Upload
dimitris-argyriou
View
28
Download
3
Embed Size (px)
DESCRIPTION
Έρευνα κ ανάπτυξη
Citation preview
Δείκτες Έρευνας & Ανάπτυξηςγια δαπάνες και προσωπικότο 2011 στην Ελλάδα
Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης / Εθνικό Ίδρυμα ΕρευνώνΑθήνα 2013
Προτεινόμενος τρόπος αναφοράς: Σαχίνη Ε., Μάλλιου Ν., Ιερομνήμων Τ., (2013), Δείκτες Έρευνας & Ανάπτυξης για δαπάνες και προσωπικό το 2011 στην Ελλάδα, Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης
Copyright © 2013 Eθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης / Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών Βασιλέως Κωνσταντίνου 48, 11635 Αθήνα τηλ.: 210 7273900, fax: 210 7246824e-mail: [email protected], http://www.ekt.gr
Το έργο αυτό διατίθεται με άδεια Creative CommonsΑναφορά - Μη-Εμπορική Χρήση - Όχι Παράγωγα Έργα 3.0 ΕλλάδαΠροκειμένου να δείτε αντίγραφο της άδειας επισκεφθείτε:http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/deed.el
Η έκδοση διατίθεται online στη διεύθυνση http://metrics.ekt.gr/
Εικαστική επιμέλεια & σχεδιασμός εξωφύλλου: Δήμητρα Πελεκάνου, Βασίλης Ντουμάνης Δημιουργικό εσωτερικού & σελιδοποίηση: Σούλα Αργυρίου
ISBN: 978-618-80175-9-7 (print)ISBN: 978-618-5079-00-0 (pdf)
Η παρούσα έκδοση του Εθνικού Κέντρου Τεκμη-ρίωσης, σχετικά με τα στατιστικά στοιχεία 2011για Έρευνα και Τεχνολογική Ανάπτυξη στην Ελλά-δα, εκτός από την προφανή χρησιμότητά της ωςκειμένου αναφοράς για εκείνους που ασχολούνταιμε την Έρευνα, Τεχνολογική Ανάπτυξη και Καινο-τομία (ΕΤΑΚ), αποτελεί επιπλέον ένα απτό δείγμα της σημασίας που αποκτάολοένα και περισσότερο η τεκμηριωμένη πολιτική στη χώρα μας.
Ο όρος «τεκμηριωμένη πολιτική», ο οποίος είναι διεθνώς γνωστός ως “evidence based policy”, αναφέρεται στον σχεδιασμό μιας πολιτικής πουβασίζεται σε αντικειμενικά στοιχεία τα οποία προκύπτουν από τη συστημα-τική αξιολόγηση και μέτρηση των αποτελεσμάτων με τη χρήση των κατάλ-ληλων δεικτών.
Οι βασικές συνιστώσες για την ανάδειξη χρήσιμων δεικτών οι οποίοι με τησειρά τους συμβάλλουν στον σχεδιασμό μιας αποτελεσματικής πολιτικήςγια την ΕΤΑΚ είναι:• Η μεθοδολογία, δηλαδή η χρήση των διεθνώς αναγνωρισμένων μεθό-
δων συλλογής των στοιχείων.• Τα έγκυρα στοιχεία, δηλαδή η εξασφάλιση ότι αυτοί που παρέχουν τα
στοιχεία γνωρίζουν πολύ καλά και σωστά τι πρέπει να δηλώσουν.• Το εξειδικευμένο και έμπειρο προσωπικό, δηλαδή προσωπικό με δεξιότη-
τες στη στατιστική επεξεργασία και ανάλυση. Η ανάγκη αυτή έχει οδη-γήσει πολλές κυβερνήσεις να αναθέτουν την εργασία αυτή σε εξωτερι-κούς από τις δημόσιες υπηρεσίες φορείς.
• Η διαφάνεια, δηλαδή ότι τα στοιχεία είναι προσβάσιμα από όλους και εί-ναι διαφανής ο τρόπος συλλογής και επεξεργασίας τους.
• Η ανεξαρτησία, δηλαδή ότι ο φορέας που παράγει τους δείκτες δεν είναιο ίδιος με τον φορέα που σχεδιάζει και υλοποιεί την πολιτική.
Με γνώμονα αυτό το σκεπτικό, η Γενική Γραμματεία Έρευνας και Τεχνολο-γίας αξιοποίησε το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης για τη συλλογή και επεξερ-γασία των στοιχείων δαπανών Έρευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης σύμ-φωνα με την πείρα και τεχνογνωσία που διαθέτει στον τομέα αυτό, με έμ-
3
φαση στη σωστή μεθοδολογία και αξιοπιστία των στοιχείων ώστε να είναιαποδεκτά σύμφωνα με τα διεθνή δεδομένα.
Eπιπλέον, επιχειρεί να αναμορφώσει όλη τη διαδικασία παραγωγής δεικτώνΕΤΑΚ, με τη δημιουργία πλατφόρμας για on line συμπλήρωση των στοιχεί-ων που απαιτούνται από τους αρμόδιους φορείς, με τη δημιουργία helpdesk όπου θα παρέχεται υποστήριξη σχετικά με τη συμπλήρωση των ερω-τηματολογίων και τέλος με τη διάχυση των αποτελεσμάτων στους χρήστεςτων δεικτών, καθώς και στο ευρύ κοινό.
Τα αποτελέσματα είναι ενθαρρυντικά, καθώς η Ακαθάριστη Εγχώρια Δαπά-νη για Έρευνα και Ανάπτυξη (ΑΕΔΕΤΑ) έφθασε το 0,67% του ΑΕΠ (1.391 εκ.ευρώ) από 0,58% (1.311 εκ. ευρώ) που ήταν το 2007. Ιδιαίτερα όσον αφοράστη δαπάνη σε Έρευνα και Ανάπτυξη των Επιχειρήσεων παρουσιάζεται αύ-ξηση από 0,16% το 2007 σε 0,23% το 2011. Η αύξηση αυτή, σε μια δύσκοληπερίοδο για τις ελληνικές επιχειρήσεις, αποτελεί ένα αισιόδοξο μήνυμα σχε-τικά με τη σημασία που αποκτούν η Έρευνα και η Καινοτομία ως παράγον-τες που συμβάλλουν στην ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων.
Η έκδοση αυτή είναι το αποτέλεσμα μιας συστηματικής προσπάθειας απότα στελέχη του ΕΚΤ τα οποία έδωσαν τον καλύτερό τους εαυτό και κατόρ-θωσαν να εκτελέσουν το έργο τους, τηρώντας ασφυκτικά χρονοδιαγράμ-ματα και αντιμετωπίζοντας με επιτυχία όλα τα θέματα που παρουσιάστηκανκατά τη συλλογή και την επεξεργασία των στοιχείων, με άμεση και εποικο-δομητική συνεργασία με την αρμόδια υπηρεσία της ΓΓΕΤ, την ΕΛΣΤΑΤ καιτην EUROSTAT. Σε όλους αξίζουν θερμά συγχαρητήρια!
Τέλος, είναι προφανές ότι όλη αυτή η προσπάθεια θα έχει ουσιαστικό απο-τέλεσμα, εφόσον όλοι εμείς που σχεδιάζουμε και εφαρμόζουμε την πολιτι-κή Έρευνας, Τεχνολογικής Ανάπτυξης και Καινοτομίας, χρησιμοποιούμε συ-στηματικά τα στοιχεία αυτά με τέτοιο τρόπο ώστε η πολιτική που διαμορ-φώνεται να είναι τεκμηριωμένη και να βασίζεται σε πραγματικές ανάγκεςλύνοντας ουσιαστικά και καίρια προβλήματα.
Ο Γενικός ΓραμματέαςΈρευνας και Τεχνολογίας
Δρ. Χρήστος Βασιλάκος
ΔΕΙΚΤΕΣ ΕΡΕΥΝΑΣ & ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΓΙΑ ΔΑΠΑΝΕΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ ΤΟ 2011 ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
4
Πρόλογος
Η παρούσα έκδοση αποτελεί μια εποπτική παρουσίαση επιλεγμένων δει-κτών από τα επίσημα στατιστικά στοιχεία Έρευνας & Ανάπτυξης (Ε&Α) στηνΕλλάδα για το 2011. Η παραγωγή των στατιστικών στοιχείων Ε&Α για τηνΕλλάδα πραγματοποιείται από το 2012 από το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης(Απόφαση ΓΓΕΤ/ ΦΕΚ/ 1359/Β/25.04.2012). Η πρώτη στατιστική έρευναολοκληρώθηκε τον Σεπτέμβριο 2013 και αφορούσε τα στατιστικά στοιχείαΕ&Α με έτος αναφοράς το 2011.
Τα στατιστικά στοιχεία Ε&Α αναφέρονται σε στοιχεία για τις δαπάνες και τοπροσωπικό σε δραστηριότητες Ε&Α σε μια χώρα, συνολικά και με επιμέ-ρους αναλύσεις ανά τομέα δραστηριότητας, γεωγραφική περιοχή, είδοςαπασχόλησης, φύλο κ.λπ. Συγκαταλέγονται στις επίσημες υποχρεωτικέςστατιστικές των χωρών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Eurostat καιδιεξάγονται σύμφωνα με Ευρωπαϊκούς Κανονισμούς.
Καθώς η οικονομική ανάπτυξη και η ευημερία μιας χώρας συναρτάται μετους πόρους που διατίθενται για την πραγματοποίηση και την υποστήριξητων δραστηριοτήτων Ε&Α, τα στατιστικά στοιχεία Ε&Α αποτελούν βάση γιατη διαμόρφωση και παρακολούθηση πολιτικών, σε ευρωπαϊκό και εθνικόεπίπεδο. Ο πλέον «γνωστός» δείκτης που εξάγεται από τα στατιστικά στοι-χεία Ε&Α, ως το ποσοστό (%) των δαπανών Ε&Α επί του ΑΕΠ, είναι η «Έντα-ση Ε&Α» (R&D intensity) που αποτυπώνει τον στόχο της στρατηγικήςEU2020 για την επίτευξη επενδύσεων σε Ε&Α σε ποσοστό 3% του ΑΕΠ τηςΕυρωπαϊκής Ένωσης.
Στο πλαίσιο αυτό, η παρούσα έκδοση παραθέτει καταρχάς τους βασικούςδείκτες που καθορίζουν τη θέση της Ελλάδας στη διεθνή πραγματικότητακαι επιτρέπουν τη σύγκριση του ελληνικού συστήματος Ε&Α με τα άλλα ευ-ρωπαϊκά. Παράλληλα, δίνεται έμφαση στην παρουσίαση δεικτών που συμ-βάλλουν στην κατανόηση των συνιστωσών, των σχέσεων και της δυναμικήςτων δραστηριοτήτων Ε&Α σε όλους τους τομείς της οικονομίας. Παρουσιά-ζονται στοιχεία για τις δραστηριότητες Ε&Α στον ακαδημαϊκό, ερευνητικό
5
και επιχειρηματικό τομέα, τις πηγές χρηματοδότησης, το προσωπικό πουαπασχολείται και την κατηγοριοποίησή του, τη γεωγραφική κατανομή τωνδραστηριοτήτων Ε&Α.
Τα στοιχεία παρατίθενται με εποπτικό τρόπο, χωρίς ερμηνεία, με στόχο νααποτελέσουν τη βάση για τον σχεδιασμό πολιτικών από τους αρμόδιουςφορείς και περαιτέρω ανάλυση από το ευρύτερο περιβάλλον Έρευνας καιΑνάπτυξης, ερευνητικό και επιχειρηματικό.
Αναλυτικότερα, η έκδοση αυτή παρουσιάζει τους συνολικούς δείκτες δαπα-νών και προσωπικού Ε&Α για το σύνολο της χώρας (κεφάλαιο 1), επιλογήαπό τα αναλυτικά στοιχεία για τις δαπάνες Ε&Α (κεφάλαιο 2) και το προσω-πικό Ε&Α (κεφάλαιο 3) καθώς και τη γεωγραφική τους κατανομή (κεφάλαιο4). Παρουσιάζονται επίσης με εστιασμένο τρόπο τα κυριότερα στατιστικάμεγέθη για τους τέσσερις τομείς εκτέλεσης Ε&Α: Επιχειρήσεις (κεφάλαιο 5),Κρατικός Τομέας (κεφάλαιο 6), Τομέας Τριτοβάθμιας και Μεταδευτεροβάθ-μιας Εκπαίδευσης (κεφάλαιο 7) και Τομέας Ιδιωτικών μη-κερδοσκοπικώνΙδρυμάτων (κεφάλαιο 8). Τέλος, η μεθοδολογία των στατιστικών ερευνώνΕ&Α παρατίθεται στο κεφάλαιο 9.
Για την παραγωγή των στατιστικών στοιχείων Ε&Α από όπου αντλήθηκαν οιδείκτες της παρούσας έκδοσης, το ΕΚΤ υλοποίησε δράσεις για την ανάπτυ-ξη εξαντλητικών καταλόγων με τους ελληνικούς φορείς που διεξάγουν δρα-στηριότητες Ε&Α, για τη συλλογή πρωτογενών στοιχείων από τους φορείςκαι τη διενέργεια εκτεταμένων ελέγχων συνάφειας με επίσημες βάσεις δε-δομένων του ελληνικού κράτους, όπως το Ολοκληρωμένο ΠληροφοριακόΣύστημα ΟΠΣ, για τη στατιστική επεξεργασία των στοιχείων και την παρα-γωγή των δεικτών. Βασικά βήματα της μεθοδολογίας συζητήθηκαν και ορι-στικοποιήθηκαν με τη συνεργασία της Γενικής Γραμματείας Έρευνας και Τε-χνολογίας και της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής.
Μέρος των παραπάνω δράσεων χρηματοδοτείται από την πράξη “ΕθνικόΠληροφοριακό Σύστημα Έρευνας και Τεχνολογίας/Κοινωνικά Δίκτυα – Πε-ριεχόμενο Παραγόμενο από Χρήστες” με κωδικό ΟΠΣ 296115 και δικαιούχοτο ΕΚΤ (www.epset.gr), που υλοποιείται στο πλαίσιο του Ε.Π. «Ψηφιακή Σύγ-κλιση» (ΕΣΠΑ) με τη συγχρηματοδότηση της Ελλάδας και της ΕυρωπαϊκήςΈνωσης - Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης.
