Ιστορίες για αγιασμένους Ανθρώπους

και ιερούς τόπους από την πλούσια ελληνική

Ορθόδοξη Παράδοση

Επιμέλεια: θ . 1. Ρηγινιώχης

ν

ηλορείτης, στο χωριό Ζαρός,

Ψ 17ος αιώνας. Στο μοναστήρι του αγίου Νικολάου, ψηλό-τερα απ' το χωριό, οι μοναχές διαπιστώνουν πως κάποιο

ζώο τρυπώνει τη νύχτα στο περιβόλι τους και βοσκάει στα λαχανικά. Κάποιο αγρίμι του Ψηλορείτη σίγουρο θά 'ναι, λένε. Βρίσκουν λοιπόν έναν κυνηγό κατ του ζητάνε να παρα-φυλάξει και να το σκοτώσει με το τόξο του.

Πράγματι, τη νύχτα ο κυνηγός τοξεύει την ογκώδη φιγούρα που βλέπει να ξετρυπώνει μέσα απ' τις σκιές και να κατεβαίνει απ' την πλαγιά πάνω απ' το μοναστήρι. Μα, τι παρά-ξενο, δεν είναι κανένα ζώο, αλλά ένας γέρο-ντας ασκητής!

Τον μεταφέρουν με φρίκη σ' ένα κελί κι εκείνος μειλίχιος τους λέει: «Μη λυπάστε, δεν έχετε αμαρτία.Έτσι ήθελε ο θεός να μά-θετε για μένα. Μόνο, παρακαλώ, ο άνθρωπος που με πλήγωσε να με μεταφέρει στον τόπο μου, να κοιμηθώ εκεί». Κι όταν τον ρωτάνε: «Γιατί, γέροντα, τόσα χρόνια δεν ήρθες ποτέ να σε γνωρίσουμε;», απαντάει: «Λεν ήρθα, γιατί δεν πέρασε ούτε μια μέρα που να μην πέσετε σε αμαρτωλούς λογισμούς»...

Το όνομα του γέροντα ήταν Ευθύμιος. Ο κυνηγός τον σηκώνει στην πλάτη του

και τον μεταφέρει χιλιόμετρα μακριά, στον ποταμό Κουρταλτώτη, νότια του σημερινού νομού Ρεθύμνης. Εκεί ήταν η πατρίδα του ασκητή, στο χωριό Ασώματος. Στο άγριο και πανέμορφο Κουρταλιώτικο Φαράγγι, ο κυ-νηγός δίψασε. Ο άγιος χτύπησε με το χέρι του την πλαγιά, στο δρόμο που περνούσε πολλά μέτρα πάνω απ' το ποτάμι, κατ ξεπή-δησαν πηγές για να ξεδιψάσει ο ακούσιος φονιάς του.

Κοντά σ' αυτές τις πηγές είνατ σήμερα το εκκλησάκι του, χτισμένο από κάποιον Τούρκο, που έχασε το φως του κατ τον θε-ράπευσε ο άγιος. Μόνο που σ' αυτά τα μέρη τον λένε όχτ Ευθύμιο αλλά Νικόλαο (ίσως ήταν το κοσμικό του όνομα) κατ πανηγυρί-ζουν τη μνήμη του με λαμπρότητα την 1η του Σεπτέμβρη. Είνατ ο «όστος Νικόλαος ο Κουρταλτώτης».

Ο άγνωστος ασκητής του Ζαρού δεν ήταν κάτι ασυνήθιστο στη Μεγαλόνησο. Από τα βυζαντινά χρόντα, τουλάχιστον από την εποχή του Νικηφόρου Φωκά κατ την απε-λευθέρωση της Κρήτης από τους Αραβες (961 μ.Χ.), ο Ορθόδοξος ασκητισμός στην Κρήτη αναπτύχθηκε τόσο, ώστε να χαρα-κτηρίζεται «αγία νήσος», δτάσπαρτή καθώς

sunn

Η σπηλιά του Αγίου Ιωάννη του Ξένου, ίου Κυρ An Γιάννη, όπως τον λένε οι ντόπιοι. Ο

Άγιος, που καταγόταν από τη Σίβα

Η του Ηρακλείου, γυρνούσε -τον 10ο αιώνα- όλη την Κρήτη και μιλούσε για τον Χριστό στους εξισλαμισμέ-νους πλέον πληθυσμούς. Κάτω, η σπηλιά του Αγίου Ιωάννη του Ερημίτη. Ασκήτεψε γύρω στο

S r 1600 μαζί με τους 98 μονάχους της συνοδείας του. Η σπήλια έχει τερά-στιο βάθος και μέσα της υπάρχει

«το κρεβάτι του 'An Γιάννη», ο τε-τράγωνος βράχος που πάνω του πέθανε ο Άγιος. Οι πιστοί σπάνε και παίρνουν κομμά-τια του βράχου γιατί μαρτυρούνται πολλά θαύματα που γίνονται με τπ χάρη του.

