Ο φξνο Τηλεπάθεια εηπκνινγείηαη απφ ηηο ιέμεηο ηήλε (=καθξάλ) θαη πάζτφ (παζαίλσ). Άξα ηηλεπάθεια είναι η

μεηαβίβαζη από μακριά, πόνοσ, ζσγκίνηζης, ζσναιζθημαηικής οδύνης, ταράς κ.λπ. από ένα πρόζφπο ζε ένα άλλο,

τφρίς να μεζολαβήζει κάποιο σλικό μέζον. Μηά εηδηθή πεξίπησζε ηειεπάζεηαο είλαη ε μεηαβίβαζη ηης ζκέυεφς.

Σα άηνκα ζηα νπνία εθδειψλνληαη ηέηνηνπ είδνπο θαηλφκελα νλνκάδνληαη «Πνκπφο» θαη «Γέθηεο» αληίζηνηρα. ε

νξηζκέλα άηνκα νη ηθαλφηεηεο απηέο είλαη πνιχ ηζρπξέο θαη ηα θαηλφκελα είλαη νινθιεξσκέλα. πλήζσο φκσο είλαη

αζζεληθέο (φπσο ζπκβαίλεη ζηνπο πεξηζζφηεξνπο αλζξψπνπο), θαη ε εθδήισζε ηνπ θαηλνκέλνπ είλαη κία απιή ή

αζαθήο πξναίζζεζε, ρσξίο λα νινθιεξψλεηαη ε εηθφλα.

Οη δχν θπξηφηεξεο ζεσξίεο νη νπνίεο έρνπλ πξνηαζεί γηα ηελ εξκελεία ησλ ηειεπαζεηηθψλ θαηλνκέλσλ είλαη ηνπ

Πλεπκαηηζκνχ θαη ηεο Παξαςπρνινγίαο.

χκθσλα κε ηε θεφρία ηοσ Πνεσμαηιζμού, θαηά ηελ εκθάληζε ηνπ θαηλνκέλνπ ηεο ηειεπάζεηαο ή ηεο κεηαβίβαζεο

ηεο ζθέςεο, αλάκεζα ζηα δχν άηνκα – Πνκπφ θαη Γέθηε – κεζνιαβεί έλα αφξαην πλεχκα (κία πλεπκαηηθή νληφηεηα).

Σν πλεχκα απηφ ζαλ «αγσγφο» ζπλδέεη ηα δχν άηνκα θαη πξαγκαηνπνηεί ηελ κεηαβίβαζε ηεο ζθέςεο ή ηνπ πάζνπο

απφ ην έλα πξνο ην άιιν. Απηή ε δηακεζνιάβεζε ηνπ πλεχκαηνο, είλαη απαξαίηεηε πξνυπφζεζε γηα ηελ εθδήισζε

ηνπ θαηλνκέλνπ. Ζ έληαζε θαη έθηαζε ηεο εκθάληζεο ηνπ θαηλνκέλνπ, εμαξηάηαη απφ ηελ ηζρπξή ή κε δηακεζφηεηα

ηνπ αηφκνπ θαη απφ ηελ δπλακηθφηεηα ηνπ πλεχκαηνο πνπ κεζνιαβεί.

Αληίζεηα ε θεφρία ηης Παραυστολογίας (ή Φπρν-θπζηνινγίαο), εμεγεί ηα θαηλφκελα απηά κε ηελ χπαξμε εηδηθψλ

ειεθηξνκαγλεηηθψλ θπκάησλ, ηα νπνία εθπέκπνληαη απφ ηνλ εγθέθαιν ηνπ Πνκπνχ θαη ζπιιακβάλνληαη απφ ηνλ

εγθέθαιν ηνπ Γέθηε. Γελ κεζνιαβεί θαλέλα αφξαην πλεχκα, αθνχ κάιηζηα ε Παξαςπρνινγία δελ απνδέρεηαη ηελ

χπαξμε πλεπκάησλ. Ζ ελέξγεηα απηή απνθαιείηαη θαη «ςπρνβνιία».

Σν θαηλφκελν ηεο ηηλεπάθειας δελ έρεη κειεηεζεί αξθεηά ζε πεηξακαηηθφ επίπεδν. Σα είδε ηεο ηειεπάζεηαο ζα

κπνξνχζαλ λα εληαρζνχλ ζε ηέζζεξεο νκάδεο.

1. Σξέρνπζα.

2. Γηαηζζεηηθή.

3. Οξακαηηθή.

4. Πξνδηαγεγξακκέλε.

ηε βηβιηνγξαθία ππάξρνπλ θαηαγεγξακκέλεο πάξα πνιιέο πεξηπηψζεηο αηφκσλ ηα νπνία βεβαηψλνπλ φηη είραλ

πξνζσπηθή εκπεηξία ηεο κηαο ή ηεο άιιεο θαηεγνξίαο.

1) Τπέσοςζα ηηλεπάθεια ή «ηηρ ζηιγμήρ»: Όηαλ έλα γεγνλφο ιακβάλεη ρψξα, γίλεηαη ηαπηφρξνλα ε εθπνκπή ηνπ

ζπγθεθξηκέλνπ πάζνπο απφ ηνλ πνκπφ θαη ε ιήςε ηνπ απφ ηνλ δέθηε. Όηαλ π.ρ. εγρεηξίδεηαη ν πνκπφο, ηελ ίδηα

ζηηγκή ν πφλνο ησλ ηξαπκάησλ κεηαβηβάδεηαη ζηνλ δέθηε, ρσξίο απηφο λα πθίζηαηαη θάπνηα επέκβαζε, ή

αηζζάλνληαη καδί ην ήκηζπ ηνπ πφλνπ ν θαζέλαο.

2) Διαιζθηηική ηηλεπάθεια. Αξθεηά ζπλεζηζκέλε πεξίπησζε θαηά ηελ νπνία δηαηζζαλφκαζηε φηη θάηη θαθφ

ζπκβαίλεη ηελ ζηηγκή εθείλε, ή πξφθεηηαη λα ζπκβεί. Γειαδή δελ κεηαδίδεηαη ην ίδην ην πάζνο (φπσο ζηελ

πξνεγνχκελε πεξίπησζε), αιιά ε εηθφλα ηνπ σο ζπκβάλ, ε νπνία γίλεηαη αηζζεηή απφ ηνλ δέθηε ζαλ ςπρηθφ βάξνο ή

έληνλε αλεζπρία. Με ηελ δηαηζζεηηθή ηειεπάζεηα κεηαβηβάδνληαη ζπλήζσο ηα δπζάξεζηα γεγνλφηα. Γηφηη φηαλ ζε

θάπνηνλ ζπκβαίλεη θάηη επράξηζην, απνιακβάλεη ραξνχκελνο ην γεγνλφο, ρσξίο λα ζθέπηεηαη εθείλε ηε ζηηγκή

γλσζηνχο ή θίινπο, νπφηε δελ ιεηηνπξγεί σο πνκπφο ηεο εηθφλαο ηνπ γεγνλφηνο. Όηαλ φκσο ηνπ ζπκβαίλεη θάηη θαθφ

ή ζιηβεξφ, ηφηε κφλνλ αλαινγίδεηαη άιια ζηελά ζπλδεδεκέλα πξνο απηφλ πξφζσπα.

3) Οπαμαηική ηηλεπάθεια. Ο δέθηεο νξακαηίδεηαη φ,ηη βιέπεη ν πνκπφο, ιφγσ αληαλαθιάζεσο ησλ εηθφλσλ απφ ην

νπηηθφ λεχξν ηνπ πνκπνχ πξνο ην νπηηθφ λεχξν ηνπ δέθηε. Γειαδή, δελ κεηαδίδεηαη κφλνλ ε δηαηζζεηηθή εληχπσζε,

αιιά θαη απηνχζηα ε ζθελή ηνπ γεγνλφηνο. Γηα παξάδεηγκα, ν Απνιιψληνο ν Σπαλέαο, επξηζθφκελνο ζηελ Έθεζζν,

είδε ηε ζθελή ηεο δνινθνλίαο ηνπ απηνθξάηνξα Γνκηηηαλνχ ζηε Ρψκε.

4) Πποδιαγεγπαμμένη ηηλεπάθεια. Ο δέθηεο βιέπεη, γηα ζχληνκν ρξνληθφ δηάζηεκα, εηθφλεο νη νπνίεο πξφθεηηαη λα

ζπκβνχλ κειινληηθά. Μπνξεί λα αθνξνχλ γλσζηά ηνπ πξφζσπα, ή άιια άγλσζηα, πνχ κεξηθέο θνξέο ηα ζπλαληά

αξγφηεξα θαη εάλ δελ ζπκάηαη ην φξακα, απνξεί πνχ ηα έρεη ηδεί. Οη εηθφλεο κεηαδίδνληαη απφ ην ππνζπλείδεην ηνπ

πνκπνχ, ρσξίο απηφο λα αληηιεθζεί ην παξακηθξφ.

Σν θαηλφκελν ηεο μεηαβίβαζης ηης ζκέυεφς έρεη κειεηεζεί αξθεηά θαη έρνπλ γίλεη πάξα πνιιά πεηξάκαηα.

Γηαθξίλνπκε δχν θχξηεο θαηεγνξίεο:

1. Μεηαβίβαζε ζθέςεσο ρσξίο πξφζεζε, θαη

2. Δζθεκκέλε κεηαβίβαζε ζθέςεσο, θαηά ηελ δηεμαγσγή πεηξακάησλ.

1) ηελ πξψηε πεξίπησζε ν πνκπφο δελ έρεη πξφζεζε, νχηε θαηαβάιιεη θάπνηα πξνζπάζεηα γηα λα κεηαδψζεη ηηο

ζθέςεηο ηνπ. Δθ ησλ πζηέξσλ δηαπηζηψλεη φηη ηηο ίδηεο αθξηβψο ζθέςεηο ή παξαπιήζηεο είρε θαη θάπνην άιιν άηνκν,

θπξίσο ηνπ ζηελνχ ηνπ πεξηβάιινληνο. Πνιχ ζπλεζηζκέλε πεξίπησζε είλαη λα ζθεθζνχκε θάπνηνλ γλσζηφ καο θαη

κεηά απφ ιίγν λα ηνλ ζπλαληήζνπκε ή λα καο επηζθεθζεί. Απηφ γίλεηαη επεηδή εθείλνο καο είρε ζηε ζθέςε ηνπ, ε

νπνία κεηαβηβάζηεθε ζην λνπ καο.

2) ηε δεχηεξε πεξίπησζε ππάγνληαη ηα πνηθίια πεηξάκαηα κεηαβίβαζεο ζθέςεσο κεηαμχ κεζαδφλησλ, νη νπνίνη

βξίζθνληαη ή θνληά (ζε δηπιαλά δσκάηηα) ή ζε πνιχ καθξηλέο απνζηάζεηο κεηαμχ ηνπο. Σα πεηξάκαηα απηά άιινηε

ζεκεηψλνπλ εθπιεθηηθή επηηπρία θαη άιινηε απνηπγράλνπλ παηαγσδψο, ελψ νη ζπλζήθεο δηεμαγσγήο είλαη αθξηβψο

νη ίδηεο. χκθσλα κε ηε ζεσξία ηνπ Πλεπκαηηζκνχ ε εμήγεζε ηεο απνηπρίαο είλαη φηη ζηελ πεξίπησζε απηή ην

κεζνιαβεηηθφ πλεχκα δελ κπφξεζε ή δελ ζέιεζε λα ζπλεξγαζηεί γηα ηελ κεηαβίβαζε ησλ ζθέςεσλ ηνπ πνκπνχ

πξνο ηνλ δέθηε. Αληίζηνηρα ε Παξαςπρνινγία ζεσξεί φηη παξελέβεζαλ δηάθνξνη αζηάζκεηνη παξάγνληεο σο πξνο ηηο

νξγαληθέο θπζηνινγηθέο ιεηηνπξγίεο ησλ αηφκσλ πνπ ζπκκεηείραλ ζην πείξακα νη νπνίνη παξάγνληεο εκπφδηζαλ ηε

κεηάδνζε ηεο ςπρνβνιίαο.

Σα ζηελά ζπγγεληθά ή θηιηθά πξφζσπα αλαπηχζζνπλ κέρξηο ελφο βαζκνχ ηειεπαζεηηθνχο δεζκνχο, θπξίσο φηαλ

αηζζάλνληαη ςπρηθά ζπλδεδεκέλνη κεηαμχ ηνπο. Δθ’ φζνλ ζθέπηνληαη ζπρλά ν έλαο ηνλ άιινλ, κπνξνχλ λα γίλνληαη

ελαιιάμ πνκπνί ή δέθηεο, ψζηε ν θαζέλαο λα δηαηζζάλεηαη ηηο θαηαζηάζεηο ηνπ άιινπ.

Ηδηαίηεξα αλεπηπγκέλνο φκσο είλαη ν ηειεπαζεηηθφο δεζκφο κεηαμχ ησλ δηδχκσλ πνπ πξνέξρνληαη απφ ην ίδην

γνληκνπνηεκέλν θχηηαξν. Οη δίδπκνη απηνί είλαη πάληνηε ηνπ απηνχ θχινπ, δηφηη έρνπλ ηα ίδηα αθξηβψο γνλίδηα.

Παξνπζηάδνπλ κεγάιεο νκνηφηεηεο ζηηο ζθέςεηο, ηδέεο, πξνηηκήζεηο, εππάζεηα ζηηο αζζέλεηεο, ζπγθηλήζεηο θ.ιπ. Δθηφο

απηνχ φκσο επεξεάδνληαη ζε κεγάιν βαζκφ ν έλαο απφ ηνλ άιινλ απφ ηα ίδηα πξάγκαηα, ζαλ δχν ζπληνληζκέλεο

ζπζθεπέο, ιφγσ ηνπ ηζρπξνχ ηειεπαζεηηθνχ δεζκνχ ησλ.

Η ηειεπάζεηα θαη ε ηειεθίλεζε, είλαη δπλάκεηο πνπ έρνπκε όινη καο, αξθεί λα κάζνπκε λα ηηο

ρξεζηκνπνηνύκε ζσζηά. Οη δπλάκεηο απηέο είλαη παξάγσγεο ηεο ελεξγνπνίεζεο ηνπ

εγθεθάινπ.

Βαζηθέο πξνϋπνζέζεηο είλαη ε ζπλερήο εμάζθεζε θαη βέβαηα ε απόιπηε πίζηε ζηνλ εαπηό καο.

Είλαη δπλαηό λα λνηώζνπκε αηζζήζεηο ή αθόκα θαη ζθέςεηο άιισλ αλζξώπσλ θαη ίζσο λα

είλαη θαη ζύλεζεο θαηλόκελν γηα θάπνηνπο.

Η ιέμε ηειεπάζεηα πξνέξρεηαη από ην ηειέ πνπ ζεκαίλεη καθξηά θαη ην πάζνο πνπ ελλνεί ηε

ιαρηάξα θαη ηελ έληνλε ςπρηθή θόξηηζε. Θεσξείηε σο ε κεηάβαζε ζθέςεσλ. Σηελ

πξαγκαηηθόηεηα δελ είλαη ηίπνηε άιιν παξά ε έληνλε επηζπκία καο λα επηθνηλσλήζνπκε κε

θάπνηνλ άιιν άλζξσπν.

Ίζσο θαίλεηαη αδύλαην ή πνιύ δύζθνιν. Δελ είλαη όκσο αιήζεηα απηό.

Η έληνλε ζθέςε θαη ην άλνηγκα ησλ ππιώλ ηνπ εγθεθάινπ καο ην θάλνπλ απόιπηα εθηθηό.

