ΕλλάδαΕποχή χαλκού (3000-1100 π.Χ)

Κυκλαδικός πολιτισμός

Μινωικός πολιτισμός

Μυκηναϊκός πολιτισμός

Από το 1600-1100 π.Χ γεννήθηκε και αναπτύχθηκε στον κυρίως Ελλαδικό ηπειρωτικό χώρο ένας λαμπρός πολιτισμός ο οποίος ονομάστηκε Μυκηναϊκός από το σπουδαιότερο κέντρο τις Μυκήνες.

Ο πολιτισμός ήταν δημιούργημα διάφορων ελληνικών φύλων με τα ονόματα: Ίωνες Αργείοι Αχαιοί Εγκαταστάθηκαν στην ηπειρωτική Ελλάδα, δέχτηκαν επιρροές από αιγιακούς πολιτισμούς και κυρίως από τη Μινωική Κρήτη. Κέντρα του μυκηναϊκού πολιτισμού αναδείχτηκαν οι Μυκήνες, η Τίρυνθα, το Άργος, η Πύλος, ο Μαραθώνας, η Αθήνα κ.ά, φτάνοντας ως την Ιωλκό στη Θεσσαλία. Εγκαταστάσεις Μυκηναϊκές υπάρχουν στην Κύπρο και στην Ανατολική Μεσόγειο.

Οι πηγέςΤα Ομηρικά Έπη: Μας δίνουν τις πρώτες πληροφορίες για αυτόν τον ξεχασμένο κόσμο.  ΙΛΙΑΔΑ (Η ιστορία του Τρωικού πολέμου) ΟΔΥΣΣΕΙΑ (Οι περιπέτειες του Οδυσσέα)

Όμηρος (ο τυφλός ποιητής)

Οι αρχαιολογικές έρευνες ξεκίνησαν από ένα πλούσιο έμπορο, τον Ερρίκο Σλήμαν, που πίστεψε στα Ομηρικά Έπη. Το 1876 πραγματοποίησε τις πρώτεςανασκαφές στις Μυκήνες.

Το 1952 αποκρυπτογραφήθηκε η Γραμμική Β'. Βρέθηκαν πολλές τέτοιες πινακίδες στην Πύλο, στη Θήβα και αλλού. Ήταν γραφή συλλαβική και Ελληνική. Αναφέρεται σε μια πρώιμη μορφή της Ελληνικής γλώσσας. Περιεχόμενο των πινακίδων είναι τα περιουσιακά στοιχεία των αρχόντων της εποχής ενώ αναφέρονται και ονόματα Θεών και ανθρώπων γνωστά από τον Όμηρο.Ο Μυκηναϊκός πολιτισμός αποτελεί την Ελληνική πρωτο-ιστορία, αν και ανήκει εν μέρει στην Ελληνική προϊστορία.

Μυκηναϊκή επιγραφή Αρχαιολογικό μουσείο Αθηνών

Ο Μάικλ Βέντρις ήταν Άγγλος αρχιτέκτονας που αποκρυπτογράφησε τη

Γραμμική Β.

Ο Τζων Τσάντγουικ ήταν Άγγλος καθηγητής κλασσικής

φιλολογίας και συνεργάτης του Μάικλ Βέντρις στην αποκρυπτογράφηση της

Γραμμικής Β

Οικονομική, κοινωνική και πολιτική οργάνωση του μυκηναϊκού κόσμου

ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ Οι Μυκηναίοι: α) Εγκαταλείπουν την κλειστή αγροτική οικονομία και ασχολούνται από νωρίς με το εμπόριο. β) Αποκτούν στόλο και διατρέχουν το Αιγαίο. γ) Αποκτούν ευμάρεια που φαίνεται από την οικοδόμηση μεγάρων που βρίσκονται μέσα σε οχυρωμένες ακροπόλεις. Τα μέγαρα αποτελούν το κέντρο της οικονομικής δραστηριότητας.

Κύριες ασχολίες ήταν: η γεωργία η κτηνοτροφία η βιοτεχνία (κεραμική, ξυλουργική, χαλκουργική, χρυσοχοΐα, αρωματοποιία) το εμπόριο και η ναυτιλία.

Πήλινη κερνολεκάνη με τέσσερα ειδώλια

θρηνωδών

Χάλκινα αγγεία Χρυσό κύπελλο, το λεγόμενο «ποτήρι του

Νέστορος»

ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ

1.Την ανώτερη θέση κατέχει ο ηγεμόνας κάθε ανακτόρου ο οποίος: α) διαχειρίζεται τον πλούτο της περιοχής που εξουσιάζει και β) είναι πολιτικός και στρατιωτικός αρχηγός με δικαστική και θρησκευτική εξουσία.2.Σημαντική θέση κατέχουν οι ιερείς και οι στρατιωτικοί.3.Ακολουθούν οι απλοί πολίτες (τεχνίτες).4.Την κατώτερη θέση κατέχουν οι δούλοι.

