Embed Size (px)
DESCRIPTION
ژماره 55 ی رۆژنامهی بهیان
Citation preview
الپەڕە: 4
هێنانی مناره ی مزگه وت له توركیا و ئێرانه وه
قه ده غه ده كرێت
بهیان.تایبه‌ت
حكومه‌ت‌هێنانی‌مناره‌ی‌مزگه‌وت‌ده‌كات. قه‌ده‌غه ئێرانه‌وه و توركیا له‌‌له پێنجوێن، قائیمقامی محه‌مه‌د، ڕەزا‌باره‌ی‌سه‌رچاوه‌ی‌بڕیاره‌كه‌وه‌‌ڕایگه‌یاند‌له و ئه‌وقافه وه‌زاره‌ت��ی بڕیاری »ئه‌وه‌‌ئێمه به ن��اوخ��ۆوه وه‌زاره‌ت���ی ڕێگه‌ی
گه‌یشتووه«.ح��ه‌دداد، خه‌لیل به‌شیر دكتۆر‌په‌رله‌مانی ئه‌وقافی لیژنه‌ی سه‌رۆكی‌بڕیاره له‌و خۆی بێئاگایی كوردستان،وابوو پێی ئه‌وه‌شدا له‌گه‌ڵ ده‌رب��ڕی.ئه‌و نییه، ب��اش قه‌ده‌غه‌كردنه »ئ��هونه بنب، ئێكسپایه‌ر خواردنن نه منارانه‌‌په‌یوه‌ندیشی سیاسیشه، مه‌سه‌له‌یه‌كی‌به‌‌مه‌سه‌له‌ی‌ئاینی‌و‌حه‌رام‌و‌حه‌اڵڵه‌وه‌‌هه‌رزان ئێران و توركیا ئه‌وانه‌ی نییه،ناوبراو هه‌روه‌ك دان��ان«. بۆ ئاسانن وو ك��وردی »مناره‌ی دا ب��ه‌وه ئاماژەی‌عه‌ره‌بیامن‌نییه،هه‌مووی‌یه‌ك‌شێوه‌یه.به‌و ئ��ه‌وق��اف وه‌زاره‌ت���ی خۆشه پێم
بڕیاره‌یدا‌بچێته‌وه«.چه‌ند به كرد په‌یوه‌ندیی )بهیان(به‌اڵم ئه‌وقافه‌وه، وه‌زاره‌تی به‌رپرسێكی
كه‌سیان‌به‌رده‌ست‌نه‌بوون.
Tuesday, No, 55که‌رکوک‌‌‌دهۆک‌‌‌سلێمانی‌‌‌هه‌ولێر‌‌‌که‌ش‌و‌هه‌واSecond Year, Oct 8, 2013
www.bayanpress.net رۆژنامەیەکى‌سیاسیى‌گشتیى‌ئەهلییە،ژماره)55(،سێشەممە2013/10/8،ساڵی‌دووەم
چاوى‌تۆ‌لەسەر‌ڕووداوەکان
بیروڕا
13
وەرزش
پریاسکە
100 دۆالر موكافه ئه ی ده ركردنی خێزانێكه
بهیان.دیاله
ئه‌نجومه‌نی له سه‌رچاوه‌یه‌ك‌راگه‌یاند به)بهیان(ی دیاله پارێزگای‌رێكخراو چه‌ند ده‌ركه‌وتووه »بۆمان‌به‌تایبه‌ت تیرۆریستی، گروپێكی و‌بیالدی و ئیسالمی عێراقی ده‌وڵه‌تی‌ده‌ده‌ن ئاواره‌یی هانی خه‌ڵك شام،له‌‌پارێزگای‌دیاله،به‌تایبه‌ت‌له‌‌شاری‌به‌عقوبه‌‌و‌شارۆچكه‌كانی‌سه‌عدیه‌‌و
خاڵس‌و‌چه‌ند‌شوێنێكی‌تر«.دوایین »له وتیشی سه‌رچاوه‌كە‌تیرۆریستانه تاقمه ئه‌و هه‌وڵیشیاندا،ده‌ده‌نه ئه‌مریكی دۆالری 100 بڕی‌ئه‌و ی��ان چه‌كدارانه، گرووپه ئ��ه‌و‌ناچاری خێزانێك بتوانن كه‌سانه‌ی‌هێزه ئێسته‌شدا له بكه‌ن. ده‌ركردن‌له‌و ئاگاداركراونه‌ته‌وه ئه‌منییه‌كان‌نزیكدا ئاینده‌یه‌كی له و حاڵه‌ته
هه‌وڵی‌گرتنیان‌ده‌درێت«.
یه كێتی هه ڵمه تی مووچه بڕین ده ستپێده كات
بهیان.تایبه‌ت
ئه‌نجامه‌كانی ڕاگه‌یاندنی دوای‌له گۆڕانكارییه‌ی ئه‌و و هه‌ڵبژاردن‌شوێنیدا به هێزه‌كاندا هاوسه‌نگیی‌ڕێگه‌ی له نیشتامنی یه‌كێتیی هات،هه‌ڵمه‌تی كه‌رته‌كانیه‌وه و كۆمیته‌‌ك��ێ��وم��اڵ��ك��ردن��یب��ۆن��اس��ی��ن��ه‌وه‌ی‌حیزبه‌كه‌یان به ده‌نگیان ئه‌وانه‌ی‌هه‌ركه‌سێك ده‌ستپێكردووه. نه‌داوه،یه‌كێتی به ده‌نگی كه ببێت ئاشكرا‌یان مووچه ده‌ستبه‌جێ ن���ه‌داوه،
خانه‌نشینییه‌كه‌ی‌ده‌بڕن.)بهیان( زانیارییه‌كانی به‌پێی‌شوێنی ده‌خرێته نوێ خانه‌نشینێكی‌به ده‌نگیان مووچه‌خۆرانه‌ی ئ��ه‌و‌به‌شی بڕیاریشه ن���ه‌داوه. یه‌كێتی‌له‌گه‌ڵ حیزبه ئ��هو خانه‌نیشنیی‌و كۆببێته‌وه مه‌ڵبه‌نده‌كان هه‌موو‌بڕینی چۆنیه‌تی دیراسه‌ی وردی به‌‌له بكات. كه‌سانه ئ��هو م��ووچ��ه‌ی‌نوێی زۆری فۆڕمێكی ئێستاشدا
خانه‌نشینیی‌دابه‌ش‌ده‌كرێت.
بڕوانه‌‌الپه‌ڕەی‌هەواڵ‌و‌ڕاپۆرت.
5/شەممە4/شەممە3/شەممە5/شەممە4/شەممە3/شەممە5/شەممە4/شەممە3/شەممە5/شەممە4/شەممە3/شەممە 262128 28272331 31302533 329614 1111717 13121016 14
بایی)750(دینارە
هەنگاوەکەى ئەردۆغان و هەڵوێستێک
9
ئەو خواردنانەى کە دوژمنى ڕیخۆڵەن
رۆژنامه یه كی چیللی: میسی كێیه ؟!
محه‌مه‌دی‌مه‌ال‌قادر،ئ�ه‌ندامی‌پێشووی‌مه‌كته‌بی‌سیاسیی‌پارتی‌بۆ‌به‌یان:
پارتی سیستمێکى دواکەوتووانەى هەیە
بە‌بۆنەى‌جەژىن‌قورباىن‌پیرۆزەوە،ژمارەى
داهاتووى)بەیان(لە‌کاىت‌خۆیدا‌دەرناچێت،
لێرەوە‌پیرۆزبایی‌لە‌خوێنەرامنان‌دەکەین.
10
8
د.خالید‌ته‌وه‌كوولی‌بۆ‌به‌یان:
شاره كانى ئێمە دێهاتی گه وره ن و هه مان فه رهه نگی دێهاتییانه
بەسەریاندا زاڵه
بهیان.تایبه‌ت
و )كۆمهڵ ئیسالمی پارتی هه‌ردوو‌هه‌ڵبژاردنه‌كانه‌وه دوای له یه‌كگرتوو(و ب��ه‌دواداچ��وون به ك��ردووه ده‌ستیان‌پێداچوونه‌وه‌‌به‌‌به‌رنامه‌‌و‌ئۆرگانه‌كانیاندا،وایه پێیان حیزبه‌ش دوو ئه‌و به‌رپرسانی‌بۆ هۆكارێك ده‌بێته هه‌واڵنه‌یان ئه‌و
گه‌شه‌كردنی‌زیاتر.ئه‌ندامی ه��ه‌ڵ��ه‌دن��ی، ئه‌بوبه‌كر‌ئیسالمی، یه‌كگرتووی سیاسیی مه‌كته‌بی
»هه‌ڵوه‌سته ڕاگ��هی��ان��د )ب��هی��ان(ی ب��ه‌‌كه‌مبوونه‌وه‌ی ه��ۆك��اری ل��ه ده‌ك��هی��ن‌له‌گه‌ڵ مه‌به‌سته‌ش ئه‌و بۆ ده‌نگه‌كامنان،ئه‌و تاوتوێی كادیره‌كامنان و ڕێكخسنت‌پێیشیوابوو ناوبراو ده‌كه‌ین«. مه‌سه‌له‌یه‌‌كۆمه‌ڵێك‌هۆكاری‌خودی‌هه‌ن،بۆ‌منوونه‌‌له‌باره‌ی ڕاگه‌یاندنیان، و خۆیان گوتاری‌به منوونه‌ی بابه‌تییه‌كانیشه‌وه هۆكاره‌‌لێدوانی و فه‌توا و میرس »ڕووداوه‌كانی‌هانی ك��ه ئیسالمی ڕم���وزی هه‌ندێك‌ده‌ن��گ��دان« بۆ نه‌چن داوه خه‌ڵكیان
ئه‌و كه كرد ل��ه‌وه‌ش باسی هێنایه‌وه.دۆخه‌‌حیزبییه‌ی‌له‌‌كوردستانیشدا‌هه‌یه،حیزب »دوو كه بووه دیكه هۆكارێكی‌به داهاتی‌كوردستانیان و پێگه‌ی‌خۆیان‌هه‌موو‌قورسایی‌خۆیانه‌وه‌‌به‌كارهێناوه«.
بۆ ه���ه‌ڵ���ه‌دن���ی ئ���هب���وب���هك���ر‌حیزبه‌كه‌شیان، دۆخ��ی به‌رپرسیارێتیی‌ئاماژەی‌به‌وه‌‌دا»ئێمه‌‌وه‌ك‌سه‌ركردایه‌تی
به‌رپرسیاریه‌تییه‌كه‌‌له‌‌ئه‌ستۆ‌ده‌گرین«.ئه‌نوه‌ر‌سه‌نگاوی،ئه‌ندامی‌مه‌كته‌بی)بهیان( به ئیسالمیش كۆمه‌ڵی سیاسیی
مه‌كته‌بی كۆبوونه‌وه‌ی »له ڕاگه‌یاند ی‌دیاری هه‌نگاومان هه‌ندێك سیاسیدا‌ئۆرگانه به پێداچوونه‌وه بۆ ك��ردووه‌‌ئه‌نجومه‌نی ده‌زگ��ای ته‌نفیزییه‌كاندا.چ��اودێ��ری��ش‌س��هردان��ی‌ئ��ۆرگ��ان��هك��ان‌كۆده‌بێته‌وه، ئه‌ندامان له‌گه‌ڵ و ده‌كات‌خۆیان راپۆرتی بااڵش لیژنه‌ی ه��ه‌ردوو‌یه‌كخستنی بۆ لیژنه دواتریش ده‌بێت.دی��اری��ك��ردن��ی و ب��ی��روب��ۆچ��وون��هك��ان‌و ده‌كرێت دروس��ت کەموکووڕییەکان
هه‌وڵی‌چاره‌سه‌ری‌كێشه‌كان‌ده‌ده‌ین«.
چه‌ندین‌بڕیار‌له‌و‌باره‌یه‌وه‌‌ده‌رده‌كه‌ن
كۆمه ڵ و یه كگرتوو بەخۆیاندا دەچنەوە
www.bayanpress.netژماره )55(، سێشه ممه 2013/10/8، ساڵی دووەم
3
داوامانكردووه و ئێستاش له گفتوگۆ و پێكهاتنداین بۆ دادكۆكی له مافی كۆمپانیاكانی كرێی و پیشمه رگه
نه وت«.ده رب���اره ی نه جیب نه جیبه حكومه تی جددییه تی م���ه ودای كێشه چ���اره س���ه ری ب��ۆ ن��اوه ن��د دارای���ی���ه ك���ان ل��ه گ��ه ڵ ه��ه رێ��م، پێشبینی ئه و كه ئاشكرایده كات بودجه ی به غدا ئه مساڵیش ناكات كۆمپانیاكانی كرێی و پێشمه رگه حكومه تی چونكه ب��دات، ن��ه وت چاره سه ری بۆ ئ��ی��راده ی ناوه ند
قه یرانه كان نییه .
په كخستنی زیاده مووچه ی توێژێكی وه ك كه مئه ندامان«.
گازه نده ی و گله یی به رانبه ر له دواخستی ل��ه س��ه ر كه مئه ندامانیش زیادكردنی ب��ڕی��اری جێبه جێكردنی وته بێژی ئه كره م، عه باس مووچه كانیان، بۆ كۆمه اڵیه تی كاروكاروباری وه زاره تی )به یان( ئاشكرایكرد »ئه وه په یوه ندی به ئێمه وه نییه ، ئێمه ش وه ك كه مئه ندامان چاوه ڕێین حكومه ت بڕیاری سه رفكردنی ئه و بڕەزیاده یه له مووچه ی كه مئه ندامان هه ره توێژە له كه مئه ندامان ب��دات. ئه وه ی كۆمه ڵگه ن. ده ستكورته كانی وه زاره ت��ی وه ك ئێمه وه به په یوه ندیی هه بێت، كۆمه اڵیه تی ك��اروك��اروب��اری ك��ردووم��ان��ه ، ب��ه اڵم وه زاه رت���ی دارای��ی
بڕیاره كه جێبه جێ ناكات«. ل���ه ب���اره ی چ���اره ن���ووس���ی ئ��ه و زیاده ی و قه ره بوو وه ك كه بڕەپاره یش بودجه دا له كه مئه ندامان بۆ مووچه له »ئ��ه وه وتی ناوبراو ته خانكرابوو، لێ ئێمه ی بپرسن، دارای��ی وه زاره ت���ی
به رپرس نین«.
زریان جه وهه ر
پرۆژەیاسای دی جارێكی له نێوان مشتومڕی عێراق بودجه ی به تایبه ت هێنایه ئارا، الیه نه كان له نێوان هه ردوو حكومه تی هه رێم ده بێت كاتێكدا له ئه مه به غدا، و له بودجه په سه ندكردنی دوای
ئه نجومه نی نوێنه رانی عێراق.ئه ندامێكی كوردی ئه نجومه نی نوێنه رانیش ده ڵێت: هیچ هیوایه ك نییه ئه مساڵیش حكومه تی فیدڕاڵیی نه و نه وت پاره ی كۆمپانیاكانی نه چونكه ب��دات، پێشمه رگه پ��اره ی
بەیان. تایبەت
له ساڵێكه م��اوه ی كه مئه ندامان مووچه دان، زیادكردنی چاوه روانیی ده ڵ��ێ��ن، ك��ه م��ئ��ه ن��دام��ان وه ك ب���ه اڵم بۆ ك���ار پێویست وه ك ح��ك��وم��ه ت ناكات، بڕیاره كانیشی جێبه جێكردنی ئێستا كه مئه ندام تا هه ر به وهۆیه شه وه تایبه ته كان پێداویستییه خ��اوه ن و و كه مپین و خۆپیشاندان چه ندین به ڕێوه بردووه ، ناڕە زاییان گردبوونه وه ی ته نانه ت به شێكیان له الیه ن ده سه اڵته وه ئازاردراون و هه ندێكیشیان به به رچاوی
ڕاگه یاندنه وه سووكایه تییان پێكراوه . جه لكی سه میره ل��ه وب��اره ی��ه وه ، ن��اڕازی، كه مئه ندامانی له یه كێكه كه له زۆری نیگه رانیی و ڕەخنه سه رباری وتی )به یان( بۆ كه مئه ندامان، لیژنه ی چاوه ڕوانی ئێمه ساڵه چه ندین »ئه مه ئێستادا له به اڵم مووچه ین، زیادكرنی هیچ ئومیدێكامن به و زیادكردنه نه ماوه ، چه ندین لیژنه كاری، و لیژنه له جگه بودجه دا یاسای له حكومه ت جاریش
زریان جه وهه ر
نه خۆشانه ی ئه و زۆربه ی هه ره زۆری شاری گشتیی نه خۆشخانه ی سه ردانی ده رم��ان وه رگرتنی به بێ ده ك��ه ن، ڕانیه به ڕێ ده كرێن و بۆ په یداكردنیشی ڕوو له ئه مه ش ده كه ن، ئه هلییه كان ده رمانخانه و هاوواڵتیان نیگه رانیی مایه ی بووه ته
بارگرانیی سه ر شانیان.به ناوی هاوواڵتیانه ل��ه و یه كێك ده رمان سه رگه رمی كه عه بدوڵاڵ، باوه ڕ نه شته گه ریی بۆ خوشكێكی كه بوو كڕین »گه رچی وت )به یان(ی به كرابوو، بۆ كه وتبوو، نه خۆشخانه له نه خۆشه كه مان ڕۆژدا دوو ته نیا واده ی ل��ه ك��ه چ��ی ده رمان زۆر پاره یه كی بایی پزیشكه كان و چاره سه ریان له ده ره وه پێ كڕیوم. لێره وا هه ست ده كه یت له عیاده یه كی ئه هلی حكومی. نه خۆشخانه یه كی ن��ه ك بیت
هه ركات نیگه رانییه جێگه ی ئ��ه وه ی ڕێژەی كه مئه ندامان پشكیننی لیژنه ی كه مكرده وه ، كه سێكی كه مئه ندامیی كه مكردنه وه ئاڕاسته ی به ڕاسته وخۆ ده كرێت، ده ستكاریی مووچه كه ی به رزی له ڕوو مووچه كه كاتێك كه چی زیاده كه ی به ساڵێك خه رجكردنی بێت، جێبه جێكردنه وه ، ب���واری ناخرێته سه رچاوه ی ئه م كێشه یه ش ڕێنامییه كانی
وه زاره تی داراییه «.ل���ه ب���اره ی ك��ات��ی خ��ه رج��ك��ردن��ی سه رۆكی كه مئه ندامان، زیاده مووچه ی كوردستان كه مئه ندامانی كۆمه ڵه ی ساڵی ل��ه »ب���ڕی���اره ڕوون���ی���ك���رده وه داهاتووه وه زیاده مووچه ی كه مئه ندامان بدرێت، به اڵم به ڕاستی دیاره حكومه ت و كه مئه ندام ت��وێ��ژی موعاناتی ل��ه تێناگات. تایبه ت پێداویستیی خاوه ن كه مئه ندامان زیاتری هاوكاریی ده بێت خ��اوه ن ببنه ئ��ه وان��ی��ش ت��ا بكرێت خۆیانی ژیانی بتوانن و خۆیان داهاتی ڕێنامیی نابێت بكه ن، ده سته به ر پێ بۆ بیانوو ببێته وه زاره تێك یان وه زیر
پاره وه نه بوونی »به هۆی وتی )به یان( بۆ دابین نه خۆشه كان بۆ ده رم��ان ناتوانین نوورساومان كێشه یه ئه م له سه ر بكه ین. بۆ وه زاره ت كردووه به اڵم ئه ویش ده ڵێت ده رمانی تا نییه به رده ستدا له پاره مان پێویست بۆ نه خۆش دابین بكه ین. وه زیری ته ندروستی له م كێشه یه به رپرسه ، ئه مه ش گشتییه كانی به ڕێوه به ره سه رجه م حاڵی
ته ندروستییه «. وه زاره تی ڕای وه رگرتنی بۆ )به یان( نه بوونی كێشه ی له سه ر ته ندروستی له پزیشكیی پێویستیی و ده رم����ان خاڵس دكتۆر حكومییه كان، نه خۆشخانه وه زاره ت��ی ڕاگه یاندنی به رپرسی ق��ادر، »ئاگاداری وتی وه اڵمدا له ناوبراو دوان، دوای به دڵنیاییه وه نین، له وجۆره كێشه ی بۆ وه زاره ت ڕۆژنامه كه تان، ڕاپۆرته ی ئه م به دواداچوون كێشه یه ئه و چاره سه ری
ده كات«.
ئیراده ی نییه .ئ��ه ن��دام��ی ن��ه ج��ی��ب، نه جیبه عێراق، په رله مانی دارای���ی لیژنه ی مووچه ی زیادكردنی پرسی ده رب��اره ی دابینكردنی و فه رمانبه ران بنه ڕەتیی پێشمه رگه ه��ێ��زه ك��ان��ی ب���ودج���ه ی بۆ ن���ه وت، كۆمپانیاكانی پ���اره ی و دارایی لیژنه ی له »ئێمه وتی )به یان( بودجه مان پ��ڕۆژەی��اس��ای ڕەشنووسی ئ��اڕاس��ت��ه ی ت��اووت��وێ��ك��ردن��ی، دوای بۆ ك����رده وه وه زی����ران ئه نجومه نی بڕگه ئێستا ئ��ه وان هه مواركردنه وه ی، تاووتوێكردنین، خه ریكی بڕگه ب��ه و جیاوازه ئه مساڵ بودجه ی هه ڵبه ت
مووچه ی زیادكردنی به ناوی بڕەپاره ی كه مئه ندامانه وه ته رخانكردووه ، بێئه وه ی بزانین بێئه وه ی و ببینین پاره یه ك هیچ پاره ته خانكراوه كه ش چی به سه ر دێت«.
ئه وه ش ناڕازییه كه مئه ندامه ئه و ده خاته ڕوو حكومه ت هه ر كات بیه وێت دوو ته نها ئه وا ببڕێت، لێ مووچه ت
هاوواڵتی نیوملیۆن كه نه خۆشخانه یه ك چۆن كاركردنیه وه ، سنووری ده كه ونه ئاوی وه ك سه ره تایی پێویستیی ده بێت نه بێت، تێدا مغه زیی ئ��اوی و مقه ته ر چاره سه ری ئازاری تێدا ده ست نه كه وێت. بۆ به اڵم ڕابواردنی فه رمیی هه یه، بۆ پاره
ڕزگاركردنی مرۆڤه كان له مردن، نییه «. به شی پزیشكێكی خ��ۆی��ه وه الی ده رمانی نه خۆشخانه كه كه نه یویست ناوی ئاشكرابكرێت، بۆ )به یان( وتی »بڕی 100 داواكاریی بۆ دینار ملیۆن 120 بۆ ملیۆن داواكاریی بۆ و نه خۆشخانه كه گه وره ی دینار ملیۆن 20 بۆ 10 ڕۆژان��ه ئاساییش ئه و به اڵم ته رخانكراوه ، نه خۆشخانه كه بۆ نه خۆشخانه كه و ناكات به ش بودجه یه بێ له به ر كه ك��ردووه شتی زۆر داوای پاره یی نه توانراوه دابین بكرێن. له ڕاستیدا زۆر دانیشتووانێكی بۆ كه م پاره یه كی بۆ كێشه به بووه ئه مه ش و ته رخانكراوه
زیادكردنی بۆ دینار ترلیۆن دوو تێیدا چوار پله كانی فه رمانبه رانی مووچه ی دیناریش ترلیۆنێك ته رخانكراوه ، 10 تا خانه نیشینان مووچه ی یه كخستنی بۆ یاسای هه ركاتێكیش تایبه تكراوه ، ئه و ده رچ��وو، عێراق له خانه نیشنی یه كخستنه جێبه جێده كرێت و پێده چێت
له سه ره تای ساڵی داهاتووه وه بێت«.زان��ی گرفتی ب���ه دووری ن��اوب��راو ببێته هۆی ه��ه ڵ��ب��ژاردن پ��رۆژەی��اس��ای پڕۆژەیاسای په سه ندكردنی دواخستنی و نوێنه ران ئه نجومه نی له بودجه ئه مساڵدا بودجه ی له هه ر ئاشكرایكرد كۆمسیۆنی بۆ دینار ملیار سه د بڕی
دێته سه ر باس كه به اڵم به سه ، خوله كی هێشتا و ده وێت ساڵی دوو زیادكردن، ده ڵێت ه��ه روه ه��ا ناكرێت. زیادیش ئه مساڵ پاره یه ی ئه و »كه مئه ندامان به نه یاندراوه تێ، و ته رخانكرا بۆیان بۆ پاره یه ئه و دزراوی داده نێن. ده بێت گیرفانی كه مئه ندامان خۆیان بگه ڕێته وه ،
نه خۆشخانه كه ، له منوونه ى ئه و كێشه یه ش نه بوونی ده رزیی ئازار و ده رزیی هه وكردنه ده بێت نه خۆش و ڕۆژانه ن داواكاریی كه
ه��ه ڵ��ب��ژاردن��ه ك��ان ت��ه رخ��ان��ك��راوه تا هه ڵبژاردنه كانی ئاماده سازییه كانی
داهاتووی عێراقی پێ ڕایی بكات.نێوان داراییه كانی كێشه ده رباره ی له گه ڵ سااڵنه كه ب��ه غ��دا، و هه رێم له بودجه پڕۆژەیاسای خوێندنه وه ی سه رهه ڵده ده ن، نوێنه ران ئه نجومه نی »ب��ه فه رمی ده ڵێت نه جیب نه جیبه دوام���ان���ك���ردووه م��ه س��ه ل��ه دارای��ی��ه بێنه ب��ه رل��ه وه ی هه ڵپه سێردراوه كان تاوه كو بكرێن، چاره سه ر په رله مان، كه مرتین ڕووب��ه ڕووی په رله مان له ناو كێشه ب��ه س��ه ب��اره ت ببنه وه . گرفت به غداش، و هه رێم نێوان داراییه كانی
ڕەشنووسی له پالندانان وه زاه رت���ی پڕۆژەیاسای بودجه ی ئه مساڵدا كه ئێستا له ئه نجومه نی وه زیرانه و مادده به مادده بۆ كه می پاره یه كی ده كات، په سه ندی كه داناوه ، هه رێم نه وتی كۆمپانیاكانی 16 كه چی دیناره ، ترلیۆن یه ك ته نیا نه وتی كۆمپانیاكانی بۆ دیناری ترلیۆن ناوه ڕاست و باشوور داناوه . پیشمه رگه ش موسته حه قاتێكی هیچ شێوه هه مان به باسی گه رچی دیارنییه ، بودجه دا له موسته حه قاتی به اڵم كراوه ، پیشمه رگه ڕاب��ردووش ساڵی نه كراوه . دیاریی بۆ به اڵم هه وڵدا، زۆرمان ئاڕاسته یه دا به و یاساكه به بێ كورد تێپه ڕێندرا، ئه مساڵیش
ده شبێت له 2013/1/1ە وه خه رجبكرێت و بخرێته سه ر مووچه كانی داهاتوومان«.خۆشناو، دڵ��ش��اد خ��ۆی��ه وه ، الی كه مئه ندامانی كۆمه ڵه ی س��ه رۆك��ی »مووچه ی وتی )به یان( بۆ كوردستان ك��ه م��ئ��ه ن��دام��ی ب��ه گ��وێ��ره ی ڕێ���ژەی ب��ه اڵم ك��ه س��ه ك��ه ی��ه ، كه مئه ندامیی
له ده رمانخانه كانی ده ره وه بیانكڕێت«. له به رامبه ردا، دكتۆر محه مه د ڕەسوڵ، به ڕێوه به ری گشتیی ته ندروستیی ڕاپه ڕین
نه جیبه نه جیب: پاره ی كه م بۆ كۆمپانیاكانی نه وتی هه رێم دانراوه
»به دوو خوله ك مووچه ده بڕن، به اڵم به دوو ساڵ زیادی ناكه ن«
كه‌مئه‌ندامان‌ساڵێكه‌‌چاوه‌ڕوانی‌زیادكردنی‌مووچه‌ن
وه زاره تی ته ندروستی: دوای ئه م ڕاپۆرته به دواداچوون ده كه ین
نه‌بوونی‌ده‌رمان،كێشه‌ی‌گه‌وره‌ی‌نه‌خۆشخانه‌ی‌ڕانیه‌یه
عێراق:له‌‌بودجه‌ی‌ئه‌مساڵیشدا‌موسته‌حه‌قاتی‌پێشمه‌رگه‌‌نادیاره
س��ه ن��دی��ك��ای پێناسێكی - كوردستان رۆژنامه نووسانی عومه ر ناوی به كه ركووك، لقی خورشید محه مه د )عومه ر ئاواره ( ونبووه ، هه ركه س دۆزیویه تییه وه په یوه ندی بكات به ژماره مۆبایلی
07701269874
----------------------------
شارستانی باری پێناسێكی حسێن )ئ��ه ب��وب��ه ك��ر ب��ه ن��اوی ونبووه ، چوارقوڕنه له عه بدوڵاڵ( ه��ه رك��ه س دۆزی��وی��ه ت��ی��ی��ه وه په یوه ندی بكات به ژماره مۆبایلی
07501860380
ونبوون
www.bayanpress.net ژماره )55(، سێشه ممه 2013/10/8، ساڵی دووەم
2
ئاشكراكرد، قه واره كانی سه رجه م هه ر %100 گه یشتیشه كه چه نده ، قه واره كان تێكڕای ده نگی نه یتوانی دیكه وه له الیه كی رابگه یه نێت. باس ره خنانه ی ل��ه و تر یه كێكی له كه )704(ە فۆڕمی ده ك��رێ��ت، هه ولێر كێشه داره كانی سندوقه نوێنه ری به رده ستی نه خرایه هه ر سلێامنی له ئه وه ی وه ك الیه نه كان، نوێنه ری به رده ستی له پێشوه خت الیه نه كاندا بوو. ئه و فۆڕمانه بۆ ئه وه بتوانرێت ئاسانی به تا دروستكراون بگه یه ندرێته و بكرێت س��ك��ااڵ له ه��ه ڵ��ب��ژاردن ب��ااڵی كۆمسیۆنی له كاتی هه ولێر له ب��ه اڵم ب��ه غ��دا، تا قه واره كان ده ست نه درایه خۆیدا پێ پشتیان سكااڵكان بۆ بتوانرێت ببه سرتێت. ئه مه جگه له وه ی به شێك له شێوه دوو به 704 فۆڕمی له ئه مه ش هه بوون، وێستگه یه ك هه ر پێده چێت و ساخته كارییه ئاماژەی
ده ستكاریی ده نگه كان كرابێت«.یه كگرتوو ب��ه رپ��رس��ه ی ئ��ه و گه وره ی كێشه ی ئه وه ی ڕاشیگه یاند كۆمسیۆنه ، ئه وه یه كه پێشرت ئاماژەی تۆماری پاكنه كردنه وه ی كه پێدراوه زۆر ژماره یه كی تائێستا ده نگده رانه ، له م��ردووان و دووب��اره و و به رچاو ناوچه له تێدایه كه مادده ی 140 ی هه رێم له و هه ن دابڕێندراوه كان
دووباره بوونه ته وه .كۆمسیۆنی پێكهاته ی له سه ر وتی به یان بۆ هه ڵبژاردنه كانیش خودی كه سایه تیی له سه ر »ئێمه نییه ، قسه یه كامن هیچ كۆمسیاران به ر و رێكار له سه ر قسه مان ئێمه ئه نجامی ئیشه كان هه یه كه هاتووه ته له كاتی وای��ه پێامن ب��ه رده س��ت��امن. پێكهێنانی كۆمسیۆندا، له جیاتی دوو بوایه سیان ئه گه ر كورد، بۆ كورسی له الیه نی له كۆمسیاره كان یه كێك و باشرت بێگومان بوایه ، ئۆپۆزسیۆن
ده رده چوو له وه ی ئێستا هه یه «.
له په رله مانییان كوتله ی گه وره ترین سه ربه خۆ و هه یه نوێنه ران ئه نجومه نی
نین«.كه ناڕەزاییانه ش ئ��ه و ده رب���اره ی هه مان دێ��ن��ه ئ��ارا، كۆمسیۆن ل��ه س��ه ر گله یی گه وره ترین رایگه یاند سه رچاوه ئیجرائات ئ��ه وه ی��ه كۆمسیۆن له سه ر پرۆسه ی به ڕێوه بردنی بۆ رێوشوێن و حیزبه كان له گه ڵ ڕاوێ��ژ به هه ڵبژاردن خۆیان كۆمسیاران به ڵكو دانانێت، بۆ ه��ه ی��ه گ��وم��ان��ی��ش و دای��ده ن��ێ��ن
به رژەوه ندیی هه ندێك الیه ن بن.ده بێت ك��رد ب���ه وه ش ئ��ام��اژەی ئه نجومه نی چاكسازیی له په له بكرێت هه ڵبژاردن كۆمسیۆنی ئه گه ر كۆمسیۆن،
خانه نشینێكی نوێ ده خرێته شوێنی ئه و حزبه كه به ده نگیان مووچه خۆرانه ی
نه داوه .سبه ینێ زانیارییه كان، به پێی هه ر دوای ته واوبوونی كۆبوونه وه ی مه كته بی سیاسی و سه ركردایه تیی یه كێتی، به شی هه موو له گه ڵ حیزبه ئه و خانه نیشنیی وردی به و كۆده بێته وه مه ڵبه نده كان دیراسه ی چۆنیه تی بڕینی مووچه ی ئه و یه كێتی به ده نگیان كه ده كات كه سانه زۆری فۆڕمێكی ئێستاشدا له ن��ه داوه . بخرێنه تا دابه شده كرێت خانه نشینیی حیزبه كه به ده نگیان ئه وانه ی شوێنی
نه داوه . پشتڕاستكردنه وه ی بۆ )به یان(
فریودان هۆكاره كانی ناخه ڵه تێت، بۆ دنیا شوێنێكی هیچ له و كاتیین كه س نه چووه ته سه ر، ڕەنگه بۆ ماوه یه ك ك��اری��گ��ه ری��ی��ان ه��ه ب��ێ��ت، ب���ه اڵم زۆر زیاتر كاره ی حیزبه كان ئه م ناخایه نێت. تۆتالیتاره كانه وه ده وڵه ته سیاسه تی له ویژدانی واڵت داهاتی به كه نزیكه ، خه ڵك ده كڕن و پشكی شێریش هه ر بۆ
به رپرسه كانیان ده بێت«. ده رباره ی دیارده ی مووچه وه رگرتن ئه و پێنه دانیان، ده نگ و حیزبه كان له ئه وه جۆرێكه پێی وابوو ڕۆژنامه نووسه كه سێك ناكرێت چونكه خۆفرۆشنت، له پاره ی كه چی نه بێت شتێك به ب��ڕوای له سه ر بخوات. ڕوونیشیكرده وه پێویسته مافی كه وه رنه گرن پاره یه ك خه ڵكی وتی ئه و وه ك چونكه نه بێت، خۆیان »واڵتی ئێمه بایی ئه وه نده كاری تێدایه بژێنێت، خۆی بتوانێت هاوواڵتی كه خه ڵكی به نانكردنی مااڵن خۆیان بژێنن باشرته له وه ی پاره ی له وجۆره وه ربگرن«.
