ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΣΤΟΥΠΑΣ

Τα Πρώιμα Χρόνια

Ό Ταγματάρχης Παναγιώτης Στούπας γεννήθηκε την Πρωτοχρονιά του 1894 στή Λεύκη (παλαιά Μουζούστα), τέσσερα χιλιόμετρα νότια των Γαργαλιάνων. Κατετάγη στο Στρατό τό 1914, καί τό 1916 μονιμοποιήθηκε καί έλαβε τόν βαθμό του Ανθυπολοχαγού Πεζικού. Πολέμησε στή Μικρα-σιατική Εκστρατεία, όπου καί τραυματίσθηκε σοβαρά. Μάλιστα έζησε την υπόλοιπη ζωή του με ένα βλήμα στο σώμα του. Τό 1923 έλαβε μέρος στο κίνημα του Λεοναρδόπουλου-Γαργαλίδη καί αποτάχθηκε από τό στρατό ώς βασιλόφρων, μέ τόν βαθμό του υπολοχαγού. Εγκαταστάθηκε στη Θράκη, και ήσχολείτο μέ τό εμπόριο ξυλείας. Τόν βαθμό του λοχαγού τόν πήρε τό 1925 καί του ταγματάρχη τό 1935, ώς εφεδρος.

Στον πόλεμο του '40 κατετάγη εθελοντικά καί πολέμησε στην πρώτη γραμμή υπό τόν συνταγματάρχη Παπαδόγκωνα που διοικούσε τό Σύνταγμα Κρήτης καί πήρε την Τρεμπεσίνα. Μετά την κατάρρευση επέστρεψε στη Θράκη, άλλά σύντομα διαπίστωσε ότι ήταν αδύνατο να μείνει εκεί αφού ή περιοχή παραχωρήθηκε από τους Γερμανούς στή δικαιοδοσία των Βουλ-γάρων. Έτσι διέφυγε στον νότο καί ζούσε στο χωριό του, στή Λεύκη, μέ την οικογένεια του πατέρα του, του παπα-Σπύρου. Ή επίδοσή του στή σκοποβολή, μέ τό πιστόλι καί τό τουφέκι, έχει μείνει παροιμιώδης. Στις μάχες μέ τους αντάρτες του ΕΛΑΣ πιστεύεται ότι τους προξένησε μόνος του περισσότερα θύματα από όσα όλοι οι στρατιώτες ή αντάρτες υπό τις διαταγές του. Ιδιαίτερα στην πρώτη μάχη του Μελιγαλά, καί στις μάχες τής Λεύκης καί των Γαργαλιάνων.

Γνώστης του πολέμου, μέ ικανότητες ανεγνωρισμένες από όλους τους αντιπάλους του, στους στρατιώτες του ενέπνεε τόν σεβασμό καί την αγάπη, ποτέ τό φόβο. Μετριοπαθής, δίκαιος, καλόψυχος, σεβόταν τους αντιπάλους του καί οι μονάδες του ποτέ δέν κακοποίησαν εν γνώσει του πολιτικούς αντιπάλους, άμαχους πολίτες ή αντάρτες του ΕΛΑΣ. Ουδέποτε συγκρότησε στρατοδικεία ή συμμετείχε σε αυτά. Είναι γνωστή μιά μοναδική περίπτωση εκτέλεσης πολιτικού αντιπάλου από μονάδα του Στούπα. Τόν Αύγουστο του 1944, συμφωνά μέ τη μαρτυρία τότε οπλίτη τής μονάδας του, όταν ήταν καθ' οδόν για τους Γαργαλιάνους από τόν Μελιγαλά, διέταξε την εκτέλεση μέλους τής Πολιτοφυλακής Φιλιατρών. Πρότυπο πολεμιστή, ο Στούπας υστερούσε σε πολιτική αντίληψη καί δέν εφάρμοζε την απαιτούμενη ψυχρή επιβολή στους υφισταμένους του αξιωματικούς, γεγονός πού έβλαψε τόν αγώνα του σε κρίσιμες στιγμές.

Αντίσταση

Όταν κατέβηκε από τη Θράκη στή Λεύκη, ασχολήθηκε ενεργά μέ την τροφοδοσία καί την απόκρυψη Βρετανών στρατιωτών. Στα μέσα του 1942, μετά από προηγούμενη συνεννόηση, πήγε στή Νεάπολη τής Λακωνίας, απ’ όπου, σύμφωνα μέ τό σχέδιο, υποβρύχιο θά τόν περνούσε μαζί μέ άλλους στην Αίγυπτο. Φαίνεται όμως ότι τό σχέδιο είχε προδοθεί, καί πρίν νά φανεί τό υποβρύχιο παρουσιάστηκαν Ιταλοί στρατιώτες. Ό Στούπας κατόρθωσε να διαφύγει τη σύλληψη καί επέστρεψε στη Λεύκη. Πριν από αυτή την περιπέτεια, καί ενώ φαινομενικά καθόταν ήσυχος στο χωριό του, είχε ήδη φέρει κοντά του μιά μικρή ομάδα πατριωτών από τη Λεύκη καί τα γύρω χωριά. Κοντά του έβρισκαν καταφύγιο πατριώτες που καταδίωκε τό ΕΑΜ. Μεταξύ αυτών ήταν καί μερικοί Κρήτες από αυτούς που είχαν αποκοπεί στη Μεσσηνία. Όλοι, του έμειναν πιστοί μέχρι τό τέλος.

Ό ταγματάρχης Reed κάλεσε τόν ταγματάρχη Παναγιώτη Στούπα από τό χωριό Λεύκη, κοντά στους Γαργαλιάνους, να οργανώσει ομάδα Αντίστασης στην Ορεινή Τριφυλία. Μέ τόν Τάκη Κάππο καί 2-3 ακόμη συντρόφους, ο Στούπας εξερεύνησε την περιοχή τής Ορεινής Τριφυλίας καί αποφάσισε νά εγκατασταθούν στο βουνό τής Μάλης. Επέστρεψαν στή Λεύκη και μετά από μικρή περίοδο προετοιμασίας εγκαταστάθηκαν ως Εθνική Ομάδα Αντίστασης (Ε.Ο.Α.) στη Μάλη. Ή Ομάδα έλαβε μεγάλη υλική βοήθεια από τόν Γιάννη Ζόμπολα, ιδιοκτήτη εργοστασίου ποτών στους Γαργαλιάνους.Ή Ε.Ο.Α. του Στούπα αποτελείτο από 40-50 περίπου άτομα. Δύο παράγοντες εμπόδιζαν την περαιτέρω αύξησή της. Πρώτα ήταν ή έλλειψη οπλισμού. Αλλά καί όταν βρίσκονταν τα όπλα, δέν υπήρχαν πάντα οι κατάλληλοι άνδρες για αντάρτικη ζωή στο βουνό.

