ژماره 463

مه ترس��یدارترین كۆمپانی��ای نه وت ل��ه روی ژینگه وه ، ماوه ی زیاتر له دو ساڵ و نیوه هاتۆته ناوچه ی قه ره داغی س��لێمانی ، به بێ ئه وه ی نه ده سته ی ژینگه ی حكومه ت و نه لیژنه ی ژینگه ی په رله مان، ئاگاداری شێوازی كاركردنی ئ��ه م كۆمپانیایه له كاتێك��دا ب��ن، له مه ترس��یدارترین یه كێ��ك وه ك كۆمپانیاكانی جیهان بۆ س��ه ر ژینگه

له قه ڵه مدراوه .

رێكخ��راوه به ئاوێن��ه : تایب��ه ت ژینگه ییه كانی به شدار بوی كۆڕبه ندی ئابوری داڤۆس، كه پێنجش��ه ممه ی ئه نجام��درا، له سویس��را راب��ردو وه ك ش��یڤرۆنیان كۆمپانی��ای گه وره تری��ن كۆمپانیای پیس��كه ری ژینگ��ه ی جیه��ان له قه ڵه م��دا، به و پێیه ی به ه��ۆی كاره كانیه وه هه زاران كه س له و واڵتان��ه ی ئه م كۆمپانیایه كاری تێدا ده كات توشی شێرپه نجه و

نه خۆش��ی بون. كۆمپانیای شیڤرۆن كاوه ی زیاتر له دو ساڵه روبه ری 531 كیلۆمه تر چوارگۆشه ی له كێڵگه یه كی قه ره داغ وه رگرت��وه بۆ دۆزینه وه ی

نه وت.له باره ی كاریگه ری پیسبونی ژینگه له سه ر زیادبونی نه خۆشی شێرپه نجه له هه رێمی كوردس��تان، به ڕێوه به ری به ئاوێن��ه ی هی��وا نه خۆش��خانه ی یه كێكه ژینگه راگه یاند،"پیس��بونی

له هۆكاره كانی توش��بون به نه خۆشی شێرپه نجه ، بۆیه پێویسته رێوشوێنی پاراستنی بۆ بگیرێته به ر پێویس��ت ژینگه " هاوكات به پێی ئه و ئاماره ی كه له الیه ن فه رمانگه ته ندروستیه كانه وه بۆ س��اڵی 2014 راگه یه ن��را، ته نها له سلێمانی 1969 حاڵه تی شێرپه نجه

ده ستنیشانكراوه .ئه مه له كاتێكدایه لیژنه ی كاروباری په رله مانی ژینگ��ه ی ته ندروس��تی و

كوردس��تان ن��ه ك به دواداچونی��ان نه ك��ردوه ب��ۆ ش��ێوازی كاركردنی نه وتیانه ی كۆمپانیا ئه و ش��ێڤرۆن و له هه رێمی كوردستان كارده كه ن، به ڵكو هیچ ئه ندامێكی لیژنه كه یان پسپۆڕیی له ب��واری ژینگه دا نی��ه و زانیارییان نیه له باره ی ئه و مه ترس��ییانه ی كه كاركردنی كۆمپانیا نه وتیه كان له سه ر ژینگه دروس��تیده كه ن. س��ه رۆكی پاراس��تن و چاككردن��ی ده س��ته ی

ژینگه ی هه رێمی��ش ده ڵێت، "كه س نه هاتوه بڵێت ئ��ه و كۆمپانیایه ئه م كاره خراپان��ه ی ك��ردوه به رامب��ه ر تائێمه كوردستان، هه رێمی ژینگه ی

به دواداچون بۆ كاره كانیان بكه ین".

رۆژنامه یه كی سیاسیی گشتییه کۆمپانیای ئاوێنه ده ریده کات

ژماره )463( سێشەممە 2015/1/27

w w w . a w e n e . c o m

یه كخستنی هێزی پێشمه رگه ی

كوردستان په كده خرێت

4

ریکالم

6 12

17سه ركرده كانی گۆڕان

پێشبینی خۆیان له باره ی جێگرتنه وه ی

تاڵه بانی ئاشكراده كه ن

کۆمپانیای باڵڤ پەیک ئاوێنە دابەش دەکات نرخی 1000 دینار ته له فۆن: 3201274 تیراژ: 4500ناونیشان: سلێامنی گه ڕه کی شۆڕش- به رامبه ر ئاماده یی شۆڕشی کوڕان

دو ساڵه مه ترسیدارترین كۆمپانیای نه وت له سلێمانیه حكومه ت و په رله مانیش لێی بێئاگان

كۆلكه مه الو كۆلكه دیكتاتۆرو

كۆلكه تیرۆریست!

مه ال کرێکار پیاوێکی جه نجاڵ ئاشتی هه ورامی

عه ڕابی حکومه ت8

ئارام

ئه فسانه یه ک دوای 37 ساڵ

ریکالم

7

سه رۆک خۆی ده رناخات3

3

تایبه‌ت(463( سێشه ممه 22015/1/27

ریکالم

ئا: سه ردار قادر

ئه ندامێكی ته ڤگه ری ئازاد له زاخۆ له دوێنێوه بێسه روشوێن كراوه ،

ته ڤگه ری ئازادیش ده ڵێت ئاسایش له زاخۆ رفاندویانه ، به رپرسی ئاسایشی زاخۆش ده ڵێت "له فه یسبوك وتویه تی جیاوازی له نێوان داعش و پێشمه رگه

نییه ".

به رپرس��ی په یوه ندییه گشتییه كانی ته ڤگ��ه ری ئازادی ئه ب��و به كر مه جید پارتی ئاسایش��ی راگه یاند به ئاوێنه ی دامه زرێنه ری ده س��ته ی ئه ندامێك��ی ته ڤگ��ه ری ئازادی به ناوی )حه س��ه ن ساڵه ح زاخۆیی ( ده ڕه فێنن و له ئێستادا ئێم��ه وه ك ته ڤگه ری ئ��ازادی و خزم و له گه ڵ له په یوه ندیداین كه سوكاره كه ی به رپرس��ی په یوه ندییه كان��ی پارت��ی دیموكارت��ی كوردس��تان ب��ۆ ئه وه ی

ئازادبكرێت.ئ��ه و ئه ندام��ه ی ته ڤگ��ه ر ئاماژه ی به وه شكرد كه سوكاری زاخۆیی چونه ته الی ئه و ئاسایشانه ی كه ده ستگیریان ئێم��ه پێیانوت��ون ب��ه اڵم ك��ردوه ، زانیاریمان له س��ه ر نییه ، بۆیه ئێمه ش

وه ك ته ڤگه ری ئازادی تاسبه ی مۆڵه ت ده ده ینه ئاسایشی پارتی، ئه گه ر ئازاد نه كرێت به دڵنیاییه وه ده ست به چاالكی

مه ده نی ده كه ین.زاخۆی��ی پێش��تر ئه ندام��ی پارتی چاره س��ه ر ب��وه و تائێس��تا 11 جار ده ستگیراوه و دواتر ئازادكراوه ، به وته ی ئه بو به ك��ر ناوبراو هیچ كێش��ه یه كی

له گه ڵ هیچ كه س و الیه نێك نییه .له به رامبه ردا به رپرس��ی ئاسایش��ی زاخۆ شڤان كوردس��تانی له لێدوانێكدا بۆ ئاوێن��ه وتی "ئه و كه س��ه له تۆڕی كۆمه اڵیه ت��ی فه یس��بوك پۆس��تیكی ك��ردوه و وتویه تی جی��اوازی له نێوان داعش و پێش��مه رگه نییه ، بۆیه بڕیاری ب��ه اڵم ده رچ��وه ". ده س��تگیركردنی ئاش��كرای نه كرد ك��ه دادوه ر بڕیاری

دستگیركردنی داوه یان نا.ئ��ه و به رپرس��ه ی ئاسایش��ی زاخۆ وتیش��ی "زاخۆیی له زاخۆ ده س��تگیر نه كراوه و زانیاریش��مان نییه له شوێنی تر ده ستگیر كرابێت یان رای كردبێت، ب��ه اڵم له باره ی ئه وه ی كه ئاسایش��ی زاخ��ۆ رفاندویه تی یان ده س��تگیریان كردبێت، ئێمه به هه مو شێوه یه ك ره تی

ده كه ینه وه ".

ئا: سه ردار

له باره ی بانگێشت نه كردنی كورد بۆ كۆنگره ی له نده ن، په رله مانتاری HDP شاری جۆله مێرگ سه ر بهله په رله مانی توركیا عادیل زۆزانی بۆ ئاوێنه ده ڵێت "ئه گه ر له هه مو كۆڕوكۆبونه وه نێوده وڵه تییه كاندا

كوردی تێدا ئاماده نه بێت و بانگهێشت نه كرێت، زۆر به گرنگی نازانین و هه رچییه ك بڵێن و هه ر بڕیارێك

بده ن الی ئێمه گرنگی نییه ، چونكه هیچ كه سێك جگه له كورد

ناتوانێت گوزارشت له و ده رده سه ری و ده ربه ده ری و كوشتن و رفاندنه ی كورد

بكات و كه سیش بۆی نییه له بری كورد بڕیار بدات".

ل��ه و لێدوانه ی��دا ب��ۆ ئاوێن��ه ئه و ئام��اژه HDP په رله مانت��اری به وه شده كات كه پێویسته چۆن ئه مڕۆ ك��ورد له ب��ری هه مو جیهان ش��ه ڕی ده وڵه تی ئیس��المی )داعش( ده كات،

له به رامبه ردا هه مو ئه و واڵتانه رێزیان له ك��ورد گرتبایه و پێداگریان له س��ه ر ئه وه كردبایه كه له كۆنگره یه كی وه هادا پێویس��ته كورد بڕیاری خۆی هه بێت، بۆیه ئێم��ه وه ك هه ده په ره خنه له و كۆنگره یه ی له ن��ده ن ده گرین و پێیان ده ڵێین كه س ناتوانێت له جیاتی كورد قس��ه بكات، چونكه كورد قوربانی و رفاندن��ی كوش��تن و ده رب��ه ده ری و دوژمنی گه وره ترین روبه ڕوی بینیوه و بوه ته وه ، جیه��ان هه مو مرۆڤایه تی و كه چی كه سانی تر بۆ كۆنگره بانگهێشت كۆنگره یه و كه موكوڕی ئه وه ده كرێن، ناحه قییه ك��ه واڵتانی هاوپه یمانی دژه داعش به رامبه ر به كورد ده یكه ن، بۆیه

ئه نجامی كۆنگره كه به گرنگ نازانین.له باره ی پرۆسه ی ئاشتی له توركیاو بانگه شه ی به رپرسانی توركیا بۆ ئه و HDP په رله مانتاره ك��ه ی بابه ت��ه ، ره تی ده كاته وه ئه وه روی راسته قینه ی حكومه ت��ی توركیا بێت، به ڵكو هه مو هه وڵێكیان ب��ۆ ئه وه یه ته گه ره بخه نه

به رده م پرۆسه كه .

ئا: ئاوێنه

هه ردو جێگرانی سكرتێری گشتی یه كێتی سه ردانی كۆنه موسته شارێكی

سه رده می به عس ده كه ن له بادینان و ئه مه ش ناڕه زایی چاالكوانان و

به رپرسانی ئه و حزبه ی لێده كه وێته وه له ناوچه كه ، جێگری به رپرسی مه ڵبه ندی

دهۆكی یه كێتیش به ئاشكرا نیگه رانی

خۆی له و سه ردانه ده رده بڕێت.

له وباره ی��ه وه جێگ��ری به رپرس��ی مه ڵبه ن��دی دهۆك��ی یه كێت��ی، عه لی راگه یان��د، به ئاوێن��ه ی ئوره م��اری "به داخ��ه وه ئه و س��ه ردانه ی جێگرانی سكرتێری گشتیی بۆ ناوچه ی بادینان، ده ریخست شتێكی نوێ له ناو یه كێتیدا

به ناوی چاكسازیی بونی نییه ".

له باره ی سه ردانی كۆسره ت ره سوڵ و به رهه م ساڵحیش��ه وه بۆ الی مه سعود بارزانی، جێگره كه ی به رپرسی مه ڵبه ند ئاماژه به وه ده كات كه ئه وان نیگه رانن له وه ی "هیچ له ناوه رۆكی ئه و سه ردانانه ئاگادارنی��ن و نازانی��ن ب��اس له چ��ی

ده كه ن".عه ل��ی ئوره م��اری جگ��ه ل��ه وه ی نیگه رانی كادرانی یه كێتی راده گه یه نێت

له ئه ندامان��ی وه فده ك��ه ی یه كێتی بۆ بادینان، هاوكات س��ه ردانیكردنی ئه و وه فده به بێ ئاگاداركردنه وه ی مه ڵبه ندی دهۆكی یه كێتی، "به پرسیارێكی مه زن"

ناوده بات.س��ه ردانیكردنی ئوره ماری هه روه ها جێگرانی س��كرتێری گش��تیی بۆالی كه س��ایه تییه كی عه شیره ت و سه رۆك بادینان به چاوه ڕواننه كراو وه سفده كات و

رایده گه یه نێت كه ئه و س��ه ردانه بوه ته جێگه ی ڕه خن��ه ی زۆر الی ئه ندامانی له بادین��ان، چونك��ه جگه یه كێت��ی كه سایه تییه موسته شاری "ئه و له وه ی رژێم��ی به عس بوه ، ه��اوكات له كاتی هه ڵبژاردنه كانی پێشوش��دا، ده س��تی هه بوه له كشانه وه ی كاندیدێكی به هێزی یه كێتیی كه برازی خۆی بوه ، به مه ش زه برێكی كوشنده ی داوه له ده نگه كانی

یه كێتی له بادینان".هه فته ی رابردو كۆس��ره ت ره سوڵ و به ره��ه م س��اڵح س��ه ردانی مس��عود زومار، له ناوچ��ه ی ك��رد بارزانی��ان پاشان له ناوچه ی بادینان چاویانكه وت كه سایه تییه كی عه شیره ت و به سه رۆك بادینان كه به وته ی جێگری به رپرسی مه ڵبه ن��دی یه كێت��ی ل��ه و ناوچه یه ،

نیگه رانی كادیره كانی لێكه وتۆته وه .

ئه ندامێكی بااڵی ته ڤگه ری ئازادی ده ڕفێندرێت

په رله مانتارێكی HDP: بانگهێشت نه كردنی كورد بۆ كۆنگره ی له نده ن به گرنگ نازانین

سه ردانی جێگرانی تاڵه بانی بۆ الی موسته شارێك له بادینان ناڕه زایی لێده كه وێته وه

عادیل زۆزانی

3(463( سێشه ممه ‌2015/1/27هه‌نوکه

ئا: هاوكار حسێن

ماوه ی زیاتر له دو ساڵ و نیوه مه ترسیدارترین كۆمپانیای نه وت له روی

ژینگه وه هاتۆته هه رێمی كوردستان، به اڵم نه ده سته ی ژینگه ی حكومه ت و نه لیژنه ی

ژینگه ی په رله مان، ئاگاداری شێوازی كاركردنی ئه و كۆمپانیایه نین، له كاتێكدا

وه ك سێیه مین گه وره ترین كۆمپانیای نه وت له كوردستان كارده كات.

كۆمپانیای ش��ێڤرۆن، كه به وه تۆمه تبار ده كرێت گه وره ترین كاره س��اتی ژینگه یی له جیهاندا ئه نجامداوه و به هۆیه وه س��ه دان كه س توشی ش��ێرپه نجه و نه خۆشی بون، م��اوه ی دو س��اڵێكه هاتۆت��ه ناوچ��ه ی قه ره داغی س��ه ربه پارێزگای س��لێمانی و له روب��ه ری 531 كیلۆمه ت��ر چوارگۆش��ه كارده كات، ب��ه اڵم حكوم��ه ت و په رله مان

ئاگاداری شێوازی كاركردنی نین. س��ه مه د محه مه د حس��ێن، س��ه رۆكی ده س��ته ی پاراس��تن و چاككردنی ژینگه ی هه رێم، له ب��اره ی چۆنیه تی چاودێریكردنی كاری ئ��ه و كۆمپانی��ا بیانیانه ی كه بواری ن��ه وت له هه رێمی كوردس��تان كارده كه ن، به ئاوێنه ی راگه یاند، "ئه گه ر بزانین له هه ر ش��وێنێك پێش��ێلكاریی ژینگه یی هه یه ،

ده توانین به دواداچونی بۆ بكه ین". ئه گه رچ��ی چه ندین س��اڵه ب��اس له وه ده كرێ��ت كه ئه م كۆمپانیای��ه گه وره ترین مه ترس��ی بۆ سه ر ژینگه له هه ندێك ناوچه ئه نجام��داوه ، به اڵم ده س��ته ی ژینگه كه ه��اوكات رۆڵی وه زاره ت��ی ژینگه ی هه رێم ده بینێت، هێش��تا زانیاریان نیه له باره ی ئه وه ی ئه و كۆمپانیایه شێوازی كاركردنی له هه رێمی كوردستان چۆنه ، سه مه د وتی ، "ك��ه س نه هاتوه بڵێت ئه و كۆمپانیایه ئه م كاره خراپانه ی كردوه له به رامبه ر ژینگه ی هه رێمی كوردستان، تائێمه به دواداچون بۆ

كاره كانیان بكه ین".

بۆجاری دوه م كۆمپانیای شێڤرۆن له الیه ن رێكخ��راوه ژینگه ییه كانی ن��او كۆڕبه ندی ئابوری داڤۆس كه پێنجش��ه ممه ی رابردو له سویس��را ئه نجام��درا، وه ك گه وره ترین كۆمپانی��ای پیس��كه ری ژینگ��ه ی جیهان

له قه ڵه مدرا.هاوكات به پێی ئه و زانیارییانه ی له میدیا باڵوكراوه ته وه ، له س��ه ری جیهانیه كان��دا كاره كان��ی ئ��ه و كۆمپانیای��ه بوه ته هۆی به نه خۆش��ی كه س س��ه دان توش��بونی ش��ێرپه نجه و دواتر مردنیان. ساڵی 2013 له الی��ه ن دادگای ب��ااڵی ئیك��وادۆر بڕی 9.5 ملی��ار دۆالری وه ك س��زا به س��ه ر

ئ��ه و كۆمپانیای��ه دا س��ه پاند، ئ��ه وه ش كاتێك ده رك��ه وت 30 هه زار كه س به هۆی كاره كانیه وه توش��ی نه خۆشی بون. به اڵم ئه و كۆمپانیایه ره تیكرده وه ئه و بڕه پاره یه بدات و ئام��اژه ی به وه كرد ك��ه روبه روی

بڕیاره كه ی دادگا ده بێته وه .له باره ی كاریگه ری پیسبونی ژینگه له سه ر زیادبونی نه خۆشی ش��ێرپه نجه له هه رێمی كوردس��تان، د. دۆس��تی ، به ڕێوه ب��ه ری نه خۆش��خانه ی هیوا كه نه خۆشخانه یه كی تایبه ته به چاره س��ه ركردنی نه خۆشیه كانی شێرپه نجه ، به ئاوێنه ی راگه یاند،"پیسبونی ژینگ��ه یه كێكه له هۆكاره كانی توش��بون

به نه خۆش��ی ش��ێرپه نجه ، بۆیه پێویسته رێوش��وێنی پێویس��ت بگیرێته ب��ه ر ب��ۆ

پاراستنی ژینگه ".هاوكات به پێی ئه و ئاماره ی كه له الیه ن فه رمانگه ته ندروس��تیه كانه وه بۆ س��اڵی 2014 راگه یه نرا، ته نها له س��لێمانی 1969 حاڵه تی ش��ێرپه نجه ده ستنیشانكراوه ، كه

هه ندێكی هی شاره كانی دیكه ی عێراقه .د. دۆس��تی ئاماژه ی به وه دا كه "بونی چاودێریی ته ندروستی له سه ر هه مو كه رت و به ش و كۆمپانیاكان كارێكی زۆر پێویسته ، چونكه نه بونی ئه م چاودێرییه ده بێته هۆی ئه وه ی هه ندێك به بێ گوێدانه ته ندروستی خه ڵك، كێش��ه یه كی گ��ه وره بۆ كۆمه ڵگه

بنێنه وه ". كاروباری لیژن��ه ی له كاتێكدایه ئه م��ه ته ندروستی و ژینگه ی په رله مانی كوردستان نه ك به دواداچونیان نه كردوه بۆ ش��ێوازی كاركردنی شێڤرۆن و ئه و كۆمپانیا نه وتیانه ی له هه رێمی كوردستان كارده كه ن، به ڵكو هیچ ئه ندامێكی لیژنه كه یان پس��پۆڕیی له بواری ژینگه دا نی��ه و زانیارییان نیه له باره ی ئه و مه ترس��ییانه ی ك��ه كاركردن��ی كۆمپانیا

نه وتیه كان له سه ر ژینگه دروستیده كه ن. زوڵف��ا مه حمود، لیژنه ی ته ندروس��تی و كوردس��تان په رله مان��ی ژینگ��ه ی هیچ لیژنه كه یان كه هێشتا ته ئكیدیكرده وه به دواداچونێكی بۆ ئ��ه و بابه ته نه كردوه و به ئاوێنه ی راگه یاند، "كۆمه ڵێك رێكخراوی ناحكومیم��ان راس��پاردوه ب��ۆ ئ��ه وه ی هاوكاریمان بكه ن، چونكه هیچ ئه ندامێكی

لیژنه كه پسپۆڕنین له بواری ژینگه دا". بۆیه كه مج��ار، له كاتێكدای��ه ئه م��ه كۆمپانی��ای ش��ێڤرۆن په نج��ه ی تۆمه تی پیسكردنی ژینگه ی بۆ راكێشرا كاتێك زانرا له نێوان سااڵنی 1954 بۆ 1990 گه وره ترین كاره س��اتی ژینگه یی ئه نجام��داوه به هۆی گه ڕانی ب��ه دوای نه وت��دا له كه ناراوه كانی

ئه مازۆنی ئیكوادۆر. وه زاره تی خ��ودی راپۆرتێكی به پێ��ی س��امانه سروشتیه كان، كه تاكه وه زاره تی ئ��ه م له گ��ه ڵ س��ه روكاری حكومه ت��ه كۆمپانیای��ه هه بێت، چه ن��د زانیارییه كی له باره ی كۆمپانی��ا و كارمه نده بیانیه كانی بواری نه وت له هه رێم خستوه ته ڕو، تامانگی تش��رینی یه كه می 2014، ش��ێڤرۆن وه ك سێیه مین گه وره كۆمپانیای خزمه تگوزاریی ن��ه وت له كۆی 25 كۆمپانیا دراوه ته قه ڵه م ك��ه له هه رێم كارده كه ن. ه��ه ر به پێی ئه و راپۆرته ، پێنج له و كۆمپانیایه ی كه زۆرترین كارمه ن��دی هه یه بریتین له )دی ئێن ئۆ(، )تی تی ئۆپكۆ( و ش��ێڤرۆن كه سێیه میان خاوه نی 117 كارمه ن��دی بیانییه . ئاوێنه په یوه ندیك��رد به خودی وه زی��رو بریكاری

به اڵم وه زیری س��امانه سروش��تییه كان، وه اڵمی په یوه ندییه كان نه درایه وه .

سه ره تای كاركردنی كۆمپانیای شێڤرۆن له هه رێم��ی كوردس��تان ده گه ڕێت��ه وه بۆ س��ه ره تای مانگی ته موزی س��اڵی 2012، كاتێك ئه و كۆمپانیایه دو گرێبه ستی نه وتی له گه ڵ حكومه تی هه رێ��م مۆركرد و مانگی كانون��ی دوه می 2013 ش گرێبه س��تێكی دیكه ی له گ��ه ڵ هه رێم كرد بۆ په ره پێدانی كێڵگه یه كی نه وت له ناوچه ی قه ره داغی سه ر به پارێزگای سلێمانی كه روبه ره كه ی 531 كیلۆمه تر چوارگۆش��ه یه ، ئه م هه نگاوه ش ل��ه و س��ه روبه نده دا حكومه ت��ی به غدای توڕه كرد و گرێبه س��ته كانی به ناده ستوری

وه سفكرد. ئاوێن��ه له رێگه ی ئه م ژماره ته له فۆنه وه په یوه ندیك��رد )925.842.1000 1+ )به بنكه ی س��ه ره كی كۆمپانیای ش��ێڤرۆن له سان رامۆنی ئه مریكا، به اڵم ئه و كه سه ی وه اڵمی په یوه ندییه كه ی دایه وه ، ئاماده نه بو وه اڵمی پرس��یاری ئاوێنه بداته وه له سه ر له روی له كوردستان كاركردنیان چۆنیه تی له رێگه ی ئاوێن��ه ه��اوكات ژینگه ییه وه ، پرس��یاره كانی ئه لكترۆنیش��ه وه به ریدی ئاراسته ی به رپرسانی ئه و كۆمپانیایه كرد، به اڵم دیس��ان وه اڵمیان نه دایه وه . ئاوێنه ئه وه نده ی ده ستكه وت كه ئه و كۆمپانیایه له رێگه ی پێگه ی سه ره كی خۆیان و له باره ی پرسی ژینگه وه ، ده ڵێن، "پاراستنی خه ڵك و ژینگه ، یه كێكه له چوار به ها سه ره كیه كه ی

كۆمپانیاكه مان". ئه م كۆمپانیایه ل��ه رۆژی 10ی ئه یلولی 1879 له الیه ن چه ند بازرگانێكی شاره زای بواری ن��ه وت دامه زرا و ل��ه و كاته وه زیاد له جارێك ناوه كه ی گ��ۆڕاوه ، دواتر له گه ڵ یه كده گرن. دیك��ه دا كۆمپانیایه كی چه ند ئه م كۆمپانیایه بنكه ی سه ره كی له والیه تی سانفرانسیسكۆی ئه مریكایه و چه ندین لق و ئۆفیس��ی دیكه ی له واڵتانی جیاجیا هه یه و

له بواری وزه دا كارده كه ن.

ئا: ره وا بورهان

پاش تێپه ڕینی شه ش مانگ به سه ر وه رگرتنی پۆستی سه رۆككۆماردا

له الیه ن فوئاد مه عسومه وه ، نه له هه واڵه كاندا ده بینرێ و نه

كاریگه ریی به سه ر روداوه كانه وه دیاره ، په رله مانتارانی الیه نه سیاسیه كان له به غدا بۆچونی

جیاوازیان هه یه سه باره ت به كار و چاالكیه كانی ، به شێكیان پێیانوایه

ئه ركه ته شریفاتیه كانیشی جێبه جی ناكات و به شێكی دیكه شیان

پێیانوایه توانیویه تی كارێك بكات كه تاڵه بانیش نه یكردوه .

یه كێتی : هێشتا زوه عێ��راق په رله مان��ی ئه ندام��ی له فراكس��یۆنی یه كێتی، رێبوار ته ها جه خت له س��ه ر ئه وه ده كاته وه كه فوئاد مه عسوم به باشی به ئه ركه كانی خ��ۆی هه س��تاوه و س��ه رجه م ئه و پڕۆژان��ه ش ل��ه په رله مان��ی عێراق

په كیكه وتبو چاالكی كردوه ."له كات��ی وت��ی رێب��وار سوێندخواردنیدا، د.فوئاد رسته یه كی گرنگ��ی وت كه وتی من ره فیقایه تی ئه مه په یامێكی ك��ردوه ، مامجه اللم گرن��گ بو كه له س��ه ر هه مان هێڵی مامج��ه الل ب��ه رده وام ده بێت و هه ر كردنه وه و له یه كالیی له سه ره تاشه وه راس��پاردنی حه ی��ده ر عه بادی��ه وه كارێكی گرنگی كرد و له گه ڵ په رله مان هه ی��ه و باش��ی هه ماهه نگیه ك��ی هه وڵیداوه له ئاستی ده ره وه ش ئه و په یوه ندیه خراپ��ه ی عێراق هه یه تی

باشتری بكات ".ئه م په رله مانتاره ی یه كێتی وتیشی د.فوئاد گرنگه كانی له كاره "یه كێك ئه وه بو كه به په رله مانی وت ئاگاداری بكه نه وه له و پرۆژانه ی په كیانكه وتوه ت��ا ئه و بینێرێت��ه په رله مان چونكه ئیتیحادی ته نها یاس��ای به گوێره ی

سه رۆكایه تی كۆمار و حكومه ت بۆیان هه یه پرۆژه یاسا پێشكه شی په رله مان بكه ن و هێش��تا زوشه هه ڵسه نگاندن

بۆ كاره كانی بكرێت".

پارتی: رۆڵی ئیجابییه ئه شواق جاف، ئه ندامی په رله مانی عێراق له فراكسیۆنی پارتی، پێی وایه كه فوئاد مه عسوم تا ئێستا رۆڵێكی ئیجابی بینوه ، ئه و وتی توانیویه تی چاره سه ری زۆرێك له و كێشانه بكات ك��ه له پێش��ودا له نێوان هه رس��ێ س��ه رۆكایه تیه كه ی كۆماردابون، كه هاوسه نگی تاڵه بانی هه وڵی زۆركات راگرتن��ی ده دا له نێ��وان په رله مان و حكومه تدا به هۆی ئه و ناكۆكیانه ی كه هه بون، هه روه ها له چاره سه ركردنی كێش��ه كانی نێوان هه رێ��م و به غداد وه ك به رپرس��ێكی كورد رۆڵی خۆی

بینیوه ".

گۆڕان: به هه ندێك ئه ركی ته شریفاتی خۆشی هه ڵنه ستاوه

س��ه رۆكی فراكس��یۆنی گۆڕان له په رله مانی عێ��راق، پێیوایه كه زوه هه ڵس��ه نگاندن ب��ۆ ئ��ه دای فوئاد كۆم��ار س��ه رۆك وه ك مه عس��وم بكرێت، به اڵم پێشی وایه كه هه ندێك ئه ركی ته ش��ریفاتی كه ده بوایه پێی

هه ڵبستێت، نه یكردوه .وش��یار عه ب��دواڵ ل��ه لێدوانێكی تایبه ت��دا ب��ه ئاوێن��ه ی راگه یان��د "به گش��تیی بۆچونم ئیجابیه له سه ر فوئاد مه عسوم و تا ئێستا توانیویه تی په یوه ندیه كی باش��ی هه بێت له گه ڵ له عێ��راق و س��ه رۆكایه تیه كاندا فراكس��یۆنه له گه ڵ چه ندجارێكیش كوردیه كان كۆبۆته وه و له مه س��ه له ی بودجه ش��دا په یوه ندیه ك��ی باش��ی

له گه ڵ لیژنه ی دارایدا هه بوه ".وتیشی "د.فوئاد پۆسته كه ی زیاتر ته ش��ریفاتییه هه ندێكجار به و ئه ركه ته ش��ریفاتیانه ش هه ڵنه س��تاوه كه

له سه ریه تی، بۆنمونه له یادی سوپای عێراقدا كه ده بێت تاجه گوڵینه له سه ر گۆری سه ربازه كان دابنێت، به اڵم ئه و حه یده ر حكومه ت سه رۆكی نه چوبو

عه بادی كاره كه ی ئه وی ئه نجامدا".وش��یار جه ختی له وه كرده وه كه "ره نگ��ه به ش��ێكی ده رنه كه وتن��ی په یوه ندی به وه وه هه بێت كه ده یه وێت كه مت��ر له میدیاكان��دا ده ربكه وێت و

زیاتر به هێمنی كاربكات".

كۆمه ڵ: گرفته كان وایكردوه چاالكی زۆر نه بێت

ئه ندامی فراكس��یۆنی كۆمه ڵ له په رله مان��ی عێراق، زانا رۆس��تایی ئه وكارانه ی كه كردویه تی له ئاس��تی هه یه و ك��ه بارودۆخه دای��ه ئ��ه و توانیویه تی رۆڵێكی ئیجابی بینێت و چاالكیش��ی هه بوه ، به اڵم ده شڵێت "د. فوئاد مه عس��وم چاالكی خۆی هه ب��وه ، ناكرێ��ت بوترێت چاالكی

نه ب��وه به اڵم ره نگ��ه چاالكیه كانی زۆرنه بێ��ت ئه وی��ش به ه��ۆی ئه و له به رده میدا كه بوه ئاسته نگانه وه توانیویه تی ئه وه شدا له گه ڵ هه یه و په یوه ندیه كی باش له نێوان هه رسێ س��ه رۆكایه تیه كه دا دروست بكات و

وه ك یه كتیم كاربكه ن".

د.فوئ��اد مه عس��وم؛ ئه ندام��ی ده س��ته ی دامه زرێنه رانی یه كێتیه ،

ته مه نی 77 ساڵه ، خاوه نی بڕوانامه ی ئیسالمییه كان و له زانسته ماسته ره یه كه م له فه لس��ه فه دا، دكتۆرای��ه هه رێم��ی حكومه ت��ی س��ه رۆكی كوردستان بوه ، دوای روخانی رژێمی پێش��وی عێراقه وه بوه ته ئه ندامی ده ستوری نوس��ینه وه ی ده سته ی عێراق و له ساڵی 2005یشه وه ده بێته سه رۆكی فراكس��یۆنی هاوپه یمانی

كوردستان له په رله مانی عێراق..

شیڤرۆن‌گه‌وره‌ترین‌کاره‌ساتی‌ژینگه‌یی‌ده‌نێته‌وه‌نه‌‌ده‌سته‌ی‌ژینگه‌ی‌حکومه‌ت‌و‌نه‌‌ژینگه‌ی‌په‌رله‌مان‌زانیارییان‌له‌سه‌ری‌نییه‌

سه‌رۆك‌‌خۆی‌ده‌رناخاتره نگه به شێكی ده رنه كه وتنی

سه رۆک په یوه ندی

به وه وه بێت كه ده یه وێت كه متر

له میدیاكاندا ده ربكه وێت و

زیاتر به هێمنی كاربكات

ماوه ی دو ساڵێكه هاتۆته ناوچه ی

قه ره داغی سه ربه پارێزگای سلێمانی و

له روبه ری 531 كیلۆمه تر چوارگۆشه

كارده كات، به اڵم حكومه ت و په رله مان

ئاگاداری شێوازی كاركردنی نین

فوئاد مه عسوم

ئا: ئیحسان مه ال فوئاد

رێكخراوی به دری شیعه كان له ناو شاری كه ركوك و قه زاكانی داقوق و دوزخورماتوو ناحیه ی تازه خورماتو چه ند لیژنه یه كی

ئیغتیاالتیان دروستكردوه و تائێستا چه ندین كرده وه یان ئه نجامداوه ، قایمقامی قه زاری دوزخورماتو

ده ڵێت "ناتوانین ئه و زانیارییانه پشتڕاست بكه ینه وه ، به اڵم هه ست به وه ده كه ین ده ستێك هه یه كاری

ئیغتیاالت ده كات".

له رێكخراوی نزیك س��ه رچاوه یه كی ب��ه در له ناوچ��ه ی دوزخورمات��و كه داوای ك��رد ن��اوی باڵونه كرێته وه بۆ ئاوێنه ئاشكرای كرد رێكخراوی به دری ش��یعه كان له ناوچ��ه ی دوزخورماتوو چه ند تازه خورماتو داقوق و كه ركوك و دروستكرددوه ئیغتیاالتیان لیژنه یه كی كه س��انی تیرۆركردنی به مه به س��تی س��وننه و ئه و كه س��انه ی كه خۆیان

دیاری ده كه ن.سه رچاوه كه ئاشكراشی كرد كه سێك سه رپه رش��تی ئه و لیژنه یه ده كات كه پل��ه ی رائید ب��وه و ماوه یه كیش وه ك

پۆلیس كاری كردوه ، ناوی ئیسماعیله و ناسراوه به )ئیسماعیل سه فه وی(.

له پاش كۆنترۆڵكردنه وه ی ناحیه كانی ق��ه زای ب��ه گ و س��لێمان ئام��ری و دوزخورماتو، هێزێكی زۆری شیعه كان هاتونه ت��ه ناوچه كه و جێگیركراون، كه پێكدێن له هێزی به درو سه رایا سه الم و ئیمام حس��ێن و عه سائیب ئه هل حه ق و

چه ند هێزێكی دیكه ی شیعه مه زهه ب.به پێی زانیارییه كانی ئاوێنه له ماوه ی س��ێ مانگی رابردودا شه وانه چه ندین س��ونه كان ئیغتیاالت��ی ك��رده وه ی له ناو ش��اری كه ركوك و تازاخورماتوو

گه یشته تا ئه نجامدراوه ، دوزخورماتو ئ��ه و كاره ی الیه ن��ه په یوه ندیداره كان لێب��ده ن و چه ندین مه ترس��ی زه نگی

كۆبونه وه ئه نجام بده ن.ل��ه و باره ی��ه وه قایمقام��ی قه زای دوزخورماتو شه الل عه بدول له لێدوانێكدا ب��ۆ ئاوێنه ئام��اده نه ب��و هه واڵه كه پشتڕاس��ت بكات��ه وه ، ته نه��ا وت��ی "ناتوانین ئه وه پشتڕاس��ت بكه ینه وه ، به اڵم هه س��ت به وه ده كه ین ده ستێك هه یه كاری ئیغتیاالت ده كات، بۆیه به و مه به س��ته وه كو الیه نه سیاسییه كان و الیه نه توركمانییه كان كۆبونه وه یه كمان

دۆخه كه مان له ئێس��تادا ئه نجامداوه و كرده وانه مان ئ��ه و كردوه ته وه و هێور به ڵێن��دراوه له ه��ه ردوال راگرت��وه ، هی��چ الیه نێك ته جاوزی راس��ته وخۆو

سه ربه خۆ نه كات".ئاماژه ی دوزخورمات��و قایمقام��ی به وه ش��كرد ش��ه وی راب��ردو وه ك��و قایمقامیه ت له گه ڵ هه ردو ئاسایش��ی یه كێتی و پارت��ی و ده زگای هه واڵگری پۆلی��س و به ره نگاربون��ه وه ی تیرۆری سه ر به حكومه تی عیراق له نێو باره گای ئاسایش كۆبوینه ته وه ، بۆ ئه وه ی ئیتر

كاره كان به هاوبه شی ئه نجام بده ین".

هەنوکە)463( سێشه ممه 42015/1/27

ئا: محه مه د ره ئوف

ئه گه رچی هێزی پێشمه رگه ی كوردستان له به رامبه ر داعش سه ركه وتنی

گه وره ی تۆماركردوه ، به اڵم شه ڕی داعش به ته واوی حیزبی بونی هێزی پێشمه رگه ی كوردستانی ده رخست و به ره كانی جه نگی به سه ر هێزه كانی

یه كێتی و پارتیدا دابه شكرد، به جۆرێك له جه له والو سه عدیه وه تا باشوری

كه ركوك له ژێر فه رمانده یی هێزه كانی یه كێتیدایه و له رۆژئاوای كه ركوكیشه وه

تا شه نگال له ژێر فه رمانده یی هێزه كانی پارتیدایه ، ئه م دابه شكاریه به ته واوی

له كاتی سه ركه وتن و شكستهێنانی به ره یه كی جه نگدا به ده رده كه وێت

كاتێك له ناوچه یه كدا هێزێكی پێشمه رگه سه ركه وتن به ده ست دێنێت هه رزو

سه ركرده حیزبیه كان به رده می شاشه كان ده گرن و مۆركێكی حیزبی به سه ركه وتنی

هێزی پێشمه رگه ده ده ن، خۆ ئه گه ر له م دۆخه دا وه زاره تی پێشمه رگه الی

هێزێكی ده ره وه ی یه كێتی و پارتی نه بوایه له بری شه ڕی پێشمه رگه و داعش،

ئه گه ری شه ڕی پێشمه رگه و پێشمه رگه ده كرا به هۆی ملمالنێی یه كێتی و

پارتی له سه ر به ره كانی جه نگ و چه ك و غه نیمه تی جه نگ.

شكستی هه وڵه كانی

یه كخستنی هێزی پێشمه رگه هه رێم��ی حكومه ت��ی له وه ت��ه ی كوردس��تان له س��اڵی 1992 دامه زراوه باس له یه كخس��تنی هێزی پێش��مه رگه ده كرێ��ت و دوای جه وله كان��ی ش��ه ڕی ناوخ��ۆو له س��اڵی 2005 و پێكهێنانی كابینه ی پێنجه می حكومه تی هه رێمه وه هه وڵی یه كخستنه وه ی هێزی پێشمه رگه ده درێ��ت، ب��ه اڵم ت��ا ئه م��ڕۆش هێزه كوردس��تان له هه رێمی س��ه ربازیه كان به س��ه ر یه كێتی و پارتیدا دابه ش��بون و ئابونه ی حیزبی ده ده ن و كادری حیزبی كۆبونه وه ی سیاس��یان پێ��ده كات، ئه م هێزانه له ئێس��تادا له الی��ه ن كاره كته ره سیاس��یه كانه وه جۆڵه ی��ان پێده كرێت، یه كخس��تنی بۆ ئه گه رچ��ی هه وڵه كان هێ��زی پێش��مه رگه ده س��تی پێكردوه به تایبه تی��ش دوای وه رگرتنی پۆس��تی وه زیری پێش��مه رگه له الیه ن بزوتنه وه ی گۆڕان��ه وه ، ب��ه اڵم هێش��تا هه ن��گاوی

پراكتیكی نه بڕیوه .یه كه م/ په رله مانی كوردستان

دژ جه نگی ده س��تپێكردنی له گ��ه ڵ به داع��ش ل��ه 23ی ته م��وزی رابردو، په رله مانی كوردس��تان به بڕیاری ژماره )19( ل��ه 2014/7/23 دا 21 بڕی��اری تایبه ت به هێزی پێشمه رگه ی كوردستان بڕیاره كه ی چواره می له بڕگه ی ده ركرد، په رله ماندا هاتوه )پێویس��ته له س��ه ر حكومه ت��ی هه رێ��م هه م��و هێزه كانی مان��گ )6( له م��اوه ی پێش��مه رگه له ده رچونی ئه م بڕیاره وه له چوارچێوه ی وه زاره ت��ی پێش��مه رگه دا وه ك هێزێكی به تایبه تی بخ��ات ی��ه ك نیش��تیمانی

یه كه كانی )70 و 80(.وات��ا دوا واده 2015/1/23 بو به اڵم ش��ه ش مانگه كه ش تێپه ڕی و تا ئێس��تا هه ن��گاوه پراكتیكی��ه كان دیارنین و رۆژ ل��ه دوای رۆژیش مۆرك��ی حیزبی بونی

پێش��مه رگه له به ره كان��ی جه نگ زیاتر فه رمانده كانی له ب��ری ده رده كه وێ��ت و حیزبی��ه كان به رپرس��ه پێش��مه رگه له به ره كان��ی جه ن��گ خۆی��ان ده كه نه پاڵ��ه وان، ب��ه و پێی��ه ش بڕیاره ك��ه ی په رله مان��ی كوردس��تان به مه به س��تی پێش��مه رگه هێ��زی یه كخس��تنه وه ی

شكستی هێنا.دوه م/ سه رۆكی هه رێم

س��ه رۆكی هه رێم��ی كوردس��تان له ده رك��رد بڕی��اری دا 7 2014/12/14هێ��زی یه كخس��تنه وه ی به مه به س��تی له خاڵ��ی كوردس��تان، پێش��مه رگه ی چواره مدا ئاماژه به وه كراوه )پێویسته هه رچ��ی زوت��ره هێزی پێش��مه رگه ی كوردس��تان به ڕێكوپێكی یه كبخرێته وه . به ش��ێوه یه ك كه ناب��ێ حزبایه تی تێدا بڕیاره كه شیدا له خاڵی حه وته می بێت(. ئ��ه وه خراوه ت��ه ڕو كه )ه��ه ر هێزێك له ده ره وه ی وه زاره ت هه بێت به نایاسایی ده ژمێردرێ��ت و كه س ب��ۆی نییه هێزی ت��ازه ل��ه ده ره وه ی وه زاره ت دروس��ت بكات(، سه باره ت به كاری حیزبایه تیش له ناو هێزه كانی پێش��مه رگه دا سه رۆكی ئام��اژه یه كه م��دا له خاڵ��ی هه رێ��م ب��ه وه ده كات )به هی��چ جۆرێك كاری ڕێكخس��تن و حزبایه تی له ن��او وه زاره ت ناكرێت و ئه و كه س��ه ی بیه وێ��ت له ناو وه زاره ت حزبایه ت��ی بكات با ده س��ت له كاربكێش��ێته وه و بگه ڕێت��ه وه بۆ الی حزبه كه ی خۆی(. م��اوه ی زیاتر له 40 رۆژ به سه ر بڕیاره كه ی سه رۆكی هه رێمی كوردس��تان تێپه ڕده بێت، به اڵم ته واوی بڕیاره كان��ی جێبه جێنه ك��راون، له وه ی نه هێ��زی پێش��مه رگه یه كخراوه ته وه و زۆرتری��ن هێز هێزی یه كێت��ی و پارتیه و پێش��مه رگه دایه و وه زاره تی له ده ره وه ی ت��ا ئه مرۆش به به رده وام��ی له ناو هێزی پێش��مه رگه دا حیزبایه ت��ی ده كرێ��ت و حیزبی��ه كان س��ه ركرده به فه رمان��ی هێ��زه كان ده جوڵێ��ن، وات��ا ت��ه واوی بڕیاره كان��ی مه س��عود به رزانی له الیه ن

پێش��ێلده كرێت، پارتییه وه یه كێت��ی و یاخود فه رمانده سه ربازیه كانی یه كێتی و پارتی شكستیان به بڕیاره كانی سه رۆكی

هه رێم هێناوه .سێیه م/ وه زیری پێشمه رگه

س��ه باره ت به وه زاره تی پێشمه رگه ش، مسته فای سه ید قادر وه زیری پێشمه رگه به نوس��راوی ژماره )7954( له به رواری 2014/12/10 دا 4 بڕی��اری ده ركردوه بۆ س��ه رجه م فه رمانده و ده زگاكانی ناو وه زاره تی پێش��مه رگه و داوایان لێده كات كه پابه ندی بن بۆ یه كخس��تنی گش��ت له ژێر فه رمانده یی هێزه كانی پێشمه رگه وه زاره تی پێش��مه رگه دا، به اڵم له یه كه م كاردانه وه دا بریكاری وه زیری پێشمه رگه ڕایگه یاند كه پابه ندی ئه و بڕیارانه نابێت، حاجی )ئه نوه ری له رونكردنه وه یه ك��دا عوس��مان( كه له به رواری 2014/12/15

ده ریكردوه رایگه یاندوه " ئیلتزام ناكه م به فه رمانه كانی وه زیری پێش��مه رگه وه "، له الیه ن خۆش��یه وه به رپرسی ده سته ی یه كێتی كارگێ��ری مه كته بی سیاس��ی كه ئه وه ی خس��ته ڕو له لێدوانه كانی��دا هێزی پێش��مه رگه ی یه كێتی ناخه نه ژێر پێش��مه رگه وه ، وه زاره تی فه رمانه كانی بۆی��ه فه رمانده و به رپرس��انی یه كێتی و پارتی له الیه ك داوای یه كخستنی هێزی پێش��مه رگه ده كه ن و كاتێكیش ده گاته سه ر بڕیاری كۆتایی په شیمان ده بنه وه و دژایه تی ده كه ن، كه ئه مه ش په یوه ندی به نه بون��ی متمان��ه ی نێ��وان یه كێتی و

پارتیه وه هه یه به رامبه ر به یه كدی.

پێشمه رگه یه كده خرێت یان تێكه ڵده كرێت..؟

ئ��ه وه ی ت��ا ئه م��ڕۆ باس��ی لێ��وه ده كرێت س��ه باره ت به یه كخستنی هێزی پێشمه رگه ی كوردس��تان، تێكه ڵكردنی هێزه كانی س��ه ر به یه كێتی نیش��تیمانی دیموكرات��ی پارت��ی كوردس��تان و كوردس��تانه ، واتا یه كخس��تنه كه ته نها یه كێتی و هێزه كانی وات��ا تێكه ڵكردنه ، پارت��ی له بری ئه وه ی به جی��او له به ره و باره گای جیادابن، ده خرێنه یه ك به ره و ب��اره گادا ب��ه اڵم به ئینتیمای له ی��ه ك حیزبی یه كێت��ی و پارتیه وه ، ئه م فۆرمه له یه كخستنه وه زو شكست دێنی چونكه هه ركات گرژی له نێوان یه كێتی و پارتیدا دروس��ت بێت، ئه مان جیاده بنه وه ، بۆ نمونه له ساڵی 1994 هێزی پێشمه رگه ی یه كێتی و پارتی یه كخرابو له یه ك باره گادا بو، به اڵم كاتێك ش��ه ڕی ناوخۆ دروست بو، له م��اوه ی نیو كاتژمێ��ردا ته واوی هێزه ك��ه جیابونه وه و روب��ه روی یه كتر

بونه وه .بۆیه یه كخش��تنی هێزی پێش��مه رگه پێویستی به دروستكردنی هێزێكی تایبه ته له سه ر بنه مای ئه كادیمی و ته مه ن ده بێت به بێ له به رچاوگرتنی ئینتیمای حیزبی و نه ت��ه وه ی جیاواز، ده كرێ��ت وه زاره تی

پێشمه رگه له دروستكردنی ئه و هێزانه وه ده ست پێبكات نه ك تێكه ڵكردنی هێزی حیزبی، ره نگه ئه و یه كخس��تنه ی ئێستا به م ش��ێوازو میكانیزمه وه زیانی هه بێت وه ك له سودو قازانجی نه ته وه یی، به وه ی له ئێس��تادا ملمالنێ و ملشكاندنی گه وره هه ی��ه له نێوان ب��ه ره ی یه كێتی و پارتی ئه و كاته ملمالنێكان بگوازرێته وه بۆ ناو

باره كاگان و سه نگه ره كان.هێ��زی یه كخس��تنی هه وڵه كان��ی پێش��مه رگه له كاتێكدایه كه پێشمه رگه له به ره ی جه نگ��ه و له روبه ڕوبونه وه دایه ، به اڵم له دۆخێكی وادا هێزی پێش��مه رگه یه كنه خرێ��ت، دوای كۆتای��ی جه ن��گ ئ��ه م هێزان��ه كۆنت��رۆڵ ناكرێ��ن و بۆ روبه ڕوبونه وه ی ناوخۆ به كاردێن، هه روه ك هێزی پێشمه رگه ئێستا خاوه نی چه ك و كه لوپه لی س��ه ربازی زۆرو پێشكه وتوه ، ئه وه ی له ماوه ی ئ��ه م جه نگه دا واڵتانی نێوده وڵه تی ده ینێرن له گه ڵ ئه و چه ك و كه لوپه له س��ه ربازیانه ی كه له س��وپای عێراق ده ستیان كه وت له دوای هه ڵهاتیان له ده ستی داعش، ئێستا یه كێتی و پارتی خاوه ن��ی هێزێكی س��ه ربازی تۆكمه ن، بۆیه به ته واوبونی جه نگ له گه ڵ داعش ئه گه ر ئه م چه ك و كه ره سته سه ربازیانه رێكنه خرێ��ن و نه خرێنه ژێ��ر كۆنترۆڵی وه زاره تی پێش��مه رگه وه ، ئ��ه وا ره نگه كاره ساتی كۆمه اڵیه تی و سیاسی ناوخۆی

گه وره ی لێ بكه وێته وه .

هێزی پێشمه رگه ی كوردستان هێزی پێش��مه رگه ی كوردس��تان كه له ئێستادا خۆی له وه زاره تی پێشمه رگه دا ده بینێت��ه وه ، به پێی پ��رۆژه بودجه ی 2013ی هه رێمی كوردستان )118 هه زارو 642( پێش��مه رگه یه ، به اڵم له وه زاره تی پێش��مه رگه )429 هه زار( كه س موچه له هه رێم��ی له كاتێك��دا وه رده گرێ��ت، 350 )1ملی��ۆن و نزیكه ی كوردس��تان ه��ه زار( موچه خۆر هه یه ، واتا )32%(ی كۆی موچه خۆرانی كوردستان له وه زاره تی

پێشمه رگه ن، له كاتێكدا مانگانه 120 ملیار دینار موچه ی وه زاره تی پێش��مه رگه یه و پێش��مه رگه ی موچه ی به غدادش به اڵم نه ن��اردوه ، تا له بودج��ه ی 2015 عێراق ئه و بڕگه یه چه س��پێنرا كه مانگانه بڕی 100 ملیار دینار بۆ پێشمه رگه بنێردرێت، كه به پێ��ی بڕگه ی پێنجه م��ی مادده ی )9(ی پڕۆژه یاس��ای بودجه ی س��اڵی ئه م��ر، وه زاره تی به ش��ێوه ی )2015(به رگری پابه ند كراوه كه خه رجییه كانی س��یادی له خه رجییه كانی پێش��مه رگه وه زاره تی به رگ��ری خه رج بكات، كه بۆ ساڵی )2015( به بڕی )100( ملیار دینار مانگانه ده ست نیشانكراوه و كۆی گشتی س��اڵه كه ش ده كاته )1 ترلیۆن و 200(

ملیار دینار.پێش��مه رگه ی هێ��زی له ئێس��تادا كوردستان به سه ر چه ند هێزێكی یه كێتی و پارتیدا دابه ش بوه ، له وانه )فه رمانده یی هێزی پێشمه رگه ی یه كێتی، فه رمانده یی هێزی پارتی، كوردس��تانی له ش��كری هێزه كانی یه كێتی، سكرتاریه تی گشتی زێره ڤان��ی پارتی، پاس��ه وانی فه وجی تایبه تی س��ه ربه خۆ، هێزی رێكخستنی تایبه تی س��ه ر به پاراس��تن، دو لیوای لی��وای دو یه كێت��ی، پێش��مه رگه ی هێزه كانی پارتی، هێزی پشتیوانی یه ك پارت��ی، هێزی پش��تیوانی دو یه كێتی، ژماره یه ك فه وج و لیوای سه ر به به رپرسه حیزبیه كانی یه كێتی و پارتی، كه زۆرێك له ئه ندامانی مه كته بی سیاس��ی فه وجی

تایبه تی خۆیان هه یه (. ئ��ه م هێزان��ه به ت��ه واوی گوێڕایه ڵی فه رمانده حیزبیه كانن و فه رمان له وانه وه وه رده گ��رن، ب��ه اڵم موچه یان له س��ه ر وه زاره تی پێش��مه رگه یه ، له دوای شه ڕی داعش��ه وه به ته واوی سپه یس��ی نێوان هێزه حیزبی��ه كان زیاتر بوه ، به جۆرێك چاوه ڕوان ناكرێت به ته واوبونی جه نگه كه ، ئ��ه و هێزان��ه به ئاس��انی یه كبخرێ��ن و پێش��مه رگه دا وه زاره تی له چوارچێوه ی

كۆبكرێنه وه .