گۆڕان بزووتنه وه ی به تایبه ت ئۆپۆزسیۆن ناو بچێته هه بوو زیاتری ده رفه رتی كه فه رامۆشكرا. كۆمسیاران، ئه نجومه نی و ك��رد گله یی ئۆپۆزسیۆن ئه وكاتیش هه وڵیدا بچنه ناو ئه نجومه نی كۆمسیاران، سیاسییانه ی رێكه وتنه ئه و به هۆی به اڵم له نێوان هه ندێك له حیزبه بااڵده سته كانی كۆمسیۆن پۆسته كانی ه��ه ن، عێراقدا ده سه اڵته وه حیزبه كانی له الیه ن دیسان
كۆنرتۆڵكرانه وه «.ئه ندامانی په یوه ندیی ده رب���اره ی حیزبه كانه وه ، به كۆمسیاران ئه نجومه نی له یه كێك »هه ر ڕوونیكرده وه ڕۆستایی كۆمسیاران، ئه نجومه نی كه سه كه ی نۆ الی��ه ن��ان��ه ی ل��ه و الیه نێكه ن��وێ��ن��ه ری
به رپرسی كه وتوون، )به یان( ده س��ت م��ه ڵ��ب��ه ن��دی خانه نیشنیی ب��ه ش��ی له و ب���ووه ن��ی��گ��ه ران زۆر ڕاپ��ه ڕی��ن به مه به ستی كۆمیته كانه وه له ناوانه ی ده گ���ات، پێیان خانه نشینكردنیان ده ركه وتووه لێكۆڵینه وه دوای چونكه یه كێتی بۆ وه الئیان زۆریان ژماره یه كی دیكه الیه نه كانی به ده نگیان و نییه به رپرسی نابێت كاتێكدا له ئه مه داوه ، مه ڵبه ند به بێ پشتگیری و مۆری كۆمیته هیچ فایلی له سه ر ئیمزا كه رته كان، و
خانه نشینێك بكات.نوێیه كانی هه ڵمه ته ده رب���اره ی حیزبیش، ئه ندامانی خانه نشینكردنی هه ر ئاشكرایكرد، س��ه رچ��اوه ی��ه ئ��ه و
ڕوون��ك��ردن��ه وه ی زیاتر و هه واڵه كه عه لی به په یوه ندییكرد پێشهاته ، ئه م به شی خانه نیشینیی به رپرسی خه یات، یه كێتی، ڕاپ��ه ڕی��ن��ی مه ڵبه ندی ل��ه ئێستا »ئێمه وتی )به یان( بۆ ناوبراو بۆ ئه م مه سه له یه چاوه ڕوانی ئه نجامی بڕیاری و سه ركردایه تی كۆبوونه وه ی ته واوبوونی تا به اڵم خۆمانین، سه روو نادرێت، بڕیارێك هیچ كوبوونه وه كه هیچ مووچه ی نه داوه بڕیارمان بۆیه مووچه خۆر و خانه نیشنێكی حكومیی هۆكاری ده نگیش كه میی ببڕین. دیكه ی هه یه و تاوانی ده نگده ری تێدا
نییه «. نانبڕینی ئ��ه گ��ه ری ده رب�����اره ی ده نگنه دان تۆڵه ی وه ك هاوواڵتیانیش هه ردیی ئاسۆس حیزبه كانه وه ، له الیه ن »ئه وه وتی )به یان( بۆ ڕۆژنامه نووس حیزبایه تییه. ته سكی بیركردنه وه ی ده بوو هه ڵبژادن ئه وه ی فێری حیزبه كان ترس و پاره به چیرت خه ڵك كه بكردایه
الیه نه سیاسییه كان هه موو متامنه ی جێی هه ڵبژاردن پرۆسه ی ب��ه رده وام نه بێت، پێویسته بۆیه گومانه وه ، ژێر ده كه وێته داهاتوو په رله مانی پێشینه ی له كاری بۆ سه ربه خۆ كۆمسیۆنێكی بێت ئ��ه وه كوردستان هه رێمی هه ڵبژاردنه كانی الیه نه كان سه رجه م نوێنه رایه تیی به
دامبه زرێنێت. هه ر له و چوارچێوه یه یدا، به رپرسی یه كگرتووی ه��ه ڵ��ب��ژاردن��ی مه كته بی متامنه ی نه مانی ده رب���اره ی ئیسالمی، وتی )به یان( بۆ به كۆمسیۆن الیه نه كان ژم��اره ی نییه روون الم��ان »تائێستاش له و كورسییه ك بۆ پێویست ده نگی ده نگی بۆ كۆمسیۆن كه 95%ە رێ��ژەی
بكه ن، قسه ڕاگه یاندنه كانه وه له دیكه هیچ شتێك ناگۆڕێت و كاریگه ریی نابێت، له ب��ه رده وام��ه كۆمسیۆن ئ��ه وه نه بێت
ئیجرائاته كانی كه تانه و سكااڵن«.رۆستایی زان��ا دی��ك��ه وه ، له الیه كی هه ڵبژاردنی ناوه ندی پێشووی به رپرسی پێكهاته ی ده رب��اره ی ئیسالمی، كۆمه ڵی حیزبیبوونی، گومانه كانی و كۆمسیۆن الیه نه كانی »پێشرتیش وتی )به یان( بۆ هه وڵیاندا زۆر ه��ه رێ��م ئۆپۆزسیۆنی ئه نجومه نی ن��او بچێته كه سێكیان ك��ۆم��س��ی��اران��ی ك��ۆم��س��ی��ۆن��ی ب���ااڵی ه��ه ڵ��ب��ژاردن��ه ك��ان��ی ع��ێ��راق، ب���ه اڵم له یه كێتی و پارتی نوێنه رانی ته نیا كۆتاییدا الیه نه كانی و ئه نجومه نه كه ناو گه یشتنه
ئه ندام و كۆمیته ئ��ه ن��دام و كارگێڕ ئامارانه وه ، ئه م له سه ر كه چی مه ڵبه ند، ئه و حزبه له سنووره كه ته نیا 41 هه زار 21 هه ڵبژاردنه كه ی له ده نگی 673 و ته نیا ده نگی كه هێنا، ئه یلوولدا ی ئه مه ش مووچه خۆره كانیه تی، سێیه كی نیگه رانییه كی زۆری به رپرسانی یه كێتیی
به دوادا هات.ئ���اگ���ادار كه س��ه رچ��اوه ی��ه ك��ی بۆ بكرێت، ئاشكرا ن��اوی نه یویست ده ركه وتنی دوای ئاشكرایكرد، )به یان( به شی ه��ه ڵ��ب��ژاردن، ئه نجامه كانی كۆمیته له ڕێگه ی یه كێتی خانه نیشنیی كێوماڵكردنی هه ڵمه تی كه رته كانه وه ، و به ده نگیان ئه وانه ی ناسینه وه ی بۆ ده ستپێكردووه ، ن��ه داوه ، حیزبه كه یان به كه ده نگی ببێت ئاشكرا هه ركه سێك یه كێتی نه داوه ، ده ستبه جێ مووچه یان خانه نشینییه كه ی ده بڕن و كه سی دیكه
ده خه نه شوێنی.كه زانیارییانه ئ��ه و به پێی ه��ه ر
شڤان عه لی
ب���ه رێ���وه چ���وون���ی دوای و په رله مان هه ڵبژاردنی پڕۆسه ی به شێك ئه نجامه كانی، راگه یاندنی توند ڕەخنه ی الیه نه سیاسییه كان له هه ڵبژاردنه كان بااڵی كۆمسیۆنی له ده كه نه وه له وه جه ختش و ده گ��رن ئه وله وییه تی كاریان له خولی چواره می پێكهێنانی كوردستاندا، په رله مانی بۆ ده بێت سه ربه خۆ كۆمسیۆنێكی هه رێمی له هه ڵبژاردن به ڕێوه بردنی كۆمسیۆنیش به رپرسێكی كوردستان. كه حزبه كان سكااڵی رایده گه یه نێت باس گه رمیی به راگه یاندنه كانه وه له ده كرێن، هیچ كاریگه رییه كیان له سه ر
ئه نجامه كانی هه ڵبژاردن نابێت.له و ڕووه وه ، به رپرسی په یوه ندییه بااڵی كۆمسیۆنی جه ماوه رییه كانی هه ڵبژاردنه كانی عێراق رایده گه یه نێت له سه ر س��ك��ااڵی��ان الی��ه ن��ان��ه ی ئ��ه و هه یه ، ه��ه ڵ��ب��ژاردن ئه نجامه كانی تاوه كو سكااڵكانیان له كۆمسیۆن تۆمار له سكااڵیانه ئه و باسكردنی نه كه ن، سوودێكی هیچ ڕاگه یاندنه كانه وه بۆ خه لیفه عه بدولڕەحامن نابێت. )به یان( وتی »مه رج نییه هه ر الیه نێك لێ كورسیی له سه ربێت س��ك��ااڵی كه مبكرێته وه ، چونكه پێویسته ده سته قه ناعه تێك گه یشتبێته دادوه رییه كه كه ئه و سكااڵیه وایه ، جا ئه وه له سه ر یان بێت سیاسی كیانێكی حسابی كۆمسیۆن خۆی هه ڵه ی كردبێت، بۆیه سیاسیی كیانێكی و حزب نییه مه رج دیاریكراو به ئامانج بگیرێت، دوورنییه
سكااڵكان له دژی كۆمسیۆن بن«.بۆچی ئه وه ی ده رباره ی خه لیفه حزبه له ڕوو سكااڵكان ب���ه رده وام »ئ��ه وه ده ڵێت ده س��ه اڵت��داره ك��ان��ن، وایه ، تۆ الی هه میشه ییه ، حاڵه تێكی به شێوه یه كی ئ��ه و الی پێده چێت و بۆچوونه ته نیا ئه مه بێت، دیكه رۆژی ده تا ئێستاوه له الیه نه كان
به یان. تایبه ت
ئه نجامه كانی ڕاگه یاندنی دوای له گۆڕانكارییه ی ئ��ه و و هه ڵبژاردن هاوسه نگیی هێزه كاندا به شوێنیدا هات، یه كێتیی نیشتامنیی كوردستان تاكه الیه ن ئه نجامه كانی زۆر تاڕادده یه كی بوو به تایبه ت بوو، چاوه ڕواننه كراو به الوه و مووچه پێشوه خت حزبه ئ��ه و كه هه زار ده ی��ان بۆ حزبیی خانه نشینیی كه س به ناونیشانی جۆراوجۆر بڕیوه ته وه ن��ه ده ك��را الن��ی ك��ه م ده ن��گ��ی ئه و و به منوونه نه هێنێته وه . مووچه خۆرانه ش مه ڵبه ندی س��ن��ووری ل��ه حیزبه ئ��ه و و بیتوێن ناوچه كانی ك��ه ڕاپ��ه ڕی��ن پشده ر و به ری مه رگه و بناری كۆرسه ت ه��ه زار 128 نزیكه ی ده گ��رێ��ت��ه وه ، خانه نشینی حزبیی هه بووه ، ئه مه جگه مووچه خۆرانی له دیكه ژماره یه كی له و دێرین پێشمه رگه ی و كه مئه ندامیی هه زار نزیكه ی و تایبه ت مووچه خۆری
كۆمسیۆن: سكااڵكان كاریگه رییان له سه ر كورسی نابێت
الیه‌نه‌كان‌ده‌رباره‌ی‌كۆمسیۆن‌چی‌ده‌ڵێن؟
له ده ڤه ری ڕاپه ڕین ته نیا سێیه كی ده نگی مووچه خۆره كانی هێنا
یه‌كێتی‌هه‌ڵمه‌تی‌مووچه‌بڕین‌ده‌ستپێده‌كات
له سنووری مه ڵبه ندی ڕاپه ڕین، یه كێتی به 128 هه زار مووچەخۆرەوە، 41 هه زار ده نگی هێنا
حوكم بااڵنسی ده توانن ئیسالمییه كان ڕابگرن؟
ئێستا نه خێر، قادر: مه ال محه مه دی بااڵنس نین و ناتوانن.
به یان: بۆچی؟چونكه ق����ادر: م��ه ال م��ح��ه م��ه دی بۆ 20 یه كگرتوو هاتباو ئه گه ر كه مینه ن، ئه وا بوایه ، 20 بۆ 18 كۆمه ڵ بوایه ، 22ده یانتوانی ببنه بااڵنس، به اڵم ئێستا بااڵنس و )پارتی عه ملانی نین، چونكه سێ حزبی بۆ هیچیان بگرن، یه ك یه كێتی( و گۆڕان
نامێنێته وه .به یان: به اڵم ده وترێت هه وڵێك هه یه جۆرەكان، له به جۆرێك الیه نه سێ ئه و
كۆمه ڵ و یه كگرتوو پشتگوێ بخه ن؟محه مه دی مه ال قادر: ئه وه ئه گه رێكه ، له و كه ئه وه یه من ڕای نییه ، باش به اڵم قۆناغه باشرتین چاره سه ر كۆمه ڵی ئیسالمی پارتی و یه كێتی و گۆڕان و یه كگرتوو و بكه ن، دروس��ت دووس��اڵ��ی كابینه یه كی سه رۆكی بێت، پارتی بۆ وه زی��ر س��ه رۆك بۆ جێگر دوو بێت، گ��ۆڕان بۆ په رله مان سه رۆكی جێگری بێت، ئیسالمییه كان دوو ی��ان بێت، یه كێتی ب��ۆ حكومه ت ده كرێت خۆ بێت، حكومه تیش بۆ جێگر پێنج كورسییەک نییه ، هه ر قورئان ئایه تی كورسی یه ك ئه وه ی هه بێت، وه زیرێكی
بێت، به ڕێوه به رێكی گشتیی هه بێت.ب���ه ی���ان: ئ����ه و ت��ه ش��ی��ك��ل��ه ی تۆ
سه رده گرێت؟ده ڵێم من ق��ادر: م��ه ال محه مه دی ده بێت وابێت، واش ده كه ن، كه وانه كه ن، منه ، پێشبینیی ئ��ه وه ده ك���ه ن، زه ره ر
حیزبه كان و كوردیش زه ره ر ده كه ن.ئۆپۆزسیۆن نه مانی به به اڵم به یان: گه وره ی مێژوویی ده ستكه وتێكی كورد
له ده ست ناچێت؟محه مه دی مه ال قادر: جا ئۆپۆزسیۆنی تر دروست ده بێت، ورده ورده ئۆپۆزسیۆنی له ده بێت دروست تر ده بێت، حیزبی تر با ئه و یان خه ڵك، وه ك نه بوو، ئێستا بوو، حیزبه ی كه ده ستپێشخه ری بكات و شتی ئه و ئۆپۆزسیۆنی ده بێته بكات، ج��وان وه زاره ته ی كار ناكات، ئه وه ئۆپۆزسیۆنێكی
ئیجابییه له ناوخۆدا.ته شكیله ی له ج��ۆره ئ��ه م ب��ه ی��ان: چه كداره كان هێزه ده توانێت حكومه ت سه ربه خۆ بكات و دووئیداره یی نه هێڵێت؟
ئ��ه وه ج��ا ق���ادر: م��ه ال محه مه دی نه بووینه ساڵه 23 كه كورده ، كارەساتی حكومه ت، دوو له شكرمان هه یه ، سوپامان نییه ، هه موو شتیان جیاوازه. به و كۆتاییه ی خه ریك بوون ڕێكیان بخه ن، به اڵم ڕێكیان نه خسنت. به قورئان هێزی پێشمه رگه به ره اڵ بكه ، هه ریه كه ده چێته وه ماڵه كه ی خۆی و الی حزبه كه ی خۆی، ئه مه ش زۆر خه ته ره .
ده كرێت، ناوخۆ ش��ه ڕی باسی زۆرج��ار به اڵم شه ڕی ناوخۆ زۆر دووره ، بااڵده ست سه ربه خۆین، بڵێیت درۆیه ئه مریكایه ، الیه كامن هیچ بكه باوه ڕ واناڵێت، كه س شه قی ئه مریكا بكه ین، ف��زه ناتوانین مێژوو، زبڵدانی ده چیته و تێهه ڵده دات دروست ناوخۆ ش��ه ڕی زه حمه ته بۆیه ببێت. خه ڵك بیر له وه ده كاته وه ئه م دوو هێزه شه ڕی ناوخۆ دروست بكه ن، بۆ بیر له وه ناكه نه وه شه ڕێك دروست بێت ئه و ده كرێت؟ پێ چی ناڕێكوپێكه له شكره هی هه بێت، له شكرێكت ده بێت بۆیه میلله ت بێت، خه ڵك به هی خۆی بزانێت، بۆ ته زكییه یان كۆمیته و ناوچه له نه ك بكه ی، بیانكه ی به پێشمه رگه ، ئه وه خراپه ، ده بێت به دیلی تر هه بێت، وه ك موالید و
شتی تر.نه مانی ب��ۆ وان��ی��ی��ه پێت ب��ه ی��ان:
www.bayanpress.netژماره )55(، سێشه ممه 2013/10/8، ساڵی دووەم
5
دووهێزی و دروستبوونی سوپایه كی به هێز، وه زیری پێشمه رگه بدرێته ده ست كۆمه ڵی
ئیسالمی، یان گۆڕان؟ئیراده ی ئه وه قادر: مه ال محه مه دی بیكه یه به ریت، غه ریبێك نه ك ده وێ��ت، چونكه ناڕێكوپێك، له شكرێكی وه زی��ری
ئۆپۆزسیۆن زۆرینه نییه .به یان: به اڵم شتێك هه یه جار جار باس ده كرێت كه یه كێتی و گۆڕان و یه كگرتوو ته شكیل حكومه ت ئیسالمی كۆمه ڵی و بكه ن بێ پارتی، ئه وه ده كرێت پارتی ببێته
ئۆپۆزسیۆن؟م��ح��ه م��ه دی م��ه ال ق���ادر: ن��ا، شتی بێت، زۆرینه پارتی نییه ، ڕاست وانابێت، بیكه یه ئۆپۆزسیۆن، ناكرێت، ئه وه تێكدانه و غه ڵه ته . بۆ ئه و قۆناغه پێوسته پێنج حزبه دروست برایانه كابینه یه كی سه ره كییه كه
بكه ن به ڕۆحێكی خزمه تگوزاریی برایانه .به یان: تۆ باسی پێنج حزبی سه ره كی ده كه ی، به اڵم له م نێوه نده دا 35 حزبی تر له بودجه دینار سااڵنه ملیار به هه ن، كه ته نها ئێستا تا كه وه رده گ��رن، حكومه ت بزووتنه وه توانیویه تی به حه قی خۆی یه ك
كورسی بهێنێت؟هه یه حیزب قادر: مه ال محه مه دی توخودا هه یه ، ده نگی حه وسه د و هه زار ده نگی 250 هه یه حیزب حیزبه؟ ئه مه هه ر با چییه ؟ بۆ ئ��ه وه توخودا هه یه ،
نه مێنن باشرته .به یان: ئه ی چ سوودیان بۆ یه كێتی و
پارتی هه یه ؟هیچ خودا به قادر: مه ال محه مه دی
سوودیان نییه .مانه وه یان پاڵپشتیی بۆ ئه ی به یان:
ده كه ن؟شتێك دی��اره ق��ادر: مه ال محه مه دی
هه یه .به یان: ئه و شته چییه ؟
نازانم، وه ڵاڵ قادر: مه ال محه مه دی ڕەنگه له ژێره وه شتێك هه بێت، به س من نایزانم، كه مبزانیبایه ده مگوت. گوناحه ئه و وه ك هه ندێكیان به مانه ، بدرێت پاره یه دوكانن، له بری بچن له بازاڕ له سه ر دوكان حیزبه یان ئه و باره گا له دێن دابنیشن، وه رده گرن. حكومه ت له پاره كه ی داناوه ،
مشه خۆرییه، ئ��ه وه من ب��ڕوای به بۆیه له حزبه ی ئه و وتوومه ده مێكه زۆر كه په رله مان كه یه ك كورسی بهێنێت، به قه د ئه و كورسییه پاره ی بده نێ . ڕەنگه ئه مجاره ئه وه ی بده نێ ، پاره یان كورسی به پێی كورسیی نییه ، به ڕاستی حه قه پاره كه یان لێ ببڕێت و مۆڵه تیان هه بێت، بڵێن ئێوه كار به خوا هه مووی نییه ، پاره تان به س بكه ن،
نامێنن.له شیوعی ح��زب��ی ڕەن��گ��ه ب���ه اڵم چونكه باشه ، جیابكه ینه وه ه��ه م��ووان هه یه ، نێونه ته وایه تی پاشخانێكی حزبێكه نییه، باوی به س ماوه ، دونیا له ئێستاش ڕەنگه ئێمه بۆ هه یه ، عێراقچێتیی تابیعی له نگه رێكی الوازی ئه مان بێت، تا حه ددێك باشه. هه رچه نده من شیوعیم خۆش ده وێن
ها.عه ملانی تۆ ده بێت چۆن جا به یان: بیت، قورئانخوێن بیت، ماركسی و بیت چۆن جیاوازن، ئه مانه بیت، نه ته وه یی
هه موو الیه كت پێده كرێت؟محه مه دی مه ال قادر: ئینسان ده بێت
وابێت.خۆش ئیسالمییه كانت بۆ ب��ه ی��ان:
ناوێن؟محه مه دی مه ال قادر: ئیسالم بۆ خۆی ئه وه ی ده فه رموێت خۆی بۆ خوا حیزبه ، حزبی ئ��ه وه ی سه ركه وتووه ، حیزبوڵاڵیه هه ن حزب دوو خه ساره مته نده. شه یتانه ،
یه كێتی، وه ك یه ك ناده نه جنێو ناكه ن، به قسه كۆرسه تی جه ماعه تی منوونه بۆ دژەكه ی خۆی ده ڵێت به ئاشكرا، ئه مه له ناو
پارتی نییه .ئاشكرا ب��ه ئ���ه وه ب���ه اڵم ب��ه ی��ان: ده ركه وت، به و ته مه نه كه مه وه ، نێچیرڤان ئابووری، مونته دای بۆ نارد خۆی كوڕی مه سعود بارزانیش كوڕی خۆی بۆ فه ڕەنسا بۆ ده بیرنێت، ئاشكرا به ئه مه ده نێرێت،
دیار نییه ؟نابێته ئ��ه وه ق��ادر: مه ال محه مه دی ده بێت ته كه تول چونكه ته كه تول، هۆی به اڵم هه یه ، نییه ، ناڵێم من بێت، فكریی
الوازه و به نهێنییه .ده كرێت ل��ه وه ب��اس ب��ه اڵم به یان: وه ك پارتی بارزانی، مه سعود نه مانی به
یه كێتیی لێ دێت، كوتله كان ده ته قنه وه ؟هه یه ، بۆی ق��ادر: مه ال محه مه دی ئه گه رێكه ، ڕۆژیك بارزانی نه ما، پارتی نه ك وه ك یه كێتیی لێ دێت، به اڵم ناكرێت تۆ بیر ده بوو لێدێت، چی مرد ئه و كه بكه یه وه پێش مام جه الل یه كێکی تر دیاری كرابایه بۆ سكرتێر، به اڵم به ڕای من كه مام جه الل نه وشیروانی كۆمار، س��ه رۆك به ده ب��وو جێگه ی له یه كێتی، سكرتێری به كردبایه و نه ده بوو دووله تبوونه ش ئه م خ��ۆی،
پلنیۆمێكی حزبی به ستبوایه .نه وشیروان ده وترێت به اڵم به یان:
ئه وه ی قبوڵ نه كردبوو؟محه مه دی مه ال قادر: من ئه وه نازانم، ڕای به وانه بوایه ، شتێكی ده ب��وو ب��ه اڵم ئااڵی ئه وانه ی نه بێت، یه ك دوو یه ك من نه وشیروانیان هه موویان نه بن، شۆڕش دوای مام جه الل قبوڵه به سكرتێری یه كێتی
و برا گه وره یان.له حزبێك هه ر ده شوتریت به یان: پارتی نزیك بێت، سه ره نجامی تیاچوونه ، به سۆشیالیست و دیموكرات حزبی به ڵگه ی چۆن ئ��ه وه یه كێتی، و عه زیز ق��ادر و
لێكده ده یته وه ؟پێموانییه ، من قادر: مه ال محه مه دی پارتی دۆس��ت��ای��ه ت��ی��ی ل��ه ب��ه ر یه كێتی كه ئه وه یه هۆكاره كان وایلێنه هاتووه ،
باسمكردن.له یه كێتی پارتی پێتوایه ب��ه ی��ان:
حكومڕانی په راوێز ده خات؟پێشی نه خێر، قادر: مه ال محه مه دی بكرێت نایكات، چونكه هه ندێك ئه خالقیات له پارتی هه یه ، نایه وێت یه كێتی په كبخات.ئێمه ده ڵێت میرانی فازیل به یان: ده ستبه رداری یه كێتی نابین، به و حاڵه شه وه. ئه ندامێكی سه ركردایه تیی یه كێتیش ده ڵێت پارتی ده یه وێت ئه وه ی به ده ستامن هێناوه ،
ئه وه شامن له ده ست بدات؟كاك ئ��ه وه ی ق��ادر: مه ال محه مه دی پێیوایه چونكه ڕاس��ت��ه ، میرانی فازیل تریش خه ڵكی واده بێت، پارتی سیاسه تی ڕازی نابێت ئه مجاره په نجا به په نجا بكات.
ئه گه ر ده كرێت ل��ه وه باس به یان: یه كیێتی وه ك ئه نجامی بیزانیایه پارتی ده بێت، ئه وا هه ڵبژاردنی نه ده كرد، تا چه ند
ڕاسته ؟له ئه مه خۆ ق��ادر: مه ال محه مه دی
ده ست پارتی نییه ، بكرێت یان نا.سیناریۆیه كی ده وترێت به اڵم به یان:
وای دروست ده كرد كه نه كرێت؟ڕاست ئه وه ق��ادر: مه ال محه مه دی
نییه .جۆرێك ڕاگه یاندنه كان به اڵم به یان: ته زویر پیشان ده ده ن كه پارتی نه ك هه ر بۆ خۆی، به ڵكو بۆ كه مه نه ته وایه تییه كانیشی مه سیحی زێره ڤانی له ناو ئه وه ده ك��ات، دووه م بوون، به ڕای تۆ پارتی ئه م ته زویره ی
خۆی پێ كه مه ؟
هه میشه من قادر: مه ال محه مه دی ئێمه میلله تی ده كرێت، ته زویر وتوومه خه وی قورئان به ب��ووه ، ته زویر فێری وه ك ن��ه ك��ات، ت��ه زوی��ر ك��ه لێناكه وێت هه ندێكی و كه سه ه��ه ر موسه كیناته ،
كردووه .به یان: به اڵم پارتی زۆر به وه تۆمه تبار
ده كرێت؟له یه كێتیش ق��ادر: مه ال محه مه دی سلێامنی هه شتا له تۆ واده كات، سلێامنی هه زار، 400 دهۆك له ده نگیت، ه��ه زار ده نگ ی��ه ك ل��ه وێ نه تتوانیوه تۆ وات��ه ته زویر بكه ی، یه كێتیش به هه مان شێوه له دهۆك چه ند هه زارێك، له سلێامنی چه ند سه د هه زار، ئه ویش دیاره نه یتوانیوه یه ك ئه وان بكات. ته زویر ده��ۆك له ده ن��گ له پارتیش ڕێگه ی نه داوه زۆریان كردووه ، نییه ته نیا به پارتیش به اڵم بیكات، دهۆك
له ته زویر.سلێامنی له پارتی وته بێژی به یان: پارتی ده ڵێت به داخه وه سته مێكی زۆر له داخرا، ده نگدان بنكه ی پێنج كرا، سه عات پارتی ده نگده رانی زۆری زۆربه ی چونكه بۆ كه ده نگدان، بۆ چوون پێنج سه عات ته زویر نییه ، بۆچی ده نگده ری پارتی جیاواز بۆ ده چن پێنج سه عات تر الیه نه كانی له
ده نگدان؟محه مه دی مه ال قادر: )به پێكه نینه وه (
وه ڵاڵهی بڵێم چی، ئه و واده ڵێت.توركامنی حزبێكی ب��ه اڵم ب��ه ی��ان: ده ڵێت پارتی ته زویر له ناو ئێمه ش ده كات،
بۆچی واده كات؟قادر: كه وایكردبێت محه مه دی مه ال
هه ڵه یه .زێرەڤانی له ناو ده ك��رێ��ت ب��ه ی��ان: له كاتێكدا بێت، توركامنی دووه م حزبێكی
ده نگێكی كه می هه یه ؟نابێت، بۆ جا قادر: مه ال محه مه دی ڕەنگه پاره یان دابنێ ، بۆ منوونه توركیا پاره ی توركامن به ده نگ زێرەڤانییه به و دابێت
بده ن.به یان: شتی وا چۆن ده بێت؟
به ئه مڕۆ، بۆ قادر: مه ال محه مه دی پاره هه موو شت ده كرێت.
به یان: كه واته ده سه اڵتی پارتی هێنده بۆ توركامن به بدات پاره توركیا الوازه ،
ده نگدان؟نییه م��ه رج ق��ادر: م��ه ال محه مه دی توركیا ڕاسته وخۆ، ڕەنگه له ڕێگه ی حزبێكی
توركامنیەوە بێت.ده ستووره ، ته وه رمان دوایین به یان: گفتوگۆی ب��ۆ ده س��ت��وور پێشمه رجی
پێكهێنانی حكومه ت چۆن ده بینیت؟هه ڵه یه ، ئه مه قادر: مه ال محه مه دی پێموایه په رله مانی نوێ بێته وه په رله مان، له سه ره تا تا كۆتایی پێداچوونه وه ی بۆ بكرێت
و بخرێته ڕیفراندۆم.به یان: پارتی ئه مه ده كات؟
من نازانم، ق��ادر: مه ال محه مه دی به رپرسی پارتی نیم، كه ئه وه نه كات خراپه ، ناتوانێت ڕیفراندۆم، بیخاته پارتی چونكه ئه نجامێكی ئه وتۆ به ده ست بهێنێت، بۆیه بیگه ڕێنێته وه ، ده بێت ناچاره پێموایه من نه یكات. نه ك باشرته بیكات په رله مان ده بێت سه رئه نجامی ده ستوور و سه رۆكی هه رێم یه كالبكرێته وه. ده ستووریش ئایه تی په سه ند په رله مانه له و هه ر نییه ، قورئان قسه ی په رله مانه ش له و هه ر با ك��راوه ،
له سه ر بكرێت.یاسایی ڕێكاری پارتی به اڵم به یان:
كردووه ته بیانوو؟محه مه دی مه ال قادر: ئه وه بیانووه ، با چیرت خه ڵك له وه زیاتر بێ ده ستوور، ئه وه
بۆ كورد باش نییه .
الی خوا، یه كیان حیزبی خوایه كه ئیسالمه ، كافرن، کە شه یتانی حیزبی تر ئ��ه وی هه رچه نده ئێستا نابێت به و تێگه یشتنه كار واقیعن، ئه مری هه ن، ئه وان به اڵم بكه ن، گ��ه وره سه ركه وتنی نه یانتوانیوه ب��ه اڵم
به ده ست بێنن.ئیسالمییه كان ب��ۆچ��ی ب���ه ی���ان: به ده ست گه وره سه ركه وتنی نه یانتوانیوه
بێنن؟محه مه دی مه ال قادر: چونكه شێوه ی كه س نییه ، دیار حوكمڕانییان سیستمی ده وێ��ت، حوكمێكیان ج��ۆره چ نازانێت پێنادەت، ده نگیان هه ن ، خه ڵك زۆر بۆیه ئه گه رنا كه خه ڵك بزانێت سیستمی حوكمی ڕوونی به و ده بێت چۆن ئیسالمییه كان كاته ئه و بكه نه وه ، بكه ن و باڵوی دیاریی ده نگیان و دوایان ده كه ون به زۆر خه ڵك
پێده ده ن.به یان: با باس له پارتی بكه ین، تۆ زۆر ده ڵێیت من پارتیم، به س پارتییه كی دوورم،
بۆچی؟
پارتیم، ناوه ڵاڵ قادر: مه ال محه مه دی نزیكم، به س وه ك پارتیی جاران نیم، چونكه من ئێستاش هه ر پارتیم، هه ر له سه ر ڕێبازی بارزانیم، به س من بڕوام به كۆنگره ی سیانزه ته زیویری و ده ستكاری به داخه وه نه بوو، ته حه فوزم له وه من بۆیه كرا، تێدا زۆری
كرد و وازم هێناوه .دوای له هه ڵبژاردن پارتی به یان: ده چێت، كه مبوونه وه به ره و هه ڵبژاردن
بۆچی؟ڕاسته ، به ڵێ قادر: مه ال محه مه دی حزبی شیوعیی سۆڤیه تی سه رۆكایه تیی 20
ملیۆن كه سی ده كرد، ئێستا نه ماوه .به یان: به اڵم ده وترێت ده موچاوه كان حوكم له سه ر هێنده بوون، ناشیرین زۆر
ماونەتەوە؟محه مه دی مه ال قادر: نا، به ده موچاو نیم، ن��ه زه ری��ه ئ��ه و له گه ڵ خ��ۆم نییه ، ده موچاو هه یه هێند خاوێنه ، حه زده كه ی وا ده م��وچ��اوی بیبینیت، ڕۆژ ه��ه م��وو نه یبینی، لێیه هه ر ناشیرین هه یه ، حه زت گۆڕین له سیستم باشه ، به اڵم له كه سه كان پاشه كشه ی هۆكاری بۆیه نابینێت. ده ور
پارتی، سیستمه كه یه تی، نه ك كه سه كان.ده وترێت هه یه قسه یه ك به یان: چاالك هه رچه ند پارتی، ناو بێته ئه وه ی
بێت، دوایی به سووڕی متبووندا ده چێت؟چونكه ق����ادر: م��ه ال م��ح��ه م��ه دی موته خه لیفه ، و دواكه وتوو سیستمه كه به داخه وه ئێستا وایلێهاتووه ، پێشرت وانه بوو.
سه ركه وتووه پێ خۆی پارتی به یان: ده نگی سلێامنی له نه یتوانیوه كاتێكدا له به ده ست حیزبییه كانیشی مووچه خۆره
بێنێت، هۆی ئه مه چییه ؟محه مه دی مه ال قادر: به ڵێ ڕاسته ، كه بووم، لیژنه ی هه ڵبژاردنی عێراق سه رۆكی هه زار 28 نزیكه ی هه ڵه بجه ، بۆ چووم هه ژده كه چی هه بوو، مووچه خۆرمان له گه ڵ به ناو ده نگامن هێنا، خه ڵك هه زار
ئێمه یه ، به ده نگ له گه ڵامن نییه .به یان: بۆچی؟
چونكه ق����ادر: م��ه ال م��ح��ه م��ه دی بیركردنه وه جیاوازه ، حیزبه كان ده ڵێن بڕۆن به اڵم پاره ی زۆره ، پارتی وه ربگرن، له پاره
ده نگی پێمه ده ن، ئه وه ش نیشانه ی الوازیی ئه و به رپرسه حیزبییه یه .