1 I.

Πάνω: η είσοδος της Γουμενοσπηλιάς. Αριστερή σελίδα: το επιβλητικό εσωτερικό της Γουμενοσπηλιάς. Αέγεται ότι μέσα υπάρ-χουν 300 πέτρες/καθίσματα. Μια φορά τον χρόνο οι ασκητές της περιοχής έρχονταν και άθονταν ο καθένας στο δικό του κάθισμα, ότε μόνο έβλεπαν ο ένας το πρόσωπο του

άλλου. Μετρούσαν τις κεφαλές και αν έλ-λειπε κανείς -σημάδι πως κοιμήθηκε- έλε-γαν «ο θεός να τον συγχωρέσει».

ήταν από ασκητήρια στα δάση, τα βουνά και τις ακτογραμμές της, ιδίως στο νότιο τμήμα της, το πλη-σιέστερο στην αγιασμένη Αφρική.

Από τους πατέρες του κρητικού μοναχισμού ήταν αναμφίβολα ο άγιος Ιωάννης ο Ξένος, ο «άη κυρ Γιάννης» των ντόπιων, από το Σίβα Ηρακλείου, που ταξίδεψε σ' όλη την Κρήτη μιλώντας για το Χριστό στους εξισλα-μισμένους μετά την αραβική κατάκτηση πλη-θυσμούς, και ίδρυσε αρκετά ονομαστά μονα-στήρια, όπως η μονή της Παναγίας Αντιφω-νήτριας («των Μυριοκεφάλων»), το μεγαλύ-τερο προσκύνημα του νομού Ρεθύμνης.

Το 16ο αιώνα κατεβαίνουν στην Κρήτη και εγκαθίστανται στα βάθη μιας χαράδρας κο-ντά στην πόλη των Χανίων 99 γενναίοι ασκη-τές, με πνευματικό πατέρα τον άγιο Ιωάννη τον Ερημίτη. Παρέμειναν 99, ώστε μαζί με το Χριστό να συμπληρώνονται 100. Η πέ-τρινη πολιτεία που έχτισαν και λάξεψαν στο βάθος της χαράδρας σώζεται μέχρι σήμερα υπάρχει στα όρια της ιστορικής μονής Γου-βερνέτου, σιωπηλός μάρτυρας της γενναιό-τητας και της αγιότητας των αγωνιστών της προσευχής.

Οι αδραιοι ααιαηές ιοιι I f i f f dpoyyou Κατοικίες αγίων σε σπήλαια, τοπωνύμια που φανερώνουν την παρουσία παλιών ασκητών

Q E 3

και εξωκλήσια σε όρη και φαράγγια, με απο-μεινάρια μοναστικών κελιών, μαρτυρούν την εξάπλωση του Ορθόδοξου ασκητισμού σε όλη την Κρήτη. Υπάρχουν όμως και «ιεροί τόποι» της Μεγαλονήσου με ιδιαίτερες πα-ραδόσεις για την παρουσία αγιασμένων αγω-νιστών. Ένα τέτοιο μέρος είναι το Αγιοφά-ραγγο, νότια του νομού Ηρακλείου (Αστε-ρούσιαΌρη), που οι παλιοί ναυτικοί έλεγαν πως, περνώντας με τα πλοία τους κοντά στην έξοδο του στο Λυβικό, το έβλεπαν να λάμπει από το θείο Φως που περιέβαλλε τους ασκητές! Εκεί υπάρχουν πολλά παλαιά ερημητήρια σε σπηλιές. Λένε πως ζουν και σήμερα ακόμη αόρατοι ασκητές, που έχουν το χάρισμα να παραμένουν αθέατοι, αν θέ-λουν, ακόμη κι αν κάποιος περάσει δίπλα τους.

