كه به ئاوێنه ی راگه یاند كه فیستیڤاڵه كه به بۆنه ی ن���ه ورۆزو بۆنه كان���ه و جه ژن���ی م���اوه ی 10 رۆژ ده خایه نێت واته له )10-3 هه ت���ا 20-3( بۆ ئه و مه به س���ته ش چه ندی���ن چاالكی جۆراج���ۆر ئاماده كراون و جیاواز

ده بێت له سااڵنی رابردو.س���ه رچاوه كه ئاماژه ی به وه دا ك���ه سه رپه رش���تی كاره كان���ی ئ���ه و فیس���تیڤاڵه س���پێردراوه به كۆمپانیای )بابیلۆن( و بۆ ئه و مه به سته ش چه ند هونه رمه ندێكی بانگهێش���تی به نێوبان���گ

فیستیڤاڵه كه ده كرێن.

"دانانی‌‌پرسه‌‌نه‌شه‌رعی‌و‌نه‌سوننه‌ته‌"

ئه‌مساڵ‌‌له‌هه‌ولێر‌جه‌ژنی‌‌نه‌ورۆز‌ده‌بێته‌‌‌10رۆژ‌

منداڵێكی دیكه ی )رێبین(یش به نێوی )دیار( ئاره زو ده كات كه هه میشه وه ك زۆربه ی مندااڵنی دیكه له نزیكی ماڵه وه یان یاری و گه م����ه ی جۆراوجۆر بكه ن، به اڵم فڕۆكه ناهێڵێت به و ئاره زوه یان بگه ن و به ئاس����وده ییه وه یارییه كانی����ان بكه ن، چونك����ه ئ����ه و فڕۆكانه هه میش����ه دێنه سه ریان و ژیانیان تاڵكردون "پێم خۆش نییه گوێم له ده نگی فڕۆكه بێت، چونكه

ئه وان بۆ كوشتنی ئێمه دێنه ئێره ".ته نان����ه ت له منداڵ����ه كان، جگ����ه كه سوكاریش����یان گه واهی ئه و راستییه

ده ده ن كه ده نگی فڕۆكه ، منداڵه كانیانی ترس����اندوه ، مری����ه م حس����ێن له گوندی ك����ه ب����ه وه دا ئام����اژه ی )زه رگ����ه ل( هه ركاتێ����ك منداڵه كانیان ده نگی فڕۆكه ده بیس����تن ده س����ت ده ك����ه ن به گریان و خێرا خۆیان ده خه نه باوه ش����ی ئه وان "به ڕاس����تی بۆردوم����ان و ده نگ����ی ئه و فڕۆكان����ه به ش����ێوه یه كی یه كجار خراپ منداڵه كان����ی ئه و گوندان����ه ی تۆقاندوه كه چێژ له هیچ ش����تێك وه رناگرن و هه ر پێمانده ڵێ����ن دایك����ه ئ����ه و فرۆكانه بۆ دێنه ئێره ، ته نانه ت به جۆرێك ترساون

كه زۆرجار تا دره نگانی ش����ه و خه ویان لێناكه وێت و ئه مه ش به راس����تی بۆ ئێمه زۆر ناخۆش����ه و كاریگه ری كردۆته سه ر

ده رونی ئێمه ش چ جای منداڵه كان".رێبین و قسه كانی به پێچه وانه ی به اڵم دیارو مریه م حس����ێن، )ش����ه هێن( كه منداڵێكی دیكه ی ته مه ن شه ش ساڵه و یه كێكه له مندااڵنی گوندی )بۆكریسكان( كه قاتێكی كوردی ره نگ خاكی له شێوه ی جلی گه ریالكان پۆش����یبو، دو په نجه ی ده س����تی ده سته راس����تی به رزك����رده وه وه ك نیش����انه ی سه ركه وتن و وتی "ئێمه

له و فڕۆكانه ناترس����ین كه بۆردومانمان ده كه ن، حه ز ده كه ن ب����ا هه مو رۆژێك بێ����ن، ئێم����ه لێره ین و خه ریك����ی ژیانی

خۆمانین و واز ناهێنین". شه هێن هه رچه نده ته مه نێكی بچوكی هه ی����ه ، به اڵم له هه مانكاتدا عه ش����قێكی زۆر سه یرش����ی بۆ كوردستان و قه ندیل هه ی����ه "قه ندیلم خۆش����ده وێت، چونكه خاكی كوردستانه و بۆ ئێمه زۆر خۆشه و له ده نگی م����ن س����ه ربه رزییه ، جێگه ی فڕۆكه و ته نانه ت له بۆردومانه كانیش����یان

ناترسم".

چه ند منداڵێک دوای بۆردومانی فڕۆکه کانی تورکیا خه ریکی هه ڵگرتنه وه ی کتێبن فۆتۆ: ئاوێنه

دیمه نێک له شاری هه ولێر فۆتۆ: ئارام که ریم

ئه وه نده چاڵی بۆ خه ڵك هه ڵكه ند تا خۆی كه وته ناوی

چێشتخانه و که بابی جه رگی جه رگم له هه ولێر فۆتۆ: به ختیار

پرسه نه ریتێکی کۆمه اڵیه تی فۆتۆ: ئارام که ریم

C M Y K

(366( سێشه ممه ‌112013/2/26ره‌نگاڵه‌ره‌نگاڵه(366( سێشه ممه 102013/2/26

زۆر كه مه بگره گه ر بڵێم نییه ئافره تێك ببین���م جانتای پێ نه بێت ره نگه ته واو بێت، ب���ه اڵم ئه وه ی كه س���ه یره رۆژ ب���ه رۆژ قه ب���اره و ش���ێوه ی جانتاكان ده گۆڕێ���ت، به اڵم ئێس���تا پێویس���ته بزانیت ك���ه ئه وجانتایه ی ده یكڕیت تا

چه ند پێویستی تۆ پڕده كاته وه ؟جانتایه ك���ی گه وره ی ره ن���گ قاوه یی هه میشه پێویس���ته به تایبه تی بۆ ئه و كه سانه ی كه جینز له به رده كه ن )كاوبۆ( بۆ هه ڵگرتنی هه مو پێداویستییه كانیان، ج���ا دڵنیابه له كڕینی ئ���ه و جانتایه ی ك���ه گیرفانێك���ی بچوك���ی تێدایه بۆ ئه وه ی مۆبایله كه ت، كلیل و هه ڵگرتنی كه له هه م���و جانتایه كی گه وره دا هه یه جزدانی سانه وییه كه زۆر پێویسته بۆ هه ڵگرتنی پاره تیایدا به اڵم ئه وه ی كه كه س په یڕه وی ناكات به ستنه وه ی ئه و جزدانه بچوكه یه به زنجیرێك به ناوه وه ی جانتاكه ، جا ئه گه ر بێتو تۆ جانتاكه ت هێنده گه وره بێت ك���ه بۆ هه رجارێك یه ك ده قه بگه ڕێیت به دوای جزدانه كه تدا

ئه وه حس���ابی بكه كه بچیت بۆ ش���ت كڕین له بازار چه ندت پێویس���ته ؟ بۆیه به دڵنیاییه وه پێكهاته ی جانتا هێنده ی

جوانییه كه ی گرنگه .بۆنه و ئاهه نگه كان یه كێكن له و شوێنانه ی كه هه میش���ه تێی���دا ده جوڵیت، بۆیه پێویست ناكات له كاتی هه ر بۆنه یه كدا جانتایه ك���ی گه وره ی پڕ له كه ره س���ته له گ���ه ڵ خۆتدا هه ڵبگری���ت كه ره نگه توش���ی ونبون و نه مانی كه ره سه كانت ببی���ت، بۆیه جوانت���رو باش���تر وایه ك���ه جانتایه ك���ی بچوكی كریس���تاڵی گونجاو له گه ڵ ئه و جالنه ی له به رتدایه هه ڵبگریت كه ره نگ���ه هه م هه ڵگرتنی ئاسانبێت هه م ئه و پێداویستییانه ی كه گرنگه تێیدا بێت له )كلیل، مۆبایل، وه ئه و سوراوه ی كه كردوته ( جگه له مانه هه ر ش���تێكی تر بۆ بۆنه و ئاهه نگه كان زیاده یه كه پێویست ناكات جانتایه كی ناگونجاوت پێ بێت، بۆیه چیتر له مانه خۆت بێبه ش مه كه ره نگه ته نها كه مێك پێویستت به یارمه تی و راوێژكاری بێت.

گاکاوڕ

باشتر وایه هاوكاری خێزانه كه تان بكه ن له تێپه ڕاندن���ی ئه ركه كانی���ان، چونكه پێویس���تیان به ئێوه یه ، له وانه یه باری ته ندروس���تیتان پێویستی به وه هه بێت

سه ردانی پزیشك بكه یت.

هه ن���دێ كێش���ه له ش���وێنی كاره كه ت بێزارت ده كات، هه وڵبده هه ر ش���تێك په یوه ن���دی به ت���ۆوه نه ب���و خۆتی لێ دوربگری���ت، چونكه هیچ قازانجی تۆی

تێدا نییه .

به ه���ۆی ئازایه ت���ی خۆت���ه وه زۆربه ی ده ڕوات و به باش���ی ئیش���ه كانت به خت ی���اوه رت ده بێ���ت، په یوه ندییه كۆمه اڵیه تییه كان���ت به هێ���ز ده بێ���ت و

پرۆژه ی نوێ ده كه یت.

دارای���ت ده بێ���ت، ده س���تكه وتێكی هه ندێ ئیش هه یه ماوه یه كه پش���ت گوێت خس���توه ره نگ���ه ببێته هۆی هه ینی پرۆژه كان���ت، كه ڵه كه بون���ی

رۆژی به ختته .

ئێستا له كه شێكی ئارام ده ژیت هه رچی ئیش���ت هه یه بیكه یت باش���ه هه لێكی باشه بۆ ده رپه ڕاندنی كاره كانت. له روی سۆزدارییه وه خۆشه ویسته كه ت له هه مو

كات زیاتر پێویستی پێته .

هه وڵب���ده ته نه���ا كاره كان���ی خ���ۆت بكه یت، زۆر خۆت له ئیش���ی كه س���انی ت���ر هه ڵئه قورتێنیت، هه ن���دێ پاره ت به اڵم هه رزو خه رجی ده س���تده كه وێت

ده كه یت.

هه ن���گاو ب���ه ره و پێش���ه وه ده نێی���ت زۆرب���ه ی كاره كانت جێبه جێ ده كه یت. ئه م ماوه یه هه س���ت به دڵخۆشی زیاتر باشتر به ره و ده كه یت. ته ندروس���تیت

ده ڕوات.

سه ردانی كه س���ێكی ئازیزت ده كه یت. ره نگه س���ه ردانه كه ت كه م بخایه نێت و به هۆی هه واڵێكه وه كه ده یبیس���تیت ئیش���ه كانت به جێبهێڵی���ت و ماوه یه ك

خۆت دوره په رێز بكه یت.

ئ���ه رك به رپرس���یارێتی و چه ندی���ن ده كه وێته سه رشانت، پێویسته به جدی كاری بۆ بكه یت، ره نگه ماندوت بكات، به اڵم به ڕاس���تی جێ ده س���تتان دیار

ده بێت.

پێویس���ته بڕی���اری یه كالییكه ره وه بده ی���ت، كاره كان���ت له س���ه ر دواخس���تنی بڕیاره كان���ت زیان���ت ئیش���وكاره كان پێده گه یه نێ���ت و

له سه رت كۆده بێته وه .

ماوه یه ك���ه س���ه رقاڵی ئیش���ێكیت دور نیی���ه هه ندێ���ك ماندوت بكات. پێویس���ته پش���ویه ك وه ربگری���ت، چونك���ه خه ریكه كارده كاته س���ه ر

باری ته ندروستیت.

قرژاڵدوانه‌‌

هه ڵس���وكه وتت ش���ێوازی له وانه ی���ه كار بكاته س���ه ر خۆشه ویس���ته كه ت و ببێت���ه هۆی بێزاركردنی ، باش���تر وایه مامه ڵه كان���ت ن���ه رم و نیانتر بكه یت بۆ

رودانی هه ر كێشه یه كی سۆزداری .

نه‌‌هه‌‌‌نگسه‌‌تڵگیسککه‌‌واندوپشکته‌‌رازووفه‌‌ریکشێر

Fashionگۆشه یه كی تایبه ته به جل و به رگ

دیزاینه ر و راوێژكاری fashion "سه فین عارفی " ئاماده ی ده كات

تا چه ند ئه و جانتایه ی ده یكڕیت.. گونجاوه بۆ تۆ!؟

له‌فه‌یسبووکه‌وه‌

safeen.arif@yahoo.com Twitter @SafeenArif

ئا: ئاكۆ حه مه د رابی

هه رچه نده تائێستا زۆربه مان كاتێك ناوی قه ندیل دێته به رگوێمان ته نها گه ریال و پارتی كرێكارانی كوردستان )په كه كه ( وه بیردێته وه ، به اڵم له كن ئه وانیش ژیانی خه ڵكانی گونده كان

هه ن كه له نێویشیاندا "منداڵ " هه یه و ئه وانیش به شێكن له و چیرۆكه ی

قه ندیل.

بناری قه ندیل، ئه و شوێنه ی یه كتربڕی نێوان كوردستانی باكور و باشوره و ماوه ی س����ااڵنێكی زۆره چه كداران����ی په كه كه ناس����راو به "گه ریال" تێیدا نیشته جێن و به رامبه ر ده وڵه ت����ی توركیا ده جه نگن، رۆژانه له الیه ن سوپای توركیاوه به فڕۆكه تۆپباران ده كرێن. بناری چیای قه ندیل نزیك����ه ی دو كاتژمێر له ق����ه زای رانیه ی دوره و به پارێزگای س����لێمانییه وه سه ر

چه ندین گوندیش له خۆ ده گرێت.ده نگی فڕۆك����ه جه نگییه كانی توركیا وایك����ردوه كه مندااڵنی بن����اری قه ندیل هه س����ت به ترس بكه ن و چه ند منداڵێكی گونده كانیش ب����اس له وه ده كه ن ئه وان له ده نگی فڕۆكه ده ترسن له به رامبه ریشدا چه ن����د منداڵێكی تر ده ڵێ����ن " ده نگی

فڕۆكه نامانترسێنێت".رێبی����ن منداڵێك����ی ته مه ن هه ش����ت س����اڵه ی دانیش����توی بن����اری قه ندیله و له پۆلی دوه م����ی بنه ڕه تییه ، هه ركاتێك ده نگی فڕۆكه ده بیستێ هه ست به ترس ده كات و پرسیار ده كات و ده ڵێت "باشه

بۆ ئه و فڕۆكانه وازمان لێناهێنن؟".هاوڕێكانیدا له گ����ه ڵ كاتێ����ك رێبین به ره و قوتابخانه به ڕێده كه ون هه میش����ه س����ه ریان بۆ ئاس����مان به رزده كه نه وه و چ����او له فڕۆكه كان ده گێ����ڕن بۆ ئه وه ی خێرا خۆیان به ماڵه وه یاندا بكه نه وه كه ده نگی له ترس����ی ده بن له قوتابخانه ش بێنه ناوێ����رن له ژوره كانی����ان فڕۆك����ه ده ره وه ، وه ك ئ����ه و منداڵه وتی " ئه رێ ئه و فڕۆكانه ك����ه ی ده هێڵن ئێمه به بێ

ترس بچین بۆ قوتابخانه ؟!".

ئا: به ختیار حسێن

ره نگه ئه گه ر شاره زای باشی نێو شاری هه ولێر نه بیت، به ئاسانی

له مانای ئه و دو وشه یه تێنه گه یت، به اڵم ئه و دو وشه یه نێوی دو خواردنگه ی شاری هه ولێرن و

خاوه نه كانیشیان جه خت ده كه نه وه كه به هۆی ئه و ناوانه وه فرۆشیان

زیادیكردوه .

به نێوی خێزانه كه یه وه ناوی ناوه "چاوی چاوم"

یه كێك له و ناوانه ی ك���ه مێژویه كی زیاتر له 30 س���اڵه ی هه یه له ش���اری هه ولێ���ر ماركێتی )چاوی چ���اوم(ه كه ده كه وێته بازاڕی ئیس���كان و پێشتریش چێشخانه بوه . یوسف محه مه د خاوه نی ماركێته كه رونیكرده وه كه له به رئه وه ی له ماڵه وه زۆر به خێزانه كه ی وتوه چاوی چاوم، بۆیه كاتێك كه چێش���خانه یان كردوه ته وه سه ره تا به نێوی )محه مه د( بوه ، به اڵم به هۆی ئه وه ی زۆر وش���ه ی )چ���اوی چ���اوم(ی دوباره كردوه ته وه بۆی���ه وایلێهاتوه كه س ناوی نه زانیوه و به چێش���خانه ی چاوی چاوم به ناوبانگ ب���وه ، له به رئه وه ناچارب���وه ناوه كه ی

بگۆڕێت بۆ ئه و وشه یه . یوسف ئاماژه ی به وه كرد كه خه ڵكێكی زۆر تائێستا ناوه كه یان به الوه خۆشه و ناولێنانه ك���ه ی ه���ۆكاری پرس���یاری لێده كات و هه ندێ���ك خه ڵكیش به هۆی ناوه ك���ه وه توانجی لێ���ده ده ن، له گه ڵ ئه وه ش���دا چه ندین ك���ه س داوایكردوه

ناوه كه یان پێبفرۆش���ێت، یان رێگه یان بدات بۆ ئه وه ی ش���وێنی تر به هه مان ن���اوه وه بكه نه وه ، ب���ه اڵم رازی نه بوه و ده ستبه رداری ناوه كه ش نابێت، چونكه كاریگ���ه ری هه بوه له س���ه ر زیادبونی و

فرۆشیشی هه بوه .

بۆ )جه رگی جه رگم(؟كه بابخان���ه ی )جه رگ���ی جه رگ���م( یه كێكی تره ل���ه و ناوانه ی كه ئه ویش مێژویه ك���ی زیاتر له 30 س���اڵی هه یه عه بدولكه ریمی نه ریم���ان له هه ولێ���ر و خاوه نی ، ئاماژه ی به وه دا كه س���ه ره تا له سااڵنی هه ش���تاكاندا ته نها )جه رگ(ی���ان فرۆش���توه و تائێس���تاش ه���ه ر به رده وامن له و پیشه یه ، بۆیه ناوبانگیان خۆماڵییه و خواردنه كانیان ده ركردوه و قه س���ابخانه ی خۆیان هه ی���ه ، ئه وه ش وایكردوه خه ڵكێك���ی زۆر به و هۆیه وه ناوه كه یان پرس���یاری تێبكات و رویان

لێبكات.هاوشێوه ی )جه رگی جه رگم( خاوه نی ئ���ه م كه بابخانه یه ش باس���ی له وه كرد كه تائێس���تا چه ندین كه س له هه ولێر داوایانك���ردوه ئه وانی���ش ب���ه و ناوه وه ش���وێن بكه نه وه و ئه وان رازی نه بون، به اڵم ئه گه ر بێتو ل���ه ده ره وه ی هه ولێر به و ناوه وه ش���وێن بكرێت���ه وه ، ئه وان

پێیان خۆشه و یارمه تیشی ده ده ن.

ده بێت ناوه كان له گه ڵ خواردنه كان بگونجێن

پڕۆفیسۆر د.عومه ر په تی ، مامۆستای زانك���ۆ و چ���االك له بواری گه ش���ه دان

به زمانی كوردی به ئاوێنه ی راگه یاند كه هه رێمی كوردس���تان زۆر كه مته رخه مه ل���ه ڕوی زمانه وانی و گرنگ���ی زۆر به و بواره ن���ه داوه ، ئه م���ه ش ده گه ڕێته وه ب���ۆ الیه نی به رپرس كه س���ه رۆكایه تی هه رێ���م و په رله مان���ه ، چونك���ه ئه گه ر تا پێ���ش راپه ڕی���ن رژێمه كانی عێراق له ناوبردن���ی توان���ه وه و مه به س���تیان

زمانی ك���وردی بوبێ���ت و رێگری له مه كرابێت، ئه وا له ئێستاش���دا به رپرسانی ك���ورد كه مته رخه مب���ون له به رامب���ه ر دان���ان و ئه گین���ا ك���وردی ، زمان���ی نوسینی تابلۆكانی س���ه ر چێشتخانه و ئه ركی ش���ه قامه كان، فه رمان���گاكان و ئه نجومه نه كانی پارێزگا و ش���اره وانین، ب���ه اڵم له وه ش���دا پێ���وه ری حزبایه تی

كه س���انی له به رئه وه ی ره چاوك���راوه ، پسپۆڕ و شاره زا له و باره یه وه دانه نراون، بۆیه ئ���ه و ناوانه ی ب���ۆ خواردنگاكان داده نرێ���ن ده بێ���ت بگونجێ���ن له گه ڵ خ���واردن بۆ ئ���ه وه ی كاتێك بیانییه ك پرس���یاری ناوه ك���ه ده كات بگونجێت، نه وه ك���و نه گونجێت و گاڵته ی به ناوه كه

بێت.

ئا: ئاوێنه

چه ند مامۆستایه كی ئاینی پێشنیاری نه هێشتنی دانانی پرسه یان

له مزگه وته كانی كوردستاندا كردوه و وه زاره تی ئه وقافیش پشتگیرییان

ده كات، به اڵم پێیوایه كه ئه وه به شێك له كلتور و ده بێت له الیه ن

مامۆستایانی ئاینییه وه كار بۆ نه مانی بكرێت.

به پێی كلت���ور و داب و نه ریتی ئاینی ئیس���الم، هه ركاتێك كه س���ێك كۆچی دوایی ده كات ئه وا كه س���وكاره كه ی بۆ ماوه ی چه ن���د رۆژێك ك���ه له زۆربه ی رۆژه دو كوردس���تاندا ش���اره كانی له مزگه وت���دا پرس���ه ی ب���ۆ داده نێن و ب���ۆ هاوڕێكانی���ان نزی���ك و كه س���ه ده ربڕینی سه ره خۆش���ی س���ه ردانیان ده ك���ه ن، به هه مانش���ێوه له ماڵه وه ش پرس���ه بۆ ژن���ان ده گێڕدرێ���ت، به اڵم ئ���ه وه ی ب���ه الی هاواڵتیان���ه وه بوه ته نیگه ران���ی ، زیادبون���ی مه س���ره فاتی پرسه یه به جۆرێك هه ندێجار بۆ گێڕانی پرس���ه یه ك بۆ دو رۆژ چه ندین ملیۆن دیناری تێده چێت ئه وه ش بۆ )پاره ی مه الی قورئان خوێ���ن و كڕینی ئاو بۆ مزگه وت و ئاماده كردن���ی خواردن( كه ئه وه ش له سه ر ئه ركی خاوه ن پرسه كه

ده بێت.له الی���ه ن راب���ردودا له هه فت���ه ی مامۆس���تایه كی ئاینییه وه پێش���نیاری نه هێش���تنی پرس���ه له مزگه وته كان���دا ئه وقافیش وه زاره ت���ی باڵوكرای���ه وه و

پشتگیری له و پێشنیاره ده كات.حاج���ی ئاوات حس���ێن ج���اف كه دانیشتوی قه زای چه مچه ماڵه و خاوه نی رونكرده وه ئاوێنه ی بۆ پێشنیاره كه یه كه له ئاینی ئیسالمدا هاتوه هه ر كاتێك كه س���ێك كۆچی دوایی كرد پێویسته

كه س���وكاره كه ی تا گۆڕستان له گه ڵیدا بڕۆن و به خاكی بسپێرن و دواتر ئاساییه ئه گه ر هه ندێك له كه سوكاری سه ردانی ماڵه كه بك���ه ن، به اڵم نه ك پرس���ه ی گه وره ی ب���ۆ دابنرێ���ت، بۆیه ئه ویش پێش���نیاری كردوه كه له مه ودوا پرسه له مزگه وته كان���دا نه مێنێ���ت، یاخ���ود ئه گه ر بمێنێت بكرێته یه ك رۆژ ئه وه ش به بێ كڕینی ئاو، نه خوێندنی قورئان و هه ڵنه دان���ی خێمه و وتی "ب���ڕوام وایه پرس���ه نامێنێ ، به اڵم گرن���گ ئه وه یه

مامۆس���تایانی ئاین���ی ورده كاری ئه و پێشنیاره بۆ خه ڵك رونبكه نه وه ".

هه ر له وباره یه وه وته بێژی وه زاره تی ئه وقاف و كاروب���اری ئاینی حكومه تی نه قش���به ندی مه ری���وان هه رێ���م، له لێدوانێكدا بۆ ئاوێن���ه رایگه یاند كه دانانی پرس���ه نه شه رعی و نه سوننه ته ، به ڵكو كلتور و داب و نه ریته و زیانیش���ی هه یه بۆ خ���اوه ن مردوه ك���ه ، چونكه پێویس���ته مه س���ره فاتێكی زۆر بكات، جگه ل���ه وه ش هه ندێك كه س پرس���ه

ب���ۆ خۆنیش���اندان ده ك���ه ن و ئه وه ش پێچه وانه ی ئاینی ئیسالمه .

پێشنیاره كه ئاشكرایكرد كه ناوبراو بڕیاری له سه ر نه دراوه ، به اڵم ده كرێت گفتوگۆی له س���ه ر بكرێت، چونكه هه ر پێشنیارێك بۆ سه قامگیری كۆمه اڵیه تی بێت پشتگیری ده كه ن، به اڵم نامانه وێت ببێته بڕیار، به ڵكه پێویس���ته فه توای ئیمام و له رێگ���ه ی ده ربكرێ���ت و ب���ۆ ئایا كه رونبكرێت���ه وه خه تیبه كانه وه

شه رعییه یان نا.

ده‌نگی‌‌فڕۆكه‌،‌مندااڵنی‌‌قه‌ندیلی‌‌تاساندوه‌

)چاوی‌‌چاوم،‌جه‌رگی‌‌جه‌رگم(‌دو‌ناوی‌‌سه‌رنجڕاكێشی‌‌هه‌ولێر

ئا: ئاوێنه

بۆ جه ژنی نه ورۆزی ئه مساڵ ، پارێزگای هه ولێر هه ڵده ستێت

به سازكردنی فیستیڤاڵێكی گه وره كه ماوه ی 10 رۆژ ده خایه نێت و كۆمپانیای

)بابیلۆن( سه رپه رشتی ده كات.

له و باره یه وه س���ه رچاوه یه كی ئاگادار له فیستیڤاڵه كه به ئاوێنه ی راگه یاند كه فیستیڤاڵه كه به بۆنه ی ن���ه ورۆزو بۆنه كان���ه و جه ژن���ی م���اوه ی 10 رۆژ ده خایه نێت واته له )10-3 هه ت���ا 20-3( بۆ ئه و مه به س���ته ش چه ندی���ن چاالكی جۆراج���ۆر ئاماده كراون و جیاواز

ده بێت له سااڵنی رابردو.س���ه رچاوه كه ئاماژه ی به وه دا ك���ه سه رپه رش���تی كاره كان���ی ئ���ه و فیس���تیڤاڵه س���پێردراوه به كۆمپانیای )بابیلۆن( و بۆ ئه و مه به سته ش چه ند هونه رمه ندێكی بانگهێش���تی به نێوبان���گ

فیستیڤاڵه كه ده كرێن.

"دانانی‌‌پرسه‌‌نه‌شه‌رعی‌و‌نه‌سوننه‌ته‌"

ئه‌مساڵ‌‌له‌هه‌ولێر‌جه‌ژنی‌‌نه‌ورۆز‌ده‌بێته‌‌‌10رۆژ‌

منداڵێكی دیكه ی )رێبین(یش به نێوی )دیار( ئاره زو ده كات كه هه میشه وه ك زۆربه ی مندااڵنی دیكه له نزیكی ماڵه وه یان یاری و گه م����ه ی جۆراوجۆر بكه ن، به اڵم فڕۆكه ناهێڵێت به و ئاره زوه یان بگه ن و به ئاس����وده ییه وه یارییه كانی����ان بكه ن، چونك����ه ئ����ه و فڕۆكانه هه میش����ه دێنه سه ریان و ژیانیان تاڵكردون "پێم خۆش نییه گوێم له ده نگی فڕۆكه بێت، چونكه

ئه وان بۆ كوشتنی ئێمه دێنه ئێره ".ته نان����ه ت له منداڵ����ه كان، جگ����ه كه سوكاریش����یان گه واهی ئه و راستییه

ده ده ن كه ده نگی فڕۆكه ، منداڵه كانیانی ترس����اندوه ، مری����ه م حس����ێن له گوندی ك����ه ب����ه وه دا ئام����اژه ی )زه رگ����ه ل( هه ركاتێ����ك منداڵه كانیان ده نگی فڕۆكه ده بیس����تن ده س����ت ده ك����ه ن به گریان و خێرا خۆیان ده خه نه باوه ش����ی ئه وان "به ڕاس����تی بۆردوم����ان و ده نگ����ی ئه و فڕۆكان����ه به ش����ێوه یه كی یه كجار خراپ منداڵه كان����ی ئه و گوندان����ه ی تۆقاندوه كه چێژ له هیچ ش����تێك وه رناگرن و هه ر پێمانده ڵێ����ن دایك����ه ئ����ه و فرۆكانه بۆ دێنه ئێره ، ته نانه ت به جۆرێك ترساون

كه زۆرجار تا دره نگانی ش����ه و خه ویان لێناكه وێت و ئه مه ش به راس����تی بۆ ئێمه زۆر ناخۆش����ه و كاریگه ری كردۆته سه ر

ده رونی ئێمه ش چ جای منداڵه كان".رێبین و قسه كانی به پێچه وانه ی به اڵم دیارو مریه م حس����ێن، )ش����ه هێن( كه منداڵێكی دیكه ی ته مه ن شه ش ساڵه و یه كێكه له مندااڵنی گوندی )بۆكریسكان( كه قاتێكی كوردی ره نگ خاكی له شێوه ی جلی گه ریالكان پۆش����یبو، دو په نجه ی ده س����تی ده سته راس����تی به رزك����رده وه وه ك نیش����انه ی سه ركه وتن و وتی "ئێمه

له و فڕۆكانه ناترس����ین كه بۆردومانمان ده كه ن، حه ز ده كه ن ب����ا هه مو رۆژێك بێ����ن، ئێم����ه لێره ین و خه ریك����ی ژیانی

خۆمانین و واز ناهێنین". شه هێن هه رچه نده ته مه نێكی بچوكی هه ی����ه ، به اڵم له هه مانكاتدا عه ش����قێكی زۆر سه یرش����ی بۆ كوردستان و قه ندیل هه ی����ه "قه ندیلم خۆش����ده وێت، چونكه خاكی كوردستانه و بۆ ئێمه زۆر خۆشه و له ده نگی م����ن س����ه ربه رزییه ، جێگه ی فڕۆكه و ته نانه ت له بۆردومانه كانیش����یان

ناترسم".