Ανυπαρξία θεοκρατικής αντίληψης και ισχυρού ιερατείου.

ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ

Χαρακτηρίζεται από την απουσία ενιαίου κράτους και το διαχωρισμό σε 4 ή 5 ομοσπονδιακά κράτη αντίστοιχα προς τα μεγάλα ανάκτορα.Μεγαλύτερο ανακτορικό κέντρο οι Μυκήνες

Η Ακρόπολη των Μυκηνών από τα δυτικά με τα “Κυκλώπεια” τείχη

Από τις πινακίδες του ανακτόρου της Πύλου μαθαίνουμε ότι:

I.Ανώτατος άρχοντας ήταν ο άνακτας (wa-naka).II.Τοπικοί άρχοντες, διοικητές περιφερειών οι λααγέτες (λαός + ηγούμαι)III.Ακόλουθοι που συγκροτούν την τάξη των ευγενών οι επέτες (e-qe-ta), IV.Σημαντικά πρόσωπα της περιφερειακής διοίκησης οι τελεστές V.Επικεφαλείς οποιασδήποτε ομάδας (π.χ των χαλκουργών) οι βασιλείς

Ίκλαινα :Αποκρυπτογραφημένη μυκηναϊκή πινακίδα

Η ΕΞΑΠΛΩΣΗ ΤΩΝ ΜΥΚΗΝΑΙΩΝ

Στα τέλη του 15ου αι. π.Χ οι Μυκηναίοι:•κυριαρχούν στη Κρήτη•επιβάλλουν τη δική τους θαλασσοκρατία•ιδρύουν εμπορικούς σταθμούς σε όλο το Αιγαίο

Από τον 15ο ως τον 13 αι. π.Χ οι Μυκηναίοι επεκτείνουν την κυριαρχία τους στο Αιγαίο 

Τον 13 αι. π.Χ οι Μυκηναίοι:•Αποίκισαν συστηματικά την Κύπρο•Ίδρυσαν παροικία στη φοινικική πόλη Ουγκαρίτ•Επέκτειναν τις εμπορικές δραστηριότητες στην Παλαιστίνη και στην Αίγυπτο•Δημιούργησαν σχέσεις με τους Χετταίους

Τον 12 αι. π.Χ οι Μυκηναίοι:•Εισέβαλαν με τους λαούς της θάλασσας στην Αίγυπτο•Επεκτάθηκαν προς τη Δ. Μεσόγειο (Ιταλία, Σαρδηνία, Σικελία και Αν. ακτές Ισπανίας.)•Στράφηκαν προς τον Εύξεινο Πόντο και πραγματοποίησαν την Τρωική Εκστρατεία

Η Τρωική Εκστρατεία

Ήταν αποτέλεσμα της επιδίωξης των Μυκηναίων γιαέλεγχο των Στενών του Ελλησπόντου και διευκόλυνση των εμπορικών τους δραστηριοτήτων.Χρονολογείται το 1.184 π.Χ αλλά μάλλον έγινε στα τέλη του 13ο αι. π.Χ στο απόγειο της δύναμης των Μυκηναίων.Αμφίβολη η επιτυχία της καθώς οι Μυκηναίοι εγκαταλείπουν την Τρωάδα λόγω ανασφάλειας.Είχε πανελλήνιο χαρακτήρα, όπως είχαν συνειδητοποιήσει οι Έλληνες ήδη από την αρχαιότητα.

Η ΠΑΡΑΚΜΗ ΤΟΥ ΜΥΚΗΝΑΪΚΟΥ

ΚΡΑΤΟΥΣ

Από τις αρχές του 12ου αι. π.Χ αρχίζει η αποδυνάμωση των Μυκηναίων.

Αίτια1.Καταστροφή των παράκτιων περιοχών της Εγγύς Ανατολής, που οδήγησαν στον περιορισμό και στον τερματισμό των εμπορικών επαφών των μυκηναίων με τις χώρες των περιοχών αυτών.2.Κλονισμός της οικονομίας των μυκηναϊκών ανακτόρων λόγω της απώλειας των αγορών της Ανατολής, γεγονός που συνέβαλε βαθμιαία στη διάλυση του μυκηναϊκού κόσμου.3.Σε εσωτερικές διενέξεις, δυναστικές έριδες και συγκρούσεις ανάμεσα στα μυκηναϊκά κέντρα, καταστάσεις που ολοκλήρωσαν την καταστροφή.

ΚΟΙΝΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΜΥΚΗΝΑΪΚΟΥ

ΚΟΣΜΟΥ

Η κοινή γλώσσα: πρόκειται για την αρχαιότερη μορφή της ελληνικής γλώσσας, όπως μαρτυρούν οι επιγραφές της γραμμικής Β΄.

Οι κοινές θρησκευτικές δοξασίες: εμφανίζονται οι πρώτες λατρείες και θεοί που αργότερα ενσωματώθηκαν στο Δωδεκάθεο.

Η ομοιομορφία στις πτυχές του υλικού βίου: παρατηρούμε την ύπαρξη ομοιομορφίας στην τέχνη, στον πολεμικό εξοπλισμό, στην ενδυμασία σε όλη την έκταση του μυκηναϊκού κόσμου.

Λεπτομέρεια με παράσταση κυνηγιού λιονταριών

Επίχρυσες λαβές ξιφών

Η μυκηναϊκή τέχνη:

είναι αυστηρά συγκροτημένη

εξυπηρετεί τις ανάγκες των ανακτόρων ιδεολογικά και αισθητικά

είναι επηρεασμένη από τον τρόπο ζωής και τις αντιλήψεις των Μυκηναίων

Μεγάλο αγγείο στολισμένομε τις μορφές Μυκηναίων

στρατιωτών.

Χρυσή προσωπίδα η επονομαζόμενη του "Αγαμέμνονα"

Χαρακτηριστικά δείγματα της μυκηναϊκής αρχιτεκτονικής ήταν οι οχυρωμένες ακροπόλεις με τα ανάκτορα τα οποία οικοδομούνται σε επιλεγμένες θέσεις που περιβάλλονται από ισχυρά τείχη 

Η πύλη των λεόντων της ακρόπολης των Μυκηνών

Μυκηναϊκά τείχη

Βασικό κτίριο των ανακτόρων ήταν το μέγαρο. Ήταν ορθογώνιο και αποτελούνταν από τρία μέρη:

α. από μια μεγάλη αυλή, στα δεξιά και αριστερά της οποίας υπήρχαν πολλά διαμερίσματα.β. από τον προθάλαμο (πρόδρομος),γ. το κυρίως μέγαρο με μια μεγάλη εστία (δ) στο κέντρο και τέσσερις κίονες γύρω από αυτή στους οποίους στηριζόταν η οροφή. Στο κυρίως μέγαρο ήταν και ο θρόνος (ε).

Ο αρχιτεκτονικός τύπος του μυκηναϊκού

μεγάρου, κάτοψη

Η εστία του μεγάρου όπως βρέθηκε στο ανάκτορο της Πύλου

Αναπαράσταση της εσωτερικής αυλής στο ανάκτορο της Πύλου.

Οι θολωτοί τάφοι αποτελούνταν:

από ένα κυψελωτό θάλαμο (εσωτερικό του τάφου)

μια είσοδο μεγάλη, με τριγωνική απόληξη στο πάνω μέρος, που έκλεινε μάλλον με ξύλινη θύρα

ένα διάδρομο με χτιστές τις πλευρές του ο οποίος οδηγούσε στην είσοδο του τάφου και όλο αυτό το συγκρότημα καλυπτόταν από χώμα. 

Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι «Ο Θησαυρός του Ατρέως» στις Μυκήνες.

Οι τοιχογραφίες των ανακτόρων και οι παραστάσεις των αγγείων υποδεικνύουν την ανάπτυξη της ζωγραφικής. Αρχικά υπάρχουν μινωικές φυσιολατρικές επιδράσεις, αργότερα οι σκηνές που συνηθίζονταν ήταν τελετουργικές, πολεμικές και σκηνές κυνηγιού. Τον 12ο αι. π.Χ τα ερωτικά και ζωικά θέματα υποβιβάστηκαν σε διακοσμητικά σχέδια.

Χρυσό βασιλικό κύπελλο,διακοσμημένο με την παράσταση της

σύλληψης ενός μεγάλου ταύρου.

"Η Μυκηναία"Από την "οικία του Αρχιερέα"

γύρω στα 1200 π.Χ

Οκτώσχημη ασπίδαΕθνικό

Αρχαιολογικό Μουσείο

Σκηνή μάχηςΤίρυνθα

 Τοιχογραφίες του ανακτόρου της Πύλου με πολεμικές σκηνές