ΝΕΡΟ ΝΕΡΟ

περιβαλλοντικό πρόγραμμα για το περιβαλλοντικό πρόγραμμα για το

ΝΝ ΕΕ ΡΡ ΟΟΥπεύθυνοι εκπαιδευτικοί: Υπεύθυνοι εκπαιδευτικοί: Κουτρουμάνη Κουτρουμάνη ΘεοδώραΘεοδώρα Τζανάτος ΑπόστολοςΤζανάτος Απόστολος

ΖΩΗ -- ΝΕΡΟ – ΓΗΝερό και ζωή

•Κατανομή του νερού στη γη

•Χημική σύσταση•Ιδιότητες του νερού•Κύκλος του νερού

•Νερό στον ανθρώπινο οργανισμό

•Κατανάλωση του νερού•Το νερό στην πόλη μας

•Το νερό πριν πολλά χρόνια•Ρύπανση - αστικά λύματα •Λειψυδρία- Ερημοποίηση•Φράγματα – Ταμιευτήρες

νερού•Το νερό στη λαογραφία ,

θρησκεία, τέχνη

Είναι άγνωστο πότε ο

άνθρωπος άρχισε να

αξιοποιεί τη φυσική δύναμη

από την κίνηση του νερού.

Η λέξη νερό προέρχεται από το επίθετο

νηρός που σημαίνει πρόσφατος-φρέσκος

Αρχικά χρησιμοποιούσαν τη φράση νηρόν

ύδωρ (φρέσκο νερό) και αργότερα οι

νερουλάδες της Βυζαντινής εποχής

διαφήμιζαν το προϊόν τους με την ονομασία

νε(α)ρό ύδωρ. Αργότερα παραλείφθηκε το

ύδωρ και η λέξη νερό αντιπροσωπεύει

πια το νόημα και των δυο λέξεων.

Χημική σύσταση του νερού –Χημική σύσταση του νερού –ιδιότητεςιδιότητες

o Το Το νερόνερό αποτελείται από αποτελείται από υδρογόνουδρογόνο και και οξυγόνοοξυγόνο. .

o Το νερό είναι υγρό, διαυγές, άχρωμοΤο νερό είναι υγρό, διαυγές, άχρωμο

o Το Το υδροξείδιο του υδρογόνουυδροξείδιο του υδρογόνου ( (νερόνερό, , HH22OO) είναι μια ένωση της οποίας το ) είναι μια ένωση της οποίας το μόριομόριο αποτελείται από δύο αποτελείται από δύο άτομαάτομα υδρογόνουυδρογόνου και ένα άτομο και ένα άτομο οξυγόνουοξυγόνου. .

•   Βράζει στους 100 ο C και πήζει στους Βράζει στους 100 ο C και πήζει στους 0˚0˚CC εφόσον είναι χημικώς καθαρό εφόσον είναι χημικώς καθαρό

Ο Κύκλος του νερούΟ Κύκλος του νερού

• Ο ήλιος ζεσταίνει το νερό Ο ήλιος ζεσταίνει το νερό της θάλασσας αλλά και των της θάλασσας αλλά και των ποταμών και των λιμνών. Έτσι ποταμών και των λιμνών. Έτσι το νερό εξατμίζεται και με τη το νερό εξατμίζεται και με τη μορφή υδρατμών ανεβαίνει ψηλά μορφή υδρατμών ανεβαίνει ψηλά στον ουρανό.στον ουρανό.

• Η θερμοκρασία ψηλά στην Η θερμοκρασία ψηλά στην ατμόσφαιρα είναι μικρότερη κι ατμόσφαιρα είναι μικρότερη κι έτσι οι υδρατμοί κρυώνουν και έτσι οι υδρατμοί κρυώνουν και γίνονται σταγονίτσες νερού και γίνονται σταγονίτσες νερού και κρυσταλλάκια πάγου. κρυσταλλάκια πάγου.

