ΣΤΕΛΙΟΥ ΠΑΠΑΝΤΩΝΙΟΥ

ΠΡΩΤΟΨΑΛΤΗΣΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ

ΠΑΠΑΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ

ΛΕΥΚΩΣΙΑ 2010

ΠΡΩΤΟΨΑΛΤΗΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΠΑΠΑΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ

Μακαριότατε,η εκκλησία του αγίου Κασσιανού λειτουργεί χάρη στο θέλημα του Θεού,στο συνεχές θαύμα του αγίου Κασσιανούστις φιλότιμες προσπάθειες σεβασμίων ενοριτών αλλά και χάρη στην αγάπη και την αφοσίωση σ΄αυτήν του ιερέα της, πατρός Κωνσταντίνου Θεοφάνους, των ιεροψαλτών κυρίου Αλεξάνδρου Παπαχριστοδούλου και κυρίου Χρήστου Διάκου, της νεωκόρου του ναού Ευδοκίας Κολιανδρή, των επιτρόπων και ιδιαιτέρως της κυρίας Μαρίας Παπαδοπούλου η οποία έχει πλήρως αφιερωθεί στην εκκλησία, την οποία με δικές της προσπάθειες και μακαριστών επιτρόπων άνοιξε ύστερα από τα τραγικά γεγονότα του 1974.

΄Εκτοτε στον άγιο Κασσιανό συντελείται το θαύμα, αφού κάθε Κυριακή η εκκλησία είναι γεμάτη από πιστούς, όλοι οι παλαιοί γείτονες εδώ τελούν τις εορτές και τα μνημόσυνά τους και εδώ εκκλησιάζονται.

Σήμερα σας παρακαλούμε να τιμήσετε ιδιαίτερα τον κύριο Αλέξανδρο Παπαχριστοδούλου, πρωτοψάλτη του ναού για πενήντα συνεχή χρόνια.Ο κύριος Αλέξανδρος κατάγεται από το τουρκοκρατούμενο ΄Εξω Μετόχι, υιός και αδελφός ιερέων, έμαθε νέος τη Βυζαντινή Μουσική και ήλθε στη Λευκωσία. Σεμνός, ταπεινός, αναγνώστης των προφητειών εξαίσιος, άψογος στην εκτέλεση των ψαλμών, μεταδίδει στον παρακολουθούντα τις θείες τελετές την ιερή συγκίνηση.Για πενήντα χρόνια δεν απουσίασε από την εκκλησία, και παρ΄όλα όσα υπέστη ο άγιος Κασσιανός από τους Τούρκους ο κύριος Αλέξανδρος ποτέ δεν εγκατέλειψε την εκκλησία μας, δένοντας έτσι για μισό αιώνα τη ζωή του με τον άγιο Κασσιανό αλλά και ταυτόχρονα δένοντας τη ζωή πολλών από μας με τη δική του παρουσία στην εκκλησία μας.

Ερχόμενοι παλιοί ενοριάτες ύστερα από χρόνια εδώ και ξανακούοντας τον κύριο Αλέξανδρο να ψάλλει αναθυμούνται τα παιδικά τους χρόνια

2

και τις πρώτες ρίζες τους στον άγιο Κασσιανό.

Έτσι, μοναδικό σταθερό σημείο για μισό αιώνα στην εκκλησία μας παραμένει ο κύριος Αλέξανδρος.

Νεανική φωνή και τώρα ακόμα, όταν ψάλλει το Δύναμις άγιος ο Θεός ανεβάζει τους πιστούς στο θρόνο του Θεού.'Αψογος εκτελεστής στα χερουβικά και εξαίσιος στα ΄Αξιον εστί, τη Μεγάλη Εβδομάδα ιδιαίτερα συγκινητικός στο δοξαστικό της Κασσιανής, στο Εξέδυσάν με τα ιματιά μου , αλλά και σ΄άλλες Κυριακές, στο δοξαστικό των αγίων Πατέρων και σε άλλα ων ουκ έστιν αριθμός.Δύσκολα μέλη βρίσκουν τον άξιο εκτελεστή τους στον κύριο Αλέξανδρο.