هه موو مووچه ی پارتی به اڵم به یان: ئه وانه ی بڕی كه ده نگی پێنه دان؟
نانبڕینه ئه و قادر: مه ال محه مه دی ئ��ه ی��ل��ول و ل��ه م��اف��ی خ��ۆی��ه ت��ی، جگه ده ریان حزب له پێوسته كه مئه ندامه كان،
بكه ی.به یان: زۆرێك له چاودێران باس له وه یه كێتی، ناو ته كه توالته ی ئه و ده ك��ه ن هه یه ئه مه ئایا بووه ، بارگاوی پێ پارتیی
له ناو پارتی؟به و نه خێر، ق��ادر: مه ال محه مه دی پله یه نییه ، هه یه زۆر ڕاسته ، بێ شك له ناو پارتی ئه فكار و ته یارات هه یه ، به اڵم الوازه ، گه وره نه بووه تا ببێته ته كه تولێكی گه وره ، یه كه جه ماعه تی یه كێتی هه ر له ناو به اڵم خۆی هه یه ، ئه میان سه ر به فاڵنه و ئه ویان
سه ر به فیساره ، ئه مه له ناو پارتی نییه .جه ماعه تی ل��ێ��ره ش ب��ه اڵم ب��ه ی��ان:
مه رسور و نێچیرڤان جیاوازن؟محه مه دی مه ال قادر: هه یه ، به اڵم زۆر قسه تر ئه وی دژی له هیچیان شاره وایه ،
محه مه دی مه ال قادر، ئ�ه ندامی پێشووی مه كته بی سیاسیی پارتی دیموكراتی كوردستان بۆ به یان:
ئـه گـه ر هـه یـه بـه نـه مانی مه سـعود بـارزانی، پارتی وه ك یه كێتیی لێ بێت
ئه گه ر پارتی ده ستوور بخاته ڕاپرسییه وه ، ناتوانێت ئه نجامێكی ئه وتۆ به ده ست بهێنێت
ده بوو یه كێتی ده نگی كه متریش بهێنێت
باشترین چاره سه ر ئه وه یه كۆمه ڵ و یه كگرتوو و گۆڕان و یه كێتی و پارتی، كابینه یه كی
دووساڵی دروست بكه ن
یه كێتی مام جه اللی نه ماوه ، بڵێن مردووه باشتره
له سه دا هه شتای قیاده و قه واعیدی یه كێتی نه وشیروانیان به سكرتێر قبوڵه
ئیسالمییه كان به ره وپێش هه نگاو ده نێن
ژماره )55(، سێشه ممه 2013/10/8، ساڵی دووەم
4
محه مه دی مه ال قادر: من بڕوام وایه یه كێتی ئه گه ر بێنێت. كه مرتیش ده بوو چونكه نییه ، ك��ه م هێنابێت، كه میشی هاتووه ، به سه ردا نیمچه كاره ساتی یه كێتی ڕووداوه كان له ناو الیه كامن هه موو به اڵم نییه ، گه وره ال شتێكامن هه موو ده ژین، گه وره زۆر ڕووخاندنی، و سه ددام گرتنی بووه وە، ئاسایی زۆر وایلێهات به اڵم بوو، لێی گ��ه وره زۆر ئینشیقاقی یه كێتیش ئه و كه ئێستا به ش، دوو به بوو ڕوویدا، هێناوه زیاتری لێكبده یته وه ، دابه شبوونه
له پارتی.یه كێتی به خۆی گۆڕان به اڵم به یان:
نازانێت؟محه مه دی مه ال قادر: ڕاسته ، به اڵم له
بنه ڕەتدا یه ك بوون.ئه و قسه یه ی سه عدی به یان: كه واته كه ده ده یته وه لێك چۆن پیره ئه حمه د زیاتر پارتیامن له گۆڕان و ئێمه ده ڵێت
هێناوه ؟محه مه دی مه ال قادر: ئه وه ته قریبه ن
ڕاسته .به یان: به ڕای تۆ ئه و قسه یه له سه ر چ
بنه مایه ك هاتووه ؟كۆندا له واته قادر: مه ال محه مه دی دوو بووه ته یه كێتی قیاده ی بووین، یه ك
به یان: ئه نجامی ئه و هه ڵبژاردنه چۆن ده بینیت؟
محه مه دی مه ال قادر: ئه م هه ڵبژاردنه زۆر نییه ، تێدا موفاجه ئه یه كی هیچ باشن. ئه نجامه كان ئاساییه ، و رسوشتییه
زۆرینه هه میشه ش ب��ووه ، زۆرت��ر پارتی بووه ، ته نها له و هه ڵبژاردنه ی پێشوو له گه ڵ یه كێتی په نجا به په نجا بووه ، به اڵم چونكه وه ك گۆڕان نه بووه. دیار به یه كه وه بوون، خۆیه تی، ڕەنگه پێشیش كه وتبێت، چونكه یه كلیستیی به هۆی یه كێتی له ناو ئه وكات ڕێكخستنی كۆمه ڵێك یه كێتی و پارتی به اڵم داوه ، گ��ۆڕان به ده نگیان یه كێتی ئه مجاره یه كێتی ده نگی به یه كێتی و گۆڕان له كورتیی داوه .پارتیش گۆڕان به ده نگی پێشووتر. سااڵنی له گه ڵ تۆزێك داوه ، كه جا بوو، 49 یه كێتی بوو، 51 سه ره تا ئه وه لێكبدرێته وه، زۆر له كورتیی نه دراوه. جاری چونكه هێناوه ، باشی گۆڕانیش هی ڕەنگه كورسیی سێ تا دوو پێشوو ده نگیان یه كێتییه كان نه بووبێت، گۆڕان چونكه ب��وون، یه كێتی هی و داوه ت���ێ
یه كێتی په نجا به په نجای هه ر هه بوو.به یان: به اڵم به رپرسانی یه كێتی ده ڵێن تۆ ب��وو، چاوه ڕواننه كراو ئه نجامه ئه و
پێتوایه ده بوو چۆن بوایه ؟
بوون، یه كێتی پێشرت قیاده ی گۆڕان به ش، ڕێكخه ره كه یان وه ك سكرتێر بوو.
ئێستای به شێكی ب���ه اڵم ب��ه ی��ان: سه رۆكی بوون، ئیسالمییه كانیش گۆڕان
لیسته كه یان پێشرت ئیسالمی بوو؟تازه ئ��ه وه ق��ادر: م��ه ال محه مه دی خه ڵكی پارتیش و یه كێتی گۆڕان. بووه ته پێموایه من بۆیه ناو، هاتووه ته نوێیان شكستی یه كێتی بۆ زۆر هۆكار ده گه ڕێته وه ، مام دووه م بوو، ئینشیقاق له وانه یه كێك مردووه و نه ماوه بڵێن نه ماوه ، جه اللی حزبه ئه و داینه مۆی جه الل مام باشرته. داینه مۆیه وه به و یه كێتی مانه وه ی بووه ، پارتییه. بارزانی داینه مۆی بوو، وه ك چۆن
نه خواردووه ، شكستی وانییه مانای ئه مه شكستی گه وره ی خواردووه ، سه ركرده كه ی له ده ستدا نه ماوه ، دیار نییه له ژیاندا ماوه یان نا؟ تۆ نه قسه ت هه بێت، نه ده نگ و له ژیاندامانێكه ؟ چ جۆره هه بێت، ڕەنگت نه ماو به مابێت، هه ر ژیانیشدا له ئه گه ر به مردوو حیساب ده كرێت. داده نرێت و ش��ارۆن. وه ك بینیوه ، وام م��ردووی من
یه كێتی خێزانه كه ی منیش هه ر وابوو، كه لێیدا، حه وت مانگ بێهۆش بوو، به داخه وه زۆریش یه كێتی بۆیه ك��رد. شه هیدیان نه هاتووه ته خوارێ ، زیره كیش نه بن، له مه
به والوه زیاتر دێته خوارێ .كه هه یه ، قسه یه ك ب��ه اڵم ب��ه ی��ان: دیارنه بوونی له ئەوەیە شكسته هۆكاری كه سیان بااڵكان به رپرسه جه اللدا، مام هه ڵبژاردنه ش ئه م نییه ، قبوڵ یه كرتیان نێوان ملمالنێی كه ده رخست ئ��ه وه ی ڕەسوڵ كۆرسه ت كوڕی و بایز ئه رسه الن
هه یه ؟له ناو ئێستا ق��ادر: مه ال محه مه دی ناشه ریف ملمالنێی هه ندێك حیزبه كان خۆیان له بیرده كه ن، حیزبه كه هه یه ، وایلێهاتووه ئێستاش حیزبایه تیی ده بینن. و كۆمپانیا و ب���ه رژەوه ن���دی ه��ه م��وو نه ماوه . حیزبایه تی دڵسۆزیی شه ریكاته ،
هه موو بووه ، الواز ئایدۆلۆژی له دونیادا به ره ژەوه ندییه كانیش زاتی و نێوده وڵه تین.
زۆربه ی حزبه كان وابه سته ن به ده وڵه تانی پاڵپشتی كه گه وره كان ده وڵه ته ده ره وه ، و ك��وردی حیزبه ده ده ن، یارمه تییان و عێراقییه كان دیار نین كه بڵێیت ئه و حیزبه ده ژێنێت. خۆی به خۆی و سه ربه خۆیه ناڵێم هه ر نییه ، به اڵم حیزبی سه ربه خۆ و
بێالیه ن به ڕای من زۆر كه مه .ج��ه الل��دا، م��ام غیابی ل��ه ب��ه ی��ان: بۆ قبووڵه یه كرتیان یه كێتی سه ركرده كانی
سه رۆكایه تیی یه كێتی؟سه دا له من قادر: مه ال محه مه دی سه د شاره زای یه كێتی نیم، به اڵم زۆربه یان و ش��ۆڕش ه��ۆی ب��ه نزیكین و ه���اوڕێ كۆیكردبوونه وه ، جه الل مام ڕابردوومان. هه ر دوو سێ الی كۆكردبوونه وه ، هه مووان مام جه اللیان قبوڵ بوو، به اڵم ئێستا كه سێك هه ندێك بێت، قبوڵیان هه مووان نییه
قبوڵی ده كه ن، هه ندێك قبوڵی ناكه ن.به یان: پێتوانییه ئه م یه كرتقبوڵنه كردنه واده كات به شێك له سه ركردایه تیی یه كێتی
و جه ماوه ره كه ی بچنه ناو گۆڕان؟پێموایه ق���ادر: م��ه ال م��ح��ه م��ه دی قه واعیدی و قیاده هه شتای س��ه دا له سكرتێر، به قبوڵه نه وشیروانی یه كێتی كۆمه ڵه له پێشوویانه ، سكرتێری چونكه دوای یه كێتی له ناو ب��ووه ، ب��ااڵده س��ت سكرتێری جێگری نه وشیروان كۆمه ڵه ش ئه ده بییه وه ڕووی له ڕەنگه بوو، یه كێتی له ڕووی فكری نازانم به اڵم بێت، قبوڵیان چونكه بێت، قبوڵیان به رژەوه ندیەوە و
به رژەوه ندیش ده ور ده بینێت.ب��ه ی��ان: زۆرێ����ك ل��ه ب��ه رپ��رس��ان��ی كوده تای باجی ئێمه ده ڵێن یه كێتی چۆن ئه مه ت��ۆ دا، ح��وزه ی��رامن��ان سیی
لێكده ده یته وه ؟ئه وه ناڵێم ق��ادر: مه ال محه مه دی هۆكاری هه موو به اڵم نییه ، كاریگه ریی عه یبپۆشییه ، به ڵكو نییه ، شكسته كه به و دابپۆشن خۆیان عه یبی ده یانه وێت
ناوه ، كه عه یب نییه .به یان: به اڵم ئه ندامێكی سه ركردایه تیی بۆ شه ڕ دونیادا خه ڵك له ده ڵێت یه كێتی ده سه اڵت ده كات، كه چی یه كێتی هه دیه ی
ده كات؟من بڕوای به قادر: مه ال محه مه دی ئه و ده سه اڵته هه ر هه یه ، نه شمێنێت هه ر ده مێنێت، ئه وه خۆگێلكردنه یان خۆالدانه ، وه ك نین، گێل به اڵم ده كه ن، گێل خۆیان
نییه ، به اڵم هه مووی ئه وه هۆكارێكه ، وتم جه الله ، مام و ئینشیقاق گه وره هۆكاری ڕێكه وتنی یه كێتی ساڵه چه ند ئه گه رنا په نجا به په نجا هه ر هه یه ، پارتی له گه ڵ كه ده ركه وت ئه م هه ڵبژاردنه به اڵم بووه ، یه كێتی هه رگیز نه بووه ، به په نجا په نجا هێنده ی پارتی نه بووه ، به اڵم پارتی زه ڕبه ی
داوه .بۆ ك��ردووه خۆی له سته می پارتی یه كێتی، به سه ڕاحه ت هه میشه وام وتووه ، هه ر واش ده ڵێم، به اڵم یه كێتی زۆر منه تیان خۆیانه ، هونه ری وابوو پێیان نه بوو، پێ 18 نه بوو، خۆیان هونه ری ده ركه وت كه كه كورسی 38 پارتی هه یه ، كورسییان دووجار هێنده ی یه كێتییه ، ئینجا په نجا به په نجاشی له گه ڵ ده كات، له هه موو دونیا
شتی وانییه .به یان: ئه مه ڕووده داته وه بۆ یه كێتی؟
پێم نه خێر، ق��ادر: مه ال محه مه دی وانییه ، ئه مه هه رگیز بۆی ڕووناداته وه .
به یان: كه واته ئێستا كاتی كۆتاییهاتنی ڕێكه وتنی سرتاتیژییه ؟
ڕێكه وتنی ق��ادر: م��ه ال محه مه دی قسه به ڕاسته نه بووه ، هه رگیز سرتاتیژی ده مگوت ڕاگه یاندن له پێشرت من وتراوه ، واقیعدا له ب��ه اڵم سرتاتیژی، ڕێكه وتنی به هیچ شێوه یه ك سرتاتیژی نه بووه ، چونكه تۆ له شه ڕ، له براكوژی، ئه م هه موو ساڵه به بووین كوێڕا وێرانكردن، و خوێنڕشنت سرتاتیژیی! سرتاتیژی واته له ئایدۆلۆجی و هه مووی ئه مه شتامن. هه موو و به رنامه بۆیه خه ڵكه ، چاوبه سته گی شته ، یه ك به ڵكو ن��ه ب��ووه ، سرتاتیژی ڕێكه وتنی
ڕێكه وتنی تاكتیكی بووه .له ب��ووه تاكتیك ك��ه وات��ه ب��ه ی��ان:
الیه نه كانی تر؟هه ردووال بۆ قادر: مه ال محه مه دی جه الل مام به پێویستی پارتیش ب��ووه ، پارتی به پێویستی یه كێتیش زۆر هه بووه ، هه بووه . دوای ئینشیقاق كه داڵده ی بدات، كرد. له گه ڵ چاكه ی دا، داڵده شی فیعله ن جه الل مام كه ده یڵێم به ئاشكراش من كاندید كراوه ، له ناو مه كته بی سیاسیی پارتی خۆكاندیدكردنه وه ی دژی بووم تاكه كه س
مام جه الل بووم.به یان: بۆچی ئه و دژایه تییه ت ده كرد؟
چونكه ق����ادر: م��ه ال م��ح��ه م��ه دی كێشه پڕ یه كێتییه كی كێشه ، پڕ عێراقێكی ئ��اڵ��ۆزه ، ن��ه خ��ۆش و پیر كابرایه كی ب��ۆ بۆ بكات ته فه روغ خۆی با هه یه ، زیانی له بچێت بۆ خ��ۆی، یه كێتییه كه ی ك��اری به بوایه تر یه كێكی با بكات، كار عێراق پیاوێكی وا نه خۆش ئه وه سه رۆكی كۆمار. ڕاست من قسه كانی ئه نجامه كه یه تی،
ده رچوون.به یان: كێ باجی نه خۆشیی مام جه الل
ده دات، كورد یان عێراق هه مووی؟و پارتی وه ڵاڵ قادر: مه ال محه مه دی یه كێتی باجی ئه و نه خۆشییه ی مام جه الل
ده ده ن.پێی بارزانی ده وترێت به اڵم به یان: خۆش نییه كه سی تر ببێته سه رۆك كۆمار، تا خۆی هه م ڕۆڵی سه رۆك كۆمار بگێڕێت بۆ
كورد، هه م ڕۆڵی سه رۆكی هه رێم؟
محه مه دی مه ال قادر: ئه شه هه دوبیال مام نه بوایه دووه م جاری مه سعود كاك جه الل نه ده بوو به سه رۆك كۆمار، چونكه ئه مریكا نه یانده ویست، ع��ه ره ب��ه ك��ان پێداگیریی مه سعود كاك نه یده ویست، بێت. جه الل مام ده بێت ته نها وتی كرد،
به خوا ئێستا یه كێتیش نایه وێت كه س ببێته نایانه وێت، بۆ ده شزانم كۆمار، سه رۆكی
به اڵم پێتناڵێم.ئ��ه م ه��ۆك��اره خه ڵكی ب��ا ب��ه ی��ان: كوردستان له تۆ بیبیستی، بۆ پێامن ناڵێیت؟
یه كێتی بۆ ق��ادر: م��ه ال محه مه دی ڕای��ن��اگ��ه ی��ه ن��ێ��ت م��ام ج���ه الل چ��ی لێ خه ڵكی ب��ۆ ب��ۆچ��ی ب��ه س��ه ره��ات��ووه ؟ وێنه ی هه ندێك ماوه ؟ كه ڕوونناكه نه وه كاریكاتێرییان باڵوكرده وه ، ئه وه كه ی وێنه ی مام جه الل بووه ، كه ی ڕاست بووه ، سێبه ری خۆر به بێژنگ ناگیرێت. ئه مه ڕاست نییه ، ئه مه شانۆگه رییه ، و سیناریۆ هه موو ئه و
خزمه تی نه یه كێتی، نه كورد ناكات.ئیسالمییه كان، سه ر بێینه با به یان: ده نگ و پێگه ی ئه وانت به الوه چۆن بوو؟
كۆمه ڵی ق���ادر: م��ه ال م��ح��ه م��ه دی ی��ه ك��گ��رت��وو ه����ه ردووال و ئ��ی��س��الم��ی كورسیی چ��وار كۆمه ڵ پێشكه وتوون، هه بوو، ئێستا شه شی هه یه ، ئه مه بابه تێكی شه ش، بكه یه كورسی چوار تۆ حیسابییه ، یه كگرتووش بێت. به زیاد له خوا ئ��ه ی
شه شی كرده ده .ئیسالمییه كان ك��ه وای��ه ب��ه ی��ان:
به ره وپێش هه نگاو ده نێن؟له م به ڵێ ، ق��ادر: م��ه ال محه مه دی
هه ڵبژاردنه به ره و پێش چوون.له پێ خۆیان ئه وانیش به اڵم به یان: دوایه ، به وه ی كه ده نگیان له گۆڕان زیاتر نییه ، زۆریك پێیان وایه سیاسه تی جیاوازیان زیاتریان ده نگی بۆیه گۆڕان، له نه بووه
نه هێناوه ، تۆ ڕات چییه ؟ڕاست ئه وه ق��ادر: مه ال محه مه دی به اڵم ڕاسته نییه ، چونكه گۆڕان عه ملانییه ، ده كات، نوێژ موسڵامنه ، كورستان خه ڵكی به اڵم زۆربه ی زۆری دیموكراتی نه ته وه یی، بۆیه خه ڵك زۆرتر ده نگی به عه ملانییه كان و ده وێ���ت عه ملانییان حزبی و داوه تۆزێك پارتی، وه ك ده وێت، ئیسالمیشیان دین دژی ئاشكرا به بگرێت، دین له ڕێز خۆیشم بۆ من ده وێت. ئه وه یان نه بێت، ڕۆژووش ده كه م، نوێژ ده خوێنم، قورئان
ده گرم، عه ملانیشم.به یان: جا ده كرێت موسڵامن بێت و
عه ملانیش بێت؟محه مه دی مه ال قادر: ئه ی بۆ ناكرێت، به كافر ده ته وێت كه ده فه رموێت خوا یان موسڵامن به ، بۆ هه ردووكیان پاداشتی
خۆیان هه یه .له باپیر عه لی مامۆستا به اڵم به یان: ناسیۆنالیزم و عه وله مه كتیبی جیهانگیری، دینی، له دوور واته »عه ملانیه ت ده ڵێت
چۆن ئه وه ده بێت«؟بۆ ڕێزم من ق��ادر: مه ال محه مه دی جه نابی مامۆستا هه یه ، به اڵم وانییه ، چونكه عه ملانیه ت، واته زانستی، ئه و هۆكارانه ی كه
له زانست وه رده گیرێن.ئایا ل���ه وه دره چ��ی��ن، ب��ا ب��ه ی��ان:
www.bayanpress.net
محه مه دی مه ال قادر، ئ�ه ندامی پێشووی مه كته بی سیاسیی پارتی دیموكراتی كوردستان بۆ به یان:
ئـه گـه ر هـه یـه بـه نـه مانی مه سـعود بـارزانی، پارتی وه ك یه كێتیی لێ بێتمحه مه دی مه ال قادر، ئه ندامی پێشووی مه كته بی سیاسیی پارتی )به یان(دا، كراوه ی گفتوگۆیه كی له كوردستان، دیموكراتی تیشك ده خاته سه ر چه ندین بابه تی هه ستیاری ناو هه ردوو پارتی
ده سه اڵت و الیه نه ئۆپۆزسیۆنه كان و الیه نه كانی دیكه .
گفتوگۆ: زریان جه وهه رفۆتۆگراف: بەشدار سەردار
www.bayanpress.netژماره )55(، سێشه ممه 2013/10/8، ساڵی دووەم
7
ك��ردووه ، دووه م پێگه ی له پارێزگاریی هه ڵبژاردندا هه ڵمه ته كانی له ئه میش وێنه ی ل����ه دوای ك��ه ڕەن��گ��ی��دای��ه وه ، نێچیره وان وێنه ی ته نیا پارتی، سه رۆكی له سه ر ئه وانه ی به رزده كرایه وه . بارزانی ده كرێن، ه��ه ژم��ار ب��ارزان��ی م���ه رسوور دووچ��اری گه نده ڵییه ی ئه و وایه پێیان حكومه ت، له بووه پشكه كه یان و پارتی بارزانیی نێچیره وان ئه دای به په یوه ندیی خۆش خه ڵك كۆمه ڵێك بۆ ڕێی كه هه یه كردووه له سه ر حیسابی پارتی ده وڵه مه ند بكه ن. نارشین حیزبه كه ش سیامی و بنب ته نانه ت ده وترێ به شێك له و به ڵگانه ی كه له سه ر كه ناڵی ڕووداوی سه ر به نێچیره وان نه وت پاره ی له كه باڵوكرانه وه ، بارزانی دامه زراوه ، له الی ئه وانەوە دزه ی كردووه ، ڕەنگه ملمالنێیه ، به و درێ���ژەدان بۆیه بێت بارزانی نێچیره وان سه ره كیی گرفتی
له حكومه تی ئایینده .له گه ڵ یه كێتی و ئۆپۆزسیۆن
زۆرێك له چاودێران به كه سایه تییه كی كه ده هێنن، ن��اوی به هێز دیبلۆماسی هه یه په یوه ندییه كانی ڕاگرتنی توانای وای ئه مه ش الیه نه كان، سه رجه م له گه ڵ پارتی ده ره وه ی خه ڵكی له الیه ن كردووه پارتی نێو میانڕەوی كه سایه تییه كی به ئاستی له سه ر بۆیه بكرێت، ه��ه ژم��ار كێشه یه كی ڕەن��گ��ه حیزب ده ره وه ی ئه مجاره كه تایبه ت به نه بێت، ئه وتۆی چاوه ڕێ ده كرێت ئۆپۆزسیۆنی په رله مانی نه مێنێ و حكومه تی بنكه فراوان دروست چ��اوه ڕێ ئ��ه وه ش��دا له گه ڵ بكرێت., ئاسته نگی توشی ن��اوب��راو ده ك���رێ حكومه تی پێكهێنانی بۆ بێت زۆر له گه ڵ تایبه ت ب��ه ب��ن��ك��ه ف��راوان، به رچاو تاڕاده یه كی كه ئۆپۆزسیۆن دنیابنییان جیایه . خودی نێچیره وان حكومه تی له گه ڵ زیاتر بارزانی ئه ویش زۆرینه ، تا بنكه فراوانه هه م بۆ كه مكردنه وه ی فشاره كان الیه نه كانیش هاوكاریی به و به ده ست گه وره سه ركه وتنی به تایبه ته ئه وه ی بهێنێت.
به رۆكی گرفته ئ��ه و شێوه به هه مان شكستی به هۆی ڕەنگه به اڵم بگرێته وه ، و گ��ۆڕان پێشه وه ی هاتنه و یه كێتی ڕێكه وتنی كاریگه ریی كه مبوونه وه ی سرتاتیژی كه فاكته ری سه ره كیی مانه وه ی كێشه كانی ڕووه وه له م ئیداره ییه ، دوو تاڕاده یه ك كه مرت ببێته وه ، به اڵم چاودێران كه ده كه نه وه ئ��ه وه ش له سه ر جه خت كابینه ی به شداریی ئۆپۆزسیۆن ئه گه ر و ده مه قاڵێ ڕەنگه بكات، داه��ات��وو هه ڵوێستی جیا جیا له نێو كابینه كه په یدا جۆره كان له به جۆرێك ئه مه ش ببێت، حكومه ته كه ئه دای له سه ر كاریگه ریی
ده بێت.نێچیره وان بارزانی له سه ر ئاستی واڵتانی
ده ره وه ، توركیا به تایبه تئه و له سه ر ئاستی واڵتان په یوه ندیی دیبلۆماسیی به هێزی هه یه ، له سه ر ئاستی توركیا ئێران و له گه ڵ ناوچه كه ش واڵتانی به تایبه ت هه یه ، پته وی په یوه ندیی توركیا. ئه وه ی له سیاسه تی ئه م دواییه یدا كاریگه ریی له ژێر زۆر ئه وه یه ده بیندرێ، له ته نانه ت ئه ردۆغاندایه ، ته یب ڕەجه ب لیسته كه ی هه ڵبژاردنی بانگه شه ی ماوه ی له شێوازی بانگه شه و ته نه نات جوڵه ی سه ر سه كۆی بانگه شه ، كاریگه بوو به ئه ردۆغان. له ڕیكالمێك به ناوبراو به شداریكردنی بانگه شه ی لیسته كه ی كه تایبه ته به پرسی پشتڕاست ڕاستییه ئه و ئابووری، و نه وت له وه دایه ئه و كێشه ی به اڵم ده كاته وه ، هه رگیز ناتوانێ وه ك ئه ردۆغان بێت له به ر هه موو ئه وه یه یه كه میان: خاڵێك، چه ند خاڵه ی ئه و له سه ر پێداگرن بۆچوونه كان له و به رچاو ڕێژەیه كی به گه نده ڵی كه كابینانه ته شه نه ی كردووه كه سه رپه رشتیی له به پێچاوانه وه له كاتێكدا ك��ردوون، سه رده می كابینه كانی ئه ردۆغان گه نده ڵی كابینه كانی له چ��ووه . پوكانه وه ب��ه ره و كاری شێوه ك به هیچ ب��ارزان��ی خۆیدا كوردستان ئابووریی ژێرخانی له سه ر بواری گه شه پێدانی له جگه نه كردووه ناشه فاف به شێوه یه كی ئه ویش ن��ه وت، ڕازی لێی زۆرینه ی خه ڵكی كوردستان كه توركیا له ئ��ه ردۆغ��ان حیزبه كه ی نین. به ده ستهێناوه ، ده نگه كانی زۆرینه ی پارتی له به رانبه ردا ت��اك��و
ئ���ێ���س���ت���ا نه یتوانیوه پشتگیری ئه و ڕێژەیه ی خه ڵكی كوردستان به ده ست ئه ردۆغان حیزبه كه ی رسوشتی بهێنێت، حیزبه كه ی له كاتێكدا دیموكراسیرته له بنه ماڵه ییه . ب��ارزان��ی نێچیره وان سیاسییه كی ئه رۆغان گرنگرت، هه موویشی ئۆغلۆی داود ئه حمه د وه ك بلیمه تی په رده پشت گه وره ی ڕۆڵێكی كه له گه ڵه ئه ردۆغاندا، سیاسیه تی له ده گێرێت ئه مه جگه له رسوشتی جیاوازی هه رێمی كوردستان له گه ڵ ده وڵه تێكی مه زنی وه ك ئه و ده مانگه یه ننە ئه وانه هه موو توركیا. بارزانی نێچیره وان ئه گه رچی بڕوایه ی به ناتوانێ به اڵم ئه ردۆغان، به سه رسامه كوردستان له منوونه كه ی سه ركه وتوویی
دووباره بكاته وه .
