Upload
georgian-national-museum
View
909
Download
2
Embed Size (px)
DESCRIPTION
დიმიტრი ერმაკოვი იმ ბრწყინვალე ფოტოგრაფთა რიცხვს მიეკუთვნება, რომლებმაც მდიდარი, უნიკალური და ყოვლისმომცველი ფოტოგრაფიული მატიანე შექმნეს. მისი ფოტოგრაფიული მემკვიდრეობის უდიდესი ნაწილი, რომელიც XIX საუკუნისა და XX საუკუნის I მეოთხედის სინამდვილეს ასახავს, დღეს საქართველოს ეროვნული მუზეუმის ფოტოფონდში ინახება.
Citation preview
22
ფოტოებზეაღბეჭდილიისტორია
პროექტი > ლიკა მამაცაშვილი, ლიკა ღუდუშაური,ნინო ტაბუცაძე
დი მიტ რი ერ მა კო ვი იმ ბრწყინ ვა
ლე ფო ტოგ რაფ თა რიცხვს მი ე
კუთ ვ ნე ბა, რომ ლებ მაც მდი და რი,
უნი კა ლუ რი და ყოვ ლის მომ ც
ვე ლი ფო ტოგ რა ფი უ ლი მა ტი ა ნე
შექ მ ნეს. მი სი ფო ტოგ რა ფი უ ლი
მემ კ ვიდ რე ო ბის უდი დე სი ნა წი
ლი, რო მე ლიც XIX სა უ კუ ნი სა და
XX სა უ კუ ნის I მე ოთხე დის სი ნამ
დ ვი ლეს ასა ხავს, დღეს სა ქარ
თ ვე ლოს ეროვ ნუ ლი მუ ზე უ მის
ფო ტო ფონ დ ში ინა ხე ბა.
saqarTvelos erovnuli muzeumi 23
XIX საუკუნის სამოციან
წლებშისაქართველოში
ცხოვრობდა და მოღვა-
წეობდა გამოჩენილი ფოტოგრაფი და
ფოტოკოლექციონერი, დიმიტრი ერმა-
კოვი(1846-1916).
წიგნების, ფოტოგრაფიული კატალო-
გების,ფოტოაპარატებისადასხვატექნი-
კისგარდამისიკოლექცია127ალბომის,
22660სურათის, 15536მინისნეგატივი-
სა და 27 655 ცალკეული სტერეოგამო-
სახულებისაგან შედგება. როგორც კო-
ლექციონერმა, მან თავი მოუყარა იმ
მნიშვნელოვან და საეტაპო ისტორი-
ულ-ფოტოგრაფიულმასალას,რომელიც
XIXსაუკუნეშიიქმნებოდა.დიმიტრიერ-
მაკოვისდამსახურებაა ის,რომ მან სა-
ქართველოში მოღვაწე ფოტოგრაფების
მემკვიდრეობა გადაარჩინა, შეინახა და
კატალოგისფორმამისცა.
დიმიტრიერმაკოვიდაიბადა1846წელს.
მამამისი საქართველოში მოღვაწე იტა-
ლიელი არქიტექტორი და მშენებელი,
ლუდოვიკოკამბიაჯოიყო.დედა,ანაერ-
მაკოვა, მოლოკნებისოჯახსეკუთვნოდა.
კავკასიაშირუსეთისმთავარმართებელმა
ლუდოვიკოკამბიაჯოსამუშაოდყირიმში
მიიწვია,შემდგომკიისბაქოსრეგიონში,
შემახიის ოლქში მსახურობდა. სავარა-
უდოდ, დიმიტრი ერმაკოვი სწორედ იქ
დაიბადა. მოგვიანებითლუდოვიკო კამ-
ბიაჯოსაქართველოშიდაბრუნდადასა-
ხაზინოთეატრიდაქარვასლაააშენა.
დიმიტრიერმაკოვიXIXსაუკუნისსამო-
ციანწლებშიუკვესაქართველოში,მამა-
მისის მეურვეობით სწავლობს ანანურის
ტოპოგრაფიულ სასწავლებელში, სადაც
ისფოტოგრაფიასეუფლება.მიუხედავად
იმისა,რომისუკანონოშვილიიყო,ლუ-
დოვიკოკამბიაჯომასზეგანსაკუთრებით
ზრუნავდა. სწორედ მან წარადგინა და
დაუახლოვადიმიტრიერმაკოვიიმდრო-
ინდელი საქართველოს მაღალ საზო-
გადოებას: არქიტექტორებს, მხატვრებს,
არქეოლოგებს, ეთნოგრაფებს და დიდი
დახმარებაგაუწიაშვილსფოტოგრაფია-
შიმოღვაწეობისპირველეტაპზე.
