به ه���ۆی قه یران���ی دارایی���ه وه ده یان ملیۆنه ر هه ره س���ده هێنن، له ماوه ی دو مانگی رابردودا چه ندین كێشه ی گه وره له نێ���وان ملیۆنه ره كاندا رویانداوه و كار گه یشتوه به یه كتر به گرتن دان، به پێی بارزگانێكی ئاوێن���ه ش زانیاریه كان���ی شاری س���لێمانی به تۆمه تی ئه وه ی 90 ملیۆن دۆالری كوڕه گه وره كه ی فاروقی م���ه ال مس���ته فای خ���واردوه زیندانی

ده كرێت.تایبه ت به ئاوێنه : به پێی زانیاریه كانی ئاوێنه به هۆی كێشه ی نه ختكردنه وه ی دۆالری ملی���ۆن 90 چه كێك���ی له كۆمپانیایه كی دابینكه ری نه وت و گاز بۆ وێستگه كانی كاره با كێشه ده كه وێته نێوان زه ریای ك���وڕه گه وره ی فاروقی مه ال مسته فاو سه رمایه دارێكی نه وته وه كه ن���اوی "بڵند"ه و له الی���ه ن زه ریاوه تۆماركراوه و له س���ه ر یاسایی سكااڵی

ئێستا له زینداندایه .س���ه رچاوه یه ك ئ���ه وه ی ب���ۆ ئاوێنه ئاش���كراكرد كه "ئه و بازرگانه به هۆی نه مانی پاره له كۆمپانیاكه ی كه پشكی 85% ه���ی كوڕه ك���ه ی فاروق���ی مه ال

مسته فا بوه ، له بازاڕدا به كه متر له نیوه قیم���ه ت نه خت���ی كردوه ته وه له س���ه ر ئه وه ش كێش���ه له نێ���وان هه ردوكیان دروستبوه و پاشان له الیه ن ئاسایشه وه

ده ستگیركراوه ".به پێی ئه و ئاماژان���ه ی كه هه ن ئه م قه یرانه له ماوه ی 24 س���اڵی ڕابردودا، هه رێمی روبه ڕوی قه یرانه س���ه خترین به ش���ێكی بوه ت���ه وه ، كوردس���تان زۆری ئه وان���ه ی كه ج���اران به ملیۆنێر به موڵك و پاره كانی���ان ده ناس���ێنران و ماڵ خه ماڵند بو ئێستا مایه پوچ بون، چونكه موڵك و ماڵه كانیان به هۆی ئه م

قه یرانه وه پاره ناكه ن.س���ه رۆكی لیژنه ی دارایی په رله مانی له باره ی س���ابیر عێزه ت كوردس���تان ئه و دۆخ���ه داراییه ی ڕوبه ڕوی هه رێمی كوردستان بوه ته وه به ئاوێنه ی ڕاگه یاند به ره اڵییه ، قۆرخكاری و هه رێم "بازاڕی له نان و س���ه مونه وه تا هێنانی ده مانچه ب���ۆ هێزه كانی ناوخ���ۆو جل و به رگ بۆ

پێشمه رگه ، قۆرخكراوه ".

رۆژنامه یه كی سیاسیی گشتییه کۆمپانیای ئاوێنه ده ریده کات

ژماره )510( سێشەممە 2016/1/5

w w w . a w e n e . c o m

ریکالم

9

یاریده ده رێكی پزیشك: خه ته نه مان

بۆ هاواڵتیه ك كردوه سێ ژنی هه بوه

کۆمپانیای باڵڤ پەیک ئاوێنە دابەش دەکات نرخی 1000 دینار ته له فۆن: 3202416 تیراژ: 4500ناونیشان: سلێامنی ته الری زارا - نهۆمی سێه م - شوقه ی ژماره 32

چۆن دونیا ڕێگەیدا داعش ببێتە

ئەم جانەوەرە ترسناکە؟

19 1418ملیۆنێره كان هه ره س ده هێنن

له سه ر 90 ملیۆن دۆالر کێشه ده که وێته نێوان کوڕێکی فاروقی مه ال مسته فاو بازرگانێکی نه وت

حیزبی دیموکراتی کوردستان، قەیرانی

سکرتێریی یان نەبونی سرتاتیژییەکی رون؟

قابلـــــــەمەو کــــــــــــــتێب و

حکــــــــــــــــــومەت

ئارام شه یداشای به ندبێژان

11

12

سمتی کارداشیان و ستیانه که ی هه یفا

3

ئه ندام����ی س����ه ركردایه تی پارت����ی دیموكرات����ی كوردس����تان، عه ل����ی حس����ێن ئاماژه ب����ه وه ده كات كه گ����ۆڕان وه زیره كان����ی جێگ����ه ی به كاتی پڕ كراونه ت����ه وه بۆ ئه وه ی ئیشوكاری خه ڵكی نه وه ستێت، ئه و ده ڵێت "پارتی پێیباشه گفتوگۆكان ڕاس����ته وخۆ له نێوان پارتی و گۆڕان

ئه نجامبدرێت".ئاوێن����ه ، هه ولێر: عه لی حس����ێن تایب����ه ت له چاوپێكه وتنێك����ی به ئاوێن����ه دا رایگه یان����د ك����ه ب����ۆ پڕكردنه وه ی جێگ����ه ی وه زیره كانی گۆڕان به ش����ێوه یه كی هه میش����ه یی ئ����ه وان هه وڵیان����داوه ڕاس����ته وخۆ له گه ڵ گۆڕان قسه بكه ن، ئه و وتی "ئه گ����ه ر له گه ڵ گۆڕان گه یش����تینه ئه نجامێك ئه وكاته داڕشتنه وه یه كی

ت����ازه بۆحكومه ت بكه ی����ن، ئه گه ر له گه ڵ گۆڕان نه گه یشتینه ئه نجام، ئ����ه وا له گه ڵ یه كێتی نیش����تمانی و الیه نه كان����ی دیك����ه هه وڵده ده ی����ن ڕێكبكه وی����ن له س����ه ر میكانیزم����ی

حكومڕانی ". وتیشی "من ئاگادار نیم به فه رمی س����ه ركردایه تی ئێمه قسه ی له گه ڵ كاك نه وش����یروان كردبێ����ت، به اڵم قس����ه له گه ڵ گۆڕان كراوه و پارتی گفتوگۆكان ده زانێ����ت به باش وای ڕاس����ته وخۆ له نێوان پارتی و گۆڕان

ئه نجامبدرێت".س����ه باره ت ب����ه و ده نگۆیان����ه ش ك����ه باس ل����ه وه ده ك����ه ن هه فته ی داهاتو پارتی به نیازه به مه به س����تی حكومه تی كابینه ی رێكخستنه وه ی هه رێم هه مو الیه نه كان بانگهێشتبكات

به گۆڕانیش����ه وه ، عه لی حسێن وتی "متمان����ه له نێوان گ����ۆڕان و پارتیدا نه ماوه ، ده بێت سه ره تا به دیالۆگ و به گفتوگ����ۆ ئه و متمانه یه دروس����ت

بكه ینه وه ".سه باره ت به گه ڕانه وه ی نه وشیروان مس����ته فا بۆ هه رێمی كوردس����تان و كاریگه ریی له سه ر په یوه ندی نێوان گۆڕان و پارتی ، عه لی حس����ێن وتی كاریگه ری����ی نه وش����یروان "كاك س����ه ره كی هه یه له ن����او بزوتنه وه ی ڕۆژهه اڵتی له حیزبه كانی گۆڕان����دا، ناوه ڕاس����تدا كه س����ه یه كه م����ه كان كاریگه ری سه ره كیان هه یه ، بڕیاری كۆتایی و یه كالك����ه ره وه له الی كاك

نه وشیروانه ".

ئه ندامی مه كته بی مه حمود سه نگاوی ، كوردستان نیشتمانی یه كێتی سیاسی ئام���اژه به وه ده كات كه له ناو یه كێتیدا که س هیچی به ده ست نییه ، ئه و ده ڵێت "چۆن له بازاڕ به ده یان خه ڵك قس���ه م ناده مه وه ، وه اڵمیان ده كه ن و له س���ه ر

وه اڵمی شانازیش ناده مه وه ".مه حم���ود س���لێمانی : ئاوێن���ه ، تایبه ت له چاوپێكه وتنێكی س���ه نگاوی به ئاوێن���ه دا رایگه یان���د كه س���ه ردانی شێخ جه عفه رو مامۆستا جه الل بۆ الی نه وش���یروان مسته فا ته نها سه ردانێكی دۆس���تانه بوه ، وه ك هاوڕێی چه ندین س���اڵه ی یه كتر س���ه ردانی نه وشیروان مسته فایان كردوه و هیچ په یوه ندییه كی به سیاسه ته وه نه بوه ، ئه و وتی "شاناز ئیبراهیم ئه حم���ه د له ناو یه کێتیدا هیچ

نییه ".مه حم���ود "م���ن وتیش���ی

سه ربازیم، پیاوی سه نگاویم و

ده سته مۆ نابم".مه حمود س���ه نگاوی جه غتی له وه ش ك���رده وه "یه په گه و یه پ���ه ژه و په كه كه هاوكاری���ان ب���ون له كۆنتڕۆڵكردنه وه ی كوردس���تان، خاكی زۆری به ش���ێكی ب���ه اڵم ئیتر پێویس���ت ن���اكات ئه وان له ش���نگال بمێننه وه ، ئه و وتی "با بچن بۆ ش���وێنێكی ترو ئه و شوێنه ته سلیم

به حكومڕانی خۆی بكه نه وه ".

"پارتی پێیباشه گفتوگۆكان ڕاسته وخۆ له نێوان پارتی و گۆڕان ئه نجامبدرێت"

مه حمود سه نگاوی: له ناو یه کێتیدا که س هیچی به ده ست نییه

مژدە.. مژدە هونەرمەند "کەریم کابان" کۆچی دوایی کرد!11

3

5 عه لی حسێن

20 ئه وانه ی به سه رماو كڕێوه ش ناسره ون

3(510( سێشه ممه ‌2016/1/5هه‌نوکه

ئا: بنار هیدایه ت

مه حمود سه نگاوی ئه ندامی مه كته بی سیاسی یه كێتی نیشتمانی كوردستان له م گفتوگۆیه ی ئاوێنه دا ده ڵێت "شاناز له ناو یه كێتیدا هیچ نیه ، چۆن له بازاڕ به ده یان خه ڵك قسه م له سه ر ده كات و وه اڵمیان ناده مه وه ، وه اڵمی شانازیش ناده مه وه ".

ئاوێن����ه : له چه ن����د رۆژی رابردودا چه ند به رپرس����ێكی ب����ااڵی یه كێتی س����ه ردانی نه وشیروان مس����ته فایان كرد له به ریتانیا، ئه م����ه وه ك����و باڵێكی جی����اوازی یه كێتی رۆیشتون، یاخود به ناوی هه مو یه كێتییه وه

په یامێكیان بۆ ئه و پێبوه ؟مه حمود س����ه نگاوی: ئه و س����ه ردانه ی ش����ێخ جه عفه رو مامۆس����تا جه الل ته نها سه ردانێكی دۆس����تانه بوه ، وه ك هاوڕێی چه ندین ساڵه ی یه كتر سه ردانی نه وشیروان په یوه ندییه كی هیچ كردوه ، مس����ته فایان

به سیاسه ته وه نه بوه .ئاوێنه : مه سه له ی سه رۆكایه تی بارزانی و ناكۆكی نێوان پارتی و گۆڕان هه ستیارترین بابه ت����ی گۆڕه پانی سیاس����ییه ، بۆچون و

هه ڵوێستی ئێوه چییه له م نێوه نده دا؟له س����ه ره تاوه س����ه نگاوی: مه حم����ود یه كێتی نیشتیمانی كوردستان هه وڵه كانی چڕكرده وه بۆ چاره سه ركردنی قه یرانه كه ، هه وڵ����ی نێوه ندگی����ری دا، چونك����ه ئه وه قه یران����ی نێوان گۆڕان و پارتی نیه ، به ڵكو به سه ر میلله ته وه بوه به قه یران، ئومێدمان ئه وه ی����ه هه ردوالیان له یه كتر نزیك ببنه وه بۆ ئه وه ی هه ردوالیان له سه ر مێزی گفتوگۆ

چاره سه ری كێشه كانیان بكه ن.ئاوێن����ه : چه ن����د جارێك وتوت����ه مه رج نیه بارزان����ی تا قیامه ت س����ه رۆك بێت، كێ به ش����یاوی به دیلی بارزانی ده زانن بۆ

پۆستی سه رۆكی هه رێمی كوردستان؟مه حمود سه نگاوی: من ناتوانم به ناوی میلله ت و پارته سیاسییه كانه وه به دیل بۆ بارزانی بدۆزمه وه ، قسه ی خۆشمم له سه ر بارزان����ی ك����ردوه ، بارزانی به پێی یاس����ا س����ه رۆكی هه رێمی كوردستان نیه ، به اڵم

له ئێستادا كاره كان راده په ڕێنێت.ئاوێن����ه : وه ك مه حم����ود س����ه نگاوی، به جێگری سه رۆكی ره س����وڵ كۆس����ره ت

هه رێم ناناسیت؟مه حمود س����ه نگاوی: ئه گه ر مه س����عود بارزان����ی س����ه رۆك نه بێت بۆ كۆس����ره ت ره س����وڵ جێگر بێت؟ ئه و بابه ته كۆتایی

هاتوه .ئاوێن����ه : دوا په یام����ی بارزان����ی چۆن

هه ڵده سه نگێنیت؟مه حم����ود س����ه نگاوی: ئ����ه و په یامه ی مه س����عود بارزانی كه له س����ه ری س����اڵی نوێدا باڵویكرده وه ئومێد به خشی تێدایه و

هیواخوازم به كردار هه نگاوی بۆ بنێت.ئاوێن����ه : ئه گ����ه ر بارزان����ی دانرای����ه وه به س����ه رۆكی هه رێم چۆن مامه ڵه ی له گه ڵ

ده كه ن؟مه حم����ود س����ه نگاوی: ئه گ����ه ر بارزانی خۆی خ����ۆی دابنێته وه جیای����ه و میلله ت میلله ت ئه گه ر جی����اوازه ، هه ڵیبژێریته وه داینایه وه به س����ه رۆكی هه رێمی كوردستان

ئێمه ش پێشوازی لێده كه ین.ئاوێنه : بڕوات به رێكه وتنی س����تراتیژی

ماوه له گه ڵ پارتی؟ده توانی����ن س����ه نگاوی: مه حم����ود گۆڕانكاریی له س����ه ر بكه ین و ئیشی له سه ر نازان����م جی����اوازه ، بكه ین،س����ه رده مه كه میكانیزمه كان چۆن ده بن، به اڵم سه رده می پێشو و س����ه رده می ئێس����تا جیاوازییان ئه م پێش����چونی به پێی هه یه ،ده توانی����ن

سه رده مه كاری له سه ر بكه ین.ئاوێنه : له ماوه ی راب����ردودا له میحوه ری گه رمی����ان كۆمه ڵێ����ك س����زادان و البردن و دان����ان كرا له نێ����وان به رپرس����اندا، ئه مه مه ڵبه ندی سێبه ر به رپرسی دروستكردنی

نیه له الیه ن باڵێكی یه كێتییه وه ؟مه حمود س����ه نگاوی: ئ����ه وه په یوه ندی كوردستانه وه نیش����تیمانی یه كێتی به ناو

هه یه و خۆمان قسه ی له سه ر ده كه ین.به دارای����ی یه كێتی ئاوێنه : س����ه باره ت قسه زۆر ده كرێت، ئایا ئێستاش تۆ وه ك ئه ندامی مه كته بی سیاس����ی سوری له سه ر

ئه وه ی داهاتی یه كێتی نادیاره ؟مه حمود س����ه نگاوی: من قسه ی خۆمم كردوه ،وه ك پێش����و به شێكی زۆری دارایی یه كێت����ی الی هێ����رۆ ئیبراهی����م ئه حمه دو كۆمه ڵێكی تره ، زیاتر وه اڵم و كۆمێنتم نیه

له سه ر ئه و پرسیاره .ئاوێنه : به اڵم ش����اناز ئیبراهیم ئه حمه د

ره خنه ی له قسه كانت گرت و به ناڕاسته وخۆ وه اڵمی دایته وه ؟

له بازاڕ مه حم����ود س����ه نگاوی: چ����ۆن به ده یان خه ڵك قس����ه م له س����ه ر ده كات و وه اڵمی����ان ناده مه وه ، وه اڵمی ش����انازیش

ناده مه وه .ئاوێنه : بۆچی ؟

مه حمود س����ه نگاوی: ش����اناز هیچ نیه له ن����او یه كێتیدا، ته نها ئه ندامێكی یه كێتی

نیشتیمانی كوردستانه .ئاوێن����ه : باس ل����ه وه ده كرێت كه هێرۆ ئیبراهی����م ئه حم����ه د رایگه یان����دوه ژیانی سیاس����یی دكتۆر به رهه م له ناو یه كێتییدا

كۆتایی هاتوه ، وه اڵمی ئێوه چییه ؟قس����ه ی ئه وه س����ه نگاوی: مه حم����ود خۆیه تی، هیچ ش����تێك به ده ست ئه و نیه ، كه س����مان ناتوانین كه سێك له ناو یه كێتی

نیشتیمانی كوردستان ده ربكه ین.ئاوێن����ه : كه وات����ه چاره س����ه ری دۆخی

ئێستای یه كێتی چییه ؟مه حمود س����ه نگاوی: وه اڵمم نیه بۆ ئه و

پرسیاره .ئاوێن����ه : ده ڵێ����ن ت����ۆ س����ه ر به باڵی

هه ڵۆكانیت، ئایا وایه ؟مه حمود م����ن س����ه نگاوی: مه حم����ود

سه نگاویم و پیاوی سه ربازیم.ئاوێنه : ئه ی بۆچی وه ك باس����ده كرێت دۆس����یه ی نه وت له ناو یه كێتیدا ته نها الی

قوب����اد تاڵه بانییه و ئێ����وه وه ك مه كته بی سیاسی ده سته مۆ كراون؟

مه حمود س����ه نگاوی: من وه ك مه حمود سه نگاوی ده سته مۆ نه كراوم و ده سته مۆش

نابم، قسه ی خۆشم هه بوه له سه ری. ئاوێن����ه : ئێس����تا له ن����او یه كێتیدا كێ

خاوه نی دوابڕیاره ؟هیچی ك����ه س س����ه نگاوی: مه حم����ود به ده س����ت نیه و ك����ه س بڕی����اری كۆتایی

به ده ست نیه .كۆنگ����ره یه كێت����ی ك����ه ی ئاوێن����ه :

ده به ستێت؟مه حمود س����ه نگاوی: تا ئێستا یه كێتی

بڕیاری نه داوه كه ی كۆنگره ببه ستێت.ئاوێنه : ده ڵێن به رپرسانی بااڵی یه كێتی له به ر ئێران ده س����تی حه شدی شه عبیان به سه ر گیانی كورد بااڵ كردوه ، بۆ یه كێتی

ئه م هه نگاوه ده نێت؟مه حم����ود س����ه نگاوی: ئ����ه وه هه موی درۆی����ه ، ئ����ه و درۆیه ك����ه ك����ه دوژمنان و نه یارانی یه كێتی نیش����تیمانی كوردستان ده یك����ه ن، ئه گه رنا به هیچ جۆرێك یه كێتی ه����اوكاری حه ش����دی ش����ه عبی نه كردوه ، ش����یعه بونیان هه ی����ه له خورماتو حه قی خۆش����یانه كه بونه ته حه شدی شه عبی و رێز له مه زهه به كه ی خۆیان ده گرن و شوێنی

خۆیان بااڵده ستن.له كات����ی بۆردومان����ی ئای����ا ئاوێن����ه :

رێگری پارتی هاوپه یمان����ان، فڕۆكه كانی له وه كردوه كه بۆردومان����ی ئه و ناوچانه

بكرێت هێزه كانی ئێوه ی لێیه ؟مه حمود سه نگاوی: من گله ییم هه یه كه له كاتی بۆردوم����ان، فڕۆكه كان بۆردومانی ئ����ه و ش����وێنانه یان نه كرد ك����ه هێزه كانی ئێمه ی لێی����ه و دژ به داع����ش ده جه نگین، ل����ه و لیژنه یه ئه ندامی ئێم����ه ی لێنیه بۆیه

به باشی هاوكاری نه كراین.ئاوێنه : پێش����بینی ده كه ی����ت به م زوانه

شه ڕی داعش كۆتایی بێت؟مه حمود سه نگاوی: له روی سه ربازییه وه پێموایه له مس����اڵدا كۆتای����ی دێت، به اڵم

له روی تیرۆرو ته قینه وه هه ر ده مێنن.ئاوێن����ه : ژماره یه ك به رپرس بازرگانیان له گه ڵ داعش ك����رد بۆ لێپرس����ینه وه تان

له گه ڵ نه كردن؟مه حمود س����ه نگاوی: ئه وه ده بێت ئه و لیژنانه و دادگا وه اڵم بداته وه ، من له شه ڕدا

بوم كه ئه وان بازرگانیان كردوه .ئاوێنه : ده ڵێن تۆ هه ڵگیرسێنه ری شه ڕی جه ل����ه وال )گواڵڵه (ی����ت، ب����ه وه ی ته قه ت له داعش كردوه و ئه وانیش هێرشیان كردو چه ندین پێشمه رگه و فه رمانده شه هیدبون،

بۆ ئه مه كرا؟مه حمود س����ه نگاوی: من له وێ نه بوم، ئه وان هات����ن ته قینه وه یان كرد، خه ڵكیان ش����ه هید كرد، كۆمیته ی یه كێتییان كرده

ئامانج، دوات����ر هێزه كانی ئ����ه و ناوچه یه ته داخولی����ان ك����رد، به و ش����ێوه یه بوه ، بارودۆخ����ی ئه و ناوچه یه ئ����ارام بۆته وه ، هه مو كه سێك ده توانێت بێته وه بۆ گواڵڵه ، ته نها ئه وانه نه بێت كه ده س����تیان س����ور كوردستان و پێش����مه رگه ی به خوێنی بوه

هاواڵتیانی ئه و ناوچه یه .ئاوێن����ه : رات چییه له س����ه ر ئه وه ی كه پارتی نه یهێشت یه په گه و یه په ژه و په كه كه

له شنگال بمێننه وه ؟الیه نگ����ری س����ه نگاوی: مه حم����ود هه مویانم و خۆش����مده وێن، هاوكارمان بون له كۆنتڕۆڵكردنه وه ی به شێكی زۆری خاكی كوردس����تان، به اڵم ئیتر پێویس����ت ناكات ئه وان له وێ بمێننه وه ، بچن بۆ ش����وێنێكی ترو ئه و شوێنه ته سلیم به حكومڕانی خۆی

بكات.

ئاوێن����ه : بێین����ه س����ه ر مه س����ه له یه ك ك����ه راس����ته وخۆ په یوه ن����دی به تۆوه یه ، هه س����تناكه یت كه ش����ه هید كردنی كاوه

گه رمیانی، بوه هۆی ناوزڕاندنت؟مه حم����ود س����ه نگاوی: هه م����و حزب����ه رۆژنامه نوسان و رۆژنامه و سیاس����ییه كان و گه ردنتان كردتان، راگه یاندن كه ناڵه كانی

ئازاد بێت.ئاوێنه : تۆ به چ به ڵگه یه ك ده یسه لمێنیت كه له پشت تیرۆركردنی كاوه گه رمیانییه وه

نیت؟ده متوان����ی س����ه نگاوی: مه حم����ود نه چومایه ته دادگاو گوێم به دادگا نه دایه ، ب����ه اڵم له به رئه وه ی هیچم له خۆمدا ش����ك نه برد چومه به رده م دادگا، چل و چوار رۆژ زیندانیكرام، دواتر دادگای تاوانه كان منی به بێ تاوان ناساند، ئێستاش هه مو كه سێك

دڵنیایه كه من دوربوم له و بابه ته وه .ئاوێن����ه : ك����ه بێبه ری بوی����ت و بێتاوان خێزانه كه ت س����ه ردانی ب����ۆ ده رچوی����ت

نه كرد؟مه حم����ود س����ه نگاوی: بۆ س����ه ردانیان بكه م، خۆ من غ����ه ردم لێنه كردون، ئه وان غه دریان له من كردوه ، ئه بوایه ئه وان داوای لێبوردنی����ان له من بكردایه ، منیان به گرتن دا، هه زار قس����ه ی ناش����رینم له س����ه ر كرا به خۆڕایی، ده بێت ئ����ه وان داوای لێبوردن

له من بكه ن.

ئا:ئاوێنه

له سه ر 90 ملیۆن دۆالر كێشه ده كه وێته نێوان بازرگانێك و كوڕه گه وره كه ی فاروقی

مه ال مسته فای ملیاردێری کوردستان ، بارزگانه كه الی پۆلیس زیندانیه و

پێشتریش ئاسایش به تۆمه تی جۆراوجۆر له به رده م ماڵی خۆیان ده ستگیریان

كردوه ، ئه مه جگه له وه ی له ژێر فشاردا به به های نزیكه ی 20 ملیۆن دۆالر ده ستیان

به سه ر موڵك و ماڵه كه یدا گیراوه .

به پێ����ی زانیاریی چه ند س����ه رچاوه یه كی ئ����اگادار ك����ه زانی����اری وردیان له س����ه ر دۆس����یه كه هه ب����وه "پاش ئه وه ی س����اڵی 2013 زه ری����ا كوڕه گه وره كه ی فاروقی مه ال مس����ته فا که به )حه مه ( ناوده برێت، له گه ڵ سه رمایه دارێك یه كتری ده ناسن ڕێكده كه ون پێك����ه وه كاربك����ه ن له ب����واری دابینكردنی سوته مه نی بۆ وێستگه كانی كاره با كه ئه و بازرگانه ناوی )بڵند( بوه ، به اڵم پاش����ان له س����ه ر نه ختكردن����ه وه ی چه كێك����ی پاره ك����ه به هاكه ی 90 ملیۆن دۆالر بوه كێش����ه

ده كه وێته نێوانیان".

ئاوێنه له باره ی ئه و كه یسه وه په یوه ندی ب����ه بنه ماڵه ی ئه و بارزگان����ه وه كرد، به اڵم ئاماده نه ب����ون هی����چ زانیاری����ه ك له باره ی كه یس����ه كه وه بۆ ئاوێنه باسبكه ن به چه ند هۆكارێك����ی دیاریك����راو ك����ه په یوه ن����دی

به خۆیانه وه هه یه .

س����ه رچاوه یه كی ئاوێنه به وردی باس����ی كێش����ه ی ئه و بازرگانه و كوڕه كه ی فاروقی مه ال مس����ته فای كردو وتی "كۆمپانیاكه یان تایبه ت بوه به دابینكردنی س����وته مه نی بۆ وێس����تگه كانی كاره باو ماوه یه كیش له گه ڵ كۆمپانی����ای داناغازی ئیماراتی كاریكردوه ، پش����كداری به ش����ێوه ی کۆمپانیاکه ی����ان به رێوه چ����وه 85% پش����كه كانی هی زه ریا

فاروق مسته فا بوه و پشكی 15%ش بۆ ئه و س����ه رمایه داره بوه كه كوڕی ش����ه هێدێكی ب����ااڵی كادری بنه ماڵه ك����ه ی یه كێتی����ه و

یه كێتین".

وتیش���ی "له ماوه ی ئه و چه ند س���اڵه ی كاریانكردوه پێكه وه زۆر بێ كێش���ه بون، كێش���ه كه له وه وه س���ه رچاوه ی گرتوه كه به ڕێوه به ری كۆمپانیاكه چه كێكی 90 ملیۆن دۆالری به نی���وه قیمه ت س���اغكردوه ته وه به ه���ۆكاری ئ���ه وه ی س���یوله ی نه ق���دی له كۆمپانیاكه ی���ان نه م���اوه و پێویس���تیان به پاره یه ، به اڵم دواتر زه ریا نیگه ران ده بێت له و دۆخه و پاش���ان ئاس���ایش له سه ره تای

مانگی کانونی یه که مه وه ده یخاته زیندان".

ئاوێنه بۆ وه رگرتنی زانیاری له باره ی ئه و كاره وه په یوه ندیك���رد به هه ریه ک له عه مید حه س���ه ن ن���وری به ڕێوه به ری ئاسایش���ی س���لێمانی و م���والزم ڕزگار به ڕێوه ب���ه ری ڕاگه یاندنی ئاسایشی سلێمانی، به اڵم هیچ یه کێکیان ئاماده نه بون له و باره یه وه هیچ

زانیاریه ك بۆ ئاوێنه ئاشكرابكه ن.

س���ه رچاوه تایبه ته ك���ه ی ئاوێن���ه زیاتر له سه ر ڕوداوه كه دواو باسی ئه وه یكرد "ئه و بازرگانه ئێستا الی پۆلیس به نده و سه رجه م موڵك و ماڵه كانی كه به هاكه ی نزیكه ی 20

ملیۆن دۆالر بوه ده س���تی به سه رداگیراوه ، هاوكات پێش���تریش به های ئ���ه و چه كه ی به نیوه قیمه ت فرۆشراوه و 24 ملیۆن دۆالر ب���وه ، به اڵم تا ئێس���تا پاره ی س���ه ره كی له نێوانیان ساغ نه بوه ته وه و هیچ ئاسۆیه ك

دیار نیه بۆ به ربونی بازرگانه كه ".

له الیه كی تره وه س���ه رچاوه یه كی تر كه زانیاری هه بو له باره ی دۆسیه كه وه له دادگا ئه وه ی بۆ ئاوێنه ڕونكرده وه "ئه و دۆسیه یه تائێس���تا چه ندجارێك دادبینی بۆ كراوه و هه رجاره تۆمه تێك ئاڕاس���ته ی بازرگانه كه ك���راوه ، به اڵم تائیس���تا هی���چ تۆمه تێكی

به سه ردا ساغ نه بوه ته وه ".

ئاوێن���ه بۆ ئ���ه م دۆس���یه یه په یوه ندیی زۆریكرد به الیه نه كانی ئه م دۆسیه وه به اڵم له ب���ه ر هه س���تیاری دۆس���یه كه زۆر كه س خ���ۆی الده دات، ب���ه اڵم یه كێك ل���ه ڕاكان له سه ر ئه م دۆسیه ئه وه یه كه كه وتنی ئه م بازرگانه په یوه ندی به كێشه ی ناو باڵه كانی

یه كێتیه وه هه یه .

به پێی وته ی یه كێك له سه رچاوه كان "ئه و بازرگانه هه رچه ن���ده په یوه ندی به رفروانی نه بوه له گ���ه ڵ باڵه كان���ی یه كێتی، به اڵم گومانده كرێ���ت له وه ی په یوه ندی به یه كێك له باڵه كانی ناو یه كێتیه وه هه بێت، چونكه

كه هاوپش���كه كانی به ڕه زا مه ن���دی ئ���ه و یه كێكی���ان زه ریای فاروقی مه ال مس���ته فا بوه ئه و چه كه ی فرۆش���توه ، هۆكاره كه ی نازانرێ���ت بۆچ���ی دواتر له و ك���وڕه ڕقی

هه ڵگرتوه ".هاوكات به پێی زانیاری ئه و سه رچاوه یه كێشه كه هه رچه نده ئێس���تا خاوبوه ته وه و چه ندین كه س���ی بااڵش له ناو دۆسیه كه دا قسه یانكردوه بۆ ئه وه ی كێشه كه یه كالیی بێت���ه وه ، ب���ه اڵم زه ری���ا زۆر جه خت له وه ده كاته وه كه ده بێت ئه م كێش���ه یه دادگا یه كێ���ك هه رچه ن���ده یه كالییبكات���ه وه ، له كه سه نزیكه كانی بنه ماڵه ی فاروقی مه ال

مسته فاش بوه ته نێوه ندگیر.

مه حمود سه نگاوی: پیاوی سه ربازیم و ده سته مۆ نابم

له سه ر 90 ملیۆن دۆالر كێشه ده كه وێته نێوان كوڕێکی فاروقی مه ال مسته فاو بازرگانێكی نه وت

ئیتر پێویست ناكات یه په گه و یه په ژه و په كه كه

له شنگال بمێننه وه بچن بۆ شوێنێكی ترو با ئه و شوێنه ته سلیم

به حكومڕانی خۆی بكه ن

کۆمپانیاکه یان تایبه ت بوه به دابینكردنی سوته مه نی

بۆ وێستگه كانی كاره باو به شێوه ی

پشكداری به رێوه چوه، 85% پشكه كانی هی

زه ریا فاروق بوه و پشكی 15%ش بۆ ئه و سه رمایه داره بوه كه

كوڕی شه هێدێكی یه كێتیه فاروقی مه ال مسته فاو دو کوڕه که ی

مه حمود سه نگاوی

ئاوێنه‌ی‌روداوه‌کان

فاتیحایه ك له بری جه ژنانه !

د. یه حیا رێشاوی

له بۆنه ی سه ری ساڵدا ته نها داخستنی فاتیحای���ه ك ب���ۆ گیان���ی حوكمڕانی و ئیداره دانی ئه م واڵته بێخاوه نه و نزایه ك بۆ الی په روه ردگار له وانه ی نه یانتوانی و پێناچ���ێ بتوان���ن ئه م هه رێم���ه به ره و ئاقارێكی باش���تر ببه ن و هه ناس���ه یه ك ماندوی شه ته ك و به جه سته ی بكه نه وه هاواڵتیان���دا، فاتیحایه ك ب���ۆ چاره كه ته خشان و له نادادپه روه ری و سه ده یه ك په خشانی سامان و خێرو خه یراتی ئه م بس���ته خاكه ، فاتیحایه ك ب���ۆ نه ریتی س���ه قه تی دامه زراندن و به خش���ینه وه ی پله و پۆست به نامه و ته له فون و ناسیاوی و فاتیحایه ك حیزب، دڵس���ۆزی كادیری بۆ ئه وان���ه ی نایانه وێت په ند وه ربگرن و له س���ه ر هه مان ریتم���ی قوڵكردنه وه ی رۆحی تۆڵه س���ه ندنه وه و خۆ به راس���ت زانین و خودپه رستی گه وره بون و ئه وه ش بوه ت���ه به ش���ێك ل���ه كاری رۆژانه یان، فاتیحای���ه ك بۆ ئه وانه ی هه لی زێڕێنیان له ده ست داو ئێمه یان گه یانده وه خاڵی سفرو بۆ جارێكی دی كۆچی به كۆمه ڵی الوانیان هێنایه وه ناو باس و خواسه كانی نێو بازاڕو خێزانه كان و مانشێتی ده زگا میدیاییه كانمان، دیس���انه وه فاتیحایه ك ب���ۆ ئه زمون���ی واڵتێك به سیاس���ه تی فاش���یالنه له باربراو نه یانهێشت له كۆڕو كۆبون���ه وه نێوده وڵه تیه كاندا هه مومان سینگ ده رپه ڕێنین به شانازیه وه بڵێین: )ویا ف���رۆم كوردس���تان(! فاتیحایه ك ك���رده بێئومێدیی���ان ئه وان���ه ی ب���ۆ ناس���نامه ی الوان و ره ش���بینیان كرده نه ریتێك���ی زۆر ئاس���ایی، ئه وانه ی بۆ خاتری كورس���یه كی زیاتری په رله مان و رێژه یه ك���ی زیاتری ده ن���گ هه موانیان كرده موچه خ���ۆرو موه زه فی بندیواری بێكاری بار! دیس���انه وه فاتیحایه ك بۆ ئه و س���ه ركردانه ی نه یانتوانی و پێناچێ حوكمڕانی جوانی نمونه یه ك���ی بتوانن شه فاف و خاكیبون و ده ستاوده ستكردنی به ناخم���ان ئاس���وده یی ده س���ه اڵت و پێش���كه ش بك���ه ن، دوا فاتیح���ا ب���ۆ واڵتێك كه مامۆستایه كی زانكۆی وه ك من ناچ���ار ده كات له ب���ری پیرۆزبایی و جه ژنان���ه ، ریزێك فاتیح���ا بنێرێت بۆ ئه وان���ه ی ئومێد ده كه م رۆژێك له رۆژان ئه گه ر دادگاكانی ئه م واڵته ش به سزای عادیالنه ی���ان نه گه یه نێت، ئه وا دادگای نێو ناخیان جوڵه ی���ه ك بكات و كه مێك ئاره قه ی ش���ه رمه زاری سه روس���یمایان ت���ه ڕ ب���كات! وه ره حیمه ڵاڵهو لیمه ن

یوعیدولفاتیحه !

تایبه‌ت)510( سێشه ممه 22016/1/5

د. میران محه مه د به ڕێوه به ری گشتی ته ندروس����تی س����لێمانی ئاماژه به وه ده كات ك����ه له ب����واری ته ندروس����تیدا كه رتی تایبه ت ئه وه ن����ده به هێز نییه بتوانێت قه ره ب����وی كه رتی حكومه ت بكات����ه وه ، ئه و ده ڵێ����ت " له دوێنێوه

984 كرێكارم نه ماوه ".ئاوێنه ، س����لێمانی : د. میران محه مه د راگه یاند به ئاوێن����ه ی له لێدوانێكی����دا كه "س����اڵی ن����وێ 2016، به پێی ئه و شتانه ی له م یه ك دو رۆژه دا هه یه كه دارای����ی ده ڵێ نابێت بۆ پاككردنه وه ی مه ڵبه ند و بنكه كان گرێبه س����ت بكه ن و نابێ����ت جل����ی نه خۆش و كرێ����كار كه نه خۆش����ی له نێ����و نه خۆش����خانه كان هاتوچ����ۆ پێده ك����رد گرێبه س����تی بۆ

ئۆتۆمبێل ب����ۆ گرێبه س����ت بك����ه ن و نه كڕێت و دارایی ئه م دو رۆژه ی سه ری وتوه و به وه زیریان به ته له فۆن س����اڵ وه زیریش به ئێمه ی راگه یاندوه و ئه گه ر به م قس����انه بێت ئه وا زۆر زۆر خراپ

ده بێت و ئێمه ئیفلیج ده بین". به ڕێوه به ری محه م����ه د می����ران د. گشتی ته ندروستی سلێمانی ئه وه شی ره نكرده وه كه "سێكسته ی ته ندروستی زۆر زۆر قورس����ه ته عامول����ی و ئه گه ر

وابێت من باش نایبینم". له باره ی كه رتی تایبه تیش����ه وه ، د. می����ران محه مه د وتی "ئێم����ه كه رتی جیاوازیمان نییه به هێز تایبه تیشمان هه یه له گه ڵ شوێنه كانی تر و جیاوازی نێوان هه ولێر و سلێمانی و دهۆك زۆره

له هه ندێك شت، هه ریه كه مان به جۆرێك كارمان ك����ردوه و ره نگه م����ن ئه گه ر پاككردن����ه وه و جلوبه رگ����ی نه خۆش و هه ندێك شتی دیكه م نه مێنێت زه ره ری

زیاتر بكه م وه ك له شاره كانی تر". ته ندروس����تی خۆ "به اڵم وتیش����ی هه ر ده رمان نییه به ڵكو ته ندروس����تی ئۆتۆمبێله بۆ ئۆكسجین، ته ندروستی پاككردنه وه ی مه ڵبه ند و سه نته ره كانه ، ئێس����تا من 1000 كرێ����كارم هه یه كه كاریان ته نها بردنه ژوره وه ی نه خۆش و پاككردنه وه ی نه خۆشخانه و ئامێره كانه من له دوێنێ����وه به نمونه 984كرێكارم

نه ماوه ".د. میران محه م����ه د ئاماژه بۆ ئه وه ده كات كه "ته ندروس����تی هه ر ده رمان

نییه و خزمه تگوزارییه كانی زۆره و زۆرێك له خزمه تگوزارییه كانی وه ك ئه وه ی كه نه خۆشێك داخڵی نه خۆشخانه ده بێت سه رچه فی ده ده یتێ و جلی ده ده یتێ و جلی مه رافقی ده ده یتێ ئێستا ئه وانه

نه ماوه ". له باره ی ئ����ه وه ی كه ئای����ا كه رتی تایب����ه ت ده توان����ێ ئه م بۆش����اییانه پڕبكات����ه وه ، د.می����ران محه مه د وتی "كه رت����ی تایبه ت ناتوانێ����ت، چونكه كه رتی تایبه ت ئه وه ن����ده به هێز نییه بتوانێت قه ره ب����وی كه رتی حكومه ت

بكاته وه ". وتیشی "كه رتی حكومه ت له سلێمانی زۆر به هێزه و كه رتی تایبه ت به هێنده ی ئ����ه وه به هێز نییه بۆی����ه هه رگیز بڕوا

ناك����ه م كه رتی تایبه ت له ش����اری من بتوانێ����ت قه ره بوی كه رت����ی حكومی بیتوانیای����ه و خۆزگ����ه بكات����ه وه

بیكردایه ته وه به اڵم پێیناكرێت". راش����یگه یاند "چونك����ه خه ڵك فێر بوه كه خزمه تگوزرای به خۆڕایی بێت ئه مه یه كێكه له س����یفه ته باشه كان كه تائێس����تا هه بوه ڕه نگه له شارێكی تر

كه رتی تایبه ت به هێزتر بێت".وتیشی "من لێتناشارمه وه له هه ولێر خه ڵك زۆربه ی بۆ نه شته رگه ری چوه بۆ نه خۆش����خانه ی ئه هلی و كێشه شی نه بوه ب����ه اڵم له س����لێمانی ئه وه نده ی ته ركی����ز له س����ه ر نه خۆش����خانه كانی خۆمان بوه ئه وه نده ته ركیز له س����ه ر

نه خۆشخانه ی ئه هلی نه بوه ".

به ڕێوه به ری گشتی ته ندروستی سلێمانی:له دوێنێوه 984 كرێكارم نه ماوه

ئا: وریا حسێن

پارتی ئێستا تاكه هێزێكه له هه رێمی كوردستان ڕوداوه كان دروستده كات و الیه نه كانی تریش

ته نها له كاردانه وه كانی پارتی هه ڵوێسته كانیان بنیاتده نێن، گۆڕانیش ئه مه بۆ به هێزی پارتی ناگه ڕێنێته وه

به ڵكو پێیوایه "دروستكردنی ڕوداوه كان په یوه ندی به هاوكێشه یه كی

نێوده وڵه تیه وه هه یه كه پارتی تێدا به كرێگیراوه ".

ئه كره م ساڵح ئه ندامی سه ركردایه تی پارتی دیموكراتی كوردس����تان پێیوایه به و پێیه ی حیزبه كه ی له ناوخۆدا حیزبی په یوه ندییه كی ل����ه ده ره وه ش یه كه مه و فراوانی هه یه كاریگه ری به سه ر سه رجه م ڕوداوه كانی هه رێمی كوردستانه وه هه یه، له باره ی روداوه كانی ئه مدوایه شه وه وتی "ئ����ه م ڕوداوان����ه ی ڕوده ده ن دڵخوازی پارتی نی����ن، به ڵكو هه وڵی����داوه زیاتر ته ش����ه نه كه ن به جۆرێك ک����ە كۆنترۆڵ

نه كرێن".

ئاگری هه رچ����ی ڕوداوه له الی پارتی به رزده بێت����ه وه به جۆرێك ی����ان به نزین به ئاگره كه دا ده كات یان ده یكوژێنێته وه، بۆیه ئێستا پارتی به تاكه هێز داده نرێت كه له كوردستان روداوه كان دروستده كات ی����ان ئاڕاس����ته یان به به رژەوه ندی خۆی

ده گۆڕێت.پارتی س����ه ركردایه تیه كه ی ئەن����دام وێ����ڕای ئه وه ی هیچ گومان����ی له وه نیه

ڕوداوه كان ناتوانن پارتی په راوێز بخه ن، ه����اوكات وتیش����ی "هه رهێزێك بیه وێت پارت����ی په راوێ����ز بخ����ات به هه ڵه یه كی

گه وره دا ده چێت".گۆڕان كه ئێستا ڕكابه ری توند ده كات له گ����ه ڵ پارتی و زۆرتری����ن كاردانه وه ی له س����ه ر ئه و ڕوداوانه هه ی����ه كه پارتی دروستیانده كات، خاوه نداریه تی پارتی بۆ ڕوداوه كان مانای ئه وه نیه پارتی به هێزه به ڵك����و هۆكاری تر ه����ه ن كه وایكردوه

پارتی ببێته خاوه نی ڕوداوه كان".

د. ئاس����ۆ مه حم����ود ئه ندامی جڤاتی نیش����تمانی بزوتنه وه ی گۆران پێیوانیه پارتی بتوانێت ڕوداوه كان دروس����تبكات به ڵكو ئ����ه وەی پارتی كردوه ته خاوه نی ڕوداوه كان ئه وه یه هاوكێش����ه یه ك هه یه به كرێگیراو وه ك����و پارتی له ناوچه كه دا ئه مه ڕۆڵده گێڕێ����ت و له هاوكێش����ه كه دا جگه ل����ه وه ی په یوه ن����دی به بێده نگ����ی هه ی����ه ك����ه تریش����ه وه الیه نه كان����ی یه كهه ڵوێست نین، وتی "ئاڕاسته كردنی به بێهێ����زی په یوه ن����دی ڕوداوه كان

الیه نه كانی تره وه نیه ".كاردانه وه كان����ی له ب����اره ی ئ����ه و بزوتنه وه ك����ه ی به رامب����ه ر پارت����ی له م ئه وه ده كات دروس����تیان ڕوداوه ن����ه دا ده ڵێ����ت "به درێژایی مێژو ئه وه ی پارتی هێش����توه ته وه زمانی چه ك و هه ڕه ش����ه ب����وه، پارت����ی له گ����ه ڵ دیموكراس����یدا ده مرێ����ت، الیه نه كانی تری����ش ئه گه ر ئ����ه و زمانه به كاربهێنن ئه وا دۆخه كه زۆر

خراپتر ده بێت".الیه نه كانی تریش هه رچه نده به نه فه سی

گۆڕان قس���ه ناكه ن، ب���ه اڵم پێیانوایه په یوه ندیان ڕوده ده ن ڕوداوان���ه ی ئه و ب���ه به هێزی پارتیه وه نی���ه به ڵكو ئه م دۆخانه ڕه گوڕیش���ه ی مێژوییان هه یه و پارتی���ش ئێس���تا س���ه رۆكایه تیه كانی

هه رێمی كوردستانی الیه .هه ڵۆ پێنجوێنی ئه ندامی سه ركردایه تی یه كێتی نیش���مانی كه ئێستا پارته كه ی له حكومه ت���دا، پارتی���ه هاوپه یمان���ی س���ه رۆكایه تیه كان پێیوای���ه بون���ی له گه ڵ په یوه ن���دی پارت���ی و له چنگی واڵتان و پارته كانی تر، پارتی كردوه ته ڕوكاری هه رێم���ی كوردس���تان ئه ویش له ڕوداوه كان به رپرسیاره ، وتی " پارتی به رپرس���ه به رامبه ر حكومڕانی هه رێم و چاره س���ه ركردنی ئ���ه و قه یرانانه ی كه

ڕوده ده ن له هه رێمی كوردستان".

له وه ده كاته وه پێنجوێنی جه ختیش مه كته بی سیاس���ی پارت���ی دیموكراتی عێ���راق و له ناوخ���ۆی كوردس���تان له ناوچه ك���ه و جیهانی���ش نوێنه رایەتی ك���ردوەو كوردس���تانیان هه رێم���ی الیه نه كانی تریش به شداریه كی كه میان هه یه و ئاش���كرایكرد " ئه م سیاس���ه ته پێویس���ته سه ركردایه تی نیه ، گونجاو

كورد یه كڕیزو یه كگرتوبن".

پارتی ئێس���تا خاوه نی سه رۆكایه تی كوردس���تان و هه رێم���ی حكوم���ه ت و ك���ه گۆڕان كوردس���تان په رله مان���ی پێیوایه كوده تای به س���ه ردا كراوه هه ر الی پارتیه و ئه م���ه جگه لە فه رمانگه ی وه زاره ت���ی ده ره وه و په یوه ندیه كان���ی

سامانه سروشتیه كان كه به دڵی دارایی و هه رێم په یوه ندی���ه دیبۆلماس���یه كانی تریش هه ژم���ار ده كرێ���ن، الیه نه كانی جگه له به شداریه كی ڕه مزی له پرۆسه ی سیاسی هیچی تریان به ده سته وه نیه ، ته نانه ت ئێستا یه كگرتو نزیكترین هێزه له پارتی وه كو باس���ده كرێت، وایلێهات بكش���ێنێته وه له حكومه ت وه زیره كه ی ك���ه وه زیری كاره با ب���و وه زیره كه ش ده ستله كاركیش���انه وه ی خۆی ڕاگه یاند به هۆی خراپ���ی دۆخ���ی كاره باوه كه

وه زیره كه ی پارتی لێی به رپرسیاربو.

ئه ندام���ی كاروان���ی عوس���مان ئیس���المی یه كگرتوی س���ه ركردایه تی ئام���اژه بۆ ئ���ه وه ده كات ئه و دۆخه ی ئێستا بۆ پارتی دروستبوه كه ڵه كه بوی دۆخ���ی ڕابردوی هه رێمی كوردس���تانه وایك���ردوه پارتی بتوانێ���ت ڕوداوه كان دروس���تبكات، ئه و ده ڵێت "كه س دوای پارت���ی نه كه وت���وه به ڵكو ئ���ه و دۆخه ساڵه ی 23 سیس���تمی ده رهاویشته ی

حوكمڕانی هه رێمی كوردستانه ".

كاروان���ی نمونه ی���ه ك ده هێنێن���ه وه ب���ۆ س���ه لماندنی ئ���ه وه ی ك���ه ته نها دورس���تناكات ڕوداوه كان پارت���ی به ڵكو یه كگرتوش ئ���ه و كاره ی كردوه هات���وه ب���ه دوادا ك���ه كاردان���ه وه ی ده ستله كاركێش���انه وه ی ئه وی���ش ده ڵێ���ت كاره باب���وه ، وه زی���ری وه زی���ری "ده ستله كاركێش���انه وه ی هاواڵتیان و كاردان���ه وه ی الی كاره ب���ا

پارته سیاسیه كانیش هه بوه ".

مه ترس����ی دۆخه كه له وه دایه ئێس����تا له ناوه نده ده توانێ����ت پارت����ی ته نه����ا هه موان یاریب����كات نێوده وڵه تی����ه كان له ده ره وه ی هاوكێشه كه ن كه په یوه ندی هه رێم����ی دورونزیك����ی به ئاین����ده ی

كوردستانه وه هه یه .ئه كره م س����اڵح ئه ندامی سه كردایه تی پارت����ی جه خ����ت له س����ه ر سیاس����ه تی حیزبه ك����ه ی ده كات����ه وه ك����ه ل����ه ڕوی نێوده وڵه تیەوە كاری له س����ه رده كات كه ئه ویش ئه وه یه ك����ورد تێكه اڵو نه بێت له گه ڵ كێشه كانی ناوچه كه و پێی وایه " ده بێ����ت هاوس����ه نگی ڕابگیرێت له گه ڵ

واڵتان".به اڵم گ����ۆڕان له وه اڵمی ئ����ه وه دا زۆر به رونی ب����اس له وه ده كات ك����ه پارتی یاریچه یه ك����ی ن����او ئه و ش����ه تره نجه یه كه به رپرس����انی جیهان ب����ۆ ئاینده ی ناوچه كه یان ئاماده كردوه، وه كو د.ئاسۆ مه حم����ود ئه ندامی جڤاتی نیش����تمانی

گۆڕان جه ختی لێكرده وه بۆ ئاوینه .

ڕێگاك����ه دا له كۆتای����ی گه رچ����ی دیموكرات����ی پارت����ی ده رده كه وێ����ت كوردستان ڕوداوه كانی به خزمه تی كورد به پێچه وانه وه وه كو ی����ان به كارهێناوه باسده كرێت، به اڵم ئێستا ئه وه به ڕونی دی����اره پارت����ی خاوه ن����ی ڕوداوه كانی تری����ش الیه نه كان����ی كوردس����تانه و ته ماشاكه رن، ئێس����تاش كه نزیكایه تی ده بینرێ����ت له نێ����وان پارتی و به ش����ێك له الیه ن����ه سیاس����یه كان ڕه نگه پێگه ی ب����كات ڕوداوه كانیش پارت����ی به هێزتر

بكاته ئه مری واقع.

سه رۆكی لیژنه ی ناوخۆ له په رله مانی "هه ولێرو ڕایده گه یه نێت كوردستان سلێمانی ش����وێن بۆ كۆمپانیایه كی ئه ڵمانی دابینكراوه تا ده ستبكرێت به كارتی نیشتمانیی و ئه و كاره ته ش له بری سه رجه م پێداویستییه كان بۆ رایییكردن����ی كاری دائیره كان كاری

پێده كرێت".وریا جه مال، ئاوێنه : ئه یوب عه بدواڵ ناوخۆ لیژنه ی ئیسماعیل سه رۆكی له په رله مانی كوردستان به ئاوێنه ی راگه یاند "له دوای ئه وه ی په رله مانی عێ����راق بڕیاری له س����ه ر ده ركردنی كارتی نیشتمانی ده ركرد، له ئێستادا عێ����راق پارێزگایه ك����ی له چه ن����د ده س����تكراوه به دروستكردنی كارتی له هه ولێرو سلێمانیش نیش����تمانی و

شوێنیان بۆ دابینكراوه ". وتیشی "ئه و كاره ته نیشتمانییه له بری س����ه رجه م پێداویستییه كانی باری شارستانی ناس����نامه ی وه ك خ����ۆراك و كۆبۆن����ی ره گه زنام����ه و .. هت����د، به كارده هێنرێ����ت، ئه مه جگه له ئه وه ی ك����ه وه ك كارتێكی س����ودی ده توانن هاواڵتیان بانكی

لێوه ربگرن، له گه ڵ ئه وه شدا له روی ئه منیی����ه وه ده ورێك����ی زۆر گرنگی

ده بێت".س����ه باره ت ب����ه وه ی خراپیه كانی ئه وكارته چین بۆ هاواڵتیان ئه یوب عه بدواڵ وتی "تاكو ئێستا نازانرێت بۆ دروستكردنی ئه وكارته پرسیاری چ����ی له هاواڵتیان ده كرێت، نمونه ی نه گه یشتوه ، به ده ست فۆڕمه كه مان

بۆیه نازانرێت خراپیه كانی چین".بۆ ئام����اژه ی ئه وپه رله مانت����اره نیشتمانییه كارته "ئه و ئه وه شكرد ئه ڵمانییه وه كۆمپانیایه كی له الیه ن دروستده كرێت و هیچ كه س ناتوانێت

ساخته ی بكات".ئه نجومه نی ڕاب����ردودا له س����اڵی بڕیاری����دا عێ����راق نوێنه ران����ی كارتی نیش����تیمانی ب����ۆ هاواڵتیان دروس����تبكرێت، هه ر ئه وكاته تاریق حه رب، پسپۆڕی یاسایی رایگه یاند "پڕۆژه یاس����ای كارتی نیش����تیمانی هه م����و پارێزگاكانی عێ����راق به بێ جیاوازی و به هه رێمی كوردستانیشه وه ده گرێته وه ، به هه ردو زمانی كوردی و

عه ره بی له سه ری ده نوسرێت".

ئا: وریا جه مال

له مانگی شه شی پارساڵه وه نه وتی كه ركوك له الیه نه حكومه تی هه رێمی

كوردستانه وه ده فرۆشرێت، به اڵم تاكو ئێستا هیچ داتایه ك له باره ی ڕێژه ی

هه نارده كردنی نه وتی كه ركوكه وه باڵو نه كراوه ته وه ، ئه ندامێكی ئه نجومه نی پارێزگای كه ركوكیش ڕایده گه یه نێت "رێكه وتن له نێوان حكومه تی هه رێم و

پارێزگای كه ركوكدا هه یه به اڵم ناوه ڕۆكه كه ی ئاشكرا نه كراوه ".

ئه ڵماس فازیل ئه ندامی ئه نجومه نی پارێزگای كه ركوك به ئاوێنه ی ڕاگه یاند "له م ڕۆژانه دا رێبوار تاڵه بانی سه رۆكی كه رك���وك پارێ���زگای ئه نجومه ن���ی به ئاش���كرا لێدوانیدا ك���ه ڕێكه وتنێك هه یه ، به ئاش���كرا به اڵم ناوه ڕۆكه كه ی ئاش���كرا نه كراوه جارێ ، پێش���م وایه حكومه ت���ی هه رێ���م رێكه وتنی كردوه

له گه ڵ پارێزگاری كه ركوكدا".وتیشی "ئه و كاته ی نه وتی كه ركوك له رێگه ی س���ۆموه ده فرۆشرا داتاكانی به اڵم دیاربو، ده هاتنه وه ، ش���ه فاف و

تاكوئێس���تا حكومه تی هه رێم داتای نه ن���اردوه ، حكومه ت���ی هه رێم جوابی كه ركوكیان پارێ���زگای نوس���راوێكی داوه ته وه ده ڵێ���ت هه ماهه نگی ته واو

ده كه ین".ئه و ئه ندامه ی ئه نجومه نی پارێزگای

بۆئه وه ش���كرد ئام���اژه ی كه رك���وك "له پ���اره ی پت���ڕۆدۆالر ی���ه ك موچه دراوه ئه وه ش نازانم حكومه تی هه رێم ناردویه تی یاخود به غدا، تاكو ئێستاش نه گه شتوه ، به ده ست نه وتمان پاره ی نه له الی���ه ن حكومه تی به غداو نه الی

هه رێمه وه ".

پارێزگاری كه ركوك له گه ڵ حكومه تی هه رێم و ئاش���تی هه ورامی كۆبۆته وه و رێك كه وتون له س���ه ر هه ماهه نگیه كی ت���ه واو، به پتڕۆدۆالر یه ك موچه دراوه ئیت���ر نازانم حكومه تی هه رێم بوه یان

ناوه ند. عه لی مه ه���دی ئه ندامی ئه نجومه نی پارێزگای كه ركوك له به ره ی توركمانی به ئاوێنه ی ڕاگه یاند "به ره ی توركمانی هیچ زانیاریه كی نیه له باره ی فرۆشتنی نه وت���ی كه ركوكه وه ، له الیه ن یه كێتی و پارتی���ه وه قۆرغ ك���راوه ، هه میش���ه بانگه شه ی ئه وه ده كه ن كه پێكهاته كانی كه ركوك پێكه وه به خۆشی ده ژین به اڵم

پێچه وانه كه ی ڕاسته ". وتیش���ی "ڕه نگه رێكه وت���ن هه بێت له نێوان پارێزگاری كه ركوك و هه رێمدا ب���ه اڵم ئێمه هی���چ زانیارییه كمان نیه ئاگاداربی���ن ئ���ه وه ی له باره ی���ه وه ، حكومه ت���ی هه رێم ڕۆژان���ه به نزیكه ی 800هه زار به رمیل ن���ه وت له پارێزگای ده ره وه هه ن���ارده ی كه كوك���ه وه

ده كات".

پارتی ڕوداوه کان دروستده كات و الیه نه كانی تریش واقیان وڕماوه

كارتی نیشتمانی بۆ هاواڵتیانی هه رێمی كوردستان دروستده كرێت

ئه ندامی ئه نجومه نی پارێزگای كه ركوك له به ره ی توركمانی :نه وتی كه ركوك له الیه ن یه كێتی و پارتیه وه قۆرغ كراوه

کێڵگه یه کی نه وت له که رکوک

5(510( سێشه ممه 2016/1/5 هەنوکە

ئا: وریا جەمال

پارته سیاسیەكانی هەرێمی كوردستان ڕای جیاوازیان هەیە لەبارەی ئەنجامدانی پرسی ریفراندۆم لەهەرێمی كوردستان، ئەندامێكی جڤاتی نیشتیمانی گۆڕانیش

ڕایدەگەیەنێت "الیەنێك هەمیشە لەكاتی قەیرانەكاندا پرسی ریفراندۆم بۆ

بەرژەوەندی خۆی بەكار دەهێنێت".

ئەحمەد كانی ئەندامی س���ەركردایەتی پارتی دیموكراتی كوردس���تان بەئاوێنەی ڕاگەیاند "تەس���ەور دەكەم ساڵی ئایندە دەرفەت بڕەخسێت بۆ ئەوەی ریفراندۆم ئەنجام بدەین، زەمینەش زۆر لەباربێت، چونك���ە ریفراندۆم ملمالنێ���ی حزبەكان بۆ وەرگرتنی دەس���ەاڵت نیە، پێشبینی دەكەم هەمو حزبەكانیش بۆ ئەو پرس���ە ه���اوڕان، ئەو پرس���ە پەیوەندی بەهەمو

الیەكمانەوە هەیە".ئ���ه م هه وڵ���ه ی پارت���ی دیموكرات���ی كوردستان بۆ پرسی ڕیفراندۆم هه رچه ند تائێس���تا فه رمی نیه ، ب���ه اڵم مقۆمقۆی له نێو الیه نه كان دروستكردوه به تایبه تی له مكاته دا كه هه رێمی كوردستان گیرۆده ی قه یران���ه كان ب���وه ته نانه ت كۆمس���یۆن

ئاماده یی ته واوی وه رنه گرتوه . كان���ی وتیش���ی"یەكڕیزی ماڵی كوردو هەماهەنگ���ی نێوان حزب���ەكان بۆ هەمو شتێك گرنگە، پرسی ریفراندۆم دوكەس نیە ناكۆكبن لەسەری، نەتەوەكانی تریش

بڕواناكەم هیچ گرفتێكیان هەبێت".پارتی دەوترێ���ت ئ���ەوەی دەربارەی ریفراندۆمەوە دەكات بەپرس���ی موزایدە ئەحمەد كانی وتی "ئەوە موزایدەی چی تێدایە لەكاتێكدا ئەوە پرسی نەتەوەیەكە، ڕەوای هەقە لەبەرئەوەی ئەو پێشنیارەی لەالی���ەن س���ەرۆك بارزان���ی و پارتیەوە

بكرێت، ئەو قسەیە مەنتیقی تێدانیە".

پارته سیاسیه كانی كوردستان كه ئێستا ئامانج���ی له پێش���نه یان هێوركردنه وه ی دۆخی كوردستانه پێیانوایه ورژاندنی ئه م پرسه له م دۆخه دا موزایه ده ی سیاسیه و پێویس���ته پێش هه مو شتێك كۆده نگی

نیشتمانی دورستبكرێت.ئەنجومەنی ئەندامی ئەنوەر سەنگاوی سیاس���ی كۆمەڵی ئیس���المی كوردستان باشترین "لەمكاتەدا ڕاگەیاند بەئاوێنەی ناوماڵ���ی یەكخس���تنەوەی هەن���گاو ك���وردە، ه���ەر باس���كردنێك لەمكاتەدا لەریفران���دۆم بۆ جیابون���ەوەی هەرێمی كوردستان و سەربەخۆیی تەنیا قسەیەكی ڕاگەیاندنانەیە، چونك���ە لەئەرزی واقعدا جێبەجێ نابێت، بۆ ئەو دۆس���یه یە ئێمە

هەنگاوی گرنگترمان لەپێشە".وتیش���ی "بابەتی ریفراندۆم دەكەوێتە قۆناغی كۆتایی كارەكانی دروس���تكردنی لەداهاتودا ئەگ���ەر كوردی، دەوڵەتێكی كاری ب���ۆ بكەی���ن ش���تێكی ئەس���تەم نابێت لەبەردەممان���دا، بۆیە لەم كاتەدا قسەكردن لەو بابەتە ته نها موزایەدەیەكی

بێ بەرهەمە".سەنگاوی ئاماژەی بۆئەوەشكرد "هەمو الیەنە سیاسیەكان هاودەنگن بۆ كاركردن بۆ دەوڵەتی كوردی و سەربەخۆیی هەرێمی كوردس���تان، بەاڵم كاتەكەی و بەرنامەی چۆنیەتی هەنگاونان بۆ ریفراندۆم ئەبێت هەمو الیەنەكان كۆدەنگ بین لەس���ەری، ئەگەرنا هەروەك سااڵنی تر چۆن ڕۆیشتوە

هەروا دەڕوات و بێ ئەنجام دەبێت".س���ەبارەت ب���ەوەی لەئێس���تادا چی پێویستە بكرێت ئەندامەكەی ئەنجومەنی سیاسی كۆمەڵ وتی "بەئاساییكردنەوەی بەش���ێوەیەك كوردس���تان بارودۆخ���ی متمانە دروس���ت بكەین���ەوە، پەرلەمان بكەوێت���ەوە كار و حكومەت دەس���تبكات بەچارەس���ەركردنی ئەم قەیرانە داراییە، لەگرنگترین كارەكانی ئێس���تایە ئەم���ە

بیكەین".گ���ۆڕان كه ئێس���تا ڕكابه رێكی توندی پارتیه ، به ت���ه واوی پێچه وان���ه ی پارتی بیر له بابه ته ك���ه ده كاته وه ، ئه و یه كالیی بوه ته وه له سه ر ئه وه ی پارتی ئه م پرسه له پێن���او داپۆش���ینی قه یرانی سیاس���ی وای���ه ڕای یه كێتی���ش ده وروژێنێ���ت،

ئاماده كاری زیاتری ده وێت.جڤاتی ئەندام���ی رەئوف ش���اخەوان نیشتیمانی بزوتنەوەی گۆڕان بەئاوێنەی ڕاگەیاند "لەدوای ساڵی 2015 قسە لەسەر ئەوە دەكرێت كە ریفران���دۆم لەهەرێمی كوردستان ئەنجام بدرێت، بەاڵم هەمیشە ریفران���دۆم لەالی���ەن هەندێ���ك حزبەوە

بەكارهات���وە، ب���ۆ موزایدەی سیاس���ی و بەخەڵكی كوردستان بڵێ ئێمە لەخەمی

دروستكردنی دەوڵەتی كوردیداین".وتیش���ی "ئەو الیەن���ە پێیوایە ئەگەر ئەو نەبێ���ت ریفراندۆم ناكرێت، دەوڵەتی كوردی دروست نابێت، ئەمە موزایەدەی

سیاس���یە، هەرچەن���د هەم���و الیەنەكان لەگەڵ ئەوەداین ریفراندۆمی سەرتاسەری بكرێت و ئێمە جیا ببینەوە، لەحكومەتی مەرك���ەزی، هەم���و جیابونەوەیەكی���ش كەرەس���تەی خ���ۆی پێویس���تە، لەگەڵ

پاشخانێكی ئابوری باش".ئەو ئەندامەی جڤاتی نیشتمانی گۆڕان ئام���اژەی بۆ ئەوەش���كرد "هەمو تاكێك ئاواتی جیابونەوەو دروستكردنی دەوڵەتە، الیەنێك���ی سیاس���یی خ���ۆی بەخاوەنی ئ���ەم پڕۆژەیە دەزانێ���ت، هەركاتێكیش لەقەیراندابێت بەكاری دەهێنێت بەرامبەر

خەڵكی كوردستان و حیزبەكان".ئ���ەم تاچەن���د ب���ەوەی س���ەبارەت دۆخەی هەرێم گونج���اوە بۆ ئەنجامدانی ریفراندۆم شاخەوان وتی "هەركاتێك ئەم حكومەتەی ئێستا ئەوەی خۆی بەخاوەن و برا گەورەی ئەم هەرێمە دەزانێت، توانی موچ���ەی چوارمانگی راب���ردوی خەڵكی كوردستان دابین بكات، توانیی بەرگەی ئەزمەیەك���ی دارایی بگرێ���ت، ئەتوانرێت بوترێ���ت ئەنجامدانی ریفراندۆم ڕاس���تە، بەاڵم ل���ەم كاتەدا ناتوانرێ���ت ئەو كارە

ئەنجام بدرێت". لەتیف نیروەی���ی وته بێژی ئەنجومەنی ناوەندی یەكێتی نیش���تمانی كوردستان بەئاوێن���ەی ڕاگەیاند "هەر لەس���ەرەتای دروستبونی یەكێتیەوە دروشمی یەكێتی مافی چارەی خۆ نوسینبوە بۆگەلی كورد ژێردەسەاڵتی لەس���نوری لەكاتی خۆیدا یەكێت���ی لەپ���اڵ هەڵبژاردنێك���دا ئ���ەو

كۆمەڵگەی بەرێكخراوەكان���ی ئازادیی���ە مەدەن���ی درا ڕای هاواڵتیان وەربگرن كە ئای���ا لەگەڵ ئەوەن هەرێمی كوردس���تان سەربەخۆ بێت، لە95% خەڵك بە بەڵێ

وەاڵمیاندایەوە".وتیش���ی " بۆ ئەنجامدان���ی ریفراندۆم دو ئام���ادەكاری دەوێت، ئامادەكارییەك لەناوخۆداو ئامادەكارییەك لەسەر ئاستی لەڕوی پێویس���تە لەناوخ���ۆدا دەرەوە، لەڕوی هەماهەنگی هێزە سیاس���یەكان و تەكنیكیەوە ئەم دو ئامادەكارییە بكرێت، لەس���ەر ئاس���تی دەرەوەش ریفران���دۆم لەگەڵ هەی���ە بەئامادەكاری پێوس���تی

بەغدا و واڵتانی ناوچەكە".ئ���ەو ئەندامەی ئەنجومەن���ی ناوەندی یەكێت���ی ئاماژەی بەوەك���رد"زۆر گرنگە پەیوەندی حیزبەكان لەدۆخێكی ئاساییدا بێت، ئەگ���ەر لەناوخۆی خۆماندا خۆمان بۆ ئەو پرس���ە گرنگە ئام���ادە نەكەین، لەوانەی���ە وەك پێوس���ت ئ���ەو ئامانجە

نەپێكێت كە هەمانە".