Σύμφωνα με παράδοση, που μας είχε αφη-γηθεί η μακαριστή και αγιασμένη γερόντισσα Συγκλητική, μεγαλόσχημη μοναχή στο Ρέ-θυμνο (ηγουμένη στο μικροσκοπικό μονα-στήρι της Αγίας Τριάδας, στο λόφο του Τι-μίου Σταυρού, εντός της πόλης του Ρεθύ-μνου), οι ασκητές αυτοί είναι υπεραιωνόβιοι, αφού παίρνουν παράταση από το Θεό να ζή-σουν όσα χρόνια θέλουν. Η ίδια γερόντισσα μας είπε ότι με μια αόρατη ασκήτρια από το Αγιοφάραγγο είχε επικοινωνία ο άγιος γέρο-ντας Κύριλλος Παναγιωτάκης από τα Ακού-μια Ρεθύμνης (κοιμήθηκε 1986), εφημέριος της ίδιας μονής.

Θρύλους γι' αυτούς αναφέρει ο Νίκος Ψι-λάκης στο βιβλίο του Μοναστήρια και ερη-μητήρια της Κρήτης, Ηράκλειο 1994, τόμ. Α', σελ. 236. Παραθέτουμε τρεις: • Στο Γουμενόσπηλιο έρχονταν μια φορά το χρόνο οι ασκητές, από τον Πρέβελη ώς τον Κουδουμά [μοναστήρια, το ένα νότια Ρεθύ-μνου, το άλλο νότια Ηρακλείου]. Είχε 300 πέ-τρες γύρω γύρω και καθένας καθόταν στη δική του. Μετρούσανε κεφαλές και, αν έλειπε κανείς, ελέγανε: «Ο Θεός να τόνε συ-χωρέσει». Μόνο τότε, κάθε Ααμπρή, εθω-ρούσε ο ένας τον άλλο. • Σ' ένα σπήλιο στο Μάρτσαλο εζούσε ένας ασκητής. Πηγαίνανε και του ζητούσαν ευλο-γία οι ανθρώποι, αλλά αυτός δεν εμφανιζό-τανε ποτέ. Έβγαζε μόνο το δαχτυλάκι του από μια τρύπα και σταύρωνε. Ανθρωπος δεν είδε ποτέ το πρόσωπο του. • Στον Αγιο Αντώνιο στο Αγιοφάραγγο μα-ζώνονται κάθε νύχτα οι ασκητές και λει-τουργούνε. Τυχερός όποιος τους δει.Ένας παλιός ηγούμενος της Οδηγήτριας σηκωνό-τανε τα μεσάνυχτα, πήγαινε και λέγανε πως πολλές φορές έπαιρνε κι αντίδωρο.

0 i f ι ο ς Ι ω σ ή φ r e p o v i o y ι ά ν ν η ς Ο άγιος Ιωσήφ ο Γεροντογιάννης (1799-1874, τιμάται 7 Αυγούστου) ήταν ένας σκληρός και ασεβής κτηνοτρόφος από το χωριό Αιθίνες της Σητείας, πατέρας τεσσάρων παιδιών. Όταν όμως έχασε το κοριτσάκι του, ένιωσε συντριβή, μετανόησε και στράφηκε προς το

Emmmmm'm &%mm momtmmm mi tm mo m IEBMMB mi mmmm

ft* "ί»

Θεό. Κάποια στιγμή έζησε μια πολυήμερη οπτασία του παραδείσου και της κόλασης και απέκτησε το χάρισμα να θεραπεύει ασθέ-νειες. Αυτό έγινε αφορμή να συρρέουν πλήθη ασθενών στο χωριό του, τους οποίους θεράπευε με το όνομα του Χριστού, φυσικά δωρεάν. Ο επίσκοπος Ιεροσητείας Ιλαρίων, χωρίς να τον γνωρίζει, τον έλεγξε ως αγύρτη, είδε όμως με τα μάτια του ένα θαύμα του αγίου, και τον ευλόγησε (η φοράδα του επι-σκόπου γέννησε και μετά αφήνιασε και απο-στράφηκε το μωρό της, κι όμως με μια κου-βέντα του αγίου το δέχτηκε και το θήλασε!).

Οι Τούρκοι όμως του χωριού του τον συ-κοφάντησαν ότι κρύβει επαναστατικούς σκο-πούς κι έτσι ο Μουσταφά πασάς, διοικητής

% ΦΑΡΑΓΓΙ ΤΩΝ ΑΠΩΝ4ΠΟΦΑΡΑΓΓΟ * mot mm mmimmm %mm)

sim iEf ο aytο rnw® mrnm mi m m * mmm mmmm«mmm mm mm μ μ mm&M

mm mm ate εκουοιδια o n tmm%MB %m RAMAM. PLEASE COME WITH DECENCY AND

, mm wmmmm mmtm α π ο to mamn *

I B

Το κελάκι όπου ασκήτεψαν οι άγιοι Παρθενίας και Ευμέ-νιος.