Πξόθεηηαη γηα πξσηόγνλε ηθαλόηεηα ησλ αλζξώπσλ πνπ εμαζζέλεζε κε ηελ πάξνδν ησλ

ρξόλσλ θαη κε ηελ εμέιημε ηνπ ηξόπνπ δσήο.

Μπνξνύκε εύθνια λα επηθνηλσλήζνπκε κε θάπνηνλ άιιν άλζξσπν, γλσξίδνληαο ηνλ ηξόπν

λα επηθνηλσλνύκε κε ην ππνζπλείδεην καο. Με ηνλ ίδην ηξόπν θαηαθέξλνπκε λα εηζρσξνύκε

ζην ππνζπλείδεην άιισλ αλζξώπσλ. Με ηνλ ηξόπν απηό θαηαθέξλνπκε λα «δηαβάδνπκε» ηηο

ζθέςεηο ησλ άιισλ ή αθόκα λα θαηεπλάδνπκε αλεζπρίεο ζπλεηδήζεσλ. Βέβαηα ζα κπνξνύζε

θάπνηνο λα πεη, όηη κε ηνλ ηξόπν απηό, ειέγρνπκε θαη θαζνδεγνύκε εγθεθάινπο. Δελ πξέπεη

όκσο πνηέ λα μερλάκε ηε ζεηηθή ζθέςε. Όια γίλνληαη γηα ην θαιό όισλ θαη έρνπλ θνηλό

ζθνπό, ηνλ θαιύηεξν ηξόπν δσήο.

Η ηειεθίλεζε είλαη θάηη πνπ δελ δηαθέξεη πνιύ κηα θαη απηή έρεη λα θάλεη κε ηελ ελεξγνπνίεζε

ηνπ εγθεθάινπ.

Χξεηάδεηαη θαη εδώ πνιύ εμάζθεζε θαη βαζεηά εκπηζηνζύλε ζηνλ εαπηό καο.

Τν λα θηλήζνπκε θάπνην αληηθείκελν, έλα απηνθηλεηάθη π.ρ. ζαλ απηό πνπ παίδνπλ ηα παηδηά είλαη

απόιπηα ζπλδεδεκέλν κε ηελ ελέξγεηα.

Την ενέπγεια πος βπίζκεηαι πανηού. Σηο ζύμπαν, μέζα μαρ, ανάμεζα ζε μαρ και ηο

αςηοκινηηάκι πος θέλοςμε να κινήζοςμε. Δεν έσοςμε παπά να ηη σπηζιμοποιήζοςμε.

Είλαη ζρεδόλ αζηείν, θαίλεηαη παηρλίδη. Σθεθηείηε όκσο, αλ κπνξνύκε λα θηλήζνπκε έλα

απηνθηλεηάθη ή έλα θνκκάηη ραξηί, ή αθόκα θαη λα ζβήζνπκε κε ηα κάηηα καο ηε θιόγα ελόο

θεξηνύ, ηη ηεξάζηηα δύλακε έρεη ν εγθέθαινο καο θαη ηη πξαγκαηηθά κπνξνύκε λα πεηύρνπκε.

Ούηε θαλ κπνξνύκε λα θαληαζηνύκε.

Με ράλεηο ινηπόλ ρξόλν. Άξρηζε από ζήκεξα λα καζαίλεηο θαη ζα δεηο, πσο κπνξείο λα γίλεηο εζύ

ν θπξίαξρνο ηνπ εαπηνύ ζνπ. Μπνξείο λα πεηύρεηο ηα πάληα, όηη ζεο.

Εξάλλος οι δςνάμειρ αςηέρ μαρ δίνονηαι απλόσεπα από ηο ζύμπαν, από ηον

Δημιοςπγό μαρ, για να ηιρ σπηζιμοποιήζοςμε πάνηα με ηη θεηική ζκέτη για ηο καλό ηο

δικό μαρ και ακόμα πεπιζζόηεπο για ηο καλό όλυν.

Τηλεπάθεια

Ήηαν η θςζική ικανόηηηα ηος ανθπώπος.

Μποπούμε να ηην κάνοςμε να ξςπνήζει και πάλι!

«Εσγξάθηζε θάηη, νηηδήπνηε, αιιά λα είλαη έλα απιφ ζρέδην» είπε θαη ηαπηφρξνλα έζηξεςε νιφθιεξν ην ζψκα ηνπ πξνο ηελ αληίζεηε θαηεχζπλζε ψζηε λα κε δεη θαζφινπ ην ζθαξίθεκα πνπ άξρηζα λα θηηάρλσ πξφρεηξα. Όηαλ ηειείσζα, πάληα ρσξίο λα γπξίζεη πήξε έλα ραξηί θη έθηηαμε έλα αθξηβέο αληίγξαθν ηνπ κηθξνχ ζπηηηνχ κε ηελ ηξηγσληθή ζηέγε θαη ηα ηξία κηθξά παξάζπξα πνπ είρα δσγξαθίζεη. Απέλαληί κνπ είρα ηνλ Γηνχξη Γθέιεξ έλαλ απφ ηνπο πην αηληγκαηηθνχο αλζξψπνπο ιφγσ ησλ ηδηαίηεξσλ ηθαλνηήησλ ηνπ πνπ μεθηλνχλ απφ ην δηαλνεηηθφ ιχγηζκα θνπηαιηψλ θαη θηάλνπλ σο ην θχηξσκα ησλ ζπφξσλ ζηηο παιάκεο ηνπ απιψο επεηδή «επηθνηλσλεί» καδί ηνπο. ηελ πξαγκαηηθφηεηα ε γθάκα ησλ ηθαλνηήησλ ηνπ είλαη πνιχ επξχηεξε γη απηφ θαη φπσο παξαδέρζεθε ζ’ εθείλε ηε ζπλνκηιία καο, θάπνηε έθηαζε λα εξγαζηεί γηα ηελ CIA σο ηειεπαζεηηθφο θαηάζθνπνο! « Παξαηηήζεθα φκσο ηε κέξα πνπ κε πήγαλ ζε κηα θάξκα θαη κνπ είπαλ λα δνθηκάζσ αλ κπνξψ λα ζθνηψζσ ηειεπαζεηηθά έλα δψν» είπε. Ηδνχ ινηπφλ πνπ ε ηειεπάζεηα δελ είλαη πιένλ έλα παξάδνμν ηεο αλζξψπηλεο εκπεηξίαο, νχηε θαλ κηα ακθηζβεηήζηκε ηθαλφηεηα γηα ην θαηά πφζνλ φλησο ππάξρεη αθνχ ζε νξηζκέλνπο θχθινπο φρη κφλν έρεη γίλεη πεξίηξαλα απνδεθηή αιιά έρεη δηεηζδχζεη αθφκα θαη ζηηο κπζηηθέο ππεξεζίεο φπνπ κεηαηξάπεθε ζε κπζηηθφ φπιν. ηελ πεξίνδν ηνπ ςπρξνχ πνιέκνπ κάιηζηα απηνχ ηνπ ηχπνπ ηα πεηξάκαηα γλψξηδαλ ζπλαξπαζηηθέο δηαζηάζεηο θαζψο έβαδαλ ζε έλαλ ππεξβαηηθφ αληαγσληζκφ ηηο δπν ππεξδπλάκεηο. Κάζε κηα πξνζπαζνχζε λα θαηαλνήζεη ηνπο κπζηηθνχο κεραληζκνχο πνπ θηλεηνπνηνχλ ηελ ηθαλφηεηα αληαιιαγήο πιεξνθνξηψλ θαη ζθέςεσλ δίρσο ηε κεζνιάβεζε ησλ εμσηεξηθψλ αηζζήζεσλ. Τηλεπαθηηικέρ Μπλόθερ

Όηαλ γηα παξάδεηγκα θαηέξξεπζε ε νβηεηηθή Έλσζε , καδί κε ηα ππξεληθά πνπ δηέξξεπζαλ πξνο φιεο ηηο θαηεπζχλζεηο, δηέξξεπζαλ επίζεο θαη

εληππσζηαθέο πιεξνθνξίεο γηα ηα παξαςπρνινγηθά πεηξάκαηα πνπ γίλνληαλ απφ ηε νβηεηηθή Αθαδεκία Δπηζηεκψλ. Αλάκεζα ζη’ άιια είρε βγεη θη έλα ζθάλδαιν ζην νπνίν ήηαλ αλακεκηγκέλνο ν δηάζεκνο Ρψζνο ζθαθηζηήο Γθαζπάξσθ ν λνπο ηνπ νπνίνπ βξηζθφηαλ ππφ εηδηθή ηειεπαζεηηθή εθπαίδεπζε. Όια απηά πνπ καο θαίλνληαη λα αγγίδνπλ ηα φξηα ηεο επηζηεκνληθήο θαληαζίαο είλαη κηα πνιχ απηή πξαγκαηηθφηεηα ηδίσο ζηνπο ρψξνπο ηνπ ζηξαηνχ. Γηφινπ παξάδνμν άιισζηε εθφζνλ ν ηειεηφηεξνο θαηάζθνπνο είλαη εθείλνο πνπ δελ ρξεηάδεηαη κπζηηθνχο θψδηθεο γηα λα κεηαδψζεη ηηο πιεξνθνξίεο ηνπ. Σν θάλεη ηειεπαζεηηθά δίρσο λα θηλδπλεχεη λα ζπιιεθζεί κε ην ελνρνπνηεηηθφ πιηθφ ζηα ρέξηα. Δπηπιένλ δελ ρξεηάδεηαη θαλ λα δηεηζδχζεη ζε απαγνξεπκέλνπο ρψξνπο , απξφζηηα γξαθεία θαη δηαβαζκηζκέλνπο θαθέινπο ή λα θαηαθχγεη ζηηο γλσζηέο ππνθινπέο. Αξθεί απιψο λα δηεηζδχζεη ζην λνπ ηνπ αλζξψπνπ πνπ ηνλ ελδηαθέξεη. Γηα ηηο κπζηηθέο ππεξεζίεο ν θφζκνο ηεο δχλακεο ηνπ λνπ ήηαλ ε πην δειεαζηηθή πεξηνρή αλεχξεζεο λέσλ φπισλ. Κη έηζη, ελψ θάπνηνη ζπληεξεηηθνί, ππεξ-πιηζηέο επηζηήκνλεο έξηδαλ κε άιινπο ζπλαδέιθνπο ηνπο γηα ην θαηά πφζν φλησο ππάξρεη ε ηειεπάζεηα νη δχν ππεξδπλάκεηο ζηξαηνινγνχζαλ θαη εθπαίδεπαλ άηνκα κε ζηφρν λα «δηαβάδνπλ» ην λνπ ησλ αληηπάισλ ή λα ηνπο «ππνβάιινπλ» ηειεπαζεηηθά ζθέςεηο θαη ζπκπεξηθνξέο. Παξάιιεια αλαθάιππηαλ φηη ε εθπαίδεπζε ηειεπαζεηηθψλ αηφκσλ ζα κπνξνχζε λα έρεη πνιχ πξαθηηθέο εθαξκνγέο. Όπσο ζηελ κεηάδνζε πιεξνθνξηψλ ή ζεκάησλ θηλδχλνπ φηαλ θαλέλα άιιν κέζνλ δελ κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζεί. Πξνο απηή ηελ θαηεχζπλζε είραλ θηλεζεί ζεκαληηθά πεηξάκαηα ζηα νπνία ζπκκεηείραλ αθφκα θαη αζηξνλαχηεο. Όηαλ κεξηθνχο κήλεο κεηά ηελ απνζηνιή ηνπ «Απφιισλ 14» ζηελ ειήλε , ηνλ Φεβξνπάξην ηνπ 1971 αλαθνηλψζεθε φηη ζ’ απηήλ ηελ πηήζε ν αζηξνλαχηεο Έληγθαξ Μίηζει επηρείξεζε λα επηθνηλσλήζεη ηειεπαζεηηθά κε ηέζζεξα εηδηθά επηιεγκέλα άηνκα ζηε γε ην θνηλφ άθνπζε απηή ηελ πιεξνθνξία θαηάπιεθην. Σν πείξακα ήηαλ πξαγκαηηθά ηνικεξφ αιιά ηαπηφρξνλα επηβεβαίσλε έλα κεγάιν αμίσκα ζρεηηθά κε ηελ ηειεπάζεηα, φηη ν ρψξνο δελ παίδεη θαλέλα ξφιν. Ζ απφζηαζε Γεο- ειήλεο δελ είρε θαηαθέξεη λα εκπνδίζεη ηελ ηειεπαζεηηθή κεηάδνζε ηνπ κελχκαηνο « Σα απνηειέζκαηα μεπεξλνχζαλ θάζε πξνζδνθία» παξαδέρζεθε ν ζκελαγφο Μίηζει επηβεβαηψλνληαο πσο ππάξρεη θάηη πνπ μεπεξλά ηελ ηαρχηεηα ηνπ θσηφο: ε ζθέςε. Γνθηκάζηε γηα παξάδεηγκα, λα θέξεηε ζην λνπ ζαο ην ππλνδσκάηηφ ζαο (αλ δελ βξίζθεζηε ήδε ζ’ απηφ ηελ παξνχζα ζηηγκή). Γείηε ην θξεβάηη ζαο. Σν ρψξν γχξσ. Αλ ην θάλαηε, ηφηε θηλεζήθαηε κε κηα ηαρχηεηα πνπ θαλέλα θπζηθφ κέζν δελ ζα κπνξνχζε λα ηε θηάζεη. Φηάζαηε ζην δσκάηηφ ζαο γξεγνξφηεξα θη απφ ην θσο. Η Απσαιόηεπη Γλώζζα ηυν Όνηυν

Αλ θαη θάπνηε καίλνληαλ νη δηακάρεο γηα ην θαηά πφζνλ φλησο ππάξρνπλ ηθαλφηεηεο ηνπ λνπ πνπ δελ εμαξηψληαη απφ ηηο εμσηεξηθέο αηζζήζεηο ν Δπγέληνο Κνλέηζη Γηεπζπληήο Βηνηερλνινγηθήο Έξεπλαο ηνπ βαξπζήκαληνπ Γξαθείνπ Πξνρσξεκέλσλ Μειεηψλ θαη Σερλνινγίαο ηεο Δζληθήο Γηνίθεζεο Αεξνλαπηηθήο θαη Γηαζηήκαηνο παξαδέρζεθε πσο ε NASA αζρνιείηαη ελεξγά κε ηελ κειέηε ςχρν-θπζηνινγηθήο κεηαβίβαζεο πιεξνθνξηψλ, δειαδή κε ηελ ηειεπάζεηα.