• Μ’ αυτό τον τρόπο Μ’ αυτό τον τρόπο δημιουργούνται τα σύννεφα. δημιουργούνται τα σύννεφα. Εξαιτίας του βάρους οι σταγόνες Εξαιτίας του βάρους οι σταγόνες αυτές πέφτουν πάλι στη γη σαν αυτές πέφτουν πάλι στη γη σαν βροχή, χιόνι βροχή, χιόνι ή χαλάζι.ή χαλάζι.

• Το μεγαλύτερο μέρος της Το μεγαλύτερο μέρος της βροχής βροχής

και του χιονιού που πέφτει και του χιονιού που πέφτει καταλήγει στις θάλασσες και καταλήγει στις θάλασσες και στους ωκεανούςστους ωκεανούς

• Το υπόλοιπο απορροφάται Το υπόλοιπο απορροφάται και αποθηκεύεται σε υπόγειες και αποθηκεύεται σε υπόγειες δεξαμενέςδεξαμενές

Κατανομή του νερού στη γηΚατανομή του νερού στη γη

ToTo νερό το συναντάμε στη νερό το συναντάμε στη φύση φύση

σε τρεις μορφές:σε τρεις μορφές:

• Στερεή μορφή (Πάγος)Στερεή μορφή (Πάγος)

• Υγρή μορφή (Νερό)Υγρή μορφή (Νερό)

• Αέρια (Υδρατμοί)Αέρια (Υδρατμοί)

Το 97% είναι αλμυρό και βρίσκεται στους ωκεανούς.

Το 2% είναι φρέσκο και βρίσκεται στα ποτάμια, λίμνες κτλ.

Το 1% που απομένει καλύπτει τις καθημερινές ανάγκες μας.

Κατανάλωση νερούΚατανάλωση: στη

γεωργία, βιομηχανία, οικιακή

χρήση.Το 70% του

διαθέσιμου νερού χρησιμοποιείται

στη γεωργία.

Πηγές άρδευσης: βροχή, υγρασία εδάφους, υπόγεια νερά

Η Βιομηχανία καταναλώνει το 23%

του διαθέσιμου νερού.

Χρησιμοποιούν το νερό:

Για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας,

τις μεταλλευτικές

επιχειρήσεις,

την κατεργασία πρώτων υλών

Κατανάλωση για οικιακή

χρήση

Η χρήση του νερού σε

κάθε σπίτι είναι

απαραίτητη. Πρέπει όμως

να προσέχουμε να μην το σπαταλάμε

άδικα

Υδροηλεκτρικό εργοστάσιο

Ηλεκτρογεννήτριες

Το νερό και η πόλη μαςΤο νερό και η πόλη μας

• Από πού υδρεύεται η Πάτρα;Από πού υδρεύεται η Πάτρα;

• Έχει αρκετό νερό για όλους η Έχει αρκετό νερό για όλους η πόλη μας;πόλη μας;

• Είναι καθαρό; Πώς το καθαρίζουν;Είναι καθαρό; Πώς το καθαρίζουν;

• Πού πηγαίνουν τα βρώμικα νερά;Πού πηγαίνουν τα βρώμικα νερά;

• Ποια είναι η κατάσταση του Ποια είναι η κατάσταση του Πατραϊκού κόλπου;Πατραϊκού κόλπου;

• Τι μπορούμε να κάνουμε εμείς;Τι μπορούμε να κάνουμε εμείς;

ΠΗΓΕΣ ΓΛΑΥΚΟΥ ΠΟΤΑΜΟΥ

ΠΗΓΕΣ ΓΛΑΥΚΟΥ ΠΗΓΕΣ ΓΛΑΥΚΟΥ ΠΟΤΑΜΟΥΠΟΤΑΜΟΥ

ΠΗΓΕΣ ΓΛΑΥΚΟΥ ΠΟΤΑΜΟΥΠΗΓΕΣ ΓΛΑΥΚΟΥ ΠΟΤΑΜΟΥ

ΥΔΡΟΗΛΕΚΤΡΙΚΟ ΕΡΓΟΣΤΑΣΙΟ ΓΛΑΥΚΟΥ

ΥΔΡΟΗΛΕΚΤΡΙΚΟ ΕΡΓΟΣΤΑΣΙΟ ΥΔΡΟΗΛΕΚΤΡΙΚΟ ΕΡΓΟΣΤΑΣΙΟ ΓΛΑΥΚΟΥΓΛΑΥΚΟΥ

ΕΡΓΟΣΤΑΣΙΟ ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΥ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ

ΕΡΓΟΣΤΑΣΙΟ ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΥ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ ΕΡΓΟΣΤΑΣΙΟ ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΥ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ

Έχει αρκετό νερό για όλους η πόλη Έχει αρκετό νερό για όλους η πόλη μας;μας;

ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΣ ΠΑΤΡΑΣ

Πώς πήγαινε τα παλιά χρόνια το νερό στα σπίτια;

Πριν από αρκετά χρόνια στα σπίτια μέσα δεν υπήρχαν βρύσες. Πήγαιναν στην κεντρική βρύση που υπήρχε στην πλατεία του οικισμού και έπαιρναν το νερό με τις στάμνες.

Σε πολλές περιπτώσεις είχαν πηγάδια στις αυλές τους και από εκεί έβγαζαν το νερό και στη συνέχεια το έφερναν στο σπίτι.

Σε άλλες περιπτώσεις υπήρχε ο νερουλάς,

που κουβαλούσε το νερό σε στάμνες με το

γάιδαρό του και το έδινε στα σπίτια.

Στα νησιά όμως που το πρόβλημα έλλειψης Στα νησιά όμως που το πρόβλημα έλλειψης νερού ήταν μεγάλο, και δεν είχαν τρόπο νερού ήταν μεγάλο, και δεν είχαν τρόπο να τους το μεταφέρουν εύκολα από άλλες να τους το μεταφέρουν εύκολα από άλλες περιοχές της Ελλάδας, συγκέντρωναν περιοχές της Ελλάδας, συγκέντρωναν το το βρόχινο νερό στις ταράτσεςβρόχινο νερό στις ταράτσες των σπιτιών των σπιτιών τους, το οποίο και χρησιμοποιούσαν.τους, το οποίο και χρησιμοποιούσαν.

• Σε τι βοηθά το νερό;Σε τι βοηθά το νερό;

• * Το νερό βοηθά στη * Το νερό βοηθά στη λειτουργία των ζωτικώνλειτουργία των ζωτικών οργάνων οργάνων (καρδιά, (καρδιά, εγκέφαλος νεφροί, εγκέφαλος νεφροί, πνεύμονες, συκώτι).πνεύμονες, συκώτι).

• * Στο μεταβολισμό.* Στο μεταβολισμό.• * Ρυθμίζει τη θερμοκρασία * Ρυθμίζει τη θερμοκρασία

του σώματος.του σώματος.• * Μας χαρίζει λαμπερά, γερά * Μας χαρίζει λαμπερά, γερά

και δυνατά μαλλιά.και δυνατά μαλλιά.• * Μας δίνει λαμπερό και * Μας δίνει λαμπερό και

υγιές δέρμα.υγιές δέρμα.

• * ΤΟ ΝΕΡΟ ΕΙΝΑΙ * ΤΟ ΝΕΡΟ ΕΙΝΑΙ ΥΓΕΙΑ!ΥΓΕΙΑ!

Ρύπανση του νερούΡύπανση του νερού

• Ένα μεγάλο πρόβλημα της εποχής μας Ένα μεγάλο πρόβλημα της εποχής μας είναι η ρύπανση των θαλασσών και των είναι η ρύπανση των θαλασσών και των

υδάτινων πόρων.υδάτινων πόρων.