ئه زموونی پێشرت چونكه یه كێتیش، له گه ڵیان هاوبه شی حكومه تداریی له گه ڵیان ئاسانرت پێده چێت هه بووه ، گرفتی وه ك ئ��ه وه ی ڕێككه وتن. بگاته پرسی ده مێنێته وه ، به رده می گ��ه وره ی ئیداره ییه ، مانه وه ی كاریگه رییه كانی دوو ئه وه ی ناوبراو پێشرتیش به شێوه یه ك گرفتی ئیداره یی دوو كه نه شاردووه ته وه گ���ه وره ی ب��ۆ دروس��ت��ك��ردووه چ��اوه ڕێ هه شته میش كابینه ی ل��ه ده ك��رێ��ت
كرایه وه ، پارتی به ته سلیم حكومه ت بارزانیی نێچیره وان پارتی ئه مجاره ش
ڕاسپارد بۆ پێكهێنانی كابینیه ی حه وته م.بۆ ئاماژەمان س��ه ره وه له ئ��ه وه ی كردووه، هه مووی ده رخه ری ئه و ڕاستییه یه كه پارتی به دیلی نێچیره وان بارزانیی نییه ، درێژ ماوه یه كی بۆ ده ك��رێ چاوه ڕێش حكومه تداریی شانۆی كه سایه تییه ئه و له كاتێكدایه ئه مه بكات. مۆنۆپۆڵ پارتی نه یتوانیوه یه كێتی كه سایه تییه كی هیچ
نێچیره وان نفوزی كه مكردنه وه ی له سه ر بارزانی كردووه ، ئه میش زیاتر له كۆنگره ی به شێوه یه ك ده رك����ه وت، پ��ارت��ی 13ی نێچیره وان له نزیك به ئه وانه ی زۆرینه ی ئه وه ش ده رنه چوون، داده ندران، بارزانی وای كرد به ڕێژەیه كی به رچاو كاریگه ریی ناوبراو له سه ر ئه نجومه نی سه ركردایه تیی ئه و س����ه ره ڕای ببێته وه . ك��ه م پ��ارت��ی بارزانی نێچیره وان ب��ه اڵم ه��ه واڵن��ه ش، حیزبه كه ی، جه ماوه ری ئاستی له سه ر
له سه ر ب��ه اڵم یه كێتی، به بدرایه ته وه خواستی سكرتێری گشتیی یه كێتی ته مه نی كابینه كه ی نێچیره وان بارزانی درێژكرایه وه دوای .2009/7/25 هه ڵبژاردنه كانی تا و یه كێتی هه ڵبژاردنه دا ل��ه و ئ��ه وه ی به شدارییان هاوبه ش لیستی به پارتی ب��رده وه ، ده نگه كانیان زۆرینه ی و كرد به درا شه شه م كابینه ی سه رۆكایه تیی ڕێككه وتنی به گوێره ی ب��ه اڵم یه كێتی، 2012 ساڵی له تر جارێكی سرتاتیژی،
حكومه ت سه رۆكایه تیی درێژە ماوه به و یه كێتی، سه وزی كابینه ی له چ بكات، له سه رده می یه كگرتنه وه ی دوو چ
ئیداره یی.كێشه كانی له ناوخۆی حیزب
ئاستی ف��راوان��ب��وون��ی له ناو ب��ارزان��ی نێچیره وان ناڕەحه تیی حیزبه كه ی، كوڕی بارزانیی م��ه رسوور ئامۆزای و پارتی سه رۆكی خۆیدا ب���ه دوای ن��اوب��راوی پێیه ی ب��ه و چونكه هێناوه ، جێگری ب��ارزان��ی نێچیره وان سه رۆكایه تیی و پارتییه سه رۆكی له ئه ستۆیه ، پارتیی كابینه كانی كه سایه تیی پێوه ره كان هه موو به ئێستا مه رسوور له كاتێكدا پارتییه ، نێو دووه می به سه رۆكه ، كوڕی پێیه ی به و بارزانی مافی خۆی ده زانێت ببێته كه سایه تیی به شێوه ی بۆیه دووه م، ج����ۆراوج����ۆر ك������اری
بوو، دوای ڕووخاندنی ڕژێم به ڕێژەیه كی كۆریای له الیه ن و كرد زی��ادی به رچاو پرۆژەی چه ندین ئه مریكاش و باشوور زه رد ده سه اڵتی سنووری له سرتاتیژی یه كگرتنه وه ی دوابه دوای كران. جێبه جێ حكومه تی پێكهێنانی و ئیداره یی دوو هاوبه ش له ئایاری ساڵی 2006، به گوێره ی سه رۆكایه تیی سرتاتیژی، ڕێككه وتنی حكومه تی هه رێم درا به پارتی و بۆ ئه م نێچیره وان پارتی تر جارێكی پۆسته ش به گوێره ی ك��رده وه . دی��اری بارزانیی جگه باڵوده كرانه وه، هه وااڵنه ی ئه و پێی جه اللیش مام خ��ودی پارتی، له ئه و بارزانی نێچیره وان ب��ووه خۆش به گوێره ی ئه گه رچی وه ربگرێت، پۆسته ده بوایه پارتی و یه كێتی ڕێككه وتنی بوایه 2008 ساڵی تا پێنجه م كابینه ی
سه رۆكایه تیی ئ��ه وه پ��اش و ح�����ك�����وم�����ه ت
فه رمان ره شاد
به رپرسانی ل��ێ��دوان��ی چ��ه ن��د ل��ه پارتی سیاسیی مه كته ب و سه ركردایه تی پارتی كاندیدی كه ب��ووه وه ڕوون ئه وه هه شته می كابینه ی سه رۆكایه تیی بۆ نێچیره وان دیسانه وه حكومه تی هه رێم، ئیدریس ك��وڕی ن��اوب��راو كه بارزانییه ، بارزانییه . مه سعوود ب��رازای و بارزانی تاڕاده یه كی ناوبراو كاندیدكردنه وه ی كه به تایبه ت بوو، چاوه ڕوانكراو به رچاو، ئه و رۆڵێكی به رچاوی هه بوو له هه ڵمه تی ئه وه شدا له گه ڵ لیسته كه ی. بانگه شه ی بارزانی نێچیره وان كاندیدكردنه وه ی سه ملانده وه ڕاستییه ی ئه و تر جارێكی كه پۆسته گرنگه كان ده بێت بۆ بنه ماڵه ی ڕوونرت ئه وه شی هاوكات بن. بارزانی ن��اوب��راوی به دیلی پارتی كه ك���رده وه له م پۆسته . ئ��ه و وه رگ��رت��ن��ی ب��ۆ نییه مێژووی به خێرا گوزه رێكی ڕاپ��ۆرت��ه دا له گه ڵ ده كه ین بارزانیدا نێچیره وان و هه رێم حكومه تی جیاوازه كانی كابینه
ده كرێ چاوه ڕێ كه ئاستنه گانه ی ئه و دووچاری ببێته وه
نێچیره وان بارزانی له كابینه كانی حكومه تدا
یه كه م ده ركه وتنی نێچیره وان ب��ااڵی پۆستێكی ل��ه ب��ارزان��ی حكومه ت بۆ مانگی نۆی ساڵی ئه ویش ده گه ڕێته وه ، 1996دوای ڕووداوه كانی 31ی ئاب ده ستپێكردنی سه ره تای و پ��ارت��ی ئ��ی��داره ی��ی، دوو ل��ه و س��اڵ��ه ل��ه س��ن��ووری سێیه می كابینه ی زه رد ح��ك��وم��ه ت��ی ه��ه رێ��م��ی سه رۆكایه تیی به ڕاگه یاند و شاوێس ن��وری رۆژ د. نێچیره وان جێگرایه تیی ب���ارزان���ی، ئ��ه گ��ه رچ��ی سه رۆكی جێگری ئ��ه و ب��ه اڵم ب��وو، حكومه ت ده سه اڵته وه ڕووی له تاڕاده یه كی به رچاو له
سه رۆكی حكومه ت ك��اری��گ��ه ت��ر
ب��������وو، ئ��ه وی��ش
ئه و به هۆی
ده س�����ه اڵت�����ه ل���ه ن���او زۆره ی
ح��ی��زب��ه ك��ه ی ه��ه ی��ب��وو. حكومه تی سه رۆكی جێگری به بارزانی پارتی 1999 ساڵی له تاكو مایه وه زه رد ئه مجاره پێكهێنا، چ��واره م��ی كابینه ی نێچیره وان به سه رۆكایه تیی ڕاسته وخۆ بارزانی، كابینه كه ی ناوبراو به ده وام بوو تا یه كگرتنه وه ی دووئیداره ، واتا ساڵی 2006. له ماوه ی سه رۆكایه تیی كابینه ی چواره م، توانی به هۆی نفوزی شه خسیی خۆیه وه ، وه ك كه سایه تییه كی كاریزمی، دوای مامی، خۆی ده ربخات. له بواری حكومه تدارییش له بوو زیاتر كه نا هه نگاوێكی چه ند كابینه ی سێیه م، به تایبه ت كه له سه رده می و ڕووخا به عس ڕژێمی ئه و كابینه كه ی بودجه ی هه رێمی كوردستانیش كه پێشرت باج و گومرگه كان داهاتی له سه ر ته نیا
نێچیره وان بارزانی شانۆی حكومه تداریی هه رێمی كوردستان مۆنۆپۆڵ ده كات
له‌‌ماوه‌ی14ساڵدا‌سه‌رۆكایه‌تیی‌چوار‌كابینه‌‌ده‌كات
ئه وه ی له سیاسه تی ئه م دواییه یدا ده بیندرێ، نێچیرەوان بارزانى زۆر له ژێر كاریگه رییدا ڕەجه ب ته یب ئه ردۆغاندایه
په یجور: فه رمان ڕەشاد
ده نگانه ی ئ��ه و نێوه ی له زیاتر پ��ارت��ی دی��م��وك��رات��ی ك��وردس��ت��ان له م بووه . بادینان له هێناویه تی، هه ڵبژاردنه ئه وه ی به هۆی وایه پێیان چاودێرانیش له كاندیدی زۆرترین ده ڤه ره له و پارتی ملمالنێیه كی و هه بووه عه شیره ته كان دروست عه شیره ته كان له نێو خه ستی كرد، به و هۆیه وه توانی ده نگی زۆرینه ی بباته وه . بۆخۆی ده ڤ��ه ره ئه و خه ڵكی له پارتییش سه ركه وتووی كاندیدێكی له ئه گه رچی وایه پێی بادینان ده ڤه ری به اڵم هه بووه، كاندید عه شیره ته كان هه موو خه ڵك له سه ر ئه و بنچینه ده نگی
نه داوه .شێروانی، ش��ێ��روان ل��ه وب��اره ی��ه وه بادینان، ن��اوچ��ه ی ل��ه ڕۆژن��ام��ه ن��ووس »له م وت��ی )ب��ه ی��ان( بۆ له لێدوانێكدا بادینان ناوچه ی له پارتی هه ڵبژاردنه دا قاڵبی خسته سیاسه ته وه له ملمالنێكه ی له خه ڵكی زۆرترین و عه شیره تگه ری توانیشی كاندیدكرد، عه شیره ته كان سه ركه وتن به ده ست بهێنێت، ئه مه ش به بادینان له هێشتا له وه ی سوودوه رگرتن خه ڵك و به هێزه عه شیره تگه ری هه ستی په یوه سته به ئاغاوه «. ئه و رۆژنامه نووسه من زانیاریی »به گوێره ی وتی هه روه ها ه��ه زار 50 پارتی شوێن ی��ه ك له ته نیا تا داوه عه شیره تێك سه رۆك به دۆالری بۆ بكات خه ڵكی عه شیره ته كه ی كۆنرتۆڵ دیاریكراو كاندیدێكی به ده نگ ئه وه ی
بده ن«. ده نگی عه شیره تگه ری ملمالنێی ئۆپۆزسیۆن و یه كێتیشی كه م كردووه ته وه. »ئه و وتی شێروانی له وباره یه وه هه ر له سه ر كاریگه ریی پارتی سیاسه ته ی هه بووه ، یه كێتیش و ئۆپۆزسیۆن ده نگی الیه نه كانی و یه كێتی خه ڵكی ب��ه وه ی
ت��ری��ش ل��ه پ��ێ��ن��او ئ����ه وه ی ك��ان��دی��دی تر عه شیره ته كانی له عه شیره ته كه یان زیاتر بهێنێت، ده نگیان به و كاندیده ده دا به بۆچوونی دیاریكردبوو«. پارتی كه سیاسه ته جۆره ئه م رۆژنامه نووسه، ئه و له لێدانه به ره و دواوه ده بات و كۆمه ڵگا مه به ستی ئه سلی و دیموكراسی پرۆسه ی شێروان به بۆچوونی بۆیه هه ڵبژاردن. ده بێته ئه مجاره په رله مانی شێروانی،
دیوه خانی عه شیره ته كان.سه ركه وتووی كاندیدی هالۆ، عه لی پارتی بۆ په رله مان له ده ڤه ری بادینان، له
له سه ر )به یان( ڕۆژنامه ی بۆ لیدوانێكیدا كاندیدانه ئه و »ڕاسته وتی پرس، هه مان كه سه ر به عه شیره ته كانن حیزب دایناون، پێداون، ده نگی خه ڵك دواج��ار ب��ه اڵم خه ڵك ئیراده ی له ڕێز پێویسته بۆیه سه ركه وتووه ی كاندیده ئه و بگیرێت«. »ئه و وتی هه روه ها په رله مان بۆ پارتی له كه كاندید هه ندێ ڕاسته قسه یه ده نگی ب��وون دیاریكراو عه شیره تێكی زۆری ئه و عه شیره ته یان به ده ست هێناوه ، عه شیره تگه ری وایه پێم من هه رچه نده ڕاسته قینه دیموكراسیی سیستمی له گه ڵ
ده وڵه ت به ره و چوون و نه ته وه بوون و ئه مه ب���ه داخ���ه وه ب���ه اڵم ن��اگ��ون��ج��ێ،
واقیعه كه یه ئه م دۆخه ی فه رزكردووه«.ناوبراو ڕەتی كرده وه هه موو خه ڵكی عه شیره تگه ری بنچینه ی له سه ر بادینان ئه وه ش بۆ ئاماژەی ئه و دابێت. ده نگیان بنچینه ی له سه ر به رچاو به شێكی كرد كه ئه كادیمیبوون و خه بات و لێهاتوویی
ده نگیان داوه . بۆچی ئه وه ی له باره ی هالۆ، عه لی ده ستپێشخه ریی پ��ارت��ی ب��ادی��ن��ان ل��ه كردووه له كاندیدكردنی زۆرترین خه ڵكی
نییه باش پێم »من وتی عه شیره ته كان، به ربژێر عه شیره ته كان دی��اری خه ڵكی فراوانرت حیزب ده كات پێویست بكرێن، ئه و و بیربكاته وه شار و عه شیره ت له خۆی واقیعه ئه مه به اڵم ببڕێت، قۆناغه ف���ه رزك���ردووه، ده خ���وازم ل��ه داه��ات��وو
نه مێنێت«.و نووسه ر تاهیر، عیسا هاوكات بادینان ده ڤ��ه ری له سیاسی چاودێری پارتی »ب��ه رده وام ڕاگه یاند )به یان(ی به پێگه ی به هێزیی له سوود زیره كانه به وه رده گرێت، بادینان له عه شیره ته كان
www.bayanpress.net ژماره )55(، سێشه ممه 2013/10/8، ساڵی دووەم
6
به شه لقه وه و مه ڵبه ند ڕێگای له كه دامه زراندن ئه نجامده ده ن.
مامۆستایانی ڕۆژی بۆیه ه��ه ر ده كرێته كه ركووك شاری له كوردستان كه رتی گ��ازەن��ده ی ب��ۆ وێستگه یه ك شاره كه ش مامۆستایانی و پ���ه روه رده ه��ه ردوو له ئومێدیدان بێ ل��ه وپ��ه ڕی هه رێمی حكومه تی و ناوه ند حكومه تی له بێبه شن له وه ی نیگه رانن كوردستان،
ئه نجام خوێندنه كه یان باشی به ناتوانن باوكی و دای��ك ل���ه وه ش جگه ب���ده ن، و ك��وڕان كه ن��اده ن ڕێگه قوتابییه كان كچانی قوتابی تێكه ڵ بكرێن، ئه ویش به
هۆی كێشه ی كۆمه اڵیه تییه وه .سه ره تایی زان��ای قوتابخانه ی له مامۆستا ع��ه ل��ی، په نجا گ��ه ڕەك��ی ل��ه داوای و گ��رت مانیان قوتابییه كان و كرد، قوتابخانه كه یان نۆژەنكردنه وه ی س����ه ره ڕای ئ���ه وه ی ك��ه ب��ه ڕێ��وەب��ه ری قوتابخانه كه ش ڕێگریی له ڕۆژنامه نووسان كرد بۆ ڕووماڵكردن، هاوكات قوتابییه كان لێدوانیان قوتابخانه كه ده ره وه ی له »كه وتیان و دا ڕۆژن��ام��ه ن��ووس��ان بۆ ته نیا و پۆلدا )11( له قوتابیین )350(له وه ش جگه هه یه ، وانه بێژیشیان )9(به كراوه كابینه ش )2( نییه، مامۆستایان باران و سارد پۆل كه له زستاندا به هۆی و سه رماوه به كه ڵكی ئه وه نایه ت قوتابی
وانەی تێدا بخۆێنێت. یه كه ی به رپرسی فاتیح، په روین به ك��وردی خوێندنی سه رپه رشتیارانی كێشه كه ی »ك��ه ڕاگه یاند )ب��ه ی��ان(ی سیاسییه )ئااڵ( و )میعراج( قوتابخانه ی به زووی چاره سه ر و هه وڵ ده ده ین كه
بكرێت«.
به هێز به سیاسه تی ئاشكرا به ئ��ه وان له عه شیره تگه ری هه ستی هێشتنه وه ی به شێكی بۆیه ده ك��ەن، په یڕەو بادینان ب���ه رچ���اوی ك��ان��دی��ده ك��ان ل��ه ده��ۆك و بوون عه شیره ته كان نێو كه سایه تیی هه موو عه شیره تێك كاندیدی خۆی هه بوو، به وه ش توانییان سه رنجی خه ڵكی بادینان به الی خۆیاندا ڕابكێشن«. ناوبراو هه روه ها عه شیره تێكی س���ه رۆك »ه��ه م��وو وت��ی ده ڤه ری بادینان له الیه ن پارتییه وه مانگانه پاره یه ش ب��ه و ب��ڕاوه ت��ه وه ، بۆ پ��اره ی��ان خه ڵكی هاوكاریی عه شیره ته كان سه رۆك خۆیان ده كه ن. ئه م سیاسه ته ش له پێناوی به عه شیره ته كان سه رۆك پێگه ی ئه وه یه به هێزی مبێنێته وه و له دۆخی له شێوه ی
هه ڵبژاردن، سوودیان لێ وه ربگرێت«.كاتی ل��ه ت��ه ن��ات��ه ت ب��اس��ه جێی ڕاگه یاندنه كانی هه ڵبژاردنیش، بانگه شه ی كاندیدانه ده دا به و زیاتر گرنگییان پارتی پیشتگیرییان دی��اره ك��ان عه شیره ته كه كاندیده كانی ناڕەزایی ئه مه ش ده كردن، كاریگه ریی ل��ه پێش. هێنابووه ت��ری ئ��ه م��ه ش ب��ه ی��ار دۆس��ك��ی، ك��ان��دی��دی له زیاتر توانیویه تی دۆسكی، عه شیره تی له بهێنێت به ده ست ده نگ ه��ه زار 20كه بۆتانی عه بدولفه تاح ئه مه دا به رانبه ر و دهۆك زانكۆی دی��اری مامۆستایه كی دهۆك له ناو ئه كادیمییه كه سایه تییه كی به ده ست ده نگ 900 ته نها ،توانیویه تی
بهێنێت.ك���ان���دی���دان���ی پ���ارت���ی ب��ه س��ه ر عه شیره ته كان به م شێوه یه دابه شكرابوون:
،2 دۆسكی كاندید، 4 ب���ه رواری: كۆچه ر: 2، مزووری 1، بۆتانی 1، نێروه یی ئێزدی1، ،1 )ب��ه رگ��اره ی��ی( نهێلی ،1
سلێڤانه یی 1.كاندیدی 38 كۆی له باسه جێگه ی ناوچه ی له 28یان پارتی، سه ركه وتووی
بادینانبوون.
شڤان جه باری � كه ركووك
شارێكی له فێركردن و پ��ه روه رده ده وڵه مه ند به سامانی نه وت، پڕاوپڕە له كه لێن و كه موكووڕی. هه ر له گه ڵ یه كه م شاری له خۆێندن زه نگی ده ستپێكی كه ركووك له 2013/9/24 تا ساته وه ختی ده نگی په یجوره، ئ��ه م ئاماده كردنی شاری قوتابخانه ی )5( نێو له ناڕەزایی سه باره ت و به رزبووه ته وه كه ركووكه وه هاتوونه ته پ���ه روه رده گرفته كانی به
ده نگ.به ڕێوەبه ری كاكه، ڕەشید شێرزاد كه ركووك، شاری له ك��وردی خوێندنی »سه ره كیرتین وتی )به یان( به تایبه ت گ��رف��ت��ی ئ��ه م��س��اڵ ڕووخ���ان���ی ئ��ه و به مه به ستی ك��ه ق��وت��اب��خ��ان��ان��ه ی��ه ن���ۆژەن���ك���ردن���ه وه ڕووخ����ێ����راون و شوێنن، ب��ێ ئه مساڵ قوتابییه كانی ترمان قوتابخانه كانی ناچاری به ئێمه ش ده وام«. )3( و ده وام )2( به ك��ردووه به ڕێوەبه ری خوێندنی كوردی ڕەخنه ی له كه گرت عێراقیش په روه رده ی وه زاره تی نۆ ژەنكردنه وه یه ئه م بۆ نه بووه پالنیان به ڵێنده ره ی ك��رد ب��ه وه ش ئ��ام��اژەی و نۆژەنكردنه وه كان زۆر سستی ده نوێنن له
ماف و مئتیازاته كان.لقی كارگێڕی جه لیل، محه مه د مامۆستایانی یه كێتیی ك��ه رك��ووك��ی وتی به یان ڕۆژن��ام��ه ی بۆ كوردستان »ی��ه ك��ێ��ت��ی م��ام��ۆس��ت��ای��ان ن��ه ب��ووه ت��ه مامۆستا، ڕاسته قینه ی داكۆكیكه ری یه كێتییه كه به حیزبیبوونی هۆكاره كه شی و زۆر وه رگرتنی ئابوونه و تێنه گه یشتنی چینی ل��ه ن��او ڕەێ��ك��خ��راوه ی��ی��ه ك���اری
جێبه جێكردنی پڕۆژەكانیان. ئه و گرفتێكی و نه بوون ئه ویش به رباس خسته تری له زانستییه كانه وانه مامۆستای كه میی
قوتابخانه كاندا.سه رۆكی جێگری عه بدوڵاڵ، هونه ر به مامۆستایان یه كێتیی كه ركووكی لقی ڕۆژنامه ی )به یان(ی ڕاگه یاند: گرفته كانی و زی��ادب��وون��دان له سااڵنه پ���ه روه رده گرت پارتییش و یه كێتی له ڕەخنه ی
مامۆستایاندا«.مامۆستایان وه ك په روه رده گرفتی خ��واردووه گیری ده ك��ه ن، بۆ ئاماژەی خوێندنی به ڕێوەبه رایه تیی نێوان له له ب��ۆ من��وون��ه ك���وردی و ع���ه ره ب���ی، زمانی به ئازادی پیشه سازیی ئاماده یی مه نهه جیش و ده وترێته وه وانه كوردی به ڕێوبه رایه تییه كه ش هه ردوو عه ره بییه ، له وه ش جگه پێده كه ن. ده ستاوده ستیان )300( و پ��ۆل )7( قوتابخانه كه یان )45( پۆلێك هه ر واتا هه یه، قوتابیان
قوتابیی تێدایه .ی��اری��ده ده ری ع��وم��ه ر، مامۆستا بینای خراپیی باسی ئاماده ییه كه ، و گ��وڕەپ��ان نه بوونی و قوتابخانه كه پشتگوێخستنیانی كرد له الیه ن وه زاره تی
په روه رده ی هه رێم و عێراقه وه . ل��ه الی��ه ك��ی ت��ری��ش��ه وه ه���ه ردوو ق��وت��اب��خ��ان��ه ی ئ���ااڵی س��ه ره ت��ای��ی كه خوێندنیان كوردییه و میعراجی سه ره تایی قوتابییه كانیان عه ره بییه ، خوێندنیان كه گردبوونه وه یه كی باوكیان و دای��ك و ناڕەزاییان ئه نجامدا له گه ڕەكی ئه رسا و )1400( كه ئه وه ی هۆی به مه فقودین، قوتابی له دوو خوێندنی جیاوازدا تێكه ڵ قوتابخانه بینای نه بوونی له به ر كراون
پارتی‌بە‌عه‌شیره‌تگه‌ری‌بادینانی‌كۆنترۆڵكردو‌وه‌رۆژنامه نووسێك: پارتی 50 هه زار دۆالری به سه رۆك عه شیره تێك داوه تا خه ڵكی عه شیره ته كه ی كۆنرتۆڵ بكات
له ماوەى سێ هه فته دا پێنج جار خۆپیشاندانیان ئه نجامداوه
له‌‌كه‌ركووك‌كه‌رتی‌په‌روه‌رده‌‌پڕە‌له‌‌كه‌موكووڕی
کاریکاتێریستێک
دەیەوێت بەها بۆ مرۆڤ
بگەڕێتەوە
9ژماره )55(، سێشه ممه 2013/10/8، ساڵی دووەم www.bayanpress.net
په تاته ی سووره وەكراوس��ووره وەك��راو په تاته ی و چپس ئاكریالمیدیان زۆری ئه ندازه یه كی به هۆی م���ادده ی���ه ش ئ��ه م ت��ێ��دای��ه ، خۆراكی م��ادده ی هه ندێ به ركه وتنی به گه رمایه كی زۆر )له كاتی ئاماده كردن ده بێت. دروس��ت سووره كردنه وه ( یا ئێستا ت��ا ك��ه تاقیكردنه وانه ی ئ��ه و ئه وه ئ��اژە اڵن له سه ر ئه نجامدراون ئه كریالمیده كان كه ده ده ن نیشان ده توانن ببنه هۆی ده ركه وتنی چه ندین جۆر شێرپه نجه و له وانه ش شێرپه نجه ی
ریخۆڵه .
و گرنگ ئه ندامنێكی ریخۆڵه ؛ سه ره كییه له جه سته ی مرۆڤدا، سه المه تیی له گه ڵ په یوه ندیی هه یه راسته وخۆ ئه و، جۆری خواردنی كه سه كه دا. بۆ پارێزگاری زۆر ده بێت ئه ندامه ، ئه م له سه المه تیی
ئاگاداری چۆنێتی خواردنه كه مان بین.
گۆشته ئاماده كراوه كان له زۆرێ��ك وه ك ئێوه ش له وانه یه و كاڵباس سوسیس، عاشقی تر كه سانی گۆشته جۆره ئه م به اڵم بن، هه مبه رگر
له گه ڵ مامه ڵه كردن ش��ێ��وازی له �باسبكرێت فیلمه كه چیرۆكی بابه ته كه دا، هێڵی و نه خشه و پیالن وات��ه )Plot( و كاراكته ره و دیاریبكرێت چیرۆكه كه
سه ره كییه كانیش ده ستنیشان بكرێن. له گه ڵ مامه ڵه كردن ش��ێ��وازی له �كه بكرێت ده ستنیشان ئه وه ش بابه ته كه دا به شداربووه خودی بیرۆكه ی بابه ته كه ئایا ئه وا بێت، وه رگیراو ئه گه ر وه رگیراوه ؟ یان سه ره كییه كه سه رچاوه به ئاماژە ده بێت
ئایا كه دیاریبكرێت ئه وه ش و بكرێت و بابه ت خ��اوه ن��ی له ڕەزام��ه ن��دی
بیرۆكه كه وه رگیراوه یان نا؟ه����ه ر ل������ه �
یه ك بیرۆكه ی ته نها به شداربوویه ك زیاتر ناردنی په سه ندده كرێت. سیناریۆ ڕه تكردنه وه ی هۆی ده بێته یه كێك له
به شداربوونه كه . بەشدابوونیان نیازی ئ��ەوان��ەی ئیمەیلەوە ئ��ەم ڕێ��گ��ەی ل��ە ه��ەی��ە، screenplay@lkff. بکەن بەشداری
co.ukب��ه ش��دارب��وون، ب��ۆ ك���ات دوا یه كشه مه 2013/10/20، كات 12ی
شه و به كاتی گرینیچ.
له نێوان 1000 بۆ 1500 وشه دا بێت؛ )واته نابێت به اڵم ،)4A الپه ڕە ی 4 تا 3 نزیكه ی
له وه زیاتربێت.به سه باره ت كورته یه ك به شداربوو �له 150 بنێرێت كه )Synopsis( سیناریۆكه
وشه زیاتر نه بێت.� ئه م دوو نووسینه به زمانی ئینگلیزی یان كوردی )كرمانجی یان سۆرانی( بنێردرێن. په سه ند تر زمانی به به شدارییه ك هیچ
ناكرێت.� سیناریۆكه ده رباره ی بابه تێكی
كوردی بێت.
سووكایه‌تیكردن‌به‌‌به‌ڕێزێكبێڕێزێك، ل��ه ڕێ��زگ��رت��ن‌ژیر، مرۆڤێكی شه‌رمه‌زاركردنی‌گه‌مژه، له‌گه‌ڵ سوعبه‌تكردن
هاوڕێیه‌تیكردنی‌تاوانبار.
سه‌ركه‌وتنه كلیلی ئارامگرتن‌به ده‌گات ئارامگرتن به مرۆڤ و‌به‌بێ به‌اڵم ئامانجه‌كانی، هه‌موو‌به‌رهه‌مێك هیچ مرۆڤ ئارامگرتن‌ناچنێته‌وه.ئه‌گه‌ر‌ماسییه‌ك‌بده‌یت‌به‌‌هه‌ژارێك‌به‌‌یه‌ك‌ڕۆژ‌ده‌یخوات‌فێری ئه‌گه‌ر به‌اڵم ده‌بڕێته‌وه، و‌درێژایی به بكه‌یت، ڕاوه‌ماسیی
ته‌مه‌نی‌ده‌توانێت‌ماسی‌بخوات.
له‌سه‌رخۆیی و هێمنی
دڵ ڕووناكیی به‌رامه‌یه‌كه
كه‌سێك هه‌ر گه‌شده‌كاته‌وه..
خوای به‌خشنده‌یی بێت، هێمن
و ڕژاوه س��ه‌ردا به گ��ه‌وره‌ری
بێت، هه‌ڵه‌شه هه‌ركه‌سێكیش
هه‌ستی‌شه‌یتانی‌له‌‌ناخیدایه.
ك��وردی سینه مای ئ���ه وه ی ل��ه ب��ه ر به پێز سیناریۆی به ژیاریی پێویستییه كی فیلمی فیستیڤاڵی هه یه ، باشداڕێژڕاو و ڕێکدەخات پێشبڕكێیه ك له نده ن له كوردی فیلمێك چیرۆكه بۆ سیناریۆ باشرتین بۆ )فیچه ر( سه باره ت به بابه تێكی كوردی. ئه م خولی هه شته مین له به شێكه پێشبڕكێیه كه له نده ن له ك��وردی فیلمی فیستیڤاڵی )نۆڤه مبه ر( یانزده، مانگی 24ی تا 15 له
براوه سیناریۆی سازده كرێت. ئه مساڵدا ی بڕی 5000 دۆالر وه ك خه اڵت وه رده گرێت. زانكۆی كوردستان له هه ولێر سپۆنسه ری ئه م
خه اڵته یه . پێشبڕكێیه كه كراوه یه بۆ هه موو كه س،
به پێی ئه م هه لومه رجانه ی خواره وه :كورتی گێڕانه وه یه كی به شداربوو �مامه ڵه كردن شێوازی و فیلمه كه چیرۆكی له گه ڵ بابه ته كه ی )Treatment( بنێرێت، كه
گوومانێك هیچ نادات ڕێگه
ڕه‌شی په‌ڵه‌ی ئ��هن��دازه‌ی به
به‌رگێكی له‌سه‌ر مێشووله‌یه‌ك
دروستبكات، ژیانتدا له سپی
خشۆكه‌كانه كۆمه‌ڵه‌ی له ئه‌وه‌ی‌ناتوانێت‌بفڕێت.
قسه‌‌به‌پێی‌شوێنی‌خۆی.
به‌ره‌و كه هانده‌رە تاكه هه‌میشه و ده‌ب��ات پێشمان‌ڕۆژی )سبه‌ینێ دهن��گ��ی‌به‌گوێماندا سه‌ركه‌وتنه(
ده‌چرپێنێ.
شه كرڕوون����ە ک��ە ش��ه ك��ر خ��واردن��ی هه رچه نده شێرپه نجه ییه كانه . خانه ته ندروست )خانه خانه كان هه موو و گه شه كردن بۆ شێرپه نجه ییه كان( و )به شێكه فرۆكتۆز له زیادبوونی خۆیان سوود ئاسایی( شه كری و شه كر له خانه سوودوه رگرتنی به اڵم وه رده گ��رن. شێرپه نجه ییه كان زۆر زیاتر و كاریگه رتره ئه م مه سه له یه ته ندروسته كان. له خانه له فرۆكتۆز به كارهێنانی مانایه یه به و شێرپه نجه ییه كان خانه فراوانبوونی
كاریگه ریی هه یه .
خۆراكییانه ن ماده له و ئاماده كراوانه ، گۆشتی خواردنی گونجاون. كه مرت كه نه تراتی خ��واردن��ی وات��ه ئ��ام��اده ك��راو، بۆ: به كاردێت م��اده ی��ه ئ��ه م س��ۆدی��ۆم، جێگیركردنی خ��واردن��ه ك��ه ، پاراسنتی به اڵم دژەمیكرۆب، و تامبه خشین ره نگ، له ن��ه ت��رات سۆدیۆمی كه سه ملێرناوه نیروزی بۆ ده گۆڕێت مرۆڤدا جه سته ی له به ر دروستكه ره كان. شێرپه نجه ئاوێته ئه م هۆیه یه كه زۆرێك له لێكۆڵینه وه كان به هێزی په یوه ندیی تاقیكردنه وه كان، و و ئاماده كراو گۆشتی به ركاهێنانی نێوان
تووشبووان به شێرپه نجه یان سه ملاندووه .
،2013/10/3 پێنجشه ممه ڕۆژی هونه ریی و ڕۆشنبیری فه رمانگه ی نێوه ندی هاوكاریی به سه یدسادق، قه زای دێوانه ی وه لی هۆڵی له ته را، كاركاتێریی پێشانگایه كی سه یدسادق، بۆ هونه رمه ند )شه ماڵ ڕە شید( كرده وه . له وباره یه وه شه ماڵ ڕە شید بۆ ڕۆژنامه ی پێنجه مین »ئیشه كه وت��ی ب��ه ی��ان من تایبه تی كاریكاتێریی پێشانگای چل له پێكهاتبوو سه یدسادق. له بوو ته عبیر زیاتر كه كاركاتێری، تابلۆی جیهان سیاسیی بارودۆخی له بوون و ناوه ڕاست ڕۆژهه اڵتی و گشتی به كاریكاتێره كان به تایبه تی. كوردستان كاركردن بوون له سه ر موعاناتی مرۆڤ
سه باره ت ئینسان«. ناوه وه ی دیوی و ئاماژە ی ڕاب��وردوودا، له كاره كانی به به وه دا »له ماوه ی 10 ساڵی كاركردنم له م بواره دا، زیاتر له 100 كاریكاتێرم له گۆڤار و ڕۆژنامه دیاره كانی كوردستاندا پێشانگای پێنج ب��اوك��راون��ت��ه وه . هه ڵه بجه و سه یدسادق له تایبه تیشم و پێنجوێن كردووه ته وه و له گه ڵ چه ند به شداریی تریش، كاریكاتێریستێكی چه ند پێشانگایه كی هاوبه شم كردووه«.
زۆربەى کە کاریکاتێریستە ئەم بەهاى دابەزینى بۆ ئاماژەن کارەکاىن خەمێکى »کارەکانم دەڵێت م��رۆڤ، گ���ەورەی���ان ه��ەڵ��گ��رت��ووە، ئ��ەوی��ش بێبەها سەیرکردىن و بێرنخکردىن مرۆڤ لەالیەن بەتایبەت کائینەیە، ئ��ەو
سیاسییەکانەوە«.
و. نوها
و. جهانگیر ئەحمەد
سەریاس محەمەد
سەنگەر ساالر
له هه ر ده ریایەک دڵۆپێك
له نده ن پێشبڕكێی سیناریۆی كوردی رێكده خات
بترسه له مانهدانایی یان ژیرییهیوا و ئومێدتێگه یشتنی وردهێمنی
ئه‌و‌خواردنانه‌ی‌كه‌‌دوژمنی‌ریخۆڵه‌ن
شەماڵ ڕەشید لە کاىت ڕوونکردنەوە بۆ ئامادەبووان
ئامادەبوویەک لە کاىت تەماشاکردىن کارەکاندا
www.bayanpress.net ژماره )55(، سێشه ممه 2013/10/8، ساڵی یەکەم
8
دوای راكێشانی تیروپشكی قۆناغی یانه پاڵه وانه كانی خولی كۆمه ڵه كانی ئه ورپا و ئه نجامداىن یه كه م یارییه كانی چه ند ئاستی گ��رووپ��ه ك��ان، قۆناغی یانه یه ك به به رزی ده ركه وتن و هه ر له ئێستاوه دیاره گه یشتنیان به قۆناغی 16 چاره نووسێكی هه ندێكیشیان و روونه
نادیاریان هه یه .ئه م ئاستی ی��ه ك��ه م: كۆمه ڵه ی كه داده نرێت مامناوه ند به كۆمه ڵه مانچسته ر یانه كانی ل��ه هه ریه كه ئۆكرانی، شاختاری ئینگلیزی، یونایتدی لیڤه ركوزنی ئه ڵامنی له گه ڵ ریاڵ بایرن
سۆسیدای ئیسپانی له خۆ گرتووه .یونایتد مانچسته ر كۆمه ڵه دا له م یه كه مدایه، پله ی له ئه وه ی سه ره ڕای تێناپه ڕێت، باشدا بارێكی به ب��ه اڵم دهاتوو قۆناغی بۆ سه ركه وتنیشی م��ان��دوو ب��وون��ی زی��ات��ری ده وێ���ت.
رۆر سۆسیداد ری��اڵ ك��ران��ه ده ره وه ی یارییه كه ی دوو دۆڕاندنی دوای نزیكه نێوانی له دووه میش بلیتی سه ره تا، له گه ڵ نزیكرته كه ئۆكرانی شاختاری لیڤه ركوزنی ئه ڵامنی، كه شاختار وه رزی و یۆڤانتۆس كۆمه ڵه ی له رابردوویش چێڵسیدا توانی له سه ر حسابی چێڵسی
بگاته قۆناغی شانزه .كۆمه ڵه ئه م دووه م: كۆمه ڵه ی ری��اڵ یانه كانی ل��ه ی��ه ك��ه ه��ه ر ك��ه یۆڤانتۆسی ئیسپانی، م��ه دری��دی له گه ڵ توركی گەڵه ته سه رای ئیتاڵی،
سویرسی و چێڵسیی ئینگلیزی پاڵێوراون بۆ دوای ئه وه یش شانزه ، قۆناغی به گه یشنت تووشی خۆیدا یاریگای له چێڵسی ئه وه ی له ب��ووه وه نه كراو چ��اوه ڕوان شكستێكی یه كه م یاریدا به رامبه ر بازلی سویرسی، به اڵم یاریگای له توانی شاڵكه یاریدا دووه م له له و جگه كه تۆماربكات، سه ركه وتن بازل سێ یانه یه، ستیوابوخارستی رۆمانی هه یه و ده بێته پارووییه كی چه ور بۆ یانه كان، وه ك له ئه و سێ خاڵه ی چێڵسی به ده ستی هێنا
یاریگاكه یدا.كۆمه ڵه دا ل��ه م زۆره ئه گه ری ب��ازل ئاسته ئه و به هۆی داهاتوو، قۆناغی بگاته میرسیی سه اڵحی موحه ممه د ب���ه رزه ی سه رنجی كه ده كات، پێشكه شی هێرشبه ر یانه ئینگلیزییه كانی به الی خۆیدا راكێشاوه .