Αλ θαη απηή ε παξαδνρή ζήθσζε φξζηα ηελ ηξίρα ησλ ζπληεξεηηθψλ επηζηεκφλσλ πνπ δαηκνλνπνηνχζαλ φηη άγγηδε ηα φξηα ηνπ παξαθπζηθνχ ηειηθά ε ηειεπάζεηα, δειαδή ε ιήςε θαη κεηάδνζε πιεξνθνξηψλ κφλν κε ηε δχλακε ηεο ζθέςεο, κπήθε ζε πεηξακαηηθφ έιεγρν κέζα ζε δηαζηεκφπινηα, παλεπηζηεκηαθά εξγαζηήξηα θαη ζηξαηησηηθέο εγθαηαζηάζεηο. Όια απηά, αλ θαη ζεκαληηθά , ήηαλ νπζηαζηηθά πεξηηηά γηα ηνλ θαζεκεξηλφ άλζξσπν πνπ κπνξνχζε θαη ρσξίο ηελ επηζηεκνληθή πηζηνπνίεζε λα επηβεβαηψζεη ηελ χπαξμε απηήο ηεο ζαπκαζηήο ηθαλφηεηαο ηνπ λνπ. Έλα ηειέθσλν πνπ ρηππά θαη μέξνπκε πνηνο είλαη, έλαο θίινο πνπ ζπλαληάκε μαθληθά χζηεξα απφ θαηξφ θαη πνπ δίρσο ιφγν ηνλ είρακε ζηε ζθέςε καο, κηα απάληεζε πνπ καο δίλεη θάπνηνο ζε έλα εξψηεκα πνπ απιψο ζρεκαηίζηεθε κέζα ζην λνπ καο είλαη απφ ηηο πην θνηλέο, ηηο πην θαζεκεξηλέο εθδειψζεηο απηήο ηεο παλαλζξψπηλεο ηθαλφηεηαο πνπ ζρεηίδεηαη ζε κεγάιν βαζκφ θαη κε έλα είδνο δηαίζζεζεο. Πξάγκαηη, πνιινί άλζξσπνη έρνπλ αηζζαλζεί πσο θάηη δπζάξεζην ζπκβαίλεη ζε θάπνην αγαπεκέλν ηνπο πξφζσπν αθξηβψο ηε ζηηγκή πνπ ην γεγνλφο εθδειψλεηαη. Αθφκα θη αλ ηνπο ρσξίδνπλ ρηιηάδεο ρηιηφκεηξα κε θάπνην ηξφπν «γλσξίδνπλ» πσο θάηη ζπκβαίλεη ζηνπο αγαπεκέλνπο ηνπο. Έρεη κάιηζηα παξαηεξεζεί πσο ε ζπληξηπηηθή πιεηνςεθία ηεο ηειεπαζεηηθήο δηαίζζεζεο αθνξά ζε δπζάξεζηα παξά επράξηζηα ζπκβάληα επηβεβαηψλνληαο πσο ηα δπζάξεζηα λέα κεηαδίδνληαη ηαρχηεξα. Ζ αηηία γη απηφ ,ιέλε νη βηνιφγνη, αλάγεηαη ζε έλαλ αξρέγνλν έλζηηθην επηβίσζεο φπνπ ηα δηάθνξα είδε εηδνπνηνχλην κεηαμχ ηνπο κε ηειεπαζεηηθά κελχκαηα ελ φςεη θάπνηνπ θηλδχλνπ. Οη πην ηνικεξνί επηζηήκνλεο ιέλε πσο απηφ ηζρχεη γηα φια ηα έκβηα φληα ζπκπεξηιακβαλνκέλσλ ησλ δψσλ θαη ησλ θπηψλ. Και ηα δένηπα μιλάνε!

Άερα εζσηεξηθά ζήκαηα κεηαδίδνληαη απφ δέληξν ζε δέληξν, απφ δψν ζε δψν θαη απφ άλζξσπν ζε άλζξσπν φηαλ ππάξρεη θάπνηνο θίλδπλνο. πρλά κάιηζηα απηφ ην ζήκα γίλεηαη αληηιεπηφ θαη κεηαμχ δηαθνξεηηθψλ εηδψλ. Πνιιά ζπγθηλεηηθά πεξηζηαηηθά έρνπλ θαηαγξαθεί γηα ηελ ηειεπαζεηηθή επηθνηλσλία κεηαμχ αλζξψπσλ θαη ησλ αγαπεκέλσλ ηνπο θαηνηθηδίσλ πνπ ζπρλά εθδειψλνπλ κε ηελ αζπλήζηζηε ζπκπεξηθνξά ηνπο κηα ηειεπαζεηηθή «επίγλσζε» φηη θάηη ζνβαξφ ζπκβαίλεη ζην αθεληηθφ ηνπο. Γηα ηνπο δχζπηζηνπο πνπ αλαξσηηνχληαη πψο ζηελ επρή κπνξεί λα «ζπλνκηιήζεη» έλαο άλζξσπνο κε έλα δψν ε απάληεζε έξρεηαη απφ ηηο κεηαθπζηθέο παξαδφζεηο αιιά θαη απφ ηελ Πιαησληθή ζθέςε. Ο Πιάησλαο ππνζηήξηδε ινηπφλ πσο ε δεκηνπξγία ηεο γιψζζαο –φζν ηέιεηα θη αλ είλαη φπσο ε ειιεληθή- είλαη έλα είδνο νπηζζνδξφκεζεο, κηα απψιεηα πινχηνπ ηεο αλζξψπηλεο ζπλείδεζεο. Ζ γιψζζα ρξεηάζηεθε λα αλαπηπρζεί φηαλ νη άλζξσπνη απνζπλδέζεθαλ απφ κηα αλψηεξε θαηάζηαζε θαη απφ ηε θπζηθή ηνπο ηθαλφηεηα γηα ηειεπαζεηηθή επηθνηλσλία. Οη κεηαθπζηθέο παξαδφζεηο ζπκπιεξψλνπλ πσο ε επηθνηλσλία ησλ ππεξβαηηθψλ φλησλ γίλεηαη ηειεπαζεηηθά. Οη άγγεινη θαη νη αλψηεξεο νληφηεηεο επηθνηλσλνχλ ηειεπαζεηηθά κεηαμχ ηνπο θαη καδί καο θαη ηνπο αθνχκε φρη κε ηα απηηά καο αιιά κέζα ζην λνπ καο. Απηνχ ηνπ ηχπνπ ηελ εκπεηξία πεξηγξάθνπλ επίζεο θαη εθείλνη πνπ ζπλαληνχλ θαη ζπλνκηινχλ κε Θείεο κνξθέο, νδεγνχο θαη ςπρέο λεθξψλ ζπγγελψλ ζηε δηάξθεηα κηαο επηζαλάηηαο εκπεηξίαο. Ζ «ζπλνκηιία» γίλεηαη κε άερν ηξφπν, κφλν κε ηε ζθέςε. Φαίλεηαη κάιηζηα πσο

απηή ε μεραζκέλε ηθαλφηεηα ελεξγνπνηείηαη μαλά θάησ απφ ηδηαίηεξεο ζπλζήθεο φπσο ν έξσηαο (!) ή φηαλ εκθαλίδεηαη θάπνηνο ζαλάζηκνο θίλδπλνο. Το Πείπαμα Ναςηίλορ

Σν πεξίθεκν πείξακα «Ναπηίινο» επηβεβαίσζε απηή ηελ ηειεπαζεηηθή ζχλδεζε αθφκα θαη ζηνλ θφζκν ησλ δψσλ. ηε δηάξθεηα ηνπ πεηξάκαηνο πνπ δηεμήρζε ζην αηνκηθφ ππνβξχρην Ναπηίινο απφ ην Ακεξηθαληθφ Πνιεκηθφ Ναπηηθφ κηα νηθνγέλεηα θνπλειηψλ ρσξίζηεθε ζηα δχν. Ζ κεηέξα έκεηλε ζηε λαπηηθή βάζε ζηελ μεξά ελψ ηα λενγέλλεηα θνπλειάθηα θαηαδχζεθαλ κε ην ππνβξχρην ζηα βάζε ηεο ζάιαζζαο. Ζ κεηέξα ζπλδέζεθε θαηφπηλ κε έλαλ ειεθηξνεγθεθαινγξάθν ν νπνίνο έδεηρλε φηη θάζε ηφζν έλα έληνλν ειεθηξηθφ ζήκα δηαπεξλνχζε ηνλ εγθέθαιφ ηεο. Ήηαλ αθξηβψο ηηο ζηηγκέο πνπ έλα απφ ηα θνπλειάθηα ζαλαησλφηαλ ζην ππνβξχρην. Σν πείξακα απέδεημε πσο κε θάπνην ηειεπαζεηηθφ ηξφπν ε «είδεζε» ηνπ ζαλάηνπ ησλ λενγέλλεησλ θνπλειηψλ δηαπεξλνχζε ηνπο ηφλνπο ηνπ λεξνχ θαη γηλφηαλ αηζζεηή απφ ηε κεηέξα ηνπο απνδεηθλχνληαο πσο νχηε ην λεξφ νχηε ε απφζηαζε νχηε ε θπζηθή παξνπζία ήηαλ αλαγθαίεο γηα ηελ κεηάδνζε ησλ ηειεπαζεηηθψλ κελπκάησλ. Ηδίσο φηαλ απηά ζρεηίδνληαη κε θαηαζηάζεηο πνπ απεηινχλ ηε δσή. Μεηαγελέζηεξεο κειέηεο ζπκπιήξσζαλ απηά ηα επξήκαηα απνδεηθλχνληαο πσο ζπρλά δελ είλαη θαλ αλάγθε λα ππάξρεη θάπνηνο θίλδπλνο γηα λα «αλάςεη» ν ηειεπαζεηηθφο πνκπνδέθηεο ζην λνπ καο θη απηφ γηαηί ε ηειεπαζεηηθή καο ζχλδεζε κε ηα άιια φληα είλαη παξνχζα είηε έρνπκε επίγλσζε γη απηήλ είηε φρη. Ο Νηάγθιαο Νηε θαζεγεηήο ζην Παλεπηζηήκην Νηνχαξθ απέδεημε πσο αθφκα θαη ηα άηνκα πνπ δελ ιακβάλνπλ ζπλεηδεηά ηα ηειεπαζεηηθά κελχκαηα επεξεάδνληαη αζπλείδεηα απφ απηά. Ο Νηε θαηέιεμε ζην εληππσζηαθφ ζπκπέξαζκα πσο φηαλ θάπνηνο ζθέπηεηαη έληνλα έλα πξφζσπν, κε ην νπνίν δηαηεξνχζε θάπνηε ή δηαηεξεί θηιηθφ ηνπιάρηζηνλ δεζκφ, ην πξφζσπν απηφ φζν καθξηά θη αλ βξίζθεηαη, παξνπζηάδεη κηα πεξίεξγε αιιαγή ζηελ πίεζή ηνπ πνπ κπνξεί εχθνια λα κεηξεζεί ελψ ηαπηφρξνλα νη ζθπγκνί πνκπνχ θαη δέθηε ζπγρξνλίδνληαη θαη ειαηηψλεηαη ε ηάζε ηνπ ειεθηξηθνχ πεδίνπ ηνπ δέξκαηνο. Με ιίγα ιφγηα , έζησ θη αλ εκείο δελ ην ζπλεηδεηνπνηνχκε ην ζψκα καο ην θαηαιαβαίλεη φηαλ θάπνηνο καο ζθέπηεηαη έληνλα. Το Αζηείο ηος Φπόινη

Ζ ηειεπάζεηα φπσο θαη ηα ππφινηπα παξαθπζηθά θαηλφκελα αλ θαη απνηεινχλ παλαλζξψπηλε εκπεηξία κέρξη πξηλ απφ κεξηθά ρξφληα έξρνληαλ πξνθιεηηθά ζε ζχγθξνπζε κε ηελ επηζηεκνληθά έγθπξε εηθφλα ηνπ θφζκνπ. Πάληα ππάξρνπλ φκσο νη πξσηνπφξνη. Ο Σδ. Ράηλ θαζεγεηήο ζην Παλεπηζηήκην Νηηνπθ ησλ ΖΠΑ απνθάζηζε ζηα κέζα ηνπ 20νπ αηψλα λα αθηεξψζεη φιε ηελ επηζηεκνληθή ηνπ έξεπλα ζην ζέκα ηεο ηειεπάζεηαο, παξά ηηο επηθπιάμεηο θαη ηηο ζπρλά νξγηζκέλεο αληηδξάζεηο ησλ ζπλαδέιθσλ ηνπ. Πψο ηνικνχζε απηφο, έλαο έγθξηηνο επηζηήκνλαο λα αζρνιείηαη κε έλα ζέκα ηφζν ακθηιεγφκελν αλ φρη αλχπαξθην; Οη κειέηεο ηνπ Ράηλ φκσο ζπλερίζηεθαλ γηα ζαξάληα νιφθιεξα ρξφληα. Πξαγκαηνπνίεζε πάλσ απφ δέθα εθαηνκκχξηα πεηξάκαηα πνπ έδηλαλ ρεηξνπηαζηέο απνδείμεηο γηα ηελ χπαξμε ηεο ηειεπάζεηαο θαη γηα ηε δπλαηφηεηα ησλ αλζξψπσλ λα επηθνηλσλνχλ κε κνλαδηθφ κέζν ηε ζθέςε

ηνπο. Κη φκσο θαη νη εληππσζηαθφηεξεο απνδείμεηο ζπρλά δελ είλαη ηθαλέο λα αλαηξέςνπλ ηηο πξνθαηαιήςεηο , ηδίσο ηηο επηζηεκνληθέο. Όπσο απηή ηνπ Νη. Υεκπ, θαζεγεηή ςπρνινγίαο ζην Παλεπηζηήκην Μαθ Γθηι, πνπ δήισζε κε νξγηζκέλε εηιηθξίλεηα : «αξλνχκαη ηηο απνδείμεηο ηεο ηειεπάζεηαο φζν ζνβαξέο θη αλ είλαη γηαηί βξίζθσ ηφζν ελνριεηηθή απηή ηελ ηδέα πνπ θαηαληάεη ζρεδφλ νδπλεξή. Γελ κπνξψ λα εμεγήζσ ηελ καξηπξία ηνπ θαζεγεηή Ράηλ θαη δελ κπνξψ λα δερζψ ηελ εξκελεία ηνπ. Αθφκα θαη ρίιηεο ζεηξέο παξφκνησλ πεηξακάησλ κε εθαηφ μερσξηζηνχο πεηξακαηηζηέο δελ ζα κε έπεηζαλ λα παξαδερζψ ηελ ηειεπάζεηα.» Απηφ ην ηξαληαρηφ παξάδεηγκα επηζηεκνληθήο κηζαιινδνμίαο δελ θάλεη θπζηθά ιηγφηεξν ππαξθηφ ην θαηλφκελν ηεο επηθνηλσλίαο λνπ κε λνπ κε ην νπνίν είρε αζρνιεζεί επίζεο ν Φξφυλη θαη ν Γηνπλγθ. Ο παηέξαο ηεο ςπραλάιπζεο είρε θαηαιήμεη πσο ε ηειεπάζεηα έπαηδε έλαλ απνθαζηζηηθφ ξφιν ζηηο ζρέζεηο ηνπ αζζελνχο κε ηνλ ςπραλαιπηή ηνπ θαη δηαηχπσζε ηε ζεσξία φηη πξφθεηηαη γηα θαηάινηπν κηαο αξρατθήο κεζφδνπ επηθνηλσλίαο κεηαμχ ησλ αλζξψπσλ. Κάλνληαο έλα αθφκα βήκα ν Φξφηλη δήισζε φηη ήηαλ έηνηκνο «λα ζέζεη ηελ ςπραλάιπζε ζηελ ππεξεζία ηεο ηειεπάζεηαο» φκσο νη ζπλάδειθνί ηνπ ηνλ απέηξεςαλ θνβνχκελνη φηη απηφο ν ζπζρεηηζκφο ζα δπζθεκνχζε ηηο αλαιπηηθέο κεζφδνπο ηνπ θαη ηνλ απέηξεςαλ λα δηαβάζεη ηε κειέηε ηνπ κε ηίηιν «Φπραλάιπζε θαη Σειεπάζεηα» ζην Γηεζλέο Φπραλαιπηηθφ πλέδξην ηνπ 1922. ηε κειέηε απηή πνπ δεκνζηεχηεθε ηειηθά κεηά ην ζάλαηφ ηνπ θάλεη ηελ εληππσζηαθή νκνινγία « αλ κπνξνχζα λα μαλαδήζσ ηε δσή κνπ απφ ηελ αξρή , ζα ηελ αθηέξσλα ζηηο ςπρηθέο έξεπλεο θη φρη ζηελ ςπραλάιπζε». Σα επηζηεκνληθά θνπηζνκπνιηά αλαθέξνπλ επίζεο έλα ηειεπαζεηηθφ αζηείν πνπ έθαλε ν Φξφηλη ζην θίιν ηνπ Άικπεξη Ατλζηάηλ. Ήηαλ ην ρεηκψλα ηνπ 1915, φηαλ ε Βηελλέδηθε θνηλσλία έηξερε θαηαγνεηεπκέλε λα παξαθνινπζήζεη ηηο παξαζηάζεηο πνπ έδηλε έλαο λεαξφο Πνισλφο, ν Καξι Μέζηλγθ. Απηφο ν κηθξφο «κάγνο» ηζρπξηδφηαλ φηη κπνξνχζε λα δηαβάδεη ηε ζθέςε ησλ ζπλαλζξψπσλ ηνπ θαη θάζε βξάδπ ζηηο παξαζηάζεηο ηνπ νη ζεαηέο δηαπίζησλαλ θαηάπιεθηνη φηη ήηαλ πξάγκαηη ζε ζέζε λα ζπιιακβάλεη ηε ζθέςε ηνπο. Έλα απφγεπκα ν Ατλζηάηλ θάιεζε ηνλ λεαξφ Πνισλφ ζην ζπίηη ηνπ θαη καδί θαη ηνλ Φξφηλη ζηνλ νπνίν πξφηεηλε λα θάλνπλ κηα δνθηκή .« Λνηπφλ ζθέςνπ θάηη θη αο δνχκε αλ ν Κάξι είλαη ζε ζέζε λα ην ζπιιάβεη» ηνπ είπε . Σν αλεπίζεκν πείξακα αξρίδεη θαη ν ίδηνο ν Καξι μαθληάδεηαη φηαλ ζπιιακβάλεη ηειεπαζεηηθά ηε ζθέςε ηνπ Φξφηλη . Απνθαζίδεη φκσο λα ηελ πινπνηήζεη. Πιεζηάδεη ηνλ Ατλζηάηλ θαη κε έλα δηζηαθηηθφ ρακφγειν ηνπ ιέεη «αο δεηψ ζπγλψκε αιιά πξέπεη λα ζαο θάλσ θάηη πνπ ν θχξηνο Φξφηλη κνπ κεηέδσζε ηειεπαζεηηθά. Να μέξεηε φκσο πσο είλαη δηθή ηνπ ηδέα.» Ο Άικπεξη Ατλζηάηλ ρακνγέιαζε. « Γελ έρσ αληίξξεζε» είπε. Σφηε ν Καξι Μέζηλγθ άπισζε ην ρέξη ηνπ ζην παρχ κνπζηάθη ηνπ κεγάινπ επηζηήκνλα θαη ην ηξάβεμε. Ο Φξφηλη μέζπαζε ζε γέιηα εληππσζηαζκέλνο. Ο λεαξφο Μέζηλγθ είρε φλησο ιάβεη ηειεπαζεηηθά ηελ πεηξαρηηθή ζθέςε ηνπ. Η Τηλεπάθεια Τυν Επυηεςμένυν

