252
« m f 1 yiA ψ I I I i I 1 i s ΤΡΟΦΗ KÀIjYTEIA ΔΙΑΤΡΟΦΗ ^ΠΑΙΔΙΟΥ καί ΥΓΙΕΙΝΗ ΜΑΓΕΙΡΙΚΗ Γ' ΕΚΔΟΣΙΣ — Βελτιωμένη και Έιτηυξημένη 'Ένα δράμι ττρόληψι ηοΰ σώ^ει άηβ εν« τόνο 8εραηεία. Είμαστε ο,τι τρώμε, ο,τι σκεφτόμαστε καί ο,τι άναπνέβμε, Όμολογουμένως τή Φύσει ζην, τοντ’ εστϊ κατ’ αρετήν ζην. Ζ. ΚΙΤΙΕΥΣ Ή Τροφή σου ας είναι το γιατρικό σου. Προλαμβάνει μάλλον παρά θεραπεύειν. ΙΠΠΟΚΡΑΤΗΣ Έγκεκριμένον Οπό του Υπουργείου Παιδείας για τές Σχολικές Βιβλιοθήκες των Σχολείων τής Στοιχειώδους καί Μέσης Έκ· παιδεύσεως καί γιό τές Κοινοτικές Βιβλιοθήκες. 'Υπό 2 . ΣΑΒΒΙΔΟΥ, ΡΙΙ.Ο.—ΝΟ.Ρ. ΔΙΠΛΟΜΑΤΟΥΧΟΥ ΦΥΣΙΟΘΕΡΑΠΕΥΤΟΥ ΕΠΙΣΤΗΜ. ΣΎΜΒΟΥΛΟΥ ΚΑΙ ΓΕΝ. ΓΡΑΜΜΑΤΕΟΣ ΤΟΥ ΠΑΓΚ. ΦΥΣΙΟΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΟΥ ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ Δρος ΤΗΣ ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗΣ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑΣ ΠΕΡΑ-ΠΕΔΙ, ΛΕΜΕΣΟΥ, ΚΥΠΡΟΥ

Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

  • Upload
    innerch

  • View
    126

  • Download
    14

Embed Size (px)

DESCRIPTION

Το βιβλίο τούτο αφιερώνεται σε όσους αναζητούν τη ριζική αιτία της εξαθλιώσεως της πολύτιμης σωματικής και ψυχοδιανοητικής υγείας του ανθρώπου της σήμερον, σε όσους ερευνούν ειλικρινά και ανεπηρέαστα να ανακαλύψουν την αλήθεια, όσον αφορά την φυσική υγιεινή και ευεργετική διατροφή μας, σε όσους προσπαθούν να εξαλείψουν τον πόνο και την αρρώστεια από τη... μίζερη σημερινή ζωή μας και σε όσους θέλουν με ένα δράμι πρόληψη να σωθούν από ένα τόνο... θεραπείας.

Citation preview

Page 1: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

«

m

f

1yiAψ

II

IS»iI

1i

s

Τ Ρ Ο Φ Η K À I j Y T E I A ΔΙΑΤΡΟΦΗ ^ Π Α Ι Δ Ι Ο Υ

καίΥΓΙΕΙΝΗ ΜΑΓΕΙΡΙΚΗ

Γ' ΕΚΔΟΣΙΣ — Βελτιωμένη και Έιτηυξημένη'Έ να δράμι ττρόληψι ηοΰ σώ^ει άηβ ε ν « τόνο 8εραηεία.

Είμαστε ο,τι τρώμε, ο,τι σκεφτόμαστε καί ο,τι άναπνέβμε, Όμολογουμένως τή Φύσει ζην, τοντ’ εστϊ κατ’ αρετήν ζην.

Ζ . Κ Ι Τ Ι Ε Υ Σ Ή Τροφή σου ας είναι το γιατρικό σου. Προλαμβάνει μάλλον παρά θεραπεύειν.

Ι Π Π Ο Κ Ρ Α Τ Η ΣΈ γ κ ε κ ρ ιμ έ ν ο ν Οπό του Υ π ο υρ γείο υ Π α ιδεία ς γ ια τ έ ς Σ χ ο λ ικ ές Β ιβλιοθήκες τω ν Σ χο λείω ν τή ς Σ το ιχε ιώ δο υ ς καί Μ έσης Έκ·

πα ιδεύ σ εω ς καί γ ιό τ έ ς Κ οινοτικές Β ιβλιοθήκες.

'Υπό 2 . ΣΑΒΒΙΔΟΥ, ΡΙΙ.Ο.—ΝΟ.Ρ.ΔΙΠΛΟΜΑΤΟΥΧΟΥ ΦΥΣΙΟΘΕΡΑΠΕΥΤΟΥ

ΕΠΙΣΤΗΜ. ΣΎΜΒΟΥΛΟΥ ΚΑΙ ΓΕΝ. ΓΡΑΜΜΑΤΕΟΣ ΤΟΥ ΠΑΓΚ. ΦΥΣΙΟΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΟΥ ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ

Δ ρος ΤΗΣ ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗΣ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑΣ Π Ε ΡΑ -Π Ε Δ Ι, ΛΕΜΕΣΟΥ, ΚΥΠΡΟΥ

Page 2: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

‘Ο συγγραφέας ΣΑΒΒΑΣ ΣΑΒΒΙΔΗΣ

(Γεννηθείς τό Ί 9D7)

Page 3: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

Α Φ I Ε Ρ Ω Σ I Σ

Τό βιβλίο τούτο, αφιερώνεται σέ δσους άναζη- τοΟν τή ριζική αιτία της έξαθλιώσεως τής πολύτι­μης σωματικής και ψυχοδιανοητικής υγείας του άν- θρώπου τής σήμερον' σέ δσους έρευνοΰν είλικρινά καί άνεπηρέαστα νά άνακαλύψουν τήν άλήθεια, δ- σον άφορα τήν φυσική υγιεινή καί εύεργετική δια­τροφή μας' σέ δσους προσπαθούν νά εξαλείψουν τόν πόνο καί τήν άρρώστεια άπό τή... μίζερη σημερινή ζωή μας, καί σε δσους θέλουν μ’ ενα δράμι πρόλη- ψι νά σωθούν άπό ενα τόνο... θεραπείας.

"Ολες οί Κυβερνήσεις πού ένδιαφέρονται πρα­γματικά γιά τήν ΠΟΛΥΤΙΜΗ ύγεία του λαού (πού συνεχώς άγωνίζεται γιά τήν παραγωγή καί τή συν­τήρηση ΟΛΩΝ γενικά), όφείλουν νά προβληματι­στούν καί νά μελετήσουν, άνεπηρέαστα, τές άπόψεις τής Φυσικής Υγιεινής, δσον άφορα τό σ ο β α ρ ώ- τ α τ ο ν καί φλέγον ζήτημα τής ύγιεινής διατρο­φής πού ΠΡΟΛΑΒΑΙΝΕΙ θετικά ΚΑΘΕ άσθένεια, εξασφαλίζοντας σέ ΟΛΟΥΣ πλήρη ψυχο-σωματικήν ύγεία.

Ό Συγγραφέας Σ. ΣΑΒΒΙΔΗΣ

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ

Α ' "Εκδοση, 1958 (6 χιλιάδες)Β ' "Εκδοση, 1972 (6 χιλιάδες)Γ' "Εκδοση, 1980 (6 χιλιάδες)

Page 4: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟΝ ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΤΟΥ ΣΑΒΒΑ ΣΑΒΒΙΔΗ

*0 κ. Σαββίδης γεννήθηκε τό 1907, στόν "Αγιον Μά- μιχν ΛεμεσοΟ. Νυμφεόθηκε κι έγκαταστόθηκε ατό Πέρα Πε- δΐ ΛεμεσοΟ Κόπρου, και ύπηρέτησε ώς δημοδιδάσκαλος έπΐ 32 χρόνια. Πολύ σύντομα, ή καθιστική ζωη, ό υπερσιτισμός καί οΐ άλλες κακές συνήθειες, του προξένησαν ένα προχω­ρημένο στομαχικόν έλκος καί ¡μιά τρομερή ύπερπάχυνση, δυσκοιλιότητα, μέ συνακόλουθα, ήμικρανίες, έκζεμα, άρ- θριτικά, αιμορροΐδες, στήν ήλικία τών τριάντα χρόνων, άπό τό 1036. 'Ακριβώς Τότε έπεσαν στά χέρια του διάφορα φυσιοθεραπευτικά βιβλία, κατόπιν δέ έπισταμέ- νης μελέτης καί συστηματικής έφαριιογής, έγινε τελείως καλά. ’Ενθουσιασθείς από τά Αποτελέσματα της Φυσιοθερα­πείας, ένεγράφη στό Φυσιοθεραπευτικόν Κολλεγιον του κο­ρυφαίου Φυσιοθεραπευτοϋ Μακφάτεν της 'Αμερικής, άποκτή σας τό δίπλωμα ΦυσιεραπευτοΟ καί διαιτολόγου. Δέν έχρη- σιμοποίησεν δμως τήν Φυσιοθεραπείαν ώς βιοποριστικόν έπάγγελμα, προσφέρων δωρεάν παντού καί πάντοτε τά φυ­σιοθεραπευτικά φώτα.

Τό 1943 ίδρυσε τόν Παγκύπριον Φυσιοθεραπευτικόν Σύν­δεσμον μέ Κέντρον τό Πέρα Πεδί, ΛεμεσοΟ, Κύπρου, στό ξε- νοδοχεΐον του όποιου, φιλοξενούνται μέχρι σήμερα έκ περι­τροπής, δσοι έκ τών μελών χρειάζονται φυσιοθεραπευτικήν αγωγήν ή όποια προσφέρεται δωρεάν σ’ δλα τά μέλη, άνα τό Παγκόσμιον, που έχουν ξεπεράσει τώρα τές τέσσερις χι­λιάδες.

Τό Κέντρον τοΟ Παγκυπρίου ΦυσιοθεραπευτικοΟ Συνδέ­σμου, έπισκέπτονται δχι μόνον Ασθενείς, άλλά καί δσοι έπι- θυμοϋν νά περάσουν μιά φυσική ύγιεινή έξοχή, διαφωτιζό­μενοι άπό τΙς καθημερινές όμιλίες καί μαθήματα, στό βου­νό γ ιά δλα τά θέματα τής Φυσικής Υγιεινής καί Φυσιοθε­ραπευτικής διατροφής, γ ια τήν πρόληψη και τή φυσική θε­ραπεία δλων τών Ασθενειών.

Ό κ. Σαββίδης είναι ό έκδότης του περιοδικού «Φυ­σική Υγιεινή», όργάνου του Π.Φ.Σ. καί συγγραφέας δέκα βιβλίων τά όποια έτυχαν εύμενεστάτων σχολίων καί όπο- δοχής έκ μέρους πλείστων Κοινωνικών κι έπιστημονικών πα­ραγόντων, μεταξύ τών όποίων καί δ Αείμνηστος Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας ’Αρχιεπίσκοπος Μακάριος, έ- πίτιμον μέλος τοΟ Π.Φ.Σ., καθώς καί Αρκετοί είλικρινεΐς έ- πιστήμονες καί κοινωνικοί παράγοντες.

Τό περιοδικόν «Φυσική Υγιεινή» καί τά τρία βιβλία του κ. Σαββίδη «Φυσιοθεραπεία θεωρία καί Πράξη», «Τρο­φή καί Ύγεία καί Υγιεινή Μαγειρική» καί «Κάλλιαν Αργά

Page 5: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

- 5 -

παρά ποτέ», είναι έγκεκριμένα ύπό του Υπουργείου Παι­δείας, για τΙς Βιβλιοθήκες των Δημοτικών Σχολείων καί των Γυμνασίων της Κύπρου, καί γ ιά τές Κοινοτικές Βιβλιο­θήκες.

Ό κ. Σαββίδης προσφέρει Αφιλοκερδώς στά μέλη του Π.Φ.Σ., όδηγίες σέ δσους τόν έπισκέπτονται καί οΓ αλλη­λογραφίας. Δεκάδες δμιλίες έ'χει δώσει, άρθρογραφίες καί ραδιοφωνικές συνεντεύξεις έδώ καί στήν Ε λλάδα μας.

Ή μόνη Αμοιβή καί μοναδική του Ικανοποίηση καί προ­οπτική είναι ή Φυσική 'Υγιεινή διαφώτιση, των απανταχού Ελλήνων καί πιστεύει (στηριζάμενος στά εύεργετικά Αποτε­λέσματα μιας όλόκληρης 40ετίας), πώς παρακολουθώντας πιστά τούς θείους καί παντοδύναμους νόμους τής Φύσεως έ- ξασφαλίζομε τήν πολύτιμη (φυσική καί δχι τεχνική) ύγεία μας, μακριά Από τούς μύριους κινδύνους των καρδιακών, των δγκων καί δλων των Αλλων όλεθρίων χρονιών νοσημά­των, πού μαστίζουν σήμερα τόν περισσότερον πολιτιαμενον κόσμον.

Ό κ. Σαββίδης έτιμήθη διά του άργυροϋ μεταλλίου του ’Ασκληπιού Ίπ π ο κράτους, παραχωρηθεντος ύπό της Φυσιοθεραπευτικής Ένώσεως Ελλάδος, καί του Διπλώματος του Δρος τής Έφηρμοσμένης ψυχολογίας, ύπό τής ‘Ελληνι­κής ‘Εταιρείας ’Εφηρμοσμένης Ψυχολογίας. Φλογερή του έπιθυμία καί προσπάθεια είναι ή ίδρυση μιας μεγάλης Φυ­σιοθεραπευτικής Κλινικής, μέ συνεργασία δικών μας καί ξένων Φυσιοθεραπευτών, καί φωτισμένων ίατρών, έπΐ συ­νεργατικής βάσεως, δεχόμενος δηλώσεις μετοχών πρός έπι- τυχίαν του φυσιοθεραπευτικού κινήματος καί συνεχή πρόο­δον τής Φυσιοθεραπείας, πού σέ συνεργασία μέ τήν Ιατρική έπιστήμη θά προλάβη καί θεραπεύση ριζικά κάθε Ασθένεια.

Page 6: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

01 θυγατέρες του κ. Σαθβίδη ΝΙΤΣΑ (κάτω δεξιά) καί ΖΗΝΑ (άνω άριστερά) (συνεργάτιδες στήν συγγραφή τής 'Υγιεινής Μαγειρικής) καί τά έγγονάκια του ΣΑΒΒΑΚΗΣι ΔΕΝΑ καί ΚΑΤΡΙΝ

άνατρεφόμενα μέ τή μέθοδο τής Φυσικής 'Υγιεινής.

"Οσες μητέρες ποθοΟν νά έχουν παιδάκια, πού νά σφίξουν 6π6 άσύγκριτη ζωτικότητα καί παντοτινή ζηλευτή ΥΓΕΙΑ (χω­ρίς κινδύνους 6π6 παιδικές άοθένειες, άμυγδαλίτιδες, άναιμίες, άβενίτιδες, δερματικά, σκωληκοειδίτιδα, κι ένα σωρό άλλες παιδικές άοΜ νειες), έχουν καθήκον ν ' Ακολουθήσουν τήν Φυ­

σική 'Υγιεινή, καθώς Οποβεικνύομε στά διδλίς μας.

Page 7: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

- 7-

ΣΑΒΒΑΚΗΣ, 16 χρόνων ΔΕΝΑ, 14 χρόνων.(Τό έγγονάκια του κ. Σαββίδη)

Ε Ν Α Μ Η Ν Υ Μ Α ΠΡΟΣ ΟΛΗ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΑΘΗΤΙΚΗ

ΝΕΟΛΑΙΑ ΤΗΣ ΠΑΤΡΙΔΟΣ ΜΑΣΑισθανόμαστε κάποια Οποχρέωση νά γράφωμε καί μείς δυό

λόγια σέ όλους τούς συμμαθητές καί συνήλικούς μας καί προ­παντός σέ όσους ένδιαφέρονται γιό τήν Ογείαν τους ν ' άκολσυ- θήσουν τούς σωτήριους κανόνες τής Φυσικής Υγιεινής, πού ά- κολουθοΰμε μείς έζ όρχής,

Γνωρίστε όλους αύτούς τούς κανόνες διαβάζοντας τά βι­βλία τής Φυσικής Υγιεινής.

’Εκείνο πού όψείλαμεν νά τονίσωμε έδώ, είναι ότι, όσοι θέλουν νά ζήσουν γιά πάντα ύγιεϊς, μακρυά άπά σοβαρές άρ- ρώστειες, έγχοιρίσεις καί φάρμακα, άποδίδοντας στή ζωή τά &- ρ ιστόν, καί τιμώντας έτσι τάν έαυτό τους, τήν σίκογένεια καί τήν πατρίδα τους, όφείλουν νά καταδικάσουν τέ ς άνθυγιεινές συνήθειες τής κοιλιοδουλείας, των καταχρήσεων, του ποτοΟ, του καπνίσματος καί γενικά τοϋ έκφυλισμοΰ, πού είναι, ώς γεγονός, ή ριζική αίτία των άσθενειων καί τής χρεωκοπίας τής πολύτιμης ‘Υγείας μας.

ΣΑΒΒΑΚΗΣ,ΔΕΝΑ.

Page 8: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

ΑΙΣΓΟΔΟΞΟΥΜ.Ε ΓΙΑ ΤΗ ΓΕΝΙΚΗ ΕΠΙΚΡΑΤΗΣΗ

ΚΙ» ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΗΣ ΦΥΣΙΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ

Πιστεύομε στ'ις μεγάλες άλήθειες των Νόμων τής Φύσεως πού δεκάδες χρόνια διακηρύττουμε καί ά-

κολουθουμε μέ εύεργετικά άποτελέσματα.

Καθημερινά παίρνομε ένθουσιώδεις καί ένθαρρυντικές έπιστολές γιά τά βιβλία καί γενικά τήν προσπάθειάν μας γ ια τήν έξυγίανση του λαοΰ μας, κυρίως τώρα πού και ή Ιατρική ’Επιστήμη Αρχισε νά ένδιαφέρεται γιά τήν ύγιει- νή διατροφή τοΰ λαού μας, πραγμα γιά τ6 όποιον γιά σα­ράντα καί πλέον χρόνια άγωνίζεται ή Φυσική Υγιεινή.

Παραθέτομε τμήματα μερικών έπιστολών κατωτέρω, εύχαριστοΰντες θερμότατα δλους έκείνους πού συμπαθούν καί ένισχύουν τόν Αγώνα μας.

’Ιατρικός Σύλλογος Άμμοχώστου «ΓΑΛΗΝΟΣ»

15η ’Απριλίου 1960.

Άξιότιμον Κύριον Σ. Σαββίδην,Διπλωματούχο Φυσιοθεραπευτή,Γ.Γ. τού Παγκυπρίου Φυσιοθεραπευτικού Συνδέσμου, Πέρα-Πεδί, ΛΕΜΕΣΟΣ.

'Αξιότιμε Κύριε,

Τό Διοικητικόν Συμβοόλιον σας συγχαίρει διά τάς άό- κνους προσπάθειας σας πρός άνύψωσιν του έπιπέδου ύγείας τού Κυπριακού Λαού καί τήν Απαλλαγήν τών πασχόντων Α­πό τά βάσανα τών άσθενειών.

Έ κ του Διοικητικού Συμβουλίου τοΰ ’ Ιατρικού Συλλόγου «ΓΑΛΗΝΟΣ»

*0 ΓραμματεύςΔρ ΑΝΔΡΕΑΣ ΤΟΥΜΑΖΗΣ

Page 9: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

- 9-

ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΟΡΓΑΝΩΣΙΣ

ΕΛΛΗΝΩΝ ΔΙΔΑΣΚΑΛΩΝ

Κύριον Σ . Σ αββίδην, (τ. διδάσκαλον), Φυσιοθεραπευτήν, Πέρα - Πεδί,

’Αγαπητέ Συνάδελφε,

Σ ας συγχαίρομε γιά τήν εύγενική προσπάθειά σας καί τή θερμή’ πίστη, μέ τήν δποία διεξάγετε τό έργο της διαφώ­τισης του λαοΰ μας έπάνω στίς γραμμές τής Φυσιοθερα­πείας, πού άσφαλώς θά συντελέσουν είς τήν σωματικήν καί ψυχικήν του ύγεία, πού είναι οΐ βάσεις της κοινωνικής εύη- μερίας.

