Ο Άγιος Μάρκος ο Ευγενικός

Γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη το1392.Ο πατέρας του ήταν ο Γεώργιος που ήταν αρχιδικαστής και διάκονος της Εκκλησίας και η μητέρα του η Μαρία.

Οι χριστιανοί γονείς του προσπάθησαν να τον αναθρέψουν χριστιανικά. Το κοσμικό του όνομα ήταν Μανουήλ.

• Ο θάνατος του πατρός του άφησε αυτόν και τον μικρότερό του αδελφό Ιωάννη ορφανούς σε νεαρή ηλικία.       

Τα πρώτα γράμματα ο άγιός μας τα διδάχθηκε από τον πατέρα του Γεώργιο, ο οποίος είχε μία ονομαστή ιδιωτική σχολή. Μετά τον θάνατον του πατρός του η μητέρα του τον έστειλε να μαθητεύσει στους πλέον φημισμένους διδασκάλους της εποχής του, τον Ιωάννη   Χορτασμένο (κατόπιν Ιγνάτιο Μητροπολίτη Σηλυμβρίας) και τον μαθηματικό και φιλόσοφο Γεώργιο Γεμιστό Πλήθωνα.

Μεταξύ των συμμαθητών του

ήταν και ο μετέπειτα

άσπονδος εχθρός του Βησσαρίων ο

καρδινάλιος.

•       Όταν ο νεαρός Μανουήλ τελείωσε τις σπουδές του, ανέλαβε την διεύθυνση της

πατρικής σχολής και σε σύντομο χρονικό διάστημα αναγνωρίσθηκε ως ένας από τους πλέον λαμπρούς διδασκάλους. Μεταξύ των

μαθητών του, που διέπρεψαν αργότερα, ήσαν

ο Γεώργιος Γεννάδιος Σχολάριος,- ο πρώτος μετά την πτώση της

Πόλεως Πατριάρχης -, ο Θεόδωρος Αγαλλιανός, ο Θεοφάνης Μητροπολίτης

Μηδείας και ο αδελφός του Ιωάννης ο

Ευγενικός.

•        Αλλά ο θείος έρως δεν άφησε τον Μανουήλ να παρασυρθεί από την γεμάτη υποσχέσεις λαμπρά καριέρα του διδασκάλου, ούτε οι λίαν φιλικές σχέσεις του με τον αυτοκράτορα τον εμπόδισαν να απαρνηθεί τον κόσμο και να καταφύγει εις την νήσο των Πριγκιποννήσων Αντιγόνη, πλησίον του φημισμένου ασκητού Συμεώνος.

• Εκεί έμεινε αγωνιζόμενος πνευματικώς δύο έτη και μετά, κατόπιν των τουρκικών επιδρομών εις τας νήσους, ήλθε με τον γέροντά του εις την περίφημο τότε Μονή του Αγίου Γεωργίου των Μαγγάνων, εις την Κωνσταντινούπολη.Το όνομά του τώρα το μοναχικό είναι Μάρκος.

•       Ο μοναχός Μάρκος συνέχισε και εις την νέα μετάνοιά του την σκληρά ασκητική ζωή.

• Στην μονή των Μαγγάνων, ο άγιος Μάρκος συνέθεσε σχεδόν τα περισσότερα από τα 100 έργα του που έχουν διασωθεί μέχρι σήμερα.

• Ιδιαιτέρως σημαντικά είναι τα έργα που έγραψε εναντίων των λατινοφίλων αντιπάλων του Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά, τον οποίο σεβόταν πολύ και τον είχε ως πρότυπό του.

• Στην Μονή αυτή ο Μάρκος έλαβε και το χρίσμα της ιεροσύνης, κατόπιν πιέσεως, διότι ο ίδιος θεωρούσε τον εαυτό του ανάξιο για τέτοιον υψηλό λειτούργημα.

• Σύντομα δε απέκτησε και φήμη καλού πνευματικού, γι΄ αυτό πολλοί κληρικοί και λαϊκοί έγραψαν στον άγιο ζητώντες την γνώμη του επί διαφόρων ζητημάτων.

•         Το 1436 και ενώ ακόμη ήταν ιερομόναχος ο

Πατριάρχης Αλεξανδρείας τον διορίζει ως αντιπρόσωπο

του στην συγκληθείσα σύνοδο για ένωση των

εκκλησιών.

