ε την παταγώδη κατάρρευση της κυβέρνησης των ΣΥΡΙΖΑ/ΑΝΕΛ κάτω από το βάρος του ΟΧΙ και πριν προλάβει να κατακαθίσει ο κουρνιαχτός της ήττας, ρίχτηκε το ανάθεμα στην «προδοσία» του ρεφορμισμού. Μια τέτοια εγγενώς αδιέξο- δη και τελικά ηττοπαθής στάση μπορεί να είναι φυσιολογική και αυθόρμητη από τη μεριά της πλατιάς εργατικής τάξης, αλλά ως πολιτική στάση δεν είναι και τόσο δια- φορετική από τον ρεφορμισμό την «προδοσία» του οποίου καταριέται. Ας εξηγηθώ. Μ Ο ρεφορμισμός, συνδεδεμένος με το όνομα του Bernstein, τον οποίον, ειρήσθω εν παρόδω, εμπιστεύτηκε ο Ενγκελς ως εκτελεστή της πολιτικής του διαθήκης, έχει τη βάση του σε κάτι που μοιάζει με τη Μαρξική διαλεκτική. Ο κύριος συλλογισμός του ρεφορμισμού ισχυρίζεται ότι, από τη μια αποσπώντας ολοένα βελτιώσεις και αναβαθμίζοντας ποσοτικά την οικονομική και πολιτική της θέση η εργατική τάξη, και αναπτύσσοντας η αστική τάξη, κατά την αδήριτη οικονομική αναγκαιότητα, τις παραγωγικές δυνάμεις από την άλλη, θα έρθει κάποια στιγμή που αυτές οι ολοένα συσσωρευόμενες ποσοτικές αλλαγές θα περάσουν τον ουδό της ποιοτικής αλλαγής και η κοινωνία θα βρεθεί στο σοσιαλισμό, ο οποίος δεν αποτελεί παρά τον κατ' αναγκαιότητα ποιοτικό μετασχη- ματισμό της κοινωνίας. Η διαλεκτική άλλωστε δεν μας διδάσκει για την μετατροπή της ποσότητας σε ποιότητα; Από το συλλογισμό αυτό, δεν είναι μόνο η απουσία του προλεταριάτου στη διαλεκτική του αυτοανάπτυξη εκείνο που χτυπάει στο μάτι. Αν το προλεταριάτο εμ- φανίζεται μόνο ως Βεμπεριανή κοινωνική τάξη, ως το απλό σύνολο των πωλητών ερ- γατικής δύναμης των οποίων η δράση, εν γένει ασυνείδητα, κάνει να αποταμιεύονται οικονομικές κατακτήσεις, είναι περισσότερο ίσως χτυπητή, η απουσία της αστικής τάξης ως ζωντανού κοινωνικού στοιχείου. Κλείνοντας τα μάτια στην ικανότητα της αστικής τάξης όχι μόνο να πάρει ευθέως πίσω μέσω της πολιτικής και του κράτους της οποιαδήποτε εργατική κατάκτηση, αλλά και να αναδιαρθρώσει τον καπιταλισμό ώστε να υπαγάγει την όποια εργατική κατάκτηση, σκιαγραφείς έναν «καπιταλισμό» που μοιάζει με ρολόι που κάποτε κουρδίστηκε από ένα αόρατο χέρι, μέχρι το τελικό του ξεκούρδισμα, το οποίο όμως ιδωμένο από την ανάποδη, από την εργατική μεριά, θα ήταν κούρδισμα για τη θετική φυσική του συνέχεια, ο σοσιαλισμός. Σαν ένα ου- τοπικό αεικίνητο πρώτου είδους όπου το αρχικό έργο – το πρώτο κούρδισμα – θα αναγόταν στη Γαλλική Επανάσταση: μόλις ο καπιταλισμός εκτονώσει την ιστορι- κή του διαδρομή ακολουθεί ο επόμενος κύκλος της μηχανής ο σοσιαλισμός. Ένα κέλυφος με άψυχα γρανάζια αντί για κοινωνικές τάξεις, μια ιστορία χωρίς υποκείμενα. Αυτή είναι ιδέα που υπόκειται του κύριου συλλογισμού του ρεφορμισμού και ο ίδιος ο κύριος συλλογισμός είναι το κατά συμβεβηκός της ταυτόν. Διότι πρέπει να εκλείψει το υποκείμενο για να γίνει η ιστορία καρτεσιανό αντικείμενο επιδεκτικό μιας σιδερένιας αναγκαιότητας. Ο πατέρας του ρεφορμισμού «Αεικίνητο»