Τόν Μάϊο 1943 έγιναν οι πρώτες ρίψεις υλικού στή νοτιοδυτική Πελοπόννησο πρός τίς πατριωτικές Αντιστασιακές Οργανώσεις, πού πέρασαν στην Ιστορία μέ τό γενικό όνομα Εθνικές Ομάδες Αντίστασης (Ε.Ο.Α.) καί Ελληνικός Στρατός (ΕΣ). Στίς 31 Μαΐου 1943, καί η Ε.Ο.Α. του Στούπα έλαβε τά πρώτα πολεμικά υλικά από τόν Reed στά Πλατάνια της Ολυμπίας. Οι Βρετανοί σύνδεσμοι μέ ρίψεις αεροπλάνων άρχισαν να δημιουργούν αποθήκες πολεμικού υλικού πού τό προόριζαν γιά τόν εξοπλισμό μεγαλυτέρου αριθμού ανταρτών μόνον αν γινόταν συμμαχική απόβαση. Πέραν αυτού, οι αξιωματικοί του ΣΜΑ επιδίωκαν νά αποκτήσουν λεπτομερείς πληροφορίες γιά τις Γερμανικές δυνάμεις της Πελοποννήσου, τίς θέσεις τους, τις οχυρώσεις τους, τό πολεμικό τους υλικό, καί τά σχέδια αντίδρασης που είχαν. Γιά τό σκοπό αυτο ο ταγματάρχης Reed ζήτησε από τόν Στούπα νά εξακριβώσει τά οχυρωματικά έργα των κατοχικών δυνάμεων στή νήσο Σφακτηρία. Ό Στούπας μέ τή συνοδεία του Γιάννη Βραχνού, από τό κοντινό χωριό Ρωμανού, επισκέφθηκε κρυφά τό νησί, καί όταν επέστρεψε παρέδωσε στον Reed σχέδιο των οχυρώσεων γιά αποστολή τους στό Κάϊρο.

οι σύνδεσμοι αξιωματικοί του ΣΜΑ που ήρθαν στην περιοχή, έφεραν μαζί τους καί μεγάλες ποσότητες χρυσών λιρών, τίς όποιες διαχειρίζονταν κατά τήν απόλυτο κρίση τους. Ό τότε συμμετέχον στόν ΕΣ, καί μετέπειτα στέλεχος τής δικτατορίας του Παπαδόπουλου, συνταγματάρχης Ιωάννης Λαδάς, αναφέρει oτι ό λοχαγός Freizer, όταν έπεσε στόν Ταΰγετο στίς 19 Μαίου 1943, μαζί μέ τό στρατιωτικό υλικό έφερε καί 14,000 χρυσές λίρες. Λίρες συνόδευαν σχεδόν πάντοτε τίς ρίψεις πολεμικού υλικού. Πολλά δεινά γεννήθηκαν άπο αύτές τίς Βρετανικές λίρες τής Κατοχής. Συχνά γινόταν σκληρός άγώνας γιά τό ποιός θά ελέγχει τό πεδίο ρίψεως των "υλικών", ή γιά τό ποιός θά φθάσει πρώτος στά "υλικά" μετά την ρίψη τους από τά αεροπλάνα. Πολλές φορές τά κιβώτια που περιείχαν τίς λίρες, διαφορετικού σχήματος καί χρώματος, γιά νά εντοπίζονται γρήγορα από τους συνδέσμους αξιωματικούς, "χάνονταν".

Τό τέλος Ιουλίου 1943, αποτελεί τό ύψιστο σημείο ανάπτυξης τής εκτός ΕΛΑΣ ένοπλης Αντίστασης στή νοτιοδυτική Πελοπόννησο. Στόν Ταΰγετο υπερείχε ή προσωπικότητα του ίλαρχου Τηλέμαχου Βρεττάκου, στην Ολυμπία ήγείτο ο λοχαγός Γεώργιος Καραχάλιος. Βορειότερα στήν Ηλεία, δρούσε ο ταγματάρχης Χρήστος Καραχάλιος, καί στά βουνά τής Ορεινής Τριφυλίας (Μάλη) ήταν ο ταγματάρχης Παναγιώτης Στούπας.

Τό Σύμφωνο του Δυρραχίου

Τό Σύμφωνο του Δυρραχίου έδωσε φτερά στό ΕΑΜ/ΚΚΕ καί στόν ΕΛΑΣ στήν Πελοπόννησο, ενώ δημιούργησε αφάνταστα προβλήματα σέ όλους τους πατριώτες, Ιδιαίτερα στούς αξιωματικούς καί στίς οίκογένειές τους. Ό ΕΛΑΣ απαιτούσε πλέον τήν ένταξή τους στίς τάξεις του. Ακριβώς μετά τήν υπογραφή τού Συμφώνου μιά σειρά αξιωματικών της Μεσσηνίας καί της Ηλείας προσχώρησαν στον ΕΛΑΣ. Άλλοι από πίεση καί άλλοι αυτοβούλως, επειδή πίστεψαν ότι δεν μπορούσαν πιά νά μείνουν αμέτοχοι, χωρίς κίνδυνο της δικής τους ζωής καί των οικογενειών τους. Ορισμένοι, που δε

δέχονταν έπ' ούδενί ένταξη στον ΕΛΑΣ, έγιναν στόχος δολοφονίας άπό την ΟΠΛΑ καί την Πολιτοφυλακή. Τέτοια είναι ή περίπτωση του ταγματάρχη Παναγιώτη Στούπα, όπως θά περιγράψουμε στη συνέχεια.

Το μεγάλο ξέσπασμα της Κόκκινης ΤρομοκρατίαςΗ Ιταλία συνθηκολόγησε μέ τίς Δυτικές Δυνάμεις, καί εγκατέλειψε τή συμμαχία της μέ τή Γερμανία, στίς αρχές Σεπτεμβρίου 1943. Στήν Τριφυλία, ή τύχη των Ιταλών στρατιωτών καί τού οπλισμού τους, έγινε τό μήλο τής έριδος μεταξύ του Στούπα καί του ΕΑΜ/ΕΛΑΣ/ΚΚΕ.Ό Στούπας, μέσω εμπίστων φίλων του, είχε προτείνει σέ Ιταλούς αξιωματικούς στίς φρουρές τής Τριφυλίας νά προσχωρήσουν μέ τούς άνδρες τους στόν ΕΣ. Στούς Γαργαλιάνους, τίς συνεννοήσεις μέ τούς Ιταλούς αξιωματικούς έκ μέρους τού Στούπα τίς έκανε ο Γιάννης Ζόμπολας. Στά Φιλιατρά, τήν προσπάθεια αύτή τήν ειχε αναλάβει ό υποστράτηγος Παναγιώτης Λούφας. Στήν Κυπαρισσία, οί πρώτες επαφές είχαν γίνει άπό τόν λοχαγό Γεώργιο Καραχάλιο, μέ τήν βοήθεια του δικηγόρου Πολύβιου Λιακάκη καί του τραπεζικού Διονυσίου Χρυσικόπουλου, άλλά δέν κατέληξαν πουθενά. Λίγες ημέρες πρίν τήν συνθηκολόγηση τής Ιταλίας, ο Στούπας ήρθε τελικά σέ συμφωνία μέ τόν Ιταλό διοικητή τής Κυπαρισσίας. Τρεις άνδρες του πήγαν στήν Κυπαρισσία - ό Τάκης Κάππος, ό Χρήστος Βαρβαρίγος καί άλλος ένας- καί οδήγησαν 27 Ιταλούς στρατιώτες στή Μάλη, στήν Όμάδα του Στούπα. Από τήν Ιταλική φρουρά τής Κυπαρισσίας, οί άνδρες του Στούπα πήραν καί άρκετά υλικά, μεταξύ τών όποιων καί έναν άσύρματο. Λόγω άγνοιας τής σχετικής τεχνολογίας παρέλειψαν όμως νά πάρουν κάποια σημαντικά εξαρτήματα καί ο ασύρματός τους ήταν άχρηστος.Μεγάλη προσπάθεια κατέβαλε καί τό ΕΑΜ νά προσεταιριστεί τους Ιταλούς στρατιώτες τής περιοχής, ώστε νά καταταγούν στόν ΕΛΑΣ καί νά πάρει τόν οπλισμό τους. Ή επιτυχία του Στούπα στην Κυπαρισσία δημιούργησε μεγαλύτερη πίεση στό ΕΑΜ νά φθάσει πρώτο στά όπλα των Ιταλών στρατιωτών στίς άλλες πόλεις της Τριφυλίας