له به رده م ئێستا هه رێمی كوردس���تان دوڕێیانێكی س���ه ختدایه ك���ه س نازانێت ئاین���دە سیاس���ی و ئابوریه ك���ه ی به ره و ك���وێ ده ڕوات بۆیه الیه نه سیاس���یه كان جگ���ه له پارت���ی چاوی���ان له وه ی���ه ئه و ئاس���ۆیه ڕونبێته وه پێش ئه وه ی پرسی ترو بكرێت���ه قه یرانێكی ڕێفراندۆمی���ش لەس���ەر قه یرانه كان���ی ت���ری هه رێم���ی

كوردستان کەڵەکە بکرێت.

ئا: مه زهه ر كه ریم

عه لی حسێن ئه ندامی سه ركردایه تی پارتی دیموكراتی كوردستان له م

گفتوگۆیه ی ئاوێنه دا ده ڵێت "راسته ئێمه له یه ك حیزبین و ڕێبازی بارزانی ئێمه ی

كۆكردۆته وه ، به اڵم ئه مه مانای ئه وه نیه هه مومان وه ك یه ك بیربكه ینه وه ".

ئاوێنه : سه ربه خۆیی هه رێمی كوردستان به كوێ گه یشت، ئه م پرسه له الیه ن پارتی دیموكراتی كوردس���تانه وه زۆرترین باس و له ئێستادا بۆچی له س���ه ركرا، خواس���تی

بێده نگی لێكراوه ؟عه لی حس���ێن: س���ه ربه خۆیی هه رێمی كوردس���تان په یوه س���ت نیه به حیزبێكی دیاریكراوی هه رێمی كوردستان، په یوه سته به هه مو هه رێمی كوردستان و هه موالیه نه كانی هه رێمی كوردس���تان، به اڵم جه نابی كاك هه رێمی س���ه رۆكی به حكومی مه س���عود كوردس���تان و پێگه ی مێژویی خۆی و هه م په یوه ندیه كانی له سه رئاستی نێوده وڵه تی و متمانه ی په یوه ن���دی نێوده وڵه تی ئه مڕۆ و له الیه ك���ی دیكه ش���ه وه ده رفه ته ، واڵتان و له ده رفه ت میلله ت���ان هه وڵده ده ن س���ود وه رگرن بۆ خۆیان له كاتی ئازادی و ڕزگاری و قۆناغێكی له قۆناغێ���ك ده چێته كۆمه ڵگا به س���ه رچوار دابه ش���كراوه تر، كوردیش ده وڵه تدا گ���ه ر به ژماره بێت ئێمه ژماره ی سێهه مین، یه كه م ژماره كوردی توركیایه و دوه م ژم���اره ك���وردی ئێران���ه و س���ێهه م ژماره كوردی عێراق���ه و دواتریش كوردی س���وریایه ، وه ك���و پێگه ئێم���ه واجیهه ی مه سه له ی كوردین له ڕۆژهه التی ناوه ڕاست و كوردس���تان و ناوچه كه ، ئێستا ده رفه تێك هاتوه ته پێ���ش یه ك���ه م ش���ه ڕێكی گه وره هه یه كه ش���ه ڕی تیرۆره ، كورد به ش���ێكه له و ش���ه ڕه له هاوپه یمان���ی نێوده وڵه تی و ته نها ن���ه ك ناوچه كه ، گۆڕانكاریه كان���ی له به ر خاتری ئێمه به ڵكو له به ر كۆمه ڵێك ده بێت، دابه شكردن هۆكاری ئیعتیبارات و به دڵنیایی كورد ژماره یه كه ، له ناو جه نگی یه كه می جیهانی و جه نگی دوه می جیهانی به ش���ێك نه بو له هاوكێش���ه ی سیاس���ی ، به ش���ێك نه بو له هاوكێش���ه ی سه ربازی و هاوكێش���ه ی ئابوری ، به اڵم ئێس���تا كورد له هه رسێ هاوكێشه كه و زیاتریش كۆمه ڵێك هۆكاری تری���ش كورد ل���ه وه دا ژماره یه و حس���ابی بۆ ده كرێ���ت هه ربۆی���ه به ته نها به رژه وه ن���دی ك���ورد نی���ه ، به رژه وه ندی خه ڵكێكی تریش���ه ، دونی���ا به رژه وه ندیه ، كه س به بێ به رژه وه ندی هیچمان بۆ ناكات به رژه وه ن���دی خه ڵكی تریش���ه له ناو ئه و

هاوكێشه سیاسیه بونی هه یه .ئاوێنه : ئه و واڵتانه ی پشتگیری هه رێمی كوردس���تان ده ك���ه ن بۆ س���ه ربه خۆیی و كام ك���وردی ده وڵه ت���ی ڕاگه یاندن���ی

واڵتانه ن؟عه لی حس���ێن: ئه و واڵتانه ی پشتگیری س���ه ربه خۆیی هه رێمی كوردستان ده كه ن ئه و واڵتان���ه ن به رژه وه ندیان هه یه له گه ڵ كوردستان، دیاریشه كێن. ئێمه هه وڵمانداوه سود له هێزی نێوده وڵه تی وه ربگرین و سود به اڵم وه ربگرین، هه رێمایه ت���ی له هێ���زی له ملمالنێی به ش���ێك نه بینه هه وڵمانداوه نێوده وڵه ت���ی و هه رێمایه تی و خۆمان له وه بپارێزین تا بۆم���ان بكرێت خۆمان له مانه بپارێزین بۆیه ئێس���تا دوای داعش كۆتایی هاتن���ی سه دس���اڵه ی س���ایكس بیكۆیه ، كه ڕه نگه س���ایكس بیكۆیه كی تر بكرێت به ناوێك���ی دیكه له ناو ئه و هاوكێش���ه یه و كۆمه ڵێ���ك گۆڕان���كاری ده كرێ���ت، ل���ه و گۆڕانكاریان���ه ك���ورد ژماره یه كه و ده بێت هه وڵبدات كۆمه ڵێ���ك فاكته ر هه ن ده بێت ئه و فاكته رانه یه كبخ���ات یه ك له فاكته ره سه ره كیه كان یه كیه تی ڕیزه كانی ناوخۆیه . په یامی جه نابی كاك مه س���عود به بۆنه ی سه ری ساڵ، ئه وه یه كۆمه ڵێك گرفت هه ن ئه گه ر حزبه كان ئه گ���ه ر ڕێخراوه كان هه تا ئ���ه و حیزبانه ی گرفتم���ان هه یه له گه ڵیان هه یه تێبینییان هه ندێك به گۆڕانیش���ه وه ئه م���ه مان���ای ئه وه نیه ئێم���ه به ده ربین له ڕه خنه ، به ده ربین له كه موكوڕی ، ئه وه ی خه ڵكی ده ڵێت ڕاس���ت نه بێت هه رئه وه ی ئێمه ده یڵێین ڕاستبێت، به اڵم ئێمه ده ڵێین ئه وله وی���ه ت هه یه ئه وله ویه ت���ی كاره كان

هه یه و ده بێت ئه وه له به رچاوبگرین.ئاوێن���ه : په یامه كه ی س���ه رۆكی هه رێم چیمان پێده ڵێت ئایا ئێوه له سه ر مانه وه ی سه رۆكی هه رێم له سه ر كورسیه كه ی سازش

ده كه ن؟عه لی حس���ێن: په یامی كاك مه س���عود ئه وه یه چیتر كارتی س���ه رۆكایه تی هه رێم به كارمه هێن���ن، چونك���ه ه���ه ر الیه نێكی سیاس���ی و الیه نه سیاس���یه كان ئه جندای تریان هه ی���ه و داواكاری تریان هه یه ، واته مه سه له ی س���ه رۆكایه تی هه رێمیان كردوه به كارتێك ب���ۆ ئه وه ی هه ری���ه ك بۆخۆی قس���ه ی لێبكات هه ندێكی���ان له به رنامه ی هه ندێكیان نه ب���ون س���ه ركه وتو خۆیاندا به ده ستبهێنن، ده س���تكه وت مه به ستیانه هه ندێكیش���یان مه به ستیان هه ڵبژاردنه بۆ

ئاینده .ئاوێنه : به بڕوای ئێوه پرس���ی سه رۆكی هه رێ���م یه كالی���ی بوه ته وه ب���ه م دۆخه ی

ئێستایه وه ؟

عه لی حس���ێن: جه نابی س���ه رۆك به و په یامه ی به ئێمه و به خه ڵكی كوردس���تان و به الیه ن���ه كان ده ڵێ���ت كاكه مه س���ه له ی س���ه رۆكایه تی هه رێ���م مه كه ن به كراس���ی عوس���مان، وه رن فه رمون ئه وه ڕێگا هه یه وه رن فه رم���ون ڕێك���ه ون واده یه ك دابنێن هه ڵبژاردن بكه ن له ناوخه ڵكی كوردستاندا، كاتێ���ك بۆ هه ڵب���ژاردن دیاریبكه ن و پێنج شه ش مانگی دیكه دیاریبكه ن ئه مه ناكه ن كه س���ێكی دیكه دیاریبكه ن وه رن له نێوان خۆتان���دا ڕێككه ون، م���ن هیچ گرفتم نیه و

منیش پشتگیریتان ده كه م.ئاوێنه : الیه نه كانی هه رێمی كوردستان ئاگاداری دۆس���یه ی نه وت نی���ن بۆچی ؟ ده وترێ���ت دۆس���یه ی ن���ه وت ته نها چه ند كه سێكی پارتی دیموكراتی كوردستان لێی

ئاگاداره ؟عه لی حس���ێن: ئێمه ئه گه ر ڕاستگۆبین له گه ڵ میلله تی خۆمان ئه مه وانیه ، ئه گه ر له منداڵێكی س���ه رجاده ش بپرسیت نرخی نه وت ل���ه 110 دۆالره وه ئێس���تا بوه به 30 دۆالر له 70% دابه زیوه ، خۆ ئێمه له %70 قه رزاری موچه ی میلله تی خۆمان نین. ئه م

قسانه زۆربه ی بۆ موزایه داتی سیاسیه . ئاوێنه : له ئێس���تادا پارت���ی دیموكراتی ئه وه دایه له گ���ه ڵ تاچه ن���د كوردس���تان

كۆبونه وه ی پێنج قۆڵی ده ستپێبكاته وه ؟عه لی حسێن: له بنه ڕه تدا ئه و كۆبونه وانه دروس���تنه بون ئه م���ه گێچه ڵ���ی هه ندێك الیه ن���ی دیكه ب���ون چونك���ه ته نها پێنج حیزبی سیاس���ی له كوردس���تان حكومڕان نین له حكومه تدا، پێكهاته كانی تری وه كو توركمان و مه س���یحیش هه م���و الیه نه كان ش���انازی به پێكه وه ژیان ده كه ن، ئه و واڵته ته نها واڵتی ئه وانه نیه كه حوكم ده كه ن، واڵتی ئه وانه شه كه حكوم ناكه ن پێویسته حیزب و الیه نه سیاس���یه كانی له حكومه ت و له په رله مانن ئه وان���ه ی پێكهاته ی ئاینیین ڕۆلێكی ئه وان���ه ی نه ته وه ین پێكهات���ه ی

مێژویان هه یه ده بێت بانگ بكرێن.كوردس���تان دیموكراتی پارتی ئاوێنه : تاچه ن���د ئاماده ی���ه له مس���اڵدا ڕیفراندۆم

بكات؟عه ل���ی حس���ێن: ئ���ه و ده رفه ت���ه ی بۆ پێویس���تی هاتۆته پێ���ش كوردس���تان به پش���تگیریه كی میلی هه ی���ه واته حیزبه سیاسیه كان و حكومه تی هه رێم و په رله مان و ئه زمونی هه رێمی كوردس���تان پێویس���تی به پش���تگیری خه ڵك هه یه ، ئه و پشتگیریه له ریفراندۆمه وه س���ه رچاوه ده گرێت، به اڵم مه رج نیه ت���ۆ ریفراندۆم ده كه یت دژایه تی ده وڵه تێ���ك ی���ان الیه نێ���ك بێ���ت، هه تا ریفراندۆم ده كرێ���ت ده بێت ئێمه فاكته ری سه ربه خۆیی ناوچه كه بین نه ك تێكچونی

ناوچه كه .ئاوێنه : گه ر پارتی دیموكراتی كوردستان ئام���اده بو ب���ۆ ڕیفران���دۆم له مس���اڵدا و الیه نه كانی دیكه ئاماده یان نه بو به تایبه ت یه كێتی و گۆڕان ئێوه ئه وكات هه ڵوێستتان

چی ده بێت؟ عه لی حسێن: ریفراندۆم زیاتر په یوه سته به كۆمه ڵ���گا و به تاك و خه ڵك ده نگ ده دات بۆ ئام���اده كاری ریفران���دۆم هه وڵده ده ین زۆرین���ه ی الیه ن���ه كان ڕێكه وین له س���ه ر

ریفراندۆم.ئاوێنه : ده ڵێن نێچیرڤان بارزانی سه رۆكی حكومه تی هه رێمی كوردستان له م دۆخه ی

ئێستای پارتی دیموكراتی كوردستان و له م شێوازه ئه دایه له حكومه تدا ڕازی نیه ؟

عه لی حسێن: ئێستا ڕۆڵی پارتی له سه ر ناوچه كه كوردس���تان و هه رێمی ئاس���تی دیاره ، كاك نێچیرڤان جێگری س���ه رۆكی پارتیه ته ئكید ڕه نگه نه ك كاك نێچیره ڤان و جه نابی سه رۆك و س���ه ركرده كانی دیكه ی پارتی له كۆمه ڵێ���ك بابه ت تێبینی خۆیان هه بێت له س���تراتیژو بڕیاری كۆتای پارتی

ئێمه گرفتمان نیه .ئاوێن���ه : ئ���ه و خااڵنه چی���ن نێچیرڤان بارزانی و سه ركردایه تی ناو پارتی تێبینیان

هه یه له سه ری ؟عه لی حس���ێن: ئێمه مرۆڤین هه مومان ی���ه ك بیرناكه ینه وه ، راس���ته ئێمه وه ك له ی���ه ك حیزبی���ن خاڵه هاوبه ش���ه كانمان ئێم���ه ی كۆكردوه ته وه و ڕێب���ازی بارزانی ئێمه ی كۆكردوه ته وه ، ب���ه اڵم ئه مه مانای ئه وه نیه هه مومان وه ك یه ك بیربكه ینه وه له هه م���و ش���ته كان ڕای جیاوازمان هه یه له س���ه ر هه ندێك ش���ت به ته ئكید كۆتایی مه سه له س���تراتیژیه كان ئه وه ی په یوه سته به ناوخ���ۆی پارت���ی و عێ���راق و هه رێم���ی كوردس���تان له كۆتایی���دا رای پارتی یه ك

رایه .ئاوێنه : له ئێس���تادا جێگه ی وه زیره كانی گۆڕانتان به كات���ی پڕكردۆته وه ده تانه وێت جێگ���ه ی وه زیره كان���ی گ���ۆڕان بكه ن���ه

هه میشه یی ؟عه ل���ی حس���ێن: جێگ���ه ی وه زیره كانی گۆڕان به كاتی پڕ كراونه ته وه بائیشوكاری خه ڵكی نه وه ستێت، به اڵم بۆ پڕكردنه وه ی به شێوه یه كی هه میشه یی ئێمه هه وڵمانداوه ڕاس���ته وخۆ له گه ڵ گۆڕان قس���ه بكه ین و له گه ڵ گۆڕان گه یشتینه ئه نجامێك ئه وكاته بكه ین، بۆحكومه ت تازه داڕشتنه وه یه كی ئه وكات له گه ڵ گۆڕان نه گه یشتینه ئه نجام له گه ڵ یه كێتی نیشتمانی و الیه نه كانی دیكه هه وڵده ده ین ڕێكه وین له س���ه ر میكانیزمی

حكومڕانی . ئاوێن���ه : له ئێس���تادا هه وڵه كانی پارتی دیموكراتی كوردس���تان چی بون تا له گه ڵ

گۆڕان بگه نه ڕێكه وتن؟عه ل���ی حس���ێن: س���ه ركردایه تی ئێمه په یوه ندی كردوه به س���ه ركردایه تی گۆڕان من ئاگادار نیم به فه رمی قسه له گه ڵ كاك نه وش���یروان كرابێت، به اڵم قس���ه له گه ڵ گۆڕان ك���راوه پارتی وای به باش ده زانێت گفتوگۆكان ڕاس���ته وخۆ له نێ���وان پارتی و گ���ۆڕان ئه نجامبدرێت، ب���ه اڵم خۆ ئه مڕۆ نه گه ینه ئه نجام���ی كۆتایی له یه ك واڵتین خ���ۆ ده بێت ه���ه ر به دیالۆگ كێش���ه كان

چاره سه ر بكه ین.

ئاوێن���ه : ئه گ���ه ری ئ���ه وه هه ی���ه له م نزیكانه دا كۆبونه وه ی نێوان گۆڕان و پارتی

ده ستپێبكاته وه ؟عه لی حس���ێن: متمانه له نێوان گۆڕان و پارتیدا نه ماوه ، ده بێت سه ره تا به دیالۆگ و به گفتوگۆ ئه و متمانه یه دروست بكه ینه وه كۆمه ڵێك هۆكار هه ی���ه گۆڕان به هه ڵچون هات هه م به جیابونه وه ی���ان له ناو یه كێتی هه م به ئۆپۆزیس���یۆن بون و هه م به هاتنه ناو حكومه ت، ئه و قۆناغه ی كوردس���تانی پێدا تێده پ���ه ڕی قۆناغێكی هه س���تیاربو له سه ر هه رێمی كوردستان، هه بونی شه ڕی داع���ش و كۆمه ڵێك له وهۆكاران���ه ، بینای ڕێكه وتنه كه مان له س���ه ر ئ���ه و بنه مایه بو ك���ه وه ك كاك نه وش���یروانیش خۆی وتی ده بێت چوار ساڵی ئارامی بێت بۆ هه رێمی كوردستان، پێچه وانه ی ئه و ڕێككه وتنه بو كه گۆڕان كردی به ش���داریمان له حكومه ت به پێی رێككه وتنی سیاس���ی بوه له نێوان

الیه نه كاندا.ئاوێنه : گۆڕان گله ی���ی ئه وه ی له پارتی هه ی���ه كه هاوبه ش���ی راس���ته قینه نه بوه

له ده سه اڵتدا؟ عه لی حس���ین: كه باسی هاوبه ش بون ده كه ی���ن ئه وان وه زی���ری دارایی و وه زیری ئ���ه و وه زاره تانه پێش���مه رگه یان هه بوه و له ژێرده س���تی ئه وان بو، كه ئێس���تا ئێمه گه وره ترین شه ڕی تیرۆر ده كه ین مامه ڵه ی راس���ته وخۆی دونی���ا له گ���ه ڵ وه زاره تی پێش���مه رگه و س���ه رۆكایه تی هه رێمه ، كه مامه ڵ���ه له گه ڵ جه نابی كاك مه س���عود و وه زیری پێشمه رگه بو بۆ هاوبه ش نه بون، به اڵم خۆیان له به رپرس���یاریه تی رایانكرد كوردس���تان توشی ئه و قه یرانه بو، توشی ئه و دۆخه بو ئه وه ی كه گۆڕان دروستیانكرد

به رپرسیاریه تی بو له ڕاكردن. ئاوێنه : گه ر ڕاكردنه له به رپرس���یاریه تی بۆچ���ی گ���ۆران ده س���ت له پۆس���ته كانی هه ڵناگرێت به تایبه ت سه رۆكی په رله مان؟

عه لی حس���ێن: من له گه ڵ كاك یوسف محه م���ه د قس���ه م كردوه ، ئه و كه س���ێكی بێئه زم���ون بو، گ���ۆڕان و الیه نه كانی دیكه غه دریان لێكرد نه یتوانی ئه دای س���ه رۆكی

په رله مان بگه یه نێت.ئاوێنه : ئایا به گه ڕانه وه ی كاك نه وشیروان بۆ هه رێمی كوردس���تان په یوه ندی نێوان

گۆڕان و پارتی ئاسایی ده بێته وه ؟عه لی حسێن: كاك نه وشیروان كاریگه ریی س���ه ره كی هه یه له ناو بزوتنه وه ی گۆڕاندا، له حیزبه كانی ڕۆژهه اڵتی ناوه ڕاستدا كه سه یه كه مه كان كاریگه ری س���ه ره كیان هه یه ، بڕی���اری كۆتایی و یه كالكه ره وه له الی كاك

نه وشیروانه .

"پارتی‌ده‌یه‌وێت‌ساڵی‌ئاینده‌‌ڕیفراندۆم‌ئه‌نجامبدات"الیه نه سیاسیه كان وروژاندنی پرسی ڕیفراندۆم به موزایه دی سیاسی لێكده ده نه وه

"پارتی‌‌پێیباشه‌‌گفتوگۆكان‌ڕاسته‌وخۆ‌له‌نێوان‌پارتی‌‌و‌گۆڕان‌ئه‌نجامبدرێت"

هەمو تاكێك ئاواتی جیابونەوەو

دروستكردنی دەوڵەتە الیەنێكی سیاسیی خۆی بەخاوەنی ئەم پڕۆژەیە دەزانێت، هەركاتێكیش لەقەیراندابێت بەكاری

دەهێنێت بەرامبەر خەڵكی كوردستان و

حیزبەكان

كاك نه وشیروان كاریگه ریی سه ره كی

هه یه له ناو بزوتنه وه ی گۆڕاندا، له حیزبه كانی ڕۆژهه اڵتی ناوه ڕاستدا

كه سه یه كه مه كان كاریگه ری سه ره كیان

هه یه ، بڕیاری كۆتایی و یه كالكه ره وه له الی كاك

نه وشیروانه

ئا: شۆڕش محه مه د

نوێنه ری حكومه تی هه رێمی كوردستان له یه كێتی ئه وروپا رایده گه یه نێت "د.یوسف

محه مه د به بێ ئاگاداری نوێنه رایه تی سه ردانی برۆكسێلی كرد و ئه وه الیه نی

ئه وروپی بو كه ئێمه ی ئاگادار كرده وه و سه رسوڕمانی خۆی له سه ردانه كه نیشاندا".

دالوه ر ئاژگه یی نوێنه ری حكومه تی هه رێم له یه كێت����ی ئه وروپ����ا له لێدوانێك����ی تایبه ت به ئاوێن����ه ی راگه یان����د "له م����اوه ی ڕابردودا نوێنه رایه تی حكومه تی هه رێمی كوردس����تان له یه كێتی ئه وروپا هه وڵیداوه په یوه ندییه كانی خۆی له گه ڵ الیه ن و داموده زگا فه رمییه كانی یه كێت����ی ئه وروپا پتر به ره و پێش ببات. له و وێس����تگه ی سه ردان و پێناوه ش����دا چه ندین دیدار و كۆبونه وه ی له هه ری����ه ك له دامه زراوه س����ه ره كی و گرنگه كان����ی وه ك په رله مان����ی ئه وروپا و كۆمیسیۆنی ئه وروپا ئه نجامداوه ".

وتیش����ی "ئه م����ه جگ����ه له به ش����داربون له كۆبون����ه وه فه رمییه كانی ن����او په رله مانی له كۆبون����ه وه به ش����داربون ئه وروپ����ا و نافه رمیی����ه كان و بۆن����ه و ئاهه نگ����ی گروپ و

فراكسیۆنه كانی نێو په رله مانی ئه وروپا".ئاژگه ی����ی ئاماژه ب����ۆ ئ����ه وه ده كات كه نوێنه رایه تییه كه یان كاری كردوه بۆ به ستنی كۆنفڕانس و س����یمینار و بۆن����ه ی فه رهه نگی له په رله مانی ئه وروپادا و له و چوارچێوه یه شدا له بیره وه رییه كان����ی وه ك هه ڵه بجه و ئه نفال و بۆنه ی نه ته وه یی نه ورۆزدا له نێو باڵه خانه ی

په رله مانی ئه وروپا چاالكی ئه نجامداوه . وتیشی "نوێنه رایه تی هه وڵی ئه وه ی داوه رێكخراوی سیاس����ی و ش����اندی بانگهێشتی كولت����وری كوردس����تان بكات ب����ۆ یه كێتی ئه وروپا و هاوكات چه ندین ش����اندی ئه وروپی

بانگهێش����تی كوردس����تان بكات. له ئه نجامی ئه و چاالكیانه یه كێتی ئه وروپا نوێنه رایه تی فه رمی خۆی له كوردستان كرده وه و هاوكات بڕی����اردراوه نوێنه رانی هه رێمی كوردس����تان له كۆبون����ه وه فه رمیه كان����ی نێ����وان یه كێتی

ئه وروپا و عێراق به شداری بكه ن".راش����یگه یاند "نوێنه رایه تی توانی له ساڵی رابردو لۆبی كوردستان له په رله مانی ئه وروپا

به هێز بكات و رێكی بخات". له باره ی كاریگه ری قه یرانی دارایی هه رێم له س����ه ر نوێنه رایه تییه كان، دالوه ر ئاژگه یی وتی "بێگومان قه یران����ی ئابوری كاریگه ری نه رێنی له س����ه ر ئاس����تی چاالكیه كان هه بوه به تایبه تی ئه و چاالكیانه ی كه ته رخانكرابون بۆ ره وه ندی كوردستانی و ئه مه له كاتێكدایه كه س����ه ره ڕای ئ����ه و قه یران����ه كارمه ندانی ئاس����انكارییان پێش����مه رگه نوێنه رایه ت����ی كردوه و ئه ركه كانی خۆیان به جێ گه یاندوه و

بگره چاالكانه تر كاریان كردوه ". ئاژگه ی����ی ئاماژه ب����ۆ ئ����ه وه ده كات كه "له ئێس����تادا په یوه ندییه كانی نێوان یه كێتی ئه وروپا و هه رێمی كوردس����تان له ئاس����تێكی باش����دان و پێش����كه وتنی به رچاویان به خۆوه

بینیوه ". وتیش����ی "یه كێتی ئه وروپا ب����ۆ یه كه مجار نوێنه رایه تی هه ماهه نگ����ی خۆی له هه ولێری

پایته ختی یه كێتی ئه وروپا كردۆته وه ". هه روه ها راشیگه یاند "هه رێمی كوردستان له كۆبونه وه كان����ی به ش����داری به فه رم����ی لیژنه كان����ی نێوان یه كێت����ی ئه وروپا و عێراق ده كات و نوێنه ری هه میش����ه یی خۆی ده بێت

له هه مو لیژنه كان". نوێنه ره ك����ه ی حكومه ت����ی هه رێ����م باس له گروپێ����ك ده كات كه له یه كێتی ئه وروپا بۆ كورد دروستكراوه و له وباره یه وه وتی "گروپی دۆس����تانی كوردس����تان له یه كێت����ی ئه وروپا

په رله مانتاری ل����ه ٣٠ له زیات����ر دام����ه زراوه ئه وروپی له فراكس����یۆنه جیاجیاكان پێكدێت كه ١٥ واڵتی ئه ندام له خۆده گرێت و رۆژ به ڕۆژ

رێژه ی ئه ندامانی له زیادبوندایه ". وتیش����ی "یه كێت����ی ئه وروپا پش����تگیری هه رێم����ی كوردس����تان به فاكته رێكی گرنگی سیاس����ی و سه ربازی و س����ه قامگیری عێراق و پش����تگیری به رده وام ده زانێت و ناوچه ك����ه خۆی بۆ هه رێمی كوردستان دوپاتده كاته وه و بانگهێشتكردنی به رپرس����انی بااڵی هه رێمی بااڵی به رپرس����انی س����ه ردانی كوردستان و

ئه وروپی گه واهی ئه م راستیه ن".له ب����اره ی هاوكارییه كانی یه كێتی ئه وروپا بۆ پێش����مه رگه له شه ڕی دژی داعش، دالوه ر ئاژگه ی����ی وتی "له دوای هێرش����ی داعش بۆ سه ر هه رێمی كوردستان له مانگی٨ی ساڵی پار یه كێت����ی ئه وروپ����ا زۆر به خێرایی هاته س����ه ر هێڵ و كۆبونه وه ی نائاسایی رێكخست

به مه به ستی تاوتوێكردنی بارودۆخه كه ".وتیش����ی "هه ر له و كۆبونه وه ی����ه دا كه به به ش����داری هه ر٢٨ وه زیری ده ره وه ی واڵتانی ئه ندام به ڕێوه چو به تێكرای ده نگ بڕیاردرا كه بۆ یه كه م جار له مێژودا پشتگیری سه ربازی له هه رێمی كوردس����تان بكه ن به مه به س����تی

پاراستنی هه رێمی كوردستان". نوێن����ه ری حكومه ت����ی هه رێ����م له یه كێتی ئه وروپا ئاماژه بۆ ئه وه ده كات كه "یه كێتی ئه وروپا هه ر له وكۆبونه وه یه دا داوای له واڵتانی ئه ندام كرد یارمه تی هێزی پێشمه رگه بده ن به ناردنی كه ره س����ته ی سه ربازی و راوێژكاری تایبه ت����ی ب����واری س����ه ربازی ب����ۆ هه رێمی كوردس����تان و له الیه كی تر چه ن����د واڵتێكی ئه ندام به ناردنی هێزی ئاس����مانی پشتیوانی

هێزی پێشمه رگه ده كه ن".دورخس����تنه وه ی كاریگ����ه ری له ب����اره ی وه زیره كان����ی گۆڕان له حكومه ت����ی هه رێمی

وت����ی ئاژگه ی����ی دالوه ر كوردس����تان، كاری له س����ه ر ئه وت����ۆی "كاریگه رییه ك����ی نوێنه رایه تیه كان نه ب����وه و تاكو ئه م كاته ش نوێنه ری حكومه تی هه رێم له فه ڕه نسا له سه ر

لیستی گۆڕانه و به رده وامه له كاره كه یبه اڵم بێگومان لێكترازان و نه بونی یه كڕیزی به درێژخایه ن كاریگه ری خۆی ده بێت و ته بایی و یه كڕی����زی هه وێنی به هێزبونی كوردس����تانه

له ناوه نده كانی بڕیاردانی نێوده وڵه تی".

هه رێم����ی وه فدان����ه ی ب����ه و س����ه باره ت كوردس����تان كه ده چنه ئ����ه و واڵته ، دالوه ر ئاژگه ی����ی وت����ی "نوێنه رایه ت����ی حكومه تی هه رێم له یه كێت����ی ئه وروپا هیچ جیاوازییه ك له نێوان ش����انده كانی كوردس����تان ناكات كه س����ه ردانی یه كێت����ی ئه وروپ����ا و به لجیكایان كردوه و وه زیرانی حكومه تی هه رێم له تێكرای نوێنه رایه تی بانگهێش����تكراون و پارت����ه كان په یوه ندی هه وڵی����داوه راب����ڕدو له م����اوه ی پت����ه و له نێ����وان په رله مان����ی كوردس����تان و هۆڵه ندا و به لجی����كاو ئه وروپا و په رله مان����ی ئه نجومه ن����ی س����ێناتی به لجی����كا دروس����ت بكات و بۆ ئه م مه به س����ته ش كۆبونه وه ی دو الیه نه ی له نێ����وان په رله مانی كوردس����تان و ئه و الیه نانه چ له كوردس����تان و چ له ده ره وه ی واڵت رێكخس����توه . هه ر بۆیه ش نوێنه رایه تی نامه ی ده ستخۆشی و سوپاسنامه ی له زۆربه ی ش����انده كانی كوردس����تان پێگه یش����توه كه

سه ردانی برۆكسێلیان كردوه ".وتیشی "زۆربه ی سه ردانه كان نوێنه رایه تی هه ماهه نگی رێكیخس����تون و ئاماده یكردون و ت����ه واو هه بوه . هه ر س����ه ردانێك كه له الیه ن نوێنه رایه ت����ی رێكنه خرابێ����ت س����ه ركه وتنی به ده س����ت نه هێناوه . ئه مه ش بۆ ش����ێوازی كاری داموده زگاكان����ی یه كێت����ی ئه وروپ����ا ده گه ڕێت����ه وه كه پیش����ه یی و دامه زراوه ییه و دیپلۆماسی په یوه ندی به پردی نوێنه رایه تی نێوان هه رێمی كوردس����تان و یه كێتی ئه وروپا ده زانن و له كاتی بازدان به سه ر نوێنه رایه تیمان ئێمه یان لێ ئاگاداركردوه ته وه و سه ردانه كان

سه ركه وتنیان به ده ست نه هێناون". ئاژگه ی����ی ئام����اژه ی ب����ۆ ئ����ه وه ش كرد كه "به پێی رێنماییه كان ئه گه ر شاندێك به بێ ئاگاداری پێشوه ختی نوێنه رایه تی سه ردانی برۆكس����ێل بكات ئه ركی نوێنه رایه تی نابێت

هاوكاری بكات".

له باره ی س����ه ردانه كه ی د.یوسف محه مه د بۆ كوردس����تانیش په رله مان����ی س����ه رۆكی برۆكس����ێل، دالوه ر ئاژگه یی وتی "د.یوسف محه مه د به بێ ئاگاداری نوێنه رایه تی سه ردانی برۆكسێلی كرد و ئه وه الیه نی ئه وروپی بو كه ئێمه ی ئاگاداركرده وه و سه رس����وڕمانی خۆی

له سه ردانه كه نیشاندا". وتیشی "ئێمه له سه ره تا هیچ لێدوانێكمان نه دا ت����ا ئه وكاته ی به رێزی����ان له كه ناڵێكی ته له فزیۆن����ی س����ه ره ڕای ب����ازدان به س����ه ر نوێنه رایه تی فه رمی هه رێمی كوردستان ئه و تۆمه ته ی خس����ته پاڵ ئێمه كه گوایه ئێمه

حزبی كار ده كه ین".نوێن����ه ری حكومه ت����ی هه رێ����م له یه كێتی ئه وروپا رایگه یاند "پێش����تر هه ر د.یوس����ف محه مه د له زۆر بۆنه و دانیشتندا ده ستخۆشی له ش����ێوازی كاری ئێمه كردبو، ئێمه چه ندین دیداری گرنگمان له نێوان به ڕێزیان و ش����انده

ئه وروپیه كان رێكخستبو". وتیش����ی "ئ����ه وه وایك����رد ك����ه ئێمه بۆ كوردس����تان جه ماوه ری ئاگاداركردن����ه وه ی رونكردنه وه ی����ه ك روداوه ك����ه له راس����تی راس����تیه كان ئ����ه وه ی ب����ۆ باڵوبكه ین����ه وه

نه شێوێندرێن".له باره ی روانینی یه كێت����ی ئه وروپاش بۆ هه رێمی كوردس����تان، نوێن����ه ری حكومه تی هه رێم له یه كێتی ئه وروپا وتی "یه كێتی ئه وروپا له گه ڵ ته بایی و یه كڕیزی گه لی كوردستاندایه و داوای هێمنكردنه وه ی بارودۆخه كه ی كردوه و هه روه ه����ا له راگه یه ندراوێ����ك له كاتی خۆیدا ئیدان����ه ی س����وتاندنی ب����اره گا حزبیه كانی

كوردستانی كرد". وتیش����ی "یه كێت����ی ئه وروپ����ا له نزیكه وه چاودێ����ری بارودۆخه ك����ه ده كات و ئارام����ی و له ال س����ه قامگیری هه رێم����ی كوردس����تانی

گرنگه ".

هەنوکە(٥١٠( سێشه ممه ١/٥/4٢٠١6

یه كێتی ئه وروپا له نزیكه وه چاودێری

بارودۆخه كه ده كات و ئارامی و

سه قامگیری هه رێمی كوردستانی

له ال گرنگه

نوێنه ری حكومه تی هه رێم له یه كێتی ئه وروپا: هه ر سه ردانێك بۆ ئه وروپا كه له الیه ن نوێنه رایه تی رێكنه خرابێت سه ركه وتنی به ده ستنه هێناوه

ئا: زانكۆسه ردار

)ئه نداز حه وێزی ( كه له دایكبوی (١9٥9(ی شارۆچكه ی كۆیه یه و

له سه ره تای سااڵنی هه شتاكانه وه له واڵتی سوید نیشته جێیه ، له ئێستادا هاتۆته وه

باشوری كوردستان و سه رۆكایه تی )هۆزه ی زه رده شتیان( ده كات

له سلێمانی ، ئه و له م گفتوگۆیه ی ئاوێنه دا ده ڵێت ".

ئاوێنه : له ئێس���تادا ئێ���وه رابه رایه تی ئاینی زه رده ش���تی ده كه ن له كوردستاندا، ده كرێ���ت بزانی���ن ئ���ه م رابه رایه تیكردنه

چۆنه و ده تانه وێت چیبكه ن؟ئه نداز حه وێزی : من س���ه رۆكی هۆزه ی كوردس���تانم، زه رده ش���تیانی دین���ی زه رده ش���تیانی كوردستان دینی هۆزه ی له مانگی )١(ی )٢٠١١( له واڵتی س���وید به ش���ێوه یه كی فه رمی مۆڵه تی پێبه خشرا وه ك ده زگایه ك���ی ئایین���ی چونكه ئێمه ده زگایه كی ئایینین، پاش ئه وه ی له سوید ئه و مۆڵه ته ی پێبه خش���را ئه م���ڕۆ ئێمه له سه ر ئاس���تی هه مو یه كێتی ئه وروپیدا ده توانین كاربكه ین، وه ك چۆن كه نیسه و مزگه وته كان ده زگایه ك���ی دینین ئێمه ش ئێمه دینین، ده زگایه كی به هه مانش���ێوه یه كه می���ن ده زگای دین���ی زه رده ش���تین

له جیهانداو خه مخۆری زه رده شتین. ئاوێنه : كه واته ده كرێت بڵێین له س���ه ر

ئاستی دنیادا باوه ڕپێكراون؟ئه ن���داز حه وێ���زی : به ڵ���ێ ئێم���ه ئه و ده توانی���ن هه ی���ه و به ڵگه نامانه م���ان له سه ر ئاس���تی دنیادا كاربكه ین، ئێستا له كوردس���تاندا مزگه وته كان و كه نیسه كان به واڵته كانی په یوه ندی���ان دورنیه هه یه و تریش���ه وه هه بێ���ت و هاتبێت���ن كاری���ان كردبێت، دیاره ئێمه په یوه ندیه كی باشمان له گه ڵ وه زاره تی ئه وقاف و كاروباری ئاینی حكومه تی هه رێم و نوێنه رایه تیه كانی هه رێم

هه یه .ئاوێنه : له كوردستاندا مۆڵه تی فه رمیتان

وه رگرتوه ؟ئه نداز حه وێزی : ئێمه له الیه ن وه زاره تی

ئه وقافه وه دانمان پێدان���راوه وه كو تاكه مه رجه عیه تی زه رده شتیانی كوردستان.

ئاوێنه : ئه مه ته نه���ا به زاره كی یاخود به نوسراو؟

له س���ه ردانیاندا ئه مه ئه نداز حه وێزی : ب���و بۆ المان و پاش گه ڕانه وه یان راپۆرتی خۆیان نوس���یوه ، هاتنی ئێم���ه بۆ ئێره مه به س���تی ته واوكردنی ئ���ه و الیه نانه یه ، به مۆڵه ت ئێمه پێویس���تیمان هه رچه نده نیه چونكه ئێمه ده زگایه كی دینین، به اڵم ده زگایه كی كوردس���تاندا له هه رێمی ئایا دینی زه رده شتی هه یه له ناو خۆیدا؟ هه تا ئێستا ئه و كاره نه كراوه ، ئه وه ی كه هه یه دو رێكخ���راوی فه رهه نگیه كه كارده كه ن بۆ زه رده شتیه ت به شێوه ی جیاواز، ئێمه هاتنه وه م���ان بۆ ئێره بۆ گه ش���ه پێدانی په یوه ندیه كانه له گه ڵ حكومه تی هه رێمی

كوردستان.ئاوێنه : به اڵم تاوه كو ئێستا نه دراوه ؟

ئه نداز حه وێزی : به رێكخراوه كانی ناوه وه نه خێر.

ئاوێنه : له سلێمانی ناوه ندی زه رده شتیان هه یه كه كه س���ێك به ناوی "پیر لوقمان" هه ماهه نگیت���ان ده كات، سه رپه رش���تی

له گه ڵ ئه واندا چۆنه ؟ئه ن���داز حه وێ���زی : هه تاوه كو ئێس���تا هه ماهه نگیم���ان له گ���ه ڵ ك���ه س نی���ه ، ئێ���ره ب���ۆ به گه یش���تمان به داخ���ه وه هه س���تمان كرد كه مێ���ك ناته بایی هه یه له نێ���وان رێكخ���راوه زه رده ش���تیه كاندا، ئێمه به ئه رك���ی ده زانین و ئاره زو ده كه ین ئه و ناته باییه البده ین، ئه تمۆسفیرێك بۆ ئاماده بكه ین زه رده ش���تیه كان رێكخراوه كه بتوانن ه���اوكاری یه كتربن و به رده وام ب���ن له چاالكیه كانیانداو لێكترنزیكببنه وه و هه نگاویشمان بۆناوه و ده سپێشخه ریشمان

كردوه .

ئا: شۆڕش محه مه د

سه رۆكی شاره وانی سلێمانی یوسف یاسین له دیدارێكی تایبه ت به ئاوێنه رایده گه یه نێت "زه وی شاره وانی ده فرۆشین و به پاره كه ی پڕۆژه پێویسته كان جێبه جێده كه ین و بۆ

خزمه تگوزارییه كان نایه ڵین په كمان بكه وێت".

ئاوێنه : ش���اره وانی س���لێمانی مانگانه چه ند خه رجده كات بۆ ریساكلینی شاری سلێمانی ؟

سه رۆکی ش���اره وانی: هیچ شتێكمان نییه بۆ ریسایكلین گرێبه ستێكمان هه یه بۆ ٢٥ ساڵ به اڵم جارێ ئه مه كارانه كراوه و ئیش���ی پێ نه كراوه و ئ���ه و كۆمپانیایه ی ئیش���ی ریس���ایكلین ده كات له شوێنی خۆڵ و خاشاك ئه و ده ستبه كارنه بوه و ماوه ی���ه ك كاری كرد و وه س���تا به هۆی قه یرانی

دارایی هه رێمه وه . به اڵم ئه وه ی كه كۆده كرێته وه خۆڵ و خاشاك

ئه وه سێ و چوار كۆمپانیا كۆی ده كه نه وه . ئاوێنه : پاره ی ئه و كۆمپانیانه چه نده و چۆن

ده درێت؟ سه رۆکی شاره وانی: پاره دان به و كۆمپانیایانه به پێی مه ساحه و بڕ و كێشه ، گرێبه ستی تازه مان بۆ كردون و له واژۆكردندان و به هۆی سه ری ساڵه وه ئیحاله كرایه وه و به پێی ته نده ر و مونافه سه درایه كۆمپانیای دیكه و به پێی مه ساحه و ڕوبه ڕ و كێشی

خۆڵ و خاشاكه كه پاره یان ده درێتێ . ئاوێن���ه : به هۆی قه یرانی داراییه وه له س���اڵی كۆمپانیاكان���ی ق���ه رزداری چه ن���د راب���ردودا

ریسایكلینن؟ س���ه رۆکی ش���اره وانی: قه رزاری چه كه كانی كۆمپانیاكانی���ن و ب���ه اڵم پاره نیی���ه له بانك بۆ

ئه وه ی بۆیان خه رج بكرێت. ئاوێنه : ده نگۆی ئه وه هه بو كه ئیتر حكومه ت ناتوانێ���ت پاره ی كۆمپانیاكانی تایبه ت به خۆڵ و خاش���اك بدات و پ���اره ی مانگان���ه له هاواڵتیان

وه رده گیرێت، ئایا ئه مه تاچه ند راسته ؟ سه رۆکی شاره وانی: ئه مه چوار بۆ پێنج ساڵ ده بێت پالنی له و ج���ۆره له ئارادایه و ده بو زوتر حكومه ت بیری له وه بكردایه ته وه نه ك بخرایه ته

ئه م قه یرانی داراییه وه . چونك���ه پ���اره ی خۆڵ و خاش���اك و ئ���اوه ڕۆ له هه مو دونی���ادا له هاواڵتی وه رده گیرێت و له الی خۆم���ان گوێی پێ نه دراوه و ئ���ه م كاره ده بێت وه زاره تی دارایی ڕێكی بخات و به پێی ئه و یاس���ا نێوده وڵه تیانه ی كه بۆ ئه و بابه ته هه یه و پاره كه به پێی بڕ و كێشه كه ی دیاری بكرێت. له وه زاره تی

پالندان���ان روانینی جیاواز له باره ی بڕی پاره كه له ئارادای���ه و چ���ۆن بتوانێت حكوم���ه ت پاره ی كاره با و ئ���او وه ربگرێت و ق���ه رزی تێدا نه بێت و له گ���ه ڵ ئه وه ی چ���ۆن بتوانێت پ���اره ی خۆڵ و خاشاك وه ربگرێت. به اڵم تائێستا نه بۆته بڕیار و گفتوگۆی په یوه ندی���داره كان وه زاره ته له نێوان له س���ه ر ده كرێت و باس له رێكخستنی ئه م كاره ده كرێت بۆ ئه وه ی پ���اره و داهات بۆ حكومه ت

كۆبكرێته وه . ئاوێنه : ئه ی س���ه باره ت به دابه شكردنی زه وی ك���ه وه زاره تی ش���اره وانی س���ه رقاڵیه تی ئایا له ش���اره وانی ئێوه هی���چ زه وییه كی به تاڵ هه یه

بۆ دابه شكردن؟ س���ه رۆکی ش���اره وانی: دابه ش���كردن نییه و ئێم���ه به ش���به حاڵی خۆمان وه كو ش���اره وانی س���لێمانی پێمان ناكرێ���ت زه وی دابین بكه ین بۆ دابه ش���كردن. له راس���تیدا له و سنوره ی كه هه یه و پێی ده وترێت سنوری ماسته رپالن زه وی نیش���ته جێبونی تێدا نه ماوه تا بۆ دابه شكردنی زه وی به كاربهێنرێ���ت. ئێم���ه قه رزارێكی زۆری زه وی شه هیدانین و قه رزاری پێشمه رگه ی دێرین و كه مئه ندامی س���ه نگه رین و وات���ا قه رزێكی زۆری

زه وی ئ���ه و توێژانه م���ان له الی���ه و نه مانتوانیوه زه ویی���ان بۆ دابین بكه ین و پاش���ان قه رزارێكی وه به رهێنانین و زه وییه كان���ی قه ره ب���وی زۆری ئه گ���ه ر بڕیاری دابینكردن���ی زه وی له ئارادابێت ئه وا ئێمه یه كه م جار ده بێت قه رزی زه وییه كان

بده ینه وه .ئاوێن���ه : تاپۆكردن���ی فۆڕمه كانی س���نوری ناوچه ی���ه ك چ س���لێمانی ، ماس���ته رپالنی

ده گرێته وه ؟ سه رۆکی ش���اره وانی: ئه و فۆڕمانه له نزیكه ی ٢٠ بۆ ٢٥ دێی ده وروبه ری سنوری ماسته رپالنی س���لێمانیدایه له وانه "قوله ره یسی ، كه نه سوره ، كانی گۆمه ، به رده كه ڕ، س���ه ماوات، ژاڵه ، مه ال ماس���ته رپالندان و شاره وانی له س���نوری داوده نه خشه ی بۆ كردون و نه خشه كه ی په سه ندكراوه و ئه وانه هه مویان ناون���وس كراون و ئه وانه ئه گه ر بڕیاره ك���ه جێبه ج���ێ بكرێ���ت ئ���ه وا هه مویان تاپۆده كرێن و هه مو ئاماده كارییه كمان بۆ كردوه و نزیك���ه ی ٢٣ هه زار فۆڕمه و ٢٣ ه���ه زار خێزان له ش���اری س���لێمانی س���ودمه ندده بن و به نرخی فه رمی حكومه ت مه تری به 7هه زار له س���ه ریان

تاپۆده كرێت. ئاوێن���ه : چۆن له دۆخ���ی خزمه تگوزارییه كان

ده ڕوانن له ساڵی نوێدا؟ سه رۆکی شاره وانی: ئه وه ی پێشبینی ده كرێت دۆخه ك���ه زۆر زۆر خراپتر ده بێت به پێی ئه وه ی كه وه زیری دارای���ی عێراق ده یڵێ و به و دۆخه ی ك���ه له هه رێم ده گوزه رێ���ت و له گه ڵ نرخی نه وت له بازاڕی جیهان. پ���ڕۆژه ی نوێ به هیچ جۆرێك نابێت و كێشه كه له وه دایه پڕۆژه كۆنه كانیشمان پ���ێ ناكرێت و ئێمه كۆمه ڵێك كێش���ه هه یه كه شاره وانی وه كو به ڕێوه به رایه تییه كی دیكه نییه و ناتوانی���ت ده رگاكه ی دابخه یت بڵێی ئه مس���اڵ پش���و ده ده ین چونكه كاری ئێمه په یوه س���ته رۆژان���ه ی كاری به خزمه تگوزارییه كان���ه وه و خه ڵكه وه ، ئێمه بۆ ئه وه ی كاره كان ڕانه وه ستن هه وڵێكمان داوه و به ڵێنمان داوه كه ناگه ڕێینه وه بۆ ئه نجومه نی وه زیران و سواڵ و ساقه ی وه زاره تی دارایی و ئه و ئیش���انه ی كه بزانین له س���لێمانیدا پێویس���ته و پێداویس���تی خه ڵكه و به رژه وه ندی خه ڵك���ی تێدا هه ی���ه له فرۆش���تنی زه وییه كانی ش���اره وانی و به ئ���اگاداری ئه نجومه نی پارێزگای به موزای���ه ده ی جێبه جێده كه ی���ن. س���لێمانی ئاش���كرا و به ڕێكاریی یاس���ایی زه وی شاره وانی ده فرۆش���ین و به پاره كه ی پرۆژه پێویس���ته كان جێبه جێده كه ین و بۆ خزمه تگوزارییه كان نایه ڵین

په كمان بكه وێت.

سه رۆكی هۆزه ی زه رده شتیانی كوردستان: 10 هه زار كورد له ئه وروپا

بون به زه رده شتی

"زه وییه كانی شاره وانی سلێمانی ده فرۆشرێن"

به داخه وه به گه یشتمان بۆ ئێره هه ستمان

كرد كه مێك ناته بایی هه یه

له نێوان رێكخراوه زه رده شتیه كاندا

پێشبینی ده كرێت دۆخه كه زۆر زۆر

خراپتر ده بێت پڕۆژه ی نوێ

به هیچ جۆرێك نابێت و كێشه كه له وه دایه پڕۆژه

كۆنه كانیشمان پێ ناكرێت

١9 »»

ئه نداز حه وێزی

پرۆفایل

7 (510( سێشه ممه 2016/1/5 عێراق و جیهان

ئا: زانكۆ سه ردار

له سێداره دانی سه ركرده یه كی ئاینی شیعه مه زهه ب، له ناو چه ند كه سێكی

له سێداره دراو به فه رمانی واڵتی سعودیه ی سوننه مه زهه ب كاردانه وه ی

به دوای خۆیدا هێناو واڵتێكی شیعه مه زهه بی وه كو ئێرانیش زۆر به توندی

هاته سه رخه ت و له پاڵیشدا چه ندین واڵتی تر هه ڵوێستی خۆیان له و

باره یه وه راگه یاند، واڵتی عێراقیش یه كێكبو له و واڵتانه ی كه له به رامبه ر

واڵتی سعودیه دا هاته ده نگ، كاردانه وه كان له ئێستادا په ل بۆ زیاتر گرژی نێوان هه ردو مه زهه بی )شیعه و

سوننه ( ده كێشن و كاریگه ریه كانی تادێت فراوانتر ده بێت، ئه ندامێكی

مه كته بی سیاسی حیزبێكی ئیسالمی كوردستانیش ئه وه راده گه یه نێت كه

پێناچێت ئه و دۆخه هیچ كاریگه ریه ك له سه ر هه رێمی كوردستان دروست بكات، ئه گه رچی به شێك له حیزب و

الیه نه كان په یوه ندیه كی باشیان هه یه له گه ڵ هه ردو واڵتی سعودیه و ئێراندا.

محه مه د حه كی���م، ئه ندامی مه كته بی سیاس���ی كۆمه ڵی ئیسالمی كوردستان ب���ۆ ئاوێنه رایگه یاند "دیاره ش���یعه ی ئێراق زۆریان سه ر به ئێرانن و له شیعه ی ئێرانیش ئیمامی���ن، كاریگه ری دوانزه له سه ر شیعه كانی عێراقیش دیاره بۆیه بێگوم���ان كاریگه ری دروس���ت ده كات له س���ه رعێراق به اڵم له سه ر شیعه كانی

نه وه ك سوننه كان و كورد".ئ���ه و ئه ندامه ی مه كته بی سیاس���ی س���ه باره ت ئیس���المی ، كۆمه ڵ���ی به كاریگ���ه ری ئ���ه و گرژیان���ه ی نێوان س���عودیه و ئێران ئام���اژه ی به وه دا كه پێناچێت هیچ كاریگه ریه ك دروستبكات، چونكه به وته ی خۆی كورد نه شیعه یه و نه ئێرانیه و نه س���عودی بۆیه پێیوایه

هیچ كاریگه رییه ك دروستناكات.ئه و وتی "باوه ڕناك���ه م عێراق ببێته شوێنی یه كالیی كردنه وه ی كێشه كانی

سعودیه و ئێران، له به رئه وه ی له عێراقدا زیات���ر واڵتی ئێ���ران كاریگه ری هه یه و سعودیه هیچ كاریگه ریه كی نیه ، ره نگه بڵێین كاریگه ری له سه ر هه ندێك سوننه هه بێ���ت به اڵم ئایا س���وننه خۆی هیچ كاریگه ریه كی م���اوه له عێراقدا تاوه كو س���عودیه له رێگه ی ئه وانه وه كاریگه ری هه بێت؟ له ئێستادا دوالیه ن كاریگه ریان هه یه ئه وانیش ش���یعه و كوردن، دیاره نیگه ران���ه و هه ڵوێستیش���یان ش���یعه دیاربوه به اڵم پێویست ناكات كورد له م بابه ته دا هیچ قس���ه یه ك بكات چونكه نی���ه ، ره نگه كورد په یوه ندی به وه وه له ملمالنێی توركیاو ئێراندا بكه وێته ژێر كاریگه ریه وه ئه گینا بۆ ئێران و سعودیه

باوه ڕ ناكه م".كۆمه ڵی به هه ڵوێس���تی س���ه باره ت ئیس���المیش، ئه و به رپرس���ه ی كۆمه ڵ باس���ی له وه كرد ك���ه حیزبه كه ی هیچ په یوه ندی���دار نین به و بابه ته ، ئه و وتی "بۆچی له واڵتانی وه كو عێراق و ئێران و سوریا خه ڵكی ناكوژرێن؟ نابێت المان سه یر بێت كه سێك له سێداره ده درێت، هه روه ها ئێم���ه ش په یوه ندیمان له گه ڵ هیچ واڵتێكدا نه گه یشتوه ته ئه و ئاسته ی ریزبه ن���دی په یوه ندیمان ب���ۆ بكرێت، چونكه ئه مڕۆ ئ���ه و الیه نانه ی چه كیان هه ی���ه و زه وییان هه ی���ه و زۆنیان هه یه ئه وانه زیات���ر واڵتان به دوای وه الئیاندا

ده گه ڕێن".پێیوایه یه كێتیش په رله مانتارێك���ی الیه نه هه رێم و ده بێت س���ه ركرده كانی سیاس���یه كان به عاقاڵنه مامه ڵه له گه ڵ دۆخه كه دا بكه ن، له و باره یه وه ئاماژه ی ب���ه وه دا ئه گه ر نه زانین چ���ۆن مامه ڵه له گه ڵ ئ���ه و بارودۆخ���ه دا بكه ین ئه وا ئ���ه وه ش بۆخۆی قه یرانی تر دروس���ت

بكات.نه وزاد ره سوڵ، په رله مانتاری یه كێتی له ئه نجومه ن���ی نوێنه رانی عێراق، وتی "بێگومان ئه و هه ڵوێسته ی سعودیه كه به رامبه ر مه زهه بگه رایی ش���یعه نواندی كارێك���ی جێگه ی س���ه رنج و له ناكاوه ، هه مو دنیاش ئه وانه ی كه په یوه ندیدارن

به و بابه ته جۆرێك له سه رس���وڕمانیان نیش���اندا چونكه كاته كه ی زۆر دژوارو حه ساس بو، به اڵم من ئه مه به جۆرێك له پالنی ده وڵه تی سعودیه ده زانم ره نگه زۆر كه س وا لێكی بده نه وه كه من بۆیه واده ڵێم چونكه له حیزبێكم و به حسیاب نزیكه له ئێرانه وه ، به اڵم ئه وه بۆچونی خۆمه و پێموایه كه س���عودیه ده یه وێت له مكات���ه دا ئه و ناكۆكی���ه مه زهه بیانه قوڵت���ر بێت���ه وه ، چونك���ه بمانه وێت و نه مانه وێت سعودیه تاراده یه ك تاوانبار ده كرێ���ت به وه ی كه ده س���تی هه بێت له داڵده دان و پاڵپشتی كردنی داعش".

وتیش���ی "هه روه ها باشیش ده زانێت كه ئێران ده س���تی هه یه له پاڵپش���تی كردن���ی ره وتی ش���یعه گه را له عێراقدا، هه وڵ ده دات كه ئ���ه و ناكۆكیه قوڵتر

بكات له رۆژهه اڵتی ناوه راس���تدا ئه گینا له س���ێداره دانی )نم���ر ئه لنم���ر( هیچ س���ه ر مه ترس���یه كانی له بابه ته ك���ه و

سعودیه كه م ناكاته وه ".باس���ی یه كێتی په رله مانتاره ی ئه و له ناكۆكیه كان���ی ئ���ه و دو واڵته كردو قسه ی له سه ر ئه وه كرد كه بۆ عێراقیش ئه و ناكۆكیانه بێ كاریگه ری تێناپه ڕێت هه تا بۆ هه رێمی كوردس���تانیش، ئه و وتی "عێراق بۆت���ه چه قی ملمالنێكان، به اڵم ئه وه ی گرنگه هه رێمی كوردستان چۆن خۆی ده پارێزێت له و ملمالنێیانه ، جێگ���ه ی ك���ه ئ���ه وه ی به داخ���ه وه ناڕه حه تی و بێ���زاری منه ، هه رێمه كه ی الیه نه سیاس���ی و س���ه ركردایه تی من سیاس���یه كان مامه ڵه یه ك���ی عه قاڵنی و ورد له گ���ه ڵ بارودۆخه ك���ه ناكه ن، من ئه و كوردستان هه رێمی واهه ستده كه م جۆره مه ترسیانه وه كخۆی نابینێت كه ئاین���ده چه نده ب���ه زه ره ری ئه و ته واو ده بێت، بۆیه پێویسته هاوسه نگیه كان رابگری���ن و خۆمان تێك���ه ڵ به ملمالنێی مه زهه ب���ی ش���یعه و س���وننه نه كه ین، ده بێت به رنامه و كارنامه مان هه بێت بۆ

روداوه كان ئه گه رنا كورد ده دۆڕێت".نه وزاد ره س���وڵ باس���ی له وه ش كرد كه س���ه ره ڕای ئ���ه و قه یرانان���ه ی كه روی له هه رێ���م كردوه ئه گ���ه ر نه زانین چۆن مامه ڵه له گه ڵ ئ���ه و بارودۆخه دا بكه ین ئه وا ئ���ه وه ش بۆخۆی قه یرانی تر دروس���ت ده كات، بۆیه پێویستمان به بڕی���اری حه كیمان���ه هه ی���ه چونكه هه مومان ده زانین ك���ه چۆن له مێژودا كورد دابه ش ببو به س���ه ر )عوسمانی و س���ه فه ویدا(و ده رئه نجامی���ش ك���ورد

زه ره رمه ند بو.ب���اس پارتی���ش په رله مانتارێك���ی له وه ده كات كه س���ه ركردایه تی هه رێمی كوردس���تان توانیویه ت���ی مامه ڵه یه كی حه كیمانه له گ���ه ڵ واڵتانی تردا بكات، بۆیه ئه و گرژی و ئاڵۆزیانه ی سعودیه و ئێ���ران كاریگ���ه ری خراپ���ی نابێ���ت

له سه ری .په رله مانت���اری ج���اف، ئه ش���واق

پارت���ی له ئه نجومه نی نوێنه رانی عێراق رایگه یاند "دیاره كاردانه وه ی جۆراوجۆر له بابه ته كه كه وته وه كه بینیمان داوای توندوتی���ژی و دژوه س���تانه وه به رامبه ر س���عودیه هه بو، ب���ه اڵم مه رجه عیه تی نه جه ف كه به یاننامه یه كی باڵوكرده وه و رێگری كرد به رامبه ر هه ر كه س���ێك كه ده یویس���ت هه س���تی خه ڵك بجوڵێنن دژ به واڵتی س���عودیه ، بۆیه پێم وانیه ل���ه دوای به یاننامه ك���ه ی نه جه ف هیچ كاردانه وه یه كی توند هه بێت، پاش���ان عێراق خۆی كێش���ه ی ناوخۆیی هه یه و نێوان ش���یعه و سونه ش حه س���ایه تی له عێراقدا بونی هه یه ، بۆیه ته حه مولی ئ���ه وه ن���اكات كێش���ه ی ت���ر بهێنێته گۆڕه پانی خۆی هه رچه نده بمانه وێت یان نا كاریگ���ه ری خراپی ده بێت، هه روه ها

كێشه ی تائیفی زیاتر ده كات".ئ���ه و په رله مانتاره ی پارتی باس���ی ل���ه وه ش كرد كه ب���ه و پێیه ی هه رێمی كوردس���تان كێشه ی مه زهه بی و تائیفی كاریگه ری باوه ڕن���اكات بۆیه تێدانیه ، له س���ه ر هه رێمی كوردس���تان هه بێت، ئاینه كان و ده ڵێت "هه مو پێكهاته كان و نه ت���ه وه كان له كوردس���تاندا بونی���ان هه یه و پێكه وه ژیانمان هه یه ، هه روه ها نۆڕماڵ و په یوه ندیه ك���ی كوردس���تان ئاسایی هه یه و حه زده كات به شێوه یه كی ئاسایی په یوه ندی له گه ڵ هه مو واڵتانی ت���ردا هه بێ���ت، ئه مه ش ئس���لوبێكی راس���ته كه به ش���ێوه یه كی دیبلۆماسی په یوه ندیه كانی له باشیدان، دواتر راسته ئێمه له كوردس���تان چه ندین كێشه مان هه یه به اڵم كێش���ه ی مه زهه بیمان نیه ،

به اڵم له عێراق ئه و كێشه یه ش هه یه ".ئه شواق جاف، سه باره ت به په یوه ندی عێراق و واڵت���ان ئاماژه ی ب���ه وه دا كه عێ���راق ل���ه و الیه ن���ه وه نه یتوانی���وه هاوس���ه نگی رابگرێت، وتیشی "عێراق په یوه ن���دی له گه ڵ قه ته رو س���عودیه و هۆكاره كه ش���ی ش���ڵه ژاوه ، توركیاش ئه وه یه به رپرس���انی عێراق ره دفیعلیان خێرایه ، ئاس���تی دیبلۆماس���ی عێراق له و ئاس���ته دا نیه بتوانێ���ت ئیداره ی

له گ���ه ڵ ب���دات په یوه ندیان���ه ئ���ه و هه ڵوێس���ته كانیان ده ره وه دا، واڵتانی ده ریده بڕن، یه كس���ه ر دراسه ناكرێت و بینیشمان له رابردودا په یوه ندیه كانیان گه یشته ئاس���تی لێدوانی توند، به اڵم هه ندێ���ك كه س كه م���ن پێیان ده ڵێم به س���ودفه بونه ته سیاس���ی به رده وام هانی خه ڵكی ده ده ن شه حنی شه قامی عێراقی ده كه ن به ش���ێوه یه كی تائیفی ، ئ���ه وان به رامبه ر كوردس���تانیش ئه وه په ویه ندیه كه یان���ه ، بۆی���ه ژینگه یه كی سیاس���ی ناته ندروس���ت هه یه له عێراق كه وای ك���ردوه په یوه ندیه كانی له گه ڵ واڵتان و هه رێمیش دروس���ت نیه ، بۆیه من ده ڵێم ش���ه حنێكی تائیفی ده كات

به اڵم به رده وامی نابێت".

له سێداره دانی شێخ نه مر ئاگری ناكۆكییه كانی نێوان سوننه و شیعه به جۆشتر ده كات"پێویست ناكات كورد له م بابه ته دا هیچ قسه یه ك بكات"

شێخ نمـر شیعه یه كی سه رسه خت و ناڕازیی له ئال سعود

پێویسته هاوسه نگیه كان

رابگرین و خۆمان تێكه ڵ به ملمالنێی مه زهه بی شیعه و

سوننه نه كه ین، ده بێت به رنامه و كارنامه مان هه بێت بۆ روداوه كان

ئه گه رنا كورد ده دۆڕێت

ره نگه كورد له ملمالنێی توركیاو ئێراندا بكه وێته ژێر كاریگه ریه وه ئه گینا بۆ ئێران و سعودیه

باوه ڕ ناكه م

نم���ر، ش���ێخ له س���ێداره دانی ش���یعه كانی سه رتاس���ه ری جیهانی ئیس���المی توڕه كردوه ، پێش���بینی ده كرێت له سێداره دانی ناوبراو ئاگری سوننه شیعه و نێوان ناكۆكییه كانی له رۆژهه اڵتی ناوه ڕاس���تدا به جۆشتر

بكات.

نم���ر باق���ر ئه لنمر، یاخ���ود كه به )ئایه توڵ���اڵ ئێ���ران له واڵت���ی ش���ێخ نمر باق���ر نمر( ناس���راوه ، یه كێكه س���عودییه و به ره چه ڵ���ه ك سه رس���ه خته كانی له ئۆپۆزس���یۆنه شیعه بۆ فه رمانڕه وایه تی خانه واده ی ئال س���عود، له ناوچ���ه ی عومیه كه پارێزگای له ناوچه كان���ی یه كێك���ه قه تیف له ساڵی 1959 له دایك بوه و س���ه ر به بنه ماڵه یه كی زانا و پیاوانی

به ناوبانگی شیعه بوه . خوێندن���ی له ناوچ���ه ی قه تی���ف ده ستپێكردوه تا گه یشتوه به ته مه نی بیست ساڵی و پاشان سه فه ری كردوه بۆ ئێران بۆ ته واوكردنی خوێندنه كه ی له بواری ئاینی و فیقهدا و بۆ ماوه ی 10 ساڵ له شاری تاران مایه وه و پاشان چوه ته س���وریا و س���ااڵنێكی زۆری له نێوان ئێران و س���وریا و به حره ین و

سعودیه به سه ربردوه . ب���ۆ زێدی له گ���ه ڵ گه ڕان���ه وه ی خ���ۆی كه وتۆته به رهه ڵس���تیكردنی

سیستمی فه رمانڕه وایه تی له سعودیه به شێوه یه كی ئاشتیخوازانه و له ساڵی 2007 به ڵگه نامه یه كی ئاماده كرد كه تیایدا داواكاری شیعه كانی سعودیه ی ده س���ه اڵتدارانی دایه له خۆگرتب���و

سعودیه . نم���ر چه ن���د جارێك روب���ه ڕوی س���ه ره تا بۆت���ه وه ، به ندك���ردن له مانگی مای 2006 و له و كاته ی كه له به حره ینه وه گه ڕایه وه بۆ سعودیه ده ستبه س���ه ركرا و پاش���ان له مانگی ئابی 2008دا به هۆی ئه وه ی كه له و بڕوایه دابو له الیه ن ئێرانه وه پارێزراوه و ده ستبه س���ه ری ناتوانێ س���عودیه

بكات، ده ستبه سه ركرا. هه روه ها له هه مان ساڵدا بانگه شه ی ئۆپۆزسیۆنی )به ره ی دروستكردنی رشیده (ی كرد و كاری به ره كه له وه دا ك���ورت كرابۆوه ك���ه دژ به گه نده ڵی كۆمه اڵیه ت���ی و كه هنوت���ی ئاین���ی و

سته می سیاسی ده وه ستێته وه . له گ���ه ڵ ل���ه 2009دا و هه روه ه���ا هه ڵگیرس���انی روداوه كان���ی )بقیع(دا كه بریتی بو له خۆپیش���اندانێكی شیعی كه ده س���ه اڵتدارانی سعودیه به هه ڵمه تێكی ئه منی دڕندانه روبه ڕوی بۆوه ، نمر به هۆی ئه وه ی هه ڕه شه ی ئه وه ی ده ك���رد ناوچه كانی قه تیف و ئیحس���ا بلكێنرێت ب���ه به حره ینه وه بۆ دروستكردنی ده وڵه تێكی شیعی ،

ده ستبه سه ركرا و پاشان ئازادكرا. له ساڵی 2011دا و له گه ڵ سه ره تای عه ره ب���ی به ه���اری شۆڕش���ه كانی له تونس و میسر و ئه و ناڕه زایه تییانه ی ك���ه له به حره ین س���ه ریانهه ڵدا، نمر وتاره كانی ته رخان كرد بۆ قسه كردن له باره ی ئازادی سیاس���ی و بایه خی ئه و ئازادییه له گۆڕانكاریی سیاسی . به گه رم���ی زۆر نم���ر هه روه ه���ا له ساڵی قه تیف له ناڕه زایه تییه كانی داوای ك���رد و به ش���داری 2011ئازادكردن���ی 9 به ندك���راوی ده كرد كه 16 س���اڵ ب���و له زینداندا بون، له مافی ش���یعه داكۆكی هه روه ه���ا ده ك���رد له ده ربڕین���ی راوبۆچون���ی

خۆیان به ئازادانه . له س���ه ر ب���و ب���ه رده وام نم���ر دژایه تیكردن���ی خان���ه واده ی ئ���ال س���عود و له وتاره كانیدا باس���ی له و كه له ب���واری ده ك���رد جیاكاریی���ه ده سه اڵت و قۆرخكردنی ئازادییه كان و س���ه روه ت و ده ستبه س���ه راگرتنی س���امان و پله وپایه ی حوكمڕانی له و

واڵته دا په یڕه و ده كرێت. ریفۆرمی بانگه ش���ه ی هه روه ه���ا سیاس���ی و ئازادبون له و سیاس���ه ته تائیفییه ده كرد كه شانشین به رامبه ر په ی���ڕه وی دیك���ه مه زهه به كان���ی

ده كات. 2012دا یۆلی���ۆی ل���ه 8ی

دیسانه وه س���عودیه ده سه اڵتدارانی هه وڵی ده ستگیركردنیان دا و ته قه ی لێكرا و چوار فیشه ك نرا به ڕانیه وه و پاشان گواسترایه وه بۆ نه خۆشخانه ی سه ربازی له تاران و پاشان نێردرا بۆ ئاسایش هێزه كانی نه خۆش���خانه ی له ری���از و پاش���ان له زیندان���ی حائر

ده ستبه سه ركرا.