‘Η Π.Ο.Ε.Δ. αίσθάνεται Ιδιαίτερη χαρά, γιατί οί διδά­σκαλοί καί στόν τομέα τής ύγιεινής διαφώτισης του λαοΰ παίζουν πρωτοπορειακό ρόλο.

Ύπσδάλλουμε είσήγηση πρός τόν "Εντιμον Διευθυντήν τής Παιδείας, δπως τά βιβλία σας έγκριθοΰν γιά τίς Σχο­λικές Βιβλιοθήκες.

Μέ συναδελφικούς χαιρετισμούς ΕΛΕΥΘ. ΣΩΤΗΡΙΟΥ

Πρόεδρος.

ΣΗΜ.— Τό διδλίο μας αύτό καθώς καί ή «Φυσιοθερα­πεία Θεωρία καί Πράξη», τό δραματάκι «Κάλλιαν ά ργά παρά ποτέ» καί τό περιοδικό μας «Φυσική 'Υγιεινή» ένεκρί- θησαν ύπό του Υπουργείου Παιδείας γιά τίς Σχολικές Βι­βλιοθήκες των Δημοτικών Σχολείων, των Γυμνασίων, καί τές Κοινοτικές Βιβλιοθήκες. "Ολοι λοιπόν οί Διευθυντές Δη­μοτικών Σχολείων καί Γυμνασίων μπορούν νά μας γρόίψουν νά τούς τά προμηθεύσωμεν, δεδομένου δτι αύτά θά πληρω­θούν ύπό του Υπουργείου Παιδείας, έάν μας τά παραγγεί- λουν, στέλλοντάς μας καί μιά σχετικήν έξουσιοδότησιν (πρός πληρωμήν^ ύπογεγραμμένην ύπό του διευθυντοΰ του σχολείου ικαί του προέδρου τής Σχολικής Εφορείας,

Page 10: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

Άγαπητέ μου Σαββίδη,Πήρα τά βιβλία σου. Είσαι άξιέπαινος γιά τήν έξυγιαν-

τική σου προσπάθεια καί πρέπει δλοι μας νά έργασθοΰμεν γιά τήν ύγείαν του Ιστορικού αύτού λαού. Χρειάζεται 8- σον τά δυνατόν περισσοτέρα διδασκαλία καί πιό πολλή έκλαΐκευσις τής 'Υγιεινής, καί κατανόησις τών νόμων τής Φύσεως,

Πάντοτε φιλικά I. I. ΧΡI ΣΤΟΔΟΥΛΙΔΗ Σ,

Τ. Έ παρχ. Ιατρός, Βαρώσια 17.3.1960.

❖ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΗ ΚΥΠΡΟΥ

Λευκωσία, 11 * Ιανουάριου 1960.

Άξιότιμον Κύριον Σ . ΣΑΒΒΙΔΗΝ,Φυσιοθεραπευτήν,Γ.Γ. Παγκυπρίου Φυσιοθεραπευτικού Συνδέσμου,Πέρα - Πεδί, Λεμεσού.

Έλάβομεν τήν νέαν έκδοσιν τοΰ κατά πάντα άξιοσπου- δάστου βιβλίου σας καί εύχαριστοΰμεν θερμώς έπί τούτοις.

Ή συμβολή σας είς τόν ζωτικόν τούτον κλάδον τής ύ- γείας τής νήσου ιμας είναι κατά πάντα σημαντική καί άξιέ- παινος.

Έπιθυμοΰμεν νά διερμηνεύσωμεν καί πάλιν τήν βαθείαν ήμών έκτίμησιν διά τά νέα καί πολύτιμα βιβλία σας «Τρο­φή καί 'Υγεία καί Υγιεινή Μαγειρική» καί «Φυσιοθεραπεία θεωρία καί Πράξη» καί τά Φυσιοθεραπευτικόν Περιοδικόν «Φυσική Υγιεινή» Γώ'ς και διά τάς άόκνους προσπαθείας σας διά τό ζωτικόν κλάδον τής ύγείας τής πατρίδος μας, Ή προσπάθειά σας αδτη είναι κατά πάντα σημαντική καί άξιέπαινος. Είλικρινώς πισχεύομεν δτι δ Παγκύπριος Φυ­σιοθεραπευτικός Σύνδεσμος προσέφερε πλείστας ύπηρεσίας είς τόν Κυπρακόν λαόν έπί ένός τρμέως τόσον ζωτικού διά τήν ύγ=ίαν του. 'Η προσφορά σας τυγχάνει άνάγνωρίσεως καί πολλής έκτιμήσεως.

’Επί τή εύκαιρία έσωκλείομε έπιταγή έξ 150 λιρών Γώ'ς έλαχίστην συνεισφοράν διά τήν έπιτυχίαν τού κοινωφελούς έξυγιοντικού άγώνος σας.

Έ ν Χριστώ Εύχέτης + Ό Κύπρου 'ΜΑΚΑΡΙΟΣ

- 10-

Page 11: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

- 11-

Π Ρ Ο Λ Ο Γ Ο Σ

‘Ύστερ’ άπό την πλήρη κατανόηση πού συναν­τούμε τώρα καί τόσα χρόνια άπ’ όλους ¿κείνους πού έχουν τήν καλή τύχη νά επικοινωνούν μαζί μας καί νά γνωρίζουν τά κοσμοσωτήρια δόγματα τής Φυσι­κής Υγιεινής, καί ϋστερ’ άπό τή θερμότατη ύποδοχη πού έπεψΰλαξε ό Ελληνικός Κυπριακός Λαός καί οί άπανταχοϋ 'Έλληνες σέ όλα μας τά συγράμμα- τα, (τά όποια ένεκρίθησαν ύπό τοΟ Υπουργείου Παιδείας γιά τές Βιβλιοθήκες των Δημοτικών Σ χο­λείων καί Γυμνασίων καί γιά τές Κοινοτικές Βιβλιο­θήκες)· προβαίνομε στην Γ' έκδοση του παρόντος έργου, μέ τήν ελπίδα πώς τό ηύξημένο περιεχόμενό του, κυρίως σέ θέματα διατροφής του παιδιού, θά εύεργετήση τήν πολύτιμη ύγεία του λαου μας·

Ή Γ' έκδοση του βιβλίου μας αύτου περιέχει περίπου 25 καινούργια κεφάλαια καί άρκετές προ­σθήκες (στά προηγούμενα κεφάλαια), ύλικοΰ τό ό­ποιον ή τελευταία διαιτολογική έπιστήμη (άνάλυ- σις των τροφών) καί ή 45ετής πείρα, μας έχει διδά­ξει έμπράκτως· "Ολ’ αύτά τά έχομε δοκιμάσει στη λυδία λίθο τής πείρας, μέ άξιοθαόμαστα άποτελέ- σματα όσον άφορα την θετική πρόληψη καί ριζική θεραπεία τών χιλιάδων ασθενειών του ση,μερινοΰ άνθρώπου.

Μέ τήν Γ' έκδοση του βιβλίου τούτου — γιά πολλοστή φορά — κρουωμε τον κώδωνα του κινδύ­νου, τονίζοντας ότι έν δσω ό άνθρωπος παραβαίνει τούς θείους πανίσχυρους άλλά καί άμείλικτους νό­μους τής Φύσεως, (μέ τήν άφύσικη ζωή τής κοιλιο- δουλείας, τής καθιστικής ζωής, του έκφυλισμοΟ καί τών καταχρήσεων, μή δίνοντας καμμιά σημασία στό είδος, στό ποιόν, τό ποσόν, στήν προπαρασκευή, τούς συνδυασμούς καί τή κανονική ώρα τής τρο­φής) , δ έ ν τ ρ έ φ ε τ α ι ά λ λ ά τ ρ ώ γ ε ­τ α ι ' καθημερινώς δηλητριάζεται, τοξινώνεται,

Page 12: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

- 12-

μολύνεται έσωτερικώς, πράγμα πού τον προδιαθέ­τει για δλες τές σημερινές άσθένειες με επί κεφα­λής τά καρδιακά καί τόν καρκίνο, πού άπειλουν νά άναλάβουν τό μονοπώλειον των θανάτων.

’Εκείνοι εκ των έπιστημόνων πού εξακολου­θούν άκόμη, νά υποστηρίζουν δτι οί άσθένειες αυτές, δεν έχουν καμμιά σχέση μέ τήν τροφή μας — το αί­μα μας, τη ίδια τή ζωή μας — καί δτι αύτές προέρ­χονται άπό έπιδρομή μικροβίων, κόκκων, ίων, κλπ·, μέ σκοπό τήν έξόντωση της ζωής άπό τόν πλανήτη μας, δέν διαφέρουν καθόλου άπό έκείνους του Με- σαίωνος πού άπέδιδαν την αιτία των άσθενειών στά δαιμόνια, κι έκαναν διάφορους έξορκισμούς προς έκδίωξιν των κακών αυτών πνευμάτων, προς ριζι­κήν θεραπείαν των άσθενειών.

’Ή μάλλον, θά έπρεπε νά τονίσωμεν δτι έκεΐνοι τού Μεσαίωνος ωφελούσαν συνήθως τόν άρρωστον κάνοντάς τον νά πιστεύη δτι τά δαιμόνια άπομακρύ νονταν, καί μέ τήν υποβολήν αυτήν πλεΐστοι ¿θερα­πεύονταν — ή τουλάχιστον δέν έδηλητηριάζονταν περισσότερον· ενώ τώρα μέ τόν άμείλικτον πόλε­μον έναντίον τών μικρο-δαιμονίων «μικροβίων», μέ τά πιο δραστικά δηλητήρια χιλιοπλασιάσθη,καν κι έπεδεινώθηκαν δλες οί άρρώστειες πού θερίζουν άλύπητα κι άνεξαίρετα μικρούς καί μεγάλους σ’ δλο τόν κόσμο, καί περισσότερο τούς προηγμέ­νο υ ς^ ) καί πολιτισμένους ( ; ! ) λαούς.

θ ά μπορούσαμε νά διαβεβαιώσωμε, πρώτον, δ- λους γενικά τούς άσθενεΐς, δτι ή Φύσις — καί μόνον αύτή — έχει τήν δύναμη νά τούς θεραπεύση ριζικά, δχι μέ τήν συμπτωματική νάρκωση, καί ύποχρεωτι- κή (προσωρινή) ύποχώρηση τών συμπτωμάτων, πάντοτε μέ κίνδυνο μελλοντικής έπιδείνωσης, άλλά μέ τήν εύεργετική διαιτολογική κάθαρση καί άπο- τοξίνωση όλοκλήρου τού σώματος, πού άπομακρύ- κρύνει τή ριζική αιτία ΟΛΩΝ γενικά τών άσθενειών

Page 13: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

- 13-

τή δυσκοιλιότητα, τά άλατα, τές τοξίνες και όλα τά δηλητήρια πού καθημερινά καταβροχθίζσμεν.

Δεύτερον θά μπορούσαμε επίσης νά διαδεβαιώ- σωμε καί μέ ζωντανά παραδείγματα ν’ άποδείξωμε τή,ν γενική εύεργεσία τής Φυσικής Υγιεινής σέ ό­λους τούς καλής πίστεως ύγιεΐς — ή μάλλον τούς φαινομενικώς ύγιεΐς, — γιατί στήν πραγματικότητα οϋτ’ ένας άπό τη σημερινή πολιτισμένη ( ! ) κοινω­νία δέν είναι 100% ύγιής, σίγουρος ότι τά εξοντωτι­κά καρδιακά καί οί όγκοι πού έξαφνα κι Απροσδό­κητα θερίζουν άνεξαίρετα όλο τον κόσμο, δέν θά τόν... κατατάξουν προώρως καί άστραπιαίως «έν σκηναΐς δικαίων, έν... τόπω χλοερώ».

Καί όμως τί κρίμα! Ένώ ύπάρχει τρόπος νά έ- ξασφαλίσωμε γιά όλη μας τη ζωή αιώνια πολύτιμη καί άσόγκριτη ψυχο-σωματικήν υγείαν, εμείς σήμε­ρον νά θεριζόμαστε τόσο άγρια καί πρόωρα άπό τόσες έξοντωτικές άρρώστειες ή νά μουγκρίζομε άπό τούς πιο τρομερούς καί άνυπόφορους πόνους πού μετατρέπουν τή ζωή μας σέ πραγματική κό­λαση !

Καί δυστυχώς, ή τραγική ειρωνεία — κάτι πού στιγματίζει άπεριγραπτα τόν πολιτισμό καί τές έ- πιστημες του 20ου αίώνος — είναι ότι, ΟΛΟΙ, (καί επιστήμονες, καί κράτος καί λαός γνωρίζομεν ότι υπάρξει τρόπος νά περισώσομε (έκτος τής πολύτι­μης υγείας μας) καί δισεκατομμύρια λίρες πού σπαταλώνται άδίκως γιά θεραπεία — λέγε νάρκω­ση κι έπιδείνωση — τών συμπτωμάτων καί πόνων, πού δημιουργούν ή άνθυγιεινή άφύσικη ζωή, οί ό- λέθριες έκφυλιστικές συνήθειες καί ή έγκληματική άγνοια ή μάλλον ή άδιαφορία πρός άποφυγήν τής στοιχειώδους κι εύεργετικής Φυσικής Υγιεινής.

ΟΛΟΙ γνωρίζουν π.χ. ότι ό έκφυλισμός, οί κα­ταχρήσεις, τό κάπνισμα, ή κοιλιοδουλεία, ό ύπερσι- τισμός μέ άφόσικες τροφές, τά όλέθρια κέντρα ά- ναψυχής, ή κατάργηση του ϋπνου καί ή μόλυνση τής

Page 14: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

- 14-

άτμοσφαίρας καί τού φυσικού περιβάλλοντος, τά ναρκωτικά, καί ή πολυφαρμακία, δλ’ αυτά είναι ή αιτία τής γενικής χρεωκοπίας τής υγείας καί τής εθνικής μας οικονομίας· ή ριζική αιτία τών ψυχο­νευρωτικών νοσημάτων, τής υπερευαισθησίας καί τού άγχους τής σημερινής πολυδάπανης άνικανο- ποίητης καί... κολασμένης ζωής. Ή αιτία τής έκτρα- χύνσεως καί διαφθοράς τού χαρακτήρος, καί τής δημιουργίας άρρωστημένων εγκεφάλων, καί πολεμι κών έκδικητικών συναισθημάτων παντού καί πάντο­τε είναι δτι, ΟΛΟΙ γνωρίζομε τήν προέλευση τού κα­κού, καί δμως, κανένας, ουτε κρατικός, ούτε έπιστη μονικός παράγοντας δέν υψώνομε τη φωνή μας γιά τή ριζική θεραπεία του' άλλοι, διότι δέν τολμούμε ν’ άλλάξωμε ή νά διασαλεύσωμε τά έσκαμμένα, τά... εγκεκριμένα συστήματα, άλλοι άπό συμφερον­τολογικά ελατήρια, άλλοι, άπό σεμνοτυφία, ή έλ­λειψη κοινωνικού πνεύματος, καί άλλοι, άπό δυσκο­λία έγκαταλείψεως κακών συνηθειών καί πλήρη, ά- διαφορία γιά τήν πολύτιμη υγεία μας.

Δέν μπορούμε νά περιγράψωμε τή θλίψη καί τήν άπογοήτευσή μας δταν, (έν γνώσει μας, δτι ό- πάρχει πράγματι εύκολος ταχύς, άνώδυνος καί φυ­σικός τρόπος ριζικής θεραπείας τών άσθενειών), έπισκεπτόμενοι κάποτε τά νοσηλευτικά ιδρύματα, βλέπομε τούς άναρίθμητους άσθενεΐς μέ τά μπου­κάλια στό χέρι, νά άναζητοΰν τ ί;; τές... μαγικές ναρκωτικές σταγόνες, ή τά... χαπάκια, πρός νάρκω- σιν τών πόνων πού δημιουργούν άπό έλλειψη στοι­χειώδους γνώσεως Φυσικής Υγιεινής διατροφής, ά ­πό καταχρήσεις σέ τοξικές διατηρημένες τροφές, ποτά, κάπνισμα, ναρκωτικά κι εκφυλισμό.

‘Ό ταν δέ έπισκεφθούμε τούς νοσηλευτικούς θαλάμους τών πάσης φύσεως άσθενών κι εγχειρι- σθέντων, διαπιστώνουμεν, ώς γεγονός, την προθυ­μίαν, τήν καθαριότητα, καί τήν εύσυνειδησίαν τού ιατρικού καί παραϊατρικοΰ προσωπικού γιά τήν πε-

Page 15: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

— 15—

ριποίησιν όλων τών άσθενών' απογοητευόμαστε ό­μως όταν διαπιστώσωμεν, ότι μοναδική προσπάθεια πρός θεραπείοιν, δέν είναι ή έσωτερική κάθαρσις τών άλάτων, τοξινών, δηλητηρίων, της εσωτερικής βρωμιάς καί τής σαπίλας, της ριζικής δηλαδή αι­τίας ΟΛΩΝ τών άσθενειών, άλλά ή, όσον τό δυνα­τόν, ταχύτερα ύποχώρησις τών όξέων συμπτωμά­των (του πυρετό0, τής εύκοιλιότητος, του έμετοα), πού δέν είναι ή ριζική αιτία, παρά τό άποτέλεσμα του κακού- Καί Ικανοποιούνται οί θεράποντες όταν— μέ τή χρήση τών πιό δραστικών φαρμάκων, άντι- βιωτικών, κορτιζόνης κ.ά., — βλέπουν στήν κάρτα του άσθενούς πτώσιν, καί ύποχώρηριν τών πιό πά­νω αμυντικών καθαρτικών, καί αύτοθεραπευτικών συμπτωμάτων, πού άν βοηθοΰνταν μέ άπλά φυσικά μέσα, — εσωτερικήν κάθαρσιν μέ σκέτο κλύσμα, τε­χνητόν εμετόν μέ πόσιν 2—3 ποτηριών χλιαρού νε­ρού, άτμόλουτρον, μασσάζ, σύντομη νηστεία, χυμο- φρουτοθεραπεια, κλπ. άσφαλέστατα θά υποχωρού­σαν μιά γιά πάντα τά καθαρτικά όξέα συμπτώμα­τα μέ άποτέλεσμα τή ριζική θεραπεία καί όχι τή σύντομη επανεμφάνιση τών συμπτωμάτων μέ έπιδεί- νωσιν ώς συνήθως, παρενέργειες, καί δημιουργία άλλων νέων — ίατρογενετικών, καθώς τίς όνομά- ζουν — ασθενειών, πολύ πιό επικίνδυνων άπό τές προηγούμενες, πού οφείλονται άποκλειστικώς στη χρήση τών νέων θαυματουργικών φαρμάκων.

"Όταν δέ παρακολουθήσωμε σ’ αύτά τά νοση­λευτικά ιδρύματα, τά πανομοιώτυπα γιά όλους τούς άσθενεΐς, γεόμοιτα, άποτελοόμενα, ώς συνήθως άπό μαγειρευμένες τροφές, κρέατα ψυγείου, μακαρό­νια, σούπες μέ σκόνες, γλυκίσματα, κρέμες κλπ., (δηλαδή τροφές δυσκοίλιες, καί τοξικές — συνέχεια— πού κι οί ύγιεΐς τοξινώνονται μ’ αύτές, τότε άντι- λαμβανόμαστε τό λόγο πού τά νοσοκομεία κι όλες οί κλινικές είναι συνεχώς γεμάτα μέ τούς ίδιους σχεδόν άσθενεΐς, πού τά έπισκέπτονται συνέχεια,

Page 16: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

πότε γιά τό ένα, καί πότε γιά τό άλλο, άνησυχητικό άλλα εξ άνάγκης δη μιουργούμενο σύμπτωμα-

"Ετσι — μέ την διαπίστωσιν δτι προοπτική τής φαρμακευτικής όρθοδόξου Ιατρικής είναι πάντοτε ή συμπτωματική καί δχι ριζική θεραπεία, ό καθέ­νας μπορεί ν’ άνακαλύψη, την ριζική αίτια τής δη­μιουργίας τών χρονιών κι’ έκφυλιστικών παθήσεων, καί τών άναρίθμητων θυμάτων, τών καρδιακών· τών δγκων, τών συμφορήσεων, κλπ. πού θερίζουν σήμερον άλύπητα καί άνεξαίρετα τόν περισσότερον πολιτισμένον( ί) κόσμον, πού δέν είναι καθόλου ά­σχετα μέ τήν... αίώνια... συμπτωματική θεραπεία.