Ο ΕΛΑΣ διαλύει την Αντιστασιακή Ομάδα τού ΣτούπαΤό Σύμφωνο τού Δυρραχίου, όπως ήταν επόμενο, έπηρέασε καί την τύχη της μικρής Ομάδας τού ΕΣ τού ταγματάρχη Παναγιώτη Στούπα που βρισκόταν πάνω από την Κυπαρισσία, στά βουνά της Μάλης. Στην ίδια περιοχή δρούσε ό καπετάνιος τού ΕΛΑΣ Ναπολέων Παπαγιαννόπουλος. Ό Παπαγιαννόπουλος απαίτησε από τόν Στούπα να μπει στον ΕΛΑΣ, κάτω από τις διαταγές του ως διμοιρίτης, ή να διαλύσει την Ομάδα του καί νά παρουσιαστεί ο ίδιος στό άρχηγείο τού ΕΛΑΣ, στό Δυρράχι. Ό ταγματάρχης Στούπας, μέ πολεμικές περγαμηνές από την εκστρατεία της Μικρας Ασίας καί τόν άγώνα στην Αλβανία, δέν μπορούσε νά δεχτεί αυτήν τήν προσβολή. Επειδή δέν είχε πολλούς άνδρες, άλλά ούτε καί αρκετά πολεμοφόδια, έκανε τήν ανάγκη φιλοτιμία καί διαμήνυσε στόν Παπαγιαννόπουλο ότι διαλύει τήν Όμάδα του.

Ό Στούπας, μετά τό τελεσίγραφο τού ΕΛΑΣ, οδήγησε τήν Ομάδα του στό χωριό Μουζάκι, καί εκεί έδωσε τήν εντολή διάλυσης. Στους άνδρες του έδωσε δυό επιλογές. Νά καταταγούν στόν ΕΛΑΣ, ή νά επιστρέψουν στά σπίτια τους, αφού πρώτα παραδώσουν τά όπλα τους στόν ΕΛΑΣ. Οί 27 Ιταλοί που είχαν καταφύγει στήν Ομάδα τού Στούπα άπό τήν Κυπαρισσία, προσχώρησαν όλοι στόν ΕΛΑΣ, άφού ειδικά αυτοί πραγματικά δέν είχαν καί άλλη επιλογή. Από τούς Έλληνες που ήταν μέ τό Στούπα, πολύ λίγοι προσχώρησαν στόν ΕΛΑΣ. Κανείς από αυτούς που κατάγονταν από τούς Γαργαλιάνους καί τά γύρω χωριά, ούτε κανείς από τούς στρατιώτες άπό τήν Κρήτη που είχαν προσωπική σχέση μέ τόν Στούπα, δέν κατετάγη στόν ΕΛΑΣ. Οι Έλληνες αντάρτες τού Στούπα που προσχώρησαν στον ΕΛΑΣ, κατά την διάρκεια του ύπνου την πρώτη η τη δεύτερη νύκτα, αφοπλίστηκαν από τους ΕΛΑΣίτες, καί ξημερώθηκαν άοπλοι καί κρατούμενοι.Παρά τίς δημόσιες διακηρύξεις του ΕΑΜ, ο Στούπας μετά την επιστροφή του στη Λεύκη μέ τούς 3 συντρόφους του, περίμενε τήν επόμενη κίνηση του ΕΑΜ/ΕΛΑΣ/ΚΚΕ εναντίον τους

Ή Μάχη της Λεύκης (11 Οκτωβρίου 1943)Αυτό πού φαίνεται ότι περίμενε ο Στούπας, ή γνώριζε από πληροφοριοδότες πού είχε στόν ΕΛΑΣ, έγινε μετά από λίγες μέρες, τό πρωί της 11ης Οκτωβρίου 1943. Τρεις αντάρτικες ομάδες τού ΕΛΑΣ, υπό τόν Ναπολέοντα Παπαγιαννόπουλο, τόν Επαμεινώνδα Παπαδόπουλο, καί τόν Όθωνα Δριβαλιάρη, κύκλωσαν τή Λεύκη. Εκτός άπό τούς άντάρτες τού ΕΛΑΣ, τή Λεύκη κύκλωσαν καί τά μέλη των Μαχητικών Ομάδων καί τού εφεδρικού ΕΛΑΣ Γαργαλιάνων καί των γύρω χωριών. Ένα σύνολο πάνω άπό 200 άνδρες, σέ διάφορους ρόλους.Ή όλη επιχείρηση ήταν υπό τή διοίκηση τού Δημήτρη Πιρπιρή. Οι αντάρτες μέ τά χωνιά, από διάφορες πλευρές τού χωριού, άρχισαν νά φωνάζουν στόν ταγματάρχη Στούπα νά παραδοθεί στήν "Οργάνωση" τού ΕΑΜ. Δέν τολμούσαν βέβαια νά πλησιάσουν τό πατρικό σπίτι τού Στούπα. Γνώριζαν ήδη από τήν περιπέτεια τών δυό μελών της ΟΠΛΑ Γαργαλιάνων πρίν από λίγες μέρες, ότι ό Στούπας δέν ήταν μόνος του. Πραγματικά, ό Στούπας μέ τά όπλα πού ειχε φέρει άπό τή Μάλη ό Κάππος, καί κάποια πού είχε ήδη από πρίν, είχε οπλίσει μιά δεκάδα περίπου πιστούς συντρόφους του. Κάθε βράδυ τούς τοποθετούσε σε στρατηγικά σπίτια, στόν περίγυρο τού χωριού. Τό πατρικό του διώροφο σπίτι, στο όποίο έμενε κι αυτός, βρισκόταν στό μέσον περίπου τού χωριού.Επακολούθησε σχεδόν ολοήμερη μάχη, μέ πολλά θύματα. Διεκόπη μόνο τό απόγευμα, επειδή οί αντάρτες τού ΕΛΑΣ νόμισαν ότι έρχονταν Γερμανοί από τά Φιλιατρά. Αυτό έδωσε τήν ευκαιρία στόν Στούπα, τόν άδελφό του Διονύση, καί τρεις ακόμη συντρόφους του νά ξεφύγουν άπό τόν κλοιό τού ΕΛΑΣ, καί νά απομακρυνθούν άπό τό χωριό. Λέγεται ότι στη διαφυγή τού ίδιου του Στούπα βοήθησε καί ένας πρώην αντάρτης του που είχε προσχωρήσει στόν ΕΛΑΣ γιά νά γλιτώσει τή ζωή του, ονόματι Μπίτσικας ή Καραμέρας. Τρεις εντελώς αθώοι κάτοικοι της Λεύκης δολοφονήθηκαν άπό τόν ΕΛΑΣ, ο ένας μάλιστα στο κρεββάτι του πού ανάρρωνε άπό πρόσφατη εγχείρηση. Τρεις επίσης πρώην αντάρτες τού ΕΣ, σύντροφοι τού Στούπα, πού παραδόθηκαν μέ δόλο στον ΕΛΑΣ, δολοφονήθηκαν αφού πρώτα βασανίστηκαν μέ απάνθρωπο