Δρ Εύη Σαχίνη
Διευθύντρια ΕΚΤ
ΔΕΙΚΤΕΣ ΕΡΕΥΝΑΣ & ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΓΙΑ ΔΑΠΑΝΕΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ ΤΟ 2011 ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
6
Συντελεστές
Η παραγωγή των στατιστικών στοιχείων Ε&Α, μέρος των οποίων παρουσιά-ζεται με την παρούσα έκδοση, πραγματοποιήθηκε μετά από πολυετή απου-σία της Ελλάδας στις σχετικές στατιστικές έρευνες. Η ολοκλήρωση της πρώ-της έρευνας για το 2011 έγινε δυνατή, μέσα από τη διάθεση των απαιτούμε-νων πόρων, σε ανθρώπους και υποδομές, από το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίω-σης αλλά και τη γόνιμη και συστηματική συνεργασία σε ειδικά θέματα με-θοδολογίας με τη Γενική Γραμματεία Έρευνας και Τεχνολογίας και την Ελλη-νική Στατιστική Αρχή.
Με τη συμμετοχή της Γενικής Γραμματείας Έρευνας και Τεχνολογίας, μεανάθεση της οποίας το ΕΚΤ ανέλαβε ως ο κατάλληλος θεσμικός και ανεξάρ-τητος φορέας την υλοποίηση των στατιστικών Ε&Α, εξασφαλίσθηκε η εν-σωμάτωση της πρότερης εμπειρίας και η συνέχεια στη μεθοδολογική προ-σέγγιση που ακολουθήθηκε. Για τον σκοπό αυτό προσέφεραν την πλούσιατεχνογνωσία τους οι Δρ Ευαγγελία Σοφούλη, Προϊσταμένη Διεύθυνσης Σχε-διασμού και Προγραμματισμού, ο κος Αστέριος Χατζηπαραδείσης, ΓραφείοΓενικού Γραμματέα Ε&Τ και η κα Μαργαρίτα Θεοδωροπούλου, ΠροϊσταμένηΤμήματος Τεκμηρίωσης Ε&Τ Δεικτών.
Η Ελληνική Στατιστική Αρχή, ως η αρμόδια Αρχή για την παραγωγή στατι-στικών στην Ελλάδα, συνεισέφερε με εξειδικευμένη τεχνογνωσία από τιςσχετικές έρευνες που διεξάγει και τις διαδικασίες και τα συστήματα πουεφαρμόζονται στο Ελληνικό Στατιστικό Σύστημα. Ειδικότερα με την υπο-στήριξη του Προέδρου της ΕΛΣΤΑΤ κου Ανδρέα Γεωργίου, συμμετείχαν οικος Ιωάννης Μοσχάκης, Προϊστάμενος Διεύθυνσης Οργάνωσης, Μεθοδο-λογίας και Διεθνών Σχέσεων, η κα Γεωργία Γκολέμη, Προϊσταμένη ΤμήματοςΣτατιστικών Μεταποίησης, Έρευνας και Τεχνολογίας και ο κος Ιωάννης Νι-κολαϊδης, Προϊστάμενος Τμήματος Μεθοδολογίας, Ανάλυσης και Μελετών.
Σημαντική ήταν η συμβολή της Γενικής Γραμματείας Επενδύσεων, με τηνυποστήριξη του Γενικού Γραμματέα κου Γιώργου Γιαννούση, και της ΕιδικήςΥπηρεσίας ΟΠΣ, με την υποστήριξη του Προϊσταμένου κου Αλέξανδρου
7
Συνανίδη, που διέθεσαν στοιχεία σχετικά με τη χρηματοδότηση δραστη-ριοτήτων Ε&Α μέσω του ΕΣΠΑ.
Από το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης, ο καθηγητής ΕΜΠ Γιάννης Καλογήρου,Πρόεδρος του Επιστημονικού Συμβουλίου ΕΚΤ, διέθεσε τη διεθνώς ανα-γνωρισμένη επιστημονική εμπειρογνωμοσύνη του στον τομέα της έρευναςκαι της καινοτομίας. Ο σχεδιασμός, η επιστημονική εποπτεία και καθοδήγη-ση του όλου εγχειρήματος έγινε από την Δρ Εύη Σαχίνη, Διευθύντρια τουΕΚΤ. Τα στελέχη του ΕΚΤ συνεργάστηκαν αναλαμβάνοντας με προθυμίααπαιτητικά καθήκοντα. Την ευθύνη για τον συντονισμό και την παρακολού-θηση της έρευνας και την παραγωγή των δεικτών είχε η Δρ Νένα Μάλλιου.Η ανάπτυξη της στατιστικής μεθοδολογίας και η επίβλεψη των διαδικασιώνγια την παραγωγή των στατιστικών στοιχείων πραγματοποιήθηκε από τηνκα Τώνια Ιερομνήμων. Στην ανάπτυξη των πληροφοριακών συστημάτων,υπό την καθοριστική επίβλεψη των Δρ Νίκου Χούσου και Δρ Τάκη Σταθό-πουλου, εργάστηκαν με συνέπεια και δημιουργικότητα ο Δρ Δημήτρης Κα-ραΐσκος, ο κος Ανδρέας Καλαϊτζής, ο κος Νίκος Μάστορης, ο κος ΜάριοςΒλάχος, ο κος Φώτης Ρούτσης καθώς και το προσωπικό του Κέντρου Διαχεί-ρισης Δικτύων ΕΚΤ. Στη συλλογή και επεξεργασία των πρωτογενών δεδομέ-νων εργάστηκαν με επιμονή και αποτελεσματικότητα, με αλφαβητική σει-ρά, η κα Ανδριάνα Δημακοπούλου, η κα Μαρία Κλειδέρη, η κα Μαρία Κων-σταντίνου και η κα Ειρήνη Τόιτου. Η διοικητική υποστήριξη του εγχειρήμα-τος πραγματοποιήθηκε με επιτυχία χάρη στην κα Δέσποινα Τριανταφυλλί-δου. Ο εικαστικός σχεδιασμός των ηλεκτρονικών ερωτηματολογίων έγινεαπό την κα Δήμητρα Πελεκάνου.
Τέλος, η παραγωγή των στατιστικών στοιχείων Ε&Α δεν θα ήταν δυνατή χω-ρίς τη συνεργασία πλήθους ανθρώπων στους φορείς που συμμετείχαν στηστατιστική έρευνα και παρείχαν «δύσκολα» ποσοτικά στοιχεία σχετικά μετις δαπάνες και το προσωπικό τους σε δραστηριότητες Έρευνας και Ανά-πτυξης.
ΔΕΙΚΤΕΣ ΕΡΕΥΝΑΣ & ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΓΙΑ ΔΑΠΑΝΕΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ ΤΟ 2011 ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
8
Περιεχόμενα
1. ΣΥΝΟΛΙΚΟΙ ΔΕΙΚΤΕΣ Ε&Α 11
2. ΔΑΠΑΝΕΣ Ε&Α 17
3. ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ Ε&Α 25
4. ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΗ ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ Ε&Α 31
5. ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΜΕΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ (BES) 39
6. ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΚΡΑΤΙΚΟΥ ΤΟΜΕΑ (GOV) 47
7. ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΜΕΑ ΤΡΙΤΟΒΑΘΜΙΑΣ & ΜΕΤΑΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑΣΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ (HES) 51
8. ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΜΕΑ ΙΔΙΩΤΙΚΩΝ ΜΗ ΚΕΡΔΟΣΚΟΠΙΚΩΝΙΔΡΥΜΑΤΩΝ (PNP) 55
9. ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΚΕΣ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ 59
9
11
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1
Συνολικοί δείκτες Ε&Α
Το 2011 στην Ελλάδα δαπανήθηκαν συνολικά 1.391,2 εκατ. ευρώ σε δρα-στηριότητες Έρευνας και Ανάπτυξης (Ε&Α), ποσό που αντιστοιχεί στο 0,67%του ΑΕΠ.
Το προσωπικό που απασχολήθηκε σε δραστηριότητες Ε&Α ήταν 70.229άτομα και τα ισοδύναμα πλήρους απασχόλησης 36.913 ΙΠΑ.
ΠΙΝΑΚΑΣ 1.1: Συνολικοί δείκτες Ε&Α στην Ελλάδα, 2011
Ένταση Ε&Α (% ΑΕΠ) – R&D Intensity 0,67
Σύνολο δαπανών Ε&Α (εκατ. €) 1.391,2
Προσωπικό Ε&Α (Αριθμός ατόμων) 70.229
Προσωπικό Ε&Α (Ισοδύναμα Πλήρους Απασχόλησης) 36.913
Ερευνητές (Αριθμός ατόμων) 45.239
Ερευνητές (Ισοδύναμα Πλήρους Απασχόλησης) 24.674
Ένταση Ε&Α (δαπάνες Ε&Α % ΑΕΠ)
Το 2011, ο δείκτης Ένταση Ε&Α (R&D intensity), με βάση τον οποίο παρακο-λουθείται η υλοποίηση των στόχων της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τις επενδύ-σεις των χωρών μελών σε Ε&Α, ήταν 0,67%. Η Ελλάδα κατατάσσεται 24η με-ταξύ των χωρών μελών της ΕΕ27.
ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 1.1. Ένταση Ε&Α (% δαπανών Ε&Α επί του ΑΕΠ), στην Ελλάδα και τις χώρες της ΕΕ27, 2011
Τα στοιχεία των χωρών της ΕΕ27 αντλήθηκαν από τη βάση δεδομένων της Eurostat:http://epp.eurostat.ec.europa.eu/portal/page/portal/science_technology_innovation/data/database
ΔΕΙΚΤΕΣ ΕΡΕΥΝΑΣ & ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΓΙΑ ΔΑΠΑΝΕΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ ΤΟ 2011 ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
12
3,78
3,37
3,09
2,84
2,75
2,47
2,38
2,25
2,04
2,04
2,03
1,84
1,77
1,72
1,5
1,43
1,33
1,25
1,21
0,92
0,77
0,73
0,7
0,68
0,67
0,57
0,48
0,48
0,00 0,50 1,00 1,50 2,00 2,50 3,00 3,50 4,00
Finland
Sweden
Denmark
Germany
Austria
Slovenia
Estonia
France
Belgium
Netherlands
EU27
Czech Republic
United Kingdom
Ireland
Portugal
Luxembourg
Spain
Italy
Hungary
Lithuania
Poland
Malta
Latvia
Slovakia
Greece
Bulgaria
Cyprus
Romania
% ΑΕΠ
Δαπάνες Ε&Α (εκατ. ευρώ)
Οι συνολικές δαπάνες που διατέθηκαν στην Ελλάδα για την υλοποίησηδραστηριοτήτων Ε&Α, ήταν 1.391,2 εκατ. ευρώ. Η Ελλάδα βρίσκεται στην16η θέση μεταξύ των χωρών μελών της ΕΕ27.
ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 1.2. Δαπάνες Ε&Α (σε εκατ. €) στην Ελλάδα και τις χώρες της ΕΕ27, 2011
Τα στοιχεία των χωρών της ΕΕ27 αντλήθηκαν από τη βάση δεδομένων της Eurostat:http://epp.eurostat.ec.europa.eu/portal/page/portal/science_technology_innovation/data/database
ΣΥΝΟΛΙΚΟΙ ΔΕΙΚΤΕΣ Ε&Α
13
73.692,0
44.921,5
30.993,0
19.755,5
14.184,3
13.077,8
12.291,6
8.263,4
7.556,3
7.437,0
7.163,7
2.874,9
2.836,2
2.741,2
2.556,9
1.391,2
1.204,6
894,2
657,4
607,8
468,4
379,1
282,2
219,6
140,7
86,2
47,4
0 10.000 20.000 30.000 40.000 50.000 60.000 70.000 80.000
Germany
France
United Kingdom
Italy
Spain
Sweden
Netherlands
Austria
Belgium
Denmark
Finland
Czech Republic
Poland
Ireland
Portugal
Greece
Hungary
Slovenia
Romania
Luxembourg
Slovakia
Estonia
Lithuania
Bulgaria
Latvia
Cyprus
Malta
εκατ. €
Προσωπικό Ε&Α (αριθμός ατόμων)
Το προσωπικό που απασχολήθηκε σε δραστηριότητες Ε&Α ήταν 70.229άτομα. Με βάση τον αριθμό ατόμων για το προσωπικό Ε&Α η Ελλάδα κατα-λαμβάνει την 16η θέση μεταξύ των χωρών μελών της ΕΕ27.
ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 1.3. Προσωπικό Ε&Α (αριθμός ατόμων) στην Ελλάδα (2011) και τις χώρες της ΕΕ27 (2009)1
Τα στοιχεία των χωρών της ΕΕ27 αντλήθηκαν από τη βάση δεδομένων της Eurostat:http://epp.eurostat.ec.europa.eu/portal/page/portal/science_technology_innovation/data/database
ΔΕΙΚΤΕΣ ΕΡΕΥΝΑΣ & ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΓΙΑ ΔΑΠΑΝΕΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ ΤΟ 2011 ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
14
1.012.149
696.530
628.175
501.738
481.449
171.424
155.900
144.377
136.490
126.481
120.468
114.101
106.512
101.061
74.407
70.229
61.793
44.305
36.608
33.219
28.596
23.481
14.469
14.076
7.382
3.643
2.046
0 200.000 400.000 600.000 800.000 1.000.000
Germany
United Kingdom
France
Spain
Italy
Poland
Sweden
Portugal
Netherlands
Austria
Belgium
Denmark
Finland
Czech Republic
Hungary
Greece
Romania
Ireland
Slovak Republic
Buglaria
Lithuania
Slovenia
Estonia
Latvia
Luxembourg
Cyprus
Malta
αριθμός ατόμων
1. Το διάγραμμα αυτό παρουσιάζει στοιχεία του 2009 για όλες τις χώρες εκτός από την Ελλάδα καθότι τα δημοσιευμέναστοιχεία για το 2011 και 2010 δεν ήταν πλήρη.