Για όλους αυτούς τους λόγους, Μακαριότατε, η Εκκλησιαστική Επιτροπή σας παρακαλεί να του απονείμετε την ασημένια εικόνα του αγίου Κασσιανού, τον οποίο παρακαλούμε να προσέχει τον πρωτοψάλτη του, για να ψάλλει στην εκκλησία μας όσο θέλει ο Θεός.

Επίσης , θέλω να εκφράσω τις ευχαριστίες της εκκλησιαστικής επιτροπής για την απόφασή σας να τιμήσετε την κυρία Μαρία Παπαδοπούλου, την άοκνη θεραπαινίδα του αγίου Κασσιανού, χάρη στις προσπάθειες της οποίας λειτουργούμαστε τώρα στο ναό μας.

Η αφοσίωση στο καθήκον, οι διηνεκείς αγώνες για το καλό της εκκλησίας μας, η αφειδώλευτη προσφορά στην εκκλησία και στην ενορία την καθιστούν ζώσα πνοή και υπόδειγμα.

Η κυρία Μαρία Παπαδοπούλου παίρνει δύναμη από τον άγιο Κασσιανό, το πρώτο της σπίτι, αφού για την εκκλησία ενδιαφέρεται περισσότερο παρά για το δικό της σπίτι. Η χάρις του αγίου Κασσιανού ας την έχει καλά, για να τον υπηρετεί χρόνια πολλά ακόμα.

Τέλος, ευχαριστούμε τη Μακαριότητά σας για το συνεχές ενδιαφέρον που επιδεικνύετε για την εκκλησία μας.

3

Πρωτοψάλτης Αγίου Κασσιανού Αλέξανδρος Παπαχριστοδούλου

 Γεννημένος στα 1918, στα ενενήντα του τώρα, ψάλλει όπως όταν ήταν τριάντα χρόνων. Από το Έξω Μετόχι, γιος του  παπά του χωριού, έμαθε τα εκκλησιαστικά γράμματα μικρός, διδάχτηκε τη βυζαντινή μουσική από τον μ. Νικόλα Νικολαϊδη, που διετέλεσε επίσης ψάλτης του αγίου Κασσιανού, πήγε στο Στυλιανό Χουρμούζιο να εξετάσει αν χρειάζεται να προχωρήσει στη μουσική κι ο μεγάλος εκείνος τότε αποφάνθηκε πως ήταν ήδη φτασμένος ψάλτης και δεν χρειαζόταν άλλα μαθήματα. Ανέβηκε στο ψαλτήρι στην ηλικία των δεκαπέντε χρόνων με πρώτο διορισμό στην Κυθρέα, ύστερα ακολούθησε η Λευκωσία, κι από τότε που διορίστηκε στον Άγιο Κασσιανό, από το 1949-50 έμεινε άρρηκτα δεμένος με το ναό. Είχε αγάπη μεγάλη στην ψαλμωδία κι όπου άκουγε καλό ψάλτη έτρεχε να τον παρακολουθήσει, ν’ ακούσει ωραίες θέσεις και να τις γράψει στη μνήμη του, για να τις δοκιμάσει και να τις υιοθετήσει κι ο ίδιος. Ο ίδιος πάντα προσπαθεί να αποδώσει το νόημα των ψαλμών και να τονίσει ανάλογα το κείμενο, γι’ αυτό και ρωτά και προβληματίζεται.Η  φωνή του συνεχίζει να είναι νεανική παρά τα τόσα χρόνια του, και ψάλλει με όλη τη δύναμη και την καρδία του ευφραίνοντας τους πιστούς, που να τον ακούν, δεμένοι κι αυτοί μαζί του τόσα χρόνια.Ιδιαίτερη αγάπη του το Δύναμις ΄Αγιος ο Θεός, τα Χερουβικά και τα  'Αξιον Εστί. Τη Μεγάλη Βδομάδα συγκινεί με το Δοξαστικό της Κασσιανής, το Εξέδυσάν με τα Ιμάτιά μου και το Σε τον Αναβαλλόμενον το Φως.Τόσα που υπέστη από τους Τούρκους η ενορία και η εκκλησία του Αγίου Κασσιανού και ο κύριος Αλέξανδρος δεν την εγκατέλειψε. Ουδέποτε απουσίασε από λειτουργία. Ικανός εκτελεστής και προπάντων καλλίφωνος και μεγαλόφωνος, σεμνός και περήφανος για τη φωνή και την τέχνη του, αποτελεί το σπάνιο δείγμα του ψάλτη των παλιών καιρών, του ευεργετημένου από το Θεό με δυνατή φωνή και σπάνιου εκτελεστή με τη δική του επιμέλεια.