جگه له خۆگرتووه ، دانیامركی كۆپنهاگنی یانه كه ی سێ هه ر دانیامركییه كه یانه له هه یه ، به رزیان ئاستێكی كۆمه ڵه ئه م تری ئێستاوه له سه ركه وتنی مه درید ریاڵ كه ئاستی وه ك وه رزی یۆڤانتۆس به اڵم روونه ، به پێویستی سه ركەوتن بۆ و نییه پێشوو یاریی دوو له مه درید ریاڵ له بردنه وه یه خاڵ چوار به ده ستهێنانی یان داهاتوودا، رووبه ڕووبوونه وه ی یارییه كه یاندا، دوو له بۆ پێده گه یه نێت زۆری سوودێكی ریاڵیش سه المه تی به ئه گه ر داهاتوو، قۆناغه كانی له یه كێك بتوانێت و له ده ستی ده ربچێت ئه وی و بباته وه رووبه ڕووبوونه وه كه دوو تر یه كسانبێت، له به رامبه ردا گەڵه ته سه رای هه مان چانسی زۆره بتوانێت پله ی دووه می له یه كسانییه ی ئه و دوای به ده ستبهێنێت،
یاریگای یۆڤانتۆس.به كۆمه ڵه ئ��ه م سێهه م: كۆمه ڵه ی به نفیكای یانه كانی و داده نرێت ئاسان پورتوگالی، پاریس سان جێرمانی فه ره نسی، ئۆڵۆمپیا كۆسی یۆنانی له گه ڵ ئه نده رله ختی به لجیكی له خۆ گرتووه ، كه به نفیكا و پاریس كۆمه ڵه كه یه كه می یه كیان جێرمان سان ده بێت و ئه وی تریش دووه م، له به رامبه ردا پله ی بردنی له نزیكه یۆنانییه كه یانه
سێهه می گه یشنت به خولی ئه ورپی. كۆمه ڵه یه كی چ���واره م: كۆمه ڵه ی میونخی بایرن یانه كانی كه مامناوه نده ئه ڵامنی هه ڵگری نازناو و سیسكا مۆسكۆی و ئینگلیزی سیتیی مانچسته ر و روس��ی
ڤیكتۆرای بلزنی چیكی له خۆ گروتووه .یانه كانی له هه ریه كه كۆمه ڵه دا له م
مانچسته ر و یه كه م پله ی به میونخ بایرن داهاتوو، قۆناغی ده گه نه دووه م به سیتی ده ك��ه ن ركابه ریی تریش یانه كه ی دوو خولی به گه یشنت سێهه می بلتی له سه ر
ئه ورپی.ب���ای���رن س��������ه ره ڕای رۆی��ش��ت��ن��ی وه رزی ئاستی هه مان به اڵم راهێنه ره كه ی، رابردووی هه یه به سه ركردایه تیی گواردیۆال، له گه ڵ جیاوازه سیتیش مانچسته ر ئاستی مانشینی رۆب��ه رت��ۆ كاته ی ل��ه و پلگرینی قورسه كه ی سه ره ڕای شكسته بوو، راهێنه ر كه میونخ، بایرن به رامبه ر پێشوو هه فته ی قۆناغی له نه یتوانی پێشوو وه رزی دوو كۆمه ڵه كان یانه كه سه ربخات بۆ قۆناغی 16.
كۆمه ڵه ی ل��ه پێنجه م: ك��ۆم��ه ڵ��ه ی بازلی و ئه ڵامنی شاڵكه ی پێنجه مدا
چاره‌نووسی‌یانه‌كان‌له‌‌قۆناغی‌كۆمه‌ڵه‌كانی‌یانه‌پاڵه‌وانه‌كاندا
ئیتاڵی خولی سه رده مێكه كۆتایی زێ��ڕی��ن��ی س��ه رده م��ی ساڵی له تایبه ت به ه��ات��ووه، كالچیۆ دوای ل��ه 2006ە وه له م خوله ئه م به اڵم بۆلییه وه ، دار ب��ه ئ���ه وه ی وه ك وه رزه گ���ۆڕدرا سیحری عه سایه كی جیاوازه ، تر، خولێكی به بێت خ��ول��ه ج��وان��ه ك��ه ن��زی��ك��ه له سه روه ری سه رده می گێڕانه وه ی كۆتاییه كانی جوانییه كانی و
سه ده ى رابردوو.وه رزه ئ��ه م ئیتاڵی خولی زیاتر له چه ند یانه یه ك پاڵێوراون ب��ۆ ب���ردن���ه وه ی ن��ازن��اوه ك��ه ،
به ره وپێشچوون روون زۆر شێوه یه كی و ب��ه رزب��وون��ه وی��ان پ��ێ��وه دی���اره و كه می ساڵێكی چه ند له نییه دوور پێشبینی ئاستی هۆی به داهاتوودا ده ره وه ش��دا خوله كانی له كراویان خوولی ده س��ت��چ��ووه ك��ه ی ل��ه پله بگه ڕێته وه ، بۆ یانه پاڵه وانه كانیان كه ئه ڵامنی خولی به ڕاستی چونكه شایه نی داگیركردوون، لێ پله كه ی ئه وه نین و هه ر سێ یانه ی ئه ڵامنیا بۆ پاڵه وانێتییه كه به شداریی ئه وه ده بن
بكه ن.جگه له یۆڤانتۆس و ناپۆلی و رۆما فیۆرنتیناش یانه ی هاوكات ئینته ر، و ده ك��ات، منایش گ��ه ش��اوه ئاستێكی خولی ح��ه وت خ��اوه ن میالنی ب��ه اڵم به پێویستی ئه ورپا یانه پاڵه وانه كانی باشرتین له وانه یه زیاتره ، گۆڕانكاریی پلگرینیی البردنی ئه ویش چاره سه ری
راهێنه ری بێت.
ورده چه ند ئه نجامدانی به ئه وه یش پۆستی له تایبه ت به گۆڕانكارییه ك و ناپۆلی یانه كانی راهێنه رانه رایه تیی
رۆما و ئینته ر میالندا.ئه ستێره ی گرنگرتین هه رچه نده له بوو كاڤانی كه راب��ردوو وه رزی پاریس یانه ی بۆ چوو ناپۆلی، یانه ی ئه وه به اڵم فه ره نسی، جێرمانی سان به قازانج بۆ یانه كه ی باشووری ئیتاڵیا چه ندین ه��ۆی��ه وه ب��ه و شكایه وه
گرێبه ستی تری كرد.ئه و یانه گه ورانه كه راهێنه ره كان یۆڤانتۆسی له گه ڵ وه رزه ئه م گۆڕی، هه ڵگری نازناو ئاستێكی سه رنجڕاكێش وه ك ئێستا تا و ده ك��ه ن پێشكه ش نازناوی خولی بردنه وه ی یه ك چانسی
كالچیۆیان هه یه .توند ركابه رییه كی له وه ی جگه له سه ر هه یه یانه كاندا ن��ێ��وان ل��ه به یانه كان ئاستی هاوكات خوله كه ،
كۆمه ڵه یه ئه م شه شه م: كۆمه ڵه ی هه ریه كه كه داده نرێت، قورسرتین به ئینگلیزی خولی پێشه نگی ئارسیناڵی له و ناپۆلی ئیتاڵی و مارسیلیای فه ره نسیی
له خۆ گرتووه .هاوشانی ده توانێت ئارسیناڵ سه ربكه وێت، ناپۆلی ی��ان دۆرمت��ۆن��د پاڵوراون، ئارسیناڵ و ناپۆلی زیاتر كه دۆرمتۆندیش بۆ سێهه می، به اڵم مارسیلیا
پله ی چواره می مسۆگه ره .كۆمه ڵه ئه م حه وته م: كۆمه ڵه ی ئه تله تیكۆ مه دریدی ئیسپانی ده توانێت یه كێك له بلیته كانی گه یشنت به قۆناغی شانزه ی یانه پاڵه وانه كان به ده ستبهێنێت، دوو له خاڵ شه ش كۆكردنه وه ی دوای له تریش بلیته كه ی یه كه مدا، یاریی سان زینت و پورتوگالی پۆرتۆی نێوان برتسبۆرگی رووسیدا ده بێت، به اڵم پۆرتۆ نه مساویش ڤیه ننای ئۆسرتیا نزیكرته ،
پله ی چواره می مسۆگه ره .ك��ۆم��ه ڵ��ه ی ه��ه ش��ت��ه م: ئ��ه م و تێدایه توندی ملمالنێیه كی كۆمه ڵه گرتووه ، له خۆ ئیسپانیی به رشه لۆنه ی داهاتوو قۆناغی بۆ سه ركه وتنی كه بێت، یه كه می پله ی به نزیكه زۆر هه رسێ نێوان له تریش بیلته كه ی ئه جاكسدا و سه ڵتیك و میالن یانه ی سه ره ڕای نزیكرته میالن كه ده بێت، ئه وه ی ئاستێكی باش له خولی ئیتاڵیدا به هۆی ئه وه یش ناكات، پێشكه ش یه كسانبوونی و له سه ڵتیك بردنه وه ی ده ره وه ی له ئه جاكس، به رامبه ر یاریگای خۆی، له كاتێكدا سه ڵتیك دوو
یاریی یه كه می دۆڕاندووه .
له گ��ه وره ی هه رایه كی چیللی لۆكاڵی الكواترای رۆژنامه ی به هه ستا ئ��ه وه ی دوای نایه وه كه ته لۆنیادا راگه یاندنه كانی ناو ستایشكردنی ئه لێكس سانشێزی هاونیشتیامنیان و یاریزانی به رشه لۆنه به شێوه یه ك باشرت له میسی ناوی ده بات و نوسیویه تی »میسی كێیه »، به رامبه ر ئه و ئاسته به رزه ی سانشێز به رامبه ر به له د وه لید له خولی ئیسپانیدا پێشكه شی كرد، به هۆی سوود وه رگرتن له ئاماده نه بوونی به به شێوه یه كی سه ره كی، به شداریی كردن و یارییه كه دا له میسی رای هه ندێك له چاودێران ئه و مانشێته ئه گه ری دروستكردنی كێشه ی ده بێت میسی ب��ه رده وام كه هه یه یاریزانه كه دا هه ردوو نێوان له
یاریزانی ژماره ی یه كی تیپه كه بێت.
یه كێتی كه بوو ئارادا له ئه وه ده نگۆی ئه وه ی دوای كردنی میوانداریی به هه ستێت فه ره نسی پێی تۆپی ئه ورپای جامی له ئه ورپا ده ره وه ی له هه ڵبژارده یه ك 2016ه وه ، به تایبه ت هه ڵبژارده كانی به رازیل و ئه رجه نتین ئه و ئه ورپی پێی تۆپی یه كێتی به اڵم یابان، و مه كسیك و یه كێتییه كه وه ناوی به وته بێژێك و ره تكرده وه هه واڵه ی پڕوپاگه نده به هه واڵه كه ی بریتانی میرۆری رۆژنامه ی بۆ چیرۆك له ته نها ئه وه راشیگه یاند وه سفكرد، ناراست و
ده چێت و دووره له نه خشه كانی تۆپی پێی ئه وروپیی.
و مانگدا 18ی له كه بڕیاریدا ئیتاڵی پێی تۆپی یه كێتی دووه می ناپۆلی یانه ی هه ردوو نیوان یاریی هه نیدا رۆژی له ئیتاڵی خولی ری��زب��ه ن��دی پێشه نگی رۆم���ای و ری��زب��ه ن��دی
به ڕێوه بچێت، له كاتژمێر 9:45 خوله كی شه ودا.خۆپیشاندانێكی مانگدا 19 له بڕیاره كه ئه وه ی به هۆی رۆژه دا له و نه ده توانرا و بگرێته وه پایته خت رۆمای گه وره
یارییه كه به ڕێوه بچێت.هه رچه نده پێشبینی ده كرا یارییه كه بۆ كاتێكی تر دوابخرێت به اڵم تۆپی پێی ئیتاڵیا به پێچه وانه وه كاتی یارییه كه ی 24 كاتژمێر
پێشخست.
هه ردی عه زیز
دارا حسێن
به‌شداریی‌به‌رازیل‌له‌‌یۆرۆدا‌ره‌تده‌كرێته‌وه‌كاتی‌یاریی‌ناپۆلی‌و‌رۆما‌دیاری‌یكرارۆژنامه‌یه‌كی‌چیللی:میسی‌كێیه؟!
ئه‌م‌وه‌رزه‌‌خولی‌ئیتاڵی‌جیاوازه
له‌نده‌ن‌پێشبڕكێی‌سیناریۆی‌كوردی‌رێكده‌خات
د. خالید ته وه كولی، پســپۆڕی گه شه سه ندن بۆ به یان:
شاره‌كانمان‌دێهاتی‌گه‌وره‌ن‌و‌هه‌مان‌فه‌رهه‌نگی‌دێهاتییانه‌‌تیایاندا‌زاڵه
له وێش دێهاتییانه فه رهه نگی هه مان و زاڵه .
كاریگه رییه ك چ ته كنه لۆژیا به یان: له سه ر گه شه سه ندن داده نێت، جیاوازیی به كاربردن و ده ست و په نجه نه رمكردن وه ك كۆمه ڵگاكان هه موو بۆ له گه ڵی
یه كه یان چۆن ده كه وێته وه ؟ بنه مای تــه وه كــولــی: خالید د. ته كنۆلۆژیایه . گه شه سه ندن، سه ره كیی و ــرخــان( )ژێ ژێربه نا ئه میش ــاره دیهۆشیاریی تایبه ت به خۆی هه یه . ئه گه ر به رچاو له هۆشیارییانه و ژێربه نا ئه و نه گیرێ، ته كنۆلۆژیا له وانه یه سه رنه گرێ له له الیه كه وه ژینگه بڕووخێرنێت و و الیه كی تره وه واڵتی دواكه وتوو وابه سته
بكات به واڵتانی پێشكه وتووه وه .به یان: له ڕووی پێشینه ی مێژوویی كۆمه ڵگای تایبه مته ندییه كانیه وه ، و
كوردی چ ناونیشانێك هه ڵده گرێت؟ كۆمه ڵگای ته وه كولی: خالید د. هاتووه به سه را گۆڕانی هه ندێ كوردی به تریش گۆڕانی ده كرێ چــاوه ڕوان و خۆیه وه ببینێ، به اڵم هێشتا زۆر الیه نی
له مه به ست ئه گه ر بكرێ. گۆڕانیان بێ ئــه وه فه رهه نگی گه شه سه ندنی داموده زگا فه رهه نگییه كان زیاد بكرێن، دروست زانكۆ و قوتابخانه وێنه بۆ به پێویستی ئه مه هتد، .... و بكرێ سه رمایه ی ئابووری و به رنامه ی گونجاو
هه یه كه ڕێژەی خوێنده وار زۆر ببێت.حه متییه تێكی گه شه سه ندن بــه یــان: یان كۆمه ڵگاكانه ، هه موو كۆمه اڵیه تیی لۆكاڵییه كان بنه ما و پێوه ر به پشت
ده به ستێت؟ ئــه وانــه ی تــه وه كــولــی: خالید د. مۆدێرنیزاسیۆن تیۆری به بــاوه ڕیــان هه یه ، گه شه سه ندن وه كو حه متییه تێكی و ده كه ن سه یر ئابووری و كۆمه اڵیه تی ته واوی كه ڕێگایه كه ئه مه وایه پێیان بیپێون ناچارن نه ته وه و واڵتانی جیهان به رنامه كانی شێوه یه ــه و ب ــه ر ه و بــه اڵم بــبــه ن. ــوه ــه ڕێ ب گه شه سه ندن ــواری ب بیرمه ندانی لــه تــر به شێكی گه شه سه ندن ئه م ڕەوته به حه متی نازانن واڵتانی كه بیرده كه نه وه وا ته نانه ت و به و ناتوانن هه رگیز سێیه م جیهانی ڕێگایه دا بڕۆن كه واڵتانی گه شه سه ندوو وه كوو بیرمه ندێكی ڕۆیشتوون. پێیدا ــانــه ت بــاس له ــك تــه ن ــران گــۆنــدێــر فله ده كا دواكه وتوویی گه شه سه ندنی
واڵتانی دواكه وتوو.واڵتی وه ك ــورد ك بوونی بــه یــان: ئــه گــه ری تــاچــه نــد ســێــیــه م، جیهانی و ئاسته كان سه رجه م گه شه نده بوونی
چوونه پێشه وه ی دواده خات؟ جیهانی ــی: ــه وه كــول ت خالید د. به ربه سته خۆیدا له خۆی سێیه مبوون،
ــدراوه ، ــرێ گ بنچینه ییه وه ــدی ڕەهــه نسه رمایه ی و ــووری ــاب ئ ســه رمــایــه ی كۆمه اڵیه تی، ئێمه به بوونی ئه م دوو هۆ و پێناوه ش وه ك پێویست گه شه نده نیین،
بۆچی؟ سه رمایه ی ته وه كولی: خالید د. مرۆیی و ئــابــووری ــی، ــه ت كــۆمــه اڵیــدن پــێــویــســن. هــه ر ــۆ گــه شــه ســه ن بشێوه یه كی بــه ئــه گــه ر له مانه ــام كدانه ڕێژرێت، بۆ به رنامه ی دیموكراتی پێچه وانه ی كاریگه رییه كانی له وانه یه هه مانكاتدا له بێت. گه شه سه ندن كه بكه ین فه رامۆش ڕاستییه ئه م نابێ بیروباوه ڕی و ئاگایی گه شه سه ندن هیچكام كه گه ره كه ، خۆی به تایبه ت لێره من نابیرنێ. كوردستاندا له له مانه ده ره كییه كان فاكته ره له باس نامه وێ بكه م، ئه گینا ئه وانیش كاریگه ریی خۆیان
هه یه .گه شه سه ندنی پێشمه رجی به یان: به په یوه ندییه كی چ چییه ، كولتووری ته كنه لۆژییه وه و ئابووری پێشكه وتنی
هه یه ؟ د. خالید ته وه كولی: به ر له هه موو شتێك، ده شێ ئه و ده سته واژەیه پێناسه ڕۆشن له باره یه وه مه نزورمان و بكرێ كه ئه وه بێ مه به ست ئه گه ر ببێته وه . گۆڕانكاری به سه ر به شێك له فه رهه نگی بكه ین، ئه مڕۆیی و بهێنین خۆمانا لێكۆڵینه وه به پێویستی ئــه وه دیــاره هه یه ــازاددا ئ كه شێكی له گفتوگۆ و توخمه كانی له كام بكرێ دیــاری كه ئه مڕۆی نیازه كانی و كۆنه فه رهه نگ به ده س ئینجا ناكات. بــه راورد خه ڵك
www.bayanpress.netژماره )55(، سێشه ممه 2013/10/8، ساڵی دووەم
11
به ڕێكردنی كاروباره كانیان. ده توانین بڵێین له زیاتره متامنه یان حیزبییه كان باره گا فه رمانگه حكومییه كان. ئه مه دیارده یه كی زۆر ناشارستانییه، دژی هه موو سیستمێكی شێوازی و دیموكراسییه به ڕێوه بردنی دۆخێكی ده خاته واڵت به ڕێوه بردنی
به م ئه مه ش چاره سه ری گاڵته ئامێزه وه . دوای له ده بێت ناكرێت. حكومه ته و دیارده ئه م بۆ چاره بتوانین ئه مانه وه واڵته ئه م تری خراپه كانی شته هه موو
بدۆزینه وه «.نازم جاسم، هاوواڵتییه كی دانیشتووی
»له م وتی له وباره یه وه سلێامنییه شاری هه مان بــه دوایــیــشــدا هــه ڵــبــژاردنــه ی البه ال به ڵێنی پێشوو، سااڵنی شێوه ی ئیمتیازات، پێدانی بۆ دراوه به خه ڵكی و ــدن ــه زران دام و زه وی پێدانی وه كــو كه شت هه ندێك له سوودمه ندبوونی هه ڵبسێت پێیان حكومه ت ته نیا ده بێت و هه موو هاوواڵتییه كیش بگرێته وه به بێ ــوردووش ڕاب ئه زموونی دیــاره جیاوازی. كاره كان زۆربه ی كه سه ملاندووه ئه وه ی ئه نجامدراون، ناوچه كانه وه و كۆمیته له زیاتر هاوواڵتیان ئێستاش هه تا بۆیه
متامنه یان به باره گا حیزبییه كان هەیە«.پێی فه رمانبه ر، كــه ریــم، هــه نــاو ئه م شكسته كانی لــه یه كێك ـــوو واببه ڕێوه بردندا بواری له ئێمه ده سه اڵته ی باره گای كه دزێوه یه دیارده ئه م بوونی حكومییه كانی فه رمانگه جێگه ی حیزبی نه بوونی ئه مه ش هۆكاری گرتووه ته وه ، یاسا جێی لــه ــــه دا، واڵت ــه م ل یاسایه به رپرسه كان بڕیار ده ده ن و به ئاره زووی ئه م شتێكی هه موو به ته حه كوم خۆیان زۆر ناعه داله تییه كی كه ده كه ن، واڵته وه هاوواڵتیاندا له ناو دروستكرد گــه وره ی گـــه وره شـــی نــــاڕەزایــــی ـــــار دواج و »حورمه تی وتیشی هه ناو لێكه وته وه . داموده زگایه كی و فه رمانگه هه موو بۆیه سه ربه خۆبوونیدایه ، له حكومی ده خاله تنه كردنی به رپرسه كان له كاروباره حكومییه كاندا، واتای ئه زموونێكی جوانی
به ڕێوه بردن ده گه یه نێت«.
راپۆرت: ئیره م ڕەئووف
له سه یروسه مه ره كانی واڵتی یه كێك بۆ ئیدارییه شوێنی دوو بوونی ئێمه ، یاسایی و ئیداری كاروباری به ڕێوه بردنی بوونی ئه ویش هاوواڵتیان، ڕۆژانـــه ی و حیزبی باره گا و حكومی ــه زراوه دامئه م حیزبییه كانه. به رپرسه كاری شوێنی له دێــت جمه یان ڕۆژانــه شوێنه دوو خه ڵكی ڕەشوڕووتی ئه م واڵته . هه ریه كه و بۆ مه به ستێك هاتووه و له به رده م قاپیی دامه زراوه یه كی یان حیزبی، باره گایه كی كاتێكدا له گرتووه . ســه ره ی حكومیدا ته ندروست واڵتێكی هه موو له ده بێت و خاوه ن دامه زراوه ی به ڕێوه بردندا ته نیا داموده زگا حكومییه كان مافی ڕاپه ڕاندنی ئێمه ش هه بێت، هاوواڵتیانیان كاروباری له باره ی پرسی هاوواڵتییه كامن له چه ند وه اڵمیان شێوه یه به م دیارده یه وه ، ئه م
داینه وه .ــی، ــاوواڵت ــه ران ڕەحــیــمــی، ه ــام كبه ئاشنابوومنان ــای ســه ره ت ــه »ل ــی وتباره گا خۆماڵی، به ڕێوه بردنی شێوازی و كوێخا دیوه خانی وه ك حیزبییه كان و شوێنێك بوونه ـــوردوو، ڕاب ئاغاكانی هاوواڵتیانیان كاروباری زۆری به شێكی گرته ئه ستۆ، ئه مه ش بوو به دیارده یه كی كاروباری كۆمه ڵگه یه دا. له م خراپ زۆر به رزبوونه وه ی پشتگیریی و دامه زراندن فه رمانگه یه كی له كارمه ندێك پله ی و زانكۆ بڕوانامه ی پاشان و حكومی
حیزبی، كه سی هه ندێك بۆ په یامنگاكان باره گا له تر كــاری چه ندین و ئه مانه و ــران ده ك ئاسانی به حیزبییه كانه وه حكومه ت وه زاره ته كانی هه موو شكۆی كه حیزبییانه وه یه ، باره گا ئه م به ده ستی ئه م له ناو زۆریان جیاوازییه كی و فه رق
كۆمه ڵگه یه دا دروست كرد«.مامۆستاییه پیشه ی بورهان، سێوه هه موو له »ڕاسته وتی له وباره یەوه و ــت دروس حكومه ت حیزب واڵتــێــكــدا هاوواڵتیان پێویسته ــه اڵم ب ـــات، ده كحكومه ت داموده زگاكانی له ڕوو ته نیا به اڵم كاره كانیان، ڕاپه ڕاندنی بۆ بكه ن و وه زیــره كــان ئێمه دا وێرانبووه ی له م ڕەحمه تی له ژێر دائیره كان به ڕێوه به ری ــه ن، ــارده ك ك حیزبییه كاندا به رپرسه به ڕێوه به ری و وه زیرێك هه موو واتــه به رپرسێكی له فه رمان فه رمانگه یه ك هه تا ئه مه ش وه رده گرێت. حیزبییه وه كه سه ته نیا له مه وبه ریش ساڵێكی چه ند ناو ده چوونه واسته كان بێ و هــه ژار داموده زگاكانی حكومه ته وه ، ئه گینا پێشرت حیزبیت به رپرسێكی پشتگیریی ده بوو
پێبوایه ئینجا كاره كه ت بۆ ده كرا«.ئافره تێكی هــه ورامــی، ــه و ــه وك كدیراده یه ئه و ده رباره ی و ڕۆژنامه نووسه له نێوان ــك ــه راوردێ ب »ئــه گــه ر ده ڵــێــت باره گایه كی حیزبیی پارته ده سه اڵتداره كاندا حكومییه كاندا، داموده زگا له گه ڵ بكه یت له نێوانیاندا نابینیت ئه وتۆ جیاوازییه كی و هاوواڵتیان كۆبوونه وه ی به سه باره ت
ڕۆژنامه نووسێك: متامنه ی دامه زراوه حیزبییه كان زۆر زیاتره
حیزب‌شوێنی‌دامه‌زراوه‌‌حكومییه‌كانی‌گرتووه‌ته‌وه
گه شه سه ندن ئاگایی و بیروباوه ڕی تایبه ت به خۆی گه ره كه كه هیچكام له مانه له
كوردستاندا نابینرێ
كوردیدا كۆمه ڵگای له سوننه تییش بڵێین ده توانین كه وابوو ده كرێ، به دی
كۆمه ڵگای ڕوو له گۆڕانه .دۆخــی ــاو ن كه وتنه بــۆ ــان: ــه ی بكــورد جیهانییه وه، گه شه سه ندنی ئه و هه یه؟ به رنامه یه ك چ به پێویستی په یڕەوی حكومه ت ئه مڕۆ به رنامه یه ی دۆخی مبانگه یه نێته ده توانێت ده كات، تێدا گۆڕانی پێویسته یان گه شه نده یی،
بكرێت؟به رنامه كانی ته وه كولی: خالید د. هه مه الیه نه و الوازن زۆر حكومه ت بــه اڵم زۆرن. ــه ی ڕەخــن جێی و نین دیموكراسی بنه ماكانی ئــه وه ی له به ر كاتدا هه مان له و نه بوون جێگیر زۆر به م وانییه پێم زۆره ، گه نده ڵییش به رنامانه و له م كه شوهه وادا، كورد بگات
به گه شه سه ندن.وا خۆمان ده ره وه ی بۆ به یان: پێشكه وتووین، كه ده ده یــن نیشانی ئه وه له جیاتی نه بێت، واش ڕەنگه ته واوی بیناكردنه وه ی خه ریكی بۆچی نیین، ئه م واڵته ژیانی و ژیار بواره كانی ئه مه سیاسه تێكه كه حكومه ت په یڕەوی ده كات، پێت وایه ئه مه پێشكه وتنامن بۆ
ده هێنێت؟ته وه كولی: گه شه سه ندن د. خالید تاكی ژیانی بواره كانی ته واوی ده بێت بیروڕای به گرنگیدان بگرێته وه . كورد ده ره وه و دروستكردنی ئه پارمتان خراپ نین ، به اڵم به ر له وه له به رانبه ردا خه ڵكی خۆیان ده شێ به رپرس بن و له بواره كانی تری ژیانی خه ڵك و كۆمه ڵگا گۆڕانكاری
به دی بهێرنێت.
واڵتێك، هه ر گه شه سه ندنی به رده م له واڵتانی له گه ڵ په یوه ندی له نابه رابه ری هۆكاره ، سه ره كییرتین گه شه سه ندوو به اڵم له هه مانكاتدا ئه مه ته واوی شته كان سیاسی ئابووری، هۆكاری له وانه یه نییه . هۆی ببێته ناوخۆیی فه رهه نگیی و دواكه وتوویی و ناگه شه نده بوونی واڵتێك. چه ند تا ئێمه شاره كانی به یان: گه شه سه ندن تیایاندا رسوشتییه ، له ڕووی فه رهه نگی و ته واوی پێوه ره كانی تره وه ده كرێت بڵێین شارمان وه ك شار هه یه ؟ سه خته زۆر ته وه كولی: خالید د. له وه ش بــه اڵم ببێ. ئیدیعایه مان ئه و به زۆر گۆڕانكاریی كه ناكرێ نكۆڵی ڕواڵه تی كه هاتووه شاره كاندا سه ر ــاری مــۆدێــرن نزیك شــاره كــانــی لــه شدرێژ، و دوور شه قامی كــردووه تــه وه . و ناوماڵ له بازاڕ جیابوونه وه ی پاساژ، ترافیك و قه ره باڵغی و زۆر حه شیمه تی و ئاپارمتان له شاره كان به رچاو ده كه وێ. له وانه یه شارنشینی فه رهه نگی به اڵم كه س هه نێ بۆیه نه كه وتبێ، جێ زۆر ده ڵێن شاره كامنان به س دێهاتی گه وره ن
سەرەقەڵەم
كاریگه ریی بیرۆكه ی نوێ
بواری دوو له كاركردن كاتێكدا له خێرای گه شه ی مه ده نیدا بازرگانی و په نجا مـــاوه ی لــه بینیوه خــۆیــه وه بــه كۆمه ڵگا سه رجه م له ڕابــوردوودا، ساڵی پــه ره ســه نــدووه كــانــدا. پێشكه وتوو و بواری بازرگانی و ــواری ب له هه ریه كه به سه ردا گۆڕانكاری چه ندین مه ده نی بــواره كــه و بونیادی ڕووی له هاتووه ره فاهیه تی له سه ر كاریگه ری پێگه و پێداویستییه كانی دابینكردنی كۆمه ڵگا و بنه ڕەتییه كانی پاراستنی مافه هاوواڵتی و بۆ ڕەخساو هه لی فه راهه مهێنانی و به كۆمه اڵیه تیه كان، توێژە كارابوونی
تایبه تی گه نجان و ژنان.پێشكه وتنی ته كنه لۆژیا و زیادبوونی واڵتان له ــك زۆرێ دیمۆگرافیای خێرای كاریگه ری هۆكاری سێ به عه وله مه ، و بواره گه شه ی له سه ر داده نرێن سه ره كی جیاجیاكانی بازرگانیی لۆكاڵی و ناوچه یی و جیهانی، هه روه ها دروستبوون و زاڵبوونی كۆمپانیا جیهانییه كان به سه ر بازاڕە جیهانی
و ناوچه یی و لۆكاڵییه كاندا. له كــه دیـــاردانـــه ی ــه و ل یه كێك سه ده ی نه وه ده كانی سااڵنی سه ره تای بیسته وه سه ریهه ڵداوه ، یه كگرتنی كۆمپانیا به رهه مهێنان بــواری له چوونیه كه كانه چه نده جیهاندا واڵتانی له بازرگانیدا، و ئه وه نده ش دوو سه ركه وتوو و ئه زموونی ئه نجامی له شكستخواردوو ئه زمونوی
یه كگرتنی كۆمپانیاكان هه ژمار كراوه .به رهه مهێنان و بواری له پسپۆڕان بازرگانیدا، هاورده كردنی هه نارده كردن و شكستهێنانی یان سه ركه وتن، ئه نجامی یه كگرتنی كۆمپانیا گه وره ، یان بچووكه كان، ـــوون و نــه بــوونــی ــۆ ب ده گــێــڕنــه وه بله گه ڵ بێت گونجاو كه نوێ بیرۆكه ی گۆڕانكارییه كانی په یوه ندیدار به بازاڕ و به كۆمپانیایانه . ئه و به رهه می بازاڕگه یاندنی بۆیه زۆرجار ته عبیریان له كاریگه ربوونی
بیرۆكه ی نوێ به م هاوكێشانه كردووه :ـ كۆمپانیای گه وره + كۆمپانیای گه وره بیرۆكه ی + گه وره كۆمپانیای شكست، =
نوێ + كۆمپانیای گه وره = سه ركه وتن.نوێ بیرۆكه ی + بچوك كۆمپانیای ـ = سه ركه وتن، كۆمپانیای گه وره + بیرۆكه ی
نوێ + كۆمپانیای بچوك= سه ركه وتن. ــی ــه واوه ت ت ــه ب هاوكێشه یه ــه م ئبه سه ر واقیعی دامه زراوه كانی كۆمه ڵگه ی له مه وه جێبه جێده بێت، مه ده نیشدا بۆ بده ین ئه نجام پۆلێنكردن ده توانین كۆمه ڵگه ی جۆربه جۆره كانی ــه زراوه دامنه بوونی یــان ــوون ب پێی به مــه ده نــی، خودی كه بـــواره ی لــه و نــوێ بیرۆكه ی پێشكه ش چاالكی كــار و ــه ــه زراوه ك دام
ده كات.بواری له ڕێكخراوه كان زۆربوونی مافی ڕاهێنان، ــان، ژن الوان، گه نجان، تواناكان و په ره پێدانی مرۆڤ، په ره پێدانی بوونی بێ به ــد، ...هــت و دیمۆكراسی بیرۆكه ی نوێ كه نوێكاری به كاری مه ده نی بدات و هاوكات كاری مه ده نی بگونجێنێت به سه ر كه گۆڕانكارییانه ی ئه و له گه ڵ هه لی بۆیه هاتووه ، كۆمه ڵگاكاندا ژیانی سه ركه وتن كاریگه ری و بۆ خاوه ندارێتی ــه دامــه زراوان و ڕێكخراو ئــه و بۆ ته نیا ده بێت، كه په یامی نوێ و میكانیزمی نوێ كاری بواری له پێیه نوێیان به رنامه ی و
تایبه تی خۆیاندا.
* پسپۆڕ له بواری جێنده ر و خێزان
د. عالیە فەرەج* دوو هەفتە جارێک دەینووسێت
گه شه سه ندن، بابه تی ئه مڕۆی شار و سه رجه م ئاسته كانی ژیانی كۆمه ڵگایه . كۆچ و زۆربوونی
دانیشتوان و پێداویستییه كان له الیه كه وه و نه بوونی به رنامه و ماسته رپالنی داهاتوو له الیه كی دیكه وه ،
وایانكردووه واڵتی ئێمه به بوونی هێزی كار و سه رمایه ی كۆمه اڵیه تی و ئابوورییش، وه ك پێویست گه شه نه كات و چوونه پێشه وه ی له ئاستی دونیای ئه مڕۆدا الواز بێت. له مه ڕ پرسی گه شه سه ندن به
گشتی و بواره كانی په یوه ست به گه شه سه ندنی كۆمه اڵیه تی به تایبه ت، )به یان( دیدارێكى له گه ڵ به ڕێز، دكتۆر خالید ته وه كولی، خاوەنى بڕوانامەى
دكتۆرا له بواری كۆمه ڵناسیی گه شه سه ندن، ئه نجام دا.