Προσωπικό Ε&Α (Ισοδύναμα Πλήρους Απασχόλησης)
Το προσωπικό Ε&Α σε ισοδύναμα πλήρους απασχόλησης ήταν 36.913 ΙΠΑκαι η Ελλάδα βρίσκεται στην 16η θέση μεταξύ των χωρών μελών της ΕΕ27.
ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 1.4. Προσωπικό Ε&Α (Ισοδύναμα Πλήρους Απασχόλησης) στην Ελλάδα και τις χώρες τηςΕΕ27, 2011
Τα στοιχεία των χωρών της ΕΕ27 αντλήθηκαν από τη βάση δεδομένων της Eurostat:http://epp.eurostat.ec.europa.eu/portal/page/portal/science_technology_innovation/data/database
ΣΥΝΟΛΙΚΟΙ ΔΕΙΚΤΕΣ Ε&Α
15
677.818
390.214
347.486
309.024
304.674
98.200
87.874
79.874
75.136
74.580
73.581
70.504
66.783
56.069
41.523
41.350
36.913
27.765
26.965
23.086
18.481
16.816
8.322
7.807
6.067
1.782
1.151
0 100.000 200.000 300.000 400.000 500.000 600.000 700.000
Germany
France
United Kingdom
Spain
Italy
Sweden
Netherlands
Belgium
Denmark
Portugal
Poland
Austria
Czech Republic
Finland
Romania
Hungary
Greece
Bulgaria
Ireland
Slovak Republic
Lithuania
Slovenia
Latvia
Estonia
Luxembourg
Cyprus
Malta
ΙΠΑ
17
Το 2011 οι συνολικές δαπάνες για δραστηριότητες Έρευνας και Ανάπτυξηςστην Ελλάδα ήταν 1.391,2 εκατ. ευρώ.
Στον επόμενο πίνακα παρουσιάζεται η κατανομή των συνολικών δαπανώνΕ&Α (σε εκατ. ευρώ) ανά τομέα εκτέλεσης Ε&Α2 και ανά πηγή χρηματοδότησης.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2
Δαπάνες Ε&Α
ΠΙΝΑΚΑΣ 2.1: Δαπάνες Ε&Α (σε εκατ. €) ανά τομέα εκτέλεσης και πηγή χρηματοδότησης, 20113
Πηγή Χρηματοδότησης (Source of Funds)Τομέας
εκτέλεσης Κράτος Επιχειρήσεις Άλλες Εξωτερικό
Ε&Α Σύνολο από τα εθνικές από τα(Sector of δαπανών οποία: πηγές4 οποία:
performance) Ε&Α Σύνολο ΕΣΠΑ Σύνολο ΕΕ
BES 485,9 39,1 26,6 382,8 1,0 63,0 40,9
GOV 331,7 255,2 55,4 21,8 0,3 54,4 44,9
HES 559,5 389,2 41,5 50,1 35,0 85,2 77,4
PNP 14,0 1,5 1,3 0,7 9,3 2,6 2,1
Σύνολο 1.391,2 685,0 124,8 455,5 45,5 205,2 165,3
2. Διεθνώς, τα στατιστικά στοιχεία Ε&Α αναλύονται σε 4 τομείς, στους οποίους κατηγοριοποιούνται οι φορείς που εκτε-λούν δραστηριότητες Ε&Α. Στους πίνακες και τα διαγράμματα της παρούσας έκδοσης οι 4 τομείς εκτέλεσης Ε&Α αναφέρον-ται με τη σειρά και τους συμβολισμούς που υιοθετεί η Eurostat:BES - Business Sector: Τομέας επιχειρήσεωνGOV - Government Sector: Κρατικός τομέαςHES - Higher Education Sector: Τομέας τριτοβάθμιας και μεταδευτεροβάθμιας εκπαίδευσηςPNP - Private Non Profit Sector: Τομέας ιδιωτικών μη κερδοσκοπικών ιδρυμάτων3. Τυχόν διαφορές μεταξύ του αθροίσματος των επιμέρους ποσών και των ποσών που αναγράφονται ως σύνολα στους πί-νακες της παρούσας έκδοσης οφείλονται στη στρογγυλοποίηση.4. Οι «άλλες εθνικές πηγές» περιλαμβάνουν τις χρηματοδοτήσεις που προέρχονται από τον τομέα HES (κυρίως ίδια έσοδατων ΑΕΙ) και τον τομέα PNP (χρηματοδότηση από ιδιωτικά μη κερδοσκοπικά ιδρύματα).
Τομείς εκτέλεσης Ε&Α
To 40,2% (559,5 εκατ. ευρώ) του συνόλου των δαπανών Ε&Α πραγματοποι-είται στον τομέα HES. Οι δραστηριότητες Ε&Α στον τομέα των επιχειρήσε-ων (BES) αντιστοιχούν σε δαπάνες ύψους 485,9 εκατ. ευρώ (34,9% του συ-νόλου). Στους φορείς του κρατικού τομέα (GOV) δαπανώνται για Ε&Α 331,7εκατ. ευρώ (23,8% του συνόλου) ενώ ο τομέας των μη κερδοσκοπικώνιδρυμάτων (PNP) δαπανά 14,0 εκατ. ευρώ (1,0%).
ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 2.1. Δαπάνες Ε&Α (σε εκατ. €) ανά τομέα εκτέλεσης E&A, 2011
ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 2.2. Ποσοστιαία (%) κατανομή των δαπανών Ε&Α ανά τομέα εκτέλεσης, 2011
ΔΕΙΚΤΕΣ ΕΡΕΥΝΑΣ & ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΓΙΑ ΔΑΠΑΝΕΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ ΤΟ 2011 ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
18
485,9
331,7
559,5
14,0
BES
GOV
HES
PNP
0,0 100,0 200,0 300,0 400,0 500,0 600,0 εκατ. €
BES 34,9%
GOV 23,8%
HES 40,2%
PNP 1,0%
Πηγές Χρηματοδότησης Ε&Α
Η κύρια πηγή χρηματοδότησης των δραστηριοτήτων Ε&Α το 2011 είναι τοκράτος (Τακτικός Προϋπολογισμός, Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων καιΕΣΠΑ) με ποσοστό 49,2% (685,0 εκατ. ευρώ). Η ιδιωτική χρηματοδότηση(επιχειρήσεις) συνεισφέρει με 32,7% (455,5 εκατ. ευρώ) ενώ 11,9% (165,3εκατ. ευρώ) προέρχεται από τη συμμετοχή των ελληνικών φορέων σε προ-γράμματα Ε&Α που χρηματοδοτούνται από την Ευρωπαϊκή Ένωση.
ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 2.3. Δαπάνες Ε&Α (σε εκατ. € και ως % του συνόλου) ανά πηγή χρηματοδότησης, 2011
ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 2.4. Ανάλυση των τριών κύριων πηγών χρηματοδότησης των δαπανών Ε&Α (σε εκατ. €), 2011
ΔΑΠΑΝΕΣ Ε&Α
19
Κράτος 49,2%
Επιχειρήσεις 32,7%
Άλλες εθνικές πηγές 3,3%
EE 11,9%
Άλλες πηγές εξωτερικού
2,9% Πηγή Δαπάνες Ε&Αχρηματοδότησης (σε εκατ. €)
Κράτος 685,0Επιχειρήσεις 455,5Άλλες εθνικές πηγές 45,5ΕΕ 165,3Άλλες πηγές εξωτερικού 39,9
Σύνολο 1.391,2
HES 389,2
GOV 255,2
BES 39,1
BES 382,8
HES 50,1 GOV
21,8
HES 77,4 GOV
44,9 BES 40,9
Κράτος
685,0 εκατ. €
455,5 εκατ. €
169,3 εκατ. €
Επιχειρήσεις
Ευρωπαϊκή Ένωση
Είδος δαπανών Ε&Α
Το μεγαλύτερο μέρος των δαπανών Ε&Α αφιερώνεται για την κάλυψη τουκόστους του ανθρώπινου δυναμικού (891,2 εκατ. ευρώ ή 64,1% του συνό-λου των δαπανών Ε&Α) και ακολουθεί η κάλυψη άλλων τρεχουσών δαπα-νών (έξοδα λειτουργίας) (362,6 εκατ. ευρώ ή 26,1% του συνόλου). Οι επεν-δύσεις κεφαλαίου (αγορά εξοπλισμού, γης ή κτιρίων) ανέρχονται σε 137,4εκατ. ευρώ και έχουν σημαντική παρουσία κυρίως στον τομέα των επιχειρή-σεων (BES).
ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 2.5. Δαπάνες Ε&Α (σε εκατ. € και ως % του συνόλου) ανά είδος δαπανών, 2011
ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 2.6. Δαπάνες Ε&Α (σε εκατ. €) ανά είδος δαπανών στους τομείς εκτέλεσης BES, GOV και HES, 2011
ΔΕΙΚΤΕΣ ΕΡΕΥΝΑΣ & ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΓΙΑ ΔΑΠΑΝΕΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ ΤΟ 2011 ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
20
Δαπάνες
προσωπικού
64,1%
Άλλες τρέχουσες δαπάνες 26,1%
Δαπάνεςκεφαλαίου
9,9% Είδος Δαπάνες Ε&Αδαπανών (σε εκατ. €)
Δαπάνες προσωπικού 891,2Άλλες τρέχουσες δαπάνες 362,6Δαπάνες κεφαλαίου 137,4
Σύνολο 1.391,2
232,7 244,1
404,2
149,7 69,9
139,7 103,4
17,8
15,7
0,00
100,00
200,00
300,00
400,00
500,00
600,00
BES GOV HES
εκατ
. €
Δαπάνες προσωπικού Άλλες τρέχουσες δαπάνες Δαπάνες κεφαλαίου
Είδος δραστηριοτήτων Ε&Α
Το 41,0% (570,5 εκατ. ευρώ) του συνόλου των δαπανών Ε&Α δαπανώνταιγια την υλοποίηση δραστηριοτήτων εφαρμοσμένης έρευνας. Οι δραστη-ριότητες βασικής έρευνας και πειραματικής ανάπτυξης έχουν περίπου ίσαμερίδια, 29,7% και 29,3% αντίστοιχα.
ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 2.7. Δαπάνες Ε&Α (σε εκατ. € και ως % του συνόλου) ανά είδος έρευνας, 2011
ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 2.8. Δαπάνες Ε&Α (σε εκατ. €) ανά είδος έρευνας και τομέα εκτέλεσης, 2011
ΔΑΠΑΝΕΣ Ε&Α
21
Βασική Έρευνα 29,7%
Εφαρμοσμένη Έρευνα 41,0%
Πειραματική Ανάπτυξη
29,3%
Πηγή Δαπάνες Ε&Αχρηματοδότησης (σε εκατ. €)
Βασική Έρευνα 412,5Εφαρμοσμένη Έρευνα 570,5Πειραματική Ανάπτυξη 408,1
Σύνολο 1.391,2
24,6
192,5
268,8
128,2
153,7
49,8
253,6
219,2
86,7
6,1 5,2 2,8 0
50
100
150
200
250
300
Βασική Έρευνα Εφαρμοσμένη Έρευνα Πειραματική Ανάπτυξη
εκατ
.. €
BES GOV HES PNP
412,5 εκατ.€ 570,5 εκατ.€ 408,1 εκατ.€
Επιστημονικά πεδία
Το μεγαλύτερο μέρος δραστηριοτήτων Ε&Α αφορά το επιστημονικό πεδίο5
“Επιστήμες Μηχανικού & Τεχνολογία” (536,7 εκατ. ευρώ ή 38,6% του συνό-λου των δαπανών).
ΔΕΙΚΤΕΣ ΕΡΕΥΝΑΣ & ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΓΙΑ ΔΑΠΑΝΕΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ ΤΟ 2011 ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
22
5. Ακολουθείται η ταξινόμηση Frascati (Revised Fields of Science, 2007) σε έξι κύρια επιστημονικά πεδία:Φυσικές Επιστήμες (Natural Sciences): Μαθηματικά, Επιστήμες Ηλεκτρονικών Υπολογιστών & Πληροφορικής, Φυσι-κή, Χημεία, Γεωεπιστήμες & Επιστήμες Περιβάλλοντος, Βιολογικές Επιστήμες, Άλλες Φυσικές Επιστήμες.Επιστήμες Μηχανικού και Τεχνολογία (Engineering & Technology): Επιστήμες Πολιτικού Μηχανικού, Ηλεκτρολό-γου Μηχανικού, Ηλεκτρονικού Μηχανικού & Μηχανικού ΗΥ, Μηχανολόγου Μηχανικού, Χημικού Μηχανικού, Μηχανική Υλι-κών, Βιοϊατρική Μηχανική, Μηχανική Περιβάλλοντος, Βιομηχανική Βιοτεχνολογία, Νανοτεχνολογία, Άλλες Επιστήμες Μη-χανικού & Τεχνολογίας.Ιατρική και Επιστήμες Υγείας (Medical & Health Sciences): Βασική Ιατρική, Κλινική Ιατρική, Επιστήμες Υγείας, Ια-τρική Βιοτεχνολογία, Άλλες Ιατρικές Επιστήμες.Γεωργικές Επιστήμες (Agricultural Sciences): Γεωπονία, Δασολογία και Αλιεία, Επιστήμη Ζωικής Παραγωγής , Κτηνια-τρική, Γεωργική Bιοτεχνολογία, Άλλες Γεωργικές Επιστήμες.Κοινωνικές Επιστήμες (Social Sciences): Ψυχολογία, Οικονομικά και Διοίκηση Επιχειρήσεων, Εκπαίδευση, Κοινωνιολο-γία, Νομική Επιστήμη – Δίκαιο, Πολιτικές Επιστήμες, Κοινωνική & Οικονομική Γεωγραφία, ΜΜΕ και Επικοινωνίες, ΆλλεςΚοινωνικές Επιστήμες.Ανθρωπιστικές Επιστήμες (Humanities): Ιστορία & Αρχαιολογία, Γλώσσες & Λογοτεχνία, Φιλοσοφία, Ηθική, Θρη-σκεία, Τέχνες, Άλλες Ανθρωπιστικές Επιστήμες.