Αριστερά: Αγναντεύοντας το πέλαγο από τον Αβατοσπη-λιο, κοντά στη μονή Kou-δουμά. Εδώ ασκήτεψαν τα πρώτα χρόνια της ασκητικής τους ζωής οι άγιοι Παρθένιος και Ευμένιος, που ίδρυσαν την μονή. Σύμφωνα με πολ-λές ενδείξεις στο σπήλαιο αυτό λατρευόταν στα αρχαία χρόνια η θεά της γονιμότη-

στραμμένη εντελώς από τους Τούρκους, όπου βρήκε μια θαυματουργή εικόνα της Παναγίας στο βάθος ενός σπηλαίου και επι-δόθηκε στο ανακαινιστικό έργο της Μονής.

Η φωτισμένη προσωπικότητα και η αγιό-τητα του Χατζή- Ανανία προσέλκυσε και άλ-

λους μοναχούς στο Μοναστήρι, το οποίο σύ-ντομα ήκμασε. Τόσο ο Γεροντογιάννης, όσο και ο Χατζη-Ανανίας, έκαναν με τη χάρη του Θεού πολλά θαύματα. Ενδεικτικά, μαρτυρεί-ται από πολλούς ότι όσες φορές μετέβαιναν στο απέναντι από το Μοναστήρι νησί, το

της Κρήτης, τον κάλεσε τρεις φορές σε απο-λογία στο Ηράκλειο. Κάθε φορά η άφιξή του γινόταν αφορμή μεγάλης συγκέντρωσης, ενώ πολλά θαύματα τελούνταν υπό το βλέμμα των Τούρκων. Την τρίτη φορά ο άγτος τέλεσε δύο θαύματα στο σπίτι του πασά. Θεράπευσε την πεθερά του, κατάκοιτη επί σειρά ετών από ανίατη ασθένεια, κατ το γιο του, που είχε τραυματιστεί σοβαρά πέ-φτοντας από τη σκάλα. Τότε ο πασάς τον απέλυσε εν ειρήνη και μάλιστα του έστειλε στο χωριό ένα φορτίο με δώρα, τα οποία ο άγιος μοίρασε στους ανθρώπους, κρατώντας μόνο κάποια καντήλια, που περιλαμβάνονταν στα δώρα, για την εκκλησία.

Στη συνέχεια, θέλοντας να αποφύγει το πλήθος των ασθενών που τον καταδίωκε, αποσύρθηκε στα ερείπια της ιεράς μονής του Τιμίου Προδρόμου (μονή Καψά), αλλά κι εκεί σύντομα περικυκλώθηκε από ασθενείς και από υποψήφιους μοναχούς.Έτσι επιδό-θηκε σε πολυετή προσπάθεια ανακαίνισης της μονής, στην οποία έζησε έκτοτε, με μι-κρά διαλείμματα, και όπου βρίσκεται ο τάφος του και φυλάσσονται τα λείψανα του (1).

Ο Χατζη-Ανανίας Μαθητής του αγίου Ιωσήφ Γεροντογιάννη ήταν ο Χατζη-Ανανίας, κατά κόσμον Αντώ-νιος Μπαρμπεράκης. «Γεννήθηκε το έτος 1837 στις Μ άλλες από απλούς, φτωχούς αλλά θεοσεβείς γονείς. Αέγεται ότι ως βρέφος δε θήλαζε Τετάρτη και Παρασκευή και αρνού-νταν να πιάσει τον μαστό της μητέρας του. Δεν έφαγε ποτέ κρέας, ψάρι και τυροκομικά. Μόνο τα Σαββατοκύριακα και τις μεγάλες εορτές έτρωγε λάδι και το Πάσχα κατέλυε οστρακοειδή, σουπιές και καλαμάρια/Ηταν ξυπόλυτος και ντυμένος κατάσαρκα με τρί-χινα και χονδρά ράσα, ενώ για κρεβάτι του είχε το δέρμα ενός ζώου, συνήθως προβά-του, και μαξιλάρι του μία πέτρα.