Αλ γηα ηνλ Καξι Μέζηλγθ ε ηειεπάζεηα ήηαλ κηα έληνλα αλεπηπγκέλε ηθαλφηεηα γηα ηνπο πεξηζζφηεξνπο απφ καο είλαη επίζεο κηα ηζρπξή ηθαλφηεηα πνπ ελψ βξίζθεηαη ζε εκηζπλεηδεηή θαηάζηαζε κπνξεί φπσο απνδεηθλχνπλ ζρεηηθά πεηξάκαηα λα θαιιηεξγεζεί θαη λα αλαπηπρζεί εληππσζηαθά.

Τπάξρνπλ φκσο θαη νξηζκέλεο θαηαζηάζεηο πνπ ηελ θαινχλ λα αλαδπζεί άμαθλα απφ ηα βάζε ηνπ ςπρηζκνχ καο εθδειψλνληαο απηφ πνπ επηζηεκνληθά νλνκάδεηαη απζφξκεηε ηειεπάζεηα. Ο χπλνο είλαη κηα απφ απηέο. Γη απηφ θαη φπσο ππνζηεξίδνπλ νη επηζηήκνλεο πνπ αζρνινχληαη κε ηε κειέηε ηνπ χπλνπ ζε πνιιά φλεηξά καο αληαιιάζζνπκε ηειεπαζεηηθά κελχκαηα κεηαμχ καο αιιά θαη κε άιινπο θφζκνπο! Οη θαηαζηάζεηο βαζηάο ραιάξσζεο φπσο φηαλ είκαζηε αλάκεζα ζηνλ χπλν θαη ζηελ εγξήγνξζε θάλνπλ επίζεο ην λνπ καο δεθηηθφ ζηελ αληαιιαγή ηειεπαζεηηθψλ κελπκάησλ. Ζ αγάπε θαη ε ηζρπξή ζπλαηζζεκαηηθή ζχλδεζε δεκηνπξγνχλ επίζεο ηηο πξνυπνζέζεηο γηα ηελ απζφξκεηε ηειεπάζεηα. Ο Καξι Γηνπλγθ ήηαλ απφ ηνπο πξψηνπο πνπ είρε παξαηεξήζεη φηη νη ηειεπαζεηηθέο καο θεξαίεο γίλνληαη πνιχ πην επαίζζεηεο ζηε δηάξθεηα ηνπ χπλνπ θαη πσο ηα πξφζσπα πνπ ζπλδένληαη κε έληνλνπο δεζκνχο αγάπεο έρνπλ πνιχ επθνιφηεξε πξφζβαζε ζηελ επηθνηλσλία λνπ κε λνπ. Πνιιέο ζχγρξνλεο κειέηεο επηβεβαηψλνπλ πσο ην 65% ησλ κεηέξσλ αληηιακβάλεηαη κε ηειεπαζεηηθφ ηξφπν πσο θάηη δπζάξεζην ζπκβαίλεη ζην παηδί ηνπο φηαλ φλησο θάηη ην απεηιεί. Άιινηε μέξνπλ αθξηβψο ηη ηνπ ζπκβαίλεη θη άιινηε , ζπρλφηεξα, ληψζνπλ κηα αλεμήγεηε λεπξηθφηεηα θαη αλεζπρία. Δμίζνπ ηζρπξά δεκέλνη κε λήκαηα ηειεπάζεηαο θαίλεηαη πσο είλαη νη εξσηεπκέλνη. Ζ έληαζε ησλ ζπλαηζζεκάησλ πνπ ληψζνπλ θαη ε εζηίαζε ηεο πξνζνρήο ηνπ ελφο ζηνλ άιιν θαίλεηαη φηη αλνίγεη αφξαηνπο δηαχινπο επηθνηλσλίαο κεηαμχ ηνπο έηζη πνπ γίλνληαη πνκπνί θαη δέθηεο ηειεπαζεηηθψλ κελπκάησλ. Τηλεπαθηηική Συηηπία

Οη ζρεηηθέο έξεπλεο θαηέιεμαλ επίζεο ζην ζπκπέξαζκα πσο ε απζφξκεηε ηειεπάζεηα παξαηεξείηαη αλάκεζα ζηα κέιε κηαο δεκέλεο νηθνγέλεηαο, ζε παηδηθνχο θίινπο θαη αθφκα πην έληνλα αλάκεζα ζε δίδπκα αδέιθηα. Ο θίλδπλνο φκσο θαίλεηαη πσο αλνίγεη αθφκα πην δηάπιαηα απηνχο ηνπο κπζηηθνχο δηαχινπο επηθνηλσλίαο ζπξψρλνληάο καο λα εθπέκςνπκε εληνλφηεξα ηειεπαζεηηθά κελχκαηα ή λα ηα ζπιιάβνπκε κε κεγαιχηεξε επθξίλεηα. Απηφ αθξηβψο ζπλέβε ζηνλ κεγάιν ζεηζκφ ηνπ Κφκπε πνπ ζπληάξαμε πξηλ απφ κεξηθά ρξφληα ηελ Ηαπσλία. Σφηε είρε θάλεη ην γχξν ηνπ θφζκνπ ε είδεζε γηα έλαλ Ηάπσλα κε έληνλα αλεπηπγκέλε ηειεπαζεηηθή ηθαλφηεηα . Ήηαλ ζε ζέζε λα ζπιιακβάλεη κέζα ζην λνπ ηνπ ηηο ζθέςεηο αγσλίαο πνπ εμέπεκπαλ ηα εγθισβηζκέλα ζηα ζπληξίκκηα ζχκαηα θαη λα θαηεπζχλεη κε αθξίβεηα ηα ζσζηηθά ζπλεξγεία. Σν θαηλφκελν απηφ επαλαιήθζεθε αξγφηεξα θαη ζηελ Διιάδα, ζην ζεηζκφ ηεο Πάξλεζαο. Καη ηφηε κηα γπλαίθα κε αλεπηπγκέλεο εμσαηζζεηήξηεο ηθαλφηεηεο ζπληνλίζηεθε ηειεπαζεηηθά κε κηα θαηά ηα άιια άγλσζηή ηεο θνπέια ζακκέλε ζηα εξείπηα ηεο Ρηθνκέμ θαη θαζνδήγεζε ηνπο δηαζψζηεο λα ηελ εληνπίζνπλ θαη λα ηελ απεγθισβίζνπλ. Σα παξαδείγκαηα απηά επηβεβαηψλνπλ ηηο ππνζέζεηο ησλ βηνιφγσλ γηα ηε ζχλδεζε ηεο ηειεπάζεηαο κε ην έλζηηθην ηεο επηβίσζεο. ε απηή ηελ πεξίπησζε είλαη απνιχησο βέβαην φηη πξφθεηηαη γηα κηα ηθαλφηεηα έκθπηε ζε φια ηα δσληαλά πιάζκαηα πνπ ηνπο επηηξέπεη κε θάπνην άερν, κπζηηθφ, ελδφκπρν ηξφπν λα αιιεινεηδνπνηνχληαη γηα επηθείκελν θίλδπλν.

Μεξηθνί ζχγρξνλνη κειεηεηέο ηεο κεηαθπζηθήο ππνζηεξίδνπλ πσο ζηελ πξαγκαηηθφηεηα φινη είκαζηε ζπλδεδεκέλνη ζε έλα είδνο ζπκπαληηθνχ on line ην νπνίν κεηαδίδεη απφ άθξε ζε άθξε ζε φιν ην ζχκπαλ φηη ζπκβαίλεη θαη ζην πην κηθξφ πιάζκα ηνπ. Όπσο είλαη θπζηθφ, κηα ηέηνηα ππεξπιεζψξα πιεξνθνξηψλ δελ κπνξεί λα γίλεη αληηιεπηή απφ ηνλ εγθέθαιφ καο πνπ θηιηξάξεη θαη απνξξίπηεη ηα πεξηζζφηεξα εξεζίζκαηα θξαηψληαο κφλν ηα απνιχησο απαξαίηεηα θαη ζηέιλνληαο ηα ππφινηπα ζην ρψξν ηνπ αζπλεηδήηνπ. ε πεξίπησζε αλάγθεο φκσο θαίλεηαη πσο αλνίγνπλ θη άιιεο δίνδνη

επηθνηλσλίαο θαη ηφηε αλαδχνληαη απφ ηα βάζε ηνπ αζπλεηδήηνπ καο φιεο

απηέο νη ηθαλφηεηεο πνπ απνδεηθλχνπλ πσο ε αιεζηλή καο θχζε πεξηιακβάλεη

πνιχ πεξηζζφηεξεο ηθαλφηεηεο απφ απηέο πνπ ζπλήζσο αληηιακβαλφκαζηε.

ηελ πξαγκαηηθφηεηα είκαζηε παηδηά ηνπ απείξνπ , ζπλδεδεκέλνη κεηαμχ καο

θαη κε φιεο ηηο πνιιαπιέο δηαζηάζεηο κε κπζηηθά λήκαηα γηα ηα νπνία

ειάρηζηα γλσξίδνπκε αθφκα ζπλεηδεηά. Ζ ΣΖΙΔΠΑΘΔΗΑ, ε έθηε αίζζεζε, είλαη έλα ζεκαληηθφ

θεθάιαην ηεο δσήο καο. Γηα λα κελ πνχκε φηη είλαη ε ίδηα ε δσή καο.

Σειεπάζεηα είλαη ε ιήςε θαη ε εθπνκπή ειεθηξνκαγλεηηθψλ θπκάησλ ηνπ πεξηβάιινληνο- κέζα ζην νπνίν θαη ην ζχλνιν ησλ

αλζξψπσλ ηεο θάζε πεξηνρήο πνπ βξηζθφκαζηε-, ηεο αλζξψπηλεο «αχξαο», πνπ έρεη ήδε θσηνγξαθεζεί κε ηε κέζνδν

Θηξιηάλ, αιιά θαη ησλ δηαθφξσλ αθηηλνβνιηψλ ηνπ ζχκπαληνο.

ήκεξα είλαη παξαδεθηφ φηη αθφκε θαη φιεο νη άιιεο γλσζηέο πέληε αηζζήζεηο έρνπλ ζρέζε κε ηα ειεθηξφληα.

Ζ ειεθηξνληθή αηκφζθαηξα ελφο αηφκνπ κηαο χιεο(πεξηππξεληθά ειεθηξφληα) παίδεη νπζηψδε ξφιν ζηε ρεκηθή ζπκπεξηθνξά

ηνπ αηφκνπ.

Ζ ρεκηθή απηή ζπκπεξηθνξά εμαξηάηαη απφ ηνλ αξηζκφ ησλ

ειεθηξνλίσλ (αιιαγή νζκήο, γεχζεο θ.ι.π.)

Όια ηα φξγαλα ησλ αηζζήζεσλ είλαη ρεκηθνί αλαιπηέο, αθνχ μερσξίδνπλ ηηο νζκέο θαη ηηο γεχζεηο, δειαδή αλαγλσξίδνπλ ηνλ

αξηζκφ ησλ ειεθηξνλίσλ.

Ηδηαίηεξα ζα πξέπεη λα ηνλίζνπκε ηελ ηδηφηεηα ηνπ θπηηάξνπ λα αληηδξά ζην θσο θαη ηνλ ειεθηξνκαγλεηηζκφ, ζεηηθά φηαλ

εθδειψλεηαη ζαλ έιμε ηνπ πξσηνπιάζκαηνο, θαηά ηελ πξφζπησζε ησλ αθηηλνβνιηψλ, θαη αξλεηηθά φηαλ απηέο

απνκαθξχλνληαη.

Θάζε κηα ηάζε δίλεη δηαθνξεηηθά κελχκαηα ζηνλ εγθέθαιν κε ηνπο λεπξψλεο ηνπ δέξκαηνο.

Ζ ζπλεζηζκέλε θσηεηλή αθηηλνβνιία, πνπ καο πεξηβάιιεη θαζεκεξηλά, απνηειείηαη απφ θσηφληα δηαθφξσλ κεθψλ θχκαηνο

θαη ζπρλφηεηαο.

Ζ αθηηλνβνιία απηή, σο γλσζηφλ, δελ είλαη ε ίδηα φιεο ηηο ψξεο ηεο εκέξαο.

Σν πεξηβάιινλ καο δηαρέεηαη απφ ζσξεία ειεθηξνκαγλεηηθψλ θπκάησλ. Πνιχ ζπρλά - ζπρλφηαηα ν άλζξσπνο έρεη ηελ

ηθαλφηεηα λα ηα αληηιακβάλεηαη, λα ηα μερσξίδεη, λα ηα ζπλεηδεηνπνηεί. Βέβαηα δελ έρνπλ φια ηα άηνκα ηελ ίδηα

«ηειεπάζεηα». Αιιά θη απηά ηα άηνκα πνπ έρνπλ, δελ έρνπλ ηηο ίδηεο ηθαλφηεηεο φιεο ηηο ψξεο.

