ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΚΑΙΝΗ ΔΙΑΘΗΚΗ

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΚΑΝΟΝΑ ΤΗΣ ΚΑΙΝΗΣ ΔΙΑΘΗΚΗΣ

Μ. Γκουτζιούδης http://users.auth.gr/~moschosg

ΔΙΑΤΑΞΗ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

1. Η Π.Δ. ως «Γραφή» της πρώτης εκκλησίας

2. Οι απαρχές της Κ.Δ. ως «Γραφής»

3. Οι πρώτες συλλογές βιβλίων της Κ.Δ.

4. Τέλη 2ου αι. – Σταθμός στην ιστορία του κανόνα

5. Οι συζητήσεις για ορισμένα βιβλία της Κ.Δ.

6. Τελική διαμόρφωση του κανόνα (4ος αι.)

7. Ο Κανόνας στη Συριακή Εκκλησία

8. Κανόνας και Εκκλησία

1. Η Π.Δ. ως «Γραφή» της πρώτης εκκλησίας

Πρώτο Ερώτημα Ποια ήταν η Γραφή

της πρώτης εκκλησίας;

Α. Η Παλαιά Διαθήκη

Β. Testimonia

(= μαρτυρίες)

Γ. Florilegia

(= ανθολόγια)

Όλα αυτά κυκλοφορούσαν μεταξύ των χριστιανών της

πρώτης εκκλησίας.

2. Οι απαρχές της Κ.Δ. ως «Γραφής»

Ο λόγος του Κυρίου μεταδιδόταν προφορικά πριν καταγραφεί στα ευαγγέλια.

Τα βιβλία που αποτέλεσαν την Κ.Δ. είναι το γραπτό μέρος της προφορικά μεταδιδόμενης χριστιανικής αλήθειας.

Την εποχή που γράφτηκαν δεν αναγνωρίστηκαν αμέσως ως «Γραφή».

Στα μέσα του 2ου αι. χωρία από τα ευαγγέλια παρατίθενται ως «Γραφήυ» (Β΄ Κλήμεντος, Επιστολή Βαρνάβα)

3. Οι πρώτες συλλογές βιβλίων της Κ.Δ.

Δεύτερο Ερώτημα Πότε έγιναν οι

πρώτες συλλογές με τα βιβλία της Κ.Δ;

Μια πρώτη συλλογή μαρτυρείται στο 140 μ.Χ. Έγινε από τον αιρετικό Μαρκίωνα στη Ρώμη.

Υπάρχουν ενδείξεις για την ύπαρξη μιας

συλλογής των επιστολών του Παύλου

πριν από το Μαρκίωνα.

Β΄ Πέτρου

Ιγνάτιος Αντιοχείας Πολύκαρπος Σμύρνης

Ιουστίνος

Ένα Corpus Paulinum είναι δυνατό να υπήρχε κατά τα τέλη του 1ου ή

στις αρχές του 2ου αι. μ.Χ.

Τρίτο Ερώτημα Πότε τα ευαγγέλια, οι

επιστολές και τα υπόλοιπα έργα καθιερώθηκαν ως «Γραφή» ή ως η «Κ.Δ»;

4. Τέλη 2ου αι. – Σταθμός στην ιστορία του κανόνα

Ειρηναίος Λουγδούνου

Περιλαμβάνει:

Ευαγγέλια

Επιστολές Παύλου

Πράξεις

Αποκάλυψη

Α΄ Πέτρου

Α΄-Β΄ Ιωάννη

Κλήμης Αλεξανδρέας

Περιλαμβάνει:

Ευαγγέλια

Επιστολές Παύλου

Πράξεις

Αποκάλυψη

Α΄ Πέτρου

Α΄-Β΄ Ιωάννη

Ιούδα

Ο Κανόνας του Μουρατόρι - Σημαντικό κείμενο για την κατάσταση του κανόνα κατά τα τέλη του 2ου αι.

Απουσιάζουν:

Προς Εβραίους

Ιακώβου

Α΄ -Β΄ Πέτρου

Γ΄ Ιωάννη

Περιλαμβάνει:

4 Ευαγγέλια

13 Επιστολές Παύλου

Πράξεις

Αποκάλυψη

Α΄-Β΄ Ιωάννη

Ιούδα

Σοφία Σολομώντος

Ο Κανόνας του Μουρατόρι – Απαριθμεί σε λατινική γλώσσα 23 βιβλία της Κ.Δ.

5. Οι συζητήσεις για ορισμένα βιβλία της Κ.Δ.

