ΣΚΙΑΓΡΑΦΗΣΗ 43

Ο ΔΕΙΚΤΗΣ ΓΕΝΙΚΟΥ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ

Ο Δείκτης Γενικού Πληθυσμού είναι ένας από τους πέντε κύριους επιδημιολογικούς

δείκτες που ορίζει το Ευρωπαϊκό Κέντρο για τα ναρκωτικά ΕΚΠΝΤ και αφορά τη

διεξαγωγή εθνικών ερευνών για την επικράτηση της χρήσης ουσιών στο γενικό και

μαθητικό πληθυσμό, χρησιμοποιώντας κοινά εργαλεία και μεθοδολογία, ώστε να

προκύπτουν συγκρίσιμα στοιχεία σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Συγκεκριμένα, ο δείκτης

παρέχει πληροφορίες για τα πιο κάτω:

• Την έκταση και τον τρόπο της χρήσης ναρκωτικών στον γενικό και

μαθητικό πληθυσμό.

• Τα χαρακτηριστικά και τις συμπεριφορές των χρηστών.

• Τη σχέση μεταξύ της χρήσης ουσιών εξάρτησης και διαφόρων παραγόντων που

φαίνεται να επηρεάζουν τη χρήση.

• Τις στάσεις διαφόρων ομάδων πληθυσμού απέναντι στη χρήση νόμιμων και

παράνομων ουσιών εξάρτησης.

• Διαχρονικές αλλαγές των πιο πάνω.

Οι πληροφορίες αυτές χρησιμοποιούνται για την αξιολόγηση της κατάστασης των

ουσιών εξάρτησης, τον προσδιορισμό προτεραιοτήτων και το σχεδιασμό τρόπων

αντιμετώπισης του προβλήματος.

Τα στοιχεία που προκύπτουν από τέτοιου είδους έρευνες πρέπει να βασίζονται σε

επικράτηση της χρήσης α) σε όλη τη ζωή, β) κατά το τελευταίο έτος και γ) κατά τον

τελευταίο μήνα, για κάθε ουσία ξεχωριστά.

Η έρευνα γενικού πληθυσμού διεξάγεται κάθε τρία χρόνια και βάσει των πιο

πρόσφατων στοιχείων του ΕΚΤΕΠΝ1 προκύπτουν οι εξής εκτιμήσεις:

IOΥΝΙΟΣ 2011

Ο ΔΕΙΚΤΗΣ ΓΕΝΙΚΟΥ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ 01

• Παράνομες ουσiες 02

• Νόμιμες ουσiες 03

• Εθνική στρατηγική μέτρα αντιμετώπισης 03

• Η κατάσταση στην Ευρώπη 04

ΕΡΕΥΝΑ: ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΣ, ΧΡΗΣΗ ΠΑΡΑΝΟΜΩΝ ΟΥΣΙΩΝ ΕΞΑΡΤΗΣΗΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΒΑΣΗ ΣΤΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ 06

ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ 09

ΕΘΝΙΚΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΓΙΑ ΤΑ ΝΑΡΚΩΤΙΚΑ 2009-2012 10

ΒΕΛΤΙΣΤΕΣ ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ 12

ΠΗΓΕΣ ΣΤΟ ΔΙΑΔΥΚΤΙΟ 13

ΣΥΝΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ 15

ΗΜΕΡΟΛOΓΙΟ IOYNIOΣ-ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2011 16

ΑΝAΛΥΣΗ ΛΥΜAΤΩΝ, ΜΙΑ ΑΝΕΡΧΟΜΕΝΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗ 16

ISSN 1450-3794

43

1. Η Έρευνα Γενικού Πληθυσμού για το κάπνισμα το αλκοόλ και άλλες ψυχοδραστικές ουσίες 2009, διεξήχθη σε δείγμα 3500 ατόμων ηλικίας 15-64 χρονών (44,8% άντρες και 55,2% γυναίκες). Από το δειγματοληπτικό πλαίσιο εξαιρέθηκαν περιοχές μη ελεγχόμενες από την Κυπριακή Δημοκρατία, άτομα που δε μιλούσαν την ελληνική, καθώς και άτομα που ζουν σε κλειστά ιδρύματα).

2. ΝOΜΙΜΕΣ ΟΥΣIΕΣ2.1 Το 39% του πληθυσμού έχει καπνίσει κατά τον τελευταίο μήνα (τρέχουσα χρήση), σημειώνοντας αύξηση κατά 5% σε σχέση με το αντί-στοιχο ποσοστό κατά το έτος 2006. Ανάλογη αύξηση καταγράφεται σε ότι αφορά την τρέχουσα κατανάλωση αλκοόλ, όπως απεικονίζεται στον πιο κάτω πίνακα.

2.2 Η κατάσταση μέθης έστω και μια φορά σε όλη τη ζωή αναφέρθηκε από το 45% του πληθυσμού. Ανησυχητικό είναι όμως το γεγονός πως το αντίστοιχο ποσοστό στα νεαρά άτομα (15-24 ετών) είναι ψηλότερο από το αντίστοιχο για όλο τον πληθυσμό (15-64 ετών), τόσο σε ότι αφορά τη μέθη σε όλη τη ζωή, όσο και κατά τις τελευταίες 30 μέρες. Επιπρόσθετα, όπως φαίνεται στον πιο κάτω πίνακα, οι δείκτες της μέθης παρουσιάζουν αύξηση σε σχέση με το έτος 2006.

ΕΘΝΙΚΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΜΕΤΡΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣΠαράνομες ΟυσίεςΤο πρόγραμμα έγκαιρης παρέμβασης σε νεαρούς συλληφθέντες ηλικίας 14-24 ετών,“FreD goes Net”, αποτελεί παράδειγμα ενός μέτρου αντιμετώπισης της χρήσης και κατοχής παράνομων ουσιών εξάρτησης στο νεαρό πληθυσμό της Κύπρου. Συγκεκριμένα, νέοι που έχουν συλληφθεί για πρώτη φορά σε σχέση με χρήση ή κατοχή παράνομων ουσιών εξάρτησης έχουν τη δυνατότητα ένταξης σε βραχύχρονο θερα-πευτικό πρόγραμμα αντί της επιβολής ποινής. Το πρόγραμμα συνέβαλε σημαντικά στη βελτίωση του θεραπευτικού συνεχούς στην Κύπρο, καταφέρνοντας να προσεγγίσει και να παρέμβει στην ευάλωτη ομάδα των νεαρών χρηστών. Η επιτυχής εφαρμογή του το περασμένο έτος, οδήγησε σε νέο πρωτόκολλο συνεργασίας και για το 2011 μεταξύ Υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας, ΥΚΑΝ και Αστυνομίας Βρετανικών Βάσεων, υπό το συντονισμό του ΑΣΚ. Σύμφωνα με το νέο πρωτόκολλο, για τα άτομα (νέοι συλληφθέντες) τα οποία θα παρακολουθήσουν και θα ολοκληρώσουν θεραπευτικό πρόγραμμα σε ένα από τα θεραπευτικά κέντρα των Υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας και τύχουν σχετικής βεβαίωσης σε περίοδο 2 χρόνων από την ημερομηνία ένταξης τους σε θεραπευτικό πρόγραμμα, η ΥΚΑΝ θα εισηγείται στον αντίστοιχο Γενικό Εισαγγελέα όπως η υπόθεση τους ταξινομηθεί ως «Άλλως Διατεθείσα».

(Περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τα αποτελέσματα και την

αξιολόγηση του προγράμματος, βλέπε: Σκιαγράφηση Σεπτέμβριος

2010, Τεύχος 40).

Νόμιμες ΟυσίεςΌπως προκύπτει από τα αποτελέσματα της έρευνας γενικού πληθυσμού τόσο το κάπνισμα όσο και η κατανάλωση αλκοόλ, είναι μεγαλύτερη στους νέους (15-24 ετών) και είναι εμφανής η ανάγκη για έγκαιρες παρεμβάσεις πρόληψης. Ως μέτρο αντιμετώπισης με στόχο την αποτροπή της εξάρτησης από τον καπνό και μείωσης του αριθμού των νεαρών καπνιστών, το Αντιναρκωτικό Συμβούλιο Κύπρου ΑΣΚ προχώρησε το Φθινόπωρο του 2010 σε συνεργασία με την Υπηρεσία Συμβουλευτικής και Επαγγελματικής Αγωγής του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού και τις Υπηρεσίες Ψυχικής Υγείας του Υπουργείου Υγείας στη δημιουργία πρωτο-κόλλου για εφαρμογή του νέου τροποποιημένου προγράμματος

1. ΠΑΡAΝΟΜΕΣ ΟΥΣIΕΣ1.1 Η κάνναβη παραμένει η πιο διαδεδομένη παράνομη ουσία χρήσης στο γενικό πληθυσμό, αφού περίπου ένας στους δέκα ανέφερε χρήση της έστω και μια φορά στη ζωή.

1.2 Σημαντική είναι η μείωση όσον αφορά στον αριθμό νέων χρηστών κάνναβης ο οποίος παρουσιάζει καθοδική τάση από το έτος 2004. Η μείωση αυτή πιθανόν να οφείλεται στο γεγονός πως η δημιουργία του ΑΣΚ (2001) και του ΕΚΤΕΠΝ (2004) συνέβαλε στην εντατικοποίηση των προληπτικών δράσεων από όλους τους εμπλεκόμενους φορείς βελτι-ώνοντας σημαντικά την πληροφόρηση σχετικά με τη χρήση παράνομων ουσιών (ΕΚΤΕΠΝ, 2010)

1.3 Η Κύπρος συγκαταλέγεται στις χώρες με τα χαμηλότερα ποσοστά πρόσφατης χρήσης2 κάνναβης.

1.4 Τα ποσοστά χρήσης της κάνναβης και κοκαΐνης έχουν διπλασιαστεί σε σχέση με το 2006, τόσο σε ότι αφορά τη δοκιμή, όσο και σε ότι αφορά την πρόσφατη και τρέχουσα χρήση.

1.5 Ενώ η επικράτηση της χρήση κάνναβης (πρόσφατη, τρέχουσα, τουλάχιστο μια φορά στη ζωή) στην Κύπρο τόσο στο γενικό πληθυσμό, όσο και στους νεαρούς ενήλικες είναι σημαντικά χαμηλότερη από τον μέσο όρο στην Ε.Ε., εντούτοις δεν ισχύει το ίδιο αναφορικά με τη τρέχουσα χρήση κοκαΐνης, όπως παρουσιάζεται στο επόμενο γράφημα. Σύμφωνα με στοιχεία του ΕΚΠΝΤ (2009) οι χρήστες κάνναβης σε χώρες όπου η επικράτηση της χρήσης παράνομων ουσιών είναι γενικά σε χαμηλά επίπεδα (όπως π.χ. στην Κύπρο), έχουν περισσότερες πιθανότητες να κάνουν χρήση και άλλων ουσιών, σε σχέση με τους αντίστοιχους χρήστες σε χώρες όπου η επικράτηση είναι σε υψηλά επίπεδα.