  

4

ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΠΑΠΑΧΡΙΣΤΟΔΟΎΛΟΥ

Όπως ανακοινώσαμε, σήμερα θα τιμήσουμε τον για εξήντα χρόνια ψάλτη του αγίου Κασσιανού κ. Αλέξανδρο Παπαχριστοδούλου, τον οποίο είχαμε ευκαιρία να ξανακούσουμε να μας ψάλλει, μια και ισχύει γι’ αυτόν το «ψαλώ το Θεώ μου έως υπάρχω».

Η ψαλμωδία συνδέθηκε με τον κύριο Αλέξανδρο από παιδικής ηλικίας, αφού ήδη από δεκαπέντε χρόνων έψαλλε ως δεξιός ψάλτης στην Κυθρέα, ενώ παράλληλα δεν έπαυε να ψάλλει στο χωριό του το ΄Εξω Μετόχι με τον μακαριστό αδελφό του Ευτύχιο, παιδιά κι οι δυο του ιερέα Παπαχριστόδουλου.

Η όλη προσωπικότητα και ζωή του κ. Αλέξανδρου συνδέεται με το ψαλτήρι. Ακόμα και τη μακροβιότητά του σ’ αυτό μπορούμε να την αναγάγουμε. Γιατί εδώ, στο ψαλτήρι, έρχεται σε επικοινωνία με το Θεό και εκφράζει όσα οι πιστοί θα ήθελαν να του ψάλλουν αλλά αδυνατούν, γιατί δεν έχουν το τάλαντο ούτε τη φωνή.

Ο κ. Αλέξανδρος είχε το χάρισμα και της δυνατής και μελωδικής φωνής αλλά καιτη θέληση να μάθει και να αναπτύξει το τάλαντο.

Έμαθε από τον παλαιότερο ψάλτη του αγίου Κασσιανού, όσοι τον θυμάστε, τον μακαριστό Νικόλα Νικολαϊδη την βυζαντινή μουσική και όταν τέλειωσε παρουσιάστηκε στον τότε μεγάλο μουσικό Στυλιανό Χουρμούζιο, ο οποίος, όταν τον άκουσε να εκτελεί δύσκολα μέλη, τον θεώρησε ήδη τελειωμένο ψάλτη που δεν είχε ανάγκη άλλων μαθημάτων.

Ο Αλέξανδρος είχε το πάθος της σωστής εκτέλεσης και της απόδοσης των νοημάτων των κειμένων, γι’ αυτό ήταν και άριστος αναγνώστης προφητειών, και απέδιδε με τη ψαλμωδία και το ύφος του το νόημα των κειμένων.