Σε ηλικία μόλις 14 ετών εγκατέλειψε το σπίτι του και κατέφυγε στην Ιερά Μονή Τι-μίου Προδρόμου Καψά, όπου εκάρη Μοναχός και υπήρξε μαθητής του οσίου Ιωσήφ του Γεροντογιάννη, ο οποίος τον όρισε διάδοχο του.

Το έτος 1877 κατέφυγε στη Μονή Παναγίας της Εξακου-στής της Ιεράπετρας, κατε-

Q D

Κουφονήσι, ανχί για βάρκα ή κάποιο άλλο πλεούμενο χρησιμοποιούσαν το ράσο χους.

Έκαναν χο σχαυρό χους και μια σύνχομη προσευχή, σχαύρωναν χη θάλασσα με χο ρα-βδί χους, άπλωναν το ράσο πάνω σχη θά-λασσα, και άφοβα ανέβαιναν πάνω!

Ο ίδιος ο ηγούμενος Ανανίας εκοιμήθη οσιακά χη νύχχα χου Πάσχα, σχις 22 Απριλίου χου 1907, χην ώρα χης χελεχής χης Ανασχά-σεως. Εκχός από χο χάρισμα χης ιάσεως ασθενών, ήχαν προικισμένος από χον Θεό και με προοραχικό χάρισμα, με χο οποίο βοή-θησε πολλούς πισχούς να συναισθανθούν χην αμαρχωλόχηχά χους και να μεχανοήσουν. Τα Αείψανά χου μεχά χην εκχαφή αποπνέουν άρρηχη ευωδιά και επιχελούν θαύμαχα σε όσους με πίσχη επικαλούνχαι χην βοήθεια χου. Σήμερα η Παναγία Εξακουσχή είναι ενεργός γυναικεία Μονή» (2).

« Q i f ι ο ς Γ έ ρ ο ν τ α ς » Νόχια χου νομού Ρεθύμνης, στην παράλια περιοχή των χωριών Ακούμια και Βρύσες χης επαρχίας (και σήμερα δήμου) Αγίου Βα-σιλείου, μεχαξύ πολλών άλλων ασκηχών ξε-χωρίζει ο μοναχός Γεράσιμος, που έμεινε σχη συνείδηση χων νχόπιων ως «άγιος Γέ-ρονχας».

Έζησε χο 18ο αιώνα ώς τις αρχές χου 19ου και αγωνίσχηκε ασκηχικά σε μια απόκρημνη σπηλιά κονχά σχο εξωκλήσι χου αγίου Ονου-φρίου (χου ακροβολισμένου γυμνού ασκηχή χης αιγυπχιακής ερήμου χου 5ου αι. μ.Χ.). Τα αγιοπνευμαχικά χου χαρίσμαχα ήχαν εφά-μιλλα χων μεγάλων αγίων Γερόνχων χης εποχής μας κι έχσι στη μνήμη των κατοίκων της περιοχής έχουν σωθεί, κληροδοτημένα από γενιά σε γενιά, πολλές προφητείες, θαύ-ματα και συμβουλές του.

Γύρω στο 1821 δυο καπετάνιοι, τουρκομά-

κακούς σκοπούς. Ο ένας του ζή-τησε νερό και ο άγιος γέμισε ένα κύπελο που είχε και του το πρό-σφερε. Ο παληκαράς το κοίταξε με κάποια φρίκη, δεν το ήπιε, αλλά ζή-

^ τησε ένα άλλο. Το ίδιο όμως • συνέβη και με το δεύτερο, ί

Και τότε ο άγιος του λέει: S «Πιες το, παιδί μου· το αίμα

χου αδερφού σου είναι» (τον I ' οποίο είχε σκοτώσει).

Διασώζονται δύο παλιές ει-κόνες του αγίου Γέροντα, που η μία τουλάχιστον ανα-φέρει ως χρονολογία της κοί-μησής του το 1828 και είναι έργο του επίσης αγιασμένου μοναχού

και αγιογράφου Νέστορα Βασσάλου (1872-1957). Ο γέροντας Νέστορας, όταν του ζητή-θηκε από κάποιον πιστό χριστιανό να αγιο-γραφήσει τον άγιο Γέροντα, προβληματί-στηκε αρκεχά, γιατί δεν είχε κάποιο πρόχυπο να ακολουθήσει. Και χο βράδυ χχύπησε η πόρτα του κελιού του και μπήκε ένας f 1 :r Jg|| άγνωστος γέρος μοναχός, που του έδειξε το πρόσωπο του και του είπε: <<1δε και γράφε» (=δες και ζωγράφιζε). Έτσι φιλοτέχνησε την εικόνα του αγίου με βάση το πρόσωπο του μοναχού και τον ζωγράφισε με υψωμένο χέρι να δείχνει το πρόσωπο του.