ΣΧ.5 ΕΠΙΚΡΑΤΗΣΗ ΤΗΣ ΧΡΗΣΗΣ ΚΟΚΑΙΝΗΣ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ ΚΑΙ ΤΗΝ Ε.Ε. ΣΤΙΣ ΗΛΙΚΙΕΣ 15-64 ΚΑΙ 15-34 ΕΤΩΝ

2006

2009

κάνναβη έκστασι αμφεταμίνες κοκαΐνη ηρωίνη LSD5

6

9

10

23 3

12 12 12

8 8

11

9

0

2

4

6

8

10

12

6,6

11,5

1,62

0,9 0,71,2

3

0,90,4

0,91,3

ΣΧ.1: ΧΡΗΣΗ ΠΑΡΑΝΟΜΩΝ ΟΥΣΙΩΝ ΕΣΤΩ ΚΑΙ ΜΙΑ ΦΟΡΑ ΣΤΗ ΖΩΗ 2006-2009 (15-64 έτων)

Πηγή: ΕΚΤΕΠΝ, 2011

ΣΧ. 2: ΑΡΙΘΜΟΣ ΝΕΩΝ ΧΡΗΣΤΩΝ ΚΑΝΝΑΒΗΣ ΑΝΑ ΧΡΟΝΟΛΟΓΙA (1965-2009)


2. Με βάση τις χρονικές περιόδους που έχουν οριστεί από το ΕΚΠΝΤ για τη χρήση ψυχοδραστικών ουσιών, η πρόσφατη χρήση ορίζεται ως η χρήση κατά τους τελευταίους 12 μήνες/τελευταίο χρόνο, ενώ η τρέχουσα αναφέρεται στις τελευταίες 30 μέρες/τελευταίο μήνα.

ΣΧ.3: ΠΡΟΣΦΑΤΗ ΧΡΗΣΗ ΚΑΝΝΑΒΗΣ ΣΤΟ ΓΕΝΙΚΟ ΠΛΗΘΥΣΜΟ ΣΕ ΧΩΡΕΣ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ


0 5% 10% 15%

ΣΧ.4: ΠΡΟΣΦΑΤΗ ΚΑΙ ΤΡΕΧΟΥΣΑ ΧΡΗΣΗ ΚΑΝΝΑΒΗΣ ΚΑΙ ΚΟΚΑΪΝΗΣ (2006-2009)

0

1

2

3

4

5

2,1

0,6

1,2

4,3

1,4

0,40,7

2,5

2006 2009 2006 2009

Πηγή: ΕΚΠΝΤ 2010, πίνακας GPS-18, part (ii)

0

1

2

3

4

5

6

15-64 15-34 15-64 15-34 15-64 15-34

% 3

4,1

5,3

5,9

1,2 1,3

2,2 2,4

0,7 0,5

1,30,9

ΣΧ.6: ΚΑΠΝΙΣΜΑ ΚΑΙ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΑΛΚΟΟΛ ΚΑΤΑ ΤΟΝ ΤΕΛΕΥΤΑΙΟ ΜΗΝΑ ΣΤΑ ΝΕΑΡΑ ΑΤΟΜΑ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΝΟΛΟ ΤΟΥ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ


ΣΧ.7: ΜΕΘΗ ΣΕ ΟΛΗ ΤΗ ΖΩΗ ΚΑΙ ΚΑΤΑ ΤΟΝ ΤΕΛΕΥΤΑΙΟ ΜΗΝΑ ΣΤΑ ΝΕΑΡΑ ΑΤΟΜΑ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΝΟΛΟ ΤΟΥ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ

0

10

20

30

40

50

60

70

80

15-24 15-64 15-24 15-64

35,2

43,1

34,239,4

49,4

63,4

50,555,5

15-24 15-64 15-24 15-640

10

20

30

40

50

60

2006

2009

39,5

51

34,6

45,3

14,1 15,8

7,8 8,6

2006 2009


Η ΚΑΝΝΑΒΗ ΠΑΡΑΜΕΝΕΙ Η ΠΙΟ ΔΙΑΔΕΔΟΜΕΝΗ ΠΑΡΑΝΟΜΗ ΟΥΣΙΑ ΧΡΗΣΗΣ ΣΤΟ ΓΕΝΙΚΟ ΠΛΗΘΥΣΜΟ, ΑΦΟΥ ΠΕΡΙΠΟΥ ΕΝΑΣ ΣΤΟΥΣ ΔΕΚΑ ΑΝΕΦΕΡΕ ΧΡΗΣΗ ΤΗΣ ΕΣΤΩ ΚΑΙ ΜΙΑ ΦΟΡΑ ΣΤΗ ΖΩΗ


«FreD goes to school» για νεαρούς καπνιστές στα σχολεία Μέσης Εκπαίδευσης και πιο συγκεκριμένα στα Γυμνάσια (για περισσότερες πληρο-φορίες σχετικά με το πρόγραμμα, στο άρθρο: Πρωτόκολλο συνεργασίας για εφαρμογή του προγράμματος «FreD goes to school», σελ. 9 και Σκιαγράφηση Μάρτιος 2011, τεύχος 42).

Όσον αφορά στο αλκοόλ, το ΑΣΚ ετοιμάζει προσχέδιο Στρατηγικής για το Αλκοόλ και θα εκπροσωπεί την Κύπρο για θέματα σχετικά με το αλκοόλ σε εθνικό, ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο, συμπεριλαμβανομένης της Επιτροπής για Εθνική Πολιτική για το Αλκοόλ και Δράση, (για περισσότερες πληροφορίες βλέπε: Σκιαγράφηση Μάρτιος 2011, τεύχος 42).

Η ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ

ΚάνναβηΧρήση στο γενικό πληθυσμό

Σύμφωνα με τα στοιχεία της ευρωπαϊκής έκθεσης για τα ναρκωτικά του ΕΚΠΝΤ (2010), περίπου 75,5 εκατομμύρια Ευρωπαίοι έχουν κάνει χρήση κάνναβης τουλάχιστον μία φορά στη ζωή τους, δηλαδή πάνω από το ένα πέμπτο όλων των Ευρωπαίων ηλικίας 15–64 ετών. Παρά τις σημαντικές διαφορές που παρατηρούνται από χώρα σε χώρα, με τα εθνικά ποσοστά να ποικίλλουν από 1,5% έως 39%, οι εκτιμήσεις που αναφέρουν οι περισσότερες χώρες κυμαίνονται μεταξύ 10% και 30%. Υπολογίζεται ότι 23 εκατομμύρια Ευρωπαίοι έχουν κάνει χρήση κάνναβης κατά το τελευταίο έτος, κατά μέσο όρο ποσοστό περίπου 7% του συνόλου των Ευρωπαίων ηλικίας από 15 έως 64 ετών. Εκτιμάται ότι περίπου 12,5 εκατομμύρια Ευρωπαίοι έκαναν χρήση κάνναβης στη διάρκεια του τελευταίου μήνα, κατά μέσο όρο περίπου 4% του συνόλου των ατόμων ηλικίας 15–64 ετών (ΕΚΤΕΠΝ,2011)

Χρήση από νεαρούς ενήλικες

Χρήση κάνναβης κάνουν κυρίως οι νέοι (15–34 ετών), με τα υψηλότερα ποσοστά χρήσης κατά το τελευταίο έτος να αναφέρονται γενικά από νέους ηλικίας 15–24 ετών. Αυτό ισχύει για όλες τις ευρωπαϊκές χώρες, με εξαίρεση την Πορτογαλία. Σύμφωνα με στοιχεία από έρευνες στο γενικό πληθυσμό, κατά μέσο όρο ποσοστό 31% των νεαρών ευρωπαίων (15–34 ετών) έχει κάνει χρήση κάνναβης τουλάχιστον μία φορά, ενώ ποσοστό 13% έχει κάνει χρήση κατά το τελευταίο έτος και 7% κατά τον τελευταίο μήνα (ΕΚΤΕΠΝ,2011).

ΚοκαϊνηΧρήση στο γενικό πληθυσμό

Γενικά, η κοκαΐνη εξακολουθεί να είναι η δεύτερη πιο διαδεδομένη παράνομη ουσία στην Ευρώπη μετά την κάνναβη, μολονότι τα επίπεδα χρήσης της ποικίλλουν σημαντικά από χώρα σε χώρα. Υπολογίζεται ότι περίπου 14 εκατομμύρια Ευρωπαίοι έχουν κάνει χρήση κοκαΐνης τουλάχιστον μία φορά στη ζωή τους, κατά μέσο όρο 4 % των ενηλίκων ηλικίας 15–64 ετών. Τα εθνικά ποσοστά κυμαίνονται μεταξύ 0,1% και 9%, με 12 εκ των 24 χωρών, κυρίως χώρες της Κεντρικής και της Ανατολικής Ευρώπης, να αναφέρουν χαμηλά ποσοστά επικράτησης σε όλη τη διάρκεια της ζωής επί του συνόλου των ενηλίκων (0,5% –2%). Υπολογίζεται ότι περίπου 4 εκατομμύρια Ευρωπαίοι έχουν κάνει χρήση κοκαΐνης κατά το τελευταίο έτος (1,3% κατά μέσο όρο), παρότι και πάλι υπάρχουν αποκλίσεις από χώρα σε χώρα. Η εκτιμώμενη επικράτηση της χρήσης κοκαΐνης κατά τον τελευταίο μήνα στην Ευρώπη αντι-στοιχεί σε περίπου 0,5 % του ενήλικου πληθυσμού, δηλαδή περίπου 2 εκατομμύρια χρήστες (ΕΚΤΕΠΝ,2011).

Χρήση από νεαρούς ενήλικες

Στην Ευρώπη υπολογίζεται ότι περίπου 8 εκατομμύρια νεαροί ενήλικες (15–34 ετών), δηλαδή κατά μέσο όρο 6%, έχουν κάνει χρήση κοκαΐνης τουλάχιστον μία φορά στη ζωή τους. Τα εθνικά ποσοστά κυμαίνονται μεταξύ 0,1% και 15%. Στη συγκεκριμένη ηλικιακή ομάδα, ο ευρωπαϊκός μέσος όρος για τη χρήση κοκαΐνης κατά το τελευταίο έτος υπολογίζεται σε 2,3% (περίπου 3 εκατομμύρια άτομα) και κατά τον τελευταίο μήνα σε 1% (1,5 εκατομμύριο άτομα). Η χρήση κοκαΐνης είναι ιδιαίτερα διαδεδομένη μεταξύ των νεαρών ανδρών (15–34 ετών), με ποσοστά επικράτησης κατά το τελευταίο έτος από 4% έως 8% στη Δανία, στο Ηνωμένο Βασίλειο, στην Ιρλανδία, στην Ισπανία και την Ιταλία. Έχει διαπιστωθεί από έρευνες στον γενικό πληθυσμό ότι η χρήση κοκαΐνης σχετίζεται με συγκεκριμένους τρόπους ζωής και με συγκε-κριμένα πλαίσια. Για παράδειγμα, βάσει της ανάλυσης των στοιχείων που προέρχονται από την έρευνα για την εγκληματικότητα στη Βρετανία το διάστημα 2008 – 2009, το 14,2 % των νεαρών ενηλίκων 16 έως 24 ετών που επισκέφτηκαν κλαμπ τουλάχιστον 4 φορές στη διάρκεια του τελευταίου μήνα, δηλώνουν ότι έκαναν χρήση κοκαΐνης κατά το τελευταίο έτος έναντι 4% όσων δεν συχνάζουν σε κλαμπ (ΕΚΠΝΤ, 2011).

Έλενα Δημοσθένους, Λειτουργός ΕΚΤΕΠΝ

ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ ΥΠΟΛΟΓΙΖΕΤΑΙ ΌΤΙ ΠΕΡΙΠΟΥ 8 ΕΚΑΤΟΜΜΥΡΙΑ ΝΕΑΡΟΙ ΕΝΗΛΙΚΕΣ (15–34 ΕΤΩΝ), ΔΗΛΑΔΗ ΚΑΤΑ ΜΕΣΟ ΟΡΟ 6%, ΕΧΟΥΝ ΚΑΝΕΙ ΧΡΗΣΗ ΚΟΚΑΪΝΗΣ

ΤΟΥΛΑΧΙΣΤΟΝ ΜΙΑ ΦΟΡΑ ΣΤΗ ΖΩΗ ΤΟΥΣ.