ΠΙΝΑΚΑΣ 2.2: Δαπάνες Ε&Α (σε εκατ. €) ανά επιστημονικό πεδίο και τομέα εκτέλεσης Ε&Α, 2011
Σύνολο Τομέας Εκτέλεσης Ε&ΑΕπιστημονικό δαπανώνπεδίο Ε&Α BES GOV HES PNP
Φυσικές Επιστήμες 197,8 15,0 92,7 88,8 1,2
Επιστήμες Μηχανικού & Τεχνολογία 536,7 359,1 55,3 121,9 0,4
Ιατρική & Επιστήμες Υγείας 353,3 86,9 63,9 198,2 4,2
Γεωργικές Επιστήμες 45,3 8,4 19,8 17,1 0,1
Κοινωνικές Επιστήμες 110,3 15,8 20,0 71,9 2,5
Ανθρωπιστικές Επιστήμες 147,8 0,7 80,0 61,6 5,5
Σύνολο 1.391,2 485,9 331,7 559,5 14,0
ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 2.9. Ποσοστιαία (%) κατανομή των δαπανών Ε&Α ανά επιστημονικό πεδίο, 2011
ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 2.10. Ποσοστιαία (%) κατανομή των δαπανών Ε&Α ανά επιστημονικό πεδίο στους 4 τομείςεκτέλεσης, 2011
ΔΑΠΑΝΕΣ Ε&Α
23
14,2%
38,6% 25,4%
3,3%
7,9%
10,6% Φυσικές Επιστήμες
Επιστήμες Μηχανικού & Τεχνολογία
Ιατρική & Επιστήμες Υγείας
Γεωργικές Επιστήμες
Κοινωνικές Επιστήμες
Ανθρωπιστικές Επιστήμες
3,1%
27,9%
15,9%
8,6%
73,9%
16,7%
21,8%
17,9%
19,3%
35,4%
30,2%
6,0%
3,1%
3,2%
6,0%
12,9%
18,0%
24,1%
11,0%
39,6%
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%
BES
GOV
HES
PNP
Φυσικές Επιστήμες Επιστήμες Μηχανικού & Τεχνολογία Ιατρική & Επιστήμες Υγείας
Γεωργικές Επιστήμες Κοινωνικές Επιστήμες Ανθρωπιστικές Επιστήμες
25
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3
Προσωπικό Ε&Α
Το 2011 ως προσωπικό Ε&Α καταγράφηκαν συνολικά στην Ελλάδα 70.229άτομα, ερευνητές, τεχνικό ή άλλο προσωπικό υποστήριξης.
Το προσωπικό Ε&Α σε ισοδύναμα πλήρους απασχόλησης (ΙΠΑ)6 ήταν συνο-λικά 36.913 ΙΠΑ.
Ο επόμενος πίνακας παρουσιάζει το προσωπικό Ε&Α ανά τομέα εκτέλεσηςκαι είδος απασχόλησης, σε αριθμό ατόμων και ισοδύναμα πλήρους απα-σχόλησης.
ΠΙΝΑΚΑΣ 3.1: Προσωπικό Ε&Α (σε αριθμό ατόμων και ισοδύναμα πλήρους απασχόλησης) ανά τομέα εκτέλεσης και είδος απασχόλησης, 2011
Προσωπικό Ε&Α (R&D Personnel)Τομέας
εκτέλεσης Αριθμός ατόμων Ισοδύναμα πλήρους απασχόλησης (ΙΠΑ)Ε&Α
(Sector of Τεχνικό Άλλο Τεχνικό Άλλοperformance) Σύνολο Ερευνητές προσωπικό προσωπικό Σύνολο Ερευνητές προσωπικό προσωπικό
BES 9.984 5.858 2.646 1.480 6.324 4.021 1.500 802
GOV 13.260 6.094 3.048 4.118 9.620 4.370 2.285 2.964
HES 46.348 32.842 6.335 7.171 20.640 16.068 2.509 2.063
PNP 637 445 51 141 331 216 42 73
Σύνολο 70.229 45.239 12.080 12.910 36.913 24.674 6.336 5.903
6. Δεδομένου ότι τα άτομα που ανήκουν στο προσωπικό Ε&Α συνήθως απασχολούνται και σε άλλες δραστηριότητες (π.χ.διδασκαλία, διοίκηση, παραγωγή ή προώθηση προϊόντων κ.λπ.), η μονάδα ΙΠΑ χρησιμοποιείται για τη με συγκρίσιμο τρόπομέτρηση του προσωπικού Ε&Α. Η μονάδα αυτή αποδίδει τον χρόνο απασχόλησης σε Ε&Α σε σύγκριση με τον συνολικό χρό-νο απασχόλησης ενός εργαζομένου.
Προσωπικό Ε&Α
Στον τομέα HES απασχολούνται σε δραστηριότητες Ε&Α συνολικά 46.348άτομα (ερευνητές, τεχνικό και άλλο προσωπικό). Τα ισοδύναμα πλήρουςαπασχόλησης στον τομέα είναι 20.640 (55,9% των συνολικών ΙΠΑ σε Ε&Αστην Ελλάδα). Ακολουθεί ο κρατικός τομέας με 13.260 άτομα και 9.620 ΙΠΑκαι ο τομέας των επιχειρήσεων με 9.984 άτομα και 6.324 ΙΠΑ.
ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 3.1. Κατανομή πρροσωπικού Ε&Α στους τέσσερις τομείς BES, GOV, HES και PNP (αριθμόςατόμων και % στο σύνολο), 2011
ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 3.2. Κατανομή προσωπικού Ε&Α στους τέσσερις τομείς BES, GOV, HES και PNP (ισοδύναμαπλήρους απασχόλησης και % στο σύνολο), 2011
ΔΕΙΚΤΕΣ ΕΡΕΥΝΑΣ & ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΓΙΑ ΔΑΠΑΝΕΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ ΤΟ 2011 ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
26
BES 14,2%
GOV 18,9%
HES 66,0%
PNP 0,9%
BES 17,1%
GOV 26,1%
HES 55,9%
PNP 0,9%
Τομέας εκτέλεσης ΠροσωπικόΕ&Α (αριθμός ατόμων)
BES 9.984GOV 13.260HES 46.348PNP 637
Σύνολο 70.229
Τομέας εκτέλεσης ΠροσωπικόΕ&Α (ΙΠΑ)
BES 6.324GOV 9.620HES 20.640PNP 331
Σύνολο 36.913
Είδος Απασχόλησης
Το 64,4% του συνολικού προσωπικού Ε&Α εργάζονται ως ερευνητές (45.239άτομα) και οι υπόλοιποι ως τεχνικό προσωπικό (12.080 άτομα ή 17,2% τουσυνόλου) και ως άλλο προσωπικό υποστήριξης (12.910 άτομα ή 18,4%).
ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 3.3. Διάρθρωση προσωπικού Ε&Α (αριθμός ατόμων) ανά είδος απασχόλησης και τομέαεκτέλεσης Ε&Α, 2011
ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 3.4. Διάρθρωση προσωπικού Ε&Α (ισοδύναμα πλήρους απασχόλησης) ανά είδος απασχόλη-σης και τομέα εκτέλεσης Ε&Α, 2011
ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ Ε&Α
27
5.858
2.646 1.480
6.094
3.048 4.118
32.842
6.335 7.171
445 51 141 0
5.000
10.000
15.000
20.000
25.000
30.000
35.000
Ερευνητές Τεχνικό προσωπικό Άλλο προσωπικό
αριθ
μός
ατό
μων
BES GOV HES PNP
45.239 άτομα 12.080 άτομα 12.910 άτομα
4.021
1.500 802
4.370
2.285 2.964
16.068
2.509 2.063
216 42 73 0
2.000
4.000
6.000
8.000
10.000
12.000
14.000
16.000
18.000
Ερευνητές Τεχνικό προσωπικό Άλλο προσωπικό
ΙΠΑ
BES GOV HES PNP
24.674 ΙΠΑ 6.336 ΙΠΑ 5.903 ΙΠΑ
Οι γυναίκες αποτελούν το 42,5% του συνολικού ανθρώπινου δυναμικού σεΕ&Α (29.879 άτομα) και συνεισφέρουν το 41,9% στο σύνολο των ΙΠΑ(16.609 ΙΠΑ). Στην κατηγορία των ερευνητών η συμμετοχή των γυναικώνδιαμορφώνεται σε 36,7% όσον αφορά τον αριθμό ατόμων και σε 38,9% σταΙΠΑ. Το μεγαλύτερο ποσοστό γυναικών στους ερευνητές καταγράφεταιστον κρατικό τομέα (48,1% του αριθμού των ατόμων και 47,4% των ΙΠΑ τουτομέα).
ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 3.5. Ποσοστό (%) γυναικών στο σύνολο του προσωπικού Ε&Α και στους ερευνητές (αριθμόςατόμων και ισοδύναμα πλήρους απασχόλησης), 2011
ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 3.6. Ποσοστό (%) γυναικών στους ερευνητές (αριθμός ατόμων και ισοδύναμα πλήρουςαπασχόλησης) ανά τομέα εκτέλεσης Ε&Α, 2011
ΔΕΙΚΤΕΣ ΕΡΕΥΝΑΣ & ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΓΙΑ ΔΑΠΑΝΕΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ ΤΟ 2011 ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
28
36,7% 42,5%
57,5%
Σύνολο προσωπικού Ε&Α
Γυναίκες Άνδρες
Αριθμός ατόμων
Ερευνητές
63,3%
38,9% 41,9%
58,1%
Σύνολο προσωπικού E&A
Γυναίκες Άνδρες
Ισοδύναμα πλήρους απασχόλησης
Ερευνητές
61,1%
30,8% 48,1% 35,6% 43,6%
0%
20%
40%
60%
80%
100%
BES GOV HES PNP
Ερευνητές - αριθμός ατόμων
Γυναίκες Άνδρες
33,1% 47,4% 38,0% 45,4%
0%
20%
40%
60%
80%
100%
BES GOV HES PNP
Ερευνητές - ΙΠΑ
Γυναίκες Άνδρες
Επίπεδο σπουδών
Συνολικά, οι ανθρώπινοι πόροι που διατίθενται στην Ελλάδα για Ε&Α χαρα-κτηρίζονται από υψηλό επίπεδο. Σχεδόν το 90% των συνολικών ΙΠΑ πουδιατέθηκε το 2011 για Ε&Α προέρχεται από προσωπικό που περιλαμβάνεικατόχους διδακτορικού τίτλου (ISCED67 σε ποσοστό 30,2%) και κατόχουςμεταπτυχιακού διπλώματος ή πτυχίου τριτοβάθμιας εκπαίδευσης (ISCED5Α& ISCED5B σε ποσοστό 57,7%).
ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 3.7. Επίπεδο σπουδών (ISCED 1997) προσωπικού Ε&Α (σε ισοδύναμα πλήρους απασχόλη-σης - ΙΠΑ και ως % στο σύνολο ΙΠΑ), 2011
ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 3.8. Επίπεδο σπουδών (ISCED 1997) προσωπικού Ε&Α στους τέσσερις τομείς εκτέλεσης Ε&Α(% σε ισοδύναμα πλήρους απασχόλησης), 2011
ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ Ε&Α
29
7. Στα επίσημα στατιστικά στοιχεία Ε&Α για το 2011 ακολουθείται η ταξινόμηση ISCED1997 (International Standard Classi-fication of Education, Unesco, http://www.uis.unesco.org/Library/Documents/isced97-en.pdf)
ISCED 6 - Διδακτορικό
30,2%
ISCED 5A - Μεταπτυχιακό ή πτυχίο
Πανεπιστημίου
51,0%
ISCED 5B - Πτυχίο ΤΕΙ
6,7%
ISCED 4 & χαμηλότερο -
άλλο 12,2%
Επίπεδο σπουδών Προσωπικό (ΙΠΑ)
ISCED 6 - Διδακτορικό 11.133
ISCED 5A - Μεταπτυχιακόή πτυχίο Πανεπιστημίου 18.813
ISCED 5B - Πτυχίο ΤΕΙ 2.463
ISCED 4 και χαμηλότερο -άλλος τίτλος σπουδών 4.504
Σύνολο 36.913
7,2% 25,0%
38,1%
14,8%
33,3% 39,0%
54,1%
59,7%
7,5%
7,2%
4,3%
12,8%
8,7% 28,8%
3,5% 12,7%
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
BES GOV HES PNP ISCED 6- Διδακτορικό ISCED 5A- Μεταπτυχιακό ή πτυχίο ΠανεπιστημίουISCED 5B - Πτυχίο ΤΕΙ ISCED 4 & χαμηλότερο - άλλος τίτλος σπουδών
31
Στον επόμενο πίνακα παρουσιάζονται οι βασικοί δείκτες για τις δαπάνες καιτο προσωπικό Ε&Α στις 13 ελληνικές περιφέρειες (NUTS2)8.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4
Γεωγραφική κατανομήδραστηριοτήτων Ε&Α
ΠΙΝΑΚΑΣ 4.1: Δαπάνες Ε&Α (σε εκατ. €) και προσωπικό Ε&Α (σε αριθμό ατόμων και ισοδύναμα πλήρουςαπασχόλησης) ανά γεωγραφική περιφέρεια NUTS 2, 2011
Προσωπικό Ε&ΑΔαπάνες Ε&Α
Περιφέρεια Τομείς εκτέλεσης Αριθμός(NUTS2)* Σύνολο BES GOV HES PNP ατόμων ΙΠΑ
ΑΤΤΙΚΗ 775,2 363,3 174,2 225,7 12,0 28.727 16.202
ΚΕΝΤΡΙΚΗΜΑΚΕΔΟΝΙΑ 190,2 44,4 40,6 104,0 1,2 11.954 6.348
ΚΡΗΤΗ 106,1 6,5 48,0 51,6 0,0 6.179 3.671
ΔΥΤΙΚΗ ΕΛΛΑΔΑ 72,1 11,3 4,2 56,6 0,0 3.832 1.993
ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΜΑΚΕΔΟΝΙΑ & ΘΡΑΚΗ 45,9 13,6 3,8 28,5 0,0 3.535 1.509
ΘΕΣΣΑΛΙΑ 42,5 1,1 11,7 29,7 0,1 5.499 2.165
ΣΤΕΡΕΑ ΕΛΛΑΔΑ 42,1 32,1 7,6 2,3 0,1 1.120 767
ΗΠΕΙΡΟΣ 38,4 1,2 5,6 31,5 0,1 3.130 1.141
ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΣ 37,5 7,9 22,7 6,8 0,1 1.660 986
ΒΟΡΕΙΟ ΑΙΓΑΙΟ 14,3 0,7 2,4 11,2 0,1 1.661 754
ΝΟΤΙΟ ΑΙΓΑΙΟ 11,8 0,7 5,8 5,1 0,2 1.152 599
ΔΥΤΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ 11,6 2,8 2,6 5,9 0,2 1.535 638
ΙΟΝΙΟΙ ΝΗΣΟΙ 3,3 0,2 2,5 0,5 0,0 245 141
* η σειρά στον πίνακα ακολουθεί τις δαπάνες Ε&Α
8. Τα στοιχεία απεικονίζουν τη γεωγραφική κατανομή των δραστηριοτήτων Ε&Α και όχι της έδρας των φορέων.