τρόπο. Περίπου δέκα σπίτια τού χωριού κάηκαν από τού αντάρτες τού ΕΛΑΣ. 'Ένα ήταν καί τό πατρικό τού Στούπα, πού κάηκε από τά θεμέλια.Όταν τελείωσε ή μάχη είκοσι περίπου άτομα μεταφέρθηκαν δεμένοι στα γραφεία της Πολιτοφυλακής τού ΕΑΜ Χώρας. Μεταξύ αυτών ήταν ή μία από τίς τρεις άδελφές τού Στούπα, ή Ντίνα, τήν όποία μετέφεραν στή Χώρα δεμένη πίσω από τό άλογο ενός αντάρτη. Στήν Πολιτοφυλακή Χώρας μερικοί τουλάχιστον άπό τους κρατούμενους βασανίστηκαν μέ μεγάλη σκληρότητα. Τά πιό φρικτά βασανιστήρια έγιναν στή Ντίνα Στούπα καί στον συνονόματο ξάδελφο τού Στούπα, Παναγιώτη Στούπα (Λέντζο), τού οποίου ο βασανισμός άρχισε άπό τή Λεύκη. Όλοι οι συλληφθέντες, μετά τήν Πολιτοφυλακή της Χώρας, μεταφέρθηκαν στό Στρατόπεδο τού ΕΑΜ, στήν Πο-ταμιά.Από τήν πλευρά τού ΕΛΑΣ, ο ακριβής αριθμός τών θυμάτων του στή Μάχη της Λεύκης δέν έγινε ποτέ γνωστός. Από ντόπια μέλη τού ΕΛΑΣ πού έλαβαν μέρος στή μάχη, είχε κυκλοφορήσει ή φήμη ότι τά θύματα τού ΕΛΑΣ -νεκροί καί βαριά τραυματισμένοι- ήταν 18-20. Οι συμπολεμιστές καί οί συγχωριανοί τού Στούπα έλεγαν τότε ότι τουλάχιστον τούς μισούς τούς είχε κτυπήσει ό ίδιος ό Στούπας από τά παράθυρα τού πατρικού του σπιτιού, άπό όπου πολεμούσε.Ή μάχη της Λεύκης προήλθε από τήν απόλυτα άνευ αίτιας επίθεση τού ΕΑΜ/ΕΛΑΣ εναντίον ενός Έλληνα άξιωματικού, τού Στούπα, επειδή αρνήθηκε νά καταταγεί στόν ΕΛΑΣ, καί κατέληξε σέ ολοκαύτωμα ολόκληρου τού χωριού του. Ήταν μιά απρόκλητη, δολοφονική επίθεση εναντίον τού Στούπα καί των κατοίκων της Λευκής, για την όποια δεν υπάρχει κανένα ελαφρυντικό. Ίσως γι' αύτό να αποσιωπάται από σχεδόν όλους τους ιστοριογράφους, ιδιαίτερα τους απολογητές τού ΕΑΜ/ΕΛΑΣ/ΚΚΕ.

Τό Τάγμα Ασφαλείας τού Μελιγαλά υπό τον Στούπα(16 Μαρτίου 1944 -12 Αύγουστου 1944)Στις 15 Μαρτίου 1944, κατέβηκε ο Στούπας σιδηροδρομικώς από την Αθήνα στήν Καλαμάτα καί ανέλαβε τή διοίκηση του

Τάγματος Χωροφυλακής Μεσσηνίας. Έφερε μαζί του 80 περίπου αξιωματικούς καί στρατιώτες καί υλικό γιά 300 ακόμη. Από εκεί, αφού αύξησε την δύναμη της μονάδος του καί με νέους εθελοντές, προωθήθηκε στον Μελιγαλά που εγκατέστησε την έδρα του. Στον Μελιγαλά, μαζί μέ τή διοίκηση ήταν καί οι τρεις λόχοι του Τάγματος, ενώ έναν ενισχυμένο λόχο του αποτελούσε ή μονάδα της Καλαμάτας. Μικρές φρουρές, δυνάμεως διμοιρίας, πήγαν στο Κοπανάκι, στό Πεταλίδι, στη Βελίκα καί στό Διαβολίτσι. Μεγάλο ποσοστό των οπλιτών ήταν παλαιοί σύντροφοι του Στούπα από τίς Όργανώσεις ΕΣ/ΕΟΑ, άλλά υπήρχαν καί πολλοί πρώην αντάρτες, που απέφυγαν κατάταξη στό ΤΑ γιά νά μη γίνουν οί οίκογένειές τους στόχος του ΕΑΜ.Ό ΕΛΑΣ ανησύχησε όταν ο Στούπας έπιασε τη στρατηγική θέση τού Μελιγαλά καί απεφάσισε νά τόν κτυπήσει πρίν αυξήσει τή δύναμή του περισσότερο. Την 7η Απριλίου 1944, ένα ενισχυμένο τάγμα μέ 400-500 αντάρτες μέ διοικητή τόν Τάσο Αναστασόπουλο από τή γειτονική Καλλιρρόη καί καπετάνιο τόν Αρίστο Καμαρινό από την Καλαμάτα, επιτέθηκε στόν Μελιγαλά. Ή επίθεση ξεκίνησε μέ επιτυχία. Οι αντάρτες μπήκαν στην πόλη καί κύκλωσαν τό αρχηγείο του Στούπα. Τότε, γιά δεύτερη φορά μετά τή Λεύκη τόν προηγούμενο Οκτώβριο, οί αντάρτες βρέθηκαν αντιμέτωποι μέ τόν ίδιο τόν Στούπα. Οί επιτιθέμενοι άρχισαν νά έχουν τόν ένα νεκρό μετά τόν άλλο, καί ή σάλπιγγά τους κτύπησε οπισθοχώρηση.Στόν Μελιγαλά υπήρχε μόνιμα εγκατεστημένη καί μιά μικρή φρουρά Γερμανικού στρατου. Οί Γερμανοί ήταν ακόμη επιφυλακτικοί έναντι τής νέας Ελληνικής μονάδος πού είχε έρθει άπό τήν Αθήνα. Μέχρι νά αρχίσουν νά οπισθοχωρούν οί αντάρτες, οί Γερμανοί παρατηρούσαν τή μάχη άμέτοχοι. Φαίνεται, ότι εκτός άπό τίς άμφιβολίες πού είχαν γιά τή στάση γενικά τών ΤΑ σέ σχέση μέ αυτούς καί τόν ΕΛΑΣ, είχαν καί σοβαρές αμφιβολίες γιά τή μαχητική τους ικανότητα. Όταν όμως είδαν τούς άντάρτες νά φεύγουν τρέχοντας, καί τούς άνδρες του Στούπα νά τούς καταδιώκουν, μπήκαν κι αυτοί στή μάχη. Άρχισαν νά βάλλουν μέ τά πολυβόλα τους καί τούς όλμους.