Νά γιατί έπαναστατεΐ κάποτε ή συνείδησή μας μέ άποτέλεσμα νά άπογοητευόμαστε, στήν έξυγ ιον­τική μας προσπάθεια, νά βλέπω με τή γενική χρεω- κοπία τής πολύτιμης ύγείας τών συνανθρώπων μας δστερα άπό 45 όλόκληρα χρόνια άγώ να Φυσικής Υ ­γιεινής διαιτολογικής, άποτοξινωτικής καί ριζικά θεραπευτικής διαφωτίσεως, υστέρα άπό τόσα έξοδα καί θυσίες του Παγκυπρίου Φυσιοθεραπευτικού Συνδέσμου γιά τή διαφώτιση, του λαου καί τών ιθυ­νόντων τά τής ύγείας μας, επί τών νέων ύγιειο- διαιτητικών καί ευεργετικών άρχών τής Φυσικής Υγιεινής, έξακολουθεΐ άκόμη νά ύφίσταται τόσο καθυστερημένη, άνθυγιεινή διαιτητική άγωγή χει­ρότερη κι άπ’ αύτή πού επικρατούσε στον Μεσαίω­να, ένεκα τής μολύνσεως δλων τών τροφίμων σήμε­ρον.

Καί τό άποτέλεσμα; Φεύγει ό άρρωστος άπό τό νοσηλευτικό ίδρυμα μέ προσωρινή ύποχώρηση (νάρκωση) τών όξέων συμπτωμάτων, πόνων, πυρε­τών, έντερικών καί «άλλων άποτοξινωτικών προσπα­θειών του σώματος, φορτωμένος μέ φάρμακα, ναρ­κωμένος, χλωμός καί κακορίζικος, ύποψήφιος γιά κάποιαν «παρενέργεια»— έπιδείνωση τής καταστά- σεως του κι αίώνια επιστροφή στά ίδια ιδρύματα, καί ναρκωτικά μέσα, (εδώ καί στο έξωτερικόν) σέ σημεΐον πού μολύνεται κυριολεκτικά τό αίμα καί

- 16-

Page 17: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

τό σώμα ολόκληρο, προδιαθέτοντας έτσι τό έδαφος γιά τές... σαρωτικές όλέθριες χρόνιες κι έπικίνδυ- νες περιπτώσεις τών καρδιακών, καί τών όγκων, πού εύθύνονται σήμερον κατά 66% γιά όλους τούς πρόωρους ώς συνήθως καί άπροσδόκητους θανά­τους, σύμφωνα μέ τές τελευταίες έπιστημονικές στατιστικές·

’Ιδού που βρίσκεται ή ριζική αίτια του κακού της έξαθλιώσεως της πολύτιμης ψυχοσωματικής μας υγείας. "Ας μή ταλαιπωρούμαστε συνεχώς καί άδίκως, αύταπατώμενοι καί θυσιάζοντες τό πάν γιά τήν... εξόντωση τών... μικροβίων καί όίλλων έξωτε- ρικών έχθρών, ένώ έσωτερικά μέσα μας είναι ό έχθρός· έμεΐς τόν φιλοξενούμε καί τόν συντηρού­με μέ τήν άφύσικη διατροφή, τή δυσκοιλιότητα, τήν άνθυγιεινη ζωή τών καταχρήσεων, καί τού όλε- θρίου έκφυλισμοΰ.

Γι’ αύτό θεωρούμε έπιβεβλημένον καθήκον μας, καί μή φειδόμενοι κόπων καί έκδοτικών έξόδων τά όποΐα δυστυχώς τώρα πολλαπλασιάσθησαν, προβαί- νομε στήν Γ' έκδοση τού παρόντος έργου μέ τήν πε- ποίθησιν ότι ή Φυσική Υγιεινή διαφώτιση γύρω άπό τό θέμα τής διατροφής μας, (τού ποιου, τού ποσού, τών συνδυασμών, τής άναλύσεως καί τής προπαρα- σκευής τής τροφής μας), είναι τόσον σοβαρόν, έν- διαφέρον καί φλέγον ζήτημα, πού ύπεράνω όλων πρέπει νά ενδιαφέρει όλους έκείνους πού ποθούν νά ξαναβροΰν τήν πολύτιμη ύγεία τους, καθώς καί ό­λους τούς θεωρουμένους ύγιεΐς που θέλουν «μ’ ένα δράμι πρόληψη νά γλυτώσουν άπό ένα τόνο θερα­πεία», καθώς καί όλους τούς ειλικρινείς έπιστήμο- νες, πού λόγω στερήσεως φυσικής ύγιεινής διαιτο- λογικής έπιμορφώσεως, δέν δίνουν τήν δέουσαν ση­μασίαν στό σ ο β α ρ ώ τ α τ ο ν αύτό θέμα τής ύγιεινής διατροφής μας.

Ο ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ

- 17-

Page 18: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

- 18-

Η Υ Γ Ε Ι Α

Πόσο άξίζ’ ή θεά 'Υγεία,ρωτάτε πάντα τόν άσθενή,πού λυώνει ό μαύρος μέσ’ τήν άρρώστειαπού τυραννεΐται, κι’ δλο ποθεί,καί λαχταράει γιά τό βοτάνιτης θεραπείας... δπου μπορείνά ξαναδώση σ’ αύτόν ύγεία,χαρά κι’ άπόλαυσι στή ζωή.

"Αχί Πόσο μάταια δλος ό κόσμος και πόσο άδικα πάντα μοχθεί!Μέ έφευρέσεις μέ έπιστήμεςή μέ πολέμους... καταστροφή,μ’ έκφυλισμό καί μέ καταχρήσειςμέ ικαλοπέρασι περισσήκαί... μέ ταξίδια σ’ άλλους πλανήτεςτήν εύτυχία δέν θά τή βρή.

Γιατί εύτυχία θά πή ύγεία Ύπερυγεία ή Φυσική, πού μάς χαρίζει δ,τι ωραίο κΓ δ,τι πολύτιμο μέσ’ τή Ζωή.

Πάνε χαμένοι δλοι οί κόποι κι δλα τά έξοδα δλα μαζί. κόλασις γίνεται ή ζωή μας δταν δέν ξέρει κανείς νά ζή.

"Ολου του κόσμου οί άπολαύσεις κΓ δλοι του Κροίσου οί θησαυροί, οΰτε σημάδι τής εύτυχίας δέν σου προσφέρουν, οΰτε αυτοί, σάν ύποφέρης κΓ άναστενάζης κΓ είσαι έρείπιο μέσ’ τή ζωή, δλα, ναι ΟΛΑ, τά θυσιάζεις γιά τήν ΥΓΕΙΑ τήν ποθητή.

Πόσο άξίζ’ ή θεά Ύγεία ρωτάτε πάντα τόν άσθενή πού λακταρά ύγιής νά γίνη καί τήν ΥΓΕΙΑ νά ξαναδρή.

Σ. ΣΑΒΒΙΔΗΣ

Page 19: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

- 19-

Ε Ι Σ Α Γ Ω Γ Η

Σκοπός καί προοπτική τβϋ παρόντος έργου.Μέ τήν έκδοση αύτοΟ του έργου, σκοπεύομε νά ρίξω με

λίγο φως στο βαρυσήμαντο ζήτημα τής διατροφής του άν- θρώττου, που είναι σ’ έγκληματικό σημείο παρεμελημένο, ένώ παίζει τόν σπουδαιότερο ρόλο στήν διατήρηση τής πο­λύτιμης σωματικής καί ψυχοδιανοητικής μας ύγείας, χωρίς τήν όποιαν, δλου του κόσμου τά καλά, δέν μας προσφέρουν ούτε ίχνος εύχαρίστηση ή ευτυχία στή ζωή.

Στό προηγούμενό μας έργο «Φυσιοθεραπεία, θεωρία καί Πράξη» καταπιαστήκαμε κυρίως μέ τή φυσική καί ρι­ζική θεραπεία ένενήντα πεντε περίπου άσθενειών, υποδει­κνύοντας δλα τά φυσικά κι εύεργετικά μέσα πού χάρισαν σέ άμέτρητους θεωρούμενους άνίατους, τήν πολύτιμη ύγείο των.

Στό παρόν έργο (στό πρώτο μέρος «Τροφή καί Υ ­γεία») υποδεικνύομε ποιές είναι οί πιό φυσικές κΓ ευεργε­τικές τροφές, τήν άνάλυση τών τροφών, τά συστατικά των καί τή σχέση, κάθε συστατικού μέ τήν διατήρηση τής ύγείας μας· ποιές τροφές θά μας προμηθεύσουν τά συστατικά άπό τά όποια άποτελεΐται τό σώμα μας καί τά όποια δταν έλ- λείπουν παθαίνομε διάφορες άσθένειες. Τί είναι ύπερσιτι- σμός καί τά όλέθρια άποτελέσματά του. Πόσο καί πότε πρέπει νά τρώμε; Τό σπουδαιότερο διαιτολογικό κεφάλαιο, τούς συνδυασμούς τών τροφών, πού υποδεικνύει τόν τρόπον τής ύγιεινής διατροφής καί τής άποφυγής ζυμώσεων, το­ξινώσεων καί άσθενειών, πού προκαλοΰνται άπό κακούς συνδυασμούς τών τροφών. Τήν άνατομία τών πεπτικών δρ- γάνων σέ πολύ έκλαϊκευμένη μορφή· γνώσεις πολύτιμες γιά τήν διατήρηση δλων τών πεπτικών όργάνων μακρυά άπ' δλες τις τρομερές παθήσεις καθώς είναι τά έλκη, οι δυσπεψίες, οί δυσεντερίες, 6 διαβήτης, ή χολολιθίαση κλπ.

'Ολόκληρο τό περιεχόιμενο του βιβλίου αύτοΰ, είναι μελέτη τής έξελίξεως τής οιαιτολογικής έπιστήμης, ¡καί ή πεΐοα δεκάδων έτών· μέθοδοι καί άλήθειες χιλιοδοκιμα- σμένες, πού χάρισαν, σέ μας καί σέ χιλιάδες άλλους, δ,τι πολύτιμο ύπάρχει στή ζωη, τήν πλήρη σωματική καί ψυχο- διανοητικήν ΥΓΕΙΑΝ.

Ιδο ύ ή Ρόδος, Ιδού καί τό· πήδημα. Δοκιμάστε έστω καί γιά λίγες μέρες ν’ άκολουθήσετε τίς ύγιεινο-διαιτητικές άλήθειες πού έκτίθενται έδώ καί δέν θά... λιμοκτονήσετε- θά εύεργετηθήτε κι ένθουσιασμένοι άπό τά άποτελέσματα,

Page 20: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

θά συνεχίσετε, μέ άποτέλεσμα τή γενική καί ριζική θερα­πεία καί τήν άναγέννησή σας.

"Οσοι (νομίζετε πώς), εΐσθε υγιείς, θά νοιώσετε ένα καινούργιο είδος ύγείας καί ζωής· μιά άσύγκριτη καί ά- νέκφραστη ζωτικότητα καί όρεξη γιά τήν κίνηση, τή μελέ­τη, τή δραστηριότητα.

"Οσοι ύποφέρετε, ή έχετε τοξινωμένο αίμα, θά βρήτε σύντομα τήν πολύτιμη ύγεία σας. Μόνο νά έχετ,ε λίγη 6πο- μονή, έχοντας ύπ’ όψη, πώς γιά δεκάδες χρόνια ώς τώρα δηλητηριάζεσθε. θ ά χρειασθή έπομένως καί λίγος καιρός γιά τή ριζική κάθαρση, καί άναγέννηση του σώματος. Είναι μάλιστα πιθανόν, στήν άρχή της εύεργετικής άλλαγής, νά παρουσιασθοΟν καί μερικά, λίγο ένοχλητικά, καθαρτικά συμπτώματα, όχι βέβαια σέ δλους, άλλά κυρίως σέ... βα­ρυποινίτες, δπως λέμε, πού έχουν στό ποιητικό τους άσυγ- χώρητα διαιτητικά καί άλλα σφάλματα, για νά μή πούμε... έγκλήματα.

Δυνατόν, π.χ. νά παρουσιασθοϋν — στήν άρχή γιά λίγες μέρες — μερικά καθαρτικά κι εύεργετικά συμπτώματα, λίγοι πόνοι, έμετοι μέ χολή, ή εύκοιλιότης, πρός έξάλειψιν τής δυσκοιλιότητος κι' απομάκρυνσιν τής έσωτερικής τοξι- κότητος καί σαπίλας. Βήχας, έπίσης είναι δυνατόν νά πα- ρουσιασθή, γιά ν* άπομακρύνη σέ λίγες μέρες τά ποικιλό­χρωμα φλέγματα, ¡κυρίως σέ δσους καπνίζουν· όπότε είναι ευκαιρία νά έγκαταλείψουν όριστυκώς τήν όλεθρίαν αύτήν έξιν τής Καθημερινής αύταδηλητηριάσεως, τοΟ καπνίσματος, γιατί τώρα μαζί μέ τά φλέγματα φεύγει κι ή νικοτίνη, πρά­γμα πού κάνει τούς καπνιστές νά μισήσουν κα) νά έγκατα­λείψουν όριστικώς τό κάπνισμα, έάν προπαντός γίνωνται καί μερικά άτμόλουτρα καί λίγη φρουτοδίαιτα, κυρίως μέ ώρι­μα ξινά φρούτα, πορτοκάλια, κλπ., καθώς περιγράφσμε στό βιβλίο μας «Φυσιοθεραπεία, θεωρία καί Πράξη».

Δηλαδή, μέ τήν άλλαγή πού άναφέραμε, άπό τήν όλέ- θρια τοξική διατροφή στήν ύγιεινή φυσική διατροφή, δλα τά κανάλια καθάρσεως ξεναρκώνονται, δραστηριοποιούνται καί σάν άσφαλιστικές βαλβίδες, διώγνουν δλη τή βοωιαιά. τήν τοξικότητα,^τά άλατα καί τά δηλητήρια, πού άργά ή γρήγορα θά μάς ¿δημιουργούσαν ένα τρομερό χρόνιο νό­σημα.

Είναι λοιπόν εύχής έργον δλα αύτά νά φύγουν τό συν- τομώτερον- κι’ &ν αύτό κατορθωθή πλήρως —μέ λίγη ύπο- μονή καί δική μας βοήθεια— τώρα μέ τήν άλλαγή τής δια­τροφής μας καί μέσον τών συμπτωμάτων πού άναφέραυε πιό πάνω, τότε θά ζήσωμε γιά πάντα ύγιέστατοι, έάν, Ιν- νοεΐται, συνεχίσωμε μιά λογική ύγιεινή ζωή.

- 20-

Page 21: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

- 21-

Μερικοί όμως, δυστυχώς, δλα τά πιό πάνω συμπτώμα­τα, τόν έμετό, τήν εύκοιλιότητα, τόν βήχα κλπ. είτε προερ­χόμενα από τήν άλλαγή της διατροφής, είτε άπό ύπερβο­λική τσξαιμία, τά θεωρουν βλαβερά καί φροντίζουν μέ κάθε μέσον νά τά ναρκώσουν κα'ι νά τά άναγκάσουν νά ύποχωρήσουν, πριν έκτελέσουν τόν προορισμό τους (τήν κάθαρση τού σώματος), πρός διατήρησιν τής ύγείας καί τής ζωής· όπότε δλ’ αυτά τά δηλητήρια πού θ’ άπομακρύ- νονταν μέ τά πιό πάνω συμπτώματα — καθώς είπαμε — μέ­νουν μέσα στό σώμα, έντοπίζονται στά διάφορα όργανα, κι άπό τό όργανο πού τά φιλοξενεί παίρνει καί τό δνομα τό, χρόνιο πιά, νόσημα. Ήπατικά, άπό τό ήπαρ, πνευμονι- κά —άν ή συμφόρηση τών δηλητηρίων κατασταλάξη στούς πνεύμονες— αρθριτικά στις άρθρώσεις κλπ.

"Ολ’ αύτά τά νοσήματα, την ριζική τους αίτια καί τή ριζική φυσική τους θεραπεία, μπορεί δ αναγνώστης νά βρή στό προηγούμενο βιβλίο μας (Φυσιοθεραπεία, θεω ρία κάί Πράξη». ■

"Ας έλπίσωμεν δτι δ άνθρωπος, υστερ’ άπό χιλιάδες κτυπήματα, άρρώστειες άνίατες, πολέμους, καί κίν­δυνο έξαφανίσεώς του άπό τόν πλανήτη τής γής, (προϊόντα τής πλεονεξίας του καί τής άφύσικης καί έγκληματικής ζωής πού διάγει), θά-σωφρονισθή, θά σκε- φθή και θά ζήση σάν (άνθρωπος, ενδιαφερόμενος όχι. μονά­χα γιά τήν —διά παντός μέσου— κατάκτηση καί απόλαυ­ση τής δλης, τήν όποιαν έλάτρευσε (περιφρονώντας τήν πνευματική καί ψυχική ύπόσταση) συρόμενος σάν σκωλήκι στό βόρβορο τών κατοιχρήσεων θ’ άποφαάίση, έπί τέλους, (τή άνάγκη καί θεοί πείθονται) νά γυρίση πίσω στή ΦΥΣΗ, τή στοργική καί γλυκειά του μητέρα, στήν άγκαλιά τής όποιας ζοΰσεν αίώνες δλόκληρους ύγιέστατος στό σώμα, στό νού καί στή ψυχή.

"Αν τό σύγραμμα τούτο βοηθήση έστω ,κΓ έλάχιστα τόν πονεμένο καί παραστρατημένο άνθρωπο γ ιά τήν έπι- στροφή του στή Φύση, στήν άπόλυτη ύγε'ια, στήν άνώτερη ανθρώπινη ήθική ζωή καί στήν εύτυχία, αύτό θά εΐναι ή μεγαλύτερη ήθική Ικανοποίηση γιά τό συγγραφέα.

Page 22: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

Φ Υ Σ Ι Κ Η Υ Γ Ι Ε Ι Ν Η

Πλήρης σωματική καί ψυχο-διανβητική ύγεία.

Ή ύγεία είναι Αναμφισβήτητα, ό πολυτιμότερος θησαυ­ρός στάν κόσμο, καί ή απαραίτητη προϋπόθεση κάθε προ­όδου, πολιτισμού κι’ εύημερίας στη Ζωή.

ΚΓ άλήθεια! “Ολοι τού κόσμου οί θησαυροί, χωρίς ύγεία, είναι μηδέν.

‘Ο 100% ψυχο-σωματικά ύγιής άνθρωπος, είναι όλό- κληρος θησαυρός γιά τόν έαυτό του, τήν οΙκογένεια καί τήν πατρίδα του. Έ ν πρώτοις, άπολαμβάνει πραγματικά τή ζωή· είναι πάντοτε εύδιάθετος, Ακούραστος, κΓ άφάνταστα άποδοτικός σ’ δλη του τή ζωή. Είναι πάντοτε ψύχραιμος, αίσιόδοξος κΓ ύπομονετικός, έτοιμος ν ' άντιμετωπιση καί νά νικήση δλες τις δυσκολίες στή ζωή του. Έ ξ όλοκλήρου έλεύθερος άπό κακία, μίσος, άγωνία κΓ έκδικητικό πνεύ­μα, γιατί δλ’ αύτά, είναι κατά γενικήν όμολογίαν, προϊόν­τα ψυχο-σωματικής άρρώστειας.

Ό άπολύτως ύγιής άνθρωπος έμπνέεται άπό άλτρουϊ- οτικό άνθρωπιοτικό πνεύμα καί πιστεύει άκράδαντα πώς 6 καλύτερος τρόπος αύτοβοηθείας είναι ή άγάπη καί ή βοήθεια πρός τούς άλλους.