Ο άλζξσπνο είλαη θαη απηφο κηα πνιχπινθε ειεθηξηθή κεραλή. Θάζε κέινο ηνπ ζψκαηφο καο παξάγεη ειεθηξηθφ ξεχκα θαη ην

εθπέκπεη. Θαηά ηνλ ίδην ηξφπν εθπέκπνληαη θαη νη επηζπκίεο καο θαη νη ζθέςεηο καο. Θάπνηα άιια κέιε ηνπ ζπιιακβάλνπλ

απηέο ηηο εθπνκπέο. Δίλαη δειαδή έλαο πνκπν-δέθηεο. Δθηφο απφ απηά ηα ειεθηξνκαγλεηηθά θχκαηα, "ζπιιακβάλεη" θαη ηα

θχκαηα ηνπ πεξηβάιινληφο ηνπ. Αιια ζην έλα πεξηβάιινλ, άιια ζην άιιν.

Θαη κε κνπ πείηε φηη δελ ζαο έηπρε, ην πην απιφ, λα ζθεθζείηε θάπνηνλ θαη λα ηνλ δείηε μαθληθά κπξνζηά ζαο. Ζ λα ζέιεηε λα

πείηε θάηη, θαη λα πξνιάβεη λα ην πεη θάπνηνο άιινο θαη λα ηνπ πείηε: απφ ην ζηφκα κνπ ην πήξεο.

Ζ ΠΔΡΗΠΣΩΖ ΣΩΛ ΚΟΤΙΟΤΓΘΟΤΒΑ

Πεξηζζφηεξε πάλησο ηειεπάζεηα έρνπλ νη άλζξσπνη πνπ ην ρξψκα ηνπο είλαη καχξν. Ηδίσο νη άγξηεο θπιέο. 'Οζν πην άγξηα

είλαη κηα θπιή, φζν πην πξσηφγνλε, ηφζν κεγαιχηεξε ηειεπάζεηα έρεη, ηφζν πεξηζζφηεξν δεκέλε κε ηα θχκαηα ηνπ χ-

κπαληνο είλαη. ηελ Απζηξαιία π.ρ. ηα κέιε ηεο θπιήο "Κνπινπγθνχβα", πνπ δεη ζε παξζέλα δάζε, ζπλελλννχληαη κε

ηειεπάζεηα θαη λνήκαηα.

Δπηθνηλσλνχλ κεηαμχ ηνπο κε ηειεπαζεηηθνχο ηξφπνπο – δειαδή ζθέπηνληαη θάηη θαη ην κεηαδίδνπλ ζηνλ άιιν θη ν δεχηεξνο

θαηαιαβαίλεη ηη ζέινπλ λα ηνπ πνπλ θαη πάεη ιέγνληαο.

Διάρηζηνη απφ απηνχο μέξνπλ κεξηθέο αγγιηθέο ιέμεηο, ελψ ζπλήζσο νη Κνπινπγθνχβα ζπλελλννχληαη κεηαμχ ηνπο κε κηα

πεξηνξηζκέλε δηάιεθην, κε λνήκαηα, κε ηα ίρλε ησλ πνδηψλ ηνπο ζην έδαθνο θαη κε άιινπο παξφκνηνπο ηξφπνπο.

Οηαλ έλαο Κνπινπγθνχβα πεηλάεη αγγίδεη ην ζηφκα ηνπ, φηαλ δηςάεη αγγίδεη κε ην δάρηπιφ ηνπ ηα καγνπιά ηνπ. Σνπο είλαη

δχζθνιν λα ζρεκαηίζνπλ κηα νινθιεξσκέλε ζθέςε ζην κπαιφ ηνπο, ελεξγνχλ φπσο ηνπο έξρεηαη, αιιά μέξνπλ πξάγκαηα πνπ

έρνπλ γίλεη πνιιέο δεθάδεο ρηιηφκεηξα καθξηά απφ ηνλ ηφπν πνπ βξίζθνληαη. Απηφ ην θαηλφκελν ηεο νκαδηθήο ηειεπάζεηαο

πνπ κνηάδεη κε θείλε ησλ δψσλ, δελ έρεη εμεγεζεί κέρξη ζηηγκήο απφ ηελ επηζηήκε. Ζ Σειεπάζεηα θαη ν ππλσηηζκφο είλαη

γλσξίζκαηα πνπ ραξαθηεξίδνπλ έληνλα ηε θπιή ηνπο. Δίλαη κπζηήξην πσο ηέηνηεο ηδηφηεηεο έρνπλ πάξεη νκαδηθή έθηαζε.

Γηαηί θαηά ηα άιια νη Κνπινπγθνχβα είλαη κάιινλ ειίζηνη. Πξνηηκνχλ λα ζπλελλννχληαη κε ηηο θηλήζεηο ησλ δαθηχισλ ησλ

ρεξηψλ ηνπο. Θαη είλαη αξθεηά εχγισηηνη κ απηφλ ηνλ ηξφπν. Αιιά γηαηί;

Πξψηνλ γηαηί απηφ ηνπο βνιεχεη πλεπκαηηθά. Απνθεχγνπλ ηηο δπζθνιίεο ηνπ έλαξζξνπ ιφγνπ. Αιιά, θπξίσο, γηαηί κε ηελ

παληνκίκα ησλ δαθηχισλ ηα θαθά πλεχκαηα –φπσο πηζηεχνπλ - δε κπνξνχλ λα θαηαιάβνπλ ηη ιέλε κεηαμχ ηνπο νη άλζξσπνη

θαη επνκέλσο δελ κπνξνχλ λα ηνπο βιάςνπλ.

Δηδηθνί αλζξσπνιφγνη πνπ κειέηεζαλ ηε δσή ησλ ηζαγελψλ ηεο Απζηξαιίαο ιέλε φηη ηηο ίδηεο ηδηφηεηεο ηειεπάζεηαο θαη

εμαηξεηηθήο επαηζζεζίαο είραλ θαη νη άλζξσπνη ηεο ιίζηλεο επνρήο ηνπ Δπξσπατθνχ ρψξνπ. Κ απηφλ ηνλ ηξφπν θαηφξζσλαλ

λα αληηκεησπίδνπλ ηηο αληημνφηεηεο θαη ηνπο ρίιηνπο ερζξνχο πνπ ηνπο ηξηγχξηδαλ. Όπσο ζήκεξα νη Κνπινπγθνχβα.

Ηδηφηεηεο πνπ δηαηεξνχλ ζήκεξα ηα δψα, ελψ ν άλζξσπνο κε ηελ εμέιημε θαη ηε δεκηνπξγία άιισλ ηξφπσλ ζπλελλφεζεο,

έραζε απηή ηελ ηθαλφηεηα ρξήζεο ηεο ηειεπάζεηαο, ή ηελ άθεζε λα αηνλίζεη. Οζν, δε πην απνιίηηζηε είλαη κηα θπιή, ηφζν

κεγαιχηεξε ηειεπάζεηα έρεη.

*** Γελ είλαη ηπραίν φηη απφ ηνπο ιανχο νη νπνίνη δνπλ ζηηο αθηέο πνπ ρηππήζεθαλ απφ ην ηζνπλάκη ησλ Υξηζηνπγέλλσλ ηνπ

2004 ζηελ Ηλδνλεζία, - φπσο έγξαςε ε ΘΑΘΖΚΔΡΗΛΖ 24/12/05 - κία θπιή ςαξάδσλ ζε έλα λεζί ηεο Ηλδίαο ήηαλ ε κφλε

νκάδα πνπ έλησζε ηνλ θίλδπλν έγθαηξα θαη έηξεμε λα βξεη θαηαθχγην ζηνπο ιφθνπο. Οη πην πξσηφγνλνη άλζξσπνη ηεο

πεξηνρήο, φπσο θαη ηα άγξηα δψα, ήηαλ απηνί πνπ είραλ ηε ζσηήξηα αίζζεζε ηνπ θηλδχλνπ.

Ζ ΣΖΙΔΠΑΘΔΗΑ ΓΔΛ ΠΟΤΓΑΕΔΣΑΗ

Ζ ηειεπάζεηα δελ ζπνπδάδεηαη, είλαη θπζηθή, φκσο, εμειίζζεηαη. Θαη δελ αλαθέξεηαη κφλν ζηα ππφ ησλ ζπλαλζξψπσλ καο

απνζηειιφκελα κελχκαηα, αιιά θαη ζε εθείλα πνπ μεθηλνχλ απφ ηα δηάθνξα νπξάληα ζψκαηα (ειεθηξνκαγλεηηθέο ξνπέο-

ξαδηνθχκαηα- θσο) ζην κήθνο θχκαηνο πνπ αληηζηνηρεί ε θάζε θχκαλζε!

Ζ ηειεπάζεηα είλαη ην κέζν επηθνηλσλίαο ηνπ Θενχ κε ηα πιάζκαηά ηνπ θαη ζ' απηφ ζηεξίδνληαη ηα κπζηήξηα ηεο Θξεζθείαο

καο.

Δίλαη ελεξγεηηθήο κνξθήο ή παζεηηθήο: αλάινγα κε ηελ επίδξαζε πνπ ηελ δεκηνπξγεί. Γειαδή, ζε εθείλε πνπ επηβάιιεη θαη

ζε εθείλε πνπ ππνβάιιεη. 'Δηζη ππάξρνπλ νη ππεξέρνληεο θαη νη ππνβαιιφκελνη.

Ζ ηειεπάζεηα είλαη ε έθηε αίζζεζε, ε πλεπκαηηθή αθνή, θαη είλαη εληνλφηαηε φηαλ θαλείο βξίζθεηαη ζε πεζκέλε ςπρηθή

θαηάζηαζε.

Ζ ηειεπάζεηα πεξηιακβάλεη:

Σε δηαίζζεζε: ηελ ηθαλφηεηα, δειαδή, ηνπ λα αληηιεθζνχκε έλα γεγνλφο ρσξίο λα παξηζηάκεζα ζ' απηφ θαη ρσξίο λα καο ην

έρνπλ πεξηγξάςεη κε νπνηνλδήπνηε ηξφπν άιινη. Οπσο νη Κνπινπγθνχβα.

Σε δηφξαζε, δηα ηεο νπνίαο «βιέπεη» θαλείο αληηθείκελα ή ζπιιακβάλεη ηδέεο, κε «νξαηά» ππφ ησλ άιισλ. Δθπνκπή αθηίλσλ

θαη επηζηξνθή ζην είλαη καο φπνπ γίλεηαη ε δηαπίζησζε( έλα είδνο ξαληάξ ) πνπ κπνξεί λα ζπιιακβάλεη θαη ην κέιινλ.

Σελ ηειεθίλεζε: ηελ ηθαλφηεηα δειαδή λα θηλνχκε αληηθείκελα, ρσξίο λα έρνπκε ηελ παξακηθξή πιηθή επαθή κ' απηά. 'Ζ λα

ηα ιπγίδνπκε κφλν κε ηελ εθπνκπή ξαδηνθπκάησλ.

Σελ πξφξξεζε. Σελ ηθαλφηεηα λα καληεχνπκε γεγνλφηα πνπ πξφθεηηαη λα γίλνπλ. Θάζε γεγνλφο, νθείιεηαη ζηελ πξν-

δηαγεγξακκέλε θίλεζε ησλ πιαλεηψλ. ε απηή νθείινληαη ηα πξνθεηηθά γεγνλφηα.

Γειαδή, ην ζψκα καο είλαη έλα είδνο ξαληάξ, πνπ επηζθνπεί ηα πάληα ζην δηάζηεκα θαη ζπιιακβάλεη κελχκαηα θαη βγάδεη

ζπκπεξάζκαηα.

Κε ηελ ηειεπάζεηα δελ κεηαδίδνληαη κφλν ηδέεο, αιιά θαη ζπλαηζζήκαηα θαη θηλήζεηο. Πψο παξαδείγκαηνο ράξε

θαηαιαβαίλεη έλα κσξφ ιίγσλ κελψλ φηη ηνπ ιέκε "¨εια", θηλψληαο αλάινγα ηα ρέξηα καο. Γηαηί λα κε λνκίζεη φηη ηνπ ιέκε

"θάλε" θαη ζπ έηζη", φπσο ζπκβαίλεη κε άιιεο θηλήζεηο καο. πκπέξαζκα: ην κσξφ καζαίλεη ηειεπαζεηηθά, κε εηθφλα , ιφγν

ζπλαίζζεκα. Κεηαδίδνληαη πνιιά ζηνηρεία φπσο ζπκβαίλεη θαη κε ηελ ηειεφξαζε. ε απηή βαζίδεηαη θαη ην πεπξσκέλν. Σα

κελχκαηα ηνπ ζχκπαληνο, νδεγνχλ ην άηνκν ζηελ πνξεία ηνπ.

Ζ ΘΤΠ ΣΟΤ ΟΡΓΑΛΗΚΟΤ

Ζ δηαίζζεζε είλαη ε ΘΤΠ ηνπ αλζξψπηλνπ νξγαληζκνχ, ε νπνία εγθαίξσο καο εηδνπνηεί γηα θάηη, αξθεί λα ην ιάβνπκε ππ'

φςε καο.

Ζ ηειεπάζεηα (δηα ησλ ξαδηνθπκάησλ) δεκηνπξγεί ηε λφεζε, ηνλ έξσηα, ηελ έιμε, ηελ απψζεζε θ.ιπ. ' απηήλ νθείιεηαη θαη

ε ξαδηαίζζενε κε ηελ νπνία νξηζκέλα άηνκα βξίζθνπλ πνπ έρεη λεξφ ζηε Γε.

Ο άλζξσπνο αληηδξά επθνιφηεξα ζηνπο εξεζηζκνχο ησλ πέληε αηζζήζεσλ, δπζθνιφηεξα φκσο, ζηελ ηειεπάζεηα δηφηη ηνπ

δεκηνπξγεί ην «θάηη θαιφ» πνπ ην ζέιεη θαη ην «θάηη θαθφ» πνπ δελ ην ζέιεη, αιιά ηνπ επηβάιιεηαη. Φπζηθά ε ηειεπαζεηηθή

επηθνηλσλία επηηπγράλεηαη φηαλ ηα ξαδηνθχκαηα δχν αηφκσλ είλαη ζηελ απηή ζπρλφηεηα, πνπ θαίλεηαη λα εμαξηάηαη απφ ηε

δσδηαθή θαηαζθεπή θαη ηαχηηζε. Σα δψα πνπ δνπλ πεξηζζφηεξν ελζηηθησδψο, έρνπλ απμεκέλε ηελ έθηε αίζζεζε. Θαη κ' απηφ

ην πξνλφκην θαηαιαβαίλνπλ ηνλ άλζξσπν θαη «αθνχλ» ηειεπαζεηηθά ηηο ζθέςεηο ηνπ θαη ηηο πξνζέζεηο ηνπ, ελψ ν άλζξσπνο

δελ κπνξεί λα θαηαιάβεη ηίπνηε απφ απηά.

Φαλαηηθφο ππνζηεξηθηήο ηεο γλψκεο φηη ηα δψα έρνπλ ηξνκεξή δηαίζζεζε-ηειεπάζεηα, ν Γξ. Υαλο Κπέληεξ, θαζεγεηήο ζην

παλεπηζηήκην ηνπ Φξάηκπνπξγθ ππνζηήξημε φηη ν θφζκνο ζα ζσδφηαλ απφ πνιιά δεηλά αλ άθνπγε ηα θαηνηθίδηά ηνπ.