ΣΧ.8: ΕΠΙΚΡΑΤΗΣΗ ΤΗΣ ΧΡΗΣΗΣ ΚΑΝΝΑΒΗΣ ΤΟ ΤΕΛΕΥΤΑΙΟ ΕΤΟΣ ΣΤΟ ΓΕΝΙΚΟ ΠΛΗΘΥΣΜΟ (15-64 ΕΤΩΝ), ΤΟΥΣ ΝΕΑΡΟΥΣ ΕΝΗΛΙΚΕΣ (15-34 ΕΤΩΝ) ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΗΛΙΚΙΑΚΗ ΟΜΑΔΑ (15-24),ΣΕ ΕΥΡΩΠΑΙΚΕΣ ΧΩΡΕΣ


ΣΧ.9 : ΕΠΙΚΡΑΤΗΣΗ ΤΗΣ ΧΡΗΣΗΣ ΚΟΚΑΙΝΗΣ ΤΟ ΤΕΛΕΥΤΑΙΟ ΕΤΟΣ ΣΤΟ ΓΕΝΙΚΟ ΠΛΗΘΥΣΜΟ (15-64 ΕΤΩΝ), ΤΟΥΣ ΝΕΑΡΟΥΣ ΕΝΗΛΙΚΕΣ (15-34 ΕΤΩΝ) ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΗΛΙΚΙΑΚΗ ΟΜΑΔΑ (15-24) ΣΕ ΕΥΡΩΠΑΙΚΕΣ ΧΩΡΕΣ


ΣΧ.10 : ΕΠΙΚΡΑΤΗΣΗ ΤΗΣ ΧΡΗΣΗΣ ΚΟΚΑΙΝΗΣ ΤΟΥΛΑΧΙΣΤΟ ΜΙΑ ΦΟΡΑ ΣΤΗ ΖΩΗ ΚΑΙ ΚΑΤΑ ΤΟ ΤΕΛΕΥΤΑΙΟ ΕΤΟΣ ΣΕ ΝΕΑΡΟΥΣ ΕΝΗΛΙΚΕΣ (15-34 ΕΤΩΝ)

Πηγή: ΕΚΠΝΤ, 2011

ΕΚΠΝΤ (2010). Ετήσια Έκθεση 2010: Η κα-τάσταση του προβλήματος των ναρκω-τικών στην Ευρώπη, Ευρωπαϊκό Κέντρο Παρακολούθησης των Ναρκωτικών και της Τοξικομανίας.

ΕΚΠΝΤ (2010). Figure GPS-18. Overview of drug prevalence estimates from various studies in Europe for all adults (aged 15 to 64) and young adults (aged 15 to 34) - Part (ii): Cocaine, amphetamines and ecstasy use — lifetime experience, last 12 months and last 30 days prevalence [Online] www.emcdda.europa.eu/stats10

ΕΚΠΝΤ (2010). Figure GPS-20. Lifetime and last 12 months prevalence of cocaine use among young adults (aged 15 to 34) in Europe, Canada, Australia and the USA-last survey available for each country [Online] www.emcdda.europa.eu/stats10/gpsfig20

ΕΚΠΝΤ (2010). Figure GPS-15. Last 12 months prevalence of cocaine use among all adults (aged 15 to 64), young adults (aged 15 to 34) and for the 15 to 24 year age group, in some EU countries [Online] www.emcdda.europa.eu/stats10/gpsfig15

ΕΚΠΝΤ (2010). Figure GPS-1. Last 12 months prevalence of cannabis use among all adults (aged 15 to 64), young adults (aged 15 to 34) and for the 15 to 24 year old age group, measured by national population surveys. [Online] www.emcdda.europa.eu/stats10/gpsfig1

ΕΚΤΕΠΝ (2010) Ετήσια έκθεση ΕΚΤΕΠΝ προς το Ευρωπαϊκό Κέντρο Παρακολούθησης των Ναρκωτικών και της Τοξικομανίας.

ΕΚΠΝΤ (2009) Selected Issue: “Poly drug use: patterns and responses”.

Βιβλιογραφία

1. ΕΙΣΑΓΩΓΗΟι μετανάστες αποτελούν μια ομάδα του πληθυσμού η οποία αντιμετωπίζει ιδιαίτερες δυσκολίες σε ότι αφορά την πρόσβαση σε θεραπευτικές υπηρεσίες. Οι στρατηγικές για τα ναρκωτικά και τα σχέδια δράσης των χωρών εστιάζουν κυρίως στις ανάγκες του ντόπιου πληθυσμού, αποκλείοντας έτσι την ομάδα των μεταναστών από τις σχετικές πρόνοιες για πρόσβαση στις υφιστάμενες θεραπευτικές υπηρεσίες. Αναγκαιότητα αποτελεί το γεγονός πως τόσο οι προληπτικές, όσο και οι θερα-πευτικές παρεμβάσεις, πρέπει να ανταπο-κρίνονται και στις ανάγκες των μεταναστών, οι οποίες στα πλείστα κράτη δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν αποτελεσματικά μέσα στα πλαίσια των παρεχόμενων υπηρεσιών.

2. ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΠΟΥ ΕΠΙΚΡΑΤΕΙ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ

2.1 ΕπικράτησηΣύμφωνα με το ΕΚΠΝΤ (2002) τα επίπεδα χρήσης παράνομων ουσιών εξάρτησης ανάμεσα στις ομάδες μεταναστών της Ε.Ε είναι πολύ δύσκολο να προσδιοριστούν, όχι μόνο λόγω της έλλειψης έγκυρων στοιχείων, αλλά και του μεγάλου στιγματισμού στον οποίο υπόκεινται οι χρήστες παράνομων ουσιών από τις ίδιες τις κοινότητες τους. Ως αποτέλεσμα του στιγματισμού αυτού, η πραγματική εικόνα σε ότι αφορά την επικράτηση της χρήσης στις ομάδες αυτές είναι διαστρεβλωμένη, με αποτέλεσμα τα αριθμητικά δεδομένα σε ότι αφορά τη θεραπεία να είναι πολύ χαμηλότερα από αυτά που παρουσιάζονται στα στοιχεία των διωκτικών αρχών (Σκιαγράφηση, 2009).

2.2 Θεραπεία-ΠροσβασιμότηταΜε βάση τα πιο πρόσφατα στοιχεία του 2008, που είναι διαθέσιμα στο Ευρωπαϊκό Παρα-τηρητήριο, από σύνολο 25 χωρών μόνο η Ελλάδα ανέφερε την ύπαρξη προγράμματος ειδικά σχεδιασμένου για ομάδες

μεταναστών (του ΚΕΘΕΑ). Δύο χώρες δήλωσαν έλλειψη στοιχείων για το συγκεκριμένο θέμα και οι υπόλοιπες χώρες ανυπαρξία οποιων-δήποτε προγραμμάτων που να απευθύνονται σε μετανάστες. Όσον αφορά στις εθνοτικές ομάδες, επτά χώρες (Ηνωμένο Βασίλειο, Ισπανία, Σλοβενία, Ελλάδα, Δανία, Φινλανδία, Βέλγιο) ανέφεραν ότι υπάρχουν στη χώρα τους προγράμματα που απευθύνονται σε εθνοτικές μειονότητες, 17 χώρες δεν έχουν τέτοια προγράμματα και μια χώρα δεν δήλωσε στοιχεία (Hedrich, D., 2011).

Επιπρόσθετα, άλλοι παράγοντες που φαίνεται να αποκλείουν τους μετανάστες από τις υπηρεσίες πρόληψης και θεραπείας, όπως έχουν αναφερθεί σε σχετική ευρωπαϊκή έρευνα (SEARCH, SEARCH II, 2000-2004), είναι:

• Ελλιπής πληροφόρηση για τις διαθέσιμες υπηρεσίες στη χώρα που μετανάστευσαν

• Δυσκολία επικοινωνίας λόγω διαφορετικής γλώσσας (Domenig, D. και συν., 2007).

2.3 Ευρωπαϊκό Δίκτυο- «Correlation network»Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Ολλανδικό Υπουργείο Υγείας έχουν χρηματοδοτήσει τη δημιουργία του ευρωπαϊκού δικτύου με την ονομασία «Correlation network» για την κοινωνική ενσωμάτωση και κύριοι τομείς μελέτης αποτελούν οι ευάλωτες ομάδες πληθυσμού όπως οι χρήστες παράνομων ουσιών, οι μετανάστες, οι νέοι κ.α. Το δίκτυο αυτό έχει δημοσιεύσει μελέτες για τους μετα-νάστες και την πρόσβαση στη θεραπεία, σε διάφορες ευρωπαϊκές χώρες. Όπως αναφέρεται σε σχετική έκδοση του Δικτύου, οι μετανάστες και άλλες ομάδες πληθυσμού όπως πρόσφυγες και εθνοτικές μειονότητες, αντιμετωπίζουν φτωχή ιατρική φροντίδα και οι ανάγκες τους συχνά δεν αντιμετωπίζονται με τη δέουσα προσοχή στις πλείστες χώρες της Ευρώπης. Παράλληλα, όταν οι ομάδες αυτές αντιμετωπίζουν προβλήματα χρήσης ουσιών, τότε στιγματίζονται διπλά. Παρόλο που πολλά εθνικά συστήματα υγείας αναγνωρίζουν την ανάγκη συμπερίληψης στα σχέδια δράσης τους, προγραμμάτων ειδικά σχεδιασμένων για τους μετανάστες, εντούτοις τα κενά που υπάρχουν στις εθνικές νομοθεσίες είναι έντονα

δημιουργώντας χάσμα μεταξύ θεωρίας και πραγματικής πρόσβασης των ατόμων αυτών στη θεραπεία (Schiffer, K., Schatz, E., 2008).

3. Η ΕΙΚOΝΑ ΣΤΗΝ ΚYΠΡΟ Η εικόνα σε ότι αφορά τη χρήση παράνομων ουσιών εξάρτησης ανάμεσα στους μετανάστες, βασίζεται στα αποτελέσματα του ΕΚΤΕΠΝ από την παρακολούθηση των δεικτών α) Αίτησης Θεραπείας, β) Προβληματικής Χρήσης και γ)Θανάτων από παράνομες ουσίες εξάρτησης. Τα στοιχεία Αίτησης Θεραπείας και Προβλη-ματικής Χρήσης ενώ προσφέρουν κάποιες πληροφορίες σε ότι αφορά το μέγεθος του προβλήματος της χρήσης παράνομων ουσιών ανάμεσα στους μετανάστες, εντούτοις δεν είναι επαρκή για να εντοπίσουν τις ιδιαίτερες ανάγκες τους. Αυτό που χρειάζεται είναι η διεξαγωγή ειδικών μελετών για τους μετανάστες έτσι ώστε να μπορούν να εξαχθούν έγκυρα συμπε-ράσματα για τη συγκεκριμένη ομάδα.

Στη συνέχεια παρουσιάζονται πρόσφατα στοιχεία για τους μετανάστες βασιζόμενα στην παρακολούθηση των δεικτών που προανα-φέρθηκαν, καθώς και πληροφορίες σχετικά με τη νομοθεσία:

3.1 Δείκτης Αίτησης Θεραπείας • Κατά το έτος 2009, από το σύνολο των 785 ατόμων που καταγράφηκαν στη θεραπεία, οι 245 (δηλαδή τρεις στους δέκα) ήταν αλλοδαποί. Από αυτούς, οι 139 ήταν υπήκοοι κρατών μελών της Ε.Ε και 106 κατάγονταν από τρίτες χώρες.