دیدار: ڕایان عوسامن
د. خالید ته وه كولی، پســپۆڕی گه شه سه ندن بۆ به یان:
شاره‌كانمان‌دێهاتی‌گه‌وره‌ن‌و‌هه‌مان‌فه‌رهه‌نگی‌دێهاتییانه‌‌تیایاندا‌زاڵه
نوێی بابه تی گه شه سه ندن به یان: زۆر و شاریی ئه مڕۆیی كۆمه ڵناسیی زانسته كانی تره ، به اڵم وه ك ده ركه وتووه، له ناو كورددا ئاگایی له باره یه وه زۆر كه مه و ته نانه ت ڕواڵه ته كانیشی وه ك پێویست ناخوێرنێنه وه و باس ناكرێن، هۆی ئه مه
بۆچی ده گێڕیته وه ؟ هۆكاری تــه وه كــولــی: خالید د. ــه ت و ــاب ــه ب ــه ل ــه وه ی ــردن ــه ك ئــه م الن
ئاستی و زۆرن گه شه سه ندن، باسی به اڵم كۆمه اڵیه تیی جۆراوجۆریان هه یه . به گشتی ده گه ڕێته وه بۆ الوازی زانستی زۆری جێگیربوونی و كۆمه ڵناسی ژیانی بواره كانی تــه واوی له سیاسه ت كۆمه اڵیه تیدا. بۆ منوونه هه تا ئێستا ده قه كوردستان له كۆمه ڵناسی جیدییه كانی
نه خراونه ته به رباس و لێكۆڵینه وه .ــان: گــه شــه ســه نــدن بــه دوو ــه ی ب
www.bayanpress.net ژماره )55(، سێشه ممه 2013/10/8، ساڵی دووەم
10
مژده عه بدوڵاڵ هێشتا هاوسه رگیریی خۆشیه تی، داهاتی خاوه ن و نه كردووه و ماڵه وه به ڕێوه بردنی له باره ی ئه و خێزانه كه یانه وه، ئابووری بڕیاری خاوه ن ســه روكــاری دایكم ئێستاش »تــا وتــی ده كــات ماڵه وه مان ــاره ی پ و ــات داهباوكم بــیــركــردنــه وه ی بــۆ ـــه وه ش ئ و ــی ــدی ــه رژوه ن ــه ب ــه ل ــه وه ك ــت ــه ڕێ ده گ
وتی هێرۆ ده بێت. بێزار ته واو ده كات، »ئه م چه ند ساڵه نازانم چه ندمان هه یه ، ده درێت چی به و چۆن هه یه ، چیامن ڕەوا پێ ئــه وه ی هیچكات پیاوەكه م و بخاته پاره كانی ڕۆژێكیش كه نه بینیوم
به رده ستم«.ــه هــدی، دوكــانــدارێــكــی ســـه الم مگه نجه و 4 ساڵه هاوسه رگیریی كردووه و پێی وایه له سه ر متامنه و یه كرتتێگه یشنت خۆیان كه سه كه دوو خۆشه ویستی و هه موو هه یه وا »پــیــاوی ــاوه . ــت وه سكــردووه خێزانه كه ی به متامنه یه كی به اڵم ده ستیه وه ، ــه داوه ت پاره كانی و په خشانی كردووه و ته خشان ژنه كه ی هه شه كــار، نه خستووه ته ویژدانی و دڵیشی ده شێت ئــه وه بۆ خێزانه كه ی پیاوه كه ی بــه اڵم بــۆی، قوربانی بكاته
متامنه ی پێناكات«.توێژەرێكی وه ك عه زیز فرمێسك جیاكردنه وه ی وایــه پێی كۆمه اڵیه تی، پــێــچــه وانــه ی ــاو ــی پ و ژن گــیــرفــانــی له سه ر خێزانی كــه ئامانجه یه ــه و ئهاوبه شیكردنی واته خێزان دامــه زراوه . كاروباره كانی له سه رجه م پیاو و ژن هه موو به و پێكه وه بوونیان و ژیــان و خۆشی كاتی له یه كرت زانینی شت خسته ڕوو ئه وه شی فرمێسك ناخۆشیدا. كێشه ی و كه لێن واتــای »جیاكردنه وه به له ئێستاشدا و ده گه یه نێت خێزانی هۆی گۆڕانی كۆمه ڵگاوه، ئه م مه سه له یه
به ره وپێشچووه «.
ڕاپۆرت: ڕەزا هه ورامی
گرفتانه ی لــه و یه كێك هه میشه تێكداوه ، هــاوســه ره كــانــی نــێــوان كــه گــیــرفــان و داهــاتــی ــه وه ی ــردن ــاك ــی جهه میشه پیاوان له هه ندێك ماڵه وه یه . داده نێن خێزانه كانیان الی داهاته كه ئه وانه ی ده یشارنه وه . هه ندێكیش و به متامنه یان جۆرێك به ده یشارنه وه ، بڕوای هه شیانه و كه مرته خێزانه كانیان ژنانیش كه مده كاته وه . ده سه اڵتی وایه ئه م ــه ــن ده ڕوان حساببۆنه كردن وه ك مه سه له یه و پێیان وایه ئه گه ر ژن و پیاو ده كه ن، ته واو یه كرت پێكه وه و یه كێكن له وبڕوایه دان هه ندێكیش بۆچی؟! ئه مه پیاوی كه ژیانی ئێستا جیاوازتره و ژن و
ئێستا كه مرت ئه و جیاكردنه وه یه ده كه ن.به مۆ عه لی هه ڵه بجه یی، پێیوایه ژن هاوسه رگیرییه ، كه په یامنه دا له و پیاو و پیاو ده بنه وه به یه ك و هه موو هه وڵی ئیرت منداڵه كه یه تی، و ژن بۆ ده ره وه له جیابكه یته وه گیرفان هه یه مانایه كی چ »یه كگیرفانی وتیشی به مۆ خێزانت؟! له ئه و و ده كــات به هێز خێزان متامنه ی بۆ كێشه هــۆی ده بێته كه بۆشاییه ی
خێزانه كه ، نایهێڵێت«.هه دیه محه مه د، وه ك مامۆستایه ك، و ژن گیرفانی له جیایی بوونی پێیوایه كه ده گه ڕێته وه ئه وه بۆ خێزانێك پیاوی به ژن نابێت پێیوابوو پێشوو كۆمه ڵگای تایبه مته ندییه كانی و زانیاری له به شێك
پیاوه كه ی بزانێت، ئه مه ش له شاردنه وه ی نهێنیگه لێك و داهاتی ماڵه وه و هه ندێك دابــووه وه . ڕەنگی تــردا تایبه تی شتی باشرت به ئێستا ــه ی دۆخ ئــه م هه دیه گیرفانجیاكردنه وه ی نه مانی بۆ ده زانێت ژن و پیاو و له به ر ئه وه ی ژنانیش ئه مڕۆ ــاوه ن داهــاتــن، پــیــاوان نــاچــارن ئه و خ
جیاكارییه نه كه ن.
مژده كردووه ته وه «. بیری خێزانه كه مان به رهه می گیرفان وتیشی »جیاكردنه وه ی ژنانه پشتگوێخستنی و دواكه وتوو بیری له به رچاوی پیاو و هیچ مانایه كی نییه «.
هێرۆ جه الل ماوه ی 18 ساڵه شووی ئێستاش تا خــۆی ــه ی وت به ـــردووه ، كنازانێت داهاتی ماڵه وه چه نده و بێجگه مێرده كه ی له شتێك داوای تا لــه وه ش،
كۆمه‌ڵناسیی‌‌‌‌‌‌خۆمانە
گوناهه كانی ئایدۆلۆژیا
ڕەش و سپی پێكه وه ته واون، ناكرێت یه كێكیان بێ ئه وی تریان
ئه و كامڵبووه گومان لێنه كراوه بێت كه به ر دیده ی ئێمه ده كه وێت. ڕەش به ته نیا وه ك ئه وه نییه كه
له گه ڵ سپیدا ده چێته ئه و په یامنه وه كه بوونێكی ته واتر وه رده گرێت.
سه یر له وه شدایه كه ڕەش و سپی له گه ڵ ئه و كۆكبوونه یان له گوتار
و مه رسه فكردندا ته نیا شتێك به یه كه وه یان ده به ستێت، ئه ویش
دژیه كبوونه . هیچ یه كڕیزییه ك جگه له بوونی دژیه كی، ڕەش و سپی
پێكه وه كۆناكاته وه . بوونی هه ریه كه له م خوازانه به ته نیا، واتای ئه وه نییه
كه نه بیرنێن و نه خوێرنێنه وه ، به اڵم له م په یامنه دا ڕەش و سپی ئه وه مان
پێده ڵێن كه دژیه كبوون یه كێكه له هۆیه كانی پێكه وه بوون و مانه وه .
ڕەنگ نییه ته نیا كۆكبوون مایه ی پێكه وه بوون و یه كڕیزی
بن، ئایدۆلۆژیاش وایه . ئێمه كاتێك بیر له شتێك ده كه ینه وه كه له گه ڵ پێوه ره باو و مه یله كان و لۆژیكی
دابڕاومان له وانی تر ناگونجێت، خه ریك ده بین به دووركه وتنه وه لێی
و خۆمان ده خه ینه چاره نووسێكی به دی ئه م لێكجیاكردنه وه یه وه . به درێژایی مێژوو، مرۆڤ ئه وه نده ی
هه وڵی داوه چوارچێوه و به ستێن بۆ خۆجیاكردنه وه له وانی تر دابنێت،
ڕەنگ نییه به دووی ته واوكردنی خۆیدا گه ڕابێت.
هه موو ئایدۆلۆژیاكان به رله وه ی بكه ونه ته وقی دامه زراوبوونه وه ،
هه موو جۆره گۆڕانكارییه ك گرتونیە تییه وه ، به اڵم ئه مڕۆ نه ك
له سه ر بنه مای دژیه كبوون یه كڕیزی دروست ناكرێت، به ڵكو هیچكات
ئایدۆلۆژیا ڕێگه نادات به شه ناته واوه كه ش ده ربكه وێت. ئایدولۆژیا شتێكی تر نییه بێجگه له پڕكردنه وه ی
بۆشاییه ناته واوه كان به دڵنیایی. لێره وه گوتاری پێكه وه بوون هه میشه به ره و جیاكردنه وه و تۆخكردنه وه ی سنووری ئه وی دی به ڕووی ئێمه دا
ده كه وێته وه . پۆست مۆدێرنیسته كانی وه ك بۆدریار، پێیان وایه ئه سته مه مرۆڤ ئه مڕۆ بتوانێت بگاته تیۆر
له زانستدا، چونكه تیۆر واتای كۆتا ته فسیر و لێكدانه وه یه بۆ دونیا، بۆ دواڕۆژ، كه خێرایی زه مه نی ئه مڕۆ هه موو دڵنیایی و ڕاڤه كردنێك بۆ
داهاتوو له ناو ده بات. له سه ر ئاستی باوه ڕ و دۆكرتینیش، ئایدۆلۆژیا
هه مان چاره نووسی هه یه . ئێمه هه موو ئه گه ر ڕووتی
ڕووت ببینه وه ، هیچ بیانوویه ك نابینینه وه بۆ دووركه وتنه وه له یه كرت. به واتایه كی دی، مرۆڤ ئه مڕۆ هیچ شتێك شك نابات بیكاته دارده ست
بۆ جیابوونه وه ، له ئه گه ری ئه وه شدا بنه مای ناچوونیه كی سیستم وه ك
عیرفان مسته فا ده ڵێت: ده بێت ببێته بنه مای سازان و پێكه وه بوون
و هاوبه شیی گوتار و زیاتریش ده مێنێته وه .
ڕایان عوسامن دەینووسێت
پیاوێك: پیاو هه رچیی هه یه له ژنه كه یەوه یه تی، ئیرت بۆچی گیرفان جیابكاته وه !
ژنان:جیابوونه‌وه‌‌باشترە‌لە‌گیرفان‌جیاكردنه‌وه
ئه ره ستۆ: هونه ر و شیعر
هه‌نگاوه‌كه‌ی‌ئه‌ردۆغان‌و‌هه‌ڵوێستێك
ته نها ن��ه ك بێت، ب��وون راستییه كانی راستییانه . ئه و نووسینه وه ی دووب��اره به رهه مێكی ه��ه ر ن��او راستییه كانی ته واویان یه كبوونێكی پێویسته ئه ده بی كات رووداو، یه كبوونی هه بێت، له ناودا ئه ده بی ك��اری له ئامانجیش شوێن. و پاكبوونه وه به اڵم پاكبوونه وه . له بریتییه هیچ ئه ره ستۆدا به رهه مه كانی له چییه ؟ زاراوه یه به م سه باره ت روونكردنه وه یه ك به دیناكه ین. بۆیه ده بێ له سیاقی وتار و
بۆچوونه كانیدا سۆراخی بكه ین. ئ��ه ره س��ت��ۆ پ��ێ��ی وای���ه ت��راژی��دی��ا پاكبوونه وه یه . ئه ویش هه یه، فرمانێكی كاریگه رییه ی له و بریتییه پاكبوونه وه ش ت��راژی��دی��ا ل��ه س��ه ر وه رگ����ر دای��ده ن��ێ ئه و ترسی و س��ۆز ك��ه شێوه یه ك ب��ه بجووڵێنێت. كه واته پاكبوونه وه بریتییه له جۆشخواردنی هه ست و عاتیفه ی خوێنه ر له گه ڵ ده قی ئه ده بی به جۆرێك كه پاڵفته ببێت. به م پێیه كاری ئه ده بی رووده كاته بایه خه به ره و و مرۆڤ ناخی و ویژدان
هونه ر ب���واری ل��ه ئ��ه ره س��ت��ۆ تایبه تی دیدگای ئه ده بیاتیشدا و به ئ���ه و ك���ه س زۆر ه���ه ب���ووه . دامه زرێنه ری تیۆری ره خنه ی ئه ده بی له قه ڵه م ده ده ن، به تایبه ت كه ئه و دوو نوورساوی له سه ر شیعر و وتاردان ئه ده بیی تیۆری هه یه. )خه تابه ( ئه ره ستۆ له سه ر چه مكی الساكردنه وه بنیاترناوه. )املحاكاه ( چاولێگه ریی و
چاولێگه ریی ل��ه ئ��ه و مه به ستی ئه وه یه كه پێویسته هونه ر وێناكردنی
له م ده ك��ات. ئاراسته ی ئینسانییه كان كاره دا پشت به دوو ره گه زی ورووژاندن
و خورپه )موفاجه ئه ( ده به ستێت.رۆڵێكی وه رگر تیۆرییه ، ئه م به پێی بنه ڕەتی له نرخاندنی به رهه می ئه ده بیدا ئه فرێنه ری ئه گه ر به تایبه ت ده بینێت. راستگۆیانه توانیبێتی به رهه مه ئ��ه و
گوزارشت له واقیع بكات. ده ی��ه وێ منداڵییه وه ل��ه م��رۆڤ هه موو له و بكات رسوش��ت له چ��او رسوشت له چ��او زیاتر زی��ن��ده وه رێ��ك مانای به چاولێكردنه ئه م به اڵم ده كات. مانایه كی هه تا نییه ، الساییكردنه وه نێگه تیڤ بدات به ده سته وه . چاولێگه ریی ده خوازێ كه ئه وه یه رسوشت بۆ شاعیر ژیان جۆرێكی تر بێ و ده شێت جۆرێكی واقیعییه تی هونه ر واقیعییه تی بێ. تر گونجاوه ئه گه ره بۆ مرۆڤه خه یاڵدانی چێژبه خشه كان. هونه ر ده بێته ئاوێنه یه ك بۆ بینینی ئه و خه ونانه ی كه ده شێت ببنه
واقیع.
له ده ی���ه وێ هونه رمه ند ك��ه وات��ه خۆی بوونی له باس هونه ره وه رێگه ی به خۆی تایبه ت ئ��ام��رازی و ب��ك��ات كاره كه ی بۆیه ه��ه ر به كارده هێنێت. ده رهاویشته ی و شاكار به و ناوازه یه
خه یاڵ و دیدگای ئه و ناوزه د ده كرێت.ئه ره ستۆ الی واقیع له چاوكردن به هونه رییه و ئه ده بی كاری كۆڵه كه ی نوقسانی به كه ئه فالتوون پێچه وانه ی
وه سفی ده كات.پێوه ری ئه ره ستۆ بۆ هه ڵسه نگاندنی له و بریتییه ئ��ه ده ب��ی��ات و ه��ون��ه ر ده روون��ی و ناخ له سه ر كاریگه رییه ی ئه ندازه یه ك چ تا واته دایده نێ، مرۆڤ و ده هه ژێنێ بیسه ر یا خوێنه ر و بینه ر بۆ نیگه رانیی و ترس یان ئه وین و سۆز
دروستده كات.له ئه ره ستۆ كه دیكه چه مكێكی تیۆرییه كه یدا زۆر گرنگیی پێده دا، چه مكی جوانییه ، له و رووه وه كه مرۆڤ به جوانی
سه رسام ده بێ و چێژی لێوه رده گرێ.
له ته نانه ت ده ب��ێ هونه رمه ند ئاگاداری ورووژاندنی هه ستی وێناكردندا وه رگر بێ به شتی مه حاڵ، به اڵم گونجاو سه رنجی و بكا سه رسامی مه عقوول و رابكێشێت. هه ر بۆیه زۆر جار موباله غه شوبهاندن له زیاده ڕەویی و ئیغراق و زیاتری جوانیی شیعرییدا، وێنه ی و بۆ زیاتر خورپه یه كی و پێده به خشێ
وه رگر دروستده كات.هه ر ب��ۆ ئ��ه ره س��ت��ۆ الی ك��ه وات��ه سێ ئ��ه ده ب��ی، و ه��ون��ه ری شاكارێكی
ره گه زی سه ره كی بوونیان هه یه :سیانه له م وه رگر. ده ق، ئه فرێنه ر، وه رگر الی ئه ره ستۆ پله ی یه كه می هه یه . واته تا چه ند وه رگر هه ست به جوانی و شكۆی ده قێكی ئه ده بی ده كات. جوانییش و به شه كان پێكه وه گونجانی به به سرتاوه و گه وره یی نێوانیانه وه . هه ماهه نگیی ریزبه ندی دوو مه رجی سه ره كیی جوانین. نییه ، جوان بێ بچووك شتێك هه ر واته له والشه وه كرابێ. ریز جوان هه رچه ند
له ریزنه كرابێ جوان ئه گه ر گه وره ش به های جوانی دوورده كه وێته وه .
پێگه یه كی تیۆرییه دا له م مرۆڤ ئه وه چونكه هه یه ، گرانی و گه وره
نرخ داده نێ بۆ كاره هونه رییه كان.ب��ێ، ب���ه س���ه ره وه ئێستاشی هونه ر له ئه ره ستۆ تیۆرییه كانی بوونه ته ئه ده بیاتدا، و جوانی و ده ستاوێزی تیۆرییه نوێیه كان و رۆژانه
خویندنه وه ی تازه ی بۆ ده كرێت.ب��ه ش��ێ��وه ی��ه ك��ی گ��ش��ت��ی، تا ئه ره ستۆ نوێ، سه ده ی ده روازه كانی و سیكۆالستیكی بیری مامۆستای به هه ژمار بێهه ڵه كه سێكی به ته نانه ت وه رچه رخانی خاڵی ره نگه ده ك��را. ده ست ساته وه خته وه له و فه لسه فه تاجی عیسمه ته یان ئه و كه بكات پێ
له سه ری ئه و داگرت.
هەفتانە دەینووسێت
[email protected]ژماره )55(، سێشه ممه 2013/10/8، ساڵی دووەم
13
د. سه باح به رزنجی *
(21)
ڕوانین
مانگی له ب��وون كاریگه ر پ��ارك گ��ه زی ئایاری ئه مساڵدا. هه روه ها هه نگاوێكه بۆ زیاتر نزیكبوونه وه له ئه وروپا، ئه مه ش له پێشوازیی سه ره تاوه له ئه وروپاوە الیه ن بچێت له یاد ئه وه مان نابێت به اڵم لێكرا. كه هه ندێ له ڕەخنه گران به هۆی ئه وه ی هه ندێ قه ید و شه رت له سه ر مه سه له ی سه رپۆش و دابونه ریته ئاینییه كان البراوه ، ب��ه وه ی ده ك���ه ن تۆمه تبار ئ��ه ردۆغ��ان ئیسالمی توركیایه كی ده ی��ه وێ��ت ك��ه ڕێگه ی له ئ��ه وه ی یاخود دروستبكات، ده ستی شوێن ده یه وێت پاكێجه وه ئه م پارته كه ی زیاتر له و واڵته دا جێگیر بكات. دوو ك��ه نییه ل����ه وه دا گ��وم��ان هه ڵبژاردنی ساڵی داهاتوو )شاره وانییه كان دوات���ر س��اڵ��ی و س��ه رۆك��ای��ه ت��ی( و كاریگه ریی په رله مان( )هه ڵبژاردنی ئه ردۆغان وتاره كه ی له سه ر گه وره یان هه یه و ده بێت، له ڕێگه ی ئه م پاكێجه وه زیاتر پارته كه جه ماوه رێتیی ده یه وێت بكات و هه وادارانی هانبداته وه . ته نانه ت ده بێت، واقعی زیاتر خوێندنه وه یه ئه م ئاماژەی ته نها ئه ردۆغان كه له كاتێكدا الیه ن له زیاتریش پاكێجی كه به وه دا به اڵم ڕوو، ده خرێته حكومه ته كه یه وه ئاماژەی به وه نه دا كه ئایا كه ی و چ كاتێك
ئه وه ده كات.ئه گه ر ئه وانه ، هه موو س���ه ره ڕای هه ڵسه نگاندن مێژووییه وه ڕووی له ئه وا ئه ردۆغان، پاكێجه ی ئه و بۆ بكه ین گۆڕانكاریی هه نگاوی هه نگاوه كانی
ڕادیكاڵین. ده تێپه ڕبوونی دوای كاتێكدا له ساڵ به سه ر دامه زراندنی كۆماری توركیا، مسته فا كه مال ئه تاتورك ڕایگه یاند »چه ند من ده ڵێت: كه سه ی ئه و به خته وه ره توركم«، ئه م وته یه ی ئه تاتورك داڕێژرایه وه ڕاب��ردوودا هه موو له ماوه ی 80 ساڵی و سه ره تایی خوێندكاره كانی به یانییه ك هه موو ده یڵێنه وه . و ده یانگوته وه خوێندكاره كان ده ب��ێ��ت به یانییه ك په یامنی خۆیان بۆ توركبوون و ده وڵه تی یه كپارچه ی توركیا نوێبكه نه وه ، كه ئه مه ش بنه ماكانی هه موو به دژە ت��ه واوی به په یامن ئ��ه م دی��م��وك��راس��ی. و ف��ره ی��ی پ��ه روه رده ی پشتی بڕبڕەی نوێكردنه وه
دێت ئه ردۆغان كاتێك به اڵم ئه تاتوركه ، بڵێین ده توانین ڕەتده كاته وه ، ئه وه و به هۆی ڕیشه ییه . گۆڕانكارییه كی ئه مه پارتی الی���ه ن ل��ه ك��ه ئ��ه وه ش��ه وه ب��وو به توركییه وه ناسیۆنالیستی بزووتنه وه ی
ته واوی ڕەتكرایه وه . كۆتاییه كانی له ت��ره وه ، الیه كی له ساڵی 1983، ڕژێمی سوپای توركیا بڕیاری كوردی زمانی به كارهێنانی كه دا ئه وه ی له شوێنه كۆمه اڵیه تییه كان و ته نانه ت له گفتوگۆ تایبه تییه كانیشدا، قه ده غه بكرێت. حكومه ته كه ی ئ��ه وه ی ل���ه دوای ب��ه اڵم خوێندنی ڕاب��ردوودا ساڵی له ئه ردۆغان ئیختیاری به شێوه یه كی كوردیی زمانی ڕێگه ئێستادا له ڕاگه یاند، زانكۆدا له قوتابخانه ی ك��ردن��ه وه ی ب��ه ده دات تێیدا ك���وردی زم��ان��ی ب��ه ك��ه تایبه ت له كه له كاتێكدایه ئه مه بخوێرنێت. ئه م ڕەخنه گرانه وه له هه ندێ الی��ه ن هه نگاوه جێگه ی ڕەزامه ندی نییه ، چونكه منوونه بۆ كوردنشینه كاندا، ناوچه له )20%(ە بێكاری ڕێ��ژەی دیاربه كر، له گروپی الیه ن له زانیارییانه ی ئه و به پێی )2009( له نێوده وڵه تییه كان قه یرانه
سااڵنه ی داهاتی و ب��اوك��راوه ت��ه وه دا تاكه كه س )1500( دۆالری ئه مریكییه ، كه ئه مه ش كه مرته له یه ك له پێنجی داهاتی تاكه كه سیی توركیا. به اڵم سه ره ڕای هه موو ڕادیكاڵییه ، بۆخۆی هه نگاوه كه ئه وانه ، ئه گه ر له دواتردا سه ركه وتووبێت و كه رتی
حكومیش بگرێته وه . به كارهێنانی ئازادكردنی هه روه ها توركیدا زم��ان��ی ل��ه ك��ه پیته كه ، س��ێ هه نگاوێكی ئ��ه م��ه ش ب��ه ك��ارن��ای��ه ن، ئه مه هه ندێكه وه به الی كه گه وره بوو ئه وانه ی به اڵم الوه كییه . شتێكی ته نها ئاگاداری بارودۆخی توركیا و ئه و واڵته ن، له سه ر كه س ه��ه زاران كه ده زانن ئه وه به كارهێنانی ئه و سێ پیته زیندانی كراون! پاكێجه كه ، خاڵه ی دوو له م جگه ده رفه تی زیادبوونی بڵێین ده توانین و پارته سیاسییه كان بۆ دارایی وه رگرتنی به شدارییان له په رله ماندا و كه مپینكردن ب��ه زم��ان��ی دای���ك، ئ��ه م��ان��ه ه��ه م��ووی
گۆڕانكاریی گه وره ن. ده وڵه ىت بنه مای له سه ر كه توركیا
له م گۆڕانكاریی دام����ه زراوه ، ن��ه ت��ه وه كه ده وڵه تێك نییه . ئاسان تێیدا شێوه یه توركبوون هوتافی جومگه كانی هه موو كه لتوورێكیش به پێویستی ده ڵێنه وه ، بۆیه بچه سپێنێت. لێبورده یی تێیدا هه یه له به شێوه یه ك ئه گه ر هه نگاوانه ئه م شێوه كان ڕادیكاڵییش نه بن، ئه وا ده كرێت گ��ه وره ت��ری هه نگاوی داه��ات��وودا ل��ه له گ��ۆڕان��ك��اری چونكه ب��ه دواداب��ێ��ت. كۆمه ڵگه ی توركیدا و له هه ر ده وڵه تێكی تردا، پێویستی به گۆڕانكاری له كه لتووری كه به وه یه پێویستی هه یه ، خه ڵكیدا هه موو داموده زگاكانی ده وڵه ت پابه ند بن به گۆڕانكارییه كانه وه . ئه ردۆغان له ئێستادا ته نها حكومه تی ئه و واڵته ی به ده سته وه یه ، هه ژموونی ل��ه ژێ��ر توركیا ده وڵ��ه ت��ی واڵته ئه و سوپای و كه مالیزم كه لتووری و مێژووی درێژخایه نی ده وڵه ىت نه ته وه و كه لتوور و زانكۆ ده وڵه ت سێكیوالریزمه . ده گرێته وه ، تر بواره كانی هه موو و ته نها ئه ردۆغان حكومه ته كه ی له كاتێكدا پۆستێكی ئیداری و ته نفیزییه و ده بێت بۆ گۆڕانكارییه كان ده رفه ت و ژینگه ی له بار گه شه پێدان و داد پارتی ببێت. دروست ده زانن واقیعه ئه و باشرت ئه ردۆغان و به هۆی توركیا پارتی له كاتێكدا چه ندین داخراون. گۆڕانكارییه كانیانه وه و هه وڵ له كاتێكدا خۆی، و ئه ربه كان حیزبه كه ی كاری له هه بوو به شدارییه كان چه ند هێنانه كایه ی هه وڵی له و ئیسالمیدا توركیا، بۆ ب��وون ئیسالمی مۆركێكی حكومیان ته نها یه ك ساڵ به رگه ی گرت و بۆ ئه ردۆغان دوورخرانه وه . ده سه اڵت له خۆی له دایكبووی ئه و سه رده مه یه و باشرت بارودۆخه ئه و له گه ڵ مامه ڵه ده زانێت هۆی به خۆی خودی له كاتێكدا بكات، خوێندنه وه ی پارچه شیعرێكه وه 10 مانگ هه ڵبژاردنی له هه روه ها كرا. زیندانی گ��ه ش��ه پ��ێ��دان و داد ك��ات��ێ��ك 2002به ده ستده هێنێت، گ��ه وره سه ركه وتنی ئه و ده نگده رانی ڕاپرسییه كان به پێی )60%(ی و ئیسالمییه كان )40%(یان پارته و داد ده بێت بۆیه بوون، سێكیوالره كان له هه ڵوێسته كانیدا گه شه پێدان هه میشه ده ن��گ��ده ره و الیه نگر ئ��ه و موراعاتی
سێكوالرانه بكات كه ده نگیان پێی داوه .
كۆشان عه لی زه مانی
مانگی ئ��ێ��واره ی دواه��ه م��ی��ن ل��ه توركیا، وه زی��ران��ی س��ه رۆك ڕاب���ردوودا، پاكێجێكی ئ��ه ردۆغ��ان، ته یب ڕەج��ه ب ڕێگه یه وه له كه ڕاگه یاند، خاڵیی 28دیموكراسی م��ه ودای ه��ه وڵ��ده ده رێ��ت بربدرێت. پێشه وه ب��ه ره و واڵت��ه دا له و چه ند ئه ردۆغان وتاره ی ئه و دوابه دوای
خوێندنه وه ی جیاواز هاتنه ئاراوه . ئێمه ی بڵێم، ده بێت له سه ره تاوه شێوه یه له م بابه تێكی له كاتێكدا كورد پێوه رێك چه ند ده بێت ده خوێنینه وه ، له به رچاو بگرین. سه ره تا ده بێت خوێنه ر ده ستبه رداری بابه ته ئ��ه م شیكاری و ئینجا ببێت، نیشتامنپه روه ری الیه نگریی بۆ بكات، بابه ته ئ��ه م بۆ خوێندنه وه زاڵ به سه ریدا سۆز و هه ست ئ��ه وه ی ئه و بارودۆخی تره وه الیه كی له نه بێت. و ناوخۆیی و مێژوویی ڕووی له واڵته له به رچاو نێوده وڵه تییه وه و هه رێمی ته ماشای چ��اوه وه به و ئه گه ر بگرێت. ده كرێت بكه ین، ئه ردۆغان پاكێجه كه ی ڕەتی به ته واوی و بین زیاتر هاوسه نگ به و بكه ین قبووڵی یاخود نه كه ینه وه ،
شان و باڵیدا بڵێین.به ناوی پاكێجه ئ��ه م له كاتێكدا مانای دێ��ت، )دیموكراسی( پاكێجی ئه ردۆغان حكومه ته كه ی كه ئه وه یه دان وه زیرانیشه وه، س��ه رۆك خودی به هێشتا دیموكراسیه ت كه ده نێت به وه دا و پێنه گه یشتووه توركیادا له ته واوی به له له سه ره . زۆری مه ترسیی و ته حه ددا پاكێجه ئه م ناوزه دكردنی تره وه ، الیه كی تر ئه وه نده ی ئه وه یه بۆ به دیموكراسی، و متامنه له جه خت دووباره ئه ردۆغان هێزی ناوخۆی و ده ره كی و نێوده وڵه تیی خۆپیشاندانه كانی به كه بكاته وه ، خۆی
ئازادكردنی به كارهێنانی سێ پیته كه ، كه له زمانی توركیدا به كارنایه ن، هه نگاوێكی
گه وره یه له چاكسازی
تا ئێستاش به ته واوی ڕوون نییه كێ له پشت ئه م ته قینه وه یەوە بوو بێ. ئایا
ئێران و شیعه ی عێراقن، قاعیده و ئه نسارن، یان ده ستی شاراوه ی نێوخۆی كوردستان و واڵتانی ئیقلیمین. به اڵم گریامنی قاعیده و ئه نسار له نێوانیان له هه موویان به هێزتره .ئه م ڕووداوه به سستی تێپه ڕی كرد. وه ك هه واڵ ده نگی دایه وه ، به اڵم رشۆڤه
و باسی كه می لێوه كرا. هه رچه نده میدیای سه ر به ده سه اڵت و ده هۆڵچییه كانی،
باسی ئه وه یان كرد گوایه ئامانجی ته قینه وه كه میلله تی كورد و ئه زمونه
سه ركه وتووه كه ی بوو. با بۆ خاتری خاتران بڵێین قسه كانتان ڕاسته ، ئامانجی ته قینه وه
كورد و ئه زمونه كه یه تی. ئه ی باشه پێنج سه یاره ی بۆمبڕێژكراو، بۆ له نێو بازاڕ و قه ره باڵغیه كان نه ته قێرنانه وه ، بۆ ئه وه ی
زه ره ره كه ی زیاتر بێت، مادام كورد ئامانجی سه ره كییه ؟ ئه و كاته له جیاتی شه ش كورد،
شه شسه د ده كوژرا و وێرانكاریش زیاتر! نه خێر، مه سه له ئه مه نییه و میدیای
ده سه اڵت چه واشه كاریی ده كات. ئێمه جارێ ته نها یه ك گریامنه وتوێژ ده كه ین. ئاساییش منایش و ڕووی به رجه سته بوونی
هێزی ده سه اڵته . سااڵنێكی دوور و درێژە له ده زگای ئاساییش و هه واڵگریی
هه رێم، ئیسالمییه كان و گرووپه كانی تر له زیندانه كاندا هه راسان ده كرێن.
