Ανθοκομικά Είδη

γ ι α ε κ μ ε τ α λ λ ε υ σ η α π ο τ ο υ σ φ υ τ ω ρ ι ο υ χ ο υ σ κ α ι τ ο υ σ κ η π ο τ ε χ ν ε σ

γ ι α ε κ μ ε τ α λ λ ε υ σ η α π ο τ ο υ σ φ υ τ ω ρ ι ο υ χ ο υ σ κ α ι τ ο υ σ κ η π ο τ ε χ ν ε σ

Η επιλογή των φυτών για τη δημιουργία ενός ταρατσόκηπου ή φυτεμένου δώματος βαρύνει κυρίως το γεωπόνο ο οποίος είναι υπεύθυνος για τη διεκπαιρέωση του έργου. Εκείνος πρέπει να επιλέξει το αρ-δευτικό σύστημα και τα φυτά με βάση τις εκάστοτε ανάγκες λαμβάνοντας αρχικά υπ’όψιν το είδος του

ταρατσόκηπου (εκτατικός, εντατικός), την ευχέρεια συντήρησης και τις κλιματολογικές συνθήκες. Η επιλογή των κατάλληλων φυτών για τις συνθήκες της Ελλάδας είναι καθοριστικές όταν προσπαθούμε να κατασκευάσουμε ένα ταρατσόκηπο. Όπως μπορούμε να φαντασθούμε δεν έχει νόημα η φύτευση φυτών ή ειδών τα οποία να χρει-άζονται μεγάλες ποσότητες νερού και να μην προσρμόζονται εύκολα στο ξηρικό κλίμα της Ελλάδας. Σύμφωνα με τον Ολιβιέ Φιλιπί** η χρήση ενδημικών φυτών είναι η λύση στο πρόβλημα της ξηρασίας και της διαχείρησης νερού τους καλοκαιρινούς μήνες. Ο Φιλιπί υποστηρίζει ότι ‘το πρόβλημα δεν είναι η ξηρασία αλλά η έλλειψη γνώσης για τα φυτά που αντέχουν σε αυτή’. Φανατικός οπαδός των Μεσογειακών κήπων που φυτεύονται με είδη τα οποία είτε αναπτύσσονται αυτοφυώς είτε έχουν περάσει στην παραγωγή στις χώρες της Μεσογείου και είναι απόλυτα προσαρμοσμένα στις συνθήκες αυτές. Οι Μεσογειακοί κήποι είναι εναρμονισμένοι με το υπόλοιπο φυ-σικό περιβάλλον και μοιάζουν οικείοι για όλους εμάς που μεγαλώσαμε σε αυτό.

Πέραν της αντίληψης του Φιλιπί για τη χρήση ενδημικών φυτών στους κήπους μας, η οποία μας βρίσκει απόλυτα σύμφωνους, η πρακτική εφαρμογή της φύτευσης ενδημικών φυτών σε κήπους δεν είναι τόσο απλή. Βέ-βαια δεν αναφερόμαστε στα Μεσογειακά είδη τα οποία καλλιεργούνται και ήδη χρησιμοποιούνται ευρέως (π.χ. πικροδάφνη, βιβούρνο, γεράνι, γαρίφαλο, βολβώδη, αρωματικά κ.α.), αλλά σε ενδημικά είδη που εκφύονται σε συγκεκριμένες περιοχές και κυρίως σε υψόμετρο (π.χ. βουνά της Ελλάδας). Ο εγκλιματισμός και η καλλιέργεια τέτοιων ειδών προϋποθέτει εμπεριστατωμένη έρευνα και πρακτική εφαρμογή από επιστήμονες και επαγγελμα-τίες ανθοκόμους.

Στο συγκεκριμένο άρθρο παρατίθενται ορισμένα είδη, Μεσογειακά ή μη, τα οποία είναι καλλιεργήσιμα αλλά χρησιμοποιούνται ελάχιστα σε κήπους και φυτεμένα δώματα. Ωστόσο, αποτελούν, λόγω των ιδιοτήτων τους, τέλεια παραδείγματα για ερασιτεχνική και επαγγελματική χρήση. (Α.Δάρρας)

** Ο Ολιβιέ Φιλιπί είναι βοτανολόγος, μέλος της Mediterranean Garden Society (www.mediterraneangardensociety.org) και διατηρεί φυ-τώριο 5 στρεμμάτων στη Νότια Γαλλία με Μεσογειακά φυτά.