Δαπάνες Ε&Α ανά γεωγραφική περιφέρεια
Το 55,7% του συνόλου των δαπανών Ε&Α της χώρας ή 775,2 εκατ. ευρώ δα-πανάται στην Περιφέρεια Αττικής. H Κεντρική Μακεδονία με 190,3 εκατ. ευ-ρώ συμμετέχει στο 13,7% του συνόλου και η Περιφέρεια Κρήτης με 106,1εκατ. ευρώ στο 7,6%.
ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 4.1. Δαπάνες Ε&Α (σε εκατ. €) ανά γεωγραφική περιφέρεια NUTS2, 2011
ΔΕΙΚΤΕΣ ΕΡΕΥΝΑΣ & ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΓΙΑ ΔΑΠΑΝΕΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ ΤΟ 2011 ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
32
775,2
190,2
106,1
72,1
45,9
42,5
42,1
38,4
37,5
14,3
11,8
11,6
3,3
ΑΤΤΙΚΗ
ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ
ΚΡΗΤΗ
ΔΥΤΙΚΗ ΕΛΛΑΔΑ
ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ & ΘΡΑΚΗ
ΘΕΣΣΑΛΙΑ
ΣΤΕΡΕΑ ΕΛΛΑΔΑ
ΗΠΕΙΡΟΣ
ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΣ
ΒΟΡΕΙΟ ΑΙΓΑΙΟ
ΝΟΤΙΟ ΑΙΓΑΙΟ
ΔΥΤΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ
ΙΟΝΙΟΙ ΝΗΣΟΙ
0,0 100,0 200,0 300,0 400,0 500,0 600,0 700,0 800,0 900,0
εκατ.. €
* Η διαμόρφωση των κλάσεων στα δεδομένα των χαρτών πραγματοποιήθηκε με τη χρήση της μεθόδου "Νatural Βreaks" ηοποία αποσκοπεί στη δημιουργία διακριτών κατηγοριών με εσωτερική συνοχή. Ο καθορισμός των ορίων των κλάσεων βα-σίζεται στα πραγματικά «σπασίματα» που παρουσιάζουν τα δεδομένα με αποτέλεσμα να διατηρείται και να εμφανίζεταιστον χάρτη η φυσική ομαδοποίηση των παρατηρήσεων.
ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΗ ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ Ε&Α
33
Δαπάνες σε Ε&Α*(εκατ. Ευρώ)Έως 3.33.4 - 14.314.4 - 38.438.5 - 72.172.2 - 190.3190.4 - 775.2
Προσωπικό Ε&Α ανά γεωγραφική περιφέρεια
Στην Περιφέρεια Αττικής καταγράφονται 16.202 ισοδύναμα πλήρους απα-σχόλησης σε δραστηριότητες Ε&Α ή 43,9% του συνόλου της χώρας, στηνΚεντρική Μακεδονία 6.348 ΙΠΑ (17,2% του συνόλου) και στην Κρήτη 3.671ΙΠΑ (9,9% του συνόλου).
ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 4.2. Ισοδύναμα πλήρους απασχόλησης σε Ε&Α ανά γεωγραφική περιφέρεια NUTS2, 2011
ΔΕΙΚΤΕΣ ΕΡΕΥΝΑΣ & ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΓΙΑ ΔΑΠΑΝΕΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ ΤΟ 2011 ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
34
16.202
6.348
3.671
2.165
1.993
1.509
1.141
986
767
754
638
599
141
ΑΤΤΙΚΗ
ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ
ΚΡΗΤΗ
ΘΕΣΣΑΛΙΑ
ΔΥΤΙΚΗ ΕΛΛΑΔΑ
ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ & ΘΡΑΚΗ
ΗΠΕΙΡΟΣ
ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΣ
ΣΤΕΡΕΑ ΕΛΛΑΔΑ
ΒΟΡΕΙΟ ΑΙΓΑΙΟ
ΔΥΤΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ
ΝΟΤΙΟ ΑΙΓΑΙΟ
ΙΟΝΙΟΙ ΝΗΣΟΙ
0 2.000 4.000 6.000 8.000 10.000 12.000 14.000 16.000 18.000
ΙΠΑ
Ειδικότερα για τους ερευνητές, στην Αττική καταγράφονται 11.205 ΙΠΑ(45,4% των συνολικών ΙΠΑ των ερευνητών της χώρας). Η κατανομή τωνερευνητών, ανδρών και γυναικών, όσον αφορά τα ισοδύναμα πλήρους απα-σχόλησης, παρουσιάζεται στο επόμενο διάγραμμα.
ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΗ ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ Ε&Α
35
ΙΠΑ σε Ε&ΑΈως 141.15141.16 - 766.75766.76 - 1141.161141.17 - 2164.642164.65 - 6347.696347.70 - 16201.73
ΔΕΙΚΤΕΣ ΕΡΕΥΝΑΣ & ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΓΙΑ ΔΑΠΑΝΕΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ ΤΟ 2011 ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
36
4.40
1
1.83
6 96
6 56
1 46
5 34
1 41
9
6.80
4
2.72
9
1.52
3
1.10
1 60
6 59
9 48
0
0
2.0
00
4.0
00
6.0
00
8.0
00
10.
000
12.
000
ΑΤΤΙΚ
ΗKE
NTΡΙ
ΚΗ
MAK
EΔON
IA
KΡΗΤ
Η ΔΥ
ΤΙΚΗ
EΛΛA
ΔA
ΘΕΣΣ
ΑΛIA
AN
ATOΛ
IKΗ
MAK
EΔON
IA
& ΘΡ
AKΗ
ΗΠΕΙΡ
ΟΣΠΕ
ΛΟΠΟ
ΝΝΗΣ
ΟΣBO
ΡEIO
AIΓA
IO
ΣTEΡ
EAEΛ
ΛAΔA
NO
TIOAI
ΓAIO
ΔΥ
ΤΙΚΗ
MAK
EΔON
IAIO
NIΟΙ
NΗΣΟ
Ι
ΙΠΑ
Άνδ
ρες
Γυνα
ίκες
209
63
98
107
112
25
282
347
237
198
149
17
0
200
400
600
800
1.0
00 ΠΕ
ΛΟΠΟ
ΝΝΗΣ
ΟΣBO
ΡEIO
AIΓA
IOΣT
EΡEA
EΛΛA
ΔANO
TIOAI
ΓAIO
ΔΥ
ΤΙΚΗ
MAK
EΔON
IA
IONI
ΟΙNΗ
ΣΟΙ
Mεγ
έθυν
ση
ΔΙΑΓ
ΡΑΜΜ
Α 4.3.
Ερευ
νητέ
ς (ισ
οδύν
αμα π
λήρο
υς απ
ασχό
ληση
ς) αν
ά γεω
γραφ
ική π
εριφ
έρεια
NUT
S2 κα
ιφύλ
ο, 20
11
Τομείς Εκτέλεσης Ε&Α ανά γεωγραφική περιφέρεια
Η συνεισφορά των τομέων εκτέλεσης Ε&Α στη διαμόρφωση των συνολικώνδαπανών και του συνολικού χρόνου απασχόλησης Ε&Α διαφοροποιείται σεκάθε περιφέρεια. Τα σχετικά στοιχεία παρουσιάζονται στα επόμενα δια-γράμματα.
ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 4.4. Ποσοστιαία (%) κατανομή δαπανών Ε&Α σε κάθε γεωγραφική περιφέρεια NUTS2 ανάτομέα εκτέλεσης Ε&Α, 2011
ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 4.5. Ποσοστιαία (%) κατανομή ΙΠΑ Ε&Α σε κάθε γεωγραφική περιφέρεια NUTS2 ανά τομέαεκτέλεσης Ε&Α, 2011
ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΗ ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ Ε&Α
37
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
ΑΤΤΙΚΗ
ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ
ΚΡΗΤΗ
ΔΥΤΙΚΗ ΕΛΛΑΔΑ
ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ
ΘΕΣΣΑΛΙΑ
ΣΤΕΡΕΑ ΕΛΛΑΔΑ
ΗΠΕΙΡΟΣ
ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΣ
ΒΟΡΕΙΟ ΑΙΓΑΙΟ
ΝΟΤΙΟ ΑΙΓΑΙΟ
ΔΥΤΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ
ΙΟΝΙΟΙ ΝΗΣΟΙ
BES GOV HES PNP
ΑΤΤΙΚΗ
ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΚΡΗΤΗ
ΔΥΤΙΚΗ ΕΛΛΑΔΑ
ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ
ΘΕΣΣΑΛΙΑ
ΣΤΕΡΕΑ ΕΛΛΑΔΑ
ΗΠΕΙΡΟΣ
ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΣ
ΒΟΡΕΙΟ ΑΙΓΑΙΟ
ΝΟΤΙΟ ΑΙΓΑΙΟ
ΔΥΤΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ
ΙΟΝΙΟΙ ΝΗΣΟΙ
BES GOV HES PNP
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
39
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5
Συνοπτική παρουσίασητομέα επιχειρήσεων (BES)
Ο τομέας των επιχειρήσεων (Business Enterprise Sector, BES)9 περιλαμβάνειτις επιχειρήσεις, τους οργανισμούς και τα ιδρύματα, κύρια δραστηριότητατων οποίων είναι η παραγωγή προϊόντων ή υπηρεσιών (πλην των υπηρε-σιών μεταδευτεροβάθμιας ή τριτοβάθμιας εκπαίδευσης). Στον τομέα περι-λαμβάνονται οι δημόσιες επιχειρήσεις καθώς και οι ιδιωτικοί μη-κερδοσκο-πικοί φορείς που παρέχουν υπηρεσίες σε επιχειρήσεις.
ΠΙΝΑΚΑΣ 5.1: Συνολικοί δείκτες Ε&Α για τον τομέα BES, 2011
Ένταση Ε&Α (% ΑΕΠ) 0,23
Σύνολο δαπανών Ε&Α (εκατ. €) 485,9
Προσωπικό Ε&Α (Αριθμός ατόμων) 9.984
Προσωπικό Ε&Α (Ισοδύναμα Πλήρους Απασχόλησης) 6.324
Ερευνητές (Αριθμός ατόμων) 5.858
Ερευνητές (Ισοδύναμα Πλήρους Απασχόλησης) 4.021
9. Καλύπτονται οι κλάδοι οικονομικής δραστηριότητας (NACE Rev.2) και οι τάξεις μεγέθους απασχόλησης που αναφέρον-ται στον Ευρωπαϊκό Κανονισμό 753/2004.