ده ستدرێژیی سێكسیان ده كرێته سه ر و ئه شكه نجه ی جۆراو جۆر ده درێن. گه لێكیان
بێسه روشوێن كراون، به دڕنده ترین شێواز كوژراون، خێزان و هه تیویان له دوای
خۆیان جێهێشتووه .وته یه كی فه ڕەنسی ده ڵێ »ئه وه ی
بیه وێ تۆڵه بكاته وه، با برینه كانی به سه وزی بهێڵێته وه«. دیاره زۆر كه سیش
برین و قوربانییه كانیان له بیر نه كردووه ، به سه وزی هێشتوویانه ته وه . ئه مه یان
مه ترسیی گه وره یه بۆ سه ر كورد. پێویسته هۆكاره كانیشی چاره سه ر بكرێن، نه ك خه ڵكی به ال ڕێدا بربدرێت و چه واشه
بكرێت. چه ندین خێڵ و بنه ماڵه ی كوردستان، كه ئێستا هه ندێكیان له
ده سه اڵتن، دوژمندارییان بۆ سااڵنێكی دوور و درێژ ده گه ڕێته وه . هه ندێكیان بۆ 100
ساڵ دوژمندارییان هه بووه و له یه كرتیان كوشتووه . كه واته باش ده زانن لۆژیكی تۆڵه
واتای چییه . كاتێك تۆ ده سه اڵت و هێزی میلله ت به كاربهێنیت بۆ به رژەوه ندیی الیه نێكی تایبه ت )حیزب، بنه ماڵه یان
خێڵ( و به رببیته گیانی هه زاران خه ڵك له تیرۆركردنیان، له ئه شكه نجه دانیان و
له ماف پێشێلكردنیان، پێویسته چاوه ڕێی ئه وه ش بیت، كه خه ڵكانێكیان هه بن
هیوایان به ژیان نه مابێت به هۆی ئه م هه موو زوڵمه ، ئیرت به دوای تۆڵه بگه ڕێن.
من خه ڵك ده ناسم له نێو زیندانه كانی ده سه اڵت به كاره با لێیدراوه ، زانیومه
كه سیش هه بووه به فری به ستوییان به سه ر پشتیه وه تواندووه ته وه ، یان چه ند سه عاتێك
هه ڵوارساوه و له ژێر پێیه وه سۆبا پێكراوه !ته قینه وه كه ی ئاساییشی هه ولێر تاوان بوو، جێگای خه م و په ژاره بوو.
قوربانییانیش هه ر نه وه ی هه ژاری میلله ت بوون. چونكه مه سئول و ده سه اڵتداری
گه نده ڵ، منداڵه كانی له پرسگه ی ئاساییش دانانێ. ئه مه تۆڵه كردنه وه یه كی هه ڵه
و كوێرانه و پڕ تاوانه . تۆڵه به تیرۆر ناكرێته وه ، به ڵكو به ڕەتكردنه وه ی زومل و سته م و خه باتكردن بۆ عه داله ت. سه یاره ته قاندنه وه ش به شێكه له زوڵم. ئه مه ش
ده رسێكی ناخۆش بوو بۆ هێزی ئاساییش!
[email protected] ژماره )55(، سێشه ممه 2013/10/8، ساڵی دووەم
12
ته قینه وه كانی هه ولێرعه لی سیرینی
سندوقه كاندا كۆكردنه وه ی هۆڵی له ناو چرپه یه ك ه��ه ر خ��ه ودا كاتی له ش��ه و هات خێرا هه ستنه سه ر پێ ، نه وه ك ئه وه خه ریكی بێت كۆمسیۆن كارمه ندێكی
ده ستكاریكردنی ئه نجامه كان بێت.كۆمسیۆنه ئه م نیگه رانییه مایه ی ئیراده ی له ڕێز هه بێت وای كارمه ندی حیسابێك هیچ ن��ه گ��رێ��ت و خه ڵكی نه كات، ئینتیخابی ئیستیحقاقی ب��ۆ داڕێ���ژراو ب��ۆ ب��ه رن��ام��ه به شێوه یه كی پارته ده نگی كه مكردنه وه ی خه ریكی بێت. ته زویر گزی و ئۆپۆزسیۆنه كان و له ڕووی گ��ه وره موسیبه تێكی به ڕاستی دامه زراوه و ده زگا حكومییه كانی ئه م واڵته كردوه . ئیرت بۆچی ئاوازی ناوه كه ی گرمه ی هاوواڵتیانی به گوێی ب��دات بێالیه نی نازناوه ئه م ناخدا له كه چی كوردستان، و وش��ه داڕشتنی نێوان گه مه ی ته نها
چاواشه كاری بێت؟!ماوه ی له ده زانێت كه س هه موو ئیسالمییه كان پارته ساڵه دا، چ��وار ئه م الیه نگر ئه ندام و به رچاو ڕێژەیه كی به و ه��ه واداری��ان زی��ادی ك��ردووه ، ئه مه ش هه ر ه��ه ڵ��ن��ه گ��ره . ح��اش��ا ڕاستییه كی سیاسه ت له تۆزێك ئه گه ر كه سێكیش دواى له نازانێت مه عقولی به بزانێت، كوشتنی شوبات و حه ڤده ی كاره ساتی
شێخ موحسین حسین
سه ربه خۆ نازناوی كۆمسیۆن دیاره ئه مه ش ن��اوه ك��ه ی، پاشگری ك��راوه ت��ه دام��ه زراوه ی��ه ئه م ئ��ه وه ی مه به ستی به بێ ب��ه بێت ه��اوواڵت��ی��ان ه��ه م��وو ب��ۆ پارته به رژەوه ندیی ته نها نه ك جیاوازی،
ده سه اڵتداره كان ده سته به ر بكات.پێكهاته كه ی، شێوازی له جگه به اڵم دامه زراوه یه ئه م ده بینین به داخه وه زۆر پڕ ئه وه نده هه نگاوه كانی و ئیشوكار گومانن، قۆناغ لە دواى قۆناغ متامنه زیاتر ده خاته زیاتر خۆی ده دات و له ده ست گه یشتووه ته كار هه تا پرسیاره وه ، ژێر ئه وه ی پارته كانی ئۆپۆزسیۆن جگه له وه ی بریكاریان له ڕۆژی هه ڵبژاردن له بنكه كانی له شه وانه دواتریش هه بووه ، ده نگدان به پاسه وان زیاتر ته زویركردنی ترسی دابنێن و ده نگدانه وه سندوقه كانی دیار
هه ڵبژاردن له رێژەی ده نگدا گه ڕانه وه دواوه و له ژماره ی كورسیدا چوونه پێشه وه .
21 / 9 بووه ڕۆژێكی مێژوویی بۆ كیانه ساڵی بیستودوو وایه بڕوام سیاسییه كان. ئه زموونی كوردی و حكومڕانیی راب��ردووی هێنده ی كوردستاندا، له حیزبایه تی كاری ئه مساڵ باسكراو و زیندوو نه بووه ، ئه وه ش هه ڵبژاردنی كه نایه ت مانایه به و ته نها ئومێد ئه و هه موو به ڵكو ئه نجامدرا، تیادا له ق��ه واره ك��ان به هاره ی ئاینده بینی و و له ئاماده كردبوو، بۆ خۆیان چاوه ڕاوانیدا بوو، دره نگكه وتوو پایزێكی كه شوهه وادا له و پایزێكه سیاسییه كان الیه نه بۆ به اڵم
په ڕی ره نگ زه ردیدا.خوێندووەته وه ڕسته یه م ئه و ده مێكه
ئاسۆ حسێن _ رانیه
وش��ه ی فیزیكیی ڕووی ل��ه ئ��ه گ��ه ر گه ڕانه وه ئه وا ده ستپێبكه ین، )گه ڕانه وه (وه به رده وام بۆ دواوه یه نه ك بۆ پێشه وه ، به اڵم ئه م هه ڵبژاردنه ئه و رسوشته فه لسه فییه ی پێ به خشی كه وا به شێك له قه واره سیاسیه كانی
باره گای له به رده م بێدیفاع هاوواڵتیی كه چی ده سه اڵتداره كان، پارته له یه كێك
ده نگه كانی ئه و پارته له هه ڵكشاندا بێت.ب���ڕوا ن��اك��ه م ل��ه پ��اداش��ت��ی ئ��ه و هاوواڵتیانی خوێنی به ده ستسووربوونه خه اڵتی سلێامنی شاری خه ڵكی بێدیفاع، بكات، ده نگبارانیان بكات و خوێنڕێژان له به رامبه ریشدا سزای پارته ئیسالمییه كان هه ڵبژاردنیش ساته وه ختی تا كه بدات هاوواڵتیانی ب���ه ره ی ل��ه س��ه رب��ه رزان��ه
زوڵملێكراودا بوون.له الیه كی تریشه وه ، من سه رم له وه پارته به رده وام ده بێت بۆچی ده رناچێت له ده نگه كانیان كوردستان ئیسالمییه كانی هه ڵبژاردنی ئه نجومه نی نوێنه رانی عێراقدا زیاتر بێت له ده نگه كانیان له هه ڵبژاردنی
په رله مانی كوردستان؟جاری پێشوو هه ردوو حزبه ئیسالمییه ئیسالمی )كۆمه ڵی كوردستان دیاره كه ی
كه ده ڵێت »گه اڵكان كاتێ ده وه رن كه خۆیان سه یرێكی ئه گه ر بۆیه زێ��ڕ«. بووه ته لێ به رپرسانی بكه ین، پێش هه ڵبژاردن رۆژانی به خۆیان ده وروب���ه ری چونكه حیزبی، په ڕۆیه كان رشیتی ده بینی و قه ره باڵغی ك��ه ژاوه ی ك��ردب��وو، خه ڵك بۆ سێبه ریان دیارنه بوو، كۆتاییان و ئۆتۆمبێله كان سه ره تا و پ��اره له پڕبوو به خشنده ییان گیرفانی دامه زراندن، به ڵێنی الپتۆپ و و ده مانچه كه ئه مانه موشته رییان زۆره ، ئیدی وایانزانی ته واوی خه ڵكی كوردستان له گه ڵ ئه واندایه
و پشتیان كردووەته حیزبه كانی تر.من ده مه وێ جارێكی تر بگه ڕێمه وه بۆ ناونیشانی بابه ته كه م )گه ڕانه وه بۆ پێشه وه (. هه ڵبژاردن، ئه نجامه كانی ڕاگه یاندنی دوای
دوو له گه ڵ ئیسالمیی( یه كگرتووی و پارتی تری عه ملانیدا لیستێكیان پێكهێنا به )لیستی خزمه تگوزاری و چاكسازی( ناوی هه ڵبژاردنه كانی به شداریی به یه كه وه ڕێژەیه كی هه ر به اڵم كرد، كوردستانیان هه ر به كه هێنا به ده ست ده نگیان كه م ئه و ئه وه بوو. كورسی 13 پارته كه چوار كه بووه ئه وه ئه نجامی ئه وه ومتان كات هاوپه یامن عه ملانی پارتی دوو له گه ڵ دواى مانگێك چه ند بۆ باشه ئه ی بوون، ئیسالمی و كۆمه ڵی هه ڵبژاردنه ئ��ه و به جیا یه كه یان هه ر ئیسالمی یه كگرتووی ئه نجومه نی هه ڵبژاردنی ب��ه ش��داری��ی زۆریان ده نگێكی كه چی كرد، نوێنه رانیان چوار دوای ئێستاش به اڵم به ده ستهێنا؟ ساڵ له گه ڵ ئه وه ش كه چوار موالید زیادی ئیسالمی پارتی ه��ه ردوو كه چی ك��ردوه ، كوردستاندا په رله مانی هه ڵبژاردنی له ده نگه كانیان كه می كردوه، له گه ڵ ئه وه ی
هه موو دی��م��وك��رات، پ��ارت��ی ل��ه جگه گرت په ڵپیان كوردستانی تری حیزبه كانی له ئه نجامه كان، چ ئه وانه ی كورسییان كه می كردبوو، چ ئه وانه ش كورسییان زیادكردبوو، كۆمسیۆنی ته نها ناڕەزاییه ش په ڵپ و ئه م الیه نگری و جه ماوه ر به ڵكو نه گرته وه ، له ره خنه گرتن كه وتنه حیزبه كانیش ئه نجامانه ی ئه و له سه ر به رپرسانی حیزب. خوێندرایه وه لێ ئه وه ی به ده ستهاتوون، ئۆباڵی نییه كۆمسیۆن ته نها ئ���ه وه ئه ستۆیه ، له ده نگه كانی كه مبوونه وه ی یان بووبێت، هه ژمارنه كردن ڕێگه ی له جا هه ر ڕێگه یه ك كه كۆمسیۆن خۆی ده یزانێ ، به ڵكو ئه وه سه رۆك و سه ركرده و مه كته بی حیزبه كانن سه ركردایه تیی سیاسی و
به راورد ئاخۆ ئه ستۆیانه ، له دووه م ئۆباڵی سێ هاتنی و رابردوو هه ڵبژاردنه كانی به هه نگاونان له جیاتی ده نگده ر تری جیلی دواوه ، بۆ بگه ڕیێته وه به ره وپێشچوون، و ك��ردووه ، كه می كورسیان حیزبانه ی ئه و به اڵم كردووه ، گه وره یان پاشه كشه ی دیاره گله ییه كه الی ئه وانه شه كه كورسییان زیادی ك��ردووه ، زی��ادی ده نگیان گوایه ك��ردووه ، پاشه كشێدابوون، له ئه وانیش كاتێكدا له كورسییان ئه وانه ی بزانین با ئێمه كه واته زیادی كردووه )كورتهێنانی ده نگ و كورسیی ئایا نا؟ یان ك��ردووه گه شه یان ئایا زی��اد( به ره وپێشچوون؟ یان داواوه گه ڕاونه ته وه با پێشه وه ! بۆ گه ڕانه وه هه ردووكیانه ، یان
ئه و حیزبانه وه اڵمێكی دروستامن بده نه وه .
په رله مانی له په رله مانه كانیان ئه ندام كه پێشكه ش باشیان ئه دایه كی كوردستان ڕێكخستنێكی حیزب ه��ه ردوو ك��ردووه؟ خزمه تێكی ه��ه ب��ووه ، خزمه تگوزاریان كردوه ، هاوواڵتیان به پێشكه ش زۆری��ان جا نه خه ڵكی كوردستان ئه وه نده سپڵه یه پارته دوو خزمه ته ی هه موو له و چاوی ئیسالمییه كه نه بێت، نه ئه ندام و الیه نگرانی حزبه كه یان ڕیزه كانی پارته ش دوو ئه و دزی دی��اره وازیانهێناوه . جێهێشتووه و ئه ندامه له هه ندێك الیه ن له ته زویر و عێراقدا ئاستی له كۆمسیۆن كورده كانی قورسرته تا له سه ر ئاستی كوردستان. كه واته له هه ڵبژاردنی په رله مانی كوردستاندا زیاتر ده توانرێت ده نگی پارته ئیسالمییه كان كه م ئه نجومه نی هه ڵبژاردنی له تا بكرێته وه هه ردوو له داوا بۆیه عێراق. نوێنه رانی كه ده ك��ه م كوردستان ئیسالمیی حزبی خۆیان به ڵكو نه زانن، دۆڕاو به خۆیان یان جا بزانن. فێڵلێكراو مه زڵوم و به تا نه كه ن هه ڵبژاردن به شداریی له مه ودوا له متامنه پڕ و سه ربه خۆ كۆمسیۆنێكی ته مسیلی كه ده بێت، ته شكیل كوردستان یان بكات، كوردستان خه ڵكی ئیراده ی بگه ڕێن ڕێگای ڕێگری ئه و فڕ وفێڵ و دزییه له جار دوو موسڵامن چونكه بدۆزنه وه ،
كونێكه وه ناگه زرێت.
كۆمسیۆنێكی بێ متمانه
هه ڵبژاردن؛ گه ڕانه وه بۆ پێشه وه
هه رێمی سیاسیی سیستمی گۆڕینی بۆ عه سكه رتاریه ته وه له بوو كوردستان به هه ربۆیه دیكه. عه سكه رتاریه تێكی به رجه سته بوونی دوای كورت ماوه یه كی خۆیدا، واڵتی به شێكی له كورد حوكمی كوردییه كان الیه نه نێوان ش��ه ڕوش��ۆڕی چونكه ئه مه ش گرته وه ، خه ڵكی به رۆكی واقیعه هه ڵقواڵوی الیه نانه ش ئه و خودی به راپه ڕین بوون و له به ر سه ربازییه كه ی گرتبووه ده سه اڵتیان كوده تا وه كو شتێكی له حاڵه تی نێوان خۆیاندا له بۆیه ده ست، كوده تای به رده وامدابوون به سه ر یه كرتیدا.
ورده ورده و تێپه ڕبوونی سااڵنێك به دیموكراسی به هاكانی په یداكردنی ڕەواج پڕۆسه یه كی چه ند ب��ه ڕێ��وه چ��وون��ی و هه رێمی ده ب��ێ��ت ئێستا ه��ه ڵ��ب��ژاردن، تێدا ك��وده ت��ای عه قڵییه تی ك��وردس��ت��ان و دیموكراسی جیهانبینیی و پووكابێته وه ئاشتییانه ی راده ستكردنی و فره یی ژیانی واقیعی به سه ر هه ژموونی ده س���ه اڵت، سیاسیدا هه بێت، چونكه ناشێت له واڵتێك هه رێمی وه كو بچووكی هه رێمێكی یان
كوردستان، هه میشه الیه نه كان له ملمالنێی ناته ندروستی سیاسی و حیزبایه تیدا بن، كه هه م خه ڵك باجه كه ی بدات و هه م خۆشیان به رده وام له یه كرت به گومان بن و نه توانن
له نیازی به رامبه ره كانیان تێبگه ن. ملمالنێی مێژووی له ئاوڕدانه وه به هه ڵبژاردنه كانی هه ڵسه نگاندنی و سیاسی رابردوو، به منوونه هێنانه وه ش به نزیكرتین هه ڵبژاردنه كه ی كه هه ڵبژاردن پڕۆسه ی ئه و ناگه ینه به داخه وه ئه یلووله ، ی 21ده س��ت ل��ه هه رێمه كه مان ئه نجامه ی ئێمه بووبێت. ده ربازی كوده تا كولتووری له گه ڵ هه ر هه ڵبژاردنێكدا، جۆره ها كوده تا سیاسیی ملمالنێیەكی وێنای كه ده بینین ده سه اڵتداریی له به دحاڵیبوون و ناكامڵ
ده كه ن.زۆر ساخته كاریی ده رب��اره ی ئه وه ی په نابردنه به ر و حزبێكه وه چه ند الیه ن له چه ندین ڕێوشوێن بۆ ته زویركردنی ئیراده ی گه ل له هه ڵبژاردنه كاندا دەوترێت، به بڕوای من شتێكی چاوه ڕوانكراوبوو، چونكه هیچ هه رێمی پێشووی هه ڵبژاردنه كانی له كام
نه زاهه ته وه ته كنیك و له ڕووی كوردستان ستاندراده ئاستی نه گه یشتوونه ته نه ك كوردستانیان هه رێمی به ڵكو جیهانییه كان، ڕەش��ی لیستی ل��ه به شێك ب��ه ك���ردووه و ناڕەزایی و نێوده وڵه تییه كان رێكخراوه هه راسانیی نێوخۆییشیان به شوێندا هاتووه .
بۆچی ئ���ه وه ی���ه : پ��رس��ی��اره ك��ه ش پایه یه كی جوانی دیموكراسی و رێگه یه كی هاوچه رخانه ی ده ستاوده ستی ده سه اڵت كه هه ڵبژاردنه ، بۆ ئه م هه رێمه ی ئێمه ده بێته ده نگده ر تۆراندنی هۆكاری و دێوه زمه قووڵكردنه وه ی زیاتر و هه ڵبژاردن له
بێمتامنه یی نێوان الیه نه كان؟ئه م شتێك هه ر له به ر وایه پێم من كێشه یه له هه ناوی بیركردنه وه و عه قڵییه تی له دایكبووه ، خۆیانه وه الیه نه كان سیاسیی یاخود ئاشكرابێت به تائێستاش جا چونكه كوده تا عه قڵییه تی و كولتوور په نهانی، له به شێك سلوكی به سه ر كوده تاچێتی و سه ركرده سیاسییه ده ستڕۆیشتووه كانه وه یه ، له مه یدانی شه ڕدا تا دوێنێ ئه گه ر ئه وانه كردبێت ڕكابه ره كانیاندا به سه ر كوده تایان
ئ���ه وه ی وه ك ك��وش��ت��ن، ل��ێ��ی��ان و ئه وا بینیامن، ن��اوخ��ۆدا ش��ه ڕی له په یڕەو كوده تا نوێی مۆدێلی ئه مڕۆ ئه نجامی ده ستكاریی كه ده ك��ه ن، ده نگی م��وس��اده ره ی و هه ڵبژاردن له ڕكابه ره كانیانه ، به ده ستهاتووی رێگه ی چه ند میكانیزم و ته كنیكێكه وه كه پێشوه خت و به وردیی پیالنیان بۆ
كێرشاوه .ده رده كه وێت ئه نجامه وه له م له هه ڵبژاردن پڕۆسه كانی خه له لی خه له لی به رئه نجامی كوردستان، سیاسییه كانه ، سه ركرده عه قڵییه تی موماره سه ی له ساڵ ده یان دوای كه نییه شه رم پێیان هێشتا دیموكراسی، كوده تاچێتیدا نوێی به رگێكی له ده رب���ك���ه ون ب��ۆ ب��ه زه وی���دادان���ی ده نگدانیشیان سندوقی نه یارانیان، و ملمالنێ مه یدانی هه مان ب��ه الوه نه وه ده كان سااڵنی یه كرتكوشتنه كه ی ته كنیكی و پیالن به ب��ه اڵم بێت،
هاوچه رخه وه .
ئومێد محه مه د
په رله مانیی ژیانی و هه ڵبژاردن بۆ هه رێمی كوردستانی دوای ڕاپه ڕین، به وپێیه ی ب��وو، ن��وێ ئه زموونێكی سه ربازییان ڕژێمێكی ته نیا خه ڵكی بۆ م��ان��ای��ه ك��ی هیچ ك��ه ده ن��اس��ی نه هێشتبووه وه . دیموكراسی ژیانی بوو وه رچه رخان گه رچی ڕاپه ڕینیش هه رێمی سیاسیی كاری شێوه ی له زۆریش راده ی��ه ك��ی تا و كوردستان دواجار ئه ویش به اڵم هێنا، ئازادیی سه ربازیی واقیعێكی به رئه نجامی سه ربازیی ته كنیكی به هه ر كه بوو دیسان راپه ڕینیش وات��ا هاته ئارا،
كولتووری كوده تا له نێوجه رگه ی دیموكراسیدا
با ئیسالمییه كان به شداریی هه ڵبژاردن نه كه ن، تا كۆمسیۆنێكی سه ربه خۆ و پڕ
متمانه له كوردستان ته شكیل ده بێت
ژماره )55(، سێشه ممه 2013/10/8، ساڵی دووەم
15
خاوەىن ئیمتیاز و سەرنووسەر: هاوژین عومەر کەریم
بەڕێوەبەرى هونەرى:ڕەوشت محەمەد
بەڕێوەبەرى کارگێڕى:جیهانگیر ئەحمەد
ناونیشاىن بەیان لە ئینتەرنێت:www.bayanpress.net
E.mail: [email protected]/bayanpres
ئەنداماىن بۆرد:سەاڵح ساالر
ئیدریس سیوەیىلمحەمەد جەمال
ناونیشان: سلێامىن - شەقامى ئیرباهیم پاشا - تەالرى بنار نهۆمى پێنجەم - شوقەى ژمارە 3. تەلەفۆن: 07480605181 بایی )750( دینارە
رۆژنامەیەکى سیاسیى گشتیى ئەهلییە
www.bayanpress.net
ناتوانێت جێگر، و ئ��ارام هه ڵكشاو، گومانی به ناتوانێت بكات، ره شه كوژی بكوژێت، دی مرۆڤی ت��اوان، هه بوونی خراپ كه سی دوو كۆمه ڵێكدا له ناتوانێ بكات، ته فروتونا هه موویان هه بوو، كه سی ب��ه رژوه ن��دی��ی له به ر ناتوانێت ناتوانێت بكات، گه رموگوڕ شه ڕوشۆڕ ده سه اڵتی پاشاموه ی ئه وانه ی هه موو راسته وخۆ دڵ��ن، له كینه و رق و ترن ئه م بكه ن، ناڕە وا كرداری ئه وه ی پێش له سێداره یان بدات و ...، به اڵم بۆ ئه مڕۆ ده سه اڵت جیهاندا، له بیه وێت ئه وه ی ده سه اڵتی كورسیی له سه ر ببات، به ڕێوه رێژەیی به شێوه كی بێت، جێگر واڵتێك نه دات، ره وشتی به های به گوێ ده بێت تر خه ڵكی گومانه وه به هۆی ده بێت و پیاوكوژ چوارچێوه ده بێت ببات، له ناو
قه فه زی ئارامی بۆ دروست بكه ن تا ورده خه وی وه ن��ه وه ز دوو یه ك دوای ورده دڵه ڕاوكێدا، له به اڵم لێده كه وێت، ترسی هه ندێك لێهاتووه ، وای دنیا چونكه نێو له دیارده به بووه بێمتامنه یی كات
ده سه اڵتدا.كوردا له نێو كۆنه وه له پیاوكوژی، منداڵه ی له پیاوێك داكوتاوه ، هه ر ره گی كاتێك یان ده تكوژم، ده ڵێت ببێت، توڕە وشه ی ده ك��رێ��ت، منداڵ له گه ڵ ی��اری ته ره قه وه ك ب��ه س��ه رده م��ه وه كوشنت و ده سه اڵتگرتنه ده سه ت ده رده چ��ێ��ت. پیاوكوژی وه ك سزا، دوو دیوی یه ك دراون، له واتایانه ئه و ئه مڕۆدا له به خشكه یی پشت ئه و دوو وشه وه ن، به اڵم كوشتنه كان سته مكارییه ؟ چه ند تا و ره وان چه ند تا به ده ست كات هه ندێك ئه وانه ، پێوانی
مرۆڤێك ده سه اڵت. هه موو وه رگرتنی بۆ بدات، ده س��ه اڵت بۆ ه��ه وڵ ده توانێت به اڵم مه رج نییه هه موو مرۆڤێك خواستی و ده س��ه اڵت دوان��ه ی بۆیه ، بێت. ئه وه دێرینیان و ك��ۆن مێژوییه كی كوشنت، كێ و بكوژرێت پێوسته كێ ئایا هه یه ، یان ت��اوان، دوای بێت ئ��ازارد پێوسته له ئه مڕۆدا له به اڵم ره شه كوژی تۆمه ت، ژێر هه ندێك ناودا به های پێدراوه . گرنگه یاسای به هێزترین دادپه روه ر ده سه اڵتی ئه وه بێت كه ئه وه ی ده كوژرێت به گومان له و دادپ��ه روه ری ئه وكات نه كوژرێت، ده توانرێت و هه یه بوونی ده سه اڵته دا بكرێت. بۆ تری چاكسازی ورده ورده مرۆڤی یه ك مرۆڤێك ئاینیشدا دیدی له كوشت، تا دونیا دونیایه نازناوی پیاوكوژی
به سه ردا ده سه پێ.
بێستون ئه بوبه كر
م��ێ��ژووی ب��ه ن��او زۆر م��اوه ی��ه ك��ی ئیسالمییەوە، مێژووی دواتر ك��وردەوە، ورده ورده شه ن و كه وی ئه و مێژووه مان دواتر ده ژی��ن، تێیدا و ده بێت لێ گوێ له به ڕێوه بردنی ده سه اڵتی ته ماشای عه ملانییەوە و ئیسالمی كه سایه تی الیه ن ده بێت: دروست پرسیاره ئه و ده كه ین، كه سایه تیی مسوڵامن له م سه رده مه دا بۆ له ببات؟ به ڕێوه ده س��ه اڵت ناتوانێت ره هه ندی چه ندین روویدا، ئه مه میرس لێكدرایه وه ، كه په یوه ندیی به كه موكوڕیی هه بوو، )مورسی(یه وه كه مته رخه میی و به رژەوه ندیی وه ك: دیكه ، ره هه ندی له سه ر ئه و كه نه بوو ئه ورپا واڵتانی حوكم بێت.كه سایه تیی مسوڵامنی ته مه ن
بارودۆخه ، مرڤه كانی ئه م له كاتێكدا تێدایه ، به رژوه ندییانی و خواست تر، ده سه اڵتدا به سه ر ده ست خۆیان دواتر به پێی پیاوكوژی و ده سه اڵت و ده گرن یاسای به رژەوه ندساز رێكده خه نه وه. یه ك بكوژرێت، ده سه اڵتێكدا له ژێر مرۆڤ، ئه گه ر به رپرسه لێی ده س��ه اڵت خاوه ن ناڕەوا بێت.یه ك مرۆڤ ئازاد و سه رفراز و سه ربه خۆ بێت، له چاكه و پاداشتدا خاوه ن وه رگرتنی بۆیه به شداره . تێیدا دسه اڵت زۆر خواناسانه وه ، الیه ن له ده س��ه اڵت حه نیفه ئه بو ره تكراوه ته وه.ئیاممی جار ره تكردووه ته وه ، ده سه اڵتی وه رگرتنی بۆ گه وره یه به رپرسیارێتییه كی چونكه به تایبه ت وه رگرتن، ده س��ه اڵت م��رۆڤ. ئیسالمدا بازنه ی له نێو خۆی یه كێك بۆ بنێت هه نگاو وردتر ده بێت ببینێته وه ،
یاسای دروستكراوی ده ست مرۆڤه ، مرۆڤ لێده كرێت و مردن تێیدا زۆرجار سته می به رژەوه ندیی له به ر ده كرێت ه��ه رزان ك��ه س��ی، ی��ان ن��ێ��وده وڵ��ه ت��ی. ب��ه هۆی دیبلۆماسیانه وه ، درۆیه كی دروستكردنی ناوی له ژێر م��رۆڤ ه��ه زاران كات زۆر جیاجیاجادا ده كوژرێن و دواتر كه سایه تیی ده س��ه اڵت��دار م��ووچ��ه ب��ۆ خ��ان��ه واده ی ده كرێت. ناوزه د شه هید به ده بڕێته وه ، تاوان و سزا، دوو چه مكی فره واتان، له نێو پێده كرێت، كاری دانوستانكاریدا زمانی هه ڵبه سرتاو تاوانی ناوی له ژێر زۆرجار نه ته وه یه ك ده ك��رێ��ت، وێ��ران واڵتێك ده نرێت ناوی دواتر ده كرێت، ته فروتونا هه موو پێوسته ك��ه قۆناغانه ی ئ��ه و ئارامیی ده گاته تا بیبڕێت میلله تێك
ده سه اڵت!
ده سه اڵت و كوشتن
بوون سوودمه ند زۆر عه ملانییه كانیش له و الیه نانه ئ��ه و كه نارگیریی له له هه روه ها نوخبه وییه كانیان. په یامه ده كه ن وێنایان وا ڕاگه یاندنه كانیاندا ئیراده ی و خواست به دژ ئه وانه كه ناخه ن پێش گه الن ئ��ه وان و خه ڵكن و هیوا ڕەنگدانه وه ی په یامه كانیان و خولیای خه ڵك و جه ماوه ر نین، ناتوانن ئارمی و و بخه ن پێش ئابووریی واڵت ئاسایش به رقه رار بكه ن، ئه مانه په یامی ته كفیركردن و تۆقاندنی خه ڵكیان پێیه ، نین، خۆیان واڵت��ی و گه ل نوێنه ری ئه فغانستان ده كه ن له داكۆكی ڕۆژێك تریش ڕۆژێكی و توركیا له ڕۆژێك و جارێك هه موو كه سوریا. و میرس له به سه ر ده بن زاڵ دینییانه عاتیفه ئه و كه سیاسییاندا، هه ڵوێستی و لۆژیك نابێت. په یدا لێ ئه نجامێكیشی هیچ
ئیسالمییه كان كه ده ڵێن ه��ه روه ه��ا ئایدۆلۆژیاكانی و هێز له گه ڵ ناتوانن
تردا بژین.به م ك��ه ئیسالمییه كان الی��ه ن��ه زۆر ئه ركێكی ئه كرێن، وێنا شێوه یه گ���ران ده ك��ه وێ��ت��ه س��ه ر ش��ان��ی��ان بۆ میكانیزمێكی هه موو پیاده كردنی ئه و گومانانه ، بۆ ڕەواندنه وه ی لۆژیكی چونكه بزاڤێك به و شێوه یه وێنا بكرێت، به ح��ه ز خه ڵك دڵنیاییه وه به ئ��ه وه هه ڕەشه یان به و ناكه ن نزیكییان و واڵت ئابووریی س��ه ر بۆ ده زان���ن قه واره و بوونیان. تا ئێستاش زۆرێك له بزاڤه له بانگخوازانی هه ندێك و كادیر له قاڵبدراوی گوتارێكی ئیسالمییه كان نه گۆڕی ته قلیدییان هه یه و تا ئێستاش هه ر قه ناعه ته ی ب��ه و نه گه یشتوون بێزار لێی خه ڵك گوتارێك و میكانیزم
نه توانراوه ئێستا تا داخ��ه وه به ئ��اك��اره و ئیسالمی پ������ه روه رده ی و داوا چوارچێوه ی بخرێنه به رزه كانی خه ڵكه وه ، ژیانی پڕۆژەكانی و ئامانج به جۆرێك خه ڵكی به رژەوه ندییه كانیان ئیسالمیدا ڕەوشتی و بیروباوه ڕ له هه لی دۆزی��ن��ه وه ی وه ك��و ببیننه وه ، و ئابووری كێشه بۆ چاره سه ر و كار
كۆمه اڵیه تییه كان و... هتد.بۆ ئیسالمییه كان بزاڤه سێیه م: نێگه تیڤه كانی خاڵه له ده رب��ازب��وون له پێویسته پ��ۆاڵی��ی��ن، بنچینه ی چ��وارچ��ێ��وه ی ت��ه وژم��ێ��ك��دا پ��الن و میكانیزم و دابڕێژن به رنامه كانیان پله بخرێته ڕێكخسنت پله به ندیی و بدرێت ئه وله ویه ت كۆتاییه كانه وه ، ب��ه خ��زم��ه ت��ك��ردن و پ��الن��ی س��ااڵن��ه هه موو ب��ه ك��ادی��ر پێگه یاندنی و كه پۆستانه ی ئ��ه و ج��ۆره ك��ان��ی��ه وه ، زۆرجار و ده كرێت له سه ر ملمالنێیان به ده خ���ه ن، پ��ه ك به ره وپێشچوون بكرێنه وه كه م به ربه ست كۆمه ڵێك خ��اوه ن و م��ێ��ژووی��ی س��ه رك��رده و و بگیرێت لێ ڕێزیان ئه زموونه كان بواره خه ڵكانی دڵسۆز و گه نج بخرێنه مه یدانی و داموده زگا ته نفیزییه كانه وه .له هه ن پۆست و نازناو كۆمه ڵێك په یكه ری حیزبیدا، البربێن، چونكه پله و پۆست له په یكه ری حیزبیدا به شێوه ی به ربه ستی له به شێك ده بێته ئێستا له سه ر خۆبه دوورگرتن گه شه كردن. حیزبییه كانه وه ، نه گۆڕە به پابه ندبوون وه كو دكتۆر عه بدوڵاڵ نوفه یسی ده ڵێت: هۆشیاریی كۆمه ڵگه یانه ی »ئ���ه و بیرۆكه ی خه ریكه هه یه ، سیاسییان كاڵ تیایاندا ته قلیدی حیزبایه تیی جێگه یان ته وژم بیرۆكه ی و ده بێته وه كه ده ڵێت ه��ه روه ه��ا ده گ��رێ��ت��ه وه ». جیاوازیی ته وژم له گه ڵ حیزبدا، ئه وه یه له گه ڵ كۆمه ڵه كه سێك ت���ه وژم ك��ه پالن له سه ر بۆچووندا، له جیاوازییان و به رنامه و نه خشه یه ك رێكده كه ون و
كاری بۆ ده كه ن.