Κοντά στο ασκητήριο του αγίου Γέ-ροντα οικοδομήθηκε πριν από λίγα χρόνια εξωκλήσι αφιερωμένο σ' αυτόν, όμως, επειδή δεν είναι επίσημα αναγνωρισμένος ως άγιος ώστε να γιορτάζεται η μνήμη του, το εξωκλήσι καθιερώθηκε στη μνήμη του αγίου Γεράσιμου Κεφαλληνίας.

Η Μ m i i i i l t i p i i n ο ι ά γ ι ο ι τ η ς • «Κατά τα τέλη της περιόδου της Τουρκο-κρατίας και τα πρώτα χρόνια μετά την απε-λευθέρωση της Κρήτης από τους Τούρκους (1898 μ.Χ.), έζησαν στα Ασχερούσια οι Όσιοι παχέρες Παρθένιος και Ευμένιος που με χους αγώνες και χην αγιόχηχά χους έδωσα μεγάλη αναγέννηση σχο μοναχισμό. Γεννή-θηκαν σχα Πιχσίδια και χο 1862 έγιναν μονα-χοί σχη Μονή Οδηγήχριας. Αφού ασκήχεψαν 12 χρόνια σχο Μάρχσαλο προχώρησαν ανα-χολικά σχην περιοχή χης Μονής Κουδουμά όπου ασκήχευσαν μερικά χρόνια σχη σπηλιά χου Αγίου Ανχωνίου και σχον Αββακόσπηλιο (γνωσχό ως Βαρβακόσπηλιο). Εκεί ανοικο-δόμησαν και επαναλειχούργησαν χην ερει-πωμένη Μονή Κουδουμά.,

καίνισε, έγινε διάσημη σε όλη την Κρήτη. Ο

σπηλιά 100 μέτρα από το μοναστήρι (φωτό πάνω), όπου δεχόταν και θεράπευε τους πι-ΊΜΗΜ 4μΡΓι1®]Ι1Ι«Μ

ως Άγιος Ιωσήφ Γεροντογιάννης. Μαθητής του Αγίου Ιωσήφ Γεροντο-γιάννη υπήρξε ο γέροντας Χατζή-

Ι | Ανανίας, που τιμάται και αυτός ως # Άγιος. Πολλές θαυματουργές ιά-

σεις και προρρήσεις μαρτυρούνται και για τον γέροντα Ανανία που κοι-ιιήΑη^ΤΛ 1Qft7

f Οι χωρικοί λένε πως όταν οι δύο γέ-ροντες ήθελαν να πάνε στο απέναντι

νησάκι, το Κουφονήσι, δεν έπαιρναν βάρκα... Απλωναν το ράσο τους στη θάλασσα, τη σταύ-ρωναν και πέρναγαν απέναντι!

•

Σχα χρόνια χους η Μονή Κουδουμά και χα Ασχερούσια γενικά γνώρισαν μεγάλη πνευ-μαχική ακμή. Σύμφωνα με χις πληροφορίες που σώζονχαι, ο αριθμός χων μοναχών έφχασε χους 70. Πλήθος κόσμου από χην πε-ριοχή χης Μεσαράς και από άλλα μέρη χης Κρήχης συνέρεαν σχη Μονή Κουδουμά για να προσκυνήσουν, να αναθερμάνουν χη πί-σχη χους και να απολαύσουν χη θεόπνευσχη διδασκαλία χου Αγίου Παρθενίου που συνο-δευόχαν με πολλά θαύμαχα. Οι περισσόχεροι κάχοικοι χης Μεσαράς και χων Ασχερουσίων έχουν προσωπικές εμπειρίες από την ευερ-γετική παρουσία και δράση χων Αγίων. Με-ρικοί που πήγαιναν σχον Κουδουμά να κοι-νωνήσουν, σχο δρόμο έκλεβαν κάποιο ζώο (καχσίκι ή πρόβαχο) και χο έκρυβαν σε κά-ποια σπηλιά για να χο πάρουν σχην επι-σχροφή να χο φάνε. Ο Αγιος Παρθένιος που είχε χο προοραχικό και διοραχικό χάρισμα

Β Β

pmm

. > . .: : : . : ^iiSlli f VBilllSIII

χους περίμενε στην είσοδο της Μονής και τους έλεγε «πήγαινε να αφήσεις το ζώο που έκλεψες και μετά έλα να εξομολογηθείς και να κοινω-νήσεις». Η συγκλονιστική αυτή εμπειρία ήταν ικανή να μεταμορφώσει πολλούς κλέ-φτες σε ευσεβείς χριστια-νούς που δεν θα έκλεβαν ποτέ άλλοτε στη ζωή τους» (3).

