13
Ôj úoHdj Ydl yd i;a;aj ffi,j, jHqyh yd lD;H fkdñf,a fnodyeÍu i|yd h 108 6'1 Ôjfha uQ,sl ;ekqï tallh 1665 § frdnÜ yqla (Robert Hooke) Tyq úiska ks¾udKh l< wKaùlaIh Ndú;fhka lsr, wenhl fþohla ksÍlaIKh lrk ,§' tys ó johl fuka l=àr iuQyhla we;s nj fidhd.;a Tyq tu l=àr" ffi, ^cells& f,i kï lrk ,§' 6'1 rEmh ¡ frdnÜ yqla" Tyq Ndú; l< wKaùlaIh iy lsr, wenfha ffi, úúO Ôù fldgia wKaùlaIh ;=<ska ksÍlaIKh lr ,nd.;a wkdjrK mokï lrf.k 1838 § Ya,hsvka ^Schleiden&" Yajdka ^Schwann& iy /fvd,a*a j¾fldõ (Radolf Virchow) úiska ffi, ms<sn| oelajQ woyia ffi, jdoh kñka bÈßm;a lrk ,§' ffi, jdofhka my; ±lafjk lreKq lshfõ' Ôjfha jHqyuh fuka u lD;Huh tallh ffi,hhs' ish¨ u Ôùka iE§ we;af;a tl ffi,hlska fyda ffi,j,sks' kj ffi, we;s jkafka l,ska mej;s ffi,j,sks' 6'2 ffi,h ms<sn`o ixl,amh Ôjfha ffi, ixúOdk uÜgï ie,l+ úg Ôù foay f.dv ke.S we;s ^jHqyuh& l=vdu tallh ffi,h fõ' ;ks ffi,hlska iE§ we;s Ôùka tal ffi,sl Ôùka f,i o ffi, rdYshlska iE§ we;s Ôùka nyq ffi,sl Ôùka f,i o ye¢kafõ' ffi, u.ska Ôù foayfha úúO ld¾hhka bgq lrkq ,nhs' Ydl yd i;a;aj ffi,j, jHqyh yd lD;H 06 Ôj úoHdj

ශාක හා සත්ව සෛලවල ව්යුහය හා කෘත්යය - ( 10 ශ්රේණිය - පාඩම් අංක 06 )

Embed Size (px)

DESCRIPTION

Grade 10 - about Animals and Plants Structures

Citation preview

  • j oHdj Ydl yd i;a;aj ffi,j, jHqyh yd lD;H

    fkdf,a fnodyeu i|yd h 108

    6'1 jfha uQ,sl ;ekq tallh

    1665 frdn yqla (Robert Hooke) Tyq iska ksudKh l< wKalaIh Nd;fhka lsr, wenhl fohla kslaIKh lrk ,' tys johl fuka l=r iuQyhla we;s

    nj fidhd.;a Tyq tu l=r" ffi, ^cells& f,i k lrk ,'

    6'1 rEmh - frdn yqla" Tyq Nd; l< wKalaIh iy lsr, wenfha ffi,

    O fldgia wKalaIh ;=

  • Ydl yd i;a;aj ffi,j, jHqyh yd lD;H j oHdj

    fkdf,a fnodyeu i|yd h109

    ksoiqka - ksidf.a Tlaiscka mjykh i|yd r;= rerdKq ffi, msysu

    wdf. ikakhkh i|yd iakdhq ffi, msysu'

    f wkqj lsish ldhhla ^lD;Hhla& bgq lsug yev .eiqKq l=vd u ffch

    tallh ffi,h f' jfha jHqyuh tallh fuka u lD;Huh tallh o ffi,h

    nj f wkqj meye,s f'

    ffi, yevfhka" m%udKfhka yd l%shdld;ajfhka O f' fYaI wjia:d lsysmhla

    yereKq g idudkHfhka ffi, msh weig fkdfmfka' tu ksid tajd wdf,dal

    wKalaIh hgf;a kslaIKh l< hq;= h'