له مارسی 2013دا حكومه تی سعودیه یه كه مین دانیشتنی دادگایكردنی به بێ ئاگاداركردن���ه وه ی كه س���وكاره كه ی به ڕێوه برد، له و دانیشتنه دا داواكاری نمری له س���ێداره دانی داوای گشتی ك���رد به چه ن���د تاوانێ���ك له وان���ه : دوبه ره ك���ی و فیتن���ه و نان���ه وه ی بانگه ش���ه كردنی هێ���زی ده ره كی بۆ ناوخۆیه كانی به كێشه ده خاله تكردن له فه رمانه كانی ده رچون س���عودیه و ده سه اڵتدارانی شانشین و داكۆكیكردن له ناره زایه تییه كانی شیعه له شانشینی

به حره ین. دواجار دادگای س���عودیه له 15ی ئۆكتۆبه ری 2014 سزای له سێداره دانی به س���ه ر نمردا س���ه پاند و له دوتوێی س���زاكه دا هاتوه "نمر شه ڕێكه ته نها به كوشتنی كۆتایی دێت" و وه زاره تی ناوخۆی س���عودیه رۆژی ش���ه ممه ی له س���ێداره دانه كه ی س���زای رابردو

به سه ردا جێبه جێ كرد.

جگه له چاره سه ركردن هیچ ڕێگایه كی

ترمان نییه فه رحان جه وهه ر

چاره سه ركردنی بارودۆخی سیاسی ئه مڕۆی هه رێم���ی كوردس���تان پێویس���تی به بڕیاری عه قاڵن���ی و واقیعی هه یه ، هه موالیه كیش���مان لێی به رپرس���یارین، ئه م خول���ه ی په رله مان خراپترینیان بو، هۆكاری سه ره كیش لیستی نیمچه كراوه بو، دواتر ملمالنێی حزبی و بگره كه س���یش ته نان���ه ت له ناو یه ك لیستیش���دا ركابه ری كه س���ی هه بو، سه ره نجام دۆخه كه به رگه ی ئه و هه م���و ملمالنێیه ی نه گرت و به م ڕۆژه گه یش���تین، لیس���تی نیمچه كراوه جۆره كه س���انێكی هێنابو بۆ په رله م���ان كه جگه له هه ست و س���ۆزی الیه نگرانی خۆی نه بێت، حیس���ابی بۆ هیچ كه س و الیه نێك نه ده كرد، هه روه ها بێ ئه زمونی س���ه رۆكی په رله مانیش ئه وه ن���ده ی ت���ر دۆخه كه ی ئاڵۆزت���ر كردبو، له الیه ك له ژێر گوشاری حزبه كه ی بو، له الیه كی تر له ژێر گوشاری فه یسبوكدا بو، جگه له وه ی له ناو لیسته كه شیدا دوچاری جۆرێك له ملمالنێ هاتبو، بۆیه هه ر زو ده ركه وت كه س���ه رۆكی په رله م���ان ناتوانێ ئیداره ی ئ���ه و ملمالنێیه به شێوه یه كی عه قاڵنی بدات، دواجار خۆی بوه به ش���ێك له و ملمالنێیه و به ته واوی كه وته ژێر هه ژمونی حزبه كه ی و نه یتوانی وه ك س���ه رۆك

په رله مانێكی بێالیه ن ره فتار بكات.هه ندێ���ك ئ���ه وه ی دوای به تایبه ت���ی له فراكسیۆنه كانی تر چونه بن كڵێشه ی ، ئیتر به ته واوی بێالیه نی خۆی له ده س���تداو كه وته دژایه تی له گه ڵ گه وره ترین فراكس���یۆنی ناو په رله مان، كه به ده نگی ئه و فراكسیۆنه و به پێی رێككه وتنێكی سیاس���ی له گ���ه ڵ پارتی ببوه سه رۆكی په رله مان، ئیدی كۆتایی ملمالنێكه س���ه ری كێش���ا بۆ س���وتاندنی باره گاكانی پارتی له سنوری پارێزگای سلێمانی ، كه كار گه یش���ته ئه مه و ڕویدا، پارتی چیتر نه یتوانی دانیشێت و گۆڕانه وه به دیار ده س���ته وئه ژنۆو س���ه یری گه مه كانی بكات، دواجار به ناچاری ئ���ه و بڕیاره یدا، كه بوه جێگای خۆش���حاڵی

دۆست و ئه ندام و الیه نگرانی .من ماوه ی 25 ساڵه وه ك كادرێكی ئه و حزبه له ئۆرگان���ه جیاجیاكانی كارده كه م، هیچ كات نه مبینیوه بڕیارێكی پارتی به قه د ئه و بڕیاره ی ئ���ه م دواییه دڵی دۆس���ت و الیه نگرانی خۆش بكات، له گه ڵ ئه وه شدا جگه له چاره سه ركردن

هیچ ڕێگایه كی ترمان له پێش نییه .بۆ چاره س���ه ركردنی ئه م دۆخه پێویس���ته هه م���و الیه ن���ه كان به كۆمه ڵێ���ك س���ازش و پێش���نیازی ن���وێ له گه ڵ یه كت���ر كۆببنه وه ، سه ره تا پێویسته گۆڕان ئه و حه قیقه ته بزانێت كه پارتی به هیچ شێوه یه ك به پێكهاته ی كۆنی س���ه رۆكایه تی په رله م���ان رازی نابێت، بۆیه به گۆڕینی ئه و س���ه رۆكایه تییه ، به شێكی زۆر له كێشه كان چاره س���ه ر ده بن، به گۆڕینیشیان نه كه عب���ه كه چ ده بێت و نه كورد ده ڕوخێت و ن���ه به ره كانی ش���ه ڕی دژی داعش���یش الواز

ده بن. بۆی���ه ئه گ���ه ر ڕاس���ته گ���ۆڕان حزبێكی مه ده ن���ی و به رژه وه ندی خه ڵكی ده وێت، نه ك به رژه وه ندی حزبه ك���ه ی ، ئه بێت هه رچی زوه له پێناوی یه كخس���تنه وه ی نێ���و ماڵی كورد ببێت، په رله مان ده س���تبه رداری س���ه رۆكی چونكه ده بێت هه مومان ئه و راس���تییه بزانین ئه گ���ه ر بڕیاربێت له گ���ه ڵ یه كت���رو پێكه وه كاربكه ی���ن، نابێ���ت به رۆح���ی ته حه داكردن له گه ڵ یه كتر كاربكه ین، گه ڕانه وه ی سه رۆكی په رله مانیش بۆ ش���وێنی خۆی جگه له مانای ته حه داكردن���ی پارتی نه بێ���ت هیچ مانایه كی تری نیی���ه ، جا بۆئه وه ی هاوكاری یه كتربین و پێك���ه وه كار بۆ ئاینده ی گه لی كوردس���تان بكه ین، پێویس���تمان به ته حه داكردن و ئێسك ش���كاندنی یه كتر نییه ، بۆ خودی س���ه رۆكی په رله مانیش گرنگه ده ست له كار بكێشێته وه

له پێناوی رێكخستنه وه ی نێو ماڵی كورد. م���ن له جیاتی ئه و بومای���ه هه ر دوای ئه و روداوانه ده ستم له كار ده كێشایه وه و ده مگوت باچیتر من نه بمه هۆكاری تێكچونی نێوماڵی ك���ورد، بۆ خۆیش���ی وه ك ش���ه خس ده بوه ده سكه وت، ڕاس���ته حزبه كه ی ڕێگه ی نادات به اڵم له دۆخی وادا پێویس���ت ده كات مرۆڤ

خاوه ن ڕای خۆی بێت.

له‌په‌رله‌مانه‌وه‌

گۆشه‌یه‌کی‌تایبه‌ته‌‌په‌رله‌مانتاران‌ده‌ینوسن

په‌رله‌مان(510( سێشه ممه 62016/1/5 parlaman.awene@gmail.com

ئا: وریا جه مال

پێكهاته و كه مه نه ته وه یه كانی هه رێمی كوردستان كه ئه ندامپه رله مانیان هه یه

له په رله مانی كوردستان، ڕایه كی جیاوازیان نیه له سه ر ئه و دۆخه ی له هه رێمی

كوردستان دروست بوه ، په رله مانتارێكیان ئاماژه بۆئه وه ده كات "كه مه نه ته وه كان

به ڕۆڵی خۆیان هه ڵنه ساون و پێوسته ڕۆڵی كاریگه رتریان هه بێت".

دكتۆر س���رود س���ه لیم ئه ندامی په رله مانی ئه بنا وئه لنه هره ین له فراكس���یۆنی كوردستان به ئاوێنه ی ڕاگه یان���د "ئه م دۆخه ی په رله مان زۆر مه ترسیداره ئه گه ر به رده وام بێت، مانای وایه پڕۆس���ه ی دیموكراس���ی له مه ترسیدایه ، ئه م دۆخه كاریگه ری س���لبی هه بو له س���ه ر ئاستی له س���ه ر ئه ندامپه رله مان، په رله مان و ش���ه قامیش كه مامه ڵه مان له گه ڵ هاواڵتیانه ، پێمانده ڵێ���ن ئێوه نه تان توانی چاره س���ه ری كێش���ه ی خۆتان بكه ن چۆن ئه توانن كێشه ی به ئه ندامپه رله مان چاره س���ه ركه ن، خه ڵ���ك

ده ڵێن په رله مانتاری بندیوار".وتیشی "هیچ چاره سه ر نیه بێجگه له گفتوگۆ، پێوس���ته الیه نه سیاس���یه كان ته نازوالت بۆ یه كتری بكه ن، پێوس���ته یه كتر قبوڵ بكه ین، ب���ه اڵم به داخه وه تاكو ئێس���تا هیچ الیه نێك ده ستپێش���خه ری نه كردوه ، دژایه تی یه كتری ده ك���ه ن، دامه زراوه ش���ه رعیه كان باجه كه ی

ده ده ن".ئه و په رله مانتاره ئاماژه ی بۆ ئه وه ش���كرد "ئه ندامپه رله مان ده س���تی به س���تراوه هیچی پێناكرێت، پێش���تر پرسی هه ڵوه شاندنه وه ی په رله م���ان هه بو، ئ���ه و پرس���ه ش ماقوڵه ، به اڵم كه په رله مان هه ڵوه ش���ایه وه ناتوانرێت هه ڵبژاردن بكرێت، په رله مانتارانیش به سه ر دو به ره دا دابه ش بون ئه ویش هه ڵوه شاندنه وه ی په رله م���ان و مانه وه ی تا الیه ن���ه كان ده گه نه رێكه وت���ن، زۆرینه له گ���ه ڵ ڕای یه كه مدایه ،

ئێمه ش له گه ڵ ڕای یه كه مداین".س���ه باره ت به ڕۆڵ���ی كه م���ه نه ت���ه وه كان له هه رێم���ی كوردس���تان دكتۆر س���رود وتی "به داخ���ه وه به ڕۆڵ���ی خۆیان هه ڵنه س���اون،

ڕۆڵێكی كه مه نه ته وه كان نوێنه ری پێوس���ته باش���ترو كاریگه ر تریان هه بێ���ت، نوێنه ری

ڕاسته قینه ی پێكهاته كانی خۆیانبن".هاوكات كم���ال یڵدا ئه ندام���ی په رله مانی كوردس���تان له فراكسیۆنی گردبونه وه ی گه لی كلدانی س���ریانی ئاشوری به ئاوێنه ی ڕاگه یاند "حزبایه تی زۆركاریگه ری هه بوه له سه ر ئه دای كاری په رله مان، له سه ره تای كاری په رله ماندا پێن���ج حزبه كه كاریان ده ك���ردو به ئێمه یان نه ده وت، ئ���ه وه ش بوه ه���ۆی له كاركه وتنی

په رله مان".وتیش���ی "هه ڵوه ش���اندنه وه ی په رله مان���ی هه رێمی كوردس���تان ب���ه ره و نائارامی زیاتر ده ب���ات، بۆیه هه ڵوه ش���اندنه وه ی په رله مان چاره سه ری كێش���ه كه ناكات، پێوسته هه مو الیه ن���ه كان رێكه وتن بك���ه ن و په رله مان كارا

بكرێته وه ".س���ه باره ت به ڕۆڵ���ی كه م���ه نه ت���ه وه كان له په رله مان���دا، یڵدا وت���ی " به درێژایی مێژو كوردس���تاندا، له هه رێمی هه ب���وه ڕۆڵم���ان هه قی خۆمان���ه هه مو پۆس���تێك وه ربگرین

له هه رێمدا".له لیستی كوردس���تان په رله مانی ئه ندامی توركمان���ی محم���د پارت���ی گه ش���ه پێدانی "له كاركه وتنی ڕاگه یاند به ئاوێنه ی سعدالدین په رله مان و مانه وه ی س���ه رۆكی په رله مان بۆ ئه م ماوه درێژه له س���لێمانی نه ك بۆمان ڕون بوه وه حزب ده ستی هه یه له كاری په رله ماندا به ڵكو ئه وه ش رون ب���ۆوه حزبه كان نه بێت، هیچ كێشه یه ك چاره س���ه ر نابێت، چاره سه ر له په رله مان نیه و الی ئه و حزبانه یه كه س���ێ

سه رۆكایه تیه كه ی په رله مان پێكدێنن".وتیش���ی "نابێت ح���زب ته داخول���ی كاری په رله مان بكات، ناشبێت رێگه به وه بدرێت، به اڵم ش���تێكی ئاس���اییه له حزب ته ده خول له سه رۆكایه تیه كان بكات، چونكه ئه و كه سه

حزب دایناوه ".ده رب���اره ی كاریگه ری ئه ندام���ی په رله مان له م قه یرانه دا محمد وتی "ئه وه په رله مانتاره ده رده خ���ات، خ���ۆی كاریگ���ه ری ڕۆڵ و ب���ا حزبه ئ���ه و په رله مانتارانه ش���ی ده ڵێن سیاسیه كان رێك بكه ون، پێویسته چاوه ڕێی چاره س���ه ركردنی كێش���ه كان بك���ه ن، به اڵم

ه���ه ر په رله مانتارێ���ك پێیوای���ه نابێت حزب له په رله ماندا ڕۆڵ���ی هه بێت، به اڵم خۆی ئه و

ڕۆڵه ده بینێت ته نیا له میدیاكان واده ڵێت".ئه و په رله مانتاره ئاماژه ی بۆ ئه وه شكرد"ئێمه ویس���تومانه الیه نی خێر بین له و كێش���ه یه دا نه مانویس���توه الیه نگیری بكه ین، بۆیه تاكو ئێس���تا چاوه ڕێ���ی ئه وه ین الیه ن���ه كان رێك بكه ون، مه رجیش نیه ئه و چاره سه ره به دڵی هه م���و الیه نێ���ك بێت، پێویس���ته الیه نه كان

ته نازوالت بۆ یه كتری كه ن".ئێستا دو بۆچون هه یه له ناوپه رله مانداراندا هه ندێكیان داوای هه ڵوه شاندنه وه ی په رله مان ده ك���ه ن و هه ندێكی���ان به پێوس���تی ده زانن الیه ن���ه كان ڕێك بك���ه ون، په رله مانتاره كه ی

لیستی پارتی گه ش���ه پێدانی توركمانی وتی "شتێكی یاس���اییه په رله مان هه ڵوه شێته وه ، ئه گ���ه ر كێش���ه كه چاره س���ه ربكات، ب���ه اڵم نیه چاره سه ر په رله مان هه ڵوه ش���اندنه وه ی بۆ ئه م كێش���ه یه ، هه مو شتێك چاره سه ربێت هه ڵوه ش���اندنه وه چاره س���ه ر نی���ه ، له كاتی هه ڵوه شاندنه وه ی په رله ماندا دۆخه كه ئاڵۆزتر

ده بێت".س���ه رۆكی فراكس���یۆنی به ره ی توركمانی له په رله مان���ی كوردس���تان ئای���دن مه عروف به ئاوێنه ی ڕاگه یاند "ئه م دۆخه له به رژه وه ندی هیچ كه س نیه هیوادارین الیه نه سیاسیه كان به زوتری���ن كات بگه نه رێكه وت���ن هاواڵتیان فش���اریان له س���ه ره و ناوچه ك���ه له ب���ه رده م ئێم���ه ناكرێ���ت گه وره دای���ه ، گۆڕان���گاری

ئاوابین".وتیش���ی "ئێم���ه له گه ڵ هی���چ یه كێك له و په رله مان به هه ڵوه شاندنه وه ی نین، دوڕایه دا چاره سه رناكرێت، ئه وانه شی ده ڵێن بادۆخه كه ئاسایبكرێته وه ته نیا قسه و كۆبونه وه له پێناو كۆبونه وه دایه ، به ڵكو پێویسته ئه و سێ الیه نه

سیاسیه رێك بكه ون".س���ه رۆكی فراكس���یۆنی به ره ی توركمانی ئام���اژه ی ب���ۆ ئه وه ش���كرد "ئ���ه و نائارامیه پێویس���ته بێزارب���وه خه ڵ���ك سیاس���یه و چاره سه ربكرێت و واز له موزایه ده بێنن چونكه دۆخه كه مه ترسیداره ، پێوسته ته نازول بكه ن له داواكارییه كانیان ئه گین���ا دۆخه كه خراپتر

ده بێت".كه مه نه ت���ه وه كان به ڕۆڵ���ی س���ه باره ت له چاره س���ه ركردنی ئه م كێشانه ی له هه رێمدا دروس���ت بون مه عروف وت���ی " وه ك به ره ی توركمانی ده وروكاریگه ریمان هه بوه ، بێالیه ن بوی���ن و نه بوینه ته الیه نگی���ر له نێوان ئه و دو الیه نه دا، ناش���مانه وێت ببینه الیه نگیری هیچ الیه ك، پێوسته كاریگه ری ئیجابیمان هه بێت، له ئێس���تادا ئه وه گرنگه ئه م الیه نه سیاسیانه یه كتری قبوڵ بكه ن، ئێمه له گه ڵ الیه نگیری

به رژه وه ندی گشتین".به پ���ێ یاس���ا 11 كورس���ی په رله مان بۆ كه مه نه ته وه كانی هه رێمی كوردستان دانراوه ، به پێی ژماره ی ئه و پێكهاتانه ، كورسسیه كان

به سه ریاندا دابه شكراوه .

پێكهاته كانی هه رێمی كوردستان چۆن له كێشه ی سه رۆكایه تی په رله مان ده ڕوانن؟"پێوسته كه مه نه ته وه كان ڕۆڵی كاریگه رتریان هه بێت"

ئا: وریا جه مال

له ئێستادا جه عفه ر ئیمنكی جێگری سه رۆكی په رله مان وه ك سه رۆكی په رله مان

ده رده كه وێت، كاره كانی په رله مان به ڕێوه ده بات، په رله مانتارێكی فراكسیۆنی گۆڕانیش ڕه تی ده كاته وه هیچ مامه ڵه یه ك له گه ڵ جێگری سه رۆكی په رله مان بكه ن.

په رله مانتارێك���ی پارت���ی ڕایده گه یه نێ���ت "جێگری س���ه رۆكی په رله مان هیچ ده سه اڵتی س���ه رۆكی په رله مانی به كار نه هێناوه ، له ڕوی پڕه وه ده توانێت به كاربێنێت،به اڵم به پێوستی

نه زانیوه ".ش���یالن جه عف���ه ر ئه ندام���ی په رله مان���ی به ئاوێنه ی پارتی له فراكس���یۆنی كوردستان ڕاگه یاند "جه عفه ر ئیمنكی ته نیا ده س���ه اڵتی خۆی به كارهێناوه ، كه وه ك جێگری سه رۆكی په رله مان بۆی دیاریكراوه ، هیچ ده سه اڵتێكی به كارنه هێن���اوه ، په رله مان���ی س���ه رۆكی له كاتێكیشدا سه رۆكی په رله مان بونی نه بێت، له ناو بینای په رله ماندا هه قی جێگری سه رۆكی

په رله مانه ده سه اڵته كان به كار بێنێت".ك���ه به ڵگه نامه ی���ه ی ئ���ه و ده رب���اره ی په رله مانتارێك���ی گ���ۆڕان ب���اڵوی ك���رده وه له ده س���ه اڵتی وتی "بانگهێش���تكردنی خه ڵك خۆیدایه تی ، به اڵم ئاگاداری كڕینی س���ه یاره نیم، بۆ به رزكردن���ه وه ی پله ی ڕاوێژكاره كان داواكاریی���ه ك به رزكراوه ت���ه وه ب���ۆ جێگری سه رۆكی په رله مان به اڵم بڕیاری لێنه دراوه ".

ئه و په رله مانتاره ی پارتی ئه وه ی ڕه تكرده وه جه عف���ه ر ئیمنكی وه ك س���ه رۆكی په رله مان مامه ڵ���ه ی كردبێت وتی "ه���ه ر وه فدێك كه بانگهێشت ده كرێت یاخود كه دێت، ده چێته ئه و ش���وێنه ره س���میه و ش���ه رعیه تی هه یه ، له وه زیاتر، دكتۆر یوس���ف سه رۆكی پێشوی

په رله مانه وه بوه به ڕابردو".په رله مانتارێكی فراكس���یۆنی گۆڕان ره تی ده كات���ه وه هیچ مامه ڵه ی���ه ك له گه ڵ جێگری سه رۆكی په رله مان بكه ن، ده ڵێت "په رله مان موڵكی باوكی هیچ كه س���ێك نی���ه و مامه ڵه

له گه ڵ جه عفه ر ئیمنكی ناكه ین".

عادل عه زیز ئه ندامی په رله مانی كوردستان له فراكسیۆنی گۆڕان به ئاوێنه ی ڕاگه یاند "ئه و كارانه ی ئێس���تا جێگری سه رۆكی په رله مان په رله ماندا له ئاماده نه بونی سه رۆكی ده یكات هه م���وی كاری نایاس���اییه ، ل���ه دوای 12ی ئۆكتۆبه ره وه شتێك نه ماوه به ناوی په رله مانی كوردس���تانه وه ، ته نیا وه ك بین���او ئه ندامی په رله م���ان م���اوه چاوه ڕێی چاره س���ه رێكی

یاسایی و سیاسی ده كرێت".وتیشی "له ئاماده نه بونی سه رۆكی په رله ماندا ئیمنك���ی هه ڵس���اوه به ئه نجامدانی جه عفه ر كۆمه ڵێك كاری نایاس���ایی ، له ئێستادا هه رێم به یاس���او قانون ناچێت به ڕێوه ، حكومه تێكی

نائاسایی هه یه ".ئ���ه و په رله مانت���اره ی گ���ۆڕان ئام���اژه ی سه رۆكی جێگری "له ئێس���تادا بۆئه وه شكرد

په رله مان ب���ێ منه تانه و به نایاس���ایی پله ی ڕاوێ���ژكار به رزده كاته وه و ئۆتۆمبیل ده كڕێت،

پاره ته خشان و په خشان ده كات".په رله مانتاری یه كێت���ی س���ه مه د، مری���ه م ڕاگه یاند به ئاوێنه ی له په رله مانی كوردس���تان " جێگری س���ه رۆكی په رله مان سه رپه رشتی ئیش وكاره كانی په رله مان ده كات، ئه وه نده ی من ئاگاداربم زیاتر كاره ڕۆتینیه كان ده كات، به گشتی به شێكی زۆری ئه ندامانی په رله مان

ده وامی ئاسایی خۆیان ده كه ن".له ئێس���تادا جه عفه ر ب���ه وه ی س���ه باره ت ئیمنكی ڕۆڵی س���ه رۆكی په رله مان ده بینێت، په رله مانتاره كه ی یه كێتی وتی "به دڵنیاییه وه ، ئێس���تا هه مو كاره كان جگ���ه له كۆبونه وه ی په رله م���ان، جێگ���ری س���ه رۆكی په رله مان به ڕێوه ی ده بات، ئه مه ش له كاتێكدایه به شێكی

هه ره زۆری كاره كانی په رله مان په كخراوه ".جه ختی یه كێت���ی په رله مانت���اره ی ئ���ه و ه���ه ره زۆری به ش���ێكی له وه ك���رده وه په رله مانت���اره كان هه وڵیان���داوه ئه م دۆخه ی ئێس���تا له په رله مان���دا هه ی���ه تێپه ڕێندرێت، به اڵم به داخه وه تاكو ئێستا ئه نجامی نه بوه ، وت���ی "ئه م دۆخ���ه په یوه ن���دی به ئه ندامانی په رله مانه وه نیه و ده بێت رێكه وتنی سیاسیی

بۆبكرێت".له دوای رێگری له س���ه رۆكی په رله مان له 12 ی ئۆكتۆبه ری س���اڵی ڕاب���ردودا، له بازگه ی پردێ له الیه ن هێزێكی پارتیه وه ، س���ه رۆكی په رله م���ان له نوس���ینگه ی س���لێمانی ده وام ده كات، جێگره كه شی له باڵه خانه ی په رله مان له هه ولێ���ر، ئه مه ش په رله مان���ی كردوه به دو

به شه وه .

جه عفه ر ئیمنكی وه ك سه رۆكی په رله مان مامه ڵه ده كات

هه ڵوه شاندنه وه ی په رله مان، هه رێمی كوردستان به ره و

نائارامی زیاتر ده بات بۆیه هه ڵوه شاندنه وه ی

چاره سه ری كێشه كه ناكات پێوسته هه مو الیه نه كان رێكه وتن

بكه ن و په رله مان كارا بكرێته وه

له دوای 12ی ئۆكتۆبه ره وه

شتێك نه ماوه به ناوی په رله مانی

كوردستانه وه ، ته نیا وه ك بیناو

ئه ندامی په رله مان ماوه چاوه ڕێی

چاره سه رێكی یاسایی و سیاسی ده كرێت

جه عفه ر ئیمنکییوسف محه مه د

9 (510( سێشه ممه 2016/1/5 کۆمه‌اڵیه‌تی

ئا: زانكۆ سه ردار

عومه ر مه حمود فه ره ج، یاریده ده ری پزیشكه و ساڵی 1993ه وه كاری

ده رمانسازی ده كات، هه ر له و ساڵه وه كاری سونه ت كردن )خه ته نه كردن(

ی نێرینه ده كات، وه ك خۆیشی باسی ده كات جار هه بوه كاری خه ته نه كردنی بۆ خه ڵكانێك كردوه كه ته مه نی )42(

ساڵ به ره و سه ر بوه .

عومه ر مه حمود ب���ۆ ئاوێنه وتی " بۆ خه ته نه كردنی كوڕان باشترین ته مه ن یه ك مانگیه ، ئه وه ش له ب���ه ر هه ندێك هۆكار له وان���ه بونی مه ترس���ی كه متری خوێن به رب���ون، هه ندێك حاڵه تیش ده كرێت له 40 ش���ه و زیاتر بێت وه ك ئه وه ی ئێستا باس ده كرێت ئ���ه وه ش بۆ نمونه دایك و باوكه كه نه وه ك كێش���ه ی هیمۆفیلیایان هه بێت واتا خوێ���ن مه ینیان نیه ، له به ر ئه وه پشكنینی ورد بۆ منداڵه كه ده كرێت تاوه ك���و بزانرێت ئه ویش هه مان حاڵه تی هه ی���ه یاخودنا بۆئه وه ی توش���ی گرفت

نه بێت".ئ���ه و یاری���ده ده ری پزیش���كه له روی كه ب���ه وه دا ئام���اژه ی زانیستیش���ه وه له وه دای���ه خه ته نه ك���ردن كاریگ���ه ری ئه گه ربێت و نه كرێت ئه وا ئه و پێسته ی كه له وێدا هه یه بێگومان پیس���یه كی زیادی تێدا كۆده بێت���ه وه ، هه روه ها لێكۆڵینه وه نوێیه كان���ی زانس���ت س���ودی خه ته نه ده رده خه ن بۆ دوركه وتنه وه له نه خۆشیه گوازراوه كان وه كو نه خۆش���ی سوزه نه ك ( االمراض الزهریه (و كۆمه ڵێك نه خۆشی

تریش، ئه و ده ڵێت " به هۆی ئه و پیسیه ی له ژێر ئه و پێس���ته دا كۆده بێته وه ئه گه ر ئ���ه و خه ته نه ی���ه بكرێت ئ���ه وا رێگری

له كۆمه ڵێك نه خۆشی ده كات".عومه ر مه حمود س���ه باره ت به ته مه نی ك���ردوه س���ه ردانیان ك���ه ئه وان���ه ی به مه به ستی خه ته نه كردن، باسی له وه كرد كه گه نج هه ب���وه خوێندكاری زانكۆ بوه یاخود ته مه نی س���ه رو )38( س���اڵبوه ، ئه و ئاماژه ی به وه دا ك���ه خه ڵك هه بوه خاوه نی ژن و منداڵیش بوه و خه ته نه یان كردوه ، عومه ر وتی " حاڵه تی گه وره مان هه بوه هه رچه ن���ده ئه و حاڵه تانه كه من، به اڵم م���ن خۆم خه ڵك���م خه ته نه كردوه (42( ساڵ ته مه نی بوه و ژنیشی هه بوه ئه گه رچی ئه و كه سه به ئاین ئیسالمیش نه بووه به اڵم توشی نه خۆشی سوزه نه ك بو دكت���ۆره كان پێیان وتوه كه خه ته نه نه خۆش���یه كه ی چاره س���ه ری بكرێ���ت ده بێت، خه ڵكیش هه بوه موس���وڵمانیش بوه من خ���ۆم بۆمك���ردوه ته مه نی 38 س���اڵ و 36 س���اڵبوه و ژن ومنداڵیشیان هه بوه ، گه نجیش���مان هه بوه خوێندكاری زانك���ۆ بوه ته مه نی 20 س���اڵ بوه به اڵم ژن و ماڵی نه بوه ، هه ندێكیان كاتی خۆی ئێمه نه ب���وه رێكوپێك خه ته نه كه ی���ان

جارێكی تر بۆمان كردۆته وه ".خه ته نه كردن له گه وره ییدا بی كاریگه ری تێناپه ڕێت، بۆیه عومه ر مه حمود باس���ی ده كات و ده ڵێ���ت " هه ندێك جار الیه نی كۆمه اڵیه ت���ی به خ���راپ خوێندن���ه وه بۆ كه س���ه كه ده ك���ه ن و كاریگ���ه ری خراپ دروس���ت ده كات، ره نگ���ه ئه مه ش ترس یاخود شه رم له روی ده رونیه وه دروست

خه ته نه ك���ردن بێگومانی���ش ب���كات، له گه وره یی���دا ماك و هۆكاری ناڕه حه تتره بۆنمونه خوێنب���ه ر بون له گه وره دا چه ند قات���ی منداڵێ���ك زیات���ره ، چونكه ئه و ده م���اری خوێن گوێزه ره وان���ه گه وره تر بون، به راس���تی خه ته نه كردن���ی گه وره

ئاسان نیه له چاو خه ته نه ی منداڵدا".

عومه ر مه حمود باس���ی له وه شكرد كه له خه ته نه كردنی گ���ه وره دا ته قه ڵ به كار دوپێس���ته ش ئه و پاش���ان ده هێنرێت، له گه وره بون���دا یه كتر به جێده هێڵن و یه ك ناگرنه وه ب���ۆ ئ���ه وه ی خه ته نه كردنه كه ناشرین نه بێت پێویس���ته جوانكاری بۆ

بكرێت و ته قه ڵی بۆ به كار بهێنرێت.

عومه ر باس���ی له وه كرد كه له رابردودا خه ته نه یان بۆ هاواڵتیه ك كردوه سێ ژنی هه بوه ، له وباره یه وه وتی " ئه و كه س���ه پێش���تر بۆی كرابو به اڵم كردنه كه وه ك پێویست نه بو، دواتر له كاتێكدا خاوه نی س���ێ ژن ب���و جارێك���ی ت���ر خه ته نه ی بۆكرایه وه و چاره س���ه ر ك���را". هه روه ها

ده ش���ڵێت "جگه له وانه ی كه باس���مكرد خه ڵكانێك هه ن له ئه وروپاوه كه دێنه وه خه ته ن���ه ی مناڵه كانیان ده كه ن، ئه وه ش بۆ هه ندێك هۆكار ده گه رێته وه ، مه سه له ی تێچوی خه ته نه و مراعات كردنی زیاتری ئ���ه و مندااڵنه كه كه س���وكاره كه ی لێره

باشتر ده توانن ئاگاداری بن".عومه ر مه حمود ئاس���تی رۆش���نبیری وت���ی بین���ی و به باش���ی ئێستاش���ی "هاواڵتیانی عه ره ب كه دێنه المان ده ڵێن ئێم���ه له ته مه نی گه وره یی���دا خه ته نه ی كوڕانمان ده كه ین، به اڵم ئێستا ئه وانیش فێ���ری ئه وه بون ك���ه به منداڵی بیكه ن، ده وری زۆر خێزانه ك���ه رۆش���نبیری له س���ه ر خه ته نه كردنی هه یه كاریگه ری منداڵه كه ، ئێستاش ئه وه ی كه هه یه زۆر باش���تره له چاو جاران، خۆشیان ده زانن كه ئه گ���ه ر له منداڵی���دا خه ته نه بكرێت

سه رئێشه ی بۆ خێزانه كه ی كه متره ".باس���ی یاریده ده ری پزیش���كه ئ���ه و ل���ه وه ش كردكه هه ندێ���ك حاڵه ت هه یه پێویسته خه ته نه ی مندڵ دوابخات، وتی "هه ندێك حاڵه ت پێویس���ته خه ته نه كه ی دوابخرێت، ب���ۆ نمون���ه هه ندێك منداڵ تر هه ندێك���ی له ناوه وه ی���ه ، زه ك���ه ری حه جم���ی زه ك���ه ری بچوك���ه ئه م���ه ش پێویس���ته دوابخرێت تاوه كو چاره سه ری پێویستی بۆ وه رده گیرێت، هه ندێكی تر زه كه ری منداڵه ك���ه وه كو میلی كاتژمێر به خواری���دا هاتوه ئه مه ده كرێت خه ته نه نه كرێ���ت بۆئه وه ی كاتێك ئ���ه م منداڵه ك���ه جوانكاری بۆ ده كرێت ئه و پێس���ته به كاردێت بۆ ئه و جوانكاریه ، بۆیه ئه وانه

دوابخرێت به پێی حاڵه ته كه ".

یاریده‌ده‌رێكی‌‌پزیشك:‌خه‌ته‌نه‌مان‌بۆ‌هاواڵتیه‌ك‌كردوه‌‌سێ‌‌ژنی‌‌هه‌بوه‌عومه ر مه حمود: كه سی غه یره ئیسالمم خه ته نه كردوه كه ته مه نی )42( ساڵ بوه

ئا: بنار هیدایه ت

تۆڕی كۆمه اڵیه تی فه یسبوك، جگه له وه ی جیهانی بچوك كردۆته وه و په یوه ندییه دوره كانی نزیك كردۆته وه ، به اڵم بێ

كێشه و هه اڵ نیه ، زۆر له ئافره تان دوچاری كێشه هاتون، ته نانه ت حاڵه تی

نه خوزاریشی لێكه وتۆته وه ، به شێك له قوربانییه كانی فه یسبوك بۆ ئاوێنه

ده دوێن و كێشه كانیان له م راپۆرته دا باس ده كه ن.

هه ڕه شه ی باڵوكردنه وه ی نامه ی ده نگی و نوسینه كانی لێكردم

د.م، كچێكی ته مه ن 24 ساڵی دانیشتوی یه كێك له گه ڕه كه كانی ش����اری سلێمانییه ، وه ك خ����ۆی ده ڵێت ماوه ی س����ێ س����اڵه فه یس����بوكی به ب����ێ ئ����اگاداری ماڵه وه یان دان����اوه ، چه ندین ك����ه س داوای هاوڕێیه تی لێكردوه ، چونك����ه به الیه وه ئاس����ایی بوه

وه ریگرتون.ده ڵێت "س����ه ره تا زۆر باش له فه یسبوكم نه ده زان����ی، ه����ه ر ب����ۆ كات به س����ه ر بردن ب����ه كارم ده هێنا، به اڵم به تێپه ڕبونی زه مه ن شته كان گۆڕان، كوڕێك ساڵی 2013 داوای هاوڕێیه تی لێكردم، ئاس����ایی وه ك ئه وانی تر وه رمگرت، كه م كه م قس����ه مان ده كرد، چه ند جارێ����ك داوای بینینی لێكردم به اڵم ره تمكرده وه ، كوڕه كه م به چه ند ش����ێوه یه ك تاقیكرده وه ، س����ه ره تا وه مزان����ی كوڕێكی به ڕێ����زه ، ئیت����ر منی����ش جارێ����ك كامێرام بۆكرده وه به اڵم روخسارم ده رنه خست، كه زانی كچم ئیتر قسه كانی زیاتر بون، منیش متمانه ی زۆرم پێی هه ب����و، كامێراكردنه وه له نێوانمان دروس����ت بو، به ڕاستی خولیای بوم، عاش����قی ب����وم، ده نام����ه ی ده نگی خۆشه ویس����تیم بۆنارد، تا دواجار شه وێك پێی وتم پێویس����تی به پ����اره هه یه ، داوای بڕێك����ی زۆری كرد، وتی "10.000" ده هه زار دۆالری ده وێت، وتم نیمه ، وتی بۆم نه هێنی نامه كانت و ڤیدیۆكان����ت باڵوده كه مه وه ، من وامزان����ی به گاڵت����ه ده ڵێت، ب����ه اڵم كه دو ڤیدیۆو چه ند نامه یه كی ده نگی بۆ ناردمه وه ،

هه ستم به تاڵبونی ژیانم كرد.

ئاڵتونه كانم بۆ فرۆشتزۆر لێی پاڕامه وه ، به اڵم س����ودی نه بو، زانیم ئه و ش����تانه ی الیه تی ده ست ماڵه وه بكه ون ژیان����م كۆتایی دێت، ب����ه اڵم گوێی نه دای����ه ، به ناچ����اری به دزی ماڵ����ه وه ئه و ئاڵتون����ه ی هه مبو رۆژێك بۆم فرۆش����ت كه ده یكرده )3.000( سێ هه زار دۆالر و دامێ،

ئیتر نه مبینی����ه وه ، دواتر بۆم ده ركه وت كه ژنی هه بوه و خاوه نی كچ و كوڕێك بوه ، دوا نامه ی بۆناردم و نوس����یبوی "ن����اوم بهێنی باڵویان ده كه مه وه ". بۆیه فه یسبوك ژیانی

لێ تاڵ كردم".

فه یسبوك بوه هۆی گه وره ترین هه ڵه ی ژیانم

س����اڵه و 35 ته م����ه ن كچێك����ی ئ.ع، فه رمانب����ه ره ، وه ك خۆی وتی ناونیش����انم مه نوس����ه ، له رێی فه یس����بوكه وه گه نجێكی

ناسیوه و دواتر په یوه ندییان به ستوه .ئ.ع به م شێوه یه بۆ ئاوێنه دوا: رۆژێك كوڕێك داوای هاوڕێیه تی بۆ ناردم، سه یری پرۆفایله كه ی����م كرد وێنه و ناو ژماره ی خۆی له س����ه ر بو، به ئاس����ایی تێگه یشتم، چه ند رۆژێك دوای ئه وه ساڵوی كردو كه وته قسه ، باس����ی ژیانی خۆی كرد كه كوڕه گه وره ی ماڵه و خانه دان����ن و ده وڵه مه ندن، خوێندنی ته واو كردوه و خه ریكی بازرگانی ئۆتۆمبێله ، قسه كانی كوڕه كه راست بون، وێنه ی خۆی بۆناردم چه ند جارێك، من متمانه م پێكرد، رۆژێك وتی ئه كرێت بتبینم، به ئاس����اییه وه وتم وه ره بۆ فه رمانگه كه م، كه هات چوینه كافتریاكه ، ته مه نی له من دو س����اڵ منداڵتر بو، كوڕێكی كه شخه بو، زۆر قسه مان كرد، ب����ۆ چه ند رۆژێك دوای ئه وه هاته وه بۆالم و دیارییه ك����ی گرانبه های بۆهێنام، په یوه ندیم له گه ڵ ئه و كوڕه گه یش����ته راده یه ك بێ ئه و

نه مده توانی هه ناسه ش بده م".

قۆڵی بڕیم و به جێیهێشتمپه یوه ندییمان پته و پته وتر ده بو، رۆژێك به نامه وتی ماڵه وه مان س����ه فه ریان كردوه ، حه ز ده كه ی بچینه ماڵه وه ، س����ه ره تا دودڵ بوم، به اڵم زۆرم خۆشده ویست، وتم باشه ، له رێگا پێی وت����م ده زانی بۆ ده چینه ماڵی

خۆمان، وتم به ڵێ، ئ����ه وه بو هه رچییه كی ویس����ت له گه ڵی كردم و ئه م����ه چه ند باره بۆوه ، رۆژێ����ك داوای بینینم كرد، پێم وت په یوه ن����دی به س����ه وه ره داوام، وتی كه س هه یه س����ۆزانی بهێنێت، تۆ كه سێكس����ت له گه ڵ من كرد كێ ناڵێ پێش����تر كردوته ، چۆن متمانه ت پێده كه م، ئه و رۆیش����تنه ی رۆیش����ت نه مبینیه وه ، نه ده كرا بچمه ماڵیان چونكه هی����چ به ڵگه یه كم پ����ێ نه بو، بۆیه چۆنێتی ب����ه كار هێنانی تۆڕی كۆمه اڵیه تی و به تایبه ت����ی فه یس����بوك و ریاییه كی ته واوی

ده وێت".

توێژه رێكی كۆمه اڵیه تی: فه یسبوك زیانه كانی زیاتره له سوده كانی

نی����از محمد فتاح توێ����ژه ری كۆمه اڵیه تی له سه ر ئه و دیاردانه بۆ ئاوێنه وتی "هه موان ده زانین راسته خودی ژیانكردن به شێوه ی مه ده ن����ی بۆ س����ه رجه م تاكه كانی كۆمه ڵگا فه راه����ه م ب����وه ، ب����ه اڵم مه رج نی����ه هه مو تاكه كان له ئاس����تی ئه و بارودۆخه دا بن كه له به رده س����تیاندایه یاخود له ناویدا ده ژین، هه ربۆیه ده بینین كاردانه وه ی ئه م مه ده نی كاردانه وه ی به شێوه یه ك بون و پێشكه وتنه هه ی����ه له كۆمه ڵگاكه مان كه ده توانین بڵێین زیانه كان����ی زیات����ره له س����وده كانی . گ����ه ر بمان����ه وێ هوكاری ئه مه ش ش����یكار بكه ین

ده توانین بڵێین:به تاقیكردن����ه وه هه میش����ه م����رۆڤ .1له ده رئه نجامه ب����اش و خراپه كان تێده گات، ه����ه ر بۆی����ه كاتێك هه ر ش����تێك ده خرێته به رده م����ی مرۆڤ����ه كان ئ����ه وان خولی����ای

تاقیكردنه وه ی زاڵ ده بێت به سه ریاندا.2. م����رۆڤ بونه وه رێكه خاوه نی كۆمه ڵێ هه س����تی جی����اوازه له یه ككات����دا هه ربۆیه ده بینین مرۆڤێكی خۆپه رس����ته و خوازیاری ئه وه یه هه مو ش����تێك ب����ۆ خۆی وه ربگرێ و

به گوێ����ی حه زو ئاره زوه كان����ی بكات، به اڵم هه ر له هه مانكاتدا بونه وه رێكی كۆمه اڵیه تیه و پێی خۆشه له چاوی به رامبه ره كانیدا خۆی

ببینێته وه .سه باره ت به و فاكته رانه ی كه په یوه ندی

به كۆمه ڵگاوه هه یه ده بینین:راسته ئێمه كۆمه ڵگایه كی مه ده نین به اڵم له به رئه وه ی تاكو ئێس����تا ئێمه خێزانه كان به ش����ێوه یه كی پراكتیك����ی و له س����ه ر بنه ما كۆن����ه كان ن����ه وه كان پ����ه روه رده ده كه ن و هه ربۆیه بۆش����اییه ك هه یه له نێوان واقیعی ژیان و ئه و پێوانانه ی ل����ه الی تاكه .ئه مه ش

وای كردوه كه :1. راس����ته هه مو دۆخ����ه كان ئاماژه ن بۆ ئ����ه وه ی جیاوازی له نێ����وان دو ره گه زه كه دا له ناخه وه هه موش����مان ب����ه اڵم نه هێڵ����ن، ئاماده نین بۆ ئه وه بۆیه كار له س����ه ر ئه وه ناكه ی����ن كه به ڕاس����تی مێینه كان هه س����ت به جیاوازی نه كه ن و س����اده تر په روه رده یان

ده كه ین بۆ كۆمه ڵگا.2. راسته هه موان له به ر كۆمه ڵێ به هانه ل����ه روكاری ده ره وه به مه ده نی ده ژین به اڵم له ن����اوه وه زۆر متامه نه مان ب����ه و ژیانكردنه

نیه .گه شه س����ه ندنه كان له به رئ����ه وه ی .3به كتوپڕی و به خێرای����ی هاتون ئێمه ئاماده نه بوین بۆیان بۆیه كارێكی گرانه به ته واوی مامه ڵه ی له گه ڵدا بكه ین زۆرێك له نه وه كان تاكو ئێستا پێیان وایه پالنه ، نه وه ی باوان پێیانوای����ه ده رئه نجامی كاری بێگانه یه هه ر بۆی����ه زۆر به ڕێ����زه وه مامه ڵ����ه ڵه گه ڵ ئه و په یوه ندیان����ه ش ناكه ین كه ل����ه و رێگه یه وه ده به سترێت چونكه پێمانوایه كه س نازانێ

كه ئێمه ین.4. تاكو ئێس����تا سه رجه م تاكه كانی ئێمه مه رج نیه له خودی پرۆس����ه ی پ����ه روه رده تێگه ش����تبن به ڵكو له به ر رێ����زی به رامبه رو

یاخود ترسی به رامبه ر كاری پێكردوه هه ر بۆیه كاتێك كه به ته نیایه له وانه یه هیچ كام له و ش����تانه نه كات و بگره به پێچه وانه شه وه

بیكات.هه ربۆی����ه ئێمه له س����ه ر ئاس����تی هه ردو ره گه ز مامه ڵه ی ته ندروس����ت له گه ڵ زۆرێك له ته كنه لۆجیاكان����دا ناكه ی����ن، به اڵم ئه گه ر رێژه ی زۆری ئه و نێچیرانه به ر خودی ژنان كه وتوه هۆكاره كه ی ده گه ڕێته وه بۆ ئه وه ی كه ژنان ده رفه تی كاركردن به فعلی له بازاڕی كاردا بۆیان كه مه و مامه ڵه یان له گه ڵ كه سانی بێگانه كه متره و پاش����ان كه سانێكی ساده و ساكارن و الیه نی سۆزداری تیایاندا زاڵه و زو متمانه ده كه ن ئه مانه ش ده گه ڕێته وه بۆ ئه و دۆخه ی كه تێیدا په روه رده ده كرێن چونكه تاكو ئێستا پێمان وایه مه ده نی بون ژنایه تی دڕ ده كات بۆیه خودی ژنانیش زۆر له گه ڵیدا نی����ن چونك����ه زۆر ده رفه تیان له ده س����ت ده چێ! هه ربۆیه كاركردن بۆ راستكردنه وی پرۆس����ه ی پ����ه روه رده و پێوانه كانی تاك بۆ هه ڵس����ه نگاندن كاریگه ری باشی ده بێت بۆ

چاره سه ری ئه م دۆخانه .

وته بێژی پۆلیس: چه ند كه سێكمان ده ستگیركرد له رێی فه یسبوكه وه ببون به هاوڕێی كچ و دواتر داوای په یوه ندییان

لێكردبوننه قیب س����ه ركه وت ئه حمه د به ڕێوه به ری پۆلیسی كه رتی س����ه راو وته بێژی پۆلیسی سلێمانی بۆ ئاوێنه ئاشكرایكرد " هه ر كه س كێش����ه یه كی هه بێت ده بێت س����كااڵ تۆمار بكات، چه ندی����ن حاڵه ت هه ی����ه ، هه ندێك ئاف����ره ت هه یه له به ر كه س����وكاری ناوێرێت هه ر باسی بكات، پێشتر چه ند كه سێكمان ده س����تگیركرد له رێی فه یس����بوكه وه بوبون به هاوڕێ����ی كچ و دوات����ر داوای په یوه ندییان لێكردبون، پاش����ان دوای په یوه ندییه كه ش

داوای پاره و ئاڵتونیان كردبو بۆیان بهێنن، ئه وانه بونیان هه یه ".

س����اڵی پار پێنج داوای له و شێوه یه مان هه بوه ، كه له ڕێی فه یسبوكه وه داوای شتی له و جۆره یان كردوه ، خه ڵكیش����مان له سه ر هه مان دۆس����یه ده س����تگیركردوه ، س����زای زیندانی له س����اڵێكه وه تاپێنج ساڵ زیندانی

ده كرێت له گه ڵ سزای دو ملیۆن دینار.

مامۆستایه كی ئایینی: ئه و كارانه گه وره ترین زیانی گه یاندوه به خێزان

هه ر له س����ه ر ئه و بابه ته مامۆس����تایه كی ئاین����ی ده ڵێت "ئه وه یه ئایا ئه و كه س����ه ی ئه و كاره نه ش����یاوانه ئه كات پێی خۆش����ه و رازیه كچ����ی یاخود خێزان����ی هه مان كاری له گه ڵ بكرێ؟ وه ئایا بیریان له وه كردۆته وه كه ئه وكارانه گه وره تری����ن زیانی گه یاندوه

به خێزان ".مامۆستا كه مال زه نگه نه مامۆستای ئایینی له ش����اری هه ولێر به ئاوێنه ی وت "گومانی تێدا نیه یه كێك له و نیعمه ته گرنگانه ی كه ئه م����ڕۆ بونی هه یه له هه مو جیهاندا بریتیه له ت����ۆڕی كۆمه اڵیه تی فه یس����بوك، به هۆی ئه م ت����ۆڕه وه خه ڵكێكی زۆر دور له یه كتری نه ناس و كه س����انێكی بونه ت����ه وه و نزی����ك بێگانه ب����ون به هاوڕێ و دۆس����تی یه كتری، وه ده توانرێ به هۆی ئه م تۆڕه وه په یوه ندی ئاگاداری ببه س����ترێ و به هه مو جیهان����ه وه هه م����و روداوه كانی����ش بین، ب����ه اڵم ئه وه ی ك����ه زۆر گرنگه و پێویس����ته بیزانین بریتیه له به كارهێنانی ئه م تۆڕه به شێوه یه ك ببێته

مایه ی سودوه رگرتن نه ك زیانگه یاندن".زه نگه ن����ه ده ش����ڵێت "زۆر به داخ����ه وه ب����ۆ كه س����انێك ك����ه خۆیان به موس����ڵمان ئه زانن كه چ����ی له رێی فیس����بوكه وه درۆو فێ����ڵ له خه ڵكی ده ك����ه ن و ده یانخه ڵه تێنن، به تایبه تی له گه ڵ كچان و ئافره تان، ئه وه ی به الم����ه وه گرنگ����ه بیڵێم ئه وه ی����ه ئایا ئه و كه سه ی ئه و كاره نه ش����یاوانه ئه كات پێی خۆش����ه و رازیه كچی یاخود خێزانی هه مان كاری له گ����ه ڵ بكرێ؟ وه ئای����ا بیریان له وه كردۆته وه كه ئه وكاران����ه گه وره ترین زیانی گه یان����دوه به خێ����زان و چه نده ها كێش����ه ی گه وره ی كۆمه اڵیه تی دروست كردوه ؟ بۆیه به تایبه ت����ی داوا له گه نج����ان و الوان ده كه م ك����ه هه وڵی هه ڵخه ڵه تان����دی كچی خه ڵك مه ده ن و ئه وانه شی ئه وكاره ئه كه ن وازی لێ بهێنن، وه ده بێ بزانین كه خوای بااڵده ست چاودێریم����ان ئ����ه كات و ئ����اگای له هه م����و كارێكمان����ه ، وه ئه بێ بزانی����ن ئه وه ی ئه مڕۆ چاڵ بۆ خه ڵكی هه ڵبكه نێ س����به ینێ خۆی

تێی ئه كه وێت".

له خه ته نه كردنی گه وره دا ته قه ڵ به كار ده هێنرێت پاشان ئه و دوپێسته ش

له گه وره بوندا یه كتر به جێده هێڵن و یه ك ناگرنه وه بۆ ئه وه ی

خه ته نه كردنه كه ناشرین نه بێت پێویسته

جوانكاری بۆ بكرێت و ته قه ڵی بۆ به كار

بهێنرێت

فه‌یسبوك،‌گه‌وره‌ترین‌هه‌ڵه‌ی‌‌ژیانم‌

پێشتر چه ند كه سێكمان ده ستگیركرد له رێی فه یسبوكه وه بوبون به هاوڕێی كچ و دواتر داوای په یوه ندییان لێكردبون پاشان دوای په یوه ندییه كه ش داوای پاره و ئاڵتونیان

كردبو بۆیان بهێنن

عومه ر مه حمود فه ره ج

‌‌‌ئا:‌وریا‌حسێن،‌زانکۆ‌سه‌ردار

هه‌رچه‌نده‌‌به‌رپرسانی‌حكومه‌تی‌هه‌رێمی‌كوردستان‌فرۆشتنی‌وه‌زاره‌ته‌كان‌ڕه‌تده‌كه‌نه‌وه‌،‌به‌اڵم‌هێشتاش‌ئه‌و‌

مقمۆمقۆیه‌‌ماوه‌‌كه‌‌باس‌له‌فرۆشتنی‌وه‌زاره‌ته‌كان‌به‌كۆمپانیاكان‌ده‌كات‌به‌وته‌ی‌وه‌زیرێكی‌حكومه‌تی‌هه‌رێمی‌كوردستانیش‌

تایبه‌ت‌به‌ئاوێنه‌‌ئاشكرایده‌كات‌"ئه‌مه‌‌ته‌نها‌بیرۆكه‌ی‌وه‌زیرێكبوه‌و‌باسكراوه،‌

به‌اڵم‌نه‌كراوه‌ته‌وه‌پڕۆژه‌".‌

‌عه‌بدوس���تار‌مه‌جید‌وه‌زیری‌كشتوكاڵ‌و‌ئاودێ���ری‌حكومه‌تی‌هه‌رێمی‌كوردس���تان‌‌ئه‌وه‌ی‌بۆ‌ئاوێنه‌‌باس���كرد‌هیچ‌ش���تێكی‌فه‌رمی‌له‌باره‌ی‌فرۆش���تنی‌وه‌زاره‌ته‌كانه‌وه‌باس‌نه‌ك���راوه‌‌وتی‌"ئه‌و‌ش���تانه‌ی‌وتراوه‌‌ڕه‌نگه‌‌پێش���نیاری‌شه‌خسی‌وه‌زیرێك‌بێت‌

به‌اڵم‌نه‌بوه‌ته‌‌پڕۆژه‌".فرۆش���تنی‌وه‌زاره‌ته‌كان‌ئێس���تا‌هه‌رای‌هه‌ری���ه‌ك‌و‌ كوردی���ه‌و‌ كۆمه‌ڵ���گای‌ ن���او‌به‌جۆرێك‌ڕای‌خۆی‌له‌س���ه‌ر‌ده‌رده‌بڕێت،‌به‌پێی‌زانیاریه‌كانی‌ئاوێنه‌ش‌ئه‌م‌پرس���ه‌‌تێكه‌ڵكردنی‌ له‌بچوككردنه‌وه‌و‌ چڕده‌بێته‌وه‌‌وه‌زاره‌ت���ه‌كان‌و‌ئه‌گه‌ریش���ی‌هه‌ی���ه‌‌چه‌ند‌پڕۆ‌س���ه‌ك‌له‌وه‌زاره‌ته‌كان‌ڕاده‌ستی‌كه‌رتی‌

تایبه‌ت‌بكرێت،‌نه‌ك‌كۆی‌وه‌زاره‌ته‌كه‌.وه‌زیری‌كش���توكاڵ‌ئه‌وه‌‌ناشارێته‌وه‌‌كه‌‌دیارنی���ه‌‌كه‌ی‌به‌ش���ی‌دوه‌می‌چاكس���ازی‌باس‌ ب���ه‌اڵم‌ ڕاده‌گه‌یه‌نرێ���ت،‌ حكوم���ه‌ت‌له‌وه‌كراوه‌‌كه‌‌چه‌ند‌وه‌زاره‌تێك‌تێكه‌ڵبكرێت‌و‌هه‌ندێكیش‌بچوكبكرێنه‌وه‌،‌وتی‌"لیژنه‌یه‌ك‌له‌حكومه‌ت‌ڕاس���پێراوه‌‌ب���ۆ‌تاوتوێكردنی‌پڕۆژه‌‌چاكس���ازییه‌كان،‌باسی‌تێكه‌ڵكردنی‌كاره‌باش‌ سامانه‌‌سروشتیه‌كان‌و‌ وه‌زاره‌تی‌

كراوه‌".زانیاریی���ه‌‌فه‌رمیه‌كان‌ب���اس‌له‌وه‌ناكه‌ن‌ك���ه‌‌ته‌رش���یقكردنی‌حكوم���ه‌ت‌له‌چیه‌وه‌‌ده‌س���پێده‌كات،‌ب���ه‌اڵم‌ئ���ه‌وه‌ی‌ئاوێن���ه‌‌له‌وباره‌وه‌‌ده‌س���تیكه‌وتوه‌‌داری‌ته‌ریش���ق‌له‌س���ه‌ره‌تادا‌له‌س���ه‌ری‌یه‌كگرتودا‌ش���كاو‌به‌وازهێنانی‌وه‌زیری‌كاره‌با‌ده‌س���تیپێكرد،‌چونكه‌‌هاواڵتی���ان‌نیگه‌رانیی���ان‌له‌دۆخی‌ت���ۆڕه‌‌ ده‌ڕش���ت‌و‌ به‌یه‌كگرت���و‌ كاره‌ب���ا‌كۆمه‌اڵیه‌تیه‌كانی���ش‌پڕبوبون‌له‌كاریكاتێرو‌ڕه‌خنه‌‌له‌س���ه‌ر‌وه‌زیره‌كه‌ی‌یه‌كگرتو‌بۆیه‌‌ناچار‌‌یه‌كگرت���و‌به‌فه‌رمی‌ئه‌و‌وه‌زاره‌ته‌ی‌سه‌اڵحه‌دین‌ وه‌زیره‌كه‌شی‌ ڕاده‌ستكرده‌وه‌و‌بابه‌ك���ر‌به‌فه‌رمی‌ده‌ستله‌كارکێش���انه‌وه‌ی‌یاری���ده‌ده‌ری‌ به‌وته‌ی‌ ڕاگه‌یان���د،‌ خ���ۆی‌ئه‌مینداری‌یه‌كگرتو‌"كاره‌با‌له‌كۆڵی‌خۆیان‌

ده‌كه‌نه‌وه‌".حاج���ی‌كاروان‌په‌رله‌مانتاری‌یه‌كگرتوی‌ئه‌وه‌ده‌كات‌ ئیسالمی‌كوردس���تان‌گومانی‌به‌ئه‌نقه‌س���ت‌دۆخی‌كاره‌با‌وایلێكرابێت‌بۆ‌ئه‌وه‌ی‌فشار‌له‌سه‌ر‌یه‌كگرتو‌دورستبكرێت،‌هاوكات‌ئ���ه‌و‌زانیاریه‌‌تایبه‌ت���ه‌‌بۆ‌ئاوێنه‌‌بارزان���ی‌ نێچرڤ���ان‌ ك���ه‌‌ ئاش���كراده‌كات‌هه‌وڵیداوه‌‌بۆ‌رێكه‌وت���ن‌له‌گه‌ڵ‌یه‌كگرتوی‌

ئیسالمی‌و‌ده‌ڵێت‌"وه‌فدێك‌به‌سه‌رپه‌رشتی‌نێچیرڤان‌بارزانی‌له‌گه‌ڵ‌یه‌كگرتوی‌ئیسالمی‌كۆبونه‌ت���ه‌وه‌‌به‌مه‌به‌س���تی‌وه‌رگرتنی‌ڕای‌تێكه‌ڵكردنی‌ له‌س���ه‌ر‌ ئیسالمی‌ یه‌كگرتوی‌وه‌زاره‌تی‌كاره‌باو‌س���امانه‌‌سروشتیه‌كان‌و‌

له‌وباره‌یه‌وه‌‌قسه‌كراوه‌".جگ���ه‌‌له‌وه‌زاره‌تی‌كاره‌ب���ا،‌وه‌زاره‌تێكی‌یه‌كێتی���ش‌له‌ن���او‌زائیده‌ك���ه‌ی‌نێچیرڤان‌بارزانیدایه‌‌ئه‌ویش‌وه‌زاره‌تی‌ته‌ندروس���تیه‌‌ڕاگه‌یاندنه‌ك���ه‌ی‌ به‌رپرس���ی‌ ب���ه‌اڵم‌ڕه‌تیده‌كاته‌وه‌و‌ده‌ڵێت‌"چاكسازی‌ده‌كرێت،‌

به‌اڵم‌ناگاته‌‌ئه‌وه‌‌".دكتۆر‌خاڵس‌ق���ادر‌وتەبێژی‌وەزارەتی‌كوردستان‌ هەرێمی‌ حكومەتی‌ تەندروستی‌دورە‌ ئ���ەوە‌ ‌" رایگەیان���د‌ ئاوێن���ە‌ ب���ۆ‌لەراس���تیەوەو‌هیچ‌ش���تێكی‌وەهانیە‌وەك‌ئەوەندەی‌منیش‌ تەندروس���تی،‌ وەزارەتی‌ئاگاداربم‌لەحكومەتیش���دا‌ش���تێكی‌وەهام‌نەبیس���توە‌كە‌وەزارەتەكان‌بدرێنە‌كەرتی‌خزمەتگوزاریەكان‌ وەزارەتە‌ بەاڵم‌ تایبەت،‌ڕەنگە‌پێداچونەوە‌بەخزمەتگوزاریەکانیاندا‌

بكرێت‌نەك‌بەوشێوەیە".حكومه‌ت‌ئێس���تا‌كه‌‌كیس���ه‌ی‌به‌تاڵبوه‌‌به‌ش���وێن‌ئه‌و‌قه‌رزه‌‌كۆنانه‌وه‌یه‌‌كه‌‌له‌كاتی‌ده‌س���تپڕیدا‌ته‌خاش���انی‌كردون‌به‌ش���ێك‌پله‌بااڵ‌سودی‌ له‌وه‌به‌رهێنه‌ران‌و‌كه‌س���انی‌ملیاره‌ها‌دیناری���ان‌لێوه‌گرتوه‌،‌كه‌‌به‌پێی‌

زانیاریه‌كان‌زیاتر‌له‌‌700ملیار‌دیناره‌.د.س���یراج‌ئه‌حمه‌د‌په‌رله‌مانتاری‌پارتی‌له‌په‌رله‌مان���ی‌ كوردس���تان‌ دیموكرات���ی‌ئه‌وه‌ده‌كاته‌وه‌‌ له‌س���ه‌ر‌ كوردستان‌جه‌خت‌چاكس���ازیه‌كانی‌حكومه‌ت‌گرنگن‌پێویسته‌‌

پش���گیری‌بكرێن،‌له‌گه‌ڵ‌ئه‌وه‌ش‌زانیاری‌ئ���ه‌وه‌‌‌ده‌دركێنێ���ت،‌حكومه‌ت‌س���ه‌رقاڵی‌ئه‌وه‌ی���ه‌‌ك���ه‌‌پاره‌كانی‌ل���ه‌و‌كۆمپانیایانه‌‌وه‌ربگرێته‌وه‌‌ك���ه‌‌الیانه‌و‌چه‌ندین‌هه‌نگاوی‌تریشی‌ده‌ستپێكردوه‌،‌‌ده‌ڵێت‌"ئه‌گه‌ر‌ئه‌م‌باش���ی‌ كاردانه‌وه‌ی‌ هه‌نگاوانه‌ی‌حكومه‌ت‌هه‌بێ���ت‌الی‌خه‌ڵكی‌و‌پارته‌‌سیاس���یه‌كان‌مه‌تبه‌خێكی‌هه‌مه‌الیه‌نه‌ی‌بۆ‌دورستده‌كرێت‌

تاوه‌كو‌زیاتر‌به‌رده‌وام‌بێت".ئ���ازاد‌ گ���ۆران‌ ئه‌وه‌ش���دا،‌ له‌گ���ه‌ڵ‌په‌رله‌مانتاری‌یه‌كێتی‌نیشتمانی‌كوردستان‌كه‌‌پێش���تر‌له‌گ���ه‌ڵ‌س���ه‌رۆكی‌حكومه‌تی‌زانیاریه‌كی‌ كۆبوه‌ته‌وه‌‌ كوردستان‌ هه‌رێمی‌پێچه‌وان���ه‌ی‌ئ���ه‌و‌زانیاری���ه‌‌گش���تیانه‌ی‌هاواڵتی���ان‌هه‌یان���ه‌له‌ب���اره‌ی‌فرۆش���تنی‌وه‌زاره‌ته‌كان���ه‌وه‌ب���اس‌ده‌كات‌و‌وه‌اڵم���ی‌حكومه‌ت‌بۆ‌ئاوێنه‌‌‌ده‌دركێنێت،‌ئه‌و‌ئاماژه‌‌بۆ‌ئه‌وه‌ده‌كات‌"بەهیچ‌ش���ێوەیەك‌باس���ی‌ش���تی‌وەها‌نەكراوە،‌ئەوەی‌هەیە‌هەندێك‌وەبەرهێنەر‌باسیانكردوە‌بەاڵم‌ئەوەی‌ئێمە‌قس���ەمان‌لەگەڵ‌حكومەت‌كرد‌ئەوان‌دژی‌

ئەو‌بیرۆكەیە‌بون".ئ���ەو‌پەرلەمانتارەی‌یه‌كێت���ی‌ئاماژەی‌ب���ەوەدا‌كارێك���ی‌لەوش���ێوەیە‌لەكاتێكدا‌دەكرێ���ت‌بیری‌لێبكرێت���ەوە‌كە‌حكومەت‌توش���ی‌ئەو‌قەرزاری‌و‌بێپارەییە‌نەبوبێت،‌هەروەها‌وتیش���ی‌"ئەگەر‌شتێكی‌وەهاش‌هەبێت‌ئاساییەو‌ئەوەندە‌مەترسی‌نیە‌وەك‌ئەوەی‌لەمیدیادا‌باس���دەكرێت،‌بەاڵم‌ئەوە‌پێویستی‌بەدەركردنی‌یاسای‌تایبەت‌هەیە،‌مافی‌حكومەت‌چی‌دەبێت؟‌مافی‌هاواڵتی‌چی���ە؟‌ماف���ی‌فەرمانبەر‌چی���ە؟‌لەدنیادا‌

وەهایە‌بەاڵم‌ئەوانە‌بەیاسا‌دەكرێت."ئ���ه‌وه‌ی‌حكومه‌ت‌ده‌س���تی‌ب���ۆ‌نابات‌س���امانه‌‌ وه‌زاره‌ت���ی‌ له‌چاكس���ازیه‌كه‌یدا‌سروش���تیه‌كانه‌‌كه‌‌زۆرترین‌قسه‌‌له‌باره‌ی‌ناش���ه‌فافی‌ئه‌و‌وه‌زاره‌ت���ه‌وه‌‌ده‌كرێت‌كه‌‌

ئێستا‌سه‌رچاوه‌ی‌داهاتی‌هه‌رێمه‌.بزوتنه‌وه‌ی‌ فایه‌ق‌مسته‌فا‌په‌رله‌مانتاری‌گۆڕان‌كه‌‌هاوكات‌ئه‌ندامی‌لیژنه‌ی‌سامانه‌‌كوردس���تانه‌و‌‌ په‌رله‌مانی‌ سروش���تیه‌كانی‌سه‌روسه‌ودای‌ڕاسته‌وخۆی‌له‌گه‌ڵ‌وه‌زاره‌تی‌سامانه‌‌سروشتیه‌كان‌هه‌یه‌‌گومانی‌له‌وه‌نیه‌‌ك���ه‌چاكس���ازیه‌كه‌ی‌ئ���ه‌و‌پێكهاته‌یه‌كه‌ی‌كه‌ئێس���تا‌ناون���راوه‌‌حكوم���ه‌ت‌ده‌ی���كات‌وه‌زاره‌تی‌سامانه‌‌سروشتیه‌كان‌ناگرێته‌وه‌،‌وتی‌"حكوم���ه‌ت‌وه‌زاره‌ته‌كانی‌تری‌بۆچیه‌‌له‌كاتێك���دا‌ئیس���تا‌وه‌زاره‌ت���ی‌س���امانه‌‌وه‌زاره‌ته‌كانی‌ هه‌مو‌ جێگه‌ی‌ سروشتیه‌كان‌گرتوه‌ته‌وه‌"،‌وتیش���ی‌"‌چاكس���ازی‌چی‌له‌كاتێكدا‌نه‌‌داهات‌دیاره‌و‌نه‌‌خه‌رجی".