დიმიტრი ერმაკოვის შემოქმედებითი
მოღვაწეობის შესახებ ყველაზე ადრეუ-
ლი ცნობა 1877 წლითაა დათარიღებული
კავკასიისკალენდრისსამისამართოგან-
ყოფილებაში, სადაც აღნიშნულია, რომ
ერმაკოვი კავკასიის ნატიფი ხელოვნების
წამახალისებელი საზოგადოების წევრია,
ხოლო ამავე წლის 4 ნოემბრის გაზეთი
,,კავკაზი“ გვაწვდის ინფორმაციას, რომ
თბილისში, მამიკონიანცის სახლში, ბა-
რნოვისქუჩაზე,ფოტოებისმდიდარიკო-
ლექციაიყიდება–სულ2000ფოტო,რო-
მელიც დიმიტრი ერმაკოვის მიერ არის
გადაღებული მისი თურქეთში ათწლიანი
მოგზაურობისდროს.
1874წელსდიმიტრიერმაკოვმათავისი
ფოტოები საფრანგეთში, პარიზისXფო-
ტოგამოფენაზეწარადგინადაყველასთ-
ვისმოულოდნელადუდიდესიწარმატება
მოიპოვა.იმდროინდელიპარიზულიპრე-
სამისიფოტოებისმხატვრულღირსებებ-
ზეალაპარაკდა.იგისაყოველთაოდაღი-
არებულფოტოგრაფადიქცადაუამრავი
დაკვეთაც მიიღო. მოგვიანებით სპარსე-
თისშაჰმაისთავისპირადფოტოგრაფად
მიიწვია,რაც კარგად ჩანსდიმიტრი ერ-
მაკოვის სატიტულოფურცლიდან, სადაც
საგანგებოდაააღნიშნულიესფაქტი.მოგ-
ვიანებით დიმიტრი ერმაკოვი მრავალი
საერთაშორისო გამოფენის მონაწილე
ხდება. იგისიცოცხლეშივედაჯილდოვდა
36 უმაღლესიფოტოგრაფიული ჯილდო-
თი რუსეთსა თუ უცხოეთში გამართულ
საერთაშორისოგამოფენებზე.
1877-78 წლებში დიმიტრი ერმაკოვი,
რუსეთ-თურქეთის ომის დროს, სამხედ-
როფოტოგრაფისფუნქციასასრულებდა
და რუსეთის იმპერატორის საიდუმლო
დავალებით იღებდა ფრონტის ხაზს. ეს
ფოტოებიდღემდესამხედროისტორიკო-
სების,ანალიტიკოსებისადაექსპერტების
დიდინტერესსიწვევს.ბატალურისცენე-
ბის გარდა მან მრავლად შექმნა ჯარის-
კაცთა ყოფის ამსახველი ფოტოები, მათ
შორის ყარსის ბრძოლის მონაწილეთა
ცხოვრებისამსახველისერიები.
1880წელსდიმიტრიერმაკოვითბილის-
შიბრუნდებადაქალაქისცენტრშიხსნის
ფოტოატელიეს,სადაცწარმატებითმუშა-
ობს სხვადასხვა ჟანრში. პირველი ატე-
ლიე მან ჯერ კიდევ 1874 წელს, მხატვარ
ალექსანდრეკოლჩინთანერთადგახსნა,
სადაცყველანაირისირთულისშეკვეთებს
ასრულებდა – კაბინეტურ პორტრეტებს,
ღია ბარათებს და თავიდანვე ავლენდა
კომერსანტისნიჭს.
1897 წელს მას კავკასიის კაზმულ ხე-
ლოვნებათა ხელშემწყობი საზოგადო-
ების წევრ-კორესპონდენტად ირჩევენ,
1907წელსიგიმოსკოვისარქეოლოგიური
საზოგადოებისკავკასიისგანყოფილების
წევრია, 1912წელსკითბილისისკაზმულ
ხელოვნებათასაზოგადოებისდამფუძნე-
ბელიხდება.