• Η αναλογία των αλλοδαπών που ζητούσαν βοήθεια λόγω χρήσης ηρωίνης και άλλων οπιούχων ήταν σημαντικά ψηλότερη απ’ την αντίστοιχη ανάμεσα στους Ελληνοκύπριους. Συγκεκριμένα, ενώ τέσσερις στους δέκα Ελλη-νοκύπριους δήλωναν χρήστες ηρωίνης, η αναλογία ανάμεσα στους αλλοδαπούς ήταν σχεδόν οκτώ στους δέκα.

• Τα ποσοστά τόσο της ενδοφλέβιας χρήσης, όσο και της κοινής χρήσης σύριγγας ανάμεσα στους αλλοδαπούς ξεπερνούσαν τα αντίστοιχα ποσοστά ανάμεσα στους Ελληνοκύπριους.

• Σχεδόν έξι στους δέκα αλλοδαπούς ενδο-φλέβιους χρήστες ήταν θετικοί στην ηπατίτιδα, σε σχέση με τρεις στους δέκα Ελληνοκύπριους.

Όπως παρουσιάζεται στο πιο κάτω γράφημα, η κύρια ουσία για την οποία τα άτομα αιτούνται θεραπείας στην Κύπρο είναι η ηρωίνη.

ΣΧ.1: ΚΥΡΙΑ ΟΥΣΙΑ ΚΑΤΑΧΡΗΣΗΣ ΑΤΟΜΩΝ ΣΤΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ (2009)

3.2 Προβληματική χρήσηΗ προβληματική χρήση, βάσει του ορισμού του Ευρωπαϊκού Κέντρου, ορίζεται ως η «ενέσιμη χρήση ναρκωτικών ή/και μακροχρόνια/ συστη-ματική χρήση οπιούχων, κοκαΐνης ή/ και αμφε-ταμινών» (ΕΚΠΝΤ, 2006). Η εκτίμηση του πραγ-ματικού αριθμού των προβληματικών χρηστών είναι μέγιστης σημασίας, γιατί με αυτό τον τρόπο αξιολογείται η υφιστάμενη επάρκεια των διάφορων θεραπευτικών δομών και εξακριβώνονται οι πραγ-ματικές ανάγκες θεραπείας των χρηστών.

• Με βάση τα στοιχεία αίτησης θεραπείας για το έτος 2009, ο συνολικός αριθμός των χρηστών οπιούχων ουσιών (τόσο αυτών που καταγράφηκαν στις διάφορες δομές θεραπείας, όσο και ο «κρυμμένος» αριθμός τους που δεν αιτήθηκε θεραπείας), υπολογίστηκε στους 1042 (διακύμανση από 868 μέχρι 1286), σημειώνοντας αύξηση σε σχέση με το προη-γούμενο έτος.

• Με βάση τους υπολογισμούς για το έτος 2009 προκύπτει ότι η πλειοψηφία (σχεδόν έξι στους δέκα) του εκτιμώμενου συνολικού αριθμού των προβληματικών χρηστών οπιούχων ουσιών είναι αλλοδαποί.

ΣΧ.2: ΕΚΤΙΜΩΜΕΝΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΚΩΝ ΧΡΗΣΤΩΝ ΟΠΙΟΥΧΩΝ ΑΝΑ ΕΤΟΣ

3.3 Δείκτης Θανάτων

• Όπως προκύπτει από τα αποτελέσματα τοξικολογικών αναλύσεων των θανώντων, από το 2004 μέχρι το τέλος του έτους 2010, από το σύνολο των 110 θανάτων από ναρκωτικά (τόσο άμεσων, όσο και έμμεσων3), οι 47 αφορούσαν αλλοδαπούς. Λαμβάνοντας υπόψη το συνολικό αριθμό των Ελληνοκύπριων και αλλοδαπών, φαίνεται πως η αναλογία των θανάτων ανάμεσα στους αλλοδαπούς ξεπερνά σημαντικά την αντίστοιχη ανάμεσα στους Ελληνοκύπριους.

ΣΧ. 3: ΘΑΝΑΤΟΙ ΣΧΕΤΙΖΟΜΕΝΟΙ ΜΕ ΤΑ ΝΑΡΚΩΤΙΚΑ 2004 -2010

Πηγή: ΕΚΤΕΠΝ, 2011.

2500

2000

1500

1000

500

0


2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010

12

5

8

6

8

9

12

1011

2

12

3

9

3


3. Άμεσοι θάνατοι αναφέρονται στους θανάτους που οφείλονται στην υπερβολική δόση, ενώ έμμεσοι σχετίζονται με άλλες συνέπειες της χρήσης, όπως τα τροχαία δυστυχήματα, κλπ.

ΕΡΕΥΝΑ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΣ, ΧΡΗΣΗ ΠΑΡΑΝΟΜΩΝ ΟΥΣΙΩΝ ΕΞΑΡΤΗΣΗΣ

ΚΑΙ ΠΡΟΣΒΑΣΗ ΣΤΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ

08 09

4. ΠΡOΣΒΑΣΗ ΣΤΙΣ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚEΣ ΥΠΗΡΕΣIΕΣ/ΝΟΜΟΘΕΣIΑΟι μετανάστες αποτελούν συχνά θύματα θεσμικού ρατσισμού, στερεοτύπων και στιγματισμού και συχνά λειτουργούν ως αποδιοπομπαίοι τράγοι για πολλά κοινωνικά και οικονομικά προβλήματα (ανεργία, εγκληματικότητα, διάλυση οικογενειών, κλπ.) τόσο στην Ευρώπη, όσο και στη χώρα μας (Σκιαγράφηση, 2009).

Παρά το γεγονός, ότι οι αλλοδαποί που διαμένουν στην Κύπρο αποτελούν σημαντική μερίδα του πληθυσμού, περίπου 16%, με βάση τα πιο πρόσφατα στοιχεία της Eurostat, 2009 , αποτελούν θύματα διακρίσεων στην Κύπρο, κάτι το οποίο αποτυπώνεται και μέσα από τις αντιφατικές πρόνοιες των σχετικών νομοθεσιών, οι οποίες περιγράφονται συνοπτικά πιο κάτω.

4.1 Νομοθεσία Η Κύπρος έχει υπογράψει σχεδόν όλες τις διεθνείς συμβάσεις/ πρωτόκολλα που συνομολο-γήθηκαν στο τομέα της προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, των αστικών, πολιτικών, οικο-νομικών, κοινωνικών και πολιτιστικών δικαιωμάτων του ατόμου, συμπεριλαμβανομένων των δικαιωμάτων που άπτονται του ρατσισμού και της προστασίας των μειονοτήτων (Σκιαγράφηση, 2009).

Ο περί Ίσης Μεταχείρισης (Εθνοτική και Φυλετική Καταγωγή) Νόμος 2004 (Ν 59(1) / 2004) προβλέπει, ανάμεσα σε άλλα, την απαγόρευση κάθε άμεσης και έμμεσης διάκρισης λόγω φυλετικής ή εθνοτικής καταγωγής σε ότι αφορά τους τομείς της κοινωνικής προστασίας συμπε-ριλαμβανομένης της κοινωνικής ασφάλισης και της ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης, τις κοινωνικές παροχές, την εκπαίδευση και την πρόσβαση σε αγαθά και υπηρεσίες που είναι διαθέσιμα στο κοινό και στην παροχή αυτών, συμπεριλαμβανομένης και της στέγασης.

Από την άλλη, οι περί Κυβερνητικών Ιατρικών Ιδρυμάτων και Υπηρεσιών Γενικοί Κανονισμοί του 2000 και 2002, που διέπουν την παροχή ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης από τις κυβερ-νητικές ιατρικές υπηρεσίες αποκλείουν επί του παρόντος τους αλλοδαπούς από το δικαίωμα για δωρεάν ή έναντι μειωμένων τελών περίθαλψη, έστω κι αν κατοικούν στην Κύπρο και πληρούν τα εισοδηματικά και άλλα κριτήρια (Σκιαγράφηση, 2009). Αξίζει να σημειωθεί ότι το Αντιναρ-κωτικό Συμβούλιο, σε συνεργασία με το Υπουργείο Υγείας μελετούν τρόπους για εξαίρεση από την υποχρέωση πληρωμής νοσηλείας σε νόμιμους αλλαδαπούς που ζουν και εργάζονται στην Κύπρο και που δεν πληρούν τα κριτήρια για κατοχή κάρτας νοσηλείας.

Παρόμοια διάταξη υπάρχει και στους περί Γενικού Συστήματος Υγείας Νόμους του 2001 και 2002, που προβλέπουν για καθολική κάλυψη του πληθυσμού με κριτήριο την υπηκοότητα και κατοικία. Οι αλλοδαποί κάτοικοι Κύπρου θα καλύπτονται μόνο αν καταβάλλουν εισφορά στο Γενικό Σύστημα Υγείας, το οποίο δεν έχει ακόμη τεθεί σε εφαρμογή (Σκιαγράφηση, 2009).

Οι μόνες περιπτώσεις, στις οποίες δεν γίνεται διάκριση βάσει της υπηκοότητας, είναι οι ασθενείς με AIDS, σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα και φυματίωση, οι οποίοι δικαιούνται να τυγχάνουν δωρεάν περίθαλψης στα Κυβερνητικά Ιατρικά Ιδρύματα.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΙΚA:Με βάση τα πιο πάνω, εκτός από την άμεση ρύθμιση/τροποποίηση της νομοθεσίας, αυτό που απαιτείται είναι η διεξαγωγή έρευνας ανάμεσα στους μετανάστες με στόχο να προσδιοριστούν οι ανάγκες της ομάδας αυτής, έτσι ώστε οι υπηρεσίες που θα δημιουργηθούν μελλοντικά στη Κύπρο, να διασφαλίζουν την πρόσβαση τους και να ανταποκρίνονται στις πραγματικές τους ανάγκες.


ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:ΕΚΠΝΤ, 2002: Scientific Report-Update and complete the analysis of drug use, consequences and correlates amongst minorities.

Hedrich, D., ΕΚΠΝΤ, 2011: ηλεκτρονική επικοινωνία, ημερομηνία 14 Μαρτίου, 2011.

Eurostat, 2009: «Total population and resident non-national population by group of citizenship».

ΕΚΤΕΠΝ, 2009: «Σκιαγράφηση» Τεύχος 27, «Μετανάστες και χρήση παράνομων ουσιών εξάρτησης».

Schiffer, K., Schatz, E., 2008: “Marginalization, Social Inclusion and Health. Experiences based on the work of Correlation-European Network Social Inclusion & Health”.

Domenig, D., Fountain, J., Schatz, E., Bröring, G. (2007): “Overcoming Barriers-Migration, Marginalization and access to health and social services”.

ΠΡΩΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΔΕΙΚΤΕΣ ΠΡΟΣΦΟΡΑΣ ΠΑΡΑΝΟΜΩΝ ΟΥΣΙΩΝ ΕΞΑΡΤΗΣΗΣ – ΒΑΣΙΚΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ.

Μετάφραση από: «First European conference on drug supply indicators key conclusions» / ΕΚΠΝΤ, 2010.

Ο κύριος στόχος του συνεδρίου, το οποίο διοργανώθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το ΕΚΠΝΤ με την ενεργή εμπλοκή της Ευρωπόλ, ήταν να θέσει την έναρξη της προσπάθειας για δημιουργία δεικτών παρακολούθησης της αγοράς παράνομων ουσιών, εγκληματικότητας και μείωσης της προσφοράς, στην Ευρώπη. Στο συνέδριο συμμετείχε ένα ευρύ φάσμα επιστημόνων, Ευρωπαίων και άλλων εμπειρογνωμόνων, με σκοπό να εντοπίσουν αναγκαίες προσεγγίσεις και πρακτικές που πρέπει να ακολουθηθούν, έτσι ώστε να αναπτυχθεί μια ρεαλιστική στρατηγική δράσης. Τα βασικά συμπεράσματα του συνεδρίου περιλαμβάνονται αναλυτικά σε αυτή την έκδοση.

ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΓΙΑ ΤΟ ΑΛΚΟΟΛ ΚΑΙ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ

Μετάφραση από: «Global status report on alcohol and health» / Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας ΠΟΥ, 2011.

Η έκθεση παρουσιάζει με περιεκτικό τρόπο την Παγκόσμια, τοπική αλλά και σε εθνικό επίπεδο κατανάλωση αλκοόλ, τα πρότυπα κατανάλωσης, τις συνέπειες που επιφέρει η κατανάλωση αλκοόλ στην υγεία και τέλος, τις πολιτικές που εφαρμόζουν τα κράτη μέλη για το αλκοόλ.

ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΖΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΕΞΑΡΤΗΣΗ

Μετάφραση από: «Tackling Addition-pathways to recovery” / Yates, R., Malloch M., 2010. / Jessica Kingsley Publishers / London and Philadelphia

Το βιβλίο εξετάζει το τι σημαίνει στην πραγματικότητα η εξάρτηση και η θεραπεία, όχι μόνο για τους ειδικούς στον τομέα αυτό, αλλά και για τα ίδια τα άτομα που αναζητούν θεραπεία. Επίσης εξετάζει το γεγονός πως η «αναγκαστική θεραπεία» μέσα στα πλαίσια του συστήματος ποινικής δικαιοσύνης μπορεί να αποτύχει στο να λάβει υπόψη ότι η αποκατάσταση των χρηστών αποτελεί μακροπρόθεσμη και προοδευτική διαδικασία.

Επιπρόσθετα στο βιβλίο παρουσιάζονται αποσπάσματα από συνεντεύξεις ατόμων που βρίσκονται στη θεραπεία και μοιράζονται τις εμπειρίες τους.

ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΗΣ ΚΑΤΑΧΡΗΣΗΣ ΝΑΡΚΩΤΙΚΩΝ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ -ΠΕΡΑ ΑΠΟ ΤΗ ΜΕΘΑΔΟΝΗ

Μετάφραση από: «Community treatment of drug misuse-More than methadone» / Seivewright, N., 2009. / Cambridge University Press

Η μεθαδόνη χρησιμοποιείται ως υποκατάστατο της εξάρτησης από την ηρωίνη για περισσότερα από σαράντα χρόνια. Ως αποτέλεσμα της αδιαμφισβήτητης επιτυχίας της, άλλες αποτελεσματικές μέθοδοι θεραπείας έχουν επισκιαστεί. Το βιβλίο αποτελεί κύριο εγχειρίδιο για όλες τις διαθέσιμες μορφές θεραπείας της κατάχρησης παράνομων ουσιών. Αυτή η δεύτερη έκδοση εστιάζει σε πρόσφατες εξελίξεις όπως η θεραπεία με βουπρενορφίνη και η συστηματική διαχείριση της κατάχρησης κοκαΐνης. Το βιβλίο αυτό απευθύνεται σε ιατρικούς θεραπευτές και μη ιατρικούς, οι οποίοι αναλαμβάνουν κλινική εργασία στον τομέα των εξαρτήσεων.


* Οι περιλήψεις των βιβλίων που περιλαμβάνονται στη στήλη Ανα-γνώσεις, αποτελούν μετάφραση ή αυτούσια μεταφορά των κειμένων που περιλαμβάνονται στο πίσω μέρος των εκδόσεων.

ΕΘΝΙΚΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗγια τα Ναρκωτικά 2009-2012

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΣΦΑΛΟΥΣ ΝΥΧΤΕΡΙΝΗΣ ΔΙΑΣΚΕΔΑΣΗΣ“Safer Nights” είναι το Πρόγραμμα Ασφαλούς Νυχτερινής Διασκέδασης το οποίο συντονίζει το Αντι-

ναρκωτικό Συμβούλιο Κύπρου και εφαρμόζεται από τον Οργανισμό Νεολαίας Κύπρου. Το πρόγραμμα

εφαρμόζεται σε στενή συνεργασία με οργανώσεις νέων και ιδιοκτητών χώρων νυχτερινής διασκέδασης

και απευθύνεται στο νεαρό πληθυσμό. Σκοπός του προγράμματος είναι η μείωση των κινδύνων που

σχετίζονται με την χρήση νόμιμων και παράνομων ουσιών κατά τις βραδινές εξόδους, για διασφάλιση

τόσο του προσωπικού όσο και των νέων που διασκεδάζουν στους χώρους νυχτερινής διασκέδασης.

Μέσα στα πλαίσια πιλοτικής εφαρμογής του Προγράμματος Ασφαλούς Νυχτερινής Διασκέδασης για το

έτος 2011, πραγματοποιήθηκε διήμερο εκπαιδευτικό σεμινάριο 11-12 Απριλίου του 2011 από Γάλλο

εμπειρογνώμονα που συντονίζει ανάλογο πρόγραμμα στο Παρίσι, το οποίο συμμετέχει στο Ευρωπαϊκό

Δίκτυο Party +. Η εκπαίδευση αφορούσε στον συντονισμό του προγράμματος και στην παρέμβαση

στον δρόμο, για το προσωπικό του ΑΣΚ και του Οργανισμού Νεολαίας Κύπρου. Μέσα από το σεμινάριο

έγιναν συζητήσεις για αναπροσαρμογή των δράσεων του προγράμματος και εντοπίστηκαν τρόποι για

περισσότερη προβολή και διάχυση των δράσεων και κατ’ επέκταση πιο αποτελεσματική εφαρμογή.

Λήδα Χριστοδούλου, Λειτουργός ΑΣΚ

ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΙΑ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ «FRED GOES TO SCHOOL»Στην Κύπρο όπως και στις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες, το κάπνισμα μεταξύ των εφήβων είναι συχνότερο από ποτέ, αν και υπάρχει πλέον η επαρκής γνώση ότι οδηγεί σε καρκίνο, καρδιοπάθειες, πνευμονο-πάθειες και αγγειακά επεισόδια. Δυστυχώς, σήμερα εμφανίζεται η τάση να παραμένει σταθερή η αναλογία των έφηβων αγοριών νέων καπνιστών και να αυξάνει η αναλογία των κοριτσιών που αρχίζουν το κάπνισμα.

Γιατί όμως συμβαίνει αυτό; Οι μαθητές αρχίζουν να καπνίζουν συνήθως για έναν ή περισσό-τερους λόγους. Για να μιμηθούν τους γονείς τους ή τους δασκάλους τους, για να αποδείξουν ότι μεγάλωσαν, για να κάνουν ό,τι και οι φίλοι τους και να μην αισθάνονται απομονωμένοι στις παρέες τους ή γιατί δεν υπάρχει επαρκής ενημέρωση τους για τις συνέπειες του καπνίσματος.

Επομένως, οι παράγοντες που οδηγούν τα παιδιά στο κάπνισμα είναι πολλοί και δρουν σε πολλαπλά επίπεδα: περιέργεια, προσπάθεια αυτό-επιβεβαίωσης, αίσθηση ανεξαρτησίας, εξασφάλιση επιβεβαίωσης από την παρέα, κοινωνικοποίηση.

Είναι απαραίτητο, λοιπόν η κοινωνία να παρου-σιάσει εναλλακτικούς μηχανισμούς απόρριψης του τσιγάρου στον έφηβο. Η έγκαιρη παρέμβαση σε ευάλωτες ομάδες όπως οι νεαροί καπνιστές, έχει αποδεικτεί αρκετά αποτελεσματική, αποτε-λώντας τον ακρογωνιαίο λίθο στην προσπάθεια των επαγγελματιών υγείας να παρέμβουν την κατάλληλη στιγμή, αναχαιτίζοντας την χρήση νόμιμων εξαρτησιογόνων ουσιών στο νεαρό πληθυσμό.

Με γνώμονα τα πιο πάνω και σε μια προσπάθεια διάχυσης του επιτυχημένου και αξιολογημένου προγράμματος επικεντρωμένης πρόληψης «FreD goes net» στο σχολικό περιβάλλον, το Αντιναρκωτικό Συμβούλιο Κύπρου ΑΣΚ προχώρησε το Φθινόπωρο του 2010 σε συνεργασία με την Υπηρεσία Συμβουλευτικής και Επαγγελματικής Αγωγής του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού και τις Υπηρεσίες Ψυχικής Υγείας του Υπουργείου Υγείας στην δημιουργία πρωτοκόλλου για εφαρμογή του νέου τροποποιημένου προγράμματος «FreD goes to school» για νεαρούς καπνιστές στα σχολεία Μέσης Εκπαίδευσης και πιο συγκε-κριμένα στα Γυμνάσια. Το εν λόγω πρόγραμμα αποτελεί μετεξέλιξη του επιτυχημένου προγράμματος FreD goes net.

Η εν λόγω διαδικασία σύμφωνα με το καινούριο πρωτόκολλο συνεργασίας σχεδιάστηκε έτσι ώστε να προσεγγίζει έγκαιρα τους νεαρούς καπνιστές στα γυμνάσια, με στόχο την αποτροπή της εξάρτησης από το καπνό και μείωση του αριθμού των νεαρών καπνιστών στα σχολεία. Σύμφωνα με το πρωτόκολλο συνεργασίας οι νεαροί καπνιστές, οι οποίοι και θα εντοπίζονται στο σχολικό χώρο ή σε σχολικές εκδηλώσεις να καπνίζουν, θα παραπέμπονται στη Διεύθυνση του σχολείου η οποία και θα δίνει τη δυνατότητα στο μαθητή να παρακολουθήσει το πρόγραμμα έγκαιρης παρέμβασης «FreD goes to school» αντί της λήψης των παιδαγωγικών μέτρων που θα έπρεπε να ληφθούν.

Στα πλαίσια ενός 8ώρου βιωματικού προγράμματος, οι μαθητές θα έχουν την ευκαιρία να διευρύνουν τις γνώσεις τους γύρω από τις νόμιμες ουσίες εξάρτησης (καπνός και αλκοόλ) και τις επιδράσεις τους, να ενημε-ρωθούν για το νομικό πλαίσιο γύρω από την χρήση καπνού και αλκοόλ, να προβληματιστούν και να αξιολογήσουν την συμπεριφορά που έχουν αναπτύξει σε σχέση με το κάπνισμα, να αλλάξουν την συμπεριφορά τους γύρω από τη χρήση, να αναπτύξουν ατομικές και κοινωνικές δεξιότητες διαχείρισης του κινδύνου και να αναπτύξουν το αίσθημα της ευθύνης και τέλος

να ενημερωθούν για υπηρεσίες που μπορούν να αποταθούν για περαιτέρω θεραπεία.

Η δημιουργία του πρωτοκόλλου συνεργασίας έγινε από λειτουργούς της Υπηρεσίας Συμβου-λευτικής και Επαγγελματικής Αγωγής, οι οποίοι και θα έχουν τον κύριο ρόλο στην εφαρμογή του προγράμματος, λειτουργούς των Υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας, οι οποίοι και διαμόρφωσαν το εκπαιδευτικό εργαλείο, έχουν εκπαιδεύσει τους σύμβουλους καθηγητές και οι οποίοι θα πραγματοποιούν την επιστημονική εποπτεία του προγράμματος και τέλος, λειτουργούς του Αντι-ναρκωτικού Συμβουλίου Κύπρου, το οποίο και

θα συντονίζει το όλο έργο.