3ος αι. μ.Χ. Ωριγένης

Αμφιβαλλόμενα Ομολογούμενα 4 Ευαγγέλια

13 Επιστολές

Παύλου

Προς Εβραίους

Πράξεις

Α΄ Πέτρου

Α΄ Ιωάννη

Αποκάλυψη

Ιακώβου

Β΄ Πέτρου

B΄-Γ΄ Ιωάννη

Ιούδα

6. Τελική διαμόρφωση του κανόνα (4ος αι.)

4ος αι. μ.Χ. Ευσέβιος

Ομάδες βιβλίων

Α. Ομολογούμενα

Β. Αντιλεγόμενα

Γ. Νόθα

Δ. Αιρετικά Χειρόγραφο με κείμενο

της Αποκάλυψης

Στη Δύση διατυπώθηκαν

αμφιβολίες ως προς την προς Εβραίους

Στην Ανατολή αμφισβητήθηκε κυρίως η

κανονικότητα της Αποκάλυψης

Η 39η Εορταστική Επιστολή του Μ. Αθανασίου (367 μ.Χ.)

Αναφέρονται ως κανονικά τα 27 Βιβλία της Κ.Δ.

Πρώτος ο Αθανάσιος χρησιμοποιεί τον όρο «Κανών» προς δήλωση του σώματος των βιβλίων της Αγ. Γραφής

Βιβλία

Α. Κανονικά – Β. Απόκρυφα

Τελικός σταθμός στη διαμόρφωση του κανόνα

Κείμενο Χρον. Μαρτυρία για τη διαμόρφωση του Κανόνα της Κ.Δ.

Ιγνάτιος ~110 Παραθέσεις βιβλικών χωρίων

Πολύκαρπος ~110 100 παραθέσεις βιβλικών χωρίων

Μαρκίων ~140 Μαρτυρία βιβλίων της Κ.Δ.

Ιουστίνος 150-160 Παραθέσεις βιβλικών χωρίων

Ειρηναίος ~180 Παραθέσεις βιβλικών χωρίων κατ’ όνομα

Κλήμης 180-200 Παραθέσεις βιβλικών χωρίων κατ’ όνομα

Tερτυλλιανός 200-210 Παραθέσεις βιβλικών χωρίων κατ’ όνομα

Κ. Μουρατόρι 200-300 Απαριθμεί 23 βιβλία της Κ.Δ. στα λατινικά

Ωριγένης 220-350 Παραθέσεις βιβλικών χωρίων κατ’ όνομα

Eυσέβιος 300-330 Η περιβόητη ταξινόμηση

AΘανάσιος ~367 Κατάλογος με τα βιβλία της Κ.Δ. στην 39η Επιστολή

Η κατάσταση στη Δύση

27 βιβλία της Κ.Δ αναγνωρίζουν οι:

Α. Ιερώνυμος

Β. Ρουφίνος

Γ. Αυγουστίνος

Τελικοί σταθμοί στη διαμόρφωση του Κανόνα:

1. Το Decretum του πάπα Γελάσιου (6ος αι.).

2. Η επιστολή του πάπα Ιννοκέντιου Α΄ προς τον επίσκοπο της Τουλούζης (405).

3. Η σύνοδος της Ιππώνας (393).

4. Η σύνοδος της Καρχηδόνας (397).

7. Ο Κανόνας στη Συριακή Εκκλησία

• Μέχρι και τον 4ο αι. επικρατούσε το «Δια Τεσσάρων» του Τατιανού που ονομαζόταν «Ευαγγέλιο των μικτών».

• Η Πεσσίτα (5ος αι.) περιλαμβάνει 22 βιβλία της Κ.Δ.

4 ευαγγέλια

14 παύλειες επιστολές

3 καθολικές (Ιακ, Α΄ Πε, Α΄ Ιω)

Πράξεις

8. Κανόνας και Εκκλησία

Οι λόγοι

1. Ο Μαρκίων

2. Κυκλοφορία αποκρύφων έργων

3. Το concensus (η ομόφωνη γνώμη) της εκκλησίας γίνεται το οριστικό κριτήριο για την αποδοχή των βιβλίων

Τέταρτο Ερώτημα Πώς οδηγήθηκε η εκκλησία στη συγκέντρωση των βιβλίων;

2. Η σημαντικότητα των κοινοτήτων στις οποίες απευθύνονταν

3. Η συμφωνία του περιεχομένου με τις αρχές της

πίστης

Παράγοντες που καθόρισαν την αποδοχή των βιβλίων στον Κανόνα της Κ.Δ.

1. Η αποστολική προέλευση

Concensus (η ομόφωνη γνώμη) της εκκλησίας

ΚΑΙΝΗ ΔΙΑΘΗΚΗ

Ευαγγέλια Πράξεις Επιστολές Αποκάλυψη

Παύλειες Καθολικές 4

13+1=14 7