بژارده‌دای���ه‌‌ دو‌ له‌ب���ه‌رده‌م‌ حكوم���ه‌ت‌یان‌چاكس���ازی‌یان‌ڕوخ���ان،‌بۆیه‌‌پارتی‌و‌یه‌كێت���ی‌كه‌‌ئێس���تا‌پێكهات���ه‌ی‌به‌هێزی‌حكومه‌تن‌ئه‌گه‌ر‌جامه‌‌ژه‌هره‌كه‌‌نه‌خۆنه‌وه‌و‌پێ‌له‌به‌رژوه‌ندیه‌‌كه‌سی‌و‌حیزبیه‌كان‌نه‌نێن‌ئه‌واحكومه‌ت‌له‌به‌رده‌م‌هه‌ره‌س���دا‌ده‌بێت،‌ئه‌وه‌ش‌تاناوه‌ڕس���تی‌ئه‌مس���اڵ‌ئاسۆكانی‌

ده‌رده‌كه‌ون.

ئابوری(510(‌سێشه‌ممه‌‌2016/1/5 8"وه‌زاره‌ته‌كه‌ی‌ئاشتی‌هه‌ورامی‌چاكسازی‌نایگرێته‌وه‌"

حكومه ت له غه رغه ره ی مه رگدا په نا بۆ چڵه پوشی چاكسازییه كان ده بات

‌‌‌ئا:‌ئاوێنه‌

لیژنه‌ی‌‌دارایی‌‌و‌كاروباری‌‌ئابوری‌‌و‌وەبەرهێنانی‌په‌رله‌مانی‌كوردستان‌

له‌دیدارێكی‌ئاوێنه‌دا‌ئاماژه‌بۆ‌ئه‌وه‌ده‌كات‌"‌ئه‌گه‌ر‌حكومه‌ت‌چاكسازی‌ڕاسته‌قینه‌نه‌كات‌ده‌ڕوخێت"،‌هاوكات‌بازاڕی‌

كوردستانیش‌به‌بازاڕی‌قۆرخكاری‌به‌رەاڵ‌وه‌سفده‌كات.

دعیزه‌ت‌س���ابیر‌س���ه‌رۆكی‌لیژنه‌ی‌‌دارایی‌‌و‌كاروباری‌‌ئابوری‌‌و‌وەبەرهێنان‌له‌ب���اره‌ی‌چاكس���ازییه‌كانی‌حكومه‌تی‌هه‌رێمی‌كوردستانه‌وه‌‌ئه‌وه‌ی‌به‌ئاوێنه‌‌وت‌"حكومه‌ت���ی‌هه‌رێمی‌كوردس���تان‌ئه‌گه‌ر‌چاكس���ازی‌ڕاس���ته‌قینه‌‌نه‌كات‌خۆی‌ ی���ان‌ به‌جۆرێ���ك‌ ده‌ڕوخێ���ت،‌ده‌ڕوخێت‌یان‌خه‌ڵكی‌ده‌ڕوخێنێت".

ئه‌و‌بۆچونه‌ی‌سه‌رۆكی‌لیژنه‌ی‌دارایی‌له‌كاتێكدایه‌‌ كوردس���تان‌ په‌رله‌مان���ی‌ئێس���تا‌حكومه‌تی‌هه‌رێمی‌كوردستان‌پرۆس���ه‌ی‌ جێبه‌جێكردنی‌ س���ه‌رقاڵی‌

چاكس���ازییه‌‌كه‌‌ناونراوه‌‌"ته‌رش���یقی‌حكومه‌ت".

دكتۆر‌عیزه‌ت‌باسی‌گرنگی‌چاكسازی‌ڕاسته‌قینه‌‌ده‌كات‌و‌پێی‌وایه‌‌"چاكسازی‌ئاوو‌ له‌چاككردنی‌ بریتیه‌‌ ڕاس���ته‌قینه‌‌ئینته‌رنێت‌و‌الدانی‌قۆرخكاری‌ كاره‌باو‌

بازاڕی‌هه‌رێمی‌كوردستان".س���ابیر‌زیاتر‌جه‌خت‌له‌سه‌ر‌دۆخی‌بازاڕی‌هه‌رێمی‌كوردس���تان‌ده‌كاته‌وه‌‌پێی‌وای���ه‌‌بازاڕی‌كوردس���تان‌بازاڕی‌قۆرخ���كاری‌به‌ره‌اڵیه‌و‌وت���ی‌"بازاڕی‌كوردستان‌له‌سه‌ری‌سه‌ره‌وه‌‌قۆرخكراوه‌‌ب���ۆ‌كۆمه‌ڵێك‌ده‌وڵه‌مه‌ن���دو‌له‌خواری‌

خواریش���ه‌وه‌‌ب���ازاڕ‌به‌ره‌اڵكراوه‌‌كه‌س‌لێپێچین���ه‌وه‌‌ناكات"،‌‌زیاتر‌وتیش���ی‌"له‌نان‌و‌‌سه‌مونه‌وه‌‌تاهێنانی‌ده‌مانچه‌‌بۆ‌هێزه‌كان���ی‌ناوخ���ۆو‌جلوبه‌رگ‌بۆ‌پێش���مه‌رگه‌‌هه‌موی‌قۆرخكراوه‌،‌مادام‌قۆرخكراوه‌‌كه‌وات���ه‌‌گه‌نده‌ڵیه‌‌خه‌ڵكی‌به‌رپرس���ی‌له‌پشته‌وه‌یه‌‌حكومه‌ت‌بازاڕ‌ئ���ازاد‌بكات‌هه‌مو‌ش���تێك‌ه���ه‌رزان‌

ده‌بێت".سه‌رۆكی‌لیژنه‌ی‌دارایی‌له‌باره‌ی‌ئەو‌قۆرخكاریان���ه‌وه‌‌نمونه‌یه‌كی‌زیندو‌بۆ‌ئاوێنه‌‌باس‌ده‌كات‌ده‌ڵێت‌"ئه‌نجومه‌نی‌بااڵی‌ن���ه‌وت‌و‌گاز‌هاتن���ه‌‌په‌رله‌مانی‌

به‌نزینیان‌ هێزیان‌ به‌هه‌مو‌ كوردستان‌و‌ك���رده‌‌‌900وتیان‌موچ���ه‌ی‌پێده‌ده‌ین‌‌ب���ه‌اڵم‌س���ه‌ركه‌وتو‌نه‌ب���ون،‌دوات���ر‌له‌گه‌ڵ‌ به‌شدار‌ س���لێمانی‌ له‌پارێزگای‌پارێزگاری‌س���لێمانی‌كۆبونه‌وه‌یه‌كمان‌ك���ردو‌وت���م‌ب���ا‌‌15ب���ازرگان‌به‌نزین‌له‌ئێرانه‌وه‌‌بهێنن‌خۆشبه‌ختانه‌‌به‌نزین‌بوه‌‌600دینار‌كه‌چی‌ئێس���تا‌حكومه‌ت‌ده‌ڵێت‌ئه‌وه‌ی‌له‌‌700كه‌متر‌بیفرۆشێت‌س���زای‌ده‌ده‌م"،‌سه‌رس���وڕمانی‌خۆی‌ده‌ڵێ���ت‌ دەر‌ده‌بڕێ���ت‌و‌ له‌وباره‌ی���ه‌وه‌‌"ده‌س���تی‌حكومه‌ت‌له‌سه‌ر‌هه‌رشتێك‌

البه‌ری‌هه‌رزان‌ده‌بێت".دعیزه‌ت‌س���ابیر‌س���ه‌رۆكی‌لیژنه‌ی‌‌دارای���ی‌‌و‌كاروباری‌‌ئاب���وری‌له‌وكاته‌ی‌ئاوێنه‌‌ قس���ه‌ی‌له‌گ���ه‌ڵ‌په‌یامنێ���ری‌ده‌كرد‌كاره‌ب���ای‌ماڵه‌كه‌ی‌ب���ڕاو‌ئه‌و‌له‌باره‌ی‌كاره‌باشه‌وه‌‌چه‌ندین‌شكستی‌حكومه‌تی‌باس���كرد،‌كه‌‌یه‌كێك‌له‌وانه‌‌ئه‌و‌پاره‌یه‌یه‌‌‌كه‌‌بۆ‌پاڵپش���تی‌كاره‌با‌خه‌ر‌ج���ی‌ده‌كات،‌ئ���ه‌وه‌‌ب���ۆ‌ئاوێنه‌‌باس���ده‌كات‌"حكومه‌ت‌س���اڵی‌‌2015به‌وت���ه‌ی‌خ���ۆی‌‌5ملیار‌دین���اری‌بۆ‌

پاڵپش���تی‌كاره‌ب���ا‌دابینك���ردوه‌،‌ئه‌و‌فه‌رمانبه‌رانی‌ مانگی‌ موچه‌ی‌6 پاره‌یه‌‌حكومه‌تی‌هه‌رێمی‌كوردستانه‌‌نه‌ك‌‌4مانگ‌كه‌‌ئێس���ته‌‌الی‌حكومه‌ته‌،‌‌ئه‌و‌‌5ملی���اره‌ی‌خه‌رجنه‌‌كردایه‌‌ده‌یتوانی‌موچه‌ی‌‌12مانگ‌بدات،‌خه‌ڵك‌ئه‌گه‌ری‌موچه‌ی‌هه‌بوایه‌‌ئاماده‌بو‌پاره‌ی‌زیاتر‌به‌خزمه‌تگوزاری���ه‌كان‌ب���دات،‌بۆیه‌‌نه‌‌پاڵپشتیه‌كه‌ی‌حكومه‌ت‌سه‌ركه‌وتو‌بوه‌‌نه‌‌ئه‌و‌پارەیە‌ی‌خه‌رجیكردوه‌‌شوێنی‌خ���ۆی‌گرت���وه‌"،‌ه���ه‌ر‌‌له‌وباره‌یه‌وه‌‌زانیاریه‌ك���ی‌تایب���ه‌ت‌ب���ۆ‌په‌یامنێری‌ئاوێنه‌‌ده‌دركێنێت‌و‌ده‌ڵێت‌"ئه‌و‌پاره‌یه‌‌نه‌بوه‌ت���ه‌‌خێرو‌به‌رەك���ه‌ت‌بۆ‌خه‌ڵكی‌كوردس���تان‌به‌ڵكو‌3ملی���اری‌چوه‌ته‌‌گیرفان���ی‌چه‌ن���د‌ده‌وڵه‌مه‌ندێك���ه‌وه‌و‌

حكومه‌ت‌به‌مه‌به‌ست‌وایكردوە".ئه‌و‌ پێناس���ی‌ له‌ب���اره‌ی‌ هه‌رچ���ی‌ده‌وڵه‌مه‌ندانه‌ش���ه‌وه‌‌هیچ���ی‌نه‌دركاند‌ته‌نه���ا‌ئه‌وه‌ن���ده‌‌نه‌بێت‌وت���ی‌"بڕۆن‌بپرسن‌بزانن‌كێ‌به‌نزین‌و‌گاز‌ده‌هێنێت‌ك���ێ‌كاره‌با‌ده‌دات‌ده‌چێت���ه‌‌گیرفانی‌

ئه‌وانه‌وه‌".

"حكومه‌ت‌چاكسازی‌ڕاسته‌قینه‌‌نه‌كات،‌ده‌ڕوخێت"عیزه ت سابیر: ته نها ئه مساڵ قازانجی چه ند بازرگانێك له حكومه ت 3 ملیار بوه

ده‌ستی‌حكومه‌ت‌له‌سه‌ر‌هه‌رشتێك‌البه‌ری‌هه‌رزان‌ده‌بێت

حکومه‌ت‌دژی‌بیرۆکه‌ی‌فرۆشتنی‌

وه‌زه‌ره‌ته‌کانه‌‌به‌که‌رتی‌تایبه‌ت‌

نێچیرڤان‌بارزانی‌و‌قوباد‌تاڵه‌بانی‌نه‌خشه‌ی‌ته‌رشیقکردنی‌حکومه‌تیان‌داناوه‌

د.‌عیزه‌ت‌سابیر

rangalayawene@gmail.com (510( سێشه ممه ‌2016/1/5ره‌نگاڵه

وادیاره س���ودت له و هه اڵنه ی پێشو وه رگرتوه ، كاره نوێیه كه ت گۆڕانكاری

باشی پێوه دیاره .

له گ���ه ڵ ده بی���ت كێش���ه توش���ی ئ���ه و چونك���ه خۆشه ویس���ته كه ت،

پشتگوێخستنێكی زۆرت لێده بینێت.

كه سێكی ساكارو گورجوگۆڵی له ژیانتا، ئه م���ه ش وایك���ردوه چوارده وره كه ت

زیاتر چاویان له سه رت بێت.

زۆر گۆشه گیر ده بیت ئه م چه ند رۆژه ، واهه س���ت ده كه ی���ت تۆ ئه و كه س���ه ده وروبه ره كه ت چاوه ڕێت كه نه بویت

ده كه ن.

س���ه رخۆت مه خه ره په س���تان زۆر له كات���ی ئیش���كردنت، زۆر مان���دو ده رده كه وی���ت ئه م چه ن���د رۆژانه ی

دوایی .

به هۆی كێشه یه كی كۆنه وه ناخۆشی ده كه وێت���ه نێوان تۆو كه س���وكاری خێزانه ك���ه ت، پێویس���ته ب���ه دوای

چاره سه ردا بگه ڕێیت.

نه‌‌هه‌‌‌نگسه‌‌تڵگیسککه‌‌واندوپشکته‌‌رازو

11پاكستانیه‌ك: ئاخر كاك مه سعود گیان

ئه و خه ڵكه به چی بژین؟

مژدە.. مژدەهونەرمەند

"کەریم کابان" کۆچی دوایی کرد!

بەرزان هەستیار

ئ���ەوە ه���ەر لێرەیت ئەی س���ەرچاوەی قوڕولیت���ەی هەم���و قەیران���ەکان؟ ه���ەر سەرگەرمی هەناس���ەدانیت ، ئەی کانگای شەڕو ماڵوێرانیی و کۆستە گەورەکان؟ ئاخر من دەمێک���ە ئەزانم گەر تۆ نەمێنیت ئیتر من���ااڵن لەقوتابخانە دواناک���ەون و بەدرۆوە خۆی���ان ناک���ەن بەنەخ���ۆش، بێوەژنەکان س���ەرتاپایان لەجلی ئاڵوااڵ هەڵئەکێش���ن.

داپیرەکان پشتیان ڕاست ئەبێتەوە!ب���ڕوا بک���ە "کاب���ان"ی خۆشەویس���ت، نس���کۆو داڕمان���ی "داع���ش" بەقاچەکانی تۆوە گرێ���دراوە، گەر تۆ بڕۆیت.. ئەوانیش لەچرکەس���اتێکدا ئەبنە ئاردی نێو دڕک،

یان پوش وپەاڵشی دەم "با"! م���ن زۆر بێگومانم ل���ەوەی مانەوەی تۆ وەک تاش���ەبەردێکی زەبەالح���ە لەبەردەم کانیی ژیان���ەوەی ئاواتەکان���ی هەموماندا، پەنجەکان���ت ئ���ەو کۆڵەوژانەن هەمیش���ە زامەکانم���ان ژێرخۆڵەمێش���ی ژیلەم���ۆی هەڵئەدەنەوە، دەنگت.. ئاخ دەنگت ڕۆژ نییە لەخەومان نەکات و پەلکەزێڕینەی ئارامییمان

بەکۆاڵنەکانا پەرشوباڵو نەکاتەوە!ت���ۆ چ کارێکت بێرە ماوە!؟ تۆ لەکەیەوە وەس���ێتت بۆ یارانت ک���ردوەو کەچی هەر بەڵێنەک���ەت نەبردە س���ەر.. پێبزانیت یان نا، بەم بێوەفاییەت ئازاری گیانی مەس���ت و بێدارانی ش���ەو ئەدەیت.، بەم بێبەڵێنییەت ب���ەر نیگەرانی���ی زەروی ت���ر هێن���دەی

ئەدەیتەگۆمی خوێنمان!دەی ، ئەوەن���دەی ماوتە لەئێمەوە فێرە میهرەبانیی بە، ئێمە دەیان جارمان کوشتیت و تۆ بەواقوڕماوییەوە بیرت لەفارگۆنی درێژی تاوانەکان���ی خۆت ئەک���ردەوە، هەمومانت س���ەرقاڵ کرد بەدیار م���ژدەی مردنتەوەو دواجار تێزابی نائومێدییت ڕشتە گەرومان. چاوەڕێی چیت "کابان"ی ئازیز!؟ دەی با وێنەکانت لەئەرشیف دەربێنین و لەژێریانا بنوس���ین، "کەریم کاب���ان"ی هونەرمەندی گەل و خەمخۆری نیش���تیمان دوای ئەوەی دەیانجار ئێمە کوش���تمان و ه���ەر نەمرد، ئەمڕۆ لەماڵەک���ەی خۆیداو بەدیار گۆرانیی "ئەی تەمەنی پڕئەس���رینم"ەو بە یەکجاری ماڵئاوایی لێکردین و بەمەرگی ئەویش زاری وش���کی منااڵن پڕب���ۆوە لەش���یروگیرفانی بەتاڵی نەداران س���ەرڕێژ ب���و لەپارەو ماڵ

نەما نەبێتە چراخان وچاڵوچۆڵیی شەقامەکان لەکونفەیەکونێکدا پڕبونەوەو وشکەساڵیی تەڕایی تێڕژایەوەو کۆبونەوە پێنجقۆڵییەکان بەسەرکەوتویی

کۆتاییان هات و واڵت ئاوەدان!دەی هیممەت���ێ.. با لەپرس���ەکەتا ئەو نوکتانە بۆ یەکتری بگێڕینەوە کە لەس���ەر تۆ دام���ان نابون، با بەڕویەکی خۆش���ەوە زەردەخەنە بکەی���ن و تەس���لیمی خاک���ت لەلێومان نەبڕێ، ئەی نەتبیس���توە ئەڵێن لەپرس���ەی هەر کەس���ێکدا دڵش���اد بیت و پێبکەنین ڕوخس���ارت جێنەهێڵێ ئیتر ئەو

کەسە بەهەشتییە. دەی "کابان"ی ئازیز هیممەتێ، میللەت چاوەڕێی دەس���ت و بازوی تۆیە، بازوی تۆ،

ئای لەمیللەت!!!!!

ئا: ئازاد بایز

هونه رمه ندی سینه ماكاری كورد كه ی به هار له دیمانه یه كی تایبه ت به ئاوێنه رایگه یاند "به هه مو ته مه نم نزیكی كاری حزبایه تی

نه كه وتوم، به اڵم هه میشه كوردستانییانه بیرم كردۆته وه ".

به هار( ڕۆماننوسی كورد)كه ی سینه ماكارو له دایكبوی س���اڵی)1٩60(ی كه ركوكه و وه كو خۆی وتی له س���اڵی)1٩6٧(به دنیای سینه ما ئاشنا بوه و یه كه م زنجیره درامای ته له فزیۆنی كه بینه ری بوه له الیه ن تیپی نواندنی سلێمانییه وه بوه به ناوی)خه ونه ك���ه ی مامه لی(كه ئه وكات له قۆناغی سه ره تایی ده بێت و له وكاته دا هه مان ته مس���یلی دوباره كردوه ته وه ب���ۆ هاوڕێكانی و دوات���ر له گه ڵ ده رهێنه ر جه لی���ل زه نگه نه دو به ناوه كانی)نق وجق(كه به رهه م تۆمار ده كه ن ل���ه وێ له به ر نه بونی ئاف���ره ت ده وری ئافره ت له الی���ه ن له ته مه نی)1٤(س���اڵیدا ده بین���ێ و له سه ر ده ستگیرده كرێت به عسه وه حكومه تی كاری ش���انۆیی و دوات���ر له س���اڵی)1٩٨0(دا

كوردستان به جێدێڵێت. له ب���اره ی یه كه مین كاری هون���ه ری خۆی ، ك���ه ی به هار وت���ی "یه كه می���ن كارم كه پێی دۆكیۆمێنتاری فیلمێكی له كوردستان ناسرابم بو به ن���اوی )گه لی كورد س���واڵكه ر نییه (كه پێموای���ه یه كه مین جارب���و كوردێك فیلمێكی دۆكیومێنتاری خ���ۆی به رهه می بهێنێت و چوه

دنیای ده ره وه ش". ل���ه وه ی جگ���ه "ئه م���ه وتیش���ی ساڵی1٩٨٧یه كه مین كورته فیلمم كرد به ناوی )پاس���پۆرت( كه كاسته كه م ئیتاڵی بو، له وێ ج���وان حاجۆی هونه رمه ندی���ش گۆرانی تیادا

ده گوت". راش���یگه یاند "دواتر له س���اڵی1٩٩٣فیلمێكم هه اڵت���ن كارزان )براكان���ی به ن���اوی ك���رد

بۆ ناوچ���ه ی پارێ���زراو( ئ���ه وه ش ماوه كه ی 65خوله ك بو له كه ناڵی بی بی سی پێشكه ش كرا كه یه ك���ه م كاری كوردێك بو له كه ناڵێكی تاك���و ل���ه وڕۆژه وه دابه زێنرێ���ت و جیهان���ی ئه مڕۆ زی���اد له 15فیلمم به ره���ه م هێناوه كه له كه ناڵ���ه جیاوازه كانی جیهان په خش كراوه و دوافیلمیشم به ناوی )خه ونی كورد( بو كه باس له به ده وڵه تبونی كورد ده كات كه ساڵی 2015 تۆمارمان كرد له كوردستان و به مزوانه له كه ناڵی

جه زیره ی ئینگلیزی نمایش ده كرێت". كه ی به ه���ار ب���اس له به رهه مهێنانی فیلمی )من س���امیم( ده كات و وت���ی "له بواری فیلمی له مانگی 201٤له كوردستان له س���اڵی فیكشن چ���وارو له ش���ارۆچكه ی مه خم���ور فیلمی)من س���امی(م وه كو كورته فیلم تۆماركرد و له ٨1 فێستیڤاڵ به ش���داربوه و٣5 خه اڵتی وه رگرتوه تائێستا كه به شێكی زۆری خه اڵته كان خه اڵتی

باشترین فیلمه ". وتیشی "5س���اڵ وه كو ئه كته ر كارم كردوه له واڵتی ڤینیس���یا و له هه ندێ ورده فیلم چه ند س���اڵێك كارم ك���ردوه له بریتانی���ا به زمان���ی ئینگلیزی و له ئێستاش���دا س���ه رقاڵی فیلمێكی س���ینه مایم به ن���اوی )پێ���اڵو چاوبه س���ت( و ده مه وێت ئه م كاره م س���ه ره تا له كوردس���تان نمای���ش بكرێت و دواتر بگاته بازاڕه كانی هه مو

جیهان". ك���ه ی به هار ئام���اژه بۆ ئ���ه وه ده كات كه بۆ ئ���ه و به رهه مه ی ده یه وێت دو ئه س���تێره ی هۆلیۆد كاری تێ���دا بكه ن به زمانی ئینگلیزی و له وباره یه وه وتی "ل���ه و بڕوایه دام تێچوه كه ی بگاته ده ملیۆن دۆالر و مێژویه ك بۆ كوردستان دروس���ت بكات و ده مه وێت ئه وه ش بۆ گه نجی كورد بسه لمێنم كه كوردیش سینه ماكاری خۆی

هه یه ". ك���ه ی به هار دێته س���ه ر باس���ی س���ینه ما له كوردستان و ده ڵێت "به هۆی نه بونی هۆڵێكی ش���یاو بۆ نمایش���ی س���ینه ما له كوردس���تان

گه نجانمان توشی بۆشاییه ك بون له و بواره دا ئێستا له كوردستان به هۆی هاتنی ئینته رنێته وه ڕه نگ���ه له جاران باش���تر ئاگایان له ڕه وش���ی

سینه ما بێت". وتیش���ی "ئه وانه ش���ی ده رهێن���ه ری فیلمی س���ینه مایین له كورستان ئه وانیش په روه رده ی ئ���ه و س���ه رده مه ن كه وا له ژیان���ی هونه رییان به ده گمه ن چون بۆ س���ینه ما بۆیه چاولێكه ری ده كه ن له گه ڵ سینه مای فارس و عه ره ب وتوركدا فیلمه كوردییه كه ش توش���ی سه رلێش���ێواوی ده ك���ه ن و زۆربه ش���یان فیلم له پێن���اوی ئه وه ده كه ن س���ه رنجی بینه ر ڕاكێشن وه كو الیه نی س���ۆزداری و وا له دنیا ده كه ن كه هه مو عاله م س���كیان پێمان بس���وتێ. بۆیه تائه مڕۆ یه ك فیلمی كوردی نه چوه ته سینه ماكانی جیهان".

ك���ه ی به ه���ار قس���ه له س���ه ر ئه كادیم���ی بون���ی ئه كت���ه رو ده رهێن���ه ر ده كات و ده ڵێت "ئه كادیمیب���ون ك���ه س ن���اكات به هونه رمه ند به ڵكو هونه رمه ند ڕۆش���نبیر ده كات و له بواره

زانستییه كه دا شاره زایی به رفراوانتر ده كات".وتیش���ی "بۆ نمون���ه ئه كت���ه ری زۆر به رزو ناودارمان هه یه كه له ئاستی هۆلیۆد كارده كات و

نه چوه ته دانیشگایه كی هونه ریش". راش���یگه یاند "م���ن به كالۆریۆس���ێكم هه یه له فیلم له دانیش���گای له ن���ده ن وه رمگرتوه بۆ ئه وه ی شاره زایی خۆم به رفراوانتر بكه م به اڵم زۆر هه ڵه ی���ه به تایبه تی له ن���او كورددا ده چن ماس���ته ر وه رده گرن ته نها له به رئه وه ی پێیان بڵێن دكتۆر، له كاتێكدا به رهه مێكیش���ی نییه . ئێمه ئه وه ن���ده ی دكتۆرو ماس���ته رمان هه یه له كوردستان به ڕاس���تی شه رمه تائێستا ته نها په رتوكێكی زانستیش���مان نییه له سه ر كاری

فیلمكاری".هه روه ها وتیش���ی "گه ر كه سێكی ئه مریكی ی���ان به ریتانی بومایه ئێس���تا ناوێكی تر بوم له سه ر ئاستی جیهان به اڵم له به رئه وه ی كوردم

نیمه ".

ئه و ئام���اژه بۆ ئه وه ده كات كه "ش���انازی به كوردبونی خۆمه وه ده كه م".

ئ���ه و گله یی له راگه یاندنی ك���وردی ده كات و ده ڵ���ێ "ڕاگه یاندنه كانی���ش كه مته رخه م بون له گرنگی���دان به كاره كانی من له ڕاس���تیدا من ئه وه ش بۆ مه سه له ی ناوچه گه رێتی ده گێڕمه وه بۆیه زۆر بایه خمان پێ نادرێت، ئه مه له كاتێكدا

ده بێت هه مومان كوردانه بیربكه ینه وه ". وتیش���ی "به په نای ئه م كارانه وه كه كردومه چه ند جارێك نامه م ناردوه بۆ ئۆباما، ئه نجێال مێ���ركل، دیڤد كامیرۆن و نه ته وه یه كگرتوه كان بۆ دۆزی كورد و به شداری زۆربه ی كه مپینه كانم كردوه سه باره ت به بونی ده وڵه تی كوردیمان".

له باره ی خانه واده كه شی ، كه ی به هار وتی "بۆ ماوه ی 2٣ ساڵ ده چێت له به ریتانیا نیشته جێم و به گشتی نزیكه ی ٣6 ساڵه له هه نده ران ده ژیم. خێزانه كه م )جۆس���ی( ئینگلیزه و سێ منداڵی نازدارم���ان هه یه به ناوه كانی )تارۆ، تاش���ان و لی���ۆن( و هه رس���ێكیان به ه���ره دارن له بواری

موزیك و ئه كته ركاری و نوسینه وه ".له باره ی سیاس���ه تی كه لت���وری حكومه تی هه رێمی كوردستانیش، كه ی به هار وتی "كورد تاكو ئه م���ڕۆ نازانێت كه بناغه ی سیاس���ه تی سه ركه وتو په یوه سته له سه ر كولتورو هونه ر و ڕۆشنبیری سه ركه وتو بۆیه ده بێت ئه م بوارانه له پێش سیاس���ه ت و پاره و هه م���و بواره كانی ت���ره وه به رزترین بایه خی���ان پێ بدرێت، نه ك له الپ���ه ره ی دواوه ی ڕۆژنام���ه كان ب���ۆ خێ���ر جێگایان بكه ن���ه وه و مرۆڤانی كه لتورو هونه رو ڕۆشنبیران بكه ن به سواڵكه ر. به ڵكو پێویسته له الپه ره ی سه ره كی ڕۆژنامه و گۆڤاره كان باس

له كه لتور و هونه رو ڕۆشنبیری بكرێت". وتیش���ی "ئه گ���ه ر ده مانه وێت سیاس���ه تی ڕاس���تگۆ، دیموكراسی له كوردس���تان ببینین، ئه گه ر ده مانه وێت كوردس���تانی به ده وڵه ت بو پێش���كه وتو ببینین، نه ك كوردستانی فاشل و

فاشیست".

كه‌ی‌‌به‌هار:‌نزیكی كاری حزبایه تی نه كه وتوم

ئا: زانكۆ سه ردار

ره هه ت بابه ر زه فه ر حوسین، گه نجێكی پاكستانی ته مه ن )25( ساڵه و ماوه ی سێ

ساڵ زیاتره له باشوری كوردستان و له سلێمانی ژیان به سه ر ده بات. له دیمانه یه كی له گه ڵ

ئاوێنه رایگه یاند "به هۆی ئه و رێزه ی له الیه ن هاواڵتیانه وه لێیده گیرێت حه ز به گه ڕانه وه ی

بۆ پاكستان ناكات". وتیشی "ئه م قه یرانانه ی كه روی له هه رێمی كوردستان كردوه ئه ویشی

به ڕۆشتنه وه ناچار كردوه ".

ره ه���ه ت باب���ه ر له ئێس���تادا له كۆمپانیایه كی به موچ���ه ی كارده كات نه م���ام خزمه تگ���وزاری باس���ی خ���ۆی وه ك ،)500000( مانگان���ه ی ده كات له س���ه ر ئ���ه و موچه یه ی ن���ان ده خوات و پێداویستیه كانی دیكه ی ژیانی پێ دابین ده كات جگه له ش���وێنی خه وتنی ئه و ده ڵێت "پاره كه بۆ ژیانی ئێره كه مه و وه ك پێویس���ت به شم ناكات، خۆت ده زانیت ته نها ته ندروس���تیت باش نه بێت چه ندت پاره پێویس���ته ، من لێ���ره دابینكردنی پێداویس���تیه كانی رۆژانه م له و موچه یه یه ، ته نها

شوێنی خه وتن نه بێت".ئه و گه نجه پاكس���تانیه ئاماژه به وه ش ده كات "ئه و پێشمه رگه و ئاسایشی خۆش ده وێت چونكه پارێ���زه ری هاواڵتیانن و رێزێكی باشیش���یان لێ گرت���وه ". ئه و رێ���زه الی ره ه���ه ت گرنگی خۆی هه ی���ه ، چونكه له زۆرێك له قس���ه كردنه كانیدا بۆ ئاوێنه باس���ی ده كرد، ده یوت "ئ���ه و رێزگرتنه ی هاواڵتیان وه های لێكردوه كه زۆر بیر له واڵته كه ی خۆی نه كاته وه ، تێكه ڵبونیشی به هاواڵتیان و بونی هاوڕێكانی وه های لێكردوه كه به باش���ی به زمانی كوردی قس���ه بكات، ته نان���ه ت گۆرانی )بیری

سلێمانی ناكه یت(ی بۆ ئاوێنه وت.ئه و باس���ی له وه ش كرد ك���ه نوكته ی كوردی باش ده زانێت و له خواردنیشدا زۆر حه ز به )كنگر و فاسۆڵیای سه وزو برنج و ماستی كوردی ( ده كات، به پێكه نینه وه ده یوت به اڵم ئه و خواردنه خۆشانه

له پاكستان نییه .

ره هه ت بابه ر س���ه باره ت به رۆیشتنه وه شی بۆ پاكستان به خه مباریه وه وتی "له كۆمپانیاكه پێیان وتوم كارمان نه م���اوه و تۆ ده توانیت بگه ڕێیته وه بۆ پاكستان، ئه وه ش به هۆی ئه و قه یرانانه ی كه ڕوی له هه رێمی كوردس���تان ك���ردوه ، من ده زانم ئێستا شه ڕی داعش هه یه ، موچه له كاتی خۆیدا نادرێت، من ئه زانم كێش���ه هه یه ، ئه وانه ش وای لێكردوین ك���ه بگه ڕێینه وه بۆ واڵتی خۆمان هه ر

چه نده زۆر حه ز ده كه م لێره بمێنمه وه ".ره ه���ه ت خاوه نی توانایه كی سه رنجڕاكێش���ه ، ئه و به ددانه كان���ی ده توانێت فه رده یه ك ئاردی 50 كیلۆیی هه ڵبگرێت و بیگوازێت���ه وه ، جگه له وه ی هه ر به ددانه كانی توانای راكێش���انی س���ه یاره ی هه ی���ه به دو نه فه ره وه ، س���ه باره ت به و توانایه ی ده ڵێت "هه مو ش���تێك به ده ست خوای گه وره یه ، م���ن به ددانه كان���م به بێ ئه وه ی هه س���ت به ئازار بكه م ف���ه رده ئ���اردی 50 كیلۆی���ی هه ڵده گرم،

به ده سته كانیش���م توانای هه ڵگرتنی هه ر شتێكم هه یه كه ٧5 كیلۆ بێت، وه ك له ڤیدۆییه كانیش���دا

ده بینیت سه یاره به ددان راده كێشم".ره هه تی ته مه ن )25(ساڵی پاكستانی ده یوت له رێگه ی ئێوه وه داوا له به رێز مه س���عود بارزانی ده كه م كه ئه و خه ڵكه ده نگیان بۆ داوه چاره سه ری ش���ته كان بكات، ئه و وتی " م���ن 2012 كه هاتمه كوردس���تان ئه و كاته مام جه الل س���ه رۆك بو، مه عاش هه بو، كێش���ه كه متر بو، ئه وكاته ژیانی ئێره زۆر خۆشتر بو، من زۆر حه زم به مام جه الل و هێ���رۆ خان هه یه ، به اڵم ئێس���تا كاك مه س���عود سه رۆكه كێش���ه كان زۆرن بۆ چاره سه ری ناكات، ئاخر كاك مه سعود گیان ئه و خه ڵكه به چی بژین، ئێس���تا ش���ت زۆر گرانه و ناتوانیت به 500 هه زار بژیت، بۆیه داوا له كاك مه سعود ده كه م كه ئێستا س���ه رۆكه چاره سه ری ژیانی خه ڵك بكات چونكه

خه ڵك لێره زۆر گوناحن".

ئا: بنار هیدایه ت

ئارام شه یدا، ئه مڕۆ یه كێكه له دره وشاوه ترین هونه رمه نده میللییه كانی

كوردستان، كه له هه مو "گه عده "كانیدا به به یته سه رنجڕاكێش و ده نگه نه رم و ئارامه كه ی خه ڵكیی سه رسام ده كات، ئه م گه نجه بێ ئه وه ی په كی له سه ر

دۆزینه وه ی وشه و رسته بكه وێ په یتاپه یتا به یتی بۆ دێت، ئارام ده ڵێت "گه عده م

كردوه به ٧0 وه ره قه و به شێك له وانه ش كه گه عده یان بۆ ده كه م به رپرسانن".

سه ره تاكانی ئارامئارام ره گوڕیشه ی باوباپیرانی ده گه ڕێته وه بۆ شارۆچكه ی پێنجوێن، ٣٤ ساڵ له مه وبه ر كه ئه و شارۆچكه یه ده كه وێته به ر شااڵوی به ع���س و تێكده درێ���ت و كه س���وكاره كه ی راده گوێزرێن، ئه م له شاره زور له دایك ده بێ و وه كو خۆی ده ڵێت "له پریاسكه یه كدا باوك و دایكی ده هێنن بۆ س���لێمانی و له و رۆژگاره توش و نائارام و شومانه شدا، كه له حه سره ت ئۆقره گرتندا ده بن ئه م مناڵه یان ناوده نێن

ئارام".ئارام هه ر له منداڵییه وه حه زی به گۆرانی و مۆس���یقا ده ب���ێ و ه���ه ر ئ���ه م ح���ه زه ش وایلێ���ده كات كه له هه ڕه ت���ی هه رزه كاریدا ده س���ت له خوێن���دن هه ڵگرێ���ت و روبكاته گۆرانی وتن، ئه و وتی "له ساڵی 2005 ه وه

ده ستم به گۆرانی وتن كردوه ".ئارام س���ه باره ت به س���ه ره تاكانی كاری هون���ه ری ئام���اژه ب���ه دو ش���ت ده كات، یه كه میان نازناوی "ش���ه یدا"یه كه "كاتی خۆی كچێكم خۆشویستوه و شه یدای بوه و شیعری بۆ نوسیوه ، له مه وه ناوی شه یدای

به سه ردا دابڕاوه ".دوه میشیان، گۆرانییه كی نیوه عه ره بی و نی���وه كوردییه كه "س���ه ره تای كاركردنی بوه و وه ك كارێك���ی كۆمیدیی كردویه تی و

له ئاستی خواستی ئه مدا نه بوه ".

"به ند" هونه رێكی ره سه نه ئارام ش���ه یدا هونه ری به ی���ت وتن به وه پێناس���ه ده كات كه "بریتییه له كۆمه ڵێك وش���ه و به ند به وه زن و قافییه وه كه به یه ك وش���ه كۆتاییان دێت"، ئه و وتی "ش���یعر جیاوازه له به ند،به ندی گۆرانی وش���ه كاری تێدا نی���ه ، زمانێك���ی س���اده و بازاڕییه ، ئه حمه د ش���ه ماڵ خوا لێی خۆش بێت زۆر به بازاڕی گۆرانی ده وت و زۆر خۆشیش بوه و تائێس���تاش چێژی خۆی هه یه ، بۆ نمونه : گریانم دێت هه ر به هه وه س. هه وه س له هیچ ش���یعرێكدا نی���ه ، به اڵم كه س لێ���ی بێزار

نه بوه ، به ند ئه وه یه ".وتیش���ی "ئێس���تا چینی خوێن���ده وارو دیاره لێده گ���رن، گوێمان تێگه یش���توش گۆرانیبێ���ژی س���ه ركه وتوش ئه وه ی���ه كه

ئاستی رۆشنبیری به رز بێت".ئارام جه غت ل���ه وه ش ده كات كه به ینی له گ���ه ڵ خوێندن���ه وه دا زۆر باش���ه و زیاتر رۆم���ان ده خوێنێت���ه وه و دوا رۆمانیش كه "چاوه كان���ی" رۆمان���ی خوێندویه تی���ه وه بزورگی عه له وی بوه و له شیعریش���دا زیاتر خولیای شیعری كالسیكه ، ئه و وتی "ئێستا هون���ه ری كوردی له چاو جاران به رباڵوتره ، گۆران���ی خاوو خۆش���ی ك���وردی نه ماوه ، شتێكی وا خۆش نه ماوه بۆ گوێگرتن بێت،

رێ���زم بۆ هونه رمه ن���دان هه یه ئه وانه ی ده ڵێن، خ���او گۆران���ی

گۆرانییه كان به اڵم تیا رۆحییه تی

ه ، و نه م���اته نه���ا دو بۆ

رۆژه ، گۆرانییه كانی���ان ك���وردی نیه ، یان توركییه یان فارسییه ، یان بیانییه ، گۆرانی ره سه نی كوردی كه مه ، گۆرانییه كه به وشه

كوردییه به اڵم هیچ شتێكی كوردی نیه ".وتیش���ی "ئه و گۆرانیانه ی هونه رمه ندانی ناخ���ی هه ڵق���واڵوی ره س���ه ن و میلل���ی

میلله تن".ئارام شه یدا باس له وه ده كات كه هونه ری میللی واتای گۆرانی ناس���ك، گۆرانیبێژێك دێت چه ند شتێك ده ڵێت، ده گات به گوێی هه زار كه س، له م هه زار كه س���ه ده كه سی ئه و هه سته ی به نده كانی هه یه ، ده ستده كات به خۆشی و ش���ادی و ئه مه یه كه پێیده ڵێن "هون���ه ری میلل���ی"، ك���ه ده گه ڕێته وه بۆ سه رده می زۆر پێش هونه رمه ندانی مه زنی وه ك حه سه ن زیره ك و ئه حمه د شه ماڵ ، ئه و ده یڵێت له گه عده كاندا ئه می���ش به ندانه ی ش���تێكی ئاماده كراو نین و راسته وخۆ دێت به خه یاڵی���داو رێكیانده خ���ات و ده یانڵێت، ئ���ه و وت���ی "هه رچه ن���ده ئ���ه و ئامێ���ری ئۆرگ���ه ك���ه له دانیش���تنه كان زۆر كاری باش���مان بۆ ده كات، ب���ه اڵم لێیتێكداوین، نه ی و به ئامێری گه ڕاندن���ه وه دانیش���تن و زه ڕب رۆحییه تێك���ی ت���ر ده به خش���ێت چ

به هونه ره كه و چ به دانیشتنه كه ".وتیش���ی " هونه رمه ندانی وه ك عه دنان كه ریم و به هجه ت یه حی���اش هونه رمه ندانی میللین،به اڵم به ش���ێوازی خاوو س���ونه تی گۆرانی ده ڵێن، ئێمه به ش���ێوازی ده هۆڵی

ده یڵێین".

گه عده یه ك به ٧0 وه ره قه ئارام شه یدا ئاماژه به وه ده كات كه نرخی گه عده كانی جیاوازه به پێی ئه و كه سانه ی ك���ه گه عده یان ب���ۆ ده كات ده گۆڕێت، ئه و وت���ی "به گوێره ی توان���ای خه ڵكه كه پاره وه رده گرم، ناكرێت 15 وه ره قه له كابرایه كی ده وڵه مه ند وه ربگرم و هه مان ئه و پاره یه ش

له كوڕه خوێندكارانێكی هه ژار وه ربگرم".وتیش���ی "زۆرترین پاره كه وه رمگرتبێت

بۆ گه عده یه ك ٧000 دۆالر بوه ".ناوبراو جه غت ل���ه وه ش ده كات كه ئه و له ئاهه نگی بوك و زاوادا به ش���داری ناكات و ته نها دانیش���تنی شه وان ده كات، ئه و وتی "هه ركات ئاهه نگی خوێن���دكاران له زانكۆو په یمانگاكان هاته پێش���ه وه ، حس���ابێكی تایبه تیی���ان ب���ۆ ده ك���ه م، ئه گ���ه ر هه مو مه س���ره فه كه حكومه ت بی���كات من هه ر خاتریان ده گ���رم و به بڕێكی كه م ده چم بۆ ئاهه نگه كه ی���ان، ئه وه نده یان پێده ڵێم ئێوه خوێندكارن، ئه ركی سه رشانمه بێم، پاره م

ده ده نێ هه ر دێم، پاره م نه ده نێ هه ر دێم".

ئارام باس له وه ده كات كه هه فته كه هه بوه وا "جاری رۆژه كه ی ه���ه ر ح���ه وت هه ب���وه ، دانیش���تنی هه ب���وه واش ج���اری وتی ئ���ه و رۆژ"، پێنج "قه یران���ی ئابوری بۆ ئێمه ئه م هون���ه ره ی خه ڵك بوه ، باش���تر بێتاقه تن، پێویستیان جه وێ���ك به وه ی���ه س���ه یری وه ربگرن،

ئ���ه والی ده ك���رد ع���ش ا د

هه یه ، سه یری ئه والتری ده كرد پێشمه رگه ش���ه هید بوه ، ئیتر چاری نه بو، شه وێكی داده نا ئه یوت با خاڵه ئارام دانیش���تنێكم بۆ بكات، بۆیه قه یرانه كه بۆ ئێمه باش���تر

بوه ".وتیش���ی "ئه م گه عدانه ده ریچه یه كه بۆ ده رچون له و خ���ه م و خه فه ته ی كه هه یه ، ئه ی خه ڵك بۆ دانیش���تن ساز ده كات؟ بۆ

ئه وه ی خۆشی ببینێت".ئارام ئاماژه به وه ده كات كه بۆ دانیشتنی مااڵن و ش���وێنه كان مه رجی تایبه تی خۆی هه یه ، ئه و وتی "تا ئه و كه س���ه نه ناس���م و نه زانم یه كێك ناردویه تی یاخود كه س���ێكی ناس���یاو یا خزم���ی ده ناس���م ناچمه ئه و

دانیشتنه ".وتیش���ی "زۆر به رپرسی بااڵ هه بوه كه دانیش���تنم بۆ كردون، ئه وانیش

ئینس���انن و حه زیان ل���ه م جۆره ب���ۆ دانیش���تنم جه وانه ی���ه .

ئافره تانی���ش ك���ردوه ، كه ده گاته نزیكه ی شه س���ت بۆ حه فتا دانیشتن، به اڵم ئه وه هه یه ئافره تان وه ك دانیشتنانه یان ئه و پیاوان

زیاتر بۆ ناگونجێت".

سیاسه ت و شه یداس���ه رهه ڵدانی له كات���ی هه رچه ن���ده ش���ه یدا ئ���ارام گۆڕان���دا، بزوتن���ه وه ی بانگه ش���ه ی بۆ ئ���ه و بزوتنه وه ی���ه كرد، به اڵم ئێس���تا تا ئه ندازه یه كی زۆر له كاری سیاس���ی دوركه وتوه ته وه ، ئ���ه و وتی "من هونه رمه ندم، من سیاس���یی نیم، ئه وكات هه بو، ده ربڕینم���ان ناڕه زایی ده نگێك���ی له رێ���ی بزوتنه وه ی گۆڕان���ه وه گه یاندمان، له گۆرانی وتنیشم بۆ گۆڕان په شیمان نیم، هۆكارم هه بوه ك���ه وتومه ، به اڵم من هیچ له سیاسه ت نازانم و حزبایه تیم پێناكرێت".

ناوب���راو ك���ه له گۆران���ی و به نده كانیدا ده رباره ی له قس���ه كردن خۆی هه میش���ه ئ���ه وه ده گرێ���ت، ب���ه دور سیاس���ه ت ره تده كات���ه وه ه���ۆكاری دوركه وتن���ه وه ی له كاری سیاسی و له بزوتنه وه ی گۆڕان ئه وه بوبێت كه نه كراوه به به رپرس���ی رایه ڵه ی هونه رمه ندان���ی گۆڕان، ئه و وتی "من تاكه هونه رمه ند بوم كه سێجار پێیان وتم بۆ ئه و به رپرسیارێتیه ، شه خسی كاك نه وشیروان پێیوتم بۆ به رپرسی رایه ڵی هونه رمه ندانی گۆڕان به اڵم نه مكرد، هۆكاره كه شی ئه وه بو له ناو ئ���ه و رایه ڵه یه دا

خه ڵكانێكی ناس���راوو به ئه زمونی تێدا بو، نه ده كرا من قس���ه م له س���ه ر كاری ئه وان هه بێت، ئه وه هۆكاره كه یه ، ته نها هونه رمه ند كه به بانگهێشتكردن بانگكراوه گۆرانی بۆ گۆران بڵێت من بوم، هیچ گۆرانیبێژێكی تر

بانگهێشت نه كراوه ".له كات���ی ك���ه ب���ه وه ش س���ه باره ت هه ڵبژاردنه كاندا له س���ه ر بزوتنه وه ی گۆڕان به ش���ێوازی به ند وتن هێرش���ی كرده سه ر "عه زی���ز وه یس���ی" گۆرانیبێژ، ئ���ه و وتی "له سه ر گۆڕان نه بو، لێره وه من وه ك خۆم داوای لێبوردن له عه زیز وه یس���ی ده كه م، ئه و له من گه وره تره و رێزی ده خه مه س���ه ر س���ه رم، ئ���ه و له كه ناڵێكه وه س���وكایه تی به خه ڵكێ���ك ده كات، هیچ مه س���ه له یه كی حزب���ی له دواوه نه بو، من ش���ه ڕه گۆرانیم نه كردوه ، هه ر كه س���ێك من دڵم ئێشاندوه داوای لێبوردنی لێده كه م، به اڵم به مه رجێك ئه ویش داوای لێب���وردن له و خه ڵكه بكات

كه له سه ر ته له فزیۆن قسه ی پێوتون".

ئارام شه یداو فه رهاد پیرباڵ ئارام ش���ه یدا له یه كێ���ك له گه عده كانی ئه مدوایی���ه ی و له به ندێكی���دا دو جار ناوی فه ره���اد پیرب���اڵ ده هێنێ���ت، یه كه میان كه ناوێرێ���ت حه ز له كچی ته م���ه ن منداڵ بكات، نه وه ك پێیبڵێن "فه رهاد پیرباڵ "ه ، "نایخوێنم���ه وه ده ڵێ���ت دوه میش���یان كتێبه كان���ی فه رهادی پیرب���اڵ ، هه مویان ش���ه ماڵ "، ئه حمه د مه قامێكی به قوربانی س���ه باره ت به م به یته ، ئارام وتی "فه رهاد پیرباڵ پیاوێكه خاس���یه تی تایبه تی خۆی هه ی���ه و خۆش���ه ، مامۆس���تایه كی به رزه ، ئه و به نده ش له وه وه س���ه رچاوه ی گرتوه كه هه مو كتێبه كان���ی دنیا الی من ناگات

به مه قامێكی ئه حمه د شه ماڵ".وتیش���ی "الی من گوێگرت���ن له ئه حمه د ش���ه ماڵ خۆشی و چێژی خۆی هه یه ، به اڵم هه مو كه سێك له فه رهاد پیرباڵ تێناگات".

شه یداو ژیانی هاوسه رگیریی ئارام شه یدا باس له وه ده كات كه له ژیانی هاوس���ه رگیریدا سه ركه وتو نه بوه ، كاتێك په یامنێ���ری ئاوێنه پرس���یاری ئه وه ی ئاڕاسته كرد كه "ده ڵێن ئارام شه یدا هاوس���ه رگیری پرۆسه ی جار س���ێ جیابۆته وه "، له خێزانه كان���ی كردوه و

به پێكه نینه وه وتی "وه اڵ وانیه ، س���ێ نیه دوه ،شه ل نیه پای شكاوه ".

وتیش���ی "تۆزێك ژیانی ئێمه قورس���ه ، هاوس���ه ره كه ی پێخۆش���ه ئ���ه وه ی ژن له حه وت���ی ئێواره وه له ماڵه وه بێت. له روی پرۆس���ه ی هاوس���ه رگیرییه وه رازی نی���م، ژن حه ق���ی خۆیه ت���ی، راس���تیه كه ی من له ژنه كان���م جیابومه ته وه نه ك ئه وان له من جیابوبێتنه وه ، منیش���یان خۆش ده وێت و مه منونیان���م تا مردن، به اڵم مه س���ه له كه ئه وه یه من شه وان دره نگ رۆیشتومه ته وه ، كراوه به ش���ه ڕو ئاژاوه ، شه ڕه كه ش چه ند رۆژه ب���وه ، ئیتر دوای���ی تۆپه كه ته قیوه و

تیپه كه هه ڵوه شاوه ته وه ".ئ���ه وه ش ره تده كاته وه ك���ه په یوه ندی س���ۆزداریی له گه ڵ كچێكی ك���ورد هه بێت ك���ه له ئه وروپ���ا ده ژی ، ئه و وت���ی "هیچ هیچ له گه ڵ په یوه ندییه ك���ی س���ۆزدارییم ئافره تێ���ك نیه ، ب���ه اڵم ئه گ���ه ر بمه وێت هاوس���ه رگیری بكه م خۆشه ویستی ناكه م، چونكه ل���ه رێزی ئ���ه وه نه م���اوم و زیانم

لێده دات".

ئارام له چی په شیمانه ؟ئارام شه یدا ئاماژه به وه ده كات كه ئه و گوێ به ركابه ر نادات له ژیانی هونه ریدا، ئه و وتی "من گۆرانی بۆ گه نج ده ڵێم و جه وێكی خۆش ده خوڵقێنم و هیچی تر، ئاگام له هیچ ئ���اگاداری هیچ هونه رمه ندێك���ی تر نیه ،

ش���تێك نیم ك���ه ده گوزه رێ���ت، گوێ له گۆرانییه كانی خۆشم ناگرم و سه یری

دانیشتنه كانیشم ناكه مه وه ".وتیش���ی "من هونه ر به وه نازانم شان با له ش���انم و منافه سه هه بێت، من وابیر ده كه مه وه ش���تێكم پێی���ه ده یڵێم و ده كه س دڵیان پێخۆش بێت، ئه مه وێت دڵی

ئه و خه ڵكه خۆش بكه م".ئارام ش���ه یدا كه له ماوه یه ك���ی كه مدا ناوبانگێك���ی گ���ه وره ی په ی���دا ك���ردوه ، له وه اڵمی پرس���یارێكی په یامنێری ئاوێنه دا كه له چ شتێكی ژیانی په شیمانه ، ئه و وتی "له گه ڵ هه ندێك ك���ه س گۆرانیم وتوه كه نه یتوانیوه بگاته ئاس���تێكی باش له گه ڵم په شیمانم، نه ك وه ك گۆرانی و به ند، به ڵكو وه كو ئاستی رۆشنبیری، من هونه رمه ندێكم خۆشده وێت س���اده و ساكار و راستگۆو دور

له قسه ی پاشمله بێت".

"ئارام‌شه‌یدا"‌شای‌‌به‌ندبێژان"نایخوێنمه وه كتێبه كانی فه رهادی پیرباڵ ، هه مویان به قوربانی مه قامێكی شه ماڵ "

هه نگاوه كانی پاككردنه وه ی ده موچاو

سیحری جوانی‌ره‌نگاڵه(510( سێشه ممه 2016/1/5 rangalayawene@gmail.com

گاکاوڕ

هه رچه نده زۆر رێگری خراپ دێته پێشت به اڵم هه م���و ئه وانه كارناكاته س���ه ر

دڵسۆزی تۆ بۆ كاره كه ت.

ئیش و كاره كانی رۆژانه ت به و شێوه یه ناڕوات كه دڵت پێی خۆشه ، هه ندێ

كێشه نائومێدت ئه كات.

ئه م چه ند رۆژه خۆش���ی لێده بینیت به هۆی ئه وه ی كاتێكی زیاتر به چونه

ده ره وه ئه به یته سه ر.

باش���تره ته ندروس���تیت هه رچه ن���ده ئ���ه م پێویس���ته ب���ه اڵم له ج���اران، هه فته یه چه ن���د پش���كنینێك بكه ی���ت

بۆدڵنیایی زیاتر له خۆت.

له روی خۆشه ویستیه وه هیچ له ئارادا نیه بۆ تۆ، ئه گه ر به دوای هۆكاره كه یشیدا

بگه ڕێیت هیچت ده ست ناكه وێت.

قرژاڵدوانه‌‌

په یوه ن���دی له گه ڵ چ���وارده ورت زۆر باش���ه به تایبه ت���ی هاوبه ش���ه كانت، هی���چ كۆڵم���ه ده تاوه ك���و ده گه یته

ئامانجه كانت.

فه‌‌ریکشێر

1010

باس���مان پێش���ودا له ژم���اره ی له هه ن���گاوی ده موچ���او پاككردنه وه ك���رد، گه یش���تینه س���ه رئه وه ی كه له پ���اش ب���ه كار هێنان���ی پیلین كه بۆپاككردنه وه ، زب���ره مادده یه ك���ی ئینجا بۆتۆكسی كاتی به كارئه هێنین كه ده مێكی رۆڵی���ه ده یهێنین به ژێر ده مانه وێت ك���ه ش���وێنانه ی ئ���ه و به رز بێت، پاش���ان به ئاوێكی سارد ده رمانه كان تایب���ه ت به ئیس���فنجی لێده كه ینه وه ، دواتر ده س���ت ده كه ین

به پاككردن���ه وه و س���ه ره تا میڵك���ی لێده ده ین به تایبه تی ئه و ش���وێنانه ی ده مان���ه وێ پاكی بكه ینه وه بۆئه وه ی چ���ه ور بێت و به قوالپه ك���ه كه پاكی ده موچ���او عه زێت���ی ئه كه ین���ه وه نه دا، ب���ه اڵم هه ندێ جار ره ش���ێكه له قواڵیدایه پێویس���ت ده كات ده ست ب���ه كار بهێنی���ن. دوات���ر پۆدره یه ك له گه ڵ سری ئیف و تونیكیك تێكه ڵ به یه ك ده كه ین و ده یده ین له ده موچاو، كه مێ���ك ده موچاو ده كزێته وه ، دواتر

لێده كرێته وه وش���كبونه وه ی پ���اش ئینج���ا دو ئه مپ���ول یه كێكیان له ژێر چاو بۆنه هێشتنی ره شی ده وروبه ری چاو ناهێڵێت، ئه وی تریش بۆ هه مو ده موچاو بۆ ئه وه یه ڤیتامینی پێویست بدات به ده موچاو ئه م دو ئه مپوله 24 كاتژمێر به ده موچاوه وه ده مێنێته وه . سه رجه م ئه و ده رمانانه ی ئێمه وه ك ئارایشتگای مه كه س به كاری ئه هێنین ماركه ی باش���ن و له واڵت���ی ئیتاڵیاوه

خۆمان ده یهێنین.

تیل: 0533202790facebook: makassalonsulaymaniah

ئارایشتگای مه که س بۆ رازاندنه وه ی خانمان عه قاری � به رامبه ر ئه منه سوره که

پاكستانیه ك: ئاخر كاك مه سعود گیان ئه و خه ڵكه به چی بژین؟

ئا: ئازاد بایز

هونه رمه ندی سینه ماكاری كورد كه ی به هار له دیمانه یه كی تایبه ت به ئاوێنه رایگه یاند "به هه مو ته مه نم نزیكی كاری حزبایه تی

نه كه وتوم، به اڵم هه میشه كوردستانییانه بیرم كردۆته وه ".

به هار( ڕۆماننوسی كورد)كه ی سینه ماكارو له دایكبوی س���اڵی)1960(ی كه ركوكه و وه كو خۆی وتی له س���اڵی)1967(به دنیای سینه ما ئاشنا بوه و یه كه م زنجیره درامای ته له فزیۆنی كه بینه ری بوه له الیه ن تیپی نواندنی سلێمانییه وه بوه به ناوی)خه ونه ك���ه ی مامه لی(كه ئه وكات له قۆناغی سه ره تایی ده بێت و له وكاته دا هه مان ته مس���یلی دوباره كردوه ته وه ب���ۆ هاوڕێكانی و دوات���ر له گه ڵ ده رهێنه ر جه لی���ل زه نگه نه دو به ناوه كانی)نق وجق(كه به رهه م تۆمار ده كه ن ل���ه وێ له به ر نه بونی ئاف���ره ت ده وری ئافره ت له الی���ه ن له ته مه نی)14(س���اڵیدا ده بین���ێ و له سه ر ده ستگیرده كرێت به عسه وه حكومه تی كاری ش���انۆیی و دوات���ر له س���اڵی)19٨0(دا

كوردستان به جێدێڵێت. له ب���اره ی یه كه مین كاری هون���ه ری خۆی ، ك���ه ی به هار وت���ی "یه كه می���ن كارم كه پێی دۆكیۆمێنتاری فیلمێكی له كوردستان ناسرابم بو به ن���اوی )گه لی كورد س���واڵكه ر نییه (كه پێموای���ه یه كه مین جارب���و كوردێك فیلمێكی دۆكیومێنتاری خ���ۆی به رهه می بهێنێت و چوه

دنیای ده ره وه ش". ل���ه وه ی جگ���ه "ئه م���ه وتیش���ی ساڵی19٨7یه كه مین كورته فیلمم كرد به ناوی )پاس���پۆرت( كه كاسته كه م ئیتاڵی بو، له وێ ج���وان حاجۆی هونه رمه ندی���ش گۆرانی تیادا

ده گوت". راش���یگه یاند "دواتر له س���اڵی1993فیلمێكم هه اڵت���ن كارزان )براكان���ی به ن���اوی ك���رد

بۆ ناوچ���ه ی پارێ���زراو( ئ���ه وه ش ماوه كه ی 65خوله ك بو له كه ناڵی بی بی سی پێشكه ش كرا كه یه ك���ه م كاری كوردێك بو له كه ناڵێكی تاك���و ل���ه وڕۆژه وه دابه زێنرێ���ت و جیهان���ی ئه مڕۆ زی���اد له 15فیلمم به ره���ه م هێناوه كه له كه ناڵ���ه جیاوازه كانی جیهان په خش كراوه و دوافیلمیشم به ناوی )خه ونی كورد( بو كه باس له به ده وڵه تبونی كورد ده كات كه ساڵی 2015 تۆمارمان كرد له كوردستان و به مزوانه له كه ناڵی

جه زیره ی ئینگلیزی نمایش ده كرێت". كه ی به ه���ار ب���اس له به رهه مهێنانی فیلمی )من س���امیم( ده كات و وت���ی "له بواری فیلمی له مانگی 2014له كوردستان له س���اڵی فیكشن چ���وارو له ش���ارۆچكه ی مه خم���ور فیلمی)من س���امی(م وه كو كورته فیلم تۆماركرد و له ٨1 فێستیڤاڵ به ش���داربوه و35 خه اڵتی وه رگرتوه تائێستا كه به شێكی زۆری خه اڵته كان خه اڵتی

باشترین فیلمه ". وتیشی "5س���اڵ وه كو ئه كته ر كارم كردوه له واڵتی ڤینیس���یا و له هه ندێ ورده فیلم چه ند س���اڵێك كارم ك���ردوه له بریتانی���ا به زمان���ی ئینگلیزی و له ئێستاش���دا س���ه رقاڵی فیلمێكی س���ینه مایم به ن���اوی )پێ���او چاوبه س���ت( و ده مه وێت ئه م كاره م س���ه ره تا له كوردس���تان نمای���ش بكرێت و دواتر بگاته بازاڕه كانی هه مو

جیهان". ك���ه ی به هار ئام���اژه بۆ ئ���ه وه ده كات كه بۆ ئ���ه و به رهه مه ی ده یه وێت دو ئه س���تێره ی هۆلیۆد كاری تێ���دا بكه ن به زمانی ئینگلیزی و له وباره یه وه وتی "ل���ه و بڕوایه دام تێچوه كه ی بگاته ده ملیۆن دۆالر و مێژویه ك بۆ كوردستان دروس���ت بكات و ده مه وێت ئه وه ش بۆ گه نجی كورد بسه لمێنم كه كوردیش سینه ماكاری خۆی

هه یه ". ك���ه ی به هار دێته س���ه ر باس���ی س���ینه ما له كوردستان و ده ڵێت "به هۆی نه بونی هۆڵێكی ش���یاو بۆ نمایش���ی س���ینه ما له كوردس���تان

گه نجانمان توشی بۆشاییه ك بون له و بواره دا ئێستا له كوردستان به هۆی هاتنی ئینته رنێته وه ڕه نگ���ه له جاران باش���تر ئاگایان له ڕه وش���ی

سینه ما بێت". وتیش���ی "ئه وانه ش���ی ده رهێن���ه ری فیلمی س���ینه مایین له كورستان ئه وانیش په روه رده ی ئ���ه و س���ه رده مه ن كه وا له ژیان���ی هونه رییان به ده گمه ن چون بۆ س���ینه ما بۆیه چاولێكه ری ده كه ن له گه ڵ سینه مای فارس و عه ره ب وتوركدا فیلمه كوردییه كه ش توش���ی سه رلێش���ێواوی ده ك���ه ن و زۆربه ش���یان فیلم له پێن���اوی ئه وه ده كه ن س���ه رنجی بینه ر ڕاكێشن وه كو الیه نی س���ۆزداری و وا له دنیا ده كه ن كه هه مو عاله م س���كیان پێمان بس���وتێ. بۆیه تائه مڕۆ یه ك فیلمی كوردی نه چوه ته سینه ماكانی جیهان".

ك���ه ی به ه���ار قس���ه له س���ه ر ئه كادیم���ی بون���ی ئه كت���ه رو ده رهێن���ه ر ده كات و ده ڵێت "ئه كادیمیب���ون ك���ه س ن���اكات به هونه رمه ند به ڵكو هونه رمه ند ڕۆش���نبیر ده كات و له بواره

زانستییه كه دا شاره زایی به رفراوانتر ده كات".وتیش���ی "بۆ نمون���ه ئه كت���ه ری زۆر به رزو ناودارمان هه یه كه له ئاستی هۆلیۆد كارده كات و

نه چوه ته دانیشگایه كی هونه ریش". راش���یگه یاند "م���ن به كالۆریۆس���ێكم هه یه له فیلم له دانیش���گای له ن���ده ن وه رمگرتوه بۆ ئه وه ی شاره زایی خۆم به رفراوانتر بكه م به اڵم زۆر هه ڵه ی���ه به تایبه تی له ن���او كورددا ده چن ماس���ته ر وه رده گرن ته نها له به رئه وه ی پێیان بڵێن دكتۆر، له كاتێكدا به رهه مێكیش���ی نییه . ئێمه ئه وه ن���ده ی دكتۆرو ماس���ته رمان هه یه له كوردستان به ڕاس���تی شه رمه تائێستا ته نها په رتوكێكی زانستیش���مان نییه له سه ر كاری

فیلمكاری".هه روه ها وتیش���ی "گه ر كه سێكی ئه مریكی ی���ان به ریتانی بومایه ئێس���تا ناوێكی تر بوم له سه ر ئاستی جیهان به اڵم له به رئه وه ی كوردم

نیمه ".

ئه و ئام���اژه بۆ ئه وه ده كات كه "ش���انازی به كوردبونی خۆمه وه ده كه م".

ئ���ه و گله یی له راگه یاندنی ك���وردی ده كات و ده ڵ���ێ "ڕاگه یاندنه كانی���ش كه مته رخه م بون له گرنگی���دان به كاره كانی من له ڕاس���تیدا من ئه وه ش بۆ مه سه له ی ناوچه گه رێتی ده گێڕمه وه بۆیه زۆر بایه خمان پێ نادرێت، ئه مه له كاتێكدا

ده بێت هه مومان كوردانه بیربكه ینه وه ". وتیش���ی "به په نای ئه م كارانه وه كه كردومه چه ند جارێك نامه م ناردوه بۆ ئۆباما، ئه نجێال مێ���ركل، دیڤد كامیرۆن و نه ته وه یه كگرتوه كان بۆ دۆزی كورد و به شداری زۆربه ی كه مپینه كانم كردوه سه باره ت به بونی ده وڵه تی كوردیمان".

له باره ی خانه واده كه شی ، كه ی به هار وتی "بۆ ماوه ی 23 ساڵ ده چێت له به ریتانیا نیشته جێم و به گشتی نزیكه ی 36 ساڵه له هه نده ران ده ژیم. خێزانه كه م )جۆس���ی( ئینگلیزه و سێ منداڵی نازدارم���ان هه یه به ناوه كانی )تارۆ، تاش���ان و لی���ۆن( و هه رس���ێكیان به ه���ره دارن له بواری

موزیك و ئه كته ركاری و نوسینه وه ".له باره ی سیاس���ه تی كه لت���وری حكومه تی هه رێمی كوردستانیش، كه ی به هار وتی "كورد تاكو ئه م���ڕۆ نازانێت كه بناغه ی سیاس���ه تی سه ركه وتو په یوه سته له سه ر كولتورو هونه ر و ڕۆشنبیری سه ركه وتو بۆیه ده بێت ئه م بوارانه له پێش سیاس���ه ت و پاره و هه م���و بواره كانی ت���ره وه به رزترین بایه خی���ان پێ بدرێت، نه ك له الپ���ه ره ی دواوه ی ڕۆژنام���ه كان ب���ۆ خێ���ر جێگایان بكه ن���ه وه و مرۆڤانی كه لتورو هونه رو ڕۆشنبیران بكه ن به سواڵكه ر. به ڵكو پێویسته له الپه ره ی سه ره كی ڕۆژنامه و گۆڤاره كان باس

له كه لتور و هونه رو ڕۆشنبیری بكرێت". وتیش���ی "ئه گ���ه ر ده مانه وێت سیاس���ه تی ڕاس���تگۆ، دیموكراسی له كوردس���تان ببینین، ئه گه ر ده مانه وێت كوردس���تانی به ده وڵه ت بو پێش���كه وتو ببینین، نه ك كوردستانی فاشل و

فاشیست".