1870 წლიდან ერმაკოვმარამდენჯერმე
იმოგზაურა სპარსეთში. რამდენად ხში-
რადდარახანგრძლივობითიმყოფებო-
დათეირანსადა სპარსეთის სხვადასხვა
რეგიონში, ჩვენთვის უცნობია. მხოლოდ
ის ვიცით, რომ გარკვეული პერიოდის
მანძილზე მას საკუთარი ფოტოატელიე
ჰქონდათეირანისცენტრში.
საქართველოს ეროვნულ მუზეუმში
ინახებადიმიტრიერმაკოვისმიერირან-
შიგადაღებული850ფოტოგრაფიადახუ-
თიალბომი,რომელიც555სურათისაგან
შედგება.თითოეულფოტოსთანერთვის
ძველირუსულიმინაწერიფოტოსსახელ-
წოდებითდანომრით.სახელწოდებების
მიხედვითირკვევა,რომდიმიტრიერმა-
კოვი ძირითადად ირანის ჩრდილოეთ
პროვინციებში, კასპიის ზღვის რეგიონში
დაყუმშიმოგზაურობდა.
საგულისხმოა დიმიტრი ერმაკოვის
და ანტუან სევრიუგინის მეგობრობა და
თანამშრომლობა. ისინი ერთმანეთს
1870-იანი წლებიდან იცნობდნენ. ამ პე-
რიოდში ირანი მრავალი ფოტოგრაფის
ინტერესის სფეროსწარმოადგენდა. ან-
ტუანსევრიუგინიდამისიძმებიშეუერთ-
2000 წელს და იწყო დი მიტ რი ერ მა კო ვის ფო ტო არ ქი ვის რეს ტავ-რა ცი ი სა და კონ სერ ვა ცი ის პრო ექ ტი. მას ში მო ნა წი ლე ობ დ ნენ სა ქარ თ ვე ლოს ეროვ ნუ ლი მუ ზე უ მი, ჰო ლან დი უ რი ფონ დი Stichting Horizon და ნი დერ ლან დე ბის ფო ტო მუ ზე უ მი რო ტერ დამ ში. პრო ექ-ტის მი ზა ნი იყო სა არ ქი ვო მა სა ლის გა დარ ჩე ნა და მას ზე აღ ბეჭ-დი ლი ინ ფორ მა ცი ის ხელ მი საწ ვ დო მო ბა მეც ნი ე რე ბი სა და ფარ-თო სა ზო გა დო ე ბის თ ვის.
saqarTvelos erovnuli muzeumi24
saqarTvelos erovnuli muzeumi 25
დნენფოტოგრაფებისამდიდსწრაფვას
ირანისაკენ დათავრიზში დასახლდნენ.
მალემათფოტოგრაფიულიატელიეგახ-
სნეს თეირანში. დიმიტრი ერმაკოვი და
ანტუან სევრიუგინი ირანში კვლავ შეხ-
ვდნენ ერთმანეთს. ცნობილია, რომ ეს
თანამშრომლობა უფრო კომერციული
ხასიათის იყო, ვიდრე შემოქმედებითი.
ერმაკოვის რჩევების წყალობით სევ-
რიუგინს მიეცა შესაძლებლობა, ფინან-
სურად უზრუნველეყო საკუთარი ოჯახი.
მოგვიანებითანტუანსევრიუგინმაშექმ-
ნა ისტორიული მნიშვნელობისფოტოე-
ბისსერიაირანსადაირანელებზე.
დიმიტრი ერმაკოვი მრავალმხრივი
ადამიანი იყო. მას ახლო ურთიერთო-
ბა და მჭიდრო თანამშრომლობა აკავში-
რებდა საქართველოსა და რუსეთის იმ-
დროინდელ ცნობილ ისტორიკოსებთან,
არქეოლოგებთან. იგი არაერთ არქეო-
ლოგიურ-ეთნოგრაფიულ ექსპედიციაში
იღებდა მონაწილეობასდა შექმნა საქარ-
თველოსადა კავკასიის ისტორიული ძეგ-
ლების, ფრესკების, საეკლესიო ნივთების,
წიგნებისადახელნაწერებისდოკუმენტური
მატიანე. 1892 წელს, რუსეთის მეცნიერე-
ბათა აკადემიის წევრ-კორესპონდენტის,
დიმიტრიბაქრაძისდავალებითერმაკოვმა
მონაწილეობამიიღოსოხუმ-კალესარქე-
ოლოგიურექსპედიციაში,შემდგომკინიკო
მარისხელმძღვანელობითშავშეთ-კლარ-
ჯეთისექსპედიციებში.