بڕیاره‌كه‌ی‌په‌رله‌مان‌جێبه‌جێ‌نه‌كرایه‌كخستنی‌هێزی‌پێشمه‌رگه‌ی‌كوردستان‌په‌كده‌خرێت

یه كخشتنی هێزی پێشمه رگه پێویستی

به دروستكردنی هێزێكی تایبه ته له سه ر بنه مای

ئه كادیمی و ته مه ن ده بێت به بێ

له به رچاوگرتنی ئینتیمای حیزبی و

نه ته وه ی جیاواز

ئه م هێزانه به ته واوی

گوێڕایه ڵی فه رمانده حیزبیه كانن و

فه رمان له وانه وه وه رده گرن،

به اڵم موچه یان له سه ر وه زاره تی

پێشمه رگه یه

قایمقامی دوزخورماتو: ناتوانین ئه و زانیارییانه

پشتڕاست بكه ینه وه به اڵم هه ست به وه ده كه ین ده ستێك هه یه كاری

ئیغتیاالت ده كات

"رێكخراوی‌به‌در‌له‌كه‌ركوك‌و‌دوزخورماتو‌لیژنه‌ی‌‌ئیغتیاالت‌دروستده‌كات"

هێزێکی پێشمه رگه له به ره کانی شه ڕدا

‌ئا:‌هــــانــــا‌چۆمانی‌

لیژنه‌یه‌كی‌‌په‌ڕله‌مانی‌‌كوردستان‌به‌هه‌ماهه‌نگی‌‌له‌گه‌ڵ‌فه‌رمانگه‌ی‌‌ڕێكخراوه‌‌ناحكومیه‌كان،‌پالنی‌‌ستراتیژێكی‌‌سێ‌ساڵی‌‌داده‌نێن‌و‌

ده‌یانه‌وێت‌ڕێكخراوه‌كانی‌‌كۆمه‌ڵی‌‌مه‌ده‌نی‌‌ڕیزبه‌ندییان‌بۆبكرێت‌و‌جیاوازیان‌هه‌بێت،‌

چونكه‌‌پێیانوایه‌‌ناكرێت‌سه‌رجه‌م‌ڕیكخراوه‌كان‌پێكه‌وه‌‌بخرێنه‌‌یه‌ك‌تای‌‌ته‌رازوه‌وه‌.

به‌پێــــی‌‌زانیارییــــه‌كان،‌‌6لیژنــــه‌‌و‌نوێنه‌ری‌‌حكومه‌ت‌و‌رێكخراوه‌كان‌له‌هه‌ر‌چوار‌پارێزگاكه‌ی‌‌هه‌رێمی‌‌كوردستان‌به‌شــــدارده‌بن‌و‌كۆی‌‌گشتی‌‌ئه‌ندامانی‌‌بۆرده‌كه‌‌21كــــه‌س‌ده‌بن،‌ئه‌م‌بۆرده‌‌چاودێری‌‌ئیشوكاری‌‌ڕێكخراوه‌كان‌و‌هه‌ماهه‌نگیان‌له‌گه‌ڵ‌په‌رله‌مان‌ده‌كات‌بۆ‌زیاتر‌بره‌وپێدانیان.‌له‌وباره‌یــــه‌وه‌‌پــــه‌روا‌علی‌‌ئه‌ندامــــی‌‌لیژنه‌ی‌‌كۆمه‌ڵی‌‌مه‌ده‌نــــی‌‌و‌په‌رله‌مانتار‌له‌فراكســــیۆنی‌‌گۆران‌به‌ئاوێنه‌ی‌‌راگه‌یاند،‌"ئه‌و‌ســــتراتیژیه‌ته‌‌په‌یوه‌ســــته‌‌به‌ســــێ‌الیه‌نی‌‌گرینــــگ،‌ئه‌وانیش‌لیژنــــه‌ی‌‌كۆمه‌ڵــــی‌‌مه‌ده‌نــــی‌،‌رێكخراوه‌كانــــی‌‌كۆمه‌ڵــــی‌‌مه‌ده‌نــــی‌و‌فه‌رمانگــــه‌ی‌‌ڕێكخــــراوه‌‌ناحكومیــــه‌كان.‌به‌هه‌ماهه‌نگی‌‌هه‌رســــێ‌الیه‌ن‌نه‌خشه‌ڕێگایه‌ك‌ئاماده‌كراوه‌‌بۆئه‌وه‌ی‌‌كاربكرێت‌بۆ‌چاالككردن‌و‌به‌ره‌وپێشــــبردنی‌‌ڕێكخراوه‌كانی‌‌كۆمه‌ڵی‌‌مه‌ده‌نی‌‌له‌ڕێگای‌‌فه‌رمانگه‌ی‌‌رێكخراوه‌‌

ناحكومیه‌كانه‌وه‌".

هاوكات‌به‌وته‌ی‌‌ئه‌وانــــه‌ی‌‌كار‌له‌و‌پرۆژه‌یه‌دا‌ده‌كه‌ن،‌چه‌نــــد‌میكانیزمێك‌داده‌نرێت‌بۆ‌كاری‌‌بۆرده‌كــــه‌‌له‌وانه‌،‌چۆنیه‌تی‌‌مۆڵــــه‌ت‌وه‌رگرتن‌و‌به‌یه‌كه‌وه‌به‌ستنی‌‌رێكخراوه‌كان‌له‌ڕێی‌‌تۆڕێكه‌وه‌،‌تائاگاداری‌‌به‌رنامه‌و‌كاری‌‌یه‌كتربن‌و‌هه‌روه‌ها‌دو‌ساڵ‌جارێك‌دانیشتنی‌‌تایبه‌ت‌به‌ڕێكخراوه‌كانی‌‌

كۆمه‌ڵگای‌‌مه‌ده‌نی‌‌ئه‌نجام‌ده‌درێت.ئه‌نــــوه‌ر،‌ ســــه‌عده‌دین‌ محمــــد‌ هــــاوكات‌په‌رله‌مانتاری‌‌كوردستان‌له‌وباره‌یه‌وه‌‌به‌ئاوێنه‌ی‌‌راگه‌یاند،‌"ئامانجی‌‌سه‌ره‌كی‌‌ئه‌و‌ستراتیجیه‌‌بۆ‌گرنگیدان‌و‌پێشخستنی‌‌ڕێكخراوه‌كانی‌‌كۆمه‌ڵگه‌ی‌‌مه‌ده‌نیه‌،‌چونكــــه‌‌ئه‌وان‌راســــته‌وخۆ‌ده‌توانن‌له‌كه‌موكوڕییه‌كانــــی‌‌خه‌ڵك‌تێبگه‌ن‌و‌بیگه‌یه‌نن،‌بۆیــــه‌‌ده‌بێت‌گرنگــــی‌‌بــــه‌و‌رێكخراوانه‌‌بدرێت‌و‌

هه‌ماهه‌نگیش‌هه‌بێت‌له‌نێوان‌لیژنه‌كانی‌‌تایبه‌ت‌به‌هاواڵتیــــان،‌وه‌ك‌مافی‌‌مــــرۆڤ،‌مافی‌‌ژنان،‌

كۆمه‌ڵی‌‌مه‌ده‌نی‌".له‌الیه‌ن‌خۆیشــــیه‌وه‌‌ئارام‌ســــه‌عدی‌‌وته‌بێژی‌‌فه‌رمانگــــه‌‌ناحكومیــــه‌كان‌پێیوایه‌‌داڕشــــتنی‌‌ئــــه‌و‌ســــتراتیجیه‌‌له‌لیژنه‌ی‌‌كۆمه‌ڵــــی‌‌مه‌ده‌نی‌‌له‌كوردستان‌گرنگی‌‌و‌به‌های‌‌خۆی‌‌هه‌یه‌و‌"ئێمه‌ش‌چه‌ندیــــن‌پێشــــنیارمان‌هه‌بوه‌‌بۆی‌‌له‌ســــه‌روی‌‌هه‌مویانه‌وه‌‌زیادكردنی‌‌بڕی‌‌بودجه‌ی‌‌فه‌رمانگه‌كه‌‌له‌‌‌15ملیار‌دیناره‌وه‌‌بۆ‌‌50ملیاردینار،‌بۆئه‌وه‌ی‌‌بتوانین‌به‌باشــــترین‌شــــێواز‌هاوكاری‌‌سه‌رجه‌م‌

رێكخراوه‌كان‌بكه‌ین".له‌‌ئێســــتادا‌ژماره‌یه‌كــــی‌‌زۆر‌له‌رێكخراوه‌كان‌له‌هه‌رێمــــی‌‌كوردســــتان‌كارده‌كــــه‌ن‌و‌ئه‌وانه‌ی‌‌

به‌شــــێوه‌یه‌كی‌‌ره‌ســــمی‌‌ناویــــان‌له‌فه‌رمانگه‌ی‌‌ڕێكخراوه‌‌ناحكومیــــه‌كان‌تۆماركراوه‌،‌‌2هه‌زار‌و‌‌2ســــه‌د‌ڕێكخــــراون‌و‌هه‌روه‌هــــا‌نزیكــــه‌ی‌‌200

ڕێكخراویش‌داوای‌‌مۆڵه‌تیان‌كردوه‌.

هاوكات‌ساالر‌محمود‌سه‌رۆكی‌‌لیژنه‌ی‌‌كۆمه‌ڵی‌‌به‌ئاوێنه‌ی‌‌ كوردســــتان‌ له‌په‌رله‌مانی‌‌ مه‌ده‌نــــی‌‌راگه‌یانــــد،‌"لیژنه‌كه‌یان‌بــــوه‌‌به‌یه‌كه‌م‌لیژنه‌‌كه‌‌به‌شــــێوه‌یه‌كی‌‌به‌رنامه‌داڕێژراوو‌ستراتیژیه‌تێكی‌‌دیاریكراو،‌پالنی‌‌ســــێ‌ساڵی‌‌داهاتوی‌‌دابڕێژێت‌كه‌‌تائێســــتا‌هیچ‌لیژنه‌یه‌ك‌ئه‌وكاره‌ی‌‌نه‌كردوه‌‌

له‌خوله‌كانی‌‌رابردوش".

ئه‌و‌ده‌ڵێت‌"هه‌فته‌ی‌‌پێشو‌له‌گه‌ڵ‌ڕێكخراوه‌كانی‌‌كۆمه‌ڵــــی‌‌مه‌ده‌نــــی‌‌له‌هه‌ولێر‌كۆبوینــــه‌وه‌‌و‌ئه‌م‌هه‌فته‌یــــه‌ش‌له‌گــــه‌ڵ‌ڕێكخراوه‌كانی‌‌ســــلێمانی‌‌كۆده‌بینه‌وه‌‌و‌پالنی‌‌ئه‌و‌ســــێ‌ساڵه‌ی‌‌داهاتوی‌‌په‌رله‌مانمــــان‌داناوه‌‌كه‌‌ده‌بێت‌چی‌بكه‌ین‌و‌چی‌نه‌كه‌ین،‌چونكه‌‌ناكرێـت‌كاركردن‌له‌ناو‌په‌رله‌مان‌

به‌بێ‌به‌رنامه‌و‌بێ‌پالن‌بێت".

به‌وتــــه‌ی‌‌زوربــــه‌ی‌‌چاالكوانــــان‌و‌چاودێران،‌به‌شێكی‌‌زۆری‌‌ڕێكخراوه‌كانی‌‌كۆمه‌ڵگای‌‌مه‌ده‌نی‌‌له‌كوردســــتان‌وه‌ك‌پێویســــت‌نه‌یانتوانیوه‌‌ببن‌به‌پردێكــــی‌‌به‌هێزی‌‌نێوان‌په‌ڕله‌مان‌و‌حكومه‌ت‌و‌خه‌ڵــــك،‌له‌كاتێكدا‌خه‌رجیه‌كــــی‌‌زۆریان‌هه‌یه‌و‌سااڵنه‌‌بڕه‌پاره‌یه‌كی‌‌زۆر‌له‌حكومه‌ت‌وه‌رده‌گرن.‌

5(463(‌سێشه‌ممه‌‌2015/1/27په‌رله‌مان

په رله مان دانیشتنێكی خۆی ده باته هه ڵه بجه

ڕێكخراوه كانی كۆمه ڵی مه ده نیده خرێنه ژێر بۆردێكی چاودێرییه وه

وه اڵ باوكم حه قتانه بوختانیان بۆكردون!

ئه‌ندازیار‌عمر‌عینایت‌هه‌ڵه‌بجه‌یی

له‌ســـاڵی‌‌1991وه‌و‌پـــاش‌ئه‌وه‌ی‌‌گه‌لـــی‌‌كورد‌له‌‌كوردستان‌به‌ته‌نها‌راپه‌ڕینی‌‌كردو‌ئیداره‌ی‌‌كوردستانی‌‌راده‌ستی‌‌به‌ره‌ی‌‌كوردستانی‌‌كرد،‌له‌و‌به‌رواره‌‌به‌دواوه‌‌دو‌حیزبی‌ســـه‌ره‌كی‌‌كه‌‌ئێستا‌له‌ده‌سه‌اڵتدان‌له‌گه‌ڵ‌چه‌ند‌حیزبێكی‌‌دی‌‌سه‌ریان‌كرده‌‌داهاتی‌‌كوردستان‌ســـه‌ره‌تا‌له‌ئاودیوكرنی‌‌ئامێرو‌كارگـــه‌و‌بۆری‌ئاو‌و‌ته‌لی‌‌كاره‌باو‌محه‌ویله‌و‌ئاسه‌واره‌وه‌‌ده‌ستیان‌پێكردو‌دواتر‌بردنی‌‌داهاتی‌‌گومرگه‌كان،‌بردنی‌‌پشـــكی‌‌شێر‌له‌بودجه‌ی‌‌نـــه‌وت‌به‌رامبه‌ر‌خـــۆراك‌له‌بڕیاری‌‌986 به‌ده‌سخســـتنه‌‌نـــاو‌كاره‌كانی‌‌UN،‌پـــاش‌روخانی‌‌رژێمی‌‌به‌عس‌ســـه‌ریانكرده‌‌بودجـــه‌ی‌‌17%‌ی‌‌هاتو‌له‌به‌غـــداوه‌‌كـــه‌‌نزیكه‌ی‌‌‌80ملیـــار‌دۆالر‌بوه‌،‌دواتر‌ســـه‌ریانكرده‌‌پڕۆژه‌كانی‌‌وه‌به‌رهێنـــان‌و‌قۆرغكردنی‌‌زه‌وی‌‌گوێ‌چـــه‌م‌و‌روبارو‌به‌رزاییه‌‌ســـتراتیژیه‌كانی‌‌شـــاره‌كان‌و‌شـــوێنه‌‌گه‌شـــتیاریه‌كان،‌به‌مانه‌‌هه‌مو‌تێرنه‌بون‌و‌دواجار‌په‌الماری‌‌ســـامانی‌‌ژێرزه‌وییان‌داو‌ده‌ستیان‌كرد‌به‌لێدانی‌‌بیرو‌فرۆشتنی‌‌نه‌وتی‌‌قاچاغ‌و‌پااڵوگه‌ی‌‌قاچـــاغ،‌پڕۆژه‌كانـــی‌‌په‌یوه‌ندیی‌‌مۆبایل‌و‌ئینته‌رنێـــت‌و‌قۆرغكردنی‌‌بازرگانیی‌‌جگه‌ره‌و‌ده‌رمان،‌به‌به‌كارهێنانی‌‌بودجه‌و‌موچه‌‌بۆ‌كڕینی‌‌ویژدانی‌‌هه‌ندێ‌ویژدان‌الواز،‌ده‌ســـتیانكرد‌به‌ته‌خشـــان‌و‌په‌خشانی‌‌بودجه‌و‌دامه‌زراندنی‌‌بندیوار،‌به‌كورتی‌و‌به‌كوردی‌‌ئه‌م‌دو‌حیزبه‌‌ســـه‌رخان‌و‌ژێرخانی‌‌كوردســـتانیان‌هه‌راج‌كـــرد‌بۆ‌به‌رژه‌ونـــدی‌‌حیزب‌و‌دواتر‌بـــۆ‌به‌رژه‌وه‌ندی‌‌كه‌ســـانی‌‌دیاری‌‌ناو‌حیزب‌و‌هه‌زاران‌گیرفان‌به‌تاڵی‌‌پێـــش‌راپه‌رێن‌بونه‌‌ملیۆنێـــرو‌ملیاردێرو‌ده‌رئه‌نجام‌‌حیزبی‌‌ده‌وڵه‌مه‌ند،‌حكومه‌ت‌قاســـه‌‌به‌تاڵ‌و‌سه‌رانی‌‌حیزب‌گیرفان‌پڕو‌هاواڵتـــی‌‌گیرفان‌خاڵی‌‌به‌رهه‌می‌‌‌24ساڵی‌‌ده‌سه‌اڵتی‌‌دو‌حیزب‌و‌دو‌زۆنی‌‌زه‌ردو‌سه‌وز‌بو،‌بزوتنه‌وه‌ی‌‌گۆڕان‌به‌ته‌مای‌‌چاكســـازی‌‌له‌مانگی‌‌حوزه‌یرانـــی‌‌2014وه‌‌چـــوه‌‌ناو‌ئه‌م‌هاوكێشـــه‌یه‌و‌4 وه‌زاره‌ت‌و‌ده‌سته‌یه‌كی‌‌وه‌رگرت‌به‌‌وه‌زاره‌تی‌‌داراییه‌وه‌‌كـــه‌‌‌3ملیار‌دینار‌قه‌رزار‌بوه‌‌پێش‌ده‌ســـبه‌كاربونی‌‌كاك‌رێباز‌وه‌ك‌وه‌زیر.‌واته‌‌چوه‌‌ناو‌هاوكێشه‌یه‌كه‌وه‌‌كه‌‌ئه‌م‌ده‌ســـتی‌‌تێدا‌نه‌بوه‌‌له‌‌خولقاندنی‌،‌سه‌رباری‌‌ئـــه‌وه‌ی‌‌كـــه‌‌بزوتنه‌وه‌ی‌‌گـــۆڕان‌چاكی‌‌چاكســـازی‌‌لێهه‌ڵماڵـــی‌‌به‌اڵم‌توشـــی‌‌قه‌یرانی‌‌شـــه‌ڕی‌‌داعش‌و‌دابه‌زینـــی‌‌نرخی‌‌نه‌وت‌هـــات‌و‌پالنه‌كانی‌‌به‌ر‌ڤیتۆی‌‌قه‌یرانی‌‌دارایی‌و‌شه‌ڕی‌‌داعش‌و‌دابه‌زینی‌‌نرخی‌‌نه‌وت‌و‌پیالنی‌‌ده‌سه‌اڵتدارانی‌‌دو‌حیزبه‌كه‌‌كه‌وت‌و‌وای‌‌لێهات،‌پڕۆژه‌كان‌وه‌ســـتان‌و‌چاالكی‌‌فه‌رمانگه‌كان‌سڕكران‌و‌موچه‌ش‌نه‌ماو‌مانگ‌له‌‌‌30رۆژه‌وه‌‌بوه‌‌80-‌90رۆژ‌،‌له‌م‌كه‌ینوبه‌ینه‌دا‌هه‌ندێك‌له‌وانه‌ی‌‌ئابوری‌‌كوردستان‌و‌گوزه‌رانی‌‌خه‌ڵكیان‌به‌م‌ئاسته‌‌گه‌یاند‌ده‌ستیان‌كردوه‌‌به‌موزایه‌ده‌كردن‌و‌ئیتیهام‌كردنی‌‌وه‌زیره‌كانی‌‌گۆڕان‌و‌ئه‌وان‌به‌‌هۆكار‌ده‌زانن‌و‌ئه‌و‌هه‌مو‌كرداره‌‌نه‌شیاوه‌ی‌‌‌24ساڵی‌‌رابوردویان‌له‌بیركردوه‌‌كه‌‌خۆیان‌و‌سه‌رانی‌‌دو‌حیزبه‌كه‌یان‌خوڵقێنه‌ری‌‌ســـه‌رجه‌م‌قه‌یرانه‌كانن،‌زۆر‌بیـــرم‌كرده‌وه‌‌كـــه‌‌په‌ندێك‌سه‌رگوزه‌شـــته‌یه‌ك‌وه‌ك)ئه‌یانه‌وێ‌‌ده‌ســـته‌‌چه‌وره‌كه‌ی‌‌خۆیان‌به‌ســـه‌ر‌ئێمه‌دا‌بســـڕن....یان‌تا‌خـــاوه‌ن‌ماڵ‌دزی‌‌گرت،‌دز‌خاوه‌ن‌ماڵی‌‌گرت....(‌له‌گه‌ڵ‌ئه‌م‌واقیعه‌دا‌بگونجێت‌بهێنمه‌وه‌و‌له‌گه‌ڵ‌ئه‌م‌نوسینه‌دا‌جوتی‌‌كه‌م‌به‌اڵم‌دڵم‌تاســـه‌ی‌‌نه‌شكاو‌به‌م‌سه‌رگوزشته‌یه‌ی‌‌ناو‌كورده‌واری‌‌دڵم‌ئارامی‌‌گرت،‌كه‌‌ده‌قاوده‌ق‌له‌گه‌ڵ‌ئه‌م‌بارودۆخه‌و‌

ئه‌م‌نوسینه‌دا‌دێته‌وه‌:كابرایه‌كی‌‌هه‌جیجی‌‌ورده‌واڵه‌فرۆش‌به‌الی‌‌گوندێكی‌‌كوردســـتاندا‌ده‌ڕوات‌و‌له‌به‌رزاییه‌كه‌وه‌‌ته‌ماشـــا‌ده‌كا‌گونـــده‌‌بوه‌‌به‌‌دو‌ده‌ســـته‌وه‌و‌به‌ربونه‌ته‌‌گیانی‌‌یه‌ك‌به‌دار‌به‌بـــه‌رد‌به‌چه‌قۆ‌به‌خه‌نجـــه‌ر‌به‌هه‌رچی‌‌بۆیان‌بكرێت‌له‌یه‌ك‌ئـــه‌ده‌ن‌و‌ئاوایی‌شـــڵه‌ژاوه‌و‌كه‌س‌به‌‌كه‌س‌نیه‌و‌بوه‌ته‌‌رۆژی‌‌حه‌شر،‌ئه‌میش‌ناوێرێ‌بچێته‌‌ناو‌ئاوایی‌و‌رو‌له‌خوار‌ئاوایی‌ده‌كات‌و‌ده‌بینێ‌كچێك‌و‌كوڕێك‌)عاشـــق‌و‌مه‌عشوق(‌له‌سه‌ر‌به‌ردێ‌بێخه‌م‌دانیشتون‌و‌بۆ‌خۆیان‌قســـه‌‌ده‌كه‌ن‌و‌مێش‌میوانیان‌نیـــه‌،‌كابرای‌‌هه‌جیجی‌‌پاش‌ســـه‌الم‌وعه‌له‌یك‌لێیان‌ئه‌پرســـێ:-‌ئه‌رێ‌پێم‌ناڵێـــن‌خه‌ڵكی‌‌ئه‌م‌ئاواییه‌‌بۆ‌به‌ربونه‌تـــه‌‌گیانی‌‌یه‌ك‌و‌به‌هه‌مو‌شـــێوه‌یه‌ك‌له‌یه‌ك‌

ده‌ده‌ن‌و‌شه‌ڕو‌مه‌رافه‌یه‌؟!له‌‌وه‌اڵمدا‌هه‌ردوكیان‌به‌یه‌ك‌ده‌نگ‌ده‌ڵێن‌وه‌اڵ‌خاڵه‌‌گیان‌له‌ســـه‌ر‌ئێمه‌یه‌و‌بوختانیان‌بۆ‌كردوین.‌ئه‌میش‌

ئه‌ڵێ‌‌وه‌اڵ‌باوكم‌حه‌قتانه‌‌بوختانیان‌بۆ‌كردون!پارتی‌‌و‌یه‌كیه‌تی‌‌پاش‌‌24ساڵ‌حوكمڕاتی‌‌سه‌قه‌ت،‌گه‌لی‌‌كوردستانیان‌خسته‌‌توشی‌‌شه‌ڕی‌‌ناخۆ،‌قه‌یرانی‌‌دارایـــی،‌دواكه‌وتنی‌‌موچه‌،‌وه‌ســـتانی‌‌پـــڕۆژه‌كان،‌قه‌یرانی‌‌ســـوته‌مه‌نی‌،‌قه‌یرانی‌‌كاره‌با،‌خۆشیان‌وه‌ك‌دو‌عاشـــق‌و‌مه‌عشـــوقی‌‌دراوو‌ده‌ســـه‌اڵت‌له‌دوره‌وه‌‌بێباكانه‌‌ســـه‌یری‌‌به‌رده‌م‌بانكـــه‌كان‌ئه‌كه‌ن‌كاتێك‌هه‌زاران‌خانه‌نشـــین‌رۆژانه‌‌ده‌ڕۆن‌و‌به‌ده‌ستی‌‌به‌تاڵ‌دێنه‌وه‌،‌فه‌رمانبـــه‌ران‌به‌به‌رده‌وامی‌‌مانده‌گرن‌له‌به‌ر‌دواكه‌وتنی‌‌موچه‌و‌خۆیان‌كردوه‌‌به‌كه‌ڕه‌ی‌‌شه‌ربه‌ت،‌به‌الی‌‌بانزینخانه‌كانـــدا‌ده‌ڕۆن‌گرانی‌‌به‌نزین‌ده‌بینن‌و‌مێـــش‌میوانیان‌نیـــه‌،‌كاتێك‌روبـــه‌ڕو‌پێیان‌ده‌ڵێن‌ئێوه‌ن‌هۆكاری‌‌ئه‌م‌هه‌مو‌قه‌یرانه‌،‌هه‌زار‌به‌زم‌و‌بالۆره‌‌ده‌هێننه‌وه‌‌به‌‌بوختانی‌‌له‌قه‌ڵه‌م‌ده‌ده‌ن،‌هاواڵتیانیش‌

به‌‌ته‌وسه‌وه‌‌ده‌ڵێن‌وه‌اڵ‌باوكم‌ئه‌مه‌‌بوختانه‌.‌

‌ئا:‌هـــانـــا‌چۆمانی‌

بڕیاره‌‌په‌له‌مان‌له‌كاتی‌‌ده‌نگدان‌له‌سه‌ر‌پڕۆژه‌یاسای‌‌ئیداره‌ی‌‌پارێزگای‌‌هه‌ڵه‌بجه‌،‌

دانیشتنه‌كه‌ی‌‌بباته‌‌هه‌ڵه‌بجه‌‌كه‌‌ئه‌و‌یاسایه‌‌میكانیزم‌و‌چۆنیه‌تی‌‌هه‌ڵبژاردنی‌‌پارێزگارو‌سه‌رۆكی‌‌ئه‌نجومه‌ن‌و‌ئه‌ندامانی‌‌

ئه‌نجومه‌نی‌‌پارێزگا‌یه‌كالده‌كاته‌وه‌،‌به‌شێك‌له‌په‌رله‌مانتارانیش‌پێیانوایه‌‌ئه‌و‌یاسایه‌‌

هه‌روا‌به‌ئاسانی‌‌تێناپه‌ڕێت.‌

به‌پێی‌‌بڕیـــاری‌‌ژماره‌‌3ی‌‌ســـاڵی‌‌2009،‌وه‌زیرانه‌وه‌‌ له‌ئه‌نجومه‌نـــی‌‌ پرۆژه‌یاســـایه‌ك‌ئاراســـته‌ی‌‌په‌ڕله‌مانـــی‌‌كوردســـتان‌كراوه‌‌به‌پشت‌به‌ستن‌به‌یاسای‌‌159ی‌‌ساڵی‌‌1969 عێراقی‌،‌بۆ‌هه‌ڵبژاردنی‌‌ئه‌نجومه‌ن‌و‌پارێزگاری‌‌هه‌ڵه‌بجه‌،‌چونكه‌‌هه‌ڵبژاردنـــی‌‌تێدا‌ئه‌نجام‌نـــه‌دراوه‌،‌له‌كاتێكدا‌له‌رۆژی‌‌30ی‌‌نیســـانی‌‌‌2014هه‌ر‌ســـێ‌‌پارێزگاكه‌ی‌‌دیكه‌ی‌‌هه‌رێمی‌‌

كوردستان‌هه‌ڵبژاردنیان‌بۆ‌كرا.

ئومێد‌خۆشناو‌سه‌رۆكی‌‌فراكسیۆنی‌‌پارتی‌‌

له‌په‌ڕله‌مانی‌‌كوردســـتان‌بۆ‌ئاوێنه‌‌ده‌ڵێت،‌"له‌به‌رئه‌وه‌ی‌‌هه‌ڵبژاردنی‌‌تایبه‌ت‌له‌پارێزگای‌هه‌ڵه‌بجـــه‌‌نه‌كراوه‌،‌بۆیـــه‌‌ده‌بێت‌حاڵه‌تێكی‌‌تایبه‌تـــی‌‌پێبدرێت،‌چونكه‌‌ئێســـتا‌ناكرێت‌هه‌ڵبـــژاردن‌بكرێت‌و‌پێشـــتریش‌نه‌كراوه‌‌بۆ‌هه‌ڵبژاردنی‌‌ئه‌ندامانی‌‌ئه‌نجومه‌ن،‌بۆیه‌‌لێره‌دا‌پرۆژه‌یاســـایه‌ك‌پێشكه‌شی‌‌په‌ڕله‌مان‌كراوه‌‌و‌چه‌ند‌خوێندنه‌وه‌یه‌ك‌بۆ‌ئه‌و‌پرۆژه‌‌یاســـایه‌‌

ده‌كرێت".به‌وتـــه‌ی‌‌خۆشـــناو‌"بـــۆ‌رۆژی‌‌ده‌نگدان‌له‌سه‌ر‌پرۆژه‌یاساكه‌،‌دانیشتنی‌‌په‌ڕله‌مان‌له‌‌هه‌ڵبجه‌ی‌‌شه‌هید‌به‌ڕێوه‌ه‌چێت‌و‌له‌وێ‌ده‌نگ‌له‌ســـه‌ر‌پرۆژه‌‌یاســـاكه‌‌ده‌درێت‌بۆچۆنیه‌تی‌‌هه‌ڵبژاردن‌و‌داییكردنی‌‌شێوازی‌‌به‌ڕێوه‌بردنی‌‌ئه‌نجومه‌نـــی‌‌ئـــه‌و‌پارێزگایه‌،‌ئـــه‌وه‌ش‌هه‌م‌په‌یـــڕه‌وی‌‌ناوخۆی‌‌په‌رله‌مان‌ڕێیپێداوه‌،‌هه‌م‌

وه‌ك‌وه‌فایه‌ك‌بۆ‌قوربانیانی‌‌ئه‌و‌شاره‌".

هـــاوكات‌عومـــه‌ر‌عینایـــه‌ت‌په‌ڕله‌مانتار‌له‌فراكســـیۆنی‌‌گۆڕان‌له‌وباره‌یه‌وه‌‌به‌ئاوێنه‌ی‌‌راگه‌یاند،‌"بڕیاره‌كه‌‌زۆر‌دره‌نگ‌گه‌یشـــتوه‌ته‌‌په‌ڕله‌مانـــی‌‌كوردســـتان‌‌22كانونی‌‌دووه‌می‌‌

2014،‌به‌پێی‌‌په‌یڕه‌وی‌‌ناوخۆی‌‌په‌رله‌مانیش‌یان‌ده‌بێت‌ده‌سته‌ی‌‌سه‌رۆكایه‌تی‌‌یان‌ده‌بێت‌دو‌له‌ســـه‌ر‌سێی‌‌په‌رله‌مانتاران‌داوا‌بكه‌ن‌بۆ‌ئه‌وه‌ی‌‌دانیشنی‌‌نائاسایی‌‌بۆ‌ئه‌نجامبدرێت".‌به‌پێی‌‌راگه‌یه‌نراوێكی‌‌سكرتێری‌‌په‌رله‌مانی‌‌رابـــردو‌ یه‌كشـــه‌ممه‌ی‌‌ كـــه‌‌ كوردســـتان‌ئه‌مـــڕۆ‌خوێندنه‌وه‌ی‌‌ بڕیاره‌‌ باڵویكـــرده‌وه‌،‌یه‌كه‌م‌بۆ‌پڕۆژه‌یاســـای‌‌ئیـــداره‌ی‌‌پارێزگای‌‌

هه‌ڵه‌بجه‌‌بكرێت.عینایه‌ت‌ده‌نگدان‌له‌ســـه‌ر‌پرۆژه‌یاســـاكه‌‌له‌پارێـــزگای‌‌هه‌ڵه‌بجـــه‌‌به‌هه‌نگاوێكی‌‌گرنگ‌وه‌ســـفده‌كات‌و‌پێیوایه‌‌"بۆیه‌‌په‌نا‌بۆ‌بڕیاری‌‌ژماره‌‌3ی‌‌ساڵی‌‌‌2009براوه‌،‌چونكه‌‌ده‌توانێت‌پارێزگار‌ پارێـــزگاو‌ ئه‌نجومه‌نی‌‌ ئه‌ندامانـــی‌‌هه‌ڵبژێرێت،‌به‌هۆی‌‌ئـــه‌وه‌ی‌‌هه‌ڵبژاردنی‌‌تیا‌ئه‌نجـــام‌نـــه‌دراوه‌،‌ئـــه‌وه‌ش‌به‌گه‌ڕانه‌وه‌‌بۆ‌یاســـای‌‌‌ژماره‌‌‌‌159ساڵی‌‌‌1969عێراقی‌،‌بـــه‌اڵم‌ته‌نها‌لـــه‌م‌خوله‌‌ئیش‌به‌و‌یاســـایه‌‌له‌هه‌ڵه‌بجه‌‌ داهاتـــو‌ هه‌ڵبژاردنی‌‌ ده‌كرێـــت‌و‌

ئه‌نجامده‌درێت"‌

مونـــا‌به‌نی‌‌نادر‌ســـه‌رۆكی‌‌فراكســـیۆنی‌‌

لیســـتی‌‌پێشـــكه‌وتنی‌‌توركمانـــی‌‌بۆچونی‌‌له‌وباره‌یـــه‌وه‌و‌پێیوایـــه‌‌ جیـــاوازی‌هه‌یـــه‌‌به‌ئاســـانی‌‌ئـــه‌و‌یاســـایه‌‌تێناپه‌ڕێـــت،‌ئه‌و‌كوردستان‌ له‌په‌رله‌مانی‌‌ "پرۆژه‌یاساكه‌‌ وتی‌،‌په‌رله‌مانتاران‌ له‌ســـه‌رده‌كرێت‌و‌ گفتوگـــۆی‌‌بڕیارده‌ده‌ن‌كه‌‌چـــۆن‌ئه‌ندامانی‌‌ئه‌نجومه‌ن‌و‌ده‌بێت‌ هه‌ڵده‌بژێردرێـــن،‌چونكه‌‌ پارێـــزگار‌په‌رله‌مـــان‌بڕیاربـــدات‌كه‌‌ئایـــا‌هه‌ڵبژاردن‌ده‌كرێـتـــه‌وه‌‌له‌و‌پارێزگایه‌‌یـــان‌نا،‌چونكه‌‌له‌نـــاو‌په‌ڕله‌مانتارانیـــش‌رای‌‌جیاواز‌هه‌یه‌‌و‌باوه‌ڕناكه‌م‌یاســـاكه‌‌به‌ئاســـانی‌‌تێبپه‌ڕێت،‌چونكه‌‌ئه‌وه‌‌یاســـایه‌كی‌‌گرینگـــه‌و‌داهاتوی‌‌ئه‌و‌شـــاره‌‌دیـــاری‌ده‌كات‌له‌سه‌رشـــێوازی‌‌

به‌رێوه‌بردن‌تاكو‌هه‌ڵبژاردنی‌‌داهاتو".

له‌الیه‌ن‌ هه‌ڵه‌بجه‌‌ پارێزگای‌‌ پرۆژه‌یاســـای‌په‌رله‌مانی‌‌ ئاراسته‌ی‌‌ وه‌زیرانه‌وه‌‌ ئه‌نجومه‌نی‌‌كورســـتان‌كراوه‌‌بۆ‌دیاریكردنی‌‌ئه‌نجومه‌ن‌و‌پارێـــزگاری‌‌شـــاره‌كه‌،‌چونكـــه‌‌هه‌ڵبژاردنی‌‌تایبـــه‌ت‌له‌و‌شـــاره‌‌ئه‌نجام‌نـــه‌رداوه‌‌بۆیه‌‌شـــێوازی‌‌یه‌كالكردنه‌وه‌ی‌‌له‌رێی‌‌په‌ڕله‌مانه‌وه‌‌

ده‌بێت‌تا‌هه‌ڵبژاردنی‌‌داهاتو.

له‌په‌رله‌مانه‌وه‌

گۆشه‌یه‌کی‌تایبه‌ته‌‌په‌رله‌مانتاران‌ده‌ینوسن

[email protected]

له‌ناو‌په‌رله‌مانتارانیش‌رای‌‌جیاواز‌هه‌یه‌‌و‌باوه‌ڕناكه‌م‌یاساكه‌‌به‌ئاسانی‌‌تێبپه‌ڕێت‌

چونكه‌‌ئه‌وه‌‌یاسایه‌كی‌‌گرینگه‌و‌داهاتوی‌‌ئه‌و‌شاره‌‌دیاری‌ده‌كات

ئامانجی‌‌سه‌ره‌كی‌‌ئه‌و‌ستراتیجیه‌‌بۆ‌گرنگیدان‌و‌پێشخستنی‌‌ڕێكخراوه‌كانی‌‌كۆمه‌ڵگه‌ی‌‌مه‌ده‌نیه‌،‌چونكه‌‌ئه‌وان‌راسته‌وخۆ‌

ده‌توانن‌له‌كه‌موكوڕییه‌كانی‌‌خه‌ڵك‌تێبگه‌ن‌و‌بیگه‌یه‌نن

هه‌ڵه‌بجه‌

كۆمێنت:

تایبه‌ت(463( سێشه ممه 662015/1/27

ویکیلیکس 2009


چه ند مانگێكی كه م به رله وه ی باڵی ریفۆرم له یه كێتی بێنه ده ره وه و بزوتنه وه ی گۆڕان دروستبكه ن، سه ركرده كانیان وردو درشتی

ناكۆكیه كانی خۆیان له گه ڵ باڵه كه ی دیكه ی یه كێتی كه به باڵی تاڵه بانی وه سفیانكردوه ، بۆ ئه مریكیه كانیان

باسكردوه و ته نانه ت پێشبینی ئاینده ی سیاسیی هه ریه كێك له كه سایه تیه

سه ره كیه كانی ناو ئه و باڵه یان كردوه .

س��ایتی به ڵگه نامه یه ك��ی به پێ��ی به ش��ه ئاوێن��ه ك��ه ویكیلیك��س، گرنگه كانی ده قه كه ی كردوه به كوردی ، له به ڵگه نامه یه ك��ی ئه مریكی��ه كان نهێنیداو له زاری سه ركرده كانی ئێستای گۆڕانه وه ، ورده كاریی پالن و چاره نوسی كاراكته ره سیاسییه كانی ناو یه كێتیان مسته فا نه وش��یروان ئاش��كراكردوه . پێڕاگه یان��دون ك��ه "پێویس��ته كۆنه پاس��ه وانه كان )س��ه ركرده كۆنه كان( ورده ورده رابماڵرێن، نه ك به یه كجار". ل��ه و به ڵگه نامه یه دا ك��ه مێژوه كه ی بۆ س��اڵی 2009 ده گه ڕێت��ه وه ، ئاماژه به وه كراوه كه نه وش��یروان مس��ته فا "هه ریه ك له كۆسره ت ره سوڵ و به رهه م

به كه سه كانی به ختیاری مه ال س��اڵح و س��ه ربه باڵی تاڵه بان��ی له قه ڵه مداوه . به پێی مه زه نده ی نه وشیروان، ئه م باڵه له الیه ن ته نه��ا 200 ئه ندامی كاریگه ری لێده كرێت، پش��تیوانیان یه كێتی��ه وه هه مو به شه كه ی دیكه نه رمن و به ئاسانی ده توانرێت به الی خۆیدا رایانكێش��ێت،

له ده ورانی پاش تاڵه بانی ". له به شێكی دیكه ی ئه و به ڵگه نامه یه دا هاتوه ، "فه رید ئه سه س��ه رد، به رپرسی سه نته ری توێژینه وه ی یه كێتی پێیوایه س��تراتیژیی كه س��ێكه نه وش��یروان بیرده كات��ه وه و رۆڵی گرنگ��ی بینیوه له ناو ش��تانه ی ئه و له دروس��تكردنی یه كێتیدا رویانداوه . له باره ی كه س��ێتی نه وش��یروانه وه ، فه ری��د به كه س��ێكی مه زاجی وه سفی ده كات كه هه ندێكجار له سه ر بنه مای مه زاجی خۆی بڕیاره كان

ده دات".هاوكات باڵی ریفۆرم له سه ر هه ریه ك له كۆس��ره ت ره س��وڵ، به رهه م ساڵح، م��ه ال به ختی��ار، هێرۆخ��ان، قوب��اد تاڵه بانی ، پێشبینی خۆیان نیشانداوه . یه كێك له سه ركرده كانی ئێستای گۆڕان كه وه زیری پێشمه رگه شه ، باسی له وه ك��ردوه "م��ه ال به ختیاریه كێكه له و دو تاكه كه سانه ی ناو مه كته بی سیاسیی كه ن��ه ك به الیانه وه قورس��ه ، به ڵكو

مه حاڵیش��ه كار له گ��ه ڵ نه وش��یروان مس��ته فا بكه ن". ب��ه اڵم ئه مریكیه كان ن��اوی ئه ندامه ك��ه ی دیكه یان خۆیان

ئاشكراكردوه . ده قی به ڵگه نامه كه :

09BAGHDAD430 : ئای دیباب��ه ت: باڵ��ی ریفۆڕم��ی یه كێتی نیش��مانی كوردس��تان توانای خۆیان

كۆده كه نه وه س��ه رچاوه : باڵیۆزخان��ه ی ئه مریكا

له به غدابه روار: 18ی شوباتی 2009

پولێن: زۆر نهێنی پوخته :

ئه و گروپه ی ناو یه كێتی كه له الیه ن نه وشیروان مسته فا، جێگری سكرتێری گشتیی یه كێتیه وه سه ركردایه تی ده كرێن دڵنیان له وه ی ئه نجێندا چاكسازییه كه یان س��ه ره نجام وایانلێده كات س��ه ربكه ون به سه ر الیه نه كه ی دیكه ی ناو یه كێتیدا، ئه مه ش له چوارچێوه ی ئه و ملمالنێیه ی كه هه یه بۆ گرتنه ده ستی سه ركردایه تی

یه كێتی له دوای تاڵه بانی .

دوكه رتبونی یه كێتی بزوتنه وه ریفۆرمسته كه ی ناو یه كێتی رای گش��تیی ب��ۆ كێش��كرد، كاتێك له رۆژنامه كه ی مس��ته فا نه وش��یروان

خۆیدا )رۆژنامه (، به یانێكی سێ به شی له ژێر ناوی "ئێمه و ئه وان" باڵوكرده وه . ئه م��ه ش زنجیره ی��ه ك هێ��رش و دژه به دوای ه��ه ردوالدا له نێوان هێرش��ی خۆی��دا هێنا. ته نانه ت م��ه ال به ختیار كرد مسته فای نه وش��یروان ته حه دای بۆئه وه ی له سه ر ته له فزیۆن دیبه یتێكی

له گه ڵ بكات.

ریفۆرمسته كان كێن؟تێكڕای س��ه رچاوه كان له س��لێمانی هاوڕان له س��ه ر ئه وه ی كه نه وشیروان ركابه ری بێ س��ه ركرده یه كی مسته فا ناو ریفۆرمسته كانی یه كێتیه . له ته مه نی 31 ساڵیدا به ش��داربوه له دامه زراندنی یه كێتی��دا و بوه ته جێگری س��كرتێری گشتیی كه تاڵه بانی بوه . له راپه ڕینه كه ی 1991دا وه ك فه رمانده یه كی پێشمه رگه رۆڵ��ی بینیوه . دوای ئه وه ی له س��اڵی 2006 به هۆی ناكۆكییه سیاس��ییه كانی له گه ڵ تاڵه بانی ده ستیله كاركێشایه وه ، دامه زراندو س��ه ربه خۆی رۆژنامه یه كی تێیدا ده نگی بزوتنه وه ریفۆرمسته كه ی له سه ر كتێبیش��ی ده گه یاند. چه ندین

مێژوی كورد نوسیوه . به هێزه كان��ی له الیه نگ��ره دوان وێن��ه ی دو مس��ته فا، نه وش��یروان جیا و دژبه یه كی ئه و پیاوه ده كێش��ن.

دان��ا ئه حم��ه د مه جید، پارێ��زگاری سلێمانی ستایشی نه وشیروان ده كات و به س��ه ركرده یه كی راسته قینه و به هێزی وه سفده كات كه خۆی خۆی پێگه یاندوه . هاوكات فه رید ئه سه س��ه رد، به رپرسی سه نته ری توێژینه وه ی یه كێتی پێیوایه س��تراتیژیی كه س��ێكه نه وش��یروان بیرده كات��ه وه و رۆڵی گرنگ��ی بینیوه له ناو ش��تانه ی ئه و له دروس��تكردنی یه كێتیدا رویانداوه . له باره ی كه س��ێتی نه وش��یروانه وه ، فه ری��د به كه س��ێكی مه زاجی وه سفی ده كات كه هه ندێكجار له س��ه ر بنه مای مه زاجی كه سی خۆی

بڕیاره كان ده دات.

كێ پشتیوانی له ریفۆرمسته كان ده كات؟

ریف��ۆڕم باڵ��ی س��ه ركرده كانی بانگه ش��ه ی ئ��ه وه ده كه ن ك��ه هێزی ئ��ه وان له ناو یه كێتیدا ق��وڵ و فراوانه و به گش��تیی له ناو جه ماوه ردا ناسراون، جه ماوه رێك كه ناڕازین له كاورباره كانی پارێزگای س��لێمانی . مسته فای سه ید قادر باسی له وه كرد كه هه ندێك كه س هه یه خۆیان وه ك نه یاری نه وش��یروان له راستیدا به اڵم له قه ڵه مداوه ، مسته فا له ژێ��ره وه كار له گه ڵ ریفۆرمس��ته كان

ده كه ن.

وێڕای دابه ش��كردنی یه كێتی به سه ر "ئێمه و ئه وان"دا، نه وش��یروان مسته فا باسی له وه كرد كه پالنی نیه بۆئه وه ی له پڕێ��ك ب��دات به س��ه ر یه كێتی��دا. له راستیدا، ئه و به توندی دژی بیرۆكه ی كوده تایه . نه وش��یروان مس��ته فا پێی راگه یاندی��ن كه ئه و له گه ڵ گۆڕانكاریی پله به پله و سه قامگیرییه ، نه ك نائارامی . ئه و وتی ، پێویسته كۆنه پاسه وانه كان ورده ورده كۆن��ه كان( )س��ه ركرده رابماڵرێ��ن، ن��ه ك به یه كجار. باس��ی له وه ش ك��رد كه ئه زمون��ی كۆنه كان ده ڕوخێنێت و له گه ڵ توانای نه وه ی نوێ

تێكه ڵی ده كات.

ریفۆرمسته كان هه ڵسه نگاندن بۆ نه یاره كانیان ده كه ن:

نه وش��یروان مس��ته فا هه ری��ه ك له ساڵح و به رهه م ره س��وڵ و كۆس��ره ت سه ربه به كه س��ه كانی به ختیاری مه ال باڵ��ی تاڵه بانی له قه ڵه م��داوه . به پێی مه زه ن��ده ی نه وش��یروان، ئ��ه م باڵه له الیه ن ته نه��ا 200 ئه ندامی كاریگه ری لێده كرێت، پش��تیوانیان یه كێتی��ه وه هه مو به ش��ه كه ی دیكه ی پش��تیوانی نه رم��ه و به ئاس��انی ده توانرێت به الی خۆیدا رایانكێش��ێت، له ده ورانی پاش

تاڵه بانی .

سه ركرده كانی گۆڕان پێشبینی خۆیان له باره ی جێگرتنه وه ی تاڵه بانی ئاشكراده كه ن

به پێ��ی په یڕه وی ناوخ��ۆی یه كێتی ، جێگ��ری وه ك ره س��وڵ، كۆس��ره ت به ش��ێوه یه كی گش��تیی ، س��كرتێری ئۆتۆماتیكی پۆستی سكرتێری گشتیی حزبه كه وه رده گرێت پاش ئه وه ی تاڵه بانی جێگه كه ی چۆڵده كات. به اڵم بۆچونێكی هاوبه ش هه یه له ناو سه رچاوه كانمان كه پێیانوایه الوازیی ته ندروستی كۆسره ت مه حاڵ ده كاته له به رده م��دا رێگه كه ی بۆئه وه ی ش��وێنی تاڵه بانی بگرێته وه ، وێ��ڕای مه یلی زۆری بۆ ئه و پۆس��ته . هه روه ها ریفۆرمس��ته كان باس له وه ش ده كه ن كه كۆس��ره ت كه سێكی خاوه ن جه ماوه ر نیه له سلێمانی ، به ڵكو له هه ولێر

زۆرترین پشتیوانی هه یه ، هه روه ها له ناو پێشمه رگه ش پشتیوانی هه یه .

هه ری��ه ك له دان��ا مه جی��د و فه ری��د ئه سه س��ه رد بڕوایان وایه كه كۆسره ت له گه ڵ نه وشیروان مسته فادا كارده كات. به رژه وه ن��دی پێیوای��ه ئه سه س��ه رد هاوبه ش پاڵ به نه وشیروان و كۆسره ته وه ده نێت بۆئ��ه وه ی پێك��ه وه كاربكه ن و ده شێت هه ردوكیان بتوانن رێككه وتنێك بكه ن بۆ دابه شكردنی ده سه اڵت له نێوان خۆیان��دا. هاوكات مس��ته فای س��ه ید قادر كه شانبه ش��انی كۆسره ت ره سوڵ پێش��مه رگایه تی كردوه ، هێش��تا وه ك هاوڕێیه كی نزیكی خۆی لێی ده ڕوانێت.

له كاتێكدا وه ك ته كنتۆكراتێكی باش ئیداریی به توانا و كه سێكی ته ماشاده كرێت، به تایبه ت كاتێك وه ك سه رۆك وه زیرانی ئیداره ی س��لێمانی كاریده كرد، كه سێكی كاریگه رو خ��اوه ن جه ماوه ر بو. ئه وه یه ریفۆرمسته كان بۆچونی ك��ه له ئێس��تادا به ره��ه م هیچ بنكه یه ك��ی جه ماوه ریی نه ماوه . دانا پێیوایه پش��تیوانی به رهه م س��اڵح له س��لێمانی ، به گشتیی الوازب��وه له وكات��ه وه ی چوه ته به غ��دا و بوه ته جێگری س��ه رك وه زیران، چونك��ه به ڵێنیدا زۆر

شت بكات بۆ خه ڵكی سلێمانی ، به اڵم نه یكرد.

ریفۆرمسته كان بانگه شه ی ئه وه ده ك��ه ن كه به ره��ه م دانبه وه دا ده نێت كه كاتی زۆری پێویسته رایه ڵه كان��ی ت��ا له س��لێمانی بۆئ��ه وه ی داده ڕێژێت��ه وه چاره نوس��ی سیاس��یی خ��ۆی پێش��یانوایه ، ده سته به ربكات. تاكه پش��تیوانی راس��ته قینه ی ئه مریكاوه یه . له الی��ه ن به رهه م نه وشیروان، به رهه م ساڵح وه ك به ش��ێك له م گه نده ڵیه ی ئێستا

ده زانێت.

ئه مه جاری یه كه م نیه ، یه كێتی له ناو خۆیدا روب��ه روی ته حه دییه كانی ریفۆرم ببێته وه . وه ك خ��ودی تاڵه بانیش دانی پێداده نێ��ت كه له رۆژی 3ی تش��رینی دوه مدا، پالنی چاكس��ازیی راگه یاندوه ، ك��ه پێكهات��وه له ش��ه ش لیژن��ه بۆ هه روه ها گه نده ڵی ، به ره نگاربون��ه وه ی نامه ی��ه ك كه 5 خاڵی له خ��ۆی گرتبو س��ه باره ت به پێدانی ده سه اڵتی یه كسان به كۆسره ت ره س��وڵ و به رهه م ساڵح بۆ به ڕێوه به ردن��ی كاروباره كان��ی یه كێتی له ب��ری تاڵه بان��ی . ه��ه روه ك ئاماژه ی یه كێت��ی ئه ندامه كان��ی به تێڕوانین��ی داب��و له ب��اره ی جیاكردن��ه وه ی حزب له داموده زگاكانی میری . تاڵه بانی هه ڵی زۆریش��ی دا و هه مو مانگێك كۆبونه وه ی بااڵ ده كرا بۆ رێكخستنه وه ی كاروباره كانی یه كێتی ، له دوای گه ڕانه وه ی له به غدا بۆ

سلێمانی له مانگی ئه یلولی 2008.

كۆرسه‌ت‌ره‌سوڵ

بنه‌ماڵه‌ی‌‌تاڵه‌بانی‌مه‌ال‌به‌ختیار

به‌رهه‌م‌ساڵح‌

له ب��اره ی له گفتوگۆكانم��ان دو تاڵه بان��ی ، جێگرتن��ه وه ی كه س��ی تری��ش هاتنه ن��او ناوانه وه ئه وانیش هێرۆ ئیبراهیم، هاوس��ه ری تاڵه بانی و كوڕه ك��ه ی به ناوی قوباد. س��ه رچاوه كانمان پێیانوایه كه هێرۆ له س��ایه ی هاوس��ه ره كه یدا، خاوه نی ده سه اڵت و سه رمایه ی زۆری خۆیه تی و تاڵه بانی��دا رۆڵی له كات��ی غیاب��ی

سه ره كی ده گێڕێت. له كاتێكدا نه وشیروان پێوایه قوباد تاڵه بانی "كه س��ێكی بێ ده سه اڵته "، به اڵم مس��ته فای سه ید قادر ده ڵێت،

ده توانێ��ت رۆڵی هه بێت ئه گه ر خۆی بیه وێت. یه كێ��ك له نزیكه كانی قوباد به ناوی هیوا جاف باس��ی له وه كرد كه قوباد په یوه ندییه كی باشی هه یه نێچیرڤان به تایبه تی پارتیدا، له گه ڵ بارزانی كه س��اڵی رابردو بانگهێشتی كرد كاتێك به س��ه ردانێك چو بۆالی عه لی ش��یعه كان، مه رجه عی گه وره پرس��یارێكدا له وه اڵمی سیس��تانی . ل��ه رۆژی 1ی تش��رینی دوه م، قوباد باس��ی له وه كرد كه هه وڵی پۆستی س��كرتێری گش��تیی ن��ادات یاخود

پۆستی سه رۆك وه زیران.

هیچ س��ه رچاوه كانمان ئه گه رچی چانس��ێك ناده ن��ه م��ه ال به ختیار له جێگرتن��ه وه ی تاڵه بانی��دا، به اڵم ره چاوی پێگه ی به هێزی ئه و ده كه ن له ناو یه كێتیدا. به ده ر له وه ی كچه كه ی هاوسه رگیری له گه ڵ باڤێڵ-ی كوڕی تاڵه بانی��دا كردوه ، كاریگه ریی خۆی به رپرس��یارێتیه وه پێگ��ه ی ل��ه و سه رپه رشتی كه س��ه رچاوه یگرتوه رێكخراوه كان��ی كۆمه ڵگه ی مه ده نی ده كات، ك��ه ئه م��ه په یوه ن��دی بۆ

ژماره یه كی له گ��ه ڵ دروس��تكردوه كه س��ه به تایبه تی له خه ڵكیدا، زۆر دیاره كان. ب��ه اڵم په یوه ندی له گه ڵ الوازه . مس��ته فاش نه وش��یروان مس��ته فای سه ید قادر وا باسی مه ال به ختیاری كرد ك��ه یه كێكه له و دو تاكه كه سانه ی ناو مه كته بی سیاسیی كه نه ك به الیانه وه قورس��ه ، به ڵكو نه وشیروان له گه ڵ كار مه حاڵیش��ه مس��ته فا بكه ن. )ئ��ه وه ی دیكه یان

ئه رسه الن بایزه (.