• Το ίδιο έτος ο Αυτοκράτορας Ιωάννης ο Παλαιολόγος τον αναγκάζει να δεχθεί τον Μητροπολιτικό θρόνο της Εφέσου που είχε χηρεύσει εκείνον τον καιρό.

•        Ο αυτοκράτορας δείχνει την μεγάλη

εκτίμηση που έτρεφε εις τον άγιο Μάρκο

διορίζοντάς τον γενικό έξαρχο της συνόδου.

Έτσι ο άγιος αναγκάσθηκε να ακολουθήσει τον

Πατριάρχη και την υπόλοιπη

αντιπροσωπεία εις την Ιταλία.

ΦΕΡΡΑΡΑ

•        Ο άγιος Μάρκος πήγε στην σύνοδο με τας καλύτερες προθέσεις και έδειξε την διαλλακτικότητά του με τον λόγο που συνέθεσε δια τον πάπα, προτού ακόμη αρχίσουν οι εργασίες της συνόδου εις την Φεράρα.

• Μερικοί μάλιστα Ορθόδοξοι αντιπρόσωποι παρεξήγησαν τον Μάρκο για την διαλλακτικότητα του ύφους του εις τον διάλογο με τον καρδινάλιο Κεσσαρίνι, και απαίτησαν στο εξής να μιλάει ο Βησσαρίων, Μητροπολίτης Νικαίας.

• Το πρώτο θέμα των συζητήσεων ήταν το καθαρτήριο πυρ.

• Του Βησσαρίωνος αδυνατούντος - λόγω ανεπαρκούς θεολογικής καταρτίσεως –

να ομιλήσει, ομίλησε δια τους Ορθοδόξους ο άγιος Μάρκος, εκφώνησε επί του θέματος τέσσερις αντιρρητικούς λόγους.

      

• Οι κρυστάλλινες ορθόδοξοι απόψεις, ως παρουσιάστηκαν από τον άγιο μας, ενθουσίασαν τον αυτοκράτορα.

• Αλλά ο περί τα θεία άσχετος βυζαντινός αυτοκράτορας έλπιζε ότι οι ορθόδοξοι απόψεις θα επικρατούσαν, που δεν γνώριζε ότι οι παπικοί θα επέμεναν αμετακίνητοι στην πλάνη τους.

• Γι΄ αυτό το λόγο, όταν είδε ότι η παράλογος επιμονή των λατίνων θα ναυαγούσε τον πολιτικό του σκοπό – που ήταν η ένωση των δύο εκκλησιών από αυτή αναμενόμενη παπική βοήθεια για την αντιμετώπιση  των Τούρκων - άρχισε να πιέζει τους Ορθοδόξους να ακολουθήσουν μία ηπιότερη η καλύτερα ενδοτική γραμμή.

•        Οι λατίνοι άρχισαν να εφαρμόζουν την γνωστή τακτική των ψιθύρων, ψευδών και εκβιασμών, και έτσι εκείνη την εποχή μοίρασαν στην Φεράρα εκατοντάδας φυλλαδίων, τα οποία περιείχαν 54 αιρετικές δοξασίας των Ορθοδόξων!!!

• Βλέποντας την κατάσταση να χειροτερεύει σε βάρος

των Ορθοδόξων, δύο εκ των εγκρίτων μελών της

Βυζαντινής αντιπροσωπείας, ο Μητροπολίτης

Ηρακλείας Αντώνιος, πρώτος Μητροπολίτης

του Οικουμενικού θρόνου και ο αδελφός του Μάρκου Ιωάννης, προσπάθησαν να

αποδράσουν από την Φερράραν, αλλά

εμποδίσθηκαν από τον αυτοκράτορα.

• Και επειδή ο Ιωάννης συνοδευόταν μέχρι τον λιμένα από τον αδελφό του, ο αυτοκράτορας και ο Πατριάρχης φοβούμενοι τυχόν άλλες απόπειρες αποδράσεως - με συνεννόηση μετά των παπικών - μετακίνησαν τις εργασίες της συνόδου από την Φερράρα, που ήταν πλησίον της θαλάσσης, στην Φλωρεντία.