1910წელსდიმიტრიერმაკოვიექვთიმე
თაყაიშვილისხელმძღვანელობითსვანე-
თისექსპედიციაშიგაემგზავრა,სადაცმან
ათასამდე ფოტოსურათი გადაიღო, რო-
მელთა შორის მრავალი არქიტექტურუ-
ლიდა არქეოლოგიური ძეგლია. ბევრია
ისეთი,რომელიცდღესუკვედაკარგულია
დამხოლოდდიმიტრიერმაკოვისფოტო-
ზეაშემორჩენილი.
დიმიტრი ერმაკოვის სახელი იმდენად
ცნობილი იყო სამეცნიერო წრეებისათ-
ვის, რომ ექსპედიციების თაობაზე მას
წინასწარ უთანხმდებოდნენ. ეს ფაქტი
კარგად ჩანს რუსი არქეოლოგის, გრა-
ფინიაუვაროვასმიერკავკასიოლოგვე-
იდენბაუმისადმიმიწერილერთ-ერთწე-
რილში.გრაფინიაუვაროვა1897წლიდან
კავკასიაში მუშაობდა და ყველა თავის
ექსპედიციაშირაჭა-ლეჩხუმში,სვანეთში,
ხევსურეთშიმხოლოდდიმიტრიერმაკო-
ვი მიჰყავდა ფოტოგრაფად. მან კარგად
იცოდა, რომ დიმიტრი ერმაკოვი გადა-
ღებამდე საფუძვლიანად შეისწავლიდა
სიძველეებსდაობიექტებს.მართლაც,მის
მიერგადაღებულიისტორიულიმნიშვნე-
ლობისძეგლები,ფრესკები,კულტურული
მემკვიდრეობისნიმუშები,არქიტექტურუ-
ლიდეტალებინათლადგვიჩვენებსიმას,
თუროგორარჩევდაისობიექტისგადა-
ღებისკუთხეს,აღიქვამდადაგადმოსცემ-
დასივრცეს.იგიიმდენადკარგადიცნობ-
და ამ საქმეს, რომ ხშირად ისტორიულ
ძეგლებს მეცნიერების ხელმძღვანელო-
ბისგარეშეციღებდადაშემდეგკვლევის-
თვისსთავაზობდასამეცნიეროწრეებს.
დიმიტრი ერმაკოვი სამეცნიერო
კუთხით განიხილავდა საკუთარ ფო-
ტოგრაფიას:ზედმიწევნითაღრიცხავდა,
ასათაურებდა, ნომრავდა ყველა ნეგა-
ტივს და ფოტოს, თემატურად ყოფდა
სურათებს და ქრონოლოგიური თან-
მიმდევრობითასახავდასაქართველოს,
თბილისის ყოფისა და კულტურის გან-
ვითარების სხვადასხვა სფეროს. რუ-
სულენაზემანორიკატალოგიგამოსცა
(1896და1901წელს),სადაცმისიფოტო-
ებიანბანურიდათემატურიპრინციპით
იყოდალაგებული.თავისიგემოვნებით
შეადგინა თემატური ალბომები და მზა
სახით სთავაზობდა როგორც დაინტე-
რესებულ პირებს, ასევე სხვადასხვა
ორგანიზაციას.
თბილისის თემატიკა ერმაკოვისთვის
განსაკუთრებულიიყო.მანშექმნაძველი
თბილისის ქუჩების, მოედნების, ციხეე-
ბის, ბაზრის, აბანოებისა და მექისეების,
ამქართა საქმიანობის, ოქროსადა ვერ-
ცხლზემომუშავეხელოსნების,ვაჭრებისა
და სხვადასხვა სოციალური ფენის ადა-
მიანის, ქართულ და ევროპულ სამოსში
გამოწყობილმანდილოსანთასახასიათო
პორტრეტებიდაგადაიღოქუჩისსცენები.