چه ند منداڵێک دوای بۆردومانی فڕۆکه کانی تورکیا خه ریکی هه ڵگرتنه وه ی کتێبن فۆتۆ: ئاوێنه

دیمه نێک له شاری هه ولێر فۆتۆ: ئارام که ریم

ئه وه نده چاڵی بۆ خه ڵك هه ڵكه ند تا خۆی كه وته ناوی

چێشتخانه و که بابی جه رگی جه رگم له هه ولێر فۆتۆ: به ختیار

پرسه نه ریتێکی کۆمه اڵیه تی فۆتۆ: ئارام که ریم

بیروڕا(366( سێشه ممه 122013/2/26 birura.awene@gmail.com

لەمێ����ژووی بەش����ێکە چەپب����وون سیاس����ی و کۆمەاڵیەتی و فیکری دونیای مۆدێ����رن، بەش����ێکە ل����ەو پۆلینکارییە جۆرەکان����ی لەپاڵی����دا س����ەرەکییەی جیادەکرێنەوە. لەیەکت����ری ڕۆش����نبیر بیرۆک����ەی لەس����ەرەتادا ئەگەرچ����ی چەپبوون پابەس����تی بەرگریکردنبوو لە بە”ڕژێمی بەرامب����ەر کۆماری“ ”ڕژێمی پابەستی بووە دواتریش پاش����ایەتی“، باوەڕب����وون بەدادپەروەری کۆمەاڵیەتی و بوون����ی یەکس����انی و بەگژاچوون����ەوەی س����تەمگەری و پیادەکردنی سۆسیالیزم و بەرگریکردن لەک����ەس و ھێزە پەراوێزی و الوازەکان����ی ناو کۆمەڵ����گا، وەک چۆن پابەس����تی بەھێزکردنی ڕۆحی لێبوردنی دینی و کلتوری و کۆمەاڵیەتی و ڕێزگرتنی جیاوازیب����ووە ھت����د.. بەبۆچوونی من دەتوانین ئەمڕۆکە جوگرافیای چەپبوون فراوانتربکەین و ش����وێنی ھه موو ئەوانەی تێ����دا بکەین����ەوە ک����ە لەگەڵ گ����ۆڕان و کۆمەڵگادان، دونی����ا و تازەبوون����ەوەی ئەوان����ەی کە نایانەوێت ئ����ەوەی ھه یەو دروس����تکراوە بەھه مانشێوەو بۆ ھه مان بەردەوامبێت. بمێنێت����ەوەو مەبەس����ت ئەمەش وا لەو کەس����انە بکات ھه میشە بەردەوام و بەرگرییکردنێک����ی لەکردەی فرەشێوەدابن بەرامبەر ئەوەی کە ھه یەو بەمانا ت����ەنھا بەرگری دروس����تکراوە، فەرھه نگییەکەی کۆمەاڵیەتی و سیاسی و ن����ا، ئەگەرچی ئەم ش����ێوازانە لەبەگری ھێجگار گرنگن و بەب����ێ ئەوان زەحمەتە بتوانین دونیا بگۆڕی����ن و تازەبکەینەوە، بەڵکو بەرگری وەک بەش����ێک لەبوونی ئینسانی خۆی، وەک پارچەیەکی زیندوو لەئەگەرە ناوەکییەکانی ئینس����ان، وەک ساتێکی گرنگ لەپرۆسەی بەئینسانبوون و بەتاکەکسبوونێکی دیموکراس و کراوەدا. ل����ەم ئاس����تەدا بەرل����ەوەی بەرگ����ری کۆمەاڵیەتی سیاس����ی و ھه ڵوێس����تێکی بێت، ھه ڵوێستێکی وجودییە، ھه ڵوێستە لەب����وون خ����ۆی، جۆرێک����ی تایبەت����ە لەئامادەبوون لەناو دونیادا، ش����ێوازێکی گرنگ����ی بەئینس����انبوونە. ب����ەم مانایە چەپب����وون مانای ش����ێوازێکی تایبەتی

ئینسانبوون.فیکرێ����ک ھ����ه ر ئاس����تەدا ل����ەم بەرگ����ری لەوەبکات دونیا س����ەرلەنوێ دروس����تبکرێتەوە، بەشێوەیەکی باشترو کراوەت����ر دابڕێژرێت����ەوە، نووقس����انییە فرەجۆرەکان����ی ژیان����ی کۆمەاڵیەت����ی و ئینسانی پڕبکرێتەوە، گۆشەنیگای نوێ پراکتیکی نوێ و ڕوانینی دروستبکرێت و نوێی بێنەکایەوە، ئاسۆ ھه بێت کراوەترو لێبوردەترو ئینسانیتر لەوەی ھه یە، ئەو فیکرە فیکرێکی چەپە. ھه موو ئەمانەش ھه ن����گاوی گرنگ����ن ب����ۆ باوەڕبوونێکی عەقاڵنی و کەمتەم����اح بەئومێد. فیکری چەپ فیکرێک نییە خەریکی پەرەدانبێت بەپیشەس����ازی ترساندن و نائومێدکردن، فیکرێ����ک نییە باس ل����ەوە بکات مێژوو داخراوە، گ����ۆڕان مەحاڵە، تازەبوونەوە دووبارەبوونەوەیەک����ی بێکۆتایی بونیادو ھاوکێش����ە کۆنەکان����ە، فیکرێ����ک نییە وێنەی زیھنی و دەرونی تاریک بۆ دونیا دروس����تبکات. چەپبوون����ی فیکر مانای بوون����ی فیکرێ����ک توان����ای بینینی ئەو گۆڕان����ە بچووکانەی ھه بێت کە وادەکەن دونیای ئێس����تا لەدونی����ای دوێنێ و ئەم لەس����اتەکانی دەژین تێی����دا س����اتەی پێشووتر نەچێت. دەتوانم تا ئەو شوێنە ب����ڕۆم و بڵێ����م فیکرێک توان����ای بینینی لەدۆخی ش����تەکان نەبێت، گۆڕانەکانی دووبارەبوونەوەیەکی بێکۆتاییدا ببینێت، فیکرێکە، لەژێر ھه ر ن����اوو پەردەیەکدا ئامادەبێت، کۆنەپارێزو داخراوە، بەرگری ل����ەو دونیای����ە دەکات کە بااڵدەس����ت و

پارێزراوە. لەناو ھه موو ساتەوەختێکی چەپبوونی فیکردا تێگەیشتنێکی زانستییانە بۆ دونیا ئامادەیە، بەبێ ناسینێکی زانستییانەی دونیا شتێک بەناوی فیکرێکی چەپگەرەوە بوونی نییە. ئەم شێوازە لەفیکر ئینسان تەنھا نە وەک فریشتەو نە وەک جەالد، ن����ە وەک بلیم����ەت و ن����ە وەک گەمژە، نە وەک شۆڕش����گێڕو ن����ە وەک کۆیلە، نابینێت، دونیا بەس����ەر ئ����ەو دووالیەنە

داخراوان����ەدا بەش ناکات کە ھه میش����ە یەکێکیان بەسەر ئەویتریاندا بااڵدەستە. فیکری چەپ ئینسان وەک بوونەوەرێکی ئاڵۆز دەبینێت کە دەتوانێت ھه م خۆی بناسێت و ھه م ئەوانەی دەوروبەری، ھه م خۆی دروس����تبکات و ھه م ئەو دونیایەی تیای����دا دەژی، ھ����ه م ھێ����زی گۆڕان����ی تێدایەو ھه م ھێزی ھێشتنەوەو نەگۆڕان، ھ����ه م دەتوانێ����ت خراپەکاربێ����ت و ھه م

چاکەکەکار.چەپبوون����ی فیک����ر بەرگریکردن نییە لەم یان ل����ەو ئایدیۆلۆژیای سیاس����ی و لەم یان ل����ەو مەزھه بی فیکری و تیوری بەت����ەنھا، واتە ڕاوەس����تان نییە لەالی چەپی نەخشە سیاس����ی و فیکرییەکاندا بەتەنھا، ئەوە نیی����ە لەگەڵ کام ھێزی سیاس����یدایت و ل����ەکام ھێ����زی تری����ان دووری. چەبوون����ی ڕاس����تەقینەی فیکر قووڵت����رە، چەپبوونی فراوانترو لەمانە ل����ەالی ڕاوەس����تانە مان����ای فیک����ر چەپ����ی مێ����ژوودا، لەالی چەپ����ی ئەو گش����تە گەورەیەدا کە س����ەردەمەکان و دونی����اکان و چاوەڕوانییەکان و خەونەکان دەجوڵێنێت. وەس����تانیش لێرەدا مانای ئەوەیە فیکر ھه م لەڕوانینیدا بۆ خۆی، ھه م ب����ۆ ئەوانیترو ھه م بۆ دونیادا، لەو خااڵنەدا ناوەستێت کە کۆتایی شتەکان ڕادەگەیەنێت و باس لەکامڵبوونی تەواوی ئ����اکارەکان و خواس����تەکان و بیرەکان و ک����ردەکان دەکات. فیک����ر چەند لەگەڵ دونی����او دەوروب����ەردا لەکێش����مەکێش و ملمالنێدابێ����ت، چەن����د بەگژ شوناس����ە بچێت����ەوە، پێدراوەکان����دا جێگی����رو چەن����د ناکۆکبێ����ت ب����ەوەی بەدەوریدا دروستکراوە، ئەوەندەش لەکێشمەکێش و لەگەڵ خۆی����دا چەپبوون ملمالنێدای����ە خۆدروس����تکردنێکی بەردەوام����ی خودە ئ����ەو کەرەس����تانەی دەتوانن بەھه موو ئینس����ان بکەن����ە بوونەوەرێک����ی کراوە بەڕووی دونیاو ئەوانیترو ش����ێوازەکانی جیاوازەکان����ی ب����وون و پێکەوەبوون����ی کۆمەاڵیەتی و ئینس����انیدا. لەم ئاس����تە چەپبوون مان����ای دوورکەوتنەوە لەدوو ش����ت: یەکەمی����ان لەھه قیقەتفرۆش����ی. دووھه میان لەتێرۆری فیکری. لەڕاستیدا پەیوەندییەکی ناوەک����ی و قووڵ لەنێوان ھه قیقەتفرۆشی و تێرۆری فیکریدا ھه یە، ھاوکات ھه قیقەتفرۆشن ئەوانەی ھه موو لەبیرکردنەوەو فیکریش����ن. تێرۆریستی ڕوانینیاندا شوێنی دیدی ترو زمانی ترو شێوازی بیرکردنەوەی ترو دەربڕینی تر نابێتەوە. ئەم خاڵە واملێدەکات یەکێک لەئاکارە س����ەرەکییەکانی ڕۆش����نبیریی لەئازادیی����ەوە بەبەرگریک����ردن چ����ەپ ببەس����تمەوە. ب����ەاڵم ت����ەنھا ئ����ازادی دەربڕین و کردارو جواڵن����ەوە نا، بەڵکو ئازادی خۆدروس����تکردن و خۆداڕش����تن و خۆنەخش����اندن بەوج����ۆرەی ئینس����ان ھه س����تدەکات لەپاڵیاندا ئینس����انبوونی خۆی باش����ترو نەرمترو ئیس����تاتیکیترو کراوەت����ر ب����ژی. ناکرێت لەس����ەرێکەوە بەگری لەئ����ازادی بکەین و لەس����ەرێکی دیکەوە ی����ەک وێنەمان بۆ دونیا ھه بێت کە دەرەوەی ئەو وێنەیە وەک جەھه نەم و ج����ەھل و گەمژەی����ی دەربکەوێت. ئەگەر قووڵکردنەوەیەکی مان����ای چەپب����وون ئینسانبێت، ئینس����انبوونی بەردەوامی فراوانکردنی س����نوورەکانی بەمرۆڤبوون بێت، ئ����ەوا نابێت ئەم فراوانکردنەوەیە سەرەتایەک بێت بۆ دروستبوونی منێکی نارسیسی نەخۆش، منێکی فوتێکراو کە خۆی بەسەرەتاو کۆتایی دونیا بزانێت و س����ەرزەمینی وەک خ����ۆی دەرەوەی گەمژەیی و جەھال����ەت ببینێت. ڕێزگرتن لەئینس����ان وەک ئینس����ان، باوەڕبوون بەمافەکان����ی و کردن����ی ئ����ەو مافان����ە بۆخۆی، فیک����ر لەڕوانینی بەبەش����ێک لەدەرکەوتە ھه رە گرنگەکانی چەپبوونن لەدونیای ئەمڕۆدا. بەم مانایە چەپبوون ڕوانینە بۆ ئینس����ان وەک بوونەوەرێکی ئاڵۆز، نیشتەجێی ناو کۆمەڵگاو مێژوو و زمان و ئابوری و ھونەرو دین و دەس����ەاڵت لەیەککات����دا. چەپبوون مان����ای بوونی ئینس����ان بەبوونەوەرێک����ی شۆڕش����گێڕ گەرچی ش����تێکیش بەناوی شۆڕش����ەوە

لەئارادانەبێت.

خ���ۆی ھه نگاوبه ھه ن���گاو عێ���راق داخراودا واڵتێك���ی له س���ه نگه ره كانی قای���م ده كات، بێهوده تری���ن ھه ن���گاو ئه وه یه وه ك ك���ورد گوایه ھه وڵبده ین له قۆناغی یه كه مدا عێراق به دیموكراسی بكه ی���ن و له قۆناغی دوه مدا عێراق وه ك س���ه ربه خۆ دیموكراس���ی ده وڵه تێكی دان به ماف���ی چاره ی خۆنوس���ینماندا بنێ���ت. پێده چێت ئ���ه وه خه یاڵ بێت كه پاداشتی مانه وه مان له گه ڵ عێراق و ماندوبونمان به دروستكردنی جلوبه رگی دیموكراسی بۆ جه سته ی عێراق، مافی

چاره ی خۆنوسین بێت. له س���ه ره كیترین بریتییه ده وڵ���ه ت ئامرازی سیاس���ی نه ته وه به مه به ستی گه ش���ه كردن و په ره س���ه ندنی ب���واری ئاب���وری و س���ه ربازی و سیاس���ی و (ھت���د(. كه لت���وری... كۆمه اڵیه ت���ی و ده وڵه ت چه مكێكی ھونه ری رامیارییه و ئایدۆل���ۆژی به چه مكێك���ی ناكرێ���ت دروستبونی له كاتی به اڵم بناس���رێت، ده وڵه ت���دا میتۆدگه لێك���ی زۆر خۆیان له ب���ه رده م ده وڵه ت���دا نمایش ده كه ن و به پێ���ی به رژه وه ندیی���ه كان ئایدیایه ك ھه ڵده بژێرێ���ت ب���ۆ سیس���تمی كاری

فه رمانڕه وایی.له رێ���گای ده وڵه ت���ان زۆرین���ه ی وه ك ده ناس���رێن، ئایدۆلۆژی���اوه ده وڵه تی)سه رمایه داری، سۆشیالستی، ب���ه اڵم گۆڕان و دیموكراس���ی.. ھتد(، تێكش���كاندنی سیس���تم و ئایدۆل���ۆژی ناكاته روخانی ده وڵه ت، له به رئه وه ی له س���ه رو قه واره یه ك���ه ده وڵ���ه ت نمون���ه : ب���ۆ ئایدیۆلۆژیاكانه وه ی���ه . له م���اوه ی عه ره بیی���ه كان ده وڵه ت���ه ته مه نی ده وڵه ت���داری خۆیاندا چه ندین گۆڕان به س���ه ر ئایدی���ای حكومڕانیاندا وه ك ده وڵه ته كانیان ب���ه اڵم ھات���وه ، خۆی به ش���ێوه یه كی فه رمی ماوه ته وه . كاتێ���ك نه ت���ه وه خه ب���ات ده كات بۆ نابێت ده وڵه تی سه ربه خۆ دروستبونی له دروس���تبونیدا بكرێ���ت پێش���بینی به س���ه ریداو بكات حوكم ئایدیای���ه ك به تۆمه ت���ی ئایدی���ای )خێڵه ك���ی – دیكتات���ۆری – س���ه رمایه داری.. ھتد(

له به رده م رێگ���ری بكرێ���ت و بارگاوی دروس���تبونیدا بكرێت. گه ر به پێوه ری ئایدیۆلۆژیا پێوانه ی دروس���تبونی ھه ر ده وڵه تێ���ك بكه ین، ئه ش���ێت بكه وینه زیندوترین قورس���ه وه ، ھه ڵه یه كی ناو س���ه روه ختێك ئه وه ی���ه نمون���ه ش كۆماری مه ھاباد دروس���تبو، له ماوه ی چه ند مانگی ته مه نی خۆیدا به تۆمه تی بلۆكی له نێوان ئایدۆلۆژیگه ری میتۆدو س���ه رمایه داری و سۆشیالستی له ناوبرا. ئه م ھه ڵه ی���ه ش ئه نجامێكی قورس���ی نامرۆڤانه ی لێكه وته وه له به رامبه ر مافی ڕه وای نه ته وه ی كورد. ده وڵه ت له سه رو حوكمڕانییه كه وه یه ، ئایدۆل���ۆژی و ھه ر

نه ك به پێچه وانه وه .ده وڵه ت له به رزترین ئاست و قوڵترین كرۆك���ی سیاس���ه تدایه ، ته نه���ا ل���ه م چه مك���ه وه ئه توانی���ن بگه ینه ئاس���ته به رزه كانی رێكخستنی كۆمه ڵگاو به شی زۆری ئ���ه رك و مافه كان���ی ھاواڵتی���ان دی���اری بكه ین. ئه وه ته نی���ا له رێگای ئاسایش���ی ده وڵه ته وه یه كه ده توانین ئابوری و سیاسی و گه شه ی نه ته وه یی و س���ه ربازی پاش���ان ب���واره كه لتوری و

شارستانییه كان، بپارێزین. پێكهات���ه ی نه ته وه ی���ی ب���ۆ ئه وه ی خ���ۆی له مه ترس���ییه كانی كاڵبونه وه و س���ڕینه وه بپارێزێ���ت ده بێ���ت ك���ۆی سیاس���ه ت و كاركردن���ی بخاته خزمه ت پایه كان���ی و ده وڵ���ه ت و تۆكمه بون���ی به ھ���ۆی الیه نێكی���ش ھێ���زو ھ���ه ر ئایدۆلۆژیای جۆراوجۆره وه س���ه لیقه ی له س���ه ر به رژه وه ندیی���ه كان و گرنگ���ی ئاكامه كه ی بدات، له ده س���ت ده وڵه ت ھێنان���ه وه به ھان���ه مایه پوچبون���ه . له به رامبه ر كارنه كردن یان باوه ڕنه بون نه ته وه یی س���ه ربه خۆی به ده وڵه ت���ی ھه نگاوه كان���ی له مه ترس���یدارترین ئه م ته نانه ت نه ته وه ی���ه س���ڕینه وه ی به ھانه یه له ژێر رۆشناییه كانی رازاوه ترین

چه مكی ئایدۆلۆژیشدا بێت.بیانوگه لێك���ی زۆری ھ���زری له گه ڵ ھه ڕه شه سه ربازییه كاندا كاری به رده وام ده ك���ه ن له س���ه ر ئ���ه وه ی نه ت���ه وه ی ك���ورد به دوربگ���رن له پێویس���تیبون و

به ده س���تهێنانی ده وڵه تی سه ربه خۆدا، جارێ���ك به ھه ڕه ش���ه و له شكركێش���ی ده وڵه ت���ی عێراق���ی و جارێكی دیكه ش به ناوی چه مكی ئاشتی و پێكه وه ژیان و رێزگرتن له دیموكراس���ێتی گه لی عێراق كوردس���تان له س���ه ربه خۆی رێگ���ری

ده كه ن.

كورد وه ك نه ته وه ئه گه رچی مێژوی حوكمڕان���ی ھه ی���ه ، ب���ه اڵم بێبه رییه نه بون���ی ده وڵه ت���داری. له ئه زمون���ی ده وڵه ت له قوڵترین كێشه سیاسییه كانی خه ڵكی كوردس���تانه . له گ���ه ڵ ئه وه ی خه بات و قوربانی���دان بوه به مێژویه كی غه مگینی كورستانی باشور، به اڵم تاكو ئێس���تاش به رھه می ئ���ه م قوربانیدانه نه چنراوه ته وه و له چوارچێوه ی ده وڵه تی عێراقی عه ره بیدا به ده م كێش���ه گه لێكی ب���ه رێ ژی���ان جۆراوج���ۆره وه زۆری

ده كات.خودی سیستمی فیدراڵی- دیموكراسی

س���ه رچاوه ی عێراقی���دا له ده وڵه ت���ی سه ربازییه ئابوری و سیاسی و نائارامی ب���ۆ گه ل���ی ك���وردو حكومه ته ك���ه ی، بێئیراده كردنی كورده له به رامبه ر مافی س���ه ربه خۆبون له الیه ك و گه ڕاندنه وه ی ده س���ه اڵتی ناوه ن���دی و یه كێتی خاكی

عێراقه له الیه كی دیكه وه .مێژوی سه رجه م سیستمه یه ك له دوای یه كه كانی ده وڵه تی عێراق ) مه له كی – كۆماری – دیموكراسی ( زنجیره یه كی دانه پچڕاوه له تۆخكردنه وه ی ) په یمانی س���ایكس بیك���ۆ ( كه ك���وردو خاكی كوردستانی له ده وڵه تی عێراقی عه ره بی خاوه ن���د كرد. گ���ه ر به راوردێك بكه ین له نێوان سیستمه ئایدۆلۆژی و سیاسییه جۆراوجۆره كانی ده وڵه تی عێراقی، یه ك خاڵی ھاوبه شی س���ه ره كی له نێوانیاندا ھه یه : په نجا ملیۆن كورد وه ك نه ته وه یه كس���ان ده كه ن���ه وه به كۆیالیه ت���ی و بنده س���تبون له ژێر چه پۆكی ده وڵه تی

عێراقیدا.دروس���تبونی ئاس���تی له س���ه ر توخمه كانی كۆی نه ته وه یی، ده وڵه تی دروس���تبونی ده وڵه ت له كورددا ھه یه تێدایه )حكومه ت – خاك – خه ڵك(. ژم���اره ی كوردس���تاندا، له ھه رێم���ی دانیشتوان زیاتر له )5(ملیۆن كه سه ، گه ر به راوردی ك���وردی ھه رێم و رێژه ی نه ته وه كانی دیكه بكه ی���ن ده بینین تا ساڵی )1995( له جیهاندا له كۆی )192( ده وڵه تدا، نزیك���ه ی )87(ده وڵه تیان له خوار )5( ملیۆن كه سه وه بون،)58(ده وڵه تی���ان ژماره ی���ان له خوار)2.5( ملی���ۆن كه س ب���ون، نزیك���ه ی )30( دانیشتوانی نیوه ی ژماره ی ده وڵه تیان پارێزگای سلێمانی بوه . تاڵتر له مه ش ئه وه یه كه به پێ���ی ماڵپه ڕی ویكیپیدیا له جیهاندا ته نها ) 26( نه ته وه له جیهاندا ده وڵه تی س���ه ربه خۆی خۆیان م���اوه نه بێت، كورد له ڕیزی س���ێ گه وره ترین نه ته وه ی بێده وڵه ته ، به چاره نوس���ێكی

لێڵ و ئاڵۆزه وه ژیان به رێده كات. كورد ده بێت له قۆناغی )حكومه ته وه ( بگوازێت���ه وه بۆ قۆناغ���ی )ده وڵه ت(، مانه وه ی له م قۆناغه ی ئێستایدا مانای درێژه دان به دڵه راوكێ و ناجێگری سیاسی، ھه لی زێڕین بۆ سه ربه خۆبون له ده ست ده دات كه له گرنگترین پرس���ه كانێتی. ئامانجه له توانایدایه سه ربه خۆن ته نها سیاس���ییه نه ته وه ییه كان تا ئاستێكی

بااڵ تێر بكات.

قس���ه ی كه مترین ئ���ه وه ی تائێس���تا له باره وه كراوه ، ئه و مه ال پارله مانتاره به ڕێزان���ه ن كه ماوه ی چه ند س���اڵێكه له پارله مان���ی كوردس���تان و عێراقدان و مانگانه ، موع���ه زه ز موكه ره م، موچه و ده نگیان وه رده گرن و ئیمتیازاته كانیان لێوه نایه ت. قس���ه كردنیش له سه ر ئه و مه ال به ڕێزان���ه ، له به رئ���ه وه نییه ، كه بمانه وێ خوانه كرده ناویان بزڕێنین یان بێڕێزییان پێبكه ین، به ڵكو له به رئه وه یه كه ئ���ه وان دوج���ار به رپرس���یارێتیان له ئه ستۆدایه ، یه كه میان: وه ك نوێنه ری خه ڵ���ك، دوه می���ان: به رپرس���یارێتی

ئاینییه له الی خودا.له ھه رێم���ی كوردس���تان، ئه وه ته نها ھێزه ئیس���المییه كان نین كه به رده وام له ھه وڵی به سیاسیكردنی دینن، به ڵكو ھێزه عه لمانییه كانی���ش به چه ند رێگاو ش���ێوازێكی جیاجیا، ئ���ه م ھه وڵه یان ھه بوه و دیارترین نمونه ش، كاندیكردنی پیاوانی ئاینیی )مه الكان( بۆ پارله مان بااڵیه ك���ه دامه زراوه یه كی سیاس���یی له واڵتدا، له كاتێكدا ره خنه ی به رده وامی له ئیس���المییه كان عه لمانییه كان ھێزه كردۆت���ه ئیس���المیان ك���ه ئه وه ی���ه كااڵیه كی سیاس���ی و ب���ۆ به رژه وه ندیی كه چ���ی به كاریده ھێن���ن، حزبی���ی ئه وانی���ش وه ك ھێزه ئیس���المییه كان، به جۆرێ���ك له ج���ۆره كان ئیس���المیان كردۆته كااڵی سیاس���ی و مه الكانی ئه و ئاینه بۆ كۆكردن���ه وه ی ده نگی خه ڵك

له ھه ڵبژاردندا به كارده ھێنن.

خ���ۆ گ���ه ر ھێ���زه عه لمانیی���ه كان، پێیانوای���ه : به پێ���ی پره نس���ییپه كانی عه لمانییه ت، به بێ جیاوازی ، رێز له ھه مو ئاینه جیاوازییه كانی كۆمه ڵگه ده گرن، ئ���ه ی بۆ پیاوان���ی ئاینی مه س���یحی و

ئێزدیش كاندید ناكه ن بۆ پارله مان؟ده ب���ێ ب���ۆ ھێ���زه سیاس���ییه كان، به ئیسالمییه كانیش���ه وه ، م���ه ال بنێرنه پارله مانی عێراق له كاتێكدا ئێمه كێشه ی له به غدا، ھه یه ئیداریم���ان نه ته وه یی و نه ك كێشه ی ئاینی و مه زھه بی ؟ یاخود له ھه رێمی كوردس���تان، چ كێشه یه كی ئاینیم���ان ھه یه ت���ا له پارله ماندا مه ال

شه ڕی له سه ر بكات؟سه رباری ئه وانه یش، ئێمه ی ھاواڵتی ماف���ی خۆمانه بزانین ئ���ه م مه الیانه ی نوێنه رم���ان له ھه ردو پارله مانی عێراق و كوردس���تان چیی���ان ك���ردوه ؟ ئای���ا ئ���ه و ھه مو له به رامبه ر ھه ڵوێس���تیان نادادپه روه ری و نایه كسانییه ی له عێراق و كوردستاندا ھه یه ، چی بوه ؟ ئایا چییان بۆ داواكاری و داخوازیی خه ڵكی ھه ژار و كه مده رامه ت كردوه ؟ ئایا ھه ڵوێستیان به رامب���ه ر به پێش���یلكارییه كانی مافی مرۆڤ له عێراق و كوردستاندا چی بوه ؟ ئایا ھێزه سیاس���ییه كان چ سودێكیان له توانا و ش���اره زایی ئه و مامۆس���تایانه

وه رگرتوه ؟له مینب���ه ری مه الكانم���ان، مزگه وته كانه وه به ده نگی به رزه وه وتاری ئاگرینیان له باره ی ھه ژاری و گه نده ڵی و ناعه داله تییه وه ده خوێنده وه و خه ڵكیان

ده ھێنای���ه گری���ان، كه چ���ی له وه ته ی داوای ن���ه ك پارله مانت���ار، بونه ت���ه ناعه داله تییان ھ���ه ژاری و نه ھێش���تنی نه ك���ردوه به یاس���ا، به ڵكو تائێس���تا له به رامبه ر مافی ئه و خه ڵكه دا ده نگیان لێ به رزنه بۆته وه و ده نگێكیان به قازانجی خه ڵك نه داوه ، ته نانه ت به ش���انازییه وه ده نگ به بودجه یه ك ده ده ن كه دنیایه ك

گه نده ڵیی نكۆڵی لێنه كراوی تێدایه .له وه ش سه یرتر، له پارله مانی عێراق، مه الكان نه ك س���ورنه بون له سه ر داوای مافی خه ڵكی ھه ژار و زوڵملێكراوی ئه م واڵته ، به ڵكو ئاماده نه بون داوای مافی مه ال ھاوپیش���ه كانی خۆیان له ھه رێمی كوردستان بكه ن،تاوه كو فراكسیۆنێكی عه لمان���ی داوای زیادكردن���ی موچه ی مامۆستایانی ئاینی كوردستانی كردبو. ته نان���ه ت مه المان ھه ی���ه ، ئاماده نه بو له سه ر س���وتاندنی باره گای حزبه كه ی ب���ه و ھۆیه وه ھه ڵوێس���ت وه ربگرێت و له گ���ه ڵ ئه ندامان���ی فراكس���یۆنه كه ی خۆیش���ی روب���ه ڕوی كێش���ه و ناكۆكی

بوه وه .ئه گه رچی ، ئه وه ھێزه سیاسییه كانی كوردس���تانن، كه له ب���ه ر كۆكردنه وه ی ده نگ، پیاوی ئاینی له ھه ڵبژاردنه كاندا كارێك���ی ب���ه اڵم ده ك���ه ن، كاندی���د ئاین���ی مامۆس���تایانی نه شیاویش���ه ، مینبه ری مزگه وت���ه كان به كاربهێنن بۆ راكێشانی س���ۆزی خه ڵكی و وه رگرتنی

پۆستی سیاسی .راسته ، مامۆستای ئاینیش، وه ك ھه ر ھاواڵتییه كی تر، مافی خۆ كاندیكردن و به ش���داری سیاس���ی ھه ی���ه ، ب���ه اڵم له عێراق و پارله مانتاریی���ان ئه زمون���ی ھه رێم���ی كوردس���تان، پێیوتین: ئه و مه الیانه نه یانتوانی له ئاس���ت ئه و كار و باشتر له به رئه وه بن. به پرسیارێتییه دا

سه ربه خۆیی یان پاشكۆیه تی؟

مه ال پارله مانتاره كان چییان كرد؟

بە چ مانایەک ڕۆشنبیر دەتوانێت "چەپ" بێت؟

دانا به ھادین

كورد ده بێت له قۆناغی

)حكومه ته وه ( بگوازێته وه بۆ

قۆناغی )ده وڵه ت(، مانه وه ی له م

قۆناغه ی ئێستایدا مانای درێژه دان

به دڵه راوكێ و ناجێگری سیاسی

►

كامیل عومه ر

مه المان ھه یه ، ئاماده نه بو

له سه ر سوتاندنی باره گای حزبه كه ی

ھه ڵوێست وه ربگرێت و به و ھۆیه وه له گه ڵ

ئه ندامانی فراكسیۆنه كه ی

خۆیشی روبه ڕوی كێشه و ناكۆكی

بوه وه

وایه ، مامۆستایان بگه ڕێنه وه بۆ مینبه ری مزگه وته كان و پیاده ی پیشه كه ی خۆیان فه رمویانه پێشینانیشمان بكه ن، وه ك "مه الو مزگه وتیان وتوه " نه ك سیاسه ت و بازرگانیكردن به دین���ه وه . له گه ڵ رێز و حورمه تم بۆ ئاینیی پیرۆزی ئیس���الم و

مامۆستایانی ئاینی به گشتی .

►

کوڕێک���ی ک���وردی خه ڵکی موس���ڵ ک���ه دانیش���توی هه ولێ���ره القه ی 14 کچی منداڵ���ی کردوه ، مامۆس���تایه ک خوێندنگایه ک���ه به ڕێوه ب���ه ری ک���ه الق���ه ی سه رخۆش���کردنیان پ���اش چه ن���د خوێندکارێک���ی ک���وڕی کردوه له خوێندنگاکه یدا، هاواڵتییه کی گه ڕه کی ئه وه ی به بیانوی سلێمانی سه رچناری گومانی شه ره فی له خێزانه که ی هه بوه ، ده ستڕێژی گوله ی لێکردوه و له ئه نجامدا کوڕه ک���ه ی و خێزانه ک���ه ی کوش���توه ، کوڕێک���ی گه ڕه ک���ی ش���ێخ محێدینی سلێمانی کچێکی چینی بردوه ته ماڵه وه ..هتد، ئه م���ه ته نه���ا له چه ند رۆژی رابردودا رویداوه ، ره نگه ده یان روداوی هاوش���ێوه له و ماوه ی���ه دا قه ومابێت و

له په ناو پاساردا په رده پۆشکرابێت.پرس���یاره که ئه وه یه که ئایا حه زی سێکس���ی زۆر بوه ، یان کۆمه ڵگه روه و هه ڵوه ش���انه وه ده ڕوات، یان راگه یاندن ئه کتیڤتره و روداوی له ده ستده رناچێت، نه ماوه ، ته ندروس���ت په روه رده ی یان ی���ان ئه م���ه س���ه ره تای کرانه وه یه کی بێسه روبه ری ترس���ناکه ، وه اڵمدانه وه ی ئه م پرس���یارانه و چه ندین پرس���یاری ت���ر که ئ���ه م روداوان���ه به زاکیره ماندا ده یهێن���ن، ره نگه چه ندین س���یمینارو کۆڕو لێکۆڵینه وه ج���دی بوێت، به اڵم م���ن ته نها له گۆش���ه نیگایه که وه و وه ک هاواڵتییه ک���ی ئه م هه رێم���ه کۆمێنتی خۆم ده ده م، که رۆژانه بیس���تنی ئه و هه وااڵن���ه رامده چڵه کێنێت و کاریگه ری

ده رونی هه یه له سه رم.

پێ���ش هه مو ش���تێک ده بێ���ت ئه وه بیربهێنینه وه ، که ئێستا له کوردستاندا هه م���و جۆره کان���ی ته کنۆلۆژیا هه یه و ئ���ه و ئامێران���ه ی له واڵتان���ی خۆرئاوا به نرخێکی گران ده فرۆش���رێن و ده ست هه م���و ک���ه س ناک���ه ون، لێ���ره به بێ هی���چ فلته رێ���ک له به رده س���ت هه مو کۆمه اڵیه ت���ی ت���ۆڕی گه نجێکدای���ه ، پێگه ی سێکسی و ده یان فه یس���بوک و به کارهێنان���ی هه م���و به رهه مه کان���ی پ���اش جیهانگی���ری ل���ه م هه رێمه دا، دروستکردنی بۆ باش���ه وه سیله یه کی سه دان په یوه ندی دروست و نادروست، له وه ها حاڵه تێکیش���دا بێگومان ئه گه ر هۆش���یارییه کی باش نه بێ���ت، له بری ئه وه ی ئ���ه و ئامێرانه خزمه ت به نه وه ی ئه مڕۆ بکه ن، ده بنه ژه هرێکی کوشنده و

هێواش هێواش نه وه یه ک له ناوده به ن.هه مو له به رئ���ه وه ی له کوردس���تاندا کایه که به سیاس���یکراوه و کایه کانی تر فه رامۆش���کراوه ، وا کۆمه ڵگه ی کوردی ب���ه ره و هه ڵدێر ده چێ���ت، رۆژانه جگه له وه ی کوشتنی نائاس���ایی و مۆدێرن و مۆدێ���رن دزی مۆدێ���رن و خیانه ت���ی ده بینی���ن، وا سێکس���ی مۆدێرنی���ش ده بینین، ئاخر زۆر کۆمیدییه گه نجێک ئه وه ن���ده بگاته تینی ب���ڕوات کچێکی به ڕێوه به ری به تاپ���ڕ، بڕفێنێت چینی خوێندنگا ک���ه ئێمه جاران ش���ه رمی باوک زیاترمان لێده کرد ئێس���تا القه ی خوێندکاره کان���ی خۆی بکات، بۆیه من لێره دا ته نها دو چاره س���ه ری س���اده

به زه ینمدا دێت.