• Οι σπουδαιότερες πηγές ρύπανσης, Οι σπουδαιότερες πηγές ρύπανσης, οι οποίες επιβαρύνουν τα επιφανειακά οι οποίες επιβαρύνουν τα επιφανειακά νερά και στη συνέχεια τους υπόγειους νερά και στη συνέχεια τους υπόγειους υδροφόρους ορίζοντες, μπορεί να υδροφόρους ορίζοντες, μπορεί να ταξινομηθούν στις εξής κατηγορίες:ταξινομηθούν στις εξής κατηγορίες:

• Αστικά λύματαΑστικά λύματα • Βιομηχανικά υγρά απόβληταΒιομηχανικά υγρά απόβλητα• Γεωργικά υγρά απόβληταΓεωργικά υγρά απόβλητα • Κτηνοτροφικά υγρά απόβληταΚτηνοτροφικά υγρά απόβλητα

ρύπανσηαστικά λύματα

• Όξινη βροχήΌξινη βροχή

• ΛειψυδρίαΛειψυδρία ΛειψυδρίΛειψυδρίαα

ΛειψυδρίαΛειψυδρία

Τρόποι εξοικονόμησης νερούΤρόποι εξοικονόμησης νερού

• Κάνετε ντους και όχι μπάνιο.Κάνετε ντους και όχι μπάνιο.• Όταν πλένετε τα δόντια σας και τα Όταν πλένετε τα δόντια σας και τα

χέρια σας κλείνετε τη βρύση και μην χέρια σας κλείνετε τη βρύση και μην αφήνετε το νερό να τρέχει άσκοπα.αφήνετε το νερό να τρέχει άσκοπα.

• Βάζετε πλυντήρια μόνο όταν είναι καλά Βάζετε πλυντήρια μόνο όταν είναι καλά γεμάτα.γεμάτα.

• Πλένετε τα φρούτα και τα λαχανικά σε Πλένετε τα φρούτα και τα λαχανικά σε μια λεκάνη και μετά ρίξτε το νερό στα μια λεκάνη και μετά ρίξτε το νερό στα λουλούδια.λουλούδια.

• Τοποθετήστε ειδικά στόμια στα λάστιχα Τοποθετήστε ειδικά στόμια στα λάστιχα για το πότισμα και το πλύσιμο, για να για το πότισμα και το πλύσιμο, για να ρυθμίσετε τη ροή του νερούρυθμίσετε τη ροή του νερού

Φράγματα- Ταμιευτήρες νερούΦράγματα- Ταμιευτήρες νερού

Φράγμα είναι μια κατασκευή που Φράγμα είναι μια κατασκευή που

περιορίζει τη φυσική ροή του νερού με περιορίζει τη φυσική ροή του νερού με

σκοπό σκοπό την άρδευσητην άρδευση, , τηντην ύδρευσηύδρευση, , την την

παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας και και την την

αντιπλημμυρική προστασία.αντιπλημμυρική προστασία.

Στη χώρα μας υπάρχουν πολλά φράγματα, που Στη χώρα μας υπάρχουν πολλά φράγματα, που

εξυπηρετούν τους παραπάνω σκοπούς εξυπηρετούν τους παραπάνω σκοπούς

Οι ταμιευτήρες νερού είναι, φυσικές ή τεχνητές Οι ταμιευτήρες νερού είναι, φυσικές ή τεχνητές

λεκάνες , όπου γίνεται η αποθήκευση μεγάλης λεκάνες , όπου γίνεται η αποθήκευση μεγάλης

ποσότητας νερού.ποσότητας νερού.

ΦΡΑΓΜΑ ΠΟΤΑΜΟΥ ΜΟΡΝΟΥ (ΦΩΚΙΔΑ)

ΦΡΑΓΜΑ ΠΟΤΑΜΟΥ ΠΕΙΡΟΥ

Είναι βεβαιωμένο ότι νερόμυλους χρησιμοποιούσαν

οι άνθρωποι εδώ και αιώνες. Οι νερόμυλοι χρησιμοποιήθηκαν για το άλεσμα του σιταριού, την

παραγωγή λαδιού και μπαρουτιού. Μερικοί μύλοι λειτουργούσαν όλο το χρόνο,

ενώ άλλοι σταματούσαν το καλοκαίρι εξαιτίας της ελάττωσης του νερού (ξερόμυλοι).