*Η ζωή μέ άπόλυτη ύγεία (κΓ δχι συμβατική, τεχνι­κή — κατά τόν Καρρέλ —, καί κακορίζικη ύγεία, ώς συνήΓ θως), είναι μιά συνεχής καί άσύγκριτη άπόλαυση, πού εί­ναι έντελώς άδύνατο νά τή συλλάβη κ&ν ή φαντασία ένός τσξινωμένου κι’ άρρωστημένου μυαλού.

Τέτοιοι άνθρωποι, 100% υγιείς, άν τύχη νά βρεθούν καί Κυβερνήτες στις διάφορες χώρες τού κόσμου, (κι δχι άρρωστημένοι, χολερικοί, έκδικητικοί καί συνεπώς έπι κίν­δυνοι), άσφαλώς θ’ άποφευχθή κάθε πόλευος καί κατα­στροφή κι ό κόσμος όλόκληρος θά μεταβληθη σ’ ένα έ- πίγειο παράδεισο.

Ή αίώνια γνώμη καί διαπίστωση δλων τών ιατροφιλο­σόφων τού κόσμου είναι, δτι ένας άρρωστος άνθρωπος μέ έκ- ψυλισμένο νευρικό σύστημα, τοξινωμένσ έγκέφαλο καί αίμα (άπό τήν άφύσικη ζωή τών όλεθρίων καταχρήσεων της κοιλιο δουλείας καί τού έκφυλισμοΰ), πού τό σηκώτι, ή χολή, ή καρδιά, ό έγκέψαλος καί όλόκληρος ό έσώκοσμός του δέν

λειτουργεί όμαλά καί φυσιολογικά, είναι άδύνατο νά σκέ­φτεται όμαλά, ψύχραιμα, ρεαλιστικά κ αί άλτρουϊστικά, γ ιά τήν εύτυχία τών συνανθρώπων του, τήν στιγμήν πού αυτός υποφέρει τρομερά άπό τήν έξσθλίωση της ψυχο-σω-

- 22-

Page 23: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

ματικής του ύγείας. Ή πλήρης ψυχο-σωματική ύγεία έξα- σφαλίζεται μέ τήν υγιεινή διατροφή, τήν άποψογή τών κα­ταχρήσεων .καί του όλεθρίου έκφυλισμοΟ, τή γυμναστική, τήν κίνηση, τό ύπαιθρο, μέ δυό λόγια «τό κατά φύσιν ζην», πού άπό 23 αιώνων έκήρυξεν δ στωϊκός μας φιλόσοφος Ζήνων ό Κιτιεύς. Αύτά μονάχα χαρίζουν πλήρη σωματική, συνεπώς καί ψυχοδιανοητικήν ύγείαν, κι αύτά άς έμπνέουν δλσυς έκείνους πού θέλουν νά ζήσουν ιδανικά καί άνώτε- ρα καί νά έκτελέσουν πλήρως τό καθήκον τους σάν άνώ- τεροι άνθρωποι, έξυπηρετοΟντες σέ άριστο βαθμό δχι μό­νον τόν έαυτό τους, άλλά καί τών συνανθρώπων των.

Πόσον διαφορετικός θά ήταν, άλήθεια, ό κόσμος, άν δλοι άνεξαιρέτως σί άνθρωποι ήσαν ύγιεΐς 100%, πράγμα άπολύτως φυσικόν καί κατορθωτόν, καθώς περιγράφομε στό βιβλίο μας «Φυσιοθεραπεία, θεωρία καί Πράξη» καί στό άνά χεΐρας «Τροφή καί Ύγεία, Διατροφή τοΰ Παιδιού, καί Υγιεινή Μαγειρική».

Γιατί ¡είναι αναγκαία ή Διαιτολόγια καί ή ‘Υγιεινή Μαγειρική χιά τόν άνθρωπον της σήμερον.

Είναι γεγονός δτι κανένα ζωντανό στόν κόσμο, δέν χρειάζεται διαιτολογική υπόδειξη, δσον άφορα τήν έκλογή τής φυσικής καί πάντοτε ευεργετικής τροφής του, γιατί σέ δλα πρυτανεύει τό έ'νστικτο, πού είναι ό πάνσοφος καί άλά- Θητος όδιηγός, καί ή έγγυημένη άσφάλεια, παντοτινής ύ­γείας, γιά δλα γενικά τά ζώα- έξαιροΰνται δμος έκεΐνα, πού ό λογικός(Ι) άνθρωπος έξη μέρωσε (καί καταβροχθί­ζει), τά όποια ύπερσίτίζονται μέ άφύσικες ύπερσυγκεντρω- μένες τροφές ( ! ) , μέ άποτέλεσμα ν’ άρχ!σουν κι’ αύτά νά ύποφέρουν έξ ίσου — σχεδόν — μαζί μέ τόν άφέντη τους, άπό τρομερές έκφυλιστικές παθήσεις. Αύτό βέβαια δέν θά συμβή ποτέ μέ τ’ άγρίμια του βουνοΟ, πού άκολουθοΟν πι­στά τή φυσική τους ζωή καί τό πάνσοφον ένστικτον, καί γ ι’ αύτό είναι πάντοτε ύγιέστατα.

Γιά τόν άνθρωπο, δμως, τό ένστικτον άν καί ύπήρχε στήν άρχή, τώρα έξηφανίσθη τελείως, καί στή θέση του μπή­κε ή συνήθεια, πού τόν ώθησε στά πιό δλέθρια διαβήματα, νά χρησιμοποιή τά πιό άσύσικα καί άλλοιωμένα τρόφιμα διατηρημένα γιά χρόνια όλόκληρα σέ κουτιά ή σέ πάγο, πού κρύβουν τή σαπίλα τους κάτω άπό τό άλάτι καί άλλα δηλητήρια, τά όποια μέ τόν καιρό διαβιβρώσκουν, κυριο­λεκτικά, τήν πολύτιμη ύγεία του.

Χάρις οτήν έξαιρετική κΓ άξισθαύμαστη προσαρμοστι­κήν ικανότητά του, κατορθώνει, βέβαια, 6 άνθρωπος σήμε­ρον νά ζή (τι ζω ή(!) δμως;) μέ άπειρες καταχρήσεις καί

- 23-

Page 24: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

— 24—

άπεριόριστον έκφυλισμό, αύτοδηλητηριαζόμενος καθημερι­νώς, καταβροχθίζοντας... ήμιαποσυντεθημένες τροφές, ψε­κάζοντας κάθε στιγμή τούς πνεύμονες καί τό αίμα μέ νι­κοτίνη, μορφίνη καί άλλα δηλητήρια, χωρίς καιχμιά άμεση διαμαρτυρία (ϊθίζόμενος σέ δλες τίς καταχρήσεις), δη­μιουργώντας δμως μέ τόν καιρό — δταν κορεσθη δ όργα- νισμος άπό δηλητήρια — τίς πιο φρικτές κι έκφυλιστικές παθήσεις, έπί κεφαλής δλων τόν... καρκίνο καί τά καρδια­κά νοσήματα. Καί 8λ’ αύτά λέμε — τώρα — πώς δέν έ­χουν καμμιά σχέση μέ τήν τροφή μας — τήν πρώτην δλη μέ τήν όποία κτίζομε τό σώμα μας — άλλά πώς είναι α­πλώς... μικρόβια, δαιμόνια..., ή κατάρα, πού... άδικα μα­στίζει τόν άνθρωπον.

Χρειάζεται λοιπόν ή δχι μιά σχετική ύγιεινο-δι- αιτητική διαφώτιση, δσον άψορα τά ποιόν, τά ποσόν, καί τήν προπαρασκευή της τροφής μας πού δημιουργεί τά κύτ­ταρά μας, τήν ύγεία καί τήν ζωή μας; "Η νά καταβρο­χθίζομε χωρίς μέτρο τυφλοΐς δμμασιν, δ,τι μας σερβίρει ή βιομηχανία καί τό έμπόριον — φθάνει μόνον αύτά νά τέρπουν τόν έκφυλισμένον... ουρανίσκον μας — άσχετος έάν αύτά δηλητηριάζουν, σαπίζουν, πληγώνουν καί άχρη- στεύουν δλα μας τά δργανα; Νά μπορούσε, τουλάχιστον, ή βιομηχανία νά μας προμήθευε καί μέ... άνταλλακτικά του ... σώματος;!

Τί ύποστηρίζει ή Ιατρός κ. Κ«τσίγρα.Μιά άπό τίς πιό μελετημένες Έλληνίδες πού τίμησαν

κι’ ευεργέτησαν τούς δπου γής “Ελληνες, ή κ. “Αννα Κα- τσίγρα, έκλεκτή έπιστήμων (ιατρός) καί συγγραφεύς πλει­στών ύγιεινών κΓ εύεργετικών συγγραμυάτων, ένα έκ τών όποιων είναι «'Η Φυσιοθεραπεία» μεταξύ άλλων στό «’Ε­λεύθερον Βήμα» τής 10.1.1937 έγραφε τά έξής:

«Πώς πρέπει νά κανονίσω με τή διατροφή μας, μετά τήν υεταβολή πού έπιβάλλει σ’ αύτήν ή γνωριμία μας μέ τη Φυσιολογία καί Παθολογία τών ένδοκρινών άδένων, μέ προοπτική τήν άνάκτηση καί διατήρηση τής πολύτιμης ύ­γείας μας, πού τόσο άγρια δοκιμάζεται σήμερα μέ τήν ά- φόσικη έκφυλη καί όλέθρια ζωή αας; άπαντοΰιαε», συνε­χίζει παρακάτω ή κ. Κατσίγρα: «Νά προσπαθούμε νά συμ­μορφωνόμαστε δσο τό δυνατόν περισσότερον πρός τό διαι- τολόγιον πού κανονίζουν οί διακεκριμένοι διαιτολόγοι φυ- σιοθεραπευταί Εύρώπης καί ’Αμερικής, τών όποιων τάς άπόψεις δλοένα καί περισσότερον δικαιώνουν τά νέα έπι- στημονικά δεδομένα».

ΑΝΝΑ ΚΑΤΣΙΓΡΑ, Ιατρός.

Page 25: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

- 25-

Τρβφή καί ύγεία.

«Προσέχετε άπό τό είδος τό ποσόν, καί τήν ποοότητα τής τροφής σας, γιατί άπ’ αύτήν έξαρταται τό αίμα σας, ή ύγεία σας καί γενικά ή ζωή σας».

Αύτά βροντοφωνεΐ στήν «’-Εγκυκλοπαίδεια τής Υ­γείας» ό πατέρας τής Φυσικής θεραπευτικής Μακφάντεν.

«Σκάδομε τόν τάφο μας μέ τά δόντια μας», διακηρύτ­τουν άλλοι σοφοί διαιτολόγοι έπιστήμονες. «Πες μου τί τρως, νά σου πώ άπό τί ύπσφέρεις, ή τί κινδυνεύεις νά πά- θης», φωνάζουν άλλοι κορυφαίοι διαιτολόγοι. Κι’ άλήθεια· έχουν άπόλυτο δίκαιο οί μεγάλοι αύτοί έπιστήμονες ,καί ά- ληΟινοί φίλοι τής άιθρωπότητος, πού, ύψώνοντας τή σημαία τής φυσικής ύγιεινής διατροφής, προσπαθούν νά έξυπηρετή- σουν θετικά τόν πολυτιμότερο θησαυρό τής ζωής, τήν ύγεία.

ΚΓ είναι, βέβαια, πολύ φυσικό, νά σχετίζεται ή ύγεία μας μέ τήν τροφή μας, δηλαδή μέ τά ύλικά πού κατασκευ­άζαμε τό αΤμα μας — τό ρεύμα αύτό τής ζωής — καί μέ τά όποια κτίζαμε τά κύτταρα τού όργανισμοϋ μας. "Ολοι μας ξέραμε, πώς δταν ό άνθρωπος πρόκειται νά κτίση κάτι, έκλέγει τά πιό γνήσια καί στερεά ύλικά, γιά νά διατηρη- θή γερόν αυτό πού κτίζει, δσον τό δυνατόν περισσότερον καιρόν. Καί κατώρθωσε πράγματι ό άνθρωπος νά κατα- σκευάση έργα άρχιτεκτονικής, πού, — χάρις ατά ύλικά πού χρησιμοποίησε, — νά διατηρηθούν αιώνες όλοκλήρους, ένάντια στό πέρασμα του πανδαμάτορα χρόνου...

Καί δμως! Πόσο μεγάλη άδιαφορία έπικρατεΐ, δσον άφορα τά ύλικά, μέ τά όποια κτίζομε τό σώμα μας, τόν όργανισμό μας, τή ζωή μας, τήν εύτυχία μας! Μά τί λοι­πόν; Υπάρχει κΓ έδώ — στήν περίπτωση τών ύλικών κα­τασκευής τού σώματός μας — διαφορά, δσον άφορα τήν μάρκα καί τήν ποιότητα; Βεβαιότατα: Υπάρχουν ύλικά άγνά, φυσικά, φρέσκα, ύγιεινά — δσα παρέχει ή μητέρα Φύσις έτοιμα πρός βρώσιν, — πού ήσαν ή μοναδική τροφή τών προγόνων μας, προτού άνακαλύψουν τή φωτιά καί τή' βιομηχανοποίηση τής τροφής, καί πού τούς διατηρούσαν ύγιέστατους στή ζωή καί παραγωγικούς, πολύ πιό πέραν τών έκατόν χρόνων. ΚΓ αύτά είναι τά φρέσκα φρούτα, οί ξηροί καρποί, τό φρέσκο γάλα καί τά λαχανικά.

Υπάρχουν δμως καί ύλικά νοθευμένα, βρώμικα, άπο- συντεθημένα, ζυμωμένα μέ 'άλατα, όξέα — δηλητήρια — πού δηυιουργούν σάρκα νοσηρή κΓ έπικΐιδυνη. Αύτά δλα, δηλ. οΐ άφύσικες κονσερβοποιημένες, ήμιοοποσυντεθημένες τροφές, — θεωρούμενες μάλιστα καί θρεπτικές, γιατί ά-

Page 26: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

- 26-

φομοιώνονται βέβαια καί μας παχαίνουν στήν άρχή, — ουδέποτε δημιουργούν υγιεινή καί πρώτης τάξεως οικοδομή.

Καί καθώς είναι φυσικό, ένα κτίριο γρήγορα νά φθεί­ρεται καί νά καταρρέη, οταν τά υλικά τών θεμελίων καί τής δλης οικοδομής δέν είναι καλής ποιόητος, τό ίδιο κι’ ένα σώμα, μέ έλαττωματικά υλικά θεμελίων — έκ κληρο- νομικότητος ώς συνήθως — καί τής δλης μετέπειτα οίκοδο­μής, δέν μπορεί παρά νά κατάρρευση πολύ γρήγορα, παρ’ δλες τίς έπιδιορθώσεις καί κομματιάσματα πού θά κάνω- με κάθε λίγο, έσωτερικά καί έξωτερικά. "Ολα τά δηλητή­ρια, πού συνοδεύουν τίς τροφές πού λαμβάνομε, δταν πολ- λαπλασιασθοΟν σέ μεγάλο βαθμό, Θά έντοπίζονται συνε­χώς στά διάφορα όργανα του σώματος, πού θά ποοκαλοϋν τίς όξεΐες καί χρόνιες μορφές άσθενείας, πού θά μας δη­λητηριάζουν κυριολεκτικά τή ζωή.

Προσοχή λοιπόν μεγάλη προσοχή, στήν έκλογή τής τροφής μας, άν θέλομε, άν ποθούμε πραγματικά νά διατη­ρηθούμε πάντοτε ύγιεΐς παρ’ δλες τίς δύσκολες κι’ Ανα­πόφευκτες έξωτερικές συνθήκες τής ζωής μας. Ή πεΐρα, ή παρατήρηση, καί οί στατιστικές, έχουν έξακριβώσει ποιές τροφές είναι ύγιεινές, καί ποιές βλαβερές. Ίσω ς δμως, θά μας έλεγαν μερικοί: «Οί πρωτόγονον άνθρωποι, πού δέν είχαν οϋτε τήν πεΐρα τών προηγουμένων γενεών, ούτε τίς έπιστημονικές παρατηρήσεις, Αναλύσεις τροφών κλπ. πώς κατώρθωναν νά τρέφονται τόσον υγιεινά, ώοτε νά ζοΰν πολύ πέραν τών έκατόν, υ γ ι έ σ τ α τ ο ι ; — Γ ιατί βέβαια, άν δέν ήσαν ύγιεΐς, δέν θά ζούσαν τόσα χρόν α, καί δέν θάπαιρναν μαζί τους καί τά τριανταδυό τους δόν­τια, καθώς βλεπομε σ’ δλους γενικά τούς αρχαίους τάφους σημάδι ολοφάνερο, πώς, ή πέψις, ή θρέψις καί συνεπώς δλες οί άλλες έσωτερικές λειτουργίες γίνονταν τέλειες καί φυσιολογικώτατες.

Κι άλήθεια, οι πρώτοι άνθρωποι, δέν είχαν τήν πεΐρα τών προηγουμένων, — μιά πού δέν υπήρχαν οΰτε βιβλία, ούτε έπιστημονικά μέσα παρατηρήσεων, — εΐχον δμως τό σοφώτατον ένστικτο, (σάν τό έχουν καί σήμερα δλα τά ζώα) άλάνθαστον κι’ άσφαλέστατον όδηγόν, στήν έκλογή τής φυσικής καί ύγιεινής, βέβαια, διατροφής των, δπως ά- ναφέραμε προηγουμένως. Μέ τήν δψη, τήν όσμή καί τή γεύσηι μπορούσε ό πρωτόγονος άνθρωπος νά έξακοιβώση τό είδος καί τήν ποιότητά της. Καί ετσι άπέφευγε Αλάνθαστα τίς άώύσικες ή Αλλοιωμένες τροφές, πράγμα πού ήταν ό Ασφαλέστερος καί ό πιό έμπιστος φύλακας τής αιώνιας ύ- γείας καί μακροζωίας του.

Έ μεΐς δμως σήμερον, μέ τίς δλέθριες καταχρήσεις

Page 27: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

μας, τή συνεχή χρήση άφύσικων καί άλλο ιω μένω ν τροφών, έκφυλίσαμε, μετατρέψαμε κι άντικαταστήσαμε τό φυσιολο­γικόν ένστικτο μέ άφύσικες καί όλέθριες συνήθειες, σέ τέ­τοιο σημείο, πού νά καταβροχθίζωμε άνεμπόδιστα τά πιό άπαίσια καί δραστικά δηλητήρια (νικοτίνη, μορφίνη, άλ- κοάλ, ήμιαποσυντεθειμένη τροφή κλπ.), χωρίς την παρα­μικρή άμεση1 διαμαρτυρία του όργανισμοϋ, άσχετο βέβαια, άν αύτό ακριβώς γίνεται σύν τφ χρόνω ή ριζική αίτια τής σημερινής κακορίζικης ύγείας μας. Γιατί; Γιατί μέ τήν πα­ράλογη έπιμονή μας, κατορθώσαμε νά ύποχρεώσωμε τόν όργανισμό μας νά δεχθή — στήν άρχή μέ δυσκολία — δλα τά άφύσι,κα δυσάρεστα κΓ άνθυγιεινά δηλητήρια, — διά λό­γους μόδας, μοντερνισιχοΰ καί γεύσεως — κι ύστερα μά­λιστα μέ τή συχνή χρηση, νά τά θεωρούμε ευχάριστα κΓ άιταραίτητα γιά τη ζωή καί τήν εύτυχία.

Κοινός (μόνο) νους χρειάζεται, γιά ν’ άντιληφθή κα­νείς, πώς ή ύγεία μας καί γενικά ή ζωή μας έξαρτώνται άπό τό είδος τό ποσόν καί τήν ποιότητα της τροφής μας.