•       

•Όταν δε ξανάρχισαν οι εργασίες της συνόδου ο Εφέσου δηλ. ο Άγιος Μάρκος ήταν ο κύριος ομιλητής των Ορθοδόξων.

•Οι σαφείς όμως απαντήσεις του και οι ανατροπές των λατινικών κακοδοξιών προκάλεσαν το μένος των λατινοφρόνων Ορθοδόξων, οι οποίοι με την σιωπηρά συγκατάθεση και ανοχή του αυτοκράτορα προσπάθησαν να διαβάλουν τον άγιο Μάρκο, κυκλοφορούντες μάλιστα και την είδηση ότι ο Εφέσου είχε τρελαθεί.• •Εις μία δε συνεδρίαση της Ορθοδόξου αντιπροσωπείας, όταν ο Μητροπολίτης Εφέσου απεκάλεσε τους παπικούς «αιρετικούς» .

•        Διαπιστώνων ο άγιος ότι όλες οι προσπάθειές του να πείσει τους Ορθόδοξους να μην προχωρήσουν εις την ένωση - γενόμενοι θύματα των παπικών - ήσαν μάταιοι, αποσύρθηκε από του να συμμετέχει ενεργώς εις τας εργασίας της συνόδου.

•       Τελικώς την 5 Ιουλίου 1439 υπεγράφη η ένωση οι περισσότεροι Ορθόδοξοι αντιπρόσωποι υπέγραψαν χωρίς την θέληση των και φοβούμενοι τον αυτοκράτορα.

• Όταν δε ο πάπας ρώτησε εάν υπέγραψε ο Μάρκος και έλαβε απάντηση αρνητική είπε προφορικώς «λοιπόν, εποιήσαμεν ουδέν».

– Ο υπερόπτης και δεσποτικός πάπας ζήτησε βυζαντινό αυτοκράτορα, να στείλει τον Μάρκο σ΄ αυτό για να τον δικάσει ενώπιον συνοδικού δικαστηρίου, αλλ' ευτυχώς ο αυτοκράτορας αρνήθηκε.       

– Αργότερα όμως παρεκάλεσε τον Μάρκον, αφού είχε πάρει προφορικές διαβεβαιώσεις για την ασφάλειά του από τον πάπα, να εμφανισθεί ενώπιον του ποντίφικα και να εξηγήσει την στάση του.

– Ο Μάρκος υπακούοντας εις το αυτοκρατορικό πρόσταγμα επήγε εις τον πάπα. Μάταια όμως προσπάθησε ο αρχιαιρεσιάρχης της δύσεως να τον πείσει να δεχθεί την εκτρωματική ένωση.

– Όταν δε είδε ότι ο Μάρκος έμεινε αμετακίνητος εις τας απόψεις του, κατέφυγε εις εκβιασμούς και απείλησε ότι θα καταδίκαζε τον άγιό μας ως αιρετικό.

– Αλλ΄ ο άγιος Μάρκος μη πτοηθείς απήντησε μετά παρρησίας λέγων. «Αι σύνοδοι κατεδίκαζον τους μη πειθωμένους τη Εκκλησία, αλλ' εις δόξαν τινά εναντίον αυτής ενισταμένους και ταύτη κηρύττοντας και υπέρ αυτής αγωνιζόμενους, διό και αιρετικούς εκάλουν αυτούς..

– .Εγώ δε ου κηρύττω ιδίαν μου δόξαν ουδέ τι εκαινοτόμησα, ουδέ υπέρ αλλοτρίου τινός δόγματος και νόμου ενίσταμαι, αλλ' εις την ακραιφνή δόξαν, τηρώ εμαυτόν».

•        Μετά την προδοτική ένωση της Φεράρας - Φλωρεντίας οι Βυζαντινοί εγκατέλειψαν την Ιταλία δια την επιστροφή των στην πολιορκουμένη Πόλη.

• .