نه وشیروان مسته فا که سێکی مه زاجییه و هه ندێكجار له سه ر بنه مای

مه زاجی كه سی خۆی بڕیاره كان ده دات

7 (463( سێشه ممه 2015/1/27 عێراق

فراکسیۆنەکەی مالیکی هەوڵی شکستپێهێنانی رێککەوتنەکەی هەرێم و بەغدا دەدات

هه رچه ند ساڵ جارێك، مه ال كرێكار خه ڵ��ك به خۆیه وه س��ه رقاڵ ده كات، ده س��اڵ و دو به س��ه ربردنی دوای مانگ له زیندانێكی ئۆسلۆی پایته ختی نه رویج��دا ك��ه هات��ه ده ر، له به رده م له كۆریای "ئێ��ره وتی زیندانه ك��ه دا

باكور ده چێت".

مه ال كرێكار، كه ناوی راسته قینه ی ته مه نی ئه حمه ده و فه ره ج نه جمه دین 58 س��اڵه ، یه كێكه له كه س��ایه تییه ه��ه ره ناوداره كانی بزاڤی ئیس��امی ناوچه ك��ه و ته نان��ه ت كوردس��تان و جیهانیش، ئه م پیاوه كه ته و ریش��نه كه جاروبار به رگی مه الیه تی ده پۆشێ و هه ندێكجاریش كه ش��خه ترین چاكه ت و پانت��ۆڵ و جارجاری��ش ش��ه رواڵێكی كورت��ی كوردانه ی��ان ئه فغانی له پێ به هۆی گه نجێتیدا له هه ڕه تی ده كات، سه رسامبونیه وه به فكری چه پ نازناوی "كرێ��كار"ی له خۆی ناوه ، به اڵم زۆری نه خایاندوه كه خولیای خوداپه رستی و ئیسامدۆس��تی له مێشكیدا چه كه ره ی ك��ردوه و ته نان��ه ت له و پێناوه ش��دا چه ك��ی هه ڵگرت��وه و سه رس��ه ختانه جه نگاوه ، ئه و رۆژگاره كه س��ه ره تای هه ڵكش��انی گروپ��ه جیهادییه كان��ی ده چێته ل��ه 1989دا ب��و، ئه فغ��ان پیش��اوه ر و له نزیكه وه سه ركرده یه كی ناوداری جیهادیی ده ناسێت كه ئه ویش

"عه بدواڵ عه زام" ده بێت.س��اڵی 1991، مه ال كرێكار له گه ڵ خێزانه ك��ه ی په نا ده بات��ه به ر واڵتی نه رویج و له وێ نیشته جێ ده بن، به اڵم دوای نزیكه ی دو ساڵ ده گه ڕێته وه بۆ كوردس��تان و هه ر زو له ڕێگه ی وتاره جیهاد له مزگه وتی ئاگرینییه كانییه وه كۆبونه وه كانی بۆن��ه و له س��لێمانی و وه ك ئیس��امیدا بزوتن��ه وه ی ناوده رده كات، توندڕه و ئیسامییه كی س��روده كانی له ش��یعر و به ش��ێك بزوتن��ه وه ی س��ه رده مه ی ئ��ه و ئیس��امی له الیه ن مه ال كرێ��كاره وه

هۆنراونه ته وه .

له سه ره تای ده یه ی 1990ه وه به شداری ش��ه ڕی نێوان بزوتنه وه ی ئیسامی و یه كێتی نیشتمانی كوردستان ده كات، ساڵی 2000 له سه روه ختی جیابونه وه ی كۆمه ڵی ئیس��امی له بزوتنه وه له گه ڵ توندڕه وتری��ن هه وادارانی پێش��وتری بزوتنه وه ی ئیسامی ، رێكخراوی ئه نسار ئیس��ام داده مه زرێنێت و ب��ۆ ماوه ی نزیكه ی س��ێ ساڵ ناوچه ی هه ورامان ده كاته بنكه و باره گای خۆی و مه یدانی ش��ه ڕ و پێكهه ڵپژانی ئه نسار و یه كێتی

نیشتمانی كوردستان.مه ال كرێ��كار چه ن��د مانگێك به ر له هێرش��ی ئه مه ریكا بۆ س��ه ر بنكه و باره گاكانی ئه نس��ار ئیسام له بیاره ، كه ئه وكات ئه میریان بو، كوردستانی به جێهێش��ت و ئێران��ه وه له ڕێگ��ه ی له ئه یلول��ی 2002دا له الی��ه ن كۆماری ئیسامی ئێرانه وه راده ستی حكومه تی له س��ه ر له وێ ده كرێ��ت، هۆڵه ن��دا

داوای حكومه ت��ی ئ��ه رده ن ده خرێته زیندانه وه ، دوای به س��ه ربردنی چه ند مانگێ��ك له زیندان حكومه تی هۆڵه ندا

راده ستی نه رویجی ده كاته وه .دادگای له الی��ه ن 2007 س��اڵی بڕی��اری ده ركردنی له و نه رویج��ه وه ب��ۆ عێ��راق واڵت��ه و گه ڕان��ده وه ی ده رده كرێت، ب��ه اڵم بڕیاره كه ناچێته بواری جێبه جێكردن��ه وه له به رئه وه ی عێراق ئه ش��كه نجه و حوكمی ئیعدامی

تێدا په یڕه و ده كرێت.چه ند زیندانه وه ، بخرێته به رله وه ی كه س��ێكی نه ناس��راو به چه كی سوك هێرشیان كرده سه ر ماڵی مه ال كرێكار پۆلیسی راگه یاندنی به پێی له ئۆسلۆ، هێرش��ه كه دا له ئه نجام��ی نه روی��ج زاوایه ك��ی بریندار بو. س��اڵی 2012، به هۆی هه ڕه شه ی كوشتنیه وه ده رهه ق نه رویجی و سیاس��ه تمه دارێكی به ژنه س��ێ كوردی په نابه ر، به دو ساڵ و ده

مانگ زیندانیكردن حوكم ده درێت. س��ه رله به یانی 8.30ی كاتژمێ��ر یه كش��ه ممه ی راب��ردو م��ه ال كرێكار ئازاد ك��را، له كاتی هاتن��ه ده ره وه ی له زیندان به رماڵێكی به ده س��ته وه بو، دوای س��وجده بردنی له سه ر به فری ب��ه رده م زیندانه ك��ه ، به س��ه ربردنی دو س��اڵ و ده مانگ��ی زیندانییه كه ی به "ژیان به سه ربردن له كۆریای باكور" وه سف كرد و پاش��ان له گه ڵ خێزان و براو زاواو كه سوكاره كه ی كه به شه ش بون، له چاوه ڕوانی��دا ئوتومبێل��ه وه

گه ڕایه وه ماڵ.س��ه ڕه رای ئ��ه وه ی م��ه ال كرێكار سااڵنێكی زۆره كوردستانی جێهێشتوه و له واڵتێك��ی ئ��ارام و خۆش��گوزه راندا چ��وار خێ��زان و خ��ۆی و ده ژی ، منداڵه كه شی ره گه زنامه ی نه رویجییان هه یه ، ب��ه اڵم له هه ڵوێس��ت و لێدوانه تونده كانی ناكه وێت، پێش��تر له چه ند

گفتوگۆیه كیدا له گه ڵ ئاوێنه ، ستایشی "ئوسامه بن الدن"ی سه ركرده ی قاعیده ده كاو به "تاج��ی ئومه تی ئیس��امی " ناو ده با، له باره ی ئه وبو مه س��عه بی زه رقاییه وه ، ده ڵێ "سه ربه رزم به بونی ، به شه هیدبونی "، به ده ستوه ش��اندنی ، "یه كگرت��ووی ك��ه له كاتێكیش��یدا ئیس��امی به كۆمه ڵێك بیجامه له پێی بێ جورئه ت و بێده سه اڵت" و پارتیش دیكتاتۆر" "خۆس��ه پێن و به حیزبێكی له س��ه روه ختی كشانه وه ی ده باو ناو هێزه كان��ی ئه مه ری��كاش له عێ��راق، به ئاوێن��ه ی راگه یاند كه "باوه ڕ ناكه م له س��ه رهه ڵدانه وه ی پشتیوانی ئێران )حاڵه ت��ی جیهادیی ( له كوردس��تان بكات، چونك��ه دو ره قه می گه وره ی ده س��تكه وتوه له كوردس��تان، یه كه م له ئیسامییه كاندا وه كو كۆمه ڵ ، دوه م له عه لمانییه كاندا وه كو یه كێتی ، ئێران

ئه م حاڵه ته له خۆی ناشێوێنێ ".

مه‌ال‌كرێكار..‌پیاوێكی‌‌جه‌نجاڵ‌پرۆفایل

ئا: رێبوار ئەحمەد

دەوڵەتی یاسای نوری مالیکی لەلیژنەی دارایی پەرلەمان پێشنیاری ئەوەیان کردوە هەرێم تەواوی نەوتی بەرهەمهێنراوی رادەستی بەغدا بکات بەوەش ئەندامە کوردەکانی لیژنەکە

هەڕەشەی جێهێشتنی کۆبونەوەکەیان کردوە لەبەرانبەردا پەرلەمانتارەکانی

دەوڵەتی قانون دەنگ بەبودجە نادەن گەر پێشنیارەکەیان جێگیر نەکرێت.

بەپێی ئەو زانیاریانەی دەست ئاوێنە کەوتون، نوێنەرانی دەوڵەتی یاس��ای ن��وری مالیکی لە کۆبون��ەوەی رۆژی چوارشەممەی لیژنەی دارایی ئەنجومەنی کردوە پیش��نیاریان عێراق نوێنەرانی هەرێم سەرجەم داهات و بەرهەمی هەیە رادەستی بەغدای بکات لەبەرانبەریشدا ناوەند بودج��ەو موچەی هەرێم رەوانە

بکات.ب��ە پێ��ی زانیارییەکان��ی ئاوێن��ە ئەندامە کوردەکانی لیژنەکە راستەوخۆ هەڵوێستیان وەرگرتوەو داوایان کردوە پێش��نیارەکە رەتبکرێتەوە بەو پێیەی نێوان سیاسی رێککەوتنی پێچەوانەی

هەرێم و بەغدایە.دارایی لیژنەی بڕیاردەری لەوبارەوە کە پش��کی کوردەو بەر فراکس��یۆنی کۆم��ەڵ کەوت��وە، زانیارییەکان��ی بۆ

ئاوێنە پشتڕاس��ت کردەوەو رایگەیاند بەش��ێکی کوتلەکانی ن��او ئەنجومەنی یاس��ا بەتایبەت دەوڵەتی نوێن��ەران نی��ازی ئەوەی��ان هەی��ە رێککەوتنی

هەرێم و بەغدا هەڵبوەشێننەوە.بڕیاردەری رەشید حاجی ئەحمەدی لیژنەک��ە بەئاوێن��ەی وت: نوێنەرانی دەوڵەتی یاسا پیش��نیارێکیان هێنابو ک��ە هەرێ��م هەرچ��ی نەوت��ی هەیە دەبێت تەس��لیمی عیراقی بکات بۆیە به رون وئاش��کرا پێمانوت��ن کە ئەگەر پیش��نیارەکەتان سەحب نەکەن هۆڵی

کۆبونەوەکان بەجێده هێڵین.دەولەت��ی ئەندامەکان��ی ه��اوکات یاسای لەلیژنەی دارایی پەسەندکردنی بودجەیان بەستوەتەوە بەجێگیرکردنی ئەو پێش��نیارەیان ک��ە هەرێم تەواوی داهات��ە نەوتییەکان رادەس��تی بەغدا بکات ئەویش بەهەناردەکردنی تەواوی

نەوتی هەرێم لەرێگەی سۆمۆوە.بەنوێنەرانی ک��وردە ئەندام��ە ئەو دەوڵەتی یاس��ای راگەیان��دوە گەر لە کۆبونەوەکان بکش��ێنەوە ئەوا بوجەی ئەمس��اڵ نابێت و ریکەوتنی سیاسیش دەکەن و زەرەر هەم��وان تیکدەچێت و

دەگەڕێنەوە بۆ چوارگوشەی یەکەم.بەپێ��ی رێککەوتنی نێ��وان هەولیر وبەغ��دا، هەرێ��م دەبێ��ت رۆژانە 250 ه��ەزار بەرمیل��ی هەناردەکراوی خۆی لەریگەی کۆمپانیای سۆمۆی عێراقیەوە

رەوانەی تورکیا بکات، بێ ئەوەی باس لەباقیاتی نەوتی بەرهەمهاتو بکات.

وەزارەتی س��امانە سروش��تیەکانی هەرێم لەدوایی��ن ئاماریدا باڵویکردەوە توانای بەرهەم هێنان��ی نەوتی هەرێم لەکۆتای��ی س��اڵی 2014 دەگاتە 400 ه��ەزار بەرمیل و لەچارەک��ی یەکەمی

2015 دەگاتە 500 هەزار بەرمیل.بەو پێیەش بێت لەدو مانگی داهاتودا هەرێم دەتوانێ��ت دوئەوەندەی نەوتی هەناردەکراو لەرێگەی سۆمۆوە بەرهەم

بهێنێت.باس بەغدا هەولێ��رو لەرێککەوتنی ل��ەوە نەکراوە ک��ە باقیات��ی نەوتی بەسەردێت، هەولێر چی بەرهەمهاتوی وەک بەرپرسانی بااڵی حکومەتی هەرێم پێشتر باسیان کردوە بەشێک لەو نەوتە

لە ناوخۆدا ساغ دەکرێتەوە.بەپێی زانیارییەکانی ئاوێنە ئەندامانی چەند یاس��او دەوڵەتی فراکس��یۆنی فراکس��یۆنێکی تر لەهەوڵ��ی ئەوەدان لەرێگ��ەی ئەنجومەن��ی نوێنەران��ەوە فش��ار لەس��ەر عەبادی دروست بکەن ت��ا رێککەوتنەک��ەی لەگ��ەڵ هەولێر هەڵبوەش��ێنێتەوە چونک��ە زورب��ەی هەرێم��ی لەبەرژەوەن��دی خاڵ��ەکان کوردستانن هەروەها دەتوانن بەبودجەی هەرێم بڕێکی زۆر کورتهێنانی بودجەی

عێراق پڕبکەنەوە.خستنەروی پێشنیاری رادەستکردنی

تەواوی داهات��ی نەوتی هەرێم بەبەغدا لەلیژن��ەی دارای��ی دوایی��ن هەوڵ��ی دژ یاسایە دەوڵەتی پەرلەمانتارەکانی

بەرێککەوتنەکەی هەولێرو بەغدا.بەوت��ەی ئەحمەدی حاجی رەش��ید بڕی��اردەری لیژن��ەی دارای��ی، دوای وەرگرتنی هەڵوێس��ت لەالیەن ئەندامە کوردەکانەوە ئەحمەد چەلەبی سەرۆکی لیژنەکە تەداخولی کردوەو بەشێوەیەکی

کاتی پێشنیارەکە هەڵگیراوە.ئەحمەدی حاجی رەشید پێیوایە کە رێککەوتنی هەرێم و بەغدا بەوشێوەیه ی کە هەیە چاوەڕێ دەکرێت گرفتی زۆری

بۆ دروستبێت دواجار سەرنەگرێت.لیژنەی دارایی ئەنجومەنی نوێنەران لە 18 ئەندام پێکدێن کە ئەحمەد چەلەبی عەبد ئەحمەد دەکات و س��ەرۆکایەتی حەمادی جێگری س��ەرۆک و ئەحمەدی

حاجی رەشید بڕیاردەری لیژنەکەیە.لەئێس��تادا ئەنجومەن��ی نوێن��ەران پرۆژەیاس��ای تێپەڕاندنی س��ەرقاڵی بودجەی ساڵی 2015ی عێراقەو بەهۆی دابەزین��ی نرخی نەوتیش��ەوە بودجە گەورەترین کورتهێنانی لەمێژوی خۆیدا تێکەوت��وە، کە ئ��ەوەش تێپەڕاندنی

ئەستەم کردوە.زوربەی ئاوێنە زانیارییەکانی بەپێی پەرلەمانتارەکان��ی دەوڵەت��ی یاس��ا کارتێکی وەک بودج��ە کورتهێنان��ی بەهێز بۆ رێگرییەکان لەجێبەجێکردنی

رێککەوتنی هەولێروبەغدا بەکاردەهێنن، پێیان وایە ئەوب��ڕە پارەیه ی رەوانەی هەرێم دەکرێ��ت دەتوانرێت برێکی زۆر

لەکورتهێنانی پێ چارەسەر بکرێت.

هه‌ڵه‌بجه‌‌وه‌ك‌پارێزگایه‌ك‌

تایبه‌ت‌له‌بودجه‌ی‌‌عێراق‌دانی‌‌پێداده‌نرێت

پارێ��زگا وه ك هه ڵه بج��ه ن��اوی له پ��رۆژه یاس��ای بودج��ه ی عێراقدا جێگ��ه ی ده كرێت��ه وه و په رله مانتارانی كوردیش پێیانوایه ئه مه دانپێدانانێكی پارێزگا ب��ه و ناڕاس��ته وخۆیه قانونی نوێ كوردیی��ه دا، ه��اوكات داواكراوه تایبه تی له پشكی )17%( بودجه یه كی ه كه ی هه رێم بۆ دیاریبكرێت و له س��اڵی داهاتوه وه حسابی پارێزگایه كی تایبه تی

بۆ ده كرێت.

ئاوێنه ، زانیارییه كان��ی هه ربه پێ��ی بڕێكی دیاریكراو له پشكی )%17(ه كه ی هه رێم ب��ۆ هه ڵه بجه دان��راوه و له روی قانونیشه وه ناوی هه ڵه بجه وه ك پارێزگا كاریگه ری��ی ده بێت ئه م��ه ش هاتوه ، له س��ه ر ئه وه ی له س��اڵی داهاتودا ئه و پش��كه ی هه رێم دابه شبكرێت بۆ چوار

به ش و یه كێكیان بدرێت به هه ڵه بجه . عێ��راق كه بودجه ی پرۆژه یاس��ای ماوه ی چه ند هه فته یه كه له الی لیژنه ی دارای��ی په رله مانی عێ��راق ماوه ته وه ب��ۆ جێكردنه وه ی تێبینی و س��ه رنجی عێراق، سیاس��یه كانی الیه نه گش��ت یاخود دو چاوه ڕوانده كرێ��ت س��به ی س��به ی دواین ره شنوسی بگاته ده ست س��ه رۆكایه تی په رله مان��ی عێراق، تا ره زامه ن��دی په رله مانتاران��ی له س��ه ر

بدرێت.ره ش��ید، ئه حمه دی حاجی هاوكات دارایی له لیژنه ی ك��ورد په رله مانتاری راگه یاند، به ئاوێنه ی عێراق په رله مانی "له بڕگه یه كی پرۆژه یاساكه دا داواكراوه ئ��ه و بڕه پاره ی��ه ی ته رخانك��راوه بۆ هه رێ��م، پارێزگاكان��ی په ره پێدان��ی دابه شبكرێت بۆ چوار به ش و به شێكیان

بۆ هه ڵه بجه ته رخانبكرێت".ئاوێن��ه ، زانیارییه كان��ی به پێ��ی ئه گه ر ه��ه ر به رمیلێك ن��ه وت به 60 دۆالر مه زه نده كرابێ��ت، ئه وا بودجه ی ئه مس��اڵی عێراق به نزیكه ی 102 ملیار دۆالر دانراوه ، به اڵم له ئێس��تادا به هۆی دابه زین��ی نرخی نه وت به ش��ێوه یه كی سه رس��وڕهێنه ر كه له نێوان 45 بۆ 50 دۆالردایه ، بودجه ی عێراق دێته سه ر 65

بۆ 70 ملیار دۆالر. له باره ی ئ��ه و دانپێدانانه ی هه ڵه بجه وه ك پارێزگای��ه ك له ن��او پرۆژه كه دا، حاجی ره ش��ید وتی ، "ئ��ه م پرۆژه یه قانونه ، وشه ی پارێزگاش دانپێدانانێكی واده كات ئه م��ه ش ناراس��ته وخۆیه ، پارێزگایه كی داهاتودا حسابی له ساڵی

تایبه تی بۆ بكرێت". بڕیاره س��به ی لیژن��ه ی دارایی بێته په رله مان��ی عێ��راق و دوای��ن راپۆرتی خ��ۆی بخاته ب��ه رده م په رله مانتاران، كه په س��ه ندكردنی ئه م پرۆژه یاس��ایه به كرده وه رێككه وتنه كه ی نێوان هه ولێرو به غدا ده خاته بواری جێبه جێكردنه وه . هه رێ��م به غ��داو رێككه وتنه ك��ه ی ده گه ڕێت��ه وه ب��ۆ س��ه ره تای مانگی كانونی یه كه می رابردو، كاتێك وه فدی هه ردوال رێككه وتن له سه رئه وه ی هه رێم رۆژان��ه 550 ه��ه زار به رمی��ل نه وتی هه رێمی كوردستان و كه ركوك به رێگه ی كۆمپانیای سۆمۆی ژێر كۆنترۆڵی به غدا بكات و بازاڕه كانی جیه��ان ره وان��ه ی له به رامبه ریش��دا عێراق مانگانه رێژه ی %17ی كۆی گش��تیی بودجه ره وانه ی هه ولێر ب��كات و به ش��ێكیش بودجه ی

پێشمه رگه دابینبكات.

لەرێککەوتنی هەولێرو بەغدا باس لەوە

نەکراوە کە باقیاتی نەوتی بەرهەمهاتوی

هەولێر چی بەسەردێت وەک بەرپرسانی بااڵی

حکومەتی هەرێم پێشتر باسیان کردوە بەشێک لەو نەوتە لە ناوخۆدا

ساغ دەکرێتەوە

مه ال كرێكار له کاتی ئازادکردنیدا


ساڵی )2006(ه ، نێچیرڤان بارزانی سه وداسه ری دۆزینه وه ی

كه سێكی متمانه پێكراوه بۆ ئه وه ی به رپرسیارێتی سامانی ژێرزه وی

كوردستانی پێبسپێرێت، سه فه رێكی كورتی بۆ به غدا له م راڕاییه رزگاری

ده كات، نێچیرڤان له گه ڵ به رهه م ساڵح له سه ر ئه م مه سه له یه ده كه ونه گفتوگۆ، یه كه میان پێیباشه كه سێكی

هه ورامی و نزیك له خۆی بێت، دوه میان پێشنیاری پیاوێكی ته مه ن 58 ساڵ

ده كات به ناوی عه بدواڵ عه بدولڕه حمان. سه ره نجام عه بدواڵ قبوڵده كرێت و

ده بێته وه زیری سامانه سروشتیه كان و به د.ئاشتی هه ورامی ده ناسرێت،

له وكاته شه وه تائێستا له پۆسته كه یدا ماوه ته وه .

هه ورامی س��اڵی 1948 له س��لێمانی له دایك ب��وه و پاش ئه وه ی له س��اڵی 1971، به كالۆریۆس له ئه ندازه ی نه وت له زانكۆی به غدا وه رده گرێت و ماوه یه ك عێراقی نیشتمانی نه وتی له كۆمپانیای له به سره كارده كات، روده كاته به ریتانیا و له وێ په ره به پسپۆڕییه كه ی ده دات تا له س��اڵی 1978 دكتۆرای له ئه ندازه ی یه ده گی نه وت له سكۆتله ندا وه رگرتوه . تاس��اڵی 2006 له وێ ماوه ته وه و وه ك به ڕێوه به ری جێبه جێكاری كۆمپانیایه كی به ناوبانگ كاریكردوه ، ئیدی خانه نشین ده كرێت و له س��ه ر پێش��نیاری به رهه م ساڵح وه ك وه زیرێكی كابینه ی پێنجه م

دێته وه بۆ هه رێمی كوردستان.له بواره ك��ه ی به جۆرێ��ك ئ��ه و ناو ده چێت��ه قاڵبوه ت��ه وه و خۆی��دا ئاسایی كه س��انی ورده كارییه كانه وه ، لێی تێناگ��ه ن و زۆرج��ار وته كانی بۆ خۆیشی ده وروبه ره كه ی به رپرس��ان و ئاڵۆزن و هه ندێك له كه س��ه نزیكه كانی پێیده ڵێ��ن "زمان��ی جنۆك��ه ". ئ��ه و خۆیش��ی هه س��تی به مه كردوه ، بۆیه كۆبونه وه كان��دا له ك��ۆڕو هه میش��ه به ش��انازییه وه به خۆیدا هه ڵده ڵێت، بۆ نمون��ه رۆژی 4ی حوزه یرانی س��اڵی رابردو، كه ئاشتی هه ورامی شانبه شانی نێچیرڤان بارزانی بانگهێشتی په رله مان كرابو بۆ رونكردنه وه له س��ه ر قه یرانی به حه ماس��ه وه س��وته مه نی ، كه م��ی كه وته په س��نی كاره كانی خۆی و وتی ، "نامه وێ��ت فه خر بك��ه م، به اڵم ئه گه ر نه هاتمایه وه باوه ڕناكه م كه س بیزانیایه

ماده ی خامی نه وت چییه ". ئاش��تی هه ورام��ی تاك��ه وه زی��ره له هه رێم��ی كوردس��تان ك��ه چ��وار كابینه ی حكوم��ه ت گۆڕاوه ، به اڵم ئه و له جێگه ی خۆیه ت��ی ، هۆكاری ئه مه ش ئه و پش��تیوانییه به هێزه یه كه له الیه ن نێچیرڤان بارزانی و خ��ودی بنه ماڵه ی ته نان��ه ت لێیده كرێ��ت، بارزانی��ه وه به رپرسانی ئه مریكاش له عێراق ئه مه یان ب��ۆ ده ركه وت��وه ، كاتێ��ك له یه كێك

له به ڵگه نامه كان��ی ویكیلیكس به كۆدی )09BAGHDAD3082( ژم��اره باس��یان له وه كردوه كه ئ��ه و كاته ی به رهه م س��اڵح سه رۆكی حكومه ت بوه له ساڵی 2009، ویس��تویه تی هه ورامی بگۆڕێت، به اڵم "له ژێر فش��اری خودی نێچیرڤاندا نه یتوانیوه ئه و كاره بكات". هۆكاری ئه مه ش ئه وه یه كه بارزانیه كان ئاشتی هه ورامی وه ك كلیلی دۆزینه وه ی ئه و خه زێنه ده وڵه مه نده س��ه یرده كه ن كه له كورترین ماوه دا، زۆرترین پاره ی

مۆڵیان بۆ ده ستده خات.عه بدواڵی مه النوری كه په رله مانتاری ئه و خوله ی ده سه اڵتداری به رهه م ساڵ بوه ، به ئاوێن��ه ی راگه یاند، "ئه وكاته ی كه به رهه م س��اڵح سه رۆكی حكومه ت بو، به ش��ێوه یه كی كارتۆنی كاره كانی ده ك��رد و له بنه ڕه ت��دا ه��ه ر نێچیرڤان بارزانی سه رپه رش��تی پرۆسه ی نه وتی ده ك��رد، چونك��ه پارت��ی وه كو حزب چاره نوس��ی خۆی له وه دا ده بینێته وه كه ئه و پرۆس��ه یه له ژێر ده ستی خۆیدا

بێت".ه��اوكات حه مه جه زا حه مه س��اڵح بریكاری پێش��ووی وه زیری س��امانه پێشتردا له لێدوانێكی سروش��تییه كان ئه وه ی به ئاوێن��ه ی راگه یاند، "كه ئه و وه زیر س��ه رۆك د.به رهه م كاته ش��ی ب��وه ، كه چی نێچیرڤ��ان بارزانی چوه بۆ توركی��او گفتوگۆی ل��ه و باره یه وه

كردوه ". به ش��ێك له چاودێران و په رله مانتاران پێگ��ه ی خ��ودی وه زی��ری س��امانه له ناو وه زاره ته ك��ه ی سروش��تیه كان و كابینه ی هه ش��تدا به وه ده چوێنن كه بۆخۆی وه ك سه رۆك وه زیرانی دوه م و حكومه تێك��ی وه ك وه زاره ته كه ش��ی بچوككراوه ی ن��او ئه نجومه نی وه زیران وای��ه ، ه��ۆكاری دروس��تبونی ئ��ه م س��ه رنجه ش بۆ ئ��ه وه ده گێڕنه وه كه شڵه ژاوی ئابوریی و پێكهاته ی حكومه ت و ئه م له هه رێم حكومڕان��ی سیس��تمی

هێزه ی به و پیاوه به خشیوه . په رله مانتاری ج��ه وده ت، ش��ێركۆ یه كگرت��و له په رله مان��ی كوردس��تان ده ڵێت، "ئه م س��ه رنجه ل��ه و پێكهاته هه رێمی ك��ه دروس��تبوه ئابورییه وه كوردستان و عێراقیش له سه ری ده ڕوات، به تایبه تی هه رێمی كوردستان كه زیاتر 90% وابه س��ته ی نه وت بێت و ئه مه ش وایكردوه بڕیاره كانیشی به هه مان رێژه

وابه سته ی نه وت بێت". مه ال نوریش ده ڵێت، "ئه و س��ه رنجه كه دروستبوه په یوه ندی به وه وه هه یه كه دامه زراوه كان له هه رێمی كوردستان الوازن و یاساش وه ك پێویست سه روه ر نی��ه . هۆكارێك��ی دیكه ئ��ه و بواره یه كه سامانه سروش��تیه كان كاری تێدا ده كات ئه ویش پرسی وزه یه ، كه تاكه سه رچاوه ی داهاتی هه رێمی كوردستان و

عێراقه .له س��اڵی 2003ه وه هه رێ��م زیات��ر ل��ه )40( كۆمپانیای وزه ی له پتر له 30 واڵته وه راكێشاون و له وكاته وه به ته واوی

داهاتی س��ااڵنی هه رێم پش��تی به ست به داهات��ی نه وت، ته نان��ه ت ئه و پالنه س��تراتیژییه ی كه بۆ كشتوكاڵ دانراو بڕیارب��و له س��اڵی 2015 هه رێم بكاته واڵتێك��ی خۆبژێو، له س��ایه ی كه رتی نه وت و وزه وه شكس��تیهێنا، وه زاره تی سامانه سروشتیه كانیش ته واوی ئابوری كوردس��تانی كۆنترۆڵ ك��رد، ئه مه ش ئه و هێزه ی به خش��یوه به وه زیری ئه م وه زاره ته كه وه ك س��وڵتانی كابینه ی هه شت و ئه وانی پێشوش ده ربكه وێت. جه وده ت ده ڵێت، "هه رچی وه زاره ته داهاته كه ی به رێژه ی %90 بۆ %95 له سه ر داهاتی نه وت به نده ، له به رئه وه ده توانین بڵێن وه زاره تی س��امانه سروشتیه كان گرتوه ، كوردس��تانی هه رێمی ئابوری به م پێیه ش وه زیره كه ی رۆڵی سه ره كی هه یه له ئابوریی هه رێمی كوردس��تان. ئێس��تاش قورس��ایی دروس��تكردنی بڕیاره كان له سه ر شانی ئه وه ، به حوكمی له الی ورده كاری��ی زانی��اری و ئه وه ی ئه وه ، بۆیه ئێس��ته ش رۆڵی سه ره كی

هه یه له دروستكردنی بڕیاره كاندا". دیموكراتی پارت��ی خودی ته نانه ت ئه م به گرنگی درك��ی كوردس��تانیش وه زاره ت��ه كردوه بۆی��ه له كابینه كانی هیچ كابینه یه ش��دا، ئ��ه م رابردوش و هێزێك��ی سیاس��یی ن��ه ك داوای ئه م وه زاره ت��ه ی نه ك��رد، به ڵكو پێش��تر ل��ه الی خۆیان ل��ه وه دڵنیاببونه وه كه ئه م وه زاره ته مۆڵك��ی پارتیه و قابیلی

دانوستانیش نیه . ئومێد خۆشناو، سه رۆكی فراكسیۆنی كوردس��تان، له په رله مان��ی پارت��ی

به ئاوێنه ی راگه یاند، "وه زاره تی سامانه گه وره ی كاریگه ری��ی سروش��تیه كان دروس��تكردوه ، ئه مڕۆ له دنیادا ئابوریی له گ��ه ڵ سیاس��یه ت و دیپلۆماس��یه ت ئه م ئه ركه كانی یه كت��رن، هاوته ریبی وه زاره ته كاریگه ریی هه بوه له سه ر بواری دیپلۆماس��ی ، په یوه ندی نێوده وڵه تی و واڵتانی هاوبه ش��ه كانی به رژه وه ندییه

هه رێمایه تی و نێوده وڵه تیی ".له قه یرانه ك��ه ی ئێس��تای هه رێم��ی سروشتیه كان سامانه كوردستانیشدا، له جه سته ی كابینه ی هه شتدا رۆڵی دڵ ده بینێت و تین و تاوی مادی ده به خشێته وه زیره كان��ی زۆرین��ه ی هه موی��ان، كابینه كه ش، چاوه ڕوانی ده ستی ئاشتی كاره كانی بۆئ��ه وه ی ده كه ن هه ورامی وه زاره ته كانی خۆیانی پێ رایی بكه ن، ته نان��ه ت وه زاره تێكی وه ك دارایی كه ده بێت خاوه نی پاره ی مۆڵی كوردستان بێت، ب��ه اڵم به بڕیارێك��ی ئه نجومه نی ب��ااڵی هه رێم��ی ن��ه وت و گاز، توند به وه زاره تی س��امانه سروشتییه كانه وه ش��ه ته كیداوه و ده بێ��ت "مانگانه 850 ملی��ار دین��ار له داهاتی ن��ه وت بداته وه زاره ت��ی دارای��ی ب��ۆ خه رجكردنی

موچه ی فه رمانبه ره كانی ".هه ورام��ی ك��ه ئێس��تا خاوه نی 3 منداڵه و ته مه نیش��ی هه ڵكشاوه بۆ 67 س��اڵ، زۆرجار به وه تۆمه تبارده كرێت كه هه مو وه زاره ته ك��ه ی له جانتایه كدا كۆكردوه ته وه و ش��ه فاف نی��ه له كاری وه زاره ته كه ی��دا، ته نان��ه ت ئه و كاته ی كه بریكاره كه ی ده ستی له كاركێشایه وه وتی ، "له الی م��ن كه بریكاری وه زیری سامانه سروش��تییه كان بوم، دۆسیه ی نه وت شه فاف نه بو، جا بۆ من شه فاف نه بوبێت ب��ۆ هاواڵتی ئاس��ایی چۆن

شه فاف ده بێت".ب��ه اڵم ئاش��تی هه ورام��ی ئێس��تا گه یش��توه ته ئه و باوه ڕه ی كه ده بێت بكرێت و به یاس��ایی ن��ه وت داهات��ی

بچێته ژێر ده سته یه كی بێالیه نه وه . ئاشتی هه ورامی له لێدوانێكی تایبه تدا "ئێم��ه یه ك به ئاوێن��ه ی راگه یان��د، حكومه تین و به رپرسیارێتی له سه ر شانی هه مومانه ، من كێشه م نیه له گه ڵ هیچ وه زیرێكداو كه س��ێك كه له ئه نجومه نی وه زیران له گه ڵمدا كارده كات پشتگیری ئاس��ایی وه زیرێكی م��ن لێده ك��ه م. حكومه تم و ته نها به پێی ده سه اڵتی خۆم كارده ك��ه م و زیاده ڕه وی له ده س��ه اڵتی

خۆمدا ناكه م". ش��ه فافیه تی له ب��اره ی وتی ، هه ورام��ی وه زاره ته كه ش��یه وه ، "ئێمه تا ئاخ��ر دۆالر داهاتی نه وتمان رونكردوه ت��ه وه و پێشكه ش��ی خول��ی پێش��وی په له مان و ئه م خوله ش��مان كردوه كه هیچ شاراوه نیه ، به اڵم كاتی ئه وه هاتوه كه داهات��ی نه وت به پێی یاس��ا رێكبخرێت، كه ئێس��تا یاساكه له په رله مان��ه و به مزوان��ه ده رده چێت، ئ��ه وكات س��ه ربه خۆیی داهاتی نه وت بێالیه نه وه ده س��ته یه كی ژێر ده چێته

نه ك سامانه سروشیتیه كان".

ئا: شاهۆ ئه حمه د

سه رۆكی لیژنه ی دارایی په رله مانی كوردستان رایده گه یه نێت، قه یرانی

دارایی كاریگه ری زۆر هه بوه له سه ر چینی ناوه ند و چینی هه ژار،

به پێچه وانه شه وه به شێكی زۆری كۆمپانیاكان له مكاته دا سودی زۆریان

بینیوه و له چاو پێشتردا داهاتیان زیادی كردوه ، شاره زایه كی ئابوریش

هۆشداری ده دات له وه ی پێدانی چه ند موچه یه ك پێكه وه زیان به هاواڵتیان

ده گه یه نێت.

قه یرانی كاریگه ریه كان��ی له ب��اره ی دارایی له س��ه ر خه ڵكی كوردس��تان، س��ه رۆكی لیژنه ی دارای��ی و كاروباری د. كوردس��تان، له په رله مانی ئابوری عی��زه ت س��ابر به ئاوێن��ه ی راگه یاند "له سه ره تای رودانی قه یرانی داراییه وه

چینی هه ژارو چین��ی ناوه ند زۆرترین باجیان��داوه ، له هه مان كاتدا به داخه وه هه ندێ��ك له كۆمپانیا گ��ه وره كان له و ماوه یه دا ب��ڕی قازانجان زیادیك ردوه به تایبه تیش ئه و كۆمپانیانه ی له بواری

سوته مه نی كارده كه ن".

وتیش��ی "له س��اڵی 2013 دا ك��ه ب��و قازانجی س��ه ره تای قه یرانه ك��ه كۆمپانیا گه وره كان بڕی 10 ملیار دۆالر ب��وه ، له كاتێكدا ن��ه حكومه ت پاره ی هه بوه نه بانك��ه كان پاره ی تێدا بوه و نه چین و توێژه كانی كۆمه ڵگه موچه یان

به ته واوه تی هه بوه ".ئه و په رله مانتاره ئاماژه ی به وه شكرد، هه م��و ئه وان��ه ده گه رێت��ه وه بۆ ئه و رابردو له ماوه ی فاشیله ی " "سیسته مه هه ب��وه ، كه پێویس��ته پێداچونه وه ی

پێدابكرێت و چاكبكرێت.ه��ه ر س��ه باره ت به كاریگه رییه كانی

قه یرانی دارایی له س��ه ر خاوه ن داهاته الوازه كان شاره زای ئابوری و مامۆستای زانكۆ، د. خالید حه یده ر به ئاوێنه ی وت "ئه و كه سانه ی داهاتیان سنورداره كه زیاتر فه رمانبه ران ده گرێته وه ، كێشه ی تێكچونی داهاتی راس��ته قینه ی خۆیان بۆ دروس��تده بێت، هه ر بۆیه له نه بونی ئه و پاره و داهاته ناتوانن ش��تومه كی پێویست دابینبكه ن، ئه مه ش هه اڵوسان ده هێنێت��ه ئاراوه ، چونكه نرخه كه زۆر گۆڕاوه هه ر بۆیه كاریگه ری سلبی هه یه له س��ه ر ئه و چینه ناوه ن��ده كه پێیان

ده وترێت خاوه ن داهاتی سنوردار".ئه وانه ی به وه ش��كرد، ئاماژه ی ئه و به ر ئه و هاوكێشه ناكه ون بریتیین له و كه سانه ی له كه رتی تایبه ت ئیشده كه ن بۆ نمونه سه رمایه دارو بازرگانان، جگه له هه مو ئه وانه ی له پۆس��تی حكومیدان وه ك ئه وان��ه ی موچه كانی��ان له نێوان 4 ب��ۆ 6 ملیۆن دیناردای��ه كه ئه گه ر

بۆ چه ند دوابكه وێت موچه كانیش��یان مانگێ��ك كاریگه ری له س��ه ریان نابێت به به راورد به كه سێك كه موچه كه ی 400 هه زاره ، به اڵم خاوه ن داهاته كه مه كان له ئاس��تی خۆی��ان الده ده ن و ده كه ونه

هێڵی هه ژاریه وه .د. خالید وتیشی "به گشتی قه یرانی دارایی كاریگه ری له سه ر چینی ناوه ند هه یه ، ئه گه ر هه اڵوسانیش هه بێت هه م دیس��ان كاریگه ری له س��ه ر ئه و چینه

ده بێت".ئه و ش��اره زایه ی ئاب��وری له هه مان كاتدا هۆش��داری ده دات له باره ی ئه و ده نگۆیان��ه ی ب��اس له دابه ش��كردنی موچه ی چه ند مانگێك ده كه ن پێكه وه و ئاماژه ی به وه ك��رد، ئه گه ر دو موچه یان زیاتر بدرێت به هاواڵتیان ئه و رێژه هه اڵوسانه ی هه یه زیاتر ده بێت، به وه ش خواس��ت زیادده كات و ئاس��تی نرخی ش��تومه ك له بازاره كان به ش��ێوه یه كی

به رچ��او به رزده بێت��ه وه . ل��ه و روه وه ناوبراو پێش��نیار بۆ حكومه ت ده كات به وه ی به پێی توان��ای كارگێری خۆی

موچه و نیو بدات.

هه ر له چوارچێوه ی ئه و هۆشدارییه دا په رله مانی دارایی لیژنه ی ئه ندامه كه ی كوردس��تانیش ده ڵێ��ت "هه م��و بڕه پاره یه كی زۆر هه ر كاتێك به شێوه یه كی له گه ڵ هه اڵوسان دابه ش��بكرێت خێرا

خۆیدا ده هێنێت".خ��ۆی و ك��ه فه ت��اح، ئه س��وه د خاوه نی مامۆس��تان و هاوس��ه ره كه ی دو منداڵ��ن وه ك خۆی ده ڵێت له پێش بارودۆخی دارایی قه یرانی دروستبونی باش بوه و توانیویه تی ژیانێكی ساده ی بێ كه موكوڕی به ڕێبكات، به اڵم له دوای قه یرانه ك��ه وه ده بێت چاوه ڕوانی موچه بداته وه و قه رزه كان��ی تاك��و ب��كات وت��ی "چینی ناوه ن��د ك��ه زۆرینه ی

خه ڵك��ی كوردس��تان پێكده هێنێ��ت له م قه یرانه دا له روی زیانه وه پش��كی شێریان پێده بڕێت، چونكه ته نها پشت به موچه كانیان ده به س��تن ب��ۆ بژێوی

ژیان".ئ��ه و وتیش��ی ، جگ��ه له موچ��ه نه م��ان و وه س��تاندنی پێش��ینه كان كاریگه ری گه وره له سه ر چینی ناوه ند دروس��تكردوه ، چونك��ه ب��ۆ ئه وه ی بتوانین الیه نی كه می پێویس��تیه كانی به دیبهێنین خان��و دابینكردنی وه ك ده به ست، به پێش��ینه كان پش��تمان ب��ه اڵم له ئێس��تادا ئه و پێش��ینه ش نه م��اوه ، هه روه ه��ا ئ��ه و گه نجانه ی بك��ه ن هاوس��ه رگیری ده یانه وێ��ت ئه وانیش چاویان له وه بو پێش��ینه ی هاوسه ری وه ربگرن، به اڵم هه م دیسان ئه ویش راگیراوه كه واته ته نها خه ڵكی هه ژارو چین��ی ناوه ند قه یرانی دارایی

كاری لێكردون.

ئابوری(463( سێشه ممه 2015/1/27 8ئه‌م‌الپه‌ڕه‌یه‌‌به‌‌سپۆنسه‌ری‌گروپی‌کۆمپانیاکانی‌قه‌یوان‌چاپ‌و‌باڵوده‌کرێته‌وه‌

ئاشتی‌‌هه‌ورامی‌..‌باوكی‌‌حكومه‌تله كابینه كانی

رابردوش و ئه م كابینه یه شدا، هیچ هێزێكی سیاسیی نه ك داوای ئه م

وه زاره ته ی نه كرد به ڵكو پێشتر

له الی خۆیان له وه دڵنیاببونه وه كه ئه م

وه زاره ته مۆڵكی پارتیه و قابیلی دانوستانیش نیه

چینی‌‌ناوه‌ند‌قوربانیی‌یه‌كه‌می‌‌قه‌یرانی‌‌دارایینئاشتی هه ورامی


كوشتن و خۆكوشتن له هه رێمی كوردستان بوه به دیارده یه كی

ئاسایی ، رۆژ نییه مردنی تراژیدی به ر گوێمان نه كه وێت، ئه وه تا خۆكوشتنی خوێندكاران به هۆی نمره و ده رنه چون

له قوتابخانه ، له روداوێكه وه په لیكێشاوه بۆ چه ندینی ترو خه ریكه ده بێته مۆدێل، توێژه رێكی كۆمه اڵیه تیش

ده ڵێت بونی چه ك له مااڵندا هۆكارێكی سه ره كییه و په روه رده ش توێژه رانی

پشتگوێ خستوه .

چوارش��ه ممه ی رابردو 1/21 دوایین رۆژی ژیانی )ر.م.ر( ده بێت له قوتابخانه ی شه هید ئارام، كه به مه به ستی وه رگرتنی خوێن��دن یه كه م��ی وه رزی نم��ره ی روده كاته قوتابخانه كه ی ، به اڵم به دڵێكی ش��كاوه وه ده گه ڕێته وه كه ده رنه چوه و فیشه كێك ده نێت به س��ه ری خۆیه وه و به س��ه ختی بریندار ده بێت، پاش سێ رۆژ مانه وه له نه خۆشخانه ی فریاكه وتنی س��لێمانی ئێواره ی رۆژی یه كش��ه ممه

گیان له ده ستده دات.كچه خوێندكاره كه ته مه نی 17 ساڵه ، ش��اری بنگردی گه ڕه كی دانیش��توی كه سوكاره كه ش��ی له گه رمیان، كه الره سكااڵیان له سه ر كه س تۆمار نه كردوه .

ش��ه هید قوتابخانه ی به ڕێوه ب��ه ری ئ��ارام له قه زای كه الر لوقمان نه وش��اد له لێدوانێك��دا ب��ۆ ئاوێن��ه چیرۆك��ی روداوه ك��ه ده گێڕێت��ه وه ك��ه كچه كه دوه م س��اڵی ب��وه له پۆل��ی 12، ئه و رۆژه ی نمره ی وه رگرتوه چوارشه ممه ی پێش��و بو، به اڵم روداوه كه رۆژی دواتر

)پێنجشه ممه ( ئه نجامیداوه .پرسیاریان لوقمان مامۆستا به وته ی هیچ وتویان��ه ك��ردوه له هاوڕێكان��ی ئاس��ایی و زۆر نه ب��وه ، كێش��ه یه كی به ئومێد بوه له ژیان، به اڵم نه یانزانیوه بۆو چۆن له ناكاو ئ��ه و بڕیاره ی داوه و

ده ستی چوه ته خۆی.له مشێوه یه ، روداوی له پاش چه ندین ئه م��ه دوایی��ن خوێن��دكاره كه پاش وه رگرتنی نمره كان��ی خۆی ده كوژێت، به وت��ه ی وته بێژی پۆلیس��ی گه رمیان

حه س��ه ن حه مه ساڵه ح ئه و خوێندكاره پاش وه رگرتنی نمره كانی رۆیشتوه ته وه ب��ۆ ماڵ��ه وه ، فیش��ه كێكی ده مانچه ی

به خۆیه وه ناوه و گیانی له ده ستداوه .ره نگه دای��ك و باوكی ئه و كیژه تازه هه ڵچ��وه چاوه ڕوانی كچه كه یان بوبێتن به نمره یه ك��ی باش��ه وه دڵی��ان خۆش ب��كات، چاوه ڕوان��ی هاتن��ه وه ی بون له قوتابخانه ، نه یانزانی نمره كانی كۆتایی به ژیانی ده هێنێ��ت و چیتر نایبیننه وه ، نه یانزانی ئ��ه وه دوا هاتنه وه ی ده بێت له قوتابخانه و چیتر ناگه ڕێته وه ، بیریان ل��ه وه نه كردبوه وه نمره ی خوێندنه كه ی

ده بێته نمره ی مردنی.ژن��ان تراژیدییه كان��ی چیرۆك��ه له كوردس��تان زۆرن، جارێك فیشه ك و جارێ��ك س��ۆپاو جارێ��ك په ره مێز و جارێك كاره با، دواترین چیرۆك مۆدێلی

به ه��ۆی خوێندكاران��ه خۆكوش��تنی ده رنه چون و نمره ی باشه وه .

گاریگ��ه رن هێن��ده چیرۆك��ه كان پێویستیان به خوێندنه وه یه كی ده رونی و له وباره ی��ه وه هه ی��ه ، كۆمه اڵیه ت��ی توێ��ژه ری كۆمه اڵیه تی له تیف حس��ێن ب��ۆ ئاوێنه ئه وه ده خات��ه ڕو كه یه كێك ئه وه ی��ه س��ه ره كییه كان له ه��ۆكاره له هه مو به شێوه یه كی بێش��ومار چه ك مااڵن��دا باڵوبوه ت��ه وه ، ماوه ی پێش��و وای لێهاتبو حزبه كان وه كو ش��یرینی ئام��اره كان ده یانبه خش��ییه وه ، ده ریخس��توه 80% تاوان��ه كان به چه ك

ئه نجامدراوه .له باره ی به ركه وتنی پشكی سیستمی په روه رده له و روداوان��ه ، ئه و توێژه ره ئام��اژه ب��ه وه ده كات ك��ه له واڵت��ان

په روه رده رۆڵی س��ه ره كی هه یه ، به اڵم داموده زگاكانی وه ك��و په روه رده لێره تر به شێكی ئه و وێرانییه ی به ركه وتوه و سیس��تمی نه توان��راوه تائێس��تاش په روه رده چاك بكرێ��ت، وای لێهاتوه په روه رده له واڵت��ی ئێمه ته نها خه ڵك

فێری نوسین و خوێنده وه ده كات.تائێس��تا توێ��ژه ره ئ��ه و ب��ه رای توێژه ران وه ك پێویس��ت بونیان نییه پێنادرێت رێگه یان له قوتابخانه كان��داو به ئه ركی خۆیان هه ستن و به به رده وامی دروس��تده كرێت، ب��ۆ كێش��ه یان خوێندكار 400 له قوتابخانه كانه یه ك��دا بون��ی هه بێت به ته نها توێژه رێك فریای

كێشه كانیان ناكه وێت.به هه مانش��ێوه به ڕێوه به ری گش��تی پ��ه روه رده ی گه رمی��ان دارا محه م��ه د ده ڵێت "ئێمه وه كو په روه رده و مامۆستاو

پش��كێكمان سه رپه رش��تیاره كه ی به رده كه وێت له و هۆكارانه ، به اڵم پشكی س��ه ره كی ناكه وێته س��ه ر په روه رده ، چونك��ه په روه رده زۆر ئاس��انكاری بۆ خوێندكار ك��ردوه كه به كه مترین هه وڵ نمره ی ب��اش به ده س��تده هێنێت، یان كۆرس��ات كراوه ته تاقیكردن��ه وه كان كه ئه گه ر كۆرس��ێك ده رنه چێت چه ند كۆرسی دیكه ی له به رده مدا ده مێنێت".

مامۆس��تا دارا پێیوای��ه هه رچه نده پێویسته مامۆستاو توێژه رانیش له روی ده رونییه وه رۆڵ��ی خۆیان ببین، به اڵم توێ��ژه ر چه ند س��اڵێكی كه م��ه بونی هه یه و زۆر قوتابخانه ش توێژه ری نییه ،

وه ك پێویست رۆڵی خۆشیان نابینن.به ه��ۆی ئ��ه وه ی ل��ه 2014 كچێ��ك له كف��ری و دوان له ده ربه ندیخان و چه ند پ��اش له س��لێمانی خوێندكارێكی��ش

ده رنه چون خۆیان كوش��توه ، ئه مساڵ به ڕێوه به رایه ت��ی توندوتیژی دژی ژنان چاالكییه كانیان زورب��ه ی له گه رمی��ان له نێ��و قوتابخانه كان��دا ئه نجام��داوه ، وه ك به ڕێوه به ره ك��ه ی له میعه محه مه د وتی "هه ڵمه تی هۆش��یاریمان له مساڵدا هه م له گه ڵ دای��ك و باوكان ئه نجامداوه كه چ��ۆن مامه ڵه له گه ڵ منداڵه كانیاندا بكه ن و ه��ه م له گه ڵ خوێن��دكاران كه چ��ۆن توانای وه رگرتنی كێش��ه كانیان

هه بێت".له لیژنه ی په رله مانت��ار له به رامبه ردا په روه رده و خوێندنی بااڵ شێركۆ حه مه ئه مین پێیوایه ئه و كرده وانه لێره و له وێ ب��ه ره و زیادبون ده چ��ن و هه وڵده ده ین له گه ڵ وه زاره تی په روه رده و الیه نه كانی په یوه س��ت به م بابه ته قس��ه ی له سه ر

بكه ین.

ئا: شیروان شریف

به به راورد به ساڵی پێشتر، ساڵی 2014 هاوسه رگیری له هه رێمی كوردستان

كه میكردوه و جیابونه وه ش جگه له هه ولێر له ناوچه كانی تر زیادیكردوه ،

شاره زایانی بواره كه ش ئاماژه به وه ده كه ن، قه یرانی دارایی پشكی شێری

هۆكاره كانی به رده كه وێت، له هه مان كاتدا هۆشیاری تاكه كان یه كێكی تره

له سه رچاوه كان.

كه مبونه وه ی حاڵه ته كانی پێكهێنانی ژیان��ی هاوس��ه ری و له به رامبه ریش��دا زیادبون��ی جیابون��ه وه ی هاوس��ه ران خێزانیه كان��ی روداوه ناونیش��انی س��اڵی رابردون له هه رێمی كوردستان، ش��یرازه ی ده ڵێت، په رله مانتارێكیش كۆمه ڵ و خێزان له به رده م مه ترسیدایه .

رۆژی یه كشه ممه ئه نجومه نی دادوه ری هه رێم��ی كوردس��تان ئاماری س��اڵی رابردوی دادگاكانی هه رێمی كوردستانی باڵوكرده وه ، ك��ه به پێی ناوه رۆكه كه ی هاوسه ری ژیانی پێكهێنانی ماره بڕین و له سه ر ئاستی هه رێم به به راورد به ساڵی

رابردو كه می كردوه .دادوه ری ئه نجومه ن��ی وته بێ��ژی كوردس��تان، ئومێ��د موحس��ین، كه رایگه یان��د، خس��ته ڕو ئاماره ك��ه ی له ماوه ی ساڵی رابردودا له سه رتاسه ری هه رێمی كوردس��تاندا 47 هه زار و 453 حاڵه تی ماره بڕین تۆماركراوه ، له هه مان س��اڵدا هه ش��ت هه زار و 777 حاڵه تی

جیابون��ه وه و تۆماركردن��ی جیابونه وه هه بوه .