ην δηάζηεκα ηνπ Γεπηέξνπ Παγθνζκίνπ Πνιέκνπ, ζηελ πφιε Φξάηκπνπξγθ ηεο Γπηηθήο Γεξκαλίαο, ζηε ιίκλε ηνπ πάξθνπ

ηεο πφιεο δνχζαλ αξθεηέο πάπηεο. Αλάκεζα ζηηο πάπηεο ππήξραλ, θπζηθά θαη κεξηθνί αξζεληθνί, έλαο απφ ηνπο νπνίνπο ήηαλ

αμηνζεκείσηνο. Γξήγνξα κάιηζηα, νη θάηνηθνη ηεο πφιεο έκαζαλ φηη ζπκθέξνλ ηνπο ήηαλ λα κελ αγλννχλ ηηο θξαπγέο πνπ

έβγαδε απφ θαηξφ ζε θαηξφ.

Πξαγκαηηθά, ν πάπηνο εθείλνο έβγαδε δηαπεξαζηηθέο θξαπγέο ζε νξηζκέλεο πεξηπηψζεηο. Αξθεηή ψξα κεηά ηηο θξαπγέο ηνπ

πάπηνπ, ινηπφλ, άξρηδαλ λα ερνχλ νη ζεηξήλεο ηνπ ζπλαγεξκνχ θαη ιίγν πην χζηεξα έξρνληαλ ηα ζπκκαρηθά αεξνπιάλα, πνπ

βνκβάξδηδαλ ηελ πφιε.

Ο πάπηνο, ινηπφλ ήηαλ πξαγκαηηθά πνιχηηκνο, επεηδή άξρηδε λα θσλάδεη πνιχ πξηλ θαλνχλ ηα αεξνπιάλα, δίλνληαο θαηξφ ζε

φινπο λα ηξέμνπλ ζηα θαηαθχγηα.

ηηο 27 Λνεκβξίνπ ηνπ 1944, ν πάπηνο άξρηζε λα θσλάδεη θαη, κνινλφηη νη ζεηξήλεο δελ εηδνπνίεζαλ, εθαηνληάδεο θάηνηθνη

έηξεμαλ ζηα θαηαθχγηα. Γέθα πέληε ιεπηά αξγφηεξα, ε πφιε ζείζηεθε απφ ηηο ζπκκαρηθέο βφκβεο.

Κεηά ηνλ πφιεκν, νη θάηνηθνη ηνπ Φξάηκπνπξγθ έθαλαλ έλα άγαικα ζηνλ πάπην, πνπ θαηά εηξσλεία ηεο ηχρεο, είρε ζθνησζεί

ζην βνκβαξδηζκφ εθείλν.

Θα κπνξνχζαλ λα αλαθεξζνχλ πάξα πνιιέο ηέηνηεο πεξηπηψζεηο, θαη πηζηεχσφηη θαζέλαο καο ζάρεη θαη θάπνηα ηέηνηα

ηζηνξία λα αθεγεζεί, κε ην ζθχιν ηνπ ή θάπνην άιιν δψν. Σειεπάζεηα έρνπλ θαη ηα θπηά. Τπάξρνπλ δηάθνξα πεηζηηθά

πεξηζηαηηθά.

Ζ ΦΩΛΖ ΣΟΤ ΘΔΟΤ

Ζ ηειεπάζεηα ινηπφλ είλαη ζρεηηθή κε ηηο αθηηλνβνιίεο, πνπ απνηεινχλ ηνλ Θεφ.

Γηαηί ν Θεφο δελ είλαη ηίπνηε άιιν απφ ην ζχλνιν ηεο χιεο θαη ηεο ελέξγεηαο ζηελ ηειηθή «πλεπκαηηθή» ηνπ κνξθή. Θαη γη

απηφ ν Θεφο είλαη έλαο. Δίλαη εθείλνο, αλζξσπφκνξθνο ζηελ ηειηθή ηνπ κνξθή, πνπ πξνθαιεί θαη ειέγρεη κε ηνλ ηξφπν ηνπ ηα

πάληα. Απηφο πνπ ν Κσυζήο θαη άιινη «άθνπζαλ» ηε «θσλή ηνπ. Γειαδή κπφξεζαλ λα ελλνήζνπλ ηα κελχκαηα ησλ

αθηηλνβνιηψλ θαη ηελ εμέιημε ησλ γεγνλφησλ. 'Δηζη δφζεθαλ θαη νη δέθα εληνιέο ζην Κσυζή, πνπ γξάθηεθαλ ζηνπο δχν

ινβνχο -πιάθεο - ηνπ εγθεθάινπ ηνπ.

Αθφκε πξέπεη λα παξαηεξήζνπκε φηη νη κέιηζζεο θαη άιια δψα πξνζαλαηνιίδνληαη κε ηηο γήηλεο αθηηλνβνιίεο, ηνλ γήηλν

καγλεηηζκφ. Θη αθφκε φηη ν Σζφξηζηι δελ κπνξνχζε λα θνηκεζεί αλ δελ έβαδε ην θεθάιη ηνπ, πξνο ηελ θαηεχζπλζε ηεο

καγλεηηθήο βειφλαο. 'Οζνη δε έρνπλ αυπλίεο κπνξεί λα αιιάμνπλ ηε ζέζε ηνπ καμηιαξηνχ ηνπο θαη λα θνηκεζνχλ πην εχθνια.

Όκσο γηα λα ηα αλαιχζνπκε φια απηά, δηφηη θάζε ιέμε ζέιεη αλάπηπμε, ρξεηάδνληαη πνιιέο ζειίδεο. Θη απηφ ζα γίλεη ζηγά-

ζηγά.

ΣΖΙΔΠΑΘΔΗΑ ΘΑΗ ΤΛΑΗΘΖΚΑΣΑ

Γεδνκέλεο ηεο ηειεπάζεηαο, δειαδή ηεο ειεθηξνκαγλεηηθήο επηθνηλσλίαο ησλ αλζξψπσλ, είλαη δπλαηή ε κεηάδνζε ηδεψλ,

ζθέςεσλ, ζπλαηζζεκάησλ ( αγάπεο, κίζνπο, ζπκνχ, άγρνπο, λεπξηθφηεηαο, ζιίςεο, θαηάπησζεο, κειαγρνιίαο, θιπ ) κε

αλάινγν επεξεαζκφ ηνπ δέθηε απφ ηνλ πνκπφ, θαη κε αλάινγεο επηπηψζεηο ζην ελδνθξηλνινγηθφ ηνπ ζχζηεκα, θαη ηε

δεκηνπξγία λέσλ ζπλαηζζεκάησλ ζην δέθηε.

πρλά αλ απνκαθξπλζνχκε απφ ηνλ πνκπφ, ε θαηάζηαζε αιιάδεη. Π.ρ. Αλ αγαπάκε θάπνηνλ θαη δελ βξίζθνπκε αληαπφθξηζε

θεχγνπκε καθξηά γηα λα μεράζνπκε. Αιιάδνπκε πλεπκαηηθφ θχθισκα.

Αθφκε κπνξεί λα ζπκβεί απφιπηε «κεηάγγηζε» ζπλαηζζεκάησλ, ηδεψλ θαη απφςεσλ απφ ηνλ πνκπφ ζην δέθηε, ψζηε ν δέθηεο

λα ηειέζεη αθφκα θαη αμηφπνηλεο πξάμεηο, βξίζθνληάο ηεο ζσζηέο, φπσο ηηο βξίζθεη θαη ν πνκπφο. Παξάδεηγκα ν θχιαθαο ηνπ

γθαξάδ πνπ ππξνβφιεζε ηε θίιε ηνπ νδνληίαηξν Γηφια Βαγελά γηα λα πεζάλεη, επεηδή εθείλε ην επηζπκνχζε. Σε «

κεηάγγηζε» είρε δερηεί θαη ην δηθαζηήξην.

ΒΑΗΙΖ Π. ΘΟΤΣΟΤΕΖ

Γεκνζηνγξάθνο- εξεπλεηήο

Πεγή: diadrastiko: ΣΖΛΔΠΑΘΔΗΑ: Ζ ΚΤΠ ΣΟΤ.... ΟΡΓΑΝΗΜΟΤ http://diadrastiko.blogspot.com/2012/11/blog-

post_4777.html#ixzz2hbVE6TBTΠώρ αναπηύζζοςμε ηη διαίζθηζη;

Ζ δηαίζζεζε φπσο είπακε αξρίδεη κε κία εξψηεζε. Δξψηεζε πνπ πξέπεη λα είλαη αθξηβήο, λα κελ θξχβεη

απφ πίζσ ηεο άιιεο εξσηήζεηο θαη λα κελ είλαη ζχλζεηε. ηα πιαίζηα απηά ην πξψην ζηάδην ζην λα κπεη

θαλείο ζε δηαηζζεηηθή ιεηηνπξγία είλαη λα θνηηάδεη ηηο εξσηήζεηο ηνπ. Να ηηο θνηηάδεη επαλεμεηάδνληαο ηηο

φπνπ ρξεηάδεηαη θαη ζηγνπξεπφκελνο φηη αληαπνθξίλνληαη θαιχηεξα ζε απηφ πνπ ζέιεη.

Έρνληαο θάλεη ηελ εξψηεζε θαη πξνηνχ πξνρσξήζνπκε ζηελ θαλνληθή δηαδηθαζία ρξεηαδφκαζηε

ζπλήζσο κία δηαδηθαζία πξνζέξκαλζεο. Ο λνπο καο ζα πξέπεη λα κάζεη λα ξέεη απφ ζπλεηξκφ ζε

ζπλεηξκφ, ρσξίο λα ινγνθξίλεηαη. Ζ ζπλείδεζε καο ζα πξέπεη λα κάζεη λα παξαθνινπζεί ηνπο

ζπλεηξκνχο θαη λα βιέπεη πξνο ηα πνχ καο πάλε. Γελ πξέπεη λα αλαθφπηεη ην δξφκν ή λα νξίδεη ηελ

θαηεχζπλζε. Απιά λα αμηνινγεί απηά πνπ βιέπεη θαη λα θαηαγξάθεη αλ απαληνχλ ζην δηαηππσκέλν

εξψηεκα. ηελ πεξίπησζε πνπ αηζζάλεηαη φηη απηφ δε ζπκβαίλεη πξέπεη λα ελζαξξχλεη απιά ην λνπ λα

ζπλερίζεη ηε δηαδηθαζία.

Μία ζπλεζηζκέλε άζθεζε ραιάξσζεο θαη εμάζθεζεο ηνπ λνπ λα αθνινπζεί ηε ξνή ησλ ζπλεηξκψλ είλαη

ε ζπγθέληξσζε ζε κία κφλν απφ ηηο πέληε αηζζήζεηο καο. Δπηθεληξψλνληαο ηελ πξνζνρή καο π.ρ. ζηα

εξεζίζκαηα ηεο αθνήο, πξνζπαζνχκε λα αθνχζνπκε θαη ην παξακηθξφ κέζα ζην ρψξν θαη παξαηεξνχκε

κε πνηα ζεηξά έξρνληαη ζηελ αληίιεςε καο νη δηάθνξνη ήρνη ηνπ ρψξνπ. Σπρφλ εξεζίζκαηα απφ άιιεο

αηζζήζεηο ηα ζεσξνχκε παξεκβνιέο θαη ηα ζπξψρλνπκε «καιαθά» ζηελ άθξε ηεο πξνζνρήο καο, ρσξίο

λα αλαζηαηψζνπκε ηελ εξεκία καο. Ζ ζηάζε καο είλαη αλάινγε κε ηελ ηξπθεξφηεηα πνπ θαζνδεγνχκε

έλα κηθξφ παηδί λα ζπγθεληξσζεί ζε έλα ζπγθεθξηκέλν παηρλίδη. Υακνγειαζηά, κε εξεκία θαη κε

ηξπθεξφηεηα ηνπ ζπκίδνπκε φηη έρεη ζθνπφ λα πξνζέρεη εξεζίζκαηα κφλν κίαο απφ ηηο αηζζήζεηο. Απφ

ηελ άιιε αλ ην παηδί επηκέλεη λα καο δείρλεη θάηη άιιν, ίζσο αμίδεη λα ην πξνζέμνπκε – ίζσο λα θαίγεηαη

π.ρ. ην θαγεηφ καο.

Με ηνλ ίδην ηξφπν πνπ καζαίλνπκε λα επηθεληξσλφκαζηε ζε κία απφ ηηο αηζζήζεηο, κπνξνχκε λα

κάζνπκε λα «αθελφκαζηε» θαη ζε δεδνκέλα πνπ έξρνληαη κέζα απφ ην λνπ καο ζαλ εηθφλεο, ρσξίο λα

ηηο αληηιακβαλφκαζηε κε θάπνηα απφ ηηο πέληε αηζζήζεηο καο. Με ηέηνηνπ είδνπο αζθήζεηο,

πξνεηνηκάδνπκε (πξνζεξκαίλνπκε) ην λνπ καο γηα ηελ θαζΆ απηφ ιεηηνπξγία ηεο δηαίζζεζεο πνπ ζα

αθνινπζήζεη. Ζ δηαδηθαζία είλαη ίδηα κε απηή πνπ θάλνπκε ππνζπλείδεηα φηαλ νλεηξεπφκαζηε, κφλν πνπ

ζηνλ χπλν καο ε ζπλείδεζε καο θνηκάηαη θαη δελ παξαηεξεί ηηο εηθφλεο απηέο. Δπηπιένλ ζηα φλεηξα καο

δελ ππάξρνπλ κφλν δεδνκέλα δηαηζζεηηθά αιιά θαη δεδνκέλα ζπλαηζζεκαηηθά, ηα νπνία αλαθαηεχνληαη.

Γηα ην ιφγν απηφ ηα φλεηξα καο δελ κπνξνχλ λα ζεσξεζνχλ ακηγψο δηαηζζεηηθά. Αθνξνχλ ζπλήζσο ηνλ

εαπηφ καο θη εθεί εκπιέθεηαη πάληα ν ππνθεηκεληθφο παξάγνληαο. Αληίζεηα αλ νη πιεξνθνξίεο καο

αθνξνχλ θάπνηνλ άιιν, είλαη πην πηζαλφ λα πξφθεηηαη γηα ακηγψο δηαηζζεηηθφ κήλπκα.

Πίζσ απφ ηε δηαδηθαζία «ραιάξσζεο» πνπ πεξηγξάςακε πην πάλσ θξχβεηαη ζηελ πξαγκαηηθφηεηα ε

άπνςε φηη δελ είλαη ηπραίν ην πνχ ζηξέθνπκε ηελ πξνζνρή καο θάζε θνξά γηα λα παξαηεξήζνπκε κε

ηηο αηζζήζεηο καο. Ζ δηαίζζεζε καο πξνυπάξρεη θαη ζηξέθεη ηελ πξνζνρή καο εθεί πνπ ρξεηάδεηαη.

Λεηηνπξγεί φκσο ηφζνπο αηψλεο ππνζπλείδεηα, γηαηί δελ έρνπκε κάζεη λα ηελ αλαγλσξίδνπκε θαη λα ηεο

δίλνπκε ηελ απαξαίηεηε πξνζνρή. Έρεη γίλεη θξάκα κε ηηο ππνζπλείδεηεο εκπεηξίεο καο – πνπ είλαη

ππνθεηκεληθέο – θαη πξέπεη κε επίπνλε δηαδηθαζία λα πξνζπαζήζνπκε λα ηελ εμαζθήζνπκε ζπλεηδεηά

γηα λα αξρίζεη λα ιεηηνπξγεί θαζαξά θαη πέξα απφ ηηο άιιεο ιεηηνπξγίεο καο.

Απαξαίηεηε πξνυπφζεζε γηα λα αλαπηχμνπκε ηε δηαίζζεζε καο είλαη λα κάζνπκε λα μερσξίδνπκε πνηεο

πιεξνθνξίεο έξρνληαη απφ απηήλ θαη πνηεο πιεξνθνξίεο πξνέξρνληαη απφ άιιεο ιεηηνπξγίεο φπσο ε

ινγηθή ή ην ζπλαίζζεκα. Καη γηα λα ην επηηχρνπκε απηφ, ζα πξέπεη λα κάζνπκε λα εζηηάδνπκε ηελ

πξνζνρή καο ζηηο επηκέξνπο ιεηηνπξγίεο καο. Να ηηο παξαηεξήζνπκε θαη λα ηηο μερσξίζνπκε.