    6'3 ffi,j, jHqyh

    i;a;aj ffi, yd Ydl ffi,j, jHqyh wOHhkh i|yd my; lafjk 6'1 yd 6'2

    l%shdldrlj, ksr; fjuq'

    i;a;aj ffi, i|yd ksoiqkla jYfhka myiqfjka ,nd.; yels ffi, ksoYlhla

    f,i fldmq,a ffi, o Ydl ffi, i|yd ksoYlhla f,i kq isfha ffi, o

    wKalaIfhka kslaIKh lruq'

    i;a;aj ffi, wOHhkh lsu ^fldmq,a ffi,&'

    uqLh fidaod fhda. yekaola jeks fohlska luqf,a we;= me;a; miaifuka

    iQrd fldmq,a ffi, kshehla ,nd .kak' msis re lodjla f.k tA u; c,

    kajla ;nd ta u; fldmq,a ffi, ksheh ;nkak' jdhq nqnq we;= fkdjk

    fia jeiq fm;a;lska jid wdf,dal wKalaIfhka kslaIKh lrkak'

    jK .ekajQ fldmq,a ffi,

    wdf,dal wKalaIfhka

    fmfkk wdldrh'

    6'2 (b) rEmh6'2 (a) rEmh

    l%shdldrlu -01

  • j oHdj Ydl yd i;a;aj ffi,j, jHqyh yd lD;H

    fkdf,a fnodyeu i|yd h 110

    Ydl ffi, wOHhkh lsu ^kq ishl ffi,&'

    kq f.hla lmd rEm igyfka lafjk wdldrhg tys we;=

  • Ydl yd i;a;aj ffi,j, jHqyh yd lD;H j oHdj

    fkdf,a fnodyeu i|yd h111

    iEu i;a;aj ffi,hla u wdjrKh mj;skafka ma,diau mg,h fyj;a ffi,

    mg,fhks' th i wO mdr.uH fuka u jrK mdr.uH mg,hls' i;a;aj

    ffi,j, kHIah ffi, ma,diauh ;=< flaka.; j msysghs' ffi, ma,diauh

    c,a,suh jHhls'

    Ydl ffi,j, ndysr wdjrKh ffi, ;a;shhs' ffi, ;a;sh fi,shqf,daiaj,ska

    iE we;' ffi, ;a;shg we;=

  • j oHdj Ydl yd i;a;aj ffi,j, jHqyh yd lD;H

    fkdf,a fnodyeu i|yd h 112

    flaka foayh

    uhsfgdfldka%hu

    ffi, ma,diauh

    f.d,a.s ixlSKh

    ma,diau mg,h

    kHIaldjkHIa mg,h

    kHIah

    rhsfndfidau

    isks` wka;(ma,diah cd,sld

    r wka;(ma,diah cd,sld

    i;a;aj yd Ydl ffi,j, jHqyh ie,l+ g tajd w;r iudkl fuka u O

    fjkial o we;' i;a;aj yd Ydl ffi, w;r m%Odk fjkial my; j.=f laf'

    j.=j 6'1 - i;a;aj ffi, yd Ydl ffi, w;r m%Odk fjkial

    i;a;aj ffi,h Ydl ffi,h

    01& ffi, ;a;shla ke;' 01& ffi, ;a;shla we;'

    02& ffi, ;=< je wjldYhla

    .kafka ffi, ma,diauhhs'

    02& ffi, ma,diauh ffi,fha

    mhka;hg ;,a mj;S'

    03& Yd, la;l ke;' ^iuyr fgl

    ;djld,sl b;d u l=vd la;l

    lsysmhla ;sh yels h'&

    03& Yd, uOH la;lhla fyda la;l

    lsysmhla ;sh yels h'

    04& y;,j ke;' 04& fndfyda g y;,j we;'

    6'4 ffi, bkashsld yd jHqy'

    ffi,hla ;=< mj;sk iEu jHqyhla u Bg iqfYaIs jQ lD;Hhla bgq lrhs' tk

    ffi,h ;=< Y%u Nckhla fmkakq lrhs'

    6'7 rEmh - bf,lafg%dak wKalaISh f;dr;=re mok lr" ksudKh lrk ,o oYSh i;a;aj ffi,h

  • Ydl yd i;a;aj ffi,j, jHqyh yd lD;H j oHdj

    fkdf,a fnodyeu i|yd h113

    ffi, ;a;sh (Cell wall)

    6'8 rEmh

    Ydl ffi,j, ndysr wdjrKh ffi, ;a;shhs'

    ffi, ;a;sh w h' ffi, ;a;sh iE we;s

    m%Odk ix>glh fi,shqf,daia h' Bg wu;rj

    fyfi,shqf,daia yd fmlaka we;' ffi, ;a;sfha

    m%Odk ldhhka jkafka ffi,fha yevh mj;ajd

    .ekSu" ikaOdrKh yd wdrlaIdjhs'

    ma,diau mg,h (Plasma membrane)