به پێی ئاماره كه به به راورد به ساڵی له سه رانس��ه ری ماره بڕی��ن 2013كوردس��تان پێنج هه زار و 326 مامه ڵه كه می كردوه ، سه باره ت به مامه ڵه كانی جیابون��ه ش به پێ��ی ئاماره ك��ه ته نها كه می هه ولێر پارێ��زگای له س��نوری ك��ردوه ، له به رامب��ه ردا له پارێزگاكانی تری هه ولێر و دهۆك و ئیداره ی گه رمیان

رێژه ی جیابونه وه زیادیان كردوه .س��ه باره ت به هۆكاره سه ره كییه كانی كه مبونه وه ی هاوسه رگیری ، به ڕێوه به ری گشتی به ره نگاربونه وه و توندوتیژی دژ به ئافره تان، كورده عومه ر، به ئاوێنه ی ئابوری ه��ۆكاری بێگومان رایگه یاند، له هۆكاره سه ره كییه كانه ، به اڵم له هه مان كاتدا ئه و جه نگه ی له گه ڵ داعش هه یه و رۆیش��تنی ژماره یه ك��ی زۆری گه نجان بۆ به ره كان��ی روبه ڕوبونه وه ، یه كێكی تره له هۆكاره س��ه ره كییه كان، چونكه ژماره یه كی زۆری گه نج له نێو هێزه كانی پێش��مه رگه دان و ئاس��ایش و پۆلیس و له س��ااڵنی رابردوش��دا ژماره ی زۆری هاوسه رگیری له نێو ئه و هێزانه دا بوه .

زیادبونی تر له هۆكاره كانی وتیشی ، رێ��ژه ی جیابونه وه یه ك��ه كاریگه ری ده بێت له س��ه ر بیركردنه وه ی خه ڵك و پرۆس��ه ی دواخس��تنی بۆ هاندانیان

هاوسه رگیری .حاڵه ته كانی به زیادبونی س��ه باره ت جیابون��ه وه ش ك��ورده عوم��ه ر وتی ، هه ندێك له كێش��ه خێزانیه كان و بابه تی

به عاده ت و په یوه نی��داره جیابون��ه وه ته قالید و په روه رده ی خه ڵك، له كاتێكدا هه موان ده زانین كه گۆڕانكاری له هزرو له گه ڵ هاوشان تاكه كان بیركردنه وه ی به هێواش��ی زۆر به ره وپێش��چونه كان

ده بێت.هۆكاره كانی خس��ته ڕو، ئه وه ش��ی ئاب��وری و دۆخ��ی ته كنه لۆجی��ا و نه گونجاندنی نێوان هاوسه ران، هه روه ها له بواری كۆمه اڵیه تی و ده س��تێوه ردانی خێزانه كان بۆ یه كتر، له گه ڵ نه گونجاندن له ب��واری سێكس��ی ك��ه ئه مه یان تا

كه مت��ر ش��اراوه یه و زۆر راده یه ك��ی له ن��او دادگا و فه رمانگه كان��ی پۆلیس س��ه ره كیه كانی پاڵنه ره باسده كرێت،

جیابونه وه ن.الی خۆیه وه جێگری سه رۆكی لیژنه ی داكۆكیك��ردن له مافه كان��ی ئافره تان، كه ژاڵ ه��ادی به ئاوێن��ه ی رایگه یاند، پش��ت س��ه ره كییه كانی ه��ۆكاره كه مبونه وه ی حاڵه ته كانی هاوسه رگیری بریتین له هۆشیاری تاكه كان، هه روه ها پێش��ینه كان نه مانی دارایی و قه یرانی كه گه نجانی هه ژار و كه مداهات پشتیان

پێده به س��ت، له گ��ه ڵ ئ��ه و ره وش��ه ئه منی��ه ی كۆمه اڵیه ت��ی و سیاس��ی و

هه رێمی كوردستانی گرتوه ته وه .مانه وه ی له به رامبه ریش��دا وتیشی ، ب��ه زۆر به ش��ودان، هۆكاره كه لتوری كاریگ��ه ری وه ك كۆمه اڵیه تیه كان��ی كه لتور و تێڕوانینی گه الن له سه ر تاكی كورد كه له فیل��م و زنجیره بیانیه كان و كۆمه اڵیه تیه كان��دا ت��ۆڕه له نێ��و به ش��ێوه یه كی به رچ��او ده رده ك��ه ون هۆكارن، جگه له وه ی گوێلێگرتن و لێك تێگه یشتن و دیالۆگ له نێوان خێزانه كان

زۆر كه مبوه ته وه و به هۆیه وه ش��یرازه ی به رده م كه وتوه ت��ه خێ��زان كۆمه ڵ و مه ترس��ی و پێویس��تی به هه ڵوه س��ته

له سه ركردن هه یه .ئه و ئه ندامه ی په رله مان راشیگه یاند، ئێمه پێش��تر هه س��تمان به و دیاردانه ئه نجومه نی ئ��ه وه ی له گ��ه ڵ كردوه ، باره ی��ه وه ل��ه و ئام��اری دادوه ری له الی��ه ن ب��ه اڵم باڵوكردوه ت��ه وه ، پرس��یار و له كاتی ناوخۆوه وه زاره تی به دواداچونه كان��ی ئێمه زۆرجار نكوڵی

له و حاڵه تانه ده كرا.

9 )463( سێشه ممه 2015/1/27 کۆمه‌اڵیه‌تی

خۆكوشتن‌به‌هۆی‌نمره‌وه‌په‌روه‌رده‌و‌توێژه‌رانی‌كۆمه‌اڵیه‌تی‌یه‌كتر‌تۆمه‌تبار‌ده‌كه‌ن

ساڵی‌‌2014هاوسه‌رگیری‌‌كه‌م‌و‌جیابونه‌وه‌ش‌زیادی‌كرد

توێژه ر چه ند ساڵێكی كه مه

بونی هه یه و زۆر قوتابخانه ش توێژه ری نییه

وه ك پێویست رۆڵی خۆشیان

نابینن

له هۆکاره کانی که مبونه وه ی

هاوسه رگیری، وشیاری تاکه کان، قیرانی دارایی و نه مانی

پێشینه کان، ره وشی سیاسی و کۆمه اڵیه تی و

ئه منی هه رێم دادگای سلێمانی

وه زاره تی په روه رده بایه خ به خۆکوشتنی خوێندکاران نادات

[email protected] (463( سێشه ممه ‌2015/1/27ره‌نگاڵه

بیزاربونه ك��ه ت به رده وام��ه و خه ریكه زیاتر گۆش��ه گیر ده بیت، پێویس��تت به وه هه یه كه خۆت له گه ڵ كێش��ه كان

رابێنیت.

ب��ۆ ناره حه ت��ی مای��ه ی بویت��ه هاورێكان��ت، باش��تر وای��ه هێنده بۆده وروبه ركه ت و خێزانه كه ت كێشه

دروست نه كه یت.

هیچ شتێك له دونیا مه حاڵ نیه گه رخۆت مه به ستت بێت، تۆزێك به خۆدا وه ره وه هێنده كێش��ه كان له س��ه رخۆت قورس

مه كه .

كۆمه ڵێك كێش��ه ئه م ماوه یه روبه روت به ژیری خۆت تۆده توانی��ت ده بێته وه ، چاره س��ه ریان بیت و زاڵ به س��ه ریاندا

بكه یت.

زۆرینه ی ئ��ه و هه وااڵنه ی كه ئه م ماوه یه ده یبیس��تیت دڵخۆشكه رن به خت��ی رۆژی ش��ه مه ب��ۆت،

ئێوه یه .

ملمالنێكانی ده وروبه رت زۆرتر سه رقاڵی كردوی و پێویس��تت به پش��وی زیاتر هه ی��ه بۆ ئه وه ی توزێك له و كێش��انه

به دوربیت.

نه‌‌هه‌‌‌نگسه‌‌تڵگیسککه‌‌واندوپشکته‌‌رازوو

11

پرسیارێک‌و‌چه‌ند‌وه‌اڵمێک

رۆژانه چه ند کاتژمێر کتێب ده خوێنیته وه ؟

لەسلێامنی مۆدی مۆبایلی بەئاڵتون و ئەڵامس ڕوپۆشکراوە"مۆبایل هه یە نرخەکەی 6 دەفتەرو نیوە"

س��امان محه م��ه د، خوێندکاری رۆژان��ه بڵێ��م ئه گ��ه ر زانک��ۆ: به به رده وامی کتێ��ب ده خوێنمه وه ئه وا راس��ت نییه ، به ڵکو هه فتانه یاخ��ود مانگان��ه ، ه��ه وڵ ده ده م هه رچه نده بخوێنم��ه وه . کتێبێک حه زم له خوێندنه وه ی کتێب هه یه ، ب��ه اڵم هه رچه ند ده ک��ه م تاقه تی ئ��ه وه م نیی��ه به به رده وامی کتێب بخوێنم��ه وه . ب��ه اڵم هه ندێک جار کاتێک رێم ده که وێته کتێبێکی باش ئه وا هه تا ته واوی نه که م، ده ستی نه بوه ته زانک��ۆش هه ڵناگرم. لێ هۆی ئه وه ی هانم��ان بدات کتێب بخوێنینه وه ، به ڵکو شته کان زیاتر له ڕێی مه لزه مه و کۆپی کردنه وه یه .

شێنێ حسێن، فه رمانبه ر: رۆژانه کاتێک��ی دیارییک��راوم نیی��ه بۆ خوێندنه وه ، ئه گه ر هه ندێک کتێبی ئ��ه و بوارانه هه بێت ک��ه حه زیان پێ ده که م، ئ��ه وا ده یانخوێنمه وه . به هۆی ئیش��ی فه رمانگ��ه و دواتر ئیش��ی ماڵ��ه وه ش، کاتمان که مه ب��ۆ خوێندن��ه وه . ئ��ه و کات��ه ی ده شمێنێته وه ، زیاتر به ئینته رنێت و سه یرکردنی ته له فزیۆنه وه به سه ری ده به ین. پێ��ش ئه وه ی ئینته رنێت به م شێوه یه ی ئێستا باڵوببێته وه ، من وه ک خ��ۆم کاتێک��ی زیاترم بۆ کتێ��ب و خوێندن��ه وه ته رخان

ده کرد. هێمن ئه نوه ر، مامۆستا: ناتوانم بڵێ��م رۆژان��ه ئه وه ن��ده کاتژمێر ب��ه رده وام به اڵم ده خوێنم��ه وه ، هه وڵ ده ده م بخوێنمه وه و له دونیای کتێب دانه بڕێم، جا چ له بواره که ی خۆم��دا بێ��ت، یاخ��ود له بواری رۆشنبیریی گشتیی و ئه ده بدا بێت. مرۆڤ هه رچه نده س��ه رقاڵ بێت و کاری هه بێ��ت، ماوه یه ک��ی ه��ه ر ب��ۆ ده مێنێت��ه وه ته رخانی بکات ب��ۆ کتێب. به داخه وه که که ش��ی کۆمه اڵیه تی��ی و په روه رده یی ئێمه له به رژه وه ن��دی کتێبدا نییه ، به اڵم ئه وه ی له کتێب دوربێت، له چێژێکی

گه وره به دوره .جه مال ئیبراهیم، کاسب: بیرم نایه ک��ه ی ئاخر کتێبم خوێنده وه . به هۆی بێ مه جالییه وه ناتوانم کتێب بخوێنمه وه . رۆژانه له به یانی زوه وه دێمه ناو بازاڕو ت��ا ئێواره دره نگ ده چمه وه ش��ه وانیش ده مێنمه وه ، ناو م��اڵ و منداڵه ک��ه م و زیاتریش ش��ه وان به س��ه یری ته له فزیۆنه وه به س��ه ر ده به م. هه ر له منداڵییه وه مامۆستاکانمه وه مه کته ب و به هۆی رقم له کتێب بویه وه و تا ئێس��تاش ئه و رقه م ه��ه ر له دڵدا ماوه . به اڵم هه وڵ��ده ده م منداڵه کانم وه ک خۆم نه ب��ن و رقیان له مه کت��ه ب و کتێب

نه بێت.خوێندکاری داس��تان حه می��د، هه وڵ که مه وه به الیه نی ئاماده یی: ده ده م دو هه فت��ه جارێک کتێبێک بخوێنمه وه ، جگه له وه ش به رده وام بابه تی رۆژنامه کاندا له ئینته رنێت و به سود ده خوێنمه وه که من بۆ خۆم له خوێندنه وه ی نازان��م به که متری کتێب. هه رچه نده زۆر که س تانه م ل��ێ ده ده ن و پێم ده ڵێن له بری ئه و مه نهه جه کانی خه ریک��ی کتێبانه ، خوێندن بم، ب��ه اڵم من گوێ به وه نای��ه م و دڵنی��ام ئ��ه و زانیاریی و رۆشنبیرییه ی له کتێبه کانی ده ره وه دا له کتێبه کان��ی هه رگی��ز هه ی��ه ،

مه کته بدا نییه .

ئا: الما

مۆبایلی ئاڵتونیی، یاخود مۆبایلی بەئاڵتون و ئەڵماس ڕوپۆشکراو مۆدێلێکی نوێیەو لەدوکانێکی

شاری سلێمانی دانراون بۆ فرۆشتن و خاوەنی دوکانەکەش

رایدەگەیەنێت کە ئەو جۆرە مۆبایالنە کڕیاری خۆیان هه یە.

لەس��ەر ش��ەقامی جەنجاڵ��ی مەولەویی شاری سلێمانی، دەیان دوکانی مۆبایل و کەرەس��تەکانی، بەرچ��او دەکەون کە لەگەڵ زۆری ژمارەی مۆبایل، بەکارهێنەران��ی

ئەوانیش زیاد دەکات.لەناو هه م��و ئ��ەو دوکانانەدا، یەکێکیان جیاوازترە لەوانی دیکە. لەوێ نرخی ئامێری مۆبایل لەبری ئ��ەوەی بەچەند س��ەد دۆالرێک بێ��ت، بەه��ه زاران دۆالرە. لەوێ ڕەنگی ئامێ��رەکان لەبری رەش و س��پیی، ئاڵتونیی و زیوینە، نەک تەنها ئ��ەوە ڕەنگێک بێت، بەڵکو

ئاڵتونی عەیارە بیست وچوارە. س��االر ئەحم��ەد، خاوەنی ئەو دوکان��ە تایبەت��ەی مۆبایل��ە کە

نرخ و نائاس��ایی بەش��ێوەیەکی ج��ۆری مۆبایل��ەکان جیاوازییان لەگەڵ ک��ۆی مۆبایلەکانی دیکەدا

هه یە.ئ��ەو لەب��ارەی ئ��ەو ئامێ��ری راگەیاند بەئاوێن��ەی مۆبایالنەوە واڵتان��ی جیهان��دا، "لەت��ەواوی کۆمپانیایەک ژمارەیەکی دیارییکراو لەمۆبایلەکان کە بۆ نمونە ئایفۆنی ئاسایین، بەئاڵتون ڕوپۆش دەکات و دەیخاتە بازاڕه وە، ئێمە توانیومانە بهێنین و لەوانە دانەی��ەک چەند

لەدوکانەکەمان دایان بنێین".نرخی ئ��ەو مۆبایل��ە بەئاڵتون رۆپۆش��کراوانە، کە هه ندێک جار دوگم��ە س��ەرەکییەی بەئەڵماس دروس��ت دەکرێ��ت، لەنێ��وان 8 ه��ه زارو 200 دۆالر ت��ا 5 ه��ه زار هاندەکانیش��دا لەگەڵ دۆالردایە. بەڵگەنامەی فەرمیی هه یە کە ئەو

ماددەیە ئەڵماسی ئەسڵییە.بەوتەی خاوەن دوکانەکە هه ندێک هاندیش هه ی��ە نرخەکەی دەگاتە 65 هه زار دۆالر )6 دەفتەرو نیو(، ئەو جۆرە مۆبایالنەش بەش��ێوەی داواکردن دەفرۆش��رێن، واتە هه ر کەسێک مۆبایلێکی لەو شێوەیەی

بوێ��ت داوای دەکات و ئەو دوکانە ل��ەدەرەوەی واڵت ب��ۆی هاوردە

دەکات.جگە لەڕوپۆشکردنی مۆبایلەکان بەش��ێکی گرانبەهاکان، بەماددە تری گرانی نرخی ئ��ەو مۆبایالنە ب��ۆ کیفەکانی��ان دەگێڕێتەوە کە لەپێس��تی سروش��تیی ئاژەڵ��ی وەک تیمس��اح و م��ارو نەعام��ە پێستی هه مو دەکرێن. دروس��ت تایبەتیی ک��ۆدی ئاژەاڵنەش ئەو خۆی��ان هه یە کە دەیس��ەلمێنیت

بەشێوەیەکی ئاسایی ڕاوکراون.لەبارەی ئەوەی ئایا لەکوردستاندا کڕیاریان مۆبایالن��ە ج��ۆرە ئەو هه یە؟ خاوەنی ئەو دوکانە دوپاتی کردەوە کە سەرەڕای نرخەکانیان، بەاڵم ئەو مۆبایالنە کڕیاری خۆیان هه یە، "بۆ نمونەش ئێستا بەشێکی زۆری ئ��ەو مۆبایلە گرانبەهایانەی لەو دوکانەکەدا هه یە فرۆشراون ".

زانیاریی و هیچ ئامادەنەبو بەاڵم ڕونکردنەوەی��ەک ب��دات لەس��ەر جۆری ئەو کەسانەی ئەو مۆبایالنە دەک��ڕن، تەنها ئەوەندە نەبێت کە وتی "ئەوانە کەسانی ئاسایی نین

کە دەیکڕن".

سەروەت و سامانی جیهانی لەالی کێیە؟نیوەی پارەی جیهان دەچێتە دەستی 1%ی

دانیشتوانه که یه وه

سەرزەوی 51 هه زارو شەش سەد دۆالری بەردەکەوێت، ئەم��ە لەکاتێکدا ئەگەر ئەو سەروەتە بەیەکس��انی دابەشبکرێت، بەاڵم لەئێستادا تەنها 10%ی دانیشتوانی زەوی،

86%ی ئەو سەروەتەیان لەالیە.%1ی جیهانیش��دا، واڵتان��ی لەنێ��و دانیش��توانەکە ک��ە س��ەروەتی نی��وەی جیهانیان الیە دەکات��ە 47 ملیۆن کەس و دەوڵەمەندەکانی��ش ژم��ارەی زۆرتری��ن لەویالیەتە یەکگرتوەکانی ئەمەریکایە بە18 ملیۆن. ل��ەدوای ئەویش واڵتی ژاپۆن دێت

بە4 ملیۆن.

ئا: ئاکۆ حەمەد رابی

بەشێک لەهاواڵتیان و گەنجانی قەزای سۆران، وەک زۆرێک

لەدانیشتوانی شوێنە جیاوازەکانی کوردستان بەردەوام سەردانی

چایخانەکان دەکەن وەک درێژەپێدەری نەریتیی چایخانەکان،

لەگەڵ ئەوەشدا تا ئێستا چایخانەیەکی گەورە لەسۆراندا

بونی نییە.

لەزۆربەری ش��ارو شارۆچکەکانی کوردستاندا چایخانەکان ناویان زۆر ڕۆیشتوەو بون بەبەشێک لەمۆزایکی ش��ەعب چایخان��ەی ش��ارەکان. لەس��لێمانیی و مەچکۆ لەهه ولێر دو

سیمای دیاری ئەو شارانەن.گەورەتری��ن و ک��ە س��ۆران، لەس��نوری قەزایە بەرفراوانتری��ن پارێ��زگای هەولێر، تا ئێستاش��ی وای چایخانەیەک��ی لەگەڵدابێ��ت تێدا نیە کە گەنج��ان و هاواڵتیان و خانەنشین بەتایبەتی بۆ بەسەربردنی کاتەکانیان روی تێبکەن. لە سۆراندا دو س��ێ شوێن هەن کە چایان تێدا دەخورێتەوە، بەاڵم هیچ یەکێک لەو جێگەیانە سیمای چایخانەیان پێوە

دیارنیە.مامۆس��تا ئیس��ماعیل قادر، کە سۆرانە، نیش��تەجێی هاواڵتییەکی بەئاوێن��ەی راگەیان��د "م��ن ئەوە بەپێویس��ت دەزان��م کە س��ۆران دو س��ێ چایخانەی گ��ەورەی تێدا بکرێت��ەوە، چونک��ە ش��ار ئەگەر چایخان��ەی باش و گونج��اوی تێدا نەبو، ئەوە یەکێک لە خەس��ڵەتی شار بون لە دەست ئەدات، چونکە وەک ڕونە لەش��ارەکانی رۆژهەاڵتی

ناوەراس��ت و تەنانەت تا ڕادەیەکی زۆر لەئەوروپ��اش، چایخان��ە وەک کلتورێکی شار وایە". ئەو مامۆستایە وتیش��ی " ئێمە بە تەواوی هەست لەس��ۆراندا، ک��ە دەکەین ب��ەوە چایخانەیەکی شیاو و گونجاوی تێدا نیە، کە بەتەواوی شوێنی دانیشتن و گفتوگ��ۆ و چاخواردنەوە بێت و ناوی چایخانە بێت، بەڵکو ئەوەی کە هەیە لەکۆاڵنێکی التەریک و دو جێگ��ەن البەالی ئەو ش��ارۆچکەیەدا، چایان تێ��دا ده خورێنه وه ، کە بەراس��تی ئ��ەو دو جێگەی��ەش گونجاو نین و جێگەکەیان زۆر تەنگەبەرو ناخۆشەو من هەرگیز ناویان نانێم چایخانە".

لەکۆنەوە تا ئێس��تا، چایخانەکان لەکوردستاندا شوێنی کەسە جیاوازو چینە جیاوازەکان بون، رەنگە کەم ش��وێن هه بێ��ت وەک چایخانەکان

لەخۆ جیاواز هاواڵتیانی توانیبێتی بگرێت.

ئەرس��ەالن ئەحم��ەد باپیر، کە ئێستاشدا لە سۆرانەو، نیشتەجێی فێرخوازی زانکۆیە لەش��اری کۆیە، ئام��اژە بەوە دەکات کە ئەو کاتێک لەقەزای کۆیە دێتەوە ش��ارۆچکەی س��ۆران، خەمی ئەوەیەتی کە هیچ چایخانەیەک شک نابات بۆ پشویەکی کورت روی تێبکات و چایەکی گەرمی تێدا بخواتەوە. ئەو وتی "من لەکۆیە زۆر سەردانی چایخانە دەکەم و حەزم پێیەت��ی کە لەچایخانە دابنیش��م، بەاڵم کە دێمەوە بۆ سۆران، خەمی چایخانەی ش��ارۆچکەکەم ئەوەمە تێدا نیە". ئەرس��ەالن پێی باش��ە کاسبکارانی سۆران بیر لەوە بکەنەوە چایخانەیەکی گەورە بکەنەوە، چونکە مێرگەسۆر، سۆران و لەقەزای جگە

ئەوە ل��ە هەمو ش��ارۆچکەو قەزاو چایخانەی ناحیەکانی��ش تەنانەت گەورەو بەرفراوان و گونجاوو شیاوی بەناوبانگ��ی تێدای��ە، کەچی ئەمە لەس��ۆراندا نیە. ئەم��ەش یەکێکی دیکە لەو دەیان ئاریش��انەی دیکە

له قەزای سۆراندا".لەکۆاڵنێکی ک��ە هێرش محەمەد التەریک��ی بازاری س��ۆران، نیمچە چایخانەیەک��ی دان��اوەو جێگ��ەی 6-7که س��ی تێ��دا دەبێت��ەوە بۆ دانیش��تن، لە لێدوانێکدا بۆ ئاوێنە ئەگەر ک��ردەوە ل��ەوە جەخت��ی جێگەیەک��ی باش��ترو گەورەت��ری دەس��تکەوێت لەس��ەنتەری شاردا ئامادەی��ی بەنرخێک��ی گونج��او، ئەوەی هەیە، چایخانەیەکی گەورەو بەرف��راوان بکاتەوە کە جێگەی 50

کەسی تێدا ببێتەوە.

چایخانەکان بونەتە سیامی شارەکان

‌ره‌نگاڵه(463( سێشه ممه 2015/1/27 [email protected]

گاکاوڕ

ب��ۆ خوێندنه وه ی زیاتر كاتێك��ی رۆڵ��ه به ه��ۆی دابن��ێ ، كتێ��ب كۆمه اڵیه تێكه ت��ه وه پێویس��تت به

رۆشنبیریه .

ئه و س��ه فه رانه ی به نی��ازی ئه نجامی بده یت بۆماوه یه ك دوای بخه ، كێشه ی دارایت زۆره پێویس��تی به چاره سه ری

په له یه .

ده كرێت ب��ۆ ده رباز بوونت له و كۆمه ڵه كاره ی به سه رش��انت كه وت��وه راوێ��ژ ب��ه خۆشه ویس��ته كه ت بكه ی��ت ب��ۆ

هاوكاریكردن.

هه فته یه ك��ی پر به خت��ه بۆت و لێوه رده گ��رت و زۆری چێ��ژی زۆرین��ه ی خۆش��ێكانت ب��ه دی

ده گات.

م��ه رج نیه له م كاره ی ئێس��تات ئه نجامی ده ده یت سه ركه وتوبیت، ئ��ه م باش��نیه ته ندروس��تیت

ماوه یه .

قرژاڵدوانه‌‌

زۆرین��ه ی ئێس��تا ئه وه ی��ه گرین��گ ئاواته كانت كه خۆت ویس��توته هاتۆته دی ، پێویس��تت به هاوكاری كه سی تر

نه ماوه .

فه‌‌ریکشێر

1010

بەکتێب یادی ئەنفال دەکەنەوە

ل��ەم وەرزەدا بەش��ێوەیەکی دەموچاو وشک پێستی گشتیی ئەوانەی بەتایبەت��ی دەبێتەوە خۆیان پێستیان وشکە، هەروەها بۆئەوانەش کە پێستیان چەور یان هەستیارە چەند جۆرێک ماسکی سروشتی هەیە کە دەبێتە هۆی

گەشبونەوەی پێست:• ماسک بۆ پێستی وشک

ئەم کەس��انە پێس��تیان لەم وەرزە زیات��ر وش��ک دەبێ��ت، بەتایبەتی ئەو وشکیی و زبرییەی س��ەرەوەی چ��اوو لەنێ��وان ل��وت و چەن��د ش��وێنیکی ترە وەک رومەتەکان��ە ک��ە زیات��ر لەپاش ئارایش��ت دەردەکەوێت و تارادەیەک نارەحەتە بۆخانمەکە ل��ەم گیراوەیە دەکرێت س��ود

وەربگرن: کەوچکێک زەیتی بادەم و دو هێلکەیەک هەنگوی��ن و کەوچک بیدە بک��ەو بەی��ەک تێک��ەڵ 15 بۆم��اوەی چ��اوت لەدەم و خولەک پاش��ان بیش��ۆ.) ئەم گیراوەی��ە هەفتان��ە جارێک بۆ دوجار بەکاردێت بەپێی وش��کی

پێستەکە دوبارەدەکرێتەوە(.

• ماسک بۆ پێستی چەورئەو کەس��انەی پێس��تیان چەورە پێویس��تە رۆژان��ە دو ج��ار بەئاوو سابون پێستیان بشۆن، پاشان ئەم گیراوە سروش��تییەی لێ بدرێت کە گیراوەیەکە بەسودە بۆ پاککردنەوەی نەهیش��تنی پێس��ت و دەموچ��اوو چ��ەوری و زیپکەو خاڵە رەش��ەکانی

سەر پێستەکە.گیراوەک��ە: 4 کەوچک��ی گەورە ماس��ت و دو کەوچک��ی بچوک قوڕی دەریای مردو دو کەوچکی بچوک ئاوی پەتاتە، ئەم پێکهاتەیە تێکەڵ بەیەک دەکەین هه تا وەک هەویرێکی ش��لی لێدێت و پاش��ان دەدرێت لەروخسار بەپاڵکەوتنەوە )ب��ۆ ماوەی 15 بۆ

20خولەک(. دەبێت ئەم گیراوەیە لەدەوروبەری چ��او دووربخەین��ەوە، چونکە ئاوی پەتاتە بۆچاو هەس��تیارە. پاش��ان بەئاوی کواڵو بیشۆ )مەبەست لەئاوی کواڵو ئاوێک کواڵبێت و پاشان شلەتێن ببێتەوە( چونکە ئاوی سارد پێستەکە دەتەقێنێت و ئ��اوی گەرمیش چرچی دەکات. ئ��ەم گیراوەی��ە 2 بۆ3 جار بەکاردێت لەهەفتەیەک بەپێی چەوری

پێستەکە دوبارەدەکرێتەوە.

تارا عومەر، خاوەنی ئارایشتگای اللەلی بۆ جوانکردنی خانمان لەگەرەکی ئاشتی

سیحری جوانیبەماسکی سروشتی

س��ااڵنەی، لەم وەرزەدا پێستت بپارێزە نەریتێک��ی وەک جەم��ال دەزگای ئەمس��اڵیش عیرف��ان لەی��ادی کارەس��اتی ئەنفالدا، ژمارەیەک کتێبی تایبەت

بەو بوارە چاپ و باڵودەکاتەوە.بەڕێوەبەری س��ەعید، بەختیار دەزگای جەمال عیرفان رایگەیاند کە بۆ ئەمس��اڵ و لەی��ادی 27 کتێبیان ئەنفالدا، 27 س��اڵەی

ئامادەکردوە. ئەم��ە یەکەمین ج��ار نییە ئەو دەزگای��ە کارێکی لەو ش��ێوەیە بکات، بەڵکو لەدو ساڵی پێشوداو لەس��اڵیادی 25 و 26ی ئەنفالدا، ئەو س��ااڵنەی ژمارەی هێندەی یادەکەدا، بەس��ەر تێپەڕی��ون

ئەوان کتێبیان باڵوکردوەتەوە.بەڕێوەب��ەری بارەی��ەوە ل��ەو دەزگاک��ە رایگەیان��د ک��ە ئەو هه نگاوە بۆ زیاتر بەئەرشیفکردن و ئ��ەو بەدۆکیومێنتکردن��ی زۆرتری��ن ت��ا کارەس��اتەیە، س��ەرچاوە بەزمانە جیاوازەکان

لەبەردەستدا بێت.پێکدێن ئەمس��اڵ کتێبەکان��ی وەرگێ��ڕان و لەنوس��ین و ئامادەکردن��ی باب��ەت لەس��ەر لەس��اڵی هه رچەندە ئەنف��ال، یەکەمدا کتێبەکان تەنها بەزمانی بەاڵم بون، عەرەبی��ی کوردی و فراوانتربوەو پرۆژەکە لەمساڵدا جگ��ە ل��ەو دو زمان��ە، کتێبی زاراوەی ئینگلیزیی و فارس��ییو

کرمانجییش باڵودەکەنەوه .

ئا: ئاوێنە

لەدوای سێ ساڵ کارکردن تێیدا، دواجار فیلمی کالسیکۆ

سەرجەم کارەکانی کۆتایی هات و دەرهێنەرەکەشی رایدەگەیەنێت کە

هه رچەندە چەند واڵتێک داوایان کردوەو پارەیان داوە بۆ ئەوەی نمایشی

یەکەمی ئەو فیلمە ساز بکەن، بەاڵم ئەو سلێمانیی هه ڵبژاردوە.

فیلمی کالس��یکۆ خەونی دو گەنجی کورتە بااڵ دەگێڕێت��ەوە کە دەیانەوێت دو ج��وت کاڵش��ی ک��وردی بگەیەننە

هه ره ئەس��تێرەی تۆپی پێی جیهانیی کریستیانۆ ڕۆناڵدۆ، دەرهێنەری فیلمەکە هه ڵکەوت مس��تەفا بەئاوێنەی راگەیاند "فیلمەک��ە باس لەرۆناڵدۆ یان میس��ی ناکات، بەڵک��و چیرۆکی ئەو دو گەنجە کورتە بااڵیە دەگێڕێتەوە کە دەیانەوێت بگەن��ە رۆناڵ��دۆ، هه ندێ��ک بەهه ڵە وا تێگەیش��تون ک��ە فیلمەکە ب��اس لەو

یاریزانانە دەکات".ملی��ۆن و دو فیلمەک��ە بودج��ەی س��ەدوپەنجا ه��ه زار دۆالرەو لەچەن��د واڵتێک��ی جیاواز وێنە گیراوەو ش��ەش کۆمپانیای ناوخۆیی و بیانیی کاریان تێدا

کردوە.

هه ڵکەوت مس��تەفا وەک دەرهێنەری بابلیۆن کۆمپانی��ای لەگ��ەڵ فیلمەکە گرێبەس��تی واژۆکردوە بۆ نمایشکردنی فیلمەکە لەشارەکانی کوردستان و لەیەک دو مانگی داهاتودا لەهۆڵەکانی سینەما

دەبێت.نمایش��ی کردن��ەوەی فیلمەک��ە بۆ لەشاری س��لێمانیی دەبێت ، یەکەمجار رایدەگەیەنێت کە چەند دەرهێنەرەکەی واڵتێ��ک داوای��ان کردوە ئەو نمایش��ە لەواڵتەکان��ی ئەوان بێت، بەاڵم ئەو وای بەباش زانیوەو پێیخۆش بوە لەسلێمانیی بێت بەهۆی ئەوەی پارێزگاری سلێمانیی زۆر فیلمەکەدا بەرهه مهێنان��ی لەکاتی

هاوکاری��ی کردون و س��لێمانییش وەک پایتەختی رۆش��نبیریی شایانی ئەوەیە یەکەم شوێن بێت ئەو فیلمەی لێ نمایش بکرێت، "مەراسیمی کردنەوەی فیلمەکە

زۆر تایبەت و جیاواز دەبێت".واڵت��ە ناوەڕاس��ت و لەرۆژهه اڵت��ی عەرەبییەکانی��ش بۆ یەکەمجار فیلمەکە لەشاری دوبەی نمایش دەکرێت. هه فتەی داهاتو لەفیس��تیڤاڵی بەرلین گرێبەست

دەکەم بۆ نمایشکردنی لەئەوروپادا.پێشبینی دەکەم زۆر لەوە زیاتر پەیدا بکاتەوە کە تێی چوە، بەاڵم پرسیارەکە ئەوەیە چەندی ئەو پارەیە دەچێتەوە بۆ

مارکێتینی فیلمەکە.

منایشی کالسیکۆ لەسلێامنییەوە دەستپێدەکات

رێکخ��راوی ئۆکس��فامی خێرخوازی��ی ب��ۆ ڕوبەڕوبونەوەی هه ژاری��ی لەجیهاندا رایگەیان��د کە لەس��اڵی داهاتودا نیوەی سەروەت و سامانی جیهان دەچێتە دەستی 1%ی دانیشتوانی جیهانەوەو بەهه مو ئەو 99%ی دەمێنێتەوە، نیوەی سەروەتەکەیان

لەال دەبێت.ل��ەو راپۆرت��ەدا ک��ە ئ��ەو رێکخراوە باڵویکردوەتەوە، تێیدا هاتوە کە لەساڵی 2009ەوە تا 2014 س��امانی ئەو بەش��ە کەمەی دانیش��توانی جیهان لە 44%ەوە بۆ 48% زیادی ک��ردوەو ئەگەر دۆخەکە

بەو شێوەیە بەردەوام بێت لەساڵی 2016، رێژەکە بۆ 50% بەرزدەبێتەوە.

هه ر لەراپۆرتەکەدا هاتوە کە س��امانی جیه��ان، کەس��ی 80 دەوڵەمەندتری��ن یەکس��انە به س��امانی نی��وە هه ژارەکەی دانیشتوانی جیهان کە نزیک دەبێتەوە لە

3.5 ملیار مرۆڤ. لەئێس��تادا س��ەروەتی هه م��و جیهان ب��ە241 ترلیۆن دۆالر مەزن��دە دەکرێت و پێشبینی دەکرێت لەس��اڵی 2018 بگاتە

334 ترلیۆن. بەو رێژەیە هه ر تاکێکی پێگەیش��توی

سەروەت و سامانی جیهانی لەالی کێیە؟نیوەی پارەی جیهان دەچێتە دەستی 1%ی

دانیشتوانه که یه وه

لەدونیای ئێمەدا جۆرێک لەڕابردوپەرستیی هه یە کە لەیەککاتدا هه م کێشەیەکی مەعریفی و زانستییە، هه م کێشەیەکی دەرونیی و جۆرێکە لەبیماریی، هه م کێشەی هۆشیاریی و ئاگاییەو هه م کێش��ەیەکی سیاس��یی و ئەخالقییشە. یەکێک لەدەرکەوتەکانی ئەم کێشەیە ئەوەیە پێمانوابێت چارەس��ەری گرفتەکانی ئەمڕۆکە بەگەڕانەوەیە بۆ "س��ەرەتا پاکژەکانی دین"، ی��ان ب��ۆ دی��دو ڕوانینێکی دێری��ن، یان بۆ ئایدیۆلۆژی��او یۆتۆپیایەک��ی دێرزەم��ان. با لێرەدا لەسەر س��ەرەتا بەپاکژکراوەکانی دین بوەس��تین و لەخۆمان بپرس��ین ئایا بەڕاست ئیسالم دینێکە بۆ هه مو سەردەم و ڕۆژگارێک دەگونجێت و چارەس��ەری هه مو کێش��ەکانی مرۆڤ��ی ئەمڕۆکەی پێیە؟ ئایا بەڕاس��ت بۆ مامەڵەکردنێکی تەندروست لەگەڵ گرفتەکانی ئەمڕۆدا پێویس��تە بۆ ئەزمونی موسڵمانانی

سەرەتا بگەڕێنینەوە؟وەاڵمدان��ەوەی ئ��ەم پرس��یارە لەدی��دی ب��اوەڕدارە بەتایبه ت��ی باوەڕادارەکان��ەوە، سیاسییەکانەوە ئاش��کرایە، ئەوان پێیانوایە بەڵ��ێ ئیس��الم دین��ی هه م��و س��ەردەم و قۆناغەکانەو چارەس��ەری هه مو کێش��ەکانی پێی��ە، مۆدێلێک��ی لەزانس��ت و حوکمڕانیی و مەعریفە پێییە بەکەڵکی هه مو سەردەمەکان دێت. نزیکەی س��ەدەیەکە ئیسالمی سیاسیی ئەم وەاڵمەی لەفۆرمی دروش��مێکی سادەدا هه ڵگرتوەو لەهه مو ئانوس��اتێکداو لەبەردەم سیاس��یی و کۆمەاڵیەتیی و قەیرانێک��ی هه ر فەرهه نگی��ی و ئابوریدا دوبارەو س��ەدبارەی دەکات��ەوە. با لێ��رەدا هه ندێک پرس��یاری س��ادە لەخۆمان بکەین و وەک سەرەتایەکیش لەزانس��تەوە دەس��تپێبکەین. ئایا زانس��تی پزیشکیی هه زار س��اڵ لەمەوپێش دەتوانێت چارەس��ەری نەخۆش��ییەکانی دونیای ئەمڕۆ بدۆزێت��ەوە؟ ئای��ا ئ��ەو دەواو دەرمانانەی ج��اران هه ب��ون و دروس��تدەکران، بەکەڵکی نەخۆشییەکانی ئەمڕۆکە دێن؟ ئایا پزیشکیی و دەرماننس��ازیی کۆن دەتوانن بڕی هه رەزۆری نەخۆشییەکانی ئەمڕۆ ببینن و بناسن، چ جای چارەس��ەریان بکەن؟ لەمانەش گرنگتر ئایا زانستێکی گرنگیی وەک دەرونناسیی دەکرێت کورتبکرێتەوە بۆ ئەم یان ئەو دێڕو س��ەرنج و ڕوانین��ی دینی��ی؟ ئایا ئ��ەو وێنەیەی دینی س��ەرەتا بۆ مرۆڤی هه یە دەتوانێت بەش��ی مرۆڤی دەرونییەکانی قەیران��ە ه��ه رەزۆری

ئەمڕۆکە ببینێت و چارەسەربکات؟ه��ه ر کەس��ێک جارێ��ک ڕێ��ی کەوتبێتە یەکێک لەنەخۆش��خانە مۆدێرنەکانی دونیای ئەم��ڕۆوەو س��ەرەتایترین زانیاریی لەس��ەر زانستی پزیش��کیی و دەرمانسازیی هاوچەرخ هه بێ��ت، دەزانێ��ت وەاڵمی ئەو پرس��یارانە نەخێرە. نەخێر پزیشکیی سەردەمە کۆنەکان نەک ناتوانن نەخۆش��ییەکانی دونیای ئەمڕۆ چاکبکەن��ەوە، بەڵک��و ه��ه ر لەبنەڕەت��ەوە ئەو نەخۆش��ییانە ناناس��ن و نازان��ن هۆکارو دەرمانس��ازیی لەچیدایه . س��ەرچاوەکانیان کۆن بەکەڵکی زۆربەی ه��ه رەزۆری بیمارییە جەس��ته یی و دەرونییەکانی دونیای ئەمڕۆکە نایەت و ناتوانێت جێگای ئەو هه مو دەرمانانە بگرێتەوە کە زانس��تی پزیشکیی لەمڕۆدا بۆ چارەس��ەری نەخۆش��ییە جۆربەج��ۆرەکان

دۆزیویەتیه وه. نمونەیەکی دیکە سیستمی خوێندنی دونیای کۆن و سیستمی خوێندنی دونیای هاوچەرخە. ئێم��ە دەزانی��ن بەدرێژایی چەندان س��ەدە سیس��تمێکی خوێندنی دینیی لەم ناوچەیەدا ئامادەبوە. کاری س��ەرەکیی دروس��تکردنی خوێندەواری��ی دینیی بوە، میتۆدی خوێندن و فێربون تیایدا لەسەر لەبەرکردن و دەرخکردن س��ەرلەنوێ نەس��خکردن و کاریک��ردوە، نوس��ینەوەی تێکس��تە کۆنەکان بەش��ێکی س��ەرەکیی کارەکانی ب��وە، زۆر بەدەگمەن نەبێت نەیویستوە خوێندکارێکی پرسیارکەرو گومانک��ەرو ڕەخنەیی دروس��تبکات. ئەوەی خوێندراوە بەش��ێک ب��وە ل��ەو زانیارییەی پابەندی ئاستی گەش��ەکردنی زانستبوە لەو سەردەمەدا، ئەو کێشانەی پێوەی سەرقاڵبون بەشێک بون لەکێشەکانی سەردەمی خۆیان. لەکاتێکدا سیس��تمی خوێندن��ی هاوچەرخ، بێگومان سیس��تمێک بکرێت بەڕاستیی ناوی هاوچەرخیی لێبنرێت، سیس��تمێکە زانیاریی ن��وێ و مرۆڤی نوێ و فیکری نوێ و دونیابینیی نوێی تیادا دروستدەکرێت. هه م شێوازەکانی خوێن��دن و فێربون بەت��ەواوی جیاوازە، هه م جۆری مامۆستاو قوتابیی و پەیوەندییەکانیان، هه م ئ��ەو زانس��ت و زانیارییان��ەی تیایاندا دەخوێندرێ��ت، هه م میتۆدەکان��ی فێربون و بەرخوردو لێکدانەوەو کارکردنی زانستییانەش. پرس��یارەکە ئەوەیە ئایا سیستمی خوێندنی س��ەدەکانی ناوەڕاس��ت و بەر لەس��ەدەکانی ناوەڕاس��ت، ئای��ا میتۆدەکان��ی فێرب��ون و

خوێندن��ی ئ��ەو ڕۆژگارە، بەکەڵکی دونیای ئەم��ڕۆ دێ��ن؟ بێگومان کەس��ێک نەیەوێت فێڵ لەخۆی و کۆمەڵگاک��ەی بکات وەاڵمەکە

نەخێرە، نەخێرێکی بێ گرێوگۆڵ.ئ��ەی باش��ە گەڕان��ەوە ب��ۆ سیس��تمە سیاس��ییە کۆن��ەکان چ��ۆن ببینی��ن؟ ئایا دەش��ێت جێگەیەکی ڕاستەقینەیان لەدونیای ئەمڕۆدا هه بێت؟ بۆ ئەوەی مەس��ەلەکە بە کۆنکریتیی باسبکەین با سەیرێکی سیستمی خەالفەت لەئیسالمی س��ەرەتادا بکەین. ئایا ئەم سیستمە بەو ش��ێوەیەی لەسەرەتاکانی ئیس��المداو لەس��ەردەمی چوار خەلیفەکەدا لەئ��ارادا بوە بەکەڵکی ئەمڕۆ دێت؟ زۆرینەی موس��ڵمانان دەزان��ن دانان��ی خەلیفە دوای مردن��ی پێغه مب��ەر گه ورەترین دابەش��بون و دروستکرد. موسڵمانەکاندا لەنێوان ناکۆکیی یەکەمین خەلیفە لەالیەن گروپێکی بچوکەوە هه ڵبژێردرا، ب��ەاڵم خەلیفەی دوەم، عومەری کوڕی خەتاب، بە هه ڵبژاردن نەبو بەخەلیفە، بەڵکو ئەبوبەکر داینا، عوسمانی کوڕی عەفان بەزۆرینە نەک بەئیجماع هه ڵدەبژێردرێت، زۆر کەسیش لەسەر دانانی عەلی کوڕی ئەبوتالیب بەخەلیفە ناڕازی دەبن و ناڕازیبونەکەش دواتر دەبێت��ە یەکێ��ک لەهۆکارەکانی کوش��تنی. بەشێوەیەکی گش��تیی ملمالنێ و خیالفەکانی ناو ئەم سیستمە بەڕادەیەک توندبون لەچوار خەلیفە سیانیان دەکوژرێن. هه مو شارەزایەکی مێژوی ئیسالمیش دەزانێت کە ناکۆکی نێوان موسڵمانەکان و خەلیفەکان لەسەر لێکدانەوەی دین و دینداریی نەبوە، بەڵکو لەسەر مەسەلەی دەسەاڵت و خزمایەتیی و خێڵەکیی بوە. لەهه مو ئەمانەش خراپتر ئەوەیە لەسیستمی خەالفەتدا سنوری دەسەاڵتی خەلیفە دەستنیشانکراوەو خەلیفە وەک تاکەکەس هه مو دەسەاڵتەکانی لەدەس��ت دابوه ، درێژیی ماوەی حوکمڕانیی نەکراوە.<<ئومە<<ی دەستنیشان خەلیفە ئیس��المیی هه مو بڕیارەکانی خ��ۆی داوەتە دەس��تی خەلیف��ەو مافی ئەوەش��ی نەبوە چاودێ��ری ئەو دەس��ەاڵتە ب��کات، چ جای بتوانێ��ت الیببات. خەلیفە ی��ان بەمردن یان بەکوش��تن کۆتایی بەدەسەاڵتەکەی هێنراوه . لەهه مو فیکری سیاسیی ئیسالمیدا ڕێگایەک یان ش��ێوازێک دانەن��راوە ب��ۆ هه ڵبژاردنی خەلیفە، یان دانانی، تەنانەت لەس��ەردەمی چوار خەلیفەکە خۆش��یاندا. ڕاس��تە بەیعە هه ب��وە، ب��ەاڵم ل��ەدوای بەیع��ەوە خەلیفە ته نه��ا لەبەردەمی خ��ودادا بەرپ��رس بوە. کردەیەک تاقە کردن گوێڕایەڵیی و"ئیتاعەت" بوە "ئومە" بتوانێت ئەنجامیبدات. پرسیارەکە هاتنەکایەی<<مافە ل��ەدوای ئای��ا ئەوەیە سیاس��یی و کۆمەاڵیەتیی" ��ە جیاوازەکانی مرۆڤ لەدونیای مۆدێرندا، لەدوای هاتنەکایەی دەزگای پەرلەم��ان و بیرۆک��ەی "هه ڵبژاردنی دەس��ەاڵتداران، س��ەرۆک و ڕاس��تەوخۆ"ی "جیاکردن��ەوەی مەس��ەلەی ل��ەدوای دەس��ەاڵتەکان" لەیەکتریی، لەدوای بیرۆکەی "دەسەاڵتی یاسا" و دەس��وەرنەدانی دەوڵەت مەدەنیی"ەوە، "کۆمەڵ��گای لەکاروبارەکانی لەدوای بیرۆکەی لێپرس��ینەوەی سیاس��یی و یاس��ایی لەدەس��ەاڵتدارو الب��ردن و گۆڕینی لەڕێگای یاس��ا یان هه ڵبژاردن��ەوە، لەدوای میدیای هاتنەکایەی سیستمی دروس��تبون و ن��وێ و ئازادیی نوس��ین و ڕادەربڕینەوه . ئایا لەدوای هه مو ئەم ش��تانەوە ئەو سیس��تمی خەالفەتەی هه بوە بەکەڵک��ی دونیای ئەمڕۆ

دێت؟ بێگومان نەخێر.

بیروڕا(463( سێشه ممه 122015/1/27 [email protected]

لۆژیکی ڕابردوپەرستیی

لەهه مو فیکری سیاسیی ئیسالمیدا

ڕێگایەک یان شێوازێک دانەنراوە

بۆ هه ڵبژاردنی خەلیفە، یان

دانانی، تەنانەت لەسەردەمی

چوار خەلیفەکە خۆشیاندا

كۆلكه مه الو كۆلكه دیكتاتۆرو كۆلكه تیرۆریست!

كۆلك��ه وات��ای ئ��ه وه ده گه یه نێ��ت كه خ��ودی بكه ی��ت س��یفاتێك ته مس��یلی راس��ته قینه ی وه سفه كه به و شێوه یه نه بێت كه كۆلكه ك��ه ده ینوێنێت. یه كه م كه س كه كۆلكه ی خرای��ه پاڵ مه الكان بون, چونكه زۆر كه س به دانانی مێزه رێك له سه ری خۆی ده ك��رد به مه ال, ب��ه اڵم له ناوه رۆكدا هیچی پێنه بو جگه له هه ندێك قس��ه ی التوپوت و

بێمانا.) هه موی نا به اڵم زوربه یان(كۆلك��ه مه الكانی ڕۆژهه اڵتی ناوه ڕاس��ت ورده ورده په ره ی��ان به خۆیان داو ته واوی كۆلكه به خۆیانه وه تریش��یان سیفاته كانی

كرد.له و ڕۆژه ی ئه وروپا ده س��تی له دو شه ڕی گه وره ی جیهانی هه ڵگرت و جاڕی ئه وه ی دا كه گه ردون و هه مو نه ته وه كانی بۆیان هه یه چاره نوس��ی خۆیان دیاری بك��ه ن, بۆیان هه بێت ده وڵه ت بۆ خۆیان دروس��ت بكه ن به بێئه وه ی ك��ه س داگیریان ب��كات و بۆی هه بێت داگیریان بكات, ئیتر مه ینه تییه كانی گه النی دواكه وتو له و ڕۆژه وه قوڵتربونه وه .

ب��ه اڵم ئه م بانگ��ه وازه دروش��مئامێزه به نیس��به ت ده وڵه تانی ئیمپریالیست بانگی محمدو عیس��او موس��ا نه بو ت��ا گوێی بۆ هه ڵخه ن و كه عبه ی كه چ نه ده كرد تاخه فه تی

بۆ بخۆن.ه��ه ر زو حیل��ه ش��ه رعییه كیان بۆ ئه م بانگه وازه دۆزیه وه و له پشت ئه م بانگه وازه وه گه ڕانه وه بۆ داگیركردنی واڵته ده سته مۆكانی ڕۆژه��ه اڵت, به اڵم ئه مجاره به ش��ێوه یه كی

شیكترو جوانترو به به رگێكی نوێ.له هه رچ��ی كۆلكه ده وڵه ت��ی ڕۆژهه اڵتی ناوه ڕاس��ته كۆلكه دیكتاتۆرێكیان دانا كه هیچ هونه رێك��ی نه بێت بێجگه له هه ڵگرتنی په یامی ئیمپریالیس��تی ڕۆژئاواو پاراستنی

به رژه وه ندییه كانی.بۆیه گ��ه ر پێش ج��اڕی گه ردونی مافی مرۆڤ داگیركه ران به پۆستاڵه ڕه شه كانیانه وه بهاتنایه س��ه ر ماڵ و ناموس��مان و به تااڵن بیانبردایه , ئه وا ئێستا كه سێك له ڕه گه زی خۆم��ان، له دینی خۆمان، له خوێنی خۆمان به پۆستاڵه كه ی دێته س��ه ر ماڵ و سامان و ناموس��مان. به اڵم دڵخۆش��ی خۆمان به وه خۆمانه . هاونیش��تیمانی ك��ه ده ده ینه وه ده ڵێی��ن خ��زم گ��ه ر گۆشتیش��ت بخوات

ئێسقانت ناشكێنێت.گه ر داگیركه ر خودی خۆی بوایه ئه وه نده زوڵم به س��وێ و ئ��ازار نه ده ب��و, ده مانوت له ئێمه نیه و دوژمنمانه ، به اڵم ئه و كۆلكانه ی ك��ه جێیان هێش��تون هه م به ش��ی خۆی ده دزێت، هه م به شی باوكه ئیمپریالیه كانی، هه م به ش��ی خزمه تكاره كانی و هه م به شی ده یان وه چه ی حه رامزاده ی كه دوای خۆی بۆ س��ه دان س��اڵی حوكومڕانیمان جێیان

ده هێڵن. پرس��یاره كه ئه وه یه سیس��ته می دونیا ه��ه روه ك خۆی بڕۆش��تایه و كه س باس��ی دیموكراسی و جاڕی گه ردونی مافی مرۆڤ و ماف��ی چ��اره ی خۆنوس��ینی نه كردای��ه و له جیاتی 10 ج��ار زوڵم و چه وس��اندنه وه ، ته نی��ا یه كج��ار بچه وس��ێنرابوینایه ته وه و ته نی��ا یه كجار نام��وس و كه رامه ت و ماڵمان به ڕاس��ته خۆ حه اڵڵ بكرایه خۆش��تر نه بو؟ باش��تر نه بو له وه ی له پش��ت په رده وه ئه م

هه مو شانۆگه ریه مان پێ بگێڕدرایه ؟ڕۆژهه اڵت��ی دیكتاتۆره كان��ی كۆلك��ه ڕۆژئاوا دیكتاتۆره كان��ی ناوه ڕاس��ت وه ك نی��ن, وه ك هۆگۆ چاڤێزی ڤه نزوێلی، فیدڵ كاسترۆی كوبی و كین مونی كۆری دیكتاتۆری ڕاسته قینه نین كه ته نیا بۆ خه ڵكی خۆیان گون��ده و زۆردار بن و له ب��ه رده م ڕۆژئاوادا ملكه چ و زه لیل و گوێ مه ڕیله بن. دیكتاتۆری ڕاسته قینه ئه وه یه بێجگه له په یڕه وی خۆی م��ل بۆ كه س كه چن��ه كات و به ڕۆژی ڕوناك

بڵێ من دیكتاتۆرم.درۆزن نی��ن ل��ه وه ی به خه ڵك��ی خۆیان بڵێن ئێم��ه دیموكراس��ین و هه ڵگری بیری دیدموكراس��ین, به ڵكو حه ی عه له س��ه اڵ ده ڵێت من دیكتاتۆرم و په یڕه وی دیموكراسی ناكه م، چونكه دیموكراسی عه یبی زۆرتره له الیه نه باشه كانی, هه ر بۆیه ئه و زوڵمه شی ك��ه ده یكه ن له گه لی خۆی��ان به قه ده ر ئه و زوڵمه ی كۆلك��ه كان به ئازار نی��ه و زۆرێك له گه له كه یان هه ر به ڕاس��تی نه ك له پێناوی

پاره و ده سكه وت خۆشی ده وێن.كۆلك��ه ته نی��ا ئیمپیریالیس��ته كان دیكتاتۆریان دروس��ت نه كرد, به ڵكو هاتن به پاره ی خۆیان، به چه ك��ی خۆیان كۆلكه

تیرۆرستیشیان دروست كرد.گ��ه وره ی ئ��ه وان دو جه نگ��ی ئاخ��ر جیهانی یه كه م و دوه میان له پێناو شۆڕش��ی چه ندی��ن هه ڵگیرس��اندوه , پیشه س��ازی كارگه ی دروس��تكردنی چه كی كوش��نده ی دروس��ت كردوه خۆ ده بێت بازاڕێك هه بێت

تێیدا ساغی بكاته وه .ئه و هه مو چه ك��ه نازداره خۆ نابێت هه ر له شاشه ی سینه مادا پیشان بدرێت, فیلمی سینه مایی گه ر له ڕاستییه وه وه رنه گیرابێت، س��یناریۆی ده ستكرد ئه و تامه مان پێنادات

كه ئێستا لێی وه رده گرین. درام��ا وه ختێك به چێژه ك��ه گومانمان

له ڕاستیه كه ی نه بێت.