نازم عه بدوڵاڵ
نزیكه ی سه ده یه كه كاری ئیسالمی له چوارچێوه ی پێگه یاندنی بنچینه یه كی و پۆاڵین ڕێكخستنی و كۆنكرێتی ئه لته رناتیڤ كۆمه ڵگای دروستكردنی خۆی بینیوه ته وه و درێژەی به كاروانی بنچینه ی داوه . ئیسالمی ڕاب��وون��ی په یكه ری بنیاتنانی وات��ه كۆنكرێتی له دیاریكراو قاڵبێكی به ڕێكخسنت سه ره وه بۆ خواره وه ، به یه ك ڕێنامیی و بیركردنه وه ، یه ك شێوه به و په روه رده له ئه گه ر كاركردنه شێوازی ئه م كه و ماركسی بزاڤه به رانبه ر قۆناغێكدا وه اڵمێك و بووبێت ڕۆڵی چه پگه راكان به ئ��ه وه سه رده مه , ئه و بۆ بووبێت كۆمه ڵێك سه رده مه ئه م بۆ دڵنیاییه وه ئه و ئه گه ر ه��ه ن، نێگه تیڤی خاڵی و نه كه ن به خۆداچوونه وه بزاڤانه كاركردنیاندا میكانیزمی له گۆڕانكاری ن���ه ك���ه ن، ل��ه ج��ی��ات��ی گ��ه ش��ه ك��ردن
ئه پووكێنه وه .نێگه تیڤه كانیش خاڵه سه ره كیرتین
ئه مانه ی خواره وه ن:ی�����ه ك�����ه م: ده ب���ێ���ت���ه ه���ۆی خ��ۆج��ی��اك��ردن��ه وه ل��ه ك��ۆم��ه ڵ��گ��ه و دروستكردنی په رده یه كی ڕێگر له نێوان جۆرێك به كۆمه ڵگه دا، و بزاڤانه ئه و ئیسالمییانه بزاڤه ئه و شوێنكه وتوانی حه ق ڕاسته قینه ی نوێنه ری به خۆیان سه رلێشێواو و گومڕا به و ده زان��ن ده ك��ه ن، تر خه ڵكی سه یری الده ر و خه ڵكیش وا بۆ ئه و بزاڤانه ده ڕوانن كه
شتێكی جیاوازن له وان.ل���ه ه���ه م���ان ك���ات���دا الی��ه ن��ه
خه ڵك، توێژەكانی و چین هه موو و ورده ك��اری بێت، گشتگیر و پوخت بهێڵردرێن جێ خیالفییه كانی بابه ته چونكه په یوه ندیداره كان، ده زگ��ا بۆ پارت وه كو مزگه وت وایه و بۆ هه موو وه كو پارتیش س��ه رك��رده ی خه ڵكه ، بۆ په یامه كه ی نابێت و وایه گوتاربێژ بێت، كه سێك چه ند بۆ یان توێژێك، ڕێڕەوێكی دیاریكراو بسه پێنێت به سه ر ئاماده بوونی چونكه نوێژخوێنه كاندا، هه رتاكێك له مزگه وت بۆ به رچاوڕوون زۆر سه رشانی. ئه ركی له بوونیه تی مه به ستی گه یاندنی ئامانجامن گرنگه ده ق خوێندنه وه ی نه ك بێت، شه رع جوودای جۆرێك به خه ڵكیدا، به سه ر واعیزێكی ئامۆژگاریی له نه كه نه وه ئاینی، كه له مه به ستی شه رع و خاوه ن
په یامه كه تێنه گه ن.
بنبه ست، به گه یشنت له گه ڵی و بوو هیچ ئه وه چونكه بگۆڕدرێت، ده بێت پێویسته زۆر نییه . زانستی بنه مایه كی پڕۆژە نێوان له بكرێت جیاوازی كه بانگخواز، ئ��ه رك��ی و كه سایه تی و ئه ركی و كه سایه تی و پ��ڕۆژە له گه ڵ ڕێكخراوێكدا له كه كۆمه ڵه كه سێك ل��ه س��ه ر پ��ڕۆژەك��ارێ��ك��ی ه���ه ره وه زی پابه ندی بانگخوازدا له ڕێكه وتوون. بنه ما و ئاكار به خ��ۆڕازان��دن��ه وه و كاری له به اڵم مه رجه ، ئیسالمییه كان له هه مان هه ره وه زیدا كراوه یی هه یه ، كاتدا به ئه نجامگه یاندنی پڕۆژە مه رجه .
له دوورك���ه وت���ن���ه وه دووه م: گوتاره كان ده بێت نوخبه . گوتاری رۆژان��ه ی كێشه ی بۆ ڕێگه چاره بن شه رعی ده قێكی ڕاڤه ی ئه گه ر خه ڵك، بۆ بێت سه ركرده یه ك په یامی ك��را،
كاری ئیسالمی له نێوان پارت و ته وژمدا
ژماره )55(، سێشه ممه 2013/10/8، ساڵی دووەم
14
عه لی سیرینی
ئه و ڕێنیسانس وشه ی هه رچه نده مه به سته لێره دا كه ناگه یه نێ مانایە ژیار( دروستكردنی بۆ نه ته وه )ڕابوونی بۆ لێره دا باو، به كارهێنانی له به ر به اڵم
هه مان مانا، به كاری ده هێنینه وه . و ڕۆشنبیریی ئاستی ئ��ه وه ی بۆ كوردستان له زانستیی و ئه كادیمیی میلله ته ئ��اس��ت��ی ڕی����زی ب��ه��ێ��رێ��ت��ه به پێویستیامن پ��ێ��ش��ك��ه وت��ووه ك��ان، سه دان كه هه یه ته رجه مه بنكه یه كی تێدا كاری كه س، هه زاران به ڵكو كه س،
بكەن.بنكه ی ته رجه مه :
باڵه خانه ی پێویسته بنكه یه ، ئه م تایبه ت به خۆی هه بێت. چه ندین ئامێری پێناو له هه بێت. باڵوكردنه وه ی و چاپ جێبه جێ پێویسته ئ��ه رك دوو ئه مه دا
بكرێن:ی��ه ك��ه م: ك��ۆك��ردن��ه وه ی زۆرت��ری��ن ژم���اره ی ئ��ه و ك��وردان��ه ی ه��ه ن��ده ران ش��اره زای��ی كه كوردستان ن���اوه وه ی و ته واویان، جگه له كوردی، له یه كێك له و فه ڕەنسی ئینگلیزی، هه یه : زمانه سێ زمانه سێ له م مه به ستیش ئه ڵامنی، و به رهه می و ت��وڕاس چونكه ئ��ه وه ی��ه ، زمانه س��ێ ب��ه م م���رۆڤ شارستانیی
ده وڵه مه نده هه یه .په یوه ندی ك��ردن��ه وه ی دووه م: بازرگانیی ده زگاكانی و كۆمپانیا له گه ڵ یان كتێب، ب��ۆ جیهانی به ناوبانگی ك��وردی كۆمپانیایه كی دام��ه زران��دن��ی
نه وشیروان حوسێن سه عید
ئه نجامه كانی ته ماشاكردنی به هه ڵبژاردنه كه ی ٩/21 بۆ خولی چواره می په یام چه ندین ده كرێت په رله مان، ڕاسته وخۆ هه ندێكیان كه بخوێنینه وه ، هه ستیان ج��ه م��اوه ر و ئ��اش��ك��ران و ناڕاسته وخۆ هه ندێكیشیان پێده كات، به پێویستی و په نهانن ڕاده ی��ه ك تا و وتاره دا له م هه یه . وردبوونه وه كه مێك له هه ندێك له ب��اس ه��ه وڵ��ده ده ی��ن گرنگرتین ئه و په یامانه بكه ین بۆ الیه نه خه ڵكی و كاندیده كان و سیاسییه كان
كوردستان به گشتی.بۆچوونه ی ئه و هه ڵبژاردنه ئه م پووچه ڵكرده وه كه ڕەشبینانه له خه ڵكی واب��وو پێی و ده ڕوان���ی كوردستانی به سه ر نه گۆڕ به شێوه یه كی جه ماوه ر و دابه شبوون سیاسییه كاندا حیزبه ده رخستنی كه م و كوڕی و گه نده ڵی و كاریگه ری ناتوانێت عه داله تییه كان نا ل��ه س��ه ر گ��ۆڕی��ن��ی ب��ی��روب��ۆچ��وون��ی��ان به كردنی و یه كێتی سزادانی هه بێت. به ڵگه ی باشرتین ڕەنگه سێیه م هێزی بێت. تێڕوانینه و دید ئه و كرچوكاڵی حیزبه كانی هه ڵبژاردنه ئه م كورتی به
هاوشان.پێویستیامن یه كه م م��ه رام��ی بۆ تێكه ڵه یه ك هه یه ، پسپۆڕێك چه ند به بۆ ڕۆژئ���اوای���ی، پسپۆری و ك��ورد ل��ه تاقیكردنه وه ی زمانزانانی كوردی و یه كێك لێره دا پێیدا. ئاماژەمان زمانانه ی له و ده رچوو، تاقیكردنه وه له كه سێك هه ر كاری ده به خرشێ. پێ ته رجه مه ی كاری و خیربه پێی به پڕۆفێشن و ئیداریی
خوێندن و توانا دابه شده كرێ.دووه م: هێنانی كتێبه له ئه وروپا و وه ك لێره دا كوردستان. ناو بۆ ئه مریكا هه رچی بدرێت هه وڵ یه كه م قۆناغی مه رجه عییه كانی و سه ره كییه كان كتێبه فه لسه فه و زانست و وێژەیه ته رجه مه ی به بنكه یه ئه م ده كرێ بكرێن. كوردی بكات، كار سه عاتدا 24 له شیفت سێ به ده یانه وێ كه سانه ی ئه و تایبه تی به هه شت شیفتی وات��ه بكه ن. كار شه و سه عات. جگه له مه ش كاری هه ر كتێبێك و هه ڵسن پێی ده توانن كه سێك چه ند چه ند كه سێكیش بۆ موراجه عه كردنه وه ی هه ڵسه نگاندن. و پ��ێ��داچ��وون��ه وه و بنكه یه ئه م پێویسته دووه م، قۆناغی ج��ی��اواز. ب��ه ش��ی ب��ۆ بكرێت داب���ه ش به شی زانست، به شی فه لسه فه ، به شی په یوه ندییه و سیاسه ت به شی وێ��ژە، تریش به شه كانی و نێوده وڵه تییه كان به جیا. هه ر به شه و كتێبه سه ره كییه كانی كه ب��ك��ات ت��ه رج��ه م��ه كێڵگه یه ئ��ه م په یوه سته به و. ئرت لێره دا چه ند كه سێكی شاره زای كورد و رۆژئاوایی پێویسته ئه و ته رجه مه بۆ بكه ن ده ستنیشان كتێبانه
ته ماشای كه م به چاوێكی كه تێگه یاند جه ماوه ر نه كه ن و ئاگاداری هه ڵوێست دواتر ئه گه رنا بن، هه ڵسوكه وتیان و
باجه كه ی ده ده ن.به رچاو ژماره یه كی ده رنه چوونی و شاعیر و ئه كادیمی و نووسه ر له دیكه یه یه كێكی هونه رمه ندانیش به پێویستی ك��ه پ��ه ی��ام��ان��ه ی ل��ه و وه ستانه . له سه ر و هه ڵوێسته كردن زۆرێك له گه ڵ به راورد به هه رچه نده ئه مان سه ركه وتووه كاندا، كاندیده له شایسته تر بوون بگه نه په رله مان، به اڵم به گه ڕنه خستنی سه رمایه به هۆی باش ڕەمزییه كه یان و تێنه گه یشتنی پێویست نه یانتوانی جه ماوه ر، سایكۆلۆجیای له گرفتی به ده ستبهێنن. س��ه رك��ه وت��ن به زمانێك كه بوو ل��ه وه دا توێژە ئه م ده دوان و بانگه شه یان ده كرد كه ته نها ده گه یشته به رگوێ و چاوی ژماره یه كی باسكردنی خ��ه ڵ��ك. ل��ه و دی��اری��ك��را بڕوانامه ی به رز و توێژینه وه ی زانستی به شاعیرانه هه ستی ده ربڕینی و له گه ڵ ڕاسته وخۆ تێكه ڵبوونی بێ زه حمه ته خ��ه ڵ��ك خ��ه ون��ی و خ��ه م خۆیدا ب��ه الی ده ن��گ��ده ر سه رنجی جه ماوه ری گوتاری غیابی ڕاكێشێت. سه ره كیرتین ڕەنگه توێژە ئ��ه م الی نابێت بووبێت. شكستیان هۆكاری نادیده ڕاگه یاندنیش گ��ه وره ی ڕۆڵی ده نگیان زۆرترین ئه وانه ی بگرین. له ب���ه رده وام كه ئ��ه وان��ه ب��وون هێنا ده رده ك��ه وت��ن. شاشه كانه وه ڕێگه ی كه خسته ڕوو ئه وه ی هه ڵبژاردنه ئه م ده نگده ری كورد تا راده یه كی زۆر له ژێر
بۆ ك��وردی زمانی قوتابخانه ی ئه وه یه مندااڵنی كورد له م سێ واڵته بكاته وه و بودجه ی بۆ ته رخان بكات. ئه مه جگه له ناوه وه ی كوردستان كه چه ند قوتابییانی ئه م منوونه ییه كان قوتابخانه له ساڵێكه فێر ئینگلیزی تایبه تی به یان زمانانه
ده بن.به ماسته ریش خوێندنی ده ك��رێ له بكرێت، زیاد په یامنگایه ئه م بۆ جیا بااڵی یه كه یه كی سیستمی خوێندن وه ك خوێندن حسێب بكرێت. ئه گه ر له ساڵی یه كه می خوێندن له هه ر شارێك سه دان بخوێنن، په یامنگایه له م هه بن قوتابی ئه وا دوای 5 ساڵ له ده ستپێكی خوێندن ئه م بۆ پڕۆفێشناڵ موته رجیمی هه زاران دروستده بێت، كوردستان بۆ و بنكه یه له مانه ، قوتابی هه زار هه ر ده كرێ كه له ته ك كوردی، له یه كێك له و سێ زمانه،
تایبه مته ندی په یدا بكه ن.ئه م ڕۆژگ��ار تێپه ڕبوونی به ئیرت ئه م بۆ پڕۆفێشناڵ و كادیر په یامنگایه
بنكه یه به رهه م دێنێ.ده كه وێته په یامنگایه ئه م تا به اڵم و كورد پسپۆڕی به پێویستی كه كار، كوردانه ئه و پێویسته هه یه ، ڕۆژئاوایی
بۆ بانگخوازان سه ركه وتنی هۆكاری له ئه وه بگه ڕێته وه كه ئه وان له خه ڵكه وه ده ژین خه مه كانیاندا له گه ڵ و نزیكن به متامنه ی زیاتر ڕەنگه خه ڵكیش و ئه وا نه ك سیاسییه ك، بێت، بانگخوزاێك گوتاری بۆ حاڵه ته ئه م گه وره ی پشكی ئیسالمییه كان ده گه ڕێته وه كه ده نگدان لیپرسینه وه ی و شایه تیدان له گه ڵ له ژێر گ��رێ��ده ده ن. پێكه وه قیامه ت له به شێك گوتاره دا، ئه و كاریگه ریی نه ك ئیسالمییه كان الیه نه ڕێكخستنی بانگخوازه كان به ده نگ خۆیان هه ر بانگه شه شیان چڕی به به ڵكو ده ده ن، زیانی به سه ره نجام كه ده ك��ه ن، بۆ سیاسییه كان و كه سانی دیكه ی شایسته ئه مه ش دواجار واده كات كۆتایی دێت، بنێرنه به هێز فراكسیۆنێكی نه توانن بانگخوازه كان هه رچه نده په رله مان. سه ركه وتنی ب��ه ه��ێ��زی ه��ۆك��ارێ��ك��ی هه ڵبژاردنه دا، له م بوون لیسته كانیان له ك��ه ه��ه ی��ه ئ��ه وه مه ترسی ب��ه اڵم نه بن چاالك پێویست وه كو په رله ماندا ده نگده رێكی ته كینه وه ی هۆی ببنه و
كه هه م بنه ڕەتین و سه رەكین و هه میش له م رشۆڤه ن و لێكۆڵینه وه دواهه مین ده بێته ته رجه مه كردن لێره دا ب��واره دا. سیستامتیك، و ب�����ه رده وام شتێكی زیندووی پێداویستییه كی ه��ه روه ه��ا هه مووشیان پێش له میلله ت، كایه كانی
زانكۆ و خوێندنگاكان.میانی ل��ه ك��ات��دا، ه��ه م��ان ل��ه پێویسته ته رجه مه ، بنكه ی دروستكردنی بۆ بكرێت دروس���ت پ��ه ی��امن��گ��ای��ه ك قوتابییه ئه و كه ئه كادیمی ته رجه مه ی سه ركه وتوو و زیره كانه قه بول بكات كه له لێهاتوون. ده كرێ له زمان و نووسین وه ربگرێت، قوتابی ناوه ندی سێی پۆلی په یامنگایه ل��ه م س��اڵ 5 م���اوه ی ب��ۆ كوردیدا ته ك له پێویسته كه بخوێنێت، فه ره نسی و ئینگلیزی جیای به شی سێ به اڵم بخوێندرێت. تیێدا ئه ڵامنی و سێی پۆلی ده رچ��ووی قوتابییانه ی ئه و له زمانانه یان ئه م پێویسته ناوه ندین، خوێندبێت. سه ره تاییه وه یه كی پۆلی هه نده ران كوردانی ده ره وه له ئێستاش بێگومان مناڵه كانیان واڵت��ه سێ ل��ه م پێویسته ئه وه ی ده خوێنن. زمانانه به م بیكات، كوردستان هه رێمی حكومه تی
به تایبه تی ڕاگه یاندایه ، هه ژموونی شاشه ی ئێستا تا بیراو. ڕاگه یاندنی كه ناڵه ئاسامنییه كان ڕەنگه سه رچاوه ی خه ڵكی زۆرینه ی مه عریفه ی سه ره كی و هه ڵوێست و بێت ك��وردس��ت��ان سه رچاوه له وێوه هه ر بڕیاره كانیشیان و بێژەران له به شێك ڕەنگه بگرێت. هه یه ، هه فتانه یان به رنامه ی ئه وانه ی به هۆی فاكته ری دیكه وه نه یانتوانیبێت له وه ش نكوڵی به اڵم بن، سه ركه وتوو ناكرێت كه به شێكی به رچاو له كاندیده له ده ركه وتن كه م به هۆی شایسته كان نه یانتوانی ته له فیزیۆن و كه م نارساوی گرنگه به ده ستبهێنن. پێویست ده نگی خۆپااڵوتنن به نیازی كه كه سانه ی ئه و ئێستاوه ل��ه دی��ك��ه ، ساڵی چ��وار ب��ۆ حیزبه كانیشیان و بكه ن زه مینه سازی زیاتر هه ل و ده رفه تی ده ركه وتنیان بۆ
بڕەخسێنن له ڕاگه یاندنه كانیانه وه .سه ملاند ئ��ه وه ی هه ڵبژاردنه ئه م بانگخوازان و ئایینی مامۆستایانی كه زۆرترین هه لی سه ركه وتنیان هه یه له ناو به شێك ئه گه ر ئیسالمییه كاندا. الیه نه
كۆبكرێنه وه بۆ دروستكردنی تیمی جیاواز بۆ زمانه وه سێ له م ته رجه مه كردن بۆ
كوردی.فه لسه فه دا به شی له منوونه ، بۆ فه لسه فه كۆنی كتێبی هه رچی ده كرێ له سه ده ی ئنجا هه یه ته رجه مه بكرێن. كتێبی هه رچی ئێستا تا چ��وارده م��ه وه مه دره سه هه رچی و هه یه فه لسه فه هه یه له فه لسه فه ، تا ڕۆژگاری ئه مڕۆمان، هه زار گه ر بكرێن. كوردی ته رجه مه ی كه س هه بن تایبه ت له م بواره ، ده كرێ له چه ند ساڵێكی كه مدا هه رچی فه لسه فه ی ڕۆژئاوا هه یه ته رجه مه ی كوردی بكرێت. ئه مه یان وه ك منوونه بۆ بواره كانی تریش به هه مان شێوه . لێره دا وێڕای ئه وه ی ئه م كورده ، ڕێنیسانسی سه ره تای پڕۆژەیه به اڵم سێ كاری زۆر مه زنی تریش له گه ڵ
خۆی دێنێته كایه وه :سه رچاوه ی دروستكردنی یه كه م: خوێندنگا بۆ ئه كادیمیی و زانستیی و ئه كادیمییه كان ب���واره و زان��ك��ۆ و به داخه وه كه كوردستان، خوێنده وارانی ئه م زانكۆكامنان نه كتێبخانه كامنان، نه ئاستی نه و ده كرێ به دی تێدا كا یه یان ستانده ری به پێی خوێنده وارانیشامن بۆیه پێشكه وتووه . جیهانی ئه كادیمیی ئاستی دواوه ی له زۆر زۆر زانكۆكامنان جیهانین، چونكه تا بڵێی هه ژارن له ڕووی لێكۆڵینه وه ش. بواری له ئنجا سه رچاوه ، ئه مه ش هۆكارێكه كه نابینین زانكۆكانی كوردستان لێكۆڵینه وه پێشكه ش بكه ن و
بێبه رهه م بن له كێڵگه كانی زانستدا.ساڵ 20 تا 10 دوای له دووه م:
زۆر له ئیسالمییه كان له هه ڵبژاردنه كانی ئیسالمییه كان گوتاری ئه گه ر ئاینده دا. به ئه وا مبێنێته وه ، ئێستا به مشێوه یه ی له كورسییه كانیان ڕێ��ژەی من ب��ڕوای ده مێنێته وه چه قبه ستویدا حاڵه تێكی هیچ موفاجه ئه ی ببنه ن��ات��وان��ن و
هه ڵبژاردنێك له ئاینده دا.گووتین پێی ه��ه ڵ��ب��ژاردن��ه ئ��ه م هه رێمی له سیاسیی ملمالنێی كه حیزبی پێنج نێوان له كوردستاندا حیزبی دیكه ئ��ه وان��ی سه ره كیدایه ، ن��ات��وان��ن ی���ان دی���ك���ۆرن و ب��چ��وك هاوكێشه له هه بێت كاریگه رییان لیستێكی چه ند شكستی سیاسییه كاندا. ده كرد گه وره یان بانگه شه ی كه نوێ دروستكه ن، موفاجه ئه به نیازبوون و گۆڕەپانی كه ڕاستیه یه ئه و ده رخه ری له تا ڕاده یه كی زۆر سیاسیی كوردستان الیه ن ئه و پێنج حیزبه وه كۆنرتۆڵ كراوه توانای نوێ حیزبێكی هیچ زه حمه ته و ڕەنگه هه بێت. خۆیی جێكردنه وه ی بزووتنه وه ی ئه زموونی به اڵم بوترێت، هێزێكی وه ك��و ده ركه وتنی و گ��ۆڕان س��ه ره وه ئارگیومێنته ی ئه و كاریگه ر ده ڵێم وه اڵمدا له هه ڵده وه شێنێته وه . گ��ۆڕان ب��زووت��ن��ه وه ی چونكه نه خێر، و دروستبووه یه كێتییه وه هه ناوی له كاریگه ره كانی و سه ره كی كاراكته ره هه ر ئێستاش هه تا بزووتنه وه ئ��ه و یه كێتی كۆڵه كه ی پێشرت كه ئه وانه ن ئه نجامه كانی له به رچاوگرتنی به بوون. خولی ل���ه م ده ب��ێ��ت ه���ه ڵ���ب���ژاردن، له سه ر ك��ار ج��دی ب��ه پ��ه رل��ه م��ان��ه دا دیاریكردنی بودجه ی حیزبه كان بكرێت
هیچ پ��ڕۆژەی��ه ، ئ��ه م ده ستپێكی ل��ه دروستكردنی بۆ نامێنێ پێویستییه ك ئه م زمانه ی ئه و زمانی ستانده ر، چونكه ده بێته ده كرێ، ته رجه مه پێ كتێبانه ی زمانی ستانده ر و یه كجار ده وڵه مه ند كه بۆ كورد پێكهاته ی پۆپی و لق سه رجه م
الی خۆی ڕاده كێشێ.سێیه م: ئاستی مه عریفی و زانستیی جیهانی ئاستی دێنێته ك��ورد تاكی جیهانی به كوردستانیش پێشكه وتوو، هه روه ها گ��رێ��ده دات��ه وه . پێشكه وتوو زمانی كوردیش ده كاته زمانێكی زیندووی 30 یان 20 دوای له له وانه شه و جیهان زمانی ده وڵه مه نرتین ببێته تر ساڵی
ناوچه كه .ئه م پڕۆژەیه خه یاڵی نییه و ده كرێ ملیاران بكرێت. جێبه جێ كوردستان له دۆالری نه وت هه یه ده كرێ له پڕۆژەیه كی به رهه می بێگومان بكرێت. سه رف ئاوا پێشكه وتنی هۆی ده بێته پڕۆژەیه ئه م له به گشتی زانست و مه عریفه و ژیان نێو كۆمه ڵگای كوردستان. هه زاران كه س زۆرتری فورسه تی و كار خاوه ن ده بێته سه ر به ده هێرێت. به رهه م كاریش باوه ش كوردستان هه موویه وه ، ئه مه له ئه وتۆ شارستانی ڕابوونێكی ده گرێته ئاست ڕابوونه كه ی ئه وروپا كه له سه ده ی سه ره تاش و پێكرد ده ستی پانزه مه وه ڕێنیسانس ته رجه مه كردن، ڕێگای له ڕێنیسانسی هه روه ها هه ڵدا. س��ه ری قه رزداری ڕادده یه كی زۆر، تا عه ره بیش، ته رجه مه كردنی به رهه مه كانی زمانه كانی
دونیای ئه و سه رده مه بوو.
له كورسییه كانیان ژم���اره ی به پێی بگیررێت ڕێگه ئه وه ی بۆ په رله ماندا، بۆ زه ب��ه الح داهاتێكی به فیڕۆدانی له زۆرج��ار كه حیزبانه ی ئ��ه و خه رجی سه ربه خۆ هێزێكی نه ك پاشكۆ، وه كو
ده رده كه ون.كه ب��وو ئ��ه وه دیكه په یامێكی ئه زموونی له ساڵ دوو و بیست پاش له ڕێزگرتن فێری هێشتا حكومڕانی، نه بووین. هه ڵبژاردن ئه نجامه كانی س��اخ��ت��ه ك��اری و ت��رس��ان��دن هێشتا خه ڵك ئ��ی��راده ی ت��ه زوی��رك��ردن��ی و نیمچه هه رێمه دی��اری و زاڵ سیامی كاریگه ری هێشتا دیموكراسییه كه مانه . سنوورداره . كاریگه رییه كی هه ڵبژارن ده نگده ران تۆماری نه بوونی سایه ی له بێالیه ن و دانیشتوان سه رژمێری و ئه منییه كان و هێزه كۆمسیۆن نه بوونی واڵتانی ده ستێوه ردانی و كاریگه ریی و هه ڵبژاردنێكی ئه نجامدانی ئیقلیمی، ئه سته مه . كارێكی بێگه رد و پ��اك له گۆڕانكاری ئێستا تا له به رئه وه ی سیسته می سیاسی هه رێمی كوردستاندا باشرتین ه��ه ڵ��ب��ژاردن��ه وه ڕێ��گ��ه ی ل��ه چاره سه ره ، هه ر بۆیه ده بێت كار له سه ر به ڕێوه بردنی ش��ێ��وازی باشرتكردنی له ده بێت سۆنگه یه وه ، له م بكرێت. سێ هه ر په رله ماندا چواره می خولی كۆمه ڵ و یه كگرتوو و گ��ۆڕان الیه نی بێالیه نكردنی له سه ر ك��ار لێبڕاوانه یاری چیرت ئه وه ی بۆ بكه ن، كۆمسیۆن بێئومێدی و نه كرێت ده نگی خه ڵك به نه كێشێت باڵ سیاسیی پرۆسه ی به
به سه ر خه ڵكی كوردستاندا.
بۆ ئه وه ی ڕێنیسانسێكی كوردی به رپا بكرێت
په یامه كانی ئه م هه ڵبژاردنه
www.bayanpress.net
پڕۆژه یه كی مێژوویی بۆ كوردستان
ئەم پرۆژەیە ئاستی مه عریفی و زانستی تاكی كورد دێنێته ئاستی جیهانی پێشكه وتوو
ئه وانه ی زۆرترین ده نگیان هێنا لە ئه وانه بوون كه به رده وام له ڕێگه ی
شاشه كانه وه ده رده كه وتن
www.bayanpress.net
www.facebook.com/bayanpres
www.twitter/bayan2press
Tuesday, No.55Second Year, Oct 8, 2013
political general Newspaper
چاوێكیش له سه ر په رله مانی داهاتووگرنگیی ئه م هه ڵبژاردنه ی په رله مان له وه دا كورت هه ڵنه هات كه سه نگی هه ر حزبێكی ئاشكراكرد، له وه شدا كورت هه ڵنایه ت كه گۆڕانێك له نه خشه ی سیاسیی هه رێم و حكومه ت له و ده سه اڵته كه یدا دروست ده كات. هه ڵبژاردنه كه ی رۆژی 9/21، كه موكووڕیی زۆرێك یاسا و ڕێكار و كاری داموده زگاكانی ئه م هه رێمه شی ئاشكرا كرد، به تایبه تیش ئه و یاسا و
داموده زگایانه ی په یوه ندییان به پرۆسه ی هه ڵبژاردن و چۆنێتیی به ڕێوه چوونیه وه هه یه .به قسه وباسه كان ئێستاش تا هه ڵبژاردنه وه ، ئه نجامه كانی ئاشكراكردنی دوای له دوو ئاڕاسته دا ده ڕۆن، له الیه ك به ئاڕاسته ی تانه دان له ئه نجامه كان و ئه و گزیكارییانه ی و سیناریۆ له و باسكردنه تریش الیه كی له داون، ئه نجامیان ده سه اڵت الیه نی هه ندێك ئه گه رانه ی كه ڕەنگه له پێكهێنانی كابینه ی نوێی حكومه تدا بگیرێنه به ر. به اڵم زۆر به كه می و ته نها له په راوێزی هه ڵوێست و رشۆڤه كاندا تیشك خراوه ته سه ر ئه و كه لێنه یاساییانه ی،
به ڕێوه چوونی هه ر هه ڵبژاردنێكی له و شێوه یه ده خه نه ژێر پرسیاره وه .په رله مانی داهاتوو كۆمه ڵێك ئه ركی گرنگی له ئه ستۆیه ، یه ك له وانه ش پێداچوونه وه ، یان هه مواركردنه وه ی ئه و یاسا و ڕێكارانه یه كه سه باره ت به به ڕێوه چوونی هه ڵبژاردنه كانی هه رێم بڕیاریان لێدراوه . به الی منه وه ، پێویست ده كات ئه و په رله مانه له چه ند ڕوویه كه وه
پێداچوونه وه به ڕێكار و یاساكانی تایبه ت به هه ڵبژاردن بكاته وه ، ئه وانیش:یه كه م: پێداچوونه وه به ڕێژەی كۆتای كه مه نه ته وه و ئاین و ئاینزاكانی تری هه رێم. ئه و كۆتایه هێنده ی گه مه یه كی فێڵبازانه ی ده سه اڵته بۆ دزینی كورسی، هیچ كات پێدانی مافی
ئه و نه ته وه و ئاینزایانه ی كوردستان نه بووه .له به هه رێم، تایبه ت كۆمیسیۆنێكی سه ربه خۆی هه ڵبژاردنی دووه م: دروستكردنی هه یئه ت به و هه ڵبژاردنه كان بااڵی كۆمیسیۆنی سه ربه خۆكان. و نیشتامنی كه سایه تییه له پڕ هه ڵبژاردنێكی به ڕێوه چوونی بۆ به هێزه فاكته رێكی ئێستایه وه ، كه سایه تییانه ی و
كه موكووڕی و ناته ندروست.سێیه م: نه هێشتنی كه رسی ئه و حیزبه بچووكانه ی نه یانتوانیوه ته نانه ت یه ك كورسیی بۆ بووه ده سه اڵت فێڵبازانه ی گه مه یه كی دیسان ئه مه ش به ده ستبهێنن. په رله مانیش دزینی ده نگی الیه نه نه یاره كانی خۆی، بۆ ئه و حیزبانه ی به دوكانی سیاسی چووێندراون
و ده یانكاته هۆكارێك بۆ به فیڕۆدانی سامانی میلله ت و ڕاییكردنی بڕیاری سیاسیی هه ڵه .بڕیاری ده ركردنی و تاووتوێكردن بۆ ده مێننه وه ، تریش گرنگی ته وه ری و بوار زۆر بااڵكانیش یه ك له وانه ، ئه گه ر پله تایبه ت و له باره یانه وه . كه مكردنه وه ی مووچه ی بوێرانه له م خوله دا بڕیاری گونجاو له وباره وه بدرێت، ئه وه ده بێته یه كێك له و سه روه رییانه ی بۆ
په رله مانتارانی ئه م خوله تۆمار ده كرێت.ده شبێته و سیاسی نه خشه ی له گۆڕانكاری مایه ی ده بێته هه ڵبژاردن كاتێك ئه وا ده كات، گۆڕانكارییان به ناچار و سیاسییه كاندا حیزبه ناوخۆی له بوومه له رزه یه ك له نیشتیامنه ش، ئه م جه سته ی پاكکردنه وه ی مایه ی ببێته هه ڵبژاردنه ئه و كه ئه والتره
هه موو ئه و یاسا و ڕێسایانه ی بۆ چاوبه ستی له دانیشتوانه كه ی ده ركراون.
هاوژین عومه رReklam
خه‌زانی‌به‌هار
وەرگیراوە
بریتییه له بیره وه ریی ڕۆژانی موشه كبارانی بنكه و باره گاكانی كۆمه ڵی ئیسالمی
له الیه ن هێزه كانی ئه مریكاوه . ئه م كتێبه بیره وه ریی دوو
مانگی نووسه ری تۆمار كردووه له گه ڵ ناوی سه رجه م
شه هیدانی موشه كبارانه كه ی كۆمه ڵ و ڕووداوه كانی
ئه و ماوه یه و گواستنه وه ی سه ركردایه تی و هێزه كانی
كۆمه ڵ بۆ ده ڤه ری داره شمانه و ناوچه ی پشده ر و بتوێن.