Καί είναι βέβαια γνωστό, πώς ή τροφή μας, άφοΰ μα- σηθή στό στόμα, όπου, όπου τό σάλιο όια/ιυει τή ςαχαρη και τό άμυλο, τότε κατεβαίνει στό στομάχι. 'Εδώ, με τήν έπΐδραση του υδροχλωρικού οξέος, χωνεύεται ,καί πέρνα στό Οωδεκαδάκτολον, όπου χύνονται ή χολή καί διαλύει τά λιπαρά, και τό παγκρεατικό ύγρό, πού διαλύει τά άμυ- λοϋχα καί τή ζάχαρι. Ή τροφή τότε είναι πιά χωνεμένη, πολτοποιημένη και έτοιμη γιά άφομοίωσι· άπορροφαται άπό τά χυλοφόρα άγγεΐα καί οδηγείται στό σηκώτι. Α π ’ έκεΐ μέ το αίμα, κυκλοφορεί σ’ δλα τά δργανα καί τά τρέ­φει. Τό ύπόλοιπο τής τροφής έξέρχεται διά τών εντέρων. Συνεπώς άν ή τροφή μας είναι φορτωμένη μέ άλατα, όξέα, τοξίνες καί δηλητήρια, είναι πολύ φυσικόν όλα αύτά ν’ ά- πορροφηθοΰν καί νά κυκλοφορήσουν σ’ δ λα τά όργανα· θά τά δηλητηριάσουν καί θά φλογίσουν τότε, προκαλώντας ά- νωμαλία οτήν φυσιολογική λειτουργία τους, πού δέν είναι παρά αύτή ή ίδια ή άρρώστεια, πού παίρνει τό όνομά της άπό τό όργανο πού ύποφέρει.

Κι άν ήταν μόνο τά δηλητήρια, πού φέρουν μαζί τους οί τροφές πού τρώμε, θά κατόρθωνεν ίσως δ όργανισμός, μέ όμαλή λειτουργία — άλλά μέ σπατάλη μεγάλου κόπου βέβαια — νά τ’ άπομακρυνη, μέ τά δργανα άπεκκρίσεως. Δυστυχώς δμως τό κάπνισμα, τό ποτό, καί δλα τά ναρκω­τικά, πού δλως διόλου άφύσικα κι έγκληματικά καταβρο­χθίζομε, έπιδροϋν τρομακτικά έπί τής καθόλου ύγείας μας.

Εκείνα δμως τά δηλητήρια, πού είς έπίμετρον δλων αύτών πού άναφέραμε, σκοτώνουν κυριολεκτικά τόν δργα-

- 27-

Page 28: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

νισμό μας, είναι δσα παράγονται ιμέσα μας, μέ τίς συνε­χείς ζυμώσεις καί Αποσυνθέσεις, πού γίνονται στόν πεπτικό μας σωλήνα καθημερινά, λόγω τής ύπερβολικής Αφύσικης τροφής, Ακανόνιστων γευμάτων και κακού συνδυασμού τρο­φών. Τοξίνες, πτωμαΐνες, όξέα καί δηλητηριώδη άέρια, είναι τά προϊόντα τής Ανθυγιεινής τροφής πού λαμβάνέι ό περισ­σότερος κόσμος, κυρίως ό ύπερσιτιιζόμενος άστικός πληθυ­σμός πού διάγει και καθιστική ζωή, καί πού προκαλεΐ Α­ναπόφευκτα τήν δυσκοιλιότητα, τήν μητέρα καί ριζική αίτια δλων τών άσθενειών.

«Είναι πολύ λυπηρό νά σακατεύουμε τόν όργανισμό .μας έμείς οί ίδιοι, ¡μέ τά Ασυγχώρητα σφάλματά μας, δσον άφορα τή διατροφή καί τίς αφύσικες συνήθειές μας. "Ο,τι έξαρτάται άπό μάς, άς φροντίσωμε πάση θυσία, νά τά κά­μομε τό καλύτερο, γιά νά έξοστρακίσωμε άπό τή ζωή μας τόν πόνο καί τήν άρρώστεια, πού δέν είναι τίποτε άλλο παρά μιά έντονη προσπάθεια τού δργανισμού, πρός άπο- μάκρυνσιν δλων τών δηλητηρίων πού καθημερινά ε ίο άγομε μέσα μας».

Αύτά μάς τονίζει σέ ¡μιά τελευταία έπιστολή του δ ει­λικρινής έπιστήμων κ. Άνδρέας Ζαννέττος, Ιατρός έκ Βα- ρωσίων, ένας άπό τούς πιό ένθουσιώδεις ύποστηρικτάς τής Φυσιοθεραπείας στήν Κύπρο.

- 28-

ΤΑ Π Ε Π Τ Ι Κ Α Ο Ρ Γ Α Ν ΑΤο στβρα.

Γιά νήάντιληφθοΰμε τή σημασία τής ποιότητος καί πσ- σότητος τής τροφής σχετικά μέ τή διατήρηση τής ύγείας μας, είναι άνάγκη νά ρίξομε ,μιά ματιά στήν ¡κατασκευή καί τή λειτουργία τών κυριωτέρων πεπτικών όργάνων στή χώνευση καί τήν άφομοίωση τών τροφών. Είναι δέ, κατά γενικήν δμολογΙίαν, μεγίστη, άλλά κι’ έγκληματική ή ά- γνοιά μας, δσον άφορά τά έσωτερικά μας όργανα, καί γ ι’ αύτό Ακριβώς τά σκοτώνουμε κυριολεκτικά μέ τόν ύπερσι- τισμό, ¡καί τίς Απεριόριστες καταχρήσεις μας.

Αρχίζομε άπό τό πρώτο πεπτικό όργανο, τό στόμα, που παίζει κι αύτό ένα σπουδαίο ρόλο στή χώνευση τών τροφών. Στό στόμα, έκτος άπό τή μηχανικη πολτοποίηση τής τροφής πού γίνεται μέ τή μάσηση, γίνεται έπίσης μέ τή σιέλωση καί ή διάλυση (χώνευση) τού άμύλου καί τής ζαχάρεως τών τροφών.

Page 29: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

- 2 9 -

ΠΕΠΤΙΚΑ ΟΡΓΑΝΑ

Page 30: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

- 30-

ΓΓ αύτό οί άμυλοΰχες τροφές δπως είναι τό ψωμί, τά γλυκίσματα, τό ρύζι, τά μακαρόνια, οί πατάτες κλπ., χρει­άζονται περισσότερη μάσηση άπ’ δλες τίς άλλες τροφές.

Δυστυχώς δμως οί περισσότεροι άνθρωποι τίς τροφές αύτές τίς... καταβροχθίζουν τελείως άμάσητες, μέ τήν έντύ- πωση δτι σάν μαλακές πού είναι δέν χρειάζονται μάσηοη. Γι’ αύτό μεγίστη είναι ή βλάβη άπό τίς ζυμώσεις του Αχώ­νευτου αμύλου καί τής ζαχάρεως τών τροφών πού δέν μα- σώνται δσο πρέπει καί πού δέν χωνεύονται οϋτε στό στο­μάχι, προκαλώντας έτσι ύπερκόπωση στό πάγκρεας, πού θά άναλάβη — παρακάτω στό δωδεκαδάκτυλο — τήν πλή­ρη διάλυση του αμύλου καί τής ζαχάρεως τών τροφών. ’Ιδού μιά άπό τίς αιτίες τής παγκρεατικής άνωμαλίας καί τού διαβήτου. "Οσοι είναι διαβητικοί ξέρουν πολύ καλά δτι ούδέποτε μασούσαν, άλλά πάντοτε βεβιασμένα... κοσεβρό- χθιζαν τήν τροφήν των.

Τό στομάχι.

Ά πό τό στόμα οί τροφές κατεβαίνουν μέσω τοϋ οισο­φάγου στό στομάχι. Αύτό είναι ένα μυώδες σακκουλι, μέσα στό όποιον χύνονται άπό αμέτρητους μικροσκοπικούς πό­ρους τά πεπτικά ύγρά, (υδροχλωρικόν όξύ, πεψίνη κλπ.), πού επιδρούν χημικώς ,και χωνεύουν τίς τροφές, τίς λευκω- ματοΟχες κυρίως καί δχι τίς άμυλοΰχες, οί όποιες δπως είπαμε, πρέπει νά χωνευθοϋν άπό τή σιέλωση στό στόμα, καί νά συμπληρώσουν τή χώνευσή τους στό δωδεκαδάκτυ­λο μέ τό παγκρεατικόν ύγρόν.

Γι’ αύτό, οί άμυλοΰχες τροφές δέν μένουν παρά 2—3 ώρες στό στομάχι, δταν λαμβάνωνται μόνες τους ή μέ χορ­ταρικά μαζί. "Οταν δμως λαμβάνωνται στό ίδιο γεδμα μέ τίς λευκωματοΟχες κρέας, ψάρι, γάλα, τυρί, αύγό), τότε κατ’ ανάγκην αναμιγνυόμενες μέ αύτές (πού χρειάζονται 5—6 ώρες γιά τή χώνευσή τους) παραμένουν γιά 3—4 ώ­ρες περισσότερο στό στομάχι, όπότε οί άμυλοΰχες τροφές παθαίνουν ζυμώσεις, προκαλώντας άέρια, ξυνίλες καί το­ξίνες πού δηλητηριάζουν τό σώμα όλόκληρο.

Γι’ αύτό οί λευκωματοΰχες τροφές πρέπει νά τρώγων- ται χωριστά άπό τίς άμυλοΰχες, μαζι μέ μπόλικα ώμά καί μαγειρευμένα λαχανικά, πού μέ πλούσιο άσβέστιο πού πε­ριέχουν, έξουδετερώνουν καί τά ύπερβολικά όξέα πού συ­νήθως περιέχουν. 'Υγιεινή, του στομάχου· έλαφρό στομάχι θά πή πλήρης χώνευσις καί καλύτερη θρέψις.

Page 31: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

Τβ δωδεκαδάκτυλον ,έντερον.

Οί τροφές άφοΟ ύποστοΟν τή χημική έπίδραση του πε­πτικού ύγροΰ στό στομάχι, Αδειάζουν μέσ’ άπό τόν πυλω­ρόν στό δωδεκαδάκτυλον έντερον. Έδώ συμπληρώνεται ό χώνευση τών τροφών, όπως περιγράφουμε κατωτέρω, και άπ’ έδώ άπορροφώνται οί θρεπτικοί χυλοί, πού θά κυκλο­φορήσουν μέσα μας καί θά θρέψουν ολόκληρο τό σώμα.

ΤΗπαρ και χοληδόχος κύστις.

Στό δωδεκαδάκτυλον έντερον χύνεται ή χολή άπό τήν χοληδόχον κύστιν, πού είναι στερεωμένη πάνω στό ήπαρ (τό μαΰρο σηκώτι), ή όποία διαλύει τό λίπος καί τό λάδι τών τροφών. Τό ήπαρ έκτος τοΟ δτι προμηθεύει τή χολη­δόχο μέ τή χολή, κάνει καί άλλες λειτουργίες. Μετατρέπει τές τροφές σέ γλυκογόνο, άποθηκευόμενο γιά μελλοντική χρήση του σώματος, σέ περίπτωση νηστείας κλπ. Μετατρέ­πει τα φθαρμένα κύτταρα σέ ούρία, πού φεύγει άπό τούς νεφρούς μέ τά οδρα. ’Επεξεργάζεται τούς χυλούς πού ά- πορροφοϋνται άπό τό δωδεκαδάκτυλον έντερον και τούς διοχετεύει μέ τήν καρδιακή φλέβα στήν καρδίαν καί σ’ δλο τό σώμα πρός θρέψιν τοϋ όργανισμοΟ. Μετατρέπει τό ύπερ­βολικό λεύκωμα σέ ζάχαρη. (Αύτό πρέπει νά τό προσέξουν οι διαβητικοί, πού άδίκως άποφεύγουν τά φρούτα, χρησιμο­ποιώντας άποκλειστικά εις βάρος τής ύγείας των κρέας, τυρί, αύγά καί άλλες λευκωματοΰχες τροφές, πού μετατρέ- πονται σέ ζάχαρη). "Αν βεβαίως τό ποσόν καί τό ποιόν τών λιπαρών ουσιών πού λαμβάνομε μέ τήν καθημερινή τροφή μας, είναι έκεΐνο πού χρειάζεται, τότε ή χοληδόχος κύστις λειτουργεί όμαλά καί φυσιολογικά. "Αν δμως λαμ- β'άνωμε καθημερινά ύπερβολικήν ποσότητα λιπαρών, καί προπαντός ζωικά λίπη (χοιρινό κλπ.), τότε άσφαλώς θά διασαλευθή ή όμαλή λειτουργία της χολής, θά πάθωμε χο­λοκυστίτιδα ή χολολιθίαση καί τότε — μονο — θά συμβου- λευθοϋμε άπό τήν έπιστήμη, νά έλαττώσωμε ή ν’ άποφεύ- γομε τελείως τά λιπαρά, πολλές φορές δμως είναι... άργά.

Πχγχρεχς.

Στό δωδεκαδάκτυλο χύνεται έπίσης ένα άλλο πεπτικόν ύγρόν, τό παγκρατικόν, άπό τό πάγκρεας, τό όποιον δια­λύει τό άμυλο καί τή ζάχαρη τών τροφών, συμπληρώνον­τας έτσι τή χώνευση πού έχει κάμει ό σίελος εις τό στόμα, δπως άναφέραμε.

- 31-

Page 32: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

Έ άν δμως δέν μασηθούν πλήρως οί άμυλοΰχες τροφές, ή άν αύτές είναι περισσότερες άπό δσες χρειάζεται τό σώμα καί Αποτελούνται κυρίως άπό προϊόντα άσπρου άλευριου, καί άσπρη ζάχαρη, τότε πολύ γρήγορα θά κουρασθή τό πάγκρεας καί άν συντρέχουν μέ τήν περίπτωση αύτή μερι­κοί δυσμενείς ψυχολογικοί παράγοντες (λύπη, άγωνία, θυ­μός, άγχος ή καί μΐσος), τότε άτονοεΐ τό παγκρεατικόν ύ- γρόν καί παρουσιάζεται ή άσθένεια τού παγ κρέατος — ό διαβήτης. Τότε καί πάλιν — λίγον άργά — θά συμβουλευ- θοΰμε νά έγκαταλείψωμε τήν ζάχαρη καί τίς άμυλοΰχες τροφές, (δυστυχώς δμως καί τά φροΰτα), πράγμα έπικίν- δυνο συνήθως, (γιά τήν λειτουργία τής καρδίας) καί νά χρησιμοποιούμε έτοιμο — ξένο — παγκρεατικόν ύγρό, τήν ινσουλίνη πού ούδέποτε θεραπεύει τόν διαβήτη ριζικά.

’Αφομοίωση τών τροφών.

Μέσα στό δωδεικαδάκτυλον καταλήγουν δλες οί τροφές χολοποιημένες καί χωνευμένες άπό δλα τά πεπτικά ύγρά πού άναφέραμε, έτοιμες πρός άπορρόφησιν. Γύρω-γύρω άπό τήν έσωτερικήν παρειάν τοϋ έντέρου υπάρχουν έκατομ- μύρια άπομυζητικοί άδενες, πού άπορραφοϋν τους θρεπτι- κωτέρους χυλούς οί όποιοι διοχετεύονται μέ τήν πυλαία φλέβα στό σηκώτι. Έδώ έπεξεργάζονται οί χυλοί καί με- ταφεράμενοι διά τής κυκλοφορίας τοΰ αίματος, φθάνουν σέ δλα τά κύτταρα τοϋ σώματος, τά τρέφουν καί τά Ανα­πτύσσουν δημιουργώντας έπίσης θερμοκρασίαν, ένέργειαν, καί ζωτικότητα, διά τοΰ φαινομένου τοΰ μεταμβολισμόΰ.

Συγχρόνως δμως μέ τίς λειτουργίες αύτές πού λαμβά­νουν χώραν στό θαυμάσιο μικροσκοπικό έργοστάσιο τοΰ ¡κυττάρου, κατά τή λειτουργία τοΰ ¡μεταβολισμού, γίνεται καί κάτι άλλο, πού έξυπηρετεΐ τό νόμο τής ¡κοίθάρσεως τοΰ σώματος καί τής αύτοσυντηρήσεως τής ζωής, καθώς άνα- φέρσμε παρακάτω.

Ή ανθυγιεινή τροφή αίτια τών άσθενειών.

Καθ’ ήν στιγμήν τό κύτταρον Απορροφά — Αφομοιώνει, δπως λέμε — τά χρειαζόμενα διά τήν συντήρησίν του ύλικά, άπό τά κυκλοφοροΰντα διά τοϋ αίματος θρεπτικά στοιχεία, συγχρόνως έξουδετερώνει τά περιττά, τοξικά καί Ακάθαρτα ύλικα, πού φέρουν μαζί τους οί τροφές, καί πού δημιουρ- γοΰνται συγχρόνως μέ τή δραστηριότητα του κυττάρου, μέ τήν άλλαγή καί φθορά τών περιβλημάτων του ¡κλπ. Γιά την έξουδετέρωση αύτή τών ώς άνω τοξικών δλικών, χρήσιμο-

- 32-

Page 33: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

ποιουνται τά Αλκαλικά στοιχεία των τροφών μας. "Αν λοι­πόν ή τροφή μας είναι πλούσια σέ Ασβέστιο καί Αλλα Αλκα­λικά στοιχεία, τότε έδώ γίνεται κανονική ή Λλκαλοποίηση τοΟ1 αίματος πρός όφελος της ύγείας μας. "Αν όμως ή τρο­φή μας άντιθέτως είναι πλούσια σέ όλέθρια δξέα — καθώς συμβαίνει μέ όλες τίς βιομηχανοποιηαένες διατηρημένες καί Αλλοιωμένες, μισοσαπισμένες τροφές, τότε Αναπτύσσεται στά κύτταρα κατά τό ίδιο φαινόμενο τοΟ μεταβολισμού το- ξικό καί δηλητηριώδες ύγρό, όπότε ό νόμος της αύτοσυν- τηρήσεως της ζωής, θά δημιουργήση, ¡κατ’ Ανάγκην, Ισχυρά έπαναστατικά συμπτώματα αύτοκαθάρσεως — Ασθένειας — γιά νά τά έξωτερικεύση.

’Ιδού πώς οί τοξικές τροφές καθώς Αναφέραμε, είναι ή ριζική αίτια των διαφόρων Ασθενειών.

Γίνονται, λοιπόν, τότε έπίταξη τά διάφορα όργανα πρός έξωτερικεύση τών περιττών τοξικών ύλικών, κι Ανάλογα μέ τό όνομα τοΰ όργάνου πού Αναλαμβάνει τήν πρωτοβου­λία της άποτοξινωσεος, έχομε καί τό όνομα τής Αρρώ- στειας: Πνευμονικά, &ν ή φλεγμονή καί ή τοξικότης θά έ- ξωτερικευθή διά τών πνευμόνων, νεφρικά, διά τών νεφρών, έντερικά, Από τά έντερα, δερματικά, Από τό δέρμα κλπ.

Μιά είναι λοιπόν — σύμφωνα μέ τό ένιαιον τών νόσων, τήν σοφώτερη. 'Ιπποκρατική επιστημονικό θεωρία — ή ριζι­κή αίτία όλων τών Ασθενειών. Έ άν βεβαίως τώρα τά Αμυν­τικά καθαρτικά κι εύεργετικά συμπτώματα τών Ασθενειών (πυρετός, βήχας, έμετός, πόνος, διάρροια) έξηγηθοΰν λογι­κά—καί βοηθηθουν στήν καθαρτική κι έπιβιωτική τους προ- σπόΛΐια, μέ άπλα φυσικά μέσα (άτμόλουτρα, κλύσματα, νη­στεία, φρουτοθεραπεία κλπ.), καθώς περιγράφομε λεπτομε­ρώς στό προηγούμενο βιβλίο μας «Φυσιοθεραπεία, θεωρία καί Πράξη», τότε γρήγορα έπιτυγχάνεται ή άπσμάκρυνσις όλης τής φλεγμονής, τής σαπίλας καί τής τοξικοτητος, ό­πότε έπιτυγχάνεται ή κάθαρσις ¡καί ή ριζική θεραπεία όλων τών όξέων συμπτωμάτων, καί ή Ανανέωση τοΟ όργανισμοΰ.

"Αν όμως έμεΐς τρομοκρατηθούμε — ώς συνήθως — καί ζητησωμε νά ναρκώσωμε τά διάφορα εύεργετικά καθαρτι­κά οξέα συμπτώματα μέ διάφορα φάρμακα, τότε... ξέγραψε γιά πάντα τήν πολύτιμη ύγεία μας.