كه ی به هار: نزیكی كاری حزبایه تی نه كه وتوم

ئا: زانكۆ سه ردار

ره هه ت بابه ر زه فه ر حوسین، گه نجێكی پاكستانی ته مه ن )25( ساڵه و ماوه ی سێ

ساڵ زیاتره له باشوری كوردستان و له سلێمانی ژیان به سه ر ده بات. له دیمانه یه كی له گه ڵ

ئاوێنه رایگه یاند "به هۆی ئه و رێزه ی له الیه ن هاواڵتیانه وه لێیده گیرێت حه ز به گه ڕانه وه ی

بۆ پاكستان ناكات". وتیشی "ئه م قه یرانانه ی كه روی له هه رێمی كوردستان كردوه ئه ویشی

به ڕۆشتنه وه ناچار كردوه ".

ره ه���ه ت باب���ه ر له ئێس���تادا له كۆمپانیایه كی به موچ���ه ی كارده كات نه م���ام خزمه تگ���وزاری باس���ی خ���ۆی وه ك ،)500000( مانگان���ه ی ده كات له س���ه ر ئ���ه و موچه یه ی ن���ان ده خوات و پێداویستیه كانی دیكه ی ژیانی پێ دابین ده كات جگه له ش���وێنی خه وتنی ئه و ده ڵێت "پاره كه بۆ ژیانی ئێره كه مه و وه ك پێویس���ت به شم ناكات، خۆت ده زانیت ته نها ته ندروس���تیت باش نه بێت چه ندت پاره پێویس���ته ، من لێ���ره دابینكردنی پێداویس���تیه كانی رۆژانه م له و موچه یه یه ، ته نها

شوێنی خه وتن نه بێت".ئه و گه نجه پاكس���تانیه ئاماژه به وه ش ده كات "ئه و پێشمه رگه و ئاسایشی خۆش ده وێت چونكه پارێ���زه ری هاواڵتیانن و رێزێكی باشیش���یان لێ گرت���وه ". ئه و رێ���زه الی ره ه���ه ت گرنگی خۆی هه ی���ه ، چونكه له زۆرێك له قس���ه كردنه كانیدا بۆ ئاوێنه باس���ی ده كرد، ده یوت "ئ���ه و رێزگرتنه ی هاواڵتیان وه های لێكردوه كه زۆر بیر له واڵته كه ی خۆی نه كاته وه ، تێكه ڵبونیشی به هاواڵتیان و بونی هاوڕێكانی وه های لێكردوه كه به باش���ی به زمانی كوردی قس���ه بكات، ته نان���ه ت گۆرانی )بیری

سلێمانی ناكه یت(ی بۆ ئاوێنه وت.ئه و باس���ی له وه ش كرد ك���ه نوكته ی كوردی باش ده زانێت و له خواردنیشدا زۆر حه ز به )كنگر و فاسۆڵیای سه وزو برنج و ماستی كوردی ( ده كات، به پێكه نینه وه ده یوت به اڵم ئه و خواردنه خۆشانه

له پاكستان نییه .

ره هه ت بابه ر س���ه باره ت به رۆیشتنه وه شی بۆ پاكستان به خه مباریه وه وتی "له كۆمپانیاكه پێیان وتوم كارمان نه م���اوه و تۆ ده توانیت بگه ڕێیته وه بۆ پاكستان، ئه وه ش به هۆی ئه و قه یرانانه ی كه ڕوی له هه رێمی كوردس���تان ك���ردوه ، من ده زانم ئێستا شه ڕی داعش هه یه ، موچه له كاتی خۆیدا نادرێت، من ئه زانم كێش���ه هه یه ، ئه وانه ش وای لێكردوین ك���ه بگه ڕێینه وه بۆ واڵتی خۆمان هه ر

چه نده زۆر حه ز ده كه م لێره بمێنمه وه ".ره ه���ه ت خاوه نی توانایه كی سه رنجڕاكێش���ه ، ئه و به ددانه كان���ی ده توانێت فه رده یه ك ئاردی 50 كیلۆیی هه ڵبگرێت و بیگوازێت���ه وه ، جگه له وه ی هه ر به ددانه كانی توانای راكێش���انی س���ه یاره ی هه ی���ه به دو نه فه ره وه ، س���ه باره ت به و توانایه ی ده ڵێت "هه مو ش���تێك به ده ست خوای گه وره یه ، م���ن به ددانه كان���م به بێ ئه وه ی هه س���ت به ئازار بكه م ف���ه رده ئ���اردی 50 كیلۆی���ی هه ڵده گرم،

به ده سته كانیش���م توانای هه ڵگرتنی هه ر شتێكم هه یه كه 75 كیلۆ بێت، وه ك له ڤیدۆییه كانیش���دا

ده بینیت سه یاره به ددان راده كێشم".ره هه تی ته مه ن )25(ساڵی پاكستانی ده یوت له رێگه ی ئێوه وه داوا له به رێز مه س���عود بارزانی ده كه م كه ئه و خه ڵكه ده نگیان بۆ داوه چاره سه ری ش���ته كان بكات، ئه و وتی " م���ن 2012 كه هاتمه كوردس���تان ئه و كاته مام جه الل س���ه رۆك بو، مه عاش هه بو، كێش���ه كه متر بو، ئه وكاته ژیانی ئێره زۆر خۆشتر بو، من زۆر حه زم به مام جه الل و هێ���رۆ خان هه یه ، به اڵم ئێس���تا كاك مه س���عود سه رۆكه كێش���ه كان زۆرن بۆ چاره سه ری ناكات، ئاخر كاك مه سعود گیان ئه و خه ڵكه به چی بژین، ئێس���تا ش���ت زۆر گرانه و ناتوانیت به 500 هه زار بژیت، بۆیه داوا له كاك مه سعود ده كه م كه ئێستا س���ه رۆكه چاره سه ری ژیانی خه ڵك بكات چونكه

خه ڵك لێره زۆر گوناحن".

ماوه یه كه کوردی ده وڵه تی دروش����می لەئارادای����ه، به بێ ئه وه ی هیچ که س����ێک توانیبێتی بنه ماکانی ئه م دروش����مه ڕاڤه ب����کات. ئ����ه وه ش لەب����ه ر الوازی عه قڵی سیاسی و سفری ئاستی تێگه یشتنی بەناو کورد مه حرومبونی ڕۆش����نبیرو نوخبه ی

لەده وڵه ت. ده وڵه ت����ی ک����ورد وه ك دروش����مێک، وه ك ک����وردی لەده وڵه ت����ی جی����اوازه پرۆژه ی����ه ک، هه روه ها لەده وڵه تی کوردی وه ک ئامانجێ����ک. ئێمه لێ����ره دا چه مکی دروشم به م شێوه یه به کارده به ین. دروشم لەبه کاربردنی خه ونێک، هه ستێک بریتیه سۆزێک، بۆ ئامانجێکی جیاواز لەئامانجی به ومانایانه خۆیدا. لەدروش����مه که وتراو دروش����م وتنی ش����تێکه بەئامانجێکی تر، که نه وتراوه لەدروش����مه که دا. به م پێیه دروش����می ده وڵه ت����ی ک����وردی، هه رگیز مه به س����ت لێ����ی ده وڵه تی ک����وردی نیه، به ڵکو شتێکی تره، که ناتوانرێت بوترێت،

چونکه مایه ی قبوڵکردن نیه. داپۆش����ینی کاری دروش����م لێ����ره وه ئامانجێکی ناپیرۆزه بەئامانجێکی پیرۆز. بۆ ده وڵه تی کوردی دروشمەو بۆچی له م کاته دا، ئه م دروشمه بره وی پێده درێت؟

لەپاش ک����وردی ده وڵه تی دروش����می نزیکبونه وه ی هه رێمی کوردستان و تورکیا هات����ه ئاراوه. ئه م دروش����مه بەکۆمه لێک

ئامانج بو:یه که م: ڕه وایی به خشین بەدورکه وتنه وه

لەبه غدا.دوه م: به ناپاک لەقه ڵه مدانی هه رکه سێک

که دژ به م دروشمه ده وه ستێته وه.زیاتری هه رێم پێکه وه لکانی س����ێیه م:

بەتورکیاوه.چواره����ه م: کۆنترۆڵکردن و قۆرغکردنی سامانی سروشتی و داهاتی هه رێم لەالیه ن بەئامانجی کۆنترۆڵکردنی یه ک الیه نه وه،

سیاسه ت لەهه رێم.پێنجه م: ڕازیکردنی خه ڵكی کوردستان به وه ی تورکیا باشەو فریادڕه سەو ئه وانیتر

خراپ.شه شه م: دروس����تکردنی په یوه ندیه كی سعودی ئه مریکی ئاسا لەنێوان نوخبه ی سیاسی تورکی و نوخبه ی سیاسی هه رێم بەمه بە س����تی بەبااڵده س����ت هێشتنه وه ی نوخبه ی سیاسی تورک دۆست لەهه رێم. حه وت����ه م: کردنی ت����ورک بەئه كته ری سیاسی ئاماده لەڕوی ئابوری و سیاسی و

سه ربازیه وه لەهه رێمی کوردستان. به اڵم دروش����می ده وڵه تی کوردی له م م����اوه ی دواییدا چ����وه قۆناغێکی تره وه، ئه ویش قۆناغی سوننی بونی کورد. هاتنه ئارای ئه م قۆناغه، نیشانه یه کی زۆر رونه که داڕێژه رانی دروشمی ده وڵه تی کوردی کورد خ����ۆی نی����ه به ڵک����و خه ڵکانێکی ترن، ک����ه دروش����می ده وڵه ت����ی هه رێم وه ک ئامڕازێکی سیاس����ی و جیوپۆله تیکی به كارده ب����ه ن، بەئ����اره زوی خۆیان کورد

ده كه ن بەهه رشتێک که بیانه وێت. دروش����می ده وڵه تی کوردی یاریکردنه بەئاره زویه کی چه پێنراوی کورد، که کورد بەناوهێنانی س����ه كران ده بێ����ت. کاتێک بەک����ورد ده ڵێیت ده وڵه تت بۆ دروس����ت ده كه م ئیت����ر ئ����ه وه ی لەبیرده چێت ئایا

چیەو بۆچیەو چۆن؟ لەمێ����ژودا دو رێگا هه ب����وه بۆ ده وڵه ت رێگای دیموکراس����ی و رێگای دیکتاتۆری، رێ����گای دیکتاتۆری که ئێس����تا هه ندێک کۆلکەڕۆشنبیری بەکرێکگیراو لەکوردستان بره وی پێئ����ه ده ن، به بێ ئه وه ی بزانن که لەهیچ کوێی دونیا دیکتاتۆریه ت نه بوه ته هۆی دروس����تبونی ده وڵه ت. ئه مه باسی زۆرتر هه ڵده گرێ����ت بەتایبه ت زۆرێک له و کۆلکه ڕۆش����نبیرانه لەئاس����تێکی ئاگایی زۆر نزمدان که ش����ایانی ڕه خنه بن به اڵم بواریان بۆ ده ڕه خس����ێت هه ت����ا ژه هری

گه مژه ییان بڕژێنن.

ده وڵه تی سوننی:بۆ ئه وه ی ده رباره ی ئه م پرسه بدوێین چه ند س����ه ره تایه ك هه یه ک����ه ده توانین لێیانه وه ده س����ت پێبکه ین. ده ستپێکردن دیدو س����ه ره تایانه وه ل����ه و لەهه ری����ه ك ئاراسته ی جیاوازمان له به رده مدا ده كاته وه. لەکرۆک����ی هه ری����ه ک له م س����ه ره تایانه دا پرس����ی ئه وه هه یه بۆچی، یان لەبه رچی، یان لەپێناو چاره سه رکردنی چ کێشه یه ک یان هێنانه دی چ به رژه وه ندیه کدا پرۆژه ی ده وڵ����ه ت بۆ س����وننەو ک����ورد فه راهه م

ده كرێت. ب����ۆ نمونه ئه گ����ه ر لەپرس����ی ئه وه وه ده س����ت پێبکه ین ئایا پاش داعش چۆن کێشه ی تیرۆر بنه بڕ بکه ین. ئه وا یه کێک ده وڵه تێکی دروس����تکردنی لەوه اڵمه كان س����وننیه. ئای����ا بون����ی ده وڵه تێ����ک بۆ س����وننه کان ده بێته هۆی کۆتایی کێشه ی

تیرۆر، نه خێر، چونک����ه تیرۆری جیهانی کاتێک ده س����تی پێکرد که سوننه حاکم بون لەعێراق. بەبونی س����وننه بەخاوه ن ده وڵه ت کێش����ه ی تیرۆر کۆتایی نایه ت. به اڵم ئه م وه اڵمه وه اڵمی سوننه کان خۆیان نیه، لەهه مانکاتدا وه اڵمی واڵتانی پش����ت دۆزی س����وننه نیه. ئه مه زیاتر وه اڵمێکی کۆمه ڵێک کۆنزێرڤه تیڤی- نوێی ئه مریکین

لەگه ڵ کۆمه ڵێک دۆست لەناوچه که دا.ده وڵه تێ����ک که بۆ س����وننه بێت مانای وه هایه ده بێت بەئامانجی دابڕانی سوننه بێت لەشیعه. ئه مه جوگرافیایه کی نوێیه. ئه م جوگرافیا تایفیه بەئاس����انی فه راهه م نابێ����ت، چونکه بۆ ئ����ه وه ی ده وڵه تێکی س����وننی ب����ژی ده بێت قواڵی����ی هه بێت، قواڵیی سوننی یان قواڵیی عه ره بی. به م پێیه ده بێت هاوسنوربێت لەگه ڵ ئوردون و لەبه رامب����ه ر مه ته رێزبێ����ت س����عودیەو به ش����ه کانی تر. لەڕاس����تیدا ده وڵه تێکی سوننی پێش هه مو شتێک بەزیانی ده وڵه ته سوننیه کانی ناوچه كه ده شکێته وه، چونکه مۆدێلێکی وه ها ڕه وایی ده دات بەده وڵه تی هه روه ها لەبه حره ین و لەسعودیه، سوننه

لەیه مه ن. ئه گ����ه ر بۆ نمون����ه لەپرس����ی ئه وه وه ده ست پێبکه ین ئایا چۆن رێگری بکرێت لەبااڵده ستی ئێران و روسیا لەناوچه که دا: ئه وا دروس����تکردنی ده وڵه تێکی س����وننی وه ك دیوارێکی دابڕ لەنێوان ئێران و شام و ئێران و ده ریای ناوه ڕاست، وه ک رێگرێک بۆ ئه م پرۆژه یه ڕه نگ����ه خه ونی واڵتانی وه ك س����عودیەو تورکیا بێ����ت به اڵم هیچ نێوده وڵه تی و کۆمه ڵ����گای پاڵپش����تێکی زلهێزه کان����ی جیهانی نی����ه. چونکه ئه م پرۆژه ی����ه به ش����ێک نیه لەچاره س����ه ری کێش����ه كانی رۆژهه اڵتی ناوه ڕاست به ڵکو بریتیه لەرێگریک����ردن لەپرۆژه یه ک به بێ بونی هیچ گه ره نتیه ک بۆ سه رکه وتن یان

سه قامگیری. زۆرێک که بڕوای����ان به م پرۆژه یه هه یه خۆیان به وه لەخش����ته ده به ن که هێشتا ئیسالمی س����اردەو جه نگی س����ه رده می شیعه نه یاری رۆژئاوایەو ئیسالمی سوننه دۆستی رۆژئاوایه. ئه م تێزه ده گه ڕێته وه بۆ س����ه رده می جیمی کارت����ه رو بەبارمته ئه مڕۆ ئه مریکیه كان. دیپلۆمات����ه گرتنی ئیس����المی س����وننه یه ک����ه دوژمنی نه ک ته نها رۆژئاوا به ڵکو رۆژهه اڵتیش����ه. لەدوا دانیشتنی کێری و جوبێرو زه ریفدا، زه ریف ئه وه ی بەگوێی س����عودیەو ئه مریکیه کاندا دا، ک����ه زۆرب����ه ی زۆری ئه نجامده ران����ی روداوی١١ی س����یپته مبه ر س����عودی بون. ئه م����ه ئاماژه یه ك����ی رونه که س����عودیه

کارگه ی به رهه مهێنی تیرۆریستانه. رۆژئاواو لەالیه ن س����وننی ئیس����المی چین و روس����یاوه زۆر بەسه ختی نه یارێتی ده كرێت و هه رگیز رێگه نادرێت که واڵتێکی تیرۆریستی بێته کایه وه که ببێته النکه ی هێرش����کردنه س����ه ر رۆژئ����اوا. جیاوازی نێوان ئیسالمی سوننی و ئیسالمی شیعی لەبه رامبه ر رۆژئاوادا ئه وه یه که ئیسالمی ش����یعی دژایه تی بۆ رۆژئ����اوا دژایه تیه كی به اڵم به رژه وه ندیانه یه. جیوپۆله تیک����ی و نه ی����اری ئیس����المی س����وننی نه یاریه بۆ جۆری ژیان و مه ترسیه بۆ سه ر سیسته می نێوده وڵه تی. بۆیه رێگه دان بەدروستکردنی ده وڵه تێک که وه هابیه ت یان سه له فیه ت کرۆکه که ی بێت، ئه وا وه ک دروستکردنی کارگه ی تیرۆره لەمه ترسیدارترین ناوچه ی

رۆژهه اڵتی ناوه ڕاستدا. ده ست تره وه لەس���ه ره تایه كی ئه گه ر پێبکه ی���ن که زیات���ر پ���رۆژه ی تورکیه لەبه كارهێنان���ی س���وننه وه ك رێڕه وێک بۆ دونی���ای عه ره بی و رێگ���ری لەئێران و هاوس���ه نگی هێ���ز لەناوچه ک���ه دا؛ ئه وا ئه م پرۆژه ی���ه پێویس���تی بەگۆڕانکاریه لەنه خشه ی ناوچه که دا، که تورکیا بەهیچ ش���ێوه یه ک خاوه نی ئه و ده سه اڵته نیه. لەڕاس���تیدا ئه م دوا پوش���ه که تورکیا فه راهه مکردنی ب���ۆ بەده س���تیه وه یه تی ئیمپراتۆریه كه ی که بەس���فری خه ون���ه کێشه کان ناسراوبو. ئامانج لەسفرکردنی کێش���ه کان ئه وه بو که س���نور نه مێنێت لەبه رامب���ه ر کااڵی تورک���ی ب���ۆ واڵتانی ده وروبه رو بەهه مانشێوه رێگری نه كرێت لەهاتن���ی م���ادده ی خ���ام و گه ش���تیارو بازاڕکه ر. به اڵم ئێس���تا هه مو دۆستانی تورکی���ا لەناوچه س���نوریه کانیدا بریتین لەدو بنه ماڵه: با رزانی و نوجێفی. هاتنی تورکیا بۆ نزیک موسڵ بۆ بااڵده ستکردنی بنه ماڵ���ه ی نوجێفی بو، بەئامانجی بونی قواڵی���ی زیاتر لەناو عێراق���دا بەمۆدێلی بارزان���ی. به اڵم پرۆژه ی وه ها س���ه خته نه ی���اری ده ره وه لەن���اوه وەو چونک���ه زۆره، بەهی���چ ش���ێوه یه كیش ده وڵه تی ل���ێ به رهه م نای���ه ت. لەالیه ك���ی تره وه س���عودیەو تورکیا دۆس���ت نین کاتێک دێته سه ر ئیخوان. ئه م پرۆژه یه لەالیه ن عێراق، ئێران، روسیا، رۆژئاواوه دژایه تی ده وڵه تی پرۆژه ی لەڕاس���تیدا ده كرێت.

س���وننی ئه ڵته رناتیڤی دوه مه بۆ داعش. بەمانایه کی تر، ئه وه ی لەرێگای داعشه وه نه توانرا بهێنرێت���ه دی ئه وا هه وڵده رێت لەرێ���گای ده وڵه تی س���وننه وه بهێنرێته دی. پرۆژه ی���ه ک بەداعش نه کرا، ده بێت لەبیربکرێ���ت، چونکه هێزێکی تری وه ها دروس���ت نابێته وه لەدڕنده یی و تۆقاندن. لەڕاس���تیدا داعش بەزیانی ئه م پرۆژه یه

شکایه وه.که وات���ه پ���رۆژه ی ده وڵه تی س���وننی پرۆژه ی چاره س���ه ر نی���ه، به ڵکو بریتیه لەش���ێوازێک لەرێکخستنی ملمالنێی هێز لێره دا ناوچه كه دا. لەنێوان الیه نه کان���ی بەده ر له م پرۆژانه مه سه له ی چاره نوسی

سوننه ی شام و میزۆپۆتامیا لەئارادایه. س���وننه ل���ه م دو ناوچه یه هه میش���ه خۆی���ان ک���ه ئه وه داب���ون لەهه وڵ���ی بەپانتاییه كی قوڵتر ببه ستنه وه لەرێگای ناس���نامه ی پ���ان-ه وه وه ک به عس یان ئیخوان، که هه ردو دو جۆر لەناسنامه ی پان عه ره بی پان ئیس���المین، بۆئه وه ی

لەگرێی که مینه یی رزگاریان بکات. به اڵم پرۆژه ی نه یارانی سوننه، بریتیه ده وره دراوی بەکه مین���ه ی لەکردنی���ان دابڕاو لەپێناو لێس���ه ندنه وه ی قۆرغکاری ده سه اڵت لێیان. هه مو ئه مانه بریتین لەئه و پرۆژانه ی ک���ه زیاتر لەڕوانگه ی تایفیه وه بۆ ناوچه که ده ڕوانێ���ت. ئایا ده توانرێت س���ه رتاپا ناوچه كه لەناسنامه کانی تری داڕن بکرێ���ت. ناس���نامه ی تایفه بکرێته قوتابخانه یه كی ناس���نامه ی س���ه ره كی. بیرکردن���ه وه لەئه مری���کا وه ها ده ڕوانێت که ده توانرێت که ناوچه كه ببێته جێگای روبه ڕوبونه وه ی دو تایفه تائاس���تێک که هی���چ الیه ك نه توانێ���ت ملمالنێی ئه ویتر ب���کات، دو هێزی هاوته ریب دێته ئاراوه. ئه م پرۆژه یه بەقازانجی سه ره کی رۆژئاوا ده ش���کێته وەو بەزیانی گه وره ی خه ڵكی ناوچه كه. چونکه وه ک ئێستا لەپرۆسه ی ئاش���تی ڤییه ن���ادا ده یبینی���ن رۆژئ���اوا ده خوازێ���ت که په یوه ندی لەگه ڵ ئه م دو هێزه دا هه بێت، بۆ ئه وه ی س���ودمه ندبێت لەماده ی خام و هه روه ها ئه و سه رمایه یه ی ک���ه لەئه نجام���ی ئه م م���ادده خامانه وه دێنه ئاراوه. بەتایبه ت کاتێک س���وننەو ش���یعه ده که ونه ملمالنێ ئه وا لەکێبڕکێی رۆژئاوا، روده که نه ته کنه لۆجیادا چه ک و بۆیه هه م���و داهاته کانی���ان ده گه ڕێته وه بۆ رۆژئ���اواو کۆنترۆڵی نرخی نه وت یان قۆرخکاری کارتێاڵن���ه ی ئۆپیک کۆتایی

پێدێت. ده وڵه ت���ی س���وننه کۆتای���ی پرۆژه ی ده وڵه تی مه ده نیەو هاتنه ئارای سیسته می ده وڵه تی تیوکراسی. ده وڵه تی تیوکراسی بەمان���ای خس���تنه گه ڕی هه م���و ده زگاو تواناکان���ی ده وڵه ت لەپێناو س���ه پاندنی باوه ڕێکی ئاینی تایب���ه ت. لەهه مانکاتدا یانی جیاکاری لەنێوان خه ڵکیدا لەس���ه ر

بنه مای باوه ڕی تایفی. ئ���ه م ج���ۆره رێکخس���تنه نوێیه، که هه ندێک بەجۆرێک لەوێستڤیلیا ده یبینین هه نگاوێک نیه به ره وپێش���ه وه یان به ره و گه ڕانه وه ی���ه به ڵک���و چاره س���ه رکردن بۆ قین���ه کۆنه كانی ناوچه ک���ەو دانانی رێگری زیاتر لەبه رامبه ر بەمه ده نی بون و بەمرۆڤ بون���ی بونه وه ره کانی ناوچه كه. ئه م جۆره ده وڵه ت���ه ئامرازێکه بۆ زیاتر دابه شکردنی ناوچه كەو بەسه له فیکردنی موس���وڵمان و کافرو بنه م���ای لەس���ه ر

ده ستپێکردنی جه نگێکی ئه به دی.

کورد لەبۆته قه ی ئه م پرۆسه یه دا!ئایا کورد ده بێته به ش����ێک لەده وڵه تی س����وننی ی����ان ک����ورد خ����ۆی ده بێت����ه خ����اوه ن ده وڵه ت����ی خۆی. س����ه ره تا با لەپێکه وه گرێدانه که وه ده س����ت پێبکه ین. پێکه وه گرێدانی کوردو سوننه سوکایەتیە بۆ ک����ورد، چونک����ه کۆتای����ی کوردبونه وه ك ناس����نامەو بونی کورده بەئه ندامی ده وڵه تێکی داعشی. ئه گه ر کورد ئاماده بو ک����ه واز لەکوردب����ون بهێنێ����ت و ببێ����ت بەبونه وه رێک����ی تر، ئه وا بۆچی لەهه ناوی ئه وانیت����ردا ناتوێته وەو ئیت����ر ئه م هه مو کوش����تاره کۆتایی پێبهێنێ����ت. خه باتی لەکوردخس����تنی بەپه یامی دژ ک����وردی کورده، بەکردنیان بەعه ره ب یان سوننه. ئه گ����ه ر باج����ی ده وڵه ت ب����ون وازهێنانه لەکوردب����ون، ئ����ه وا ئ����ه وه ی دروس����ت ده بێ����ت ده وڵه ت����ی کوردی نی����ه، به ڵکو کردنی ک����ورده بەئامڕازی فه راهه مکردنی ده وڵه ت����ی ئه وانیتر. ئه مه هه مان پرۆژه ی دوباره كردن����ه وه ی عێراقه بەش����ێوه یه كی سه قه تتر. ئه گه ر سوننه بۆ ئه وه ی بتوانن هه بن پێویس����ته کوردی����ان لەگه ڵدابێت، هه تا دی����واره جیوپۆله تیکیه که ته واوبێت ی����ان رێچکه ی تورکیا ب����ۆ هاتنی بۆ ناو دونیای عه ره بی دروست بێت، ئه وا کورد ته نها ڕێڕه وێکه، بۆ تورک و پارسه نگێکی جیوگرافی و دیموگرافیه بۆ سوننه. ئه مه لەناش����رینترین بەکویله بونه دیس����انه وه ش����ێوه یدا. ک����ورد ده بێت به ش����ێک بن لەده وڵه تی سوننی، نه ک لەبه رئه وه ی که شایسته ن به ڵکو چونکه ده وڵه تی سوننی نایه ته ئ����ارا به بێ کورد. ئای����ا چونه وه باوه ش����ی به عس و ئه نفالچی و داعشیه کان ده س����تکه وته. ئایا کورد لەسه ر ده ستی فاشیزمی سوننه هه وڵی قڕکردن نه درا، ئایا پرۆژه ی سوننی بون هێنده زیاتر دوژمنی ک����ورد نابێ����ت، بەتایبه ت����ی ده رکه وته ی سوننی بون لەشێوازی به عس و لەشێوازی داعشدا قڕکه رو القه كه رو بکوژی کورده. له بیرکردن����ی ئه م مێژوه ئیهانه یه بەهه مو

ئه وانه ی له م رێگایه دا شه هیدکراون.که وات����ه ه����ه ر بەئامرازکردنێکی کورد بەمه به ستی دژایه تی شیعه یان بااڵدەستی س����وننه، کورد تیایدا دۆڕاوی س����ه ره کی

ده بێت.

ده وڵه تی کوردی بەجودا.به اڵم ده وڵه ت����ه. ک����ورد شایس����ته ی کورد س����ه لماندیان ب����ۆ دونیا که ناتوانن ده وڵه ت به ڕێوه به رن. لێره دا دێمه س����ه ر پارتی حکوم����ه ت. ده وڵ����ه ت و جه ده لی ده یه وێت بڵێت که په یوه ندی نیه لەنێوان ده وڵ����ه ت و حکومه تدا. ئه م تێگه یش����تنه تاس����ه ر ئێس����قان س����ه قه ته. ده وڵ����ه ت یانی حکومه ت. بۆ نمونه ئه گه ر ئێس����تا هه رێ����م ده وڵ����ه ت بوایه ئ����ه وا لەخانه ی ده وڵه ته فاشیله کانی دونیادا بو، چونکه پێداویستیه كانی وه اڵمده ره وه ی ناتوانێت خه ڵکه ک����ه ی بێت. حکوم����داری لەهه رێم نوخبه یه کی بااڵیی لەپێن����او حکومداریه زۆرین����ه س����ه رکوتکردنی سیاس����ی و لەرێگه ی ده م چه ورکردن، ترس����اندن یان

گه وجاندن. لەچه ن����د س����اڵی ڕاب����ردودا یه کێ����ک لەئارگومێنته به هێزه کان بۆ سه ربه خۆیی کورد ئه وه بوه که ده توانن باشتر لەخه ڵکانی تر کاروباری خۆی����ان به ڕێوه به رن. به اڵم ئ����ه م ئارگومێنته ته واوب����و. ئه وه ی ماوه ئه وه یه که ئێس����تا پێویستمان پێیانه بۆ جه نگی تیرۆر، ئه گینا هیچ جیاوازییان نیه لەگه ڵ سیس����ته مه کانی تری ناوچه که دا، به بااڵگرتنی حکوم����داری و لەبێتوانای����ی به رژه وه ندی نوخبه ی ده سه اڵتدار. لێره دا سیس����ته مێک هه یه که بریتیه لەهاوژیانی )س����یمبیوتیک( ئابوری و سیاس����ی. ئه م چه مکه زۆر ئاڵ����ۆزه بەهیواین لەداهاتودا بتوانین قس����ه ی لەس����ه ر بکه ین بەهه ردو

زمانی کوردی و ئینگلیزی. هه رێم بەئاراس����ته ی ده وڵه تدا ناڕوات، ده ڕوات بەئامرازبوندا بەئاراسته ی به ڵکو لەچه ندین ئاستدا که هه مویان لەئه نجامدا بەزیانی کورد ده ش����کێته وه. ئه م نوخبه سیاس����یه حکومڕانه ته نه����ا به رژه وه ندی خ����ۆی و مناڵه کانی ده بینێ����ت و ئاماده یه ک����ورد بەئه نفالێکی تردا ب����دات لەپێناو ئه و به رژه وه ندیه ته س����کانه دا. بۆیه هه ر شتێک که دێته ئاراوه ده بێت لەڕوانگه ی به رژه وه ن����دی ئ����ه م نوخبه ناسیاس����یه مش����ه خۆره وه ببینرێ����ت، ن����ه ك خه ڵک، چونک����ه خه ڵک ته نها لەئاس����تی خیتابدا بونیان هه یه. ئه وه ی پێویسته بوترێت که خه ڵک قوربانی نیه. نزیکه ی بیست ساڵه کورد باسی فۆکۆ ده کات که چی که سێک نیه بچوکترین تێگه یش����تنی لەسیسته می فه راهه مبونی ده سه اڵت الی فۆکۆ هه بێت. ئه مه ش لێره دا بواری نیه. به اڵم بەکورتی خه ڵک ئه کته ری سه ره کی نه هامه تیه کانی

خۆیانن.

ساڵێکی پڕ هەورازو نشێومان بەڕێکرد. بەم���ژدەی دەس���ەاڵتدارانی کوردس���تان بوایە ئەبو ساڵی س���ەربەخۆیی ئابوری بێت. س���اڵێک بێت کە چیدی کوردستان پێویس���تی بەدەوڵەتی ناوەن���دی نابێتو ئەتوانێت پایەکانی ئابورییەکی سەربەخۆ بونی���اد بنێ���ت. م���ژدەی دوای ئەمەش کوردس���تانو س���ەربەخۆیی بێگوم���ان نزیکبونەوە بو لەدەوڵەتی س���ەربەخۆی کوردس���تان. بەبێ ئەوەی هیچ کەسێک دروستکردنی بۆ نەخش���ەرێگەیەک هیچ

ئەم دەوڵەتە بخاتەڕو. سەربەخۆی بیرۆکەی لەس���ەر گومان ئەوکاتە گەورە بو کە کۆی ئەو سەربەخۆیە دەس���ەاڵتدارەکانی هێ���زە ئابوری���ەی کوردستان بەگش���تیو پارتی دیموکراتی کوردس���تان بەتایبەت���ی وەک مژدەیەک بەخەڵکی���ان ئ���ەدا، پابەن���دی نەوت���ی کوردستان کراو دەروازەی سەرەکی ئەم نەوت���ەش بەتورکیاوە بەس���ترا. هەرێمی کوردستان رۆژ بەرۆژ لەهەمو ئاستەکاندا بەتورکی���اوە گرێ���درا، جگە لەس���امانی نەوت، بازاڕی کوردستان بوەتە بازاڕێکی گەورەی کۆمپانیا جیاوازەکانی تورکیا کە لەبواری جیاوازدا کار ئەکەن. شادەماری ئابوری کوردس���تان پابەندە بەتورکیاوەو هەرکاتێکی���ش ئەم دەوڵەت���ە لەبەر هەر هۆیەک بوە، روی لەهەرێمی کوردس���تان وەرگەڕان���د، ئ���ەوا هی���چ ئەڵتەرناتیڤک لەئارادا نیە ک���ە بتوانێت فریای ئابوری وەرچەرخانێک���ی لەه���ەر کوردس���تان سیاسیدا بکەوێت. ساڵی٢٠١٥ ساڵی زۆرتر لەگەڵ هەرێمە کێشەکانی قوڵکردنەوەی بەغ���داو تۆخکردن���ەوەی پەیوەندیەکانی لەگەڵ تورکیا. ئەمە هەموی لەکاتێکدایە کە ئەم دۆخە نەک هیچ خێرێکی ئابوری بۆ کوردستان دەستەبەر نەکردوە، بەڵکو دەرئەنجامەکان���ی زیاتر قوڵبونەوەی ئەو هەم���و قەیرانە ئابوریانەی���ە کە بەرۆکی هەرێمی کوردس���تانی گرتوە. ئەوە هیچ کە حکومەت توانای تەنانەت موچەدانی کارمەندان���ی خۆی نی���ەو زوربەی پرۆژە ئابوریەکان وەس���تاون، بەڵکو حکومەت کەوتۆت���ە ژێر ب���اری قەرزێک���ی گەورە کە هیچ ئاس���ۆیەک دی���ار نیە بۆ ئەوەی

بتوانێت بەئاسانی لێی رزگار ببێت.ئەوەی سەیرە حکومەتی هەرێم ئامادە نیە ٥٥٠ هەزار بەرمی���ل ڕەوانەی عێراق بکات بۆ ئەوەی لەبەرامبەریدا حکومەتی ناوەند بەشە بودجەی هەرێمی کوردستان رەوان���ە ب���کات، لەکاتێک���دا ناتوانێ���ت بەفرۆش���تنی نزیکەی دو ئەوەندەی ئەو بڕە نەوت���ە بەدنی���ای دەرەوە چارەکی ئەو بەشە بودجەیەش دەستەبەر بکات. کەسیش لەنهێنی ئەم هەنگاوە بلیماتانەیە تێناگات. بۆچی هەرێم هەمو نەوتی خۆی بفرۆشیت ناتوانێت ئەو بڕە پارەیە پەیدا بکات کە عێراق ئامادەیە بەوەرگرتنی٥٥٠ هەزار بەرمیل دابینی بکات؟ ئایا بەعەقڵدا ئەچێت هەمو نەوتی کوردستان کە نزیک دو ئەوەن���دەی ئەو برەی���ە کە عێراق بۆ دابینکردنی بودجەی هەرێم داوای ئەکات، نەتوانێت النیکەم هێندەی ئەو بودجەیە دابین بکات کە حکومەت���ی ناوەندی بۆ هەرێمی ڕەوان���ە ئەکرد؟ ئەگەر ناتوانێت دابین���ی ب���کات. ئەبێ���ت چ حیکمەتێک لەوەدا هەبێت رێکەوتن لەگەڵ حکومەتی ناوەن���دی بەجێبهێڵێتو رو بکەیتە بۆریە نەوتەکان���ی بەرەو تورکی���ا ئەڕۆن؟ گەر ئەش���توانێت دابین���ی بکات ئ���ەی کوا س���امانەکەیو بۆچی حکوم���ەت ئەوەندە ق���ەرزارەو موچەی کارەمەندانیش���ی بۆ

دابین ناکرێت؟ گرنگت���رو پرس���یارانە ل���ەم ب���ەاڵم جەوهەریتر ئەوەیە بەڕاست ئێمە ئەتوانین بهێنین؟ بەدەست ئابوری س���ەربەخۆی ئایا س���ەربەخۆیی ئابوری ئەوەیە هەمو رێگەکانی ئابوریمان بەدەس���ت دەوڵەتی تورکیاوە بێتو پابەند بێت بەوەوە تاکەی لێم���ان رازینو )خۆش���یان ئەوێن(؟ ئایا س���ەربەخۆیی ئەوەیە خۆت لەحکومەتی ناون���دی عێراقو بڕیارەکانی بەغدا بە دور بگرێتو بچێتە بەردەم حکومەتی تورکیاو بڕیارەکانی ئەنقەرە؟ بەچ پێودانگێکیش هەڵس���وکەوتی تورکیا لەگ���ەڵ هەرێمدا لەهەڵسوکەوتی حکومەتی ئەبێت باشتر

ناوندی بەغدا لەگەڵ هەرێمدا؟ بەڵینی بەجێئەهێڵین���و س���اڵی٢٠١٥ ئ���ەوەی کوردس���تان رو لەئابوریەک���ی س���ەربەخۆ ئەکات، ئەگۆڕیت بۆ ئەوەی رو لەقەیرانێک���ی قوڵ���ی ئاب���وری بکات

ک���ە تەنانەت ناتوانێ���ت خزەمەتگوزاریە س���ەرەتاییەکانی وەک کارەباش بەباشی دابی���ن بکاتو هەمو ش���تەکان ئەڵێن رو

لەخراپتریش ئەکات.ئەگەرچ���ی سیاس���یەوە ل���ەڕوی لەروبەڕوبون���ەوەی داعش���دا بەهاوکاری دەوڵەت���ە هەم���و ئ���ەو ئەمەری���کاو زۆر بەش���ێکی توان���راوە ئەوروپی���ەوە لەناوچ���ە کوردس���تانیەکان لەدەس���تی داع���ش رزگاربکرێ���ت، ب���ەاڵم لەب���ری هەرێمی روبەڕوبونەوەی���ە ئ���ەم ئەوەی کوردس���تان یەکگرتوتر بکات���و ناکۆکی نێ���وان هێ���زەکان بخات���ە پل���ە دوەوە، بەپێچەوانەوە روبەڕوبونەوەکە قۆزرایەوە بۆ ئ���ەوەی حزبێکی بااڵدەس���ت پ��ێگە حیزبیەکان���ی خۆی پت���ەو بکاتو کودەتا بەسەر ش���ەرعیەتی پەرلەمانو حوکمەتدا بکات���و نەیارە سیاس���یەکەی بەزۆرداری لەحکومەت دەربکاتو سەرۆکی پەرلەمانە شەرعیەکەش���ی بەناش���ەرعی لەقەڵ���ەم ب���دات. روبەڕوبونەوەو س���ەرکەوتنەکان بەسەر داعشدا، نەک کوردستانی یەکڕیز نەک���رد، بەڵک���و پێگەکان���ی حیزبێکی دەس���ەاڵتداری پتەوکرد ب���ۆ ئەوەی بێ هیچ ترسو دڵەڕاوکێیەک رایگەیەنێت کە ئ���ەوەی مەکتەبی سیاس���یەکەی بڕیاری ئەدات لەجێی حوکمی پەرلەمانو دادگاو حوکمەت���ە. س���اڵی ٢٠١٥ بەجێئەهێڵین بەپەیامی حیزبێکی سیاسیەوە کە ئامادە دەس���تەبەرداری رێگەیەک بەهی���چ نیە دەسەاڵت ببێتو ئامادەیە لەپێناوی حوکی تاکڕەوانەی خۆیدا، پەنا بۆ هەمو شتیکی

خراپ ببات. ئ���ەو ف���ەزا سیاس���یە نێودەوڵەتیەی داعش���ەوە روبەڕوبون���ەوەی بەه���ۆی بۆ نەقۆزراوەت���ەوە ن���ەک دروس���تبوە ئ���ەوەی پێگەی هەرێم لەناو سیاس���ەتی ناوچەک���ەدا بەهێزو س���ەقامگیر بکات، بەڵکو قۆزراوەتەوە ب���ۆ ئەوەی هێزێکی سیاس���ی نائومێدانە هەوڵبدات کۆنتڕۆڵی خۆی بەس���ەر چارەنوس���ی کوردستاندا پتەو بکات و بەمەش هەرێمی کوردستان دوچاری ناکۆکیو برینێکی قوڵ بکات کە ه���ەر دەرئەنجامێکی هەبێ���ت، بێگومان نابێت، کوردس���تان هەرێمی بەهێزبونی بەڵک���و الوازکردنو پارچ���ە پارچەکردنی س���اڵی٢٠١٥ کۆتاییەکان���ی ئەبێ���ت. ناکۆکیو تۆخبونەوەی دروس���تکردنەوەو ناتەبایی���ە ک���ە دەرئەنجام���ی خەون���ی کوردستانە سەرەتاسەری کۆنتڕۆڵکردنی

لەالیەن هێزێکی سیاسیەوە. بەئابوریەک���ی وێرانو حوکمڕانیەکی بێ یاساو حزبێکی پاوانخوازەوە کە هەرێمی کوردس���تانی بەش���ێوەیەکی راستەقینە دو لەت کردوە، پێ ئەخەینە ناو س���اڵی

٢٠١٦وە.

)٥١٠( سێشه ممه ٢٠١٦/١/٥ birura.awene@gmail.com13بیروڕا

٢٠١٥ ساڵی تۆخبونەوەی ناکۆکیرێبین هه ردی

سه ردار عه زیز

وه همه کانی ده وڵه تی سوننی و ده وڵه تی کوردی

ئەو فەزا سیاسیە نێودەوڵەتیەی بەهۆی

روبەڕوبونەوەی داعشەوە دروستبوە نەک نەقۆزراوەتەوە بۆ ئەوەی پێگەی

هەرێم لەناو سیاسەتی ناوچەکەدا بەهێزو سەقامگیر بکات،

بەڵکو قۆزراوەتەوە بۆ ئەوەی هێزێکی سیاسی نائومێدانە

هەوڵبدات کۆنتڕۆڵی خۆی بەسەر

چارەنوسی کوردستاندا پتەو بکات

ده وڵه تی سوننه کۆتایی پرۆژه ی

ده وڵه تی مه ده نیەو هاتنه ئارای

سیسته می ده وڵه تی تیوکراسی. ده وڵه تی تیوکراسی بەمانای خستنه گه ڕی هه مو ده زگاو تواناکانی ده وڵه ت لەپێناو

سه پاندنی باوه ڕێکی ئاینی تایبه ت

لەسەده ی بیستەمدا فایەق بێکەس دەیوت

"سەدەی بیستەمە کوردە غیرەتێ لەخ����ەو ڕاپەڕە، هەوڵ����ێ، هیمەتێ ن����اوێ، ک����ەی؟ هەت����ا س����وکی

حورمەتێهۆش و بیرت بێ، پیاوی ژیرت بێ

لەجێی سەربەس����تی، بۆچ زنجیرت بێ؟

الوازی ئ����اگاداری بێکەس دیارە پارچ����ە نەتەوایەت����ی و هەس����تی بەرەی����ی بێس����ەرە و پارچەی����ی و ڕابردودا، له سەدەکانی بوە کوردان س����ەدەی بیستەم س����ەدەی هاتنی ڕۆژنام����ە و گۆڤ����ار و رادی����ۆ بوە بۆ کوردستان و سەدەی لەخەوهەستان و بەئاگاهاتنەوە بوە، جەنگی جیهانی و عوسمانییه کان لەناوچونی ڕوخان و زەنگێکی هێن����دە بەهێز بوە، ئیدی بێک����ەس دەڵێت نوس����تن وەک����و "سوکی و بێ ناوی و بێحورمەتی بوە. له هونەر و دەستی بیکەس هەربۆیە تەکنیکی ش����یعر ب����ەرداوە و هەمو هی����زی خۆی ب����ۆ به ئاگاهێنانەوەی لەس����ەدەی هێناوە. ب����ەکار کورد بیستەمدا میلەتێک نوستبێت ئیدی قافیی����ە و وێن����ەی ش����یعری و یاری ک����ردن به زم����ان و... چ مانایەکیان

دەمێنێت؟.

ئێستا س����ەدەی بیس����ت و یەکە، س����ەدەی ئینتەرنێت و س����ەتەالیت و خێرایی و به جیهانی بونە، س����ەدەی

ڕاپەڕین و سەربەخۆیی و ڕزگارییە. لەس����ەدەی نوس����تن ئەگ����ەر ئەی بوبێت، بێغیرەتی بیس����تەمدا لەسەدەی بیست و یەکدا دەبێت چی بێت؟ هەتا ئێس����تاش باشور هەر نوس����توە، هەر مەحکومی عەجەم و

سوخرەکێش����ی ئالی عوسمانە. هەر وەکو هەمیش����ە دەس����تی ڕاستمان دەبڕن و دەس����تی چەپمان دەنێینە س����ەر کاڵوەکەمان تاکو با نەیبات. ئیمپراتۆریەتی ڕوخان����ی ل����ه دوای ساسانییەوە بۆ یەک جاریش کورد سەرتاسەری شۆڕش����ی نەیتوانیوە بکات. هەمیشە له گۆشەیەکی بچوکی ڕاپەڕینی سەرهەڵدان و کوردستاندا دیکە بەشەکانی کراوە، جەماوەری ئەگەر دژی شۆڕش نەوەستابێتن ئەوا زیاتر ئاسایی لەسەیرکەرێکی جگە شتێکی دیکە نەبوه . هەر ئەمەیشە هۆکاری به بندەستی مانەوەی کورد، ئەگین����ا چۆن چل ملیۆن مرۆڤ ڕام دەکرێت، چ هێزێک دەتوانێت نەک چ����ل ملی����ۆن م����رۆڤ، بەڵکو چل به کۆیلە؟!. بکات مریش����ک ملیۆن سیاس����ییەکان پارت����ە بێگوم����ان له بێدەنگ بینوە گەورەیان ڕۆڵێکی ک����ردن و چاوپۆش����یکردنی گەل����ی کورد له ڕش����تنی خوێنی براکانیان. له مێژوی ڕەشە تۆمارێکی ئەمەیش پارتی سیاسی کوردیداو هەر رۆژێک دادگاییان ڕابێ����ت، لەخ����ەو کورد دەکات و ناوی زۆرێ����ک لەو پارتانە دەخات����ەوە ش����وێنی خ����ۆی ک����ە نازانم زبڵدانی مێژوە. به دوریش����ی گۆڕی زۆرێک له س����ەرکردە و رابەری ک����ورد هەڵبدرێت����ەوە ناوەکانی����ان له سەرکردە و ڕابەروە بکرێتە خائین و خۆفرۆش و نیشتیمان فرۆش. بەاڵم هێشتا زۆر زوە بۆ ئەو ڕۆژە و ئەمە باس����ێکی دیکەیەو من ئێستا باسی

ئەو خەوە قوڵەی گەل دەکەم.ئەردۆگان بەبێ سڵەمینەوە له هیچ ش����تێک و بەبێ گوێدانە کاردانەوەی گەل����ی کورد دەڵێ����ت "ڕێگا نادەین کورد له ڕۆژئ����اوا به مافەکانی خۆی بگات. باکوری نوقمی خوێن و باروت ک����ردوە. دەس����تی بەس����ەر نیوەی باش����وردا گرتوە. ئەگەر ئەردۆگان س����ودمەندی یەکەمی نەوتی باشور نەبێت ئەوا بەدڵنیاییەوە سودمەندی دوهەمە. به پارەی باش����ور ش����ەڕی باکورو باشور و رۆژئاوای کوردستان دەکات. زۆرترین کۆمپانیای تورکی ش����تومەکی زۆرترین له باش����ورن، تورکیا له باشور س����اغ دەکرێتەوە. باش����وریش نوس����توە و ڕاناپەڕێت، ڕێپێوان ناکات، ڕێگا له هاتنی سوپای تورکی����ا بۆ باش����وری کوردس����تان بایکۆتی ماس����ت و پەنیر و ناگرێت، جبس و گوڵەبەڕۆژەی بەس����ەرچوی تورکی ناکات و له خەوێکی قوڵدایە و خەونی����ش به ئ����ازادی و ڕزگارییەوە

دەبینێت!. میدیا ئازاد و نیشتیمانپەروەرەکانی باش����وریش کەمترین قس����ە لەسەر کوردستان باکوری قەسابخانەکانی دەک����ەن، هێندەی میدیا بیانییەکان بایەخیان به هەواڵی ماڵوێرانییەکانی باکوری بریندار نەداوە. میدیاکانی باش����ور س����ەرقاڵی س����متی کی����م هەیفا س����تیانەکەی کارداش����یان و وەهبین و بێئاگا لەوەی، وا ئەردۆگان ڕەگ و ڕیش����ە و ش����ادەماری ژیانیان

دەبڕێتەوە.

زانس���ت و س���ه رهه ڵدانی له ڕۆژی ته كنه لۆژی���اوه كه ب���ه رده وام خۆی بوه ، له بره ودان���دا نوێكردۆت���ه وه و نوێی خس���تۆته هه میش���ه ش���تی لێنه گ���ه ڕاوه خ���ۆی و ده ره وه ی له شوێنكدا بوه ستێت و په كی بكه وێت، كه ئه مه ش به رهه م���ی بیری مرۆڤ خۆی بوه نه ك له ش���وێنێكی تره وه به س���ه ریدا سه پێندرابێت، هاتبێت و ئه م ئامێره نوێیان���ه كه په یوه ندی هه ی���ه ته كنه لۆژی���اوه به زانس���ت و زۆركات بۆته هۆكارێك بۆ تێڕامانی مرۆڤه كانی ترو ب���ڕوا به وه هێنراوه كه عه ق���ڵ له توانایدایه زۆر ش���تی ب���ۆ خزمه ت���ی مرۆڤایه تی گرن���گ بهێنێته دی و م���رۆڤ به و ئومێده وه ژیاوه تا بتوانێت س���ود له م زانسته وه ربگرێ���ت و بیكات���ه رێگاچاره یه ك ب���ۆ رزگاربونی خۆی ل���ه زۆر هۆكار ك���ه بونه ته چه وس���اندنه وه ی له ناو ده سه اڵته جۆربه جۆره كاندا، ده كرێت بڵێین ئه م ئامێرانه هۆكارێكی گرنگ بون بۆ گه یاندن���ی ده نگی ئازاردراو چه وساوه كان له ژێر ده سه اڵتی رژێمه فاشی و دیكتاتۆره كاندا، هیچ گومانیش نی���ه كه له گه ڵ گه ش���ه ی زانس���تدا تاكو ئێس���تا له زۆر شوێن مرۆڤه كان ده چه وس���ێندرێنه وه و بێبه زه ییان���ه

توشی سزاو ئازاردان ده بن. بۆ ئه مه ده بێت له خۆمان بپرسین پرس���ی ئێم���ه ی ك���ورد له كوێدایه پێویس���تیمان ئێمه له م هه رێمه دا؟ ئاس���مانیه كانه كه ناڵه به گۆڕین���ی به سیس���ته می HD ی ی���ان گۆڕینی HD عه قڵ ؟ كه كه ناڵێك ده كه ین بهیان به و سیسته مه كاری پێده كرێت به واتای گۆڕینی ژیانی هه مو كۆمه ڵگا نیه و ناتوانین مرۆڤه كانی ئه م هه رێمه ب���ه وه ش���ادبكه ین كه سیس���ته مه كۆنه ك���ه ده گۆڕین به سیس���ته مێكی په یوه ندییه كان، گه یاندن و بۆ نوێتر چونكه لێره راس���ته سیس���ته مه كه گ���ۆڕدراوه به نوێ ب���ه اڵم عه قڵه كان هه ر به كۆنی و داخراوه یی ماونه ته وه و له ژێر گۆڕینی ن���اوی كه ناڵه كاندا به HD ئه و عه قڵیه ته كوشنده یه ماوه كه مه رامی چه وس���اندنه وه ی زیاتری به كۆمه ڵگا، خزمه تكردن نه ك هه یه له په راوێ���زی ئه م���ه دا خاوه نی ئه م كه نااڵن���ه ده زانن له ن���او كۆمه ڵگادا چه ند س���ته م و غ���ه دری كوش���نده له خه ڵ���ك ده كرێت له الی���ه ن مرۆڤه

عه قڵ مرۆدۆكانی نزیك له خۆیانه وه ، جێگه ی بڕوانیه و ناكرێت مرۆڤه كانمان له ژیانێك���ی تاریك���دا بژی���ن و هه مو له نادادپه روه ری، پڕبێ���ت ته مه نیان HD كه چی وێنه كان به سیس���ته میببینن و وابزانین ئه مه گۆڕینی عه قڵی ئێمه كوردیش���ه ، ده س���ه اڵتدارانی پێش ئه م سیس���ته مانه پێویستیمان لێره ، مرۆڤ���ه به دروس���تكردنه وه ی ده بێ���ت له پێش���دا خزمه ت���ی ته نه نه رمه كان ك���ه )مرۆڤه كانن( بكرێت نه ك بای���ه خ بدرێت به ته نه ره قه كان بیس���ت باڵه خان���ه كه )كه ن���اڵ و

نهۆمیه كانی( به ر پرسه كانن.مرۆڤی كوردی ئێمه به درێژای زیاتر له حه فتا س���اڵه له الیه ن رژێمه كانی عێراق و دواتریش له الیه ن ده سه اڵتی شۆڕش���گێڕه كانی ك���ورد خۆی���ه وه كه له س���اڵی 1991ه وه ده سه اڵتیان ده چه وسێندرێنه وه ، ده ست گرتۆته گه ڕان���ه وه ی ئ���ه م مرۆڤه بۆ س���ه ر رێگا راس���ته كه ی خ���ۆی كه خۆی خزمه تكردن���دا له دادپ���ه روه ری و ده بینێته وه له ئێس���تادا پێویس���تی به گۆڕین���ی ئ���ه و عه قاڵنه ی���ه ك���ه س���ته مكاری به هه رم دێنن، گۆڕینی كه ناڵ���ه كان هۆكارنین بۆ هێنانه دی دادپ���ه روه ری له ناو ئه م ده س���ه اڵته چی ئێمه وێرانه دا، شكس���تخواردو له ته له فیزیۆنیHD بكه ین كه له الیه ن ده سه اڵته خۆجێیه كه ی كورد خۆیه وه رۆژانه مرۆڤی كورد كراوته وه ئامانج و ره نج���ی به ت���ااڵن ده برێ���ت و تادێ ده برێت، تاریكی ب���ه ره و رۆژه كانی كه ناڵ���ه كان هه موم���ان ده كرێ���ت به ڕه ش و سپی ببینین به اڵم په یڕه وی سیس���ته می دادپ���ه روه ری و گۆڕینی عه قڵ بكرێت ب���ۆ خزمه تكردنی ئه م خه ڵكه به شخوراوه ، مرۆڤی الی ئێمه ئ���ه وه ی ال گرنگ نیه زانس���ت چی به رهه م دێنێت له ئێستادا نزیك له مه ده یه وێت عه قڵی ده س���ه اڵتداره كانی عه قڵ���ی وه ك���و خ���ۆی ك���ورد ده سه اڵتداره كانی دونیای پێشكه وتو بگۆڕدرێت و ئه و عه قڵه بخرێته خزمه ت ژیان���ی نه وه كانیه وه ، نه ك زانس���ت له الی���ه ك گه ش���ه بكات و كه ناڵه كان جوانتر وێنه كان پیشان بده ن به اڵم سته مكاری له ناویاندا كه م نه بێته وه و تابێ���ت زیات���ر ژیانی���ان تێكبدات، چونكه له زۆر ش���وێن ئیتر زانست و سته مكاری پێكه وه هه ڵناكه ن، هیچ گرن���گ نیه بۆ ئێمه ه���ه واڵ و فیلم و گۆرانی و به رنامه جۆربه جۆره كانی تر له شاش���ه ی TVكانه وه به سیسته می

HDی ی���ان هه ر سیس���ته مێكی تر ببینی���ن، ئه مان���ه نابن���ه ناونان بۆ كۆتاییهێن���ان به س���ته م و گه نده ڵی، ئه وه ی مرۆڤی ئێمه دروستده كاته وه خزمه تكردنه به ته ن���ه نه رمه كان كه خۆی ل���ه رۆح و گیانی مرۆڤی ئێمه دا ده بینێت���ه وه ن���ه ك خزمه تكردن به ته نه ره قه كان كه خۆی له س���ه حنی كه ناڵ���ه ئاس���مانیه كان و باڵه خانه ی به رزو دروس���تكردنی بازاڕی گه وره و هۆڵی مۆدێرن���دا ده بینێته وه كه هی بازرگانه كانن، مش���ه خۆرو سیاسیه ئه وانه ی ئه م سیسته مه به كارده هێنن ده بێت پرسی عه قڵیش له الی خۆیان چاره س���ه ر بك���ه ن، چونك���ه چه ند زانس���ت و ته كنه لۆژیا بروه ی هه بێت زۆر له وه زیاتریش عه قڵ پێویستی به به خۆداچونه وه و گۆڕین هه یه ، گۆڕین به و مانایه ی ك���ه ده كرێت له خۆتان

بپرسن ده ش���ێت هیچ كه ناڵێك لێره بونی نه بێ���ت و خه ڵك ده ژین، به اڵم ده یان كه ناڵ���ی HD تان هه بێت كه نان و دادپه وه ری نه بو خه ڵك ناتوانن بژی���ن و هه مو ئه و كه نااڵن���ه ناكه ته له ته نانێك���ی ره ق له الیان، مرۆڤی عاقڵ سه ره تا گفتوگۆ له سه ر شتێك ده كات كه خزمه ت به كۆمه اڵنی خه ڵك بكات و بتوانێت س���ه رچاوه كانی ژێر دادپه روه ریدا له پێناو خۆی ده ستی بخات���ه خزم���ه ت خه ڵك���ه وه ، ئه مه ه���ۆكاره ب���ۆ گۆڕین���ی عه قڵ نه ك گۆڕینی شته مردوه كانی تر، ناكرێت ژیانی هه زاران منداڵ و ژن و پیاو لێره ژیانیان تێكبدرێت، س���ه رچاوه كانی ل���ێ ح���ه رام بكرێت كه چ���ی هه وڵ بۆ ش���تێك بدرێت كه هیچ له ژیانی بیركردنه وه ناگۆڕێ���ت، ئه و خه ڵكه له ژیان���ی خه ڵك و گه ڕان���ه وه ی ئه و خه ڵكه بۆ ناو سیسته مێكی عه قاڵنی ده س���ه اڵتدار و دورخستنه وه ی مرۆڤه مش���ه خۆره كان له سه ر رێگای ژیانی خه ڵك كه بۆ زیاتر له بیس���ت و چوار ساڵه ئازاری ویژدان و رۆحی خه ڵك ده ده ن، ده كرێ���ت ئه مه به گۆڕینی عه قڵ و خزمه تك���ردن بێته ژماردن، ل���ه ده ره وه ی ئه م���ه خه ڵ���ك هه مو كه ناڵه HDیه كان نا گۆڕێته وه به ئه و برینانه ی كه سااڵنێكه له سه ر ده ستی مش���ه خۆره شۆڕش���گێڕه كانی ن���او گیانیان.. سه ر كه وتۆته كۆمه ڵگادا ئ���ه وه ش ل���ه الی خه ڵ���ك جێگه ی بڕوا نی���ه تۆ بته وێ���ت كه ناڵه كانت بگۆڕی���ت ب���ه HD و هێش���تا خه ڵك وه كو كۆیله ته ماشا بكه یت و له سه ر خۆت گیرفانی ئازاراویه كه یان ژیانه پڕبكه ی���ت.. جێگه ی گوم���ان نیه و دورنیه لێره ناعه قاڵنی به رپرسه كان و سیسته می HDی پێكه وه ئه وه نده ی تر خه ڵك توشی ئازارو چه وساندنه وه نه كه ن، ئه وه ی ئێس���تا هه یه خه ڵك كارو ن���ان و خزمه ت���ی ده وێت نه ك كه ناڵی HD و گۆڕینی سیسته مه كان له الیه ن چه وس���ێنه رانیانه وه ، خه ڵك ئازادیی���ان ده وێ���ت ن���ه ك تاریك و نائومێ���دی، خه ڵك چ���ی له وێنه ی HD ب���كات له كاتێك���دا ماڵه كانیان پڕبێت له نه بون���ی... ئه مه جیاوازیه له گه ڵ دونیای ئێمه ی���ه گه وره كانی ده ره وه ی پێشكه وتودا... ئه وه ی بۆ خه ڵك له ئێس���تادا گرنكه ئه مه یه با خاوه نی ئ���ه و كه ناڵه HD كوردیانه عه قڵیان بگۆڕن و ئیتر له رێگه ی ئه م كه نااڵنه وه گه م���ه به ژیان و رۆحیان

نه كه ن.

بیروڕا)510( سێشه ممه 2016/1/5 birura.awene@gmail.com 12

نه جات نوری

عەدنان رەوف

سمتی کارداشیان و ستیانەکەی هەیفا وەهبی

HDو عه قڵ

باسکاڵ و مەحوی)1(

بلیس باسکاڵ یەکێکە لەنوسەرە ڕۆحانییە گەورەکانی ناو ئەدەبیاتی فەرەنسیی سەدەی هەڤدەهەم. ئەم پیاوە تێکەڵێکە لەخوداناس و شاعیر، لەمەسیحییەکی ڕۆحانیی و قەڵەمێکی ئەدەبیی ناس���ک. بەبۆچون���ی من ئەم پیاوە فەرەنس���ییە لەزۆر ڕوەوە لەمەحوی خۆمان

دەچێت. بەاڵم ئایا باسکاڵ کێیە؟ باس���کاڵ لەخێزانێک���ی دین���داردا لەدایک دەبێ���ت و پەروەردەیەک���ی دینییش دەدرێت، بەاڵم ئەو لەس���ەرەتادا ژیانێکی دونیایی و پڕ کەیف و س���ەفا دەباتەسەر. لەباتی گرنگیدان بەدین گرنگییەکی گەورە بەزانس���ت ئەدات و لەژیانیش���یدا دو ج���ار دیکارت���ی بینی���وە. لەڕوی زانس���تییەوە کۆمەڵێک کتێب لەسەر هاوس���ەنگی هەواو قورسی ش���لەمەنییەکان و ئەن���دازەو ماتماتی���ک دەنوس���ێت. بەاڵم دو ڕوداو کاریگەرییەکی گەورە لەس���ەر باسکاڵ بەجێدەهێڵ���ن و وایلێدەکەن بگۆڕێت و گرنگی بەدی���ن و بەخودا ب���دات. یەکەمی���ان مردنی باوکییەت���ی و دوهەمی���ان بون���ی خوش���کە گەورەکەیەتی بەڕاهیبە لەدەیرێکدا. کە باوکی باسکاڵ دەمرێت خوشکەکەی بڕیار ئەدات ببێت بەڕاهیبەو ژیانێکی مەس���یحیانەی پڕ زوهدو س���وفییانە بەسەرببات. باس���کاڵ پەیوەندی لەگەڵ خوش���کەکەیدا زۆر خۆش���دەبێت و بە بەردەوام���ی س���ەردانی ئ���ەو لەدەیرەکەیدا دەکات. ئەم خوشک و برا دڵشکاوە لەو دێرەدا بەسەعات لەگەڵ یەکتریدا قسە دەکەن و باس لەدونی���او م���رۆڤ و خ���وداو نەهامەتییەکان دەکەن. باس���کاڵ خۆیش���ی لەدوای مردنی باوکییەوە ت���ەواو خەمبار دەبێت. لەگەڕانیدا بەدوای چارەس���ەرێکدا ب���ۆ خەمبارییەکەی باسکاڵ پەنا بۆ ئیمان و باوەڕیی دینیی دەبات و لەگەڕانەوە بۆ مەس���یحیەتدا ئەو چارەسەرە ئەدۆزێتەوە. ئیتر واز لەکارە زانس���تییەکانی دەهێنێ و خۆی بۆ لێکدانەوەی مەس���یحیەت و بێدین���ی تەرخاندەکات. ئەم بەگژاچونەوەی ئاڵوگۆڕە فیکری و ڕۆحییە باس���کاڵ توش���ی سەرئێش���ەیەکی بەهێزو ب���ەردەوام دەکات و تەندروستیش���ی بەتەواوی تێکدەچێت، بەاڵم ئەو هەموی���ان بەدڵفراوانییەوە قبوڵ دەکات و وەک ڕێگای���ەک ب���ۆ نزیکبون���ەوە لەخ���ودا تەماش���ایان دەکات. لەماوەیەک���ی کورت���دا ژمارەیەکی زۆر نوسین لەسەر دین بەگشتیی و مەس���یحیەت بەتایبەتیی باڵودەکاتەوەو وەک خوداناسێکی گەورە ناوبانگ پەیدادەکات. لەم قۆناغە تازەیەی ژیانیدا گاڵتەی بەزانس���ت و کارەکانی خۆی دێت و تا ئەو ش���وێنە زانست قبوڵدەکات کە ب���اوەڕە دینییەکەی بەهێزتر بکات. باسکاڵ لەکۆتاییەکانی ژیانیدا دەبێتە بونەوەرێک���ی هێجگار حەس���اس و ماوەیەکی ک���ورت بەر لەمردنی ماڵەک���ەی خۆی لەگەڵ خێزانێکی هەژاردا، پیاوێک و ژن و مناڵەکانی،

بەشدەکات.پرس���یاری ه���ەرە س���ەرەکیی و بنەڕەتیی لەفیکری باسکاڵدا ئەوەیە ئایا ئینسان چۆن ژی���ان و ئەخالقی خۆی ڕێکبخات؟ چ فۆرمێک بەژیانی خۆی ب���دات و چ ژیانێکی ئەخالقیی هەڵبژێرێ���ت؟ باس���کاڵ زۆر ڕق���ی لەدین���ی رەسمیی و ئەرتۆدۆکسییە، ڕاشی وایە ڕێزگرتن لەدینی رەسمیی لەبەرئەوەی دینی ڕەسمییە، ئەوپەڕی بەدڕەوش���تییە. الی باسکاڵ خودا ش���تێک نیی���ە لەڕێ���گای عەقڵەوە هەس���ت بەبون���ی بکرێت، مرۆڤ لەڕێ���گای عەقڵەوە بەخ���ودا ن���اگات. باس���کاڵ گاڵتەیەکی زۆر بەو ئیماندارانە دەکات کە دەڵێن تەماش���ای سروش���ت بکەن، تەماشای مانگ و ئەستێرەو ئاس���مان بکەن، ئەوکات بۆتان دەردەکەوێت خودا چەند گەورەیەو چ توانایەکی بێکۆتایی هەیە. باس���کاڵ لەوەاڵمی ئەمجۆرە کەسانەدا ئەنوسێت "تەماشای هەمو شوێنەکان دەکەم چاوەکانم جگە لەتاریکییەکی گەورە هیچیدی نابینێت. هەمو ئەو ش���تانەی لەسروشتا هەن دڵەڕاوکێن." س���ەرچاوەی گوم���ان و مایەی باسکاڵ پێیوایە ئەوەی بەدوای خودادا بگەڕێت نابێت باس لەسروشت بکات، چونکە تێڕامان لەسروشت جگە لەتەماشاکردنی تاریکاییەکی ئەس���تور ش���تێکی دیکە نییە. الی باسکاڵ مرۆڤ بۆئ���ەوەی لەخوداو لەئیم���ان بگات، نابێت بەزمانی سروش���ت و عەقڵ و سەلماندن بدوێت. خودا ش���تێک نیی���ە لەڕێی عەقڵەوە مرۆڤ پێیب���گات، بەڵکو ش���تێکە لەڕێگای دڵەوە دەیناس���ێت. دڵ هەست بەبونی خودا ئەکات، هەس���تکردنێک ناکرێت ئەرگومێنتی عەقڵی بۆبهێنینەوە. بەبۆچونی باسکاڵ لەناو بێ دینیی و بێ خوداییدا سادەگۆیی و جۆرێک لەگێلیەت���ی هەیە، چونکە بێدینی پابەس���تە

بەلێکدانەوەی عەقڵییەوە.الی باس���کاڵ ب���ون ی���ان نەبون���ی باوەڕ مەس���ەلەیەکی س���ادە نیی���ە، چونکە ئەگەر

ئینس���ان باوەڕی هەبێت، ب���اوەڕی بەوەبێت کە نەفس���ی ئینس���انی نەفس���ێکی نەمرە، دەمرێ���ت و زین���دو دەبێتەوە، ی���ان باوەڕی بەهەندێ���ک پێگەو بنەمای دینایانەی ئەخالق هەبێ���ت، ژیان���ی بەش���ێوەیەک ڕێکدەخات تەواو جیاواز لەکەس���ێک کە ئ���ەو ئیمانەی نەبێت. باس���کاڵ خۆیش���ی ئ���ەو گومانەی هەبوە کە ژیانی بەوجۆرە ڕێکخس���تبێت کە لەگەڵ ب���اوەڕی دینیی و دینداریدا گونجابێت. بەبۆچونی باسکاڵ ئینسان ناتوانێت لەنێوان بون و نەبون���ی ئیماندا بێالی���ەن بمێنێتەوە، پێویس���تە یەکێکیان هەڵبژێرێت. مرۆڤ یان ئەوەت���ە وا دەجوڵێت���ەوە وەک ئەوەی دین ش���تێکی ڕاس���تەقینەیەو هەیە، یان ئەوەتا واهەڵسوکەوت دەکات وەک ئەوەی دین بونی نەبێ���ت. مرۆڤ ناتوانێت لەنێوان ئەم دوانەدا

بێالیەن بێت.باسکاڵ تائەو شوێنە دەڕوات کە بڵێت بەبێ مەس���یحیەت ناتوانین نە لەئینسان تێبگەین نە لەبون. لەبارەی ئینس���انەوە دەنوس���ێت "ئینسان وەک چڵە قامیشێک وایە، الوازترین شتی ناو سروش���تە" بەاڵم ئەم چڵەقامیشە "ئەتوانێ���ت بیربکاتەوە." ئەم چڵە قامیش���ە بەغەری���زە دەزانێت کە هێ���زی بیرکردنەوەو بەرخوردی هەیە، ئەتوانێت پرس���یار بکات و ب���ەدوای وەاڵمی پرسیارەکانیش���دا بگەڕێت. مرۆڤی باس���کاڵیی وزەی ئەخالقیی و مەیلی دینی���ی ناوەکی���ی هەی���ەو ئەمان���ەش وای لێدەک���ەن لەدۆخێکی ئیالهی���دا بژی. بەاڵم م���رۆڤ الی باس���کاڵ تەنه���ا بیرناکاتەوەو تەنها تێڕانامێنێت، بەڵکو ڕاس���تییە سادەو قورس���ەکانیش دەناسێت. بۆ نمونە دەزانێت الش���ەیەکی فانیی هەیە، دەزانێت هەڵچون و داچون���ی دەرونیی بەهێزی هەی���ە، دەزانێت حەزی خراپ و نالەباری تێدایە، عەیب و عاری زۆری هەیە. واتە ئینس���ان هەردو دیوەکەی خۆی دەناس���ێت، دەزانێ���ت بونەوەرێکی دو ڕوخس���ارە. بەاڵم لەدیدی باسکاڵدا، ئینسان خۆی ناناس���ێت گەر دڵی پڕ نەبێت لەئیمان. گەردونیش وەک ئینسان هەمان دو ڕوخساری هەیە. لەس���ەرێکەوە ئ���اکاری مەزن و جوانی هەی���ە، بەاڵم لەس���ەرێکی دیک���ەوە ئاکاری

خراپی پڕ دەردو نەهامەتیشی هەیە.بەبۆچونی باس���کاڵ ئینس���انی ب���اوەڕدار لەش���ەڕێکی بەردەوامدایە لەنێ���وان ئەم دو الیەن���ەدا، لەنێوان ئەوەی ح���ەواس و عەقڵ و هەس���تەکانی پێیدەڵێن و لەگ���ەڵ ئەوەدا کە ئیمان یان باوەڕ پێیدەڵێن. هەریەکێک لەمانە شتێکی جیاواز بەمرۆڤ دەڵێن و بەئاراستەی خوداپەرستیی و ئیمان دەیجوڵێنن. جیاوازدا دینداری���ی و پش���تکردنە دونی���ای پێدەڵێت، هەس���تەکانیش دەیخەنە ن���او دونیاو لەزەتی فرەج���ۆری ش���تەکان و پەیوەندییەکان���ەوە. مرۆڤ کۆپیەکی ڕاس���تەقینەی ئادەمە، بەاڵم ئینس���انی ئیماندار نابێت ئەزمونەکەی ئادەم دوبارە بکاتەوە، نابێت دەست بۆ ئەو شتانە ببات کە نابێت دەستیان بۆببرێت، ئینسانی باوەڕدار ئینسانێکە غروری ئادەمی تێدانییە.