"... Επάνω στο σπίτι μας έμενε ο Γερμανός φρούραρχος του Μελιγαλά, ο όποιος μάλιστα μιλούσε τέλεια Ελληνικά. Πολλά βράδυα κατέβαινε κάτω στο μαγαζί του πατέρα μου καί έτρωγαν κανένα μεζέ καί έπιναν κρασί. Εμείς στό μαγαζί μας είχαμε πολλά βαρέλια κρασί καί κρέας από τά δικά μας πρόβατα. Όταν επιτέθηκε ο ΕΛΑΣ στόν Στούπα, ό φρούραρχος παρατηρούσε τήν επίθεση μέ τά κιάλια του άπό τό παράθυρο του δωματίου που έμενε. Δέν ήταν σίγουρος γιά τους ταγματασφαλίτες, μέχρι πού είδε ότι "ο Στούπας το' λεγε", όπως μας είπε αργότερα.Τότε βγήκε έξω στην ταράτσα καί έριξε δύο πιστολιές στόν αέρα.Αυτό πρέπει νά ήταν τό σύνθημα.

Τά Στρατόπεδα Χαλβάτσου καί Ποταμιάς του ΕΑΜ/ΚΚΕΣτη μάχη του Μελιγαλά, τό ΤΑ συνέλαβε καί μερικούς αντάρτες αιχμάλωτους. Μεταξύ αυτών ήταν κι ένας από την Κορώνη, που είχε υπηρετήσει φρουρός στό Στρατόπεδο Συγκέντρωσης τού ΕΑΜ στο χωριό Χαλβάτσου (σημερινό Κεφαλόβρυσο). Αφού πήραν από αυτόν πληροφορίες, τό Τάγμα κινήθηκε γρήγορα τίς επόμενες ήμερες καί κύκλωσε τό στρατόπεδο. Βρήκαν τη φρουρά απροετοίμαστη, καί ελευθέρωσαν τους κρατουμένους δημοκρατικούς πολίτες τής Μεσσηνίας. Οι κρατούμενοι, μέ δάκρυα στα μάτια, γυμνοί, νηστικοί καί σκελετωμένοι, φιλούσαν τους άνδρες του ΤΑ από ευγνωμοσύνη, καί τους έλεγαν: "Όπως ο Χριστός πού θά αναστηθεί, αναστηθήκαμε καί εμείς".

Οι κρατούμενοι απεκάλυψαν στους ελευθερωτές τους την ύπαρξη καί δεύτερου στρατοπέδου εκεί κοντά. "Ήταν τό στρατόπεδο τής "Ποταμιάς", στόν μικρό ομώνυμο οικισμό. Τό Τάγμα του Στούπα δέν γνώριζε τίποτε γιά την Ποταμιά, παρά τό ότι εκεί ήταν κρατούμενοι καί όλα τά μέλη τής οικογένειας του ταγματάρχη. Ό επιλοχίας του Τάγματος Παναγιώτης Ρίτσος από την Κυπαρισσία μέ 100 άνδρες, πήγε στην Ποταμιά καί ελευθέρωσε τους κρατούμενους. Εκεί ήταν άνδρες, γυναίκες καί παιδιά από τούς Γαργαλιάνους, τά Φιλιατρά, καί τά γύρω χωριά

τής Τριφυλίας. Ήταν κλεισμένοι στό έξωκκλήσι του Προφήτη Ηλία, καί σέ μερικούς σταύλους ζώων εκεί κοντά, όλοι μαζί στοιβαγμένοι σάν τσουβάλια, καί νηστικοί όταν τούς βρήκαν. Τό καθημερινό φαγητό τους τίς τελευταίες 15 ήμέρες ήταν μιά χούφτα σταφίδες. Πολλοί κρατούμενοι υπέφεραν καθημερινούς ξυλοδαρμούς. Τό σύνολο των κρατουμένων, πού ελευθερώθηκαν από τά δυό στρατόπεδα τού ΕΑΜ/ΕΑΑΣ/ ΚΚΕ την Μεγάλη Παρασκευή του 1944, ήταν 448. Μεταξύ τούς ήταν από μωρά ολίγων εβδομάδων μέχρι πολύ ηλικιωμένοι.

Αυτό ήταν τό κατάντημα της Ελληνικής Αντίστασης. Νά προσεύχονται Έλληνες νά μάθουν οί Γερμανοί ή τά ΤΑ, που τους κρατούσε τό ΕΑΜ/ΕΛΑΣ/ΚΚΕ γιά νά τους ελευθερώσουν. Ή απελευθέρωση των κρατουμένων από τά στρατόπεδα Χαλβάτσου καί Ποταμιάς δεν είναι μοναδική. Οι Γερμανοί καί τά ΤΑ ελευθέρωσαν κρατούμενους από δεκάδες στρατόπεδα τού ΕΑΜ/ΕΛΑΣ/ΚΚΕ στην Πελοπόννησο τό 1944. Μοναδικό είναι οτι ή επιχείρηση του Στούπα, έγινε αναίμακτα καί χωρίς άλλη ταλαιπωρία γιά τους κρατουμένους. Γιατί, σε παρόμοιες περιπτώσεις ήταν σύνηθες γιά τους φρουρούς των στρατοπέδων νά μετακινούν τους κρατουμένους στά γύρω δάση ή βουνά. Άλλοτε πάλι, εκτελούσαν αμέσως όσους είχαν θανατικές καταδίκες, ή τους ανήμπορους νά ακολουθήσουν λόγω ηλικίας ή προηγουμένου βασανισμού.Από τους κρατουμένους που ελευθερώθηκαν στήν Ποταμιά καί στό Χαλβάτσου τή Μεγάλη Παρασκευή του 1944, περίπου 150, πού κατάγονταν άπό τήν περιοχή τής Καλαμάτας καί τήν γύρω περιοχή πήγαν εκεί, ενώ οι υπόλοιποι είτε έφυγαν γιά τά χωριά τους ή ακολούθησαν τό Τάγμα του Στούπα. Στό τέλος, πολλοί δέν απέφυγαν τόν βίαιο θάνατο. "Όταν ό ΕΛΑΣ κατέλαβε τή Μεσσηνία, μετά τήν απελευθέρωση, οι πρώην τρόφιμοι των στρατοπέδων ήταν οι πρώτοι πού καταδίωξε. Μετά τήν Ποταμιά, ό Στούπας κατέβηκε μέχρι τους Γαργαλιάνους καί άνεθάρρησε γιά λίγο ό κόσμος. Πέρασε άπ'όλα τά χωριά, καί γινόταν παντού δεκτός μέ μεγάλο ενθουσιασμό ώς σωτήρας από τήν τρομοκρατία τού ΕΑΜ. Εθελοντές έτρεχαν νά καταταγούν στό Τάγμα του, ενώ οί πολιτοφύλακες τού ΕΑΜ καί τά στελέχη