Γιατί τά συμπτώματα δέν είναι τίποτε Αλλο π α ρ ά ·.. έπανάστασις γ ιά τήν Απελευθέρωση του σώματος Από τά περιττά, τοξικά δηλητήρια, πού τόσο Απερίσκεπτα καί κάθε στιγμή είσάγομε μέσα μας, τρώγοντας ή μάλλον τρωγόμε- νσι, ώς συνήθως, πίνοντες, κοπνίζοντες, κι έκφυλιζόμενοι συνεχώς καί ποικολοτρόπως. "Αν λοιπόν αύτές τις προσπά­θειες τής καθάρσεως καί τής έπιβιώσεως ύποχρεώσωμε νά σιγήσουν — προσωρινά βέβαια — μέ τά Αλλεπάλληλα ναρ­

- 33-

Page 34: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

κωτικά παυσίπονα, τότε δλο έκεΐνο τό ταξικό καί δηλητη­ριώδες ύλικό, πού θ’ άπεμακρύνετο, έναποθηικεύεται μέσα μας, (καί νάσου τά χρόνια κι έκφυλιστικά νοσήματα) στις Αρθρώσεις, όπότε έχομε τά Αρθριτικά, στό ήπαρ τά ήπατι- κά, στούς βρόγχους τά βρογχικά, ικαί οϋτω καθεξής.

Καταλαβαίνετε τώρα τό ρόλο καί τή ν ... άξια τον τε­λευταίων θαυματουργικών φαρμάκων (ίδε καί θαληντο- μάϊντ), πού ώς έκ θαύματος έξαλείφουν κάθε πόνο καί κά­θε σύμπτωμα. Καί πάρτε μιά άμυδρή ιδέα (καί μιά Απάν­τηση στή δικαιολογημένη, βέβαια, απορία σας), γιατί μέ δ· λες τές προόδους μας τά χρόνια νοσήματα άπειρος έπολ- λαπλασιάσθησαν, καί τά καρδιακά καί ό καρκίνος σήμε­ρον άνέλαβαν τ ό . . . μονοπώλιον — σχεδόν — δλων των θανάτων.

Κι άποψασίστε έπί τέλους — πριν είναι Αργά — νά τρέφεστε και νά ζήτε ύγιεινά, Αν δέν θέλετε νά μετατρέ­ψετε τή ζωή σ’ έπίγεια κόλαση, ή νά έπισκεφθήτε πολύ ένω- ρ ίςτάς.,. . αιωνίους μονάς.

- 34-

Β Ι Ο Χ Η Μ Ε Ι Α

ΑΝΑΛΥΣΙΣ ΤΩΝ ΤΡΟΦΩΝ#

Τά 16 συστατικά τοΰ σώματ©$ τοΰ ανθρώπου,

«Βιοχημεία ή Βρωματοχημεία» είναι ό κλάδος της χη­μείας που καταπιάνεται μέ τήν Ανάλυση των τροφών, δηλ. τά μεταλλικά των στοιχεία πού είναι σέ δργανική κατά­σταση καί είναι Απαραίτητα γιά τήν ύγεία του Ανθρώπου. “Υστερ’ Από προσεκτικές έρευνες, έχει άνακαλυφθη, πώς οί διάφορες παθήσεις όφείλονται σέ έλλειψη ώρισμένων στοι­χείων. Είναι λοιπόν πολύ φυσικό, χωρίς τήν προσθήκη τών συστατικών αώτών, νά μήν έπιτυγχάνεται ποτέ ριζική θε­ραπεία. Καί ή προσθήκη αύτή πρέπει ΠΑΝΤΑ νά γίνεται μέ τόν πιό φυσικό τρόπο, καί στήν πιό φυσική μορφή, δηλα­δή μέ τις τροφές. Τραφήτε λοιπόν φυσιολογικά, σύμφωνα μέ δσα γράφομε κατωτέρω, χρησιμοποιώντας Ανάλογα μέ τήν έποχή τά τρόφιμα πού περιέχουν τά πιό κάτω δέκα εξι συστατικά Από τά όποία Αποτελεΐται τό σώμα μας, πού θά σας θρέψουν, θά σας θεραπεύσουν, καί θά διατηρήσουν παντοτινά τήν πολύτιμη ΥΓΕΙΑ Σ Α Σ .

Page 35: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

- 35-

Ή άξια τών μεταλλικών στοιχείων στην υγεία μας εί­ναι (Ανεκτίμητη. Πολλά άπ’ αΰτά είναι σέ πολύ μικρές πο­σότητες. Μπορεί νά έχω με τόσο σ ίδη ρο στόν όργανισμό μας δσο άρκεϊ γ ιά νά φτιάξουμε ένα μικρό ,καρφι, άλλά τί θά συμβή δταν δέν ύπάρχει ή ποσότης αυτή; Τρομερή ψυχοσω­ματική κατάπτωσις κι’ έπικίνδυνη άναιμία. Οί νόμοι τής ζωής καί τής άναπτόξεώς μας είναι πολύ στενά συνδεδε- μένοι μέ τά μεταλλικά στοιχεία. Κάθε τέτοιο στοιχείο έχει κάποια ξεχωριστή φυσιολογική λειτουργία νά έπιτελέση, γ ι’ αΰτά δέ άλλωστε άποκαλοΟνται και άνοικοδομητικά στοιχεία.

Γνωρίζομε δτι οί βιταμίνες είναι Απαραίτητες στήν θρέ­ψη καί δτι κάθε μία Απ’ αύτές έχει μεγάλη σπουδαιότητα γιά τήν κανονική λειτουργία καί ύγεία του όργανισμοΰ μας. Ή έλλειψις μιας οίασδήποτε βιταμίνης θά έχη ώς Απο­τέλεσμα Ανώμαλη λειτουργία καί Ασθένεια ένός όργάνου του σώματός μας.

Δέν έχει γίνει άκόμη κατανοητό από δλους, δτι οί βι­ταμίνες έλεγχουν τήν σταθεροποίηση τών μεταλλικών στοι­χείων στό σώμα μας καί δτι δταν λείπουν τά στοιχεία αύτά οί βιταμίνες δέν έχουν νά έπιτελέσουν καμμιά λειτουργία. "Οταν λείπουν οί βιταμίνες, ό όργανισμός μπορεί κάπως νά χρησιμοποιήση τά μεταλλικά στοιχεία, δταν δμως λεί­πουν αύτά, οί βιταμίνες είναι άχρηστες.

Τά δεκαέξι στοιχεία πού δίνουμε πάρα κάτω εύρίσκον- ται σέ μεγάλη άφθονία τόσο στόν άνθρώπινο έργανισμό, δσο ιφ ΐ στα ζώα καί τά φυτά.

ΚΓ αύτά είναι τό άσβέστιον, τό μαγνήσιον, τό νάτριον, τό μαγγάνιον, ό φωσφόρος, τό θειον, τό χλώριον, τό κά- λιον, τό ίώδιον, τό φθόριον, τό πυρίτιον, ό σίδηρος, 6 άν- θραξ, τό όξυγόνον, τό άζωτον καί τό ύδρογόνον.

Περιγράφομε κατωτέρω λεπτομέρειες γιά τό κάθε ένα ξεχωριστά.

ΑΣΒΕΣΤΙΟΝ.

Τό άσβέστιον είναι άπ’ τά σπουδαιότερα στοιχεία του οργανισμού μας καί χρειάζεται Απαραιτήτως γιά τή ζωή καί άνάπτυξη του κυττάρου. Τό άσβέστιον χρησιμοποιείται γιά τήν κατασκευή τών δοντιών καί τών όστών. Δίνει έπί- σης σταθερότητα στίς άρτηρίες, ζωτικότητα καί άντοχή στό σώμα καί έξουδετερώνει μέ τήν άλκαλικότητά του τά όξέα. Τά νήπια καί τά παιδιά χρειάζονται άσβέστισ σέ ά­φθονία, καθώς έπίσης καί οΐ σέ άνάπτυξη εύρισκόμενοι όρ-

Page 36: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

γανισμοί καί οί θηλάζουσες μητέρες. Γιά τις μεγαλύτερες ήλικίες Απαιτούνται λιγώτερες ποσότητες. 'Ο ήλιος (βιτα­μίνη Δ) είναι Απαραίτητος γιά τή χρησιμοποίηση τοΰ Α­σβεστίου. Γι’ αυτό συνιστοΰμε θερμά σ’ δλες τις μητέρες, Από βρεφικής ήλικίας να έφαρμόζσυν τακτικά στα παιδιά τους τήν ήλιοθεραπεία.

’Ασβέστιο βρίσκεται σέ αφθονία στά λεμόνια, πορτο­κάλια, σταφύλια, βατόμουρα, δαμάσκηνα, ξηρά σΰκα, κα­ρύδια, σπανάκι, σέλλινο, κάρδαμο, μαρούλι, ¡καρόττα, κραμπί (λάχανο), Ανιθο, σινάπι, κουνουπίδι, ψωμί μαΰρο, ξινόγαλο, τυρί, φρέσκο γάλα, πατάτες, κολοκύθια, κουκιά, καρπούζι, μέλι, ροδάκινα, τομάτα, χρυσόμηλα, χαμοκέρα­σα, φασολάκια, αύγά, έληές, Αμύγδαλα, ρόδια.

Μέ τήν έλλειψη του άσβεστίου Από τό σώμα προκαλοΰν- ται οί Ακόλουθες πεδήσεις: φυματίωσις, ραχίτις, σηψις των όδόντων καί των όστών. Βραδεία πήξις τοΰ αίματος. Συνε­πώς ή προσθήκη τροφών πού περιέχουν άσβέστιον είναι Α­παραίτητη για τήν πρόληψη ,καί βελτίωση τών παθήσεων αύτών.

ΜΑΓΝΗΣΙΟΝ.

Αύτό είναι πολύ χρήσιμο σέ δλους, διότι ξεκουράζει τά νεΰρα καί άναζωογονεΐ δλο τον όργανισμό. Τά Ατομα που έχουν έλλειψη μαγνησίου είναι ευερέθιστοι, άνήσυχοι καί Α­πότομοι. Τό μαγνήσιον έπίσης ένεργεΐ σάν καθαρτικό καί είναι Απαραίτητο γιά νά έχωμε σκληρά όστα καί δόντια.

Μαγνήσιον βρίσκεται σέ Αφθονία στις τομάτες, μβρού- λια, Ανιθο, πορτοκάλια, λεμόνια, φράππες, σταφύλια, ρό­δια, άνανά, άγγουράκια, ψωμί οιταρίσιο, χρυσόμηλα, καρ­πούζι, σέλινα, κραμπί, πατάτες, σπανάκι, ροδάκινα.

Μέ τήν έλλειψη τοΰ μαγνησίου άπό τό σώμα, προκα- λοΰνται οί Ακόλουθες παθήσεις: δυσικοιλιότης, άρθρΐτις, ού­ρια, άϋπνία, νευρΐτις, φυματίωσις, διαβήτης, καρκίνος.

ΝΑΤΡΙΟΝ.

Τό νάτριον είναι στοιχεϊον άλκαλογόνον καί θεραπευ­τικόν. ’Αλκαλοποιεϊ τις σιελογόνες έκκρίσεις κι’ αυτές τοΰ παγκρέατος -καί της χολής. Τό νάτριον είναι άναγκαΐον γιά τή μεταφορά του διοξειδίου τοΰ Ανθρακος άπό τούς ιστούς στούς πνεύμονας, Απ’ δπου βγαίνει μέ τήν Αναπνοή. ’Αναπτύσσει γέρους ιστούς, τούς διατηρεί έλαστικούς καί προλαβαίνει τήν σκλήρυνση τών Αρτηριών, Τό νάτριο δίνει ένέργεια, δύναμη, Αντοχή καί καλή πέψη,

— 36—

Page 37: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

Νάτριο βρίσκεται άφθονο στά σέλινα, σπανάκι, σταφύ­λια, φράουλες, ξηρά σΟκα, μήλα, δαμάσκηνα, σπαράγγια, καρόττα, γάλα κατσίκας, μπάμιες, άγγουράκια, παντζάρια, άχλάδια, καρπούζι, κολοκύθια, κραμπί (λάχανο), ροδάκι­να, τομάτες, φακές, χρυσόμηλα, χαμοκέρασα, ρεπανάκια.

Μέ τήν έλλειψη τοΟ νατρίου Από τό σώμα προκαλουν- ται οί άκόλουθες ποθήσεις; ρευματισμός, άρθρϊτις, άτονία καρδιάς, νευρικότης, διαβήτης, ύπερευαισθησία, δυσπεψία.

- 37-

ΜΑΓΓΑΝΙΟΝ.

Τό μαγγάνιον είναι Αναγκαία τροφή γιά τόν έγκέφαλο καί τά νεΰρα. ’’Ενισχύει τις ΐνες τοΟ έγκεφάλου καί συντε­λεί έτσι στήν όμάλή έκδήλωση τών σκέψεων καί ένίσχυση τής μνήμης. ’Επίσης συντελεί στό νά προσαρμόζεται κανείς στό σκοτάδι. ’Έλλειψις μαγγανίου προκαλεΐ άτονία τής δ- ράσεως, κατάθλιψη καί Αγωνία.

Μαγγάνιον βρίσκεται άφθονο στά σιτηρά (στή φλού­δα), στό μαΰρο ψωμί, μπιζέλια, ρύζι, μπανάνες, Ανανά, ρο­δάκινα, κρόκος αύγοϋ, μαϊντανό, σπανάκι, ραδίκια, Αντίδια, κοκκινογούλια, φασόλια, σπαράγγια, σέλινο, λάχανο (κρα­μπί), καρύδια, κάστανα, κάρδαμο.

Μέ τήν έλλειψη του μαγγανίου Από τό σώμα προκαλοΰν- ται οί άκόλουθες παθήσεις: παθήσεις δστέων, μεμβρανών, έλοττΕρματική έγκεφαλυκή λειτουργία καί έλαττωματική αύτιΛραπεία.

ΦΩΣΦΟΡΟΣ.

Ό φωσφόρος τρέφει τόν έγκέφαλο καί τά νεΰρα. Κάθε σκέψη καί συναισθηματική έκδήλωση ξοδεύει φωσφόρο. Διε­γείρει δλες τίς λειτουργίες του σώματος, βοηθεΐ τήν Ανά­πτυξη τών μαλλιών καί τών δοντιών.

Φωσφόρος βρίσκεται σέ Αφθονία στά ρεπανάκια, λάχα­νο (κράμβη), κρόκο αύγοΰ, κάρδαμο, καρόττα, λεμόνια, φράπες, σταφύλια, μήλα, καρύδια, τυρί, γάλα, Αμύγδαλα, κάστανα, τομάτες, καλαμπόκι, ψωμί σιταρίσιο, ρύζι άγυά- λιστο, πνιγούρι, τραχανάς, κόκκινο λάχανο, άνιθο, μπιζέ­λια, φακές, άγγινάρες, κριθάρι, λάπαθα, μανιτάρια, ξυνή- θρα, πατάτες, πράσσα, ροδάκινα, σπανάκι, σΰκα, φράουλες.

Μέ τήν έλλειψη τοΰ φωσφόρου Από τό σώμα προκαλοΰν- ται σί Ακόλουθες παθήσεις: φυματίωση, νευρικαί άσθένέιαι,

Page 38: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

νεύρωση, έλαττωματική κατασκευή όστέων, διανοητική άνι- κανότης.

ΘΕΙΟΝ.

Τό θειον χρειάζεται στά νεύρα, έλλειψις δέ αύτοϋ φέρ­νει νευρικότητα, ύπερδιέγερση. Καθαρίζει καί τονώνει τόν όργανισμό, προκαλεΐ έκκρισεις της χολής καί ένεργεΐ σάν ένα άντισηπτικό τών έντερων. Συντελεί έπίσης στό καθά­ρισμα τοΰ δέρματος καί κάνει άφθονα μαλλιά. Οί μαγει- ρευμένες τροφές πού έχουν θειον, προ καλούν μερικές φορές καί άνωμαλίες στή χολή, γ ι’ αύτά είναι προτιμότερο νά τρώ γωνται ώμές, δταν είναι δυνατόν, ώς σαλάτα.

θειον βρίσκεται σέ άφθονία στόν κάρδαμο, φασολάκια, κραμπί (λάχανο), κουνουπίδι, σΰκα, τυρί, φρέσκο γάλα, άμύγδαλα, κάστανα, μαϊντανό, ίνδοκάρυδο, κρόκο αύγοΰ, κρεμμύδια, σπαράγγια, μοΟρα, κεράσια, μήλα, άγγου-ρά- κια, γάλα κατσίκας, άχλάδια, καρπούζι, κουκιά, πνιγούρι, πατάτες, πρασα, ροδάκινα, χαμοκέρασα.

Μέ τήν έλλειψη τοΰ θείου άπό τό σώμα προκαλοΟνται οί Ακόλουθες παθήσεις: έξόγκωσις τού ήπατος έξ έλαττω- ματικής έκκρίσεως της χολής, Ατροφία κοκκάλων, όνύχων, μαλλιών, τριχόπτωσις.

ΧΛΩΡ ΙΟΝ.

Τό χλώριον είναι στοιχεΐον καθαρισμού καί βοηθεΐΛτην πέψη. Άπομακρύνει τήν άχρηστη ύλη καί είναι τό Απολυ­μαντικό της Φόσεως. Μόνον λίγες τροφές δέν έχουν χλώριο.

Χλώριον βρίσκεται σέ άφθονία στις τομάτες, σέλινο, Ανιθο, γάλα κατσίκας, πορτοκάλια, λεμόνια, φράπες, σταφύ­λια, βατόμουρα, σΰκα ξηρά, καρύδια, δαμάσκηνα, άμύγδα­λα, ρόδια, κεράσια, μοΰρα, άγγουράκια, μήλα, μαρούλι, φασολάκια, κραμπί, βούτυρο, τυρόγαλο.

Μέ τήν έλλειψη τοΰ χλωρίου άπό τό σώμα προκαλοΟν- ται οί άκόλουθες παθήσεις: έντερικές μολύνσεις, βακτηρια- κές ζυμώσεις, άμοιβάδες, δυσουρίες, τοξίνωσις τοΰ όργανι- σμοΰ.

ΚΑΛΙ ΟΝ.

Τό κάλιον είναι τό περισσότερο θρεπτικόν στοιχεΐον καί χρειάζεται στούς μΰς, στό σηκώτι, στή σπλήνα και οτό αί­μα. Τόσον δ Ανθρωπος, δσο καί τά ζώα καί τά φυτά, δέν

- 38-

Page 39: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

μποροΟν νά ζήσουν χωρίς αύτό. Τά κάλιον είναι ̂δασικόν γιά τήν άνάπτυξη καί ανάπλαση, φέρνει δέ ϋπνο. "Ελλειψη κα- λίου καί σιδήρου προκαλεΐ άναιμία, άπώλεια βάρους καί μιά γενική έξασθένηση. Είναι Ισχυρό άλκαλικό στοιχείο καί κάνει τους Ιστούς καί τούς μυς έλαστικούς, ευλύγιστους καί νέους.

Κάλιον βρίσκεται σέ άφθονία στό σέλινο, μαρούλι, κα­ρόττα, κραμπι, γογγύλια, σταφύλια, σπανάκι, φασόλια, έ- λιές, άμύγδαλα, άντίδια, άνανά, μαϊντανό, κάρδαμο, τομά­τες, κρεμμύδια, σπαράγγια, ραδίκια, άνιθο, ρόκα, μπιζέλια, πατάτες, ρεπανάκια, κουκιά, φυστίκια, σίκαλι, κριθάρι, άγ- γινάρες, ξυλοκέρατα, φράουλες, άχλάδια, μανιτάρια, λά­παθα, ροδάκινα, σϋκα, φακές, χρυσόμηλα, χαμοκέρασα.

Μέ τήν έλλειψη του καλίου άπό τό σώμα προκαλοΟνται οί άκόλουθες παθήσεις: άτονία έγκεφάλου, νεύρων, παρεγ- κεφαλίδος, κύρρωσις, βραδεία ΐασις πληγών, διαβήτης, έν- τερική ζύμωσις, δηλητηρήασις, ύδρωπυκία.

ΙΩΔΙΟΝ.Τό Ιώδιο χρειάζεται γιά τούς άδένες, Ιδίως τόν θυρεο­

ειδή καί γιά τή ρύθμιση του βάρους τοΟ σώματος. Επίσης βοηθεΐ τήν άφομοίωση του όξυγόνου καί του άσβεστίου. Τά πρόσωπα πού χρειάζονται περισσότερο ιώδιο είναι τά εύ- συγκίνητα, συναισθηματικά καί εύερεθιστα.