بەبۆچونی باسکاڵ ئینسانی باوەڕدار

لەشەڕێکی بەردەوامدایە

لەنێوان ئەم دو الیەنەدا، لەنێوان ئەوەی حەواس و

عەقڵ و هەستەکانی پێیدەڵێن و لەگەڵ

ئەوەدا کە ئیمان یان باوەڕ پێیدەڵێن

میدیاکانی باشور سەرقاڵی سمتی کیم کارداشیان و

ستیانەکەی هەیفا وەهبین و بێئاگا

لەوەی، وا ئەردۆگان ڕەگ و ڕیشە و

شادەماری ژیانیان دەبڕێتەوە

ئه وه ی ئێستا هه یه خه ڵك كارو نان و

خزمه تی ده وێت نه ك كه ناڵی HD و گۆڕینی سیسته مه كان له الیه ن

چه وسێنه رانیانه وه ، خه ڵك ئازادییان

ده وێت نه ك تاریك و نائومێدی، خه ڵك HD چی له وێنه ی

بكات له كاتێكدا ماڵه كانیان پڕبێت

له نه بونی

15 (510( سێشه ممه 2016/1/5 tandrostyawene@gmail.comته‌ندروستی

1. وه رزش كردنده رونی له په س���تانی كردن وه رزش ده تپارێزێ���ت به تایبه تی رێكردن به پێ و

مه له كردن.2. نان خواردن

هه ندێ خ���واردن كاریگه ری باش���ی هه یه له سه ر جه سته وه ك مه گنسیۆم و كالس���یۆم و ڤیتامین ب���ی ، له وانه مۆزو گێزو ش���یرو به رهه مه كانی برۆكل���ی و

گه نم.3. پێكه نین

له كاتی پێكه نین مادده ی سیرۆتونین ده رده درێ���ت كه رۆڵێكی گرینگی هه یه له رێكخستنی مه زاج چونكه ئه و مادده یه

به هۆرمۆنی خۆشی ناسراوه .4. چا

چ���ا كوپێ���ك خواردن���ه وه ی په س���تانی ب���ه وه ش ئارامكه ره وه ی���ه

ده رونی كه مترده كاته وه .5. ته ماشاكردنی وێنه ی پشوه كان

كاتێك به ناو ئ���ه و وێنانه ده گه ڕێیت كه له كاتی گه ش���ت و خۆشیدا گرتوته ، ئارام ده بیته وه و هه س���تێكی خۆش���ت

الدروست ده بێت.6. خه و

یه كێكه له پێویستێكانی ئارامبونه وه ی ده رون و نه مانی په ستانه كان.

7. چێشت لێنان.خۆس���ه رقاڵكردن به چێشت لێنانه وه تاراده یه كی باش���ه و ئارامكه ره وه یه كی

زۆر له په ستان به دورت ده كات.

زۆرب���ه ی نیش���انه كانی كه مخوێن���ی هێ���واش هێواش ده س���ت پێ���ده كات، نیش���انه كانی له چاره س���ه رنه كردنی هه ی���ه زۆری ئه گ���ه ری كه مخوێن���ی ببێته هۆی م���ردن، ئه مانه ی خواره وه نیش���انه كانی كه مخوێنین و پێویس���ته

بایه خی پێبدرێت.- الوازی گش���تی جه س���ته و هه ست ك���ردن به هیالك���ی و ماندوبون هه ندێ جار توانای كاركردنی ئاسایی نامێنێت،

ئه وی���ش به ه���ۆی كه می ئۆكس���جین و خۆراك كه ناگات به به شه جیاوازه كانی

جه سته .- زه ردبونی جه سته و پێست، چونكه

سوڕی خوێن الوازه .- تێكچ���ون و زیادبون���ی لێدانی دڵ، چونكه كه می ئوكسجین هه یه له وكاته ش دڵ زیات���ر هه وڵ ئ���ه دات جێگه ی ئه و كه میی ئۆكس���جینه بگرێته وه ، به مه ش

دڵ كاری زیاتری ئه كه وێته سه ر.

- هه ڵوه رینی قژو شكانی نینۆكه كان ده ركه وتنی خه ت له سه ر نینۆكه كان.

- هه س���تكردن به ئازاری سه رسینگ و ته نگه نه فه سی .

و به گێژب���ون ك���ردن هه س���ت -دڵتێكه ڵهات���ن و سه رئێش���ه و نه مان���ی ته ركیز، ئه ویش به هۆی كه می گه یشتنی

ئۆكسجین به مێشك.به تایبه تی به س���ه رما هه ستكردن -

له ده ست و پێیه كان.

به‌م‌هه‌نگاوانه‌‌په‌ستانی‌‌ده‌رونیت‌كه‌م‌بكه‌ره‌وه‌

ئه‌گه‌ر‌هه‌ستت‌به‌‌مانه‌‌کرد‌ئه‌وا‌كه‌م‌خوێنیت

ی ری

گاۆژ

امئ

ته ه ف

ه

باش���ترین س���ودی خواردن له وه دایه ك���ه له بری س���وركردنه وه ی خواردنه كه كواڵن ب���ه كار بهێنیت، هه روه ها له بری خواردنی گۆشتی سور گۆشتی سپی به كار بێنه وه ك گۆش���تی ماسی و مریشك. خواردنی

فرێش به كاربێنه له بری له قتونراو و ئاماده كراو.

بۆئ���ه و خانمانه ی بۆیه ی قژ به كارئه هێنن گه ر ده ته وێت بۆیه كه ماوه یه ك���ی زیاتر به قژته وه بمێنێت ئه مانه بكه . س���ه رت به ئاوی گ���ه رم مه ش���ۆو هه وڵبده با ئاوه ك���ه زۆرگه رم نه بێ���ت، له كاتی مه له كردنی كرێمی تایبه ت به قژ به كاربێنه به تایبه ت ئه و كرێمانه ی زه یتی گوڵه به ڕۆژه ی تێدایه ، قژه كه ت له س���ه ره تای بۆیه كردن زو

زو مه یشۆ.

زۆرن ئ���ه و خانمانه ی كه برژانگی دروس���تكراو به كارئه هێنن بۆ جوانكاری ، به اڵم پس���پۆرانی پزیش���كی ئاماژه به وه ده كه ن كه زۆر به كار هێنانی زیانبه خشه چونكه مادده ی فۆرمالدیهادی تێدایه كه ئه بێته هۆی هه ستیاری بۆ چاوه كان، هه روه ها ئه و مادده له زگه یه ی كه تێیدایه هۆكاره بۆگواستنه وه ی به كتریاو كه ڕو، ئه مه جگه له وه ی

قورسه بۆچاوه كان و ئه گه ری هه یه برژانگه راسته قینه كه ی خۆی بوه رێت.

به کارهێنانی بڕژانگی دروستکراو به کارهێنانی بۆیه ی قژسودی خواردنی کواڵو

ئازای شان و مل یه كێكه له وئازارانه ی كه زۆر ب���اوه له ناو خه ڵكدا كێش���ه و ناڕه حه تی دروست ده كات، هه ندێ جار ئه م ئازاره پێویست به پزیشك ناكات و به هه ندێ رۆتینی رۆژان���ه ئه و ئازارانه

نامێنێت.1. به پێ���ی ئامۆژگاریه كان���ی مای���و كلینیك، هه ركاتێ هه ستت به ئازار كرد

پشو وه ربگره .2. س���ه رینه كه ت بگۆڕه ئه گه ر پێی

ناڕه حه تیت.3. یه كێك له هۆكاره كانی ئازاری مل به كارهێنانی كۆمپیوته ر به ش���ێوه یه كی هه ڵ���ه ، هه ربۆی���ه ش���ێوه ی گۆنج���او به كاربێنه له كاتی دانیش���تنت له س���ه ر كۆت���ای به ش���ێوه یه ك كۆمپیوت���ه ر چاوت ئاستی له سه ر كۆمپیوته ره كه ت بێت و شانی كورسییه كه ت كۆتاییه كه ی له س���ه ر كۆتای شانت بێت و قاچه كانت

له سه ر زه وی بێت.4. باشتر وایه له بری ده رمانی ئازارو ح���ه ب س���اردكه ره وه یاخ���ود گه رمی

به كاربێنه بۆ شوێنی ئازار.5. راهێنانی پێویست و تایبه ت به كار بێن���ه بۆبه هێز كردنی ماس���ولكه كانی

شان ومل.

ئایا‌ئه‌زانی‌‌به‌م‌شێوه‌یه‌ئازاری‌‌شان‌و‌ملت‌نامێنێت

به‌شی‌یه‌که‌م

ئەم‌پرس���یارە‌بەهەزاران‌جار‌کراوەو‌س���ەدان‌کۆڕو‌کۆبون���ەوەی‌لەواڵتانی‌دونیا‌بۆ‌ڕێکخراوە.‌س���ەدان‌کتێبیش‌لەبارەی‌داعشەوە‌بەزمانە‌جیاوازەکانی‌دونی���ا‌باڵوکراونەتەوە.‌هەمو‌الیەکیش‌لەهەوڵی‌ئەوەدایە‌لەم‌مەتەڵە‌تێبگات:‌چۆن‌گروپگەلێکی‌سەرلێشێواوی‌بچوک‌توانیویانە‌ببنە‌ڕێکخراوێکی‌ترس���ناکی‌خ���اوەن‌س���وپایەکی‌دەی���ان‌ه���ەزار‌ه���ەزاران‌خۆکوژ،‌ چەک���داری‌دڕندەو‌ک���ە‌بەک���ردەوە‌بێبەزییەکانیان‌ترس‌و‌نیگەرانیان‌لەسەرانسەری‌دونیادا‌لەدڵی‌واپێدەچێ‌هێشتا‌ مرۆڤەکاندا‌چاندوە؟‌خەڵك‌دڵی‌ئ���او‌ناخواتەوە‌بەو‌باس‌و‌خواس���انەی‌لەبارەی‌داعشەوە‌دەکرێن‌چونکە‌زۆربەیان‌بەتایبەتی‌لەو‌دەڤەرەی‌ئێمە‌لەچوارچێوەی‌لێکدانەوەو‌بۆچون،‌ن���ەک‌زانی���اری‌و‌فاکت���ی‌باوەڕپێکراو‌دەخولێن���ەوە.‌ڕەنگب���ێ‌ب���ۆ‌دەمێکی‌دورودرێ���ژ‌نهێنییەکانی‌س���ەرهەڵدان‌و‌هەڵکش���انی‌بەرەو‌س���ەرەوەی‌داعش‌و‌لەگەڵ‌ ناپیرۆزەکان���ی‌ هاوپەیمانیی���ە‌دەوڵەتان���ی‌ هەواڵگ���ری‌ دەزگاکان���ی‌هەرێمەکەو‌دونیا‌لەدۆسێ‌نهێنییەکانی‌ئەو‌دەزگایانەدا‌بەشاراوەیی‌بمێننەوە،‌ئەمە‌ئەگەر‌بۆ‌هەمیشە‌لەبەین‌نەبرێن.‌لەدونیای‌ئەمڕۆدا‌خەڵكێکی‌کەم‌کاتی‌ئەوەیان‌هەی���ە‌ئەو‌کتێب‌و‌توێژینەوانە‌بخوێنن���ەوە‌ک���ە‌لەبارەی‌داعش���ەوە‌باڵودەکرێن���ەوە.‌ئەوان���ەش‌زۆر‌نی���ن‌گوێ‌لەو‌هەمو‌باس‌و‌خواس���انە‌بگرن‌لەبارەی‌ ڕاگەیاندنەوە‌ لەدەزگاکانی‌ کە‌داعشەوە‌دەخرێنەڕو.‌بۆ‌ئەوانەی‌کاتی‌خوێندن���ەوەی‌ئەم‌هەم���و‌لێکدانەوەو‌کتێبانەیان‌نیەو‌دەشیانەوێ‌لەم‌پرسە‌تێبگ���ەن‌ڕۆژنامەنوس���ێکی‌هٶڵەندی،‌پێش���نیاری‌ عەرەب���ی،‌ بەڕەچەڵ���ەک‌ڕەش‌ ڕێوڕەسمی‌ فلیمی‌ س���ەیرکردنی‌دەکات‌)The‌Black‌Mass(‌،‌ک���ە‌فیلمێک���ی‌ئەمریکییەو‌لەس���اڵی‌‌٢٠١٥لەس���ینەماکان‌پیش���اندرا.‌فلیمەک���ە‌نمونەیەکی‌زەقی‌هاوکاری‌و‌هاوپەیمانی‌ناپیرۆزی‌نێ���وان‌ڕێکخراوی‌تاوانکاری‌و‌دەزگای‌هەواڵگری‌و‌س���یخوڕی‌پیشان‌ئ���ەدات.‌ئ���ەم‌فیلم���ە‌بەبۆچونی‌ئەو‌ڕۆژنامەنوس���ە‌بۆ‌گێڕانەوەی‌چیرۆکی‌داع���ش‌و‌ هەڵکش���انی‌ س���ەرهەڵدان‌و‌پەیوەندییە‌نهێنییەکانی‌مایەی‌سەرنج‌و‌تێڕامانە،‌بۆیە‌لێرەدا‌ئەگەر‌بەکورتیش‌بێت‌دەبێ‌هەندێ‌باسی‌لێوە‌بکەین.

‌ئەم‌فلیمە‌بەسەرهاتی‌ڕاستەقینەی‌بەڕەچەڵەک‌ ئەمریک���ی‌ تاوانکارێک���ی‌ئایرلەن���دی‌بەنێ���وی‌جەیمس‌یا‌وایتی‌بەڵگەر‌‌Whitey‌Bulgerدەگێڕێتەوە.‌بەڵگەر‌تابڵێ���ی‌کابرایەکی‌بێبەزەیی‌و‌گروپێک���ی‌ سەرپەرش���تی‌ دڵڕەق���ە،‌تاوان���کاری‌ئایرلەندی‌ئەمریکی‌دەکات‌‌Winter‌Hillلەباشوری‌بۆستن‌بەنێوی‌‌Gang.‌فلیمەکە‌لەدەرهێنانی‌س���کۆت‌کوپەرە‌Scott‌Cooper.‌چیرۆکی‌فلیمەک���ە‌لەس���ەر‌بنەم���ای‌ڕۆمانێکە‌ڕەش:‌ بەناونیشانی)ڕێوڕەس���می‌هاوپەیمانییەکی‌ ڕاستەقینەی‌ چیرۆکی‌ناپیرۆز‌لەنێوان‌بی���رۆی‌لێکۆڵینەوەی‌فیدیرالی‌و‌گروپی‌تاوانکاری‌ئایرلەندی(،‌‌Black‌Mass:‌The‌True‌Story‌of(‌an‌ unholy‌ Alliance‌ Betweenthe‌FBI‌and‌the‌Irish‌Mob(‌،‌کە‌لەساڵی‌‌٢٠٠١لەالیەن‌دیک‌لێرو‌جیرارد‌

ئۆنێڵەوە‌باڵوکراوەتەوە.وایتی‌بەڵگەر‌لەساڵی‌‌١٩٢٩هاتۆتە‌نێوە‌ئەسڵییەکەی‌جەیمسە،‌ دونیاوەو‌بەاڵم‌لەبەر‌س���پێتی‌پێستی‌کابرایەک‌بەوایتی‌بانگی‌کردوەو‌ئیدی‌ئەو‌ناوەی‌بەس���ەرا‌دابڕاوە.‌وایتی‌بەوردە‌تاوانی‌وەک:‌دزی،‌شەڕفرۆش���ی‌و‌سەرەڕۆیی‌کاروانی‌تاوانکاری‌خۆی‌دەسپێدەکات.‌چەن���د‌جارێ���ک‌دەگیرێ���ت‌و‌دەخرێتە‌تەمەنیدا‌ هەڵکشانی‌ لەگەڵ‌ زیندانەوە.‌تاوان���ی‌گەورەترو‌ترس���ناکتر‌ئەنجام‌دەدات.‌کوش���تنی‌ڕکەبەران،‌بازرگانی‌ک���ردن‌بەم���ادەی‌هۆش���بەرەوە،‌پارە‌سپیکردنەوە،‌دزی،‌خەڵک‌ڕوتکردنەوەو‌

خاوە‌وەرگرتن‌بەش���ێک‌بون‌لەلیستی‌دورودرێژی‌تاوانەکانی‌بەڵگەر.‌برایەکی‌بەڵگەر‌بەنێوی‌ولیەم‌سەرۆکی‌پێشوی‌س���یناتی‌ماساچوس���تس‌ب���وە.‌دوای‌دەیان‌س���اڵ‌لەتاوان���کاری‌لەکۆتاییدا‌لەتەمەنی‌ ٢٠١١و‌ حوزەیران���ی‌ ل���ە‌٢٢‌٨١ساڵیدا‌دەس���تگیر‌کرا،‌هەرچەندە‌دەمێکی‌دورودرێژ‌بو‌لەس���ەر‌لیس���تی‌تاوانکارە‌هەرە‌داواکراوەکانی‌ئێف‌بی‌ئای‌)FBI(‌بو.‌لەس���اڵی‌‌٢٠١٣بەدو‌جار‌س���زای‌هەتاهەتایی‌لەدادگا‌س���زا‌درا.‌لەماوەی‌زیاتر‌لەشەس���ت‌س���اڵ‌تاوانکاریدا‌چەندین‌ناوی‌هەبوە‌وه‌ک:‌تۆماس‌ف.‌باکس���ته‌ر،‌ت���ۆم‌هاریس،‌تۆم‌به‌ڵگه‌ر،‌مارک‌ش���ه‌یپتۆن،‌تۆماس‌مارش���اڵ‌و‌چاڕل���س‌گاس���کۆ‌‌...هتد.‌له‌دادگا‌به‌کوشتنی‌‌١٩که‌س‌و‌به‌شێک‌له‌و‌تاوانانه‌ی‌ک���ه‌‌ئاماژه‌مان‌پێکردن‌

تۆمه‌تبار‌کرا.‌‌تائێره‌‌فیلمه‌که‌‌جیاوازییه‌کی‌ئه‌وتۆی‌له‌گه‌ڵ‌س���ه‌دان‌و‌بگره‌‌هه‌زاران‌فیلمی‌تاوان���کاری‌دیکه‌دا‌نییه‌‌ک���ه‌‌بینه‌ران‌له‌سه‌رانس���ه‌ری‌دونیا‌له‌س���ینه‌ماکان‌و‌س���ه‌دان‌که‌ناڵی‌ته‌له‌فزیۆنیدا‌سه‌یریان‌جیاده‌کاته‌وه‌‌ فلیمه‌که‌‌ ئه‌وه‌ی‌ ده‌که‌ن.‌ئه‌وه‌یه‌‌که‌‌ئ���ه‌م‌به‌ڵگه‌ره‌ی،‌ئه‌و‌هه‌مو‌تاوانکارانی‌ لیس���تی‌ له‌س���ه‌ر‌ س���اڵه‌‌ه���ه‌ره‌‌داواکراوی‌ئێف‌ب���ێ‌ئای‌بوه‌،‌زیاتر‌له‌س���ی‌س���اڵ‌هاوکارو‌سیخوڕی‌ئ���ه‌‌و‌ده‌زگایه‌‌بوه‌،‌ل���ه‌دژی‌دوژمنێکی‌هاوبه‌ش‌ک���ه‌‌گروپێکی‌مافیایی‌ئیتاڵی‌‌Patriarcaبو‌له‌باشوری‌بۆس���تن‌و‌بە‌

‌‌Crime‌Familyده‌ناسرا.به‌ڵگ���ه‌ر‌تابڵێی‌تاوانکارو‌چه‌ته‌یه‌کی‌پرینسپ‌ بێ‌ به‌دڕه‌وش���ت‌و‌ بێبه‌زه‌یی‌و‌ب���و،‌له‌گ���ه‌ڵ‌ئه‌وه‌ش���دا‌کات���ێ‌جۆن‌کۆلۆن���ی،‌کارمه‌ن���دی‌ئێف‌ب���ی‌ئای،‌الوێتی‌ هه‌رزه‌کاری‌و‌ هاوڕێی‌سه‌رده‌می‌وایتی‌و‌ولیه‌می‌ب���رای،‌داوای‌لێده‌کات‌ببێته‌پی���اوی‌ئێ���ف‌بی‌ئ���ای،‌له‌دوای‌بێنه‌وبه‌ره‌یه‌ک���ی‌زۆر‌به‌ڵگ���ه‌ر‌قای���ل‌ده‌بێ���ت،‌به‌اڵم‌به‌یه‌ک‌م���ه‌رج،‌ئه‌ویش‌ئ���ه‌وه‌‌بو‌که‌‌له‌دژی‌س���وپای‌کۆماری‌ئایرله‌ن���دی)IRA(‌ه���اوکاری‌ئێف‌بی‌ئای‌ن���اکات.‌به‌ڵگه‌رێکی‌تاوانکارو‌بێ‌ئاکار،‌که‌‌ته‌نها‌به‌ڕه‌چه‌ڵه‌ک‌ئایرله‌ندی‌ب���و‌‌و‌چه‌ن���د‌پش���تێكی‌له‌ئه‌مری���کا‌هاتبون���ه‌‌دونیاوه‌،‌ئاماده‌‌نه‌بوه‌‌له‌دژی‌ئایرله‌ندی‌ توندوتی���ژی‌ ڕێکخراوێک���ی‌ک���ه‌‌ل���ه‌دژی‌بریتانی���ا‌له‌جه‌نگ���دا‌بو‌هاوکاری‌ده‌زگا‌س���یخوڕییه‌کان‌بکات.‌به‌راوردکردنی‌‌هه‌ڵوێستی‌ئه‌م‌تاوانکاره‌‌له‌گه‌ڵ‌هه‌ڵسوکه‌وتی‌ده‌یان‌هه‌زار‌جاشی‌کورد،‌کۆنه‌‌به‌عس���ی،‌پی���اوی‌ئێران،‌پاسه‌وانانی‌گوند‌)کوێی‌‌قوڕوچیله‌ر(‌له‌باکوری‌کوردستان،‌هه‌زاران‌سیخوڕی‌ئاش���کراو‌ژێربه‌ژێری‌ئه‌م‌ده‌وڵه‌ت‌و‌ئه‌و‌ده‌وڵه‌ت‌و‌هاوبیرانی‌وه‌هابی،‌حه‌ش���دی‌ش���ه‌عبی،‌قه‌ته‌ر،‌ئاکه‌پ���ه‌و‌تاکۆتایی‌شه‌رمه‌زاری‌ توش���ی‌ مرۆڤ‌ لیسته‌که،‌

ده‌کات‌.به‌ڵگ���ه‌ر‌له‌به‌رامب���ه‌ر‌هاوکاریکردنی‌ئێ���ف‌بی‌ئای‌گفتی‌ئ���ه‌وه‌ی‌ده‌درێتێ‌چاو‌له‌چاالکی‌و‌تاوانه‌کانی‌بپۆش���رێ،‌به‌مه‌رج���ی‌ئ���ه‌وه‌ی‌س���نوری‌خ���ۆی‌نه‌به‌زێنێت.‌پرسی‌مانه‌وه‌‌له‌چوارچێوه‌ی‌س���نوردا‌له‌م‌جۆره‌‌هاوپه‌یمانیانه‌‌زۆر‌

گرنگه‌و‌ده‌بێ‌دو‌س���ێ‌خه‌تی‌به‌ژێردا‌هه‌ڵکشان‌و‌ له‌کێش���ه‌ی‌ بێنین،‌چونکه‌‌به‌دێوه‌زمه‌بونی‌داعشدا‌ڕۆڵێکی‌گه‌وره‌‌دەگێڕێت.‌هاوکاری‌و‌هاوپه‌یمانی‌داعش‌له‌گه‌ڵ‌ده‌وڵه‌تان‌و‌ده‌زگاکانی‌هه‌واڵگریدا‌ل���ه‌م‌باره‌ی���ەوه‌‌که‌ره‌س���ته‌ی‌ده‌ی���ان‌فلیمی‌له‌م‌جۆره‌‌ده‌خه‌نه‌‌به‌رده‌س���تی‌

ده‌رهێنه‌ران.‌‌‌ئێف‌ب���ی‌ئای‌به‌ه���اوکاری‌به‌ڵگه‌رو‌هاوپه‌یمان���ی‌له‌گ���ه‌ڵ‌ئ���ه‌ودا‌مافی���ا‌هه‌ڵده‌ته‌کێنێ‌و‌ بۆس���تن‌ ئیتاڵییه‌که‌ی‌له‌به‌ین���ی‌ده‌بات.‌کێش���ه‌ی‌تاوانکاری‌له‌بۆس���تن‌به‌مه‌‌ن���ه‌ک‌کۆتایی‌نه‌هات،‌به‌ڵکو‌ڕۆژ‌ل���ه‌دوای‌ڕۆژ‌ئاڵۆزتر‌ده‌بو،‌به‌ڵگه‌ر‌گۆڕه‌پانی‌چاالکییه‌کانی‌فراوانتر‌ده‌ک���ردو‌تاوانی‌ترس���ناکتری‌ئه‌نجام‌ده‌دا،‌واتا‌ئه‌و‌هه‌مو‌س���نورانه‌ی‌‌به‌زاند‌که‌‌بۆی‌دیاری‌کرابون.‌ئه‌و‌مافیاییه‌ی‌ب���و‌له‌ب���ه‌رده‌م‌دامه‌زراندنی‌ که‌‌ڕێگر‌به‌ڵگه‌ر‌ تاوانکارییه‌که‌ی‌ ئیمپراتۆریی���ه‌‌له‌ئارادا‌نه‌ماو‌چاوپۆشی‌ئێف‌بی‌ئایش‌باش���ترین‌هه‌ل‌بو‌بۆ‌ئ���ه‌وه‌ی‌به‌ڵگه‌ر‌ببێت‌به‌و‌جانه‌وه‌ره‌‌ترس���ناکه‌.‌به‌ڵگه‌ر‌بو‌به‌مه‌ترس���ی‌له‌سه‌ر‌خودی‌ئێف‌بی‌ئایش‌و‌له‌کۆتایی���دا‌ئه‌و‌ده‌زگایه‌‌ناچار‌بو‌به‌ڵگه‌ر‌ده‌س���گیر‌بکات‌و‌له‌زیندانی‌قایم‌ب���کات.‌له‌کات���ی‌دادگایی‌کردنی‌یه‌کێك‌له‌هاوکاره‌‌نزیکه‌کانی‌به‌ڵگه‌ردا،‌لێ���ده‌کات‌ داوای‌ گش���تی‌ داواکاری‌ئ���ه‌وه‌ی‌بۆ‌ڕون‌بکاته‌وه‌،‌چۆن‌به‌ڵگه‌ر‌به‌و‌ش���ێوه‌‌ بچوکه‌وه‌‌ له‌تاوانکارێک���ی‌ئیمپراتۆرییه‌کی‌ به‌خاوه‌ن‌ بو‌ س���ه‌یره‌‌تاوانکاری‌له‌باشوری‌بۆستن.‌له‌وه‌اڵمدا‌پیاوه‌که‌ی‌به‌ڵگ���ه‌ر‌پێیان‌ڕاده‌گه‌یه‌نێ‌ک���ه‌‌ئ���ه‌و‌پێی‌س���ه‌یره‌‌ئ���ه‌وان،‌واتا‌ده‌زگاکان���ی‌قانون‌و‌دژه‌‌ت���اوان،‌له‌وه‌‌تێنه‌گه‌یش���تون‌که‌‌به‌ڵگه‌ر‌له‌ده‌سپێکدا‌ته‌نه���ا‌یاریکه‌رێکی‌بچوک‌بو‌و‌به‌ته‌نها‌له‌باشوری‌بۆستن‌ته‌راتێنی‌ده‌کرد،‌ئه‌و‌گه‌نجێکی‌توندوتیژ‌بو،‌به‌اڵم‌بچوک‌بو.‌له‌ناکاو‌ته‌ونێک���ی‌ئاڵۆزی‌له‌تاوانکاران‌دروست‌کردو‌به‌دادوه‌ر‌ده‌ڵێ:‌ده‌ته‌وێ‌بزانی���ت‌ئه‌وه‌‌چۆن‌ڕویدا؟‌ئه‌وه‌‌ده‌بێت‌له‌پیاوه‌که‌ی‌ئێف‌بی‌ئای‌بپرسیت‌چۆن‌

ڕێگه‌یان‌دا‌ئه‌وه‌‌ڕوبدات.‌ده‌وڵه‌تانهو‌ په‌ش���ۆکانی‌ حه‌په‌سان‌و‌بڕیاربه‌ده‌ستان‌و‌گه‌النی‌دونیا‌له‌به‌رامبه‌ر‌سه‌رهه‌ڵدان‌و‌هه‌ڵکشانی‌به‌تاوو‌له‌ناکاوی‌داعش‌له‌عێراق‌و‌سوریاو‌گه‌شه‌کردنی‌تا‌بو‌به‌و‌دێوه‌زمه‌‌ترسناکه‌‌له‌سه‌ر‌دونیا‌له‌حه‌په‌س���ان‌و‌په‌شۆکانی‌ئه‌و‌داواکاره‌‌گش���تییه‌‌ئه‌مریکییه‌‌ده‌چێ���ت‌که‌‌ئه‌و‌هاوکاره‌که‌ی‌ ئاڕاس���ته‌ی‌ پرس���یاره‌ی‌به‌ڵگه‌ر‌‌کرد.‌لێره‌وه‌‌کۆمه‌ڵێ‌پرس���یار‌‌خۆی���ان‌ده‌س���ه‌پێنن:‌ئ���ه‌وه‌‌چۆن‌بو‌ڕێگ���ه‌درا‌داعش‌ببێته‌‌ئ���ه‌م‌دێوه‌زمه‌و‌جان���ه‌وه‌ره‌‌ترس���ناکه‌؟‌له‌به‌رژه‌وه‌ندی‌کێدا‌بو‌ئه‌م‌گروپه‌‌چه‌تانه‌‌به‌و‌شێوه‌یه‌‌گه‌ش���ه‌بکه‌ن‌و‌ببنه‌‌ئه‌م‌سوپا‌تاوانکاره‌‌به‌هێزه‌‌؟‌کێ‌داع���ش‌له‌دژی‌کێ‌به‌کار‌دێن���ێ؟‌ئه‌ی‌چ���ۆن‌بو،‌وا‌له‌ده‌س���ت‌ده‌رچو‌و‌له‌هه‌مو‌الیه‌ک‌هه‌ڵگه‌ڕایه‌وه‌؟‌زۆرج���ار‌ده‌وترێ���ت‌ک���ه‌س‌ناتوانێ‌به‌گروپ���ه‌‌ئیس���امییه‌کان‌یاری‌بکات،‌ئ���ه‌وه‌‌ئه‌وانن‌ی���اری‌به‌هه‌م���و‌الیه‌ک‌گونجاو‌ چرک���ه‌ی‌ چاوه‌ڕێی‌ ده‌ک���ه‌ن‌و‌ده‌ک���ه‌ن‌بۆ‌ئه‌وه‌ی‌ڕوی‌ڕاس���ته‌قینه‌ی‌خۆیان‌ده‌ربخ���ه‌ن‌و‌پانه‌کانیان‌بخه‌نه‌‌

واری‌ژیانه‌وه‌.‌

کەرەستەکانی‌داعش‌لەعێراق‌و‌سوریا:لە‌١١دیس���ەمبەری‌‌٢٠١٥ئاژانس���ی‌باڵوکردەوە‌ گرنگی‌ ڕاپۆرتێکی‌ ڕۆیتەرز‌ئ���ەو‌بۆچونەی‌پشتڕاس���ت‌ک���ردەوە،‌کە‌پیاوانی‌بەعس‌لەس���وپای‌پێش���و،‌لق‌و‌ بەهەمو‌ هەواڵگ���ری‌ دەزگاکان���ی‌پۆپەکانیەوە،‌بڕبڕەی‌پشتی‌سوپاکەی‌داعش‌پێکدێنن،‌هەرچی‌پێداویس���تی‌لۆجیس���تی‌هەیە‌ب���ۆی‌دابین‌دەکەن،‌دادەڕێ���ژن‌و‌ ب���ۆ‌ س���ەربازی‌ پان���ی‌ئەرکی‌هەواڵگری‌ب���ۆ‌ئەنجام‌دەدەن.‌ئەمانە‌ئەزمون���ی‌دەوڵەمەندی‌خۆیان‌لەتاوانکاری‌و‌ش���ەڕو‌وێران���کاری‌چل‌س���اڵی‌ڕابردویان‌خس���توەتە‌خزمەتی‌ئەم‌ڕێکخ���راوەوە.‌لەهەندێ‌لەو‌فیلم‌و‌کەرەستە‌میدیایانەی‌داعش‌پەیتاپەیتا‌باڵوی���ان‌دەکات���ەوە‌دەس���تەواژەکانی‌بەعس‌بەتایبەتی‌لەدژی‌کورد‌بەزەقی‌بەگوتاری‌داعش���ەوە‌دی���ارە.‌لەهەمان‌کات���دا‌داع���ش‌ئەزمونەکان���ی‌بەعس‌بەکۆمەڵ،‌خەڵک‌س���ەربڕین،‌ لەگۆڕی‌تااڵنکردنی‌ماڵ‌و‌ گون���د،‌ خاپۆرکردنی‌ژنانی‌ بەکەنیزەکردنی‌ سامانی‌خەڵک،‌ک���ورد،‌هەوڵ���ی‌پاکتاوکردنی‌ڕەگەزی‌لەدژی‌ک���ورد‌لەزۆر‌ش���وێن‌و‌تەنانەت‌ناوچ���ە‌ بەعەرەبکردن���ی‌ سیاس���ەتی‌کوردییەکان‌بەبێ‌گۆڕانکارییەکی‌ئەوتۆ‌

دوبارە‌دەکاتەوە.‌‌

مەبەستی‌ئەم‌نوس���ینە‌لێکدانەوەی‌ئیس���امییەکان‌و‌ بزوتن���ەوە‌ مێ���ژوی‌ش���ێوازی‌کارکردنی���ان‌نی���ە،‌چونکە‌ئ���ەوە‌بابەت���ی‌توێژینەوەی‌زانس���تی‌مەبەستە‌ لێرەدا‌ ئەوەی‌ هەمەالیەنەیە.‌ئاماژەکردنە‌بەکەرەس���تە‌س���ەرەکییە‌ئامادەکانی‌س���ەرهەڵدان‌و‌گەشەکردنی‌داعش‌لەعێراق‌و‌دوای‌ئەویش‌لەسوریا،‌کە‌لەبەردەستدا‌بون‌و‌گەڕان‌و‌کارێکی‌زۆری‌نەدەویس���ت‌بۆ‌ئ���ەوەی‌بخرێنە‌گەڕو‌کاروانی‌پڕ‌لەتاوانی‌داعش���ی‌پێ‌

بەڕێبخرێ.‌لەس���ەر‌ئاس���تی‌بنەم���ای‌فیکری‌و‌ه���زری‌توندڕەوەیی‌ئاین���ی‌دونیایەك‌نوس���ین،‌کەناڵی‌تەلەفزیۆنی،‌گوتاری‌ڕاهێنان‌ خوێن���دن‌و‌ ناوەن���دی‌ ئاینی،‌لەعەرەبستانی‌سعودیە،‌واڵتانی‌کەنداو،‌میس���ر،‌پاکس���تان‌و‌زۆر‌واڵت���ی‌دیکە‌لەبەردەس���تدان‌و‌هەمیش���ە‌چاوەڕوانی‌ئەوەن‌کەس���انێك‌پەیدا‌بن‌و‌لەس���ەر‌ئ���ەرزی‌واقیع‌کاریان‌پ���ێ‌بکات.‌ئەو‌چرکەساتەی‌هەمو‌الیەك‌لەچاوەڕوانیدا‌بون‌هاتنی‌سوپای‌ئەمریکاو‌لەنێوبردنی‌

ڕژێمی‌بەعس‌بو‌لەعیراق.‌‌لەالیەکەوە‌سوننەکانی‌عیراق‌ئامادە‌نەب���ون‌دان‌بەو‌گۆڕان���ەدا‌بنێن‌و‌بەوە‌قای���ل‌بن‌کە‌بەش���ێکی‌دەس���ەاڵتیان‌بەردەکەوێ���ت،‌نەك‌هەمو‌دەس���ەاڵت.‌لەالیەکی‌دیکەوە‌س���وپایەکی‌گەورەی‌ئەندامانی‌بەعس،‌ئەفس���ەرانی‌سوپای‌‌دەزگای‌ ئەم���ن‌و‌ پیاوان���ی‌ و‌ پێش���و‌هەواڵگری‌لەئەنجامی‌تێکشکانی‌ڕژێم‌و‌هەڵهاتن���ی‌س���ەکردەکانیان‌ب���ێ‌کارو‌دەس���ەاڵت‌مابونەوەو‌ترس���ی‌ئەوەیان‌هەبو‌کاربەدەستانی‌نوێ‌تۆڵەی‌کۆن‌و‌نوێی���ان‌لێبکەن���ەوە.‌ئەمانە‌ئەو‌تٶڕە‌ڕێکخراوەیی���ە‌ئامادەیە‌ب���و‌کە‌هەمو‌ڕێکخراوە‌توندڕەوەکان‌لە‌ماوەی‌دوازدە‌س���اڵی‌ڕابردودا‌پشتیان‌پێ‌دەبەست.‌ئەزم���ون‌و‌ لەمان���ە‌ زۆر‌ ژمارەیەک���ی‌ش���ارەزاییەکی‌زۆری‌سەربازییان‌پەیدا‌کردبو‌لەشەڕەکانی‌عیراق‌لەدژی‌کورد،‌شەڕی‌ئێران‌و‌عیراق،‌شەڕی‌ئازادکردنی‌کوەی���ت،‌دامرکاندنی‌ڕاپەڕینی‌بەهاری‌١٩٩١و‌دوا‌ش���ەڕی‌ڕژێم‌ل���ە‌٢٠٠٣کە‌تێیدا‌سەری‌تێداچو.‌بەوتەیەکی‌دیکە‌ژێرخانێکی‌ڕێکخراوەیی‌حیزبی‌بەعس‌و‌ش���ارەزایی‌ئەفس���ەران‌و‌س���ەربازانی‌لەناوچەیەکی‌ سوپای‌پێش���وی‌عیراق‌فراوانی‌سوننەنش���یندا،‌کە‌بەدرێژایی‌مێژوی‌عیراق‌ش���ەڕی‌بەخۆوە‌لەسەر‌خاکەکەی‌نەدیبو،‌ئەو‌گەنجینەیە‌بو‌کە‌هەمو‌ڕێکخراوێك‌خەونی‌پێوە‌دەبینێ.‌گەوجی،‌نەزان���ی‌و‌چاوچنۆکی‌زۆربەی‌هەرەزۆری‌کاربەدەس���تانی‌نوێی‌عێراق‌گەورەترین‌خزمەتیان‌بەم‌ڕێکخراوە‌کرد‌بۆ‌ئەوەی‌لەو‌ناوچە‌فراوانە‌بااڵدەست‌و‌خ���اوەن‌دوابڕی���ار‌بێ���ت.‌ب���ۆ‌چەك‌و‌تەقەمەنی���ش‌ئ���ەم‌ڕێکخراوانە‌پەکیان‌نەکەوت.‌لەڕێگەی‌ئەفسەرانی‌سوپاوە‌زۆرب���ەی‌هەرە‌زۆری‌ئ���ەو‌چەکانەیان‌دەس���کەوت‌کە‌ڕژێمی‌س���ەدام‌و‌پیاوە‌دڵس���ۆزەکانی‌لەنێو‌مااڵن‌و‌دەزگاکانی‌ش���اردبویانەوە،‌ لەژێرزەویدا‌ دەوڵەت‌و‌ئەمە‌بێجگە‌لەوەی‌لەڕێگەی‌س���وپای‌نوێی‌عیراقەوە‌بەدەستیان‌دەهێنا‌یان‌لەبازاڕی‌ڕەش���ی‌عێ���راق‌و‌هەرێمەکەو‌

دونیا‌دەیانکڕی..‌لە‌س���ەر‌ئاستی‌دارایش‌لە‌تەك‌ئەو‌پارانەی‌لە‌الی‌هەندێ‌لە‌کاربەدەستانی‌بااڵی‌بەعس‌ب���ون‌و‌خرابونە‌خزمەتی‌ئەم‌ڕێکخراوان���ەوە،‌پارەیەکی‌زۆر‌لە‌واڵتانی‌کەنداو‌بە‌ناوی‌پش���تگیری‌لە‌هێزە‌عیراقییەکان���ی‌دژ‌بە‌داگیرکاری‌ئەمریکی‌کۆدەکرانەوە‌و‌دەگەیش���تنە‌دەستی‌ئەم‌ڕێکخراوانە.‌پارەیەکی‌زۆر‌ل���ە‌هاتوچۆدا‌ب���و‌و‌زۆربەی‌واڵتان‌لە‌بەر‌هۆی‌جیاواز‌چاوپۆشییان‌لێدەکرد.‌ئەمریکا‌ دارای���ی‌ وەزارەتی‌ تەنان���ەت‌نیگەرانی‌خۆی‌لەم‌بارەیەوە‌دەربڕیبو،‌بەاڵم‌‌تا‌کار‌لەکار‌نەترازا‌کەس‌گوێی‌بەم‌پرسە‌نەدا.‌لەش���ارە‌سوننەکاندا‌خەڵکێکی‌زۆر‌بەخۆبەخشی‌یا‌بەناچاری‌پارەیەکی‌زۆریان‌بەو‌ڕێکخراوانە‌دەدا.‌کۆمەڵێ‌دۆست‌و‌برادەر‌لەزانکۆی‌موسڵ‌پێی���ان‌ڕادەگەیاندم‌ک���ە‌هەمو‌خاوەن‌پیش���ەو‌کارێک‌لەموس���ڵ‌ناچارە‌پارە‌بەو‌ڕێکخراوانە‌بدات،‌دەیان‌چیرۆکیان‌بۆ‌گێڕاومەتەوە‌کە‌چۆن‌پارە‌لەدکتۆر،‌ب���ازرگان،‌خ���اوەن‌دەرمانخانەو‌هەمو‌پیش���ەکارێك‌وەرگیراوەو‌چۆن‌ئەوەی‌ئامادە‌نەبوبێ‌پارەیان‌بداتێ‌ڕفێنراوەو‌لەبەرامبەر‌پارەیەکی‌زۆردا‌ئازاد‌کراوە،‌یا‌بەخوێنساردی‌کوژراوە.‌کەس‌لەئێمە‌نیە‌چیرۆکی‌دەیان‌و‌بگرە‌سەدان‌کەسی‌نەبیستبێ‌کە‌لەکاتی‌خۆیداو‌تائێستاش‌دەڕفێندرێن‌و‌بەرامبەر‌بەپارەیەکی‌زۆر‌ئازاد‌دەکرێ���ن،‌ی���ا‌دوای‌پارەدانیش‌

دەبینرێنەوە.‌ س���ەربڕاوی‌ بەکوژراوی‌و‌ئ���ەم‌ڕێکخراوانە‌لەب���واری‌خۆخزاندنە‌نێو‌دەزگا‌ئەمنی‌و‌سەربازییە‌نوێکانی‌س���ەدان‌ دوانەکەوت���ون‌و‌ عێراقی���ش‌دەزگایانەوە‌ ئ���ەو‌ لەنێو‌ کردەوەی���ان‌ئەنج���ام‌داوەو‌بەه���ەزاران‌زیندانییان‌بەڕەاڵ‌کردوەو‌بەسەدان‌و‌بگرە‌هەزاران‌

ئەفسەرو‌بەرپرسیان‌کڕیوە.سیاس���ەتی‌ڕاگەیان���دراوی‌ئەمه‌ریکا‌لەبارەی‌پرۆژەی‌ڕۆژهەاڵتی‌ناوەڕاست‌و‌دیموکراتیزەکردن���ی‌واڵتەکانی‌و‌ئەوەی‌گوای���ە‌ڕوخاندن���ی‌ڕژێم���ی‌س���ەدام‌تەنه���ا‌دەس���پێکێکە‌ب���ۆ‌ڕاماڵێن���ی‌ڕژێم���ە‌دیکتاتۆرییەکان���ی‌ناوچەک���ە،‌ترس���ی‌خس���تە‌دڵی‌هەمو‌دەوڵەتانی‌ناوچەکەوەو‌هاری‌کردنە‌گیان‌ئەمریکا.‌ئەمانە‌کەوتنە‌خۆیان‌بۆ‌ئەوەی‌سوپای‌ئەمریکا‌لەزلکاوی‌عێراقدا‌نغرۆ‌بکەن‌و‌وا‌لەئەمریکا‌بک���ەن‌جارێکی‌دیکە‌بیر‌لەکارێک���ی‌ل���ەو‌جۆرە‌نەکات���ەوە‌کە‌لەعێراق‌ئەنجامیدا.‌مایەی‌تێڕامانە‌کە‌تەنها‌نەیارانی‌ئەمریکا‌نەکەوتنە‌گیانی‌سوپاکەی‌لەعێراق،‌بەڵکو‌هاوپەیمانانی‌دێرێنیشی‌لەناوچەکە‌هیچ‌سڵیان‌لەوە‌نەکردوەو‌هەرچی���ان‌پێدەکرێت‌درێغی‌نەکەن‌ب���ۆ‌بەدیهێنانی‌ئ���ەو‌ئامانجە.‌هاوکاریکردن���ی‌ سیاس���ەتی‌ لێ���رەوە‌دارایی‌عەرەبس���تانی‌سعودی،‌واڵتانی‌تری‌کەنداو،‌س���ەدان‌ڕێکخراوی‌بەنێو‌خێرخوازی‌و‌س���ەدان‌ه���ەزار‌پارەداری‌بۆ‌ جیهان‌ لەسەرانس���ەری‌ موسوڵمان‌ئەمریکا‌ داگیرکاری‌ بەرهەڵس���تکارانی‌لەعێ���راق،‌کە‌لەبنەڕەت���دا‌بریتی‌بون‌بەکۆنەبەعسی،‌ سوننەکان‌ لەتوندڕەوە‌پیاوانی‌دەزگای‌هەواڵگری‌و‌ئەفسەرانی‌س���وپاکەی‌سەدام‌حوس���ێنەوە،‌ڕۆڵی‌لەدابینکردنی‌بەش���ێکی‌ گەورەی‌گێڕا‌گرنگ‌لەپێداویستییە‌داراییەکانی‌داعش‌و‌

لق‌و‌پۆپەکانی‌قاعیدە‌لەعێراق.‌‌لەتەك‌ئەم‌هاوکارییە‌داراییە‌زۆرەدا،‌هاوردەکردن���ی‌ش���ەڕکەرانی‌بیانی���ش‌کە‌ئامادەبون‌خۆیان‌لەدژی‌س���وپای‌عێراقییەکانیان‌ هاوپەیمان���ە‌ ئەمریکاو‌پێکهاتەی‌ پێکرد.‌ دەستی‌ بتەقێننەوە‌ئ���ەوە‌دەردەخات‌ مرۆیی���ەکان‌ بۆمبە‌کە‌بەدەگمەن‌واڵتی‌موس���وڵمان‌هەیە‌خەڵکی‌وەهای‌لێوە‌نەهاتبێ‌بۆ‌عێراق‌و‌لەدواییشدا‌بۆ‌سوریا.‌لەم‌بوارەدا‌واڵتانی‌عەرەبستانی‌ بەس���ەرۆکایەتی‌ عەرەبی‌سعودی‌پێشەنگ‌بون.‌ڕژێمی‌ئەسەد،‌لەهەڕەش���ەکانی‌ کە‌زەندەق���ی‌چوبو‌ئەمریکا،‌دەستی‌کرد‌بەیاریکردن‌بەم‌بۆمبانە‌کە‌لەدواییا‌بەخۆی‌و‌ڕژێمەکەیدا‌تەقینەوە.‌ئەسەدی‌عەلەوی‌و‌عەلمانی‌س���وریای‌کرد‌بەڕێڕەوی‌سەرەکی‌ئەو‌تیرۆریستانە‌بۆ‌ئەوەی‌بگەن‌بەعێراق.‌لەگەشتەکانیاندا‌بۆ‌"گٶڕەپانی‌جیهاد"‌تۆڕێکی‌فراوانیان‌لەعەرەبە‌سوننەکانی‌سوریا‌دروست‌کردو‌دوای‌چەند‌ساڵێك‌ئ���ەو‌تۆڕە‌بۆی���ان‌بو‌ب���ەو‌ژێرخانەی‌پێویستیان‌بو‌بۆ‌ئەوەی‌لەڕژێمی‌ئەسەد‌لەهاوپەیمانییەکانیدا‌ هەڵبگەڕێن���ەوە.‌داع���ش‌و‌دەوڵەتان���ی‌ناوچەکە‌تابڵێی‌

بەناکۆکیی���ە‌ گ���وێ‌ پراگماتی���ن‌و‌مەزەبییەکانیان‌ ئاین���ی‌و‌ ئایدیۆلۆژی‌و‌ن���ادەن.‌بینیمان‌داع���ش‌هاوپەیمانی‌لەگەڵ‌هێزگەلی‌عەلمانی‌و‌شیعە‌دەکرد‌بۆ‌گەیشتن‌بەئامانجەکانی.‌ئەم‌بۆمبە‌مرۆییانە‌گەنجینەیەکی‌لەبننەهاتو‌بون‌بۆ‌داعش‌بۆ‌چاندن���ی‌ترس‌و‌تۆقاندن‌

لەدڵی‌نەیارانیدا.‌ڕوکردنە‌عێراق‌و‌سوریاو‌گۆڕەپانەکانی‌دیکەی‌"جیهاد"و‌دەرچونی‌ئەم‌گەنجە‌توندڕەوە‌سەرکێشانە‌لەواڵتانی‌ڕۆژئاواو‌گەل���ێ‌واڵتی‌ت���ر،‌وا‌لێکئەدرایەوە‌کە‌لەکەسانێک‌ڕزگاریان‌دەبێت‌مەترسین‌لەسەر‌ئاسایشی‌نیشتمانیان.‌مردنیان‌ل���ەو‌گۆڕەپانان���ە‌ڕزگاربون���ە‌لێی���ان‌بێئ���ەوەی‌ئ���ەم‌دەوڵەتانە‌ش���تێکیان‌بەرامبەری���ان‌کردب���ێ.‌ئەمان���ە‌وەکو‌بۆمبێک���ی‌نراوە‌ب���ون،‌نەدەزانرا‌کەی‌دەتەقێن���ەوەو‌بەکێ���دا‌دەتەقێن���ەوە.‌لەبەردەستدان‌ زانیاری‌ بەڵگەو‌ سەدان‌کە‌باس‌لەوە‌دەکەن‌چۆن‌ئەو‌واڵتانەو‌دەزگا‌هەواڵگرییەکانیان‌ڕێگەیان‌خۆش‌دەکرد‌بۆ‌ئەم‌گەنجانە‌بۆ‌ئەوەی‌بەبێ‌کۆسپ‌و‌تەگەرە‌ئەو‌واڵتانە‌بەجێبێڵن‌و‌ڕو‌لەگۆڕەپانەکان���ی‌چاالکی���ی‌گروپە‌تیرۆریس���تەکان‌بکەن.‌چاوپۆش���ییان‌لەمپەری���ان‌ ک���ردوەو‌ لەدەرچونی���ان‌لەبەردەمیان‌دروس���ت‌نەکردوە.‌ئەوان‌وای���ان‌لێکداوەت���ەوە،‌م���ادام‌لەوێ‌و‌لەدژی‌ڕژێمی‌ئەسەدن،‌واتا‌لەسنوری‌دیاریکراودا‌ش���ەڕ‌دەکەن‌و‌لەخۆیانەوە‌دورن،‌بۆیە‌پێویس���ت‌ن���اکات‌ئەمان‌نیگەران‌بن.‌ئەمان‌لەم���ەدا‌بەهەڵەدا‌چوبون،‌چونکە‌داعش‌لەهاوپەیمانێتی‌تاکتیکی‌و‌چاوپۆش���ی‌ئ���ەوان‌کەڵکی‌وەرگرت‌و‌ب���و‌بەدێوەزمەو‌دواتر‌لێیان‌هەڵگەڕایەوەو‌بو‌بەمەترسییەکی‌گەورە‌بۆ‌هەم���و‌الیەك.‌هەروەک���و‌چیرۆکی‌فیلمی‌ڕێوڕەسمی‌ڕەش‌کە‌تاوانکارەکە‌ن���ەك‌هەر‌لەدەس���تی‌ئێ���ف‌بی‌ئای‌دەرچو،‌بەڵکو‌بو‌بەمەترسیش‌بۆ‌سەر‌

خودی‌ئەو‌دەزگایە.‌لەب���واری‌ ڕۆژئاوای���ی‌ پس���پۆڕانی‌تیرۆریزم���دا‌ئاماژە‌ب���ەوە‌دەکەن،‌کە‌لەگ���ەڵ‌گروپ���ە‌توندڕەوەکانی‌عێراق‌و‌س���وریادا‌هەمان‌چیرۆکی‌موجاهیدینی‌ئەفغانس���تان،‌ک���ە‌لەدژی‌س���ۆڤیەت‌شەڕیان‌دەکردو‌لەهەناویانەوە‌قاعیدەو‌کرایەوە.‌ دوب���ارە‌ لەدایکبون،‌ تاڵیبان‌کەسانێ‌باسی‌ئەمە‌دەکەن‌کە‌خۆیان‌بەفەرمانی‌دەزگای‌هەواڵگری‌بریتانیا،‌هەواڵگری‌سەربازی-‌بەشی‌‌٦ناسراو‌بە‌ئەو‌کارەیان‌کردوە.‌یەکێ‌لەوانە‌ MI6کە‌نێ���وی‌ئەلەس���تەیر‌کرۆکە‌دەڵێت‌ئەوان���ەی‌لێرەدا‌ڕۆڵ���ی‌کارمەندەکەی‌ئێف‌بی‌ئای‌دەبین���ن،‌بریتین‌لەواڵتە‌عەرەبییەکان���ی‌کەنداو‌و‌تورکیا‌لەگەڵ‌چاوپۆش���ی‌واڵتانی‌ڕۆژئ���اوادا.‌کرۆک‌بۆ‌خۆی‌لەکۆتای���ی‌حەفتاکان‌لەالیەن‌دەزگای‌هەواڵگری‌بریتانیاوە‌نێردرا‌بۆ‌ئەفغانستان‌بۆ‌ئەوەی‌پەیوەندی‌لەگەڵ‌موجاهیدەکان‌دروس���ت‌بکات.‌ئەوکاتە‌ئ���ەوان‌ل���ەدژی‌س���وپای‌داگیرکەری‌یەکێت���ی‌س���ۆڤیەت‌ش���ەڕیان‌دەکرد.‌لەکۆتاییدا‌سوپای‌سۆڤیەتیان‌ناچارکرد‌بکش���ێتەوە،‌بەاڵم‌گروپە‌توندڕەوەکان‌ب���ۆ‌خۆیان‌بون‌بەکێش���ەو‌مەترس���ی‌کە‌ئێس���تا‌نەك‌تەنها‌ئەفغانس���تان‌و‌پاکس���تان‌گیرۆدەی‌دەس���تیان‌بون،‌بەڵکو‌لەعێراق،‌سوریا،‌یەمەن،‌لیبیا،‌میس���رو‌گەلێ‌واڵتی‌دیکەی‌ناوچەکە‌ڕۆژانە‌کارەس���ات‌دەخوڵقێنن‌و‌بونەتە‌هەڕەشەش‌لەس���ەر‌ئارامی‌و‌ئاسایشی‌دونی���ا.‌لێرەش���دا‌دیس���ان‌ڕکابەرەکە‌لەنێو‌برا،‌بەاڵم‌بۆ‌خۆی‌بو‌بەکێش���ەو‌

سنورەکانی‌بەزاند.‌‌ئه‌وانه‌ی‌له‌م‌بواره‌دا‌خاوه‌ن‌ئه‌زمونی‌ده‌وڵه‌مه‌ندن‌چ‌له‌کارکردنیان‌له‌گه‌ڵ‌ده‌زگا‌کۆکردنه‌وه‌‌ زانی���اری‌ هه‌واڵگرییه‌کان‌و‌له‌باره‌ی‌ئه‌م‌ج���ۆره‌‌ڕێکخراوانه‌وه،‌چ‌ئه‌وانه‌شی‌که‌‌ساڵه‌های‌ساڵه‌‌خه‌ریکی‌له‌باره‌یانه‌وه‌،‌ به‌دواداچونن‌ توێژینه‌وه‌و‌هاوبیرن‌له‌شتێکدا‌ئه‌ویش‌ئه‌وه‌یه،‌‌که‌‌هه‌مو‌گروپێکی‌تیرۆریستی‌ده‌وڵه‌تێکی‌له‌پش���ته‌وه‌یه‌.‌ئه‌م‌ش���اره‌زایانه‌‌پێیان‌وایه‌‌هیچ‌ڕێکخراوێکی‌تیرۆریستی‌به‌بێ‌پش���تگیری‌ده‌وڵه‌تێک‌یازیاتر‌ناتوانی‌ئه‌نجام‌ گ���ه‌وره‌‌ ترس���ناک‌و‌ کرده‌وه‌ی‌ب���دات.‌داعش‌ن���ه‌ک‌ده‌وڵه‌تێک‌به‌ڵکو‌هه‌ر‌ له‌پشته‌وه‌یه.‌ ده‌وڵه‌تی‌ ده‌رزه‌نێک‌ئ���ه‌و‌کرۆکه‌‌ئه‌مه‌‌ده‌ڵێت‌و‌بەرپرس���ی‌پێشوی‌MI6یش‌ریچارد‌دیرلۆڤ‌ساڵی‌پار‌لەکۆڕێکدا‌ب���ۆ‌تینکتانکی‌بریتانی‌RUSI،‌ڕایگەیان���د‌کە‌ق���ەت‌نەدەکرا‌ببوایە‌ واگ���ەورە‌ ئیس���امی‌ دەوڵەتی‌بەبێ‌یارمەتی‌دەرەک���ی.‌بەوتەی‌ئەو‌ئەم‌جۆرە‌ش���تانە‌ه���ەروا‌لەخۆیانەوە‌

ڕونادەن.‌

بیرورا 14)٥١٠(‌سێشه‌ممه‌‌٢٠١٦/١/٥

چۆن دونیا ڕێگەیدا داعش ببێتە ئەم جانەوەرە ترسناکە؟

زۆرجار‌ده‌وترێت‌که‌س‌ناتوانێ‌به‌گروپه‌‌ئیسامییه‌کان‌یاری‌بکات،‌ئه‌وه‌‌ئه‌وانن‌یاری‌به‌هه‌مو‌الیه‌ک‌ده‌که‌ن‌و‌چاوه‌ڕێی‌چرکه‌ی‌گونجاو‌

ده‌که‌ن‌بۆ‌ئه‌وه‌ی‌ڕوی‌ڕاسته‌قینه‌ی‌خۆیان‌

ده‌ربخه‌ن‌و‌پانه‌کانیان‌بخه‌نه‌‌واری‌ژیانه‌وه‌

پسپۆڕانی‌ڕۆژئاوایی‌لەبواری‌تیرۆریزمدا‌ئاماژە‌بەوە‌دەکەن‌کە‌لەگەڵ‌گروپە‌

توندڕەوەکانی‌عێراق‌و‌سوریادا‌هەمان‌

چیرۆکی‌موجاهیدینی‌ئەفغانستان،‌کە‌لەدژی‌سۆڤیەت‌شەڕیان‌دەکردو‌

لەهەناویانەوە‌قاعیدەو‌تاڵیبان‌لەدایکبون‌

دوبارە‌کرایەوە

دکتۆر‌جه‌بار‌قادر

ئا:‌بارام‌سوبحی‌

پێویسته‌‌بنه‌مای‌‌كاركردنی‌‌رێكخراوه‌‌مه‌ده‌نیه‌كان‌و‌رۆژنامه‌‌ئازاده‌كان‌چۆن‌بێت؟‌ئه‌و‌ده‌زگایانه‌‌چۆن‌ده‌توانن‌

ببنه‌‌هاوكاری‌‌ده‌وڵه‌ت،‌یاخود‌پاڵپشتی‌‌جه‌ماوه‌ر‌بكه‌ن‌له‌روخاندنی‌‌رژێمه‌‌ده‌سه‌اڵتخوازه‌كاندا،‌هه‌روه‌ها‌چۆن‌ده‌توانن‌دیموكراسی‌‌له‌واڵتدا‌بكه‌نه‌‌كلتورو‌بیچه‌سپێنن؟‌كتێبی‌‌شۆڕشی‌‌دیموكراتی‌‌به‌كۆمه‌ڵێك‌نمونه‌وه‌،‌وه‌اڵمی‌‌ئه‌و‌پرسیارانه‌‌

ده‌داته‌وه‌.

كتێبی‌‌شۆڕشی‌‌دیموكراتی‌:‌خه‌بات‌له‌پێناو‌ئ���ازادی‌‌و‌پلۆرالیزم‌له‌جیهانی‌‌له‌ئاماده‌كردنی‌‌ ت���ازه‌‌پێگه‌یش���تودا،‌الری‌‌دایمۆن���دو‌وه‌رگێڕانی‌‌هه‌ڵكه‌وت‌عه‌بدواڵیه‌،‌ئه‌م‌كتێبه‌‌له‌الیه‌ن‌ده‌زگای‌‌سه‌رده‌مه‌وه‌‌له‌دوتوێی‌‌)300(‌الپه‌ڕه‌دا‌چ���اپ‌و‌باڵوكراوه‌ته‌وه‌.‌ل���ه‌م‌كتێبه‌دا‌چاالكوانی‌‌ رۆژنام���ه‌وان‌و‌ ژماره‌ی���ه‌ك‌مه‌ده‌ن���ی‌‌چیرۆكی‌‌ه���ه‌وڵ‌و‌خه‌باتیان‌له‌پێناو‌گۆڕینی‌‌رژێمه‌كان‌و‌چاكسازی‌‌و‌ئاماده‌كردن���ی‌‌ده‌س���تور‌ده‌گێڕنه‌وه‌،‌له‌‌هه‌ریه‌ك‌ل���ه‌‌واڵتانی‌:‌ئه‌رجه‌نتین،‌فلیپین،‌ش���یلی‌،‌نایجیری���ا،‌تایالند،‌ئه‌مریكای‌‌ناوه‌ڕاست،‌باشوری‌‌ئه‌فریقا،‌

سودان‌و‌كۆڵۆمبیا.رێكخ���راوه‌‌ ئه‌رك���ی‌‌ بنه‌م���او‌

مه‌ده‌نیه‌كانالری‌‌دایمۆند‌كه‌‌گه‌وره‌‌توێژه‌رێكی‌‌ئام���اده‌كاری‌‌ هۆڤه‌ره‌و‌ دام���ه‌زراوه‌ی‌‌ئه‌و‌ تاوتوێكردنی‌‌ دوای‌‌ كتێبه‌كه‌ی���ه‌،‌ئه‌زمونانه‌ی‌‌له‌م‌كتێبه‌دا‌باس���كراون،‌س���ه‌ركه‌وتنی‌‌ بڕوایه‌ی‌‌ ئ���ه‌و‌ ده‌گاته‌‌كاری‌‌مه‌ده‌نی‌‌پێویس���تی‌‌به‌كۆمه‌ڵێك‌بنه‌مای���ه‌،‌وه‌ك���و:‌نه‌بون���ی‌‌مه‌یل���ی‌‌به‌ده‌س���تهێنانی‌‌ده‌س���ه‌اڵتی‌‌سیاسیه‌‌رێكخ���راوه‌‌ به‌ڕێوه‌به‌ران���ی‌‌ له‌الی���ه‌ن‌مه‌ده‌نیه‌كان���ه‌وه‌،‌به‌ڵك���و‌پێویس���ته‌‌بنكه‌یه‌ك���ی‌‌جه‌م���اوه‌ری‌‌هه‌مه‌ڕه‌نگ‌و‌ب���ۆ‌ له‌حیزب���ه‌كان،‌ دور‌ فره‌الی���ه‌ن‌پێشبڕكێی‌‌دیموكراتیانه‌و‌فشار‌هێنان‌له‌پێناو‌به‌رژه‌وه‌ندییه‌‌جۆراوجۆره‌كاندا‌

دروست‌بكه‌ن.‌پێویس���ته‌‌ دایمۆن���د،‌ به‌بۆچون���ی‌‌ته‌واوكه‌ری‌‌ مه‌ده‌نی���ه‌كان‌ رێكخ���راوه‌‌رۆڵی‌‌حیزبه‌‌سیاسیه‌كان‌بن‌له‌هاندانی‌‌به‌شداریكردنی‌‌سیاسی‌‌و‌به‌رزكردنه‌وه‌ی‌‌ئاستی‌‌كارابونی‌‌سیاس���ی‌‌و‌لێهاتویی‌‌هاواڵتیان،‌ئه‌مه‌‌جگه‌له‌وه‌ی‌‌له‌ده‌ره‌وه‌ی‌‌حیزب���ه‌كان‌كاربكه‌ن‌ب���ۆ‌هه‌ڵبژاردن‌و‌راهێنانی‌‌س���ه‌ركرده‌ی‌‌سیاسی‌‌نوێ‌،‌هه‌روه‌ها‌به‌رهه‌ڵستی‌‌ده‌سه‌اڵتی‌‌رژێمه‌‌ده‌سه‌اڵتخوازه‌كان‌بكه‌ن‌و‌ببنه‌‌هانده‌ر‌

بۆ‌ئه‌وه‌ی‌‌به‌خێرایی‌‌له‌ناوببرێن.