ΜΟΥΣΕΙΟ ΥΔΡΟΚΙΝΗΣΗΣ ΔΗΜΗΤΣΑΝΑΣΜΟΥΣΕΙΟ ΥΔΡΟΚΙΝΗΣΗΣ ΔΗΜΗΤΣΑΝΑΣ

ΜΟΥΣΕΙΟ ΥΔΡΟΚΙΝΗΣΗΣ ΔΗΜΗΤΣΑΝΑΣ

ΜΕ ΤΗ ΔΥΝΑΜΗ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ

ΜΟΥΣΕΙΟ ΥΔΡΟΚΙΝΗΣΗΣ ΔΗΜΗΤΣΑΝΑΣ

ΜΕ ΤΗ ΔΥΝΑΜΗ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ

ΜΟΥΣΕΙΟ ΥΔΡΟΚΙΝΗΣΗΣ ΔΗΜΗΤΣΑΝΑΣ ΑΛΕΥΡΟΜΥΛΟΣ

Το νερό στη θρησκείαΤο νερό στη θρησκεία

• Στις περισσότερες θρησκείες, Στις περισσότερες θρησκείες, το νερό αποτελεί το σύμβολο της το νερό αποτελεί το σύμβολο της ζωής, της καθαρότητας, της ζωής, της καθαρότητας, της ψυχικής υγείαςψυχικής υγείας..

Το νερό στη λαογραφία Το νερό στη λαογραφία Έθιμα στην ΕλλάδαΈθιμα στην Ελλάδα

Σε αρκετές περιοχές, οι Σε αρκετές περιοχές, οι άνθρωποι ακολουθούν έθιμα με το άνθρωποι ακολουθούν έθιμα με το νερό, τα οποία νιώθουν ότι θα νερό, τα οποία νιώθουν ότι θα τους εξασφαλίσουν υγεία και τους εξασφαλίσουν υγεία και ευτυχία.ευτυχία.

Το νερό στην λαΐκή μας παράδοσηΤο νερό στην λαΐκή μας παράδοσηTο νερό, πηγή και σύμβολο ζωής, έγινε Tο νερό, πηγή και σύμβολο ζωής, έγινε από τα πανάρχαια χρόνια αντικείμενοαπό τα πανάρχαια χρόνια αντικείμενολατρείας των λαών όλης της γης. Στην λατρείας των λαών όλης της γης. Στην Ελλάδα συναντάμε Νύμφες και Νεράιδες Ελλάδα συναντάμε Νύμφες και Νεράιδες λιμνών, πηγών και ποταμών. Ξωτικά λιμνών, πηγών και ποταμών. Ξωτικά και Στοιχειά πλημμύρισαν το λαϊκό μας και Στοιχειά πλημμύρισαν το λαϊκό μας πολιτισμό και συνοδεύουν ακόμα τη πολιτισμό και συνοδεύουν ακόμα τη ζωή των ανθρώπων σε πολλές τους ζωή των ανθρώπων σε πολλές τους εκδηλώσεις. εκδηλώσεις.

• Οι βρύσες, τα πηγάδια, οι Οι βρύσες, τα πηγάδια, οι στάμνες, τα μάγγανα, οι στάμνες, τα μάγγανα, οι νερόμυλοι, οι νεροτριβές, τα νερόμυλοι, οι νεροτριβές, τα υδραγωγεία, τα γεφύρια από την υδραγωγεία, τα γεφύρια από την άλλη αποκαλύπτουν την άλλη αποκαλύπτουν την προσπάθεια του ανθρώπου να προσπάθεια του ανθρώπου να δαμάσει και να εκμεταλλευτεί δαμάσει και να εκμεταλλευτεί αυτό το ζωτικό αγαθό, το νερόαυτό το ζωτικό αγαθό, το νερό..

• Υπάρχει πλήθος φράσεων, παροιμιών, Υπάρχει πλήθος φράσεων, παροιμιών, γνωμικών, που αναφέρονται στο νερό γνωμικών, που αναφέρονται στο νερό καταδεικνύοντας, πόσο στενά δεμένη καταδεικνύοντας, πόσο στενά δεμένη είναι η ύπαρξή μας μαζί του. είναι η ύπαρξή μας μαζί του.