Α Ν Θ Ο - Κ Α Λ Λ Ι Ε Ρ Γ Ε Ι Α & Κ η π ο τ ε χ ν ί α 2 0 0 8 Τ ε ύ χ ο ς 2 ο , 3 2

Ευροσύνη Μακρόγλου, Ελισάβετ Τσιαβτάρη & Μαρία Χατζή *

ΕΠΙΛΟΓΗ ΦΥΤΩΝ για φυτεμένα δώματα

Ανθοκομικά Είδη

Γκαζάνια (Gazania splendens)

Οικογένεια: CompositaeΠεριγραφή: Είναι φυτό αειθαλές, ποώδες, πολυετές με χαμηλή βλάστηση, σχεδόν έρπουσα. Τα φύλλα του είναι λογχοειδή, επιμήκη, βαθυπράσινα επά-νω και χνουδωτά, σταχτιά στην κάτω επιφάνεια. Τα άνθη είναι σε κεφαλές μοναχικές, με τα περιφερειακά γλωσσο-ειδή ανθίδια διαφόρων χρωματισμών, όπως κίτρινο, πορτοκαλί, κόκκινο, λευκό κλπ, ανοίγουν την ημέρα και κλείνουν τη νύχτα. Ανθίζει τους καλο-καίρινούς μήνες.

Πολλαπλασιασμός: Με σπόρο την άνοι-ξη αλλά και με διαίρεση το φθινόπωρο.

Απαιτήσεις: Ευδοκι-μεί σε όλα τα εδάφη με καλή αποστράγ-γιση σε ηλιαζόμενες θέσεις. Θέλει ήπιο κλίμα και αντέχει στα παραθαλάσσια μέρη.

Αποστάσεις φύτευσης: 15 – 20 cm

Διχόντρα (Dichondra repens)

Οικογένεια: ConvolvulaceaeΠεριγραφή: Είναι φυτό πολυετές της θερμής περιόδου με μικρά, στρογγυ-λά, νεφρόσχημα, πράσινα φύλλα, που

Α Ν Θ Ο - Κ Α Λ Λ Ι Ε Ρ Γ Ε Ι Α & Κ η π ο τ ε χ ν ί α 2 0 0 8 Τ ε ύ χ ο ς 2 ο , 3 3

απλώνει γρήγορα με στόλωνες. Έχει χαμηλή ανάπτυξη, σχηματίζοντας πυκνό χλοοτάπητα πολύ ωραίας εμφάνισης.

Πολλαπλασιασμός: Με σπόρο, ο οποί-

ος φυτρώνει λίγο δύσκολα λόγω του σκληρού περιβλήματος και έχει υψηλό κόστος. Σπέρνεται την άνοιξη μέχρι τις αρχές καλοκαιριού για να προλάβει να να απλώσει τόσο, ώστε να μην υπάρ-χουν κενά στο έδαφος.

Πολλαπλασιασμός: Πολλαπλασιάζεται εύκολα και με χώρισμα της φυτικής μάζας σε μικρούς κύβους οι οποίοι φυ-τεύονται σε αποστάσεις 15 – 20 cm.

Απαιτήσεις: Αντέχει αρκετά στη σκιά και αναπτύσσεται σε ποικιλία εδα-φών εκτός από τα βαριάαργιλλώδη - πυλώδη. Στα φτωχά – ξηρά εδάφη δε χρειάζεται σχεδόν καθόλου κούρεμα. Ευδοκιμεί στα θερμά κλίματα, αντέχει όμως και σε θερμοκρασίες μέχρι -5 οC. Η αντοχή του στην καταπόνηση είναι σχετικά μικρή. Θέλει αρκετά ποτίσματα κυρίως τις περιόδους με ξηρασία.

Λίππια (Lippia reppens)

Οικογένεια: VerbenaceaeΠεριγραφή: Είναι φυτό ποώδες πολυ-

ετές, με βλαστούς έρποντες, που ριζώ-νουν στους κόμπους και φύλλα αντίθετης διάταξης ή κατά τρι-μερείς σπονδύλους, ακέραια, στενά, σπαθοειδή ή λογχο-ειδή, οδοντωτά προς τη κορυφή. Σχημα-τίζει ωραίο, χαμηλό, ανθισμένο χλοοτά-πητα σε αποχρώσεις του λευκού, ροζ

ή ιόχρου από την άνοιξη μέχρι το φθινόπωρο.