Τον Ιανουάριο του 2011 έχουν εκπαιδευτεί

20 καθηγητές συμβουλευτικής και επαγγελ-

ματικής αγωγής οι οποίοι και θα λάβουν μέρος

στη πιλοτική εφαρμογή του προγράμματος στα

Γυμνάσια παγκύπρια, το 2ο σχολικό τετράμηνο

του 2011 και την σχολική χρονιά 2011-12.

Στις 11 Απριλίου 2011, σε μια σεμνή τελετή

στο Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού και

στην παρουσία του Υπουργού Παιδείας, του

Υπουργού Υγείας και του Προέδρου του Αντι-

ναρκωτικού Συμβουλίου υπογράφηκε το

πρωτόκολλο συνεργασίας, του οποίου η

εφαρμογή θα ξεκινήσει άμεσα, επιδιώκοντας

στην επιτυχή καθιέρωση του και επέκταση του

στα γυμνάσια παγκύπρια.

Μαρία Πεγλιτσή, Λειτουργός ΑΣΚ

Safer Nights Πρόγραμμα Ασφαλούς Νυχτερινής Διασκέδασης

10 11

ΤΟ ΑΛΚΟΟΛ, ΜΕΤΑ ΤΟΝ ΚΑΠΝΟ, ΑΠΟΤΕΛΕΙ ΤΗΝ ΠΙΟ ΔΙΑΔΕΔΟΜΕΝΗ ΟΥΣΙΑ ΧΡΗΣΗΣ ΣΤΗΝ ΟΛΛΑΝΔΙΑ. ΕΚΤΙΜΑΤΑΙ ΟΤΙ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟ ΑΠΟ ΤΟ 10% ΤΟΥ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ ΑΝΩ ΤΩΝ 16 ΕΤΩΝ ΕΙΝΑΙ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΚΟΙ ΧΡΗΣΤΕΣ ΑΛΚΟΟΛ. ΟΙ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟΙ ΑΠΟ ΑΥΤΟΥΣ ΔΕΝ ΕΧΟΥΝ ΚΑΜΙΑ ΕΠΑΦΗ ΜΕ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑΣ.

:

Αξιολόγηση της διαδικασίας:

προσδιορίζει κατά πόσο εφαρμόστηκε μια παρέμβαση ή ένα πρόγραμμα και με ποιό τρόπο. Απαντά δηλαδή στην ερώτηση αν πραγματικά προσεγγίστηκε η ομάδα που είχε προσδιοριστεί αρχικά ως ομάδα στόχου.

«ΠΙΛΟΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΘΑΔΟΝΗΣ ΓΙΑ ΑΣΤΕΓΟΥΣ ΧΡΗΣΤΕΣ ΗΡΩΙΝΗΣ» («Safetynet Methadone Pilot in Hostel for homeless heroin users»).

Τύπος προγράμματος: θεραπεία

Ομάδα στόχος: ενήλικες

Γενικός στόχος: η μείωση ή η διακοπή της χρήσης ηρωίνης ανάμεσα στους άστεγους χρήστες.

Γενικές πληροφορίες και μεθοδολογία:

Η Στέγη Πρώτων Βοηθειών του Δουβλίνου έχει τη δυνατότητα να παρέχει διαμονή σε 30 άστεγους. Οι περισσότεροι ένοικοι είναι συνήθως ενδοφλέβιοι χρήστες ηρωίνης, οι οποίοι δεν έχουν ενταχθεί σε κανένα πρόγραμμα θεραπείας και στους οποίους χορηγείται μεθαδόνη εντός της στέγης.

Οι άστεγοι χρήστες αποτελούν μια ομάδα υψηλού κινδύνου για ασθένειες που σχετίζονται με τη χρήση. Η παροχή των υπηρεσιών βασίζεται στο γεγονός ότι η υγεία και η κοινωνική λειτουργία των άστεγων χρηστών ηρωίνης θα σημειώσει σημαντική βελτίωση με την παροχή επιτόπιας ιατρικής φροντίδας, ανταλλαγής συριγγών και παροχής μεθαδόνης. Εικάζεται ότι, με την παροχή υπηρεσιών εντός της στέγης, οι συμμετέχοντες θα παρουσιάζουν λιγότερα προβλήματα υγείας, θα είναι λιγότερο κοινωνικά απομονωμένοι και θα βρίσκονται πιο κοντά σε κοινωνικές υπηρεσίες.

Στο πρόγραμμα απασχολούνται περίπου 10-12 άτομα, ιατροί, νοσηλευτές και προσωπικό της στέγης.

Το Ιρλανδικής καταγωγής πρόγραμμα είναι καταχωρημένο στη βάση βέλτιστων πρακτικών του ΕΚΠΝΤ και έτυχε αξιολόγησης της διαδικασίας. Η αξιολόγηση περιλαμβάνει τα πιο κάτω ποιοτικά στοιχεία από διάφορες πηγές:

α) Φαρμακοποιός: αναφέρει ότι δεν αντιμετώπισε προβλήματα με τους χρήστες ηρωίνης και ότι υπήρχε στενή συνεργασία με τους ιατρούς για τη χορήγηση μεθαδόνης.

β) Προσωπικό της στέγης: αναφέρει ικανοποίηση από την εισαγωγή του προγράμματος μεθαδόνης στη στέγη και εισηγείται την επέκταση του προγράμματος και εκτός της στέγης.

γ) Πλεονεκτήματα: Άμεση πρόσβαση σε επαγγελματίες υγείας και θεραπείας αποτοξίνωσης.Ελάχιστος χρόνος αναμονής για ένταξη στο πρόγραμμα.Εύκολη πρόσβαση σε εργαστηριακές αναλύσεις.Συμβουλευτική για ασφαλή χρήση και ανταλλαγή συριγγών.Γρηγορότερη και ευκολότερη σταθεροποίηση. Ευκαιρία συνέχισης της θεραπείας και εκτός της στέγης.

δ) Αδυναμίες:Περιορισμένη χωρητικότητα.Έλλειψη σύμβουλου τοξικοεξάρτησης.Έλλειψη ομαδικών δραστηριοτήτων.

(Για περισσότερες πληροφορίες βλέπε: www.emcdda.europa.eu).

«ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ

ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΟΥ

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ

ΑΥΤΟΒΟΗΘΕΙΑΣ

ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΧΡΗΣΗ

ΑΛΚΟΟΛ»(«Effectiveness of an online self-help programme for alcohol abuse»).

Τύπος προγράμματος: θεραπεία

Ομάδα στόχος: ενήλικες

Γενικός στόχος: η αξιολόγηση των αποτελε-σμάτων του διαδικτυακού προγράμματος αυτο-βοήθειας προβληματικών χρηστών αλκοόλ στο γενικό πληθυσμό.

Γενικές πληροφορίες και μεθοδολογία:

Το αλκοόλ, μετά τον καπνό, αποτελεί την πιο διαδεδομένη ουσία χρήσης στην Ολλανδία. Εκτιμάται ότι περισσότερο από το 10% του πληθυσμού άνω των 16 ετών είναι προβλη-ματικοί χρήστες αλκοόλ. Οι περισσότεροι από αυτούς δεν έχουν καμία επαφή με υπηρεσίες φροντίδας. Γι’ αυτό δημιουργήθηκε το διαδι-κτυακό πρόγραμμα αυτοβοήθειας «Πίνοντας λιγότερο».

Σύμφωνα με το θεωρητικό υπόβαθρο του προγράμματος, η παροχή βοήθειας μέσω του διαδικτύου μπορεί να είναι ελκυστική για άτομα, τα οποία δεν θέλουν να εκθέσουν την ιδιωτική τους ζωή και δεν έρχονται σε άμεση επαφή με επαγγελματίες υγείας. Γι αυτό, τα άτομα αυτά είναι πιο πιθανόν να ενταχθούν σε πρόγραμμα αυτοβοήθειας μέσω του διαδικτύου. Η συμμετοχή τους στο πρόγραμμα αυξάνει τη πιθανότητα κατανάλωσης λιγότερου αλκοόλ εφόσον το δομημένο πρόγραμμα διαδικτυακής αυτοβοήθειας βασίζεται σε αρχές αποτελεσματικών παρεμβάσεων.

Στην ιστοσελίδα του προγράμματος παρουσιά-ζονται πληροφορίες για το πρόγραμμα, οργα-νισμοί και υπηρεσίες φροντίδας και γενικές πληροφορίες για την κατανάλωση αλκοόλ. Προτείνεται η συμμετοχή στο πρόγραμμα για τουλάχιστο έξι εβδομάδες. Το πρόγραμμα αυτοβοήθειας εμπεριέχει τρία στάδια τα οποία πρέπει να ακολουθούνται επανειλημμένα: 1) προετοιμασία διακοπής ή μείωσης της κατα-νάλωσης του αλκοόλ, 2) απόφαση για διακοπή ή μείωση της κατανάλωσης αλκοόλ και προσ-διορισμό στόχων και 3) εκτέλεση του σχεδίου διακοπής ή μείωσης της κατανάλωσης αλκοόλ. Στην ιστοσελίδα είναι επίσης δυνατή η χρήση

διαδραστικών ασκήσεων και η συμπλήρωση ημερολογίου. Ταυτόχρονα, οι συμμετέχοντες έχουν τη δυνατότητα να ανταλλάξουν πληρο-φορίες και εμπειρίες ανώνυμα, μέσω του διαδι-κτυακού φόρουμ. Παράλληλα, στην ιστο-σελίδα του προγράμματος παρουσιάζονται επιπρόσθετες πληροφορίες για πρόληψη της υποτροπής και για στρατηγικές χειρισμού των υποτροπών.

Το Ολλανδικής καταγωγής πρόγραμμα είναι καταχωρημένο στη βάση βέλτιστων πρακτικών του ΕΚΠΝΤ και έτυχε αξιολόγησης του αποτε-λέσματος.

Τα αποτελέσματα της αξιολόγησης κατέδειξαν ότι έξι και δώδεκα μήνες μετά την ολοκλήρωση του γνωσιο-συμπεριφοριστικού διαδικτυακού προγράμματος οι συμμετέχοντες:

• κατανάλωναν λιγότερο αλκοόλ σε σύγκριση με τους υπόλοιπους συμμετέχοντες.

• περιόριζαν συχνότερα την κατανάλωση αλκοόλ στα όρια υπεύθυνης κατανάλωσης σύμφωνα με τις κατευθυντήριες γραμμές του προγράμματος.

(Για περισσότερες πληροφορίες βλέπε: www.emcdda.europa.eu).

Νατάσα Σαββοπούλου, Λειτουργός ΕΚΤΕΠΝ

AUSTRALIAN NATIONAL COUNCIL ON DRUGSwww.ancd.org.auΤο Εθνικό Συμβούλιο της Αυστραλίας για τα Ναρκωτικά (ANCD) είναι το κύριο σώμα με

συμβουλευτικό ρόλο προς την κυβέρνηση της χώρας αυτής, για το ζήτημα της πολιτικής που

χαράσσεται και εφαρμόζεται στον τομέα των ουσιοεξαρτήσεων. Ως συμβουλευτικό σώμα,

διεκδικεί τον κρίσιμης σημασίας ρόλο, να διασφαλίζει ότι θα εισακουστεί η φωνή της τοπικής

κοινωνίας σε ότι αφορά την πολιτική και τις στρατηγικές για τα ναρκωτικά. Το συμβούλιο

δημιουργήθηκε ως απάντηση της Ομοσπονδιακής Κυβέρνησης με στόχο τη μείωση της βλάβης

της χρήσης ναρκωτικών στην κοινότητα. Προς την επίτευξη αυτού του στόχου, η εξασφάλιση της

συνοχής των διάφορων πολιτικών και στρατηγικών στον τομέα των ναρκωτικών και του αλκοόλ,

με το Εθνικό Στρατηγικό Πλαίσιο για τα Ναρκωτικά (National Drug Strategic Framework), αποτελεί

σημαντικό μέρος του έργου του ANCD. Το ANCD συμβουλεύει, προασπίζει και εκπροσωπεί

με στόχο τον εμπλουτισμό της συνεργασίας μεταξύ κυβέρνησης και τοπικής κοινωνίας,

τροφοδοτώντας με ανεξάρτητες και εξειδικευμένες συμβουλές σε όλα όσα αφορούν στις

νόμιμες και παράνομες ουσίες εξάρτησης.