Η μονή Κουδουμά, στο βά-θος μιας εξαιρετικά απόκρημνης χαράδρας, αναδείχτηκε πραγματικό «γυμναστήριο της συνειδήσεως» και ασκήτεψαν σ' αυτήν αρ-κετοί άγιοι μοναχοί. Από τους πιο γνωστούς είναι οι γέροντες Γεννάδιος και Ιωακείμ, δύο άγιοι μοναχοί καταγόμενοι από χωριά του νο-μού Ρεθύμνης. • Ο γέροντας Ιωακείμ Αντωνάκης καταγό-ταν από το χωριό Ρούπες Μυλοποτάμου και ήταν νάνος, τόσο κοντός, ώστε έλεγαν πως κυκλοφορούσε όρθιος κάτω από το τραπέζι. Από μικρός μόνασε στου Κουδουμά και έγινε γνωστός για την αρετή του, αλλά και τα αγιοπνευματικά του χαρίσματα, όπως το χά-ρισμα να «τηλεμεταφέρεται» και να πληρο-φορείται τα «κρυπτά της καρδίας» των αν-θρώπων που τον επισκέπτονταν. Χαρακτη-ριστικά αναφέρεται πως μια μέρα, που τον επισκέφτηκαν κάποιοι χωριανοί του και του κρατούσαν φρούτα, κάποια από τα οποία εί-χαν «δανειστεί» από ξένο περιβόλι, τα άδει-ασε μπροστά τους και τους είπε: «Ελάτε τώρα να τα μοιράσουμε. Αυτό δικό μου, αυτό δικό σου, αυτό δικό σου» κ.τ.λ, επιστρέφο-ντάς τους διακριτικά όλα τα κλεμμένα φρούτα και κρατώντας μόνο τα συγκεκρι-μένα δικά τους! Ο γέροντας Ιωακείμ (το «1ω-ακειμάκι» ή «Καλογεράκι», λόγω του μικρού ύψους του) κοιμήθηκε το 1948 (4).

• Ο γέροντας Γεννάδιος, από το χωριό Αγκουσελιανά Αγ. Βασι-λείου, αρχικά μοναχός του Κου-

δουμά, επέστρεψε κάποια στιγμή στην πε-ριοχή του Ρεθύμνου και ασκήτεψε σ' ένα κελί στην Ακουμιανή Γιαλιά (κοντά στο ση-μείο όπου είχε ζήσει και ο άγιος Γέροντας), δίπλα στο εκκλησάκι της αγίας Αννας. Εκεί, αν και αγράμματος, καθοδήγησε πνευματικά πολλούς χριστιανούς και η φήμη της αγιότη-τάς του ήταν πολύ μεγάλη. Το διορατικό του χάρισμα, οι προφητείες και τα θαύματά του είναι ανεξίτηλα στη μνήμη πολλών κατοίκων της περιοχής, αλλά και της πόλης του Ρεθύ-μνου. Κοιμήθηκε το 1982.

Μεταξύ άλλων, μεταφέρθηκε θαυματουρ-γικά σε μια μάχη στο Αίβανο και διαπίστωσε με τα μάτια του τη φρίκη του πολέμου! Με-ταφέρθηκε επίσης στο τουριστικό χωριό του νομού Χανίων, Γεωργιούπολη, το Μάιο του 1972, όταν είχε πάει εκεί εκδρομή το Γυμνά-σιο Σπήλιου, και προσπάθησε να αποτρέψει τις μαθήτριες που ετοιμάζονταν να κάνουν βαρκάδα. Εκείνες δεν έδωσαν σημασία και λίγο αργότερα η βάρκα ανατράπηκε και 21 κοπέλες βρήκαν το θάνατο - πρόκειται για το πιο πολύνεκρο μαθητικό ατύχημα στα ελ-ληνικά χρονικά. Αργότερα ο γέροντας, συ-ντετριμμένος, έλεγε πως είδε τις ψυχές τους ν' ανεβαίνουν στον ουρανό κρατώντας στε-φάνια και βεβαίωνε πως όλες σώθηκαν λόγω της παρθενίας τους (5).