Πολλαπλασια-σμός:Πολλαπλασιά-ζεται εύκολα με μοσχεύματα την άνοιξη.

Απαιτήσεις: Είναι φυτό που

αντέχει στη ξηρασία και στη παραμέλη-ση. Δεν αντέχει στις χαμηλές θερμοκρα-σίες και δεν απαιτεί συχνά κουρέματα. Είναι κατάλληλο για φτωχά εδάφη, ηλι-όλουστα, εκτιθεμένα στους θαλασσινούς ανέμους και για στερέωση πρανών.

Βίγκα (Vinga major)

Οικογένεια: ApocynaceaeΠεριγραφή: Είναι φυτό ποώδες πολυε-τές, με ζωηρή βλά-στηση και βλαστούς μακριούς με φύλλα ωραία, μεγάλα, λεία, βαθυπράσινα. Την άνοιξη το φυτό σχη-ματίζει ωραία μεγάλα άνθη στην απόχρωση του κυανού. Το φυτό απλώνεται στην επι-φάνεια του εδάφους με στόλωνες.

Πολλαπλασιασμός: Με τους στόλωνες που δημιουργεί, αλλά και με σπόρο.

Απαιτήσεις: Ευδοκιμεί σε δροσερά και ημισκιερά εδάφη οποιουδήποτε τύπου. Απαιτεί ένα κλά-δεμα στις αρχές της άνοι-ξης έτσι ώστε να δώσει ζωηρότερη βλάστηση.

Χοντρό μπουζί(Carpobrotus acinaciforme)

Οικογένεια: AizoaceaeΚαταγωγή: Είναι φυτό ιθαγενές της Αφρικής

Περιγραφή: Έχει σαρκώδη φύλλα, τριγωνικά, μήκους 5 – 8 cm, κυρτά σαν γιαταγάνι, πολύ πράσινα, γυαλιστε-ρά. Τα άνθη είναι μεγάλα, ερυθρϊώδη, διαμέτρου 8 – 12 cm, απέταλα, με τους περιφερειακούς στήμονες να είναι

Ανθοκομικά Είδηάγονοι και να έχουν μετατραπεί σε στημονώδη πεταλοειδή δίνοντας την εντύπωση στεφάνης.

Πολλαπλασιασμός: Με μοσχεύματα την άνοιξη και στο τέλος του καλοκαιριού.

Απαιτήσεις: Είναι φυτό εύκολης καλ-λιέργειας, γρήγορης ανάπτυξης και με ελάχιστες απαιτήσεις σε περιποιήσεις. Αντέχει στη ξηρασία, στα άλατα του εδάφους, την αλμύρα της θάλασσας και σε θερμοκρασίες μέχρι - 4 οC. Θέλει όμως ζεστές και ηλιόλουστες θέσεις.

Καρδιόφυλλο (Aptenia cordifolia)

Οικογένεια: Aizoaceae

Περιγραφή: Είναι φυτό που δημι-ουργεί πολλούς χαμηλούς βλαστούς, που απλώνουν ή κρέμονται, χωρίς να ριζώνουν συνήθως. Δημιουργούν χλοο-τάπητα πυκνό, χαμηλό που το ύψος του κυμαίνεται από 10 -15 cm. Τα φύλλα του είναι αντίθετης διάταξης, ωοειδή – καρδιοειδή, ανοιχτοπράσινα. Τα άνθη που σχηματίζει είναι μεμονωμένα, λίγα,

μικρά και ερυθρο-ϊώδη.

Πολλαπλασιασμός: Πολλαπλασιάζεται με μοσχεύματα την άνοιξη.

Απαιτήσεις: Είναι φυτό που ευδοκι-μεί σε όλους τους τύπους εδαφών, σε ζεστές περιοχές και

ηλιαζόμενες θέσεις. Είναι κατάλληλο για παραθαλάσσιες θέσεις. Καλύπτει σχετικά εύκολα επιφάνειες του εδά-φους (εδαφοκαλυπτικό) γι’αυτό μπορεί να χρησιμοποιηθεί και σε φυτεμένα δώματα.