ئاخر قاعیده چییه بێجگه له دارده س��تی ئه مریكای جاران بۆ ش��كاندنی هه یمه نه ی ڕوسیا له جیهاندا؟ ئاخر ئه گه ر خۆی چه كی پێنه دابن و یارمه تی لۆجیستی نه دابن، ده ڵێم

ئه مانه بۆ ئیسالم جیهاد ده كه ن.ئاخ��ر ئ��ه م كۆلك��ه ڕێكخ��راوه بێجگه له ته قینه وه ی س��ه فاره ته كانی ئه مریكا چی پێده كرا؟ وتیان نه خێر وه ره له ناو ئه مریكا دو ته الر بته قێنه ره وه تا بێین به ئاس��انی و به ناوی به ره نگاربون��ه وه ی تیرۆر له جیهاندا

ئه فغانستان و عێراق دابدۆشین. ئاخ��ر چ ئه قڵێك باوه ڕ به وه ده كات 19 گه نجی عه ره بی ده شته كی بێن به ده مانچه وه خۆی��ان بكه ن به گه وره تری��ن فڕۆكه خانه ی ئه مری��كاداو به هه م��و كۆنت��ڕۆڵ و ئامێری تیش��كی سه رو وه نه وشه ییدا تێپه ڕن و ته نیا بۆ یه كجاریش ئه و هه مو ئامێره ئه له كترۆنیه پێش��كه وتوه دوا لوتك��ه ی ته كنه لۆجی��ه لێوه نه یه ت و ی��ان جیقه یه كی��ان نوزه یه ك ئه و هه مو س��ه گه موحته ره م��ه موده ڕه به بۆنێكی ئ��ه و چه كانه نه كه ن كه ئه و كۆلكه تیرۆرس��تانه پێیان ب��وه ؟ دواتر چون بۆ

یه كه م جار له ژیانیاندا فڕۆكه یان لێخوڕی؟دوای كوشتنی بنالدن، قاعیده به ڕاده یه ك چاالكیان��ه كارو هه رچ��ی ب��و, الواز له ته قاندنه وه ی ت��ه الری ئه مالوئه وال نه ده بو به هه واڵیش له كه ناڵه به ناوبانگه كانی تایبه ت

به هه واڵدا.هه واڵ��ی ته قین��ه وه ب��و به هه واڵێك كه

ده خرایه پاشكۆی هه واڵه كان.بۆی��ه پێویس��ت ب��و ڕێكخراوێكی نوێ به چاالك��ی ن��وێ به دروش��می ن��وێ بێته مه یدانه وه , ئه ینا كێ تاقه تی هه یه سه یری ئه م شانۆگه ریه دوباره بێتامه بكات؟ ده بو

ئه مج��اره دروش��می كۆلكه تیرۆرس��ته كان ببێت به ڕاستی و له س��ه ر ئه رزی واقیعیش

جێبه جێی بكه ن. ئه ینا ئه و گه نجه خوێنگه رمانه ی كه بۆ 72 حۆری ده جه نگن به حۆری خه یاڵی ئۆرگازم نه ده بون. ده بو حۆریه كان له ئوس��تورالیاو ڕوس��یاو سویدو فه ڕه نساو كه نار ده ریاكانی ئیبی��زاوه بهێنرێ��ن, وه ك وتمان فیلم یان فلیم تا س��یناریۆكه ی ڕاس��ته قینه نه بێت س��ه یركردنی خۆش نیه , فلیم س��ری دی نه بێ��ت و به عه ینه كی چ��او هه ڵخه ڵه تێنه ر

سه یری نه كه ی تامی چیه ؟ده بو پارچه خاكێك په یدا بكه ن ته واوی ئه قڵ ده شته كییه كانی دونیای لێكۆبكه نه وه و هه م له خۆیان دوریان بخه نه وه و هه م بازاڕێك بۆ ساغكردنه وه ی چه كه كانیان دروستكه ن.

بۆ ترش و خوێكردنی س��یناریۆكه ده بو له ئه وروپ��اش ی��ه ك دو كاری تیرۆرس��تی ئه نجامب��ده ن ت��ا ئه وروپ��اش هاواڵتیانی خۆی بگه وجێن��ێ وه ك ئه مریكا كاتێك بۆ چه كی كۆكوژ هات��ه عێراق و دواتر كه بۆی نه دۆزرای��ه وه داعش��ی وه ك چه كی كۆكوژ

به جێهێشت. ئاخر نه ده بو ته نیا ئه مریكا پاڵه وان بێت له م فلیمه دا، به ڵك��و ده بو ئه وروپاش بێته

سه ر شانۆی مه سره حیه كه .ئه س��ڵی س��ه ر بێین��ه وه ب��ا ج��ا كۆلكه دیكتاتۆره كان و خۆمان، مه سه له كه ی كۆلكه تیرۆرس��ته كان زۆرتری��ن یارمه ت��ی له كۆلك��ه م��ه الكان وه رده گ��رن ك��ه هیچ په یوه ندیان نیه به و س��یفاته ی كه هه ڵیان گرتوه جگه له مێزه ره كه ی س��ه ریان. ئه مان فه توایان بۆ داده تاش��ن و ئه م��ان خه ڵكی عاس��ی و ش��ۆڕگێڕیان بۆ س��ه ركوتده كه ن گ��ه ر له حاكمه كانی��ان توڕه ب��ون یاخود به فه توا گه نج بۆ ڕێكخراوه تیرۆرس��تیه كان كۆده كه نه وه . ئه مانیش چونكه كۆلكه ن وه ك ئ��ه وه ی له ناخ و هزری كۆلك��ه دیكتاتۆرێك ئایه ت داده تاش��ن و ده رپه ڕیبن, حه دیس و ده ڵێن گه ر فه رمانڕه وا به دار دای له سه رت و س��ه روه ت و س��امان و ماڵیش��ی بردی هه ر

ده بێت ئیتاعه ی بكه یت. ئه و گه نجه خوێنگه رمانه ی به م حه دیسانه دڵیان ئۆقره ناگرێت و به حه دیس��ی زه عیف له قه ڵه می ده ده ن و به جیهاد نه بێت سوكنایی به دڵیاندا نایه ت، گوێ بۆ فتوای كۆلكه مه ال جیهادیس��تیه كان ده گ��رن، به فتوای ئه وان

له كه ناری "ئیمانیان" ئۆقره ده گرن. س��عودیه كه خاكی پیرۆزی ئه مریكایه سه رچاوه ی هه رسێ كۆلكه مه ال و تیرۆرست و دیكتاتۆره و سه یر له وه دا له یه ك شوێندا كه دو فتوای جی��اوازی وه ك جیهادو ئیتاعه ی ئول��ی ئه مر ده رده چێت هیچ كاتێك ئه م دو

به ره سه ر تا بن دژواره به یه كدا ناده ن.

به قودره تی قادر یان به قودره تی نه وت؟ به رده وام ده بێت .....

سعودیه كه خاكی پیرۆزی ئه مریكایه

سه رچاوه ی هه رسێ كۆلكه

مه ال و تیرۆرست و دیكتاتۆره

كردۆتەوە، چاوم��ان له هەرێمێكدا ئێم��ە كە تێیدا یاس��اكانی سروش��ت س��ەربەرەو خ��وارەو، قڵ��پ كراونەت��ەوە، ماركس وتی فەلسەفەی هیگڵ س��ەربەرەو خوارە)سەری له ئاسمانن(وتی قاچەكانی زەوییەو لەس��ەر من هاتوم قڵپی بكەم��ەوە، بۆئەوەی هەردو قاچ��ی بخەمەوە س��ەر زەوی و سەریش��ی له ئاس��مان بێت، بەاڵم ل��ەم هەرێمەی ئێمە هەر خودی یاس��ا سروش��تییەكە پێویستی به قڵپكردنەوەیەك��ی ورد هەیە، چونكە هەمو یاساو رێساكانمان سەربەرەو خوارن، گرفتی گ��ەورە ئەوەیە كەس��ێكی ئەقاڵنیمان نەبوە ئەم یاس��ا وەرگەڕاوە راس��تبكاتەوە، بۆیە له ئەنجامی نەبونی خ��اوەن فیكرێك ئەوەتا

فس فس پاڵەوانیشمان لێ خولقاون. ف��س فس پاڵ��ەوان ئەوانەن كە رقیان لەمۆسیقاو س��مفۆنیایە،هەر نازانن قالەمەڕە كێیە، رقیان لەعەدالەت و خۆشەویستییە،رقیان له یاس��او س��نوردانانە، فس ف��س پاڵەوان ئەوانەن هەمیشە خەون به پێشێلكردنی مافی مرۆڤەكانەوە دەبینن، خەون به ئیمپراتۆریایەك دەبینن كە له س��ێبەریدا خەڵك نۆرە بگرێت بۆ كڕنوش ب��ردن بۆ ئەوان و، نایانەوێ وەكو مرۆڤ وەكو هاواڵتی ئاس��ایی بن، فس فس پاڵەوان ئەوانەن كە س��ەدان پارچە زەوییان به ن��اوی قەرەبو وەرگرتوەو به هۆیەوە بونەتە خاوەن س��ەدان ملی��ۆن دۆالر،چەندین دۆنم

له باشترین وەبەرهێنانەوە بەناوی زەویشیان ش��وێنەكانی ش��ارە وەرگرت��وەو چەندی��ن مەزرەع��ەو باڵەخانەو ش��وێنی رابواردنیان بۆخۆیان پێكهێناوەو، لەناو ش��ەوی س��وردا

رۆژ دەكەنەوە. فس فس پاڵەوان ئەوانەن كە لەس��ەر رەنج و خەبات و قوربانیدان و لەسەر كەرامەتی خەڵكان��ی دیكە بونەتە س��ینگ دەرپەڕێن و به ش��انازییەوە باس��ی درۆزنانەی خۆیان بۆ ئێمە دەگێڕنەوە، فس فس پاڵەوان هەمیشە پێپلیكانە دەكەن��ە مایكاڤیلیان��ە خەڵ��ك بۆ خۆی��ان و جۆگەلەی خوێنی��ان به خوێنی گەل دڵسۆزانی نیشتمانپەروەران و قارەمان و دروستكردوە، هەمو كارێكی ناڕەواو ناشەڕعی ب��ۆ ئەوان حەاللە، تا دەگەن��ە پلەی بەرزی فس فس پاڵەوانێتی، چونكە لەناو ئەوانیشدا پلەو پای��ەی جیاواز هەیەو ه��ەر فس فس پاڵەوانێك هەوڵ��دەدا فس فس پاڵەوانەكەی دیكە بس��ڕێتەوە. ئینجا هەندێكیان بەرامبەر به ئەوی دیكەیان له مشك دەچن، هەندێكیش بەرامبەر ئەوی دیكە له رێوی دەچێت و ، ئاوا

ژیان الیان بەردەوامە... مێژویەك��ی پاڵ��ەوان ف��س ف��س رۆژێ��ك هەی��ە، له ترس��نۆكانەیان پ��ڕ ئەوە تەنیا نەنوان��دوە، قارەمانێتییەكی��ان نەبێت زیرەكترین و باش��ترینن لەوەی خەڵك بۆ ب��ەرەی ش��ەڕ هانبدەن و خەڵك��ی تێدا بكوژرێ، بۆئەوەی لەسەر شاشەی تیڤییەكان فرمێسكی تیمساحانە بۆ خوێنی ئەو شەهیدانە بڕێژن، بەڵكو ئەم قوربانیدان و ئەو فرمێسكی دروس��تبكات، كاریگەرییەك تیمس��احیانە پلەیەكی دیك��ە بەرزتر بكرێت��ەوە، چونكە ف��س ف��س پاڵەوانەكانی��ش هەمویان یەك ج��ۆرو یەك رەنگ و له یەك پلەدا نین، ئەوانە له نەوەكان��ی قابیلن، بۆیە خوێنی نەك تەنیا براكەی خۆیان بگرە خوێن��ی دایك و باوك و كوڕەكانی خۆش��یان ح��ەاڵڵ دەكەن تەنیاو تەنیا له پێناوی دامركاندنەوە، یان تێركردنی

ئارەزوەكانی خۆیان. ف��س ف��س پاڵەوانێك ل��ەم هەرێمەدا نییە، ژیانێكی ئاس��ایی بباتە سەر، هەمویان له ژیانێكی پاشایانەی ورگن دان، مێژوش جار ج��ارە به گوێماندا دەچرپێن��ێ، كە ئەو فس فس پاڵەوانانە چەندە ترسنۆك و بێ غیرەتن، له كات��ی بچوكترین تەنگانەدا، چۆن رەنگیان هەڵدەپروكێ و لەومەیمون��ە دەچن كە لەناو بەفرو س��ەهۆڵبەنداندا هەڵدەل��ەرزێ، بەاڵم له كاتی ش��ێنەییدا، قارەمانێكی بێ وێنەن و

خاوەنی سەدان داستانی بێ وێنەن. فس فس پاڵەوان، رقی له راس��تی وتن و رق��ی گەورەی له دۆس��تایەتی راس��تەقینەو

له ناخیان��دا ئەوەندە له نیش��تمانپەروەرییە، هەست به كەموكورتی دەكات، ناچارە به درۆی ش��اخدار پڕی بكات��ەوە، ئەوەن��دە بچوكن ناتوانن تەنانەت لەگەڵ دۆستەكانی خۆشیان راستگۆ بن، چونكە له بنەڕەتدا راستگۆیی الی ئەوان بچوككردنەوەو ناپوتبونیان مانیڤێست دەكات.ئەوەندەی ئەوان نیش��تمانیان تااڵن و كاول كردوە، هیچ هێزێك��ی دیكە به دوژمنە كارە ئەم نەیانتوانیوە سەرسەختەكانیشەوە بكەن، كەچی تەنیا بۆ چاوبەس��تنی زیاتری خەڵ��ك و له س��ەر شاش��ەی تیڤییەكان��ەوە رادەگەیەنن. نیش��تمانپەروەری هەڵمەت��ی كۆمەڵ��گای مێگەلی��ش بڕوای��ان پێدەكات و چەپڵەی��ان بۆ لێدەدات. ئ��ای لەو فس فس

پاڵەوانانە..... فس ف��س پاڵەوانەكانم��ان بینی چۆن له چاوتروكانێكدا له بەرامبەر داعشدا چۆكیان داداو نەیانتوانی بچوكترین بەرگە بگرن،یەك فس فس پاڵەوان نەماوە تا ئێستا داعش راوی نەنابێ و به دوای نەكەوتبێت، كەچی ئێس��تا هەم��و كەناڵەكانی تیڤی ستایش��ی ئەو فس فس پاڵەوانانە دەكەن، ش��ەوانە له شاشەی تیڤییەكانەوە مژدەی سەركەوتن رادەگەیەنن، بێ ئەوەی خۆیان له بەرەكانی ش��ەڕدا بوبن.

برادەرێك دوای هێرش��ی داعشەكان بۆسەر گوێڕ له شاش��ەی چەندی��ن تیڤییەوە، بانگی بەرەنگاری و تێكش��كانی داعش��ەكانی دەدا، بەاڵم ئەو برادەرە ش��ەوی هێرش��ەكە لەوێ نەب��و، بەڵك��و س��بەینەكەی چوبو!!بەاڵم گوێمانی كەڕ كرد ئەوەندەی باس��ی هێرش و تێكش��كاندنەكە بكات، بەاڵم بۆ رۆژی دواتر هەر ئەو برادەرە چوب��وە كتێبخانەیەكی ناو هەولێرو لەسەر حیسابی ئەنجومەنی وەزیران بەه��ای 400$ چوارس��ەد دۆالر كتێب��ی بۆ خۆی كڕیبو، تا ئێس��تاش نەگەڕاوەتەوە ئەو

شوێنەی كە داعشیان تێكشكاندبو!!

فس فس پاڵەوان و مۆسیقاو پێشمەرگە

فوئاد سدیق

فس فس پاڵەوانێك لەم هەرێمەدا نییە، ژیانێكی

ئاسایی بباتە سەر، هەمویان له ژیانێكی پاشایانەی ورگندان مێژوش به گوێماندا

دەچرپێنێ، كە ئەو فس فس پاڵەوانانە چەندە ترسنۆك و بێ غیرەتن

19 »»

زانا تۆفیق

13 (463( سێشه ممه 2015/1/27 [email protected]بیروڕا

دوای هێرش��كردنی )داع��ش( بۆ س��ه ر س��نوره كانی هه رێمی كوردستان، ئه م هێزه سه له فیه جیهادیه پاڵپش��تی كراوه له الیه ن پاش��ماوه كانی نه ته وه په رس��ته عه ره به كانی ناوچه سوننه نشینه كانه وه ، به هه ڕه شه یه كی وجودی بۆ سه ر هه رێمی كوردستان داده نرێت، واته هه رێم به یه كێك له به ربه سته كانی به رده م پرۆژه كه ی خ��ۆی ده زانێت و ده خوازێت وه ك قه واره یه ك��ی جوگرافی و سیاس��ی نه ته وه یی

كۆتایی پێ بێت و نه مێنێت. ب��ه اڵم له دوای ئه م خاڵ��ه گرنگه ، ئێمه له هه رێمی كوردس��تاندا، پێویس��تمان به باش خوێندنه وه ی ئه م هێزه نوێیه و داعش ناسینێكی وردو مامه ڵه یه كی لێپرسراوانه ی نیشتمانیه , له گ��ه ڵ ده رهاویش��ته و ده ره نجامه كانی ئه و ش��ه ڕه ی له ئێس��تادا به ڕێوه ده چێت، چونكه سه باره ت به ئێمه داعش له یه ك كاتدا چه نده ها شته و زیاد له ئه گه رو ده رفه ت و ته حه دایه كی له گه ڵ خۆی��دا هه ڵگرتو، ك��ه ده خوازم زۆر به كورتی له خواره وه له س��ه ر هه ندێ له وانه

بوه ستم:1. داعش هێزێكی گه وره تره له تیرۆر، گه ر له به رگیراوه ی كۆپیه ك��ی )داعش( وابزانین رێكخ��راوی )قاعیده (ی��ه و ته نه��ا ئاوه ڵناوو پێناس��ی ترۆریس��ت بونه به هه ڵه دا چوین، چونك��ه داع��ش ئاماژه ی��ه به گۆڕان��كاری له عه قی��ده ی قاعیده و به ش��تێكی به رچاوی س��ه له فیه تی جیهادی و پێنانه ن��او قۆناغی پاش رێكخراوی )قاعیده (وه ، داعش هێزێكی عه قیده ی��ی و سیاس��ی و س��ه ربازی نوێیه و بۆ خ��اوه ن س��تراتیژێكی چوارچێ��وه داره عێراق و سوریاو, دواتر خۆرهه اڵتی ناوه ڕاست ك��ه ئه وی��ش له هه ڵوه ش��انه وه ی به ش��ێك ده وڵه تێك��ی دامه زراندن��ی له س��نوره كان و پێكهاتو ل��ه س��وننه كانی عێراق و س��وریا له قۆناغی یه كه م و ده ستكاریكردنی هاوسه نگی هاوكێش��ه مه زهه بی و جیۆس��تراتیجییه كانی ناوچه كه یه ، له به رئه وه تیرۆریزم ته نها یه كێ له میكانیزمه كان��ی كاركردنی ئ��ه م رێكخراوه

پێكده هێنێ .2. داعش به حوكم��ی پێكهاته عه قیده یی و

ستراتیژه كه ی ، س��نورنه ناس و نه ته وه بڕه و، ئه وه ی له شوێنێكدا ده یوه ستێنێ، هاوسه نگی هێزه كان و توانای به رپه رچ دانه وه یه ، سنوره نه ته وه ییه كان به ڕه س��می ناناسێ و، هه ڵگری تێزی ش��ه ڕی به رده وامیش��ه و، ئه وه ی ئه م رێكخ��راوه له م روه وه بڕوای پێیه تی ,به ته نها ئاگربه سته نه ك ئاشتی چه سپاوو چاره سه ری هه میش��ه یی ، هه ربۆیه هێزێكه ئامانی نیه و، به ناچاریی نه بێ��ت ناچێته چوارچێوه ی هیچ وتووێژێك��ه وه و هه رچی��ش ده كات به كاتیی

وه ریده گرێت.3. داعش وه ك هه ڕه شه ، ئه م خاڵه به ڵگه بۆ هێنانه وه و سه لماندنی ناوێت چونكه هه مو هاواڵتیه كی ئاسایش )داعش( به هه ڕه شه یه كی راس��ته قینه بۆ س��ه ر هه رێمی كوردس��تان داده نێت، به اڵم ناكۆكی و دژبه یه كی سه ره كی و مێژویی كورد له گه ڵ )داعش(دانیه ، به حوكمی ئه وه ی به سروش��تی سیاس��ه ته كانی و زۆریی دوژمنه كانی پێناچێ��ت بتوانیت تاماوه یه كی زۆرو به تایبه تی��ش له عێراق��دا وه ك هێزێكی س��ه ربازی حساب بۆكراو بمێنێته وه ، واته دژ به یه كیی سه ره كی ئێمه له گه ڵ به غداو عێراقه وه ك قه واره ، چونكه به هۆی عێراقی بونمانه وه بوه دو ج��ار كیمیایی و ئه نف��ال و په الماری داعش بوین، چاره س��ه ری ریش��ه یش وا له دامه زراندنی چاره ن��وس و مافی دیاریكردنی

كۆماری كوردستانی باشور.4. داع��ش وه ك ته حه دا/ له رویه كی تره وه داع��ش بۆ هه رێم��ی كوردس��تان و پێكهاته سیاس��ی و ناسیۆنالیس��تیه كه ی به ته ح��ه دا له قه ڵ��ه م ده درێ��ت، به گوێ��ره ی تیۆره كه ی مێژونوس��ی به ریتانی )ئه رنۆڵد توینبی (یش گه ر نه ته وه و واڵتێك توان��ای وه اڵمدانه وه ی ده توانێ��ت هه بێ��ت، به ته حه داكان��ی به ره وپێش��ه وه ب��ڕوات و ئه گ��ه ر ن��ا به ره و په راوێ��زی مێژو ملده نێت و رۆڵ و قورس��ایی

خۆی له ده ستده دات.5. داع��ش وه ك ئاوێن��ه / داعش بۆ ئێمه له هه رێمدا ئه و ئاوێنه ی��ه بو كه به ناچاری و له ساته وه ختێكی هه س��تیارو چاره نوسسازدا هه مومانی له به رده م النیكه م به شێ له حه قیقه تی هێزه چه كداره كانمانی دام��وده زگا و خۆمان و راگ��رت, كه موكورتی و كێش��ه كانی له جاران رونتر خسته به رده ستمان، وانه ی به نیشتمانی نه كردنی هێزه كان و شلوش��ێواوی و روكه شیی هه ندێ ده زگاو رێوش��وێنی بۆ ده رخس��تین، كه پێویستی به هه ڵوێس��ته یه كی نه ته وه یی و نیش��تمانی به هێز هه یه , بۆ روبه ڕوبونه وه ی و چاره س��ه ركردنی ئه و كێش��انه ، به مانایه كی تر ئه ركێكی نیش��تمانی ئێمه دوای ش��ه ڕی داعش و به ڵكو هه ر له ئێستاوه روبه ڕوبونه وه ی

دواكه وتوییه له خۆماندا.

6. داع��ش وه ك ده رف��ه ت. داع��ش به و ئه ندازه یه ی هه ڕه ش��ه و ته حه داو ئاوێنه یه بۆ بینینی كێشه كانمان، گه ر خۆمان ببین, به و ئه ندازه ی��ه ش ده رفه تێكی زێڕینی خس��تۆته به رده م هه رێمی كوردس��تان، چونكه به هۆی داعش��ه وه بۆ یه ك��ه م جار كوردی باش��ور ئێس��تا تاكو راپه ڕین��ه وه له س��اته وه ختی به هاوبه ش��ی ده چێته شه ڕێكی نه ته وه ییه وه ، هه روه ه��ا بو به هۆی ئ��ه وه ی زوربه ی ناوچه ماده ی هه رێم و ده ره وه ی كوردس��تانیه كانی ك��وردو ژێرده س��تی بكه ون��ه وه )140)ته نانه ت بۆ یه كه م جار له ژێر سه رپه رش��تی هێ��زی كوردی��دا نه وتی كه رك��وك هه نارده بكرێت، هه روه ها هه ولێر بوه ته س��ه نته رێكی دیبلۆماس��ی چاالكی خۆرهه اڵتی ناوه ڕاست و په یداكردنی جۆرێك له متمانه و رێز بۆ هه رێمی كوردستان، كه ئه گه ر ناكۆكیه ته قلیدیه كانی كۆمه ڵگا تێپه ڕێنین و خۆمان بین، ده توانین، هه روه ك نوس��ه رێك ده ڵێ��ت: دوای داعش ده وڵه تی كوردس��تانی باشور هیچ پاساوێكی تری ناوێت و رێگای بۆ خۆش��كراوه و ناكرێت به هیچ جۆرێك ئه و ده رفه ته له ده ست بچێت.

له كۆتای��دا چه ند خۆڕاگری له كاتی جه نگی روبه ڕوبون��ه وه ی )داعش( گرنگ��ه ، هێنده و

زیاتری��ش قۆناغ��ی دوای جه نگه كه گرنگه ، ئه وه ش زۆر گرنگه :

دوایی��دا )داع��ش( وه ك له ئێس��تاو .1كراس��ه كه ی عوس��مان دژ ب��ه ته وژمێك��ی دیاریكراوی سیاس��ی و كۆمه اڵیه تی كۆمه ڵگه به كار نه هێنرێت، وات��ه داعش وه ك ئامرازی ملمالنێ��ی ئایدیۆل��ۆژی و سیاس��ی و حیزبی دژبه ی��ه ك به كارنه هێنی��ن، چونك��ه ده بێت ئه م ش��ه ڕه ببێت��ه هه وێنی ئاوێ��زان بون و خه ماڵندن��ی به هێزت��رو یه كگرتوییه ك��ی

ناسنامه یه كی نه ته وه یی تۆكمه تر.2. هه رله ئێس��تاوه نه خش��ه دابنێی��ن بۆ روبه ڕوبون��ه وه ی كێش��ه كان و به دامه زراوه یی كردن��ی هێ��زه كان و كۆتاییهێن��ان به فۆرمه ده س��تكردن ده س��ه اڵت و كۆنه ك��ه ی به چاكسازییه كی راسته قینه له داموده زگاكانی

حكومه تدا.3. پێویسته له س��ه رمان نه خشه ڕێگایه ك ب��ۆ مامه ڵه ك��ردن له گ��ه ڵ قۆناغ��ی دوای ده رودراوس��ێ و به غداو په یوه ن��دی داعش و دژ جه نگ��ی به ره نجام��ی ته وزیفكردن��ی به داعش ب��ۆ خۆبیناكردنه وه یه كی هاوچه رخ و له ده رگادان��ی س��ه ربه خۆیی و به ده وڵه تبون، داڕێژی��ن. به نه هاتن��ه دی ئه م خواس��تانه و خۆئاماده نه كردن بۆ ئه و قۆناغه ، راستگۆیی چه ندین دروشم و لێدوان و هه ڵوێست ده كه وێته ژێر پرسیاره وه ، ئێمه شه ڕی داعشمان ته نها بۆ دورخس��تنه وه ی هێزه ده ستدرێژكاره كانی داعش له س��نوره كانمان ناوێت،بۆ زیادكردنی موزایه ده ی حزبی و درێ��ژه دان به دیفاكتۆی چ��ه ك و چۆڵ��ی حزبیم��ان ناوێ��ت، ب��ۆ ش��ه رعیه تی شۆڕشگێڕیمان زیندوكردنه وه ی ناوێت، بۆ په رده پۆشكردنی گه نده ڵی و خراپ به كارهێنانی ده س��ه اڵتی نوخبه یه كی حزبی و سیاس��ی و س��ه ربازی و ئابوری دیاریكراومان ن��اوێ ، به ڵكو رێك به پێچه وان��ه ی ئه مانه وه بۆ كۆتاپێهێنانی هه م��و ئه وانه ده مانه وێت، له ئێستاش��ه وه ده س��تكردن به هه نگاونان��ی جدی ب��ه ره و چاكس��ازی , حكومه تی بنكه فراوان ده پارێزێ��ت له روخان و وره و متمانه ی به رزده كاته وه ، هاواڵتیانی��ش پێش��مه رگه و جدی ب��ون له دوباره بیناكردن��ه وه ی هێزی به هێ��زه كان كۆتاییهێن��ان پێش��مه رگه و له ده ره وه ی یاس��ادا به ره كانی به ره نگاریمان پته وت��ر ده كات. ده بێ��ت هه ر له ئێس��تاوه خوێنی رۆڵه به وه فاكانم��ان به فیڕۆ نه درێ و له پاڵ تێكش��كاندنی داعش��دا نه خشه مان بۆ هه ره س��هێنان به )داعش(ه ترسناكه كانی ناوخۆ وه ك گه نده ڵی و نایه كگرتویی هه بێت.

جه نگی داعش ده به ین��ه وه ، به اڵم ده بێت له سه ر ئاس��تی ناوحۆشدا ئه خالقی داعشیزم به ره و روخان به رین.ئه م جه نگه ش به رینه وه .

کارل پۆپ��ەر لەوت��اری )لێکبوردن و بەرپرسیارێتی فکریدا( جیاوازی لەنیوان دو جۆر ئەخالقی پیش��ەییدا دەکات کە یەکیکی ناو دەنێت ئەخالقی پیش��ەیی ک��ۆن و یەکێکی��ش ئەخالقی پیش��ەی ت��ازە. ئەخالق��ی پیش��ەیی کۆنو تازە هەردوکیان لەس��ەر بیرۆکەی هەقیقەت و عەقاڵنیەت و بەرپرسیارێتی دادەمەزرێن. بەاڵم هەریەکێکیان ڕوانینی جیاوازی بۆ هەریەک ل��ەم چەمکانە هەیە. ئەخالقی پیش��ەیی کۆن عەقاڵنیەتی دەبەستەوە بەڵگەهێنانەوەی راستی و به )سەپاندنی لۆژیکی بۆ ئەو راس��تیە(. ئەم ئەخالقە بەیەقین و بنەمای )گەیش��تن لەس��ەر ب��ۆ هەڵوێس��تەکان( پاس��اوهێنانەوە دامەزرابو. ل��ەم جۆرە ئەخالقەدا وتوێژ ک��ە لەنێ��وان دو کەس��دا روی دەدا یەکێکی��ان راس��ت دەکات و ئەویتریان هەڵە. یەکێکیان یەقینی الیەو ئەویتریان گومراهە. وتوێژ تەنها بۆ ئەوەبو الیەنی راس��ت لەالیەنی هەڵە، یەقین لەگومان جیابکات��ەوە. )لەم ج��ۆرە ئەخالقەدا رێگەی ئەوەت پێ نەدەدرا هەڵە بکەیت. هەڵە رێگەپێدراو نەبو، بگرە بەگش��تی لێی نە دەب��ورا و قەبوڵ نە دەکرا، دەبو هەڵەوە لەس��ەرو دەس��ەاڵتدار کەسی بێت(. رێکەوت��ن و کۆدەنگیش لەمجۆرە ئەخالقەدا ئەوەبو ک��ە دواجار هەموان بەیەک راوبۆچون دەگەن. ئامانجی وتوێژ ئەوەبو هەمو بۆچونەکان نەک هەر لەیەک بکات. چونیەکیان بەڵکو نزیکبکاتەوە، بۆچون��ی جیاواز قەبوڵکراو نیە، چونکە لەدنیای بۆچون و بیروڕاکاندا یەک�ێکیان راس��تەو ئەوان��ی دی هەڵ��ەن. وات��ە بەمانایەکی دی ئ��ەوەی هەیە جیاوازی نیە، بەڵکو راس��تیەک هەیە لەالیەکەو هەڵەکانیش ل��ەوالی تر. قەبوڵنەکردنی جی��اوازی، لەبنەرەت��دا قەبوڵنەکردنی هەڵە بو. پۆپەر لەو وتارەدا دەنوس��ێت )پێویست ناکات ئەوەبڵێم کە ئەمجۆرە ئەخالقە پیش��ەییە، جۆرێکی نالێبوردو ب��و، کە ب��ەردەوام کەس��ایەتی مەزن هەبون -وەک ڤۆڵتێرو برناردش��ۆ- هەمو

هەوڵێکیان بۆ دژایەتیکردنی دەدا(. ب��ەاڵم بەبڕوای پۆپەر ئ��ەم ئەخالقە پێش��ەییە لەس��ەردەمی ت��ازەدا چیتر توان��ای خۆڕاگری نەم��اوە. ئەو گۆڕانە زۆرەی لەزانس��ت و زانی��اری و لێبوردندا روی��دا، کارێکی��ان کردوە ک��ە چیدی کەس نەتوانێت بانگەشەی زانینی هەمو زانینەکانمان هەمو بکات. راس��تەیەک کاتین و دەش��ێت بگۆڕێن. تەنانەت ئەو کەس��انەی بانگەش��ەی ئ��ەوە دەکەن لەیەکێک بوارەکاندا پس��پۆڕن، ناتوانن تاس��ەر ئ��ەو هەس��تەیان هەبێ��ت کە هەم��و ش��تێکی ئ��ەو ب��وارە دەزانن، چونکە بەردەوام بوارەکەیان دەگۆڕێت و زانیاری تازەی دەچێتە سەر کە پێشتر نەزان��راو بوە. ئەم دۆخ��ە ئەخالقێکی پێش��ەیی ت��ازە لەگەڵ خۆی��دا هێناوە کە نەک لەس��ەر بناغەی ڕاستی، بەڵکو لەسەر بناغەی هەڵە دامەزراوە. وێنەی زانای ئەم ئەخالقە پیش��ەییە تازە پتر لەوێن��ەی حەکی��م دەچێ��ت. )حەکیم بەو خۆت بناس��ە. بزانە ک��ە نازانیت( وتە بەناوبانگەکەی س��وقرات. ئەمجۆرە ئەخالقیەتە پیش��ەییە تازەیە لەس��ەر بنەمای شەرمنەکردن لەهەڵە دامەزراوە. لەسەر بناغەی ئەو راس��تیە دامەزراوە کە ئێمە مرۆڤی��ن و هەڵە دەکەین. ئێمە ناتوانی��ن هەمو ش��تێک بزانین و هەمو زانینەکانم��ان وەخت��ی و س��نوردارن. کارل پۆپ��ەر دەڵێت )دانن��ان بەوەدا کە دەش��ێت هەڵە بکەی��ن، دەتوانێت بەرەو ریفۆرمێک��ی ئەخالقیمان بەرێت( بەرەو ئەوەمان دەبات کە هەمیش��ە نە خۆمان بەڕاست بزانین و نە هەڵەش بەو سوکایەتیەوە تەماش��ا بکەین کە وەک ئەوەی کارێکی مرۆڤانە نەبێت. بیرۆکەی بنەڕەت��ی لێبوردن لەم تێگەیش��تنەوە دروس��ت دەبێت. لەگ��ەڵ خەڵکی دیدا لێبوردو دەبین، ن��ەک لەبەرئەوەی زۆر میهرەبانی��ن و دڵم��ان گەورەوفراوان��ە، بەڵکو لەبەرئ��ەوەی دەزانین هەڵەکردن کردەیەکی مرۆڤیەو هەمومان دەش��ێت هەڵە بی��ن. پۆپەر قس��ەکانی ڤۆڵتێر دەهێنێتەوە کە بەبڕوای ئەو هیچ کەس هێندەی ئەو بەباشی تەعبیری لەم مانایەی لێبوردن نەکردوە:)لێبوردن چیە؟ ئەمە ئەنجامێک��ی ل��کاوە بەبونمانەوە. ئێمە

هەمومان دەرئەنجامی الوازین. هەمومان الوازین و دەشێت هەڵەبکەین. لەبەرئەوە لەش��ێتێتی ببورین، لەیەکدی لێگەڕین یەکت��ر ببورین بەش��ێویەکی دوالیەنە. ئەمە بنەمای یەکەمی یاسای سروشتەو هەرئەم��ەش بنەم��ای یەکەم��ی هەمو مافەکان��ی مرۆڤە(. ئەمج��ۆرە ئەخالقە پیشەییە تازەیە، تێگەیشتنێکی دی بۆ کۆده نگیی و گفتوگ��ۆ دەهێنێتە ئاراوە. چیدی وتووێژ لەنێوان دو کەسدا رونادات کە یەکێکیان نوێنەری راس��تی ڕەهایەو ئەویتریان هەڵەی رەها. یەکێیان نوێنەری هەقیقەت و یەکێکیان نوێنەری نەزانییە. بەڵکو وتوێژ لەنێوان دو کەسدا رو دەدات کە دەشێت هەردوکیان لەسەر هەڵەبن. هیچ الیەکی وتوێژ بەو دڵنیاییە رەهایەوە قس��ە ناکات کە راستی بێ هیچ گومانو دودڵییەک الی ئ��ەوەو هەردوالی وتوێژ ئەو راستیە دەزانن کە دەشێت هەڵە بنو بەرامبەرەکەیان راستبکات. لەم ئاستەدا هەڵە ن��ەک گون��اه و قەبونەڵکراو نیە، بەڵکو وەک بەش��ێک لەبونی مرۆییمان

قەبوڵکراوەو ئاسایی وەردەگیرێت. کارل پۆپ��ەر ل��ەم ئاس��تەدا دەڵێت )ئەو یۆتۆپی��ا دیموکراتیەی من بیری ل��ێ دەکەم��ەوە ئەوەی��ە رۆژێک بێت کەس��ێک کە خ��ۆی کاندید ک��ردوە بۆ پەرلەمان بەئۆمی��دی بردنەوەی دەنگی خەڵک، بەش��انازیەوە بڵێت من ئەمساڵ توانیومە 31 هەڵەی خۆم لەپارس��اڵدا بدۆزم��ەوەو هەوڵمداوە 13یان راس��ت بکەمەوە، لەکاتێک��دا رکەبارەکەم تەنیا 27 هەڵەی دۆزیوەتەوە، ئەگەرچی وەک ئەمیش بڵێت 13یانی راست کردۆتەوە.( لەکۆتایی ئەم قسەیەش��دا دەڵێت )هیچ پێویست ناکات بڵێم کە ئەم یۆتۆپیایە، یۆتۆپی��ای لێبوردنە(. لێب��وردن وەک بنەمای سەرەکی نەک هەر دیموکراسی، بەلکو وەک بنەمایەکی س��ەرەکی مافی مرۆڤ. مرۆڤ وەک بونەوەریک کە هەڵە بەشێکی سروشتی ژیانی پێکدەهێنێت. ل��ەم تێگەیش��تنەدا چیدی م��ەرج نیە وتووێژ بۆ ئەوەبێت هەموان بکاتە خاوەن ی��ەک ڕا، بەڵکو بۆ ئەوەیە هەمو الیەک هەوڵبده ن و بتوان��ن زۆرترین بەڵگە بۆ بۆچونەکانی��ان بهێننەوە. خودی پۆپەر نمون��ەی وتوێژی دو زان��ای بەناوبانگ دێنیتەوە)ئەنشتاین و بیستدا لەسەدەی نیلس بۆه��ەر( کە وتووێ��ژی نێوانیان کەسیانی له راکانی پەشیمان نەکردەوە، بەاڵم هەردوالی ناچارکرد باشترو وردتر راکان��ی خ��ۆی ڕونبکه ن��ه وە. بنەمای دیموکراتی، ئەزمونێکی هەمو سەرەکی لەئەخالق��ی ئەمج��ۆرە ئامادەبون��ی پیشەییە کە عەقاڵنیەت لەسەر بنه مای ئەگەری هەڵ��ە وەک ئەگەرێکی مرۆیی دادەمەزرێنێت و هەڵە وەک تاوان و گوناه تەماشا ناکات، چونکە لەبنەرەتەوە ئەو ئەگەرەی بۆ خۆی بەر لەبەرامبەرەکەی

داناوە.

وه اڵمدان��ه وه ی سیاس��ی ئیس��المی شكس��تێكی سیاس��ییه كه خۆی له ڕوخان و ئاوابونی خه الفه تی عوس��مانیدا ده بینییه وه ، روخان��ی ئه و ده وڵه ته ی ك��ه وه ك نوێنه ری ئیس��الم و موس��وڵمانان خۆی مانیفێس��ت ده كرد، بۆشاییه كی دروس��تكرد له زیهنیه تی ئیسالمیس��ته كاندا، كه ره نگه له 90 س��اڵی رابردودا كۆی ئیس��المی سیاسی له حه سه ن به ننا و ئیخوان موسولیمینی میسره وه )وه ك خۆی��ان ده ڵێن ل��ه 73 واڵتدا رێكخس��تنیان هه یه ( تا ده گاته كۆی ئه و هێزه سیاسیانه ی له مناڵدانی ئه وانه وه دروس��ت بون، هاوكات ئه و هێزانه ش��ی كه له ده ره وه ی چوارچێوه ی ئه وانیش��ه وه په یدابون )له كۆمه ڵی ئیسالمی میس��ره وه تا ده گاته رێكخ��راوی قاعیده ی جیهانی و جوندولئیس��الم و ئه نسار ولئیسالمی كوردی و داعشی ئه مڕۆ(، هه ر هه مویان كار بۆ پڕكردنه وه ی ئه و بۆشاییه ده رونییه سیاسیه ده ك��ه ن ك��ه ئاوابونی ده وڵه تی عوس��مانی

دروستیكرد.ئیس��المییه كان وه ك ه��ه ر هێزێك��ی دی دۆس��ت و دوژمنی��ان هه ب��وه ، به هێزب��ون و الوازب��ون، به چه ندین قۆناغ و دۆخی جیاوازدا تێپه ڕی��ون، بنكه ی جه ماوه رییان به هێز بوه ، ه��اوكاری دارایی��ان هه بوه ، ل��ه زۆر واڵتدا زه مین��ه ی ئه وه یان بۆ خولق��اوه كه خۆیان ته رجه مه بكه ن و خۆیان بسه لمێنن، به اڵم نه ئیخ��وان و نه هیچ هێزیكی دی كه له مناڵدانی

ئیخوان��ه وه هات��وه ، نه یتوانی��وه كه مترین به خشش��ی هه بێت كه له ئاس��تی چاوه ڕوانی بنك��ه جه ماوه رییه ك��ه ی و چاوه ڕوانییه كانی خه ڵك��دا بێت، هۆكاری ئه م��ه چییه ؟ به ڕای م��ن هه مو ئه م شكس��تانه په یوه ندییان به م دروشمه شمولیانه وه هه یه كه حه سه ن به ننا له كۆنگ��ره ی پێنجه می ئیخواندا جه خت له وه ده كات��ه وه كه :"ئیس��الم بڕوا و په رستش��ه ، نیش��تیمان و ره گه زنامه یه ، ئای��ن و ده وڵه ته ، رۆحانیه ت و كاركردنه ، قورئان و شمش��ێره ". ئه گه ر تۆزێك وردببینه وه ، ئیسالمی سیاسی به ئه ندازه ی پابه ندی به م دروشمانه وه شكستی گه وره ی روبه ڕو بوه ته وه ، به پێچه وانه ش��ه وه به ئه ن��دازه ی دروكه وتنه وه ی له م دروش��مه شمولیانه وه توانیویه تی سه ركه وتن به ده ست روه وه ل��ه م بكرێته وه )ره ن��گ بهێنێ��ت و مالیزیاك��ه ی مه هاتیر محه م��ه د و توركیاكه ی ئه ردۆغان و تونس��ه كه ی غه نوش��ی و كرانه وه فیكرییه كان��ی حه س��ه ن تورابی باش��ترین

به ڵگه بن(. مه ترس��یداری ئ��ه م دروش��مه به ته نه��ا ل��ه وه دا نییه كه قابیل��ی جێبه جێبون نییه و كه نه ك كۆكردۆته وه پارادۆكس��ی كۆمه ڵێك پێكه وه نایانكرێ��ت و ته واو دژبه یه كن، به ڵكو مه ترس��یدارییه كه ی له به خشینی شوناسێكی كولییه به ش��تێكی جوزئ��ی، ئاین وێڕای ئه و هه ژمونه به هێزه ش��ی هه یه ت��ی ، به اڵم هه مو ش��تێك نییه ، به ته نیش��ت ئاینی ئیسالمه وه ئاینی دیكه ش هه ن، له ناو ئیسالمدا مه زهه بی جیاواز جیاواز هه ن كه هه م حه س��ه ن به ننا ئ��ه وان ره تده كات��ه وه ، ه��ه م ئه وانیش ئه م ره تده كه نه وه ، هه ر له ناو مه زهه به كه ی به ننادا خوێندن��ه وه و تێگه یش��تنی جۆراوجۆر هه یه ب��ۆ ئاین، ئه م��ه جگه له وه ی ژم��اره ی ئه و موس��وڵمانانه كه م نین كه هیچ ئیلتیزامێكی دینی��ان نییه ، ی��ان ئه گه ر هه ش��یان بێت، نایانه وێ��ت ئاین رۆڵ له ژیان��ی ده ره كییاندا بگێڕی . له ناو ئه م زه مینه فره ره نگه و شوناسه جیاوازان��ه دا هه ڵگرتنی دروش��مگه لێكی له و بۆ رێكخس��تنێكی ج��ۆره و ته رجه مه كردنی

نێوده وڵه ت��ی ، هۆكاری هه مو ئه و شكس��ته یه ك له دوای یه كانه یه كه له 90 ساڵی رابردودا

روبه ڕوی ئیخوانه كان بوه ته وه .ه��ه ر بۆیه به ته نه��ا خۆرزگارك��ردن له م دروش��مه ش��مولیانه ، بینین��ی ئای��ن وه ك بازنه یه ك له بازنه كان، ئیسالمیسته كانی دونیا ده توانن بكرێن��ه وه و دونیاش به روی خۆیاندا بكه نه وه و رۆڵیان هه بێت، وه ك ئه وه ی محه مه د

شبس��ته ری )كه بۆ خۆی پیاوێكی ئاینییه ( ده ڵێت ده بێت دان به فره یی بازنه كاندا بنێین، ئه وه ش قه بوڵبكه ین كه هه ر بازنه یه ك سنوری تایبه تی خۆیی هه یه ، ئیدی بازنه ی زانس��ت بێت یان فه له سفه ، بازنه ی ئه خالق بێت یان سیاسه ت و ش��ه ریعه ت، به جۆرێك نابێت هیچ بوار و بازنه یه ك له م بازنان��ه بازنه یه كی دی ره تبكه نه وه ، یان بازنه یه ك هه ژمونبكات به سه ر بازنه یه كی تردا، هه ر لێره ش��ه وه شبسته ری دژی پڕۆژه ی به ئیس��المكردنه )كه له بنه ڕه تدا له دروش��مه كانی به نناوه سه رچاوه ی گرتوه ( له و روه وه كه نه زعه یه كی س��ه رتاپاگیره بۆ ده سبه س��ه رداگرتن و كۆنترۆڵكردن��ی ك��ۆی بازنه كان��ی دیك��ه ی كۆمه ڵگا، شبس��ته ری رای وای��ه پ��ڕۆژه ی به ئیس��المكردن گرفتی زیات��ر ده خولقێنێ��ت وه ك ل��ه وه ی گرف��ت

چاره سه ربكات1.به مپێی��ه ده بێ��ت دی��ن بازنه ی��ه ك بێت نه كه متر، نه زیات��ر و له كۆمه ڵ��گا له ژی��ان و ب��ه روی بازنه كانی تردا بكرێت��ه وه و لێیانه وه وزه وه ربگرێت و كاریگه ری له س��ه ر دروس��ت بكه ن، هه ڵه ی س��تراتیژی ئیسالمیس��ته كان ئه وه یه هه مو ش��تێك ئیس��المیزه ده كه ن، پاشگری ئیسالمی بۆ هه مو كایه كان و بۆ كۆی بازن��ه كان زیاد ده كه ن، ئه ده بی ئیس��المی ، ئه خالقی ئیسالمی ، ئابوری ئیسالمی ، زانستی ئیسالمی ، فه لس��ه فه ی ئیسالمی ، سیاسه تی ئیسالمی )بگره چه مكی كۆمه ڵگای ئیسالمیش هه ر لێ��ره وه دێت، ئه مه جگه ل��ه وه ی بنی زمان و سه ری زمانی ئیسالمیسته كان ئه وه یه كه له سه دا 99 كۆمه ڵگای كوردی موسوڵمانه و كه چی له والش��ه وه نوێنه رایه تی له سه دا 13 هه تادوایی . له په رله ماندا(.. ده كه ن كۆمه ڵگا به م پێیه به ته نها ئاین له قاڵب ناده ن، به ته نها بازنه ی ئیسالم ته س��كناكه نه وه ، به ڵكو به م كاره یان كۆی بازن��ه و كایه كانی تر ته نگتر و

بچوكتر ده كه نه وه ، هه ناسه یان لێده بڕن،

ده رباره ی هه رێمی كوردستان و ستراتیژی روبه ڕوبونه وه ی داعش

ئیسالمی سیاسی له نێوان ئازادبون و ئاوابوندا

جه نگی داعش ئه بوبه كر عه لی ده به ینه وه به اڵم

ده بێت له سه ر ئاستی ناوحۆشدا ئه خالقی داعشیزم

به ره و روخان به رین. ئه م

جه نگه ش به رینه وه

هه ڵه ی ستراتیژی ئیسالمیسته كان

ئه وه یه هه مو شتێك ئیسالمیزه ده كه ن، پاشگری ئیسالمی بۆ هه مو كایه كان و بۆ كۆی

بازنه كان زیاد ده كه ن

موحسین ئه دیب

19 »»

عەقاڵنیەت لەسەر بنەمای هەڵە رێبین هه ردی

چیدی کەس ناتوانێت بانگەشەی

زانینی هەمو راستەیەک بکات

هەمو زانینەکانمان کاتین و دەشێت

بگۆڕێن. تەنانەت ئەو کەسانەی بانگەشەی

ئەوە دەکەن لەیەکێک بوارەکاندا پسپۆڕن ناتوانن تاسەر ئەو

هەستەیان هەبێت کە هەمو شتێکی ئەو

بوارە دەزانن

ئەگەر زانیاری یەکێک بێت لەپێداویستیەکانی دام��ودەزگا جیاجیاکانی حکومەت، بێ هیچ دودڵیی��ەک بەهۆی پەیوەن��دی توندوتۆڵی نێ��وان خەڵک و پەرلەمان و سروش��تی کاری پەرلەمان کە چاودێری و یاسادانانە، زانیاری ئەو پێداویس��تەکانی له گرنگترین یەکێک��ە دام��ەزراوە. هەر لەبەر ئەوەی��ە راگەیاندنی پەرلەمان��ی گرنگیەکی زۆری هەیە و له الیەک به ژێرخانی پەرەپێدانی پەرلەمان دادەنرێت، لەالیەکی دیکەشەوە رێگەیەکە بۆ خولقاندنی

کەشێکی دیموکراسیانە.لەب��ەر ئەوەیە کارکردن ب��ۆ پەرەپێدانی پەرلەمانی راگەیاندنی پەیوەندی و سیستمی یەکێکە له پێداویستیەکانی کاری پەرلەمانی و بەرزکردنەوەی ئاستی چاودێری و پتەوەکردنی دروس��تکردنی پەرلەمانت��اران و پێگ��ەی هەلومەرجێک کە ش��ەفافیەت و بابەتی بون

بەسەر کارەکانی پەرلەمانەوە باڵ بکێشێ.لێ��رەدا ئێمە هەڵدەس��تین به ناس��اندنی وگرنگی ن��اوەڕۆک پەرلەمان و راگەیاندن��ی له ژیانی پەرلەمانی و ئامانجەکانی و کەناڵەکانی بەردەست پەرلەمان و هەندێ نمونەو ئەزمونی بواری راگەیاندن��ی پەرلەمانی دەخەینەڕوو. دواجاریش قس��ە له س��ەر واقعی راگەیاندنی کوردس��تان و له پەرلەمان��ی پەرلەمان��ی

رێکارەکانی پەرەپێدانی ئەم بوارە دەکەین.پێناسەی میدیای پەرلەمانی:

راگەیاندنەتەیبەتمەن��دەی ل��ەو بریتی��ە کە هەڵدەس��تێ به خس��تنەڕوو شیکردنەوە هەموو ئەو دیالۆک و بیروڕا وپێشنیارو بڕیارو یاسایانەی کە فراکسیۆنەکانی ناو پەرلەمان دەیخەنەڕو، ئۆپۆس��زیۆنەوە به دەس��ەاڵت و کلتوری پتەوکردن��ی له پێن��اوی ئ��ەوەش

بەشداری و شەفافیەت.- بریتی��ە له میدیایەک��ی ئاراس��تەکراو به مەبەس��تی دەرخس��تنی پرۆس��ەی کاری گواس��تنەوەی له رێگەی ئەوەش پەرلەمانی هەموو ئ��ەوە هەوااڵنەی ک��ە پەیوەندیدارن به کاروباری پەرلەمان، له پێناوی دروستبونی خەڵ��ک و له نێ��وان پەیوەن��دی پ��ردی رێخراوەکان��ی کۆمەڵی مەدەنی و فراوانکردنی له دروستکردنی خەڵک بەش��داری ئاس��تی شەفافیەت و پرەنس��یپی پتەوکردنی بڕیارو

باڵوکردنەوەی زانیاری.راگەیاندنی پەرلەمانی رۆڵی پەرلەمانتاران بەش��داریکردن چاودێ��ری و له یاس��ادانان و له دانان��ی بودج��ەی گش��تی دەردەخ��ات و

کاردەکات بۆ پەرەپێدانی سیاسی و چاودێری سیاسەتی ئابوری و روبەڕوبونەوەی گەندەڵی، باڵوکردن��ەوەی له رێگ��ەی له هەمانکات��دا هۆش��یار کردنەوەی هاواڵتیانەوە کاردەکات بۆ چاالک کردنی رۆڵیان له هەڵس��ەنگاندنیان بۆ کاروبارەکان��ی پەرلەمان و بەرزکردنەوەی ئاس��تی بەش��داریکردنیان له دروس��تکردنی بڕیار و راسپاردەکان، به گشتی دەکرێت بڵێن به دیموکراسیەتێکی کاتێک دیموکراس��یەت راس��تەقینە له قەڵ��ەم دەدرێت ک��ە رۆڵی دەرکەوێت، کاریگەری به بەهێزی و پەرلەمان دەتوانێت لەوکات��ەدا تەنها وپەرلەمانی��ش بگاتە ئەو ئاس��تە کە پەیوەندی توندوتۆڵی

له گەڵ کەناڵەکانی راگەیاندندا هەبێت.هەروەها راگەیاندن��ی پەرلەمان دەتوانێت له رێگ��ەی چاودێ��ری کردن��ی کارەکان��ی پەرلەمان��ەوە ئاس��تی ئ��ازادی رادەربڕین و ئاس��تی پێش��کەوتنی کۆمەڵ��گا ل��ه رووی سیاس��ەوە بخات��ەڕوو، به واتایەک��ی دیکە راگەیاندن��ی پەرلەم��ان دەتوان��ی ببێت��ە پێوەرێک بۆ خس��تنەڕووی ئەو ئاستەی کە پرۆس��ەی گۆڕانی دیموکراس��ی له دەوڵەت و کۆمەڵگادا پێی گەیش��توەو نیشانەیەکە بۆ رادەی چاودێری کۆمەڵگا له ڕێگەی دامەزراوە مەدەنیەکان��ی و دەوڵەت له رێگەی دامودەزگا ئیداریەکان له چاودێری کردن و لێپرس��ینەوە، جگە لەوانە راگەیاندنی پەرلەمانی دەتوانێت ببێت��ە کەناڵێک��ی گرنگ بۆ گواس��تنەوەی دیالۆگی نێوان ئاراس��تە جیاجیاکان و رەوتە

سیاسی و کۆمەاڵیەتی و فکریەکان.له دام��ەزراوە یەکێ��ک وەک پەرلەم��ان گرنگەکانی کۆمەڵ��گا کە گرنگی به کاروباری گش��تی دەدات لەبەر دوو هۆکار پێویس��تی

به راگەیاندن هەیە:یەکەم: پێداویستی دیموکراسی:

له سەرەتای سەدەی شەشەمی پێش زانین یاس��ادانەرانی ئەس��ینا له یۆن��ان به تایبەت "سولون و دراكون" پێیان وابوو دەبێ هەندێ کەس له بەڕێوە بردنی شارەکەدا بەشدار بن. هەر له بەر ئەوە چەند دامەزراوێکیان دروست کرد بۆ ئ��ەوەی تێ��دا ئاڵوگ��ۆڕی بیروڕاو

بڕیاردان ئەنجام بدرێت.له پێداویس��تیەکانی یەکێ��ک کەوات��ە کەناڵێکی له پەرلەمان ئەوەیە دیموکراس��ی پەیوەن��دی هەبێ تاوەک��و له رێگەیەوە کارو چاالکیەکانی بۆ رای گش��تی ئاشکرا بکات و "کۆمەڵگا مافی ئەوەی هەیە داوای ئاش��کرا کردنی حسابات لەو کەسانە بکات له له بواری گشتی و بەڕێوەبردنی گش��تیدا کار دەکەن" مادەی هەش��تەم له راگەیاندنی فەرەنسی بۆ

مافەکانی مرۆڤ.بون��ی ئاش��کرا له پرەنس��یپی جگ��ە موناقشەکانی پەرلەمان، بۆ هەمو هاواڵتیەک هەیە ئامادەی دانیش��تنەکانی پەرلەمان بێت له رێگەی کەناڵەکانی راگەیاندنەوە دەس��تی

پێیان بگات.ه��ۆکاری دوەم: دەب��ی پەرلەم��ان ئەوە بزانێت کە ئەو س��ەردەمە بەس��ەر چوو کە به تەنها خۆی دەتوانێت به کرداری یاسادانان و چاودێری هەس��تێ، بەڵکو ئێستا زۆر الیەنی دیکە لەو بواراندا ملمالنێیەکی توندی له گەڵدا دەکەن. به تایبەتی له بواری یاس��اداناندا کە زۆر له توێژینەوەکان باس له پاشەکشەی رۆڵی مەجازی دەستەواژەیەکی دەکەن. پەرلەمان فەرەنس��ی هەیە دەڵێ "پەرلەمان له سەرەوە رووتەو لەخ��وارەوەش رووت"؛ له س��ەرەوە به ه��ۆی رێکەوتنام��ە نێودەوڵەتی��ەکان کە هاوتەری��ب له گ��ەڵ یاس��ا ناوخۆیی��ەکان جێپەنج��ەی خۆی��ان له ژیان��ی کۆمەاڵیەتی له خ��وارەوەش دەهێڵن. بەج��ێ هاواڵتیان به ه��ۆی رۆڵ��ی گەشەس��ەندنی کۆمەڵ��ی مەدەنی و گەورەبونی المەرکەزیەت له کۆمەڵگا هاوچەرخەکان��دا. جگ��ە لەوانەی باس کران

له گەڵ توندایە له ملمالنێیەک��ی پەرلەم��ان به واتایەکی دیک��ە پەرلەمان و میدیاکان��دا، پەرلەمانتاران وەک جاری جاران س��ەنتەری رووداوە سیاس��یەکان نی��ن ئەو س��ەردەمە بەس��ەرچوو ک��ە پەرلەمانت��اران له رێگەی جەماوەری��ەوە گردبون��ەوەی کۆنبون��ەوە هەواڵ و وردەکاری رووداوە سیاسەکان بدەن ئێس��تا میدیاکان بەڵکو به دەنگدەرانی��ان، له رێگەی وەرگرتنی زانیاری له دامودەزگاکانی حکومەت��ەوە به خیرای��ی دەیگەیەنە خەڵک وب��اڵوی دەکەنەوە ئ��ەوەی وا له پەرلەمان دەکات کە هەر دەبێ خاوەن راگەیاندنی خۆی بێت ئەوەیە کە بەبەردەوامی ئەم دامەزراوەیە نیشانەیە بۆ رەخنەو پەالمار و له کاتی رووداوە گرنگەکاندا هەموو کەمو کوڕیەکان دەخرێتە ئەستۆی، بۆیە خۆپیشاندان له شێوەی وربانی هیچ س��ودێکی نییە و زۆربەی خەڵک پێیان وایە کاری پەرلەمان کەموکوڕی تێدایە، بۆیە بونی راگەیاندنی تایبەت به پەرلەمان دەتوانێ

وێنەکە تاڕادەیەک بگۆڕێ.ئەمانجەکانی راگەیاندنی پەرلەمانی:

١. ناس��اندنی پەرلەمان له روانگەی خودی پەرلەمانەوە، واتە دەرخستنی رۆڵی پەرلەمان له یاس��ادانان و چاودێری کردن و نەهێش��تنی گەندەڵ��ی و گەیاندنی ئ��ەو زانیاریانەی کە کاروچاالکیەکانی له سەر دەیەوێت پەرلەمان بیگەیەنێت��ە دەرەوە له رێگ��ەی کەناڵەکانی خۆیەوە یان کەناڵەکانی دیکەی راگەیاندنەوە. ئەوەش به ئامادەکردن��ی ژانری جۆراوجۆری

راگەیاندن و دابەشکردن و باڵوکردنەوەیان.دیموکراس��ی و به کەش��ی ب��رەودان .٢

باڵوکردنەوەی له کۆمەڵگادا. ٣. چ��االک کردن��ی رۆڵ��ی هاواڵتی��ان له هەڵس��ەنگاندیان بۆ کارەکان��ی پەرلەمان بەرزکردنەوەی ئاستی بەشداریکردنی خەڵک له بڕی��اردان ئەوەش له رێگ��ەی پێوانەکردنی

رای گشتی.٤.بەش��داریکردنی رێکخراوەکانی کۆمەڵی مەدەنی و سەندیکاکان لەو بڕیارو یاسایانەی

کە له الیەن پەرلەمانەوە دەردەچێت. ٥. پتەوکردن��ی پرەنس��یپی دیال��ۆک و له رێگ��ەی بەرامب��ەر رای قەبوڵکردن��ی دروس��تکردنی پ��ردی پەیوەم��دی له نێوان

هاواڵتیان و پەرلەمانتاران. ٦. کران��ەوەو ش��ەفافیەت و بابەتی بون لەکاتی روماڵکردنی چاالکیەکانی پەرلەمان و

سەرۆکایەتی پەرلەمان و لیژەکان.٧. کارک��ردن ب��ۆ ناس��اندنی پەرلەمان و یاس��او بڕیارەکانی و میکانیزم��ی کارکردنی

لیژنەکانی.