• Δε δίνει τ’ αγγέλου του νερό.Δε δίνει τ’ αγγέλου του νερό.• Έχασε τα νερά του.Έχασε τα νερά του.• Έκανε μια τρύπα στο νερό.Έκανε μια τρύπα στο νερό.• Μπήκε το νερό στ΄αυλάκι.Μπήκε το νερό στ΄αυλάκι.• Κουβαλάει το νερό με το κόσκινο. Κουβαλάει το νερό με το κόσκινο. • Ξέρει το μάθημα νεράκι.Ξέρει το μάθημα νεράκι.• Όμορφη σαν τα κρύα τα νερά.Όμορφη σαν τα κρύα τα νερά.• Θα πούμε το νερό νεράκι.Θα πούμε το νερό νεράκι.• Η ζωή μας κύλησε σαν νερόΗ ζωή μας κύλησε σαν νερό

ΓΕΝΙΚΕΣ ΔΙΑΠΙΣΤΩΣΕΙΣΓΕΝΙΚΕΣ ΔΙΑΠΙΣΤΩΣΕΙΣ

• Νερό, η πηγή των πολιτισμών. Οι Νερό, η πηγή των πολιτισμών. Οι σημαντικότεροι πολιτισμοί γεννήθηκαν κοντά σημαντικότεροι πολιτισμοί γεννήθηκαν κοντά στο νερό.στο νερό.

• Ιδιαίτερα, στη Μεσόγειο το νερό έπαιξε σημαντικό ρόλο Ιδιαίτερα, στη Μεσόγειο το νερό έπαιξε σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση των πολιτισμών..στη διαμόρφωση των πολιτισμών..

• Οι δρόμοι των ποταμών και των θαλασσών Οι δρόμοι των ποταμών και των θαλασσών προμήθευαν στις ανθρώπινες κοινωνίες όχι προμήθευαν στις ανθρώπινες κοινωνίες όχι μόνο νερό για τις καλλιέργειες και μέσα μόνο νερό για τις καλλιέργειες και μέσα διατροφής, αλλά κι έναν ασφαλή κι εύκολο διατροφής, αλλά κι έναν ασφαλή κι εύκολο δρόμο για τις μετακινήσεις, το εμπόριο, τις δρόμο για τις μετακινήσεις, το εμπόριο, τις ανταλλαγές προϊόντων, αλλά και την ανταλλαγές προϊόντων, αλλά και την επικοινωνία μεταξύ των ανθρώπων, των λαών, επικοινωνία μεταξύ των ανθρώπων, των λαών, των πολιτισμών!των πολιτισμών!

• Ο άνθρωπος ζει χωρίς τροφή 60 – Ο άνθρωπος ζει χωρίς τροφή 60 – 70 ημέρες. Χωρίς νερό 5 – 6 ημέρες70 ημέρες. Χωρίς νερό 5 – 6 ημέρες..

      •     Μπορούμε να πίνουμε όσο νερό Μπορούμε να πίνουμε όσο νερό

θέλουμε άφοβα. Είναι η μοναδική τροφή θέλουμε άφοβα. Είναι η μοναδική τροφή που όσο περισσότερη καταναλώνουμε, που όσο περισσότερη καταναλώνουμε, τόσο καλό βλέπουμε. Ο κάθε οργανισμός τόσο καλό βλέπουμε. Ο κάθε οργανισμός έχει ανάγκη να πίνει πάνω από 2 λίτρα έχει ανάγκη να πίνει πάνω από 2 λίτρα νερό την ημέρα, ανάλογα με την εποχή νερό την ημέρα, ανάλογα με την εποχή του χρόνου (χειμώνας, καλοκαίρι), και του χρόνου (χειμώνας, καλοκαίρι), και τον τρόπο ζωής που έχουμε (πχ τον τρόπο ζωής που έχουμε (πχ καθιστική ζωή, κουραστική ζωή κλπ).καθιστική ζωή, κουραστική ζωή κλπ).

ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΕΣ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝΔΗΜΙΟΥΡΓΙΕΣ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