του εξαφανίστηκαν γιά όσο διάστημα ήταν εκεί τό Τάγμα του Στούπα.

"ΤΟΥ ΜΑΝΟΥΣΟΥ ΤΟ ΓΕΦΥΡΙ"Ο Στούπας σώζει τους κατοίκους απο τα αντίποιναΟ ΕΛΑΣ είχε κτυπήσει φάλαγγα Γερμανών στου Μανούσου τό Γεφύρι, έξω από την Χώρα Τριφυλίας, στον δρόμο πρός τούς Γαργαλιάνους. Σκότωσαν πολλούς Γερμανούς στήν μάχη που έγινε, άλλά καί τούς τραυματίες καί τούς αιχμαλώτους, πού έπιασαν ζωντανούς.Σύμφωνα μέ τήν τότε πολιτική του Γερμανικού στρατού στήν Ελλάδα θά ακολουθούσαν αιματηρά αντίποινα καί καταστροφή τής Χώρας, των Γαργαλιάνων, ή καί των ενδιαμέσων χωριών Αγορέλιτσας καί Πύργου. Ανάλογα τίνων κάτοικοι θά θεωρούνταν υπεύθυνοι γιά τήν ενέδρα, ή πού θά γινόταν γνωστό ότι βοήθησαν ή ότι γνώριζαν γιά τήν ενέδρα καί δεν ειδοποίησαν τίς Κατοχικές Αρχές.

Ό Παπαδόγκωνας καί ό Στούπας, όταν έμαθαν από τον Γερμανό στρατιωτικό διοικητή τής Τρίπολης ότι ετοιμάζονταν νά προβούν σέ αντίποινα, αντέδρασαν έντονα καί αποφασιστικά. Τόνισαν στούς Γερμανούς ότι αύτοί, πού οργάνωσαν τήν ενέδρα καί σκότωσαν τούς τραυματίες καί τους αιχμαλώτους στρατιώτες τους, ήταν αντάρτες του ΕΛΑΣ από άλλες περιοχές, όχι από τήν Χώρα ή τούς Γαργαλιάνους.Αν τιμωρήσετε τούς κατοίκους τής περιοχής αυτής, θά είναι πολύ άδικο, καί πέραν αυτόν κάτι τέτοιο δέν μπορούμε νά τό δεχθούμε εμείς, διότι στην ουσία θά σκοτώσετε τους δικούς μας ανθρώπους.

Μετά από επανειλημμένες διαβουλεύσεις βρέθηκε ή έξης λύση. Νά δώσουν οι Γερμανοί όπλα στον Στούπα, καί αυτός νά οργανώσει νέο Τάγμα Ασφαλείας στους Γαργαλιάνους, καί νά εκκαθαρίσει την περιοχή από την Πύλο έως την Κυπαρισσία από αντάρτες του ΕΛΑΣ καί τίς οργανώσεις Πολιτοφυλακής του ΕΑΜ.Μέ αυτή τήν Απόφαση των Γερμανών, καί την υπόσχεση του

Στούπα νά δημιουργήσει τό νέο Τάγμα Ασφαλείας ατούς Γαργαλιάνους σώθηκε ή Τριφυλία (Χώρα, Άγορέλιτσα, Πύργος, Γαργαλιάνοι) από τήν μήνη των Γερμανών καί δεν θρήνησε ή Ελλάδα νέα Καλάβρυτα, ούτε νέο Δίστομο.Ή εκτίμηση, πού έτρεφαν οι Γερμανοί αξιωματικοί στο πρόσωπο του Στούπα σίγουρα έπαιξε καίριο ρόλο στην απόφαση τους νά μην προβούν στα αντίποινα, πού αναμένονταν νά γίνουν σύμφωνα μέ τους έν ισχύει δημοσιοποιημένους κανόνες τους.

Τό Τάγμα Ασφαλείας Γαργαλιάνων(15 Αύγουστου - 24 Σεπτεμβρίου 1944)Μετά την επιστροφή τού Τάγματος στον Μελιγαλά, ο Στούπας προετοίμασε τή μετακίνησή του στούς Γαργαλιάνους, σύμφωνα μέ τήν απόφαση πού είχαν πάρει στην Τρίπολη. Παρέδωσε τή διοίκηση του Τάγματος τού Μελιγαλά στόν υποδιοικητή του ταγματάρχη Καζάκο, καί στόν Λόχο της Καλαμάτας εγκατέστησε ως διοικητή τόν ανθυπολοχαγό Θεοφάνους.Ή δημιουργία τού ΤΑ Γαργαλιάνων είναι γεγονός ότι αποδυνάμωσε τήν άμυνα τού Μελιγαλά.Ό Στούπας πήρε μαζί του 60 περίπου οπλίτες. Μεταξύ αυτών ήταν καί οι πιο εμπειροπόλεμοι καί πιστοί του σύντροφοι, καί τρεις από τους καλυτέρους αξιωματικούς που είχε τό Τάγμα, τους λοχαγούς Γιάννη Παπαδόπουλο καί Βρασίδα Μυλωνά, καθώς καί τόν υπασπιστή του τόν ανθυπολοχαγό πυροβολικού Ηλία Δαρδελάκο από τή Μάνη. Τέλος, ο Στούπας πήρε στούς Γαργαλιάνους τούς δυό όλμους του Τάγματος καί τό ένα βαρύ πολυβόλο. Πιστεύω όμως ότι τό πιό σπουδαίο έλλειμμα γιά τόν Μελιγαλά, ήταν ή απουσία του ίδιου του ταγματάρχη Στούπα.Τώρα όμως αποκαλύπτεται γιατί δημιουργήθηκε τό ΤΑ Γαργαλιάνων καί γιατί 6 Στούπας μετακινήθηκε άπό τόν Μελιγαλά λίγες μόνο εβδομάδες πρίν τήν αποχώρηση τών Γερμανών από τή Μεσσηνία.Ό Στούπας δεν έφυγε διότι διαφώνησε μέ τήν ηγεσία της πόλης του Μελιγαλά. Δεν έφυγε γιά νά βρεθεί κοντά στη θάλασσα, ούτε καί γιά νά βρεθεί κοντά στην πατρίδα του. Έφυγε γιά νά δημιουργήσει τό ΤΑ στούς Γαργαλιάνους, εκτελώντας τήν εντολή του ανωτέρου του, του

συνταγματάρχη Παπαδόγκωνα. Έτσι δεν έγιναν άπό τούς Γερμανούς αντίποινα στήν Τριφυλία, γιά τήν ενέδρα του ΕΛΑΣ στου «Μανούσου τό Γεφύρι».