بیرورا(٤٦٣( سێشه ممه ٢0١٥/١/٢٧ 14

ره‌هه‌ندیسێیه‌م‌ گۆشه یه که دو هه فته جارێک

"نه وزاد جه مال" ده ینوسێت

سەبارەت بەگرنگی راگەیاندنی پەرلەمانیمەجید ساڵح

راگەیاندنی پەرلەمان دەتوانێت له رێگەی چاودێری کردنی کارەکانی

پەرلەمانەوە ئاستی ئازادی رادەربڕین و

ئاستی پێشکەوتنی کۆمەڵگا له رووی

سیاسەوە بخاتەڕوو

ش��ەش ح��ەوت س��ااڵنێکە بەمامۆس��تا لەزانکۆ دامەزراوم. س��ەرەڕای ئەوەی لەگەڵ دامەزراندنی هەمیش��ەییدا نیم، گرێبەستێکی مەرجەک��ی ک��ە دەس��تەبەری کۆمەاڵیەتی و ئاب��وری و تەندروس��تی کارمەن��دی تێدابێت بەسەرکەوتوتر دەزانم. جگە له مسۆگەرکردنی هەلی یەکس��ان ب��ۆ هەمو بەپێ��ێ پێوەری بابەتی��ی، لێهاتویی و ش��ارەزایی و ش��یاوێت بێ��ت. بەاڵم، ئ��ەوەی لەم ماوەیەدا باش��تر دەرکەوت دەستوەردانی "ناوچە"و "مەڵبەند"ە راگیراوە، دامەزراندن بەفەرمی لەدامەزراندا. پش��تیوانی حزبی��ش بۆت��ە قودرەتی قادرو کادێ��رەکان فیلتەرێکن لەنێوان مامۆس��تاو لەس��ەرو دەس��ەاڵتێکن حکومەتدا. زانکۆو دەس��ەاڵتی حکومەت��ەوە. دەزانی��ن حزب حکومەت��ە، بەاڵم حزب گۆڵ لەحکومەتەکەی

دەکات! نەبێت، حزبی ئینتمایەکی مامۆس��تایەک داوای دامەزراندنی بەرزناکرێتەوە؟ سیاسەتی ح��زب پەکخس��تنی حکومەت��ە، لەکاتێکدا ئەمس��اڵ ئەوەندەی بەڕێکەریەتی؟ خ��ۆی بەه��ۆی یەکدوحاڵەتەوە، راس��تی حزبێتیم وەک مەرجی دامەزراندن الزەقبوە، هێندەش کەوتم��ە گومان لەخۆم. ئاخ��ۆ حزبی نەبم و بەخۆشم نەزانیبیێت و ئیمزام لەسەر فۆرمێک، کاخەزێک نەکردبێت؟ دەکرێ درۆ لەگەڵ خۆم نەکەم و حزبی نەبم و خۆم نەخزاندبێتە باوەشی

حزێکەوە، بێئەوەی درکم پێکردبێت؟ حزبی بون ش��ەرم و شورەیی نییە، بەاڵم هاواڵتیبون، کوردس��تانیی بون بەهیچ حزب و پۆس��ت و بەراتێک ناگۆڕمەوە. دەبێت حزب مافی خ��ۆی لەهاواڵتیبونەوە بخوازێت، نەک هاواڵت��ی مافەکان��ی له مۆڵگەحزبیەکان��ەوە هاواڵتی��ەک بێبەش��کردنی بەدەس��تهێنێ. نانیشمتانی و نامرۆڤانەو دامەزراندن، لەمافی نانەتەوەییە. بێگومان، پێشتر دەمزانی حزب خۆی خزاندۆتە جەس��تەی دامەزراوەکانەوە، بەاڵم بەو"حەرفییە" تێنەگەیشتبوم! چونکی لەس��ۆنگەی خۆمەوە دەمڕوان��ی کە رەنگە بەڕەهایی وانەبێت. باوەڕنەکردنم بەو فاکتە، جگەل��ەوەی میکانیزمی بەرگ��ری لەخۆبێت، داننەنان و بچوکردنەوەی مەودای بیرکردنەوەو هەڵس��وڕانی خۆش��م بێت. واتە، خۆم لەنێو بەرداش و جوخزێکدا به بەرگری یا هێرشکردن ناچارنەک��ەم. نەچون��ە ژێرب��اری ناچ��اری قبوڵکردن��ی ئەو واقیعە، نەبادا ملبدەم بۆی. نەخێر، م��ن ئەوەم ت��اڕادەی نکولیکردنێک

دەزانی نەک خۆبەدەستەوەدان!)بابڵێ��ن حزبی��ەکان دەس��توەردانی سیاسەتی حزب و سەرکردایەتی نییە( لەپێش هەمو ش��تێکدا پەیامێکی مەترس��یداری بۆ حزبە؛ دەریدەخات ک��ەس ئینتمای بۆ حزب نییە، بەڵکو بۆ بەرژەوەندی، بژێوی و سودی مادیی��ە. کەواتە، س��ەرمایەو دەس��تمایەی خەبات��ی سیاس��ی و خزمەت��ی حزبەک��ەت چینێکی دروس��تکردنی هاوکات مایەپوچە! پارەخۆرو پێگەخواز کەبۆ ئامانج و بەرنامەی س��ەرەکی حزب ناجوڵێت. پاشان، کوشتنی ئینمتای نیش��تمانی و رکبونەوە لەسەروەری دامەزراوەکان و حکومەت لەبڕیارداندا. دواجار، قانون دەبێتە میکانیزمی پەردەپۆش��کردنی بنەماڵ��ەو بەرتەس��کەکانی بەرژەوەندیی��ە

خێزان و تاکەهەلپەرستەکان. لەبارەی دامەزران��دن و حزبایەتیەوە، نابێ "زۆنی زەرد"و "کەسک"و "مۆر"... لەبیرکەین. له تۆخکردبونەوەی��دا ک��ە پاوانگەلێ��ک خۆون��دەکا. ئەگەر حزبایەتی پێش��مەرجی ژیان و دامەزراندنە، دەبێ س��بەی هەرکەس دانەمه زرێت! کەس��ێک نەگرت نوێ��ژورۆژی ب��ەالی نەب��و، ٢٤ عەی��ارە "مارکس��ی" کۆمۆنیس��تەکانیش دانەمزرێ. ئیتر چ رێزو مانایەک بۆ بێالیەنی، سەربەخۆیی تاک وەک مافێک��ی بنەڕەتی ژی��ان و کۆمەڵگەی ئازاد لەبتخان��ەی حزبدا، کەهەمو دەمێنیت��ەوە،

کڕنوشبەرێ و ئاوبخواتەوە؟!دەکرێ��ت، حزب��ەوە بەن��اوی ئ��ەوەی لەدەرەوەی مانای دروس��تی حزبە. لەمێژەوە قایلبوم: پەرتبونی توانای خەبات و کۆش��انی سیاس��ی و کولتوری، بەه��ۆی حزبایەتیەوە پەکیکەوتوە. زانراوە کە مۆتەکەی حزب لەو پەتا سەختانەیە کە کوردبونی شلوکوتکردوەو ئەمڕۆ "حزبی بونیش" یەکس��انە بەنەفرەت. ئ��ەو فۆرمە حزبیە، هیچ س��یفەتێکی "حزب هاوچەرخ��ی دیاردەیەک��ی وەک بون��ی" هەڵسوڕانی سیاسی تێدانییە. ئەوە ئەقڵیەتی خێڵەکیی��ە لەفۆرمێکی نوێدا وەکچۆن ئەگەر خزمی خۆمان نەبیت، ژنخوازی نییە ئاوەهاش داتنامەزرێنی��ن! دەریشیخس��ت کەئەنجامی داهاتەک��ەی، نیش��تمان و دابەش��کردنی

زەمینەیەکی ناجێگیرە. دامەزران��ی لەنێ��وان پەیوەندیی��ەک نابین��م، ئەندامبونی��دا مامۆس��تایەک و جگەله ئەقڵیەت��ی وابەس��تەکردنی هاواڵتیان "دینێک��ی کەن��اوی بەدیاردەیەک��ەوە: دونیایی" لێبنرێ. وات��ە، حزب لەڕێی ماف و ببێتە دەیەوێ پێداویس��یتیەکانی خەڵکەوە دینێک��ی دونیایی. میراتگیریی بەعس��ە کە

رەخس��اندنی دەرفەت��ی ماس��تەرو دکتۆراو زانس��تی و پۆس��تی پلەی بەرزکردن��ەوەی کارگێڕی ببێتەکاری حزب و زانکۆش حزبخانە. چ حزبێک��ە ک��ە لەرێگەی نان و پۆس��تەوە، بیروهۆش��ی خەڵ��ک بەرێ��ت؟ دەبێت زۆر بێدەستمایەبێت، دەنا ئەو رێگەیە ناگرێتەبەر! چ مامۆس��تاو ئەکادیمیەکە کە دەس��ەاڵتی مەعریف��ی خ��ۆی بخاتە مش��تی بەرپرس و پاش��کۆی حزبەوە؟ هەرخودی مامۆس��تای زانکۆیە دەستی حزب دەهێنێتەنێو هۆڵەکانی راپۆرتنوس. دەبێتەدەمڕاس��ت و خوێندەوەو تێناگ��ەم ح��زب کاری بەزانک��ۆ چیی��ە کە

مەیدانی ئەونییە؟ کادێری حزبێکم نەدیوە لەروی زانستیەوە، داهێنەربێت. بەپێچەوانەوە، زۆر به پاشخانێکی لێڵ، بڕوانامەی ئاس��تنزم و لەروی زانس��تی و ئەکادیمشەوە کەمترین بەشداری و دەستکورتن.ئامانجی حزبه کوڕوکچە گوێڕایەڵەکانی لەوێدا گۆشکات، ش��ەرعیەتی حزبیان بەبڕاونامەی بەرز س��واخبدات. بۆیە، زانکۆکانمان چەندە پاش��کەوتوە تائ��ەوڕادەی هەمو کەس��ێک دەتوانێ��ت بێتەناویی��ەو بڕوانامەی قەبەش زانس��تییدا بەفیلتەری بێئ��ەوەی وەرگرێ، رەتبێت. کاتێک فیلتەری حزبی لەپێش��ەوە

رێیداوە. بەم بەمج��ۆرەو لەوب��اوەڕدام کەچیدیکە قەب��ارە، حزب هەژمون��ی نامێنێت. قەیرانی ئابوری و جگەله راس��تیەکی ن��وێ کە چیتر هێ��زی ناژی��ن. تاکەهێ��زدا لەس��ەردەمی سیاس��ی ئێس��تا نەک هەر لەبااڵدەستیدایە، له هاتنەخوارەوەدایە، وەک "مۆزیس بەڵک��و نای��م" نوس��ەری کتێب��ی "کۆتای��ی هێز" دەستننیش��انیکردوە. چیتر هێز لدەستێکی دیاریکراودا چڕنەبۆتەوە، بەڵکو لەداکەوتندایە بۆ دامێن��ی کۆمەڵگە، ش��ەقام، کۆمەڵگەی مەدەنی و کایەی گش��تی. ئاکامی دابەزینیش لە"جهیانی س��ێدا" پێکدادان��ی توندی نێوان کەبەهاری لێکەوت��ەوە خەڵک��ە حکومەت و

عەرەبی و داعش دەرکەوتێکیەتی.دیموکراتیزەکردن��ی هێز، رادیکالیزەکردنی رەخس��اند. زۆرینەی سیاس��ی بەش��داری لێکەوتەکەشی پێکدادانی دوئاراستەی هێزە: لەس��ەرەوەڕا ب��ۆ خوارەوەو لەخ��وارەوڕاش بکەرەکالس��یکیەکان)حکومەت، بۆسەرەوە. رێکخراوەئاییینی��ەکان( کۆمپانیاگ��ەورەو ناتوان��ن بەتەنیا مۆڵگەی هێ��ز قۆرخکەن و ببپارێزن. وەرچەرخانێک لەس��وپەرهێزە- بۆ )micro powers( مایک��رۆ- وردەهێ��ز- هاتۆت��ەدی. رێکخ��راوە بچ��وک و چاالک��ە سیاس��ی و کۆمەاڵیەتی و گەنجە پەرواێزکراوە بێس��ەرکردەکان، ئێستە لەجەرگەی مەیدانی ملمالنێدان. ئێمە له "پوکانەوەی دەس��ەاڵتی سیاسی" بەتایبەت حزبە سیاسییە باوەکانداین. بەهێزبونی حزبێکی الوەکی وەک"پارتی چا" لەئەمری��کا، ئەنجام��ی زیادبونی بەش��داری تاکەکان و کاریگەری ئاب��وری و وەرچەرخانی چەمکی دەس��ەاڵتە. هێزە زەبەالحە نوێکانی دابەش��بونەوەی ئاکام��ی گ��ۆگڵ، وەک س��ەرچاوەکان و پوکانەوەی هێزی دەسەاڵتە ناوخۆیی و سەرکردە نیشتمانیەکانی دەوڵەتان

رکابەرێکی سەرسەختن. هەمان لێکەوتەش لەکوردس��تاندا لەڕێیە. باحزب��ەکان دودەی��ەی راب��وردو گوزەرانی خەڵکیان سیس��تماتیکانە کردبێتە پاشکۆی. بەاڵم، دواج��ار پوکانەوەک��ە رێلێنەگیراوە. ئاب��وری و داهێزران��ی سەرەتاکەش��ی س��ەرهەڵدانی هێزی نوێیە. ناتوانن هەردەم هەلی کار کۆنترۆڵک��ەن، مەگەر بەتەواوەتی

ببنە کۆمپانیاییەک!

حزبایەتی و دامەزراندن

حزب لەڕێی ماف و پێداویسیتیەکانی خەڵکەوە دەیەوێ

ببێتە دینێکی دونیایی. میراتگیریی بەعسە کە رەخساندنی دەرفەتی

ماستەرو دکتۆراو بەرزکردنەوەی پلەی

زانستی و پۆستی کارگێڕی ببێتەکاری

حزب و زانکۆش حزبخانە

خودبین��ی چەمک��ی بەپێ��ی بەش��ێوەیەکی منداڵ )Egocentrism)لەدەسنیشانکردنی بێتواناییەک گش��تی دیاریکراودا بابەتێک��ی الیەنەکانی هەمو وای بێتوانایی��ە ئ��ەم دەکات. ب��ەدی بەشێوەیەکی نەتوانێت لەالیەک لێدەکات دروست وێنەیەکی تەواو یا فرەڕەهەندیی ل��ەال هەبێ��ت و لەالیەکی تریش��ەوە وای لێ��دەکات کە خ��ۆی بکاتە س��ەنتەری هەم��و روداوو ک��ردارەکان. بەڕای پیاژێ هۆکاری خودبین��ی بریتی نییە لەکەمیی زانس��تەکان لەالی منداڵ، بۆ نمونە کاتێ باسی تیۆرییەکەی ئەنشتاین بۆ منداڵێکی ٧ س��ااڵن و پیاوێکی ١8 ساڵ دەکەین کە هیچ س��ەروکاری لەگ��ەڵ فیزیکدا نییە، هیچ یەکێکیان تێناگ��ەن بەاڵم جیاوازی جەوه��ەری لێرەدا ئەوەیە منداڵەکە لەبەر خودبینی تێن��اگاو پیاوەکە لەبەر کەمی زانی��اری. منداڵەکە ناتوان��ێ لەڕوانگەی کەس��ی بەرامبەره وە بی��ری لێبکاتەوە، بۆی��ە هی��چ ج��ۆرە تێگەیشتنێکیش��ی ب��ۆ ئەو تیۆریی��ە نییە، ب��ەاڵم پیاوەکە لەگەڵ ئەوەش��دا هیچ زانیاریکی لەبارەی تیۆرییەک��ەی ئەنش��تاینەوە نییە، بەاڵم لەڕوانگەی دەتوان��ێ کات��دا لەهەم��ان بەرامبەرەکەی تێبگات چونکە پێی ناوەتە

قۆناغی کۆمەڵبینییەوە. به ش��ێوەیەکی دیکە؛ خودبینی بریتیە ل��ەوەی من��داڵ ناتوانێ��ت له ڕوانگ��ەی کەس��ی بەرامب��ەر تێبگات ی��ا بڕوانێتە لەهەم��و دیاردەی��ە ئ��ەم روداوەکان. مندااڵندا، گەشەس��ەندنی قۆناغەکان��ی ه��ەر له لەدایکبونەوە تا گەورەبون هەیەو بەاڵم بەشێوەی جیاواز دەردەکەوێت. بۆ نمون��ە کاتێک شەقش��ەقەیەک دەخەینە ژێر راخەرێکەوە بۆ ئ��ەوەی لەمنداڵێکی ( ٢-١س��اڵ( ی بش��ارینەوە، ئیدی ئەو منداڵە بەهۆی خودبینیەوە توانای ئەوەی نیە ئەو شه قشه قه یه ببینێت، چونکە لەو

تەمەن��ەدا هەر ش��تێک نەبینێت، بەالی ئەوەوە بونی نیە.

ب��ەڕای پیاژێ ناس��ینەوەی ش��تەکان لەکاتی بینینیاندا ناکات��ە ئەوەی منداڵ بیر لەو شتانە دەکاتەوە، بەاڵم لەقۆناغی ئ��ەم کارەش ئەگ��ەر دوەم��دا )٧-٢( بکەین، منداڵ راخەرەک��ە هەڵدەداتەوە و شەقش��ەقەکەی دەبینێت��ەوە، چونک��ە درککردن به بونی شتەکان نەبەستراوەتەوە بەبینینی شتەکانه وه . بەاڵم لەم قۆناغەدا خودبینیەک��ی دیکە دێتە ئ��اراوە بریتیە ل��ەوەی ناتوانێ��ت جی��اوازی لەنێ��وان بکات، واقیع��دا خەون و س��یمبۆلەکانی وش��ەکان و لەنێوان جی��اوازی ناتوانێت پیتەکان��دا بکات کە خودی وش��ەکەیان پێکهێناوە. بەهەمان ش��ێوەش جیاوازی مانایانەی ئ��ەو س��یمبۆلەکان و لەنێوان

سیمبۆلەکان دەیبەخشن یا هەیانە. بۆ نمونە من��داڵ لەخەویدا تۆپەکەی ون بوە، بۆیە کە لەخەو رادەبێ یەکسەر داوای تۆپەک��ەی دەکات یا بۆ تۆپەکەی دەگ��ری یا دەڵێ فاڵنە ک��ەس تۆپەکەی

بردوم ئەگەر لەخەوەکەیدا وا بوبێت.چاوش��ارکێ نمونەیەک��ی زۆر باش��ە بۆ ش��یکردنەوەی دی��اردەی خودبینی. منداڵ لەم یاریی��ەدا بەبەرچاوی خۆیەوە ئەوە دەبین��ێ کاتێ گ��ەورەکان خۆیان دەش��ارنەوە دەچنە ژورێکی دیکەو هەمو لەشی خۆش��یان دادەپۆش��ن. بەاڵم کە نۆرەی منداڵ دێت، ئ��ەو تەنها چاوی یا س��ەری دەش��ارێتەوە نەک هەمو لەشی، چونکە ئ��ەو کە چاوی ش��اردەوە ئیدی کەس��ی بەرامبەر نابینێت. هەر کاتێ ئەو بەرامبەرەک��ەی نەبینی، ئی��دی پێیوایە بەرامبەرەکەش��ی ئەو نابینێ چونکە ئەو بەرامبەرەوە لەڕوانگەی کەس��ی ناتوانێ

شتەکان ببینێ.خودبینی لەهەمو بوارەکانی دیکەش��دا هەی��ە ت��ا من��داڵ گ��ەورە دەبێ��ت بۆ نمونە ب��واری زم��ان. لەقۆناغی دوەمی گەشەسەندنی تیۆرییەکەی پیاژێدا )٧-٢ س��اڵ( کاتێک دو من��داڵ لەگەڵ یەکتردا یاری دەکەن، هەرکەس��ەو بۆ خۆی قسە

دەکات و باس��ی ش��تێک دەکات بەب��ێ ئەوەی لەگەڵ یەکدی قس��ە بکەن. واتە هەر یەک لەو مندااڵنە باس��ی بابەتێکی جودا دەک��ەن و قس��ەکانیان بریتی نییە لەوەاڵمدانەوەی پرس��یارو بۆچونی ئەوی دیکە. بۆ نمونە یەکێک دەڵێ ئەو کراسە جوانەت له کوێ بو، ئەوی دیکە لەوەاڵمدا

دەڵێ دادەکەم لێی دام. ج��ۆرە ئ��ەم س��ەرەکی هۆکاری قس��انە کە زیاتر ش��ێوەی مەنەلۆجێک

وەردەگ��رن بریتی��ە لەوەی من��داڵ لەو تەمەنەدا ناتوانێت خ��ۆی بخاتە جێگەی بەرامبەرەکەی��ەوە یا بەش��ێوەیەکی دی ترەوە یەکێکی لەگۆش��ەنیگای ناتوانێت گرفتەکان ببینێت، چونکە بەالی ئەوەوە تەنها خۆی س��ەنتەری ش��تەکانەو هەمو شتەکان دەبێ لەدەوری خۆی بسوڕێنەوە. بەاڵم لەقۆناغی کۆمەڵبینیدا، کاتێ منداڵ کەمێک گەورەتر دەبێ ئەم شتە پێچەوانە دەبێت��ەوە. لەم قۆناغ��ەدا ئەگەر دو برا هەبن و تۆ له یەکێکیان بپرس��یت ئایا تۆ ب��رات هەیە، راس��تەوخۆ دەڵێ بەڵێ من برایەک��م هەیە. بەاڵم ئەگ��ەر پێی بڵێی ئایا براکەت ب��رای هەیە، لەوەاڵمدا دەڵێ

نەخێر.بەرزەکانی قۆناغی چوارەمدا. لەئاستە ک��ە بەپێ��ی تیۆرییەک��ە له تەمەنی ١١ منداڵ پێ��دەکات، دەس��ت س��اڵییەوە خودبینی بەجێدێڵێ و پێ دەنێتە قۆناغی کۆمەڵبینیەوە )Sociocentrism(. لەم قۆناغەدا منداڵ هەنگاو بەرەو نۆرمەکانی کۆمەڵگا دەنێت و لەبیرکردنەوەی گەورەکان نزیک دەبێتەوە. بەشێوەیەکی دیکە ئیدی زۆر ئاس��ایی دەتوانێت لەڕوانگەی کەسی بەرامبەرەوە بیر بکاتەوە، تەنانەت ئەگەر لەقسەکانیشی تێنەگات. ئەم پێگەیشتنەی من��داڵ وای لێ��دەکات خەس��ڵەتەکانی بەکۆمەڵبون هەڵبگرێت و لەژیانی رۆژانەیدا رەنگ بدەنەوە. ئەم خەسڵەتانەش لەالی پی��اژێ لەبێالیەنی، دوالیەن��ی و رێژەیی پێکدێن. واتە منداڵ بەهۆی بەکارهێنانی سەرەتاکانی لۆژیکەوە دەتوانێت جیاوازی بکات و جیاوازەکاندا بیروبۆچونە لەنێوان بەش��ێوەیەکی رێژەی��ی و بێالیەنان��ەش بیر بکات��ەوە. بۆ نمونە ل��ەم تەمەنەدا دەتوان��ێ ل��ەوە تێبگات ک��ە گوڵدانەکە تەلەفزیۆنەکەش تەلەفزیۆنەکەیەو لەسەر لەسەر فەرش��ەکەیە )ڕێژەیی(. هەروەها بەپێچەوان��ەی خودبینیی��ەوە، ل��ەوەش تێدەگا ئەگ��ەر براکەی برای هەبێت ئەوە خۆشی برای هەیە )دوالیەنی(. خودبینی و س��ەرەکی چەمک��ی دو کۆمەڵبین��ی

تیۆرییەکەی ژان پیاژێیەن.

خودبینی و کۆمەڵبینیی

خودبینی بریتیە لەوەی منداڵ ناتوانێت

له ڕوانگەی کەسی بەرامبەر تێبگات یا بڕوانێتە روداوەکان.

ئەم دیاردەیە لەهەمو قۆناغەکانی

گەشەسەندنی مندااڵندا، هەر

له لەدایکبونەوە تا گەورەبون هەیەو بەاڵم بەشێوەی

جیاواز دەردەکەوێت

فایەق سەعید

كاتێك دڵ به هه ر هۆكارێك خوێن و ئۆكس��جینی پێویس��تی بۆن��ه ڕوات ئ��ه وه ده بێته هۆی جه ڵ��ده ی دڵ، نیش��انه كانی ئ��ه م نه خۆش��یه زۆر ئاس��ان نیه بۆ ناس��ینه وه ی ، به اڵم گرینگ خ��واره وه ئه مانه ی ده كرێت

ترین نیشانه كانی بێت.

- ئازاری س��ینگ و هه س��ت كردن ك��ه پاڵه په س��تۆ و به ناره حه ت��ی ب��ه رده وام ده بێت 3 ب��ۆ5 خوله ك و هه ن��دێ جار ئازاره كه دێت و ئه روات، هه روه ها كه سه كه هه ست به قورسایی تون��د ده كات له س��ه ر ناوه راس��تی سینگی ، به اڵم ئه گه ر هات و ئازاره كه بو هه ناس��ه دان چه مانه وه و له كاتی

ئه وه جه ڵده ی دڵ نیه .- ئ��ازار له زوربه ی ئه ندامه كانی تری جه سته وه ك س��ینگ و شان و قۆڵ و

گه ده و...هتد.

هه ناس��ه دان ل��ه ناڕێكی��ی -)هه ناسه بڕكێ (.

- ره نگ زه رد هه ڵگه ڕان و دڵ تێكچون و بێتاقه تی و رشانه وه .

- هه ندێ جار هیچ نیشانه یه كی نیه .

چۆن فریای كه سێك بكه وین كه ئه م

نیشانانه ی سه ره وه ی هه بێت؟ زۆر پێویسته ئه و كه سه ی زوربه ی ئه م راسته وخۆ هه بو س��ه ره وه ی نیشانانه ی

په یوه ندی به ئه مبواڵنسه وه بكرێت، چونكه زۆرجار كه س��ه كه گوێ به خ��ۆی نادات و به ده وروبه ره كه ی ده ڵێت هیچ نیه ئێس��تا چاك ده بمه وه ، ل��ه م كاته دا ده بێت گوێ له م قسه یه نه گرین و به زوترین كات فریای

بكه وین . چونكه زوربه ی ئه و كه س��انه ی به جه ڵ��ده ی دڵ ده مرن ل��ه دو كاتژمێری یه كه می ده ركه وتنی نیشانه كاندا ده مرن. بۆی��ه زۆر پێویس��ته هه ر له س��ه ره تای ئه م بكه وی��ن و فری��ای نیش��انه كانه وه

یارمه تیانه ی خواره وه ی بۆبكه ین.به ژم��اره ك��ردن په یوه ن��دی =

122)ئه مبواڵنس(.توش��بو كه س��ی پێویس��ته =به نیشانه كانی نه خۆشییه كه له هه ركارێك بێت بوه ستێت و پشو وه رگرێت بۆئه وه ی

ئوكسجینی پێویست وه رگرێت.وه ك ب��ه ری ته س��كه كانی جل��ه -)بۆینباخ و كراس و هه رش��تێكی ته سك(

كه له به رێتی شل بكرێنه وه و الببرێن.- پێویس��ته كه س��ێك چاودێری هه مو ب��كات نه خۆش��ه كه گۆڕانكارییه ك��ی وه ك)هه ناس��ه دان و گۆڕان��كاری ره نگی

پێست و چه ندین نیشانه ی تر(.- ئاماده یی بۆش��ێالنی س��ینگی وه ك له ژماره كان��ی پێش��تر باس��مان كردوه

هه ركاتێك كه زانیت دڵی وه ستاوه .- پرسیاری ته واو له نه خۆشه كه یاخود له كه س��وكاره كه ی بكه كه ئایا پێش��تر توشی جه ڵده بوه ، هه روه ها ده رمانه كانی

خۆی بده رێ كه هه یه تی .- پێدانی حه بی ئیسپرین به نه خۆشه كه به مه رجێك كێش��ه ی له گه ڵ ئه م ده رمانه

نه بێ .- نه خۆشه كه هێوركه ره وه ، دڵه راوكێكه ی

مه هێڵه ئه مه زۆر گرینگه بۆنه خۆش.- باشتر وایه نه خۆشه كه به ئه مبواڵنس ببرێت بۆ نه خۆشخانه نه ك به ئوتۆمبێلی

خۆت.

چۆن فریای كه سێك بكه وین كه جه ڵده ی دڵ لێیده دات؟

د. سەروەر عارف ستار

15 )463( سێشه ممه 2015/1/27 [email protected]ته‌ندروستی

ئه و خۆراكانه ی رزگارت ده كات

له ترشه ڵۆكی گه ده و دڵه كزێ

كاهو بخۆ چونكه رزگارت ده كات له ترشه ڵۆكی گه ده ، هه روه ها كێش كه م ده كاته وه

خواردن��ه وه ی ش��یری س��ارد باش��ترین هه ڵبژارده یه بۆچاره سه ركردنێكی خێرا

تۆزێك مۆز بخۆ له به رئ��ه وه ی به ماوه یه كی كه م دڵه كزێكه ت نامێنێت

جوینی بنێش��ت ده بێته هۆی ده ردانی لیك كه یارمه تیده ره بۆ نه هێشتنی ترشه ڵۆك

چه ند ئامۆژگاریه ك له سه ر ئه و ئاوه ی كه ده یخۆیته وه

گرنگرتین رێگه كانی پاراستنی ددانی منداڵپێش ته مه نی دو ساڵی

ل��ه دوای من��داڵ پێویس��ته -1كوتانه كان)خشته ی كوتانی مانگانه ( پزیش��ك پش��كنینی ددانی بۆبكات

بزانێ هیچ گرفتێكی نیه .2- له گ��ه ڵ ده ركه وتنی ددانی منداڵ

دوای هه مو شیردانێك دانی منداڵه كه به په رۆیه كی پاك و ته ر ددانی خاوێن

بكه ره وه .3- له دوای 10 مانگی ددانی منداڵه كه به فڵچه ی نه رم به بێ مه عجون بشۆ.

به كارمه هێنه الس��تیكانه ئ��ه و -4

كه دایكان ب��ه كاری ده هێنن كاتێك ده ردێ��ت، ددان��ی منداڵه كه ی��ان چونكه خوراندن، پوك به مه به ستی ئه و الستیكه ده بێته هۆی هه وكردنی ناوده می منداڵ. جگه له مه ش ددان

شاش و خوار ده كات.

بۆخۆپاراس��تن له و نه خۆش��یانه ی ك��ه ئاوی پیس هۆكارێتی ده بێت چه ند رێگه یه ك بگرینه به ر بۆئه وه ی ئاوێكی پاكمان ده س��ت كه وێت و به دور بین له زوربه ی ئه و نه خۆش��یانه ی كه كوشنده ن و به هۆیانه وه ئه گه ری

مردنی لێده كه وێته وه .

به م رێگایانه ئاوی پاك بۆخۆت دابین بكه .پێویس��ته تانكی ماڵه كه ت ساڵی چوارجار -پاك بكرێته وه ، گه ر ئه مه ت نه توانی ئه وه پێویسته ئاوی خواردنت له تانكی س��ه ربان جیابكه یته وه له سه تڵێكدا

هه ڵیبگره چونكه ئه مه ئاسانه رۆژانه بیگۆریت.ئه گه ر ئ��اوی بی��ر به كارده هێنی��ت ئه وه -پێویسته ئه و ئاوه ببه یت بۆپشكنین بزانه بۆ خواردن

ده شێت.پێویس��ته ئاوی ب��ه رادو ته رم��ۆزه رۆژانه -

بگۆردرێن و خاوێن بكرێنه وه .ئه گه ر ئاوی مه عده نی به كار ئه هێنیت ئه وه -

له شوێنێك مه یكڕه كه له به ر هه تاو دانراوه .ئ��اوی ته نكه ر به كارمه هێن��ه بۆخواردنه وه -تاوه ك��و دڵنی��ا نه بیت له پاك��ی . ئاوێ��ك به كاربێنه

بۆخواردنه وه كه تام و بۆن و ره نگی نه بێت.له كاتی س��ه ردانی كردنت بۆس��ه یرانگاكان -ئاوی چ��ه م و روباره كان به كارمه هێن��ه بۆخواردنه وه . هه روه ها پاشه رۆی گه ش��ته كه ت مه خه ره ئاوی روبارو

چه مه كان.


خۆزگه خوێنده واریم هه بوایه راستی گه وره یی شه هید ئارامم بنوسیبایه ، 37 ساڵ له مه وبه ر ئه و شه هید كرا، له بیرمه كه ئێمه رۆشتین بۆ شوێنی

شه هیدبونه كه ی شه و بو، ته رمه كه مان نه بینی، خه ڵكی گونده كه ته رمه كه یان

بردبوه نێو مزگه وته كه وه ، ئێمه نه ڕۆشتینه نێو گونده كه وه چونكه

جاشی لێبو، هه ندێك ته قه مان له یه كتری كردو گه ڕاینه وه .

جاشه كان به خه ڵكی گونده كه یان وتبو نه یانزانیبو ئه وه كه سێكمان كوش��توه ، گونده ك��ه ش خه ڵك��ی ئارام��ه ، كاك نه یانوتب��و فاڵنه كه س��ه ، ب��ۆ ئه وه ی ته رمه كه ی نه به ن، وایان پیش��اندابو هه ر نایناسن، ئه گه ر جاش��ه كان بیانزانیبایه كاك ئارام��ه ده یانب��ردو ره نگه له هه مو بیانگێڕایه ، چونكه ئه وكاته ش��اره كاندا كاك ئارام به رپرسی یه كه می شۆڕشه كه

بو.كاك ئ��ارام به ته نها ل��ه و گونده دا بو، جاشه كان گوند به گوند ده گه ڕان به دوای پێشمه رگه و خه ڵكی هه ڵهاتو له سه ربازیی، ئیتر كاك ئارامیان بینیبو، ره نگه ئه گه ر ده رنه چوای��ه بمایه ت��ه وه و له ماڵێك��دا

شه هیدنه كرایه . ئ��ه و كات ئارام به رپرس��ی یه كه می

كۆمه ڵ��ه ی ره نجده رانی كوردس��تان بو، هه رچه ن��ده ئ��ه وكات له نێ��و یه كێتیدا كۆمه ڵه و بزوتنه وه ی سۆسیالیست و باڵی گشتی بونی هه بو، خه تی گشتیش كاتێك

دروست بو كه مام جه الل هاته وه . گله یی��م هه یه له وه ی حه قبو س��ااڵنه له هه مو ش��وێنه كان یادی ش��ه هید ئارام بكرایه ته وه ، به ڕاس��تی هه ڵگیرسانه وه ی شۆڕش به شه گه وره كه ی به ر كاك ئارام ده كه وێ��ت تاوه ك��و به رده وامیدانه كه ی ، هه روه ها زیندوبونه وه ی كۆمه ڵه له س��ه ر ده س��تی ئه و بو، هه رچه نده من ئه وكاته كۆمه ڵه نه ب��ووم، پێموای��ه ئه گه ر ئه و بمای��ه وه زعی یه كێت��ی وای لێنه ده هات وه ك��و ئێس��تا، چونك��ه پیاوێ��ك بو كه س��ێك به هه مو قه ناعه ت ده یتوان��ی بكات. هه رچه نده پیاوێكی ش��اریی بو، پێشتر ئه م ش��اخ و ئه و شاخی نه كردبو، پارتی��زان نه بو، ب��ه اڵم زۆر چاونه ترس و دڵگه وره و له خۆبوردو بو، چه ندینجار كه كۆپته ر هاتبێته سه رمان قه ت نه مبینیبو بش��ڵه ژێت، ئه م��ه جگ��ه ل��ه وه ی زۆر رۆشنبیرو قس��ه خۆش بو، هیچ كه سێكم نه بینیوه وه كو كاك ئارام چه ند قسه ت بۆ بكات لێی بێتاقه ت بی، حه زت ده كرد 24 كاتژمێر قسه ت بۆ بكات، له هه مو شۆڕش و سیاس��ه تمه دارانی هه مو له نێو ژیانمداو كورددا هیچ كه سێكم نه بینیوه تامی كاك ئارامی هه بێت و ش��ان له شانی كاك ئارام

بدات له روی رۆشنبیری و ئازایه تییه وه .

تایبه‌ت(463( سێشه ممه 162015/1/27

ریکالم

دوای 37 ساڵ، ئارام له ئه ندێشه ی سواره ی کوڕیدا‌[email protected]

ئا: هاوکار حسێن

سواره كه ئه و كات ته مه نی نزیكه ی 12 ساڵ بوه ، به تێكچونی ژینگه ی ناو ماڵ و

خێزانه كه یدا هه ستی به وه كردوه كه شتێكی ناخۆش رویداوه ، ئه م شڵه ژاوییه

نزیكه ی 20 رۆژێك ده خایه نێت، تاسه ره نجام له وه تێده گات كه

شاسوار جه اللی باوكی ناسراو به ئارام، شه هیدبوه .

له س��ه ره تای س��اڵی 1978، یه كێ��ك به ناوبانگه كانی سیاس��ییه له س��ه ركرده ئه و س��ه رده مه له ریزی یه كێتی نیشتمانی چه كداری كۆمه ڵێك له الیه ن كوردس��تان سه ر به رژێمی به عس ده كوژرێت، دواتر ئه و سه ركرده یه به شه هید ئارام ناوده رده كات و پاش تێپه ڕبونی زیاتر له 35 ساڵ به سه ر ئه و روداوه دا، هێش��تا چاودێران كه باسی مێژوی سه رهه ڵدانه وه ی خه باتی چه كداریی كورد له باشوری كوردستان ده كه ن، ناتوانن خۆیان له باس��كردنی ئه و ك��وڕه چاویلكه

له چاوه البده ن. بون��ی باوكێك كه له ش��انه نهێنیه كانی گروپێكی تازه دام��ه زراوی قه ده غه كراودا هه میش��ه ماڵه و م��اڵ ب��كات و دایكێكی به ڕه گ��ه ز روس��ی ك��ه هه مو ش��تێكی كردوه ت��ه قوربانیی ، له پێناوی هاوس��ه رو تاك��ه كوڕه كه یدا، هیچی وای بۆ س��واره نه هێش��تۆته وه ك��ه وه ك منداڵێ��ك بیر له یاده وه رییه كانی له گه ڵ باوكیدا بكاته وه .

ئه و كه دێته سه رباس��ی باوكی ، ده ڵێت "ناتوانم شتێكی دیاریكراوم بێته وه خه یاڵ، چونكه مانگی ئه یلولی 1973 هاتوینه ته وه بۆ كوردس��تان، له نیس��انی 1974 دایك و باوكم دیسان چونه ته وه بۆ ده ره وه تائازاری 1975 نه گه ڕاونه ت��ه وه ، دوای ئه وه ش كه

باوكم هاتوه ته وه خۆی شاردوه ته وه ".ئێس��تا س��واره باوكی چ��وار منداڵه و ته مه نی له په نجا س��اڵی نزیك ده بێته وه ، به اڵم هێش��تا ئه و رۆژه ی له بیرنه چوه ته وه كه هه واڵی مه رگ��ی باوكی باڵوده بێته وه و ده ڵێ��ت "ئ��ه و رۆژه دێت��ه وه خه یاڵم كه

هه واڵی شه هیدبونی باوكم پێگه یشت".تایبه ت یاده كان��ی له بۆن��ه و هێش��تا به ئارام كه سااڵنه به بۆنه ی شه هیدبونیه وه دوێنێی هاوڕێكان��ی س��ازده كرێت، بۆی له رێبازه كه ی و ب��اس به گه رموگوڕیی��ه وه بیركردنه وه كان��ی به فك��رو پابه ندب��ون ده كه نه وه ، به اڵم له باره ی ئه وه ی كه ئاخۆ به كرده وه ش هه مان پابه ندبون ده بینرێت، ئیش��دا، "له ئه نجامی ده ڵێ��ت، س��واره

هه ڵه ده كه ی��ت و راس��تیش ده كه یت، بۆیه ناتوانم ئه و بڕیاره بده م كه ئه و شته ی كه ش��ه هید ئارام به هیوای بوه نه هاتۆته دی ، چونكه ئه و گریمانه یه ش هه یه كه له وانه یه بارودۆخه كه جیاوازییه كی بمایه ، خۆیشی

ئه وتۆی نه بوایه له گه ڵ ئێستا". ئه و له و ته مه نه منداڵییه دا هیچ شتێكی نه زانیوه له ب��اره ی ئه وه ی باوكی خه ریكی چیبوه و چ��ۆن بیری كردوه ت��ه وه ، پاش گه وره بونی له رێگه ی خوێندنه وه وه ئاش��نا ده بێ��ت به و بۆچونه فكریانه ی كه باوكی و هاوخه باته كانی له وكات��ه دا كه وتبونه ژێر باوكی س��ه رده می كاریگه رییه كانی��ه وه . س��واره لوتكه ی به ریه ككه وتنی دو بلۆكی ئه مریكا و به س��ه رۆكایه تی سه رمایه داریی یه كێتی به رابه رایه تی كۆمیونی��زم بلۆكی سۆڤیه تی پێش��و بوه ، كه ئه مه ش ته نها كوردس��تانی نه گرتوه ته وه ، به ڵكو عێراق و ناوچه ك��ه ش به س��ه ر ئ��ه و دو به ره یه دا

دابه شبوه .باوكی سواره یه كێك بوه له و كه سانه ی رۆڵی كاریگه ریی گێڕاوه له گواستنه وه ی بیری ماركس��ی-لینینی بۆ هه رێمی كوردستان و

له ژێر كاریگه ریی ئه و بیركردنه وه یه له گه ڵ داده مه زرێنن رێکخراوێک هاوبیره كانی��دا، ماركس��ی-لینینی كۆمه ڵ��ه ی به ن��اوی كوردستان كه دواتر ده گۆڕێت بۆ كۆمه ڵه ی ره نجده رانی كوردس��تان، پاش ته نها یه ك ده یه ، سواره ی كوڕی سه ره تاكانی گۆڕانی ریش��ه یی ده بینێت له و بیركردنه وانه ی كه ئارام بۆخۆی به قوڵی بڕوای پێیان بوه .

له كۆتایی هه ش��تاكاندا س��واره كاتێك خوێندكاری زانكۆی موس��ڵ ب��وه ، له وێ دركی به وه كردوه كه بیری ره وته سیاسییه چه پ��ه كان ورده ورده له پاشه كش��ێدایه و بۆیه كه مجار ئافره تی بااڵپۆش له و زانكۆیه ده بینێت. ئێس��تاش كه س��واره ته مه نی بوه ت��ه 49 س��اڵ، بیروباوه ڕه كانی باوكی دواین هه ناس��ه كانی ده دات له كوردستان و ئیس��المییه ته وژم��ی له به رامب��ه ردا سیاس��ییه كان له هه ڵكشانی به رده وامدان، ته نانه ت له م رۆژانه دا كه 37 ساڵ به سه ر مه رگی ئارام تێپه ڕیوه ، كوردستان شه ڕی داعش��ه وه ، به ناوی ئیس��المی گروپێكی

له ملی ئااڵوه . ئ��ارام له ته مه نێك��ی الویدا رۆیش��ت و

له پ��اش خ��ۆی كوڕێكی تاقان��ه و ژنێكی غه ریبی جێهێشت، زۆرێكیش له به رپرسانی ئێس��تا و هاوخه باته كانی پێش��وی سوێند به گۆڕه كه ی ده خ��ۆن، له باره ی وه فاداریی ئه و دۆس��ته دێرینانه بۆ هاوس��ه رو كوڕه تاقانه كه ی ، س��واره ده ڵێت، "ئێمه له روی مادی و مه عنه ویش��ه وه هه ست به دڵخۆشی

ده كه ین". س��واره ژیانی هاوس��ه ری پێكهێناوه و خاوه ن��ی چوار منداڵ��ه به ناوه كانی پۆاڵ، به رزی و داستان و ئارام. ئه وه ی دواهه مینیان ته مه نی ناونراوه ته وه و باپیرییه وه به ناوی 2 س��اڵه . س��واره ش بۆخۆی له سلێمانی پارێزه ریی��ه وه ب��ه كاری داده نیش��ێت و

خه ریكه .

بیروباوه ڕه كانی باوكی دواین

هه ناسه كانی ده دات له كوردستان و له به رامبه ردا

ته وژمی ئیسالمییه سیاسییه كان له هه ڵكشانی به رده وامدان

ئارام‌له‌زاری‌‌مام‌رۆسته‌مه‌وه‌هه ڵگیرسانه وه ی شۆڕش

به شه گه وره كه ی به ر كاك ئارام ده كه وێت

مام رۆسته م

ئارامگای شه هید ئارام

ئارام و لیدیاو سواره

لیدیا ئیڤانۆڤناو سواره

17(463( سێشه ممه 2015/1/27 کتێب

ش��ه ممه ی داهاتو، 37 س��اڵ به سه ر كوژرانی ئارامدا تێده په ڕێت، ئه و له ته مه نی 31 ساڵیدا شه هید كرا، شه هیدكردنه كه ی خه رمانه ی��ه ك له پیرۆزیی ب��ه ده وری ئه م گه نجه چاوك��زو الواز و چاویلكه له چاوه دا چنی ، ل��ه ڕۆژگاری خۆیدا گ��وڕ و تینێكی به خه ب��ات و به ش��ۆڕش و ئه فس��انه یی

كۆڵنه دان به خشی .

شاسوار جه الل س��ه عید غه نی ناسراو به "ئارام" ساڵی 1947 له سلێمانی له دایكبو، ساڵی 1964 له كۆلیژی ئه ندازیاری زانكۆی به غدا وه رگیرا، به اڵم به هۆی چاوكزییه وه نه یتوانی خوێندنی له و كۆلیژه ته واو بكات و

چوه كۆلیژی بازرگانی و ساڵی 1970 زانكۆ ته واو ده كات. له كاتی لێكنرازانی پارتیدا، ده بێته الیه نگریی باڵی مه كته ب سیاسی ، س��اڵی 1970 په یوه ن��دی به كۆمه ڵ��ه ی ره نجده رانه وه ده كات، پاش یه كگرتنه وه ی ده كرێت��ه پارت��ی باڵه ك��ه ی ه��ه ردو ئه ندام��ی س��كرتاریه تی یه كێت��ی الوانی دیموكراتی كوردستان و به رپرسی به غدای یه كێتییه ك��ه . س��اڵی 1972 له رۆژنامه ی 1974 س��اڵی ده كات، كار ه��اوكاری ده چێته ریزی شۆڕش��ی ئه یلوله وه و پاش هه ره س��هێنانی ئه و شۆڕشه ، ده گه ڕێته وه ب��ۆ س��لێمانی و زۆر ناخایه نێ��ت به هۆی جموجۆڵی سیاس��یه وه بڕیاری ده ستگیر

1975ه وه له كۆتای��ی ده درێ��ت، كردنی ده بێته به رپرس��ی كۆمیته ی هه رێمه كان و ره نجده ران��ی كۆمه ڵ��ه ی بڕی��ارده ری كوردس��تان، له 1978/1/1/31دا شه هید

ده كرێت.بیرو جیهانبینی ئارام، زاده ی رۆژگاری خ��ۆی ب��و، ده كرێ��ت ئێس��تا ره خنه ی بۆ لێبگیرێ و خوێندنه وه یه ك��ی جیاوازی بكرێ��ت، دوای 37 س��اڵ گۆڕانكارییه كی گه وره و ریشه یی به س��ه ر جیهاندا هاتوه ، به اڵم هێشتا هه مو ئه مانه ش نه یانتوانیوه له س��یحر و جادوی ئه م پیاوه شۆڕشگێڕه ك��ه م بكه نه وه ك��ه س��ه رده مانێك وه ك

"پارسا و قه دیس" سه یر ده كرا.