• Ο αυτοκράτορας παρέλαβε τον άγιο

Μάρκον εις το αυτοκρατορικό

πλοίο. Ύστερα από ταξίδι τριάμιση μηνών έφθασαν τελικώς εις την

Κωνσταντινούπολη

• Εκεί οι κάτοικοι δέχθηκαν με αισθήματα εχθρικά και απεδοκίμασαν τους υπογράψαντας την ένωση, αλλ' επεδοκίμασαν και ετίμησαν τον άγιό μας

• και ως αναφέρει ο υβριστής του γραικολατίνος επίσκοπος Μεθώνης Ιωσήφ «ο Εφέσου είδε το πλήθος δοξάζων αυτόν ως μη υπογράψαντα και προσεκύνουν αυτώ οι όχλοι παθάπερ Μωϋσεί και Ααρών και ευφήμουν αυτόν και άγιον απεκάλουν»( PG 159, 992).       

•

• Ο απλός λαός του Θεού προσέβλεπε εις τον άγιο Μάρκο ως τον μόνο ιεράρχη που

είχε το θάρρος και την ικανότητα να υπερασπίσει την Ορθόδοξο πίστη του.

• Γνώριζε ήδη ότι αρκετοί που υπέγραψαν την ένωση είχαν

δωροδοκηθεί από τον πάπα, ενώ τα χέρια του Μάρκου ήταν καθαρά.

• Όταν ο αυτοκράτορας απεφάσισε να τοποθετήσει κάποιον στον πατριαρχικό

θρόνο, έστειλε αντιπροσώπους του στον άγιο Μάρκο παρακαλώντας αυτό να

δεχθεί το υψηλό αξίωμα του Πατριάρχου, αλλ' ο άγιός μας αρνήθηκε.

•        Την 4ην Μαΐου 1440 ο άγιος Μάρκος αναγκάσθηκε να δραπετεύσει από την Βασιλεύουσα, διότι εκινδύνευε η ζωή του, και να πάει εις την μητροπολιτική του περιφέρεια, την Έφεσο που ήταν κάτω από τους Τούρκους.

• Εκεί αφού έμεινε λίγο αναγκάσθηκε πάλι, τώρα υπό των Τούρκων και των ενωτικών, να εγκαταλείψει την Έφεσο και μπήκε στο πλοίο που πήγαινε στο Άγιο Όρος, όπου απεφάσισε να διέλθει τον υπόλοιπο χρόνο της ζωής του.

• Όταν όμως το πλοίο έκαμε σταθμό εις την Λήμνο ο άγιος αναγνωρίσθηκε και αμέσως συνελήφθηκε, κατόπιν αυτοκρατορικής εντολής και φυλακίσθηκε εκεί επί διετία.

•       

Από την Λήμνο ο άγιος εξαπέλυσε την περίφημο εγκύκλιο επιστολή του προς τους απανταχού της γης και των νήσων ευρισκομένους Ορθοδόξους Χριστιανούς.

Με αυτήν ελέγχει αυστηρά τους Ορθοδόξους εκείνους που δέχτηκαν την ένωση.

•        Μετά την αποφυλάκισή του άγιος Μάρκος πιεζόμενος από την ασθένειά του δεν μπόρεσε να πάει στο Άγιο Όρος, αλλ' επέστρεψε στην Κωνσταντινούπολη.

• Πήγε στο μοναστήρι του Αγίου Γεωργίου των Μαγγάνων διηύθυνε τον αγώνα κατά των ενωτικών, και έγραφε επιστολές σε μοναχούς και κληρικούς ενθαρρύνωντάς τους να κρατούν την ορθή πίστη και να μη συνεργάζονται μετά των ενωτικών.

•        Οι διωγμοί, οι εξουθενώσεις και οι πιέσεις επιδείνωσαν την κατάσταση της υγείας του οσίου πατρός, και έτσι την 23η Ιουνίου 1444, αφού είχε καλέσει πλησίον του τα πνευματικά του παιδιά ανέθεσε εις τον Γεώργιο Σχολάριο την αρχηγία του ανθενωτικού αγώνος και η ψυχή του παραδόθηκε στο Θεό. Ήταν τότε 52 ετών . Εορτάζει την 19η Ιανουαρίου.

• Οι αγώνες του Μάρκου όσον και του μαθητού αυτού Γενναδίου ανεγνωρίσθησαν και εδικαιώθησαν από την μεγάλη σύνοδο της Κωνσταντινουπόλεως που τελείωσε το 1484 και κατέγραψε τα

ονόματα αυτώ, ως πατέρων αγίων, εις το Συνοδικό της Ορθοδοξίας.