Σάλβια (Salvia viridis)

Οικογένεια: LabiataeΚαταγωγή: ιθαγενές των περιοχών της Μεσογείου και αυτοφυές στην ηπειρω-τική Πελοπόννησο και τα νησιά της Ελλάδας.

Περιγραφή: Είναι ετήσιο αυτοφυές φυτό με ύψος 20 – 40 cm και πλάτος λίγο μικρότερο του ύψους. Τα φύλλα του είναι έμμισχα, ωοειδή, λεπτοφυώς πριονω-τά, ωχροπράσινα. Τα άνθη του είναι ρόδινα έως βαθυ-πόρφυρα, ανά 4 – 6, κατά σπονδύλους, που σχηματί-

ζουν σταχυόμορφο βότρυ. Ανθίζει από τον Μάιο και για όλο το καλοκαίρι.

Πολλαπλασιασμός: Πολλαπλασιάζεται με σπόρο ή με διαίρεση την άνοιξη.

Απαιτήσεις: Αναπτύσσεται σε όλα σχε-δόν τα εδάφη, αλλά ευδοκιμεί σε ηλιό-λουστα και καλά αποστραγγιζόμενα.Συνιστάται, όταν το φυτό αποκτήσει ύψος 8 – 10 cm να κορυφολογείται, για να αποκτήσει πυκνή βλάστηση και πλούσια ανθοφορία. Δεν αναπτύσσε-ται ικανοποιητικά και δεν ανθοφορεί επιβλητικά σε σκιερές ή ημισκιερές τοποθεσίες.

Χρήσεις: Κατάλληλο φυτό για διακό-

σμηση παραθύρων, εξωστών, κήπων οροφής και αιθρίων. Φυτεύεται ομαδι-κά σε εκτατικούς ταρατσόκηπους.

Λεβάντα (Lavandula angustifolia ή Lavandula vera)

Οικογένεια: LabiataeΚαταγωγή: ιθαγενές των περιοχών της Μεσογείου.

Περιγραφή: Είναι χαμηλό αειθαλές και αρωματικό φυτό. Έχει άνθη κατά 6 – 10 ανθικούς σπονδύλους, σε ταξιαν-θία στάχυ, πολύ αρωματικά, από τα οποία παράγεται το άρωμα “Lavender” και συχνά το φυτό αποκαλείται « Η Βασίλισσα των Βοτάνων». Τα άνθη του έχουν μήκος 6 – 12 cm, χρώμα κυανό και σπανιότερα λευκό ή ρόδινο. Ανθίζει από τον Ιούνιο μέχρι το Σεπτέμβριο. Τα ανθικά στελέχη είναι άφυλλα και έχουν μήκος 40 -50 cm. Είναι κατεξοχήν φυτό για αποξήρανση.

Πολλαπλασιασμός: Πολλαπλασιάζε-ται το καλοκαίρι με μοσχεύματα που λαμβάνονται από περιφερειακούς και η ανθοφόρους βλαστούς του φυτού.Μπορεί να πολλαπλασιασθεί και με σπόρο, που βλαστάνει σε 2 – 3 εβδομά-δες σε θερμοκρασία 20 οC.

Απαιτήσεις: Αναπτύσσεται σε όλα σχε-δόν τα εδάφη, αλλά ευδοκιμεί σε πλή-ρως ηλιαζόμενα και καλά αποστραγ-γιζόμενα. Φυτά που καλλιεργούνται

σε συνεκτικά – βαριά εδάφη, δημιουργούν μαλακούς βλα-στούς που δημιουργούν προ-βλήματα ως προς την αντοχή τους στο ύψος. Αντέχει στις χαμηλές θερμοκρασίες μέχρι – 20 οC και στους ισχυρούς ανέμους.

Α Ν Θ Ο - Κ Α Λ Λ Ι Ε Ρ Γ Ε Ι Α & Κ η π ο τ ε χ ν ί α 2 0 0 8 Τ ε ύ χ ο ς 2 ο , 3 4

Ανθοκομικά Είδη

Α Ν Θ Ο - Κ Α Λ Λ Ι Ε Ρ Γ Ε Ι Α & Κ η π ο τ ε χ ν ί α 2 0 0 8 Τ ε ύ χ ο ς 2 ο , 3 5

Οξαλίς, (Oxalis sp.)