Η Γεμ&ντισσα £ένίΐ Αξίζει ν' αναφερθούμε και στη μοναχή Ξένη Παττακού από το Χρωμοναστήρι Ρεθύμνης, που γεννήθηκε το 1878 και κοιμήθηκε, τυ-φλή και πλήρης ημερών, στην ιερά μονή Σαββατιανών, στο Ηράκλειο, στις 7 Αυγού-στου 1995. Σε νεαρή ηλικία ασκήτεψε στα δάση κοντά στο χωριό Αγιος Θωμάς Ηρα-κλείου και εκεί άσκησε την προσευχή και έφτασε σε μεγάλο ύψος πνευματικότητας.

Με το πρόσωπο της συνδέονται αρκετές παραδόσεις περί υπερφυσικών σημείων και εμφανίσεων, όπως ότι, όταν ασκήτευε στον Αγιο Θωμά ένας ντόπιος ξεκίνησε από το χωριό του να τη βιάσει (ήταν πανέμορφη)· επέστρεψε όμως άπρακτος και έντρομος, γιατί είδε δύο ένοπλους άντρες (αγγέλους) να φρουρούν την είσοδο του κελλιού της.

Όπως και οι παλαιοί ασκητές (αλλά και πολλοί από εκείνους που αναφέρονται σ' αυτή την εργασία), η γερόντισσα Ξένη πολ-λές φορές αντιμετώπισε τον διάβολο κατα-πρόσωπο με διάφορες μορφές και σώθηκε χάρη στην άμεση επέμβαση, σε όραμα, της Παναγίας.

"Παραισθήσεις από την απομόνωση, τη νη-στεία και τις εμμονές", θα πουν κάποιοι... Δεν μπορώ να βεβαιώσω κανέναν για το αντίθετο -απλώς καταγράφω τις μαρτυρίες, που δεν έχω λόγο να τις αμφισβητήσω, αν και δεν εί-μαι άγιος για να τις ερμηνεύσω με βεβαιό-τητα. Η διάκριση των πνευμάτων (να ξέρεις, δηλαδή, από πού προέρχονται τα οράματά σου, να διακρίνεις τα αληθινά από τα ψεύ-τικα) είναι η «βασίλισσα των αρετών» για τους Ορθόδοξους ασκητές, που συχνά αντιμετώ-πισαν και το πρόβλημα της τρέλας αλλά και των διαβολικών δοκιμασιών. Κατά τον άγ. Ιω-άννη της Κλίμακος, μόνον οι τέλειοι είναι σε θέση να γνωρίζουν από τις σκέψεις της ψυ-χής τους «ποίο μεν του συνειδότος, ποίο δε Θεού, ποία δε δαιμόνων έννοια»- όμως «εν δυσίν όμμασιν αισθητοίς φωτίζεται το σώμα, και εν ορατή καζ νοητή διακρίσει οι οφθαλμοί της καρδίας λαμπρύνο- \ νται» (Κλίμαξ, ΚΣΤ, Β', ο').

(1) Βλ. λεπτομέρειες στο βιβλίο H ιερά μονή Καψά Σητείας και ο όσιος Ιωσήφ ο Γεροντογιάν-νης, έκδ. της μονής Καψά, χ.χ. (2) Από εδώ: http://lasithitour.bpis.teicrete.gr/religious/map.p hp?page=map&lang=el&scrollto=info&type=m on&id=1108. Βλ. και: ΟΌσιος Χατζη-Ανανίας, ο Κτήτορας της Ιεράς Μονής Εξακουστής Ιεράπε-τρας, έκδοση της Ιεράς Μητροπόλεως Ιεραπύτ-νης και Σητείας. (3) αρχιμ. Παρθενίου, ηγουμένου ιεράς μονής Οδηγήτριας, «Ο μοναχισμός στα Αστερούσια: Ιστορία και προσφορά» (Εισήγηση στο 2ο Συνέ-δριο Μεσαράς - βρίσκεται στο Διαδίκτυο στη δι-εύθυνση) http://www.irnodigitrias.gr/Arthra/lVlonaxisrnos_1. pdf. (4) Βλ. Στυλ. Μ. Παπαδογιαννάκη, Γεννάδιος και Ιωακείμ, Δύο Ρεθύμνιοι Αγιοι Μοναχοί, Ρέθυμνο 2002. (5) ό.π.