یه که می���ان ئه وه ی���ه ک���ه حکومه ت هه ڵمه تێکی هۆش���یارکردنه وه ی نه وه ی نوێ ده س���تپێبکات ) به اڵم له رێگه ی رێکخراوه حیزبییه پ���اره خۆره کانه وه نا، که کێچێک ده که ن به گایه ک له پێناو لوش���دانی زیاتردا(، به ش���ێوه یه ک که کارانه ئه و له ده رئه نجامه کانی گه نجان ده س���تگیرۆیی هاوکات تێبگه یه ن���ن،

گه نج���ان بکرێت تا بی���ر له پێکهێنانی ژیانی هاوس���ه رگیری بکه نه وه ، ئه ویش ته نها به قسه نا، به ڵکو وه کو هه مو ئه و واڵته ده وڵه مه ندان���ه ی تر که ئێمه ش هیچم���ان که مت���ر نییه ل���ه وان له روی س���امانه وه ، یارمه ت���ی گه ن���ج بدرێت و شوێنی نیشته جێبونیان بۆ دابینبکرێت و به اڵم پێبدرێت) درێژخایه نیان قه رزی شوێنی نیشته جێبونی وه ک ئێستا نا، که ته نها خواپێ���داوه کان نه بێت که س توانای کڕینی ش���وقهو خانوی قیستی نییه (، له گه ڵ ئه وه شدا که رتی تایبه ت په ره ی پێبدرێت و هه مو بیرکردنه وه یه کی گه نج ته نه���ا له ناوگه ڵیدا کۆنه بێته وه و له بێهیوایدا ده س���ت له هه مو ئاواته کانی

تری به ردات.کوردی ده سه اڵتی ئه وه یه ، دوه میان بێشه رمکردن و س���ڵه مینه وه ناسنامه ی خۆی ئاش���کرابکات، واته پۆپۆلیستی نه بێت و له مزگه وتدا نه بێته حکومه تێکی ئیس���امی و له یانه ی ش���ه وانه دا ببێته عه لمانییه ک���ی پله ی���ه ک، چونکه ئه و ک���ه هه مو ده رگاکانی به روی خۆرئاوادا کردوه ت���ه وه ده بێ���ت کۆت���ا ده رگاش بکاته وه و ش���وێنێک بۆ ئ���ه و گه نجانه بکات���ه وه ت���ا خۆیان���ی تێ���دا خاڵی بکه نه وه ، ئه گینا رێگ���ه به حه زی ئه م هه موه گه نجه بێژنه ناگیرێت که رۆژانه له س���ه دان رێگاوه به ر نه ریتی ئه وروپا ده ک���ه ون و ئه مانیش زه ڵت���ه ی چاویان دێت، بۆی���ه ئه گه ر رێگایه ک دانه نرێت، ئه وا گه نجه خواپێداوه کان بڕێکی باشی پ���اره ی ئ���ه م هه رێمه ده ب���ه ن له یانه ش���ه وانه کانی ئه س���ته نبوڵ و به ی���روت دایده نێن و ئه وانه شی که باری ئابورییان خراپه، به تاپڕێکه وه هگه ڵده کوتنه سه ر ئوتێلێک و کچێکی چینی ده ڕفێنن و هه تا ئه منییه کان هێزه به ره نگاری پاش���تر

ده بنه وه .

هێشتا وه ك پێویست هیچ توێژینه وه و لێكۆڵینه وه یه ك له س����ه ر جاش نه كراوه ئه مه جگه له وه ی هه میش����ه ترس����ێك هه یه له قسه كردن له وباره یه وه ئه مه ش به هۆی ئه وه ی زۆربه ی جاشه كان دوای ڕاپه ڕین پله وپۆستی باشتریان وه رگرت، له گه ڵ ئه وه شدا جاشبون و جاشایه تی و جاشێتی گه وره ترین عه یب و شه رمه زارییه له مێژوی ك����ورددا، له هه مو پارچه كانی كوردس����تاندا جاش����ێتی بونی هه بوه ، به تایبه ت له به ش����ه كانی باكورو باشورو رۆژهه اڵت، به درێژای مێژو جاش����ێتی و جاش����بون له مپه رێكی گه وره ی به رده م ئه وه بون كه ك����ورد بگات به مافه كانی ، دوژمنان����ی ك����ورد زۆر جار س����ودیان نه ك ه����ه ر له جاش����گه لی ناوخۆ بگره س����ودیان له حزبه كانی به شه كانی دیكه بینیوه بۆ لێدان و سه ركوتكردنی یه كتر به ش����ێك حزبه كانی هه وڵیانداوه واته له به شه كانی تر بۆ به رژه وه ندی خۆیان به كار بێنن، ئه وه یتریان واته جاشبون له ناو به شه كه خۆیدا، له رابردودا زه ره رو زیانی گه وره ی له بزوتنه وه ی كوردایه تی ناش����رینكردوه ، ك����ورده واری داوه و به راده یه ك زۆرن ئه و شاعیرو نوسه رانه ی هاواریان له ده ست ئه م خیانه ته كردوه ، ئه وه تا هونه رمه ندێكی وه ك كاوێز ئاغا له خیانه ت و جاش����ایه تی بێزار ده بێت و ده ڵێ����ت " هاوار بكه نه ت����وركان كورد خائینه " ره نگه ئه مه بۆ ئێمه ئازارێكی گه وره بێت كوردێك له الوكێكی خۆیدا بڵێت داوای هاوكاری له سه رسه ختترین دوژمنی كورد بكه ن، له به ر ئه وه ی كورد له گه رمه ی له هه ش����تاكانداو خائین����ه ، شكس����تی ك����ورددا جاش����ه كان هێنده شه رمیان شكابو ده یانگوت "جاشایه تی و پاشایه تی " جاش����ایه تی له هه شتاكانی سه ده ی رابردودا له باشوری كوردستان ب����وه دی����ارده ، ئه مه ش پ����اش ئه وه ی گون����ده كان به ته واوه ت����ی له ئه نفال����دا وێرانكران و پێش����تریش له شه ڕی عیراق - ئێران����دا جاش����ایه تی به راده یه ك����ی به رچاو زیادی ك����ردو جگه له مه فره زه خاس����ه كه یه كه یه كی جاشی ئاماده بو

بۆ لێدان����ی كورد، فه وج����ی خه فیفه و جه یشی شه عبیش دروستكران، فه وجه خه فیف����ه كان زۆرب����ه ی هه اڵتوه كان����ی سه ربازی و خه ڵكی دیكه ی له خۆده گرت، به تایبه ت ئه م فه وجانه له سه ر بنه مای هۆزو بنه ماڵه دروستكران و له رێگایه وه خێاڵیه تی و عه شره تگه ری زندوكرانه وه ، كه ماوه یه ك بو له پاشه كشه دا بو، ئه و گه یشته عه ش����ره تگه رییه ، خێاڵیه تی و ئاس����تێك ك����ه دوای ڕاپه ڕی����ن حزبه كوردییه كانی����ش درێژه یانپێداو كردیانه چه كێ����ك ب����ۆ كات����ی هه ڵبژاردنه كان، له كاتێك����دا ئ����ه م حزبانه بانگه ش����ه ی دیموكراسی و كوردایه تی ده كه ن و ئیدیعای ئه وه ده كه ن كار له س����ه ر دروستكردنی نه ته وه ده كه ن، ره نگه بڕیاری لێبوردن بۆ جاشه كان ئه گه ر چی ئه مه تائێستا به نوسراو نییه ، بۆ كاتی خۆی كارێكی باش بوبێت باش به و مانایه ی ئاش����تی دیاریكراودا له قۆناغێك����ی كۆمه اڵیه تی به رجه س����ته كرد، هه رچه ن����د وه ك وتم بڕیاره ك����ه ره نگه خۆی ل����ه و نامانه دا ببینێته وه كه سه ركرده كان بۆ سه رۆك جاشه كانیان ناردوه ، له راپه ڕیندا بونی گه له جاش����ه كان له ن����او پێش����مه رگه دا گ����ه وره ه����ۆی س����وكایه تییه كی بوه تائێستاش به راده یه ك به پێش����مه رگه ، پێش����مه رگه به ده ست ئه و ناوزڕاندنه وه ده ناڵێنن، جاش����ه كان له راپه ڕیندا نه ك نه بون����ه وه هاونیش����تمانی و س����ودیان له گه ڕان����ه وه بۆ نێو گ����ه ل نه بینی بۆ چاكب����ون، بگ����ره بونه پێش����قه ره وڵی خه ڵك����ی پێش����مه رگه و تااڵن����كاری و دیكه شیان هێنایه پای ئه و تااڵن و بڕۆیه كه به تایبه ت له كه ركوكدا كارێكی نه رێنی زۆر خه راپی كرده س����ه ر كوردو له ڕوی ئاكاریی����ه وه له به رچ����اوی ئه وانی تری خس����تین، ئه مه جگه له وه ی جاشه كان رۆڵێكی زۆریان له گه رمتركردنی شه ڕی له جاش����ه كان لێبوردن بینی ، ناوخۆدا چونكه جاشه كان له سه رۆك به تایبه ت ره نگه ئه گ����ه ر ریزبه ندیان بكه ین چه ند ج����ۆر له جاش����ێتی هه بێت " جاش����ی به ناچاری و جاش����ی پاره و جاشی دژه

گه ل و جاش����گه لی دیكه ش " ده ش����ێ ئه مه له ئاینده دا زیاتر قسه یان له باره وه بكرێت،لێب����وردن له س����ه رۆك ج����اش و جاش����ه الده ره كان له ده س����تی به ره ی كوردستانی و حزبه سیاسییه كاندا نییه ، ده بوای����ه له دوای راپه ڕین����ه وه قۆناغی نوێی دادوه ری گوێزه ره وه و به دواداچون بۆ داوای هاوواڵتیان بكرایه ، ئه مه نه ك نه كرا له چه مچه م����اڵ كوڕێك له تۆڵه ی براكه ی����دا كه جاش ش����ه هیدی كردبو جاش����ه كه ی كوش����ته وه ، كوڕه كه ی����ان كوش����ت! ره نگه من له گه ڵ ئه و جۆره له تۆڵه كردن����ه وه نه بم، ب����ه اڵم ئه وه ی

كه كراش گه وره ترین س����وكایه تی بو به ئ����ازادی دوای راپه ڕین،ئه و لێبوردنه جگه له لێبوردنێكی سیاس����ی هیچی تر نه بو، بۆیه پێویسته ئه و سه رۆكجاشانه بدرێن����ه دادگاو له وێ بێگوناهی خۆیان بس����ه لمێنن ئه گ����ه ر بێگوناه����ن، ئێمه كاتی خۆش����ی گوتمان ره نگه خه ڵكی كوردس����تان و به تایبه ت ك����ه س و كاری ئه نفالك����راوان و هه ڵه بجه و بارزانییه كان به داوای لێبوردنێك دڵیان ئاو بخواته وه ، چونكه ئه وان به رده وام ده ڵێن بۆ ئێمه دوباره نه بون����ه وه ی لێب����وردن و داوای جاشایه تی هه مو شتێكه ، ئه و ناوانه ی له دادگای بااڵی تاوانه كانی رژێم ناویان هاتوه ت����ه وه بۆ ئ����ه وه ی بدرێنه دادگاو پێش����تر له ن����او دادگا ناوی����ان هاتوه ، جاشه كان، س����ه رۆك له كۆی به شێكن بڕوام وایه پێویس����ته بدرێن����ه دادگاو كه س داكۆكییان لێنه كات، ئه وه ته نیا گه لی قوربانیی����ه كان و كاری ك����ه س و

كورده ده توانن لێیان ببورن. ئێمه پێویس����ته كار بۆ ئه وه بكه ین ك����ه جارێكی تر جاش����ێتی له ئاینده ی ئه م گه ل����ه دا دوب����اره نه بێت����ه وه ، بۆ ئه م����ه جگه له وه ی كه پێویس����ته ئه و پێویس����ته بكه ین، دادگایی راب����ردوه ئه م واڵته بكه ینه واڵتی ئاشتبونه وه ی كۆمه اڵیه تی و دیموكراتی و پێكه وه ژیان و

دادگه ری كۆمه اڵیه تی .باش����ترین رێگا بۆ ئه وه ی جاشه كان ببن����ه وه به هاونیش����تمانی ئه وه یه هه م بچنه به رده م دادگا هه م داوای لێبوردن بكه ن، قوربانیی����ه كان كاری له كه س و ئه وه ش ته نیا رێگه یه بۆ ئه وه ی له روی ویژدانییه وه ئاسوده بن و ئیدی به ده ست ئ����ازاری ویژدانه وه نه ناڵێنن. هه روه ك ته نیا رێگه ش����ه بۆ ئه وه ی جاش����ێتی به هه ر ش����ێوه یه ك دوب����اره نه بێته وه ، حكومه ت����ی پارله م����ان و پێویس����ته هه رێمی كوردستان به یادی 25 ساڵه ی س����ته مكاری ئه نفال����دا جارێكی تر ئه م فایله بكاته وه و یاس����ای تایبه تیش بۆ مامه ڵه ك����ردن له گ����ه ڵ دوباره بونه وه ی جاش و خیانه تی نیش����تمانی ده ربچێت، ئێمه له باشوری كوردستان ده بێ نه وه ی ئاینده فێری ئه وه بكه ین كه جاشێتی و خیانه ت����ی نیش����تمانی و په نابردنه به ر نه ك دوژم����ن ش����ه رمه زاری و عه یبه یه مایه ی شانازی وه ك ئه وه ی زۆر جار وا

وێنا ده كرێت.

ئاراس فه تاح

بیس����تەم س����ەدەی شۆڕش����گێڕەكانی بەتەنها مانیفێس����تی ئازادییان لەڕێگای خەبات����ی چەكداریی����ەوە باڵونەكردەوە، بەتەنها وێنایەكی رۆمانس����ییان لەسەر مێژووی نەبەخشییە خەباتی چەكداریی خۆیان بەت����ەنهاش كۆمەڵگاكانی����ان و س����ەرووی نەتەوەیی بەپاڵەوانی نەكرد رەخنە. ئ����ەوان داوای����ان لەگەلەكانیان دەكرد، ش����ەڕ بۆ ئازادی و سەربەخۆیی بكەن. بەخەڵك����ی واڵتەكانیان دەگوت: ئەم����ە دواجەنگ����ی ئێوەیە بۆ ئاش����تی؛ ئ����ەم جەنگە ب����ۆ ئەوەیە ك����ە جەنگی تر ماڵوێران����ی دروس����تنەبێتەوەو ت����ر بەسەرتاندا نەیەت. ئەم شەڕە بۆ ئەوەیە كە نەوەكانی داهاتووی نەتەوە لەئارامی سیاسی و پێشكەوتنی ئابووری و یەكسانی كۆمەاڵیەتی����دا بژی����ن. ئەزموون����ی ئەم مۆدێلە لەدەسەاڵتدارێتی، ئەو راستییەی سەلماند كە ش����ەرعییەتی شۆڕشگێڕیی زەمانەت نییە بۆ دەسەاڵتێكی شەرعیی. شۆڕش����گێڕەكانی س����ەدەی بیس����تەم و فۆرم����ی دەس����ەاڵتدارێتییەكانیان ئ����ەو سیاسییەیان سۆس����یۆلۆژی و هەقیقەتە س����ەلماند كە چەندە لەڕووی تیۆرییەوە هەڵگ����ری مانیفێس����تی ئازادی����ی بوون ئەوەندەش لەواقیعدا شكس����تی مۆدێلی شۆڕش����گێڕانەیان فەرمانڕەوایەت����ی بەیانكرد. ئەم مۆدێلەی فەرمانڕەوایەتی درۆ“ی ”مانیفێس����تی شۆڕش����گێڕانە شۆڕشگێڕەكانی س����ەدەی بیستەم بوو. لەزۆرینەیان وای دەسەاڵت شەیدابوونی ك����رد، پاش دەس����ەاڵت گرتنەدەس����ت، دەمامكە وەهمییەكانی خۆیان فڕێبدەن و وێنە راستەقینەكانی خۆیان هەڵگرنەوە.

ئەم شۆڕشگێڕە چەكدارانە فێریانكردین ك����ە هاوڕێیەتی تەنها لەگ����ەڵ ئەوانەدا دروس����تدەكرێت کە لەگەڵماندا دوژمنی هاوبەش����یان هەیە؛ واتە بۆئەوەی هاوڕێ دروس����تبكەین پێویس����تمان بەدوژمنەو دروس����تبكەین دوژمنی����ش بۆئ����ەوەی پێویستمان بەجەنگە، بۆئەوەی جەنگیش سازبكەین پێویستمان بەچەكە، بۆئەوەی بەدۆالرە، پێویس����تمان بكڕین چەكیش پەیدابكەی����ن، دۆالری����ش بۆئ����ەوەی بۆئەوەی بەنەوتفرۆش����ە، پێویس����تمان پێویس����تمان دەربهێنی����ن نەوتی����ش بەعەقڵی بیانی هەیەو بۆئەوەی كۆمپانیا السبدەین، وەبەرهێنان بۆ بیانیەكانیش پێویس����تە س����امانە پڕبەهاكان����ی واڵت

هەرزانفرۆش بكەین.لەڕاس����تیدا ئەوە تەنها ژێركەوتن نییە ک����ە مرۆڤ تووش����ی ت����رس و دڵەڕاوكێ چیرۆك����ی درۆ مانیفێس����تی دەكات. ئ����ەو شۆڕش����گێڕانەیە كە س����ەركەوتن ترس����اندوونی. فەیلەس����وفی چیك����ی )الدیساڤ كلیما( ڕای وایە كە هەروەكو چ����ۆن س����ەربازێكی شكس����تخواردووی بەرەكان����ی جەنگ لەترس����اندا هەڵدێت و چەكەكەی فڕێدەدات، ئاوهاش سەركەوتن بەرهەمدەهێنێ����ت. ش����ڵەژان ت����رس و ئاش����كرایە كە ترس متمان����ە ناهێڵێت. هەر ئەم دۆخەشە وا لەشۆڕشگێڕەكانی متمانەی����ان ئەم����ڕۆ دەكات دوێن����ێ بەك����ەس نەمێنێت، چونكی دەترس����ن؛ دەترس����ن دەس����تكەوتەكانی شۆڕشیان لەدەس����تبچێت. كاتێك مرۆڤ بێمتمانە دەبێت، مان����ای ئەوەیە ك����ە گومان لە هەموو شتێك دەكات. ئەم بێمتمانەیی و دەزگای ب����ە پێویس����تی ترس����ەش گەورەی ئاساییش����ی نەتەوەییە تاوەكو ش����ەو و ڕۆژ چاودێ����ری كۆمەڵگا بكات و

گومانلێكراوەكان بدۆزێتەوە.هەر دەزگایەكی ئاساییش کە لەدەرەوەی چاودێری پەرلەماندا چاالك بێت، مانای ئەوەیە كە مۆڵەتی رەسمی لە سیاسەت وەرگرتووە بۆئەوەی ببێت بە رێكخراوێكی

تیرۆریستی.وادا سیس����تەمێکی ل����ە بێگوم����ان دوژمنەکان ت����ەنها گومانلێك����راوەكان نی����ن، بەڵكو ئەوانەش����ن ك����ە بێایەنن ی����ان لەگەڵیاندا نین. كێش����ەی هەموو كولت����ووری ك����ە دەس����ەاڵتدارێتییەك مانیفێستی درۆ بەرهەمدەهێنێت ئەوەیە كە دوژمن تەنها بەوەدا ناناسێتەوە كێ چەك����ی دژ هەڵدەگرێ����ت، بەڵكو بەوەدا دەیناسێتەوە کە كێ لەگەڵیدا نییە یان

بێایەنە. دەبنە ك����ە دوێن����ێ شۆڕش����گێڕەكانی لە هەمیش����ە ئەم����ڕۆ دەس����ەاڵتدارانی دڵەڕاوك����ێ و ترس����دا دەژی����ن. هەر ئەم دۆخەشە وایان لێدەكات كە لەناو خۆیاندا زاووزێبك����ەن و ببنب����ە گروپێكی داخراو.

هەر كاتێك دەس����ەاڵتداران ترسەكانیان ل����ە توان����ای بەرگریی����ان گەورەتر بوو، خۆیان فڕێدەدەنە باوەشی دوژمنیشەوە. نیتچەی فەیلەسوف ڕای وایە خۆفڕێدانە ناو كۆش����ی دوژمنەوە دەشێت نیشانەی ترس����نۆكیی بێ����ت. ئەم خەس����ڵەتەش یەكێكە ل����ە س����یفەتە هەرە دیارەكانی سەردەمی شۆڕش و سەردەمی دەسەاڵتی شۆڕش����گێڕەكانی سیاس����ەتمەدارە لەگەڵ پێكەوەكارك����ردن كوردس����تان. دوژمندا یەكێك ب����ووە لە تەكنیكەكانی سیاس����ەت ب����ۆ مانەوە لە دەس����ەاڵتدا و خۆپاراس����تن ل����ە هەڕەش����ەی ناوەكی و

دەرەكی. خۆفرۆش����تن بەتەنها مان����ای خیانەتی سیاس����یی نیی����ە. فرۆش����تنی نەوت����ی س����امانە تااڵنكردن����ی نیش����تیمان و نەتەوەییەكەی مۆدێلی نوێی خۆفرۆشتنە بەمان����ا ئابوورییەكەی كە لە لیبراڵیزمی نوێدا بەرجەستەدەبێت. لیبرالیزمی نوێ تەنها مانای ب����ازاڕی ئازاد نییە، بەڵكو مان����ای نەمان ی����ان كزبوون����ی تەواوی توان����ای دەوڵەتە ل����ە ئاراس����تەكردنی ئازاد ئابووری پیادەكردن����ی ئابووریدا. لە واڵتی ئێم����ەدا هیچ پەیوەندییەكی بە مانا فەلس����ەفییەكانی لیبرالیزمی نوێوە نییە، بەڵك����و تەنها بەو مانایە دێت كە كۆمەڵگا و سیاس����ەت هی����چ كۆنترۆلێكی لەسەر سیاسەتی ئابووری ئەو نوخبەیە نەبێ����ت كە بووە ب����ە خاوەنداری ڕەهای كۆی سامانی نەتەوەیی. لە كوردستاندا دەسەاڵتداران سیستەمێكی حوكمڕانییان دروس����تكردووە كە سیاسەتی حكومەت تیایدا بەرامبەر ب����ە دەوڵەت و بەرامبەر ب����ە ئاب����ووری زۆر تایبەتمەن����دە. هەر ئەمەش واملێدەكات كە بڵێم: ئەم فۆرمە لە تەكنی����ك و لۆژیكی دەس����ەاڵتدارێتی ل����ە كوردس����تاندا هێندەی ل����ە لۆژیكی ئیمپراتۆرییەت����ەوە نزیك����ە ئەوەندە لە لۆژیك����ی دەوڵەت����ی نەتەوەییەوە نزیك نیی����ە. ب����ۆ روونكردن����ەوەی زیات����ر با تەماشایەكی پەیوەندی دەسەاڵت بكەین

بە كایەی ناوەو و دەرەوە.ئیمپراتۆرییەت جومگە ناوەكییەكانی ناو گرنگ بەالوە دەسەاڵتەكەی جوگرافیای نییە، بەڵكو س����نوورە دەرەكییەكانی بۆ گرنگ����ە. سیاس����ەتی حكومەتی هەرێم و بەتایبەت سیاس����ەتی ئاب����ووری پارتی، دەرەكییەكانی پەیوەندیی����ە ئەوەندەی دورس����تكردنی گرنگ����ە، ب����ەالوە گرنگ بەالوە نەتەوەیی چوارچێوەیەكی نییە. بۆنموونە پەیوەندی نێوان پارتی و هێزە سیاس����ییەكان لەسەر سنوورەكانی توركیا كۆتاییان دێ����ت. ئیپمراتۆرییەت ئەوەن����دەی كار لەس����ەر كۆكردن����ەوە و كەڵەكردنی سامان دەكات، ئەوەندە كار لەسەر كۆكردنەوە و یەكانگیریی نەتەوەیی پارتیش ئاب����ووری ناكات. سیاس����ەتی ئەوەن����دەی كار لەس����ەر بەهێزكردن����ی لەڕێ����گای دەكات خ����ۆی ش����وێنگەی ئاوەاڵكردن����ی بازاڕی كوردس����تانەوە بۆ كۆمپانیا زەبەالحە دەرەكییەكان، ئەوەندە كار لەس����ەر دروس����تكردنی ژێرخانێكی ئابووری ناكات. بۆنموونە ش����تێك نییە بەناوی دامەزراندنی بازاڕی نەتەوەیی كە لە ئازادی جوڵەی شمەك، ئازادی بزاوتی كەسەكان، ئازادی خزمەتگوزاری و ئازادی بزاوتی سەرمایە پێكدێت. ئیمپراتۆرییەت ئەوەن����دەی نوێنەرایەتی دەرەوە دەكات ئەوەن����دە نوێنەرایەتی ن����اوەوە ناكات. نوێنەرایەتیكردنی كوردس����تان بۆ پارتی ئەوەن����دەی بۆ دەرەوە گرنگە، هێندە بۆ

ناوەوە گرنگ نییە.

13 )366( سێشه ممه 2013/2/26 birura.awene@gmail.comبیروڕا

مانیفێستی درۆ

19 »»

ئه گه ر فریا نه که ون، کاره سات به ڕێوه یه ساالر جاف

ده سه اڵتی کوردی بێشه رمکردن و سڵه مینه وه با

ناسنامه ی خۆی ئاشکرابکات،

واته پۆپۆلیستی نه بێت و له مزگه وتدا نه بێته حکومه تێکی ئیسامی و له یانه ی

شه وانه دا ببێته عه لمانییه کی

پله یه ک

به‌بیانوی‌‌‌25ساڵه‌ی‌‌ده‌ستپێكی‌‌ئه‌نفاله‌كانه‌وه كێ ده توانێ له جاشه كان خۆشبێت؟

له تیف فاتیح فه ره ج

ئێمه پێویسته كار بۆ ئه وه بكه ین كه جارێكی تر

جاشێتی له ئاینده ی ئه م گه له دا دوباره

نه بێته وه ، بۆ ئه مه جگه له وه ی

كه پێویسته ئه و رابردوه

دادگایی بكه ین، پێویسته ئه م

واڵته بكه ینه واڵتی ئاشتبونه وه ی كۆمه اڵیه تی و دیموكراتی و پێكه وه ژیان

سیاسەتی ئابووری پارتی، ئەوەندەی

پەیوەندییە دەرەكییەكانی بەالوە گرنگە، دورستكردنی

چوارچێوەیەكی نەتەوەیی بەالوە

گرنگ نییە

ناوی ش����ه یل، که به ئاسانی ناتوانرێت له ش����ێوازێکی بریتییه کوردی، بکرێته ناته قلی����دی له ده رهێنان����ی نه وت و غاز. گه ر به زمانێكی ئاس����ان بدوێین بریتیه له ده رهێنان����ی نه وت و غ����از له جێگاو به شێوازی وه ها که هه تا ئه م دواییانه وه ها دائه نرا که له ڕووی ئابورییه وه تێچوونی زۆره وه ل����ه ڕووی ژینگه وه زیانی زۆره. لێره دا بۆ خوێنه ری رۆژنامه پێویس����ت ناکات به پێکهاته ی کیمیایی ئه م ماده یه دا بڕۆین. ب����ه اڵم ئه وه ی گرنگه ئه وه یه که چۆن ده س����تکردن ب����ه ده رهێنانی غازو نه وت به م ش����ێوازه کاریگ����ه ری ده بێت له سه ر سیاسه ت، ئابوری وه هاوسه نگی هێز له سه ر ئاس����تی جیهان و وه پاشان چ����ۆن کاریگه ری ده بێت له س����ه ر کورد

له هه رێمی کوردستان.ئه م ج����ۆره له نه وتده رهێن����ان ئه مرۆ ده كرێ����ت ته ماش����ا شۆرش����ێک وه ك له ب����واری وزه دا له جیهان����دا. ش����ۆرش گ����ه وره وه رچه رخانێک����ی به مان����ای رووئه دات له بواری وزه له رووی شێوازی ده رهێن����ان، جوگرافی����ا ده رهێنان. ئه م وه رچه رخان����ه هێنده کاریگ����ه ره که به جۆرێک ئه مرۆ له ئاس����تی جیهاندا له زۆر خان����ه ی لێکۆڵین����ه وه، ناوه نده کان����ی جیوپۆله تیک و ناوه نده کان����ی بیره کان، دیداره گه وره کان به چڕی قسه ی له سه ر

ده كرێت.له دوای����ن دیداری جیهان����ی له باره ی ئاسایشه وه، له سه ره تای مانگی شوبات ، که س����ااڵنه له شاری میونخی ئه ڵمانی س����ازد ه کرێت، ته وه ره یه كی س����ه ره كی له کاتژمێ����ر پێن����ج و نی����و ب����ۆ حه وتی وه رچه رخانه بوو. ئه م ده رباره ی ئێواره دیداره ک����ه له الی����ه ن دانی����ال یرگنه وه به رێوه برا که یه كێکه له هه ره ناسراوترین ن����ه وت. ب����واری مێژوونووس����ه کانی له دیداره که دا نوێنه رانی ئه ڵمانیا، روسیا، یه كێتی ئه وروپا، کۆمپانیای ش����ێڵ وه باڵوێزی ئه مری����کا ناوه ندی نیوده وڵه تی بۆ کاروباری وزه به ش����داریانکرد. دیاره ئ����ه م وه رچه رخان����ه ی وزه هاوس����ه نگه به کێش����ه کانی وه ك چه ک����ی ئه تۆمی ئێران، دۆخی س����وریا، قه یرانی ئابوری یه كێتی ئه وروپا وه هه ڵکش����انی چین. به مانایه ك����ی تر یه کێک����ه له بابه ته کانی س����ه ری س����ه ره وه ی ئه جیندای جیهان. ده رهێنانی ئه م جۆره نه وته به چه ندین ش����ێواز کاریگه ری ده بێت له سه ر هه رێم گرنگترینیان نرخ و جیوپۆله تیکه، به اڵم پێش ئه وه ی له سه ر ئه م دوو کاریگه ریه و با بکه ین، هه ڵوێس����ته پاش����هاته کانی بپرس����ین ب����ۆ ل����ه م دوو روانگه یه و وه

چۆن؟ده رهێنانی نه وت غاز به م جۆره نوێیه رابووردوودا س����اڵی له چه ند له ئه مریکا ب����ه گورژمێکی زۆر ده س����تی پێکردوه. به ره وپێش����چوونی زۆر له ب����واری غازدا رووی����داوه، به جۆرێک ئێس����تا ئه مریکا پێویس����تی به غازنیه وه له داهاتوویه كی نزیکدا ده توانێت غاز بۆ ده ره وه بنێرێت. له بواری نه وتدا چ����اوه روان ده كرێت که له ساڵی 2020 ئه مریکا هێنده ی سعودیه نه وت به م رێگایه ده ربهێنێت. به جۆرێک به م زوانه ئه مریکا پێویس����تی به نه وت نیه ل����ه ده ره وه. دیاره ئه م وه رچه رخانه له ئه مریکا له چه ندین الوه گرنگی هه یه، له وانه گه ش����ه ی زیاتر ته کنه لۆجیا له م باره وه ک����ه له ئه نجام����دا ده بێته هۆی ن����ه وت و له ده رهێانن����ای ئاس����انکاری غاز به م ش����ێوازه. وه ك مێ����ژووی وزه پێمان ده ڵێ����ت له حه فتاکان ده رهێنانی نه وت له ده ری����ای باکور وه ك مه حاڵێک س����ه یرده كرا، ئه مرۆ به هۆی گه ش����ه ی ته کنه لۆجیاوه وه ك ئاس����اییه ك ته ماشا ده كرێت. گه شه ی ته کنه لۆجی له مباره وه به مان����ای ئه وه دێت که جێگاکانی تری دونی����ا که ئه م جۆره ن����ه وت وغازه یان هه یه به هه مانش����ێوه ده ست ده كه ن به ده رهێنانی. پ����اش ئه مریکا جێگایه كی تری ک����ه خاوه ن����ی یه ده گه کێکی زۆره له مب����اره وه واڵت����ی چین����ه. چین وه ها ده خه ڵمێنرێت که به ش����ی 200 س����اڵی داهاتووی وزه ی هه یه له م باره وه. ئێستا چین له گه ڵ کۆمپانیای شێڵدا له هه وڵی گه شه پێدانی ئه م که رته دایه. به م پێیه جوگرافیا وزه له رۆژهه اڵتی ناوه راس����ت و روسیاوه ده گۆرێت بۆ ئه و جێگایه نه ی که به ناوه ندی سه رچاوه ی وزه دانه ئه نران

هه تا ئ����ه م دواییانه. ئ����ه م گۆڕانکاریه په یوه ندی و ش����ێوازی له سه ر کاریگه ی هاوس����ه نگی هێ����ز ده بێ����ت له دونیادا. گۆڕانکاریه ك����ی گ����ه وره ک����ه ناوچه ی رۆژهه اڵتی ناوه راستدا رووده دات ئه وه یه که چیدی نه وتی ئه م ناوچه یه به ش����ێک نی����ه له ئاسایش����ی وزه ی ئه مریکا. بۆیه نه وت به های سیاس����ی به الی ئه مریکاوه له ده س����ت ئ����ه دات، که ئه گ����ه ری هه یه به های سیاس����ی بۆ هه میش����ه له ده ست بدات، وه ته نها ببێته کااڵیه كی ئابوری. بوونی نه وت به کااڵیه كی ئابوری جۆری سیاسه ی ئه مریکی ده گۆرێت له ناوچه که. چیدی ئه مری����کا وه ه����ا مامه ڵه له گه ڵ واڵتانی ناوچه که دا ناکات که گرنگیه كی ستراتیژیان بۆ ئه مریکا هه یه، به ڵکو بۆ ئه مریکا ده بنه واڵتانێکی ئاسایی. دیاره هێش����تا گرنگی تر هه یه وه ك پاراستنی ئاسایش����ی ئیس����رائیل. لێره وه ده چینه ب����واری دووه م که نرخ����ه. ئه گه ر بێتوو نه وت و غاز به م شێوازه نوێیه به خێرای ده س����ت به ده رهێنانی بکرێت له دونیادا ئه وا له ئه نجامدا نرخی نه وت به خێرایی داده به زێت. دابه زینی نرخی نه وت یانی بێتوانابوونی واڵتانیخاوه ن نه وته له گه شه . به جۆرێک ئه گه ر نرخی به رمیلێک نه وت بگاته خوار هه ش����تا دۆالر ئه وا زۆربه ی ئه م واڵتان����ه بودجه که یان به ش ناکات. له به رچاو ئ����ه وه ش له هه مانکاتدا ده بێ بگرین که ژماره ی دانیش����توان به رده وام زۆر زیاد ده كات وه به هۆی سیسته می مرۆڤ����ه کان س����ته مکاریه وه سیاس����ی دوور چاالکبوون داهێنان����و له خۆژێنیو ده خرێنه وه. ئه مانه هه موو فاکته رن بۆ الوازی حکومه ت. حکومه تی سته مکاری نه وتی هه تا بێت نرخی سته مکاریه كه ی

زیاتر و زیاتر ده بێت.