Η Μάχη των ΓαργαλιάνωνΚατά τη διάρκεια τής μάχης ό Στούπας πολεμούσε στην πρώτη γραμμή σάν απλός στρατιώτης. Ήταν εξαιρετικά επιδέξιος σκοπευτής. Ή ικανότητα του μέ τό τουφέκι καί τό πιστόλι έχει μείνει παροιμιώδης.Στή μάχη των Γαργαλιάνων, ό Στούπας μπορεί νά στοίχισε στόν ΕΛΑΣ, σέ νεκρούς καί τραυματίες, τόσους αντάρτες όσους όλοι οι υπόλοιποι άνδρες τού ΤΑ μαζί μέ τό πολυβόλο καί τους όλμους. Στα χρόνια μετά τη μάχη, πολλοί έλεγαν ότι "ό Στούπας σκότωσε 700 αντάρτες στή μάχη", αριθμό πέρα ώς πέρα υπερβολικό. Κι όμως ό θρύλος επαναλαμβανόταν συχνά, καί τόν έχω ακούσει ο ίδιος πολλές φορές, καί από διαφορετικούς ανθρώπους.

Τά Γεγονότα της Πύλου(22-28 Σεπτεμβρίου 1944)

Όταν ο Στούπας έφθασε στην Πύλο, κατευθύνθηκε στο Κάστρο της πόλης που ήταν τότε στρατοπεδευμένος ο λόχος της Πύλου τού ΤΑ Γαργαλιάνων υπό τόν λοχαγό Βρασίδα Μυλωνά από τό

Κορυφάσιο. Στό Κάστρο λειτουργούσαν ακόμη καί φυλακές στις οποίες ήταν κρατούμενοι μέλη του ΕΑΜ/ΚΚΕ, πού είχαν συλληφθεί από τόν λόχο της Πύλου. Πρόθεση του Στούπα ήταν νά οργανώσει αντίσταση στον ΕΛΑΣ στο Κάστρο της Πύλου μέ τίς εκεί δυνάμεις τού Τάγματος καί αυτούς πού είχαν διαφύγει από τους Γαργαλιάνους. Ένα σύνολο γύρω στούς 500 άνδρες. Ή δύναμη τού λόχου της Πύλου ήταν περίπου 250 άνδρες, καί 250-300 ήταν οι οπλίτες πού είχαν φθάσει εκεί από τούς Γαργαλιάνους.Συσκέφθηκε μέ τους λίγους αξιωματικούς που του είχαν μείνει πιστοί, καί με' τους έμπιστους συντρόφους του. Επιθεώρησε την κατάσταση των βαρέων όπλων που ήταν εγκατεστημένα στις επάλξεις των τειχών. Γρήγορα διαπιστώθηκε ότι κάποια στελέχη του λόχου τής Πύλου είχαν αποφασίσει από την προηγούμενη ημέρα νά μην προβάλλουν αντίσταση στόν ΕΛΑΣ. Για αύτό είχαν προξενήσει βλάβες σε βασικά βαρέα όπλα, χωρίς τά όποία κάθε αντίσταση θά ήταν άδύνατη. Μάλιστα, ο Τάκης Κάππος μέ τόν Στούπα δοκίμασαν ένα Ιταλικό βαρύ πολυβόλο. Τό πολυβόλο μετά την πρώτη ριπή έπαθε εμπλοκή, όπως ήταν ρυθμισμένο εκ των προτέρων. Οι όλμοι του Τάγματος δεν λειτουργούσαν καθόλου.Ό Στούπας διέταξε νά ελευθερωθούν όλοι οι κρατούμενοι στις φυλακές του Κάστρου. Γιά νά φύγουν οι κρατούμενοι, άνοιξαν οι πόρτες του φρουρίου, καί τότε μαζί μέ τούς αποχωρούντες πρώην κρατούμενους εγκατέλειψαν τό Κάστρο γιά τά σπίτια τους καί όλοι οι οπλίτες του λόχου τής Πύλου πού είχαν παραμείνει μέχρι τότε στις θέσεις τους. Όλοι, πρίν φύγουν, εγκατέλειψαν τά όπλα τους. Έτσι, ο Στούπας τό βράδυ τής 23ης Σεπτεμβρίου, πού ετοιμαζόταν νά περάσει τό δεύτερο βράδυ του στην Πύλο, είχε απομείνει μόνο μέ τούς ταγματασφαλίτες καί τούς άμαχους πού τόν είχαν ακολουθήσει, από τούς Γαργαλιάνους

Προσωπικότητες της κοινωνίας της Πύλου προσπάθησαν με διάφορες ενέργειες νά αποτρέψουν οποιαδήποτε σύγκρουση μεταξύ του ΕΛΑΣ καί των ανδρών που είχαν μείνει πιστοί στον Στούπα. Οι Πύλιοι που ήρθαν σε συμφωνία μέ τόν ΕΛΑΣ

έστειλαν μετά αντιπροσωπία στον Στούπα καί του ανεκοίνωσαν τίς υποσχέσεις του ΕΛΑΣ. Του ζήτησαν νά μην προβάλλει αντίσταση ώστε καί ο ΕΛΑΣ νά τηρήσει τη συμφωνία της προστασίας της ζωής καί τής περιουσίας των κατοίκων της Πύλου. Τό αίτημα των κατοίκων τής Πύλου έθεσε τόν εκ χαρακτήρος ήπιο Στούπα εμπρός σε μεγάλο ηθικό δίλημμα. Ή διαβεβαίωση των Πυλίων ότι ο ΕΛΑΣ θά σεβαστεί τούς οπλίτες του Τάγματος καί τους φυγάδες άμαχους από τούς Γαργαλιάνους σήμαινε ότι αν συνέχιζε τόν αγώνα γιά κάθε νεκρό θά είχε ο ίδιος όλη την ευθύνη. Εξ άλλου γνώριζε ήδη ότι κάθε αντίσταση θά ήταν δύσκολη μέ τά περιορισμένα μέσα πού είχε στή διάθεσή του."Έτσι, τίς πρωινές ώρες τής 24ης Σεπτεμβρίου, ό Στούπας ανεκοίνωσε την απόφασή του τό ΤΑ νά παραδώσει τά όπλα στον ΕΛΑΣ.- "Δεν θέλω νά κλάψουν άλλες μάνες", είπε στους πιστούς συντρόφους του.Στή συνέχεια, διέταξε νά ανοίξουν οι πύλες του Κάστρου γιά νά μπουν οι αντάρτες του ΕΛΑΣ. Εκείνη τη στιγμή, μερικοί από τούς πιό παλαιούς συντρόφους του Στούπα δυσανασχέτησαν, καί χρειάστηκε νά τούς μιλήσει ο ίδιος ώστε νά εγκαταλείψουν την ιδέα τής ένοπλης αντίστασης. Από δύο τουλάχιστον συντρόφους του -τόν υπασπιστή του Δαρδελάκο, καί τόν Τάκη Κάππο- ζήτησε ο ίδιος νά φύγουν από τό Κάστρο, γιά νά μη συλληφθούν από τόν ΕΛΑΣ. Καί οι δύο, μετά από αρκετή πίεση του αρχηγού τους, εγκατέλειψαν τό Κάστρο άλλά οι αντάρτες τούς συνέλαβαν στην πόλη τής Πύλου.