Πηγές χρηματοδότησης
ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 5.1. Δαπάνες Ε&Α στον τομέα BES (σε εκατ. € και ως % του συνόλου του τομέα) ανά πηγήχρηματοδότησης, 2011
Είδος δαπανών
ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 5.2. Δαπάνες Ε&Α στον τομέα BES (σε εκατ. € και ως % του συνόλου του τομέα) ανά είδοςδαπανών, 2011
ΔΕΙΚΤΕΣ ΕΡΕΥΝΑΣ & ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΓΙΑ ΔΑΠΑΝΕΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ ΤΟ 2011 ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
40
Κράτος 8,0%
Επιχειρήσεις 78,8%
Άλλες πηγές εξωτερικού
4,6% ΕΕ
8,4%
Δαπάνες
προσωπικού
47,9%
Άλλες τρέχουσες
δαπάνες 30,8%
Δαπάνες κεφαλαίου
21,3%
Πηγή Δαπάνες Ε&Αχρηματοδότησης (σε εκατ. €)
Κράτος 39,1Επιχειρήσεις* 382,8Άλλες εθνικές πηγές 1,0ΕΕ 40,9Άλλες πηγές εξωτερικού 22,1
Σύνολο 485,9
Είδος Δαπάνες Ε&Αδαπανών (σε εκατ. €)
Δαπάνες προσωπικού 232,7Άλλες τρέχουσες δαπάνες 149,7Δαπάνες κεφαλαίου 103,4
Σύνολο 485,9
* ιδία χρηματοδότηση
Προσωπικό Ε&Α
ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 5.3. Προσωπικό Ε&Α στον τομέα BES (αριθμός ατόμων) ανά είδος απασχόλησης και φύλο, 2011
ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 5.4. Προσωπικό Ε&Α στον τομέα BES (ισοδύναμα πλήρους απασχόλησης) ανά είδος απα-σχόλησης και φύλο, 2011
ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΜΕΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ (BES)
41
1.805
584 750
4.053
2.062
730
0
1.000
2.000
3.000
4.000
5.000
6.000
7.000
Ερευνητές Τεχνικό προσωπικό Άλλο προσωπικό
αριθ
μός
ατό
μων
Άνδρες
Γυναίκες
1.329
344 457
2.692
1.156 345
0
500
1.000
1.500
2.000
2.500
3.000
3.500
4.000
4.500
Ερευνητές Τεχνικό προσωπικό Άλλο προσωπικό
ΙΠΑ
Άνδρες Γυναίκες
Στατιστικά στοιχεία ανά τάξη μεγέθους απασχόλησης
ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 5.5. Δαπάνες Ε&Α στον τομέα BES (σε εκατ. €) ανά τάξη μεγέθους απασχόλησης, 2011
ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 5.6. Ποσοστιαία (%) κατανομή δαπανών Ε&Α στον τομέα BES ανά πηγή χρηματοδότησηςστις διάφορες τάξεις μεγέθους απασχόλησης, 2011
ΔΕΙΚΤΕΣ ΕΡΕΥΝΑΣ & ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΓΙΑ ΔΑΠΑΝΕΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ ΤΟ 2011 ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
42
39,8
94,3
104,3
77,9
169,6
0 20 40 60 80 100 120 140 160 180
0-9
10-49
50-249
250-499
>=500
εκατ. €
αριθ
μός
απασ
χολο
υμέν
ων
22,1%
20,6%
6,9%
3,3%
0,7%
45,7%
66,9%
74,4%
80,4%
95,1%
31,0%
12,4%
18,6%
15,9%
4,2%
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%
0-9
10-49
50-249
250-499
>=500
Κράτος Επιχειρήσεις Εξωτερικό Άλλες εθνικές πηγές
αριθ
μός
απασ
χολο
υμέν
ων
ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 5.7. Προσωπικό Ε&Α στον τομέα BES (σε ισοδύναμα πλήρους απασχόλησης) ανά τάξη μεγέ-θους απασχόλησης, 2011
Στατιστικά στοιχεία ανά κλάδο οικονομικής δραστηριότητας(NACE rev2)
ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΜΕΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ (BES)
43
903
1.463
1.622
982
1.353
0 200 400 600 800 1.000 1.200 1.400 1.600 1.800
0-9
10-49
50-249
250-499
>=500
ΙΠΑ
αριθ
μός
απασ
χολο
υμέν
ων
ΠΙΝΑΚΑΣ 5.2: Δαπάνες Ε&Α στον τομέα BES (σε εκατ. € και ως % επί του συνόλου των δαπανών του τομέα) ανά κλάδο οικονομικής δραστηριότητας, 2011
Βασικοί τομείς οικονομικής δραστηριότητας και επικρατέστεροι κλάδοι % συνόλουκάθε τομέα (κωδικοί NACE rev2) εκατ. € δαπανών Ε&Α
Τομέας Υπηρεσιών (45-82) 279,8 57,6%Χρηματοπιστωτικές και ασφαλιστικές δραστηριότητες (64-66) 102,5 21,1%Επαγγελματικές, επιστημονικές και τεχνικές δραστηριότητες (69-82) 77,3 15,9%Ενημέρωση και επικοινωνία (58-63) 69,9 14,4%
Τομέας Μεταποίησης (10-33) 190,6 39,2%Κατασκευή μεταλλικών προϊόντων, ηλεκτρονικών υπολογιστών, ηλεκτρονικώνκαι οπτικών προϊόντων, ηλεκτρονικού εξοπλισμού, μηχανοκίνητων οχημάτων,ρυμουλκούμενων και ημιρυμουλκούμενων οχημάτων και λοιπού εξοπλισμούμεταφορών (25-30) 60,7 12,5%Παραγωγή βασικών φαρμακευτικών προϊόντων και φαρμακευτικών σκευασμάτων (21) 60,3 12,4%Βιομηχανία τροφίμων, ποτοποιΐα, παραγωγή προϊόντων καπνού (10-12) 16,9 3,5%
Άλλοι τομείς 15,4 3,2%Παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος, φυσικού αερίου, ατμού και κλιματισμού (35-39) 6,2 1,3%Κατασκευές (41-43) 5,4 1,1%Γεωργία, δασοκομία και αλιεία (01-03) 1,5 0,3%
Σύνολο 485,9 100%
ΔΕΙΚΤΕΣ ΕΡΕΥΝΑΣ & ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΓΙΑ ΔΑΠΑΝΕΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ ΤΟ 2011 ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
44
29,9
29,2
37,5
102,
5
34,9
42,4
3,4
0 20
40
60
80
10
0 12
0
45-4
7. Χ
ονδρ
ικό
και λ
ιανι
κό ε
μπόρ
ιο· ε
πισκ
ευή
μηχα
νοκί
νητω
νοχ
ημάτ
ων
και μ
οτοσ
ικλε
τών
61.
Τηλε
πικο
ινω
νίες
62.
Δρα
στηρ
ιότη
τες
προγ
ραμμ
ατισ
μού
ηλεκ
τρον
ικώ
ν υπ
ολογ
ιστώ
ν,πα
ροχή
ς συ
μβου
λών
και σ
υναφ
είς
δρασ
τηρι
ότητ
ες
64-6
6. Χ
ρημα
τοπι
στω
τικέ
ς κα
ι ασφ
αλισ
τικέ
ς δρ
αστη
ριότ
ητες
69-8
2 (χ
ωρί
ς το
72)
. Επα
γγελ
ματι
κές,
επι
στημ
ονικ
ές κ
αι τ
εχνι
κές
δρασ
τηρι
ότητ
ες
72.
Επισ
τημο
νική
έρε
υνα
και α
νάπτ
υξη
Άλλ
οι κ
λάδο
ι του
τομ
έα υ
πηρε
σιώ
ν
εκατ
.€
Τομέ
ας Υ
πηρε
σιώ
ν (N
ACE
45
- 82)
ΔΙΑΓ
ΡΑΜ
ΜΑ 5.
8. Αν
άλυσ
η δα
πανώ
ν Ε&Α
στο
ν τομ
έα τω
ν Υπη
ρεσι
ών (σ
ε εκα
τ €),
NACE
rev2
, 201
1
ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΜΕΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ (BES)
45
16,9
1,2
10,3
16,2
60,3
2,1 3,
7
12,6
12,7
23,1
10,6
7,4
13,4
0 10
20
30
40
50
60
70
10-1
2. Β
ιομη
χανί
α τρ
οφίμ
ων,
ποτ
οποι
ΐα, π
αραγ
ωγή
προ
ϊόντ
ων
καπν
ού
13-1
5. Π
αραγ
ωγή
κλω
στοϋ
φαν
τουρ
γικώ
ν υλ
ών,
κατ
ασκε
υή ε
ιδώ
ν έν
δυση
ς,βι
ομηχ
ανία
δέρ
ματο
ς κα
ι δερ
ματι
κών
ειδώ
ν
20. Π
αραγ
ωγή
χημ
ικώ
ν ου
σιώ
ν κα
ι προ
ϊόντ
ων
16-1
8. Β
ιομη
χανί
α ξύ
λου
και κ
ατασ
κευή
προ
ϊόντ
ων
από
ξύλο
και
φελ
λό,
εκτό
ς απ
ό έπ
ιπλα
21. Π
αραγ
ωγή
βασ
ικώ
ν φ
αρμα
κευτ
ικώ
ν πρ
οϊόν
των
και φ
αρμα
κευτ
ικώ
ν σκ
ευασ
μάτω
ν
22. Κ
ατασ
κευή
προ
ϊόντ
ων
από
ελασ
τικό
(καο
υτσο
ύκ) κ
αι π
λαστ
ικές
ύλε
ς
23. Π
αραγ
ωγή
άλλ
ων
μη μ
εταλ
λικώ
ν ορ
υκτώ
ν πρ
οϊόν
των
24. Π
αραγ
ωγή
βασ
ικώ
ν με
τάλλ
ων
25. Κ
ατασ
κευή
μετ
αλλι
κών
προϊ
όντω
ν, μ
ε εξ
αίρε
ση τ
α μη
χανή
ματα
και τ
α εί
δη ε
ξοπλ
ισμο
ύ
26. Κ
ατασ
κευή
ηλε
κτρο
νικώ
ν υπ
ολογ
ιστώ
ν, η
λεκτ
ρονι
κών
και ο
πτικ
ών
προϊ
όντω
ν
27. Κ
ατασ
κευή
ηλε
κτρο
λογι
κού
εξοπ
λισμ
ού
28. Κ
ατασ
κευή
μηχ
ανημ
άτω
ν κα
ι ειδ
ών
εξοπ
λισμ
ού
Άλλ
οι κ
λάδο
ι του
τομ
έα μ
εταπ
οίησ
ης
Τομέ
ας Μ
εταπ
οίησ
ης (N
ACE
10
- 33)
εκ
ατ.€
ΔΙΑΓ
ΡΑΜ
ΜΑ 5.
8. Αν
άλυσ
η δα
πανώ
ν Ε&Α
στο
ν τομ
έα τω
ν Υπη
ρεσι
ών (σ
ε εκα
τ €),
NACE
rev2
, 201
1
47
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6
Συνοπτική παρουσίασηκρατικού τομέα (GOV)
Ο κρατικός τομέας (Government Sector, GOV) περιλαμβάνει φορείς με δρα-στηριότητες Ε&Α που εποπτεύονται από διάφορα Υπουργεία, όπως ταΕρευνητικά Κέντρα που εποπτεύονται από τη Γενική Γραμματεία Έρευναςκαι Τεχνολογίας10, άλλοι Δημόσιοι Ερευνητικοί Φορείς11, Εφορείες Αρχαι-οτήτων, Αρχαιολογικά Ινστιτούτα, Μουσεία, Δημόσια Νοσοκομεία, Ανεξάρ-τητες Αρχές κ.α.
ΠΙΝΑΚΑΣ 6.1: Συνολικοί δείκτες Ε&Α για τον τομέα GOV, 2011
Ένταση Ε&Α (% ΑΕΠ) 0,16
Σύνολο δαπανών Ε&Α (εκατ. €) 331,7
Προσωπικό Ε&Α (Αριθμός ατόμων) 13.260
Προσωπικό Ε&Α (Ισοδύναμα Πλήρους Απασχόλησης) 9.620
Ερευνητές (Αριθμός ατόμων) 6.094
Ερευνητές (Ισοδύναμα Πλήρους Απασχόλησης) 4.370
10. 12 Ερευνητικά Κέντρα (με αλφαβητική σειρά): Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών, Εθνικό Ίδρυµα Ερευνών, Εθνικό ΚέντροΈρευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης, Εθνικό Κέντρο Έρευνας Φυσικών Επιστηµών «Δηµόκριτος», Ελληνικό Εθνικό ΚέντροΘαλάσσιων Ερευνών, Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών, Ελληνική Επιτροπή Ατοµικής Ενέργειας, Ελληνικό Ινστιτούτο Πα-στέρ, Ερευνητικό Κέντρο Βιοιατρικών Ερευνών «Aλ. Φλέµινγκ», Ερευνητικό Κέντρο Καινοτοµίας στις Τεχνολογίες της Πλη-ροφορίας των Επικοινωνιών και της Γνώσης «ΑΘΗΝΑ», Ίδρυµα Τεχνολογίας και Έρευνας, Κέντρο Έρευνας Τεχνολογίας καιΑνάπτυξης Θεσσαλίας.11. Αναφέρονται (ενδεικτικά και όχι εξαντλητικά): η Ακαδημία Αθηνών, το Ίδρυμα Ιατροβιολογικών Ερευνών της Ακαδη-μίας Αθηνών, ο Ελληνικός Γεωργικός Οργανισμός Δήμητρα (πρώην Εθνικό Ίδρυμα Αγροτικής Έρευνας), το Μπενάκειο Φυτο-παθολογικό Ινστιτούτο, το Κέντρο Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, το Μεσογειακό Αγρονομικό Ινστιτούτο Χανίων, το Ινστι-τούτο Τεχνολογίας Υπολογιστών και Εκδόσεων “Διόφαντος”, κ.ά.
Πηγές χρηματοδότησης
ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 6.1. Δαπάνες Ε&Α στον τομέα GOV (σε εκατ. € και ως % του συνόλου του τομέα) ανά πηγήχρηματοδότησης, 2011
Είδος δαπανών
ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 6.2. Δαπάνες Ε&Α στον τομέα GOV (σε εκατ. € και ως % του συνόλου του τομέα) ανά είδοςδαπανών, 2011
ΔΕΙΚΤΕΣ ΕΡΕΥΝΑΣ & ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΓΙΑ ΔΑΠΑΝΕΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ ΤΟ 2011 ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
48
Κράτος 76,9%
Επιχειρήσεις 6,6%
Άλλες πηγές εξωτερικού
2,9% ΕΕ 13,5%
Δαπάνες προσωπικού
73,6%
Άλλες τρέχουσες δαπάνες
21,1%
Δαπάνες κεφαλαίου
5,4%
Πηγή Δαπάνες Ε&Αχρηματοδότησης (σε εκατ. €)
Κράτος* 255,2Επιχειρήσεις 21,8Άλλες εθνικές πηγές 0,3ΕΕ 44,9Άλλες πηγές εξωτερικού 9,5
Σύνολο 331,7
Είδος Δαπάνες Ε&Αδαπανών (σε εκατ. €)
Δαπάνες προσωπικού 244,1Άλλες τρέχουσες δαπάνες 69,9Δαπάνες κεφαλαίου 17,8
Σύνολο 331,7
* στο κράτος περιλαμβάνονται τα ίδια έσοδα των φορέων του κρατικού τομέα
Προσωπικό Ε&Α
ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 6.3. Προσωπικό Ε&Α στον τομέα GOV (αριθμός ατόμων) ανά είδος απασχόλησης και φύλο, 2011
ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 6.4. Προσωπικό Ε&Α στον τομέα GOV (ισοδύναμα πλήρους απασχόλησης) ανά είδος απα-σχόλησης και φύλο, 2011
ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΚΡΑΤΙΚΟΥ ΤΟΜΕΑ (GOV)
49
2.931
1.327 1.472
3.163
1.721
2.646
0
1.000
2.000
3.000
4.000
5.000
6.000
7.000
Ερευνητές Τεχνικό προσωπικό Άλλο προσωπικό
αριθ
μός
ατόμ
ων
Άνδρες Γυναίκες
2.073
948 1.086
2.297
1.337
1.878
0
500
1.000
1.500
2.000
2.500
3.000
3.500
4.000
4.500
5.000
Ερευνητές Τεχνικό προσωπικό Άλλο προσωπικό
ΙΠΑ
Άνδρες
Γυναίκες
Φύλο και ηλικία ερευνητών
ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 6.5. Κατανομή ερευνητών στον τομέα GOV (αριθμός ατόμων) ανά φύλο και ηλικία, 2011
ΔΕΙΚΤΕΣ ΕΡΕΥΝΑΣ & ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΓΙΑ ΔΑΠΑΝΕΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ ΤΟ 2011 ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
50
196
792 949
697
275
22
160
677
869
936
480
41 0
400
800
1.200
1.600
2.000
έως 25 25-34 35-44 45-54 55-64 >65
αριθ
μός
ατόμ
ων
Άνδρες
Γυναίκες
51
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7
Συνοπτική παρουσίασητομέα τριτοβάθμιας& μεταδευτεροβάθμιαςεκπαίδευσης (HES)
Ο τομέας Τριτοβάθμιας & Μεταδευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης (Higher Edu-cation Sector, HES) περιλαμβάνει τα Πανεπιστήμια, τα Τεχνολογικά Εκπαι-δευτικά Ιδρύματα, τα Ερευνητικά Πανεπιστημιακά Ινστιτούτα, τα Κέντρα Τε-χνολογικής Έρευνας, τα αναγνωρισμένα από το Κράτος Ιδιωτικά ΙνστιτούταΕπαγγελματικής Κατάρτισης (ΙΕΚ), τα Πανεπιστημιακά Νοσοκομεία, άλλεςσχολές & ακαδημίες12.