Τό Ιώδιο είναι άπολυμαντικό καί αυξάνει τήν άντίσταση τοΟ όργανισμοδ στήν άρρώστεια. Τά θαλασσινά φυτά καί τά ψάρια περιέχουν Ιώδιο.

’ ίώδιον άφθονεί περισσότερον στό ψάρι, στά σταφύλια, πεπόνι, άνανά, πορτοκάλια, κραμπί, σπανάκι, άντίδια, το­μάτες, καλαμπόκι, μπιζέλια φρέσκα, κρεμμύδια, σπαράγ­για, σέλινο, ρεπανάκια, φασολάκια, καρόττα, μανιτάρια, άγγουράκια, πράσα, βρώμη, άγγινάρες, σκόρδα, κρόκο αύ- γου.

Μέ τήν έλλειψη Ιωδίου άπό τό σώμα προκαλοΟνται οί άκόλουθες παθήσεις: τσξίνωσις, ύποθυρεοειδισμός, βρογχο­κήλη, χελώνες, νευρικές διαταραχές, άτονία έγκεφάλου.

ΦΘΟΡΙΟΝ.Τό φθόριο κάνει τό σμάλτο τών δοντιών καί τών δστών.

Δυναμώνει τό σώμα, αύξάνει τήν άντίσταση στήν άρρώστεια καί διατηρεί τή νεότητα. Τό φθόριον είναι καί μικροβιο- κτόνον.

Φθόριον βρίσκεται σέ άφθονία στό τυρί, γάλα, κρόκο

- 39-

Page 40: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

αύγοϋ, φυστίκια, σκόρδα, βρώμη, μουρουνέλαιο, λάχανο (κραμπί), κουνουπίδι, σπανάκι, σιτηρά, ρύζι άγυάλιστο, γά ­λα, ψάρι, κάρδαμο, κοκκινογούλια.

Μέ τήν έλλειψη του φθορίου άπό τό σώμα προκαλοΰν- ται οί άκόλουθες παθήσεις: φθορά όδόντων, όγκοι, κιρσοί, πϋον, άδυναμία.

ΠΥΡ 1 ΤΙ ΟΝ.Τό στοιχεΐον αύτό κάνει σκληρά καί λαμπερά τά δόν­

τια καί τά κόκκαλα. Κάνει λαμπερά μάτια, μαργαριταρέ­νια δόντια καί νύχια, στιλπνά μαλλιά καί τονώνει τον όρ- γανισμό. Βρίσκεται ,κυρίως στίς φλοϋδες τών φρούτων καί τών σιτηρών, γ ι’ αύτό καί δέν πρέπει νά πετιώνται.

Πυρίτιον άφθονεΐ περισσότερο στό σταφύλι, ψωμί σιτα- ρίσιο, μαύρο πιτυροΟχο, ρύζι, πνιγοϋρι, σίκαλη, σιτάρι, κρι­θάρι, έληές, σπαράγγια, σπανάκι, γάλα κατσίκας, μαρούλι, φράουλες, σΰκα, βερύκοκκα, σπανάκι, κοκκινογούλια, σέ­λινα, τομάτες, άγγουράκια, ροδάκινα, άντίδια, κουνουπί­δια, γλυκοκολοκύθα.

Μέ τήν έλλειψη τοΟ πυριτίου άπό τό σώμα προκαλοΰν- ται οί άκόλουθες παθήσεις: ’Ελαττωματική στερεοποίησις κοκκάλων καί δνύχων, άνικανότης, νευρική κατάπτωσις.

ΣΙΔΗΡΟΣ

Τό στοιχεΐον αύτό φέρνει όξυγόνον άπό τούς πνεύμο­νες ατούς ιστούς, αυξάνει τήν αιμοσφαιρίνη, πού κάνει τό υγιές αίμα καί δίνει ζωτικότητα και ένεργητικότητα στό δλον σύστημα. "Οταν Ιλλείπη ό σίδηρος, τό αίμα γίνεται ώχρό καί χάνει τήν ζωτικότητά του. ’Ανόργανος σίδηρος δέν μπορεί ν’ άφομοιωθή, ένώ ό οργανικός σίδηρος τών τροφών άφομοιοΰται εύκολα.

"Ελλειψις σιδήρου φέρνει άναιμία, κατάθλιψη -καί απο­γοήτευση. "Οσοι κάνουν μεγάλη πνευματική έργασία χρειά­ζονται μεγαλύτερη ποσότητα σιδήρου.

Σίδηρος βρίσκεται σέ άφθονία στό σπανάκι, σέλινο, δα­μάσκηνα, βατόμουρα, σΰκα, καρύδια, λάχανο, σινάπι, μαΟ- ρο ψωμί, φασόλια, έληές, αύγά, άντίδια, τομάτες, καλα­μπόκι, μαρούλι, ραδίκια, μπιζέλια, χαρούπια, παντζάρια, άχλάδια, φουντούκια, ροδάκινα, σταφίδες, κρόκο αύγοΟ, άγγινάρες, καρπούζι, μανιτάρια, πνιγοΟρι, πράσα, ρεπανά- κια.

Μέ τήν έλλειψη τοΟ σιδήρου άπό τό σώμα πρακαλοΟν-

^ * 0-

Page 41: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

ται οί άκόλουθες παθήσεις: άναιμία, παθήσεις τών όστών καί πνευμόνων, «Απαισιοδοξία, εύκολη κόπωση, στέρηση φυ­σικής όμορφιας.

"Οσοι χρησιμοποιούν στό καθημερινό τους μεν ου άρκε- τή ποσότητα από τις πιο πάνω σιδηρούχες τροφές, αύξά- νουν τή μυϊκή τους (Αντοχή, άποκτουν φυσική όμσρφιά, (Ανα­πτύσσουν τή μνήμη τους καί άποκτουν καινούργιες ικανότη­τες καί άσύγκριτη δραστηριότητα.

ΑΝΘΡΑΞ.

Ό άνθραξ είναι άπαραίτητος γιά τήν άνόατλαση τών κυττάρων ,καί τού πρωτοπλάσματος.

Ό άνθραξ άφθονεί σ' δλες τίς άμυλούχες τροφές καί στή ζάχαρη. "Εχομε δύο ειδών άμυλούχες τροφές: τίς φυ­σικές, πλήρεις καί ώφέλιμες (ικοοθώς είναι οί πατάτες, τό πλήρες πιτυρούχο σιταρίσιο ψωμί, τά κάστανα, τό άγυάλι- στσ ρύζι, οί μπανάνες)· έχομεν έπίσης καί τίς μετουσιωμέ- νες, άλλοιωμένες άμυλούχες τροφές (πού είναι προϊόντα τού άσπρου άλευριοΰ) καί πού είναι βλαβερές. "Εχομεν έπίσης καί δύο ειδών ζάχαρη: τήν φυσική ζάχαρη τών φρούτων (φρουτοσάκχαρο) πού είναι εύεργετική καί τήν άσπρη ζά­χαρη πού άλλοιοΰται τελείως μέ τήν χημικήν έπεξεργασία της, χάνοντας τήν θρεπτικότητα καί ωφελιμότητα της. ’Εν­νοείται δτι ή μαύρη ζάχαρη είναι ώφέλιμη. Οί βλαβερές, μετουσιωμένες τροφές προκαλοΰν περιττήν καί έπικίνδυνη παχυσαρκία.

Μέ τήν έλλειψη τού άνθρακος άπό τό σώμα, προκαλεΐ- ται έλαττωματική άνάπλασις τού κυττάρου καί δή τού πρω­τοπλάσματος.

ΟΞΥ ΓΟΝΟΝ.

Αύτά ύποβοηθεϊ είς τήν κανονικήν κυκλοφορίαν τού αί­ματος. Πλουτίζει τό αίμα σέ έρυθρα αιμοσφαίρια καί ύπο- βοηθεΐ τήν ίασιν τών πληγών ,καί καταγμάτων, προλαβάμ- νει τήν ϋδρωπυκίαν καί ατονίαν.

Όξυγόνον περιέχεται άφθονο σέ δλες τίς φρέσκες φυτι­κές τροφές, ώμά λαχανικά, κυρίως τομάτες, κρεμμύδια, ρε­πανάκια, λάπαθα κλπ.

Μέ τήν έλλειψη τού όξυγόνου προκαλοΰνται οί άκόλου- βες παθήσεις: έλαττωματική κυκλοφορία, βραδεία ίαση κα­τάγματος, χλωμή πρόσοψη, ύδρωκυπία, άτονία.

- 41 -

Page 42: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

- 42-

ΑΖΩΤΟΝ.

Αύτό είναι άπαραίτητον γιά τήν κανονικήν άνάπτυξη τοΟ σώματος.

"Αζωτον περιέχεται έν άφθονία στά πορτοκάλια, λεμό­νια, γκρέ'ίπ-φρουτ, φράουλες, μπιζέλια, φασόλια, τυρί, γ ά ­λα, μήλα, μαρούλια, φυστίκια, — προτιμάτε τά χαλεπιανά — φουντούκια, σΰκα, άχλάδια, κρέας, ψάρι.

Μέ τήν έλλειψη τοΟ άζώτου άπό τό σώμα προκαλεΐ- ται: έλαττωματική ανάπλαση μυών καί σαρκών.

ΥΔΡΟΓΟΝΩΝ.

Αύτό ύποδοηθεΐ τήν δμαλή λειτουργία τών ένδοκρινών άδένων.

Τό ύδρογόνον άφθονεΐ σέ δλα τά φροΟτα καί τά ώμά λαχανικά.

*Η έλλειψις του ύδρογόνου άπό τό σώμα προκαλεΐ τήν έλαττωματική λειτουργία έφιδρώσεως, σιελοποιήσεως καί άπεκκρίσεως, τήν σκλήρυνσιν καί φλόγωσιν τών νεύρων.

Θ Ε Ρ Μ Η Ε Κ Κ Λ Η Σ ΗΤελειώνοντας τό κεφάλαιο τής Βιοχημείας, κάνομε μιά

θερμή έκκληση σέ δσους θέλουν νά είναι πάντα ύγιείς, δπως κανουν μέ τή σειρά χρήση δλων τών άναφερομένων τροφών, γ ιά νά μή ύποφέρουν ποτέ άπό έλλειψη τών ώς άνω ορυ­κτών, στοιχείων καί συνεπώς έκ τών Αντιστοίχων άσθενειών πού προκαλοϋνται μέ τήν έλλειψη των.

Page 43: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

- 43 —

Πόσα όρυκτά στοιχεία περιέχει ενα συνηθισμένο σώμα των 70 κιλών.

1. Άσδέστιον 1 κιλό καί 760 Υραμ,2. Μαγνήσιον 100 »3. Μαγγάνισν 14 »4. Φωσφόρος 908 »5. Θειον 100 »6. Χλώριον 6817. Κάλιον 428. Νάτριον 85 »9. Ίώθιον 14 »

1,0. ΦΘόριον 100 »11. Πυρίτιον 42 »12. "Ανθραξ 20 κιλά καί 317 »13. Ύδρογόνον 6 κιλά καί 560 >14. "Αζωτον 90815. Όξυγόνον 30616. Σίδηρον 57 »

Page 44: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

44

Ο Υ Π Ε Ρ Σ Ι Τ Ι Σ Μ Ο Σ

«Σκάφτομε τον τάφο μας μέ τά δόντια μας».Είναι γεγονός άτι ύπήρξαν άνθρωποι έκ των προγόνων

μας, πού ζουσαν 300 καί περισσότερα χρόνια. Είναι έπίσης γεγονός δτι ικαί σήμερον άκόμη ζοΟν στήν Ά σία φυλές — δπως είναι σί Γιόνκι, καί οί Χούντζα — (χορτο-φρουτσφά- γο ι), πού ζοΟν 150—200 χρόνια, μή γνωρίζοντας τόν καρ­κίνο, τό άσθμα, τούς άρθριτισμούς, τις συγκοπές καί συμ­φορήσεις καί τις άλλες όλέθριες παθήσεις, πού δεκατίζουν τόσο άγρια δλους τούς... πολιτισμένους κι έζελιγμενους (!) λαούς, τούς έφευρέτες τής άτομικής ένεργείας και των δια- πλανητικών ταξειδίων.

Τί κρίμα! τή στιγμή πού φημιζόμαστε πώς ζοΰμε στα πρόθυρα της άνακαλύψεως καινούργιων κόσμων, χάρις στις έφευρέσεις μας, δέν είναι άδικία νά μή άνακαλύψωμε τόν τρόπο της διατηρήσεως τής ύγείας μας καί νά στενάζουν έκατομμύρια άνθρωποι μέσα σέ άσφυκτικώς γεμάτα νοσο­κομεία· καί νά θερίζεται άλύπητα άπό τόν καρκίνο (κάθε τρεις θανάτους ό ένας προέρχεται άπό αύτόν), καί άπό μύ- ριες άλλες έκφυλιστικές παθήσεις ό σημερινός άνθρωπος!

ΤΙ νά ύποθέση κανένας; Πώς, δλη ή προσοχή της άν- θρωπότητος, των έφευρετών καί έπιστημόνων άπορρσφήθηκε έξ όλοκλήρου άπό τόν πολεμικόν καί άλληλο-έξοντωτικόν όργασμόν σέ σημειον πού νά μή διατίθεται ή παραμικρότε- ρη προσπάθεια γιά τήν περιφρούρηση της πολύτιμης ύγείας μας, άνευ της όποιας δλοι οί κόσμοι κι άν άνακαλυφθοΰν δέν θά προσθέσουν ούτε γραμμάριον εύτυχίας στήν καθόλου ζωή του άνθρώπου, δεδομένου δτι θά συνέχιση τήν ίδια έκ­φυλη, άφύσικη ζωή του.

Βέβαια- άρκετά έκατομμύρια διατίθενται καί γιά τήν ύγιεινήν έξαπηρέτηση του άνθρώπου. Γιατί λοιπόν τόσοι πρόωροι θάνατοι, τόσες άνίατες καί χρόνιες άρρώστειες;

Τή ριζική αίτια θά τή βρούμε στήν άφύσικη ζωή στόν έκφυλισμό και τήν κοιλιοδουλεία μας. Ό σημερινός άνθρω­πος τρώει δέκα _φορές περισσότερο άπό τόν πρωτόγονον άνθρωπο, πού ζοΰσε (γ ι' αύτό) δέκα φορές περισσότερα χρόνια. Καί τί είδους τροφές; Διατηρημένες σέ κουτιά, μι- σοσαπισμένες, δηλητηριασμένες, ψεκασμένες μέ τά Ισχυρό­τερα δηλητήρια, κι έμπλουτισμένες μέ όλέθρια άντιβιωτικά και όρμόνες.

Καί άν λογαριάση κανένας δτι έκτός τής έγκληματικής ποιότητος της άφύσικης τροφής, ό άνθρωπος τρώει διαρ­κώς καθ’ δλον τό 24ωρο καί πίνει τά πιό Ισχυρά οίνοπνευ-

Page 45: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

ματώδη ποτά, κσπιίζη 20—80 τσιγάρα τήν ήμέρα, κάνει χίλιες ουό καταχρήσεις, σεξουαλικές καί πάσης φύσεως, τό­τε δέν πρέπει να έκπλήττεται γ ιά τόν πολλαπλασιασμό τών πρόωρον θανάτων δπως καρκίνο, καρδιακός Θρομβώσεις, καί την τεράστιον αδξηση τών όλεθρίων χρονίων νοσημά­των, πού μας τύραννο Ον καί πού μετέτρεψαν τή ζωή μας σέ έπίγεια κόλαση.

Επαναλαμβάνομε, πώς δ σημερινός άνθρωπος τρώει δέκα φορές περισσότερο άπό τούς προγόνους του, καί έξη- γούμαστε:

Σύμφωνα μέ τίς έπιστημονικές άνακαλύψεις, ό όργα- νισμός μας γιά τίς άνάγκες του χρειάζεται 45—60 γραμμά­ρια λεύκωμα. 'Εμείς τρώγοντας 3—4 γεύματα πλούσια, ώς συνήθως, μέ γάλα, αύγά, τυρί, κρέας, ψάρια, όσπρια κλπ., παίρνομε περί τά 200—300 γραμμάρια λεύκωμα κάθε μέρα. ΤΙ γίνεται τό έπί πλέον άπό τίς άνάγκες του όργανισμοΟ μας λεύκωμα; ’Αποσυντίθεται μετατρεπόμενο σέ ούρικά 6- ξέα, άέρια, — δηλητήρια, τά όποια κυκλοφορούν μέσα μας, κουράζοντας καί δηλητηριάζοντας δλα μας τά όργανα.

ιΝά ποιά είναι ή ριζική αΙτία το0 όλεθρίου περιττού πά­χους καί τών διάφορων άσθενειών, τό γόνιμο έδαφος γιά τή φιλοξενία δλων τών είδών τών μικροβίων, τά όποια τρέ­φονται μέσα στή βρωμερή άποσυντεθημένη σαπίλα, πού δη- μιουργεΐται άπό τήν περιττή, τοξική και άφύσικη τροφή μας.

Είναι λοιπόν άλήθεια, πώς, χίλιες φορές περισσότεροι άνθρωποι πεθαίνουν από πολυφαγία (υπερσιτισμό), παρά άπό άσιτία. 'Όλοι αί αιωνόβιοι στον κόσμον ΰπήρξ<χν λιτο- δίαιτοι.

Τώρα κοιτάξτε δλους τούς φαγάδες καί φροντίστε νά έξακριβώσετε πόσοι έπιζοΟν μετά τά πενήντα ή τά έξήντα τους χρόνια καί πόσοι είναι ύγιεΐς μετά τά τριάντα ή σα­ράντα τους χρόνια. Είναι λοιπόν άληθέστατον, δτι «σκά­φτομε τόν τάφο μας μέ τά δόντια μας» ή δχ ι;

Πώς νά σωθείτε άπό τό υπερβολικόν κι έπικίνδυνβν πάχος (τόν μεγαλύτερον εχθρόν τής υγείας και τής £ωή$ μ«ς) ·

«Προσέχετε άπό τό όλέθριον πάχος, γιατί αύτό μπορεί νά σας στείλή πόλύ πρόωρα καί άνεπάντεχα στόν κάτω κό­σμο».

Αύτή είναι ή τελευταία θερμή καί πιό πολύτιμη συμ­βουλή πού δίνουν δλοι οί διάσημοι έπιστήμονες σήμερον. Κι δμως πρίν λ ίγα χρόνια, τό νά είναι κανένας εύτραφής καί παχουλός, έθεωρεΐτο άπό μερικούς προσόν, δύναμις,

— 45—

Page 46: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

υγεία. Τώρα δμως, εύτυχώς, γενική είναι ή κατακραυγή έ- ναντίον του πάχους.

Βεβαίως, τό νά έχωμε κανονικό βάρος, άνάλογα μέ τό ύψοφ καί τήν ήλικία μας, είναι κάτι τό άπαραίτητο. ’Αλ­λά, τό νά κουβαλή κανένας 20-40 κιλά περιττό βάρος, σ’ δ- λες τίς κινήσεις καί σ’ δλη του τή ζωή, κουραζόμενος άδικα, άσθμαίνοντας μέ τήν παραμικρή κίνηση, καί κινδυνεύοντας μάλιστα σέ κάθε στιγμή, άπό καρδιακές προσβολές, αύτό είναι έπικίνδυνο.

Κι άλήθεια! 'Έ χει έξακριβωθεΐ πώς τό πάχος προκα- λεΐ ύπερλίπωση τής καρδίας, καί τρομερή άνωμαλία στις λειτουργίες της, μέ μοιραία συνήθως άπατελέσματα, γιατί οί μυς μιας τέτοιας καρδιάς, καταρρέουν εύκολα.