له م رووه وه ئه گه ر بۆ نموونه بودجه ی حکومه ت����ی هه رێم ببێت ب����ه نیوه ئه وا خێ����را قه یرانێکی قووڵ له سیس����ته می س����یاس و به رێوه بردن����ی کوردس����تاندا رووئه دات چونکه ئه م شێوازه ده سه اڵته له هه رێمدا پیاده ده كرێت، که به هه موو شێوه یه ك شێوازێکی سته مکاریه، زیاترو زیات����ر په نا به پاره و هیز ده به س����تێت، ئ����ه وا ناتوانێت درێژه ب����ه پیاده كردنی بدات چونکه کۆمه ڵگای کوردی که وه ك ئۆردوگای لێکراوه رۆژانه پێویس����تی به پاره ی زیاتر و زیاتره بۆ کۆنترۆڵکردن.

که واته کاریگه ی ئه م شۆرش����ه ی که ده س����تی پێکردوه له س����ه ر ک����ورد له م روانگایان����ه وه ده بێ����ت: یه ک����ه م بێنرخ بوونی ناوچه ک����ه له الیه ن ئه مریکاوه وه گه ش����ه ی هێزه کانی تر، که ش����ێوازی مامه ڵه یان له گه ڵ کوردا جیاوازده بێت به دووری ئه مریکا. دووه م، دابه زینی نرخی نه وت و غ����از ده بێته هۆی که مبوونه وه ی بودج����ه ی هه رێم و توان����ای ئابوری، که راس����ته وخۆ کاریگ����ه ری هه یه له س����ه ر ش����ێوازی به ریوه چوونی ده س����ه اڵت که

ده سه اڵتێکی کرێخۆره. ده کڕیت گۆڕانکاریه ئ����ه م کاریگه ری مای����ه ی خێربێ����ت بۆ خه ڵك����ی به وه ی ده سه اڵت چیتر هێنده به بێ رێز مامه ڵه له گ����ه ڵ مرۆڤه کاندا ناکات. به اڵم ئه گه ر بێتوو ش����ێوازی ده سههاڵت نه گۆردرێت، کۆمه ڵگا له چه ندین الوه چاالک نه كرێت، ئه وا کورد رووب����ه رووی قه یرانی ئابوری ده بێت����ه وه ک����ه ناتوانێ����ت ژیانێك����ی بێبه رهه م����ی ئۆردوگایی درێژه پێبدات. واڵتانی که نداو ده س����تیان به هه نگاونان ک����ردوه. ب����ه اڵم له هه رێ����م که ش����که ک

ساڵوات.

بیروڕا(366( سێشه ممه 142013/2/26

ده‌ینوسێت

شۆرشی داهاتوی وزه و کاریگه ری له سه ر کورد

birura.awene@gmail.com

بەهەڵ���ەدا دەچی���ن ئەگ���ەر وابزانین سەرەتای گێچەڵی نەوتی کە گێچەڵێکی یەکێت���ی دژی موج���ەڕەدە حزب���ی ئەحمەدەوە عیماد لەچاوپێکەتنەکەی لەگەڵ هەفتەنامەی )ڕووداو(دا دەست پێ دەکات، ئەو کاتان���ەی ڕۆژنامەکە بەش���ێوەیەکی ئیزدیواجی و لەسۆنگەی ئارمانجێک���ی دەس���تەبەرکردنی )کەئامانج���ی ه���ەژارەوە میدیای���ی وروژادن و پەیداکردن���ی ب���ازارە( دێت و پاڕس���تەکە لەڕس���تەیەکدا،بەتەنها وەردەگرێ���ت و دەی���کات بەمانش���ێت و دیکە، کۆمەڵەکەس���انێکی لەوالشەوە کە هەندێکیان لەس���ەر قین لەیەکێتی و هەندێکیش���یان لەس���ەر قین لەخودی عیم���اد ئەحم���ەد، بەهەم���ان دی���وی یەکەمی مانشێتەکەی رووداودا، فرسەت دەهێن���ن و خەریکی دەس���تەبەرکردنی دەس���کەوتێکی حزبی دەبن و جارێکی دیکەش پش���کۆی گێچەڵە حزبیەکان،

لەدژی یەکێتی دەگەشێننەوە.لەس���ەرەتاوە ه���ەر هەبن ڕەنگ���ە وابیربکەن���ەوە، کە ئاماجی نوس���ەری ئ���ەم بابەتە بەرگری کردن���ە لەعیماد ئەحم���ەد، ب���ەاڵم لەڕاس���تیدا ئەم���ە بۆچونێکی درشتە، چونکە لەالیەکەوە من ل���ەم نوس���ینەدا هەرگی���ز ال لەو تۆمەتە شەخس���یانە ناکەمەوە کە لەم بۆ مەبەست بەئەنقەس���ت و نێوەندەدا تێک���ەڵ بەم پرس���ە ک���راون، بەقەد ش���ڕۆڤەیەکی هەوڵدەدەم، ئەوەندەی ئ���ەو ن���او ڕوئیاکان���ی بابەتیان���ەی کەعیماد بکەم، ڕۆژنامەوانی���ە دیدارە ئەحمەد لەگ���ەڵ هەفتەنامەی ڕووداودا دیکەش���ەوە، لەالیەکی کردوویەت���ی. ڕەنگ���ە ل���ەدوای بۆچوونەک���ەی هێژا )جەاللی سام ئاغا( سەرۆکی پێشووی سلێمانی( )ئیدارەی چاودێری دیوانی دەستپاکیدا، ئەستۆپاکی و کەلەپرسی عیماد ئەحمەد ب���ە )رجل الدولە( ناو دەبات، بۆمن و بۆ هەرکەس���ێکی دیکە ئیدی قسەکردن یان بەرگری کردن لەم

نێوەندەدا کردەیەکی زیادە بێت. لەم دیدارەدا کاک عیماد بەر لەپرسی

ش���ەراکەت، )کەدیس���ان ئەم چەمکە مانای زمانەوانیەکانی، لەمان���ا بەدەر قانون���ی و مانای ئیداری و وەزیفیش���ی هەیە( پرس���ی خاوەندارێتی و پرس���ی یەکەمی���ن موبادەرەکان���ی دەرهێنانی دەوروژێنێ���ت. کوردس���تان نەوت���ی وەکوو ئەحم���ەد کەعیماد پرس���ێک، وەک���وو بەجورئ���ەت و سیاس���یەکی لەیەکەمیاندا بەویژدان، دەوڵەتدارێکی بۆ خەڵکی کوردستان و لەدوەمیشیاندا بۆ یەکێتی دەیگەڕێنێتەوە. ئەمە جگە لەوەی لەالیەکەوە ل���ەو دیدارەدا، ئەو وەک���وو جێگ���ری س���ەرۆک وەزیرانی هەرێ���م، نەک وەکوو ئەندامی مەکتەبی سیاس���ی یەکێتی، باس لەش���ەراکەت دەکات و لەالیەک���ی دیکەش���ەوە ئ���ەو باس لەشەراکەت بەسەر )بڕیارەکانی( نەوتدا دەکات لەمێژوویەکی دیاریکراودا بەراییەکانی مانگە دوای )کەمێژوویی ئەندامێکی وەکوو حەوتەمە( کابینەی حکوم���ەت لیژنەی���ەی ئ���ەو ب���ااڵی پێکیهێناوە و ئەویش بەسیفەتی جێگری س���ەرۆکی حکومەت، تیای���دا ئەندامە. نەک بەس���یفەتی ش���ەراکەتێکی تاکە شەراکەتێکی بەس���یفەتی یان کەسی

حزبی.لەڕاستیدا، ئەوانەی ئێستا دەیانەوێت ئ���ەم کەرەس���ەیە وەک���وو بابەتێکی موزای���دەی حزبی و وەک���وو بابەتێکی عیماد لەسەر شەخس���ی، موزایەدەی ئەحمەد و یەکێتی، بکەن بەماڵ، هەمان ئەو عەقڵ���ە دۆگمابوان���ەی ناو حزبی کوردین، کەلەس���ەرەتاکانی دەرهێنانی نەوت و لەسەرەتاکانی بردنی گرێبەستە پارلەمان)ک���ەدوو ب���ۆ نەوتیەکان���دا زەمەن���ی تاڕادەی���ەک دوور لەیەک���ن( تەقەی کوێرانەی���ان لەیەکێتی دەکرد. لەکاتێک���دا، ه���ەردوو موبادەرەکە بۆ س���اتەوەختەکانی خۆیان، موبادەرەی هەناوی ن���او موب���ادەرەی مێژوویی و بەرژەوەندی���ە بااڵکان���ی کوردایەت���ی بوون. لەسەرەتاکانی دەرهێنانی نەوت لەکێڵگەکان���ی تەقتەق و شیواش���ۆک، کەمێژووەکەی بۆ سەردەمی سەرەتاکانی

ئی���دارەی س���لێمانی بەس���ەرۆکایەتی کاک کۆس���رەت دەگەڕێتەوە، ئەوساکە بەداخەوە هەبوون بەخەتێکی درشت لە بزمار،فیدڕاڵ نوسیان )ناڵ گۆڤارێکدا چۆن ه���ەروەک بەت���اڵ(. بەرمیل���ی هەش���بوون، لەس���ەرەتاکانی بردن���ی یەکەمین گرێبەس���تە نەوتیەکانیش بۆ )کەلەڕاستیدا کوردس���تان پارلەمانی یەکەمی���ن هەن���گاوو یەکەمی���ن بەنیش���تیمانیکردنی موبادەرەکان���ی س���امانی نەوت بوو لەالی���ەن کابینەی هەمان دیسان بەداخەوە شەشەمەوە( تێزی���ان ب���ەاڵم ل���ەکات و لەدەربڕینی جی���اوازدا دووبارە دەک���ردەوە و لەبری ئ���ەم هەن���گاوە میژوویەی هاندان���ی هاتن بەرهەم، دکت���ۆر حکومەتەکەی حزبی���ەوە، ت���ەواو لەڕوانگەیەک���ی هەڵڕش���ت و عاتفیانە پەرچەکردارێکی لەس���ۆنگەی دیسکۆڕسێکی نائەقاڵنی و حزبیدا،دەرفەت���ی ئەبس���تراکتی ئەم خاوەندارێت���ی ڕیس���ێتکردنەوەی س���امانە میللیەیان، لەخاوەندارێتیەکی

نیش���تیمانیەوە بۆ پرسی شەراکەتێکی حزبی ک���ردەوە بەیەکەمی���ن چۆیس و بەیەکەمین ئۆپشن. چۆیس و ئۆپشنێکی ڕەش و س���پی بێکەڵ���ک ک���ە تیای���دا بەداخ���ەوە لەگەڵ خۆی���داو لەناو دڵی چەلەحانێیەکی کوردیەک���ەدا هەرێمە ئۆپۆزس���یۆن و بەن���اوی هاوتەری���ب

دەسەاڵتەوە دروست دەکات. بەگوێ���رەی ڕێکەوتنی س���تراتیژی، یەکێت���ی و پارتی، دوو هێزی هاوبەش و چوونیەکن لەفەرمانڕەوایدا. بێگومان هەر ئەمەش بوو وایکرد، سەرەڕای شکستی جیابوونەوەی لەس���ەردەمی یەکێتی، بیس���توپێنجی گۆڕاندا،کەس���ەردەمی حەوتە، پارتی، بەشێوەیەکی سیاسی و ناچاربکات، بەش���ێوەیەکی مۆڕاڵ���ی، کاندیدەک���ەی ڕادەس���تی حکوم���ەت یەکێتی بکات. ئەم���ە لەکاتێکدا بوو، کەکاندیدەک���ەی پارت���ی )نێچیرڤ���ان بارزانی( توانیبووی لەکابینەی پێنجەمدا زێڕیندا،ڕای سەردەمێکی لەوێناکردنی گش���تی پارتەکەی،ب���ەالی خولێک���ی دیک���ەی س���ەرۆکایەتیکردنی خۆی���دا رابکێشێت. لێرەدا ئەگەر بەشێوەیەکی ئەقاڵنی س���ەرنج بدەی���ن و لەدەرەوەی دیدێکی حزبی ئەبس���تراکتەوە لەکۆی دەوڵەت���داری و پرس���ەکانی گش���تی سیس���تمی حوکمڕانی کوردی بروانین، بۆچوونەکەی عیماد ئەحمەد لەهەمبەر پرسی شەراکەتی یەکێتی وپارتیدا زۆر دروست دەردەچێت. چونکە لەڕاستیدا لەهەر الیەکەوە لەم پرسە ورد بینەوە ئ���ەوا ل���ەو الی���ەوە کتوم���ت لۆژیکی حوکمڕانی و واقعی ڕێکەوتنی ستراتیژی بێ تەمومژ پیماندەڵێت، کەلەیەکەمین س���تراتیژیەوە ڕێکەوتن���ی لەح���زەی ئێس���تای قس���ەکردنی لەح���زەی بۆ ئێمە)کەس���اتی نوسینی ئەم وتارەیە( یەکێتی و پارتی لەکۆی گش���تی، پرسە ج���وان و ناش���یرینەکانی دەوڵەتداری و لەکۆی گش���تی فۆڕمی ق���ۆاڵو ناقۆاڵی کوردیەکەدا، هەرێم���ە بەڕێوەبردن���ی لەزاخ���ۆوە ب���ۆ خانەقین و لەپرس���ی تواناس���ازی و حکومەت���ی هاواڵتیانەوە بۆ پرس���ی ن���ەوت و پرس���ی بەرگری لەک���ۆی سیس���تمی حوکمڕانی هەرێم، بەشێوەیەکی سیاس���ی و بەشێوەیەکی ئەخالق���ی و بەش���ێوەیەکی ئیجب���اری

شەرکین....

مه ریوان سه الح حیلمی

سێ جۆر بینه ر:بین���ه ری یه كه م: بریتییه ل���ه و بینه ره ساده یه ی كه ئه وه ی به الیه وه گرنگ بێت ئه وه یه كه ته ماشای زنجیره درامایه ك بكات، خه می ئه م جۆره بینه ره ئه وه یه ك���ه دوای روداوه كان بكه وێت بۆ نمونه ئایا كچ و كوڕه كه بۆ یه كتر ده بن یان نا؟ ئه م جۆره بینه ره بریتین له و بینه رانه ی پێویس���تیان به وه یه كاته كانیان له رێی

درامایه ك پڕبكه نه وه . بین���ه ری دوه م: بریتیی���ه له بینه ری چێ���ژ بین���ه ره ئ���ه م ی���اده وه ری ، كه خۆی وه رده گرێ���ت له به رهه مێ���ك له و س���ه رده مه دا ژیابێت، چێژ الی ئه م ج���ۆره بینه ره گه ڕانه وه ی���ه بۆ رابردو، بین���ه ری یاده وه ری ، ی���اده وه ری خۆی به ده م ته ماشاكردنه وه تێكه ڵ به دراماكه

ده كات.له بینه ری بینه ری س���ێیه م: بریتییه وردو ره خنه گ���ر، ئه م ج���ۆره بینه ره ده س���ته بژێرن، هه ركه س له پس���پۆڕی خۆیه وه ته ماش���ای دراماك���ه ده كات، بۆنمون���ه : ده ق )ن���اوه ڕۆك(، دیكۆر، جلوبه رگ، میكی���اج، ده نگ، روناكی ، كامێ���را.. هتد، ئه ڵبه ته ئه وه ی س���ود بریتیی���ه ده گه یه نێ���ت به ده رهێن���ه ر به پێچه وان���ه وه س���ێیه م، له بین���ه ری مه به س���ته كانی پشته وه ی ده رهێنه ر بۆ

بینه ری یه كه م و دوه مه .

كام مه به ست؟هه روه ك���و چ���ۆن كادی���ری حیزبی هه ی���ه له رێ���ی راگه یاندن���ه وه به رگری له حیزبه كه ی ده كات و له س���ه ری ده ژی ، چه كدارێ���ك له رێی چه ك و ئه و ئه ركه ی كه حیزب بۆی دیاریكردوه ژیانی خۆی

له هونه رمه ندانی به ش���ێك به ڕێده كات، س���ه ر به ه���ه ردو حیزب���ی یه كێت���ی و پارتیش به هه مان ش���ێوه ، واته حیزب له رێی وه زاره ت و داموده زگاكانی تره وه پشتگیری هونه رمه ندانی سه ر به )خۆی ( ده كات بۆ ئه وه ی له رێی به رهه مه كه وه دیسانه وه قازانج به حیزب بگه یه نن واته ریكالم���ی بۆ بكه ن. درامای رۆژ ژمێری شارێكیش به و شێوه یه یه : ئه م درامایه پێمانده ڵێت ئه و پارتییه ی كه ئێس���تا حوكم���ی كوردس���تان ده كات و حیزبی یه كه مه له هه ولێرو دهۆك، رۆژگارێك بوه تاكه حیزبی فه رمان���ڕه وا بوه ته نانه ت له سلێمانیشدا )واته له به یاننامه ی 11ی ئازاری س���اڵی 1970 تاوه كو نس���كۆی

1975(، پێمانده ڵێ���ت ه���ه ر ئێمه بوین رۆژگارێك پێش���ڕه وی ئێوه مان كردوه و ئێستاش ئاماده ین هه ر پێشڕه وی ئێوه بكه ی���ن ئه گ���ه ر ئێوه ی به ڕێ���ز قبوڵی بكه ن و ده نگمان پێبده ن، مه به سته كه ی ئه وه یه پارت���ی له حیزبێكی ئێس���تای په راوێزخراوه وه كه ش���اری س���لێمانی ئ���ه و په راوێزخس���تنه ی پێبه خش���یوه مه به ستێك بپێكێت و به ناوی هونه ره وه جارێكی تر ل���ه ده رگای رابردو بداته وه ئه مڕۆی ناش���رینییه كانی ئ���ه وه ی بۆ ئه و حیزبه ی پێ بشارێته وه ، به كورتی ئ���ه م درامایه دوێنی���ی حیزبێكمان بۆ روناكده كاته وه بۆ ئه وه ی له مڕۆدا سودی لێوه ربگرێت، وات���ه به پێی ئه م درامایه

بێت ده بێت ئێمه ئاش���نابین به رابردو، بۆ ئه وه ی ئه مڕۆش هه م ستایشی كاره هونه رییه كانتان بكه ین، هه م ئاشنا بین به پێشڕه وی ئه و حیزبه ی كه به حساب ئه و كاته سه روه ریی یه ك له دوای یه كی یه كێتیش كوردساته كه ی تۆماركردوه . بۆ دو مه به ست په خشی ئه م درامایه ی كرد یه كه میان هه ڵگیرسانه وه ی شۆڕشه پاش نس���كۆی 1975 ك���ه ئه مه ش بۆ یه كێتی قازانجه كه خۆی پێوه بابدات و وه ك���و پارت���ی ئی���ش له س���ه ر رابردو بكات، هه م بۆ ئه وه ی له كاتی ئاڵتونی ته له فیزیۆن���دا كه س���ه عات 9 بۆ 10ی ش���ه وه ، زۆرترین خه ڵك راكێشێت نه ك

مرۆڤ!

سامانی نەوت و سیاسەتی یەکێتی شەراکەت یان خاوەندارێتی!

مه به سته كانی پشته وه ی ده رهێنه ر له درامای )رۆژ ژمێری شارێك(دا

ئەوانەی لەئێستادا ترسیان لەسەرۆک وەزیرانێکی بەهێزو

جێگری سەرۆک وەزیرانێکی بەهێز

هەیە، ئەوانەن، کەلەناخەوە،

لەپرسی گۆڕینی حکومەتێکی

حزبۆکراتی بۆ پرسی حکومەتی هاواڵتیان دەترسن

سلێمان عەبدوڵاڵ یونس

puk media دیمه نێک له دراماکه فۆتۆ: سایتی

19 »»

کۆمه ڵگای کوردی وه ك ئۆردوگای لێکراوه رۆژانه

پێویستی به پاره ی زیاتر و زیاتره بۆ

کۆنترۆڵکردن

►

►

15 (366( سێشه ممه 2013/2/26 تەندروستی

نه‌شته‌رد.گۆران عەبدواڵ دەینوسێت

ڕەزامەندی یا زەلیلکردن*

مرۆڤ س���ەری لەوە س���ووڕدەمێنێت کە چ���ۆن تاق���ە دۆکومێنتێ���ک دەتوانێ���ت جیهانێک لەنهێنی دەربارەی سیس���تمێک ئاش���کرا بکات. ئ���ەو دۆکۆمێنتەی پێی دەگوترێت فۆرم���ی وەرگرتنی ڕەزامەندی لەنەخۆش بۆ ئەنجامدانی نەش���تەرگەری، یەکێک���ە ل���ەو دۆکۆمێنت���ە دەگمەنانەی دونیایەک زانیاریمان پێ دەبەخشێ لەسەر ئەوەی کە چۆنیی سیس���تمی تەندروستی ئێم���ە مرۆڤی ک���ورد بێ م���اف و پەراوێز دەخات و بە ش���ێویەکی پاسیڤ و ئاکتیڤ

دەیچەوسێنێتەوە. بێهۆش���کاری و )کاری فۆرم���ی نەشتەرگەری( لەسەر ڕەزامەندی نەخۆش

بۆ ئەنجامدانی دەفەرمێت:نەخۆشەکە خۆی "بەرپرسیارە لە هەر ئاکام و گیروگرفتێک کە لەوانەیە ڕووبدات لەکاتی نەشتەرگەری یا بێهۆشکاری، وەک ئەمانەی خوارەوە: )مردن، وەستانی دڵ، خەبەرنەبونەوە، شەلەلی نیوەی، جەلدەی دەم���اغ، حەساس���یەت بەدەرمان���ەکان، هەوکردن���ی بری���ن، بەربوون���ی خوێ���ن، چاکنەبوونەوە، درەنگ خەبەربوونەوە(".

ماس���تەرێک ب���ە پیویس���ت دی���ارە دکتۆرایەک یا تەندروس���تی لەسیاسەتی ن���اکات بۆ ئ���ەوەی تێبگەیت لەئەخالق ک���ە ئ���ەم فۆرمەچ���ی زوڵ���م و تاوانێکی گەورەی���ەو ش���ایانی ئەوەی���ە ئەوان���ەی >دایانهێناوە<، لەوەزیری تەندروستیەوە بیگرە تا بچووکترێن کەسێک کە بەشداری بکرێن. دادگایی کردووە لەنووسینەوەیدا بەاڵم فۆرمەکە خ���ۆی هەلێکی زێڕینە بۆ تێگەیش���تن لەو دنیابینی و فەلسەفەیەی وەکو دووکەڵێکی ڕەش���ی ژەهراوی کۆی سیس���تمی تەندروس���تی داپۆش���یوەوە و

لەناوەوەڕا حوکمی دەکات. تاقە ئیمزایەک لەالیەن نەخۆش���ێکەوە )ک���ە لەم جۆرە فۆرمان���ەدا بەپەنجەمۆر دەکرێت(، گلۆپی س���ەوزی کردنی هەموو ش���تێک نیە کە بەخەیاڵدانی پزیشکێکدا بێ���ت لەس���ەر جەس���تەی نەخۆش���ێک. نەخۆشێک بۆ بەرپرس بێت لەمردنی خۆی ئەگەر هاتوو کەس���ێکی تر نەشتەرگەری بۆ ب���کات؟ بۆچی بەرپ���رس بێت لەوەی کە پزیش���کێک یا کارمەندێک چەقۆیەک، مەقەس���تێک...هتد بەهەڵە لەخوێنبەرێک ب���دات و نەخۆش���ەکە بکوژێ���ت؟ ئەمانە کۆمەڵێ���ک هەڵەن کە دەش���ێت لەکاتی نەش���تەرگەریدا ڕووب���دەن و لەپزیش���ک و کارمەندەکە زیاتر کەسی تر بەرپرس نیە. ئیمزاکردن���ی فۆرمێک مانای ئەوە نیە کە ئیتر پزیش���کەکە دەتوانێ���ت بەئارەزووی خۆی چی بوێت بی���کات تەنانەت ئەگەر ئ���ەو ش���تەش هەڵ���ە بێت و کارەس���ات

بخوڵقێنیت. لەپێکهاتەو ناوەڕۆک���ی فۆرمەکە خۆی کارەساتترو مەترسیدارتر، ئەو میکانیزم و ش���ێوازە دواکەوت���وو و نامرۆڤانەی���ە کە فۆرمەکەی پێ پڕدەکرێتەوە. ئەم فۆرمە مرۆڤەکان دابەشدەکات بۆ سەر نەخۆشی ٥ هەزاری و 10 هەزاری و 1٥ هەزاری... هتد بەجۆرێک کە ب���ۆ هەریەکەیان فۆرمێکی تایب���ەت هەیە. ه���اوکات، ئ���ەوە پەنجە م���ۆرە کە جێگای ئیم���زای گرتووەتەوەو نەخۆش دەبێت پەنجەی بەکاربهێنێت بۆ ئەوەی ڕەزامەندی پیشانبدات. لەهەمووی کارەس���اتتر ئەوەیە کە دەبێت کەسێکی نزیکی نەخۆش���ەکە، یا وەک���و فۆرمەکە دەڵێ���ت )بەخێوک���ەری( نەخۆش���ەکە،

پەنجەمۆری بکات. ئەم هەموو قوڕبەسەرییانە پێماندەڵێن کە چەندێک سیس���تمی تەندروستی ئێمە بەچاوی نزمەوە تەماشای هاواڵتی دەکات. ب���ەالی سیس���تمی تەندروس���تی ئێمەوە کەسایەتی و خاوەنی کەس���ێکی هاواڵتی رووح و هەس���ت و س���ۆز و ئ���ارەزوو نیە، بەڵکو جەس���تەیەکە کە دەشێت بۆ چەند جۆرێکی نەخۆش���ی و نەشتەرگەری پۆلێن بکرێت و نرخێک لەس���ەر ه���ەر جۆرەیان دابنرێت. مرۆڤ الی سیس���تمەکەی ئێمە کەسێکی نەخوێندەوارە کە بەپەنجە مۆر نەبێت ناتوانێت گوزارشت لەخۆی بکات. کەسێکە کە سەربەخۆ نیەو بەخێوکەرێکی هەیە کە ئەویش دیس���ان نەخوێندەوارەو

پەنجەمۆری پێویستە! دەبێت بەهاواڵتیان س���ووکایەتیە ئەم بووەس���تێت. ئەو عەقلی���ەت و دنیابینی و فەلسەفە شۆڤینی و دژ بەمرۆڤ و تاوانبارە دەبێت بنبڕبکرێ���ت. کەمترین کارێک کە دەکرێت لەبەرامب���ەر ئەم تاوانە گەورەیە بەرامبەر بەکەرامەتی مرۆڤی کورد بکرێت ئەوەیە ک���ە وەزیری تەندروس���تی داوای لێبوردن بکات و ئەم فۆرمە بۆ هەتا هەتایە

بخرێتە زبڵدانەوەو بسووتێنرێت. *سوپاسی کاک دانا جەمیل دەکەم بۆ ئاشکراکردنی فۆرمەکە

له‌هه‌فته‌یه‌كدا‌سێ‌‌كیلۆ‌له‌كێشت‌كه‌م‌بكه‌توێژینه وه یه كی نوێ ئه وه ی سه لماندوه ك���ه خواردن���ی هێلكه ده بێت���ه هۆی توێژینه وه ك���ه كێ���ش. دابه زاندن���ی ئه وه ش���ی رونكردۆته وه ئه و كه سانه ی هه فت���ه ی پێن���ج جار هێلك���ه ده خۆن له ژه م���ی به یانیان بۆ م���اوه ی حه وت هه فت���ه ئه وه ئه گه ری ئ���ه وه ی هه یه له 6٥% ی كێش���یان زیات���ر ك���ه م بكات به به راورد به و كه سانه ی په یڕه وی ئه م

جۆره پرۆگرامه یان نه كردوه .

خشته ی هه فتانه ی خۆ الوازكردن

ژه می به یانیان بۆ سه رجه م رۆژه كانی هه فته كه : یه ك هێلكه ی كواڵو +شه ربه تی

میوه ی تازه یان چای بێ شه كر.نی���وه رۆ: دو هێلكه ی كواڵو + زه اڵته + شه ربه تی میوه ی سروشتی یان چای

بێ شه كر.ئێواره : دو هێلك���ه ی كواڵو + خه یار

+شه ربه تی میوه یان چای بێ شه كر.

نیوه رۆ: گۆشتی برژاو + خه یار+ كاهو+ شه ربه تی میوه یان چای بێ شه كر.

ئێواره : دو هێلك���ه ی كواڵو + خه یار +شه ربه تی میوه یان چای بێ شه كر.

نیوه رۆ: كۆشتی برژاو + خه یار+ كاهو+ شه ربه تی میوه یان چای بێ شه كر.

ئێواره : دو هێلكه ی كواڵو +شه ربه تی میوه یان چای بێ شه كر.

په نی���ری + هێلك���ه دو نی���وه رۆ: بێچه وری .

ئێواره : دو هێلكه ی كواڵو +شه ربه تی میوه یان چای بێ شه كر.

نی���ۆه رۆ: ماس���ی ب���رژاو + زه اڵته + شه ربه تی میوه یان چای بێ شه كر.

ئێواره : دو هێلكه ی كواڵو +شه ربه تی میوه یان چای بێ شه كر.

نیۆه رۆ: گۆشتی برژاو+ خه یار.ئێواره . زه اڵته + میوه .

نیۆره رۆ: مریش���كی برژاو + زه اڵته + گێزه ر+ ش���ه ربه تی میوه یان چای بێ

شه كر.شه ربه تی برژاو+ مریش���كی ئێواره :

میوه یان چای بێ شه كر.تێبین���ی / * پێویس���ته ش���ه ربه تی

میوه كه بێ شه كر بێت.• رۆژنه رێكردن یان راكردن نیو بۆ

كاتژمێرێك.• زۆر خواردن���ی ئ���او لیترو نیوێك

رۆژانه .