ΠΙΝΑΚΑΣ 7.1: Συνολικοί δείκτες Ε&Α για τον τομέα HES, 2011
Ένταση Ε&Α (% ΑΕΠ) 0,27
Σύνολο δαπανών Ε&Α (εκατ. €) 559,5
Προσωπικό Ε&Α (Αριθμός ατόμων) 46.348
Προσωπικό Ε&Α (Ισοδύναμα Πλήρους Απασχόλησης) 20.640
Ερευνητές (Αριθμός ατόμων) 32.842
Ερευνητές (Ισοδύναμα Πλήρους Απασχόλησης) 16.068
12. Ανώτατες Εκκλησιαστικές Ακαδημίες, Στρατιωτικές Σχολές, Εθνική Σχολή Δημόσιας Υγείας κ.α.
Πηγές χρηματοδότησης
ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 7.1. Δαπάνες Ε&Α στον τομέα HES (σε εκατ. € και ως % του συνόλου του τομέα) ανά πηγήχρηματοδότησης, 2011
Είδος δαπανών
ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 7.2. Δαπάνες Ε&Α στον τομέα HES (σε εκατ. € και ως % του συνόλου του τομέα) ανά είδοςδαπανών, 2011
ΔΕΙΚΤΕΣ ΕΡΕΥΝΑΣ & ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΓΙΑ ΔΑΠΑΝΕΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ ΤΟ 2011 ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
52
Κράτος 69,6%
Επιχει-ρήσεις
9,0% Άλλες εθνικέςπηγές
6,3% ΕΕ 13,8%
Δαπάνες
προσωπικού
72,2%
Άλλες τρέχουσες δαπάνες
25,0%
Δαπάνες κεφαλαίου
2,8%
Πηγή Δαπάνες Ε&Αχρηματοδότησης (σε εκατ. €)
Κράτος 389,2Επιχειρήσεις 50,1Άλλες εθνικές πηγές* 35,0ΕΕ 77,4Άλλες πηγές εξωτερικού 7,8
Σύνολο 559,5
Είδος Δαπάνες Ε&Αδαπανών (σε εκατ. €)
Δαπάνες προσωπικού 404,2Άλλες τρέχουσες δαπάνες 139,7Δαπάνες κεφαλαίου 15,7
Σύνολο 559,5
* στις «Άλλες εθνικές πηγές» περιλαμβάνονται τα ίδια έσοδα των φορέων του τομέα HES, η χρηματοδότηση από ιδιωτικά μη κερδοσκοπικάιδρύματα, κληροδοτήματα κ.α.
Προσωπικό Ε&Α
ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 7.3. Προσωπικό Ε&Α στον τομέα HES (αριθμός ατόμων) ανά είδος απασχόλησης και φύλο, 2011
ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 7.4. Προσωπικό Ε&Α στον τομέα HES (ισοδύναμα πλήρους απασχόλησης) ανά είδος απα-σχόλησης και φύλο, 2011
ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΜΕΑ ΤΡΙΤΟΒΑΘΜΙΑΣ & ΜΕΤΑΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ (HES)
53
11.679
4.306 4.702
21.163
2.029 2.469
0
5.000
10.000
15.000
20.000
25.000
30.000
35.000
Ερευνητές Τεχνικό προσωπικό Άλλο προσωπικό
αριθ
μός
ατό
μων
Άνδρες Γυναίκες
6.102
1.667 1.307
9.966
842 756
0
2.000
4.000
6.000
8.000
10.000
12.000
14.000
16.000
18.000
Ερευνητές Τεχνικό προσωπικό Άλλο προσωπικό
ΙΠΑ
Άνδρες
Γυναίκες
Φύλο και ηλικία ερευνητών
ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 7.5. Κατανομή ερευνητών (αριθμός ατόμων) ανά φύλο και ηλικία στον τομέα HES, 2011
ΔΕΙΚΤΕΣ ΕΡΕΥΝΑΣ & ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΓΙΑ ΔΑΠΑΝΕΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ ΤΟ 2011 ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
54
327
4.245 3.588
2.328
1.036 157
422
6.595
6.321
4.812
2.370
641 0
2.000
4.000
6.000
8.000
10.000
12.000
έως 25 25-34 35-44 45-54 55-64 >65
αριθ
μός
ατόμ
ων
Άνδρες Γυναίκες
55
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8
Συνοπτική παρουσίαση τομέαιδιωτικών μη κερδοσκοπικώνιδρυμάτων (PNP)
Ο τομέας Ιδιωτικών Μη Κερδοσκοπικών Ιδρυμάτων (Private Non Profit Sec-tor, PNP) περιλαμβάνει μη εμπορικά, ιδιωτικά μη κερδοσκοπικά ιδρύματαπου παρέχουν υπηρεσίες στους πολίτες, όπως οι επαγγελματικές και επι-στημονικές ενώσεις, οι οργανισμοί παροχής βοήθειας, οι ανθρωπιστικέςοργανώσεις, τα συνδικάτα, οι ενώσεις καταναλωτών, κ.λπ.13
ΠΙΝΑΚΑΣ 8.1: Συνολικοί δείκτες Ε&Α για τον τομέα PNP, 2011
Ένταση Ε&Α (% ΑΕΠ) 0,01
Σύνολο δαπανών Ε&Α (εκατ. €) 14,0
Προσωπικό Ε&Α (Αριθμός ατόμων) 637
Προσωπικό Ε&Α (Ισοδύναμα Πλήρους Απασχόλησης) 331
Ερευνητές (Αριθμός ατόμων) 445
Ερευνητές (Ισοδύναμα Πλήρους Απασχόλησης) 216
13. Αναφέρονται (ενδεικτικά και όχι εξαντλητικά): το Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού, το Ελληνικό Ίδρυμα Ευρωπαϊκής καιΕξωτερικής Πολιτικής, η Ελληνική Συνεργαζόμενη Ογκολογική Ομάδα, το Ίδρυμα Λαμπράκη, το Ίδρυμα ΘΩΡΑΞ, η περιβαλ-λοντική οργάνωση ΑΡΚΤΟΥΡΟΣ, η WWW Ελλάς, το Ελληνικό Ίδρυμα Έρευνας του καρκίνου κ.α.
Πηγές χρηματοδότησης
ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 8.1. Δαπάνες Ε&Α στον τομέα PNP (σε εκατ. € και ως % του συνόλου του τομέα) ανά πηγήχρηματοδότησης, 2011
Είδος δαπανών
ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 8.2. Δαπάνες Ε&Α στον τομέα PNP (σε εκατ. € και ως % του συνόλου του τομέα) ανά είδοςδαπανών, 2011
ΔΕΙΚΤΕΣ ΕΡΕΥΝΑΣ & ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΓΙΑ ΔΑΠΑΝΕΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ ΤΟ 2011 ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
56
Κράτος 10,5%
Επιχειρήσεις 5,2%
Ιδία
χρηματοδότηση 65,9%
Άλλες πηγές εξωτερικού
3,5% ΕΕ
15,0%
Δαπάνες
προσωπικού
72,9%
Άλλες τρέχουσες δαπάνες
23,6%
Δαπάνες κεφαλαίου
3,5%
Πηγή Δαπάνες Ε&Αχρηματοδότησης (σε εκατ. €)
Κράτος 1,5Επιχειρήσεις 0,7Άλλες εθνικές πηγές* 9,3ΕΕ 2,1Άλλες πηγές εξωτερικού 0,4
Σύνολο 14,0
Είδος Δαπάνες Ε&Αδαπανών (σε εκατ. €)
Δαπάνες προσωπικού 10,2Άλλες τρέχουσες δαπάνες 3,3Δαπάνες κεφαλαίου 0,5
Σύνολο 14,0
* στις «Άλλες εθνικές πηγές» περιλαμβάνεται η ιδία χρηματοδότηση του τομέα ΡΝΡ.
Προσωπικό Ε&Α
ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 8.3. Προσωπικό Ε&Α στον τομέα PNP (αριθμός ατόμων) ανά είδος απασχόλησης και φύλο, 2011
ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 8.4. Προσωπικό Ε&Α στον τομέα PNP (ισοδύναμα πλήρους απασχόλησης) ανά είδος απα-σχόλησης και φύλο, 2011
ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΜΕΑ ΙΔΙΩΤΙΚΩΝ ΜΗ ΚΕΡΔΟΣΚΟΠΙΚΩΝ ΙΔΡΥΜΑΤΩΝ (ΡΝΡ)
57
194
18
111
251
33
30
0
50
100
150
200
250
300
350
400
450
500
Ερευνητές Τεχνικό προσωπικό Άλλο προσωπικό
αριθ
μός
ατόμ
ων
Άνδρες Γυναίκες
98
14
47
118
28
26
0
50
100
150
200
250
Ερευνητές Τεχνικό προσωπικό Άλλο προσωπικό
ΙΠΑ
Άνδρες
Γυναίκες
59
Σύντομη περιγραφή δεδομένων
Η έρευνα που διεξάγεται για τα στατιστικά Έρευνας και Ανάπτυξης – Ε&Α(Research & Development – R&D statistics) παράγει αποτελέσματα για τοπροσωπικό που απασχολείται σε δραστηριότητες Ε&Α καθώς και για τις(εσωτερικές) δαπάνες που πραγματοποιούνται για τις δραστηριότητες αυ-τές σε όλους τους τομείς της οικονομίας: Επιχειρήσεις (Business EnterpriseSector – BES), Κρατικός Τομέας (Government Sector – GOV), Τομέας Τριτο-βάθμιας και Μεταδευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης (Higher Education Sector –HES), Τομέας Ιδιωτικών μη-κερδοσκοπικών Ιδρυμάτων (Private non-ProfitSector – PNP) καθώς και για το σύνολο της χώρας.
Τα στοιχεία προσωπικού αναλύονται ανά φύλο, είδος απασχόλησης (ερευ-νητές, τεχνικοί, άλλο προσωπικό υποστήριξης), επίπεδο σπουδών, κύριοεπιστημονικό πεδίο, περιφέρεια, οικονομική δραστηριότητα και τάξη μεγέ-θους απασχόλησης (για τις επιχειρήσεις μόνο).
Τα στοιχεία (εσωτερικών) δαπανών αναλύονται ανά πηγή χρηματοδότησης,είδος Ε&Α (βασική έρευνα, εφαρμοσμένη έρευνα, πειραματική ανάπτυξη),είδος δαπανών (δαπάνες προσωπικού, λοιπές τρέχουσες δαπάνες και δαπά-νες κεφαλαίου), κύριο επιστημονικό πεδίο, οικονομική δραστηριότητα καιτάξη μεγέθους απασχόλησης (για τις επιχειρήσεις μόνο).
Επίσης, από τα στατιστικά δαπανών προκύπτει ο δείκτης “Ένταση Ε&Α”(R&D intensity) ως ποσοστό (%) των δαπανών Ε&Α στο ΑΕΠ της χώρας. Οδείκτης αυτός χρησιμοποιείται, μεταξύ άλλων, για την παρακολούθηση τηςπροόδου για την επίτευξη του στόχου 3% του ΑΕΠ της Ευρωπαϊκής Ένωσηςγια επένδυση σε Ε&Α της στρατηγικής EU2020.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9
Μεθοδολογικές σημειώσεις
Κάλυψη τομέων δραστηριότητας
Τα στατιστικά στοιχεία Ε&Α (δαπάνες και προσωπικό) συλλέγονται και ανα-λύονται ανά τομέα εκτέλεσης Ε&Α (Sector of R&D performance), τον το-μέα δηλαδή στον οποίο διεξάγονται οι δραστηριότητες Ε&Α. Οι φορείς, οιοποίοι υλοποιούν δραστηριότητες Ε&Α και αποτελούν τις στατιστικές μονά-δες από τις οποίες συλλέγονται τα στοιχεία, κατηγοριοποιούνται σε τέσσε-ρις τομείς εκτέλεσης Ε&Α ως εξής:
• Τομέας επιχειρήσεων (Business Enterprise Sector – BES): περιλαμβά-νει τις επιχειρήσεις, τους οργανισμούς και τα ιδρύματα, κύρια δραστηριό-τητα των οποίων είναι η παραγωγή προϊόντων ή υπηρεσιών (εκτός απόμεταδευτεροβάθμια ή τριτοβάθμια εκπαίδευση). Επιπλέον, ο τομέας αυ-τός περιλαμβάνει τις δημόσιες επιχειρήσεις καθώς και ιδιωτικούς μη – κερ-δοσκοπικούς φορείς που παρέχουν υπηρεσίες σε επιχειρήσεις. Καλύπτον-ται οι κλάδοι οικονομικής δραστηριότητας (NACE Rev.2) και οι τάξεις με-γέθους απασχόλησης που αναφέρονται στον Ευρωπαϊκό Κανονισμό753/200414.
• Τομέας Τριτοβάθμιας & Μεταδευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης (HigherEducation Sector – HES): περιλαμβάνει τα Πανεπιστήμια, τα ΤεχνολογικάΕκπαιδευτικά Ιδρύματα, τα Ερευνητικά Πανεπιστημιακά Ινστιτούτα, ταΚέντρα Τεχνολογικής Έρευνας, τα αναγνωρισμένα από το Κράτος Ιδιωτι-κά ΙΕΚ, τα Πανεπιστημιακά Νοσοκομεία, άλλες σχολές & ακαδημίες.