Δέν πέρασε πολλή ώρα από τη στιγμή πού άνοιξαν οι πύλες του Κάστρου, καί εμφανίσθηκαν οι πρώτοι αντάρτες του ΕΛΑΣ νά πλησιάζουν. Ό ίδιος ο Στούπας βρισκόταν κοντά στην πύλη του Κάστρου, δεξιά όπως μπαίνουμε, έξω από ένα μικρό γραφείο τής φρουράς. Καθόταν σε μιά καρέκλα, πίσω άπό ένα απλό τραπέζι, πάνω στο όποιο είχε αποθέσει τό πηλίκιό του καί τό πιστόλι του. Αριστερά όπως μπαίνουμε, καί σέ απόσταση 20-25 μέτρα από αυτόν, ήταν ακροβολισμένοι οι οπλίτες του Τάγματος ασύντακτοι, καθώς καί οι άμαχοι, γύρω στα 500 άτομα όλοι, μαζί. Χωρίς προειδοποίηση, καί χωρίς νά πει ούτε μιά λέξη, σε μιά στιγμή πήρε στο χέρι τό πιστόλι του καί πυροβολήθηκε στον κρόταφο. Τό σώμα του παρέμεινε καθισμένο στην καρέκλα, καί εκεί τό βρήκε ο Πέρδικας, ο πρώτος αντάρτης που μπήκε στο Κάστρο, λίγα μόλις λεπτά μετά την αυτοκτονία του Στούπα.

Αφού πλησίασε τόν νεκρό Στούπα, πήρε από τό τραπέζι τό

πηλίκιό του καί τό φόρεσε. Μετά, έβγαλε από τόν νεκρό τό χιτώνιο του, μέ την κορώνα καί τό αστέρι του ταγματάρχη, καί τό φόρεσε κι αυτό. Τότε, τράβηξε τό μαχαίρι του κι έδωσε 5-6 μαχαιριές στους ώμους καί στο στήθος του νεκρού Στούπα. Τό επόμενο διάστημα ο Πέρδικας κυκλοφορούσε μέ τό καπέλο καί τό χιτώνιο του Στούπα.Οι μαχαιριές του Πέρδικα δέν ήταν ή τελευταία προσβολή που υπέφερε ο νεκρός Στούπας. Τον Πέρδικα, ο οποίος συμμετείχε ενεργά στη Σφαγή του Μελιγαλά, μετά την απελευθέρωση από τους Γερμανούς, τον κατεδίωξαν, τον συνέλαβαν και τον εξετέλεσαν οι Λόχοι Ορεινών Καταδρομών (Λ.Ο.Κ.) του Ελληνικού Στρατού.

Τό μίσος που έτρεφαν εναντίον του Παναγιώτη Στούπα οι καπετάνιοι του ΕΛΑΣ ήταν πολύ μεγάλο. Οι αντάρτες του αφαίρεσαν τά χρυσά δόντια του καί του έσπασαν τά κόκκαλα

των χεριών καί των ποδιών του, ενώ ήταν ήδη νεκρός.

Αυτό ήταν το τέλος του ήρωα της Μικράς Ασίας και της Πίνδου, Παναγιώτη Στούπα. Η δημοτική Μούσα, ο απλός Λαός, έπλασε σε Δημοτικό Τραγούδι την Ιστορία του: Στούπα να μην παραδοθείς τα όπλα να μη δώσεις Στου Βελουχιώτη τα σκυλιά Ψυχή μην παραδώσεις Δεν παραδίνω τ’ άρματα ούτε τα παλληκάρια. Στους Γαργαλιάνους πολεμάν σαν άγρια λιοντάρια. Κι ο Παπαδήμας φώναξε, βάζει φωνή μεγάλη: Βάλτε μια σφαίρα μες στ’αυτί Μόνοι να σκοτωθείτε και να μην παραδοθείτε Κι ο Στούπας τους αγκάλιασε Και το πιστόλι βγάζει, στο κεφάλι του τ’αδειάζει

Κύρια Βιβλιογραφία

1. ΗΛΙΑΣ ΘΕΟΔΩΡΟΠΟΥΛΟΣ, “Η ΠΗΓΑΔΑ ΤΟΥ ΜΕΛΙΓΑΛΑ”, Αθήνα, 2001

2. ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΑΡΑΜΟΥΖΗΣ, “ΠΑΤΡΙΩΤΕΣ ΚΑΙ ΠΡΟΔΟΤΕΣ ΣΤΟ ΜΩΡΙΑ”, Τρίπολις 1950,

3. ΓΡΗΓ. ΚΡΙΜΠΑΣ, “Η ΕΘΝΙΚΗ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ ΣΤΗ ΜΕΣΣΗΝΙΑ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΓΥΡΩ ΝΟΜΟΥΣ”, 1985

4. ΤΑΣΟΣ ΚΩΣΤΟΠΟΥΛΟΣ, ΔΗΜ. ΤΡΙΜΗΣ, ο Ιός της Κυριακής, Η Ελευθεροτυπία, 11/9/2005.

5. ΠΑΝΤΕΛΗΣ ΜΟΥΤΟΥΛΑΣ,”ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΣ 1941-45”, Βιβλιόραμα, 2004,

6. ΙΩΑΝΝΗΣ ΜΠΟΥΓΑΣ, “ΜΑΤΩΜΕΝΕΣ ΜΝΗΜΕΣ 1940-45”, Εκδόσεις Πελασγός, 2009

7. ΣΠΥΡΟΣ ΞΙΑΡΧΟΣ, “Η ΑΛΗΘΕΙΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΜΕΛΙΓΑΛΑ”, 19828. ΓΙΩΡΓΟΣ ΠΕΤΡΟΠΟΥΛΟΣ, “Τα Τάγματα Ασφαλείας στην

Πελοπόννησο”, Διπλωματική Εργασία στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, Αθήνα, 2007