ڤیاگ���را یه كێكه ل���ه و حه بانه ی كه بۆ الوازی سێكسی پیاوان به كارده هێنرێت. ئ���ه م حه به ش وه ك ه���ه ر حه بێكی تر چه ند پرس���یارێك هه ڵده گرێت كه ئایا ئه م حه به س���ودی هه یه ی���ان زیان ، ئای���ا چ���ه ن كاریگ���ه ری هه ی���ه ، ئایا چاره س���ه ری الوازی سێكسی ده كات، ئایا كێن ئه وانه ی به كاریده هێنن، نابێت كێ به كاری نه هێنێ���ت، له چی كاتێك به كارده هێنرێت، ئایا ئه و ماوه یه چه ند ده خایه نێ���ت كه حه به ك���ه ده خورێت؟ ئه مانه و چه ندین پرس���یار كه ده كرێت له س���ه ر حه به كه . له م باره یه وه دكتۆر محه مه د ش���ێخ له زانكۆیه كی میس���رو نه خۆش���ییه كانی بواری پس���پۆرێكی كۆئه ندام���ی می���زه رۆو ئه ندامی نێرینه رایگه یان���دوه . ئه م حه ب���ه یه كێكه له و حه بانه ی كه ده خورێت و ئه و پیاوانه ش به كاری ده هێنن كه كێشه ی سێكسییان هه یه به تایبه تی ئه وانه ی ناتوانن كرداری سێكسیی بكه ن و كێش���ه ی ره پبونیان هه ی���ه ، به كارهێنه ره كانی حه بی ڤیاگرا زیات���ر كه س���ه به ته مه نه كان���ن به اڵم به كارده هێنرێت تری���ش له ته مه نه كانی به اڵم به شێوه یه كی كه متر. ناوبراو باس

له وه ده كات ئه م حه به دو كاتژمێر پێش جوتبون ده خورێت و پاش نیو كاتژمێر ده ست به ئیشكردن ده كات و كارده كات و پ���اش چ���وار كاتژمێ���ر كاریگ���ه ری نامێنێت. دكتۆر محه مه د باسی له وه ش ك���ردوه ڤیاگرا ناتوانێ���ت به ته واوه تی چاره س���ه ری الوازی سێكس���ی بكات، هه روه ها سه باره ت به زیان و سوده كانی ده ڵێت حه ب���ی ڤیاگراس���ودی ئه وه ی هه یه كه یارمه تی به رزكرنه وه ی سێكس یان جوتب���ون ده دات، زیانه كانیش���ی وه ك ئ���ه م پس���پۆره باس���ی لێده كات هیچ ده رمانێكی پزیش���كی به بێ زیانی الوه ك���ی نیی���ه ، ئه م حه ب���ه ش چه ند زیانێك���ی هه ی���ه له وانه سه رئێش���ه ، گرفت له هه رسكردن، ئاو به لوت هاتنه خوار، هه ن���دێ جار گرف���ت له بینین، پشت ئێش���ه . هه روه ها ئه و كه سانه ی به كاری ده هێنن نابێت نه خۆشی دڵیان هه بێت، نابێت ئه و حه بانه به كاربهێنن كه مادده ی نیترات���ی تێدایه ، هه روه ها ئه و كه سانه ش كه كێشه ی ئیشكردنی جگه ریان هه یه . دكتۆر محه مه د ده ڵێت هه ر كه سیش به كاری ده هێنێت ده بێت

له ژێر چاودێری پزیشك بێت.

ژنان زیاتر هه ست به سه رماده كه ن وه ك له پی���اوان، له توێژینه وه ی���ه ك كه پێش چه ند س���اڵێك ئه نجامدراوه باسی له وه كردوه كه پله ی له ش���ی ژنان گه رمتره له پیاوان به رێژه ی 0.4 به اڵم ده سته كان و قاچه كان���ی ژن���ان زیات���ر س���اردتره هۆكاره كه ی پزیشكانیش به رێژه ی 2.8 ده گه ڕێننه وه ب���ۆ گرفته كانی هۆرمۆن. ئه مه ش په یوه ندی به سروش���تی له شی ژنانه وه هه ی���ه و ده گه ڕێته وه بۆ ئه وه ی كه ژنان پله ی له ش���ی منداڵ ده پارێزن

له كاتی دوگیانیدا.دكت���ۆر مای���كل تیبت���ون له زانكۆی بورتسماوپ ده ڵێت وه رگره گه رمییه كان ملیمه ترێك به دوری چه ن���د له له ش���دا له سه ر روكه شی پێسته وه دورن. به هوی گه رمی پێست خوێنه كانیشه وه مولوله

بۆ خۆی هه ڵده گرێت. به اڵم س���ه باره ت به ژنان جیاوازه له س���ه ر بنه مای رێژه ی ده ستبه سه ر كه ئیسترۆجین هۆرمۆنی گه یه نه ره خوێنه كان ده گرێت. هه رچه ند رێ���ژه ی هۆرمۆنه كه زۆر بێت له له ش���دا ئه وه رێژه ی گه یه نه ره خوێنه كانیش بۆ پله ی گه رمی هه ستیارتر ده بێت. له كاتی سه رماش���دا. ئه و وه رگرانه فرمانده ده ن به مولوله خوێنه بچوكتره كان به گرژبون و ناردنی خوێن بۆ به ش���ه كانی جه سته . به گرژبون���ی مولول���ه خوێنه كانیش وا له ژنان ده كات هه س���ت به سه رما بكه ن. هه روه ها ژن���ان ل���ه 10% ی چه ورییان له پیاو زیاتره ئه مه ش واده كات شانای )ئه دیبۆز( له روپۆشی ناوه وه بپارێزێت. ب���ه اڵم نایه ڵێ���ت گه رمی بكاته س���ه ر

روپۆشی سه ره وه ی پێست.

به پێ توێژینه وه یه كی نوێی نیوزیله ندی ك���ه له گۆڤاری پزیش���كی ئ���ه و واڵته مندااڵن���ه ی ئ���ه و باڵوكراوه ت���ه وه ، س���ه یری كاتژمێرێك چه ن���د رۆژان���ه ته له فیزیۆن ده كه ن ئه گه ری زۆری هه یه له هه رزه كاریدا كه س���انێكی ناپه س���ه ند

ده ربچن له روی كۆمه اڵیه تییه وه .به پێی ئه و توێژینه وه یه كه له زانكۆی ئۆتاگۆی نیوزله ندی له سه ر هه زاركه س ئه نج���ام دراوه كه ماوه ی ده س���اڵی جه ختی زیاتر توێژینه وه كه خایاندوه ، له س���ه ر ته مه نه كان���ی پێن���ج س���اڵ كردۆته وه كه كاتێكی زۆر به سه یركردنی

ته له فیزی���ۆن به س���ه رده به ن و هه روه ها ته ماش���ای ره فتاری ئ���ه و مندااڵنه یان ك���ردوه پاش ئ���ه وه ی گه یش���تونه ته

ته مه نی هه رزه كاری . دكتۆر بوب هانكۆك���س كه یه كێكه له به ش���داربوانی لێكۆڵینه وه ك���ه رونی كردۆت���ه وه ، ده ركه وتوه له 30% ی ئه و هه رزه كارانه ی روبه روی یاسا بونه ته وه له و ته مه ن���ه دا هۆكاره كه ی گه ڕاوه ته وه ب���ۆ س���ه یركردنی زۆری ته له فیزی���ۆن له ته مه ن���ی منداڵی���دا. ئه م پس���پۆره ده ڵێت مه رج نییه هه م���و الده ره كانی ناو كۆمه ڵگا ئه و كه سانه بن كه به هۆی

توشی ته له فیزیۆنه وه زۆر سه یركردنی الدان بوبێتن���ه وه ، ب���ه اڵم وه ك ناوبراو یه كێكه ته له فیزیۆن لێوه ده كات باسی له ه���ۆكاره كان چونك���ه ئه بێت���ه هۆی ته نها له كۆمه ڵگه كه ی و منداڵه دابڕانی هه مو ش���تێك ل���ه ته كنه لۆجیاكه یه وه

ده بینێت. هه روه ها به پێی ئه كادیمیای ئه مه ریكی بۆ پزیشكی منداڵ پێویسته رۆژانه له دو كاتژمێرو نیو زیاتر سه یری ته له فیزیۆن نه كرێت، هه روه ه���ا به رنامه كانیش كه ته ماش���ای ده كات ده بێت تایبه ت بێت

به منداڵ.

‌‌رۆژی‌‌یه‌كه‌م

‌‌رۆژی‌‌دووه‌م

‌‌رۆژی‌‌حه‌وته‌م

‌‌رۆژی‌‌شه‌شه‌م

‌‌رۆژی‌‌پێنجه‌م

‌‌رۆژی‌‌چواره‌م

‌‌رۆژی‌‌سێهه‌م

ئایا ڤیاگرا زیانی هه یه یان قازانج؟

ژنان زیاتر هه ست به سه رما ده كه ن

ته له فیزیۆن بۆ منداڵ باش نییه

ئا: ئاراس عوسمان

له دواین كۆنگره ی مامۆستایاندا كه بڕیاردراوه و له نێو سیسته مه كه شدا

جێگیركراوه و ئاماژه ی پێكراوه ئه ویش دانانی پێنج به شه وانه یه بۆ

به ڕێوه به ری قوتابخانه و خوێندنگاكان و 10 به شه وانه بۆ یاریده ده ره كان،

بۆ مامۆستایانیش له خوێندنگا ئاماده ییه كان 22و له بنه ڕه تییه كان 24

به شه وانه ده بێت بوترێته وه ، به اڵم ئه وه ی جێگه ی پرسیارو گله یی زۆرێك

له مامۆستایانه تائێستا ئه و بڕیاره كاری پێناكرێت، سه رپه رشتیارێكی

كارگێڕی ده ستێوه ردانی حزب به هۆكار ده زانێت.

كامه ران س���دیق ك���ه به رێوه به ری بنه ره تییه كانه له قوتابخان���ه یه كێ���ك ئاماژه ی به وه كرد" ئێمه وه ك به رێوه به ر بۆمان ناكرێت به ش���ه وانه بۆ خۆشمان

دابنێین، له به رئه وه ی مامۆس���تا هه یه 12 به شه وانه ی هه یه و هه شیانه سه رو 24 به ش���ه وانه ی هه یه ، بۆیه به رده وام سه رقاڵی نوسراوو كاركردن و راییكردنی كاره كانی مامۆستاو قوتابی و خوێندكارو

رێنمایی په روه رده ین.ئه و به رێوه به ره جه ختی له وه كرده وه كارگێ���ڕی سه رپه رش���تیارێكی ك���ه " ئ���اگاداری كردین���ه وه كه پێویس���ته به ش���ه وانه بۆخۆتان دابنێ���ن، به رونی پێمانراگه یاند كه ناتوانم و ئه وه ناكه م، بۆیه ده متوانی بڵێم به س���ه رچاو دواتر هونه رو سرود دابنێم، یان وانه ی سه ره كی دابنێم و دواتر به مامۆستاكانی بڵێمه وه ، به اڵم به ویژدانه وه قبوڵی ئه وه م نه كرد، چاوێك سه رپه رش���تیاره كان پێویسته

به وه دا بخشێننه وه و كاری بۆ بكه ن. عه لی محه مه د ره حیم كه ماوه ی 14 س���اڵه مامۆستایه و 12 ساڵ به رێوه به ر یاری���ده ده ری كاری ئێس���تا ب���وه و به رێوه ب���ه ری خوێندنگایه كه بۆ ئاوێنه

وتی : م���ن هیچ وانه ی���ه ك ناتوانم له م كاته دا بڵێمه وه له به رئه وه ی ماوه یه كی زۆره دورم له پ���ۆل و وانه وتنه وه ، زیاتر ئیداریی���ه وه ، ب���ه كاری س���ه رقاڵبوم ئێس���تاش ته مه نێكی زۆره و به ئاسانی

ناتوانرێت ئه مه هه زم بكرێت.ئ���ه و یاری���ده ده ره هێمای ب���ۆ ئه وه ك���رد" ئه وه ی پێویس���ته پ���ه روه رده و سه رپه رش���تیاران كاری ب���ۆ بك���ه ن، به دواداچونه له س���ه ر ئ���ه و بڕیارانه ی له ژوره كانی ته نها زۆریان ده رده كرێن و قوتابخانه كاندا به رێوه ب���ه ری خۆیان و ماوه ت���ه وه و كاری پێناكرێ���ت، ئه وه ی گرنگه چاره سه ركردنی بیناو دامه زراندنی ده رچوانه ، نه ك بزان���ن به و خزمه ته ی هه مان���ه له پ���ای رێزگرتنمان ئێس���تا

به پیری وانه كانمان پێ پڕبكه نه وه .ش���لێر حه س���ه ن كه م���اوه ی چوار س���اڵه مامۆس���تایه گله ییه ك���ی زۆری له كاربه ده ستانی په روه رده و ئیداره كه یان هه بو پێی باش نه بو ناوی قوتابخانه كه ی

بهێنرێت، ئام���اژه ی به وه كرد"پێم وایه ئه وه ی له سیس���تمی په روه رده دا هه یه ، خزمه تك���ردن و په روه رده كردن���ی خزم خزمێن���ه و په روه رده كردنی حزبه كانه ، ن���ه ك كاركردن و به خش���ینی زانس���ت به خوێندكارو قوتابیانی ئه م واڵته ، ئێمه مامۆستامان هه یه 28 به شه وانه ی هه یه به رێوه به ره كه مان به اڵم له هه فته یه كدا، رۆژانه جگه له خواردنه وه ی چای گه رم و نوكت���ه گێڕان���ه وه ، نه یتوانیوه ئه ركی ئێمه و مامۆس���تاكانی هاورێمان سوك بكات، به وه ی هیچ نه بێت هه ندێك رۆژ

وانه كان بخوێنێت.مامۆستا شلێر جه ختی له سه ر ئه وه كرده وه كه " ئه گه ر ب���واری په روه رده ی واڵته كه مان به و ش���ێوه بێت هه ركه س بۆخۆی و خزم���ی كارب���كات، دڵنیابن به رهه می نه وه كانی ئه و مامۆس���تایانه و منداڵه كان���ی واڵته كه مان مرۆڤێكی بێ

زانست و زانیاری به رهه م دێنن. شه فیق حه مه ره شید سه رپه رشتیاری كارگێڕی ئاماده یی له سه ر ئه و بڕیاره ی مامۆس���تایان كۆنگ���ره ی له دوای���ن هه یه ، له سیسته مه كه ش���دا دان���راوه و كه پێویس���ته به رێوه به رو یاریده ده ری خوێندن���گاكان به ش���داربن له وتنه وه ی راگه یاند" به ئاوێنه ی به ش���ه وانه كاندا، ئه م گرفته هه موان لێی به رپرس���یارن و به رێوه به ری قوتابخانه كان ئه وه ی بۆی ده س���تبدات نایڵێته وه ، ئه و كه سانه ش چه ند جۆرێكن هه یانه به ته مه نه و هه یه قوتابخانه كه ی خوێندكارو قوتابی زۆره ، به ده ر له مانه ش به رێوه به ر هه یه له الیه ن سه رپه رش���تیاره كانه وه به شه وانه ی بۆ داده نرێت، به اڵم خۆیانی لێده شارنه وه و

به مامۆستای تر وانه كان ده ڵێنه وه .ناوبراو هه ندێك له سه رپه رشتیاره كان به كه مته رخ���ه م و هۆكاری ئ���ه م گرفته ده زانێ���ت و جه ختی له وه ك���رده وه كه " سه رپه رشتیارمان هه یه ئه مه ده گۆڕێت وان���ه ب���ۆ به رێوه ب���ه ره كان دانانێت و

موجامه له یان ناكات دڵی به رێوه به ره كان له خۆی نایه ش���ێنێت، پێموایه به شێك له و گرفتان���ه گه ڕانه وه ی وه زاره ته كانه كه زو زو ده كرێت، له سه رده می ئێمه دا 40 به ش���ه وانه مان هه بوه كه پێویست

بوه 16 بێت.نه شارده وه ئه وه ی مامۆشتا شه فیق كه یه كێكی تر له گرفته كان" پشێوییه كی زۆر هه یه له سیس���تمی پ���ه روه رده داو ب���ه رده وام، زۆرو بڕی���اری گۆڕین���ی ده س���تێوه ردانی حزب���ی و به رێوه ب���ه ر هه ی���ه باكی نییه به مج���ۆره بڕیارانه و ئه گه ر په روه رده و سه رپه رش���تیارانیش ئاگاداری بكه نه وه ، كه س���یش ناتوانێت

لێپرسینه وه ی له گه ڵدا بكات.

ئا: سروه جه الل

سه ره رای زۆریی كێشه و گیروگرفته كان له ناو پرۆسه ی په روه رده و فێركردندا، هه راسانكردن و توندوتیژی به رامبه ر

مامۆستایان له م سااڵنه ی دوایدا زیادیكردوه و بۆته هۆی دروستبونی پشێوی له ناو هۆڵه كانی خوێندن و

پچڕاندنی په یوه ندی نێوان مامۆستاو خوێندكار، خوێندكارێك ره فتاره

توندوتیژییه كانی مامۆستا به هۆكار ده زانێت، به بۆچونی ده رونناسێكیش گۆڕانكاری له سیسته می په روه رده و

كاڵبونه وه ی هه ندێ به های كۆمه اڵیه تی له كۆمه لگه و ره وشی سیاسی كوردستان

هۆكاری زۆربونی حاڵه ته كانی توندوتیژییه به رامبه ر مامۆستایان.

راوێژكاریی س����ه نته ری به ڕێوب����ه ری خێزانی بۆ گرفته ده رونی و كۆمه اڵیه تی و سامان له س����لێمانی ، په روه رده ییه كان سیوه یلی به ئاوێنه ی راگه یاند "به هۆی ئه و كرانه وه و گۆڕانكارییانه ی له سیس����ته می په روه رده ی هه رێمدا كراوه كه خوێندكار بۆت����ه س����ه نته ر، واته مامۆس����تاو بینا پرۆگرامی خوێندن كۆی سیس����ته مه كه هه م����وی له خزمه تی خوێن����دكاره ، بۆیه هه ن����دێ ج����ار تێگه یش����تنێكی هه ڵه له الیه ن خوێندكاره وه دروس����ت ده بێت واده زانێ مافه كانی له س����ه رو مافه كانی مامۆس����تاوه یه ب����ۆی هه ی����ه به هه م����و جۆرێك به رپه رچ����ی بداته وه ، هه روه ها كاڵبونه وه ی هه ندێ به های كۆمه اڵیه تی له كۆمه لگ����ه ی كورده واری����دا به تایبه تی به هۆی كه می چاودێریی خێزان له س����ه ر رۆڵه كانییان وه ره وشی سیاسی واڵتیش ه����ۆكاره ، به ه����ۆی ئ����ه وه ی نیگه رانی ده ربڕی����ن بۆت����ه جۆرێ����ك له مۆدێ����ل، خوێندكارانیش واده زانن بۆ هه ر شتێك ده بێت ناڕازیبن به رپه رچی مامۆس����تاو پ����ه روه رده و وه زاره ت بده نه وه ، ئه مانه پێكه وه كاریگه ری هه یه له سه رخوێندكار

كه توندوتیژی بنوێنێ "

)) بون����ی كۆمه ڵێ����ك خوێندكار كه له ته مه ن گه وره ترب����ون له ئێمه ، ده بونه بێزاركردن����ی مامۆس����تاكه مان، ه����ۆی ئه وی����ش تۆڵه ی له ئێم����ه ده كرده وه كه به ته م����ه ن منداڵتربوین بۆی����ه قبوڵمان نه ده كردو روب����ه ڕوی ده بوینه وه (( ئه مه وت����ه ی ئه حم����ه د كه مالی خوێن����دكاره هه رچه نده ئه وه ی نه شارده وه كه هه ندێ مامۆس����تاكه یان خوێن����دكاره كان كات هه راس����ان ده ك����ه ن، به اڵم مامۆس����تا به ه����ۆكاری س����ه ره كی ده زانێت بۆ ئه و ره فتاره توندوتیژییانه ی كه به رامبه ریان ده كرێ�ت و وتیشی "كه مامۆستا به هێمنی قسه مان له گه ڵ ده كات زیاتر رێزیده گرین و

خاڵی الوازی به كارناهێنین"مامه ن����د فه ره ی����دون مامۆس����تا،

رونیك����رده وه كه ره فتاره توندوتیژه كان به پێی ته مه ن و شوێن و كات ده گۆڕێت، كۆمه اڵیه تی و بژێوی����ی و ده رونی و باری به هۆكار خوێندكاریش خێزانی كێشه ی داده نێت و رایگه یاند "له هه مو هه نگاوێكی فاكته رێك����ی كاردان����ه وه كارو ژی����ان هۆكارن مامۆستا هه ندێ س����ه ره كییه ، ب����ۆ درێ����ژه دان به دوباره كردنه وه ی ئه م ره فتاران����ه چونك����ه نه خوێندكاره ك����ه له كرده وه كه ی په شیمانه و نه مامۆستاش هه نگاوێك دێته خواره وه ، به اڵم ناكرێت

گشتگیری بكه ین".س����یوه یلی س����امان ده رونن����اس له وباره ی����ه وه ده ڵێ����ت "ئ����ه وه حاڵه ته ناكرێت گشتاندنی بۆ بكه ین بڵێین هه مو حاڵه ت����ه توندوتیژییه كان����ی خوێندكار به رامبه ر مامۆس����تا وه ك په رچه كرداره ، هه ندێ كات خوێندكار خۆی كه مته رخه م بوه ده رنه چوه ، به اڵم ده یخاته ئه ستۆی مامۆس����تاكه ی توندوتی����ژی به رامب����ه ر ده كات، ی����ان هه ندێ كه س����ایه تییه كی شه ڕانگێزو دژه كۆمه اڵیه تیان هه یه دژی هه مو شتێكن، مه رج نییه هه ر خوێندكار بێت مامۆستاشمان هه یه له و جۆره كه ح����ه ز له دژایه تیكردن ده كه ن. هه ندێجار حاڵه تی ده رونیی����ه مرۆڤه كه له ده ره وه له ب����واری هاتوه شكس����تێك توش����ی س����ۆزداری یان ل����ه ڕوی ئابورییه وه یان كێش����ه ی كۆمه اڵیه تی له گ����ه ڵ خێزاندا هه یه دێ����ت ئه م كێش����ه و گیروگرفته ی خ����ۆی ده گوێزێته وه بۆ ن����او قوتابخانه

له به رامبه ر مامۆستاكه ده ینوێنێت".كاروان فاروق����ی ته مه ن 17 س����اڵ، یه كێكه له و خوێندكارانه ی كه له به رامبه ر مامۆستاكه ی توندوتیژییه كانی ره فتاره له كاتی پرسیاركردنی له باره ی وانه كه وه جگه له فڕێدان����ی وه ره قه كه ی وه اڵمێكی ت����ری نه ب����وه له كاتێكدا ته نه����ا ئازاری ده رونی ن����ه دراوه به ڵكو زیاتر له جارێك له الی����ه ن هه مان مامۆس����تاوه لێیدراوه ، لێبوردن����م داوای "هه رچه ن����ده وت����ی لێكردوه چونكه مامۆس����تامه له كاتێكدا ده بوایه ئ����ه و داوای لێبوردنی بكردایه ،

به اڵم نه یكرد" م.هێرۆ كه ریم بۆچونی وایه وه زاره تی خوێندكار له به رژه وه ن����دی پ����ه روه رده بڕیار ده رده كات" نازێكی زۆری پێداون، ئه م����ه له كاتێكدایه كه هیچ یاس����ایه ك بكات" له مامۆس����تایان به رگ����ری نییه پ����ه روه رده وه زاره ت����ی بێهه ڵوێس����تی به رده وامی هه راسانكردنیان و به هۆكاری ب����ۆ داده نێ����ت به هۆكارێكیش����ی مامۆس����تا بێ����زاری دڵخۆش����نه بون و

به پیشه كه ی .ك����ه ئاش����كرایكرد م.فه ره ی����دون مامۆستای كه م تواناو بێبابه ت، بۆشایی زۆر له وانه كه یدا دروس����ت ده بێت و زیاتر هه راس����ان ده كرێت بۆیه به پێویس����تی ده زانێت مامۆس����تا س����ه رچاوه ی زیاتر

به كاربهێنێت و وانه كه خۆشه ویست بكات الی خوێندكارو باری ده رونی خوێندكار ره چاو بكات و رۆژانه 5 خوله كی وانه كه ی ته رخان بكات بۆ په روه رده ی ده رونی و

كۆمه اڵیه تی .ده رونناس����ی ناوب����راو رونیك����رده وه كه خوێندكار مێش����كی س����یخناخ بوه به وانه كان����ی فیزیاو كیمی����او بیركاری ، پرۆگرامه كانی خوێندن خوێندكار فێری ئه وه ناكات چۆن لێبورده بێت و كاتێك له ته نگژه یه كی ده رونیدا بو چۆن بتوانێت چاره سه ری بكات و چۆن رێز له مافه كانی به رامب����ه ر بگرێ����ت، بۆی����ه داواده كات تێدا گۆڕان����گاری پرۆگرام����ی خوێندن بكرێت و به ش����ه وانه یه كی ته ندروس����تی ده رون����ی و توێ����ژه ره ك����ه دابنرێ����ت كۆمه اڵیه تییه كان بیڵێنه وه و خوێندكاران فش����اره خاڵیكردن����ه وه ی له چۆنێت����ی په یوه ندییه به ڕێوه بردنی ده رونییه كان و كۆمه اڵیه تییه كان و رێزگرتن له سیسته م و مافی مرۆڤ و دوركه وتنه وه له توندوتیژی هۆشیاربكه نه وه . ئه ڵقه ی نێوان خێزان و خوێندنگ����ه ش توندوتۆڵت����ر بكرێت كه له ئێس����تادا زۆر الوازه ، هه روه ها دانانی یاس����ایه كی باش كه رێگه به خوێندكار نه دات سوكایه تی به كه سایه تی مامۆستا

بكات وه به پێچه وانه شه وه .مامۆس����تا فه ره یدون هیچ هه نگاوێكی له یه كێت����ی كرداری����ی دڵخۆش����كارو نه بینیوه و كوردس����تان مامۆس����تایانی بۆچونی وایه رۆڵیان زۆر الوازه ، پالنیان نییه بۆ رێگریكردن ته نها دوای روداوه كه به یاننام����ه ده رده كه ن ئه وه ش الوازترین

هه ڵوێسته .دوایه می����ن حاڵه تی س����وكایه تیكردن به مامۆستایان له یه كێك له قوتابخانه كانی ش����اری چه مچه ماڵ بو له 2013/2/13 خوێندكارێك به ده مانچه هێرش����ی كرده سه ر مامۆس����تاكه ی ، س����ه ره رای بونی چه ندین حاڵه تی تر له ناو قوتابخانه كاندا ك����ه به بروای پس����پۆرانی په روه رده یی ، به رده وامیی����ان ژینگ����ه ی قوتابخان����ه و

كۆمه ڵگاش به ره و مه ترسی ده بات.

هه ندێ كه سایه تییه كی شه ڕانگێزو دژه

كۆمه اڵیه تیان هه یه دژی هه مو شتێكن،

مه رج نییه هه ر خوێندكار بێت مامۆستاشمان

هه یه له و جۆره كه حه ز له دژایه تیكردن

ده كه ن

له به رکردنی بابه ته كان

رێنوار نه ج�م

خوێندن���ی قۆناغه کان���ی له هه م���وو له ڕاب���ردوو و ئێم���ه دا، خوێندنگاکان���ی سه ره کیترین "له به رکردن" ئێستاش���دا، ش���ێوازو ئامرازی ده رچوون و تێپه ڕاندنی قۆناغه کانب���ووه . به ش���ێکی زۆری ئ���ه م له به رکردنه به ش���ێوازێکی کوێرانه و دوور به شێکی خوێندکار واته ؛ له تێگه یشتنه . زۆری بابه تی وانه کان وه ک خۆی، ده قاو ده ق، له به رده کات و دواتر له سه ر کاغه زی تاقیکردنه وه ده ینووسێته وه . جگه له وانه وێژه یی���ه کان، زۆر جار ب���ۆ بابه تی وانه

زانستییه کانیش هه مان سیناریۆ هه یه .ئه گه ر به خێرایی سه رنجێک له و دیار ده یه به نائاماده یی به ئاشکرا هه س���ت بده ین، بیرکردنه وه و بێئاگایی عه قڵ له و زنجیره رووداوه ده که ین. بوونی ئه م دۆخه له ناو پۆله کاندا به فرس���ه خ دوورمان ده خاته وه له بنیاتنان���ی که س���ایه تی ره خنه گر، که ده بێت ئامانجێکی س���ه ره کی پرۆس���ه ی

په روه رده بێت.ئه وه ی مرۆڤ له ئامێره کان جیاده کاته وه توانای بیرکردنه وه و بڕیاردانه ، ئه گه ر ئێمه بوارمان نه دا خوێن���دکاران بیربکه نه وه و ئازادم���ان نه کردن له بڕی���اردان، چیمان له مرۆڤبوونی هێشته وه ؟! هه نووکه ته نها به نووسینی ئاڵۆزترین هاوکێشه ی بیرکاری له ئامێرێکی س���اده دا که ده ست هه مووان ش���یکاره که یمان ت���ه واوی ده که وێ���ت، دێت���ه به رچاو، ئه ی ب���ۆ وزه یه کی زۆری خوێندکارانم���ان له س���ه رقاڵکردن ب���ه و له کاتێکدا به هه ده ربده ین، ش���یکارانه وه هی���چ حه زێکی ب���ۆ زانس���ته که نه بێت و چه ن���د کاتژمێرێ���ک دوای تاقیکردنه وه بیریبچێته وه ؟ بۆچی بڕێکی زۆری زانیاری به فێرخوازان ئه زب���ه ر بکه ین، له کاتێکدا له ڕێ���ی ئامێرێکی بچوکی وه ک مۆبایله وه که هه میشه له گه ڵماندایه ده توانین پێی

بگه ین؟گه یاندنی شێوازه کانی زۆری به شێکی له پرۆس���ه ی به خوێن���دکار زانی���اری پ���ه روه رده و فێرکردن���ی واڵت���ی ئێمه دا ته واو ت���ه واو کۆن���ن و له ئێس���تادا هیچ په روه رده ناسی ده رونناسی و تیۆریایه کی هاوچه رخ پش���تگیری ناکه ن. به اڵم ئه م ش���ێوازانه نه وه له دوای نه وه ماونه ته وه و تا ئێستا خوێندنه وه یه کی ره خنه ییان بۆ مامۆستایانی زۆری به ش���ێکی نه کراوه . ئێم���ه ته واو بێئاگان له زانس���تێکی وه ک "دیداکتیک"، که زانس���تی وانه وتنه وه یه و ده کات���ه وه هۆش���یار مامۆس���تایان له گه ڵ هه ڵس���وکه وتکردن له چۆنیه ت���ی گه یاندنی ش���ێوازه کانی خوێن���دکاران و زانیاری بۆ فێرخواز. گه ر مامۆس���تایان ئاگاداری تیۆریا نوێیه کانی ئه و زانسته و توێژین���ه وه زانس���تیه کان ب���ن )ئه گه ر خۆش���یان توێژینه وه ناک���ه ن، النی که م جیهانییه کانبن( توێژین���ه وه ئ���اگاداری له سه ر خوێندکاران، ئه وا چاویان کراوه تر ده بێت و رێ���گای باش���تر ده دۆزنه وه بۆ

گه یاندنی مه به سته کانیان. مامۆس���تایانی ئێم���ه له هه ژارییه ک���ی فیکری بێ وێن���ه دان، بۆیه په نا ده به نه به ر زۆرکردن له خوێندکار بۆ له به رکردن، هه ندێک جار مامۆستا ده سه اڵتی ناشکێت به سه ر بابه تێکداو ناتوانێتر شیکردنه وه و ڕوونکردنه وه ی پێویست بدات و خوێندکار وانه ک���ه به کۆپیکردن���ی ناچ���ارده کات له خانه کان���ی مێش���کیدا. جگه له مه ش، هه ندێ���ک وانه له به رکردن���ی بابه ته کانی به پێی سیستمی په روه رده یه و خه تایه کی ئه وتۆی مامۆستاکه ی تێدانییه و سیسته می په روه رده ناچاری ده کات به و ش���ێوه یه مامه ڵ���ه له گه ڵ وانه که دا بکات. بۆ نمونه بابه تێکی وه ک ئه ده بی عه ره بی که بووه ته مایه ی بێزارییه ک���ی زۆر بۆ خوێندکاران له ته واوی قۆناغه کاندا. سیستمی وتنه وه و تاقیکردن���ه وه ل���ه و وانه ی���ه دا ئه مه نده ناشرینکردنی هۆی بووه ته وه ڕس���که ره وێنای ئه ده ب و شیعر )که خۆیان هه ڵگری جوانییه کی ناکۆتان( له هه س���ت و نه ستی فێرخوزاندا. گه ر که مێک له دووره وه له م دیاده یه بڕوانین دیمه نێکی گه لێک نامۆی هه یه؛ که س���ێک بێ ئه وه ی له تێکستێک تێبگات و بزانێت باسی چی ده کات، وشه به وشه و پیت به پیت له به ریده کات و دواتر تاقیده کرێت���ه وه ، ئایا س���ه رکه وتووبووه له کاره که یدا یاخ���ود نا! ئه گه ر وه اڵمه که نه خێره ، جارێکی دیک���ه ده بێت هه مان ش���ت دووباره بکاته وه .. ل���ه م دیمه نه دا خوێندکاران���ی ئێمه گه لێک له س���یزیفی کام���ۆ ده چن، ئه ویش بێس���وود به ردێک ده باته س���ه ر لوتکه ی ش���اخێک و دواتر گل���ۆر ده بێته وه و دووب���اره ده یباته وه .. سیزیف که سایه تییه کی سزادراوه ، به اڵم ئایا خوێندکارانی ئێمه سوچێکیان هه یه

تا به و شێوه یه سزا بدرێن؟Renwar8@hotmail.com

هه رجاره و که سێک ده ینوسێت

ته‌خته سپیخوێندن)366( سێشه ممه 162013/2/26 xwenden.awene@gmail.com

به رێوه به رو یاریده ده ری قوتابخانه و خوێندنگاكان وانه ناڵێنه وه ، ئه مه ش دژی بڕیاری سیستم و كۆنگره یه

سوكایه تیكردن به مامۆستایانله نێوان سیسته می نوێ و هه ڵوێستی وه زاره تی په روه رده دا

بونی كۆمه ڵێك خوێندكار

كه له ته مه ن گه وره تربون

له ئێمه ، ده بونه هۆی بێزاركردنی

مامۆستاكه مان

مامۆستامان هه یه 28

به شه وانه ی هه یه له هه فته یه كدا،

به اڵم به رێوه به ره كه مان رۆژانه خه ریکی

خواردنه وه ی چای گه رم و گێڕانه وه ی

نوكته یه مامۆستا به رده وام له به رده م بۆردو به ڕێوبه ره کانیش له پشتی مێز فۆتۆ: یه حیا ئه حمه د"ئه رشیف"

17 (366( سێشه ممه 2013/2/26 کۆمەاڵیەتی

ئا: بێناز حسین *

توندوتیژی دژی ژنان له ناوچه ی گه رمیان به شێوه یه كی فراوان ئه نجام

ده درێت و له ساڵی 2012 به پێی ئاماری به رێوه به رایه تی به دواداچونی توندوتیژی دژ به ژنان له كه الر 387

حاڵه تی جۆراوجۆر تۆماركراوه .