ژنان‌و‌كاری‌‌سیاسی‌‌له‌ئه‌مریكای‌‌التین

له‌به‌شی‌‌یه‌كه‌می‌‌ئه‌م‌كتێبه‌دا،‌ماریا‌رۆزای‌‌ئه‌رجه‌نتینی‌‌چیرۆكی‌‌رێكخراوی‌‌ده‌گێڕێت���ه‌وه‌،‌ ‌)Conciencia(كه‌‌ئامانج���ی‌‌هاندانی‌‌ژن���ان‌بوه‌‌بۆ‌داكۆكیكردن‌له‌دیموكراس���ی‌‌و‌ئازادی‌،‌بۆ‌ئه‌و‌مه‌به‌سته‌ش‌له‌سه‌ر‌پرسه‌كانی‌‌پ���ه‌روه‌رده‌و‌ هاواڵتیبون‌و‌ ده‌س���تورو‌قه‌یرانی‌‌ئاب���وری‌‌كاریان‌كردوه‌.‌ئه‌م‌رێكخراوه‌‌له‌شانزه‌‌هه‌رێمی‌‌ئه‌رجه‌نتیندا‌چاالكی‌‌هه‌بوه‌‌و‌س���ی‌‌لقی‌‌هه‌میشه‌یی‌‌

ناوچه‌یی‌‌هه‌یه‌.له‌ماوه‌ی‌‌یه‌كه‌مین‌هه‌ش���ت‌س���اڵی‌‌رێكخراوه‌‌ ئ���ه‌م‌ دامه‌زراندنیان،‌ دوای‌‌)560(‌كۆنگره‌ی‌‌س���ازداوه‌‌كه‌‌)45(‌تیایدا،‌ به‌ش���داربون‌ ك���ه‌س‌ ه���ه‌زار‌هه‌روه‌ها‌)480(‌لێكچه‌ریان‌ده‌رباره‌ی‌‌مه‌سه‌له‌ی‌‌نیش���تیمانیه‌كان‌پێشكه‌ش‌كردوه‌‌كه‌‌)25(‌هه‌زار‌كه‌س‌گوێگری‌‌بون،‌له‌)320(‌كۆڕیش���دا‌)34(‌هه‌زار‌كه‌س‌به‌ش���داربون،‌له‌)180(‌ئه‌ڵقه‌ی‌‌ه���ه‌زار‌ ‌)15( دیراسه‌كردندیش���دا‌كه‌س‌س���ودمه‌ند‌بون،‌له‌سه‌ر‌ئاستی‌‌نیشتیمانی‌‌شه‌ش‌دیدار‌و‌له‌سه‌ر‌ئاستی‌‌ئه‌مری���كای‌‌التینیش‌س���ێ‌‌كۆنگره‌ی‌‌ئه‌نجام���داوه‌.‌س���ه‌رباری‌‌هه‌م���و‌ئه‌و‌چاالكیانه‌،‌ملیۆن‌و‌نیوێك‌نامیلكه‌یان‌ده‌رباره‌ی‌‌بابه‌ته‌‌مه‌ده‌نیی‌‌و‌سیاس���یه‌‌

جۆربه‌جۆره‌كان‌باڵوكردۆته‌وه‌.له‌ده‌ره‌نجامی‌‌كۆی‌‌ئه‌و‌كارانه‌ش���دا‌)500(‌ژن���ی‌‌به‌رپرس���ی‌‌رێكخراوه‌كه‌‌راهێنان���ی‌‌كارگێڕیی���ان‌وه‌رگرت���وه‌،‌بیس���ت‌له‌وان���ه‌‌چونه‌ته‌‌ن���او‌حیزبه‌‌

سیاس���یه‌كانه‌وه‌و‌كاندیدك���راون‌ب���ۆ‌پل���ه‌كاری‌‌ده‌س���ته‌‌هه‌ڵبژێ���راوه‌كان.‌هه‌روه‌ه���ا‌پانزه‌‌ده‌وڵه‌ت���ی‌‌ئه‌مریكای‌‌التین‌له‌ڕێگه‌ی‌‌رێكخ���راوه‌‌ناحكومیه‌‌هه‌مه‌ڕه‌نگه‌كانه‌وه‌،‌ئاڵوگۆڕی‌‌به‌رنامه‌ی‌‌فێركاری‌‌و‌زانیارییان‌له‌گه‌ڵ‌كردون.

فلیپین:‌گۆڕینی‌‌سه‌رۆك‌و‌سه‌ركه‌وتنی‌‌ئۆپۆزسیۆن

له‌به‌ش���ێكی‌‌دیكه‌ی‌‌ئ���ه‌م‌كتێبه‌دا،‌هنریتا‌دیت‌باسكوال‌باس‌له‌ئه‌زمونی‌‌رێكخ���راودا‌ده‌كات.‌ له‌س���ێ‌‌ خ���ۆی‌‌له‌رێكخ���راوی‌‌ یه‌كه‌م���ی‌‌ ئه‌زمون���ی‌‌نیش���تیمانی‌‌ مه‌ده‌نیانه‌ی‌‌ بزوتنه‌وه‌ی‌‌ئازادانه‌‌بوه‌،‌ له‌پێن���او‌هه‌ڵبژاردن���ی‌‌ئامانجی‌‌رێكخراوه‌كه‌ش‌هه‌وڵدان‌بوه‌‌بۆ‌پێشوه‌خته‌ی‌‌ هه‌ڵبژاردنی‌‌ ئه‌نجامدانی‌‌س���ه‌رۆكایه‌تی‌‌و‌نوێكردن���ه‌وه‌ی‌‌بڕوای‌‌خه‌ڵكی‌‌به‌پرۆس���ه‌ی‌‌هه‌ڵبژاردنی‌‌دور‌

له‌ساخته‌كاری‌.رێكخراوه‌دا‌ ئ���ه‌م‌ كاری‌‌ له‌ئه‌نجامی‌‌)200(‌هه‌زار‌فلیپینی‌‌خۆبه‌خشانه‌‌بۆ‌راهێنانیان‌ هه‌ڵبژاردن���ه‌كان‌ چاودێری‌‌بینی���وه‌،‌ئه‌وه‌ش‌بۆته‌‌ه���ۆی‌‌ئه‌وه‌ی‌‌بۆ‌یه‌كه‌مجار‌الیه‌نه‌‌ئۆپۆزس���یۆنه‌كان‌‌)%30( خاوه‌ن���ی‌‌ ببن���ه‌‌ بتوان���ن‌كورسیه‌كانی‌‌پارله‌مان.‌بۆ‌هه‌ڵبژاردنی‌‌س���ه‌رۆكایه‌تیش‌كه‌‌دو‌س���اڵ‌دواتر‌به‌ڕێوه‌چ���وه‌،‌نی���و‌ملی���ۆن‌كه‌س���ی‌‌خۆبه‌خش‌له‌ناوچ���ه‌‌جۆربه‌جۆره‌كاندا‌ئاماده‌بون‌بۆ‌چاودێری‌‌هه‌ڵبژاردنه‌كه‌،‌له‌ئه‌نجام���دا‌كۆتای���ی‌‌به‌ده‌س���ه‌اڵتی‌‌سته‌مكارانه‌ی‌‌شانزه‌‌ساڵه‌ی‌‌ماركۆس‌هات‌و‌)كورازون‌ئه‌كینۆ(‌بوه‌‌سه‌رۆكی‌‌

واڵت.كاركردن‌ ناوب���راو‌ دوه‌می‌‌ ئه‌زمونی‌‌بوه‌‌له‌دامه‌زراوه‌ی‌‌)ئیفلیو‌ب.چاڤییر‌كاندیدكردنی‌‌ هاندان���ی‌‌ ب���ۆ‌ ‌)EBJFنوێنه‌رگه‌لی‌‌گونجاو.‌ئه‌م‌رێكخراوه‌ش‌ب���ۆ‌ كاندی���د‌ ‌)418( توانیویه‌ت���ی‌‌پۆس���ته‌‌گش���تیه‌كان‌ئام���اده‌‌بكات.‌ئه‌زمون���ی‌‌س���ێیه‌می‌‌ئ���ه‌م‌خانمه‌ش‌به‌ش���داریكردن‌بوه‌‌له‌بزوتنه‌وه‌ی‌‌ژنان‌له‌پێناو‌چاودێریكردنی‌‌دیموكراس���یدا‌)KABATID(،‌كاری‌‌ئه‌م‌رێكخراوه‌ش‌ئه‌وه‌یه‌‌مانگانه‌‌گوڵ‌ده‌به‌خشێته‌‌ئه‌و‌سیاس���ه‌تمه‌دارانه‌ی‌‌ره‌فتاری���ان‌چاك‌كردوه‌،‌ نه‌ته‌وه‌ی���ان‌ خزمه‌ت���ی‌‌ بوه‌و‌هه‌روه‌ها‌دڕك‌ده‌ده‌نه‌‌ئه‌و‌به‌رپرسانه‌ی‌‌

چاالكیه‌كانیان‌جێگه‌ی‌‌گومانه‌.‌

ژماره‌ی‌‌پێوانه‌یی‌‌له‌شیلی‌به‌ش���داربویه‌كی‌‌دیكه‌ی‌‌ئه‌م‌كتێبه‌،‌مۆنیكا‌جیمنیز‌دوبارۆسه‌‌كه‌‌یه‌كێكه‌‌هه‌ڵبژاردنی‌‌ لیژنه‌ی‌‌ دامه‌زرێنه‌رانی‌‌ له‌‌ئ���ازاد‌له‌ش���یلی‌،‌ئه‌م‌رێكخ���راوه‌‌بۆ‌دو‌مه‌به‌س���ت‌كاریك���ردوه‌،‌ئه‌وانیش‌ئازادانه‌ی‌‌ هه‌ڵبژاردن���ی‌‌ ئه‌نجامدان���ی‌‌س���ه‌رۆكایه‌تی‌‌و‌نوێنه‌رایه‌تی‌‌و‌راپرسی‌‌

له‌سه‌ر‌ده‌ستور‌بوه‌.ئه‌نجامدانی‌‌ له‌ڕێگه‌ی‌‌ رێكخراوه‌‌ ئه‌م‌كۆبونه‌وه‌ی‌‌ لێكۆڵین���ه‌وه‌و‌ ئه‌ڵق���ه‌ی‌‌باڵوكردنه‌وه‌ی‌‌ چ���اپ‌و‌ جه‌م���اوه‌ری‌،‌كتێ���ب‌و‌نامیلكه‌،‌س���ازدانی‌‌ئاهه‌نگی‌‌گۆران���ی‌‌و‌مۆس���یقا،‌خۆپیش���اندانی‌‌جه‌م���اوه‌ری‌،‌توانیویه‌ت���ی‌‌نیگه‌رانی‌‌و‌بێ���زاری‌‌هاواڵتی���ان‌له‌هه‌ڵبژاردنه‌كان‌به‌جۆرێك‌بڕه‌وێنێته‌وه‌،‌كه‌‌له‌راپرسی‌‌له‌س���ه‌ر‌ده‌س���توردا،‌ته‌نها‌)%2.4(‌هاواڵتی���ان‌ئاماده‌نه‌ب���ون‌به‌ش���داری‌‌راپرس���یه‌كه‌‌بك���ه‌ن،‌ك���ه‌‌به‌وت���ه‌ی‌‌دوب���ارۆس‌ئه‌وه‌ش‌كه‌متری���ن‌رێژه‌یه‌‌

له‌مێژوی‌‌شیلیدا.

دیموكراسیه‌ت‌له‌ڕێگه‌ی‌‌كتێبه‌وه‌ئه‌زمونی‌‌كاری‌‌كزافییه‌‌زافاال‌كوادرا،‌تاڕاده‌ی���ه‌ك‌له‌ئه‌زمونی‌‌به‌ش���داربونی‌‌دیكه‌ی‌‌ئه‌م‌كتێبه‌‌جی���اوازه‌،‌چونكه‌‌ناوب���راو‌له‌چه‌ند‌واڵتێ���ك‌كاریكردوه‌،‌به‌چاپكردنی‌‌ پش���تی‌‌ له‌كاركردنیشدا‌كتێ���ب‌و‌گۆڤ���ار‌به‌س���توه‌.‌ئه‌زمونی‌‌‌)Revista(یه‌كه‌می‌‌ده‌ركردنی‌‌گۆڤاری‌‌ب���وه‌‌له‌نیكاراگ���وا،‌قۆناغ���ی‌‌دوه‌می‌‌كاركردنیش���ی‌‌دامه‌زراندنی‌‌رێكخراوی‌‌لیبرۆ‌لیب���ری‌‌بوه‌‌له‌كۆس���تاریكا‌بۆ‌چاپكردن���ی‌‌كتێ���ب‌تایب���ه‌ت‌به‌بیری‌‌مرۆڤناس���ی‌،‌ مێ���ژو،‌ دیموكراس���ی‌‌و‌

ئابوری‌‌و‌ئایین‌و‌ئه‌ده‌ب.‌باڵوكردنه‌وه‌ی‌‌ چاپك���ردن‌و‌ له‌كاتی‌‌كتێبه‌كانیدا،‌كزافیه‌‌دوچاری‌‌چه‌ندین‌له‌ده‌ست‌ بۆته‌وه‌،‌هه‌ر‌ ته‌نگ‌وچه‌ڵه‌مه‌‌تاوه‌ك���و‌ كتێب���ه‌كان‌ به‌س���ه‌راگرتنی‌‌

كه‌س���انه‌ی‌‌ ئه‌و‌ راوه‌دونان���ی‌‌به‌اڵم‌ فرۆشتوه‌،‌ كتێبه‌كانیان‌ناوبراو‌سوربوه‌‌له‌سه‌رئه‌وه‌ی‌‌بگاته‌‌ ئه‌وه‌ی‌‌ بۆ‌ كتێبه‌كانی‌‌ژماره‌ی‌‌ زۆرترین‌ ده‌س���تی‌‌هاواڵتیان،‌به‌كه‌متر‌له‌نرخی‌‌

تێچونی‌‌بفرۆشێت.‌كاره‌كانی‌‌ به‌ده‌ره‌نجامی‌‌ س���ه‌باره‌ت‌چۆنێتی‌‌ به‌س���ه‌ر‌ گ���ۆڕان‌ ده‌ڵێ���ت:‌ئ���ه‌و‌كتێبان���ه‌دا‌هات‌ك���ه‌‌ده‌خرێنه‌‌گه‌یش���ته‌‌ گۆڕان‌ كتێبخانه‌كان���ه‌وه‌..‌رۆشنبیرو‌ بیركردنه‌وه‌،‌ ش���ێوازه‌كانی‌‌كه‌مت���ر‌ خوێن���دكاران‌ نوس���ه‌رو‌س���ڵده‌كه‌نه‌وه‌،‌پۆزه‌تیڤانه‌تر‌پابه‌ندن‌ده‌ركیان‌ دیموكراس���یه‌وه‌‌و‌ به‌ئازادی‌‌و‌زمانی‌‌ ناچارنی���ن‌ ك���ه‌‌ به‌وه‌ك���ردوه‌‌باڵوكردن���ه‌وه‌ی‌‌ ب���ۆ‌ چه‌پ���ڕه‌وه‌كان‌

بیروڕاكانی‌‌خۆیان‌به‌كاربهێنن.

زیندانه‌كانی‌‌نایجیریا‌ده‌گۆڕێنزیندانه‌كانی‌‌ دۆخ���ی‌‌ باش���كردنی‌‌نایجیریا،‌وێس���تگه‌یه‌كی‌‌دیكه‌ی‌‌ئه‌م‌كتێبه‌یه‌،‌كه‌‌تیای���دا‌كلیمنت‌نوانكۆ‌ئازادییه‌‌ رێكخ���راوی‌‌ ل���ه‌كاری‌‌ باس‌ئه‌م‌ ئامانجی‌‌ ده‌كات،‌ مه‌ده‌نی���ه‌كان‌رێكخراوه‌‌پێشكه‌ش���كردنی‌‌یارمه‌تیی‌‌یاس���ایی‌‌بۆ‌به‌ندیی���ه‌كان‌و‌هه‌وڵدان‌بۆ‌ئازادكردنی‌‌ئه‌و‌كه‌س���انه‌‌بوه‌‌كه‌‌ماوه‌یه‌ك���ی‌‌زۆر‌له‌زیندانه‌كان���دا‌بون‌به‌بێ‌‌دادگایكردن‌یان‌به‌بێ‌‌تاوان.

به‌گوێ���ره‌ی‌‌گێڕان���ه‌وه‌ی‌‌كلیمنت،‌رێكخراوه‌‌ له‌م‌ كاركردنیاندا‌ له‌ماوه‌ی‌‌توانیویانه‌‌كه‌یس���ی‌‌)64(‌كه‌س‌كه‌‌له‌س���ه‌ر‌تۆمه‌تی‌‌جۆراوجۆر‌گیرابون‌بجوڵێنی���ن‌و‌ئازاد‌بكرێ���ن.‌هه‌روه‌ها‌له‌دورگه‌یه‌ك���ی‌‌ گرتوخانه‌ی���ه‌ك‌دوره‌ده‌س���ت‌كه‌‌نۆزده‌‌به‌ندی‌‌تیابوه‌‌ئاشكرا‌بكه‌ن‌و‌به‌ندییه‌كانی‌‌بگێڕنه‌وه‌‌ب���ۆ‌به‌ندیخانه‌یه‌كی‌‌ئاس���ایی‌.‌ئه‌مه‌‌دیكه‌‌ گرتوخانه‌یه‌ك���ی‌‌ جگه‌ل���ه‌وه‌ی‌‌ك���ه‌‌)2400(‌زیندان���ی‌‌تیابوه‌و‌هیچ‌مه‌رجێكی‌‌ژیانی‌‌تیانه‌بوه‌،‌به‌فشاری‌‌رێكخراوه‌كه‌ی���ان‌داخراوه‌و‌ره‌وش���ی‌‌ژیانی‌‌به‌ندییه‌كانیش‌تاڕاده‌ی‌‌گونجان‌مرۆڤ‌ ماف���ی‌‌ پێوه‌ره‌كانی‌‌ له‌گ���ه‌ڵ‌

باشكراوه‌.

ڤێریتاس‌سه‌رۆكی‌‌گۆڕی‌فیلیكس‌بوتیس���تا‌سه‌رنوس���ه‌ری‌‌‌،)Veritas‌:رۆژنام���ه‌ی‌‌)ڤێریت���اسب���اس‌له‌هه‌وڵه‌كان���ی‌‌رۆژنامه‌ك���ه‌ی‌‌ده‌كات‌له‌باره‌ی‌‌وریاكردنه‌وه‌ی‌‌خه‌ڵكی‌‌فلیپین‌له‌ناشیرینی‌‌و‌قێزه‌ونی‌‌رژێمی‌‌ده‌سه‌اڵتدار،‌به‌تایبه‌تی‌‌ئاشكراكردنی‌‌س���ه‌رۆك‌و‌ كرداره‌كان���ی‌‌ ره‌فت���ارو‌په‌یام���ی‌‌ وه‌زیره‌كان���ی‌،‌ ژنه‌ك���ه‌ی‌‌و‌بنچینه‌یی‌‌رۆژنامه‌كه‌ش���یان‌ئه‌وه‌‌بو‌

"ده‌بێت‌ئه‌م‌حكومه‌ته‌‌بڕوات".

ناوبراو‌ده‌كات‌ ئاش���كرای‌‌

رۆژنامه‌كه‌یان‌فرۆشێكی‌‌باشی‌‌هه‌بوه‌و‌له‌الیه‌ن‌جه‌م���اوه‌ره‌وه‌‌قبوڵكراو‌بوه‌،‌رۆژنامه‌ك���ه‌ش‌تاوه‌ك���و‌ئه‌نجامدانی‌‌شۆڕش‌و‌هاتنه‌‌سه‌ر‌كاری‌‌رژێمی‌‌نوێ‌‌و‌له‌واڵتدا‌ دیموكراس���ی‌‌ به‌رقه‌راربونی‌‌به‌رده‌وام‌بوه‌.‌سه‌باره‌ت‌به‌كاریگه‌ری‌‌ده‌ڵێت‌"سه‌رۆكی‌‌ رۆژنامه‌كه‌ش���یان،‌واڵت‌كه‌‌هاته‌‌ئۆفیسی‌‌رۆژنامه‌كه‌مان‌وتی‌‌ئه‌مڕۆ‌كه‌‌من‌س���ه‌رۆكی‌‌واڵتم،‌چاكه‌كه‌ی‌‌بۆ‌ڤێریتاس‌ده‌گه‌ڕێته‌وه‌".

به‌گژاچونه‌وه‌ی‌‌ره‌گه‌زپه‌رستی‌‌و‌مافیا

هه‌ر‌له‌م‌كتێبه‌دا،‌ئه‌نتۆنی‌‌هازلیت‌رۆژنام���ه‌ی‌ سه‌رنوس���ه‌ری‌‌ هی���رد‌له‌باش���وری‌‌ ‌"The Cape Times"له‌هه‌وڵه‌كان���ی‌‌ ب���اس‌ ئه‌فریق���ا،‌له‌به‌ره‌نگاربون���ه‌وه‌ی‌‌ رۆژنامه‌كان���ی‌‌ده‌وڵه‌مه‌ن���ده‌كان‌ ده‌س���ه‌اڵتداران‌و‌ده‌كات،‌ئه‌مه‌‌سه‌رباری‌‌هه‌وڵه‌كانیان‌ره‌گه‌زپه‌رس���تی‌‌و‌ به‌گژاچونه‌وه‌ی‌‌ بۆ‌جی���اوازی‌‌ره‌گ���ه‌زی‌،‌له‌ده‌ره‌نجامی‌‌ئه‌م‌كارانه‌ش���دا‌جگه‌ل���ه‌وه‌ی‌‌خۆی‌‌و‌گرت���ن‌و‌ دوچ���اری‌‌ س���تافه‌كه‌ی‌‌ب���ه‌اڵم‌ بونه‌ت���ه‌وه‌،‌ زیندانیك���ردن‌توانیویانه‌‌كاربكه‌نه‌‌س���ه‌ر‌بۆچونی‌‌هاواڵتی���ان‌بۆ‌نه‌هێش���تنی‌‌جیاوازی‌‌له‌به‌رقه‌راكردنی‌‌ به‌شداربن‌ ره‌گه‌زی‌‌و‌

سیستمی‌‌دیموكراسی‌‌له‌واڵتدا.رۆژنامه‌نوس���ی‌‌كۆڵۆمب���ی‌‌ماری���ا‌جیمینا‌دوزان،‌كه‌‌بۆ‌ماوه‌ی‌‌چوارده‌‌س���اڵ‌له‌رۆژنامه‌ی‌‌"ئیل‌ئسبكتادور"‌ستوننوس‌بوه‌،‌یه‌كه‌مین‌كه‌سیش‌بوه‌‌كه‌‌هاوپه‌یمانێتی‌‌نێوان‌بازرگانه‌كانی‌‌سوپای‌‌ ئه‌فس���ه‌ره‌كانی‌‌ هۆشبه‌ران‌و‌فیدراڵ���ی‌‌و‌گ���ه‌وره‌‌موڵكداره‌كان���ی‌‌ئاش���كراكردوه‌،‌ب���اس‌له‌ئه‌زمون���ی‌‌

رۆژنامه‌نوسی‌‌خۆی‌‌ده‌كات.ماری���او‌ چیرۆك���ی‌‌ جی���اوازی‌‌به‌ش���داربوانی‌‌دیك���ه‌ی‌‌ئ���ه‌م‌كتێبه‌‌ئه‌وه‌ی���ه‌،‌ناوب���راو‌به‌ه���ۆی‌‌به‌هێزی‌‌بازرگانه‌كان���ی‌‌ماده‌‌هۆش���به‌ره‌كان‌و‌تێكه‌اڵویان‌له‌گه‌ڵ‌ده‌سه‌اڵتدا،‌هه‌روه‌ها‌دوای‌‌ئ���ه‌وه‌ی‌‌هه‌وڵ���ی‌‌تیرۆركردنی‌‌ئۆفیس���ی‌‌ ته‌قاندن���ه‌وه‌ی‌‌ خ���ۆی‌‌و‌كۆڵۆمبی���ای‌‌ دراوه‌،‌ رۆژنامه‌ك���ه‌ی‌‌به‌جێهێش���توه‌و‌نه‌یتوانیوه‌‌واڵته‌كه‌ی‌‌

له‌چنگی‌‌مافیاكان‌رزگار‌بكات.

به‌ڕه‌نگاربونه‌وه‌ی‌‌دیكتاتۆرییه‌ت‌به‌رۆژنامه‌

نه‌یجیری‌‌رای‌‌دایكبو،‌ رۆژنامه‌نوسی‌‌كه‌‌یه‌كێك���ه‌‌له‌دامه‌زرێنه‌رانی‌‌گۆڤاری‌‌"نی���وز‌ۆتچ"،‌چیرۆك���ی‌‌گۆڤاره‌كه‌یان‌له‌به‌ره‌نگاربون���ه‌وه‌ی‌‌دیكتاتۆرییه‌ت���دا‌ده‌گێڕێته‌وه‌.‌ئه‌و‌گۆڤ���اره‌ی‌‌دوای‌‌دو‌س���اڵ‌له‌ده‌رچون���ی‌‌تیراژی‌‌گه‌یش���ته‌‌)150(‌ه���ه‌زار‌دان���ه‌،‌ب���ه‌اڵم‌له‌پای‌‌روداوه‌كان‌و‌ ه���ه‌واڵ‌و‌ به‌دواداچون���ی‌‌ئاشكراكردنی‌‌گه‌مه‌كانی‌‌ده‌سه‌اڵتداران،‌له‌الی���ه‌ن‌ده‌زگای‌‌هه‌واڵگ���ری‌‌واڵته‌وه‌‌نامه‌یه‌كی‌‌ له‌ڕێگه‌ی‌‌ سه‌رنوس���ه‌ره‌كه‌ی‌

مینڕێژكراوه‌وه‌‌تیرۆركرا.رای‌‌له‌باره‌ی‌‌گۆڤاره‌كه‌یانه‌وه‌‌ده‌ڵێت:‌ئه‌گه‌ر‌خه‌ڵ���ك‌و‌رۆژنامه‌وانی‌‌رونه‌كه‌نه‌‌دیكتاتۆری���ه‌ت‌و‌ به‌ڕه‌نگاربون���ه‌وه‌ی‌‌روبه‌ڕوبون���ه‌وه‌ی‌‌ده‌س���تدرێژیه‌كان‌بۆ‌س���ه‌ر‌دامه‌زراوه‌‌دیموكراتیه‌كان،‌ئه‌وا‌نه‌‌دیموكراسی‌‌و‌نه‌‌ئازادی‌‌رۆژنامه‌وانی‌‌ناتوانن‌بونی‌‌خۆیان‌بپارێزن.‌ئه‌مه‌ش‌بۆ‌ده‌ربڕینه‌كه‌ی‌‌ئیدمۆند‌بۆرك‌راسته‌‌كه‌‌ده‌ڵێت:‌خراپه‌كاری‌‌بۆ‌سه‌ركه‌وتن‌پێویس���تی‌‌ته‌نیا‌به‌یه‌ك‌ش���ت‌هه‌یه‌،‌

ئه‌ویش‌ئه‌وه‌یه‌‌پیاوچاكان‌نه‌بزوێن.

حكومه‌ت‌و‌رۆژنامه‌‌له‌باشوری‌‌سودانئاژاوه‌گێڕانه‌‌ رۆژنامه‌وانیی‌‌ سی‌‌ساڵ‌به‌سه‌رهاته‌كانی‌‌ ناونیش���انی‌‌ له‌سودان‌بزوتنه‌وه‌ی‌‌ چاالكوان���ی‌‌ رۆژنامه‌نوس‌و‌س���ودان‌ باش���وری‌‌ ئازادیخوازان���ه‌ی‌‌بون���ا‌مالواله‌،‌ناوبراو‌ب���اس‌له‌قۆناغه‌‌جیاوازه‌كانی‌‌كاری‌‌رۆژنامه‌وانیی‌‌خۆی‌‌ده‌كات،‌ واڵته‌كه‌ی‌‌ ده‌ره‌وه‌ی‌‌ له‌ناوخۆو‌‌)The Vigilant(به‌تایبه‌تی‌‌رۆژنامه‌ی‌‌كه‌‌بۆ‌ماوه‌ی‌‌پێنج‌س���اڵ‌سه‌رنوسه‌ری‌‌باشور‌ س���ودانیه‌كانی‌‌ زمانحاڵی‌‌ بوه‌و‌له‌ڕێگه‌ی‌‌ رۆژنامه‌ی���ه‌ش‌ ئ���ه‌م‌ ب���وه‌.‌خراپه‌كارییه‌كانی‌‌ راپۆرت���ه‌وه‌‌ هه‌واڵ‌و‌هێزه‌‌حكومیه‌كانی‌‌له‌دژی‌‌مه‌ده‌نیه‌كانی‌‌

باشور‌باڵوكردۆته‌وه‌.له‌ماوه‌ی‌‌ئه‌و‌پێنج‌ساڵه‌دا،‌وه‌كو‌مالوال‌ده‌ڵێت‌"هه‌فته‌‌نه‌بوه‌‌حكومه‌ت‌بڕیارێكی‌‌ده‌ست‌به‌س���ه‌ركردن‌یان‌كۆكردنه‌وه‌ی‌‌رۆژنامه‌كه‌‌یان‌قه‌ده‌غه‌كردنی‌‌ده‌رچونی‌‌ده‌رنه‌كردبێ���ت".‌دواتری���ش‌حكومه‌ت‌

ه‌‌ و ال و ل���ه‌دفشاری‌‌خستۆته‌‌رۆژنامه‌كه‌،‌ سه‌ر‌ئه‌ویش‌به‌‌رێگرتن‌له‌باڵوكردن���ه‌وه‌ی‌‌‌‌ م���ی یكال رن‌ كا نی���ا مپا كۆرۆژنامه‌یه‌دا،‌ ل���ه‌م‌رێگرت���ن‌ هه‌روه‌ه���ا‌ن���ی‌‌ د ه‌كر د ر و له‌هاكاغ���ه‌ز‌بۆ‌چاپكردنی‌‌ئه‌م���ه‌‌ رۆژنامه‌ك���ه‌.‌له‌هه‌ڵوه‌شانه‌وه‌ی‌‌ جگه‌‌چاپكردن‌ گرێبه‌س���تی‌‌له‌گ���ه‌ڵ‌چاپخان���ه‌كان‌و‌به‌س���ه‌راگرتنی‌‌ ده‌س���ت‌پێ���ش‌ له‌چاپخان���ه‌‌

باڵوبونه‌وه‌ی‌.

كلتوری‌‌دیموكراتی‌‌و‌رۆحی‌‌قوربانیدان

به‌بڕوای‌‌كارل‌گێرش���مان،‌سه‌رنجڕاكێش���ی‌‌ خاڵ���ی‌‌به‌س���ه‌رهاتی‌‌ئه‌و‌كه‌س���انه‌ی‌‌له‌م‌كتێبه‌دا‌باس���كراون،‌ته‌نها‌دڵس���ۆزی‌‌ قوربانیدان‌و‌ رۆحی‌‌نییه‌،‌به‌ڵكو‌"ئه‌و‌تێگه‌یش���تنه‌‌قوڵه‌یه‌‌ده‌رباره‌ی‌‌پێداویستیه‌كانی‌‌دیموكراسی‌،‌گرنگترینیان‌پێویس���تی‌‌بونی‌‌هاواڵتی‌‌

رۆشنبیرو‌چاوكراوه‌یه‌".ناوب���راو‌جه‌خت‌له‌وه‌ده‌كاته‌وه‌‌خاڵی‌‌كتێبه‌ك���ه‌‌ به‌ش���داربونی‌‌ هاوبه‌ش���ی‌‌بریتی���ه‌‌ل���ه‌وه‌ی‌:‌دیموكراس���ی‌‌ته‌نیا‌سیس���ته‌مێكی‌‌سیاس���ی‌‌یان‌پرۆسه‌ی‌‌هه‌ڵبژاردنی‌‌سه‌ركرده‌كان‌نییه‌‌له‌ڕێگه‌ی‌‌ئازاده‌وه‌،‌ سیاس���ی‌‌ پێش���بڕكێییه‌كی‌‌كولتوره‌و‌ ژیان���ه‌،‌ به‌ڵك���و‌ش���ێوازی‌‌كۆمه‌ڵێ���ك‌به‌هایه‌‌كه‌‌پشتئه‌س���تورن‌

به‌چه‌مكی‌‌شكۆمه‌ندی‌‌مرۆڤانه‌.

17)510(‌سێشه‌ممه‌‌2016/1/5 کتێب

ئه‌زمونی‌‌كرده‌یی‌‌له‌‌‌9واڵتی‌‌ئاسیاو‌ئه‌فریقاو‌ئه‌مریكادارۆڵی‌‌رۆژنامه‌ی‌ئازاد‌و‌رێكخراوه‌‌ناحكومیه‌كان‌له‌گۆڕینی‌‌حكومه‌ته‌كاندا

سه‌ركه‌وتنی‌‌كاری‌‌مه‌ده‌نی‌‌پێویستی‌‌

به‌كۆمه‌ڵێك‌بنه‌مایه‌،‌وه‌كو:‌نه‌بونی‌‌مه‌یلی‌‌به‌ده‌ستهێنانی‌‌ده‌سه‌اڵتی‌‌

سیاسیه‌‌له‌الیه‌ن‌به‌ڕێوه‌به‌رانی‌‌رێكخراوه‌‌

مه‌ده‌نیه‌كانه‌وه‌

ئه‌گه‌ر‌خه‌ڵك‌و‌رۆژنامه‌وانی‌‌رونه‌كه‌نه‌‌

به‌ڕه‌نگاربونه‌وه‌ی‌‌دیكتاتۆریه‌ت‌و‌روبه‌ڕوبونه‌وه‌ی‌‌ده‌ستدرێژیه‌كان‌

بۆ‌سه‌ر‌دامه‌زراوه‌‌دیموكراتیه‌كان،‌ئه‌وا‌نه‌‌دیموكراسی‌‌و‌نه‌‌ئازادی‌‌رۆژنامه‌وانی‌‌ناتوانن‌بونی‌‌خۆیان‌

بپارێزن

هه‌رجاره‌و‌که‌سێک‌ده‌ینوسێت

ته‌خته سپی

تایبەتمەندیەکانی مامۆستای سەرکەوتو

‌سه‌رهه‌نگ‌کازم

کاری‌ لەکۆمەڵگ���ەدا‌ مامۆس���تا‌س���ەرەکی‌بریتی���ە‌لەپەروەردەکردن‌و‌فێرکردن،‌ئەگەر‌ئامانجی‌پەروەردەش‌پەروەردەکردن���ی‌مرۆڤ‌بێت‌بۆ‌ژیان،‌مامۆس���تا‌ کەس���ایەتی‌ خ���ودی‌ ئەوا‌ئامانج���ەو‌ ئ���ەم‌ بەدیهێنان���ی‌ ب���ۆ‌سەرکەوتنی‌لەپڕۆسەکەدا‌دەبێت‌چەند‌تایبەتمەندیەک‌و‌خاسیەتێکی‌تێدابێت،‌چونکە‌یەکێک‌لەفاکتەرە‌سەرەکیەکان‌لەس���ەرکەوتنی‌ هەیە‌ کاریگ���ەری‌ کە‌پڕۆسەی‌فێرکردن‌و‌فێربون‌مامۆستایە،‌ئ���ەو‌تایبەتمەندی‌و‌ ئەگەر‌مامۆس���تا‌خاس���یەتانەی‌تێ���دا‌نەبێ���ت‌ئامانجە‌بەدیناهێنرێ���ن‌و‌ پەروەردەیی���ەکان‌پڕۆسەی‌فێرکردن‌و‌فێربون‌سەرکەوتو‌نابێ���ت‌و‌بەدینای���ەت،‌بۆیە‌مامۆس���تا‌دەبێت‌ش���ارەزای‌بابەتە‌سایکۆلۆژی‌و‌پەروەردەییەکان‌بێ���ت،‌تاوەکو‌ببێتە‌

مامۆستایەکی‌سەرکەوتو.تایبەتمەندیەکان���ی‌ گرنگتری���ن‌ئەمان���ەی‌ س���ەرکەوتو‌ مامۆس���تای‌

خوارەوەیە:

خاوەن���ی‌ مامۆس���تا‌ پێویس���تە‌ ‌-ل���ەڕوی‌ بێ���ت‌و‌ دروس���تی‌ دەرون‌کەسایەتیەوە‌ کۆمەاڵیەتی‌و‌ هەڵچونی‌و‌نەبێت،‌ دەرونی‌ گرفتی‌ ئامادەکرابێت،‌بونی‌هەرجۆرە‌گرفتێک‌لەم‌الیەنانەدا‌گرفت‌دروس���ت‌دەکات‌بۆ‌مامۆس���تاو‌فێرخ���وازان،‌ئەگەر‌مامۆس���تا‌لەڕوی‌بێ���ت‌و‌خاوەنی‌ نائارام‌ هەڵچونی���ەوە‌دەرون‌دروس���تی‌نەبێ���ت،‌ناتوانێ���ت‌ئارامگ���ر‌بێت‌بەرامب���ەر‌فێرخوازانی،‌بۆی���ە‌مامۆس���تا‌دەبێت‌چارەس���ەری‌هەرج���ۆرە‌گرفتێکی‌خ���ۆی‌بکات‌الی‌ڕێنمایکاری���ی‌دەرونی،‌تاوەکو‌ژینگەی‌

پۆل‌و‌قوتابخانە‌بێکێشە‌بێت.

-‌مامۆستا‌دەبێت‌لێهاتو‌بێت‌لەدانانی‌پالنی‌وانە‌وتنەوەو‌هەروەها‌ش���ارەزا‌بێ���ت‌لەش���ێوازەکانی‌وانەوتن���ەوەدا،‌ئەگەر‌مامۆس���تا‌شارەزای‌شێوازەکانی‌وانەوتنەوە‌نەبێت،‌ئەوا‌هەرچەندە‌خۆی‌ماندو‌بکات‌لەوانەوتنەوەدا‌هەندێک‌جار‌دەبێتە‌هۆی‌دروستبونی‌گرفت‌لەنێوان‌مامۆستاو‌فێرخوازانی،‌دەبێت‌مامۆستا‌ئەو‌ش���ێوازە‌لەوانەوتنەوە‌هەڵبژێرێت‌ک���ە‌لەگ���ەڵ‌ئاس���تی‌فێرخوازەکانیدا‌بگاتە‌ زانیاریەکە‌ تاوەک���و‌ دەگونجێت‌الی‌فێرخ���وازو‌فێرخ���واز‌بەبێ‌گرفت‌

تێبگات‌لەوانەکە.

-‌مامۆستا‌دەبێت‌ڕەچاوی‌جیاوازی‌تاکی‌بکات‌لەنێ���وان‌فێرخوازەکانیدا،‌چونکە‌ه���ەر‌فێرخوازەو‌تایبەتمەندی‌و‌کەس���ایەتی‌و‌ئاس���تی‌زیرەکی‌تایبەت‌بەخۆی‌هەیە،‌نابێت‌فێرخوازان‌بەیەک‌چ���او‌س���ەیریان‌بکرێ���ت‌و‌مامەڵەیان‌لەگەڵ‌بکرێت.‌هەندێ���ک‌لەفێرخوازان‌کراوەو‌ دیاری‌ لەوانەیەک���ی‌ ئارەزویان‌لەو‌وانەیەدا‌زی���رەک‌و‌لێهاتون،‌بەاڵم‌لەوانەیەکی‌تردا‌ئەو‌تواناو‌لێهاتوییەی‌نی���ە،‌بۆیە‌دەبێ���ت‌پاڵنەریان‌بۆ‌زیاد‌بکرێت‌و‌هەوڵی‌زیاتریان‌لەگەڵ‌بدرێت‌بەکەمی‌ هەست‌ سەرکەوتوبن‌و‌ تاوەکو‌

خۆیان‌نەکەن.

زانس���ت‌ مامۆس���تا‌ پێویس���تە‌ ‌-ب���ۆ‌بەرژەوەن���دی‌تاکەکەس���ی‌خۆی‌بەکارنەهێنێ���ت‌و‌مامەڵەیەکی‌ئەخالقی‌لەگەیاندنی‌زانس���تدا‌بکات،‌مامۆستای‌ئایدۆلۆژی‌ بیروبۆچون���ی‌ س���ەرکەوتو‌خۆی‌تێکەڵ‌بەزانست‌ناکات‌و‌ئامانجی‌پێگەیاندن���ی‌ زانس���ت‌ لەگەیاندن���ی‌نەوەیەک���ی‌بەس���ودە‌ب���ۆ‌خزمەت���ی‌

کۆمەڵگە.

-‌پێویستە‌مامۆستا‌پەیوندی‌لەنێوان‌خۆی‌و‌فێرخوازەکانی‌دروس���ت‌بکات،‌بون���ی‌پەیوەندی‌لەنێوان‌مامۆس���تاو‌فێرخوازان���دا‌دەبێت���ە‌ه���ۆی‌ئەوەی‌فێرخ���واز‌زیاتر‌ح���ەز‌بەوانەکە‌بکات‌و‌

سەرکەوتو‌بێت‌لەوانەکەدا.

مامۆس���تا‌ش���ارەزای‌ پێویس���تە‌ ‌-س���ایکۆلۆژیای‌منداڵ‌و‌هەرزەکار‌بێت،‌بۆ‌ئەوەی‌ئەگەر‌فێرخوازانی‌منداڵ‌یان‌هەرزەکار‌بون‌لەالیەنی‌س���ایکۆلۆژیان‌تێبگات‌و‌مامەڵەیەکی‌دروستیان‌لەگەڵ‌

ئەنجام‌بدات.

‌ئا:‌سروه‌‌جه‌مال‌

به‌هۆی‌‌دۆخی‌‌هه‌رێمی‌‌كوردستانه‌وه‌‌كێشه‌و‌گرفتی‌‌زیاتر‌ڕوبه‌ڕوی‌‌

ناوه‌نده‌كانی‌‌خوێندن‌ده‌بێته‌وه‌‌ئه‌مه‌ش‌ئه‌ركی‌‌توێژه‌رانی‌‌كۆمه‌اڵیه‌تی‌‌زیاتر‌

كردوه‌،‌توێژه‌رێكی‌‌كۆمه‌اڵیه‌تی‌‌ده‌ڵێت‌‌"كاتێك‌توێژه‌ران‌به‌باشی‌‌ئه‌ركه‌كانیان‌جێبه‌جێ‌ده‌بێت‌و‌كاریگه‌ری‌‌پۆزه‌تیڤ‌دروست‌ئه‌كه‌ن،كه‌‌بارو‌زروفی‌‌واڵت‌به‌تایبه‌ت‌له‌روی‌‌ئابورییه‌وه‌‌هۆكاری‌‌

یارمه‌تیده‌ر‌بێت‌بۆ‌كاره‌كانیان"

ب���اس‌ كۆمه‌اڵیه‌ت���ی‌‌ توێژه‌ران���ی‌‌ده‌ك���ه‌ن‌ قه‌یران���ه‌كان‌ له‌كاریگ���ه‌ری‌‌ناوه‌نده‌كانی‌‌خوێن���دن،‌جه‌زا‌ له‌س���ه‌ر‌حه‌مه‌س���اڵح‌وه‌لی‌‌س���ه‌رۆكی‌‌كۆمه‌ڵه‌ی‌‌كۆمه‌ڵناس���ان‌و‌ده‌رونناسانی‌‌كوردستان‌ده‌ڵێت‌"بێگومان‌كێش���ه‌و‌قه‌یرانه‌كانی‌‌هه‌رێمی‌‌كوردس���تان‌به‌كێشه‌‌سیاسی‌‌و‌‌خزمه‌تگوزارییه‌كانی���ه‌وه‌‌ ئاب���وری‌‌و‌ده‌كاته‌‌س���ه‌ر‌ نێگه‌تی���ڤ‌ كاریگ���ه‌ری‌‌پرۆسه‌ی‌‌خوێندن‌به‌گشتی‌‌و‌سه‌ر‌الیه‌نی‌‌خوێن���دكاران،‌ په‌روه‌رده‌یی‌‌ ده‌رون���ی‌‌و‌ئه‌گ���ه‌ر‌قه‌یران���ی‌‌ئاب���وری‌‌ب���ه‌رده‌وام‌بێت‌ره‌نگه‌‌س���ه‌دان‌خوێن���دكار‌به‌هۆی‌‌نه‌بونیه‌وه‌‌واز‌له‌خوێندن‌بهێنن‌و‌داببڕێن‌له‌خوێندن،هه‌روه‌ه���ا‌به‌ه���ۆی‌‌نه‌بونی‌‌و‌هه‌ژارییه‌وه‌‌ره‌نگه‌‌خوێندكاران‌په‌نابه‌رنه‌‌به‌ر‌چه‌ندین‌كارو‌ره‌فتارو‌هه‌ڵسوكه‌وتی‌‌

نه‌شیاوو‌ناپه‌روه‌رده‌یی‌".‌له‌باره‌ی‌‌ڕۆڵی‌‌توێژه‌رانیش،‌سه‌رۆكی‌‌ده‌رونناسانی‌‌ كۆمه‌ڵناس���ان‌و‌ كۆمه‌ڵه‌ی‌‌كوردس���تان‌وت���ی‌‌‌"به‌ڕاس���تی‌‌ئه‌گه‌ر‌راستگۆبین‌توێژه‌ران‌خۆشیان‌كاریگه‌ری‌‌نێگه‌تیڤیان‌له‌سه‌ر‌دروست‌ئه‌بێت‌به‌هۆی‌‌ئ���ه‌و‌قه‌یرانه‌وه‌‌كه‌‌توش���ی‌‌هاواڵتیان‌و‌‌فه‌رمانبه‌ران���ی‌‌ئه‌م‌واڵته‌‌بوه‌،‌توێژه‌ران‌

پێنیه‌،به‌ڵك���و‌ س���یحرییان‌ گۆچان���ی‌‌كاتێك‌توێژه‌ران‌به‌باش���ی‌‌ئه‌ركه‌كانیان‌جێبه‌جێ‌ده‌بێ���ت‌و‌كاریگه‌ری‌‌پۆزه‌تیڤ‌دروس���ت‌ئه‌كه‌ن،كه‌‌ب���ارو‌زروفی‌‌واڵت‌به‌تایب���ه‌ت‌له‌روی‌‌ئابوریی���ه‌وه‌‌هۆكاری‌‌یارمه‌تی���ده‌ر‌بێت‌ب���ۆ‌كاره‌كانیان،به‌اڵم‌ئێستا‌به‌پێچه‌وانه‌وه‌یه‌‌بارودۆخی‌‌واڵت‌و‌باری‌‌ئابوری‌‌خوێن���دكاران‌و‌خێزانه‌كان‌ه���ۆكاری‌‌س���لبین‌له‌س���ه‌ر‌كاره‌كان���ی‌‌توێژه‌ری‌‌ كاره‌كانی‌‌ توێژه‌ران،ئه‌م���ه‌ش‌

چه‌ند‌بار‌گران‌و‌‌قورس‌كردوه‌.‌"ناهیده‌‌موشیر،‌توێژه‌ری‌‌كۆمه‌اڵیه‌تی‌‌باوه‌ڕی‌‌وایه‌‌دۆخی‌‌ئێس���تای‌‌كوردستان‌كاریگه‌ری‌‌له‌سه‌ر‌هه‌مو‌تاكێكی‌‌كۆمه‌ڵگا‌كردوه‌‌"به‌پله‌ی‌‌یه‌كه‌م‌قوتابی‌‌و‌مامۆستا‌چونكه‌‌هه‌مویان‌به‌یه‌كه‌وه‌په‌یوه‌س���تن،‌بێ���زاری‌‌و‌بێموچه‌ی���ی‌مامۆس���تا‌كاری‌‌كردۆته‌‌س���ه‌ر‌پڕۆس���ه‌ی‌‌خوێندن‌هه‌تا‌چاالكییه‌كان���ی‌‌قوتابخان���ه‌و‌گه‌ش���تی‌‌زانستی‌‌و‌ڕۆشنبیری‌‌و‌خول‌و‌‌سیمینارو‌كۆڕو‌كۆبونه‌وه‌كان‌به‌پێی‌‌پێویست‌نیه‌و‌هاندانی‌‌قوتابی���ان‌له‌ڕوی‌‌په‌روه‌رده‌یی‌‌و‌

زانستی‌‌زۆر‌الواز‌بوه‌."ناهیده‌‌موشیر‌ئاماژه‌ی‌بۆ‌ئه‌وه‌شكرد‌كه‌‌"توێژه‌ران���ی‌‌ده‌رونی‌‌و‌كۆمه‌اڵیه‌تیش‌به‌تایبه‌ت‌ كۆمه‌ڵگای���ه‌،‌ له‌و‌ به‌ش���ێكن‌ئه‌وان���ه‌ی‌‌له‌ناو‌قوتابخانه‌كان‌كارده‌كه‌ن‌ناتوان���ن‌به‌پێی‌‌پێویس���ت‌ڕۆڵی‌‌خۆیان‌بگێڕن،‌به‌اڵم‌باوه‌ڕم‌وایه‌‌ده‌بێت‌توێژه‌ر‌خۆی‌‌زاڵ‌بێت‌به‌س���ه‌ر‌كێشه‌كان‌زیاتر‌بچێته‌‌ناو‌قوتاب���ی‌و‌گوێیان‌بۆ‌بگرێت‌هه‌ر‌هی���چ‌نه‌بێت‌له‌الیه‌نی‌‌مه‌عنه‌وییه‌وه‌‌قوتاب���ی‌‌هانب���دات‌ب���ۆ‌زیات���ر‌هه‌وڵ‌و‌كۆشش���كردن‌له‌پڕۆسه‌ی‌‌خوێندن‌پشت‌

به‌خوا‌ئه‌نجامی‌‌خۆی‌‌ده‌بێت"‌هه‌ندێ‌‌ج���ار‌ده‌وترێ���ت‌خوێندكاران‌كێش���ه‌و‌ ناكه‌ن‌و‌ به‌توێژه‌ره‌كان‌ متمانه‌‌گرفته‌كانیان‌الباس‌ناكه‌ن،‌له‌وباره‌یه‌وه‌‌

ب���ه‌و‌ موش���یرده‌ڵێت"نه‌خێر‌ ناهی���ده‌‌شێوه‌یه‌‌نیه‌‌هه‌مو‌كه‌س‌خۆی‌‌كه‌وتوه‌،‌كه‌سایه‌تی‌‌به‌هێزی‌‌مرۆڤ‌الی‌‌خۆیه‌تی‌،‌متمان���ه‌‌مرۆڤ���ه‌كان‌خۆیان‌دروس���تی‌‌ده‌كه‌ن‌تا‌وا‌له‌به‌رامبه‌ر‌ده‌كه‌ن‌متمانه‌ی‌‌پێ‌بكات‌و‌نهێنیی���ه‌كان‌باس‌بكات‌كه‌‌

هاوكارو‌پشتیوانی‌‌ده‌كات‌به‌پێی‌‌توانای‌‌خۆی‌‌ئه‌گه‌ر‌توێژه‌ر‌به‌دڵس���ۆزی‌‌و‌سۆزو‌ڕه‌وش���ته‌وه‌‌به‌ده‌م‌كێش���ه‌و‌گرفته‌كانی‌‌قوتابییه‌كه‌وه‌‌بچێ���ت،‌ئه‌ویش‌متمانه‌ی‌‌پێ���ده‌كات‌و‌ده‌چێت���ه‌‌الی‌‌توێژه‌ره‌كه‌و‌باس���ی‌‌خۆی‌‌و‌نهێنییه‌كانی‌‌بۆ‌ده‌كات‌و‌بڕوای‌‌ت���ه‌واوی‌‌پێ���ده‌كات‌ئه‌ویش‌الی‌‌كه‌س‌باسی‌‌ناكات‌به‌ڵكو‌به‌پێچه‌وانه‌وه‌‌ئه‌وپ���ه‌ڕی‌‌هه‌وڵ���ی‌‌خ���ۆی‌‌ده‌دات‌بۆ‌چاره‌س���ه‌ری‌‌كێش���ه‌كانی‌‌ك���ه‌‌ئه‌وه‌ش‌ده‌كه‌وێته‌س���ه‌ر‌كه‌س���ایه‌تی‌‌توێ���ژه‌ری‌‌به‌هێزو‌دڵسۆز‌بۆ‌هاوكاری‌‌قوتابیان"

جه‌زا‌حه‌مه‌ساڵحیش‌ئه‌و‌بۆچونه‌‌ڕه‌ت‌ده‌كات���ه‌وه‌و‌تی‌‌‌"وانیی���ه‌‌خوێندكاران‌متمانه‌یه‌كی‌‌زۆری���ان‌به‌توێژه‌ران‌هه‌یه‌و‌ئه‌وه‌نده‌‌كێش���ه‌ی‌‌زۆرو‌نهێنی‌‌ده‌چێته‌‌چه‌ن���د‌ توێژه‌ره‌كان،توێ���ژه‌ران‌ الی‌‌كاتژمێرێ���ك‌زیاتر‌له‌كاتی‌‌خۆیان‌ده‌وام‌ده‌ك���ه‌ن‌تافریای‌‌ئ���ه‌و‌كێش���ه‌‌زۆرانه‌‌بكه‌ون،هه‌زاران‌خوێندكار‌سااڵنه‌‌كێشه‌ی‌‌زۆر‌نهێن���ی‌‌ده‌به‌نه‌‌الی‌‌توێژه‌ره‌كان‌كه‌‌هه‌رگیز‌ئ���ه‌و‌خوێندكارانه‌‌ئاماده‌‌نه‌بون‌ئه‌و‌كێشانه‌‌الی‌‌دایك‌و‌باوكی‌‌خۆشیان‌باس‌بكه‌ن،‌به‌اڵم‌بۆ‌توێژه‌ره‌كانیان‌باس‌كردوه‌‌،‌ته‌نها‌س���اڵی‌‌رابردو‌له‌سنوری‌‌پ���ه‌روه‌رده‌ی‌‌ گش���تی‌‌ به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌‌س���لێمانی‌‌‌65هه‌زار‌كێشه‌‌چوه‌ته‌‌الی‌‌

توێژه‌ره‌كان."ناهیده‌‌موشیری‌‌توێژه‌ر‌به‌نیگه‌رانییه‌وه‌‌باس���ی‌‌له‌وه‌ك���رد‌ك���ه‌‌له‌چه‌ن���د‌ڕۆژی‌‌ڕابردودا‌كه‌ناڵێك‌باس���ی‌‌له‌وه‌ده‌كرد‌كه‌‌توێژه‌ری‌‌قوتابخانه‌كان‌ته‌نها‌ئیش���ییان‌چاخواردنه‌وه‌ی���ه‌‌"به‌داخه‌وه‌‌كۆمه‌ڵگه‌ی‌‌ئێم���ه‌‌هه‌مو‌ك���ه‌س‌وه‌ك‌یه‌ك‌س���ه‌یر‌ده‌كه‌ن‌هه‌ڵه‌ی‌‌چه‌ند‌كه‌س���ێك‌ده‌ده‌نه‌‌پاڵ‌‌هه‌موان‌و‌په‌نجه‌كانی‌‌ده‌س���ت‌وه‌ك‌یه‌ك‌نین‌هه‌مو‌مرۆڤێك‌قابیلی‌‌هه‌ڵه‌یه‌‌به‌اڵم‌تكایه‌‌به‌یه‌ك‌چاو‌سه‌یری‌‌هه‌موی‌‌

مه‌كه‌ن".هه‌ندێك‌له‌‌توێژه‌ران‌نیگه‌رانی‌‌خۆیان‌پیشان‌ده‌ده‌ن‌له‌وه‌ی‌‌كه‌‌وه‌ك‌پێویست‌ده‌س���ه‌اڵتیان‌پێنادرێت‌ت���ا‌ڕۆڵ‌ببین،‌جه‌زا‌حه‌مه‌ساڵح‌ئاشكرایكرد‌"توێژه‌ران‌به‌نوسراوی‌‌فه‌رمی‌‌وه‌زاره‌تی‌‌په‌روه‌رده‌و‌به‌ڕێوه‌ب���ه‌ره‌‌ فه‌رم���ی‌‌ به‌نوس���راوی‌‌ئه‌مس���اڵیش‌ په‌روه‌رده‌و‌ گش���تیه‌كانی‌‌پ���ه‌روه‌رده‌‌ وه‌زاره‌تی‌‌ ك���ه‌‌ به‌رێبه‌رێك‌كۆمه‌ڵناس���ان‌و‌ كۆمه‌ڵه‌ی‌‌ به‌ه���اوكاری‌‌چاپی‌‌ ئاماده‌و‌ كوردستان‌ ده‌رونناسانی‌‌كردوه‌و‌دابه‌ش���كراوه‌‌به‌س���ه‌ر‌سه‌رجه‌م‌‌ده‌س���ه‌اڵت‌و‌ خوێندنگه‌كاندا‌ قوتابخانه‌و‌م���اف‌و‌ئ���ه‌رك‌و‌كاره‌كان���ی‌‌توێژه‌رانی‌‌دیاریك���راوه‌و‌ ده‌رون���ی‌‌ كۆمه‌اڵیه‌ت���ی‌‌و‌به‌ڕێوه‌ب���ه‌رو‌یاریده‌ده‌رو‌مامۆس���تایانی‌‌توێژه‌ران���ن‌و‌ ه���اوكاری‌‌ به‌ڕێزی���ش‌به‌گروپ‌و‌به‌ه���اوكاری‌‌یه‌كتری‌‌كاره‌كان‌

جێبه‌جێده‌كه‌ن"قوتابخانه‌كان���ی‌‌ زۆری‌‌ به‌ش���ێكی‌‌ده‌ره‌وه‌ی‌‌ش���ار‌توێژه‌رانی‌‌كۆمه‌اڵیه‌تی‌‌و‌ده‌رونییان‌نیه‌،‌له‌كاتێكدا‌مامۆستایان‌و‌به‌ڕێوه‌به‌رانی‌‌ئه‌و‌ناوه‌ندانه‌‌به‌پێویستی‌‌ده‌زانن‌سه‌رۆكی‌‌كۆمه‌ڵه‌ی‌‌كۆمه‌ڵناسان‌و‌له‌وباره‌یه‌وه‌‌ كوردس���تان‌ ده‌رونناسانی‌‌وتی‌‌‌"زۆر‌راس���ته‌‌تائیس���تاش‌سه‌دان‌خوێندنگ���ه‌‌ قوتابخان���ه‌و‌ ه���ه‌زاران‌ و‌توێ���ژه‌ری‌‌كۆمه‌اڵیه‌تی‌‌تێ���دا‌نیه‌،‌ئێمه‌‌س���اڵی‌‌پار‌دو‌جار‌كۆبونه‌وه‌مان‌له‌گه‌ڵ‌به‌مه‌به‌س���تی‌‌ كرد‌ پ���ه‌روه‌رده‌‌ وه‌زیری‌‌دامه‌زراندنی‌‌توێژه‌ران‌و‌پشكی‌‌توێژه‌ران‌له‌گرێبه‌سته‌كانی‌‌په‌روه‌رده‌‌،به‌داخه‌وه‌‌نه‌‌وه‌زاره‌ت‌و‌ن���ه‌‌په‌وره‌رده‌كان‌توێژه‌ریان‌پار‌ دانه‌مه‌زراند،ساڵی‌‌ به‌گرێبه‌س���تیش‌له‌و‌‌4هه‌زار‌گرێبه‌س���ته‌كه‌ی‌‌په‌روه‌رده‌‌بێ‌ ده‌روونیان‌ كۆمه‌اڵیه‌ت���ی‌‌و‌ توێژه‌ری‌‌به‌ش‌كرد،س���ه‌ره‌ڕای‌‌ئ���ه‌وه‌ی‌‌كه‌‌زۆر‌

پێویست‌بو‌بۆ‌قوتابخانه‌كان".

‌ئا:‌سروه‌‌

شێوازه‌‌نوێیه‌كانی‌‌جلوبه‌رگ‌و‌جوانكاری‌‌بیری‌‌خوێندكارانی‌‌

زانكۆو‌په‌یمانگاكانی‌‌داگیركردوه‌و‌خوێندكارێكیش‌ده‌ڵێت‌"زانكۆ‌هه‌مو‌خه‌ون‌و‌داهێنانه‌كانمان‌ده‌كوژێت‌ئێ‌‌بۆیه‌‌تۆش‌ئه‌بێت‌هه‌مو‌ئه‌و‌وزه‌یه‌ی‌كه‌‌هه‌ته‌‌له‌شتی‌‌الوه‌كیدا‌سه‌رفیبكه‌یت‌له‌وانه‌‌جلوبه‌رگ‌و‌

كه‌پڵ‌و‌توانجدان".

"هه‌رچه‌ن����ده‌‌تاقه‌تی‌‌ڕێكخس����تنی‌‌جله‌كانم‌هه‌یه‌‌به‌اڵم‌به‌ڕاستی‌‌كاتێكی‌‌زۆرم‌ده‌ب����ات"‌ئه‌وه‌‌وته‌ی‌‌س����اكاره‌‌كه‌له‌قۆناغ����ی‌‌س����ێیه‌می‌‌زانكۆیه‌باس‌به‌جلوبه‌رگ‌ گرنگی����دان‌ له‌ه����ۆكاری‌‌له‌زانكۆ‌ده‌كات،‌ئه‌و‌وتی‌‌‌"ئێستا‌له‌‌دونیادا‌زۆر‌گرنگی‌‌به‌ستایل‌ده‌درێت‌هه‌روه‌ها‌فه‌یس����بوك‌و‌ئینستاگرامیش‌كاریگه‌رییان‌هه‌یه‌‌كه‌‌گه‌نج‌حه‌زده‌كات‌دوباره‌ی‌‌ ده‌یبینێ����ت‌ ل����ه‌وێ‌ ئه‌وه‌ی‌‌بكاته‌وه‌،‌جگه‌ل����ه‌وه‌ی‌‌خوێندكار‌ئه‌و‌به‌ش����ه‌ی‌‌لێیده‌خوێنێت‌به‌دڵی‌‌خۆی‌‌نییه‌‌بۆیه‌‌گرنگ����ی‌‌پێنادات‌و‌دواجار‌به‌ش����تی‌‌الوه‌كییه‌وه‌‌خه‌ریك‌ده‌بێت‌ی����ان‌كاتێك‌ده‌بینێ����ت‌هه‌مو‌گرنگی‌‌به‌خۆیان‌ده‌ده‌ن‌ناچار‌ئه‌ویش‌هه‌ست‌به‌كه‌می‌‌ئ����ه‌كات‌گه‌ر‌به‌و‌ش����ێوه‌یه‌‌

نه‌بێت."له‌ماوه‌ی‌‌ڕابردودا‌وه‌زاره‌تی‌‌خوێندنی‌‌بااڵی‌‌عێراق‌جلوبه‌رگی‌‌خوێندكارانی‌‌زانكۆی‌‌دیاریكرد،‌كه‌‌هه‌ش����ت‌خاڵ‌له‌خ����ۆ‌ده‌گرێت‌و‌ه����ه‌ر‌خوێندكارێك‌جێبه‌جێی‌‌نه‌كات‌ئه‌وا‌ناتوانێت‌بچێته‌‌له‌وباره‌ی����ه‌وه‌‌عه‌باس‌ كۆلێژه‌ك����ه‌ی‌،‌وه‌زاره‌تی‌‌خوێندنی‌‌ وته‌بێژی‌‌ ئه‌كره‌م‌بااڵ‌ڕایگه‌یاند‌"تائێستا‌هیچ‌بڕیارێكی‌‌له‌و‌ش����ێوه‌یه‌‌بۆ‌زانكۆكانی‌‌هه‌رێمی‌‌

كوردستان‌نه‌دراوه‌."س����اكار‌له‌گه‌ڵ‌ئ����ه‌و‌بڕیاره‌دایه‌‌كه‌‌هه‌م����و‌ی����ه‌ك‌جلوبه‌رگ‌بپۆش����ن‌بۆ‌زانكۆ‌ده‌ڵێت‌‌"هه‌موی‌‌گرنگی‌‌نایات‌به‌جلوب����ه‌رگ‌هه‌ندێك‌زۆرجوان‌خۆی‌‌زۆر‌شپرزه‌یه‌،‌ ئه‌گۆڕێت‌و‌هه‌ندێكیش‌به‌كۆلێژه‌كه‌ی����ی‌‌ به‌ئاش����كرا‌ ئ����ه‌وه‌‌ئێمه‌وه‌‌دیاره‌‌به‌اڵم‌له‌كۆلێژێكی‌‌وه‌ك‌

پزیش����كیدا‌هه‌موی‌‌له‌س����ه‌ر‌شێوازی‌‌نوێ‌‌ئه‌ڕوات،‌بۆیه‌‌گه‌رئه‌و‌جلوبه‌رگه‌‌فه‌رز‌بكرێت‌به‌س����ه‌ر‌خوێندكاردا‌كه‌‌ته‌نها‌یه‌ك‌جۆر‌بێ����ت‌ته‌نانه‌ت‌یه‌ك‌دورینیش‌بێت‌ئه‌وا‌له‌به‌ری‌ده‌كه‌ن"

ڕاژان‌تاهیر‌كه‌‌خوێندكاری‌‌زانكۆی‌‌پۆلۆته‌كنیكیه‌پێ����ی‌‌باش����ه‌‌كه‌‌هه‌مو‌یه‌ك‌جلوبه‌رگ‌ زانك����ۆ‌ خوێندكارانی‌‌له‌به‌ربك����ه‌ن‌ب����ه‌اڵم‌مه‌رج����ی‌‌هه‌یه‌،‌ئ����ه‌و‌وتی‌"جلوبه‌رگێك‌دابنرێت‌وه‌كو‌منداڵی‌‌س����ه‌ره‌تایی‌‌نه‌بێ����ت،‌به‌ڵكو‌به‌شێوه‌یه‌ك‌بێت‌كه‌‌تایبه‌تمه‌ند‌بێت‌بۆ‌خوێن����دكاری‌‌زانكۆ،‌خوێندكار‌كه‌‌ده‌چێت����ه‌‌زانكۆ‌له‌ناخه‌وه‌‌واهه‌س����ت‌ده‌كات‌كه‌سێكی‌‌ڕۆشنبیره‌و‌جیاوازه‌‌

وه‌ك‌ ه����ه‌ر‌ ناكرێ����ت‌جلوبه‌رگه‌كه‌ی‌‌قوتابخانه‌‌بێت،‌ئێستا‌ئه‌گه‌ر‌بپرسیت‌یه‌كپۆشیت‌پێباشه‌‌له‌وانه‌یه‌‌60%بڵێن‌بۆ‌ ئه‌گه‌ڕێنمه‌وه‌‌ هۆكاره‌كه‌ش����ی‌‌ ن��ا‌ئه‌وه‌ی‌‌كه‌‌له‌سااڵنی‌‌پێشوتردا‌بڕیاری‌‌یه‌كپۆشی‌‌دراوه‌‌جلوبه‌رگه‌كان‌به‌دڵی‌‌

خوێندكار‌نه‌بون‌".وتیشی‌‌"ئه‌وه‌‌بڕیارێكی‌‌باش‌ده‌بێت‌گه‌ر‌جێبه‌جێ‌‌بكرێت‌چونكه‌‌تێچونی‌‌خوێندكارو‌فشار‌له‌سه‌ر‌ماڵه‌وه‌‌كه‌م‌ده‌بێته‌وه‌،‌هه‌روه‌ها‌منداڵی‌‌هه‌ژار‌كه‌‌ده‌بن‌به‌قوربانی‌‌ڕه‌نگه‌‌ئیتر‌هه‌س����ت‌به‌بچوك����ی‌‌خۆیان‌نه‌ك����ه‌ن،‌هه‌روه‌ها‌ته‌ركیزی‌‌خوێندكار‌زیاتر‌له‌سه‌ر‌وانه‌و‌

فێربون‌ده‌بێت".

ڕاژان‌به‌ڵگه‌‌بۆ‌وته‌كانی‌‌ده‌هێنێته‌وه‌،‌ئه‌و‌وتی‌‌"ئ����ه‌وه‌م‌تاقیكردۆته‌وه‌‌ئه‌و‌ڕۆژان����ه‌ی‌‌كه‌‌س����ه‌عیم‌ك����ردوه‌و‌زۆر‌به‌باش����ی‌‌خۆم‌ئاماده‌‌كردوه‌‌به‌یانی‌‌كه‌‌له‌خه‌و‌هه‌س����تاوم‌به‌په‌له‌‌جلێكم‌ن����ه‌داوه‌‌ له‌به‌رك����ردوه‌و‌زۆرگرنگی����م‌ئه‌و‌ به‌پێچه‌وانه‌وه‌‌ به‌ڕێكخستن,به‌اڵم‌ڕۆژانه‌ی‌‌كه‌‌كاتم‌بۆ‌س����ه‌عی‌‌نه‌ماوه‌‌هه‌ر‌خه‌ریكی‌‌جل‌ڕێكخس����تن‌بوم‌بۆ‌ڕۆژی‌‌دواتر‌له‌‌50%مێشكم‌زۆر‌هیالك‌بوه‌‌دوایش‌تاقه‌تی‌‌كۆشش����م‌نه‌بوه‌و‌

هه‌ر‌خه‌یاڵم‌الی‌‌جله‌كانم‌بوه‌."ب����ه‌رده‌وام‌ به‌نیگه‌رانیی����ه‌وه‌‌ ڕاژان‌بو‌له‌س����ه‌ر‌وته‌كان����ی‌‌و‌وتی‌‌‌"خراپی‌‌ئاس����تی‌‌زانس����تی‌‌و‌هه‌تا‌ڕۆشنبیری‌‌

هه‌موی‌‌ زانكۆكانم����ان‌ خوێن����دكاری‌‌ئه‌گه‌ڕێنم����ه‌وه‌‌بۆ‌‌بون����ی‌‌هه‌مو‌ئه‌و‌ێخس����تنی‌‌ پشتگو نه‌و تییا ر كو كه‌موله‌الی����ه‌ن‌حكومه‌ته‌وه‌‌ئاخر‌ئێمه‌‌هه‌ر‌له‌پێ����ش‌زانكۆ‌به‌و‌ش����ێوه‌یه‌‌نه‌بوین‌ئێس����تاش‌وان����ه‌كان‌ه����ه‌ر‌به‌تیۆری‌‌ئه‌خوێنرێن‌هیچ‌فێری‌‌ئه‌وه‌‌نه‌كراوین‌كه‌‌به‌ك����رداری‌‌كاره‌كانم����ان‌ئه‌نجام‌بده‌ین،‌ئێمه‌‌زۆر‌به‌په‌رۆشه‌وه‌‌دێینه‌‌زانك����ۆ‌ب����ه‌اڵم‌زانكۆ‌هه‌م����و‌خه‌ون‌و‌داهێنانه‌كانم����ان‌ده‌كوژێ����ت‌ئێ‌‌بۆیه‌‌تۆش‌ئه‌بێت‌هه‌مو‌ئ����ه‌و‌وزه‌یه‌ی‌‌كه‌‌هه‌ته‌‌له‌ش����تی‌‌الوه‌كیدا‌سه‌رفیبكه‌یت‌بۆیه‌‌به‌جلو‌كه‌پڵ‌و‌توانجدان‌له‌م‌وله‌و‌

كاته‌كان‌ته‌واو‌ده‌كه‌یت".