ئارام.. ئه فسانه یه ک دوای 37 ساڵ

ئا: ئاوێنه

محه مه د شێخ عه بدولكه ریمی سۆله یی ، كتێبێكی له دو به رگدا به ناوی

"ئارام و بزوتنه وه ی شۆڕشگێڕی كورد" باڵوكردوه ته وه ، كه وێڕای

روماڵكردنێكی مه یدانیی ده رباره ی روداوه كه ، نوسینه كانی ئارام و

كۆمه ڵێك وتارو چاوپێكه وتن ده رباره ی شه هیدكردنی ئارام له خۆده گرێت، ئه و

دوایه مین رۆژ و دوایه مین ساته كانی شه هیدكردنی ئارام ده گێڕێته وه .

س��ۆله یی كه س��اڵی 1969 ئارامی له زانكۆی به غدا ناس��یوه ، هه ڵبژاردنی قه ره داخی بۆ ده ستپێكردنه وه ی شۆڕش به كارێكی دروس��ت نه زانی��وه ، چونكه ل��ه و رۆژگاره دا وه ك دورگه یه ك وابوه كه به هێزی چه كداری رژێم و جاشه كانی ده وره دراوه ، خۆپاراستن بۆ ئارامێك به و چاوكزی و ل��ه ش الوازیی و نابه ڵه دییه وه

له تفه نگچێتیدا زه حمه ت بو. ،1978/1/31 "رۆژی وت��ی ئ��ه و له گ��ه ڵ كاك ئ��اوات قاره مانی خۆیان كۆكردوه ته وه هه ردوكیان بچن بۆ گوندی س��ه رزه ل ب��ۆ ماڵی ئاوات، ب��ه اڵم كه گه یشتونه ته ته نگیسه ر چه ند مناڵێكیان توش بوه یه كێكیان وتویه تی بۆ نایه نه ماڵ��ی ئێمه ؟ ئیتر له گه ڵ��ی ده چن كه ماڵ��ی حاجی س��اڵحێك ده بێت، له وێ نانی نیوه ڕۆیان خ��واردوه ، كاك ئاوات زۆری هه وڵداوه ئارام له گه ڵی بچێت بۆ

سه رزه ل، به اڵم نه چوه ، كه به پێ سێ چاره كێك دوره ، ته نگیسه رو سه رزه ل ئاوات ئه مدیواودیوی ش��اخێكن، كه له ماڵه كه ئارام به ته نه��ا رۆش��توه ،

ماوه ته وه ."س��ۆڵه یی باس له وه ده كات زۆری نه خایاندوه ده نگ��ۆی ئه وه داكه وتوه له ناو دێكه دا كه ئه وبه ری ته نگیسه ر هاتوه ته سه ر ئارامیش قه ره باڵغییه ، سه ربانه كه سه یری كردوه چه كدارن، ئیتر كه وتوه ته گومانه وه ، هه س��تاوه خ��ۆی كۆكردوه ت��ه وه و تفه نگه كه ی كردوه ته شانی و له ماڵه كه ده رچوه .

س��ۆله یی وتی "ئه و ماڵه ی ئارامی لێب��وه له كۆتای��ی ته نگیس��ه ردا بوه ، ئه می��ش چوه ب��ۆ رۆژئ��اوای دێكه ، چوه ته په ڕیوه ته وه و پشته وه له شیوی الی ش��ێخه له كه ، ت��ا ئ��ه م ئ��ه وه ی كردوه جاش��ه كان گه یشتونه ته ناودێ ، بریس��كه ی كردۆته وه له وێدا الیه ك��ی بینیوه ، چاویلكه كه ی��ان چه كه ك��ه ی و جاش��ه كان پرس��یویانه : ئه وه كێیه ؟ خه ڵكه كه وتویانه : ش��وانه . دو س��ێ جاشیان به ره و خواری دێكه رۆشتون بۆ ئه وه ی پێش��ی لێبگرن، ئارام له شیوی گوڵبڕ ده ڕواته خوارێ و ده یه وێ له پرده به ردینه ك��ه بپه ڕێته وه و به ره و قازانقایه بڕوات، به اڵم الی ده وه نێك جاش��ه كان له به ری ئه وبه ره وه بۆی هاتون، ته قه یان لێك��ردوه و به ركه وتوه ، هه ر له وێش��دا

گیانی سپاردوه ".

دوایه مین رۆژی ئارام

ئا: ئاوێنه

هیچكام له سه ركرده و كه سایه تییه دیاره كانی یه كێتی كه بیره وه ری خۆیان نوسیوه ته وه ، نه یانتوانیوه رۆڵی ئارام

له هه ڵگیرسانه وه ی شۆڕشی نوێ و له رێكخستنه كانی كۆمه ڵه و دروستكردنی

مه فره زه سه ره تاییه كانی پێشمه رگه دا نادیده بگرن.

نه وشیروان مسته فانه ش��یروان مس��ته فا له به رگی یه كه می بیره وه رییه كانیدا "له كه ن��اری دانوبه وه بۆ خڕی ناوزه نگ"، له چه ند په ره گرافێكدا باس له كۆمه ڵه و ئارام ده كات، نه وشیروان ئاماژه به وه ده كات كه له كات��ی گه ڕانه وه یاندا بۆ كوردستان س��اڵی 1977، كۆمه ڵه به ناوی كۆمه ڵه ی ماركس��ی � لینینیزم ده ناس��را، – لینینی��زم – ماركس��یزم په ی��ڕه وی

بیروباوه ڕی ماوتسی تۆنگی ده كرد.به اڵم ناوه كه ی له گه ڵ ئه ركه قورسه كانی قۆناغه كه دا نه ده گونجاو له گه ڵ س��ه لیقه ی ك��وردی ناس��از ب��و، ئ��ه و ده نوس��ێت "جارێكی��ان براده رێ��ك وتی : ئ��ه م ناوه ب��ۆ تاقمێ فه یله س��وفی عه ین��ه ك له چاو باشه ، له گۆش��ه ی كتێبخانه یه كدا خه ریكی خوێندن��ه وه و لێكۆڵین��ه وه ب��ن، نه ك بۆ رێكخراوێك سه ركردایه تی شۆڕشێكی وه كو

شۆڕشی كورد بكات".نه وشیروان له تایتڵێكدا به ناوی "كوژرانی كاك ئارام" به مجۆره س��ه باره ت به ڕوداوی كوش��تنه كه و په یوه ندی خۆی له گه ڵ ئارام ده دوێت "ئه و كاته ی هه واڵی كوژرانی ئارامم له نامه یه كدا له الی��ه ن كۆمیته ی هه ڵمه ته وه بۆ ه��ات، له گوندی چاژ ب��وم، له نامه كه دا هاتبو كه رۆژی 1978/1/31 مه فره زه یه كی جاش چونه ته گوندی ته نگیسه ر له قه ره داخ،

كاك ئارام خۆی له و گونده دا ش��اردبۆوه ، كه جاش��ه كان ئه بینێ تفه نگه كه ی ئه كاته ش��انی و ئه ی��ه وێ به خێراپ��ی له ئاوای��ی ده ربچێ ، جاش��ه كان به دی ده كه ن و ته قه ی لێئه كه ن. كاك ئارام ئه پێكرێ و هه ر له وێدا گیانی ده رئه چێ . جاشه كان ده چنه سه ری گیرفانی ئه پش��كنن "هه ویه "یه كی پێئه بێ به ناوی "ئه نوه ر"ه وه ، جاش��ه كان نایناسن و

الشه كه ی به جێئه هێڵن".پاش��ان ده نوسێت "ش��ه هید بونی كاك ئارام جگ��ه ل��ه وه ی خه مێكی گ��ه وره ی به هاوڕێكان��ی ئه دا، بۆش��اییه كی گه وره ی له ژیانی رێكخراوه ییدا دروست ئه كرد. كاك ئارام دۆس��تێكی نزیك و خۆشه ویستی من ب��و، له بیروباوه ڕدا له یه ك��ه وه نزیك بوین. له دامه زراندنی كۆمه ڵه دا له گروپه كه ی ئێمه

بو".

پشكۆ نه جمه دینپش��كۆ نه جمه دین له "ئه زم��ون و یاد"دا، له تایتڵێك��دا به ناوی "تاڵێ له روحی فڕیوی ئ��ارام، له جه س��ته ی )ئ��ازاد هه ورام��ی (دا هه ڵنیش��تبو!" ده نوس��ێت "م��ن كاك ئارامم نه دیتب��و، به اڵم هێنده یان باس��ی هه ڵسوكه وت و ره وش��تبه رزیی كاك ئارامی ئه فس��انه یان بۆ ئێمه كردب��و، زۆر جاران ده مگوت: هیچ دور نیه ، به ش��ێك له رۆحی به رزه فڕی كاك ئارام، له جه سته ی ئه م ئازاد هه ورامییه دا هێالنه ی چێكردبێت! ئاخر ئازاد هه ر به فریش��ته ده چو، نه ك به سه ركرده ی

ئه م سه رده مه !"

شه هید رێبازش��ه هید رێب��از له "قه ندی��ل به غ��دای هه ژان��د"دا، دوای ستایش��كردنێكی زۆری ئارام و ساده و س��اكاریی ئه و سه ركرده یه ، ده نوس��ێت "ش��انازی ده كه م كه یه كێكم له هه لومه رجێكی توانیم پێشمه رگانه ی له و

دژواردا به خزم��ه ت ش��ه هید ئ��ارام بگه م، ئه و چه ن��د رۆژه له گه ڵ ئ��ه و بوم هه رگیز له بیری ناكه م، خ��ۆم به خوێندكارێكی ئه و خوێندنگه یه ده زانم كه مامۆستای پایه به رز

ئارام سه رپه رشتی ده كرد".رێب��از، ش��ه هید ئ��ارام به "ئه ندازیاری هه ڵگیرسانه وه ی شۆڕش" ناوده باو له وه سفی ئه ودا ده نوسێت "كورته بااڵ، الواز، چاویلكه له چاو، قسه ی هێمن و له سه رخۆ، رۆژانێ كه له گه ڵ شه هید ئارام بوین، هه ستم نه كرد كه

له غه ریبایه تیم، نزیكه ی 22 رۆژ ئێمه له گه ڵ شه هید ئارام له ناوچه ی قه ره داغ جه وله مان كرد، رۆژێك

قسه یه كی وای نه كرد كه دڵگیر بین".

ئیبراهیم جه اللله مێژوی له "چه پكێك ج��ه الل ئیبراهیم كۆمه ڵ��ه "دا قسه وباس��ێكی زۆر ده رباره ی ئ��ارام ده كات، ك��ه ره نگ��ه گرنگترینیان ئه وه بێ��ت به یه كێ��ك له هه وادارانی بیری عێراقچێتی ن��او كۆمه ڵ��ه ی ناوده بات كه

دواتر س��ه رهه ڵدانی مش��تومڕی چڕ وپڕی نێو ئه ندامانی ئه و رێكخراوه ی لێكه وته وه ، ئه و ده نوسێت "س��ه رانی بیری عێراقچێتی له ئاس��تی س��ه ره وه ی ریزه كانی كۆمه ڵه دا بریت��ی ب��ون له فازیلی م��ه ال مه حمود كه پاش��ان له گه ڵ قاس��ملو له ڤێنا ش��ه هید ده بێت. شاسوار جه الل ناسراو به )شه هید ئارام( كه دوای ئاش��به تاڵ و گرتنی زۆربه ی ئه ندامان��ی كۆمه ڵ��ه 1975دا، كۆمیت��ه ی ئاماژه هه روه ها دامه زران��د"، هه رێمه كانی ب��ه وه ش ده كات ك��ه س��االر عه زیزو مه ال به ختی��ار و ئ��ارام بڕوایان به كوردس��تانی بونی كۆمه ڵه نه ب��وه . ته نانه ت باس له وه ده كات كه س��اڵی 1975 هه رچه نده ئارام له ریزه كانی كۆمه ڵه دا نه مابو، به اڵم گرتنی كۆمه ڵێ ئه ندامانی سه ركردایه تی و سكرتێری كۆمه ڵ��ه ی به هه لزان��ی بۆ دروس��تكردنی كۆمیته ی هه رێمه كان و كۆكردنه وه ی زوربه ی ئه ندامه كۆنه كانی خاوه ن ره وتی عێراقچێتی

له ناویدا".باس له وه ش ده كات كه ئارام له پێكهاته ی یه كه م س��ه ركردایه تی یه كێتی رازی نه بوه و "تا ش��ه هید بونی له قه ره داغ، به ش��داری ی��ه ك كۆبونه وه ی س��ه ركردایه تی ناوخۆی یه كێتی نه كرد"، جه خت له وه ش ده كات كه "ش��ه هید ئارام یه كێك بوه له و كه سانه ی رۆڵی چاالكی له دامه زراندنی رێكخستنه كانی یه كێت��ی له ش��ار و گون��ده كان و مه فره زه سه ره تاییه كانی پێشمه رگه ی شۆڕشی نوێدا

بینیوه ".

مه ال به ختیاردوات��ر م��ه ال به ختیار ل��ه "كام چه پك و كام مێ��ژوی كۆمه ڵه "دا ك��ه وه اڵمدانه وه ی نوسینه كانی برایم جه الله ، ناوبراو به كینه ڕێژ و بوغزاوی بێژ به رامبه ر به ئارام ناوده بات كه له مه رگیش��دا كێله كه ی به رن��اداو بوختانی ئاشكرای بۆ هه ڵده به س��تێ . مه ال به ختیار

ده نوسێت "دورونزیك، چه ند له گه ڵ شه هید ئارام بوم، ش��ه وانم له گه ڵ بردۆته س��ه ر، رۆژم له گه ل كردۆته وه ، سه دان كۆبونه وه و دانیشتن و پێكه وه قسه كردنمان هه بوه . بۆ یه كجاریش هه ستم پێنه كردوه ئارام باوه ڕی به حیزب��ی سه ر انس��ه ری كرێكارانی عێراق بوبێ ، ئه و ملمالنێی له س��ه ر كوردس��تانی

بون ده كرد".

ئاوات قاره مانی ب��ۆ ئاگاداربون ل��ه دوا س��اته كانی به ر پێویس��تی ئ��ارام، كردن��ی له ش��ه هید به گه ڕانه وه یه ب��ۆ الی ئاوات قاره مانی ، كه له ش��ه وی پێش كوژرانیه وه تا كاتژمێرێك قه راخ له ته نگیسه ری له كوش��تنه كه ی به ر

پێكه وه بون.ئاوات وێڕای ئه وه ی ب��اس له وه ده كات كه دوای ش��ه هید كردنی خاڵه ش��ه هاب، ئه گه ر هاوڕێ ئارام جڵه وی رێكخستنه كانی كۆمه ڵ��ه ی وه رنه گرتایه ، كۆمه ڵه له به ریه ك هه ڵده وه شایه وه ، ئارام چاالكانه ئاماده كاری بۆ ش��ۆڕش كردوه له ڕێگ��ه ی چاپكردنی به یاننام��ه و زه مینه س��ازییه وه بۆ خه باتی

چه كداریی . "ش��ه وی ده كات ل��ه وه ب��اس ئ��ه و هه ردوكی��ان ش��ه وه كه ی ،1978/1/31له گوندی گوڕب��از بون، ئ��ارام پێیده ڵێت ده بێ��ت بچیته وه بۆ الی خێزان و مناڵه كه ت له گوندی سه رزه ل، هه ردوكیان به ده م نوكته و قسه ی خۆش��ه وه به ڕێده كه ون، كه ده گه نه ته نگیس��ه ر، ل��ه وێ ئ��ارام به جێده هێڵێت به مه رجێ��ك خۆی پیش��انی كه س نه دات. ئاوات له گێڕانه وه كه یدا باس له وه ده كات كه ده گاته س��ه رزه ل دراوسێیه كیان پێیده ڵێت گوێم له ته قه یه له ته نگیسه ر، كاتێك به ره و پێیده ڵێن له رێگ��ه ده گه ڕێت��ه وه ئ��ه وێ جاشه كان ئارامیان كوشتوه ، ئه و ده نوسێت

"ئارام به واتای وشه سیاسی بو".

ئارام له بیره وه ری سه ركرده كانی یه كێتیدا

په یکه ری شه هید ئارام فۆتۆ: بێساران تۆفیق

هه ر به فریشته ده چو، نه ك به سه ركرده ی

ئه م سه رده مه !

جه‌نگ‌په‌ناگه‌‌یه‌ك‌بۆ‌گه‌نده‌ڵی ‌شاهۆ‌غه‌فور

دۆخ��ی‌‌جه‌ن��گ‌له‌هه‌ر‌كات‌و‌ش��وێنێك‌هه‌بێت‌ژیانی‌‌ئاس��ایی‌ده‌ش��ێوێنێت،‌ئه‌مه‌ش‌وا‌له‌ده‌س��ه‌اڵت‌ده‌كات‌نه‌توانێت‌هاوش��ێوه‌ی‌‌دۆخی‌‌ئاس��ایی‌خزمه‌تگوزاری‌و‌پێداویستیه‌كانی‌‌ژی��ان‌بۆ‌خه‌ڵك��ی‌‌دابین‌بكات‌به‌هۆی‌س��ه‌رقاڵی‌‌كۆی‌‌جومگه‌كانی‌‌ده‌س��ه‌اڵت‌به‌دابینكردنی‌‌پێداویس��تیه‌كانی‌جه‌نگ‌ب��ۆ‌ئه‌وه‌ی‌‌به‌هه‌ر‌نرخێك‌بێت‌س��ه‌ركه‌وتن‌به‌س��ه‌ر‌دوژمندا‌به‌دی‌بهێنرێت،له‌دۆخێكی‌‌له‌م‌شێوه‌یه‌دا،كه‌‌جه‌نگی‌‌به‌رگری‌‌ڕه‌وابێت‌له‌خاك‌و‌نیشتمان،‌هه‌موكه‌س‌ئام��اده‌ی‌‌خۆڕاگری‌‌وقوربانیدانن‌و‌س��ڵی‌‌لێناكه‌نه‌وه‌،‌نه‌‌منه‌ت‌ده‌كه‌ن‌نه‌‌له‌ده‌س��ه‌اڵت‌زویر‌

ده‌بن.له‌ئێس��تادا‌كوردس��تان‌دژی‌‌هێزێكی‌‌توندڕه‌وی‌‌هه‌مه‌جیده‌جه‌نگێت‌و‌به‌رگری‌‌ده‌كات،‌به‌م‌هۆیه‌وه‌‌ژیانی‌‌خه‌ڵككه‌وتۆته‌‌دۆخێكی‌سه‌ختی‌داراییه‌وه‌‌به‌جۆرێك‌كه‌‌تاماوه‌یه‌كی‌‌درێژ‌ئاسایی‌نابێته‌وه‌.‌حكومه‌تیش‌به‌بیانوی‌‌خه‌ریك‌بون‌به‌دابین‌كردنی‌‌پێداویستیه‌كانی‌جه‌نگه‌وه‌،زۆربه‌ی‌‌ئه‌ركه‌‌سه‌ره‌كییه‌كانی‌‌خۆی‌له‌پێدانی‌‌موچه‌،‌پێشینه‌،‌دابینكردنی‌‌كاره‌با،‌ڕێگاوبان،‌شاره‌وانی‌،‌خزمه‌تگوزارییه‌كان��ی‌‌تر،پشتگوێخس��توه‌.‌خه‌ڵكیش‌له‌م‌بێدادیه‌دا‌له‌وپ��ه‌ڕی‌‌ئارامگرتندان‌و‌ڕه‌چاوی‌‌هه‌س��تیاری‌‌ئ��ه‌م‌دۆخه‌یان‌كردوه‌‌بێ‌ئه‌وه‌ی‌‌هه‌ڵوێس��تێكی‌‌نه‌خ��وازراو‌به‌رامبه‌ر‌به‌ده‌س��ه‌اڵت‌بنوێنن،‌به‌اڵم‌حكوم��ه‌ت‌نه‌كدڵنه‌وایی‌هاواڵتیانناكات،‌به‌ڵكو‌به‌لێنه‌پرس��ینه‌وه‌‌له‌دۆسیه‌ی‌‌گه‌نده‌ڵی‌‌و‌گه‌نده‌ڵكاران‌نه‌هامه‌تیه‌كانیان‌سه‌ختترو‌برینه‌كانیان‌قوڵتر‌ده‌كاته‌وه‌.

ڕۆژانه‌‌مه‌له‌ف��ی‌‌گه‌نده‌ڵی‌‌زه‌به‌الحله‌ب��واری‌‌نه‌وت،‌قۆرخی‌‌بازاڕو‌بازرگانی‌،‌خانه‌نش��ینی‌‌نایاس��ایی،‌داگیركردنی‌‌موڵكی‌‌گشتی‌‌ئاش��كراده‌كرێن،كه‌چی‌هیچ‌جۆره‌‌لێپێچینه‌وه‌یك‌له‌م‌گه‌نده‌ڵییه‌‌گه‌ورانه‌‌به‌دی‌ناكرێت،په‌رله‌مانی‌‌یه‌ك‌ڕه‌نگ‌و‌دادگاش‌بێ‌ده‌س��ه‌اڵتانه‌‌وه‌ستاون‌و‌وه‌ك‌هاواڵتی‌ئاس��ایی‌قس��ه‌ده‌كه‌ن،‌هه‌ڵوێس��تی‌‌حكومه‌تی‌بنكه‌‌فراوانیش‌ئه‌وه‌یه‌:‌جارێ‌وه‌ختی‌‌نیه‌‌كوردس��تان‌له‌جه‌نگدایه‌!‌به‌ڵێ‌كوردس��تان‌له‌جه‌نگێكی‌‌چاره‌نوسس��ازدایه‌‌به‌اڵم‌گه‌نده‌ڵی‌‌و‌گه‌نده‌ڵكاران،‌كه‌له‌پاڵ‌ئه‌م‌دۆخه‌‌هه‌س��تیاره‌ی‌‌جه‌نگدا‌خۆیان‌حه‌شارداوه‌و‌ڕه‌گیان‌داكوتاوه‌،دوژمنێكن‌به‌قه‌د‌داعش‌و‌هاوش��ێوه‌كانی‌‌مه‌ترس��یدارن‌بۆ‌كوردستان،‌چونكه‌‌وه‌ك‌

ده‌وترێت‌ئه‌گه‌ر‌دار‌كرمی‌‌له‌خۆی‌‌نه‌بێت‌ته‌مه‌نی‌‌هه‌زار‌ساڵه‌!‌ئێس��تا‌كوردس��تان،‌له‌هه‌ر‌كاتێك‌زیاتر،‌پێویس��تی‌‌به‌هه‌ڵمه‌تێكه‌‌كه‌‌هاوشێوه‌ی‌‌جه‌نگی‌‌دژی‌‌داع��ش‌پیرۆزه‌،‌ئه‌ویش‌به‌ره‌نگاربونه‌وه‌ی‌‌گه‌نده‌ڵیه‌.‌باش��یه‌كی‌‌ئه‌م‌جه‌نگه‌‌ئه‌وه‌یه‌‌كه‌‌س��ودمه‌ندی‌‌یه‌كه‌م‌تیایدا‌هاواڵتی‌ئاس��اییه‌و‌زه‌ره‌رمه‌ندیش‌ئه‌و‌كه‌سانه‌ن‌كه‌‌وه‌ك‌ڤایرۆس،‌ته‌نان��ه‌ت‌له‌م‌دۆخه‌‌نائاساییه‌ش��دا،‌به‌ربونه‌ته‌‌گیانی‌‌ئه‌م‌میلله‌ته‌و‌گیرفانی‌‌خۆیان‌له‌س��ه‌ر‌ژیان‌وخوێن��ی‌‌هاواڵتی��ان‌پڕتر‌ده‌كه‌ن،‌ب��ه‌اڵم‌له‌جه‌نگی‌‌دژ‌به‌داعش��دا،‌به‌پێچه‌وانه‌وه‌‌زیاتر‌خه‌ڵكی‌ه��ه‌ژارو‌ن��ه‌دار‌گیانیان‌به‌خت‌ده‌كه‌ن‌كه‌چی‌هه‌ندێك‌له‌به‌رپرس��ه‌كان‌وه‌ك‌ئه‌كته‌ری‌‌

سینه‌ما‌له‌دوری‌‌به‌ره‌كانی‌‌جه‌نگه‌وه‌‌پاڵه‌وانی‌‌شاشه‌كانن‌و‌قاره‌مانی‌‌مۆدێرنی‌‌نه‌ته‌وه‌ن.ئاخۆ‌بۆچی‌لێپرس��ینه‌وه‌‌له‌گه‌نده‌ڵكاران‌ناكرێت‌و‌ئاشكرا‌ناكرێن؟‌بۆچی‌دادگایی‌ناكرێن‌و‌سزانادرێن؟‌ئاخر‌جه‌نگ‌مانای‌‌سڕكردنی‌‌دادپه‌روه‌ری‌نییه‌‌له‌دژی‌‌ئه‌وانه‌ی‌‌هه‌ست‌به‌لێپرسراوێتی‌‌ناكه‌ن.‌زۆر‌ڕونه‌‌كه‌‌ئه‌م‌بێهه‌ڵوێس��تیه‌‌به‌رامبه‌ر‌به‌گه‌نده‌ڵی‌‌و‌گه‌نده‌ڵكاران‌نه‌ك‌هه‌ر‌فاكته‌ری‌‌س��ه‌ركه‌وتن‌نیه‌‌له‌م‌دۆخه‌دا،‌به‌ڵكو‌ده‌بێته‌هۆی‌‌الوازكردنی‌‌ئاش��تی‌‌كۆمه‌اڵیه‌تی‌‌وش��یرازه‌ی‌‌كۆمه‌ڵگه‌و‌دروستبونی‌‌بێمتمانه‌یی‌‌تاكه‌كان‌به‌رامبه‌ر‌به‌ده‌سه‌اڵت.‌بۆیه‌‌پێویسته‌‌ڕێگه‌‌نه‌درێت‌به‌كه‌مینه‌یه‌كی‌‌هه‌لپه‌رس��ت‌جه‌نگی‌‌دژی‌‌داعش‌و‌هه‌ستیاری‌‌دۆخه‌كه‌‌بكه‌نه‌‌داڵده‌یه‌كی‌‌ئارام‌بۆ‌پاراس��تنی‌‌به‌رژه‌وه‌ندیه‌‌ناڕه‌واكانیان،‌به‌ڵكو‌پێویسته‌‌ڕوبه‌ڕوی‌‌دادگا‌بكرێنه‌وه‌و‌له‌ڕیشه‌وه‌‌ده‌ربهێندرێن،‌بۆئه‌وه‌ی‌‌دادپه‌روه‌ری‌و‌ئاش��تی‌‌كۆمه‌اڵیه‌تی‌بچه‌س��پێندرێت‌و‌بكرێن‌به‌فاكته‌ری‌‌

به‌هێزبونی‌‌ناوخۆی‌كوردستان‌به‌رامبه‌ر‌به‌دوژمنه‌كانی‌.

تایبه‌ت (463(‌سێشه‌ممه‌‌182015/1/27

عومه ر ئێلخانیزاده سكرتێری كۆمه ڵه ی زه حمه تكێشانی كوردستان:

سێ‌كۆمه‌ڵه‌‌‌خه‌ریكی‌‌یه‌كگرتنه‌وه‌ین‌‌‌‌‌ئا:‌بابان‌ئازاد،‌ئاكار‌كازم

له‌ماوه‌ی‌‌رابردودا‌چه‌ند‌الیه‌نێكی‌‌سیاسی‌كۆمه‌ڵه‌‌بۆ‌نزیكبونه‌وه‌و‌یه‌كگرتن‌چه‌ندین‌دانیشتنیان‌

هه‌بوه‌،‌له‌دواین‌كۆبونه‌وه‌كانی‌‌سێ‌الیه‌نی‌‌سیاسی‌به‌ناوی‌‌كۆمه‌ڵه‌‌كه‌‌

ئه‌وانیش‌)كۆمه‌ڵه‌ی‌‌زه‌حمه‌تكێشانی‌‌كوردستان،‌ره‌وتی‌سۆسیالیستی‌‌كۆمه‌ڵه‌،‌فراكسیۆنی‌‌ریفۆڕمی‌‌

یه‌كگرتوی‌‌كۆمه‌ڵه‌(‌پێكهاتون‌كه‌‌چه‌ند‌كۆمسیۆنێك‌پێكبهێنن،‌تاوه‌كو‌بتوانن‌میكانیزمێك‌بدۆزنه‌وه‌‌له‌ژێر‌ناوی‌‌هێزێكی‌‌جیاوازتر‌له‌وانه‌ی‌‌

پێشوتر،‌بتوانن‌به‌فۆرمێكی‌‌تازه‌‌ئه‌م‌هێزه‌‌په‌رشوباڵوانه‌‌كۆبكه‌نه‌وه‌،‌له‌ژێر‌

ناوی‌‌كۆمه‌ڵه‌دا‌رێكخراوێكی‌‌تازه‌‌پێكبهێنن.

ئاوێن��ه‌:‌ئه‌م‌پرۆس��ه‌یه‌‌له‌‌كه‌یه‌وه‌‌ده‌ستی‌‌پێ‌كردوه‌،‌ئێوه‌‌له‌و‌كۆبونه‌وه‌و‌باسانه‌دا‌گه‌یش��تونه‌ته‌‌چی‌‌و‌تاكوێ‌گه‌یش��تون،‌یان‌تاچه‌ن��د‌توانیوتانه‌‌هه‌نگاوی‌‌جددی‌‌بنێن‌و‌گه‌ش��بین‌بن‌به‌وه‌ی‌‌كه‌‌به‌ئه‌نجام‌ده‌گات،‌یان‌وه‌ك‌دانیشتنه‌كانی‌‌پێشوی‌‌ئێوه‌و‌كۆمه‌ڵه‌ی‌‌

شۆڕشگێران‌شكست‌دێنێت؟عوم��ه‌ر‌ئیلخانی��زاده‌:‌كۆمه‌ڵ��ه‌ی‌‌زه‌حمه‌تكێشان‌له‌‌مێژه‌‌بۆ‌مه‌سه‌له‌ی‌‌یه‌كگرتویی‌‌له‌ناو‌كۆمه‌ڵه‌دا‌كاریكردوه‌و‌هه‌وڵیداوه‌،‌بۆ‌ئه‌و‌كاره‌ش‌بڕیارنامه‌ی‌‌هه‌ی��ه‌،‌ئێمه‌‌ئه‌وه‌‌به‌گرن��گ‌ده‌زانین‌كه‌‌خۆم��ان‌به‌ته‌نها‌الیه‌ن��ی‌‌كۆمه‌ڵه‌‌نه‌زانی��وه‌،‌هه‌روه‌ها‌پارچه‌پارچه‌بونی‌‌كۆمه‌ڵه‌‌به‌الی‌ئێم��ه‌وه‌‌ده‌ردێكی‌‌زۆر‌گه‌وره‌‌بوه‌.‌بۆیه‌‌هه‌میشه‌‌له‌گه‌ڵ‌ره‌وتی‌‌سۆسیالیس��تی‌‌كه‌‌پێكه‌وه‌‌بوین‌ئه‌و‌كاته‌یش‌قسه‌مان‌كردوه‌،‌پێش‌ئه‌وه‌ی‌‌چه‌ند‌براده‌رێك‌بچنه‌‌ده‌ره‌وه‌‌هه‌ر‌ئه‌و‌باس��ه‌مان‌هێناوه‌ته‌‌ئاراوه‌،‌هه‌روه‌ك‌چۆن‌له‌گه‌ڵ‌كۆمه‌ڵه‌ی‌‌شۆرش��گێران‌ئه‌و‌باس��ه‌مان‌هێنابوه‌‌ئاراوه‌،‌به‌اڵم‌دواجار‌به‌داخه‌وه‌‌‌هاوڕێیانی‌‌كۆمه‌ڵه‌ی‌‌شۆڕشگێر‌پرۆس��ه‌كه‌یان‌‌به‌بنبه‌ست‌گه‌یاندو‌ده‌رگای‌دیالۆگیان‌داخس��ت.‌بۆیه‌‌ئێمه‌‌له‌گه‌ڵ‌ئه‌و‌ئۆپۆزس��یۆنه‌ی‌‌كۆمه‌ڵه‌ی‌‌شۆڕش��گێر‌كه‌‌ئه‌ساس��ه‌ن‌موخالیف��ی‌مامه‌ڵه‌كان��ی‌‌ئه‌وان‌بون،‌دوای‌ئه‌وه‌ی‌‌كه‌‌به‌شێكیان‌له‌و‌حزبه‌‌دێن��ه‌‌ده‌ره‌وه‌،‌ی��ان‌ته‌س��فیه‌كران،‌ئێم��ه‌‌په‌یوه‌ن��دی‌و‌دیالۆگمان‌له‌گه‌ڵ‌ئه‌واندا‌هه‌بوه‌،‌هه‌روه‌ها‌له‌گه‌ڵ‌ره‌وتی‌‌سۆسیالیستیش‌دیالۆگمان‌هه‌بوه‌،‌تا‌له‌ماوه‌ی‌‌راب��ردودا،‌نزیكی‌‌‌دو‌مانگ‌له‌مه‌وپێش‌‌س��اعیدی‌‌وه‌ته‌ندۆس��ت‌بانگێش��ت‌و‌میوان��داری‌كرد‌له‌‌چه‌ند‌كادرێكی‌‌كۆمه‌ڵه‌‌كه‌‌ئ��ه‌و‌الیه‌نانه‌ی‌‌تێدا‌بو‌ئاماژه‌ت‌پێك��رد‌له‌وێ‌بون،‌هه‌روه‌ه��ا‌ئه‌و‌كه‌سانه‌ش��ی‌تێدا‌بون‌كه‌‌س��ه‌ر‌به‌هیچ‌الیه‌نێكی‌‌سیاس��ی‌نیی��ن.‌ئێمه‌‌دانیش��تنێكمان‌كرد‌كه‌‌به‌تێروته‌س��ه‌لی‌‌قس��ه‌مان‌ك��رد‌بۆ‌هه‌مو‌ئه‌و‌كه‌س��انه‌ی‌‌له‌و‌دانیشتنه‌دا‌به‌شداربون،‌تاڕاده‌یه‌ك‌چاوه‌ڕواننه‌كراو‌بو‌راده‌ی‌‌نزیك��ی‌،‌له‌فكری‌‌هه‌ركه‌س‌دیار‌بو‌نه‌زه‌رێكی‌‌هه‌یه‌و‌پێداچونه‌وه‌ی‌‌كردوه‌،‌ب��ه‌اڵم‌ته‌ماش��امان‌كرد‌زۆر‌له‌یه‌كت��ری‌‌نزیكین،‌ب��ه‌اڵم‌به‌داخه‌وه‌‌ل��ه‌وێ‌نه‌یگه‌ش��تینه‌‌ئ��ه‌وه‌ی‌‌ك��ه‌‌میكانیزمێ��ك‌دابنێین،‌ب��ۆ‌ئیدامه‌ی‌‌دانیشتنه‌كان‌یان‌چۆنیه‌تی‌‌كاركردن،‌به‌اڵم‌هه‌مو‌له‌س��ه‌ر‌ئه‌وه‌‌كۆك‌بوین‌كۆمه‌ڵه‌یه‌ك��ی‌‌چه‌پی‌سۆسیالیس��تی‌‌كوردس��تانی‌‌كه‌‌خۆی‌‌به‌به‌ش��ێك‌له‌‌نه‌ته‌وه‌یی‌‌كوردس��تانی‌‌ بزوتن��ه‌وه‌ی‌‌بزانێت،‌بۆ‌سه‌رخس��تنی‌‌‌بزوتنه‌وه‌ی‌‌هه‌وڵبدات.‌ كوردس��تان‌ رزگاریخوازی‌‌هه‌رچه‌نده‌‌دانیشتنه‌كه‌مان‌میكانیزمی‌كاركردنی‌‌لێ‌به‌ره��ه‌م‌نه‌هات،‌به‌اڵم‌بڕی��اردرا‌به‌رده‌وامی‌به‌دانیش��تنه‌كه‌‌بده‌ین،‌دواجاریش‌قس��ه‌و‌باسكرا‌كه‌‌دانیش��تنه‌كه‌‌به‌رفراوانت��ر‌بێت،‌یان‌به‌ه��ه‌ر‌جۆرێكی‌‌ت��ر‌به‌رده‌وامی‌‌پێ‌

ده‌ده‌ین‌.هه‌ر‌س��ێ‌الیه‌نی‌‌كۆمه‌ڵه‌‌پێش‌ئه‌م‌دانیش��تنه‌ی‌‌ئێس��تا‌هه‌ر‌دانیشتمان‌پێكه‌وه‌‌هه‌ب��وه‌،‌هه‌م‌ئێمه‌و‌هه‌م‌ئه‌و‌سۆسیالیس��تی‌‌ ره‌وتی‌‌ هاوڕێیان��ه‌ی‌‌كاریان‌ده‌ستپێكرده‌وه‌‌دوای‌‌كێشه‌كانی‌‌ناوخۆیان‌هه‌م‌ئه‌م‌كۆمه‌ڵه‌یه‌ی‌‌كه‌‌چ‌ته‌سفییه‌‌كرابون،‌چ‌ئه‌وانه‌ی‌‌كه‌‌هاتبونه‌‌ده‌ره‌وه‌‌له‌كۆمه‌ڵ��ه‌ی‌‌شۆرش��گێران،‌ل��ه‌و‌حزب��ه‌دان،‌چونكه‌‌ چ‌ئه‌وانه‌ی‌‌

هه‌مو‌ئه‌وانه‌‌به‌ش��ێك‌له‌‌چاالكوانانی‌‌كۆمه‌ڵه‌ی‌‌شۆڕشگێربون،‌كه‌‌به‌شێكی‌‌گرن��گ‌و‌به‌رچاوبون‌ك��ه‌‌له‌كۆنگره‌ی‌‌بڕیار‌ هه‌وڵیاندا‌ هه‌مو‌ چوارده‌ش��یان‌به‌یه‌كگرتنه‌وه‌ی‌‌ س��ه‌باره‌ت‌ بدرێ��ت‌راسپێرن‌ ناوه‌ندی‌‌ كۆمیته‌ی‌‌ كۆمه‌ڵه‌و‌كه‌‌بۆ‌ئه‌وه‌‌كارب��كات،‌كاتێك‌ئه‌وانه‌‌نه‌هات��ه‌‌به‌ره��ه‌م‌ئ��ه‌وا‌خۆی��ان‌له‌‌نامه‌یه‌كدا‌به‌ره‌س��می‌‌نوس��یویانه‌‌كه‌‌ئێمه‌‌هه‌وڵده‌ده‌ین‌ب��ۆ‌یه‌كگرتنه‌وه‌ی‌‌كۆمه‌ڵه‌.‌بۆیه‌‌ئه‌و‌سێ‌الیه‌نه‌‌بڕیارماندا‌له‌‌6 _12 _ ‌‌2014دابنیش��ین‌له‌و‌قسه‌و‌باس��انه‌ی‌‌كه‌‌كرا‌سه‌رنجماندا،‌هه‌ر‌سێ‌المان‌له‌باری‌‌سیاسی‌و‌جۆری‌‌حزبایه‌ت��ی‌‌و‌ره‌خن��ه‌،‌قس��ه‌مان‌زۆر‌نزیكین،‌ئه‌وه‌‌جگه‌له‌وه‌ی‌‌كه‌‌زۆرینه‌ی‌‌خه‌ڵكی��ش‌موافقی‌ئه‌وه‌ی��ه‌.‌كۆمه‌ڵه‌‌ره‌وتێك��ه‌‌كه‌‌ده‌بێت‌ئێس��تا‌كارێكی‌‌تایبه‌ت��ی‌‌ب��ۆ‌بكرێت‌ت��ا‌به‌هێزێكی‌‌دیكه‌وه‌‌بێته‌وه‌‌مه‌یدان‌و‌كۆمه‌ڵه‌یه‌كی‌‌گ��ه‌وره‌‌پێكبێت.‌ده‌توانم‌بڵێم‌زۆرێك‌له‌چاالكوان��ان‌و‌كادره‌كانی‌‌كۆمه‌ڵه‌‌چ‌ئه‌وانه‌ی‌‌له‌ره‌وتی‌‌سۆسیالیس��تین،‌چ‌ئه‌وانه‌ی‌‌پێش��وتر‌له‌گ��ه‌ڵ‌كۆمه‌ڵه‌ی‌‌شۆڕش��گێر‌ب��ون،‌چ‌ئه‌وان��ه‌ی‌‌كه‌‌له‌گه‌ڵ‌حزبی‌كۆمۆنیس��ت‌بون‌و‌له‌وێ‌زۆری‌‌ زۆرب��ه‌ی‌‌ ده‌ره‌وه‌،‌ هاتونه‌ت��ه‌‌ئه‌وانه‌،‌هه‌مو‌پاڵپشتی‌‌ئه‌و‌دانیشتن‌و‌كۆبونه‌وانه‌‌ده‌كه‌ن،‌پێشیان‌باشه‌‌كه‌‌ده‌سته‌جه‌معی‌كارێك‌بكرێت‌ئه‌وانیش‌بێنه‌‌مه‌یدان.‌بۆیه‌‌هه‌ریه‌ك‌له‌و‌الیه‌نانه‌‌بریتی‌بون‌له‌‌)ره‌وتی‌‌سۆسیالیستی‌‌زه‌حمه‌تكێش��انی‌‌ كۆمه‌ڵه‌ی‌‌ كۆمه‌ڵه‌،‌كوردس��تان،‌فراكس��یۆنی‌‌ریفۆرم‌بۆ‌یه‌كگرتن��ه‌وه‌و‌یه‌كڕیزی‌‌كۆمه‌ڵه‌(،‌له‌و‌

دانیشتنه‌دا‌به‌و‌ته‌وافقه‌‌گه‌یشتین:یه‌ك��ه‌م:‌ئێمه‌‌دژی‌‌هی��چ‌الیه‌نێكی‌‌دیك��ه‌ی‌‌كۆمه‌ڵ��ه‌‌نی��ن.‌نامانه‌وێت‌كۆمه‌ڵه‌یه‌ك‌بۆ‌كۆمه‌ڵه‌كانی‌‌دیكه‌‌زیاد‌كۆمه‌ڵه‌و‌ ده‌مانه‌وێت‌ به‌ڵك��و‌ بكه‌ین،‌ماڵ��ی‌كۆمه‌ڵ��ه‌‌گ��ه‌وره‌‌بكه‌ینه‌وه‌و‌كۆمه‌ڵه‌یه‌كی‌‌گه‌وره‌‌دروس��ت‌بكرێت،‌بۆ‌ئه‌و‌مه‌به‌س��ته‌‌پێویستمان‌به‌وه‌یه‌‌كه‌‌له‌بنه‌ره‌تی‌‌سیاس��ییدا‌وه‌ك‌یه‌ك‌بیر‌بكه‌ین��ه‌وه‌و‌نزیكایه‌تی��ی‌له‌بیرو‌بۆی��ه‌‌ بێت��ه‌دی.‌ بۆچونه‌كانمان��دا‌پالتفۆرم‌ ك��ه‌‌ دانێین‌ كۆمس��یۆنێك‌به‌رنامه‌و‌مه‌س��ه‌له‌ی‌‌نه‌ت��ه‌وه‌و‌كارو‌پیشه‌و‌ئه‌ركه‌كانی‌‌چه‌پ‌له‌كوردستان‌

فۆرمه‌له‌‌بكات.‌دوه‌م:‌كۆمس��یۆنێكیش‌دابنێی��ن‌له‌سه‌ر‌جۆری‌حزبایه‌تی‌‌كه‌‌هه‌موشمان‌ته‌وافقمان‌بو،‌كه‌‌ئه‌و‌جۆره‌‌حزبایه‌تی‌كردنه‌ی‌‌كه‌‌له‌بیستوپێنج‌ساڵی‌‌رابردو‌هه‌ب��وه‌‌ئه‌م��ه‌‌گرفتی‌‌خ��ۆی‌‌هه‌یه‌و‌ده‌كرێت‌كارێ��ك‌بكه‌ین،‌حزبێك‌بێت‌

كه‌‌ده‌زگاو‌دامه‌زراوه‌ی‌‌هه‌بێت.‌كۆمس��یۆنتان‌ چه‌ن��د‌ ‌ ئاوێن��ه‌:پێكهێناوه‌و‌كاری‌‌ئه‌و‌كۆمسیۆنانه‌‌چی‌ده‌بێت،‌كێ‌نوێنه‌رایه‌تییان‌ده‌كات‌؟ئێلخانیزاده‌:‌دو‌كۆمسیۆنه‌،‌ عومه‌ر‌

به‌رنام��ه‌و‌ كۆمس��یۆنی‌‌ ئه‌وانی��ش‌له‌هه‌رس��ێ‌الیه‌ن‌ ك��ه‌‌ پالتفۆرم��ه‌،‌بڕیاردرا‌ هه‌رل��ه‌وێ‌ به‌اڵم‌ پێكهاتون،‌ك��ه‌‌تایبه‌تمه‌ن��د‌ب��ه‌و‌س��ێ‌الیه‌نه‌‌نه‌بێ��ت،‌به‌ڵكو‌خه‌ڵكی‌‌دیكه‌ش‌هه‌یه‌‌له‌ده‌ره‌وه‌ی‌‌كۆمه‌ڵه‌و‌كورس��ی‌به‌تاڵ‌هه‌یه‌،‌بۆئه‌وه‌ی‌‌بیه‌وێت‌به‌ش��داریمان‌

له‌گه‌ڵدا‌بكات.په‌ی��ڕه‌وی‌ ب��ۆ‌ كۆمس��یۆنێكیش‌ناوخۆو‌جۆری‌‌حزبایه‌تییه‌.‌ئه‌و‌جگه‌‌له‌نێوانی‌‌ئه‌و‌سێ‌الیه‌نه‌ش‌هه‌یئه‌تێكی‌‌هه‌ماهه‌نگیم��ان‌دروس��تكردوه‌‌ك��ه‌‌پێش��ه‌وه‌،‌ بیبه‌ینه‌‌ پێك��ه‌وه‌‌ بتوانن‌هه‌روه‌ه��ا‌ئێمه‌‌پێش��نیارمان‌كردوه‌‌كه‌‌ بكه‌ین‌ كارێك‌ له‌كۆمیس��ۆنه‌كاندا‌خه‌ڵكی‌‌زۆرتر‌تێیدا‌به‌شدار‌بێت،‌به‌و‌مانایه‌ی‌‌سه‌د‌كۆمسیۆن‌دابنێین‌و‌چه‌ند‌كۆمیسۆنی‌تریشمان‌هه‌بێت.‌له‌الوان،‌ژنان‌و‌رێكخستنی‌‌نهێنی‌و‌مه‌ده‌نی‌‌كه‌‌بتوان��ن‌ده‌وری‌تێدا‌ببینین،‌هه‌روه‌ها‌بڕیارمانداوه‌‌كه‌‌چه‌ند‌سیمینارێك‌بگرین‌ئه‌ساسیه‌كان‌و‌جۆری‌ له‌سه‌ر‌مه‌سه‌له‌‌حزبایه‌تی‌،‌له‌سه‌ر‌سیاسه‌ته‌كانی‌‌چه‌پی‌له‌كوردس��تان.‌ئێمه‌‌ سۆسیالیس��تی‌‌به‌گشتی‌‌كوردستانیانه‌‌بیرده‌كه‌ینه‌وه‌،‌له‌س��ه‌ر‌ تایبه‌تیتر‌ كاركردنمان‌ به‌اڵم‌هه‌مو‌ ك��ه‌‌ كوردس��تانه‌،‌ رۆژهه‌اڵتی‌‌الیه‌كیش‌له‌س��ه‌ر‌ئه‌وه‌‌ره‌زامه‌ند‌بون.‌به‌و‌هیوایه‌ین‌له‌س��ه‌قفێكی‌‌زه‌مه‌نیدا‌بگات‌به‌ئه‌نجام،‌ئه‌گه‌ر‌ته‌نانه‌ت‌ئێمه‌‌نه‌مانتوان��ی‌‌له‌حزبێكدا‌ببین‌كه‌‌ئه‌وه‌‌مه‌بده‌ئ��ی‌ئێمه‌ی��ه‌،‌ده‌مانه‌وێت‌وه‌ك‌

چه‌پێكی‌‌كوردستانی‌‌كاربكه‌ین‌.ئاوێن��ه‌:‌ب��ۆ‌كۆبون��ه‌وه‌ی‌‌یه‌كه‌م‌چ��وار‌الیه‌ن‌دانیش��تنتان‌بو،‌كه‌چی‌له‌كۆبون��ه‌وه‌ی‌‌دوه‌م‌ئ��ه‌و‌باڵه‌ی‌‌كه‌‌یان‌ نه‌ماوه‌،‌ له‌ره‌وتی‌‌سۆسیالیس��ت‌بڵێم‌هاورێیانی‌‌)ساعدی‌‌وه‌ته‌ندۆست(‌ناكه‌ن،‌ دوه‌م‌ كۆبونه‌وه‌ی‌‌ به‌ش��داری‌‌ئه‌م��ه‌‌بۆ‌خ��ۆی‌‌مانای‌ئ��ه‌وه‌‌نییه‌‌

له‌ئێستاوه‌‌گرفتتان‌هه‌یه‌؟عومه‌ر‌ئیلخانیزاده‌:‌ئه‌وه‌‌وه‌ك‌الیه‌ن‌نییه‌،‌كۆبون��ه‌وه‌ی‌‌دوه‌م‌له‌نێوان‌ئه‌و‌الیه‌نان��ه‌دا‌بو‌كه‌‌ناوی��ان‌هه‌یه‌.‌ئاوا‌خۆیان‌ناساندوه‌،چونكه‌‌له‌كۆبونه‌وه‌ی‌‌یه‌كه‌مدا‌ساعیدی‌‌وه‌ته‌ندۆست‌و‌ئه‌وان‌ته‌نی��ا‌وه‌ك‌كه‌س،‌كه‌س��انیان‌بانگ‌كردبو،‌كه‌سیش‌وه‌ك‌الیه‌ن‌نه‌بو.‌دیاره‌‌ئێمه‌‌وه‌ك‌كۆمه‌ڵه‌ی‌‌زه‌حمه‌تكێش��ان‌

واته‌‌من‌و‌ره‌زای‌كه‌عبی‌چوین.ئاوێنه‌:‌واته‌‌ئێس��تا‌باڵی‌ساعیدی‌وه‌ته‌ندۆس��ت‌ل��ه‌‌ژێ��ر‌ن��اوی‌‌هیچ‌

حه‌ره‌كه‌تێكدا‌كار‌ناكات؟عومه‌ر‌ئێلخانیزاده‌:‌نه‌خێر‌.

ئاوێن��ه‌:‌تۆ‌باس��ت‌ل��ه‌وه‌‌كرد‌كه‌‌خه‌تی‌‌ پێكهێناوه‌،‌ كۆمس��یۆنتان‌ دو‌سیاسیتان‌رون‌بۆته‌وه‌،‌كه‌‌ئه‌و‌خه‌ته‌‌له‌سه‌ر‌رێبازی‌‌سۆسیالیزم،‌نه‌ته‌وه‌یی‌،‌دیموكراسیی‌و‌حزبییه‌،‌باسی‌ئه‌وه‌شت‌كرد‌كه‌‌هیچ‌میكانیزمێكتان‌دانه‌ناوه‌،‌له‌كاتێكدا‌میكانیزمی‌‌حزبیتان‌دانه‌ناوه‌‌

بۆ‌ئه‌وه‌ی‌‌چی‌بكه‌ن‌له‌داهاتودا‌چۆن‌ئه‌كرێت‌په‌یره‌وو‌پڕۆگرام‌دابنێن؟

ئه‌وه‌‌ الموایه‌‌ ئێلخانی��زاده‌:‌ عومه‌ر‌میكانیزمه‌،‌خودی‌‌بونی‌‌كۆمسیۆنێك‌به‌گش��تی‌‌ ئێم��ه‌‌ میكانیزم��ه‌،‌له‌وانه‌‌ باس��مان‌ له‌پێرس��پێكتیڤێكدا‌ك��ردوه‌،‌ده‌بێ��ت‌بچین‌ئه‌و‌باس��انه‌‌بكه‌ین��ه‌وه‌،‌ ورد‌ له‌كۆمس��یۆنه‌كان‌ئه‌وه‌ی‌‌ له‌س��ه‌ر‌ كاركردن‌ میكانیزمی‌نه‌زه‌ری‌‌سیاس��یمان‌چۆنه‌،‌له‌س��ه‌ر‌ئه‌وه‌ی‌‌پالتفۆرمی‌‌چه‌پی‌كوردی‌‌چۆن‌ده‌بێ��ت‌له‌داهاتودا،‌له‌س��ه‌ر‌ئه‌وه‌ی‌‌نه‌ته‌وه‌یی‌‌ به‌مه‌سه‌له‌ی‌‌ به‌رامبه‌ر‌ ئێمه‌‌چ��ی‌‌ده‌كه‌ی��ن،‌چۆن‌ده‌ڵێی��ن‌ئێمه‌‌چه‌پێك��ی‌‌نه‌ته‌وه‌ی��ی‌و‌رزگاریخوازین‌له‌كوردس��تاندا،‌بێگوم��ان‌ئه‌وه‌‌ئه‌م‌قسه‌و‌باسانه‌یه‌‌كه‌‌ده‌بێت‌شیبكرێته‌وه‌.‌بۆی��ه‌‌كۆمس��یۆنمان‌بۆ‌دان��اوه‌،‌بۆ‌ئه‌و‌كۆمس��یۆنانه‌ش‌كاری��ان‌ئه‌وه‌یه‌‌سیمینارو‌‌كۆنفرانس‌بكه‌ن،‌نه‌ك‌ئه‌و‌س��ێ‌الیه‌نه‌‌به‌ته‌نی��ا،‌به‌ڵكو‌خه‌ڵكی‌‌دیكه‌ش‌بانگ‌بكرێت‌و‌قس��ه‌‌بكرێت،‌تا‌ورده‌ورده‌‌ئه‌وانه‌‌ده‌بێته‌‌فه‌رهه‌نگ.‌بۆیه‌‌ئێم��ه‌‌له‌بابه‌تێكدا‌ك��ه‌‌پێكه‌وه‌‌قسه‌ده‌كه‌ین‌ئه‌و‌كولیاته‌‌ورده‌ورده‌‌پێ‌له‌كۆمسیۆنه‌كاندا،‌ ده‌نێته‌جوزئیاته‌وه‌‌بۆ‌نمونه‌‌له‌س��ه‌ر‌ج��ۆری‌‌حزبایه‌تی‌‌ده‌چین��ه‌‌ناو‌جوزئیات��ه‌وه‌.‌بۆیه‌‌من‌دانانی‌‌كۆمس��یۆنه‌كان‌ب��ه‌‌میكانیزم‌

ده‌زانم‌.ئاوێن��ه‌:‌بیرت��ان‌ل��ه‌وه‌‌كردۆته‌وه‌‌پاش‌ئه‌و‌میكانیزمانه‌،‌كه‌‌كۆمسیۆن‌بێگومان‌ ده‌كات،‌ جێبه‌جێ‌ كاره‌كانی‌‌ده‌بێ��ت‌ناوێكی‌‌ت��ازه‌ی‌‌هه‌بێت.‌ئه‌و‌حه‌ره‌ك��ه‌‌تازه‌ی��ه‌،‌یان‌ئ��ه‌و‌حزبه‌‌تازه‌یه‌‌ن��اوی‌‌چی‌ده‌بێت،‌یاخود‌ئایا‌رێككه‌وتون‌له‌سه‌ر‌ئه‌وه‌ی‌‌كه‌‌هه‌موتان‌

ره‌زامه‌ند‌بن‌ناوێكی‌‌هه‌بێت؟‌‌هه‌موم��ان‌ ئێلخانی��زاده‌:‌ عوم��ه‌ر‌رێككه‌وتوی��ن‌و‌بڕیار‌له‌س��ه‌ر‌ئه‌وه‌یه‌‌ناوی‌‌كۆمه‌ڵ��ه‌و‌له‌ژێر‌ناوی‌‌كۆمه‌ڵه‌دا‌بێت،‌به‌اڵم‌ئ��ه‌وه‌ی‌‌ناوی‌‌چی‌ده‌بێت‌دی��اره‌‌ئێمه‌‌قس��ه‌‌ده‌كه‌ی��ن،‌به‌اڵم‌ب��ۆ‌ن��او‌ج��ارێ‌بكه‌ینه‌‌مه‌س��ه‌له‌،‌چونكه‌‌ئێمه‌‌له‌سیاس��یه‌ت‌و‌له‌جۆری‌‌حزبایه‌تی‌‌و‌له‌نه‌خش��ه‌ڕێگه‌دا‌رێكه‌وتن‌ی��ان‌ته‌وافقمان‌بێت،‌ئیدی‌‌ناو‌هێنده‌‌كێش��ه‌یه‌ك‌نییه‌،‌یان‌ن��اوی‌‌ده‌نێین‌ره‌وت��ی‌‌سۆسیالیس��تی‌،‌ی��ان‌ناوی‌‌ده‌نێین‌كۆمه‌ڵه‌ی‌‌زه‌حمه‌تكێشان،‌یان‌

كۆمه‌ڵه‌ی‌‌سۆسیالیستی‌.ئاوێنه‌:‌س��ه‌یره‌‌له‌به‌رامبه‌ر‌ئه‌وه‌ی‌‌ك��ه‌‌به‌رده‌وام‌خه‌ریكی‌‌ئینش��یعاب‌و‌ئینشیقاقن،‌خه‌ریكی‌‌یه‌كگرتنه‌وه‌شن،‌به‌اڵم‌پرس��یار‌ئه‌وه‌یه‌‌ئه‌وه‌نده‌ی‌‌كه‌‌له‌ئینشیقاق‌و‌ئینشیعابه‌كاندا‌خێراترن‌هێنده‌‌له‌یه‌كگرتنه‌وه‌كاندا‌س��ه‌ركه‌وتو‌

نه‌بون،‌فاكته‌ری‌‌ئه‌وه‌‌چییه‌؟عوم��ه‌ر‌ئێلخانی��زاده‌:‌به‌بڕوای‌من‌س��ه‌رده‌می‌‌ئینش��یقاق‌و‌ئینش��یعاب‌كۆتایی‌پێهاتوه‌،‌ئێمه‌‌ماوه‌یه‌كی‌‌زۆره‌‌

خه‌ریكی‌‌یه‌كگرتنه‌وه‌ین.