• Κρατικός Τομέας (Government Sector – GOV): περιλαμβάνει φορείς μεδραστηριότητες Ε&Α που εποπτεύονται από διάφορα Υπουργεία, όπωςτα Ερευνητικά Κέντρα που εποπτεύονται από τη Γενική Γραμματεία Έρευ-νας και Τεχνολογίας, άλλοι Δημόσιοι Ερευνητικοί Φορείς, Εφορείες Αρχαι-οτήτων, Αρχαιολογικά Ινστιτούτα, Μουσεία, Δημόσια Νοσοκομεία, Ανε-ξάρτητες Αρχές κ.ά.
• Τομέας Ιδιωτικών Μη Κερδοσκοπικών Ιδρυμάτων (Private Non ProfitSector – PNP): O τομέας αυτός περιλαμβάνει μη εμπορικά, ιδιωτικά μηκερδοσκοπικά ιδρύματα που παρέχουν υπηρεσίες στους πολίτες, όπως οιεπαγγελματικές και επιστημονικές ενώσεις, οι οργανισμοί παροχής βοή-θειας, οι ανθρωπιστικές οργανώσεις, τα συνδικάτα, οι ενώσεις καταναλω-τών, κ.ά.
ΔΕΙΚΤΕΣ ΕΡΕΥΝΑΣ & ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΓΙΑ ΔΑΠΑΝΕΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ ΤΟ 2011 ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
60
14. http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=CONSLEG:2004R0753:20080101:EL:HTML
Έννοιες και ορισμοί των βασικών μεταβλητών
Οι βασικές έννοιες και ορισμοί, τα καθιερωμένα σχήματα ταξινομήσεων καιοι οδηγίες για την παραγωγή των στατιστικών στοιχείων για την Έρευνα καιΑνάπτυξη - Ε&Α αναφέρονται στο εγχειρίδιο Frascati (ΟΟΣΑ, 2002).
Έρευνα και Ανάπτυξη – Ε&Α (Research & Development – R&D)Σύμφωνα με το εγχειρίδιο Frascati, ως Έρευνα και Ανάπτυξη θεωρείται ηδημιουργική εργασία που αναλαμβάνεται σε συστηματική βάση προκειμέ-νου να αυξηθεί το απόθεμα της γνώσης, συμπεριλαμβανομένης της γνώσηςτου ατόμου, του πολιτισμού και της κοινωνίας, και της χρήσης αυτού τουαποθέματος της γνώσης για την επινόηση νέων εφαρμογών.
Με τον όρο Ε&Α καλύπτονται τρεις δραστηριότητες: η βασική έρευνα, ηεφαρμοσμένη έρευνα και η πειραματική ανάπτυξη.
• Η βασική έρευνα είναι πειραματική ή θεωρητική εργασία που γίνεται μεκύριο σκοπό την απόκτηση νέων γνώσεων σχετικά με τα θεμελιώδη χα-ρακτηριστικά φαινομένων και παρατηρήσιμων γεγονότων, χωρίς να απο-βλέπει σε συγκεκριμένη εφαρμογή ή χρήση.
• Η εφαρμοσμένη έρευνα είναι επίσης πρωτότυπη έρευνα με σκοπό τηναπόκτηση νέας γνώσης. Έχει ωστόσο, κυρίως, έναν συγκεκριμένο πρακτι-κό σκοπό ή στόχο.
• Η πειραματική ανάπτυξη είναι η συστηματική εργασία, η οποία αντλείαπό τις γνώσεις που έχουν αποκτηθεί από την έρευνα και την πρακτικήεμπειρία και στοχεύει στην παραγωγή νέων υλικών, προϊόντων και συ-σκευών, στην εγκατάσταση νέων διαδικασιών, συστημάτων και υπηρε-σιών ή στην ουσιαστική βελτίωση αυτών που ήδη παράγονται ή είναι εγ-κατεστημένα.
Η Ε&Α καλύπτει όχι μόνο τις δραστηριότητες που υλοποιούνται σε τυπικούςερευνητικούς φορείς ή τμήματα Ε&Α, αλλά ευρύτερα όλες τις δραστηριότη-τες Ε&Α που υλοποιούνται είτε περιστασιακά είτε σε φορείς ή τμήματα πουυλοποιούν και άλλες δραστηριότητες.
Δαπάνες (εσωτερικές) για Ε&Α (intramural R&D expenditure)Οι δαπάνες για Έρευνα και Ανάπτυξη που καταγράφονται στα στατιστικάστοιχεία αφορούν τις εσωτερικές δαπάνες (intramural expenditure). Ως εσω-τερικές δαπάνες θεωρούνται όλες οι δαπάνες για Ε&Α που γίνονται εντός τωνφορέων (στατιστικών μονάδων), ανεξάρτητα από την πηγή χρηματοδότησης.
ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΚΕΣ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
61
Περιλαμβάνουν τόσο τις τρέχουσες δαπάνες (κόστος προσωπικού, άλλεςτρέχουσες δαπάνες όπως έξοδα λειτουργίας –ενοίκια, τηλεφωνικά κ.ά.–αναλώσιμα, ταξίδια, συνδρομές κ.λπ.) όσο και τις δαπάνες κεφαλαίου(αγορά εξοπλισμού, γης και κτιρίων).
Αντίθετα, οι δραστηριότητες Ε&Α που γίνονται με αναθέσεις σε εξωτερι-κούς συνεργάτες ή άλλους φορείς και πραγματοποιούνται εκτός του φορέα(extramural expenditure) δεν καταγράφονται.
Προσωπικό Ε&Α (R&D personnel)Το προσωπικό Ε&Α περιλαμβάνει τους ερευνητές καθώς και όλα τα πρόσω-πα που συμβάλλουν άμεσα στην πραγματοποίηση των δραστηριοτήτωνΕ&Α, χωρίς τη συμμετοχή των οποίων το ερευνητικό έργο δεν θα μπορούσενα ολοκληρωθεί (π.χ. τεχνικοί, εργάτες, παρασκευαστές, προγραμματιστές,διοικητικοί κ.λπ.). Συμπεριλαμβάνονται επίσης όσοι ασχολούνται με τονσχεδιασμό και τη διαχείριση των εργασιών άλλων ερευνητών.
Το προσωπικό Ε&Α κατανέμεται σε τρεις κατηγορίες απασχόλησης με βάσητο είδος της εργασίας που προσφέρει στην έρευνα:
• Ερευνητές: Επιστήμονες που πραγματοποιούν δραστηριότητες Ε&Α μεστόχο τη σύλληψη και τη δημιουργία νέων γνώσεων, προϊόντων, διαδικα-σιών, μεθόδων και συστημάτων. Στους ερευνητές εντάσσονται και όσοιπροετοιμάζουν διδακτορική διατριβή.
• Tεχνικό προσωπικό: Προσωπικό που συμμετέχει σε δραστηριότητεςΕ&Α εκτελώντας επιστημονικά και τεχνικά καθήκοντα, συνήθως υπό τηνκαθοδήγηση των ερευνητών π.χ. προγραμματιστές, παρασκευαστές,προσωπικό που συλλέγει βιβλιογραφικό υλικό, υλοποιεί στατιστικέςέρευνες και συνεντεύξεις, κ.λπ.
• Άλλο προσωπικό υποστήριξης: Προσωπικό που συμμετέχει σε δραστη-ριότητες Ε&Α, εκτελώντας διάφορες εργασίες που συνδέονται άμεσα μεαυτές και είναι απαραίτητες για την ολοκλήρωσή τους, π.χ. εργάτες, γραμ-ματείς ή άλλοι διοικητικοί υπάλληλοι.
Αριθμός ατόμων (Headcount – HC)Ο αριθμός ατόμων χρησιμοποιείται ως μονάδα για τη μέτρηση του απασχο-λούμενου προσωπικού σε δραστηριότητες Ε&Α και αποδίδει τον συνολικόαριθμό των ατόμων που απασχολούνται, πλήρως ή μερικώς, σε αυτές τιςδραστηριότητες. Ο δείκτης επιτρέπει τη διασύνδεση με άλλα διαθέσιμα δε-δομένα (π.χ. αριθμός ατόμων στην εκπαίδευση, την απασχόληση, κ.λπ.).
ΔΕΙΚΤΕΣ ΕΡΕΥΝΑΣ & ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΓΙΑ ΔΑΠΑΝΕΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ ΤΟ 2011 ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
62
Ισοδύναμο πλήρους απασχόλησης - ΙΠΑ (Full Time Equivalent – FTE)Το ισοδύναμο πλήρους απασχόλησης (full time equivalent), που συνήθωςσυμβολίζεται ως ΙΠΑ (FTE), χρησιμοποιείται για τη με συγκρίσιμο τρόπο μέ-τρηση του απασχολούμενου προσωπικού σε Ε&Α, δεδομένου ότι υπολογίζε-ται με βάση τον χρόνο που κάθε άτομο αφιερώνει σε δραστηριότητες Ε&Α.
Το ισοδύναμο πλήρους απασχόλησης υπολογίζεται συγκρίνοντας τον χρό-νο απασχόλησης ενός εργαζόμενου σε δραστηριότητες Ε&Α με τον χρόνοπλήρους απασχόλησης. Ως εκ τούτου, ένας εργαζόμενος πλήρους απασχό-λησης λογίζεται ως ένα ΙΠΑ, ενώ ένας μερικής απασχόλησης λογίζεται ωςποσοστό ενός ΙΠΑ σε αναλογία με τις ώρες εργασίας του σε Ε&Α.
Περισσότεροι ορισμοί υπάρχουν διαθέσιμοι στο “Γλωσσάρι Όρων” του ΕΚΤ(http://metrics.ekt.gr/el/lexicon/2).
Νομικό πλαίσιο
Τα στατιστικά Έρευνας και Ανάπτυξης καταρτίζονται στο πλαίσιο εφαρμο-γής των Ευρωπαϊκών Κανονισμών 753/200415 (ισχύει μέχρι και τα στοιχείατου 2011) και 995/201216 (ισχύει για τα στοιχεία του 2012 και εφεξής).
Το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης, φορέας με θεσμικό ρόλο τη συγκέντρωση,τεκμηρίωση και διάθεση επιστημονικού και τεχνολογικού περιεχομένου(www.ekt.gr), ανέλαβε τη συλλογή και επεξεργασία των στατιστικών στοι-χείων Ε&Α τον Απρίλιο 2012 με απόφαση του Γενικού Γραμματέα Έρευναςκαι Τεχνολογίας (ΦΕΚ/ 1359/Β/25.04.2012).
∆ιενεργούμενη έρευνα
Η έρευνα είναι απογραφική και διεξάγεται σε όλους τους φορείς των τομέ-ων BES, HES, GOV, και PNP οι οποίοι υλοποιούν δραστηριότητες Ε&Α. Γιατον σκοπό αυτό το ΕΚΤ ανέπτυξε Μητρώο των ελληνικών φορέων με δρα-στηριότητες Ε&Α, αξιοποιώντας πληροφορία από επίσημες πηγές. Το μη-τρώο επικαιροποιείται σε συστηματική βάση.
Η έρευνα πραγματοποιήθηκε με ηλεκτρονικό ερωτηματολόγιο μέσω τουδικτυακού τόπου http://metrics.ekt.gr, σε 2.000 και πλέον φορείς.
ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΚΕΣ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
63
15. http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=CONSLEG:2004R0753:20080101:EL:HTML16. http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=OJ:L:2012:299:0018:0030:EL:PDF
Η διεξαγωγή και παρακολούθηση της έρευνας και η συλλογή και η στατιστι-κή επεξεργασία των στοιχείων υποστηρίχθηκε από τα εξειδικευμένα πληρο-φοριακά συστήματα που ανέπτυξε το ΕΚΤ, με χρήση ανοικτού λογισμικού.
Τα συλλεχθέντα στοιχεία ελέγχθηκαν για την ορθότητά τους και διορθώθη-καν, όπου ήταν απαραίτητο, σε συνεργασία με τους φορείς. Επίσης πραγ-ματοποιήθηκε έλεγχος της συνάφειας των υποβληθέντων στοιχείων μεδευτερογενή στοιχεία από τις βάσεις δεδομένων που αναφέρονται στη συ-νέχεια. Τα στοιχεία παρείχαν στο ΕΚΤ οι αρμόδιοι για την τήρηση των βάσε-ων φορείς.
• Ολοκληρωμένο Πληροφοριακό Σύστημα – Ειδική Υπηρεσία ΟΠΣ• Βάση δεδομένων e corda – Ευρωπαϊκή Επιτροπή• Στοιχεία χρηματοδότησης και προσωπικό ΑΕΙ – Υπουργείο Παιδείας &
Θρησκευμάτων• Βάση δεδομένων με στοιχεία ισολογισμών επιχειρήσεων – ICAP• Επίσημα στατιστικά στοιχεία για την Κρατική χρηματοδότηση για Ε&Α
(δείκτης GBAORD) – στοιχεία που συλλέχθηκαν από το ΕΚΤ και δημοσιεύ-τηκαν στη βάση δεδομένων της Eurostat
Τέλος η ΕΛΣΤΑΤ πραγματοποίησε έλεγχο συνάφειας σε σχέση με τα στοι-χεία της Ετήσιας Έρευνας Βιομηχανίας που υλοποιεί.
Για την επεξεργασία και ανάλυση των στοιχείων ακολουθήθηκε η ενδεδειγ-μένη στατιστική μεθοδολογία καθώς και οι οδηγίες της Eurostat για τη συγ-κεκριμένη έρευνα που εκπονείται με εναρμονισμένο τρόπο σε όλες τις χώ-ρες-μέλη.
Τα βασικά βήματα της μεθοδολογίας συζητήθηκαν και οριστικοποιήθηκανμε τη συνεργασία της Γενικής Γραμματείας Έρευνας και Τεχνολογίας και τηςΕλληνικής Στατιστικής Αρχής.
ΔΕΙΚΤΕΣ ΕΡΕΥΝΑΣ & ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΓΙΑ ΔΑΠΑΝΕΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ ΤΟ 2011 ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
64