მან ასახათბილისიროგორცორიკულ-
ტურისგასაყარზეარსებულიქალაქი,გან-
საკუთრებითდეტალურადკიმისიაზიური
ნაწილი, ვინაიდან ის კარგად ხედავდა,
როგორ ქრებოდა თბილისური ცხოვრე-
ბისადაყოფისსწორედესმხარე.ვრცე-
ლისერიამიუძღვნამანხელოსნებისყო-
ველდღიურ ცხოვრებასაც, რადგან, მისი
აზრით,სწორედისინიინახავდნენძველი
თბილისის წეს-ჩვეულებებსა და ტრადი-
ციებს ფეოდალური ქალაქიდან კაპიტა-
ლისტურზეგადასვლისპროცესში.
ფოტოგრაფის ყურადღება მიიქცია სა-
ქალაქო ტრასნსპორტის თემამაც თბი-
ლისისევროპულდააზიურნაწილში.მან
გადაიღოვიწროქუჩებისთვისდამახასი-
ათებელი გადაადგილების საშუალებები:
ცხენი,ურემი, ჯორიდაეტლი,რომელიც
ქალაქის ევროპულ ნაწილს ემსახურე-
ბოდა.1883წელსთბილისშიამუშავდაე.წ.
ცხენის რკინიგზა, იგივე ,,კონკა“ – ღია
ვაგონი მოძრავი სკამებით, რომელიც
მხოლოდ ერთი მიმართულებით მოძ-
რაობდა. ,,კონკას“ ერთითავისებურებაც
ახასიათებდა – აღმართზე ასვლისას მის
ოთხცხენსკიდევორსუმატებდნენ.თბი-
ლისური ტრანსპორტის სერიაში დიმიტ-
რიერმაკოვმაგადაიღობორანი,ტივიდა
ნავები მტკვარზე – წყლის ტრანსპორტი,
რომელიც განსაკუთრებული კოლორი-
ტითგამოირჩეოდა,შექმნასერიანარიყა-
ლასციხეზე.
ასევედეტალურადაქვსმასგადაღებუ-
ლიე.წ.მადათოვისკუნძულიდაწისქვი-
ლებიმტკვარზე.XIXსაუკუნისორმოციან
წლებშიესკუნძულიქართველითავადე-
ბის,ორბელიანებისსაკუთრებაიყო,რო-
მელიცმათმოგვიანებითგენერალმადა-
თოვსმიჰყიდეს.როგორცორბელიანების
უბანს,მასპოეტურიადგილისრეპუტაცია
ჰქონდა,ხოლოშემდეგსხვადატვირთვაც
მიეცა. საინტერესოა ორთაჭალის ბაღე-
ბის,დუქნების,ტივზემოქეიფეების,მუსი-
კოსებისსერიები.
აღსანიშნავია დიმიტრი ერმაკოვის
სტუდიურიფოტოგრაფია,სადაცისპორ-
ტრეტებს ზედმიწევნითი სიზუსტით და
სიფრთხილითქმნიდა.ერმაკოვიიყენებ-
და შუქ-ჩრდილებს, რბილ კონტურებს,
დიდ ყურადღებას უთმობდა განათებას.
სტუდიისთვის მან სპეციალურად შეიძი-
ნასხვადასხვადეკორაციადარეკვიზიტი.
თბილისში მისი ფოტოატელიე ლამაზი
ევროპული ავეჯით იყო გაწყობილი, მა-
გიდაზე მუდამ მრავალრიცხოვანი ალ-
ბომებიიდო.სტენდებზეფოტოსურათები
დაჯილდოებიიყოგამოფენილი.ოთახის
ერთიკუთხეკიალექსანდრემესამისბი-
უსტსეკავა.
თავისი მოღვაწეობის მანძილზე დი-
მიტრი ერმაკოვი ხშირად ატარებდა
სხვადასხვა ექსპერიმენტს ფოტოტექ-
ნოლოგიაში.ერთ-ერთიექსპერიმენტის
დროსმანმინისნეგატივისუკანამხარე
შავადშეღება,რითაცპორტრეტიუფრო
saqarTvelos erovnuli muzeumi26
saqarTvelos erovnuli muzeumi 27
მკვეთრიდაკონტრასტულიგახადა.დი-
მიტრიერმაკოვითავისიკარიერისდა-
საწყისში სველ კოლოიდურ ტექნიკაში
მუშაობდა, შემდეგ სხვადასხვა ფორ-
მატის მშრალ ბრომჟელატინის ფირ-
ფიტებზე. სურათებს ბეჭდავდა კონტაქ-
ტურად, ალბუმინის დღის – ყავისფერი
ტონისქაღალდზედაძალიანიშვიათად
მიმართავდაკადრირებას,ვინაიდანუკ-
ვეგადაღებამდეირჩევდაკომპოზიციას,
რომელიც კადრს მთლიანად ავსებდა.