Παξάιιεια ζα πξέπεη λα κάζνπκε λα απνκνλψλνπκε ηηο επηδξάζεηο ηεο εθπαίδεπζεο καο απφ ηελ

θνηλσλία, πνπ καο ππνδεηθλχεη ηη πξέπεη λα πηζηεχνπκε φηη είλαη πξαγκαηηθφ θαη ηη πξέπεη λα

πηζηεχνπκε φηη είλαη θαληαζηηθφ. Σηο επηδξάζεηο απηέο δε ζα πξέπεη λα ηηο αθήλνπκε λα ινγνθξίλνπλ ηηο

πιεξνθνξίεο πνπ καο ηξνθνδνηεί ε δηαίζζεζε.

Έλα άιιν δήηεκα πνπ αθνξά ηε δηαδηθαζία ηεο δηαίζζεζεο είλαη ε θαηαγξαθή ησλ εηθφλσλ. Απφ ηηο

κειέηεο πνπ έρνπλ γίλεη έρεη δηαπηζησζεί φηη ν θαιχηεξνο ηξφπνο θαηαγξαθήο ηνπο είλαη κε ηελ νκηιία.

Υξεζηκνπνηψληαο κέζα πνπ θαηαγξάθνπλ ηελ νκηιία, φπσο καγλεηφθσλν ή θάκεξα, κπνξνχκε λα

θαηαγξάςνπκε άκεζα ηηο εηθφλεο πνπ δεκηνπξγνχληαη ζην κπαιφ κε ηε δηαίζζεζε ρσξίο λα δψζνπκε ην

ρξφλν ζηε ινγηθή ζθέςε λα παξέκβεη θαη λα ηηο επεμεξγαζηεί. Αληίζεηα, αλ επηιέμνπκε ην γξάςηκν σο

κέζνδν θαηαγξαθήο, δίλνπκε ην ρξφλν ζηε ζθέςε λα παξέκβεη θαη λα ινγνθξίλεη ηηο εηθφλεο πνπ

δεκηνπξγεί ε δηαίζζεζε. Αλ σζηφζν δελ έρνπκε άιιν ηξφπν λα θαηαγξάςνπκε ηα απνηειέζκαηα ηεο

δηαίζζεζεο παξά κε ην γξάςηκν, ζα πξέπεη λα πξνζέμνπκε ψζηε ε δηαδηθαζία λα είλαη φζν ην δπλαηφ

πην απηφκαηε θαη λα κελ παξεκβαίλεη φζν γίλεηαη ε ινγηθή.

Ζ θαηαγξαθή ησλ εληππψζεσλ απηψλ φκσο δελ είλαη ηφζν απιή φζν θαίλεηαη. Γελ είλαη δα θαη ηφζν

απιφ λα θαηαγξάθνπκε φηη βιέπνπκε θαη αθνχκε ηελ ίδηα ζηηγκή πνπ ην βιέπνπκε θαη ην αθνχκε. Ζ

δηαδηθαζία απηή απαηηεί εμάζθεζε, ηαρχηεηα θαη πξνζνρή. Απαηηεί εηνηκφηεηα, ψζηε ε ξνή ησλ

πιεξνθνξηψλ λα αξρίζεη ακέζσο κφιηο ππνβιεζεί κία εξψηεζε. Οπνηνπδήπνηε ηχπνπ ινγνθξηζία

απνδεηθλχεηαη εμαηξεηηθά βιαβεξή. Απφ ηελ άιιε πιεπξά βέβαηα αθφκα θαη νη παξεκβάζεηο ινγνθξηζίαο

– εθφζνλ είλαη επίκνλεο – κπνξεί λα ζπληζηνχλ θη νη ίδηεο έλα κήλπκα απφ ηε δηαίζζεζε καο. ε θάζε

πεξίπησζε πάλησο ζα πξέπεη κε αζθήζεηο ζπγθέληξσζεο θαη εξεκίαο λα κάζνπκε λα εζπράδνπκε ηε

ζπλείδεζε καο θαη λα αξρίζνπκε λα μερσξίδνπκε ηα κελχκαηα πνπ πξνέξρνληαη απφ απηήλ απφ ηηο

«δηαθνπέο» πνπ πξνέξρνληαη απφ ην πεξηβάιινλ ή ηελ απηνινγνθξηζία καο.

Γηα λα κπεη θαλείο ζπλήζσο ζε δηαηζζεηηθή ιεηηνπξγία έρεη έλα δηθφ ηνπ ηππηθφ, πνπ ηνπ επηηξέπεη λα

ραιαξψλεη. Μπνξεί λα αλαπλέεη αξγά, λα θάζεηαη άλεηα, λα νξακαηίδεηαη θάηη. Ζ δηαδηθαζία απηή, φηαλ

ηππνπνηείηαη, βνεζά ηνλ εαπηφ καο λα θαηαιαβαίλεη φηη ηνπ δεηνχκε λα κπεη ζε άιιε θαηάζηαζε, ελψ

θάλνληαο ηελ αληίζηξνθα, ηνλ εηδνπνηεί φηη ζέινπκε λα επηζηξέςνπκε ζηελ θαηάζηαζε ινγηθήο ζθέςεο.

Ζ δηαδηθαζία απηή δελ έρεη θακία ζρέζε κε απηφ πνπ ιέκε «έθζηαζε». Δίλαη κία απιή δηαδηθαζία

ραιάξσζεο θαη εξεκίαο ηνπ λνπ.

Δπί ηεο νπζίαο ε δηαίζζεζε ιεηηνπξγεί ζε δχν ζηάδηα. ην πξψην είκαζηε αλνηθηνί ζε πιεξνθνξίεο

ρσξίο λα ηηο θξίλνπκε ινγηθά. ην δεχηεξν εξκελεχνπκε ηα ζηνηρεία πνπ έρνπκε δεη, ρξεζηκνπνηψληαο

ηφζν ηελ ίδηα ηε δηαίζζεζε (θαη πάιη) αιιά απηή ηε θνξά θαη ηε ινγηθή. Σα πεξηζζφηεξα ιάζε πξέπεη λα

πνχκε φηη γίλνληαη ζην δεχηεξν ζηάδην ηεο δηαδηθαζίαο. Κη απηφ γηαηί εδψ εηζέξρεηαη ν ππνθεηκεληθφο

παξάγνληαο, ε πξνζσπηθή γιψζζα απνζπκβνιηζκνχ πνπ έρεη ν θαζέλαο καο. πκβνιηζκνί φπσο απηνί

πνπ αλαθέξνληαη ζηα βηβιία εξκελείαο νλείξσλ δελ κπνξνχλ λα εμεγήζνπλ ηηο δηαηζζεηηθέο εληππψζεηο

καο (θαη θακηά θνξά νχηε θαη ηα ίδηα ηα φλεηξα). Καζέλαο καο έρεη ηε δηθή ηνπ γιψζζα απνζπκβνιηζκνχ,

γιψζζα ηελ νπνία ζα πξέπεη λα κάζεη λα εληνπίδεη θαη λα θαηαγξάθεη. Αζθήζεηο ζηηο νπνίεο

θαινχκαζηε λα θαηαγξάςνπκε εηθφλεο θαη ζχκβνια πνπ γηα καο ζεκαίλνπλ θαιφ ή θαθφ, ραξά ή ιχπε

καο βνεζνχλ λα θαηαγξάςνπκε ηε δηθή καο πξνζσπηθή γιψζζα ζπκβφισλ θαη έηζη λα ηελ έρνπκε

δηαζέζηκε φηαλ ρξεηαζηεί λα εξκελεχζνπκε ηηο δηαηζζεηηθέο καο εληππψζεηο.

Τεσνικέρ για λήτη αποθάζευν

Τπάξρνπλ δηάθνξεο ηερληθέο γηα λα βάινπκε ηε δηαίζζεζε καο λα ιεηηνπξγήζεη. Έρνληαο θάλεη ηελ

απαξαίηεηε πξνζέξκαλζε, φπσο πεξηγξάςακε πην πάλσ ε πην απιή δηαδηθαζία είλαη λα

αλαζεθψζνπκε ην βιέκκα θαη λα αξρίζνπκε λα θαηαγξάθνπκε φηη έξρεηαη ζην κπαιφ καο ζα ζθέςε,

νζνδήπνηε αλφεην ή άζρεην θαη λα ην ζεσξνχκε. Γηα παξάδεηγκα κπνξεί θαλείο λα δεη κπξνζηά ηνπ έλα

χθαζκα θαλαπέ. Σν χθαζκα λα έρεη ξαβδψζεηο, πνπ λα είλαη θάπσο παιηέο απφ ηνλ θαηξφ. Ζ αίζζεζε

ηνπ παιηνχ κπνξεί λα ηνπ θέξεη κειαγρνιία, λα ηνπ ζπκίζεη ηα βαζαληζκέλα παηδηθά ηνπ ρξφληα θαη ηνλ

παηέξα ηνπ πνπ δελ ηνλ άθελε λα ραξεί. Ολφκαηα κπνξεί λα έξζνπλ ζηε κλήκε, έπηπια απφ ην παιηφ

ζπίηη, κέξε πνπ είρε επηζθεθηεί ν ίδηνο κε ηνλ παηέξα ηνπ, αλακλήζεηο, ιέμεηο πνπ εηπψζεθαλ θαη άιια

πνιιά.

Οη παξαπάλσ πιεξνθνξίεο ζα πξέπεη λα θαηαγξάθνληαη κε απφιπηε εξεκία. Θα κπνξνχζαλ λα

θαηαγξάθνληαη ζε έλα καγλεηφθσλν ή λα ηα θαηαγξάθεη θάπνηνο άιινο πνπ θάζεηαη δίπια (θαη δίλεη θαη

ην ζχλζεκα ηεο έλαξμεο ζηελ αξρή). Μαδί κε ηηο εηθφλεο ζα πξέπεη λα θαηαγξάθνληαη θαη ηα

ζπλαηζζήκαηα, ε κνλαμηά, ην ζθνηάδη, ε αίζζεζε ζηξηκψγκαηνο, φηη ληψζεη θαλείο εθείλε ηε ζηηγκή ζην

ζψκα ηνπ ηελ ψξα πνπ ηα ζπκάηαη φια απηά. Σα αηζζήκαηα φκσο ζα πξέπεη λα είλαη ζσκαηηθά θαη λα

κελ μεζεθψλνπλ ην λνπ. Αλ θαλείο ζηελνρσξεζεί απφ αλακλήζεηο, ζα πξέπεη λα παίξλεη κία βαζηά

αλάζα θαη κε γιπθφ ηξφπν λα επαλαθέξεη ην «παηδί» ηνπ λνπ κέζα ηνπ ζην πξνθείκελν δειαδή ηε ξνή

πεξηζζφηεξσλ εληππψζεσλ. ε φιε ηε δηαδηθαζία ν λνπο ζα πξέπεη λα είλαη απφιπηα ήζπρνο θαη

εξεζίζκαηα απφ ην πεξηβάιινλ (θνπδνχληα, ηειεφξαζε, παηδηά πνπ θσλάδνπλ) λα απνθεχγνληαη

εθφζνλ ιεηηνπξγνχλ σο παξεκβνιέο (φια είλαη ζρεηηθά βέβαηα, γηαηί αλ κία αλακκέλε ηειεφξαζε ρσξίο

ήρν καο βνεζάεη λα αηζζαλφκαζηε ιηγφηεξν κφλνη, κπνξεί λα εζπράδεη ην λνπ θαη λα βνεζά ζηε

ζπγθέληξσζε).

Μία άιιε ηερληθή απάληεζεο είλαη απηή ηνπ Ναη / Όρη. Κάλνληαο ηελ ίδηα παξαπάλσ δηαδηθαζία

θαηαγξάθνπκε αλ νη εληππψζεηο πνπ δερφκαζηε θαη ηα ζπλαηζζήκαηα πνπ ληψζνπκε είλαη πεξηζζφηεξν

ζεηηθά ή πεξηζζφηεξν αξλεηηθά. Αλ ε εληχπσζε πνπ καο δίλεηαη είλαη ζεηηθή, ηφηε ε απάληεζε ζην

εξψηεκα καο κπνξεί λα είλαη Ναη, ελψ ζηελ αληίζεηε πεξίπησζε λα είλαη Όρη.

ηελ πεξίπησζε πνπ ζέινπκε κία απάληεζε ζε θάηη πην θεξδνζθνπηθφ, π.ρ. αλ ε ηηκή κίαο κεηνρήο ζα

αλέβεη ηφηε ρξεζηκνπνηείηαη κία ηερληθή πνπ έρεη λα θάλεη κε ζχγθξηζε αληηθεηκέλσλ. Οξακαηίδεηαη θαλείο

φηη αθξηβψο κπξνζηά ηνπ βξίζθεηαη έλα αληηθείκελν (έλα κήιν, έλα ζπίηη, έλα απηνθίλεην, θάηη πνπ λα

έρεη λφεκα). Δίλαη πνιχ ζεκαληηθφ λα κελ εκπιέθνληαη πξνζσπηθέο ζθέςεηο ζηε δηαδηθαζία απηή (ζα

νξακαηηζηψ ην απηνθίλεην πνπ κΆ αξέζεη). Ζ ινγηθή είλαη λα αθήλσ ηε δηαίζζεζε λα δεκηνπξγήζεη ην

αληηθείκελν θη φρη ηηο δηθέο κνπ επηζπκίεο. Μπνξεί θαλείο γηα παξάδεηγκα κέζα ζηηο ζειίδεο ηνπ βηβιίνπ

πνπ θξαηάεη ζηα ρέξηα ηνπ λα αξρίζεη λα νξακαηίδεηαη φηη ηα γξάκκαηα αξρίδνπλ θαη ζρεκαηίδνπλ έλα

αληηθείκελν. Μπνξεί λα βιέπεη ηηο άθξεο ηνπ αληηθεηκέλνπ λα πεξλνχλ αλάκεζα ζην γ θαη ην ι. Αλ δελ

κπνξεί λα ην θαηαθέξεη απηφ θαλείο είλαη πνιχ ζεκαληηθφ λα πξνζπνηεζεί φηη κπνξεί.

Έρνληαο ζρεκαηίζεη έλα πξψην αληηθείκελν κπξνζηά ηνπ θαη έρνληαο θνηηάμεη κε ιεπηνκέξεηα ηα

επηκέξνπο ζηνηρεία (ην ρξψκα ηνπ κήινπ, ηα παξάζπξα ηνπ απηνθηλήηνπ, ηελ πφξηα ηνπ ζπηηηνχ),

ζηξέθεη θαλείο ζηηγκηαία ην βιέκκα ηνπ ζε έλα άιιν ζεκείν, ην ζηαζεξνπνηεί θαη αξρίδεη λα θαηαζθεπάδεη

έλα άιιν αληηθείκελν παξφκνην κε ην πξψην (έλα άιιν κήιν, έλα άιιν ζπίηη, έλα άιιν απηνθίλεην). Σν

θηηάρλεη ίδην ή δηαθνξεηηθφ αλαιφγσο ηη αίζζεκα έρεη, ην θαηαζθεπάδεη κε πξνζνρή ζηε θαληαζία ηνπ θαη

αηζζάλεηαη ηηο ιεπηνκέξεηεο ηνπ. Έρνληαο ηειεηψζεη κε ηελ θαηαζθεπή ηνπ δεχηεξνπ αληηθεηκέλνπ ν

αζθνχκελνο εξσηάηαη μαθληθά απφ θάπνηνλ άιιν (πνπ βνεζά) ή θάλεη ηελ εξψηεζε ζηνλ εαπηφ ηνπ

μαθληθά (ην μαθληθά ζα πξέπεη λα είλαη εηιηθξηλέο θάηη πνπ κφλν απηφο θπζηθά ην μέξεη) πνην απφ ηα δχν

αληηθείκελα είλαη κεγαιχηεξν; ηελ εξψηεζε απηή ζα πξέπεη λα απαληήζεη ρσξίο λα ζθεθηεί. Δηδηθά γηα

θάπνηνλ πνπ μέξεη ήδε ηελ άζθεζε είλαη πνιχ ζεκαληηθφ λα ηελ θάλεη αβίαζηα ρσξίο λα πηέζεη ηνλ

εαπηφ ηνπ λα θαηαζθεπάζεη επίηεδεο έλα κεγαιχηεξν ή κηθξφηεξν αληηθείκελν ηε δεχηεξε θνξά.