Στα νιάτα του, όπου υπήρχαν ικανοί ψάλτες, ο Αλέξανδρος έτρεχε να τους ακούσει, για να πάρει από την τέχνη τους, να απομνημονεύσει μελωδικές θέσεις τους και να τις αποδώσει. Μνημόνευε κι ονομάτιζε παλιούς ψάλτες, των οποίων θαύμαζε τις μουσικές θέσεις και τις απέδιδε ύστερα ο ίδιος, ή προσπαθούσε με την επανάληψη να εμπεδώσει δικές του μουσικές θέσεις, προσφορά και στη Βυζαντινή Μουσική. Βάσει των πρακτικών των συνεδριάσεων της εκκλησιαστικής επιτροπής της εκκλησίας μας, ο κύριος Αλέξανδρος διορίστηκε εδώ σε δοκιμαστική βάση στις 20 Οκτωβρίου του 1950 και οριστικά στις 19 Μαρτίου 1951. Από το 1950 ως το 2010 εξήντα ακριβώς χρόνια από τότε. Κι έτσι κατατάχτηκε στη σειρά των ιεροψαλτών του αγίου Κασσιανού ως ο μακροβιότερος και πλέον μακροχρόνιος δεξιός ψάλτης.

Μερικά ονόματα ιεροψαλτών δεξιών στον άγιο Κασσιανό από το 1900 και εξής είναι Μιχάλης Παναγίδης, Μιχάλης Κουλουμπρίδης,(1908) Παναγιώτης Παναγίδης (1914) Αναξαγόρας Χουρμούζιος(1917) Κωνσταντίνος Παντελίδης (1917-20)Νικόλας Νικολαϊδης ο δάσκαλός του.

5

Αριστεροί ψάλτες κατά την διάρκεια των εξήντα χρόνων της θητείας του διετέλεσαν οι Παναγής Τσαλδάρης, Παντελής Σιακαλλής, Κόκος Μιχαηλίδης, Ανδρέας Επιπλοποιός, Σωκράτης ο δάσκαλος, Μίκης Μιχαηλίδης, Λουκής Ιακώβου, Νίκος Σακκάς, Ανδρέας Γαβριηλίδης, Κωνσταντίνος Παπαθωμάς, Χρίστος Διάκος και Γιαννάκης Περατόπουλος.

Ιερείς με τους οποίους συλλειτούργησε στη μακρά αυτή πορεία του ήταν ο ΠαπαΚωνσταντίνος Παπαβασιλείου, ο Παπαπολύκαρπος, ο αδελφός του Παπαευτύχιος, ο Παπακωνσταντίνος Θεοφάνους, ο πατήρ Θεοφάνης, και τώρα ο Παπαγεώργιος Μελέτης.

Η εξηντάχρονη θητεία του Αλέξανδρου στην εκκλησία μας άφησε αξέχαστες μελωδίες, εκτελέσεις μοναδικές, ακριβείς, σε πατριαρχικό πράγματι ύφος, γιατί το μεγαλοπρεπές κυκλοφορούσε στο αίμα του και γνώριζε να το εκτελεί και να το εκφράζει.

Ο κύριος Αλέξανδρος έχει ήδη αθανατιστεί ως ψάλτης και στην ιστοσελίδα της Ιεράς Αρχιεπισκοπής στην οποία αναγράφονται κύρια σημεία της ζωής και των γνωρισμάτων της τέχνης του και έχει ήδη τιμηθεί και από τον μακαριστό αρχιεπίσκοπο Χρυσόστομο στα πενήντα χρόνια προσφοράς του.

Σήμερα εκ μέρους του Μακαριοτάτου αρχιεπισκόπου Χρυσοστόμου συνεορτάζει μαζί μας ο εκτιμητής του, θεοφιλέστατος χωρεπίσκοπος Μεσαορίας κ. Γρηγόριος, τον οποίο και ευχαριστούμε θερμά για την εδώ παρουσία του.

Ευχόμαστε στο Θεό να χαρίζει χρόνια ειρηνικά και χριστιανικά στον αξέχαστο Αλέξανδρο.

Εκ μέρους όλων η τιμητική αυτή πλακέτα.

Κυριακή των Αγίων Πάντων

30.05.2010

6