მისი შემოქმედებითი სტილისთვის და-
მახასიათებელია სივრცის მაქსიმალუ-
რად აღქმა და გადმოცემა. ერმაკოვი
დიდყურადღებასუთმობდაახალიტექ-
ნოლოგიების განვითარებას და აქტიუ-
რადიყენებდამათთავისსაქმიანობაში.
იგითვითონაცცდილობდაახალიობი-
ექტივებისკონსტრუირებასდამობილუ-
რილაბორატორიისშექმნას.
მის შემოქმედებაში მნიშვნელოვანი
ადგილიუჭირავსიმპერიოდისუახლე-
სი მოვლენების ფიქსაციას: კავკასიაში
მოგზაურობის დროს შექმნა ფოთიდან
1872 წლის 10 ოქტომბერს თბილისში
პირველი სამგზავრო მატარებლის ჩა-
მოსვლის, რკინიგზის მშენებლობისა
და მშენებლების ამსახველი ქრონიკაც
– მაგალითად, სურამის უღელტეხილზე
გვირაბისმშენებლობადამისიდამთავ-
რებისპროცესი,გახსნისცერემონიალი,
რაშიციმპერიოდისსაზოგადომოღვა-
წეები და სამღვდელოების წარმომად-
გენლებიმონაწილეობდნენ.
მიხაილოვის ,,წითელი ჯვრის“ საა-
ვადმყოფოსდაპუშკინისძეგლისგახ-
სნის ცერემონიალის გარდა დიმიტრი
ერმაკოვმა გადაიღო თბილისში სა-
სოფლო-სამეურნეო გამოფენის პა-
ვილიონები და ექსპონატები, საქარ-
თველოს სამხედრო გზის, პირველი
საფოსტოსადგურების,სოფლების,ხე-
ობებისდაკავკასიისქედების,თბილი-
სისწყალდიდობისამსახველიდასხვა
ფოტოსურათები.
ბრწყინვალე ფოტოგრაფი, სამეცნიე-
რო მიმართულების შემოქმედი, მემატი-
ანე, მხატვრული ფოტოგრაფიის ოსტატი
და წარმატებული კომერსანტი დიმიტ-
რი ერმაკოვი, ძალ-ღონეს არ იშურებდა
ქვეყნის ცხოვრების სხვადასხვა სფეროს
ასახვისთვის. მის მიერ შექმნილი კულ-
ტურული მემკვიდრეობა საშუალებას
გვაძლევს, კარგად დავინახოთ დროის
ცვლილება, თვალი გავადევნოთ ეპოქის
მახასიათებლებს, დოკუმენტური სიზუს-
ტითაღვიქვათყოფადასამეცნიეროღი-
რებულებისმატიანე.მისიფოტოგრაფიუ-
ლისერიებისჩამონათვალიცკიგვაოცებს
თავისი გეოგრაფიული მასშტაბებით: სა-
ქართველო, თურქეთი, ირანი, სომხეთი,
შუა აზია, რუსეთი, აზერბაიჯანი, ჩრდი-
ლოეთკავკასიისსხვადასხვარეგიონები.
ქართველი მეცნიერი და დიმიტრი
ერმაკოვის მეგობარი, ექვთიმე თაყა-
იშვილი ფოტოგრაფის სიცოცხლეშივე,
1913წლიდან,ცდილობდამისიმემკვიდ-
რეობის შეგროვებას, თუმცა ეს მეტად
რთული მისია აღმოჩნდა. ქართველმა
მეცენატმა პავლე თუმანიშვილმა, გარ-
დაცვალებამდეცოტახნითადრე,ერმა-
კოვს საქართველოს ეკლესია-მონასტ-
რებისა და სიძველეების ამსახველი 30
ფოტოალბომიშეუკვეთა,რომელიცმან
საქართველოს საისტორიო საზოგადო-
ებასგადასცა.