Αλάινγα κε ην αλ ην δεχηεξν αληηθείκελν ήηαλ κεγαιχηεξν ή κηθξφηεξν απφ ην πξψην, απνθαζίδεη

θαλείο αλ ε ηηκή ηεο κεηνρήο ζα αλέβεη ή φρη. Βέβαηα, ζα πξέπεη θαλείο λα ζπκάηαη πάληα φηη ε εξψηεζε

ηνπ κπνξεί λα ππνθξχπηεη άιιεο. Μπνξεί π.ρ. λα ξσηά ζηελ πξαγκαηηθφηεηα αλ ζα θεξδίζεη ν ίδηνο θη

φρη αλ ζα αλέβεη ε κεηνρή θη έηζη λα ιάβεη ιάζνο απαληήζεηο. Δίλαη πάληα πξφβιεκα φηαλ θαλείο

εκπιέθεηαη πξνζσπηθά κε πξννπηηθή θέξδνπο λα θάλεη ζσζηέο πξνβιέςεηο, γη΄απηφ ρξεηάδεηαη λα έρεη

θαλείο απφιπηε εηιηθξίλεηα κε ηνλ εαπηφ ηνπ.

Μία άιιε ηερληθή πξφβιεςεο έρεη λα θάλεη κε ην δηαρσξηζκφ ηνπ ρξφλνπ. Όληαο ζε θαηάζηαζε πνπ

δερφκαζηε εληππψζεηο θαη θάλνληαο ηελ εξκελεία ζε ηη ρξφλν ζα κπνξνχζακε λα βάινπκε ηηο

εληππψζεηο απηέο; Δίλαη εληππψζεηο απφ ην παξειζφλ; Δίλαη θάηη πνπ ζπκβαίλεη ηψξα; Ή θάηη πνπ δελ

έρεη ζπκβεί αθφκα; πλήζσο εληππψζεηο πνπ έρνπλ ζπκβεί ήδε, καο δεκηνπξγνχλ θαη αλάκλεζε

ζπλαηζζήκαηνο, ελψ ην ηη ζπκβαίλεη ζην κέιινλ δείρλεη λα είλαη πην απνζηαζηνπνηεκέλν ζαλ εληχπσζε.

Μεξηθνί δηαηζζεηηθνί πξνζπαζνχλ λα εθπαηδεχνπλ ηνλ εαπηφ ηνπο λα πξνζαλαηνιίδεηαη πην πνιχ ζην

κέιινλ ή ην παξειζφλ ή ην παξφλ. Κάζε δηαηζζεηηθφο έρεη δηαθνξεηηθέο ηθαλφηεηεο. ¶ιινο αηζζάλεηαη φηη

απηά πνπ βιέπεη αθνξνχλ ην κέιινλ, ελψ άιινο αηζζάλεηαη φηη είλαη πξάγκαηα πνπ έρνπλ ζπκβεί.

Σν πξνζσπηθφ ζηπι έρεη επίζεο ζεκαζία ζηε δηαδηθαζία ηεο δηαίζζεζεο. ¶ιινο δνπιεχεη πεξηζζφηεξν

κε νπηηθέο εληππψζεηο, ελψ άιινο αθνχεη πεξηζζφηεξν ήρνπο ή αηζζάλεηαη ζθημίκαηα θαη εξεζίζκαηα

ζην ζψκα ηνπ. ¶ιινο δέρεηαη εηθφλεο θχζεο θαη άιινο αξηζκνχο θαη εηθφλεο καπξφαζπξεο. Καηά ηε

γλψκε θάπνησλ δηαηζζεηηθψλ αθφκα θαη ηα δηάθνξα ζπζηήκαηα πξφβιεςεο π.ρ. Σαξψ ή Αζηξνινγία ή

ην Η-Σζηγθ δελ είλαη παξά πξνζσπηθά ζηπι πνπ θαζηεξψζεθαλ σο απηφλνκα ζπζηήκαηα πξφβιεςεο.

Η ηεσνική ηος ηεηπαγώνος και ηος κύκλος

¶ιιεο ηερληθέο πνπ ρξεζηκνπνηνχλ θάπνηνη δηαηζζεηηθνί είλαη ε ηερληθή ηνπ ηεηξαγψλνπ θαη ε ηερληθή ηνπ

θχθινπ. ηελ ηερληθή ηνπ ηεηξαγψλνπ νξακαηίδεηαη θαλείο φηη βξίζθεηαη ζηελ θάησ δεμηά γσλία ηνπ

ηεηξαγψλνπ θαη βιέπεη πνηα είλαη ε θαηάζηαζε ηνπ ηψξα. Γέρεηαη εληππψζεηο, ζπλαηζζήκαηα, εηθφλεο

θαη απνθαζίδεη φηαλ θάπνηα ζηηγκή αηζζάλεηαη φηη είλαη θαηξφο λα πξνρσξήζεη ζηελ επφκελε γσλία, ηελ

θάησ αξηζηεξά. Δθεί δέρεηαη εληππψζεηο γηα θάηη πνπ πξφθεηηαη λα ζπκβεί. Ση ζα είλαη απηφ ην γεγνλφο;

Πνηνη ζα εκπιέθνληαη; Πφηε ζα γίλεη; Καηφπηλ, φηαλ ληψζεη φηη ην γεγνλφο έρεη γίλεη θαη ληψζεη ηελ αλάγθε

λα δεη παξαθάησ, πάεη ζηελ πάλσ αξηζηεξά γσλία θαη βιέπεη ηη επηδξάζεηο έρεη απηφ ην γεγνλφο ζηνπο

αλζξψπνπο; Πνηνη άιιαμαλ; Ση ζπλέβε ζην πεξηβάιινλ; Ση εηθφλεο έρνπλ δεκηνπξγεζεί; Έρνληαο δεη κε

φζε ιεπηνκέξεηα αηζζάλεηαη ν ίδηνο άλεηα ηηο επηδξάζεηο, πεγαίλεη ζηελ πάλσ δεμηά γσλία θαη

νξακαηίδεηαη πψο άιιαμε ε αξρηθή θαηάζηαζε ηψξα, απηή πνπ είρε δεη ζηελ θάησ δεμηά γσλία; Ση

δηαθνξνπνηήζεηο έγηλαλ; Ση αιιαγέο;

Αο δνχκε έλα παξάδεηγκα. Έλαο αζθνχκελνο ληψζεη ζαλ ηξέρνπζα θαηάζηαζε λα είλαη ζε έλα ππφγεην

ζηαζκφ, πεξηηξηγπξηζκέλνο απφ αλζξψπνπο πνπ ηνπο ληψζεη απεηιεηηθνχο γηα ην ζψκα ηνπ. Όηη ηνλ

πιεζηάδνπλ πνιχ θαη ζέιεη λα ηνπο θξαηήζεη καθξηά.

α γεγνλφο ν αζθνχκελνο ληψζεη ην απιφ γεγνλφο φηη θνηηάδεη πξνο ηα πάλσ. Κνηηάδνληαο πξνο ηα

πάλσ πεγαίλεη απηφκαηα ζηελ επφκελε γσλία θαη βξίζθεηαη έμσ απφ ην ζηαζκφ κέζα απφ κία κεγάιε

ηξχπα πνπ βγάδεη ζηελ επηθάλεηα (λαη, λαη, φπσο ζηηο ηαηλίεο επηζηεκνληθήο θαληαζίαο). Δθεί ζηελ

επηθάλεηα βξίζθεηαη κία ειηφινπζηε θχζε, γεκάηε γέιηα παηδηψλ θαη ινπινχδηα πνπ κπξίδνπλ φκνξθα. Ζ

αξρηθή θαηάζηαζε έρεη αιιάμεη πιένλ δξακαηηθά. Δίλαη ειεχζεξνο.

Φπζηθά ηα παξαπάλσ εξκελεχνληαη θαη σο βηψκαηα θαη δελ είλαη απφιπην φηη αθνξνχλ θάπνην

αληηθεηκεληθφ εξψηεκα πξνο απάληεζε. Αλ ε εξψηεζε φκσο έρεη λα θάλεη κε ην αλ ζα απνθηήζεη ιεθηά

αλ παίμεη ζηνλ ηππφδξνκν θαη ην γεγνλφο πνπ βιέπεη ε κεηέξα ηνπ πνπ ηνπ δηαβάδεη έλα παξακχζη θαη

κεηά απφ απηφ αηζζάλεηαη ειεχζεξνο, ηφηε ζα ήηαλ ίζσο βάζηκν λα παίμεη θαλείο ζε έλα άινγν πνπ ην

ιέλε Υηνλάηε ζηηο ηππνδξνκίεο.

Σειεηψλνληαο κε ηηο ηερληθέο αο πνχκε θαη ιίγα πξάγκαηα γηα ηελ ηερληθή ηνπ θχθινπ. Με ηελ ηερληθή

απηή θαλείο δηαρσξίδεη φπσο θαη πξηλ θαηαζηάζεηο ηνπ ρξφλνπ αιιά θαη ηνλ εαπηφ ηνπ απφ ην

πεξηβάιινλ. Αλαζεθψλνληαο ην βιέκκα κεηά ηελ πξνζέξκαλζε, θαλείο νξακαηίδεηαη φηη βξίζθεηαη ζην

θέληξν ελφο θχθινπ. Βιέπεη γχξσ γχξσ ηνπ ην γεληθφ πεξίγξακκα ηνπ θχθινπ, αιιά πξνο ην παξφλ

επηθεληξψλεηαη ζην ζεκείν πνπ βξίζθεηαη απηφο. Απηφ είλαη ην θέληξν. Δθεί θαηαγξάθεη ηηο εληππψζεηο

ηνπ. Πψο είλαη εθεί; Δίλαη ζθνηεηλά; Φσηεηλά; Δίλαη κφλνο ηνπ; Φνβάηαη; Σνπ αξέζεη; Μεηά ζηξέθεηαη

πξνο ηα έμσ πξνζπαζψληαο λα πεξηγξάςεη ην εζσηεξηθφ ηνπ θχθινπ. Ση ζπκβαίλεη εθεί; Τπάξρνπλ

άιινη; Τπάξρνπλ αληηθείκελα; Πψο είλαη ν θχθινο; Μεγάινο, κηθξφο; Γεκάηνο; ¶δεηνο;

Καηφπηλ θηάλεη ζηγά ζηγά ζε έλα φξην. Απφ θεη θαη έμσ ππάξρνπλ νη άιινη; Γελ είλαη δηθφ ηνπ φηη ππάξρεη

εθεί έμσ. Καηαγξάθεη ζηγά ζηγά ην φξην ηνπ θχθινπ ηνπ. Κνηηάδεη ζην δσκάηην ζα λα βιέπεη πξαγκαηηθά

ην φξην ηνπ θχθινπ. ηακαηάεη εθεί ζην παληδνχξη θη εδψ έξρεηαη κέρξη ην ραιάθη ηεο εηζφδνπ. Μεηά

αθνχ θαηαγξάςεη ην φξην ηνπ ζηαζεξά ζην κπαιφ (αθφκε θη αλ δελ κπνξεί πξέπεη λα πξνζπνηεζεί) θάλεη

έλα θιηθ θαη βξίζθεηαη μαθληθά εθηφο θχθινπ. Ση ζπκβαίλεη εθεί; Δίλαη αιιηψο ηα πξάγκαηα; Απφ ζθνηεηλά

βγήθε ζηα θσηεηλά; Ή απφ ηα ήξεκα βγήθε ζην ράνο; Δίλαη κφλνο; Τπάξρνπλ άιινη; Ση ζπκβαίλεη; Πνηα

είλαη ε θαηάζηαζε ηψξα κέζα ζηνλ θχθιν; Δθεί πνπ ήηαλ πξηλ; Πψο ήηαλ ηα πξάγκαηα ηψξα πνπ ηα

άθεζε;

Μέζα απφ ηερληθέο ζαλ ηνπ ηεηξαγψλνπ θαη ηνπ θχθινπ κπνξεί θαλείο λα απαληήζεη ζε εξσηήκαηα ηνπ

ζηπι «Να αιιάμσ δνπιεηά» θνηηάδνληαο ην πξηλ θαη ην κεηά απφ ηελ αιιαγή ηεο εξγαζίαο θαη

εμεηάδνληαο αλ είλαη θαιχηεξα ή ρεηξφηεξα απφ πξηλ. Οη ηερληθέο βνεζνχλ θακηά θνξά ην κπαιφ λα

θηάζεη γξεγνξφηεξα ζηελ απάληεζε, ζα πξέπεη λα ρξεζηκνπνηνχληαη φκσο θαη κε θάπνηα ειαζηηθφηεηα,

θαζψο φπσο έρνπκε πεη νη δνκέο εκπνδίδνπλ ηε δηαίζζεζε λα εθθξαζηεί.

Ανακεθαλαίυζη

Αλαθεθαιαηψλνληαο ζα ιέγακε φηη ε δηαίζζεζε είλαη κία ιεηηνπξγία έκθπηε ζηνλ άλζξσπν, πνπ φκσο

δελ έρεη αλαπηπρζεί ζπλεηδεηά – εηδηθά ζηελ επνρή καο – επεηδή ν άλζξσπνο έρεη κάζεη λα βαζίδεηαη

απνθιεηζηηθά ζηε ινγηθή ηνπ ζθέςε. Πξννδεπηηθά φκσο θαη θαζψο δηαπηζηψλεηαη φηη ππάξρνπλ

πξάγκαηα ζηα νπνία δε κπνξεί λα καο βνεζήζεη ε ινγηθή, κπνξεί θαλείο ρξεζηκνπνηψληαο κία ζεηξά

απφ βησκαηηθέο αζθήζεηο λα εμαζθεζεί πεξηζζφηεξν ζηε δηαίζζεζε θαη λα αξρίζεη λα ηε ρξεζηκνπνηεί

ζπλεηδεηά. Με ηνλ ηξφπν απηφ κπνξεί λα έρεη θάπνηα ζπγθεθξηκέλα απνηειέζκαηα ζηε δσή ηνπ, κπνξεί

φκσο θαη φρη. ε θάζε πεξίπησζε φκσο απφ ηελ πξνζπάζεηα θαη κφλν ζα κάζεη πξάγκαηα γηα ηνλ εαπηφ

ηνπ θαη ηε ιεηηνπξγία ηεο ζπλείδεζεο θαη ζα θαηαλνήζεη φηη αθφκε θη αλ απηφ δε ζπκβαίλεη ζηνλ ίδην

ππάξρνπλ άλζξσπνη γχξσ ηνπ πνπ έρνπλ ηε δπλαηφηεηα λα ρξεζηκνπνηνχλ απηήλ ηελ ηθαλφηεηα γηα λα

παίξλνπλ ηηο απνθάζεηο ηνπο γηα ην κέιινλ.