    6'9 rEmh

    Ydl ffi,j, ffi, ;a;shg we;=

  • j oHdj Ydl yd i;a;aj ffi,j, jHqyh yd lD;H

    fkdf,a fnodyeu i|yd h 114

    uhsfgdfldka%hu (Mitochondrion)

    6'11 rEmh

    uhsfgdfldka%hu wKavdldr fyda oKavdldr yeve;s

    mg,uh ffi, bkashsldjls' uhsfgdfldka%hd ;=< iajdhq

    Yajik m%;sl%shd is Yla;sh ksoyia lrk neka ffi,

    ;=< mj;sk cjfmd

  • Ydl yd i;a;aj ffi,j, jHqyh yd lD;H j oHdj

    fkdf,a fnodyeu i|yd h115

    la;lh (Vacuole)

    6'15 rEmh

    la;lh hkq Ydl ffi,j, mj;sk mg,hlska jg jQ

    ;r,hlska msreKq Yd, bkashsldjla f' la;lfha mg,h

    la;l mg,h fyj;a ;dkma,diagh f,i ykajhs' la;lfha

    jQ ;r,h ffi, hqIh f,i ykajhs' tys c,h" iSks"

    fkdfhl=;a j.j, whk yd jKl jH .nvd lrhs' i;a;aj

    ffi,j, idudkHfhka la;l olakg fkd,efnk w;r

    iuyr g l=vd la;l ;sh yelsh' tal ffi,sl kaf.a

    ixfldapl la;l olakg ,ef' ffi,j, c, ;=,H;dj

    mj;ajd .ekSu" ikaOdrKh mj;ajd .ekSu yd jKl u.ska

    ffi,j,g jKh ,ndu la;lfha lD;Hhka f'

    y Tf oHd .=re;=udf.a iydh we;sj oHd.drfha we;s iar lod wdf,dal wKalaIfhka kslaIKh lrka ffi, yd ffi, bkashsld ykd.kak'

    y bf,lafg%dak wKalaIsh PdhdrEm u.ska ffi, bkahsldj, iajNdjh wjfndaO lr .kak'

    l%shdldrlu - 03

    6'5 ffi, jOkh (Cell Growth) yd ffi, Ndckh (Cell Division)

    ffi, jOkh

    6'16 rEmh

    mK; fkdjQ ffi,h

    mK; ffi,h

    jOkh

    kaf.a uQ,sl ,laIKhla f,i jOkh ie,lsh yels h'

    ffi, jOkh hkq ffi,hl m%udKh fyda h

  • j oHdj Ydl yd i;a;aj ffi,j, jHqyh yd lD;H

    fkdf,a fnodyeu i|yd h 116

    ffi, Ndckh

    ffi,j,g jOkh ug fuka u .=Kkh ug o yelshdj we;' ta wkqj tla

    ffi,hlg ffi, folla" y;rla" wgla wd f,i .=Kkh h yels h' ffi,

    .=Kkh fuka kj ffi, we;s f' ffi, .=Kkh jkqfha ffi, Ndckfhks'

    ffi, Ndckh hkq kj ffi, iEfok m h ffi,hl is jk ffi,Sh jH

    fnf l%shdj,sh hs'

    i;H kHIal ffi,hl ffi, Ndckh imQK u i|yd m

  • Ydl yd i;a;aj ffi,j, jHqyh yd lD;H j oHdj

    fkdf,a fnodyeu i|yd h117

    wkQkk Ndckh

    6'18 rEmh

    2n

    2n

    2n

    ffi, kHIahl mj;sk jKfoay ixLHdj

    ksh;j ;nd .kska ffi, ixLHdj jelr .ekSu

    wkQkk Ndckh f,i ykajhs' wkQkk

    Ndckfha ud;D ffi,fha jKfoay ixLHdjg

    u iudk jKfoay ixLHdjla ys;D ffi,hg

    ,efnk w;r ij iu ffi, folla we;s f'