1916 წელს, ერმაკოვის გარდაცვალე-
ბის შემდეგ, მისმა მემკვიდრემ განიზ-
რახამისიკოლექციისგაყიდვა.ამასთან
დაკავშირებით ექვთიმე თაყაიშვილ-
მა აღძრა საკითხი ერმაკოვის არქივის
შეძენაზე, რათა ეს განძი საქართვე-
ლოში დარჩენილიყო. საქართველოს
საისტორიო და საეთნოგრაფიო საზო-
გადოების, თბილისის უნივერსიტეტის,
ბაქოში მცხოვრები ქართველების და
მეცენატაკაკიხოშტარიასდახმარებით,
შესაძლებელი გახდა ერმაკოვის კო-
ლექციისშესყიდვა.
ერმაკოვის გარდაცვალების შემდეგ
ფოტოკოლექცია 1918 წელსერთობლი-
ვად შეიძინეს საქართველოს საისტო-
რიოდასაეთნოგრაფიოსაზოგადოებამ
და თბილისის სახელმწიფო უნივერსი-
ტეტმა, 1930 წელს კი ის საქართველოს
მუზეუმსგადაეცა.
2000წელსდაიწყოდიმიტრიერმაკო-
ვის ფოტოარქივის რესტავრაციისა და
კონსერვაციისპროექტი.მასშიმონაწი-
ლეობდნენ საქართველოს ეროვნული
მუზეუმი,ჰოლანდიურიფონდიStichting
Horizon და ნიდერლანდების ფოტომუ-
ზეუმი როტერდამში. პროექტის მიზანი
იყო საარქივო მასალის გადარჩენა და
მასზე აღბეჭდილი ინფორმაციის ხელ-
მისაწვდომობა მეცნიერებისა და ფარ-
თოსაზოგადოებისთვის.
ს.ჯანაშიასსახელობისსაქართველოს
ისტორიისმუზეუმშიგამოიყოდაგარე-
მონტდალაბორატორიადასაცავი,და-
მონტაჟდაშესაბამისიაპარატურა.
როტერდამისმუზეუმისმთავარიკონ-
სერვატორი და სხვა ექსპერტები პრო-
ექტის მიმდინარეობისას წელიწადში
ორჯერ ჩამოდიოდნენ საქართველოში
დამათიკონსულტაციებითდარჩევების
გათვალისწინებით იგეგმებოდა სამუშა-
ოები.
პროექტშიმონაწილეთანამშრომლე-
ბი პერიოდულად იმყოფებოდნენ სტა-
ჟირებაზენიდერლანდებში.
პროექტის ფარგლებში მოხდა ფო-
ტომასალისაღრიცხვა,კატალოგიზაცია,
გაწმენდა,ციფრულფორმატშიგადაყვა-
ნა,რესტავრაციადა კონსერვაცია,რის
შედეგადაც მივიღეთ მსოფლიო სტან-
დარტებისშესაბამისიფოტოარქივი.
ერმაკოვის არქივის რესტავრაციი-
სადა კონსერვაციის პროექტი 10 წელი
გაგრძელდა და 2010 წლის აგვისტოში
დასრულდა.
პროექტის ერთ-ერთი მნიშვნელო-
ვანი შედეგია ფოტომასალის კონსერ-
ვაციის და აღრიცხვა-კატალოგიზაციის
პროფესიონალთა ჯგუფის ჩამოყალი-
ბება,რომელიცმიღებულიცოდნითდა
გამოცდილებით აგრძელებს სამუშაოს
ეროვნული მუზეუმის სხვა არანაკლებ
მნიშვნელოვანფოტოკოლექციებზე.
1910 წელს დი მიტ რი ერ მა კო ვი ექ ვ თი მე თა ყა იშ ვი ლის ხელ მ ძღ-ვა ნე ლო ბით სვა ნე თის ექ ს პე დი ცი ა ში გა ემ გ ზავ რა, სა დაც მან ათა სამ დე ფო ტო სუ რა თი გა და ი ღო, რო მელ თა შო რის მრა ვა ლი არ ქი ტექ ტუ რუ ლი და არ ქე ო ლო გი უ რი ძეგ ლი ა. ბევ რია ისე თი, რო-მე ლიც დღეს უკ ვე და კარ გუ ლია და მხო ლოდ დი მიტ რი ერ მა კო-ვის ფო ტო ზეა შე მორ ჩე ნი ლი.
saqarTvelos erovnuli muzeumi28
saqarTvelos erovnuli muzeumi 29