Στην αρχική σελίδα βρίσκεται ένας αρκετά μεγάλος αριθμός επιλογών για τον ενδιαφερόμενο.

Ιδιαίτερα χρήσιμη φαίνεται και η παροχή συγκεκριμένου link (‘Get Help’) με τηλέφωνα και

διευθύνσεις θεραπευτικών δομών για όσους χρήστες της ιστοσελίδας αναζητούν θεραπεία

ή συμβουλευτική. Όμως εκτός αυτού υπάρχουν και άλλες χρήσιμες επιλογές στην αρχική

σελίδα, όπως γενικές πληροφορίες για τις ουσίες (‘Drugs in Australia’) - για παράδειγμα, στην

σελίδα http://www.ancd.org.au/drugs-in-australia/national-data.html, μας παρέχονται καίρια

εθνικά δεδομένα, όπως η Ετήσια Εθνική Έκθεση για τις παράνομες ουσίες, διάφορες έρευνες

και επισκοπήσεις για τη χρήση ναρκωτικών, καπνού και αλκοόλ στο σχολικό πληθυσμό κλπ.

Επίσης στην αρχική σελίδα, αξίζει να αναφερθεί και η πρωτότυπη διασύνδεση ‘Positive Stories’,

η οποία παραθέτει πραγματικές ιστορίες από άτομα που έδωσαν την μάχη με την εξάρτηση, και

νίκησαν.

Ο ιστότοπος είναι ιδιαίτερα πλούσιος και πληροφοριακός. Παρέχονται και εκδόσεις του ANCD

για ειδικά θέματα όπως τη θεραπεία με υποκατάστατα, τις παρεμβάσεις σε ειδικές πληθυσμιακές

ομάδες, καθώς και το περιοδικό του Συμβουλίου, ‘Of Substance’, το οποίο εκδίδεται τρείς φορές

ετησίως και περιέχει πολλά ενδιαφέροντα άρθρα που απευθύνονται τόσο στους ειδικούς, όσο

και στο μέσο αναγνώστη.

ΠΗΓΕΣ ΣΤΟ ΔΙΑΔΥΚΤΙΟ

Σύμφωνα με την ιστοσελίδα, τα αποτελέσματα του πρώτου χρόνου της νέας εκστρατείας Help 2.0, είναι ήδη εντυπωσιακά:

• Το 48% των Ευρωπαίων έχει δει την εκστρατεία (68% των νέων).

• 89% των νέων στην Ευρώπη κατάλαβαν ότι υπάρχει διαθέσιμη βοήθεια.

• Ο δικτυακός τόπος www.help-eu.com είχε 4 εκατομμύρια επισκέπτες.

• Πάνω από 360 εθνικές εκδηλώσεις διοργανώθηκαν σε όλη την Ευρώπη.

• Περισσότερα από 1000 σχόλια ατόμων που διέκοψαν το κάπνισμα, συγκεντρώθηκαν μέσω του διαδικτύου και των εκδηλώσεων του “Help”.

• Περισσότεροι από 100.000 Ευρωπαίοι μέτρησαν τα επίπεδα τους σε μονοξείδιο του άνθρακα που συνδέεται με το κάπνισμα.

• Περισσότερα από 1.000 άρθρα και εκθέσεις εμφανίστηκαν στα μέσα ενημέρωσης.

ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΟΡΙΖΟΝΤΙΑΣ ΟΜΑΔΑΣ ΓΙΑ ΤΑ ΝΑΡΚΩΤΙΚΑ ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ, 5 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2011

Τη συνάντηση απασχόλησε, μεταξύ άλλων, το θέμα των νέων συνθετικών ουσιών, ένα φαινόμενο που απασχολεί όλα τα Κράτη Μέλη τα οποία συγκλίνουν όλο και περισσότερο στην θέση ότι η λύση στο θέμα αυτό θα πρέπει να είναι ευρωπαϊκή και όχι εθνική, αφού τα νομικά μέτρα που εφαρμόζονται σε μεμο-νωμένη βάση δεν φαίνεται να είναι αποτελεσματικά.

Σε σχέση με το θέμα, το ΕΚΠΝΤ πληροφόρησε τα ΚΜ αναφορικά με το σύστημα έγκαιρης προειδοποί-ησης που λειτουργεί και υπογράμμισε τη σημασία εξεύρεσης συστήματος που θα προειδοποιεί εκ των προτέρων και όχι να πληροφορεί μετά την εξεύρεση των νέων ουσιών. Παράλληλα, υπογράμ-μισε ότι τα ΚΜ θα πρέπει να παραμείνουν ψύχραιμα, χωρίς να προβαίνουν σε υπερβολικές εκτιμήσεις, οδηγώντας πολλές φορές σε αχρείαστη προβολή και δημοσιότητα των ουσιών αυτών.

Σε ότι αφορά την πρόσφατη Σύνοδο των Ηνωμένων Εθνών στη Βιέννη, αναφέρθηκε ότι τα τρία σχέδια ψηφίσματος της Ε.Ε έτυχαν ευρύτατης στήριξης, ενώ μεγάλο ενδιαφέρον επιδείχτηκε αναφορικά με την αντιμετώπιση των «Legal Highs» από την Ε.Ε και τονίστηκε ότι η Ε.Ε παραμένει πρωτοπόρος σε πολλά θέματα. Κρίσιμα άλλα θέματα, που συζητή-θηκαν στη Σύνοδο αφορούσαν στη χρήση ναρκω-τικών για ιατρικούς σκοπούς, τη στήριξη αφρι-κανικών χωρών στην πάταξη, το Σύμφωνο των Παρισίων για το θέμα του Αφγανιστάν, την οδήγηση υπό την επήρεια ουσιών κλπ.

Τόνια Παγιάτα, Εκτελεστική Γραμματέας ΑΣΚ

ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΟΜΑΔΑΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΤΩΝ ΕΘΝΙΚΩΝ ΕΣΤΙΑΚΩΝ ΣΗΜΕΙΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΩΘΗΣΗ ΒΕΛΤΙΣΤΩΝ ΠΡΑΚΤΙΚΩΝ ΛΙΣΣΑΒΟΝΑ, 12 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2011

Στις 12 Απριλίου 2011 πραγματοποιήθηκε στη Λισσαβόνα συνάντηση της ομάδας εργασίας για την προώθηση βέλτιστων πρακτικών. Στόχοι της συνάντησης ήταν:1. Η περαιτέρω προώθηση των βέλτιστων πρακτικών.2. Η επεξήγηση του κύκλου παραγωγής βέλτιστων πρακτικών του ΕΚΠΝΤ.3. Η εξεύρεση τρόπων και καναλιών προώθησης των βέλτιστων πρακτικών στα κράτη μέλη.4. Η αναγνώριση του ρόλου των εθνικών εστιακών σημείων.

5. Η διερεύνηση μελλοντικών δραστηριοτήτων.

Μεταξύ άλλων, συζητήθηκαν το θέμα δημι-ουργίας πλατφόρμας επικοινωνίας και ανταλ-λαγής πληροφοριών μεταξύ των κρατών μελών, η έλλειψη τεκμηριωμένης πληροφόρησης και βέλτιστων πρακτικών σχετικά με τις νέες ουσίες (μεφεδρόνη & φεντανύλ) καθώς και η ανάγκη για εστίαση στην εφαρμογή των παρεμβάσεων μείωσης της ζήτησης.

Νατάσα Σαββοπούλου, Λειτουργός ΕΚΤΕΠΝ

ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΕΘΝΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΔΡΑΣΕΩΝ ΓΙΑ ΤΟ ΑΛΚΟΟΛ ΛΟΥΞΕΜΒΟΥΡΓΟ, 1-2 ΜΑΡΤΙΟΥ 2011

Η 8η Συνάντηση της Επιτροπής Εθνικής Πολιτικής και Δράσεων για το Αλκοόλ πραγματοποιή-θηκε στο Λουξεμβούργο στις 1-2 Μαρτίου του 2011. Η Κύπρος συμμετέχει στις συναντήσεις της επιτροπής που πραγματοποιούνται δύο φορές τον χρόνο, και από τον Ιανουάριο του 2011 εκπροσω-πείται το ΑΣΚ.

Κατά τη διάρκεια της συνάντησης έγινε παρου-σίαση για τα σημερινά δεδομένα αναφορικά με την Ευρωπαϊκή Στρατηγική για το Αλκοόλ και ενημέρωση της Επιτροπής πως για σκοπούς αξιολόγησης της ευρωπαϊκής στρατηγικής θα εμπλακούν τα κράτη μέλη και το Ευρωπαϊκό Φόρουμ για την Υγεία και το Αλκοόλ. Περαιτέρω, κράτη μέλη συμπεριλαμβανομένης της Γαλλίας, της Ελβετίας και της Πορτογαλίας παρουσί-ασαν εξελίξεις όσον αφορά στις Πολιτικές για το Αλκοόλ που εφαρμόζουν, και ακολούθησε σύντομη αναφορά από κάθε κράτος μέλος για εξελίξεις που αφορούν στο αλκοόλ στην χώρα τους. Ακολούθως η Επιτροπή ενημέρωσε τα κράτη μέλη για τις δραστηριότητες της Επιστημονικής Ομάδας όσον αφορά στο αλκοόλ και το εργασιακό περιβάλλον, τη μελέτη για τα αλκοολούχα ποτά και την απήχηση στους ανήλικους και τη μελέτη ως προς την τιμολόγηση οινοπνευματωδών ποτών.

Στο πλαίσιο της συνάντησης, πραγματοποιήθηκε επίσης σεμινάριο σε θέματα συλλογής στοιχείων, δεικτών και ορισμών. Οι συζητήσεις επικεντρώ-θηκαν στις προκλήσεις όσον αφορά στη συλλογή στοιχείων καθώς και στη δημιουργία ευκαιριών για εδραίωση συνεργειών. Τέλος, εμπειρογνώμονες από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας παρου-σίασαν την Διεθνή Στρατηγική για το Αλκοόλ και πιθανούς τρόπους εφαρμογής της σε εθνικό επίπεδο και τις εργασίες του ΠΟΥ για την πραγμα-τοποίηση νέου σχεδίου δράσης για το αλκοόλ για την ευρωπαϊκή περιφέρεια.