خوێندن(510(‌سێشه‌ممه‌‌162016/1/5 xwendn.awene@gmail.com

له‌سنوری‌‌به‌ڕێوبه‌رایه‌تی‌‌گشتی‌‌په‌روه‌رده‌ی‌‌سلێمانی‌‌65 هه زار كێشه روبه روی توێژه رانی كۆمه اڵیه تی بۆته وه

زانكۆ شوێنێك بۆ نمایش كردنی جلوبه رگ

دۆخی‌‌ئێستای‌‌كوردستان‌كاریگه‌ری‌‌له‌سه‌ر‌هه‌مو‌تاكێكی‌‌

كۆمه‌ڵگا‌كردوه‌‌"به‌پله‌ی‌‌یه‌كه‌م‌قوتابی‌‌و‌مامۆستا‌

چونكه‌‌هه‌مویان‌به‌یه‌كه‌وه‌په‌یوه‌ستن،‌بێزاری‌‌و‌بێموچه‌یی‌

مامۆستا‌كاری‌‌كردۆته‌‌سه‌ر‌پڕۆسه‌ی‌‌خوێندن‌و‌چاالكییه‌كانی‌‌

قوتابخانه‌و‌گه‌شتی‌‌زانستی‌‌

زانكۆ‌هه‌مو‌خه‌ون‌و‌داهێنانه‌كانمان‌ده‌كوژێت‌ئێ‌‌بۆیه‌‌تۆش‌

ئه‌بێت‌هه‌مو‌ئه‌و‌وزه‌یه‌ی‌كه‌‌هه‌ته‌‌له‌شتی‌‌الوه‌كیدا‌سه‌رفیبكه‌یت‌

له‌وانه‌‌جلوبه‌رگ‌و‌كه‌پڵ‌و‌توانجدان

زانکۆی‌سلێمانی

(510( سێشه ممه 2016/1/5 19تایبه‌ت

ونـــــبون

* باجێكی قۆناغی دوه می په یمانگای ته كنیكی كه الر به شـــی كشـــتوكاڵ به نـــاوی )ســـه رچڵ حســـن حه مه ونبوه ، هه ركه س ده یدۆزێته وه خان( كتێبخانه ی خاك بـــۆ بیگه ڕێنێته وه

له كه الر.

* مۆڵه تێكی شـــوفێری ماتۆرسكیل ونبوه به ناوی ) ایام رحمان سلیمان(بیگه ڕێنێته وه ده یدۆزێته وه هه ركه س

بۆ كتێبخانه ی خاك له كه الر.

* سه نه ویه كی ئۆتۆمبێل جۆری كیا سیراتۆ ژماره 202633 اربیل به ناوی )بۆتـــان انورحســـن ( هه ركـــه س بـــۆ بیگه ڕێنێتـــه وه ده یدۆزێتـــه وه

كتێبخانه ی خاك له كه الر.

* هه ویه یه كـــی كۆمپانیـــای خۆراك ونبوه به ناوی ) رێبوار ره حیم علی ( هه ركه س دۆزیـــه وه بیگه ڕێنێته وه بۆ

پرسگه ی ئاوێنه .

*مۆڵه تێکی شۆفێری گشتی به ناوی )ابراهیـــم محمـــد رحیـــم( ونبـــوه ، هه رکه س دۆزییه وه بیگه ڕێنێته وه بۆ

کتێبخانه ی که الر.

حیزبی دیموکراتی کوردستان، قەیرانی سکرتێریی یان نەبونی ستراتیژییەکی رون؟

کـــوردە رۆژهەاڵتیـــی و پارتە بارودۆخـــی لەژێر کارتێکەریی ئەکتەرە سیاســـییەکانیان دەرەکیـــی و نێوخۆییـــەکان زۆر ئەرێنی نییە. ئـــەوان لەنێوخـــۆی رۆژهەاڵتی کوردســـتاندا رێکخـــراو و تۆکمـــە نین و هێشـــتا کۆمەڵەو رێکخراوە نێوخۆییەکان لەبازنەی بەرتەســـکدا قەتیس ماون. سۆزو هەســـتی نەتەوەیی لەو پارچەیـــەدا القـــی نەگرتون و نەگەیشـــتۆتە وەرزی گاگۆڵەکردن. ژینگەو کولتوری پێکەوە کۆمەڵگادا لەگۆڕەپانی سیاســـەت و کارکردن رەواو مافـــە دەســـتەبەرکردنی لەپێنـــاوی ئینســـانییەکان الوازن. کولتوریـــی نەتەوەی بااڵدەســـت و سیاســـەتی پەروەردە لەسنوری جۆغرافیـــای ناســـراو بەئێرانـــدا، تاک و کۆی کۆمەڵگای کوردانی هاڕیوەو مەوداو دەرفەتی نەتەوەیـــی بااڵکردنـــی سەرڕاســـتکردنەوەو زۆر کەم و بەرتەســـک کردوە. لەژێر سێبەری ئەو دۆخە گشـــتییەدا پارتـــە رۆژهەاڵتییەکان لەدەرەوەی نیشـــتمان و ســـنوری تێکۆشانی ئیـــرادەو ورەی خۆیانـــدا بۆیـــان نەلـــواوە لەنێوخـــۆدا داگیرکـــەران بەگژداچونـــەوەی بەکولتور بکەن. بەواتایەکی دیکە، بزوتنەوەی کورد لەرۆژهەاڵت لەفۆرم و شێوازی چەکداریی و سیاســـیدا قەتیس ماوەو لەگەڵ وزەو تەوژمی کۆمەڵگادا ئاوێتە نەبوە. بەواتایەکی ســـاکار، لەپانتایی سیاسییەکان چەکداریی و بزوتنەوە کۆمەڵگادا نەبونە بزوتنـــەوەی کۆمەاڵیەتیی و سیاســـی. ئەگەرچـــی لەقۆناخـــی خەباتـــی چەکداریـــدا جـــۆرە هاوبەندییـــەک لەنێـــوان پێشـــمەرگەو خەڵکی گوندەکاندا هەبو، بەاڵم ئەو سۆزو هەستە لەنێو شـــارو شەقامەکاندا هەرگیـــز نەکـــرا بەشـــعورێکی نەتەوەیـــی. لەئاکامدا بزوتنەوەی نەتەوەیی و چینایەتی لەو مەڵبەندە لەپیتاندن و گەشەپێدانی بزوتنەوەی کۆمەاڵیەتیی و سیاسییەکاندا کاراو سەرکەوتو

نەبو.ســـاردو ســـڕبونی خەڵک و نەبونـــی باوەڕ

بەگۆڕانـــی بنچینەیـــی، بارودۆخـــی ناوچەو تێکچونی بااڵنسی هێز لەرۆژهەاڵتی نێوەڕاست کەم و زۆر کاریگەریی بەرچاوی لەســـەر جۆرو رەوتی تێکۆشـــان داناوە. بەرفراوانی ئاستی ئاڵوگۆڕە ناوچەیی و تێکچونی بااڵنســـی هێزە ناوچەییەکان و نەبونی خوێندنەوەیەکی وردبینانە لەالیەن هێـــزە کوردییە رۆژهەاڵتییەکانەوە بۆ دواڕۆژی تێکۆشـــانیان، ئەوانـــی لەگۆڕەپانی دورخســـتۆتەوە. سیاســـییەکان هاوکێشـــە لەئاکامی سیاســـەتی بەناو پاراستنی باشوری کوردستان، هێزی پێشـــمەرگەو کادیرەکانیان لەناوچە ســـنورییەکان هەڵقەندران و لەقواڵیی کوردســـتانی گەرمێنـــدا نیشـــتەجێ کـــران. درێژەکێشـــانی ئەو سیاســـەتە بۆ ماوەی 20 ســـاڵ و نەبونی ئاڵتەرناتیـــڤ و جێگرەوەیەک بۆ پڕکردنەوەی بۆشـــایی تێکۆشـــان، وردە وردە قورســـایی رابردوی لێ ئەســـتاندنەوە. خۆســـپاردن سیاســـەتی کوردگوتەنـــی، بەقەزاوقەدەرو گیرسانەوەی 20 ساڵە لەقواڵیی باشوری کوردستان بەقۆناخی خۆپەراویز کردن پێناسە دەکرێ، کە شوێنەوارە نەرێنییەکانی

بەئاسانی ناڕەوێنەوە.حیزبـــی دێموکڕاتـــی کوردســـتانی ئێران وەک هێزێکـــی خاوەن رابـــردو و پێگە، زیاتر لەوانی دیکە شـــانی کەوتە بەر قورسایی ئەو سیاســـەتە. دەکراو دەگونجا کە لەسەرەتای قۆناخی تازەو شـــۆڕبونەوە بۆ قواڵیی باشور ئەو حیزبە لەدو باڵی چەکداریی و سیاســـییدا رێکخرابایـــە. تاقیکارییـــەک، کە کەم و زۆر لە نێـــو بزوتنەوە رزگاریخوازاەکانـــدا نامۆ نەبو. دورکەوتنەوە لەخەڵک و دابڕان لەســـنورەکان بۆشـــاییەکی کۆنکرێتی خوڵقانـــد، کە الیەنە کوردییەکانـــی دیکە بـــۆ بەرژەوەندی خۆیان بەکاریان هێنا. جێگیربونی حیزب لەگەرمێن و نەبونـــی تاکتیـــک و ســـتراتیژی کردەیی بۆ رێنوێنـــی کردنی جۆری خەبات و تێکۆشـــان، خەباتی ناســـالمی نێوخۆیی پەرەپێداو ئاگری بن خۆڵەمێشـــی زیاتر گەشاندنەوە. ئاگرێک، کە زیاتر لەسەر بناخەی رق و کینەو شکاندنی یەکتر گـــڕی دەســـەندو بەلێـــدان لەیەکترو دەرپەڕاندنـــی یەکتر ســـوتەمەنیەکەی دابین پەرەسەندنی یاساسەروەریی و نەبونی دەکرا. گیانی ناوچەگەرایی و چەقبەســـتویی کولتوری ئیدارەکـــردن ئـــەو حیزبـــەی شـــەق کـــرد. ناشارەزایی لەئیدارەی حیزب و بونی ژمارەیەک ئاگرخۆشـــکەر لەبەرەی الیەنە شـــەقبوەکاندا تـــۆوی گرژیی زیاتر چاندو توانای بیرکردنەوە بۆ هەستانەوەو بەهێزکردنی حیزبی دیموکراتی

لەهەردوک الیەن ئەســـتاند. پاش ســـااڵنێک دابـــڕان، دروشـــمەکانیان لەبـــرەو کەوتـــن و پـــاش ماوەیەک ســـەرمایەی هەبوی حیزبیان تواندەوە. دواتر کە ئاگری قین و کینە لەگڕفە کـــەوت، لەبێدەنگـــی تـــەواودا کەوتنە داوی قەیرانە کۆنـــەکان و تێگەیشـــتن، کە رێبازی دەرپەڕاندنی یەکترو لە یەکترجیابونەوە کلیلی چارەسەرکردنی کێشەکان نییە ئەو سیاسەتە هیچ الیەکی بە بەهەشـــتی خەونەکان شـــاد

نەکرد.ئەوان وەک دو حیزب و دو الیەنی سیاســـی کەوتنە کارکردن و جیاوازیی نێوانیان لەهەنگاوی یەکەمدا تەنیا لەســـەر کەم و زیادکردنی ناوی ئێران بو. بەواتایەکی دیکە، حیزبی دێموکڕاتی کوردستانی دێموکڕاتی حیزبی کوردســـتان و ئێـــران بەکـــردەوە کەوتنە نێـــو ئەدەبیاتی سیاســـیی رۆژهەاڵت و ئەو جیاوازییە لەرێگای بەرەو مێدیاکانیانـــەوە ئەندام و رێکخســـتن، خوارەوە شـــۆڕ بۆوە. لەمـــاوەی جیابونەوەدا هەر الیەنە دو کۆنگرەی 1٤و 15ی گرتوەو لەو رێڕەوەدا هەر الیەنەو پێناسەیەکی وردتری بۆ خـــۆی کردوە. مێژوی جیابونەوەو لەتبونەکان لەنێو بەتایبـــەت کوردســـتان و لەرۆژهەاڵتی حیزبی دێموکڕاتدا دەیسەلمینێ، کە لەکۆتایی هێڵەکەدا ســـەرئەنجام دەبێ یـــەک بگرنەوە یـــان یەکێک لەوان بەکـــردەوە لەگۆڕەپانەکە دەرچێ. شارەزایانی مێژوی ئەو پارتە دەزانن، کە درێژە کێشـــانی مـــەودای جیابونەوەکان نەبۆتـــە هۆی جیـــاوازی قوڵـــی ئایدۆلۆژیی و تەنیـــا لەوتـــار، کولتوری ئیدارەو سیاســـەت کردندا وردە جیاوازیان کەوتۆتە نێوان. هەوڵی یەکگرتنـــەوەو تێکەڵبونەوە هەتا ئەم قۆناخە سەرکەوتو نەبوەو بەربەستەکانی سەر رێگای یەکگرتنەوە زیاتر ســـایکۆلۆژیی و کەسین، کە رەنگـــە بەتێپەڕینـــی کات و الچونی بەشـــێک

لەدەم وچاوەکان ئەو بەربەستانە نەمێنن.لـــە بەرەبـــەرەی کۆنگـــرەی 16دا حیزبی حیزبـــی دواتـــر کوردســـتان و دیموکڕاتـــی دێموکڕاتـــی کوردســـتانی ئێـــران لەجیاتـــی خوێندنەوەیەکـــی ورد بۆ ئەمڕۆو ســـبەینێی خۆیان و داڕشـــتنی ســـتراتیژی کارو خەبات، دەجوڵێنـــەوە. بەرتەســـکدا لەبازنەیەکـــی ئەوان خاوەنـــی نەخشـــەرێگای بەهێزکردن و سەریەکخستنەوەی وزەو تواناکان نین و لەوتەو کردەوەکانیانـــدا خەونێکی گـــەورە نابیندرێ. دێموکڕاتەکان لە نەبونـــی خەونێکی گەورەدا کەوتونـــە بازنەی چاوەڕوانیـــی و ئیرادەیەکی بەهێـــز بۆ دەرچون شـــک نابـــەن. هەردوک

الیەن، لەقاوغێکی بەرتەســـکداو بەشـــێوازی مەحفەلـــی سیاســـەت دەکەن. لەجۆشـــدانی جوڵە نێوخۆیی و دەرەکیەکاندا ناسەرکەوتون و رابردودا لەکۆاڵنەکانی بیرکردنەوەیان مەودای قەتیس ماوە. ئەوان بۆ پێناســـکردنی رێژەی هێزەکانیان، توانـــاو رۆیشـــتنی الوازبـــون و خۆیـــان لەگـــەڵ رابردویان بـــەراورد ناکەن و تەنیا ژمـــارەو رێژەی الیەنی بەرامبەر دەکەنە پێوەر. مانەوەو بونێکی الوازو کەرتبونێکی بێ دواڕۆژ، پرستیژو کەسایەتی مێژویی و سیاسیی

دێموکڕاتەکانی خستۆتە ژێر پرسیار.لەو ســـەردەمەدا، کە بارودۆخی رۆژهەاڵتی نێوەڕاســـت و بەتایبەت واڵتانی زاڵ بەســـەر کوردستان ناسەقامگیرە، کەمتر بیر لەداهاتو دەکرێتـــەوە. ئەوان ئـــەو یاســـا مێژوییەیان لەبیرکردوە، کە ئەگەر لەخوڵقاندنی دۆخەکاندا بەشـــدار نەبیت، ئـــەوا ناتوانیت لـــەدوارۆژی پرســـەکاندا کاریگەرو ئامادە بیت. بەشـــێک لەئەندام و کادرەکانیان چاوپۆشـــی لەقەیرانە

زۆرو زەمەنـــدەکان دەکەن. ئـــەوان لەجیاتی کۆکردنـــەوەی وزەو دۆزینـــەوەی رێگاکانـــی ســـاغکردنەوەی پەلهاویشتن و گەشـــەکردن و پرســـی یەکگرتنەوە یـــان نەگرتنەوە، نوقمی پرســـێکی وەک پۆستی ســـکرتێرو یاریکردن بەدەســـتەواژەو وشەکانن. شـــایانی باسە کە پێڕەوی نێوخۆی حیزبی دێموکڕاتی کوردستان پرسی پۆســـتی ســـکرتێری یەکالکردۆتەوە. بەگوێرەی پێڕەوی ناوبراو، ســـکرتێر دەتوانێ تەنیا دو دەورە بەدوای یەکتردا ئەو پۆســـتە لەئەســـتۆ بگـــرێ. الوازیی ئاســـتی دیالۆگ و خۆبـــواردن لەچەســـپاندن و جێبەجێکردنـــی پێڕەوی نێوخۆ، جۆرو چۆنیەتی بیرکردنەوەی ناو حیزب ئاشـــکرا دەکات. ئەو پرســـە، کە هیـــچ دیالۆگێک هەڵناگـــرێ و یەکالکراوەتەوە بەئاســـانی دەیســـەلمێنێ، کە کـــوردەکان و سیاسەت، کوردەکان و حیزبایەتی و کوردەکان و دێموکڕاســـی بەردەوام لەگەڵ یەکتردا لەجۆرە ناتەباییەکـــی قوڵ و بەردرێژدان. هێشـــتا ئەو گرینگ و لەســـەرخاڵە ئەندامەکانی حیزبـــەو سەرەکیەکان ســـاغ نەبونەوەو لەسەر ئیدارەو بەڕێوەبەرێتیـــی یەکێتـــی بـــاوەڕ، وشـــە و کـــردەوە نییـــە. لەکولتـــوری الیەنگرانی ئەو بیرۆکەیـــە، خاڵـــی بەهێـــزی حیـــزب رەنگە تەنیـــا لەدەرکەوتنی وتەبێژ یان ســـکرتێردا کورت بکرێتەوە. لەو پرســـەدا وانە لەخەباتی گەالن و پارتە سیاســـییەکانی دیکەی جیهان وەرنەگیـــراوەو خەریکە حیـــزب و دوارۆژەکەی دەکرێتە پاوانی رابردو. خۆبواردن و چاوپۆشی لەزۆر الیەنی الوازی حیزب و سوڕانەوە تەنیا لە دەوری پۆستی سکرتێر، کە هیچ موعجزەیەک ناخوڵقێنـــێ، چیرۆکی تاڵی ئەو کەســـانەیە کە ســـااڵنێکە بەدوای ئازادیی و دیموکڕاســـی

گەلەکەیاندا لەنیشتمان دورکەوتونەوە.پەرەپێدانی کولتوری حیزبایەتیی و ئیدارەی حیزب لەســـەر بناخەی مۆدێـــرن بۆ کوردان ســـنوردارکردنی گەورەیە. وەرچەرخانێکـــی دەورەی پۆســـتی ســـکرتێریی یەکێـــک لەو خااڵنەیە، کە لەرەوتی بەکارهێنانی دەسەاڵت و هەروەها ئیدارەکردنی دیموکڕاســـیانەی پارتە سیاســـییەکاندا کاریگەرە. پارتی سیاســـیی بەهێـــز لەکـــۆی باوەڕبەخۆبونـــی ئەنـــدام، پتەوبونی قەوارە، دوربینی سیاســـی و رێبازدا دەردەکـــەوێ، نەک تەنیـــا گەورەکردنی تاکە کەس و قســـەکەرەکانیدا. شـــایانی باسە، کە بەشێک لەئەندام و کادرەکانی حیزبی دێموکڕاتی کوردستان، چۆنیەتی بەهێزبونی حیزب و جۆری پاراستنی قەوارەی یاسایی پارتەکیان لەسەر

بناخەی لێکدانەوەی مەنتیق و لۆژیکی سیاسی تاوتوێ نەکـــردوە. ئامـــاژەکان دەریدەخەن، کە هەســـت و خوێندنەوەی کورتماوە بەســـەر مەنتیقی سیاسیی و روانینی درێژخایەندا حوکم دەکا. مەنتیـــق و ئاڕگومێنتـــی وەک ئەوەی، ئێمـــە لەرۆژهەاڵتی نێوەڕاســـتدا دەژین و ئەو نەریتانە کارساز نین، لەچیرۆکی خەباتکارانی راستەقینەی گەلێکی ژێردەست ناچن. پرسی کورد لەگەڵ پرسی کەســـایەتی الوازی کورد جیاناکرێتەوەو نەبونی باوەڕبەخۆبون لەهەناوی تاکی کـــوردا لێوانلێوە. ئـــەو فاکتەرەیە، کە تاکەکان بەکردەوە ناگۆڕێ و پاش سااڵنێک ژیان لەدەرەوەو دیتنی کولتورە جیاوازەکان هێشتا نابنە بەشێک لەچارەسەر. تێگەیشتن لەپێگەو لەتەپ وتۆزی وننەبـــون کەســـایەتی حیزب و رۆژانەی قســـەو وتەکاندا ئاشـــکرای دەکات، کە گۆڕانی ســـکرتێرو تاقیکردنەوەی تاکێکی دیکە لەپۆســـتی ســـکرتێردا خاڵی بەهێزەو شـــایانی پشـــتگیریکردنە. پارتە سیاســـییە خاوەن خەونە گەورەکان ترســـیان لەگۆڕینی سکرتێرەکان نییە. ئەوە کولتوری خۆسەپاندن یان خۆ بەکەمگرتنە، کـــە پاڵمان پێوەدەنێ لەبیرکردنـــەوە گـــەورەکان خـــۆ ببوێریـــن و دەستەوداوێنی شتە الوەکیەکان ببین، کە بۆ

ئەمڕۆو دوارۆژی حیزب خێرێکیان نییە.بۆ جیاوازەکان هەڵســـەنگاندنە بەگوێرەی ئیدارەکردنی ئەمـــڕۆی حیزبی دیموکرات زۆر بـــژاردە هـــەن. حیزبێک کە خاوەنـــی بژاردە نەبێ و نەتوانێ پێڕەوی نێوخۆ لەئیدارەکردندا جێبەجـــێ بکا، بەکـــردەوە خاوەنی دورنمای سیاســـیی و متمانە بەخۆبـــون نییە. پارتێکی خاوەنبـــاوەڕو ئیـــرادە زۆر تاکی ســـەرکردە بەرهـــەم دێنـــێ و کادرو پێشـــمەرگە خاوەن باوەڕەکان بەئاسانی ناکەونە داوی کەفوکوڵی ئـــەم و ئـــەو. دواڕۆژی پارتە سیاســـییەکان و گەالنی ژێردەست لەراستکردنەوەی کەسایەتی تاکەکان و تەختکردنی بەربەستەکانی سەررێگای حەشاردراوە. دێموکراســـیدا بەکولتورکردنی داپۆشـــینی قەیرانـــە قـــوڵ و هەنوکەییەکان بەپرســـە ســـاکارو باســـە الوەکیەکانی وەک قەیرانی ســـکرتێرو قەحت وڕەجاڵی سیاســـی چارەسەر نییە. پارت و حیزبی سیاسی ئەگەر لەگـــۆڕان و گۆڕینی تاکەکان شـــک و گومانی هەبێ، بەگوێرەی هەمو پێوەرەکان لەخەباتی رەواو دێموکراتیـــدا پێشـــڕەو نییەو لەســـەر وێرانیەکانـــی کۆمەڵـــگا رۆنراوە. لەراســـتیدا قەیرانەکە نەبونی ســـتراتیژییەکی رونە، نەک

سکرتێرو قوتکردنەوەی ئەو پرسە.

عەزیز شێخانی

سه رۆكی هۆزه ی زه رده شتیانی كوردستان: 10 هه زار كورد... پاشماوه

به هەمو پێوەرەکان لەخەباتی رەواو

دیموکراتیدا پێشڕەو نییەو لەسەر

وێرانیەکانی کۆمەڵگا رۆنراوە. لەراستیدا قەیرانەکە نەبونی

ستراتیژییەکی رونە، نەک سکرتێرو

قوتکردنەوەی ئەو پرسە

الیه نی په یوه ندیداری ئه م به شـــه ی كوردســـتان، پشتگوێ خستنی شه هیدان و پێشمه رگه دێرینه كان بۆ ســـه لماندنی ئه م راستیه ئێستا خه باتگێڕانی مه فره زه خاسه و جاش خه فیفه و ده نگفرۆشانی ئه م ده ڤه ره موچه یان به پله ی به رزو جۆراوجۆر پێش شه هیدان و پێشمه رگه دێرینه كان ده خرێت، با لیژنه یه ك له په رله مان بچێت سه ردانی بانكی قه زای دوكان بكات كه هه زاران كه س موچه ی لێ وه رده گرێت كه زۆربه ی هه ره زۆریان جاش بون. كه واته بۆ له بیربردنه وه ی پێشمه رگه و

هێنانه پێشه وه ی خه باتگێرانی خه فیفه و مه فره زه خاسه كان .

پشمه رگه ی دێرین - فائق ڕشید ناسراو به فائق بیرانی

ڕونكردنه وه یه ك بۆ ڕایگشتی و دایكی شه هیدان و پێشمه رگه دێرینه كان

ئاوێنه : ئه و جیاوازیه چیه له نێوان په یامی ئێوه و په یامی ئه واندا؟

ئه نداز حه وێزی : هیــــچ جیاوازیه ك نیه ، هه مــــو جیاوازیــــه كان واده بینم كۆمه ڵگایه كی ئێمــــه ش به داخــــه وه رۆژهه اڵتیــــن، دیــــاره ناكۆكیه كانــــی حیــــزب له ناوماندایــــه ، رۆژهــــه اڵت دروستده كه یت ده بێت به دو پارچه وه ، رێكخراو دروســــت ده كه یــــت ده بێت به دو پارچه وه ، دین دروست ده كه یت ده بێــــت بــــه دو پارچــــه ، هیــــوادارم كۆمه ڵگه ی ئێمــــه بتوانێت له و جۆره كلتــــورو بیركردنه وانه دوربكه وێته وه و به چاوێكی تر ته ماشــــای پێشكه وتنی واڵتانــــی تربكات، مــــن جیاوازیه كان كۆمه اڵیه تــــی به نه خۆشــــی ته نهــــا به شێكه ئه مه لێكترازانه كان ده بینم، له و نه خۆشیه كۆمه اڵیه تیه ی كه له ناو

كۆمه ڵگه ی كوردیشدا هه یه .ئاوێنه : هاتنــــه وه ی ئێوه بۆ ئێره و قسه كردنتان له سه ر ئاینی زه رده شتی

له م كاته دا بۆچی ؟ئه نــــداز حه وێزی : هۆی ســــه ره كی هاتنه وه ی من بۆ دانوســــاندنه له گه ڵ حكومه تی هه رێم به مه به ســــتی رێگه زه رده شتیه ت بۆئه وه ی خۆشــــكردن بتوانێــــت هه نــــگاوی زیاتــــر بنێــــت

له چوارچێوه ی هه رێمدا.ئاوێنــــه : )پیــــر لوقمــــان( ده ڵێت "رێبه ری ئاینی نیه له زه رده شتیه تدا"، جه نابیشتان رابه ری زه رده شتین، ئه م

كێ وه رگرت و چــــۆن رابه رایه تیه تان پێیدان؟

ئه نــــداز حه وێــــزی: من ســــه رۆكی هۆزه ی زه رده شــــتیانی كوردســــتانم كــــه ده زگایه كــــی فه رمــــی دینیــــه و له چوارچێوه ی هه یه ، له دنیادا ئه مڕۆ ئــــه و ده زگایــــه دا مــــن هه ڵبژێردراوم

به سه رۆكی ئه و هۆزه یه .له كۆنگــــره بــــه اڵم ئاوێنــــه : رۆژنامه وانیه كه تانــــدا وه كــــو رابه ری

ئاینی زه رده شتیان ناسێنراون؟ئه نــــداز حه وێــــزی: مــــن ئه مــــرۆ مه رجه عم و رابه ر شــــتێكی تره ، دیاره ئــــه وه ش ده كه وێتــــه ســــه ر خودی میلله ت كه مه رجه عیه ت قبوڵ ده كات یاخود نــــا، به اڵم ئــــه وه ی كه هه یه ئه مڕۆ له چوارچێوه ی زه رده شــــتیه تی كوردســــتاندا من مه رجه عم و هیوادارم مه رجه عی تریش په یدا ببن، ئه گه رنا زه رده شــــتیه ت پێــــش هه موشــــتێك هــــزره ، رابــــه رو پیــــرو مه رجــــه ع و ئه وشــــتانه ی نیه ، تۆ كــــه له هزره كه ده یگریته به ر رێگه یه كه و گه یشــــتیت بۆ پێشــــه وه ، من به زوی ده زانم ئه و خه ڵكانه ی ئه مڕۆ خۆیان به زه رده شتی ده زانن نازناو هه ڵبگرن، چونكه ئێمه هێشتا نه گه یشــــتوینه ته ئه و قۆناغه ، ئێمه كه دێین باســــی نازناو ده كه ین په روه رده ییمان ده زگایه كی پێویسته هه بێت، ئێستا كه ســــێك كه ده بێته مــــه ال خۆ له خۆیــــه وه نابێتــــه مه ال،

ده بێت بخوێنێت و مۆڵه ت وه ربگرێت و پاشــــان له الیه ن حكومه ته وه مۆڵه تی مه الیه تی پێبدرێت، له هه مو دینه كاندا ده زگایه كــــی په روه رده یــــی هه یــــه ، ئێمه ئه گه ر بتوانین له كوردســــتانداو ئه و هه رێم حكومه تــــی به یارمه تــــی ده زگا په روه رده ییــــه دروســــتبكه ین بۆمان ده شــــێت چه ند ســــاڵێكی تر له كوردستانیشــــدا كۆمه ڵێــــك پیاوو نوێنــــه ری ئاینــــی دروســــتبكه ین كه بتوانــــن رابه ری كاروبــــاره ئاینیه كان

بكه ن له كوردستاندا.بیرتــــان له ئێســــتادا ئاوێنــــه : په رســــتگا وه ك له جێگه یه كــــی

كردۆته وه ؟ئه نداز حه وێزی: من ئێســــتا خۆم په رســــتگا ناكه مــــه وه له به رئــــه وه ی جارێ په یامێكم پێیه و ده بێت خه ڵكی تێی بگات، كه خه ڵكی تێیگه یشــــت ســــێهه م دوه م و هه نگاوی ئه وكاتــــه به ره و پێشــــده چن، ئه مــــرۆ له دیدی منه وه هه رێمی كوردســــتان پێویستی مه ده نی و رێكخــــراوی به كۆمه ڵێــــك فه رهه نگی هه یه كه بتوانن كه له پوری مێژومــــان زمــــان و زه رده شــــتی و ئاشــــنا بكه نه وه به خه ڵــــك، كه ئه و ئه وكاته ده توانین بڕی هه نگاوانه مان

باسی په رستگا بكه ین.شــــوێنكه وتوانتان ژماره ی ئاوێنه :

چه نده به ئامار؟له كوردستاندا من حه وێزی: ئه نداز

ئــــه و ئاماره م جــــارێ النیــــه ، به الم هه زار 10 كوردســــتان لــــه ده ره وه ی

كه س زیاتر ده بن.ناوه نــــدی په یڕه وانــــی ئاوێنــــه : زه رده شتی ده ڵێن ئه وان )300( هه زار

كه س ده بن؟ئه نــــداز حه وێــــزی: مــــن ئه وه یان

نازانم.ئاوێنه : پێتان وایه له كوردســــتاندا به و رێژه یــــه شــــوێنكه وتوانی ئاینی

زه رده شتی بونیان هه بێت؟ئه نداز حه وێزی: من ناتوانم بڵێم ئا یاخود نا، به اڵم ماوه كه كورت ده بینم بــــۆ ئــــه وه ی بڵێیــــت )300( هه زار،

ئه وه ش خوێندنه وه ی منه .ئاوێنه : ده كرێت بزانین سه رچاوه ی

دارایی ئێوه چیه ؟ئه نداز حه وێزی: ئێمه رێكخراوێك و هه مو به پێی له ســــوید، ده زگایه كین ده زگاو هه مــــو ســــوید یاســــاكانی رێكخراوه كانی سوید ئه و یارمه تیانه ی كه هه یه بۆ ئێمه دێت، ده بێت خه ڵك تێبــــگات كه له ســــوید ئه و شــــتانه به یاســــا رێكخراوه ، ئیتر تۆ كێشه ت نیه له داهات و ئه و شــــتانه دا، خاڵێكی تــــر له ئه وروپــــادا به گشــــتی هه مــــو رێكخراوه كان ده بێــــت به الی كه مه وه ئه ندامه كانی له سه ر ئه ركه كیان %80خۆیــــان بێت، هیــــچ حكومه تێك نیه وه كو ئێســــتا له كوردســــتاندا كه من پێم ســــه یره ئه و هه مو پاره یه بدرێت

به رێكخراوه كان و ئه و هه مو خه رجیه یان بۆ بكرێت، بۆیــــه ئه وه ی له ئه وروپادا ده بێتــــه رێكخراوێك زۆر زۆر چاالكتر ده بێت، هه تا ئه ندامیشــــت زیاتر بێت

داهاتت زیاتر ده بێت.ئاوێنــــه : هاتنــــه وه ی ئێــــوه بــــۆ ئــــه و پرســــیاره ی الی كوردســــتان به شــــێك له هاواڵتیان دروســــت كرد به وه ی له یه ك كاتدا شــــێوه ی جیاواز له په ڕه وی زه رده شتی هه یه ، هه ندێك ئه وه یان گه ڕانده وه بۆ هه بونی ده ستی هه ردو حیزبــــی یه كێتی و پارتی له ناو ئێــــوه دا، ئایا ئێوه به راســــت دابه ش

بون به سه ر ئه و دو حیزبه دا؟ئه نداز حه وێزی: ئێمه هیچ حیزبێك نــــه پشــــتمانه و نــــه یارمه تیشــــمان ده دات، پێویستیشــــمان به یارمه تــــی هیچ حیزبێكیش نیــــه ، چونكه ئێمه ده زگایه كین و خۆمان به ڕێوه یده به ین، كوردســــتاندا له چوارچێوه ی ئه مــــه ئه گه ر باسی بكه ین بێگومان سیاسه ت كاریگه ری زۆری هه یه له سه ر كایه كانی ژیانــــدا، لێــــره وه تكایــــه ك له هه مو حیزبــــه كان و سیاســــیه كان ده كه م با دین و سیاسه ت لێكجیابكرێنه وه ، به اڵم ئێمــــه ناكرێت دینه كان به سیاســــی و ســــبه ینێ ئه گه ر بكه ین، حیزبایه تی حیزبه كان شــــه ڕیان كــــرد دینیه كان چی بكه ن، بۆیه ئه م ده ســــتێوه ردانه دینیه كاندا له رێكخراوه ئه گه ر هه بێت كاریگه ری خراپی ده بێت بۆ هه ردوال.

تایبه‌ت (510( سێشه ممه 182016/1/5

ئەڵ���ێ هەی���ە ڕوس���ی پەندێک���ی )پێممەڵ���ێ کێی���ت و ک���وڕی كێیت، ناوی دو هاوڕێتم پێبڵێ تا بتناس���م(، ئەمە دەس���تپێکی ئەو نوس���ینەیە کە چوار س���اڵ ب���ەر لەئێس���تا، لەالپەڕە ن���ۆزدەی ئەدگارەک���ەی کوردس���تانی نوێی ژم���ارە )5651ی 2011/12/1٣(

دا ک���ە تەرخانکرابو، بۆ ئەو قەڵەمەی ن���ە ڕۆژێ لەب���ەرەی دوژمن���دا بو، نە دێڕێکی بۆ قائید ئەلزەرورە نوس���یبو، نە وەرگێڕانێک���ی هەبو بۆ قادس���یەی دۆڕاو، نە ڕاپۆرتیشی لەهیچ هاوکارێکی خۆی دابو، کە بەجلوبەرگی کوردیەوە دەوامی فەرمی ئەکات، نە ناویشی لەگەڵ جەالل جەبار جۆدەدا لەلیستە )11٨( مامۆس���تایانی نەقابەی کەس���یەکەی س���اڵی 1٩٧٨دا هەبوە، وێڕای ئەوەی زیات���ر لەنی���و س���ەدەیە خادیمێک���ی وانە وتنەوەیە، نوس���ین و موخلیس���ی دەروێشی ڕێگەی ڕاستیە، هەر بۆیەش ڕەفاقەتی ئەم پیاوە ئاس���ان نیە، نە ڕاپەڕینیش���ا دوای لەس���ەختیەکانی نە کرد، هەرزانف���رۆش قەڵەمەک���ەی دەرگای هیچ بەرپرسێکشی قڵیشانەوە. بەمەرجێک زۆر لەم س���ەرکردە بااڵیانە یان هاوڕێی سەر کورسی خوێندن، یان هاوڕێ���ی خەبات، یان ب���واری قەڵەم و

نوسینی بون. ئەو ئ���ەدگارە لەچاپیش دەرباز بو، بەاڵم لەکاتی ناوکبڕینەکەدا و سەبارەت بەوەی لەدوا الپەڕەدا مامۆستا عومەر چەند دەردەدڵێکی هەڵڕش���تبو، شەوە گرتی و خنکاندی و بردیەوە تا ئێستاش ونە، لەو نوس���ینەدا کە لێرەدا نامەوێ بینوسمەوە تەنیا سەربوردەیەک نەبێت، ئام���اژەم بەچۆنیەتی پەیوەندی خۆم و مامۆستا )عومەر مارف بەزنجی(دا بو، زۆرێکی تریش لەهاوڕێیان و نوس���ەران نوسین و بابەتیان هەبو لەسەری، لەوانە دکتۆر ڕەئوف عوس���مان ک���ە هاوڕێی نزیک���ی هەردوکمان���ە، دواج���ار دوای مامۆستا ئەدگارەکە زیندەبەچاڵکردنی ڕەئ���وف، ل���ەم دواییان���ەدا لەکتێبی )دنیابینی لەپانتایی دەقدا( کوڵی دڵی خۆی شکاندوە و ئەو نوسینەی کە ناوی پێڕشت چاومانی قیامەت( نابو)ڕۆژی

دەستی خۆشبێت. لەکۆتایی بەهاری پارساڵیشدا کاتێک لەس���لێمانی دورب���وم، لەئینتەرنێتەوە نوس���ینێکم بەرچاوکەوت بەناونیشانی )پیاوێک بەباوەش���ێ خەمەوە پیاسە )ب���اس(ی لەڕۆژنام���ەی ک���ە دەکا( 2015/6/16دا ڕۆژی ژم���ارە2٤2ی کاک خاوەنەک���ەی باڵوکراب���وەوە، )کامەران سوبحان( بو، چەند جارێکم خوێن���دەوە، نوس���ینێکی دۆس���تانەو خەمخۆرانە و بەویژدان، لێرەدا قسەیەکی مامۆس���تا )عوسمان چێوار( م هاتەوە یاد ڕۆحی ش���ادبێت کە ئەیوت )ئەم دنیایە پیاوی چ���اک ڕایگرتوە(، زۆرم حەز ئەکرد ئەو ڕۆژانە لەش���ار بومایە و ئ���ەو کاک کامەران���ەم بدۆزیایەتەوە، پاش خۆ پێناس���اندن، دەستخۆش���یم ئەو ق���ەدەر هەرچەندە، لێبکردای���ە، هەلەی نەڕەخساند، بەاڵم هیواموایە ئەم الپەڕەی���ە بکەوێتە بەر دیدەی، منیش دوبارە سوپاس���ی ئەکەم، کە بەرزنجی لەی���اد نەکردوە. ڕەنگە خوێنەر بڵێ چ پەیوەندیەک هەی���ە لەنێوان ناوەڕۆکی ئەم نوسینەو تایتڵی بابەتەکە، فەرمون

با بەردەوامبین لەخوێندنەوە.ڕەنگە بەندە یەکێک بێت لەو هاوڕێ کەمانەی کە هەم نزیکی مامۆس���تام و هەم مافی چونە کتێبخانەکەی پێدابم، ئاگاشم لەهەندێ الیەنی تایبەتی ژیانی

مامۆستا عومەرە.ئەوەی تێبینیم کردوە ماڵێکی هەیە کە لەهەم���و بوارەکانی ژیانداو لەهەمو بەاڵم ماڵ���ە، هەژارترین الیەنێک���ەوە لەیەک بواردا واپێئەچێ دەوڵەمەندترین کتێبەکانیەت���ی، ئەوی���ش ماڵبێ���ت، ئ���ەو کتێبان���ەی ک���ە بێن���ازن و تاقی کتێبخانەیەکیان نیە ئارامی تیا بگرن، ئ���ەم پی���اوە خەمناک���ە دەوڵەمەندە لەکتێب و ئەرش���یفدا خۆی لەگەڵ ئەم دۆخە ناهەم���وارەدا ڕاهێن���اوەو زیاتر بیروهۆش���ی الی داهێنان و بەخش���ش و ساغکردنەوەی بابەتی ئەدەبی و مێژوییە نەک ش���تێکی تر، بەجۆرێ عەش���قی نوس���ین و خوێندنەوەی���ە هەندێجار کە لەبازاڕ ئەگەڕێتەوە بەرەو ماڵ باوەشێ ڕۆژنامەو کتێب و گۆڤاری لەهەگبەکەی ئامادەکردنی پێش خۆگۆڕی���ن و ناوە، خواردنێک، دەستئەکات بەخوێندنەوەی

ئەو بابەتانەی تازەن و جێگەی سەرنجی ئ���ەون، ت���ا ئەوکات���ەی وادەی ن���ان خواردن تێئەپ���ەڕێ و بیریئەچێت نانی بەخەتە بەقەڵەمەکەی و نەخ���واردوە، خۆش���ەکەی تێبینیەکانی ئەخاتە سەر کاغ���ەز و هەڵیانئەگرێ ب���ۆ ئەوکاتەی بۆ بابەتێک پێویس���تی پێیان ئەبێت، من ش���ەرەفی ئەوەم پێدراوە لەالیەن مامۆستا ش���ێخ عومەرەوە هەم داوای کتێب بک���ەم و هەم بیبەم���ە دەرەوە، ڕۆژێکیان پێویستم بەکتێبێک بو پاش پەیوەندی کردن و ڕەزامەندی کاتێکمان دەستنیشان کرد کە وا سەردانی بکەم، بەڵ���ێ بردمیە ژوری کتێ���ب لەجیاتی ژوری می���وان، کاتێک مامە ش���ێخ بۆ کتێبەکە ئەگەڕا لەناو س���ەدان کتێبی کەڵەکەکراودا، یەک لەسەر هەڵچنراو و تەقەیەکی گ���ەورە دایچڵەکاندم، بەاڵم ئ���ەوەی جێی س���ەرنج و واقوڕمانی من بو ئەوە بۆ خۆی زۆر ئاس���ایی بو، بێ ئەوەی خۆی تێکبدا، زۆر لەس���ەرخۆو ئاوڕێک���ی هێمنان���ەوە بەنیگایەک���ی لێدامەوە و وتی: هیچ نیە ماڵەکەی من لەحکومەتی هەرێم و ڕەوتی سیاس���ی و کارەکان���ی ئەچێ، باش حاڵی نەبوم،

وتم: مامە شێخ چۆن و یانی چی؟وتی: ئەوەتا من مەنجەڵ و قابلەمەم

لەسەر کتێب داناوە.وتم: مامۆس���تا ئەترس���م مەبەستت ئەوەبێت، حوکمەت���ی هەرێمیش نان و بژێوی میلەتی داوە بەوەزارەتی سامانە سروش���تیەکان کە ئیشی ئەو وەزارەتە نیە، بەچ���وار تفەنگچی���ش پەرلەمان س���ەرەونگوم ئ���ەکا! س���ەدان قەڵب و

قوالپی تریش.لە وەاڵم���دا وت���ی: واز لەوانە بێنەو دەردی م���ن گرانترەو، گ���وێ لەمامی خۆت بگرە چ غەدڕێک���ی نانەجیبانەو نمەک بەحەرامانەم، لەگەڵ کراوە، جا

کاکە..قس���ەکانم بێ بنەما نی���ە کە ئەڵێم ئ���ەم حکومەتەو ڕەوتە سیاس���یەکەی ئەوەندە ڕێک وپێکە وەک ماڵەکەی من وایە، پاش )50( س���اڵ مامۆستایی و (5٧( س���اڵ نوس���ین، تازە باس���ی پەنجا مامۆس���تای بەئەزمون دەکرێ، ئەمان���ەی دەستنیش���ان کردوە؟ کێ م���ن کتێبەکەم نەبینی���وە دیارە دوای

سەیرکردنی قسەیەکمان ئەبێ. تۆ هەروا س���ەیرکە بزانە چیم لەگەڵ کراوە، لەساڵی )200٣(دا ناوم دەرچو لەلیس���تی مامۆس���تادا زەویم بدرێتێ، هەندێ لەمامۆستاکانی ئەو قوتابخانەیە قوتاب���ی خۆم بون لەقۆناغی ناوەندی و لەو لیس���تەیەدا زەویان وەرگرت، بەاڵم موعەلیمێکی فاشیل کە وەک قارچکی هەڵتۆقیو، لەهەمو تەمەنیدا نەیتوانیوە

دە وانەی باش بڵێت���ەوە مەگەر تەنیا خۆم مێ���ژوی سیاس���ی و پەروەردەیی ئ���ەو بزان���م، بەقودرەت���ی حی���زب و کلکەلەق���ێ پۆس���تێکی لەپ���ەروەردە درابوی���ە، لەلیس���تەکەدا تەنیا لەپاڵ ناوەکەی من���دا بەقەڵەمی بوغزو کینە نوس���یبوی )مەیدەنێ خانوی هەیە(! زۆری مامۆس���تاکانیش ن���ەک خانوی خۆی���ان هەبو، بەڵک���و خانویان دابوو بەکرێ. لەگەڵ ئەوەش���دا لەسەرەتاوە تا بنەتای ژیان���م، قوالنجێ زەویم لەم ئێس���تاش نیە نەبوە و مەملەکەت���ەدا کرێچیم، بەاڵم بۆخۆی دروست و حەاڵڵە 600 مەتردوج���ا وەرگرێ و کەرەس���ەی بیناکەش���ی لەدەرەوە ب���ۆ بهێنێ بۆیە حەزئەکەم لەخۆی بپرس���ن لەکاتێکدا م���ن زمان���ی ئینگلیزی���م بەناوەندی و ئامادەیی ئەوتەوە، ڕێژەی دەرچونیشم بەکەلۆریدا )%100( لەتاقیکردن���ەوەی لەمە قوتابیانی���ش مامۆس���تاو ب���و، لەقوتابخانەیەک���ی ئ���ەو ئ���اگادارن، دەرسێکی چ س���ەرچنار س���ەرەتایی دەوتەوە و لەدەرەوەی قوتابخانەکەیشی دەرس���ی چی دەوت���ەوەو چی دەکرد؟ دیارە ئەو لەکتێبی )ماڵتان ئاوا نەبێ( دا کەرەسەیەکی باشەو شوێنی تایەتی

خۆی هەیە. جا ئەفەن���م تۆ دیقەت بە، س���اڵی لەقۆناغی نوس���ینمە و 1٩5٩سەرەتای ناوەندی���دا بوم، س���اڵی 1٩60 لەگەڵ )نەوش���یروان مس���تەفا(دا چاالکترین )قوتابیان���ی گۆش���ەی نوس���ەری کوردس���تان(ی ڕۆژنام���ەی )دەنگ���ی ک���ورد( بوین، ئەو گۆش���ەیەی س���ەر بو، کوردستان قوتایبیانی بەیەکیەتی خوالێخۆش���بو مامۆستا )حیلمی عەلی ش���ەریف( لەکۆبونەوەیەک���ی بچوکدا و لەس���لێمانی ئێمەی دەسنیش���ان کرد، ئاوا بۆ)ماڵتان هەڵئەگرم باقیەکەشی نەبێ(، ئێس���تاش تازە بەتازە باس���ی

نوسەرو مامۆستا و ئەزمون دەکرێ!تۆ هەر وا گوێ بگرە لەس���اڵی 1٩5٩ مامۆستا بەخزمەت دورونزیک بەدواوە ئیبراهی���م ئەحمەد گەیش���توم، دیارە ئەمان���ەم هەموی ب���ۆ ناگێڕرێتەوە بۆ تۆ، بەاڵم گوێ ش���ل ک���ە، ژمارەیەک وت���ارو وتوێژین���ەوە و بابەتی ئەدەبی و سیاس���ی و چاوپێکەوتنم سەبارەت بەو زات���ە نوس���یوە جگە لەپێن���چ کتێبی تایبەتی، کۆی شیعرەکانی من ئامادەم چوم���ە 1٩6٩دا لەس���اڵی ک���ردوە، )النور( ڕۆژنامەی لەبارەگای خزمەتی لەبەغدا، بۆ ئەوەی سەبارەت بەشیعرە وەرگێڕاوەکان���ی نەکەوم���ە هەڵ���ەوەو لێمپرس���ی لەگۆڤاری گەالوێژدا هەندێ کراون ئینگلیزی���ەوە لەزمانی ش���یعر بەسەرەوە کەس���یان ناوی بەکوردی و

نی���ە لەهەمانکات���دا بیبلیۆگرافیایەکی ژمارەکانی گەالوێ���ژم ئامادەکرد بو بۆ ئەوەی دەستنیشانی شیعرەکان بکات و یەک���ە یەکە ڕاس���تیەکانم پێبڵێ، لەو دانیشتنەدا خوالێخۆشبو )حیلمی عەلی ش���ەریف( ئامادەب���و، ڕوی تێکردین و وتی: خۆزگە هەمو کەس بەم شێوەیە

بەدوای ڕاستیەکاندا ئەگەڕا.ئەوەبو لەس���اڵی )200٧(دا، لەسەر داوای چەن���د کەس���ێک ک���ە بەناوی بنەماڵەوە پێیانوتم، کۆی ش���یعرەکانم چاپ کرد، بەپێش���ەکیەکی پۆش���تەو پەرداخەوە، لەساڵی )2002(دا لەیادی دوەم س���اڵەی خوالێخۆش���بودا یەکەم خەاڵتی بل���ەم پێبەخش���را، کە جێی ش���انازیم ب���و، هەرچەندە ئەوس���اڵە

خەاڵتەکە ڕەمزی بو بەبێ مەدالیا. یان لەس���اڵی )1٩٧٨(دا )حس���ێن عارف( کتێببێکی س���ەبارەت بەمێژوی باڵوک���ردەوە و ک���وردی چیرۆک���ی بەتاکە وش���ەیەک بۆ دەرمانیش ناوی )ئیبراهیم ئەحمەد(ی نەهێنابو، چونکە لەدەزگاکەی ڕۆشنیری کوردی )عوسمان فای���ەق(دا کاری دەک���رد، منیش خۆم دەنگ هاتمە بەنامیلکەیەک پێنەگیراو بەناونیش���انی )لێکۆڵینەوەی هونەری

یا هەڵبزڕکاندن(، لەالپەڕە )21(ی ئەو نامیلکەیەدا وتبوم: "لەم بەشەیشدا بێ شاردنەوە ڕوی گەشی چیرۆکەکانی ئەم س���ەردەمەی هەڵبزڕکان���دوە و هێڵێکی ناشیانەی کێشاوە بەسەر

ناوازەتری���ن بەرهەم���ی ئەم پلەیەداو بەتەورێکی نازانس���تیانە بەردارترین دره ختی هەڵچوی چیرۆکی بڕیوەتەوە، ئەوەشی کەال خستوە کە ئەم هەڵوێستە گزی کردنێکی ڕاستەوخۆیە بەهەندێ دواڕۆژیش ئەدەب و لەمێژوی بەی���ت و بال���ۆرە ناس���ڕێتەوە. ئەوەتا بەبەرچاوی جەم���اوەری خوێندەواران و تینوی وش���ەی پی���رۆزەوە – بلە- ی لەمێژوی چیرۆکی کوردی دەرهاویشتوە، کە هەمو قەڵەمێکی خاوەن هەڵوێست و بەتەنگەوە بو بۆ بیری خاوێن بەجیاوازی

بیروڕایانەوە. لەسەر ئەو ڕاس���تیە بەیەک دەگەن کە گەش���ترین بابەتەکانی س���ەردەمی گەالوێژ لەزادەی بیری ئەم نوسەرەن و بەری ڕەنج و داهێنانیەتی، بەنەوازشەوە مەنۆچەرو کەرەلۆت���ی خ���ازێ و ������دیاری���ان ش���وێنی ����� کوێ���رەوری س���ەرجەم بابەتەکانیش���ی گرت���وە، لەناوجەرگەی واقیع���ی کوردەوارییەوە گوڵبژێ���ر ک���ردوەو یەکەم نوس���ەری ڕوداوی بەس���ەرکەوتویی ک���ە کوردە خۆماڵی و خەباتی چینایەتی و هەستی نەتەوایەت���ی و نەخۆش���ی کوش���ندەی نوسینەکانی تێهەڵکێش���ی بیرۆکراتی بکاو قەڵەمەکەیش���ی موعانات لەنرکەو ڕاپەڕینی جوتیاران���ی کوردەوە زوخاو هەڵڕێ���ژێ و دیمەن���ە ڕەزاگرانەکان���ی بەوپەڕی نیگاربکێش���ێ، کۆمەڵەکەی بە واقیع تێکەڵ هونەری داهێنانیشەوە ک���ردوە و ڕابەرێکی خ���اوەن زەمینەی

ڕێبازی ڕیالیزمە لەئەدەبی کوردیدا".ب���ەاڵم بەداخ���ەوە دوای ڕاپەڕی���ن، بەبەیت و بالۆرە سڕایەوە، ئەم زاتە کرا بەئەندامی پەرلەمان و ئەندامی بنکەیەکی ئەدەب���ی، منیش ئەم���ەم ماڵیان ئاوا نەبێ تازە بەتازە چەند نەخوێنەوارێک و داڕێژەری فیتنە ناوی من ئەکوژێننەوە، بەاڵم برای باوکم س���اڵی 2015 ستافی ڕۆژنامەیەکی زمانحاڵ پاداشتی دامەوە، نەخوێندەوارو لەسەر قسەی کەسێکی ن���اوی ل���ەڕۆژی 2015/٤/٨دا درۆزن منیان لەلیس���تی خەاڵت���ەکان البردوە دیارە ئەم���ەش بەدورودرێژی لەکتێبی )من و خەاڵتی بلەو هەندێ ش���تی تر(

دا بەوردی و خەست و خۆڵی خۆڵودۆی خۆم ڕشتوە بەسەر کاری قێزەوندا.

یاخود لەوە س���ەیرو سەمەرەترت بۆ باس بکەم، لەس���اڵی 1٩٨٩دا لەگەڵ فوئاد( و )ئیحسان دکتۆر مامۆستایان )ڕەئ���وف حەس���ەن( و)فوئاد تاهی���ر سادق( کتێبی )کۆمەڵزانی و فەلسەفە(ی پۆلی چوارەمی ئامادەیی ئەوس���او پۆلی دەیەمی ئێستامان کرد بەکوردی، دانەرانی کتێبەکە ش���ەش کەس بون، ب���ەاڵم وەرگێڕەکان چ���وار کەس بون، دەستنیش���انی فوئ���اد ئیحس���ان د. کردبون، دوای ڕاپەڕی���ن کتێبەکە کرا بەدو بەش���ەوە، بەش���ی )کۆمەڵزانی( بۆ پۆل���ی دەیەم تەرخانکرا و بەش���ی )فەلس���ەفە( بۆ پۆلی یانزەیەم، بەاڵم س���ەیر لەوەدای���ە کە لەس���اڵی 2006 بەدواوە )دکتۆر حسام الدین االلوسی( کە دوهەم کەس���ی دانەری کتێبەکەیە و کابرایەکی عەرەبە، جارێکیتر ناوەکەی

دوبارە کراوەتەوە و هێنراوەتە ش���وێنی ناوەک���ەی من کە دوەم کەس���ی ڕیزی

وەرگێڕەکانم و ناوی من با بردویەتی!بەواتایەک���ی تر ئەو کابرا عەرەبە دو جار ناوی لەسەر کتێبەکە هەیە، جارێک وەک دوەم کەس���ی دان���ەر، جارێکی تریش وەک دوەم کەسی وەرگێڕ ش���وێنی خراوەت���ە جارێکی���ان م���ن، ئیحس���ان بە)دکتۆر ڕەوانش���ادم فوئاد(ی مەهزەلەی ئایا کە وت ڕودەدات؟ لەک���وێ وا سەرپەرش���تیارەی ئەو

چاپکردن کێیە؟ ئەویش وتی: ئەمە ئەسڵی دەتوانرێ )بەش���یریاتە( و بکرێتە س���ەرلەوحەی کارو بەشیر فەلسەفەی )ئوستاد

موشیر(.کوڕە لەوە سەیرتر: قوتابی قوتابیەک���ەم زەوی پێ���دراوە و منیش هیچ. لەوەش س���ەیرتر! ئەوەیە کە بەرپرسێکی سیاسی و ی���ەک دوانێکی بەردەس���تی کە باس���ی م���ن دەک���رێ ب���ۆ زیاتر ئازاردان���م دەڵێن خ���ۆی نایەوێ، دواتریش هەندێ کاڵفام ئەم قسەیە

دەڵێن و دەڵێنەوە. ئەمە لەئیش���ی حکوم���ەت ئەچێ نوربەخش���ی ش���یعرەکانی کتێب���ی )مەلیک���ی کوردس���تان( ئامادەکردنی بەندەی���ە، بەاڵم ئەبینم کتێبەکەی من هەندێکی ئەنوس���رێتەوە ناوی لێئەنرێ "شیعرە باڵونەکراوەکانی شێخ مەحمود" لەش���تێکدا کە ناوی نراوە گۆڤار، وەک لەمن شارەزاتر بێت، ئیتر ناهەقمە بڵێم

لەبێخەبەران شیعری شێخ سەاڵوات؟

لێممەگرە ئەگەر ڕۆژێکیش لەتەشت و هەڵگرت دۆکیومێنتم کتێب و تەنەکەدا

الت ئاسایی بێت! ببورە مامۆستا ئەگەر رێگەم بدەی من یەک کۆمێنتم لەس���ەر قس���ەکانی بەڕێ���زت هەیە: ئەوی���ش ئەوەیە کاتێ جەناب���ت ب���ۆ دۆکیومێنتێک���ی پەنجا س���اڵ ب���ەر لەئێس���تە ئەگەڕێیت زۆر زو ئەیدۆزیت���ەوە و نافەوت���ێ بەاڵم لەم هەرێمەدا حوشتر بەبارەوە ون ئەبێت و پارە بەملیار! فیل بۆی نادۆزرێتەوە.

لەکۆتاییدا پێت���ان ئەڵێم ئەم پیاوە گ���ەورەو قەڵەمە ئ���ەم ڕاس���تگۆیە، بەبڕش���تە، ئەم ئەرشیفە لەبننەهاتوە، دو کتێب���ی لەس���ەرەتای ئەمس���اڵدا ئامادەن ب���ۆ باڵوبونەوە ک���ە بەنیازە پێ���ش کتێەکان���ی تریش���ی بخات کە دەمێکە ئامادەن، کە بریتین لە)ماڵتان ئاوا نەبێ( و )من و خەاڵتی بلە و هەندێ ش���تی تر( کە وەاڵمە ب���ۆ ڕەفتارێکی

قێزەون.پێموای���ە کتێبێکی���ان دادگایەک���ی عادیالنەیە بۆ ئەوانەی دۆستی ڕاستی مەقسەلەکەی تریش���یان ئەوەی نین، رۆپس���پێرە کە دەس���ت بەدوعام ناوی خ���ۆم و عەزیزو خۆشەویس���تمی تیادا

نەبێت.

دالوەر سۆفی

قابلـــــــەمەو کــــــــــــــتێب و حکــــــــــــــــــومەت

ئەو کابرا عەرەبە دو جار ناوی لەسەر

کتێبەکە هەیە، جارێک وەک دوەم کەسی

دانەر، جارێکی تریش وەک دوەم کەسی وەرگێڕ خراوەتە

شوێنی من، جارێکیان بە)دکتۆر ئیحسان فوئاد(ی ڕەوانشادم

وت کە ئایا مەهزەلەی وا لەکوێ ڕودەدات؟ ئەو سەرپەرشتیارەی

چاپکردن کێیە؟ ئەویش وتی: ئەمە ئەسڵی )بەشیریاتە(

لەساڵی )1٩٧٨( دا حسێن عارف

کتێببێکی سەبارەت بەمێژوی چیرۆکی

کوردی باڵوکردەوە و بەتاکە وشەیەک

بۆ دەرمانیش ناوی )ئیبراهیم ئەحمەد(

ی نەهێنابو، چونکە لەدەزگاکەی ڕۆشنیری

کوردی )عوسمان فایەق(دا کاری دەکرد

ساڵی 1٩5٩سەرەتای نوسینمە و لەقۆناغی

ناوەندیدا بوم، ساڵی 1٩60 لەگەڵ نەوشیروان مستەفا چاالکترین نوسەری گۆشەی )قوتابیانی

کوردستان(ی ڕۆژنامەی )دەنگی

کورد( بوین

دالوه ر سۆفی و عومه ر مارف به رزنجی

په‌یامی‌سه‌رۆك ئازاد چاالك

هاونیشتمانیانی خۆشه ویست، په یامی ئه مجاره م جگه له پیرۆزبایی ساڵی نوێ، په یامێكی جیاواز ده بێت، چونكه ڕاشكاوانه پێتان ڕائه گه یه نم كه قه یرانه كان هه ر به رده رگای ئێوه ی نه گرت���وه ، به ڵكو به رۆكی ئێمه ش به رناداو جگه له وه ی هه ڕه ش���ه له ئێس���تاو داهاتومان

ده كات، خه ریكه ڕه نج و ماندوبون و قوربانیدانی نه وه كانی پێشوشمان به فیڕۆ ئه دات.ڕاس���تگۆیانه داوای لێبوردن له یه ك به یه كه تان ئه كه م و پێتان ده ڵێم كه ئێمه نه مانتوانی نمونه یه كی باش���ی حوكمڕانی كوردیتان پێشكه ش بكه ین، نه مانتوانی واز له به رژه وه ندی

ته سكی حزبایه تی و تاكڕه وی بهێنین و بیر له پێشكه وتن و خۆشگوزه رانیتان بكه ینه وه .ئێم���ه له جیاتی ئ���ه وه ی هه وڵی قه ره بوكردن���ه وه ی ئه و هه مو مه ینه ت���ی و قوربانیدان و

به رخۆدانه ی ئێوه بده ینه وه ، ناخۆشی و به هامه تیه كانی ئێوه مان ئه وه نده یتر زیادكرد.ئ���ه ز ده زانم كه ته نها داننان به و ڕاس���تیانه ی س���ه ره وه به س نین و زام���ه قوڵه كانتان س���اڕێژناكات، بۆیه له مڕۆوه بڕیارمداوه گ���وێ له هه موتان بگرم و هه رچی ڕاوێژكارم هه یه مۆڵه تی بێ موچه ی���ان پێ بده م بۆ ئه وه ی له مه ینه تی و ئازاری ئێوه تێبگه م، جگه له وه بڕیارمداوه له به رپرس���ه كان بپێچمه وه و بزانم ئه م س���ه روه ت و س���امانه یان له كوێ بو و چییان به سه ر سه روه ت و سامانی ئێوه هێناوه ، ده بێت ئه مجاره بۆ سه لماندنی ڕاستگۆییم له خۆمه وه ده ستپێبكه م و ئه و ده یان ملیار دۆالره ی كه به رده وام ڕاپۆرته بیانییه كان باسی

لێوه ده كه ن بگه ڕێنمه وه بۆ خاوه نه كانیان.ده بێ���ت هه مو هاواڵتیانی دڵنیاب���ن كه ئه مجاره یان بوار به كه س ناده م له لێپرس���ینه وه ده رباز ببێت، ته نانه ت به رپرسانی مه له فی نه وتیش، ده مه وێ هه موان بزانن بۆ سوته مه نی دابین ناكرێ بۆ وێس���تگه كانی كاره با، بۆ ئه و چه ند ملیاره ی شیرینی نه وت و داهاته كه ی به كارنه ب���ران بۆ دروس���تكردنی پااڵوتگه یه كی گه وره ی مۆدێرنی ن���ه وت بۆ بوژاندنه وه ی ژێر خانی ئابوری؟ مافی هاواڵتیانه بپرس���ن زیره ك���ی و بلیمه تیی خاوه نی مه له فی نه وت

له چیدایه ؟ هاونیشتمانیانی خۆشه ویس���ت، نامه وێ له وه زیاتر به ڵێنتان پێ بده م، به ڵكو ده مه وێ به چاوی خۆتان ببینن كه س���ه رۆكی ئه مڕۆ سه رۆكی دوێنێ نییه ، سه رۆكێكه رێز له یاسا ده گرێ و بۆ هیچ كه س پێش���ێلی یاسا ناكات، له جیاتی ئه وه ی داوا له الیه نه سیاسیه كان بك���ه م بس���ازێن داوا له حزب و وه فده كه ی خ���ۆم ده كه م له گه ڵ خه ڵ���ك و الیه نه كانی تر

بسازێن.من گه یشتومه ته ئه و باوه ڕه ی كه ده وڵه تی كوردی به شاردنه وه ی گه نده ڵی و قه یرانه كان نایه تی دی، بێ ئاش���تی كۆمه اڵیه تی و ده ستخس���تنه ناو ده ستی یه كترو رێكخستنی نێو

ماڵی كورد سه ربه خۆیی به دینایه ت و له ئاكامدا شكست ده خوات.له كۆتایی���دا ده مه وێ ئه وه ت���ان پێڕابگه یه نم كه به هیچ ش���ێوه یه ك نام���ه وێ خه بات و قوربانیدان���ی به رده وامی خۆمان و میلله ته كه مان بكه مه قوربانیی پاره و كورس���ی چونكه من مێژو ده خوێنمه وه و س���ه یری ده وروپش���تی خۆم ده كه م و ده مه وێ نه وه ی دوای خۆم بنه ماڵه كه ش���م ئاسوده و سه ربه رز بژین، من ده زانم كه گه النی دنیا كه سانی نه مری وه ك گان���دی و ماندێالیان هه یه ، ئێمه ش هه رچه نده ئه م مه س���ه له یه المان دره نگ كه وت به اڵم

ده بێت شانازی ئاوا بەخۆمان به ڕه وا بزانین و كاری بێ غه ل و غه شی بۆ بكه ین.

Awene خاوه‌نی‌ئیمتیاز:‌کۆمپانیای‌ئاوێنه‌سه‌رنوسه‌ر:‌سه‌ردار‌محه‌مه‌د

کوا لێکۆڵینەوەی یاسایی لەخوێنی کاوه گه رمیانی، سەردەشت عوسمان، سۆرانی مامە حەمە، عەبدولستار تاهیر

فۆتۆستۆری : رێژه ن سه ردار

سێ شه وی رابردو، سێ شه وی هه ره ساردو سه رمای كوردستان بون، به اڵم

سه رماو كڕێوه و هاتنه خواره وه ی پله ی گه رماش بۆ ژێر سفر، مه یدانی

به كاسبكارانی سه هۆڵه كه ی سلێمانی و به ر مزگه وتی گه وره تا سه راو پۆلیسه كانی

هاتوچۆ و ژینگه پارێزانی شار و ئه و كرێكارانه ی که له به ر مزگه وتی گه وره دا

به دیار ئاگری دو چڵ داری ته نه كه یه كه وه هه ڵكوڕماون و چاوه ڕوانی كارن، چۆڵ

نه كردوه .ئه مانه وێنه ی ئه و مرۆڤه ده ست و پل

ته زیوانه یه كه به م سه رمایه ش له پێناو خزمه تکردن به واڵت و بژێوی ژیانیاندا

ناسره ون و وێنه یان له دو شه وی رابردوی سارد و كڕێوه ی شاری سلێمانیدا گیراوه .

ئه‌وانه‌ی‌‌به‌سه‌رماو‌كڕێوه‌ش‌ناسره‌ون