    wkQkk Ndckfha jeo.;alu

    nyq ffi,sl kaf.a foay jOkh i|yd

    w,sx.sl m%ckk l%uhla f,i

    ;=jd, iqj u iy uereKq ffi, fjkqjg kj ffi, ,nd u

    W!kk Ndckh

    6'19 rEmh

    2n

    2n

    n

    n

    ,sx.sl m%ckkfha isjk ud;D yd mS;D ckaudKq

    ixfhdackfhka miq fYaIhl jKfoay

    ixLHdj mrmrdfjka mrmrdjg ksh; j

    mj;ajd .; hq;=hs' f i|yd ckaudKq ffi,

    iEf jKfoay ixLHdj y wvla njg m;a

    lr.; hq;=h' tk ffi,hl jKfoay ixLHdj

    n ixLHdjla njg m;alr.; hq;=hs' tfia jKfoay ixLHdj wvla njg m;a lrk Ndckh

    W!kk Ndckh f,i ykajhs'

    tu ksid Wiia kaf.a ckaudKq we;sf

    W!kk Ndckh is f' tk Y=l%dKq yd n

    j, we;af;a jKfoay hq.,hlska tlla ne.ska

    mu' (2n n) ckaudKq ixfiapkh hqla;dKqj iEfok g jKfoay kej; tl;= tk (n + n 2n njg m;a f')

    W!kk Ndckh mshjr follska is jk w;r tys m

  • j oHdj Ydl yd i;a;aj ffi,j, jHqyh yd lD;H

    fkdf,a fnodyeu i|yd h 118

    W!kk Ndckfha jKfoayj, jHqyuh fjkial is jk ksid kaf.a m%fNaok

    fyj;a kj ,laIK yg.kS' fuh ffcj mKdufha b;d jeo.;a ixisoahls'

    W!kk Ndckfha jeo.;alu

    mrmrdfjka mrmrdjg jKfoay ixLHdj ksh;j mj;ajd .ekSu'

    jKfoayj, we;sjk fjkia fyj;a m%fNaok yg.kakd ksid

    mKdufha jeo.;a u'

    W!kk yd wkQkk Ndckfha fjkial 6'2 j.=fjys olajd we;'

    j.=j 6'2 - W!kk yd wkqkk Ndckfha fjkial'

    W!kk Ndckh wkQkk Ndckh

    1' Ndck wjia:d follska iuka; h'Ndckh tla wjia:djlskaa muKla

    iuka;h'

    2' oa.=K ffi,j, muKla is f'tal.=K fuka u oa.=K ffi,j,o is

    f'

    3' m%fNaok yg .kS' tk jKfoayj,

    fjkial we;s f'

    m%fNaok yg fkd.kS' jKfoayj,

    fjkial b;d r,hs'

    4' Ndckh wjidkfha ys;D ffi,

    y;rla iEfoa'ys;D ffi, folla iEfoa'

    5' ud;D ffi,fha jKfoay

    ixLHdfjka wvla ys;D ffi,hg

    ,ef'

    ys;D ffi,j, jKfoay ixLHdj

    ud;D ffi,fha jKfoay ixLHdjg

    iudk f'

    6' ys;D ffi, ud;D ffi,hg iudk

    fkdf'

    ys;D ffi, ud;D ffi,hg iEu

    w;skau iudk f'

  • Ydl yd i;a;aj ffi,j, jHqyh yd lD;H j oHdj

    fkdf,a fnodyeu i|yd h119

    1' 1'1 Ydl ffi,hl yd i;a;aj ffi,hl fh rEm igyka my; oelaf'

    tu rEm igyka we| tys A, B, C, D, E, '''''''' fldgia ykd .kak'

    AB

    CD

    E

    FG

    HI

    J

    L

    A

    B

    C

    D

    E

    F

    G

    H

    J

    1'2 Ydl ffi,hla i;a;aj ffi,hlska fjka lr ykd .; yels ,laIK

    fudkjd o@

    1'3 my; lafjk bkashsldj, lD;H i|yka lrkak'

    1' uhsfgdfldka%hd 2' f.d,a.s ixlSKh

    3' r wka;#ma,diah cd,sld 4' la;lh

    2' W!kk Ndckfha jeo.;alu ms

  • j oHdj Ydl yd i;a;aj ffi,j, jHqyh yd lD;H

    fkdf,a fnodyeu i|yd h 120

    mdNdIsl jpk

    oYsh ffi,h - Typical cell

    bkahsldj - Organelle

    jK foay ixLHdj - Chromosomal number

    ffi, Ndckh - Cell division

    wkqkk Ndckh - Mitosis

    W!kk Ndckh - Meiosis