Οικογένεια: Oxalidaceae

Περιγραφή: Πολυετής πόα με πράσινα φύλλα και φούξια άνθη το καλοκαίρι. Χαμηλές ριζωματώδεις, ετήσιες και πολυετής πόες με σύνθετα φύλλα (τρί-φυλλα). Καλλιεργούνται άλλοτε για το διακοσμητικό φύλλωμα τους και άλλοτε για την πλούσια ανθοφορία τους.

Απαιτήσεις Αναπτύσσονται σε ημι-σκιαζόμενες και ηλιόλουστες θέσεις σε ελαφρά, μέτρια υγρά εδάφη. Φυτεύ-ονται σε ομάδες για εδαφοκάλυψη, σε βραχόκηπους και γλάστρες. Έχει ανάγκη από μία θέση με φως και δρο-σιά όλο το χρόνο. Κατά την περίοδο της ανάπτυξης, θέλει εβδομαδιαίες λιπάν-σεις και όχι πολύ πότισμα, εκτός αν οι θερμοκρασίες του περιβάλλοντος είναι πολύ υψηλές.

Πολλαπλασιασμός: Πολλαπλασιάζεται με βολβίδια.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Ακουμιανάκη – Ιωαννίδου Α., Ευθυμιάδου Ε., Τσιγκριστάρης Κ., Φυτά Κηποτεχνίας ΤΕΕ 2ος Κύκλος

Κανταρτζής, Ν.Α. 2007 Οδηγός Ανθοκομίας – Φυτά σε γλάστρες, Έκδοση Ε.Τ.

Ray W., Ανθοκομία σε Γλάστρες και Ζαρντι-νιέρες, Εκδόσεις Ψυχάλου, Αθήνα

www.gardensandplants.com

Αγοράστε το νέο ‘Starter kit’ της εταιρίας και γνωρίστε τα πλεονεκτήμα-τα του ελέγχου της θερμοκρασίας των φυτών

Starter kit 1Μονάδα Διανομής Νερού

3 Θερμικοί Πίνακες: RR Heating Panels 0,62 X 6,10 m (11,34 m2) (με όλες τις συνδέσεις)1 Μονάδα Διανομής Νερού: 1 Αντλία Διανομής1 Βαλβίδα με θερμοστάτη2 Θερμόμετρα1 ΦίλτροΣωληνώσεις: 20 m PEX-σωλήνες 25 X 2,3 mm UV

Τιμή: € 990,00

Starter kit 2 Σύστημα Θέρμανσης

3 Θερμικοί Πίνακες: RR Heating Panels 0,62 X 6,10 m (11,34 m2) (με όλες τις συνδέσεις)1 Ηλεκτρική Θερμάστρα 1 Μονάδα Διανομής Νερού1 Ηλεκτρική Συσκευή (6 kW)1 Αυτόματη Βαλβίδα Αέρα1 Ηλεκτρονικό Σύστημα Ελέγχου1 Βαλβίδα ΑσφαλείαςΣωληνώσεις: 20 m PEX-σωλήνες 25 X 2,3 mm UV

Τιμή: € 1.190,00

Είναι ένα πλήρες σύστημα ελέγχου της θερμοκρασίας των φυτών στο θερμοκήπιο με 11 m2 ενεργή επιφάνεια. Απαιτείται η σύνδεσή του με μονάδα παροχής ζεστού νερού (π.χ. σύστημα θέρμανσης) (starter kit 1) ή σε παροχή ρεύματος (Starter kit 2) για να έχετε το σύστημα σε πλήρη λειτουργία.

STARTER KITSTARTER KIT

IPM TECHNOLOGY A/S ESPLANADEN 34G . DK-1263 COPENHAGEN K . DENMARK

Αντιπρόσωπος για την Ελλάδα:AgroTrade consultancy

Email. atconsult@gmail.com

IPM technology

* Οι Ε. Μακρόγλου, Ε. Τσιαβτάρη & Μ. Χατζή, είναι τελειόφοιτες του τμήματος Θερμοκηπια-κών Καλλιεργειών και Ανθοκομίας του Τ.Ε.Ι. Καλαμάτας.