ئێمه‌‌نه‌مانتوانی‌‌له‌حزبێكدا‌ببین‌

كه‌‌ئه‌وه‌‌مه‌بده‌ئی‌ئێمه‌یه‌،‌ده‌مانه‌وێت‌

وه‌ك‌چه‌پێكی‌‌كوردستانی‌‌كاربكه‌ین

هه‌مو‌له‌سه‌ر‌ئه‌وه‌‌كۆك‌بوین‌

كۆمه‌ڵه‌یه‌كی‌‌چه‌پی‌سۆسیالیستی‌‌كوردستانی‌‌كه‌‌خۆی‌‌به‌به‌شێك‌

له‌بزوتنه‌وه‌ی‌‌نه‌ته‌وه‌یی‌‌كوردستانی‌‌بزانێت،‌بۆ‌سه‌رخستنی‌‌‌

بزوتنه‌وه‌ی‌‌رزگاریخوازی‌‌

كوردستان‌هه‌وڵبداتعومه‌ر‌ئیلخانیزاده

پ��ه‌روه‌رده‌ی‌‌ وه‌زاره‌ت��ی‌‌ ئ��ه‌وه‌ی‌‌ دوای‌‌حكومه‌ت��ی‌‌هه‌رێم��ی‌‌كوردس��تان‌له‌مانگی‌‌9 ی‌‌‌2014له‌س��ایته‌كه‌ی‌‌خۆیان��دا‌بانگ��ه‌وازی‌‌ئه‌وه‌ی��ان‌باڵوك��رده‌وه‌و‌رایانگه‌یان��دو‌وتیان‌تاقیكردن��ه‌وه‌كان‌ سیس��تمی‌‌ به‌ته‌مای��ن‌به‌گش��تی‌‌و‌دوانزه‌یه‌می‌‌ئاماده‌ی��ی‌‌به‌تایبه‌تی‌‌له‌س��ه‌دا‌س��ه‌د‌بكه‌ین‌ب��ه‌‌هه‌ڵب��ژاردن،‌من‌یه‌كه‌م‌ك��ه‌س‌بوم‌ل��ه‌‌9/15/ ‌2014وتارێكم‌هه‌ڵبژاردن‌ له‌سه‌رباش��ی‌‌و‌خراپی‌‌سیس��تمی‌‌نوس��ی‌‌و‌له‌رۆژنامه‌ی‌‌ئاوێن��ه‌دا‌باڵومكرده‌وه‌،‌هه‌ر‌دوای‌‌باڵوكردنه‌وه‌ش��ی‌‌وه‌زیری‌‌په‌روه‌رده‌‌چوه‌‌په‌رله‌مان‌و‌له‌س��ه‌ر‌سیستمی‌‌هه‌ڵبژاردن‌ره‌خن��ه‌ی‌‌لێگی��راو‌ئه‌ویش‌به‌رگ��ری‌‌له‌خۆی‌‌ده‌كردو‌خاڵه‌باش��ه‌كانی‌‌نوسینه‌كه‌ی‌‌منی‌‌بۆ‌وه‌اڵمدان��ه‌وه‌‌به‌كارده‌هێنا‌دژی‌‌په‌رله‌مانتاران،‌به‌ب��ێ‌‌ئه‌وه‌ی‌‌ن��اوی‌‌من‌بهێنێ��ت‌و‌بڵێ‌‌ئه‌مه‌‌ره‌ئی‌‌خه‌ڵكه‌،‌دواتری��ش‌له‌به‌رنامه‌یه‌كی‌‌كه‌ی‌‌ئێن‌ئێن‌دا‌ل��ه‌‌‌2014/12/2كه‌‌بۆ‌میوانداری‌‌به‌ڕێ��زان:‌‌د.كه‌ریم‌ش��ه‌ریف‌قه‌ره‌چه‌تانی‌‌و‌مامۆستا‌ئاری‌‌به‌ڕێوه‌به‌ری‌‌ئاماده‌یی‌‌ئه‌ڵاڵیی‌‌و‌یه‌كێتی‌‌ س��ه‌رۆكی‌‌ عبدالواحیدمحه‌مه‌د‌حاجی‌‌مامۆس��تایانی‌‌كوردس��تان‌س��ازكرا‌له‌س��ه‌ر‌سیس��تمی‌‌هه‌ڵبژاردن،‌هه‌رس��ێكیان‌زۆر‌بێ‌‌ئاگابون‌ل��ه‌وه‌ی‌‌كه‌‌یه‌كێك‌هه‌ب��وه‌‌ته‌نانه‌ت‌پێ��ش‌ئ��ه‌وه‌ی‌‌پێش��نیاره‌كه‌‌ببێ��ت‌به‌بڕیار‌له‌راقیترین‌رۆژنامه‌دا‌بابه‌تی‌‌له‌س��ه‌ر‌نوسیوه‌،‌ئه‌و‌به‌ڕێزانه‌و‌خوێنه‌رانیش‌ده‌توانن‌بگه‌ڕێنه‌وه‌‌ب��ۆ‌ئه‌رش��یفی‌‌رۆژنامه‌كه‌.ئه‌و‌پێش��ه‌كییه‌م‌بۆیه‌‌نوس��ی‌‌چونكه‌‌ده‌زان��م‌ئه‌گه‌ر‌كۆنگره‌ی‌‌په‌روه‌رده‌یی‌‌بگیرێت‌ل��ه‌‌‌2015/2/17یه‌كێك‌له‌خاڵه‌‌گرنگه‌كانی‌‌ئه‌م‌بابه‌ته‌‌ده‌بێت‌و‌چونكه‌‌ئه‌و‌خااڵنه‌ی‌‌كه‌‌بۆ‌كۆنگره‌‌ده‌ستنیش��انكراون‌له‌چ��او‌كردنی‌‌سیس��تمی‌‌تاقیكردن��ه‌وه‌كان‌به‌هه‌ڵب��ژاردن‌بایه‌خێكی‌‌ئه‌وتۆی��ان‌نیه‌،‌جا‌له‌به‌رئ��ه‌وه‌‌پێویس��ته‌‌وه‌زاره‌تی‌‌پ��ه‌روه‌رده‌‌له‌كۆنگ��ره‌دا‌وه‌اڵم��ی‌‌یه‌كێك‌ل��ه‌م‌خااڵنه‌ی‌‌خواره‌وه‌‌بداته‌وه‌و‌هۆكاری‌‌پش��ته‌وه‌ی‌‌كردنی‌‌سیس��تمی‌‌هه‌ڵبژاردن‌بۆ‌رای‌‌گش��تی‌‌ئاشكرا‌ب��كات،‌چونك��ه‌‌ئێمه‌‌لێ��ره‌وه‌‌زۆر‌ب��ه‌وردی‌‌چاودێریی��ان‌ده‌كه‌ین،‌وه‌چاودێ��ری‌‌ئه‌وانه‌ش‌ده‌كه‌ی��ن‌كه‌‌پیتێكیان‌نیه‌‌له‌س��ه‌ر‌په‌روه‌رده‌‌بیڵێن‌و‌بۆ‌هه‌واگۆڕین‌و‌كات‌به‌سه‌ربردن‌ده‌بن‌به‌ئه‌ندامی‌‌كۆنگره‌.‌هۆكاره‌كانی‌‌كردنی‌‌پرسیار‌به‌شێوه‌ی‌‌هه‌ڵبژاردن‌بۆ‌ئه‌م‌خااڵنه‌ی‌‌خواره‌وه‌‌ده‌گه‌ڕێت��ه‌وه‌:1�‌زۆرێ��ك‌له‌واڵت��ان‌په‌یڕه‌وی‌‌پێویسته‌‌ س��ه‌ركه‌وتوه‌و‌ ده‌كه‌ن‌و‌سیستمێكی‌‌هه‌رێمی‌‌كوردستانیش‌سود‌له‌واڵتان‌وه‌ربگرن.‌2�‌نه‌خێر‌مه‌سه‌له‌‌سود‌وه‌رگرتن‌نیه‌‌و‌حكومه‌ت‌و‌په‌روه‌رده‌‌ناتوانن‌خواس��تی‌‌خوێندكارو‌گه‌نج‌

به‌ده‌س��ت‌بهێنن‌و‌ده‌یانه‌وێت‌ل��ه‌م‌رێگه‌یه‌وه‌‌ناڕه‌زایی‌‌خوێندكار‌هه‌ڵمژن.‌3�‌نا‌مه‌سه‌له‌‌هه‌ر‌ناڕه‌زایی‌‌نیه‌‌ئێمه‌‌له‌حكومه‌ت‌حساب‌بۆ‌كه‌س‌ناكه‌ین،‌تاوه‌كو‌‌بۆ‌خوێندكاری‌‌بكه‌ین،‌به‌ڵكو‌ئه‌وه‌ی‌‌ئ��ه‌م‌بڕیاره‌ی‌‌پێ‌‌ده‌ركردووین‌ئه‌وه‌یه‌،‌ك��ه‌‌خوێندگاكانمان‌قه‌ره‌باڵخ‌و‌س��یخناخن‌خاڵیكردنه‌وه‌ی‌‌ ب��ۆ‌ تاكه‌رێگه‌‌ له‌خوێن��دكارو‌ئه‌وه‌یه‌‌كه‌‌سیس��تمه‌كه‌‌بكه‌ین‌به‌هه‌ڵبژاردن‌و‌له‌كوێ‌‌ده‌توانین‌سااڵنه‌‌ئه‌م‌هه‌مو‌باڵه‌خانه‌یه‌‌بۆ‌خوێندكار‌دروستبكه‌ین.‌4�‌دوای‌‌ئه‌مه‌‌ئێمه‌‌مه‌به‌ستمانه‌‌ئه‌م‌قه‌ره‌باڵخی‌‌و‌سیخناخیه‌‌هێدی‌‌هێدی‌‌به‌رینه‌‌ناو‌وه‌زاره‌تی‌‌خوێندنی‌‌بااڵو‌زانكۆو‌په‌یمانگاكان،‌با‌خه‌ڵك‌و‌خوێندكار‌بچن‌ئێخه‌ی‌‌خوێندن��ی‌‌بااڵ‌بگرن‌كه‌‌له‌حیزبێكی‌‌تره‌.5�‌‌نا‌ده‌س��تێكی‌‌تر‌هه‌یه‌‌ك��ه‌‌ده‌یه‌وێت‌ورده‌‌ورده‌‌خوێندن‌به‌گش��تی‌‌و‌خوێندنی‌‌زانكۆو‌په‌یمانگا‌به‌ره‌و‌ئه‌هلی‌‌به‌رێت،‌جا‌ئه‌گه‌ر‌س��ااڵنه‌‌زیاتر‌له‌سی‌‌چل‌هه‌زار‌خوێندكار‌به‌هۆی‌‌هه‌ڵبژادنه‌وه‌‌ده‌رچوبن‌له‌هیچ‌ش��وێنێك‌وه‌رنه‌گیرێن،‌ئه‌وا‌تاكه‌‌ش��وێنێك‌كه‌‌ئه‌مان��ه‌‌بگرێته‌‌خۆی‌‌ئه‌وا‌خوێندن��ی‌‌ئه‌هلیه‌،‌به‌مه‌ش‌بازاری‌‌ئه‌هلی‌‌وه‌ها‌گه‌رم‌ده‌بێت‌كه‌‌خه‌ڵك��ی‌‌تر‌بیر‌له‌كردنه‌وه‌ی‌‌كۆلێ��ژو‌زانكۆی‌‌ئه‌هل��ی‌‌تر‌بكه‌ن��ه‌وه‌.6�‌نا‌مه‌س��ه‌له‌كه‌‌هی��چ‌كام‌له‌وخااڵن��ه‌‌نی��ه‌‌كه‌‌باسكران،به‌ڵكو‌ئه‌وه‌یه‌‌ئه‌وه‌ی‌‌واڵت‌و‌وه‌زاره‌ت‌به‌ڕێوه‌ده‌بات‌دواجار‌سیاس��ه‌تێك‌له‌پشتیه‌وه‌‌ئیش‌ده‌كات،‌ئه‌م‌سیاس��ه‌ته‌ش‌له‌م‌قۆناغه‌دا‌بریتیه‌‌له‌وه‌ی‌‌خوێندكارێك��ی‌‌زۆر‌له‌ئاماده‌یی‌‌تاقیكردنه‌وه‌ی‌‌هه‌ڵبژاردنه‌وه‌‌ به‌هۆی‌‌سیستمی‌‌ده‌ربچوێنێت،‌ئینجا‌زۆرینه‌ی��ان‌نه‌‌له‌زانكۆی‌‌حكوم��ی‌‌وه‌رده‌گیرێ��ن‌و‌نه‌‌پاره‌ش��یان‌هه‌یه‌‌له‌ئه‌هلی‌‌بخوێنن،‌ناچ��ار‌داوای‌‌ئیش‌و‌ته‌عین‌بون‌ده‌كه‌ن،‌باش��ترین‌ئیش��ێكیش‌كه‌‌حیزب‌بۆی��ان‌بدۆزێته‌وه‌‌رێكخس��تن‌و‌ته‌عینكردنیانه‌‌له‌ریزه‌كانی‌‌پێش��مه‌رگه‌و‌ئاسایش‌و‌زێره‌ڤانی‌‌و‌وه‌زاره‌تی‌‌ناوخۆ،‌چونكه‌‌ئه‌م‌قۆناغی‌‌ش��ه‌ڕو‌ملمالنێی��ه‌‌ئێخه‌م��ان‌به‌رن��ادات‌و‌به‌مه‌ش‌دو‌یه‌كه‌میان‌ به‌ده‌س��ت‌ده‌هێنین،‌ ده‌س��تكه‌وت‌خه‌ڵكێك��ی‌‌زۆر‌به‌مه‌منونی‌‌له‌ریزه‌كانی‌‌حیزب‌جێده‌كه‌ین��ه‌وه‌و‌ب��ۆ‌ئینتیخاب��ات‌ده‌نگم��ان‌دوه‌میشیان‌ لێوه‌رده‌گرین،‌ پێده‌ده‌ن‌و‌سودیان‌ئه‌وه‌ی��ه‌‌كه‌‌ئه‌گه‌ر‌ئ��ه‌م‌گه‌نجه‌‌بێ‌‌ئیش��انه‌‌نه‌خه‌ینه‌‌به‌ره‌كانی‌‌جه‌نگه‌وه‌‌ئه‌ی‌‌كێ‌‌بخه‌ین؟‌7�‌دوریش‌نیه‌‌هیچكام‌له‌و‌خااڵنه‌‌نه‌بن‌به‌ڵكو‌ئه‌مه‌‌بڕیارێكی‌‌كاتی‌‌بێت‌له‌پێناوی‌‌به‌رژه‌وه‌ندی‌‌چه‌ن��د‌من��داڵ‌و‌خێزانی‌‌به‌رپرس��ێكدا‌درابن‌و‌دوای‌‌ده‌رچوونی‌‌ئه‌و‌كه‌س��انه‌‌ئیتر‌بیانویه‌ك‌ده‌هێنرێته‌وه‌‌بۆ‌هه‌ڵوه‌ش��اندنه‌وه‌ی‌.8�‌ره‌نگه‌‌هۆی‌‌س��ه‌ره‌كی‌‌ئه‌وه‌‌بێت‌كه‌‌ل��ه‌م‌قۆناغه‌دا‌وه‌زاره‌ت‌ناتوانێ‌‌تێچوی‌‌كۆنترۆڵ‌دابین‌بكات‌و‌كۆنترۆڵی‌‌ تێچ��وی‌‌ هه‌ڵبژاردنیش‌ پرس��یاری‌‌

ناوێت‌و‌به‌ئامێری‌‌تایبه‌ت‌ده‌كرێت.

هۆكاره‌كانی‌‌پشته‌وه‌ی‌‌تاقیكردنه‌وه‌كان‌به‌هه‌ڵبژاردن

مه‌ریوان‌سه‌الح‌حیلمی‌‌1

(463( سێشه ممه 2015/1/27 19تایبه‌ت

ونبون

* ناسنامه یه كی ژوری بازرگانی سلێمانی ونبوه به ناوی )دێكان سالم عبدلله ( هه ركه س دۆزیه وه بیگه ڕێنێته وه بۆ پرسگه ی ئاوێنه .

* ناسنامه یه كی ژوری بازرگانی سلێمانی ونبوه به ناوی )ڕزگار قادر محمود( هه ركه س دۆزیه وه بیگه ڕێنێته وه بۆ پرسگه ی ئاوێنه .

* ناس��نامه یه كی ژوری بازرگانی سلێمانی ونبوه به ناوی )شكار ش��ێرزاد محمود( هه ركه س دۆزیه وه بیگه ڕێنێته وه بۆ پرسگه ی ئاوێنه .

* ناسنامه یه كی ژوری بازرگانی سلێمانی ونبوه به ناوی )حكمت حه مه امین شریف( هه ركه س دۆزیه وه بیگه ڕێنێته وه بۆ پرسگه ی ئاوێنه .

* ناسنامه یه كی ژوری بازرگانی سلێمانی ونبوه به ناوی )كاروان عبدالرحمان مصطفی( هه ركه س دۆزیه وه بیگه ڕێنێته وه بۆ پرسگه ی ئاوێنه .

* ناسنامه یه كی ژوری بازرگانی سلێمانی ونبوه به ناوی )پشكێو كریم محمد عزیز( هه ركه س دۆزیه وه بیگه ڕێنێته وه بۆ پرسگه ی ئاوێنه .

* ناسنامه یه كی كۆمپانیای خێالن ونبوه به ناوی )محمد احمد قادر( هه ركه س دۆزیه وه بیگه ڕێنێته وه بۆ پرسگه ی ئاوێنه.

* ناسنامه یه كی ژوری بازرگانی سلێمانی ونبوه به ناوی )ئومید لتیف صادق( هه ركه س دۆزیه وه بیگه ڕێنێته وه بۆ پرسگه ی ئاوێنه .

برادەرێكی تر به هەمانش��ێوە باس��ی ئەو ش��وێنانەی دەكرد كە داعش چۆن هێرش��ی تێكیانشكاندوە!!)بێگومان چۆنیش هێناوەو ئەو برادەرەش هەر سبەینەكەی چو بو شەو ل��ەوێ نەبو(، كەچ��ی رۆژی دوایی كە یادی ب��و، له مزگەوتەكانا لەدایكبون��ی پێغەمبەر له موس��ڵمانان جەژنان��ەی دەس��وڕایەوەو دەك��رد!!.. ئێس��تا ل��ەم هەرێم��ەی ئێمە یاس��اكان وەها ئاوەژو كراونەتەوە،رێك ئەو قسەیەی مایكاڤیلی بۆ ئێرە پڕ به پێستییەتی كاتێ وت��ی: ئایینی ئێم��ە له جیاتی ئەوەی قارەمان��ەكان بگەیەنێت��ە پلەی قەدیس��ی، كەچ��ی كەس��انێكی گەیاندۆتە ئ��ەم پلەیە ك��ە زۆر الوازو زەب��ون و ناپوت ب��ون. ئەم ناپوت و بودەاڵنە ئەم��ڕۆ فس فس پاڵەوانن، هەمو فس فس پاڵەوانەكانیش��مان، لەس��ەر ئازارو ئەش��كەنجەدانی خەڵك و بەتااڵنبردنی سامانی خەڵك و لەسەر نەهێشتنی كەرامەتی هاواڵتیانەوە پێگەیش��تون و ئ��ەو نازناوەیان وەرگرتوە.ئەخالقی��ش الی ئ��ەو ف��س فس ل��ەو مایۆیەدای��ە كە ش��ەوی پاڵەوانان��ە س��وری پێ بەس��ەر دەبەن و به رۆژ بەس��ەر رس��تەی ماڵەكانیانەوە هەڵواس��راوە. ئەوان مامۆس��تای هونەری فێڵبازی و بەڵێنشكێنی و ملش��كاندنی هاوڕێكانیانن، مامۆستای دزی و كۆكردنەوەی س��امانن، مامۆس��تای نیفاق و دو رویی و مامۆس��تای بێ شەهامەتین، بۆیە هەم��و هاواڵتییەك��ی ئەم هەرێم��ە لەمڕۆدا پێویس��تی به رەدی ئیعتیب��ار هەیە،هەر هیچ نەبێ��ت برین��ە قوڵەكانی كەمێ��ك ئازاریان بشكێت، لەپێش هەموش��یانەوە پێشمەرگە، ئینج��ا هاواڵت��ی. چونكە پێش��مەرگە تەواو پێچەوانەی ئەو س��ەروەرییانەیە كە فس فس پاڵەوان وەدەستیهێناون. پێشمەرگە له پێناو بەرژەوەندی نیش��تمانی و هاواڵتیانەوە گیانی خۆی بەخت دەكات و هیچ ریكالمیش بۆخۆی ن��اكات، رێك س��ەربازی ونە. ن��ە خاوەنی كۆش��ك و تەالرە، نە خاوەنی دەیان و سەدان ملی��ۆن دۆالرە، ن��ە خاوەن��ی درۆو هونەری فێڵبازیی��ە، پێش��مەرگە خاوەنی داس��تانی نەمریی��ەو خاوەنی ش��ەهامەتی مەردانەیە، لەگ��ەڵ رۆحی مۆس��یقاش تێك��ەڵ دەبێت و س��ەدان بیرەوەری تاڵ و شیرینیش��ی لەگەڵ بەرهەمهێناوە.بێ قاله م��ەڕە شمش��اڵەكەی ئەوەی شۆپینهاوەرو نیچەشیان خوێندبێتەوە، ئەوان هێندە ئاش��نان به مۆس��یقا به جۆرێك لەگەڵیدا دەتوێن��ەوە، پێچەوانەی فس فس خ��واردن و لەگەڵ تەنی��ا پاڵەوانەكان،ك��ە رابواردن��ی باڵەخانە بەرزەكان��ا دەتوێنەوە.پێشمەرگە ئەوانەن كە لەگەڵ سنوری داعش هەر س��ەد مەترێكیان نێوانەو شەوان لەبەر س��ەرماو له ترسی هێرش��ی داعشەكان خەو

ناچێت��ە چاویان و دینارێكیش��یان له گیرفاندا نییە، ب��ەاڵم ئەوە گوناه��ی راگەیاندنەكانە، ئەو پێش��مەرگانە نە ك��ەس دەیانبینێ، نە كەسیش بەخەم و هیواو ئازارەكانیان دەزانێ، راگەیاندنی ك��وردی تەنیا خەریكی فس فس پاڵەوانەكانن و به الی پێش��مەرگەدا ناچن.كوا ئەو تیڤی و رادیۆو رۆژنامانەی هەواڵی گەرمی باس��ی كەس دەگوازنەوە، پێش��مەرگەكان ئەو ش��ەهیدانەمان بۆ ناكات كە داستانێكی بێوێن��ەی خولقاندوە ئینج��ا به خوێنی خۆی داستانەكەی رەنگڕێژ كردوە، كەسمان باسی ئەو پێش��مەرگانەمان بۆ ناك��ەن كە بریندار دەبن و به چ نەبەردیی��ەك قورتاریان دەبێت و فس فس پاڵەوانەكان چۆن تێیان تەقاندوە.

راگەیاندن��ی كوردی ئێس��تا قێزەونترین رۆڵ دەبینێ له نمایشكردنی فس فس پاڵەوانەكانداو

پێشمەرگەی به تەواوی فەرامۆشكردوە. ویژدان هێزێكی مرۆیی رەس��ەنە، هەمو كەس��ێك ویژدانی هەیە، بەاڵم ئەوانەی فس فس پاڵەوانن له بچوكترین ش��تدا بێویژدانی واتا له ویژدانیش مەبەس��ت دەكەن.هەڵبەت لێرەوە ئەخ��الق. هەڵس��ەنگاندنی هێ��زی پێویس��تە نەوەكانمان له نوێوە له ئەخالقیاتی س��وقراتەوە را بهێنین تا دەگاتە ئەخالقیاتی جۆن ستیوارت میل و ماركس و نیچە،لەوێوەش بۆ ئەخالقیاتی كاڕل پۆپەرو جۆن راولز و ئاالن تۆرین.چونكە تا ئەو بنەمای ئەخالقبونەمان نەبێت ناتوانین باشتر له ئەمڕۆ بیر بكەینەوە.ت��ا حكومەتێكم��ان هەبێت پ��ڕ بێت له فس فس پاڵەوان، ئەو حكومەت��ە ناتوانێ ببێتە حكومەتی هاواڵتی، چونكە له بنەڕەتدا دەبێتە

حكومەتی فس فس پاڵەوانەكان.ماركس دەیوت ئ��ای چەند بەدبەختە ئەو كۆمەڵگای��ەی كە بۆ بەرگ��ری جگە له جەالد

وەسیلەیەكی باشتر لەو شك نابات. مرۆڤەكانی ئەم هەرێم��ە ئەوەندە دڵیان به ژیان ناخۆش��ە، ئەوەندە هەست به بێزاری و نائومێدی دەكەن،چونك��ە دەبینن ژیان لەم هەرێمەدا ش��تێكی ئەوەندە س��ەرنج راكێش نییە، كە ببێت��ە مایەی ئاس��ودەییبونیان و

دڵیان خۆش بكات. مرۆڤەكان��ی ئەم هەرێمە بەش��ی هەرە زۆریان بۆیە ئەوەندە پەست و دڵتەنگن، چونكە ب��اش دەزانن ئ��ەوان هی��چ كاریگەرییەكیان بۆ س��ەر داهات��و نی��ەو ئازارەكانیش وەكو ڤایرۆس بەردەوام له گەشەس��ەندندان و رێگای وش��ككردنەوەی ئ��ەم هەمو ڤایرۆس��ە زۆر ئەستەمە. ئاخر نەست رێنمایی هەست دەكات، بێزارییەكانیشمان له نەستەوە دەستیپێكردوە، بۆیە وا قوڵە،هەست گۆڕانی تێدەكەوێ، بەاڵم

نەست به سانایی ناگۆڕێ. جورئ��ەت و ئازایەتی س��تالین لەو فرتو

فێاڵنەیدا بو ك��ە توانیبوی نەك هەر بەناوی ماركس��ەوە قس��ە بكات، بەڵكو ماركس��ی له میتۆدەوە كردە تیۆرێكی وش��ك و برینگی نەزۆك و ناوی خۆیش��ی لەگەڵ ناوی ماركس و لینین��دا تێكهەڵكێش و ناون��وس كرد،ئەمڕۆ ف��س ف��س پاڵەوانەكان��ی ئ��ەم هەرێمەش به درۆو دەلەس��ەی رێوییانەوە خۆیان كردۆتە بەرپرس��یاری بەرژەوەندی گش��تی و خەڵكی بەش��مەینەت، لەكاتێك��دا جەوهەری مرۆڤ هەمیشە له ئازادیدایە، بەبێ ئازادی جەوهەری م��رۆڤ لەژێر گەورەترین گوت��اری دەرونی و كۆمەاڵیەتیدای��ە، چونك��ە ئازادیش ئەوكاتە دێت��ە دی كە مرۆڤ بتوانێت به تەندروس��تی پێداویستە مرۆییەكانی خۆی مسۆگەرو دابین

بكات)فەیلەسوفەكان وادەلێن(. ل��ەو رۆژەوەی قابیل هەبیلی كوش��توە، كەمبوەتەوە،ب��ەاڵم مرۆڤایەتیب��ون له سەدەكانی ناوەڕاس��ت و شەڕی كاسۆلیك و پڕۆتس��تانت و ئینجا هەردو ش��ەڕی گەورەی جیهانی،س��اختەكاری و رۆحی چەوساندنەوەو كەرامەت��ی دادۆش��ینی تۆڵەكردن��ەوەو مرۆڤایەتی له یەكدی گەیش��تە ئەوپەڕی، ئەم باهۆزی یەكدی سڕینەوەیە به رێگای جیاوازو به ش��ێوازی نوێ، بارگەوبنەی لەم هەرێمەدا داكوتاوەو وەكو گورگ��ی هار بەربۆتە گیانی ئ��ەو هاواڵتیانەی كە بڕیاریان داوە وەكو مەڕ بژین. راستە مێژو شوناسەكەی خۆی له خۆیدا دادگای��ە، بەاڵم ئەو دادگایە ل��ەم هەرێمەدا هی��چ رۆڵێكی كارای نەب��وە، بۆیە فس فس پاڵەوانەكانیش له هیچ ش��تێك سڵ ناكەنەوە، چونك��ە الوازی و ناپوتی ئەو دادگایە بەچاوی

خۆیاندەبینن. هەمو فەیلەسوفەكانی دونیا دركیان بەوە ك��ردوە كە مرۆڤ گورگە ب��ۆ مرۆڤ،مێژوش چیرۆكێك��ی پ��ڕ له ه��ەورازو نش��ێوە ك��ە كەسایەتییەكانی، چینە ئابورییەكانی، رەنگاو رەنگو جۆراو جۆرن و، هەمیش��ە ئەم چینانە له ش��ەڕی مان و نەمانی یەكترین.ئەم بۆچونە ل��ەوەوە س��ەرچاوەی گرتوە، تا ئێس��تاش غەری��زەی توندوتیژی و س��تەمكاری زۆر زۆر له غەریزەی خۆشەویس��تی و تەبایی بەهێزترو هەوڵیان��داوە رۆژئ��اوا، كاراترە،ئەوڕوپ��ا و به یاس��ا ئەم غەریزە توندوتیژییە لغاو بكەن و زەمینە بۆ خۆشەویستی فراوان بكەن،چونكە دەرونزانەكانیان بەتایب��ەت هزرڤانەكانی��ان رونیان كردۆتەوە كە توندوتیژی و ستەمكاری سیفەتی س��ەرەكی و بنچینەیی مرۆڤە، بەاڵم لەم هەرێمە، ئەم یاس��ایە خۆی له الیەن فس ف��س پاڵەوانەكان��ەوە لغاوك��راوە، جا چۆن مرۆڤە ستەمكارەكان لغاو دەكرێن. بەدرێژایی مێ��ژوی مرۆڤایەتی حوكمڕانێت��ی له مێژودا، حوكمڕانێتییەكی س��تەمكارو زۆر به دەگمەن

عادیالنە بوە، بەڵكو هەمیشە بەالی ستەمكاریدا بایانداوەتەوە. له كاتێكدا زۆربەی هەرە زۆری حكومەت و دەس��ەاڵتە یەك له دوای یەكەكانی ئەم جیهانە حكومەتی زوڵم و زۆر بونە، كەچی لەوالیش��ەوە زۆر به دەگمەن دەبینی كتێبێك رەهای ستەمكار له دەس��ەاڵتێكی پشتگیری كردبێ، بەڵكو به درێژای��ی مێژوی فیكر هەر ئەو س��وقراتەوە،دەتوانین له هیراكلیوتوس و راس��تیە بدۆزینەوە كە هەمو نوس��راوەكان له پێناوی رزگاری و قورتاربون له س��تەمكاری نوس��راون و داكۆكییەكی رەهایان له ئاشتی و پێك��ەوە ژیان و پاراس��تنی كەرامەتی مرۆڤ كردوە.ب��ەاڵم هەمو فەلس��ەفەو فیكرەكانی دونی��ا نەیانتوانی��وە غەریزەی م��رۆڤ لغاو بكات. دیكتاتۆریەت دەڵێت من جیهانم، ئەو ج��ۆرە بیركردنەوەیە رۆچۆتە ناو زیهنی فس ف��س پاڵەوانەكانیش و گەر بۆیان بڕەخس��ێ

بانگەشەیەكی خوداییش هەڵدەدەن. مێ��ژو ئ��ەوەی ی��ەكال كردۆت��ەوە كە یۆنانییەكان له س��ەرەتادا چەت��ەی دەریایی بون،لەو مرۆڤانە بون، كە ئیدی تەنیا به شەڕو كوشتن نانی رۆژانەی خۆیان دەسەندو، رێگرو تااڵنچی بون، بەاڵم هیراكلیوتوس و سوقرات و ئەفالت��ون به رێ��گای ئەق��ڵ و فەلس��ەفەوە واڵتەكەی��ان ب��ەرەو ئاراس��تەیەكی دیك��ە برد،به جۆرێ��ك وایلێهات هەم��و مرۆڤایەتی، بەتایب��ەت هەم��و ئەوروپا ق��ەرزاری یۆنانە فەیلەس��وفێك وەك فەلس��ەفە، له فیك��رو دەڵێت هەمو فەیلەسوفەكانی دوای ئەفالتون هاتون، له پەراوێ��زی ئەفاڵتونەوەن. ئیتر با س��ەربەخۆ ئازادو له بیركردنەوەی ئەفاڵتون ترسابێت، یان با بەرنامەی سیاسی ئەفاڵتون بەرنامەیەك��ی تۆتالیتاریی بوبێ��ت، ئیتر با ئەفاڵت��ون حكومەتی س��تەمكاری زۆر جار وەكو حكومەتێك به خەڵك نیشاندابێت، وەك ئ��ەوەی كە له الیەن جەماوەرەوە پش��تگیری لێك��راو بوبێت، ئیت��ر با ئەفاڵت��ون بڕوای به گۆڕان نەبوبێت و یەكس��انی الی ئەفالتون ئەوپەڕی ستەمكاری و جیاوازی بوبێت، گرنگ ئەوەیە ئەفاڵت��ون بنەمایەكی وەهای هێنایە ئاراوە كە ئیدی مرۆڤ بتوانێت بیر بكاتەوەو بی��ر له خۆی و له دەوروبەری و بیر له ش��ێوازی حوكمڕانی و بیر له ژیانی ئابوری و كۆمەاڵیەتی خ��ۆی بكاتەوە، گرن��گ ئەوەی��ە ئەفالتون كلیلێكی دروس��تكرد بەو كلیله توانی دەرگای ئەقڵ بكاتەوە. بنەمایەكی بۆ ئەقڵ داڕش��ت به درێژایی دو هەزارو پێنجس��ەد ساڵە هەمو فەلسەفەكانی دوای ئەو، دێن لەسەر میراتی ئەفالتون قسە دەكەن.بەاڵم پێش ئەفالتونیش هیراكلیوتوس دەستنیشانی كلیلێكی بۆ ئەقڵ كردبو، ئەفالتون له هەمویان باشتر ئەو كلیلەی پێناس��ە كرد، ئەگەرچی به چاویلكەی ئەمڕۆ

ئەو پێناس��ەكردنە زۆر كۆنەپەرستانەیە. ئەو فیكرو فەلس��ەفەیەش بو وای له یۆنانییەكان ك��رد بتوانن دەستپێش��خەری بك��ەن و بەر له هەر واڵتێكی دیك��ەی ئەوروپی و رۆژئاوایی مرۆڤدۆس��تی ب��ەرەو له خێڵپەرس��تییەوە هەنگاویان بنێن. كەچی دەسەاڵتی كوردی لەو 24 ساڵەی رابردودا، چینی ناوەندی بەتەواوی پەكخست، پەكیخست چونكە دەزانێ ئەو چینە داینەمۆی روخانی هەمو رژێمێكی دیكتاتۆرین له دونیاداو داینەمۆی راپەڕین و شۆڕشەكانیشن، رۆش��نبیرانی كوردی��ش دەكەون��ە نێو ئەو رۆشنبیرانیش��یان بۆیە ناوەن��دەوە، چینی پەكخستوە، ئەوەتا لەم هەمو روداوە گەرماو گەرم و چارەنوسسازانەش��دا رۆشنبیران هیچ دەنگێكی��ان نییە. ئەو فس ف��س پاڵەوانانە بەرهەمی ش��ەڕی ناوەخۆن ن��ەك بەرهەمی خەباتی ش��اخ ب��ن، زۆرن ئەوانەی بەرهەمی خەباتی ش��اخ بون و ئێس��تا وەك��و خۆیان ماونەتەوەو نەبونە فس فس پاڵەوان، بەڵكو تا ئەمڕۆش هەر پێشمەرگەیەكی ونن و، هەر ئەوانیش��ن بەردەوام قوربانی دەدەن، بەاڵم فس فس پاڵەوان��ەكان، دورن له هەر جۆرە قوربانیی��ەك و هەر خەریكی ئەوەن دەس��تە چەورەكەی خۆیان به ملی پێش��مەرگەكانەوە

بسڕن. ك��ورد ل��ەم هەرێم��ەدا م��ادام بەرەو به دەوڵەتب��ون دەڕوات ئی��دی دەب��ێ ئ��ەو دەمامك��ە گەچراوان��ە ونج��ڕ ونج��ڕ بكات و پرسیاری نەفرەتی دروستبكات، چونكە هێشتا پرس��یاری نەفرەتی لەم هەرێم��ە، نەفرەت لێك��راوەو نەخولقاوە.مەبەس��تم ئەوەنیی��ە خەڵكێك خۆی به كوش��ت ب��دا بۆئەوەی ئەو سیستەمە سیاسییەی هەرێم بەر نەفرەت بدا، بەڵكو مەبەستی گەورە ئەوەیە كورد بەردەوام زۆرترین ش��انازی بەخۆیەوە دەكات بەاڵم تا ئێستاش خۆی رزگارو ئازاد نەكردوەو هەر ژێر دەس��تەو داگیركراوە، نەتەوەیەكی بێ فیكر بێ خۆشەویس��تی )به مانا فەلسەفییەكەی( تەنانەت ئایینێكیشمان نییە تایبەت به خۆمان بێت، وەك ئەوەی چینییەكان و هیندییەكان و ئەوروپیی��ەكان و عەرەب��ەكان هەیان��ە، ئەو ئایین��ەی ئێم��ە هەمانە ئایین��ی نەقله نەك

ئەقڵ. ئێس��تا زیاتر ل��ە%75 ی واڵتانی دونیا به جۆرێك له جۆرەكان پێڕەوی له سیستەمێكی دیموكراس��ی ئەك��ەن، ئەم��ە له كاتێكدا تا كۆتایی س��ەدەی نۆزدەش كە دەكاتە ساڵی مردنی نیتچە 115 س��اڵ بەر له ئەمڕۆ له یەك واڵتی ئەم دونیایە سیستەمێكی دیموكراسی دواكەوتوەكانیش��ا نەبو،له واڵت��ە له ئ��ارادا پاش��او میرو س��ەرۆك خێڵەكان دروش��می دیموكراسی بەرزدەكەنەوە بەاڵم كاریان پێی

نەكردوە، تەنه��ا بۆ فری��ودان و گەوجاندنی خەڵ��ك بوە. ب��ەاڵم ئەمڕۆ ئەم��ڕۆی دوێنێ نییە، ئەمڕۆ له قۆناخێكدای��ن ئیتر ئەو رۆژە بەس��ەر چو، گۆرانیبێژێك��ی میللی زۆرترین جەم��اوەری هەبێ��ت و بەناوبانگتری��ش بێت له گۆرانیبێژێكی پڕ هونەری، هونەریش ئەمڕۆ زمانی قس��ەكردنی خۆی هەی��ە كە خەڵكی تێیدەگەن.ئەم��ڕۆ لەن��او 21 واڵتی عەرەبیدا یەك واڵت��ی عەرەبی دیموكراس��یمان نییە، كوردیش لەناو ئەم زەلكاوەدا چاویكردۆتەوەو هەوڵی س��ەربەخۆیی دەدات، بۆیە ئاس��اییە ئەم��ڕۆ خاوەن دەیان فس ف��س پاڵەوانیش بین، ب��ەاڵم ئەوەی ئاس��ایی نیی��ە ئەوەیە نابێ نوخبەی رۆش��نبیریش ئەوەندە بێدەنگ بێ��ت، چونكە ت��ا نوخبه بێدەنگتر بێ، فس فس پاڵەوانەكان تەمەنی��ان درێژتر دەبێت.لێرە ئەو قس��ەیەی جۆج ئۆرویل زۆر راستە ك��ە دەڵێت: له س��ەردەمێكدا ك��ە فریودان و هەڵخەڵەتاندن دەبێتە جیهانی، راس��تی وتن دەبێتە كارێكی شۆڕش��گێڕی. ئێس��تا ئێمە چ��ۆن بتوانین رێزو گرنگی ب��ۆ بەهاكانمان و ب��ۆ شایس��تەیی مرۆڤ��ەكان بگەڕێنینەوە؟ ئایا هەر دەبێ خراپ��ەكاران خۆیان خاوەنی هەمو خێروبێرەكان بن و كەچی لەوالیش��ەوە ببن؟ هەژارترو س��ەرگەردانتر هەژارەكانمان راس��تە هەژارەكانی ئەم سەردەمەمان وەكو قۆناخ��ی دەرەبەگ��ی له كۆیالیەت��ی ناژین، ب��ەاڵم جێگیربونی ئەو هەژاریی��ەی كە رۆژ به رۆژیش داڕوخاوترو قوڵتر دەبێت،روخانێكی دەرونیشی لەگەڵ خۆیدا هەڵگرتوە كە زۆرجار له كۆیالیەتییەكەی س��ەردەمی دەرەبەگی زۆر زۆر مەترس��یدارترە. تۆماس هۆبز و سپینۆزا لەوبارەیەوە قس��ەی خۆیان ك��ردوە، بەاڵم ئەوانی��ش داكۆكی زۆرتریان ب��ۆ موڵكایەتی ك��ردوەو نەتەوەیان به بزوێنەری مێژو داناوە، كە ئەمەش فەلس��ەفەیەكە بۆ س��ەرەتاكانی دەركەوتنی كۆمەڵگ��ەی بۆرژوایی دەگونجا، نەك بۆ ئ��ەو سیس��تەمە بەربەرییەتەی كە مرۆڤەكانی به تەواوی هەڵلوش��یوە. ئێس��تا قۆناخی كۆیالیەتی ی��ان دەرەبەگی نییە، تا بەو جۆرە خەڵكی رەشۆك ملكەچی فس فس پاڵەوان و ملكەچی سەردارانی وەكو سەدەكانی ناوەڕاس��ت بێت، راستە هێشتا له كوردستاندا خەڵكی رەشۆك و هەژار زۆرن،هێشتا خەڵكی چەوس��اوەو تەنانەت نەخوێندەواریش زۆرن، ب��ەاڵم قۆناخ و س��ەردەمەكان جیان، رایەڵی بێ��دار بونەوەو تێگەیش��تن و پێگەیش��تن و له ج��اران، خێرات��رە زۆر هوش��یاربونەوە هەر ب��ۆ نمونە له م��اوەی ئەو 22 س��اڵەی راب��ردودا دەبینین وەاڵمدان��ەوەی خەڵك بۆ گۆڕانكاری دەس��ەاڵت شوێنكەوتوییەی ئەو

بەسەردا هاتوەو به تەواوی گۆڕاوە .

فس‌فس‌پاڵەوان‌و‌مۆسیقاو‌پێشمەرگە...‌پاشماوه‌

بێ��ت له گه ڵ��دا ئێستاش��ی لێره وه ی��ه ئیسالمیس��ته كان به تایب��ه ت ئیخوانگه راكان نه یان ن��ه ك به داموده زگابونی��ان، وێ��ڕای توانیوه ش��تێكی نوێ بخه نه س��ه ر مه كۆی ئه و بازن��ه جۆراوجۆرانه ، به ڵكو تاپۆیه كیان به ده وردا كێش��اون كه سڵده كه نه وه له هه مو ئه و ئیزافانه ی خه ڵكانی دی ئه یخه نه س��ه ر ئ��ه م كایانه ، ه��ه ر لێره ش��ه وه یه ده توانین له و هێرش��انه تێبگه ین كه ئیسالمیسته كان ده یكه نه س��ه ر ئه دیب��ان و ش��اعیران و ئه و داهێن��ان و تیۆره زانس��تیانه ی كه ده خرێنه رو و له گه ڵ گوتار و تێگه یشتنی دینی ئه واندا

دژدێته وه .واته كێش��ه كه به ته نها ل��ه وه دا نییه ، ئه م ش��مولیه ت و ئیس��المیزه كردنه ی كۆمه ڵ��گا رێگانادات، ئیسالمیسته كان هیچ ئیزافه یه كیان هه بێ��ت بۆ بازن��ه جۆراوج��ۆره كان، به ڵكو دژی هه مو ئیزافه یه كیش��ن ك��ه ئه وانی دی ئه نجامی��ده ده ن، كتومت ئه م دۆخه ش ته واو له سه له فییه كانیان نزیك ده كاته وه ، به وه دا كه سه له فییه كانیش نه ك دژی بیدعه و داهێنانن، به ڵك��و دژی بیدعه كار و داهێنه ره كانیش��ن، ته نگژه كه ش به ته نها لێ��ره دا كۆتایی نایه ت به ڵكو له وه شدا به رده وامی به خۆی ده به خشێت كه مادام ئیسالمیس��ته كان (2( سڵ له داهێنان ده كه ن��ه وه ، كه واته ئه مه رێگه خۆش ده كات بۆ سه له فییه كان كه به ره هایی ئه سپی خۆیان تاوبده ن، نه ك ته نگ به كرانه و و ئاینده گه رایی هه ڵده چنن، به ڵكو ته نگ به خودی ئیس��المی سیاسیش هه ڵده چنن، لێره وه یه كه ئیسالمی سیاسی ناتوانێت خاوه نی خوێندنه وه ی جیاواز بێت و هه وڵ��ی فۆرمه ڵه كردنی ته رحێكی تری سیاسی ئابوری كۆمه اڵیه تی نادات و هه میشه له په راوێزدای��ه ، م��ادام به رهه م��ی جیاواز و گوتاری جیاوازی نه بو، پێشوه خته خۆی كرده كۆیله ی گوتاری ئیسالمیزه كردن، كه واته زۆر ئاساییه كه ببێته كۆیله ی سه له فیزم، چونكه دواجار هێلێكی ته نك هه یه له نێوان ئیسالمی سیاسی و سه له فییه كاندا، هێڵێك كه ده شێت مامه ڵه ك��ردن له گ��ه ڵ بازن��ه جیاوازه كاندا پێوه ری جیاوازبونیان بێت، واته س��ه ربه خۆ بینی��ن و نه بینینی بازن��ه كان، چونكه ئه گه ر رێزی س��ه ربه خۆیی بازنه كان نه گرێت، ئه وا

ناتوانێ��ت داهێنان بكات و هی��چ ئیزافه یه كی هه بێت بۆ ژیان.

هه ر هێزی��ك ئیزاف��ه و داهێنان��ی نه بو، هه رگی��ز ناتوانێ��ت رێگربێت ل��ه وه ی ببێته هێزێكی وێرانه ك��ه ر، چونكه غیابی داهێنان، دۆخێك دروستده كات كه تیایدا عه قڵ توشی داخوران و وه س��تان ده بێت، هه میشه عه قڵی وه س��تاویش له رابردودا ده ژی ، كتومت وه ك ئ��ه وه ی س��ه له فییه كان بڕوای��ان پێیه تی و مه یلێكی قوڵی ده رونی و نۆس��تالۆژیان هه یه بۆ ڕابردو، الی س��ه له فییه كان هاوكێش��ه كه

به مجۆریه :له دوامانه وه ی��ه ، حه قیق��ه ت هه میش��ه ناتوانین ده رك به راس��تییه كان بكه ین ئه گه ر راس��تییه كان و ب��ه رده وام ئاینده گه رابی��ن، جوانییه كان له ئێستا و له ئاینده و لێره دا نین، به ڵكو له دوێنێدا و الی پێشینه كانن، به كورتی الی س��ه له فییه كان ئاین له ئێستا و له ئاینده دا له رابردودای��ه ، ب��ه رده وام به ڵك��و نیی��ه ، به گوزارش��تێكی دی ئای��ن زاده ی رابردوه ، ه��ه ر بۆی��ه ش زۆر به ش��انازییه وه خۆی��ان به )س��ه له فی ( وات��ه رابردویی ده ناس��ێنن و كاتێكیش)ساڵح( ده خه نه پاشگری )سه له فی ( )س��ه له ف( بڵێن مه به س��تیانه چه ندێ��ك س��اڵح بون، ئه وه نده ش مه به س��تیانه بڵێن )خه له ف( توانای )ساڵح( بونیان نییه ، واته )س��ه له ف( به ده ر له جه وهه ریان هه ر به وه ی كه له رابردودان )س��اڵحن( و خه له فیش هه ر به وه ی كه له ئێس��تا و دهاتودا بیرده كه نه وه

)ناساڵحن(.دژایه تی س��ه له فیزمیش ب��ۆ مۆدێرنه هه ر لێره وه دێت، كه مژده ی ئاینده یه كی باش��تر ده دات، ئه گ��ه ر تێبینی بكه ی��ن مۆدێرنه ش س��ود له هه ندێ چه مكی ئاینی وه ك)خالص( وه رده گرێت(3(، ده یه وێت پێمان بڵێت ئه وه ی دێت باش��تره له وه ی له ئێس��تا و له رابردودا هه بوه ، ئه گه ر چ��ی مۆدێرنه چه مكه دینی و به اڵم ده كات، ته وزی��ف میتافیزیكیه كانیش له به ر ئه وه ی كار له س��ه ر ئاینده ده كات الی س��ه له فیزم وه ك دژه دی��ن وێن��ا ده كرێت، به مپێیه ئه وه ی له رابردودایه الی س��ه له فیزم دین��ی پاك��ه و ئ��ه وه ی له ئێس��تادا هه یه و

له ئاینده داده بێت هه مو شتێكه دین نه بێت.

به م پێیه و له م چنینه لۆژیكییه وه ئاس��انه له مه ترس��ی ئه و خه ڵكانه تێبگه ین كه پێیان وای��ه "هی��چ جیاوازیی��ه ك له نێ��وان هێزه ئیس��المگه راكاندا نییه و ق��ه ده ری هه مویان به داعشبون كۆتایی دێت ئه گه ر ده سه اڵتیان هه بێ��ت"، چونكه ئه وه ی داعش و داعش��یزم له كۆی هێزه ناش��یرین و ئایدۆلۆژیا شمولی و په ڕگیره كانی دیكه ی مێژوی مرۆڤایه تی جوێ

ده كاته وه دو شته :یه كه میان: داعش به ته نها توانای وێرانكردنی هه ی��ه ، له كاتێكدا هێزه په ڕگیره كانی دیكه ی وه ك نازیزم و فاش��یزم و س��تالینیزیم له گه ڵ توانای وێرانكردندا، توانای بونیادنانیش��یان

هه بوه .ئیاله��ی ره هه ندێك��ی دوه می��ان: به توندوتیژییه كان��ی ده به خش��ێت و پێیوایه توندوتی��ژی عیباده ت��ه و ده بێت��ه مای��ه ی

ره زامه ندی خودا و چونه به هه شت.

سه رچاوه :(1( مجله قچایا إسالمیه معاصره ، العدد

.2002 ،19(2( لێ��ره دا ك��ه ده ڵێین ئیسالمیس��ت، هێ��زی ئه ندام��ی مه به س��تمان به ته نه��ا ئیس��المییه كان نی��ه ، به ڵك��و زۆر كه س��ی تری��ش ه��ه ن ل��ه ده ره وه ی بازن��ه ی پارته ئیسالمیه كانن و ته نانه ت ئه ندامی حیزبه به ناو سیكۆالره كانیشن، كه چی دونیابینی و بینشیان بۆ بون و ژیان و ئاین و پێگه ی میتافیزیكا هیچ جیاوازییه كی نییه له گه ڵ ئیسالمیس��ته كان، به پێچه وان��ه وه هه ندێ جار ئ��ه و مه الیانه ی له سه ر هێزه نائیسالمیسته كان حسابده كرێن، زۆر توندڕه وت��رن له مه ال و قس��ه كه ری هێزه

ئیسالمییه كان.(3( خۆ ره نگه مه ترس��یداری مۆدێرنه ش هه ر لێره وه س��ه رچاوه بگرێ��ت، كه خه ونی شه رعیه ت باشتر، ئاینده یه كی دروستكردنی ده دات به هه مو ئامڕازێ��ك بۆ به جێهێنانی ، نهێنی دروس��تبونی سیس��تم و ده س��ه اڵته ده رهاوێش��ته ی )وه ك تۆتالیتاره كانی��ش مۆدێرن��ه ( هه ر لێ��ره وه دێت)رونكردنه وه ی به بابه تێك��ی پێویس��تی ئه م��ه زیات��ری

سه ربه خۆیه (

ئیسالمی‌‌سیاسی‌‌له‌نێوان...‌پاشماوه‌

ریکالم

نوێنه‌ری‌ئاوێنه‌‌له‌ئه‌وروپاشوان‌حه‌مه‌‌ـ‌نه‌رویج004799004729

[email protected]کوا لێکۆڵینەوەی یاسایی لەخوێنی کاوه گه رمیانی، سەردەشت عوسمان، سۆرانی مامە حەمە، عەبدولستار تاھیر

خاوه‌نی‌ئیمتیاز:‌کۆمپانیای‌ئاوێنه‌سه‌رنوسه‌ر:‌سه‌ردار‌محه‌مه‌د

Documents

ژماره 463