ΟΜΑΔΑ ΠΟΜΠΙΝΤΟΥ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ ΣΤΡΑΣΒΟΥΡΓΟ, 30-31 ΜΑΡΤΙΟΥ

Η 68η Συνάντηση Μονίμων Αντιπροσώπων πραγ-ματοποιήθηκε στο Στρασβούργο στις 30-31 Μαρτίου του 2011. Στη συνάντηση έγινε συζήτηση για τις δραστηριότητες της ΟΠ για το έτος 2011, όπως έχουν υιοθετηθεί από τους ΜΑ, συμπερι-λαμβανομένων δεικτών αποτελεσματικότητας πολιτικής, οδική διακίνηση ναρκωτικών, πρόληψη παρεκτροπής πρόδρομων ουσιών, υπηρεσίες ελέγχου ναρκωτικών στα ευρωπαϊκά αεροδρόμια, EXASS ΝΕΤ, εκπαίδευση για τους φορείς χάραξης πολιτικής για τα ναρκωτικά, Ευρωπαϊκό Βραβείο Πρόληψης για τα Ναρκωτικά 2012, Συμβου-λευτικό Φόρουμ Νεολαίας στην πρόληψη για τα Ναρκωτικά, και Μεσογειακό Δίκτυο. Έγινε επίσης παρουσίαση των επιπρόσθετων δραστηριοτήτων όπως Πρόληψη της χρήσης εξαρτησιογόνων ουσιών στον εργασιακό χώρο (Γαλλία), Υποστή-ριξη της ανάπτυξης, της εφαρμογής και της αναθε-ώρησης των εθνικών πολιτικών για τα ναρκωτικά (Γαλλία), συνέδριο σχετικά με τα ναρκωτικά στις φυλακές στη νοτιοανατολική Ευρώπη (πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας), κατευθυντήριες γραμμές όσον αφορά στη μείωση της προσφοράς των ναρκωτικών σε παγκόσμια κλίμακα (Ρωσική Ομοσπονδία).

Μέσα στα πλαίσια στήριξης κυβερνήσεων όσον αφορά στην ανάπτυξη πολιτικής για τα ναρκωτικά σε κράτη μέλη της ΟΠ, προτάθηκε στους Μόνιμους Αντιπροσώπους όπως υιοθετήσουν έγγραφο πολιτικής που συμπεριλαμβάνει βασικές αρχές. Ένα τέτοιο έγγραφο θα παρέχει καθοδήγηση για τους ιθύνοντες στην ανάπτυξη, την αναθεώρηση, και την εφαρμογή των πολιτικών για τα ναρκωτικά, των στρατηγικών και των δράσεων. Το προσχέδιο εγγράφου λαμβάνει υπόψη την εμπειρία από τα κράτη μέλη, και τα σχετικά υπάρχοντα εργαλεία και τα όργανα, ειδικότερα από το EMCDDA, το WHO και το UNODC.


FINDINGShttp://findings.org.ukΗ ιστοσελίδα FINDINGS είναι αποτέλεσμα της συνεργασίας τριών Βρετανικών μη-κυβερνητικών υπηρεσιών: του Drugscope, του Alcohol Concern και του National Addiction Centre, με κοινό γνώμονα το ενδιαφέρον τους για την έρευνα, την πληροφόρηση και τις εφαρμοσμένες πρακτικές στον τομέα των ναρκωτικών και του αλκοόλ στο Ηνωμένο Βασίλειο. Στόχος της συνεργασίας είναι η καλύτερη διασύνδεση του τομέα της έρευνας με τον τομέα της εφαρμοσμένης πρακτικής στα προβλήματα.

Η ιδέα για την ιστοσελίδα FINDINGS ξεκίνησε το 2006 ως αποτέλεσμα της διεύρυνσης του ομώνυμου περιοδικού έντυπου ‘FINDINGS’, το οποίο είχε ως στόχο να παρέχει στους συνδρομητές του την επιστημονική τεκμηρίωση που χρειάζονταν για να βελτιώσουν την αποτελεσματικότητα των παρεμβάσεων τους στην θεραπεία, την πρόληψη και την απάλειψη των προβλημάτων που συνδέονται με την χρήση αλκοόλ και ναρκωτικών.

Στην οικοσελίδα, εάν ο χρήστης επιλέξει το ‘Latest Findings’ (http://findings.org.uk/e-bank.htm), μπορεί να βρει εκτενείς χρήσιμες περιλήψεις των κύριων ερευνητικών αποτελεσμάτων για τα έτη 2008-2011. Ένα δείγμα τίτλων που συνοψίζονται στις μηνιαίες αυτές περιλήψεις συμπε-ριλαμβάνει την θεματολογία «επίδραση των εθνικών στρατηγικών στην ηπατίτιδα Γ», «Γνωστική - Συμπεριφοριστική Θεραπεία για κατάθλιψη σχετιζόμενη με προβλήματα αλκοολισμού», «Η επίδραση της εφαρμογής του νόμου περί ναρκωτικών στη βία που σχετίζεται με τα ναρκωτικά» κλπ.

Αν δεν ήταν αυτό ήδη αρκετό, η επιλογή ‘Browse Magazine’ μας φέρνει στα τεύχη 1-15 του περιοδικού FINDINGS, με δυνατότητα εκτύπωσης σε PDF των θεματικών ενοτήτων και των άρθρων του περιοδικού. Η ιστοσελίδα είναι σχεδόν παντού διαδραστική, ζητώντας ενεργά από τον αναγνώστη την άποψη και τα σχόλια του. Πρόκειται αδιαμφισβήτητα για ένα ιστότοπο ο οποίος βρίσκεται ανάμεσα στις προτιμήσεις κάθε επαγγελματία στο χώρο των ουσιοεξαρτήσεων.

HELPwww.help-eu.comΗ εκστρατεία «Help-για μια ζωή χωρίς τσιγάρο» της Ευρωπαϊκής Επιτροπής διεξήχθη και στα 27 Κράτη Μέλη της Ε.Ε και υπήρξε μία από τις μεγαλύτερες εκστρατείες ευαισθητοποίησης για τη δημόσια υγεία που έγινε ποτέ στον κόσμο. Η πρώτη εντύπωση του επισκέπτη στην ιστοσελίδα, είναι η έκπληξη με την παροχή της σελίδας σε 34 διαφορετικές Ευρωπαϊκές γλώσσες, μεταξύ των οποίων και η Ελληνική, με συγκεκριμένο link για την Κύπρο (http://cy-el.help-eu.com/pages/index-26.html). Εκεί βρίσκουμε την οικοσελίδα με τίτλο ‘Για μια ζωή χωρίς τσιγάρο’.

Με δεδμένο ότι οι παθήσεις που σχετίζονται με το κάπνισμα αποτελούν σήμερα από μόνες τους τις πιο διαδεδομένες αιτίες θανάτου στην Ευρώπη (το κάπνισμα ευθύνεται για περισσότερους από 650.000 θανάτους κάθε χρόνο στην Ευρωπαϊκή Ένωση, δηλαδή έναν στους επτά θανάτους, αριθμός που περιλαμβάνει 19.000 θανάτους από παθητικό κάπνισμα), στις 31 Μαΐου 2009, την Παγκόσμια Ημέρα κατά του Καπνίσματος, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ξεκίνησε στις 27 Χώρες Μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης τη δεύτερη φάση της μεγάλης της εκστρατείας για την πρόληψη και τη διακοπή του καπνίσματος, καθώς και την πληροφόρηση για τους κινδύνους από το παθητικό κάπνισμα. Η πρώτη φάση της εκστρατείας πραγματοποιήθηκε από το 2005 έως το 2008, και είχε ως κύριο στόχο τα νεαρά άτομα. Η εκστρατεία «Help» στόχευε στο να προσφέρει βοήθεια ώστε να μην ξεκινά κανείς το κάπνισμα και να αντιστέκεται στην πίεση από τον περίγυρό του ή στην αντιμετώπιση του προβλήματος του παθητικού καπνίσματος. Η νέα εκστρατεία ονομάζεται Help 2.0 και απευθύνεται ξανά σε όσους επιθυμούν να διακόψουν το κάπνισμα, να μην το αρχίσουν και στους υπόλοιπους που είναι παθητικοί καπνιστές. Πρωτότυπη φαίνεται επίσης η δυνατότητα καταχώρησης του προσωπικού κινητού για την αποστολή συμβουλών (‘Help in my pocket’), καθώς και η εγγραφή στην σελίδα για e-coaching και τηλεφωνική υποστήριξη.

Βύρωνας Γκέιστ, Λειτουργός ΕΚΤΕΠΝ

ΗΜΕΡΟΛOΓΙΟ

ΜΠΟΡΕI Η ΧΡHΣΗ ΚAΝΝΑΒΗΣ ΝΑ ΟΔΗΓHΣΕΙ ΣΤΗ ΧΡHΣΗ AΛΛΩΝ

ΠΑΡAΝΟΜΩΝ ΟΥΣΙΩΝ ΕΞΑΡΤΗΣΗΣ?

Ναι n

Όχι n

Ίσως n

Για να ψηφίσετε μπορείτε να επισκεφθείτε την ιστοσελίδα του ΕΚΤΕΠΝ: www.ektepn.org.cy

ΑΝAΛΥΣΗ ΛΥΜAΤΩΝ, Μια Ανερχόμενη ΕπιστήμηΜε τη βοήθεια των προηγμένων τεχνολογιών και των τεχνικών ανίχνευσης, οι οποίες

αναπτύχθηκαν τα τελευταία 30 χρόνια, οι ειδικοί σήμερα μπορούν να ανιχνεύσουν και

να ποσοτικοποιήσουν υπολείμματα ναρκωτικών ουσιών σε υγρά, ακόμα και σε πολύ

μικρές ποσότητες.

Με τη δειγματοληψία για παράδειγμα ακαθαρσιών από υπονόμους, οι επιστήμονες

μπορούν να λάβουν ακριβείς μετρήσεις για τη συνολική ποσότητα ναρκωτικών που

καταναλώθηκε σε μια κοινότητα, με τη μέτρηση των επιπέδων παράνομων ουσιών οι

οποίες μεταβολίζονται και αποβάλλονται στη συνέχεια, από τον ανθρώπινο οργανισμό,

μέσω των ούρων.

Όπως αναφέρει ο Διευθυντής του Ευρωπαϊκού Κέντρου για τα Ναρκωτικά, «η πιθανότητα

μιας νέας τεχνικής για τον υπολογισμό της έκτασης της χρήσης παράνομων ουσιών σε

ένα συγκεκριμένο πληθυσμό, αποτελεί εντυπωσιακή και υποσχόμενη προοπτική».

Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την ανάλυση λυμάτων, επισκεφθείτε τις

εκδόσεις του ΕΚΠΝΤ στην ιστοσελίδα: www.emcdda.europa.eu.

6 ΙΟΥΝIΟΥ: Συνάντηση Μεσογειακού Δικτύου “MedNet”

Ομάδας Πομπιντού. Θα πραγματοποιηθεί στο Παρίσι. Συμμετοχή ΑΣΚ.

15-17 ΙΟΥΝIΟΥ: «Conference on EU Consensus on Minimum

Quality Standards and Benchmarks for Drug Demand Reduction». Το συνέδριο

θα πραγματοποιηθεί στις Βρυξέλλες και διοργανώνεται από την Ουγγρική προεδρία της

Ε.Ε. Συμμετοχή ΑΣΚ.

20 ΙΟΥΝIΟΥ: Συνάντηση Ομάδας του Δουβλίνου, Βρυξέλλες.

Συμμετοχή ΑΣΚ.

21 ΙΟΥΝIΟΥ: Συνάντηση Οριζόντιας Ομάδας για τα

Ναρκωτικά, Βρυξέλλες. Συμμετοχή ΑΣΚ.

21-22 ΙΟΥΝIΟΥ: Ετήσια Συνάντηση για το Δείκτη Επικράτησης

στο Γενικό Πληθυσμό. Θα πραγματοποιηθεί στη Λισσαβόνα. Συμμετοχή ΕΚΤΕΠΝ.

22 ΙΟΥΝIΟΥ: Πολιτικός Διάλογος μεταξύ Ε.Ε και Η.Π.Α,

Βρυξέλλες. Συμμετοχή ΑΣΚ.

27-29 ΙΟΥΝIΟΥ: «XIII High Level meeting between EU and LAC countries». Θα

πραγματοποιηθεί στην Κολομβία.

2011

IOYNIOΣ-ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ

Documents

ΣΚΙΑΓΡΑΦΗΣΗ 43