به رێوه به ری به دواداچونی توندوتیژی دژ به ژن���ان له كه الر، نه قی���ب له میعه محه مه د رایگه یاند كه له س���اڵی 2012 )387( به رێوه به رایه تییه كه ی���ان دا حاڵه تی توندوتیژی دژی ره گه زی مێینه ته نها توانیویانه ئ���ه وان تۆماركردوه و

چاره سه ری 35 حاڵه ت بكه ن.ناب���راو ئام���اژه ی بۆ ئ���ه وه كرد كه ئ���ه و توندتیژییانه ی به رامبه ر ئافره تان كروان له ك���ه الر جۆراوجۆرن و به ش���ی زۆریان له ناو خێزان���دا، له الیه ن مێرد و باوك و براوه دژی ژنان ئه نجام ده درێن، ئ���ه و وت���ی " به حوكم���ی ئ���ه وه ی ئه و توندوتیژییان���ه له ن���او خێزاندا ئه نجام ده درێت، به ده نگه وه چون و ئیشكردنی ئێمه له س���ه ری زۆر زه حمه ته ، چونكه چ���ۆن كاری تێ���دا بكه ی���ن، ئ���ه وان به ده س���توه ردان له كاروب���اری خێزانی

ده یده نه قه ڵه م".جۆری توندوتیژییه كان زۆرن، هه یانه جه سته ییه و، هه یانه ده رونییه ، هاواڵتی سارا حه سه ن كه خاوه نی پێنج منداڵه ،

ب���اس ل���ه وه ده كات ك���ه مێرده كه ی له گه ڵیدا زۆر خراپه و قس���ه ی ناخۆش و ناش���یرینی پێده ڵێت و وت���ی " زۆر كات لێم���ده دات هی���چ بیر له م���اڵ و منداڵ ناكاته وه "، سارا گله یی ئه وه ش ده كات ك���ه هاوس���ه ره كه ی كارن���اكات و هیچ خه رجییه ك بۆ خێزانه كه په یدا ناكات و كوڕه ك���ه ی خه رجیی ماڵه كه ده كات و " س���ه رباری ئه وانه ش خراپه له گه ڵمدا و رۆژ نیی���ه توندوتیژیم به رامبه ر نه كات و

زۆر جار له منداڵه كانیش ده دات".روناك كومه اڵیه ت���ی توێ���ژه ره وه ی مه حم���ود كه ئاگاداری كێش���ه ی ژنانه له ناوچه كه دا پێیوایه راده ی توندوتیژی

دژی ژنان له هه ڵكشان و زۆربوندایه .ئ���ه و توێ���ژه ره باس ل���ه وه ده كات كه س���ه رباری ئه و ژم���اره به رچاوه ی كه چی ژنان س���ه نته ره كانی رێكخراو و هێشتا ئه و دیارده یه له په ره سه ندندایه و وتی " هه نێكجار به داخ���ه وه ئافره تانی به رێكخراوه كانی متمانه یان بڕواو ئێمه

تایبه ت به ژنان نییه ".یه كێك���ه ك���ه حه می���د رێ���واس ژنان دژی توندوتیژی له قوربانییه كانی باس له وه ده كات كه ئه و هه ر له وه ته ی چاوی كردۆت���ه وه توندوتیژی به رامبه ر ك���راوه و وتی " م���ن له ب���ه ر توندتیژی باوكم ش���وم كرد، چونكه هه مو رۆژێك لێی ده دام و ش���ه ڕی له گ���ه ڵ ده كردم و ئ���ه و ده ریك���ردم"، له قوتابخان���ه ش زۆر به خه فه ت���ه وه وت���ی " ئه و ده مه ی

له خوێن���دن ده ریك���ردم هه م���و حه زو ئاره زوه كانی كوشتم".

روناك مه حمودی توێژه ری كۆمه اڵیه تی بۆ كه مكردنه وه ی دی���ارده ی توندتیژی دژی ژن���ان پێیوای���ه ئ���ه و كاره چۆن ئێس���تا كۆمه ڵگای مه ده ن���ی ده یكات، هاوكات "پێویسته په رله مان و حكومه تی هه رێمیش له سه ر ئاستی هه رێم پالنێكی س���تراتیژی دورمه ودا بۆ كه مكردنه وه ی

ئه و دیارده یه دابڕێژێت".• س���ه رجه م ن���اوی قوربانیی���ه كان

خوازراون.• یه كێ���ك له به ش���داربوانی خول���ی رۆژنامه وان���ی له گه رمیان كه رێكخراوی س���ه ربه خۆ میدی���ای س���ه نته ری

سازیكردبو.

ره سول سمایل عه واڵ کۆمه ڵناس و سیاسه تناس

ل���ه و مانگه دا حه فته نام���ه ی ئاوێنه و دڵته زێنی���ان دووهه واڵ���ی ڕاب���وون باڵوکرده وه . نووسیویانه له په یمانگاکانی پزیش���کی دادوه ری ته نها له شاره کانی سوله یمانی و هه ولێر ساڵی پار پشکنینی پ���ه رده ی کچێن���ی بۆ زیاتر ل���ه 1000 کچ ک���راوه . هاواڵت���ی و ڕووداو هه واڵ و ئاماره کانیان له به ڕێوه به ری په یمانگای سوله یمانی دادوه ری هه ولێر و پزیشکی وه رگرتوه . له و په یمانگایانه پشکنین بۆ کچانی زیندوو و ته رمی کچه مردوه کانیش ده کرێ. به شێکی پشکنینه کان بۆ دادگا و ده کرێ. ته ندروستی ناوخۆ و وه زاره تی زۆربه ی پش���کنینه کان له سه ر داخوازی دای���ک و ب���اوکان ده کرێ. به ش���ێکیش له س���ه ر داخوازی تازه زاواکان بۆ ئه و تازه بووکانه ده کرێ که له ش���ه وی تارا خوێنیان لێنایه . به گوێره ی زانیاره کانی ئاوێنه و ڕووداو ده رده که وێ که پسپۆر و پزیش���کی په یمانگاکان���ی دکتۆران���ی دادوه ری وا تێگه یش���توون که په رده ی کچێنی وه کو قه پاغێک ته واو زێی کچی داخستوه بۆیه کاتێ کچ بۆ جاری یه که م له گه ڵ پیاوێک جووتده بێ حه تمه ن ده بێ په رده که بدڕێ و خوێنی لێبێ. بۆیه ئه و تازه بووکانه ی که له شه وی تارا خوێنیان لێنایه به وه تۆمه تبارده کرێن که پێشتر سێکس���یان کردب���ێ. به درێژایی مێژوو ڕه وانه ی به وهۆیه تازه ب���ووک هه زاران ماڵی باوکیان کراونه ته وه و به شێوه یه کی

سه ربڕاون و سوتێنراون.پزیش���کی په یمانگای به ڕێوه ب���ه ری دادوه ری کوردس���تان، دکتۆر یاس���ین که ری���م ئه می���ن، ده ڵێ: "ک���چ هه بووه ک���وژراوه یان خنکێن���راوه به تۆمه تی کاری بێڕه وشتی. به اڵم که پشکنینمان ب���ۆ کردوه ، پ���ه رده ی کچێن���ی ماوه و په یوه ندی سێکس���ی نه بووه ". به اڵم به قسه ی دکتۆر حاله تیش هه بوه که پاش کوشتن و س���وتانی کچ پشکنینی ئه وان ده ریخس���توه که پ���ه رده ی کچێنی ئه و

که سه نه ماوه ، واتا سێکسی کردوه .

په رده ی کچێنی و دڕانی په رده که به هۆی ڕووداوی ئۆتۆمۆبیل و بازدان و

که وتنه خواره وه ب���ه بۆچوونی دکتۆر یاس���ین که ریم ئه مین جگه له سێکس که وتنه خواره وه له شوێنی به رز و ڕووداوی ئۆتۆمۆبێلیش ده بێته هۆی دڕانی پ���ه رده ی کچێنی. دادوه ری پس���پۆڕی 2009 له س���اڵی پزیشکی س���وله یمانیش ده قاوده ق ئه م قس���ه یه ده کا و ده ڵێ ته نانه ت)بازدان(

یش ده بێته هۆی دڕانی په رده ی کچێنی. پسپۆڕی پزیشکی دادوه ری سوله یمانی ده ڵێ س���اڵێکیان ته رم���ی 316 کچی سووتاو و مردوومان پشکنی. له وانه ته نها سێیان په رده ی کچێنیان له ده ست دابوو

ئۆتۆمۆبیل. ڕووداوی به ه���ۆی ئه ویش لێره دوو پرسیار دێنه پێشه وه . یه که م چۆن لێژنه ی پزیش���کی دادوه ری توانی بیس���ه لمێنێ که کچه مردوه کان به هۆی ڕووداوی ئۆتۆمۆبی���ل په رده ی کچێنیان دڕابوو و نه ک به هۆیه کی دیکه ؟ دووه م چۆن و ب���ه چ لۆژیکێک په رده ی کچێنی ده دڕێ ب���ه ه���ۆی ڕووداوی ئۆتۆمۆبیل ئه گه ر ته رمی کچه کان له کۆئه ندامیانه وه دووقاژ نه بووبن، ئه گه ر دوقاژیش بووبن بۆچی ئه و پشکنینه یان بۆ کراوه ؟ ئه و زانیارییانه ی له به رده ستدان وا ده گه یه نن که به شێوه یه کی ئۆتۆماتیکی پشکنینی پ���ه رده ی کچێنی بۆ هه م���وو کچێکی مردوو ده کرێ، ته نانه ت ئه وانه ی به هۆی ڕووداوی ئۆتۆمۆبیلیش گیان له ده س���ت

ده ده ن.پش���کنینی پ���ه رده ی کچێن���ی ل���ه هه رکاتێ���ک و به ه���ه ر هۆیه که وه بکرێ پێش���ێلکردنی مافی مرۆڤ���ه و کارێکی دڕندانه و ناشارستانیه و سووکایه تیکردنه به کچی بێده سه اڵت و چه وساوه. دڕانی پ���ه رده ی کچێن���ی به ه���ۆی ب���ازدان و که وتنه خ���واره وه و ڕووداوی ئۆتۆمۆبیل نامه نتقی���ن و مه حاڵن؛ ئه وانه قس���ه ی زانستی نین. دوورنیه مه به ستی هه ندێک ل���ه دکتۆره کانی کورد له م ڕووه وه پاک بێ به اڵم به هه ر هۆیه که وه چیان گوتبێ ئه مه پرسیارێکه به اڵم ئه رکی سه رشانی ئ���ه وان ئه وه یه که ڕاس���تیه کان چین و چۆنن ده ریانبخه ن و کۆمه ڵگا و ده سه اڵتی دادپه روه ری و سیس���ته می سیاس���ی و دانیش���توان له ئه مری واقی���ع ئاگادار

بکه نه وه .پ���ه رده ی کچێنی یه ک پارچه ی ته واو داخراو نیه ک���ه کۆئه ندامی کچی ته واو قه پاتکردب���ێ وه کو پس���پۆڕانی کورد و خه ڵکی ئاسایی تێیگه یشتوون. ئه وه ی زیاده گۆشتێکه دروستیکردوه سروشت له هه رچ���وارده وره ی زێی ک���چ ڕواوه و ناوه ڕاسته که ی کونه ! شێوه و گه وره یی و بچووکی کونه که له کچێکه وه بۆ کچێکی دیکه ده گۆڕێ. خ���ۆ ئه گه ر په ره ده که ت���ه واو داخراوبایه خوێنی مانگانه ی کچ ناهات���ه ده ره وه . زۆر زۆر به ده گم���ه ن واده بێ ک���ه زیاده گۆش���ته که، که الی ئێمه په رده ی پێده وترێ، ته واو قه پات بێ و هیچ کون���ی تێدانه بێ. له و حاله ته مانگانه ی خوێنی ده گمه نانه نائاساییه کچ ناتوانێ بێته ده ره وه به ڵکو له ژووره وه په نگ ده خواته وه و مه ترس���ی له س���ه ر ژیان���ی کچه که په ی���داده کا. ئه و کچانه ده ب���ێ به زووترین کات به نه ش���تگه ری

په رده کانیان بۆ بدڕێنرێت.له به رئ���ه وه ی که "پ���ه رده ی کچێنی" ته واو قه پات نیه ، به ڵکو کونێکی تێدایه ، مه رج نیه ک���چ که جاری یه که م له گه ڵ پیاوێ���ک جووت ده بێ خوێنی لێبێ. به گوێره ی شاره زا و پسپۆڕانی ڕۆژاوا ئه و کچانه ی که خوێنیان لێدێ که من، زۆربه خوێنیان لێنایێ. ب���ۆ نموونه ته نها له

30-40 % ی کچانی س���ویدی خوێنیان لێدێ که جاری یه که م سێکس ده که ن.

ژنهێنان و شه وی تارابۆئ���ه وه ی ژن و پیاوێک بتوانن له گه ڵ ه���ه ردووال ده بێ جووتب���ن یه کت���ری جووتب���وون. ب���ۆ ئاره زوومه ندب���ن ئاره زوومه ن���دی ک���چ بۆ س���ێکس له لینجاوێک واده کا رۆمانتیکی فه زایه کی له زێ���ی کچ ب���ێ. هاوکات پ���ه رده ی کچێن���ی و زێی کچه که وه کو الس���تیک له یه کتری ده کش���ێنه وه و فراوان ده بن.

برینداربوونی ئیحتمالی حاله تانه دا له و زێ و په رده ی کچێنی زۆر که م ده بێته وه له ده رئه نجام���ی ئه وه ش���دا ئیحتمال���ی خوێنلێهاتنی���ش ک���ه م ده بێت���ه وه . له کۆمه ڵگای س���ویدی کچ ب���ه ئاره زووی خۆی س���ێکس له گه ڵ ئ���ه و کوڕه ده کا که خ���ۆی هه ڵیده بژێرێ بۆیه ئیحتمالی

خوێنلێهاتن له وان که مده بێته وه .له کورده واریدا به پێچه وانه وه زۆرجاران بووک و زاوا په یوه ندی خۆشه ویس���تیان له گ���ه ڵ یه كتریدا نیه . کچێ���ک که به درێژای���ی ته مه نی ب���ه وه تۆقێنرابێ که س���ێکس و له ده ستدانی په رده ی کچێنی یانی حه یاچون و کاره س���ات و کوش���تن ئاسان نییه له ش���ه وی تارادا له ماوه ی چه ند ده قیقه یه کدا ده ستبه رداری هه موو پڕینس���یپ و داب و نه ریتێک بێ و به بێ س���ێ و دوو خۆی ته س���لیمی زاوا بکا و لێبگه ڕێ که ئه و پیاوه ، که زۆر جاران نایناسێ و به زۆر داویانه تێ، بچێته ئه ودیو په رده ی کچێنی. ئه و هۆکارانه واده که ن که زێ���ی بووک به وش���کی بمێنێته وه و ماسوولکه کانی گرژ بن. له و حاله تانه دا پ���ه رده ی برینداربوون���ی ئیحتمال���ی کچێنی و زێی بووکه ک���ه و خوێنلێهاتنی به رزده بێته وه . به اڵم سه ره ڕای ئه وه ش ناب���ێ هه موو کچێ���ک له ش���ه وی تارا خوێنی لێبێ. ه���ۆکاری هه ره کاریگه ر که واده کا بووکی الی ئێمه خوێنی لێبێ ئاماده نه بونی به ده نی و ده روونییانه نه ک ئه گه رکچ كچێنیان. په رده ی ش���ێوه ی ئاره زوومه ن���د نه بێ و زێ���ی کچ له ڕووی فیسیۆلۆجیه وه ئاماده نه بێ بۆ سێکس ئه و کات نه ک ته نه���ا که جاری یه که م له ژیانیدا س���ێکس ده کا به ڵکو ڕه نگه ج���اری ده یه مین و بیس���ته مینیش هه ر

خوێنی لێبێ.ده ک���رێ ئ���ه و هۆکارانه ی س���ه ره وه ب���ه ئه س���توری کۆئه ندامی پی���اوه وه کۆئه ندامی هه رچه نده ببه س���ترێته وه . پی���او گه وره و ئه س���تور ب���ێ ئه وه نده ته مه نی زیاتره . خوێنهات���ن ئیحتمالی هۆکارانه ی ئ���ه و له گ���ه ڵ کچه ک���ه ش سه ره وه دا ده وریان هه یه . واتا مه رج نییه کچ ته نها له ش���ه وی تارادا خوێنی لێبێ یان ئه گه ر خوێنی لێبێ خوێنلێهاتنه که ته نها ه���ی ئه وه بێ که په رده ی کچێنی ده دڕێ. به واتایه ک���ی دیکه مه رج نییه خوێنلێهاتن نیشانه ی پاکیزه یی كچ بێ هاوکات مه رج نیی���ه خوێنلێنه هاتنیش

به ڵگه و نیشانه ی ناپاکیزه یی کچ بێ.

هۆی ڕێگه دانی یاسایی به پشکنینی په رده ی کچێنی

پشکنینی په رده ی کچێنی نه ک ته نها له ناو ک���ورددا به ڵکو له زۆر له کۆمه ڵگا ئه نجام���ده درێ. ناموسپه رس���ته کان مه به ست له پشکنینه که ئه وه یه که بزانن ئایا ئه و کچه ی که گومانی لێده کرێ که موماره س���ه ی سێکسی کردبێ په رده ی کچێن���ی دڕاوه یان ن���ا. داب و نه ریتی

کۆمه ڵگا نامووسپه رسته کان شه رعیه تی داوه ب���ه کوش���تنی ئ���ه و کچ���ه ی که کردبێ. هاوس���ه رگیری سێکسی پێش ئه وکه سانه ی مافی کوشتنی کچه که یان هه بووه ب���اوک، برا، م���ام، ئامۆزا ... هت���د بوون. یاس���ای علمان���ی له هیچ واڵتێک به ش���ێوه یه کی ئاش���کرا و ڕوون ڕێگه ی کوش���تنی ئه و ج���ۆره كچانه ی نه داوه ، به اڵم له زۆر له و کۆمه ڵگایانه دا ئاسانکاری کراوه یان گرنگی نه دراوه به

کوشتنی ئه و جۆره كچانه .بۆیه له هه ن���دێ واڵت، له وانه عێراق ، ئه و که س���ه ی که ب���ۆ پارێزگاریکردن یان کڕینه وه ی ناموسی خێزان کچ یان خوش���ک یان که س���ێکی دیکه بکوژێ س���زایه کی زۆر زۆر که مت���ر وه رده گرێ وه ک ل���ه وه ی ک���ه به هۆیه ک���ی دیکه هه مان ک���ه س بک���وژێ. له به رئه وه له زۆر له و واڵتانه به گوێره ی یاس���ا ده بێ پزیش���کی دادوه ری ته رم���ی ئه و کچه بپشکنێ که له س���ه ر ناموس کوژراوه . پاش پش���کنینی ته رمه ک���ه ده بێ ئه و دکتۆره ل���ه راپۆرتیکدا بۆ پۆلیس یان دادگا بنوس���ێ ئه گه ر كچه کوژراوه که "په رده ی کچێنی" مابێ یان "نه یمابێ". ده رهاوێشته ی ئه م پشکنینه ئاکامێکی زۆر گرنگی یاسایی و کۆمه اڵیه تی هه یه . ئه گ���ه ر دکتۆره ک���ه بنووس���ێ کچه که په رده ی کچێنی نه ماوه واتا پێش ئه وه ی بکوژرێ پاکیزه یی خۆی له ده ست دابوو. له وحاله ته دا بکوژه که یان ئازاد ده کرێ و س���زانادرێ ی���ان س���زایه کی زۆر که م و کورت وه رده گرێ و به که سێکی خاوه ن ش���ه ره ف و ناموس له قه ڵ���ه م ده درێ. واتا کوش���تنه که ی "ڕه وا ب���ووه" . کچه کوژراوه ک���ه ش تف و نه عل���ه ت ده کرێ. ئه گ���ه ر واش نه بێ ئ���ه و کاته بکوژه که وه کو هه ر بکوژێکی دیکه سه یر ده کرێ و

سزایه کی قورس وه رده گرێ.په یمانگای پزیشکی دادوه ری له ساڵی 2002 له کوردستان به بڕیاری په رله مان دامه زراوه . له 14 ئابی هه مان س���اڵدا هه م���ان په رله مان یاس���ایه کی ده رکرد ده رب���اره ی قه ده غه کردنی کوش���تن بۆ کڕینه وه ی ش���ه رف و ناموس���ی خێزان. یاس���اکه ده ڵێ کوشتنی ناموسی ده بێ وه کو هه ر کوشتنێکی دیکه حسابی بۆ بکرێ! واتا کوردس���تان ئیدی په یڕه وی یاس���ای عێراق ناکا له و جۆره تاوانانه . به واتایه کی دیکه مه به س���ت له یاساکه ئه وه یه که س���زای بکوژه که وه کو هه ر بکوژێک���ی دیک���ه ده ب���ێ و کڕینه وه ی ش���ه ره ف و ناموس���ی خێ���زان وه ک���و هۆکارێکی ڕه وا )ش���ه رعی( حیس���ابی بۆ ناک���رێ. ئه گه روایه ب���ۆ په رله مان و حکوومه تی هه رێم پش���کنینی په رده ی پرس���یارێکی قه ده غه ناکه ن؟ کچێن���ی دیکه : بۆ دادگاکان و وه زاره ته کان داوای پشکنینی په رده ی کچێنی کچی زیندوو و ته رمی کچه م���ردوه کان ده که ن؟ بۆچی پش���کنینی په رده ی کچێنی بۆ ته رمی

ئ���ه و كچانه ده کرێ که به هۆی ڕووداوی له ده س���تداوه ؟ ژیانی���ان ئۆتۆمۆبی���ل پرس���یارێکی دیکه که ڕه نگه له هه موان گرنگتربێ: ئایا دکتۆر و زانست ده توانن بیس���ه لمێنن ئه گه ر کچ سێکسی کردبێ ی���ان نا کات���ێ که "پ���ه رده ی کچێنی" کون���ه و ت���ه واو داخراو نیه ؟ پرس���یار ته واو نابن: چۆن و بۆچی په یمانگاکانی تازه بووکه کانیش بۆ دادوه ری پشکنین ده ک���ه ن یان بۆ ئ���ه و کچانه که دایک و به زیندووی���ی ده یانهێننه باوکه کانیان په یمانگاکان!؟ ئایا دکتۆر و پس���پۆڕانی دادوه ری پزیش���کی ب���ه چ حه ق و به چ مافێک و به گوێره ی کام پێوه ر و یاس���ای ڕه وشت و به چ ویژدانێک ماف و ئازادی به خۆیان ده ده ن ک���ه بڕیاری وا گرنگ بده ن ک���ه ده بێته هۆی کوش���تن یان ڕه واییدان به کوش���تن و ڕووڕه شکردنی کچێکی کوژراو؟ ئایا ئه وه کار و ئه رکی

ئه وانه وه کو دکتۆر!؟له وانه هه مووی سه یرتر دکتۆر یاسین که ری���م ئه مین ده ڵێ له س���ه ر داواکاری دادگاکان له په یمانگاکه پش���کنین بۆ کۆمی ژنانیش ده کرێ. به قس���ه ی ئه و خۆی:"له دادگاکانه وه داوامان لێده کرێت، تااوانب���ار و تاوانلێکراو پش���کنینیان بۆ بکرێ���ت، به ش���ێکیان ده رده که ێت ئه و کاره ی له گه ڵ کراوه ، به اڵم به شێوه یه کی گشتی ته ندروس���تن." ئه گه ر به وته ی "تاوانلێک���راو" "تاوانب���ار" و دکت���ۆر ده موده ست پاش ڕووداوه که بگه یه نرێنه په یمانگا ره نگه هه ندێ جۆری پشکنین له وانه DNA بتوانێ پێشانی بدا ئه گه ر ک���چ و کوڕه ک���ه کارێکی وای���ان کردبێ ی���ان نا، ب���ه اڵم له وه ناچێ مه به س���تی دکت���ۆر ئه وه بێ. ئه گ���ه ر وانه بێ چۆن ئه وان ده توانن بیس���ه لمێنن ئه گه ر ئه و ژنان���ه ئه وکارانه یان له گه ڵدا کرابێ یان نا! خ���ۆ کۆمی ژن به پ���ه رده یان به قه پاغ دانه پۆشراوه بۆ ئه وه ی له کاتی

موماره سه ی سێکس بدڕێ. ئه می���ن که ری���م یاس���ین دکت���ۆر ده ڵێ:"کارمه ندمان هه یه 22 س���اڵ له هێشتا ماوه ته وه و دادوه ری پزیش���کی نه یهێش���توه ژنه که ی بزانێ���ت". ڕه نگه مه به س���تی دکتۆر لێ���ره دا ئه وه بێ که پش���کنینه کانیان کارێک نین ش���انازی پێوه بکه ن. ه���اوکات وادیاره که دکتۆر ش���انازی به هه ڵوێس���تی هاوکاره که ی دڵس���ۆزی و نیش���انه ی ب���ه ده کاو "پیاوه ت���ی" له قه ڵه م ده دا. به بۆچوونی م���ن دکت���ۆره کان نابێ ئه و ڕاس���تیانه ن���ه ک ت ه نه���ا ل���ه هاوس���ه ره کانیان نه شارنه وه ، به ڵکو ده بێ وه کو ئینسان و وه کو دکت���ۆری باوه ڕپێکراوی دادوه ر و هه ب���ێ و هه ڵوێس���تان قسه ڕۆیش���توو ویژدانیان بجوولێ ده ستبه ردای ئه وکاره ناشیرن و نازانستیه بن. ده بێ ڕاستیه کان

بۆ هه موو دونیا ئاشکرا بکه ن!سوید/گۆتنبرگrasoolawla@hotmail.com

"ئه و ده مه ی له خوێندن ده ریكردم هه مو حه زو ئاره زوه كانی كوشتم"

ئایا دکتۆر و پسپۆڕانی دادوه ری

پزیشکی به چ حه ق و به چ

مافێک و به گوێره ی کام پێوه ر و یاسای

ڕه وشت و به چ ویژدانێک ماف و ئازادی به خۆیان

ده ده ن که بڕیاری وا گرنگ بده ن که ده بێته

هۆی کوشتن یان ڕه واییدان

به کوشتن و ڕووڕه شکردنی

کچێکی کوژراو؟ ئایا ئه وه کار و

ئه رکی ئه وانه وه کو دکتۆر؟

توندوتیژی دژی ژنان

له گه رمیان رو له زیادبونه

ژنان له گه رمیان قوربانی یه که می توندوتیژین فۆتۆ: ئینته رنێت

پشکنینی په رده ی کچێنی کارێکی ناشارستانییه

ئا: رەوا بورەان

د. فەرهاد پیرباڵ هونەرمەند و شاعیر و رۆماننوس و مامۆستای زانکۆ لەم

چاوپێکەوتنە تایبەتەی ئاوێنەدا باس لەچەند الیەنێکی ژیانی خۆی دەکات و

دەڵێت سێ مانگە تۆبەی کردوە و دەستی کردوە بەنوێژکردن و پێشی

وایە بزوتنەوەی گۆران لەگەڵ یەگرتوو کۆمەڵ کلکیان لەکلکی یەکتری

ئااڵندوە ، هەر لەم چاوپێکەوتنەدا باسی دواین رۆمانی خۆی دەکات و دەڵێت ئەمساڵ سیدییەکی گۆرانی

باڵودەکەمەوە.

ئاوێن���ە: ئێ���وە لەزی���اد لەبوارێکدا کاردەکەن و سەرقاڵن، ئایا ئەمە هەرگیز واتان ماندوکردنت���ان و ه���ۆی نەبۆتە

لێبکات نەتوانن لەبوارێکدا قاڵببن؟د.فەره���اد پیرب���اڵ: نەخێ���ر بەاڵم خەفەت���ی لێدەخۆم، بۆ نمونە پرۆژەی زۆرە ماوەیەک���ی هەی���ە، فیلمێک���م سینارێوی ئەو فلیمنامەیە دەنوسمەوە و زو دەمەوێت بەردەوام���م، ئێس���تاش هەم���و حەزدەک���ەم، تەواویبک���ەم، نوسەرێک ئەو حاڵەتەی هەیە و هەرمن وانیم، بەاڵم لەناکاو فیکرەی ئەوەم بۆ دێت تابلۆیەک بکێش���م، چومە دوبەی 18 رۆژ لەوێب���وم وەخت���ێ گەرامەوە هەولێ���ر وێن���ەم نەکێش���ا، دڵ���م زۆر خۆش���بو وتم ئەلحەمدولیال خودا ئەو لەکۆڵکردمەوە، رەسمکردنەی فیکرەی هەت���ا ماوەیەک کە حەزم لەرەس���م بو نەمدەکرد دەموت دەس���تم پیسدەبێتو لەشم پیس���دەبێت، بەاڵم کە فیکرەکە هاتەوەب���ۆم ئەوڵجار بەماڵەکەی خۆمو دەس���تمپێکرد. میوانەک���ە ب���ەژوری یەعنی بەدەست خۆم نییە، دانیشتوم فیلمنامەکەم تەواو دەکەم، کە تەمەنا دەکەم ئەو فیلمنامەیە بنوس���م، ئەوە

گرنگە لەالم.ی���ان ئەوەتا رۆمانێک���م تەواوکردوە ئەوەتا دەفتەرێکە لەوێ، ناپەرژێمە سەر ئەوەی پاکنوسی کۆتایی بکەم، رۆمانی کۆتای���م تەواوبوە، کە ن���اوی )حەوت وێنەی روت���ی ژنی جەناب���ی وەزیرە، روداوەکان لەمۆسکۆو کوردستان، عێراقو کەمێکی���ش پاریس رودەدات، ناپەرژێم لەب���ەر دیوانە ش���یعرەکانم، دیوانێکم بەعەرەبییە دیوانێکم بەفارسییە، لەناو قەرەباڵخییەکی زۆرمو دڵم خۆشە بەاڵم قەت بی���رم لەوەنەکردۆتەوە ئەگەر من ش���یعر بنوسمو رۆمان بنوسمو وێنەش بکەم���و ئا بەراس���ت گۆرانیش دەڵێم، رەنگە ئەمش���ەو خەریکی گۆرانییەکانم

بم.م���ن ق���ەت بی���رم لێنەکردۆت���ەوەو هەستیش���م پێنەکردوە کە ماندوبوبێتم ئ���ەو چێ���ژەی لەکات���ی وێنەکێش���ان خ���ودا باوەڕناک���ەم دەس���تمکەوتوە لێمتورەبێت گەر بڵێم بەقەد بەهەشت چێ���ژم لێبینی���وە، ئ���ەوەی ک���ە من وێنەدەکێش���م، ش���یعر دەنوسم، لەناو ئەو دروستکردنەوە خەیاڵییەی خۆمدا، پێش ئەوەی بنوسم خەڵقی ئەو شتانە دەک���ەم ک���ە دەمەوێ���ت، گەورەترین لەزەتە، لەلەزەتی سێکس���یش زیاترە، مەگەر ئیال لەزەتی سێکس ئەو چێژەی هەبێت، یەعنی قەت هەستم بەهیالکی

نەکردوە.ئاوێنە: لەنوس���ینی ش���یعرو رۆمانو دروس���تکردنی تابل���ۆو گۆران���ی وتن، کامیان چێژیان زیاتر بەتۆ بەخشیوە؟

لەگەڵ پیرباڵ: جی���اوازن د.فەرهاد یەکتر، م���ن ئەو ئەزمونانەی هەمە، بۆ نمونە من س���ێ یان چوار س���یناریۆم هەیە ک���ە یەکێکیان باڵوبۆتەوە. چەند یەکەمین م���ن هەیە، ش���انۆنامەیەکم دوەم ل���ە1984، ش���انۆنامەبو کتێبم کتێبم ش���انۆنامەبو. لەشانۆیەکیش���دا لەس���لێمانی رۆڵم بینیوە، لەش���انۆی کورس���ییەکانی نوسەر یوژن یونسکۆدا بو رۆڵی الڵەک���ەم دەدی، هەریەکەیان

چێژەکەیان لەگەڵ یەکتر جیاوازن.ئاوێنە: هەس���تدەکەیت هەمو ئەوانە تۆ تەواو دەکات؟ هەس���تدەکەیت بەبێ

هیچ یەکێک لەوانە ناژیت؟د.فەرهاد پیرب���اڵ: ئەوەی دوەمیان راستە، من نەهێڵم رەسم بکەم ناتوانم بژیم، ئینجا من خۆ منداڵ نیم دەس���تم بگرن بڵێن نابێت رەس���م بکەیت، من گۆرانیو رەس���مکردنو هەم���و ئەوانەی دیکەش گوزارش���ت لەخۆم دەکەن، بۆ نمونە ئ���ەو وێنانەی کە کردومن هەمو ئەو دەموچاوان���ەن کە من لەمنداڵیمدا

بینیومن، لێرەدا ئاوا گوزارشتم لێکردوە. من واتێدەگەم باشترین هونەرەکان ئەو پەیوەندی راس���تەوخۆ کە هونەرانەن

بەزاتی هونەرمەندەوە هەیە.هەت���ا فلۆبێر کاتێ���ک رۆمانی مادام بۆڤاری دەنوس���ێت کە م���ادام بۆڤاری ژنێک���ە خیان���ەت لەمێردەکەی دەکاتو هەر بەسێکس دەژی، هەتا لەو رۆمانە موهیمە کە یەک کارەکتەری سەرەکی تێدایە کە ژنە. فلۆبێر کە نوسەرەکەیە دەڵێت مادام بۆڤاری خۆمم، لێیدەپرسن تۆ پیاویت کو دەبێت مادام بۆڤاری کە ژنە، دەڵێت نەخێر من مادام بۆڤاریم، مانای ئەوەیە مەوزوعیترین، ئۆبجێکترین داهێنانەکان هونەرەکان لەکۆتایدا هەر بەرهەمی زاتن، ه���ەر بەرهەمی برینی نوس���ەرێکن، یان بەرهەمی تراژیدیایی هونەرمەندێکن، ئەمە ئاشکرایە الی من هونەر مۆرکێکی زۆر شەخس���ییە، ئیتر لەدوات���ردا خەڵک دەڵێت ئەوە خزمەت

بەکۆمەڵ���گا دەکاتو یەکێکی تر دەڵێت خزم���ەت بەپارتی دەکات���و ئەویتریش دەڵێ���ت خزم���ەت بەیەکێت���ی دەکات خ���راپ نییە، ئیس���المیەکانیش دەڵێن مادەم جنێوی بەخودا نەداوە، باپچین پێشوازی لێبکەین، دەبێتە تەفسیرات و قس���ەی قۆر، بەاڵم ئەساس���ی هونەر

دەربرینێکی زاتییە.خۆیت حەقی هەستدەکەیت ئاوێنە: بەهەمو ئەو بەرهەمانە داوە کە کاریان

تێدا دەکەیت؟د.فەره���اد پیرباڵ: پەیوەندیم بەوەو نییە، ب���ەاڵم ل���ەوە زۆر دڵنیام پێش من خەت، هێڵ ئاوه���ا نەتەقێنرایتەوە ئەزانی���ت نەرەنگێنرایت���ەوە، ئ���اوا نەرەنگایرایتەوە مانی چییە، لەکوردیدا وج���ودی نییە، بەس م���ن دەیڵێم، بۆ هێڵ برۆ الی ئیسماعیل خەیات بڕۆ الی

محەمەد ع���ارف، برۆ بۆ الی ئەجدادی محەم���ەد ع���ارف، برۆ ب���ۆ الی فەالح حەسەن کە یەکەم رەسامی کوردە، برۆ بۆ الی یەکەم رەسامی کورد لەهەولێر کە دانێڵ قەس���ابە، تەماش���ای هێڵی هەمویان بکەو تەماشای هێڵی من بکە، من ئاوا قس���ە دەکەمو ئەو تەحەدایە دەکەم، م���ن دڵنیام ئەو ش���تەی من کردومە کارێک���ە تایبەت بەخۆم، ئەوە شێوازێکمە، بینینێکمە کە زۆر قەناعەتم هەیە ئ���ەو هێڵە پێش من���و هەروهها ئەو ش���ێوازە پێش من نەک لەمێژوی وێنە لەکوردس���تان، بڕۆن لێیبکۆڵنەوە بزانن من فشە دەکەم یان راستدەکەم، بەڵکو قوەتی خەت لەهەمو جواڵنەوەی تەشکیلی عێراقیشدا نەبوە. من تائێستا چوار پێش���انگام کردۆتەوە بابێن ئەو وێنەکێشانەی لەتابلۆ تێدەگەن، چونکە من تەحەدا دەکەم لەکوردس���تان چوار هونەرمەن���د نابینم���ەوە رۆش���نبیریی

ئەوەی هەبێت لەهونەری من تێبگات.تابلۆکان���ی م���ن س���ەخت نییە ئەو ژنانەی دێن خانوەکەی من پاکدەکەنەوە یەکێکی���ان عەرەبە بەس���ەعات بەدیار تابلۆیەکمەوە دادەنیشێتو دەگری، ئێ باشە ژنێکی خزمەتکاری نەخوێندەواری تێدەگات، م���ن لەتابلۆکانی ع���ەرەب مانای چییە ک���ورد بەمن دەڵێت ئێمە لەتابلۆکانی فەره���اد تێناگەین، هەمو کورد واناڵێ���ت تەلەب���ەم هەیە گەنج هەی���ە تێی���دەگات، ب���ەاڵم تاکوتەرا، لەپێش���انگای عەبدولواحی���د مەرجان چوارەمم لەچوارچرا، دەڵێت لەوکاتەی لەکوردستانم پێشانگای وابەهێز جیاواز عەنتیکەو نامەئلوفو هونەرم نەبینیوە، ئەمە بۆچون���ی عەبدولواحید مەرجانە کە یەکێکە لەگەوەترین وێنەکێشەکانی عێ���راق، هونەرمەن���دی وێ ش هەی���ە تێدەگات م���ن چیمکردوە، بێجگە لەوە

عادەتەن ش���تێکی سروش���تییە هونەر بەهەمیشه بەئاسانی خۆی بەدەستەوە کاری لەس���ەرەتادا ئینج���ا ن���ەدات، داهێنانو هون���ەر دوژمنی زیاترە وەک لەدۆس���تەکانی، ئەدەبیش وایە، من و موالزم تەحس���ینو ش���تی تریش نەدرا بەدادگا؟ ش���کاتم لێنەک���را؟ جەنابی مام ج���ەالل نەبوایە خوا دەزانێت چیم لێبەس���ەر دەه���ات! ڕۆمانێکی حیزبو فرێمدایە بازار چ هەاڵیەکی لێکەوتەوە، یەکێتی ژنانی کودس���تانو فەرماندەیی هێزی پێش���مەرگەی کوردستان، دواتر جەناب���ی م���ام ج���ەالل بەگەورەیی���و دەڵێت وەک خ���ۆی دیموکراس���بونی هاتمە ئ���اراوە لەنامەکەیدا وادەڵێت کە ساڵی باڵویکردەوە نوێ لەکوردستانی 2002و باسی ئازادیو شتیوا دەکات، من بۆ کەس رەس���م ناکەم بۆ خۆم رەسم دەکەم. بۆ خۆشی خۆم دەیکەم دواتر کە خەڵک س���ەیری دەکات، جوان بو

زۆرباش���ە ناش���یرین بو گوی تێبکەن، بیبەن بۆ کەالر بیسوتێنن.

ئاوێنە: تۆ روبەروی کۆمەڵێک دادگایی بویتەوە، ئەمە چۆن لێکدەدەیتەوە؟

د.فەره���اد پیرب���اڵ: هۆکارەک���ەی لەگەڵ گۆران بزوتنەوەی سیاس���ییە. لەگەڵ بۆی���ان، ئیحتیرامم ئەوپ���ەری یەگرتوو کۆمەڵ کلکیان لەکلکی یەکتری بەستبو لەگەڵ شەخسی مەال بەشیردا کە مەسئولی یەکەمە لەشکاتەکانی من، واتا جەماعەتی ئۆپۆزیسیۆن بەهاوکاری هەندێک دەس���ت کە لەن���او داواکاری گشتیدا هەیەو نزیکە لەدەسەاڵت وەک مەالبەشیر، بەقەناعەتی من لەپشتەوەی تەواوی ئەو داوایانەوە بون کە لە سەر من تۆمارک���راون، یەکێکیان نەبێت کە مودیری ئاس���ایش ش���کاتی لێکردبوم ئەویش پاک دەرچوم، ئەوەی مودیری ئاسایش���ی لێدەرکە کە تائێستا چوار

ش���کاتم لێکراوە، من شکاتێکی فیکریم لەس���ەر تۆمار نەکراوە، سادق جەالل ع���ەزم موفەکیرێکی گ���ەورەی عەرەبە کتێبێکی هەی���ە بەناوی نەقدی فیکری لەبەیروت لەکۆتایی حەفت���اکان دینی باڵوکردەوە کتێبێكی ئەو باڵوکرایەوە، کە رەخنە لەقورئان و هەرس���ێ کتێبە س���ەماوییەکە دەگرێت، بوە موناقەشە لەوەت���ەن عەرەب���ی، ئەگ���ەر من ئەو کتێبەم نەخوێندایەتەوە کە سودی بۆ من هەبو، ئ���ەوکات لەزانکۆ بوم، ئەوا ئێستا دوای سی ساڵ من ئیمان بهێنم، دو مانگی پێشو بو تۆبەمکردو دەستم بەنوێژکردن کرد، ش���کایەتەکانی ئێمە وروژاندنی مەسئەلەی بۆ هەوڵدەدرێت سیاس���ی بەکاردەهێنرێ���ت، بەکاردێت بۆ ئ���ەوەی بیکوژن، کاف���رە بۆ خۆی کاف���رە، ئامانجێکی لەپش���تەوە نییە خوا پێی خۆش بێ���ت، خوا پێیخۆش نییە نوس���ەرێک بکوژرێت، بەخشینی دەسەاڵتی خودا بەئینسان بۆ مەبەستی دینی ک���ە خوێنی لێبکەوێت���ەوە ئەو دەسەاڵتی خوایە مانای وایە لەجێگەی

خودا بریار دەدات نەعوزوبیال.ئاوێن���ە: رەخنەی ئەوەت لێدەگیرێت کە وەک ئەوسا قس���ە ناکەیتو لەسەر

روداوەکانی رۆژ بێدەنگیت؟د.فەره���اد پیرب���اڵ: ئەوان���ەی ئەو رەخنەیە لەمن دەگرن وادەزانن فەرهاد پیرب���اڵ توتیی���ە، چەقەنەیەکیان لێدا فەره���اد پیرباڵ ئامادەبێ���ت، ئەوانەی لێدەک���ەم، تکای���ان وابیردەکەن���ەوە روداوێک رودەدات دەبێت فەرهاد پیرباڵ ئامادەبێت، نەخێر من کاری خۆم هەیه بەجۆرێکی تر بیردەکەمەوە، ئەوکاتەی من قس���ەم دەکرد، ئەوان نوس���تبون. ئەوانەی ئ���ەو تۆمەتان���ە دەدەنە من ترس���نۆکترینەکانی کوردس���تانن، من هەستام س���ێ هەزار ئیمزام کۆکردەوە لەسەر مەالکان کەبەهەڵە لەپەیوەندی نێوان نوس���ەرانو دین تێگەیش���تبون، تەس���ریحاتی وایان دەدا کە ترسناکبو بۆ ئەمنی قەومی، بوب���و بەفەوزایەک لەنێوان مەالو شاعیرەکاندا ئەم جنێوی بەئ���ەو دەداو ئ���ەو هێرش���ی دەکردە س���ەر خودا، ئەوکاتە من س���ێ هەزار ئیمزای شەخس���یاتی هونەرو ئەدەبیم پەرلەم���ان، ناردمان���ە کۆک���ردەوەو حیزبی گ���ۆران یەکەم حیزب بو گوێی ل���ەو پرۆژەیە گرت، یەک���ەم حیزب بو بەیاننامەی دەرکردو وتی ئەو پێشنیارە کە دراوەتە پەرلەمان لەسەر مەسەلەی پەیوەن���دی دین���و هون���ەرو لەس���ەر مەسئەلەی ئەدەبیات ئیالقەی نەمێنێت بۆ دین، ئەوەی لەناو مزگەوتدا حوکمی ئەدەب���ی نەدرێت، بزوتن���ەوەی گۆران یەکەم کەس ب���ون وتیان دژی ئەوەین لەن���او تەلەفیزیۆن���ی ک���ەی ئێن ئێنو لەن���او تەلەفیزیۆنی نالیا لەو بەرنامەی بەڕاکشاوییە،به ڕاش���کاویه چییە، لەمن دەدرا ئیهان���ەی م���ن دەک���را کە خۆم بەلیب���راڵ دەزانمو لەخ���وا بەزیادبێت

دینداریش���م، کەچی پشتی د.موسەناو پشتی خەڵکی لەو شێوەیەیان دەگرت لەئێ���ن ئارت���ی وەک ئەوەی هێرش���م کردبێتە س���ەر جەنابی د. موس���ەنا، ئەمه لەکاتێکدا خودی د. موسەنا دانی بەوەدا نا کە من بێتاوانبوم چونکە من نەبوم شیعرەکەم نوسیبو، کەچی ئێن ئار تی پاشاخوازی زیاتر لەپاشا خۆی دەهات من بش���کێنێتەوە زەربە لەمن بدات من بشکێنێت لەبەرچاوی خەڵک، پشتگیری کەس���ێکی سەر بەحیزبێکی ئیس���المی تون���درەو ب���کات، ئەمەیە ئەخالق���ی ئۆپۆزیس���یۆن، جەماعەتی گرت ئیس���المییەکانیان پشتی گۆران بۆ ئ���ەوەی لەمن ب���دەن، دو جاریش فرێیاندامە دادگا، لەس���ەر تەلەفیزیۆن نوسییان لەس���ەر دژایەتیکردنی خودا ئەس���تەخفیرواڵ مەحکەمە سجنی کردو 6س���اڵ دەبێت لەزینداندا بێت، ئەمەیە ئەخالقی ئۆپۆزیس���یۆنی ک���وردی کە پش���تی هێزی ئیس���المی تون���درەوو دەگرێت موتەتەری���ف هێزی پش���تی دژی کەس���ی لیبراڵیخوازو ئازادیخوازی وەک فەره���اد پیرب���اڵ، بۆیە من نەک ب���اوەرم بەئۆپۆزیس���یۆن نییە بەڵکو قەشمەریش���یان پێدەک���ەم لەکەمترین سەیریان حەقارەت رەزالەتو ئاس���تی دەک���ەم، بەس���ەرۆکە گەورەکانیانەوە هەرکەس���ێکە، چونکە نییەتی سافیان نەب���و نەبەرامب���ەر بەم���ن نەبەرامبەر وێن���ەی خۆش���یان، کۆمەڵ���گای بچوکک���راوەی ئامانجی ئۆپۆزیس���یۆن لەکوردستان وەک ئەوە دەبو کە ئێستا لەمیس���ر هەیە، کە ئیخوان موسلیمین سەرکەوتوە، من ئەوەم دەدی هەمویان بەراوردی تەلەفیزیۆن س���ەر دەهاتنە دەکردو تونس بەمیسرو کوردستانیان کتێب���ی منیان س���وتان لەک���ەالر ئایا هەیە؟! لەمیس���ر ب���ەوەی ئێوەرازین ئەگ���ەر رازین ئ���ەوە فەره���اد پیرباڵ

حەقیبو لەگەڵ ئێوە نەبو.ئاوێن���ە: وەک باس���تکرد رۆمانێکی نوێت هەیە، دەکرێت باسێکی کورتیمان

بۆ بکەیت؟روداوەکان پیرب���اڵ: د.فەره���اد لەدوبەیو هەولێرو ئەستەمبولو پاریس، تاران، مۆسکۆو زیاترین روداو لەمۆسکۆ رودەدات���و نزیک���ەی قەب���ارەی ئوتێل

ئەوروپا.ئاوێنە: ئێوە بەتەمانین لەشارەکانی س���ازبکەنو کۆنس���ێرت کوردس���تان

سیدییەک باڵوبکەنەوە؟تەمەنام���ە، پیرب���اڵ: د.فەره���اد دڵنیام ناگاتە س���اڵێکی تر سیدییەکی لەرانی���ە باڵودەکەم���ەوە، گۆرانی���م یەکێ���ک لەگۆرانییەکانی س���یدییەکەم وت، بەش���ێک لەشیعرەکانو ئاوازەکانی هیخۆمە، شیعرێکی مەوالنا جەاللەدینی رۆمییە بەفارس���ی دەیڵێم، تەرجومەی کوردیش���م ک���ردوەو دوات���ر بەکوردی دەیڵێمو خۆم ئاوازم بۆی داناوە، ئەمە

دەبێتە کارێکی کامڵ.

تایبه‌ت)366( سێشه ممه 182013/2/26 18

د. فەرهاد پیرباڵ: تۆبەمکردوەو ئێستا نوێژدەکەم

من نەک باوەڕم

بەئۆپۆزیسیۆن نییە بەڵکو

قەشمەریشیان پێدەکەم

دڵنیام ناگاتە ساڵێکی تر سیدییەکی

گۆرانیم باڵودەکەمەوەو

ڕۆمانێکم به ناوی "حه وت وێنه ی

روتی ژنی جه نابی وه زیر" ته واوبوه و خه ریکی نوسینی

سناریۆیه کیشم

فه رهاد پیرباڵ له به رده م تابلۆیه کیدا فۆتۆ: له فه یسبوکی فه رهاد پیرباڵه وه

من تەحەدا دەکەم لەکوردستان

چوار هونەرمەند نابینمەوە

رۆشنبیریی ئەوەی هەبێت لەهونەری

من تێبگات

الی‌من‌شیعر‌نوسین‌له‌سێکسکردن‌خۆشتره

(366( سێشه ممه 2013/2/26 19تایبه‌ت

ژماره: 357 به رێوه به رایه تی گشتی فه رمانگه كانی داد به روار: 2013/02/25 فه رمانگه ی دادنوسی سلێمانی /2

كارگێری و خۆیه تی

ئاگاداری به پێی ئه و داوایه ی كه له الیه ن داواكار پێشكه ش به م فه رمانگه یه كراوه له الیه ن )شۆڕش حمه رشید صالح( له به رواری )2013/02/20( خاوه نی كارگه ی )فڕنی ئۆتۆماتیكی زارا( بۆ دروستكردنی صمون/ پرۆژه ی بچوك( داوای تۆماركردنی سالی )1953( )65( ژماره میكانیكی ئامێری له كه كردوه ئامێرانه ی ئه و هه ریه ك خاوه نی یان دار په یوه ندی به خۆی كه سێ هه ر ده كه ینه وه باڵوی له و ئامێرانه داده نێ له ماوه ی )15( ڕۆژدا سه ردانی ئه م فه رمانگه یه بكات به

پێچه وانه وه به ناوی داواكاره وه تۆمار ده كرێت وه بڕوانامه ی پێده درێت. له گه ل ڕێزدا...

ئامێره كان:*فڕنی صمون – جۆری )sarmasik( تركی –چوار خانه یی :-

)12.5kw(– كاره بایی– )ا / ژماره )0087( مۆدێل )2011 )12.5kw(– كاره بایی– )ب/ ژماره )0086( مۆدێل )2011)12.5kw(– كاره بایی– )ج/ ژماره )0085( مۆدێل )2011 12.5kw(– كاره بایی– )د/ ژماره )0084( مۆدێل )2011

*ژوری هه ڵمی پالستیكی – تركی –) sarmasik( ژماره )0056( مۆدێل .)2011)

* ئامێری بڕینی گونكی هه ویر جۆری )sarmasik( تركی ژماره )0628( مۆدێل )2011(.

*عجانه –ستیل – )sarmasik( تركی – مۆدێل )2011(.* ئامێری خڕكردنه وه ی گونك –)sarmasik( تركی ژماره )0607( مۆدێل

.)2011)

دادنوسی سلێمانی /2 سۆران یادگار رشید2013/02/25

ونبوون* ناسنامه یه كی ژوری بازرگانی سلێمانی ونبوه به ناوی )سامان عاصی باپیر(

هه ركه س دۆزییه وه بیگه رێنێته وه بۆ پرسگه ی ئاوێنه .محمد )به ختیار به ناوی ونبوه سلێمانی بازرگانی ژوری ناسنامه یه كی *

عبدالرحمن( هه ركه س دۆزییه وه بیگه رێنێته وه بۆ پرسگه ی ئاوێنه .* ناسنامه یه كی ژوری بازرگانی سلێمانی ونبوه به ناوی )احمد حمه تقی حمه

زۆراب( هه ركه س دۆزییه وه بیگه رێنێته وه بۆ پرسگه ی ئاوێنه .محمود( محمد به ناوی)چرۆ ونبوه سلێمانی بازرگانی ژوری ناسنامه یه كی *

هه ركه س دۆزییه وه بیگه رێنێته وه بۆ پرسگه ی ئاوێنه .* ناسنامه یه كی ژوری بازرگانی سلێمانی ونبوه به ناوی )نجم الدین عبدالواحید

عوسمان( هه ركه س دۆزییه وه بیگه رێنێته وه بۆ پرسگه ی ئاوێنه .* ناسنامه یه كی ژوری بازرگانی سلێمانی ونبوه به ناوی )حیكمه ت رضا فرج(

هه ركه س دۆزییه وه بیگه رێنێته وه بۆ پرسگه ی ئاوێنه .* ناسنامه یه كی ژوری بازرگانی سلێمانی ونبوه به ناوی )بایز محمد علی محمد(

هه ركه س دۆزییه وه بیگه رێنێته وه بۆ پرسگه ی ئاوێنه .* ناسنامه یه كی ژوری بازرگانی سلێمانی ونبوه به ناوی )حیدر هادی سهیل(

هه ركه س دۆزییه وه بیگه رێنێته وه بۆ پرسگه ی ئاوێنه .صالح عزیز به ناوی )حمه ونبوه سلێمانی بازرگانی ژوری ناسنامه یه كی *

حسن( هه ركه س دۆزییه وه بیگه رێنێته وه بۆ پرسگه ی ئاوێنه .جه زا )وشیار به ناوی ونبوه سلێمانی بازرگانی ژوری ناسنامه یه كی *

عبدولره حمان( هه ركه س دۆزییه وه بیگه رێنێته وه بۆ پرسگه ی ئاوێنه .*مۆڵه تێكی نوسینگه ی كڕین و فرۆشتنی خانوو زه وی ونبووه به ناوی )سامان

عاصی باپیر( هه ركه س دۆزییه وه بیگه رێنێته وه بۆ پرسگه ی ئاوێنه .* ناسنامه یه كی یه كێتی هاورده وناردنكارانی كوردستان ونبووه به ناوی )حیدر

هادی سهیل( هه ركه س دۆزییه وه بیگه رێنێته وه بۆ پرسگه ی ئاوێنه .هه ركه س رضا( ره ئوف )چیا ناوی به ونبووه عیراقی ڕه گه زنامه یه كی *

دۆزییه وه بیگه رێنێته وه بۆ پرسگه ی ئاوێنه . .)سارا به ناوی ونبووه )it( به شی كۆمپیوته ر زانستی په یمانگای *باجێكی

سعدی عمر( هه ركه س دۆزییه وه بیگه رێنێته وه بۆ پرسگه ی ئاوێنه .* ناسنامه یه كی یه كێتی به ڵێنده رانی كوردستان / لقی سلێمانی ونبووه به ناوی

)وریا محمد طاهر( هه ركه س دۆزییه وه بیگه رێنێته وه بۆ پرسگه ی ئاوێنه .

ژماره : 321 به رێوه به رایه تی گشتی فه رمانگه كانی داد به روار: 2013/02/19 فه رمانگه ی دادنوسی سلێمانی /2

كارگێری و خۆیه تی

ئاگاداری به پێی ئه و داوایه ی كه له الیه ن داواكار پێشكه ش به م فه رمانگه یه كراوه له الیه ن )بكر كریم حمه سلێمان( له به رواری )2013/02/12( خاوه نی كارگه ی )سه روه ر صدیق عبدالكریم( بۆ دروستكردنی بلۆك میكانیكی له ئامێری كه كردوه ئامێرانه ی ئه و تۆماركردنی داوای به ژماره )65( ساڵی )1953( باڵویده كه ینه وه هه ر كه سێ خۆی له ماوه ی داده نێ ئامێرانه له و هه ریه ك خاوه نی یان په یوه ندیدار (15( ڕۆژدا سه ردانی ئه م فه رمانگه یه بكات به پێچه وانه وه به ناوی

داواكاره وه تۆمار ده كرێت وه بڕوانامه ی پێده درێت. له گه ل ڕێزدا...

ئامێره كان: )3018( ژماره المانی مه ركه زی خه باته ی ناوه ندی - كۆنكرێتی *تێكه ڵكاری

مۆدێل )1979(. 3( بزوێنه ر)42204( ژماره ی )hcod(مۆدێل– المانی دوبز- جۆری *رافعه

طن(.

دادنوسی سلێمانی /2 سۆران یادگار رشید2013/02/19

ژماره : 358 به رێوه به رایه تی گشتی فه رمانگه كانی داد به روار: 2013/02/25 فه رمانگه ی دادنوسی سلێمانی /2

كارگێری و خۆیه تی

ئاگاداری به پێی ئه و داوایه ی كه له الیه ن داواكار پێشكه ش به م فه رمانگه یه كراوه له الیه ن )شۆڕش حمه رشید صالح( له به رواری )2013/02/20( خاوه نی كارگه ی )فڕنی ئۆتۆماتیكی میترۆ(بۆ)دروستكردنی صمون/ پرۆژه ی بچوك( داوای تۆماركردنی ساڵی )1953( ژماره )65( میكانیكی ئامێری له كه كردوه ئامێرانه ی ئه و باڵویده كه ینه وه هه ركه سێ خۆی به په یوه ندیدار یان خاوه نی هه ریه ك له و ئامێرانه داده نێ له ماوه ی )15( ڕۆژدا سه ردانی ئه م فه رمانگه یه بكات به پێچه وانه وه به

ناوی داواكاره وه تۆمار ده كرێت وه بڕوانامه ی پێده درێت. له گه ل ڕێزدا....

ئامێره كان: )1187( –ژماره تركی )sarmasik( جۆری ده وار– فڕنی *ئامێری

مۆدێل)kw 65( )2011( كاره بایی. مۆدێل )0054( ژماره )sarmasik (– تركی – پالستیكی هه ڵمی *ژوری

(2011( دادنوسی سلێمانی /2 )0621( ژماره تركی )sarmasik( جۆری هه ویر گونكی بڕینی ئامێری *

سۆران یادگار رشید مۆدێل )2011( ژماره )2011( مۆدێل – تركی )sarmasik(- جۆری – –ستیل *عجانه

)0027)* ئامێری خڕكردنه وه ی گونك –) sarmasik( تركی ژماره )0600( مۆدێل

)2011)قیاساتی به گونك پانكردنه وه ی درێژكردن و بۆ صمون قیاساتی *ئامێری

)sarmasik( جۆری )هه مه جۆر –تركی – ژماره )0402( – مۆدێل )2011بڕینی ئۆست – جۆری )sarmasik( – تركی – ژماره )0238( *ئامێری

–مۆدێل )2011( – كاره بایی .

دادنوسی سلێمانی /2 سۆران یادگار رشید2013/02/25

ش���ەریکن بەمانا ژمارەی���ی و بەمانا مەعنەویی و سیاسیەکانی شەراکەتێکی ن���ەک، بەمانا سیاس���ی و حکومرانی، قازان���ج و نەختینەییەکان���ی م���ادی و زەرەدی ش���ەراکەت،کەئەمیان مان���ا و دوو لەنی���وان ش���ەراکەتە، مەفهومی بەرهەمهێنان���ی ب���واری کۆمپانی���ای ناسیاس���یدا. جا لێرەدا هیچ گرنگ نیە خەڵکانیک هەبن بەشێوەیەکی عاتفی و بەشێوەیەکی زمانەوانی و بەشێوەیەکی مەتاتی بیانەوێت تەفس���یر و تەرویجی پارتی یەکێتی و ماناکانی ش���ەراکەتی بۆ دڵدانەوەی خۆی���ان بکەن و بەناوی ئ���ەو بەرژەوەندیەکان���ی پاراس���تنی تاکتیکی بەش���ێوەیەکی دوو هێزەوە، ڕێکەوتنی بۆ ناس���تراتیژی تەفسیری س���تراتیژی یەکێت���ی و پارت���ی بکەن و ئۆپۆرتۆنیستانە سۆنگەیەش���ەوە لەم وموزای���ەدە و بقۆزن���ەوە دەرف���ەت موزایەق���ەی هەڤاڵەکانی خۆیان بکەن

لەناو حکومەتدا. لێ���رەدا دیماگۆجیەتەک���ە ل���ەالی هەندێ���ک لەوەدایە، کارک���ردن وەکوو تی���م و بنیاتنانی پرس���ی متمانە لەنیو ئەو تیمەدا،بەدیوێکی دیکەدا تەفس���یر دەک���ەن. من پێ���م وایە خاڵ���ی هەرە زێڕین���ی کابینیەی حەوت���ەم لەخاڵی نێچیرڤان نێوان متمانەی درەوشاوەی بارزان���ی و عیماد ئەحم���ەد دایە. بڕوام وای���ە، ئەگ���ەر ئ���ەم پ���ردی پتەوەی متمانەیە نەبوایە، ئەوا ئەوەی بەش���ە س���پیەکەی یەکێتی و پارتی، لەڕێگەی بەرهەمەوە، دکت���ۆر حکومەتەک���ەی بەڕەنجی فەرهادی توانیان وینای بکەن لەناو کۆمەڵێک لەکایە جۆربەجۆرەکانی دەوڵەتداری���دا، ئ���ەوا لەالیەن بەش���ە ڕەش���ەکەی ئەو دوو هێ���زەوە، ئەگەر مەحک���وم نەبوای���ە بەڕووخ���ان، ئەوا مەحک���وم بوو بەوەس���تان. بەتایبەت ئەو بواران���ەی پەیوەندیان بەکایەکانی چاکسازی تواناسازیی و بنیاتنانی بنەما بەراییەکانی سۆس���یال و کۆی گش���تی ئەو چەمکانەی پەیوەندیان بەپرس���ی گۆرین���ی سیس���تمیکی حزبۆکراتی بۆ سیستمی حوکمڕانی مۆدرێن و حکومەتی هاواڵتیان و پەیوەندیان بەقواڵیی پرسی شەراکەتی ڕاستەقینەی نێوان یەکیتی و پارتیەوە هەبوو. ئاخر ئەم ئەگەر ئەم متمانەی���ە نەبوایە چۆن لەس���ەردەمی هێ���زی دوو ئۆپۆزس���یندا زریان���ی ناهاوسەنگ لەپیگەی جەماوەری و دوو هێزی جی���اواز لەڕوئی���ای حزبایەتی و حوکمڕان���ی جارێکی دیکە دەیانتوانی، بچنەوە ژێر ڕەش���ماڵی ش���ەراکەتێکی

دیکەی ڕاستەقینەی . لەڕاس���تیدا باش���تر وایە هەموومان عاتف���ی جوڵەیەک���ی هی���چ بزانی���ن ن���ەک خزم���ەت بەبەرژەوەندیەکان���ی دەوڵەتداریەک���ی ڕەوا و ڕاق���ی ناکات، بەڵکو دەش���ێت دواجار ئ���ەو جواڵنە خۆی���ان ببن���ە بەربەس���تێکی لۆکاڵی بزاوتێکی ه���ەر لەبەردەم ترس���ناک، ئەقاڵنی���دا. ئاخر ئەوانەی لەئێس���تادا بەهێزو وەزیرانێکی لەسەرۆک ترسیان

جێگ���ری س���ەرۆک وەزیرانێکی بەهێز لەپرسی ئەوانەن، کەلەناخەوە، هەیە، بۆ حزبۆکراتی حکومەتێک���ی گۆڕینی پرس���ی حکومەتی هاواڵتیان دەترسن. جا ئەمان���ە گرنگ نی���ە یەکێتین یان پارتین یان کادرەگەلێکی س���ەر بەسێ

هێزەکەی ئۆپۆزسیۆنن.دژی بی���ت و ئۆپۆزس���یۆن نۆرماڵە دژی ڕیفۆرمیس���ت و حکومەتێک���ی کابینەیەک���ی پڕ جوڵەی حزبەکانی ناو دەس���ەاڵت بی���ت. حکومەتێک، کەدوو کابینەی���ە هەتا ئەندازەیەک دەتوانرێت موبادەرەکان���ی چاکس���ازی و تیای���دا موبادەرەکان���ی لەتاریک���ی دەرکردنی دەوڵەتداریەکی موبادەرەکانی بودجەو هاوچ���ەرخ و موبادەرەکان���ی وااڵکردنی گرێبەس���تە نەوتیەکانی هەرێم ببرێتە دنیای پراکتیکەوە. نۆرماڵە ئۆپۆزسیۆن بیت و نکۆڵی بک���ەی لەفاکتی جێگری س���ەرۆک وەزیرانێکی بەهیزی یەکێتی، چونک���ە دەزانی���ت، هەتاک���وو دێت، زیات���ر هێ���زی پڕوپاگەن���دەت لەمەڕ بەپاش���کۆبوونی یەکێتی ب���ۆ پارتی، هەرێمدا پوچەڵ لەپرس���ی حکومڕانی ئەوکاتانەی کە بەتایب���ەت دەبێتەوە، یەکێتی واقع���دا، لەئ���ەرزی دەبینیت توانیویەتی تیمی خۆی لەناو ئەنجومەنی وەزیراندا فراوان بکات و بەشێک لەپشکە بەش���ەکانی خۆش���ی لەناو حکومەت و وەزارەتەکان���دا پڕبکات���ەوە و هەیکەلی شەراکەتی بەڕێوەبردنێکی دووحزبیش، لەناو وەزارەتی سامانە سروشتیەکاندا، بەس���ەر پارتیدا بەقازانجی کۆمەڵگای کوردیدا، بکات بەئەمری واقیع و داهاتی گرێبەستەکانی بەش���یرینی و نەوتیش نەوتیش���ەوە لەگرێبەس���ت و داهاتێکی تاکە کەس���ی و تاکەحزب���ی نادیارەوە، بەکۆم���ەڵ و گرێبەس���تێکی ب���ەرەو گرێبەستێکی بەتیم واژۆکرا و داهاتێکی نیشتیمانی ش���ێوە شەفافتری نیمچە

بەرێت. لەڕاس���تیدا لێرەوە ئیدی باشتر وایە دەرهێنانی س���تراتیژی نەوت و پرسی ن���ەوت و کۆدەنگ���ی بەکارهێنانیش���ی نیشتیمانی، هەموان وەکوو سامانیکی بەیەکەوە دەسەاڵتەوە بەئۆپۆزسیۆن و ک���ۆ بکات���ەوە و ن���ەک ڕێگ���ە بدەین بەکارهێنان���ی مان���ا زمانەوانیەکان���ی ش���ەراکەتی نەوت، لەپڕوپاگەندەیەکی حزبی���دا لەتمان ب���کات. باش���تروایە ئ���ەم پرس���ە نەخرێت���ە ن���او بازنەی ڕیزبەندیەک���ی عاتف���ی حزبی و هەرگیز پرس���ێک نەبێت پەیوەندی بەشکاندنی پەیوەندی هاوپەیمانێتیەک و کوێرانەی بەستایشی گەمژانەی هاوپەیمانێتیەکی دیکەوە هەبێت. چونکە ئەگەر لەڕووی سیاس���یەوە دواجار نەوت دەوڵەت بۆ کورد دروس���ت بکات، ئەوا دەبێت ئەم سامانە کوردستانیە لەڕووی ڕەفاهیەت و خۆشگوزەرانی و چەسپاندنی چوونیەکی و دادپەروەریشەوە بەر لەماڵی حزبی من و حزب���ی ئەوو حزبی ت���ۆ، ماڵی کوردی چ لەسەر ئاس���تی تاکەکان و چ لەسەر

ئاستی نەتەوەش ئاوەدانبکاتەوە.

سامانی نەوت و سیاسەتی یەکێتی شەراکەت یان

خاوەندارێتی!... پاشماوه

سوپاس و پێزانینبه بۆنه ی وه فاتی "حاجی سه عید مه ولود بامۆكی" برای كه سایه تی ئاینی و ئه ندامی پێش���ووی په رله مانی كوردستان مامۆس���تا "مه ال عه بدولله تیف بامۆكی"یه وه ، به ناوی بنه ماڵه كه مانه وه سوپاس و پێزانین ئاڕاسته ی گشت ئه و سه رۆك حیزب و وه زیرو په رله مانتارو زانای ئاینی و الیه ن و كه سایه تی و عه شیره ت و رۆژنامه نوس و مامۆس���تاو گشت ئه و فه رمانگه و دام و ده زگا حكومیانه ی سنوری هه ڵه بجه وه ك قائیمقامیه ت و ئاس���ایش و پۆلیسی هاتوچۆو كارمه ندانی نه خۆشخانه و خزمانه ی بامۆك و ناوچه ی ش���اره زورو هه ورامان ده كه ین كه له ماوه ی هێنانه وه ی ته رم و به خاك س���پاردن وپرس���ه ی ناوب���راودا، ئه وپه ری په رۆش و هاوخ���ه م و هاوكارو هاوسه فه رمان بوون و به دڵسۆزییان خزمایه تی و دۆستایه تیان نوێكرده وه بۆمان و خه میان كه مكردینه وه و پڕ به دڵ سوپاسیان ده كه ین و چاكه یان به رز ئه نرخێنین

له ده فته ری بیره وه ری بنه ماڵه كه ماندا.به تایبه ت���ی سوپاس���ی به رێز"كاكه حه مه ی حاجی محمود" س���كرتێری حیزبی سۆسیالیس���ت دیموكرات���ی كوردس���تان و "كاكه حه مه ی ف���ه ره ج هه ڵه بجه یی" یاریده ده ری سكرتێری گش���تی یه كێتی نیشتیمانی كوردستان و به رێز" مامۆستا سه الحه دین محمد بهادین" ئه مینداری پێشووی یه كگرتووی ئیسالمی كوردستان و به رێز" عیرفان علی عه بدولعه زیز" رابه ری گشتی بزوتنه وه ی ئیسالمی كوردستان و به ڕێز "نوری حه مه عه لی " ئه ندامی سه ركردایه تی پارتی دیموكراتی كوردستان و به ڕێز" كاكه حه مه ی حه مه س���ه عید" ئه ندامی سه ركردایه تی یه كێتی نیشتیمانی كوردس���تان و " ئاس���ۆی حاجی محمد بامۆكی و كوران���ی حاجی محمد بامۆكی و " ئیحس���ان علی عه بدولعه زیز"به رپرس���ی په یوه ندیه گش���تیه كانی بزوتنه وه ی ئیس���المی و به رێز " حامیدی حاجی خالی" و به رێز به رێوه به ری گش���تی كۆره ك تیلیكۆم"رێبوار مس���ته فا حمه خان" و خزمانی رۆژهه اڵتی كوردستان به گشتی ده كه ی���ن كه به وپه ری وه فاوه ، به ئاماده بوونیان له پرس���ه كه داو به په یوه ندی

ته له فۆنی و بروسكه هاوخه ممان بوون.خوای گه وره چاكه ی چاكه كاران ون ناكات.

له گه ڵ رێزیمامۆستا "عه بدولله تیف بامۆكی"له جیاتی بنه ماڵه ی كۆچكردوو

وەک جیه���ان وێناکردن���ی خواس���تی کە ڕێکخراو جێگایەک���ی سیس���تمدار و یاس���ای حەتمی دەیبات بەڕێوە، لەگەڵ هیگڵدا دەگاتە ترۆپکی خۆی. الی هیگڵ دیالەکتیک جەوهەری یاساکانی یەزدانە، سیس���تمێکی هیچ فەلس���ەفە مێژووی داڕێژراوی وەک سیس���تمی هیگڵی تێدا نییە بیس���ەلمێنێت هەموو ش���تێکی ناو دونیای »میتافیزی���ک � فیزیک � مێژوو � بیرکردنەوە « لەسەر چەند یاسایەکی تایبەتی و حەتمی دەڕۆن و تەواوی جوڵە لەس���ەرتاپای گەردوندا، لەو یاسایانەوە سەرچاوە دەگرن. الی هیگڵ هیچ شتێک نییە بەش���ێک نەبێت لەو ڕێکخس���تنە دیالەکتیکیی���ە گەردونیی���ە گەورەی���ە، دی���اردەکان بوونەوەران و ت���ەواوی کە لە س���ەردەمێکی جوڵ���ەی خۆیدا، وەک یاس���اکانی دەرهاوێژێت���ەی بەره���ەم و خ���ۆی، دەخولقێنێ���ت . لێ���رەوە هەر شتێکی مردوو و زیندوو، هەر فەلسەفە و دینێک، شارستانییەت و هەر هونەرێک، بەش���ێکن ل���ەو سیس���تمە جەبریی���ە و تەنیا لە جێگایەک���ی تایبەتیدا دەتوانن دەربک���ەون و بوونیان هەبێت. بە کورتی هی���گڵ ب���ە پلەیەکی بااڵ فەیلەس���وفی حەتمی و بێخ���ەوش و ڕێک و سیس���تمە یاس���ارێژەکانە »هەڵبەت ئەمڕۆ هەوڵی گەورە هەیە بۆ کەمکردنەوەی ئەو دیوە حەتمی و جەبرییەی فەلس���ەفەی هیگڵ بەتایبەت الی س���الڤۆ ژیژیک و تەفسیرە نوێکانی بۆ کێشەی سنتێز «. بوون لە ناو سیس���تمی هیگڵیدا لەسەرەتاوە بۆ ملکەچ���ی جوڵەیەکی جەبرییە کۆتایی کە هیچ دەرودەرباز و الدان و ناڕێکییەک قەبووڵ ن���اکات، چ کولتوور، چ هونەر،

چ فەردەکان پێکڕا کەرەستەی کارکردی جۆرە ه���ەر دیالەکتییەکان���ن و یاس���ا تێڕوانینێک���ی ناڕێک بۆ وجود لە خۆیدا بەش���ێک و پارچەیەکە لە سیس���تمێکی ڕێ���ک و گەورەتر. لێ���رەوە هەتا چەمکی ئ���ازادی الی هیگڵ »کە هەوێنی هەموو تێکدان و الدانێکە لە سیستم، وە بزوێنی هەم���وو ڕۆحێک���ی ناڕێکە ک���ە لەگەڵ رێکییەکاندا ناگونجێ���ت« الی ئەو مانا فەردییەکان���ی دەدۆڕێنێت، ئازادی الی ئەو بیرکردنەوە نییە لەدەرەوەی سیستم بەڵکو نیاز و جەوهەر و ئاڕاستەی خودی سیس���تمە. ڕس���تە بە ناوبانگەکەی لە کتێبی »وانەکان دەربارەی فەلس���ەفەی مێ���ژوو« دا ت���ا ئێس���تا ل���ە مێژووی فەلس���ەفەدا دەنگدەدات���ەوە »مێژووی جیهان هەنگاونان و بەرەوپێش���چوونە لە هەس���تکردن بە ئ���ازادی دا«. »بڕوانە فەلس���ەفەی دەربارەی وانەکان هیگڵ. مێ���ژوو. چاپی ش���توتگارت. 1961. ل 61«. ئەم یاس���ا و تێزانەی هیگڵ دواتر دەچێت���ە مارکس���یزمەوە و لەوێش���ەوە دەگوازرێت���ەوە ب���ۆ ناو دونی���ای ئێمە. یاس���اگەلێک کە خودی ئ���ازادی وەک یاساکان بەرەنجامی ئیشکردنی حەتمی لەقەڵەم���دەدەن، لێ���رەوە وەک چ���ۆن دینی���دارەکان ناڕێکی���ان وەک تێکدان و هیگڵ���ی و س���ەیردەکرد، الی فەس���اد مارکس���ییەکانیش ناڕێک���ی بریتییە لە ئازادی. یاس���اکانی جواڵندن���ەوە دژی کەس���ی ئازاد ئەوەیە بزانێت مێژوو چی دەوێت و لەس���ەر ئەو ڕێگایە بجوڵێتەوە. ئەوە ئەو ئەفسانەیەیە کە لە خۆرهەاڵت بە مێژووی ئێمەش���دا تاس���ەر ئێسقان

چۆتە خوارێ. »ماویەتی«

جوانییەکانی ناڕێکی... پاشماوه

بێگوم���ان ئ���ەم تێ���زەی س���ەرێ زۆر ل���ەوە ئاڵۆزت���رە ك���ە بتوانی���ن لێرەدا تاووتوێیبكەین، بەاڵم دەتوانین هەندێك دەستنیش���انبكەین. گرنگی جومگ���ەی كوردس���تان نە دەوڵەتە و نە پابەندیشە بە دەوڵەتی مەركەزیی���ەوە. ئەم دۆخە ناوێزە سیاسییەش وایكردووە كە پارتی بە پلەی یەكەم وەكو دەسەاڵتدارێتییەك كار ب���كات ك���ە دەوڵەت���ی نەتەوەی���ی بەالیەوە گرنگ نییە. گرنگ ئەو لۆژیكەیە ئەویش هەیەت���ی، ئیمپراتۆرییەت ك���ە ب���ۆ دەرەوەی خ���ۆی. پەلهاویش���تنە بەاڵم ئەم پەلهاویش���تنە بۆ دەرەوە نە نوێ جوگرافیای داگیركردن���ی بەمانای دێ���ت و ن���ە بەمان���ای گەورەكردنەوەی س���نووری دەس���ەاڵتدارێتی دێت، وەكو ئیمپراتۆرییەت���ە گ���ەورەكان دەیانكرد، بەڵكو بەپێچەوان���ەوە، مانای كردنەوەی رەهای س���نووری ئابووری كوردس���تانە ب���ۆ دەرەوەی خ���ۆی. بەمانایەك���ی تر ستراتیژی ئەم پەلهاویشتنە گەورەكردنی سنوورەكانی دەسەاڵت نییە بۆ دەرەوە، بنجبەس���تكردنی گەورەك���ردن و بەڵكو س���نورەكانی دەس���ەاڵتە بۆ ناوەوە. لە الیەكیترەوە سیاس���ەتی ئابووری پارتی بە پلەی یەكەم بریتییە لە بێهێزكردنی بەهێزكردن���ی مەرك���ەزی و دەوڵەت���ی بێهێزكردن���ی خ���ۆی. مەركەزییەت���ی

دەوڵەت���ی مەرك���ەزی ل���ەو تەكنیكەوە دەستپێدەكات كە سیاسەتی لیبرالیزمی نوێ پیادەبكات و هەموو دەس���ەاڵتێك لە دەوڵەتی مەركەزی بسەنێتەوە بۆئەوەی بازاڕ بەتەواوی ئازادبكات بۆ وەبەرهێنانی ل���ە ج���یهان گەورەكان���ی كۆمپانی���ا كوردستان و لە الیەكی تریشەوە ئەوەندە دیسپۆتییانە بۆ ناوەوە كاربكات كە هیچ هێزێك مافی ئەوەی نەبێت بەشداربێت لەو ئەم دابەشكردنەكەی. سامانە و چەشنی تەكنیك و لۆژیكەی دەسەاڵت الی پارتی خواس���تێكی قووڵی ئیمپراتۆرییانەیە بە

مانا لۆكاڵییەكەی.ئابوورییەی ئ���ەم خەون���ە لەراس���تیدا دەس���ەاڵتدارێتی كوردی لە ئێس���تادا بۆ خەڵكی باس���دەكەن وەكو ئ���ەو خەونە سیاس���ییە وایە كە لەسەردەمی شاخدا هەیانب���وو. ئ���ەم خەونە ئاش���كرابوونی ك���ە درۆزنانەی���ە مانیفێس���تە ئ���ەو ل���ەڕووی تیۆریی���ەوە بەن���اوی ئازادی و یەكس���انییەوە بە خەڵكیان داو لەڕووی پاراس���تنی بەن���اوی واقیعیش���ەوە ئاساییش���ی نەتەوەی���ی و كەمئەزموونی لە دەس���ەاڵتدا لێیانس���ەندنەوە. خەونی كردنی كوردستان بە بەهەشتی ئابووری بە قەد خەونی دروس���تكردنی بەهەشتی ئ���ازادی مانیفێس���تێكی درۆزنانەی ئەم

ئیمپراتۆرییەتەیە.

مانیفێستی درۆ... پاشماوه

تکایه‌‌ئه‌و‌به‌ڕێزه‌‌بێ‌ده‌نگ‌بکه‌ن‌‌‌خه‌بات

له‌وه‌ت���ه‌ی‌عیم���اد‌ئه‌حمه‌د‌وه‌کو‌جێگری‌س���ه‌رۆکی‌حکومه‌ت‌ده‌س���تبه‌کار‌بوه‌،‌ناوبه‌ن���او‌و‌له‌بۆنه‌ی‌جیاجیادا،‌له‌‌میانه‌ی‌لێ���دوان‌و‌هه‌ڤپه‌یڤینی‌رۆژنامه‌وانییه‌وه‌،‌به‌رس���ڤی‌ناکۆک،‌قس���ه‌ی‌هه‌ڵه‌ت‌و‌په‌ڵه‌ت،‌رونکردنه‌وه‌ی‌دژ‌به‌یه‌کمان‌به‌ر‌گوێ‌

ده‌که‌وێت.ل���ه‌‌دوو‌چاوپێکه‌وتن���ی‌رۆژنامه‌وانیدا‌و‌ته‌نها‌له‌‌چه‌ن���د‌رۆژێکی‌که‌مدا،‌جێگری‌س���ه‌رۆکی‌حکومه‌تی‌هه‌رێ���م،‌پێچه‌وانه‌ی‌بۆچونی‌به‌ش���ێکی‌گه‌وره‌ی‌ش���ه‌قام‌و‌ته‌نانه‌ت‌پێچه‌وانه‌ی‌بیروڕای‌به‌ش���ی‌هه‌ره‌‌زۆری‌ئه‌ندامان‌و‌هه‌وادارانی‌حیزبه‌که‌ی‌خۆش���ی،‌چه‌ندین‌لێدوانی‌سه‌یروس���ه‌مه‌ره‌ی‌؛‌به‌تایبه‌تی‌ئ���ه‌وه‌ی‌که‌‌پێوه‌ندی‌به‌‌سیاسه‌تی‌ناڕۆشنی‌حکومه‌ته‌وه‌‌هه‌یه‌‌له‌‌بواری‌وزه‌‌و‌ئنجا‌لێدوان‌دژی‌هه‌ندێک‌له‌‌

هاوسه‌نگه‌ره‌کانیشی،‌کرده‌‌مانشێتی‌میدیاکان.لێدوان‌و‌ئاخاوتنی‌‌دیپلۆماسییانه‌‌كۆمه‌ڵێك‌بنه‌مای‌‌هه‌یه‌:‌میانه‌ڕۆیی‌،‌گوزارشتی‌‌م���ه‌دروس،‌هه‌ماهه‌نگی‌‌لێدوان‌له‌گه‌ڵ‌زانیاری‌‌به‌رده‌س���ت،‌ئنجا‌لێدوانی‌‌پوخت‌و‌پڕمان���ا‌و‌به‌پێی‌‌پێویس���ت،‌گرنگترین‌ئه‌و‌پایانه‌ن‌كه‌‌ده‌بێ���ت‌له‌كاتی‌‌ئاخاوتندا،‌دروستكه‌رانی‌‌بڕیار‌كاریان‌پێبكه‌ن.‌لێدوان‌و‌ڕونكردنه‌وه‌‌ڕۆژنامه‌وانییه‌‌كانی‌‌جێگری‌سه‌رۆکی‌حکومه‌ت،‌له‌‌به‌شێکی‌زۆریدا‌پشت‌به‌‌ته‌حه‌داكردنی‌‌به‌رامبه‌ر‌ده‌به‌ستن‌و‌زۆرتریش‌ده‌چنه‌‌خانه‌ی‌‌كاردانه‌وه‌وه‌.‌کێشه‌ی‌‌گه‌وره‌ی‌‌گوتاری‌ئه‌م‌پیاوه‌‌به‌ڕێزه‌‌ئه‌وه‌یه‌‌كه‌‌تا‌هه‌نوكه‌‌ته‌عبیر‌نیه‌‌له‌‌گوتارێكی‌‌یه‌كگرتوی‌‌حیزبه‌که‌ی‌خۆی‌،‌ئاخر‌ناكرێت‌له‌‌ش���ه‌و‌و‌ڕۆژێكدا‌له‌الیه‌كه‌وه‌‌دژی‌هاوسه‌نگه‌ره‌کانی‌خۆت‌بپه‌یڤیت‌و‌له‌و‌

الكه‌ی‌‌تریشه‌وه‌‌عوزرخوایی‌‌بهێنیته‌وه‌.ئه‌م‌به‌ڕێزه‌‌که‌‌س���ااڵنێکه‌‌چه‌ندین‌پۆس���تی‌حیزبی‌و‌حکومه‌تی‌تاقی‌ده‌کاته‌وه‌‌،‌به‌راورد‌النی‌که‌م‌به‌‌کادر‌و‌هاوس���ه‌نگه‌ره‌‌حیزبییه‌کانی‌خۆی،‌پیاوێکی‌بێ‌سه‌واد‌به‌اڵم‌به‌ختداره‌‌.‌‌پڕۆس���ه‌ی‌دوباره‌‌و‌س���ێ‌باره‌‌دانانه‌وه‌ی‌ئه‌م‌به‌ڕێزه‌‌به‌‌جێگری‌س���ه‌رۆکی‌حکومه‌ت،‌له‌‌میانه‌ی‌پڕۆس���ه‌یه‌کی‌نادیموکراتی‌حیزبی‌و‌له‌‌ده‌ره‌وه‌ی‌هه‌ڵبژاردن‌و‌ته‌نانه‌ت‌بێ‌پرس���وڕا‌کردن‌و‌کۆده‌نگی‌بوه‌‌به‌‌هاوڕێکانی‌له‌‌مه‌کته‌بی‌سیاسی.‌جگه‌‌له‌وه‌ی‌حکومه‌ته‌که‌ی‌ئه‌و‌حکومه‌تی‌شه‌راکه‌تی‌سیاسی‌نیه‌‌و‌پارتی‌ئیحتیاللی‌هه‌مو‌جومگه‌‌گرنگه‌کانی‌ده‌س���ه‌اڵت‌و‌پاره‌‌و‌پۆستی‌واڵته‌که‌ی‌بۆ‌خۆی‌ک���ردوه،‌‌ئه‌وه‌تا‌به‌‌دانپێدانان���ی‌هه‌ندێک‌له‌‌په‌رله‌مانتاره‌کان���ی‌یه‌کێتی‌و‌وه‌زیری‌دارایی‌و‌ئابوری‌که‌‌س���ه‌ر‌به‌‌حیزبه‌که‌ی‌خۆین،‌ک���ه‌س‌نازانێت‌داهاته‌کانی‌نه‌وت‌الی‌کێیه‌‌و‌بۆ‌کوێ‌ده‌چێت.‌بۆیه‌‌له‌‌بریتی‌هه‌وڵی‌الوازکردنی‌ئه‌و‌هه‌ڵوێس���تانه‌ی‌که‌‌خه‌ریکه‌‌یه‌کێتی‌به‌مه‌به‌ستی‌خۆڕاپسکاندن‌ده‌یدات‌له‌و‌باره‌‌خراپه‌ی‌سااڵنێکه‌‌له‌‌س���ایه‌ی‌ڕێکه‌وتنی‌س���تراتیژییه‌وه‌‌تێوه‌ی‌گالوه‌،‌چاکتر‌وایه‌‌روی‌ئه‌وانه‌‌سپی‌نه‌کاته‌وه‌‌که‌‌تا‌دێت‌ده‌بنه‌‌خێڵێکی‌سیاس���ی‌و‌کوردستانیش‌ده‌که‌نه‌‌میرنشینێکی‌

نه‌وتی.گرفتی‌ئه‌م‌پیاوه‌‌به‌ڕێ���زه‌‌ئه‌وه‌یه‌‌که‌‌پێناچێت‌ئاگاداری‌باری‌الری‌حیزبه‌که‌ی‌بێت‌ل���ه‌‌ناو‌حکومه‌تدا،‌ئه‌و‌ڕۆڵ���ی‌یه‌کێتی‌له‌‌حکومه‌تدا‌ته‌نه���ا‌له‌و‌پێوه‌ندییه‌‌موجامه‌له‌ئا‌مێزه‌ی‌خۆی‌و‌س���ه‌رۆکه‌‌ده‌س���تباڵوه‌که‌ی‌حکومه‌تدا‌ده‌بینێته‌وه‌.‌ئه‌و‌نازانێ���ت‌که‌‌یه‌کێتی‌له‌‌هه‌ولێر‌وه‌زیری‌نه‌ماوه‌!‌ئه‌ڵبه‌ته‌‌ئه‌م‌بێ‌س���ه‌روبه‌رییه‌‌له‌‌هه‌ڵوێستی‌سه‌رکرده‌کانی‌یه‌کێتیدا‌ره‌نگدانه‌وه‌ی‌ئه‌و‌قه‌یرانه‌‌قوڵه‌یه‌‌که‌‌سااڵنێکی‌زۆره‌‌یه‌کێتی‌وه‌کو‌حیزبێکی‌سیاس���ی‌به‌‌ده‌س���تیه‌وه‌‌ده‌ناڵێنێت،‌ئاخر‌سه‌ره‌ڕای‌ستافێکی‌پانوپۆڕی‌مه‌کته‌بی‌سیاس���ی‌و‌سه‌رکردایه‌تی‌و‌بوونی‌چه‌ندین‌مه‌کته‌ب‌و‌مه‌ڵبه‌ند‌و‌داموده‌زگای‌میدیایی‌و‌جه‌ماوه‌ریی،‌که‌چی‌سه‌ره‌ڕای‌ئه‌وه‌‌هیچ‌ناوکۆییه‌ک‌بۆ‌دروستکردنی‌بڕیار‌له‌نێوان‌سه‌رکرده‌کانیدا‌له‌‌ئارادا‌نیه‌،‌نه‌ک‌هه‌ر‌ئه‌وه‌،‌حاڵی‌حازر‌یه‌کێتی‌له‌‌غیابی‌سه‌نته‌رێکی‌دروستکردنی‌بڕیاریشدا‌سیاسه‌ت‌ده‌کات.‌

راس���تیه‌که‌ی‌ئێس���تا‌له‌ناو‌یه‌کێتیدا‌هه‌ندێک‌‌وه‌کو‌پارتی،‌زۆرێک‌‌وه‌کو‌گۆڕان،‌هه‌شه‌‌وه‌کو‌بێالیه‌ن‌ده‌په‌یڤێت،‌ئه‌وانه‌ی‌وه‌کو‌یه‌کێتی‌خۆی‌بیرده‌که‌نه‌وه‌‌و‌ره‌فتار‌ده‌که‌ن،‌که‌مینه‌یه‌ک���ی‌حیزبه‌که‌ن.‌ئه‌گه‌ر‌یه‌کێتی‌به‌نی���ازه‌‌عه‌زمی‌جه‌زم‌بکات‌و‌قۆناغی‌پاش‌تاڵه‌بانی‌ده‌ست‌بداتێ،‌کاتی‌بێ‌ده‌نگکردنی‌ئه‌وانه‌‌‌هاتوه‌‌که‌له‌مڕۆ‌

تێناگه‌ن.‌‌

نوێنه‌ری‌ئاوێنه‌‌له‌ئه‌وروپاشوان‌حه‌مه‌‌ـ‌نه‌رویج004799004729

hamashwan.awene@yahoo.noAweneکوا‌لێکۆڵینەوەی‌یاسایی‌لەخوێنی‌سۆرانی‌مامە‌حەمە،‌عەبدولستار‌تاهیر،‌سەردەشت‌عوسمان

ریکالم

خاوه‌نی‌ئیمتیاز:‌کۆمپانیای‌ئاوێنه‌سه‌رنوسه‌ر:‌سه‌ردار‌محه‌مه‌د

بەیروت،‌١٨ی‌ش���وباتی‌٢٠١٣.‌بالکبێری‌ئاهەنگێکی‌گێرا‌بە‌بۆنەی‌داهێنانی‌نوێترین‌مۆدێلی‌ئەم‌مارکەیە‌کە‌ئەویش‌‌BlackBerry‌Z10یە‌کە‌ئەزموونێكی‌

ناوازە‌دەبەخشێتە‌بەکارهێنەرانی‌لەڕووی‌بەکارهێنان‌و‌پەیوەندیکردنەوە.بۆنەکە‌لەئۆتێلی‌ڤئنئس���یا‌بەڕێوەچوو‌تیایدا‌ی���ادی‌بۆنەیەکی‌نوێ‌کرایەوە‌بۆ‌نمایش���کردنی‌نوێترین‌تەکنەلۆجیاکان.‌ئاهەنگە‌لەس���ەر‌رێزی‌بەرێز‌"نیکۆال‌س���ەعداوی"‌وەزیری‌پەیوەندیەکانی‌لوبنان‌و‌خانم���ی‌باڵوێزی‌کەنەدی‌"هیالری‌تش���ایلدز"ەوە‌بەرێوەچوو‌و‌هەڵبژاردەیەک‌لە‌بەناوبانگتری���ن‌بازرگانەکانی‌ئەو‌ناوچەیەیان‌لە‌خۆ‌گرتبوو‌لەگەڵ‌چەند‌‌ئەندازیارێکی‌تەکنیكی‌کە‌بەشداربوون‌ل���ە‌دروس���تکردنی‌بەرنامە‌تایبەتەکان���ی‌بالکبێری‌١٠،‌یەکێک‌ل���ەو‌بەرنامانە‌

بەرنامەی‌‌Anghamiبوو‌بۆ‌خزمەتگوزاریی‌مۆسیقا.لەم‌بۆنەیەشدا‌بەرێز‌"حیکمەت‌جابر"ی‌بەڕێوەبەری‌بەشی‌فرۆشتن‌و‌پەیوەندی‌بالکبێری‌لە‌رۆژهەاڵتی‌ناوەڕاست‌)عێراق‌و‌ئەردەن‌و‌لوبنان(‌وتی‌"ئەم‌ناوچەیە‌برێکی‌زۆر‌لە‌کارمەندان‌و‌ئەندازیارانی‌تایبەتی‌لە‌خۆگرتووە‌کە‌ش���وێنەکەیان‌وەک‌ماڵێك‌دادەنێن‌بۆ‌ئەو‌داهێنانانەی‌کە‌کردوویانە‌و‌ئیمەش‌بە‌خۆشحاڵیەوە‌

نوێترین‌تەکنەلۆجیای‌مۆبایلی‌زیرەکیان‌پێشکەش‌دەکەین.مۆبایل���ی‌بالکبێ���ری‌‌Z10سیس���تمێکی‌پەیوەندی‌پێش���کەوتووی‌هەیە‌کە‌تایبەتمەن���دە‌ب���ە‌هەمەجۆری‌بەکارهێن���ان‌و‌توانای‌چوون���ە‌ژوورەوە‌بۆ‌تۆڕە‌

کۆمەاڵیەتیەکان.مۆبایلی‌‌Z10خێراترین‌جۆری‌بالکبێری‌و‌پێش���کەوتووترینیانە،‌ئەزموونێکی‌زیرەک‌دەبەخشێتە‌بەکارهێنەر‌کە‌بەردەوام‌لەگەڵ‌پێداویستیەکانیدا‌گونجاوە‌و‌خاستیەکی‌بەکارهێنانی‌لەمسی‌هەیە‌و‌کیبۆردەکەی‌بە‌تێپەڕبوونی‌کات‌لەگەڵ‌دەس���ت‌و‌نوس���ینی‌بەکارهێنەرەکەیدا‌رادێت‌و‌ئاس���انکاری‌بۆ‌دەکات‌لە‌کاتی‌نوس���یندا‌و‌سیستمی‌BBMی‌تیادایە‌کە‌بااڵنسی‌نێوان‌داتا‌تایبەتەکان‌و‌داتای‌

کار‌رادەگرێت‌و‌بە‌شێوەیەکی‌پارێزراو‌جیایان‌دەکاتەوە.ئێستا‌دەتوانیت‌‌BlackBerry‌Z10بکڕیت‌لە‌عێراق‌و‌ئەردەن‌و‌لوبنان‌لەرێی‌کۆمپانیاکەمان‌و‌هەموو‌یەکە‌فرۆشیارەکانی‌ترەوە.‌نرخی‌گشتی‌ئەم‌هاندە‌‌٨٥٠

دۆالری‌ئەمەریکیە.

بۆ زانیاری زیاتر لەسەر مۆبایلی BlackBerry Z10 سەردانی ماڵپەڕی www.blackberry.com/blackberry10 بکە.

ئاهەنگی نمایشکردنی بالکبێری Z10 لەبەیروتبالکبێری‌‌Z10کە‌لەئێستادا‌لەهەریەک‌لەعێراق‌و‌ئەردەن‌و‌لوبناندا‌بەدەست‌دەکەوێت،‌یەکەمین‌جۆری‌مۆبایلی‌زیرەک‌کە‌دووبارە‌دروست‌کراوەتەوە‌و‌نوێ‌کراوەتەوە.

‌BlackBerry‌Z10‌