ΟΙ παχεΐς, έκτός τής νωθρότητος καί τής άκινησίας πού τούς χαρακτηρίζει, λυώνουν μέρα νύκτα στόν ίδρωτα, εύ­κολα κρυολογούν, κι είναι συνήθως δειγματολόγια άνωμα- λιών καί άσθενειών. Καί τό κακό πολλαπλασιάζεται συνε­χώς, γιατί 6 παχύς καταδικάζεται σέ άκινησία, κι αύτή προκαλεΐ περισσότερο πάχος, κι αύτό περισσότερη άκινη- σία καί ούτω καθεξής... φαύλος κύκλος, μέ άποτέλεσμα τή δημιουργία των. ... βαρελοειδών σιλουέτων,

Καί έν δσω ή ήλικία, είναι κάτω των σαράντα έτών καί τά πεπτικά ύγρά καί δργανα, έχουν άρκετή Ικανότητα νά χωνέψουν, ν’ άφομοιώσουν, καί νά θρέψουν δλο έκεινο τό περιττόν βάρος, εχει καλώς· διατηρείται κατά τό μάλλον καί ήττον. .. θαλερόν, Ιδίως άν ό . . . Ιδιοκτήτης του, δέν διάγει καθιστική ζωή. Μετά δμως, άπό τήν ήλικίαν αύτήν, δπου τά δργανα καί τά πεπτικά ύγρά, άρχίζουν ν’ άτονουν, δέν μπορεί νά συντηρηθή τό πάχος αύτό, καί κατ’ άνάγκην άρχίζει ν’ αύτοδιαλόεται, προκαλώντας έτσι άρκετές άνω- μαλίες σ’ δλα τά δργανα, κάποτε δέ καί τόν διαβήτην των παχύσαρκων — δπως όνομάζεται — ό όποιος, σάν άναγ- ικαΐον κακόν, άφου άπαλλάξη τό σώμα άπό τό περιττόν πά­χος, υποχωρεί συνήθως αύτοθεραπευόμενος έάν δέν γίνη χρήση ινσουλίνης. Συνεπώς οί παχύσαρκοι, πού δέν κατόρθωσαν ένωρίς νά διαλύσουν το πάχος των, θά έπρεπε, (έχοντας κατανόηση τής προοπτικής τού συμπτώματός των), νά ε ίνα ι... εύχαριστημένοι, διότι ό Φυσικός Νόμος τής έπιβιώσεως μπροστά στόν κίνδυνο τής ύπερλιπώσεως, ¿δημιούργησε — σάν έσχάτη προσπάθεια διατηρήσεως όμαλής λειτουργίας τής καρδίας — τήν αύτο- διάλυση τού πάχους, ένα δέ, έκ τών συστατικών τού πάχους αΰτοΟ, πού άπομακρύνονται, είναι καί ή ζάχαρις, ή όποία βέβαια, πολλαπλασιάζεται άπό τήν πλούσια σέ ζωικό λεύ­κωμα διατροφή, πού έσφαλμένως ύποβάλλονται συνήθως οί διαβητικοί.

_ 46—

Page 47: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

Τό πάχος, βέβαια, σχετίζεται μέ τήν ύπολειτουργία του θυρεοειδούς, της ύποφύσεως, καί άλλων ένδσκρινών άδέ- νων άλλά κι αυτοί, γ ια νά μή έργάζωνται φυσιολογικά, ρι­ζική αΙτία είναι ή τοξίνωση καί φλόγωσή των, ά Λ τόν ύπερ σιτισμό, καί τις ολέθριες καταχρήσεις ,μας.

Κι άλήθεια! Πώς είναι δυνατόν, νά μή ένοχληθουν μέ τόν υπερσιτισμόν οί ένδοκρινεΐς άδένες, πού σχετίζονται άμεσα μέ τή χώνευση καί άφομοίωση των τροφών, δταν άν- τί του ποσού τών 2000 περίπου θερμίδων, πού χρειαζόμεθα καί πού μπορούν νά έπεξεργασθουν αυτοί, έμεις τούς φορ­τώνουμε μέ 5 καί 6 χιλιάδες, κουράζοντας κι άρρωσταίνον- τάς τους, κατ’ αύτό τόν τρόπο; ’Αντί, π.χ., είκοσι δράμια λεύκωμα πού χρειάζεται ήμερησίως τό σωμα, δ σημερινός άνθρωπος του προσφέρει τούλάχιστον έκατόν δράμια, μέ τό άπεριόριστο γάλα, αύγό, κρέας, τυρί, ψάρι κλπ., πού σκο­τώνουν κυριολεκτικά τό στομάχι, τό σηκωτι καί τά νεφρά. Κατά τόν ίδιον τρόπον θά καταστρέψωμε τό πάγκρεας μέ τό ύπερβολικόν άμυλο καί ζάχαρη, καί μάλιστα, χειρίστης ποιότητος, ύπό μορφήν άσπρης ζάχαρης καί άσπρου άλευ­ρά;) — πολύ τοξικών προϊόντων, θ ά διασαλεύσωμε τήν όμα- λή λειτουργία τής χολής, μέ δέκα φορές πιότερο λίπος, άπ’ δσο μπορεί νά επεξεργασθή, καί πρίό παντός βαρύ ζωικό καί όλέθριο τοξικό λίπος, που είναι κατά γενικήν όμολογίαν, ή ριζική αίτια, όχι μόνον του έπι κινδύνου πάχους, άλλά Καί τών σοβαρωτέρων καρδιακών νοσημάτων, θρομβώσεων, συγ- κοπών κλπ.

'Απαλλαγή άπό τό έπικίνδυνον πάχος (εύκολη, φυσική,«ποτοξινωτική κι εύεργετική μέθοδος).Καθώς έχομε γράψει προηγουμένως, τό έπικίνδυνον πε­

ριττόν πάχος πρέπει νά διαλυθη τό ένωρίτερσν δυνατόν, πρίν άκόμη προκαλεση καρδιακές καί άλλες έσωτερικές άνωμα- λίες.

’Αντί όποιουδήποτε άλλου τρόπου (μέ ξύδι, χάπια, ά- φύσικη διατροφή, κλπ.), πού είναι έπικίνδυνα πολλάκις, ΰ- ποδεικνύομε τα κάτωθι φυσικά, έπιστημονικά, κι εύεργετι- κά μέσα, πού άπό 40ετίας έφαρμόζομε, μέ άποτέλεσμα, όχι μόνον τήν άπαλλαγήν άπό τό όλέθριον περιττόν πάχος, άλ­λά καί τήν γενική κάθαρση, τήν άποτοξίνωση, καί την άνα- νέωση του σώματος καθώς καί τήν ριζική θεροπτεία καί τήν πρόληψη τών διαφόρων άσθενειών.

Είναι δέ, αύτά, τά χιλιοδσκιμασμένα φυσικά μέσα τά έξης:

Ιον) Φρουτοδίαιτα μέ ώριμα φρούτα της έποχής. Ή ΣΤΑΦΥΛΟΘΕΡΑΠιΕΙΑ είναι εύεργετική καί γ ι’ αυτή τήν

— 47—

Page 48: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

περίπτωση, φθάνει μόνον ή ήμερησία ποσότης των σταφυ- λιών, νά μήν ύπερβαίνη τήν 1‘Λ όκά. (” Ιδε σχετικόν κεφά- λαιον στ^ρ^ιβλίον τούτο).

2ον) Σ έ περίπτωση πού ή παχυσαρκία συνοδεύεται — ώς συνήθως — μέ καμμιά άρρωστεια ή άνορεξία, τότε με­τά άπό 2—3 μέρες φρουτοθεραπείας, άκολούθεΐ σύντομη ά- πόλυτη νηστεία μέχρι έξαλείψεως των συμπτωμάτων, όπότε διακόπτεται μέ χυμοφρουτοδίαιτα, πάλι _ άνάλογα μέ τήν περίπτωση τοΰ καθενός. Ή άπόλυτη νηστεία είναι ώς γεγο ­νός εύεργετική, θεωρουμένη πανάκεια, δχι μόνο γιά τή διά­λυση τοΰ περιττού πάχους, άλλά καί τή ριζική θεραπεία των σοβαρωτέρων άσθενειών. Επειδή δμως δέν ξέρει δποιοσδή- ποτε πόσες μέρες νά τή συνεχίση, καί πώς νά χειρισθή τά διάφορα συμπτώματα της καθαρτικής άντιδράσεως πού πα­ρουσιάζει συνήθως 6 όργανισμός κατά τή διάρκεια τής νη­στείας, γ ι ' αύτό θά ήταν καλό, αύτή κυρίως νά παρακαλου- Θήται άπό ένα ειδικό διαιτολόγο φυσιοθεραπευτή. Ά ν αύτό είναι δύσκολο, τότε προτιμαται ή συστηματική φρουτοδίαι­τα.

3ον) ’Αλκαλική δίαιτα, φρουτο-σαλατοδίαιτα, πλούσια σέ άσδέστιον, βιταμίνες, καί δλα τά όργανικά στοιχεία, ά- παραίτητα γιά τήν συντήρηση τού σώματος, καί την δια­τήρηση τού κανονικού βάρους καί τής πολύτιμης ύγείας μας. ( Ίδ ε σχετικόν κεφάλαιον).

Ή άλκαλική δίαιτα άποτελεΐται άπό φρούτα-μόνο, κυ­ρίως στο πρόγευμα καί άπό ώμές σαλάτες (στό γεύμα καί στό δείπνο) χωρίς άλώτι μονάχα μέ λεμονόλαδο, λίγο μαύ­ρο πιτυρουχο ψωμί καί ξηρά φρούτα. (Κάποτε στό δείπνο μόνο φρούτο, είναι προτιμότερο).

4ον) Μετά τήν έφαρμογή λίγων ημερών φρουτοθερα­πείας ή καί νηστείας κι έπειτα άλκαλικής δίαιτας προστί­θεται στά μεσημβρινά χορτοφαγικά γεύματα λίγο ξαλμυ- ρισμένο τυρί, ή αύγό φρέσκο μελάτο ή λίγο ψάρι στη σχάρα ή καί κρέας ψαχνό (ψητό) ή ξηροί καρποί, ένα μόνο είδος καί σέ ποσότητα περί τά 20 δράμια. “Ενα γεύμα έβδομαδι- αίως άπό κάθε είδος.

Γιά νά έχωμε δμως ταχύτερα καί καλύτερα άποτελέ- σματα δσσν άφορα τήν έπιστημονική κι εύεργετική άπαλλα- γη άπό τό περιττό πάχος, πρέπει ή ώς ανω διαιτολογ,ική μέθοδος νά συνδυάζεται μέ τα έξής πιό κάτω άπλα, φυσικά κι εύεργετικά μέσα.

α) Άτμόλουτρο γιά 15—30 λεπτά, κοιτά άτό όποιον βγαίνει άρκετός Ιδρώτας, δ όποιος συμπαρασύρει μαζί του άλατα, όξέα, δηλητήρια, τά δποΐα είναι ή ριζική αίτία των

— 48—

Page 49: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

κεφαλοπόνων, άρθριτισμών, ρευματισμών >καΙ γενικά δλων τών άσθενειών. Αύτό γίνεται κατά κάποιο τρόπο ποό, τό κεφάλι βρίσκεται έξω άπό τόν άτμό, έτσι πού ν’ ί^τέξη κα­νένας πιότερη ώρα καί νά ίδρώση περισσότερο, χωρίς νά έ­πη ρεάζωνται οί πνεύμονες καί ή καρδιά, ("ίδε λεπτομέρει­ες καί σχήμα είς τό βιβλίο μας «Φυσιοθεραπεία, Θεραπεία καί Πράξη»).

β) Μασσάζ, με τά χέρια ή καλύτερα μέ τή βούρτσα ή μέ ειδικό μηχάνημα, μέ διεύθυνση πάντοτε πρός τά πάνω πρός τήν καροία κι δχι άντιθέτως. Αύτό διαλύει έκτός άπό τό περιττό λίπος καί τά άλατα άπό τούς Ιστούς καί τίς άρ- θρώσεις καί τά άπο μακρύνει ί5στερα μέ τά οδρα καί τον ίδρωτα.

γ) Κίνηση — περπάτημα μέχρι κοπώσεως, κυρίως άνε- βοκατέβασμα στό βουνό. Γυμναστική, κολύμπι κλπ.

δ) 'Ηλιοθεραπεία έπιστημονική, άνάλογα μέ τό χρώ­μα τοϋ δέρματος, πάντως δχι πιότερο άπό μισή ώρα ημε- ρησίως μέ τό κεφάλι στή σκια.

“Ολ’ αύτά κυρίως κάτω άπό έπιστημονική έπίβλεψη, (καθώς έφαρμόιζονται στό Κέντρον τοϋ Π.Φ.Σ. είς Πέρα— Πεδί), φέρουν τά πιό εύεργετικά άποτελέσματα, γιατί αύ­τά ύποδείικνύει ή κοσμοσωτήρια μέθοδος τής άνακτήσεως πλήρους καί αίωνίας ύγείας ή ΦΥΣΙΚΗ ΥΓΙΕΙΝΗ.

Αύτά περιγράψονται λεπτομερώς είς τό βιβλίον «Φυ­σιοθεραπεία, θεωρία καί Πράξη».

Συνδυασμοί των τροφών.Οί περισσότερες πεπτικές άνωμαλίες, τοξινώσεις καί

άσθένειες προέρχονται κατά μέγα μέρος άπό τούς κακούς συνδυασμούς τών τροφών. Είναι άνυπολόγιστη ή ζημία στήν ύγεία μας άπό τήν άμετρη καί άτακτη διατροφή μας, γ ι’ αύτό, έγκληματική είναι καί ή έλλειψις υγιεινής διαιτο- λογικής διαφωτισεως.

Παραθέτομε παρακάτω τά κυριώτερα σημεία δσον ά- φορα τούς συνδυασμούς τών τροφών.

Οί τροφές πού περιέχουν πρωτεΐνη (δηλ. οί λευκωμα- τοϋχες τροφές σάν: κρέας, ψάρια, αύγά, γάλα, τυρί, ό­σπρια), χωνεύονται στό στομάχι καί χρειάζονται όξύ μέσο γιά την χώνευσή τους. Οί άμυλοϋχες τροφές δπως τό ψω­μί, τά ζυμαρικά, οί πατάτες, τό ρύζι, χρειάζονται άλκαλικό μέσο γιά τή χώνευσή τους, πού άρχίζει στό στόμα, (Μνας λόγος γιατί αύτές οι τροφές χρειάζονται πολύ κοίλό μά­θημα), συνεχίζεται έπειτα στό στομάχι, καί τελειώνει στά έντερα. Τά λίπη καί τό λάδι δέν χωνεύονται στό στομάχι

- 49 -

Page 50: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

* ο ν ) ‘ Ε λ ά χ ι σ τ η Χ ΐ} ή β ις ι ώ ν Χ ι,π α ρ Λ ν το σ φ £ < ν

π λ ο υ σ ί ω ν ai Ο ί ρ μ ί ό ί ς .

3 ο ν ) U c t ç i e χ ο ή σ ι ς τ ώ ν μ ή λ ι π α ο ώ ν ( « a i

π λ ο υ σ ί ω ν σ* $ * ς μ ί δ ί ς } t&o<pi&·»

Η ο ν ) ’A j x s t r ) χ ρ ή σ ι ς t¿ > v τ ρ ο φ ώ ν π τ ω χ ώ ν nt

$ * ς μ ί ό ΐ ζ ¿ λ λ ΰ π λ ο υ σ ίω ν σ> ö i f c p i v e t * e l ό φ γ α ν - ù o i O í ^ e l a , £ χ ο ς « I v e * * à

φ ρ ο ί ΐ α , t à λ α χ β ν ι χ ά « a t t u φ $ ά σ χ ο

γ4λ».

4βν) Κ(«»?Λς, Υνμν04ΤΜ̂ ΚβΙ ¿Tu6?3Ü«S0

«á* Ρ·μ44*,

Kovxiö Φασόλια

Λ̂ο0ουττ?ρ. ydÀa Λάχανο ί*ί>ακβ>>)

Σ̂ -Ινάκλ Νίομάύς Uaçcvh ΧΑινσ

‘AyywtydtaΜαϊντανός

Page 51: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

άλλά στά έντερα καί έτσι δεν έπεμδαίνουν, στη χώνευση των τροφών πού περιέχουν πρωτεΐνη ή άμυλο.

Αύτό σημαίνει πώς οΐ λευκωματοΰχες τροφές συνδυά­ζονται μέ τά λίπη, καθώς καί οί άμυλουχες.

"Οχι δμως οί λευκωματοΰχες μέ τις άμυλουχες, οϋτε οί άμυλουχες μέ τά ξινά φρούτα ή τά όξέα ποτά.

"Αν φυσικά, κανένας είναι ύγιής καί διάγει χειρονα- κτική ζωή ατό ϋπαιθρο, τότε μπορεί νά φάη λευκωματοΰχες μέ άμυλοΰχες τροφές μαζί, χωρίς άμεσα βλαβερά άποτελέ- σματα. ’Αλλά άν ικανένας διαγη καθιστική ζωή, κι ή παρα- μικρότερη νευρική έπίδραση (ταραχή, στενοχώρια, πνευμα­τική ύπερκόπωση κλπ.) έχει ώς άποτέλεσμα τήν παρεμπό- διση τής κανονικής λειτουργίας τής πέψεως· καί είναι σέ τέτοιου είδους περιπτώσεις, πού οί πρωτεΐνες πρέπει νά μή τρώγωνται μαζί μέ τις άμυλουχες, γιατί άλλοιώτικα μέ τόν καιρό, θά έπακολουθήση δυσπεψία.

"Αν κατά τό ίδιο γεΟμα φαμε άμυλουχες καί λευκωμα­τοΰχες τροφές, οί άμυλουχες θά παραμεινουν άχώνευτες, μέχρις δτου τό στομάχι χωνέψη τελείως τις λευκωματοΰχες καί τότε μόνο θά τους έπιτραπή νά κατεδοΰν στά έντερα γιά νά χωνευθοϋν έκεΐ τελικά. Έ ν τώ μεταξύ ή παρουσία άχώνευτων τροφών στό στομάχι, είναι μιά συνεχής άπειλή γιά τήν ικανοποιητική πέψη καί έτσι δλόκληρη ή πεπτική λειτουργία κινδυνεύει νά διαταραχθή καί νά πρσκληθοΰν ζυμώσεις. Αύτό είναι ύπεύθυνο γιά τήν έπικράτηση τής δυσ­πεψίας μεταξύ τών πολιτισμένων λαών τής σήμερον καί εί­ναι ή δασική αιτία γιά τά γαστρικά άέρια, όξύτητα του στο­μάχου, έλκη, κλπ.

Καλοί συνδυασμοί.

Είναι άδύνατο νά δώσωμε παραδείγματα πού νά καλύ­πτουν δλες τις τροφές πού μπορούν νά συνδυασθοΰν έπιτυ- χώς, άλλά δυό τρία παραδείγματα άπό κάθε είδος τρο­φών, θά μπορέσουν νά δείξουν στούς άναγνώστες μας τί συνδυασμούς πρέπει νά τηροΰν δταν τρώνε:

1) 01 λευκωματοΰχες τροφές συνδυάζονται, θαυμά­σια μέ φρέσκα λαχανικά (ώμές σαλάτες).

2) Πρωτεΐνες, κρέας, ψάρι, αυγό, τυρί,μέ λίπη καί φρέσκα λαχανικά.

3) Πρωτεΐνες μέ λίπη1, π.χ. κρέας, τυρί, ψάρι, μέ δού- τυρο.

4) Πρωτεΐνες, λίπη, φρέσκα λαχανικά, π.χ. κρέας, ψά­

- 51-

Page 52: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

ρι, τυρί, αύγό, μαζί μέ ώμές σαλάτες ή μαγειρευμένα λα- χανμκά.

5) Άμυλοΰχες τροπές μέ φρέσκα λαχανικά. Πατάτες, ρύζι, μακαρόνια, ψωμί, μπανάνες μαζί μέ ώμές σαλάτες ή μαγειρευμένα λαχανικά.

6) Άμυλοΰχες τροφές μέ λίπη. Π.χ. Πατάτες, ρύζι, μακαρόνια, ψωμί, μέ βούτυρο.

7) Άμυλοΰχες τροφές μέ ζαχαροειδή ή γλυκά ξηρά φροΰτα.

β) Άμυλοΰχες τροφές μέ λίιτη, καί πράσινα χόρτα. Π.χ. Πατάτες, ρύζι, μακαρόνια, ψωμί, μέ βούτυρο καί λα­χανικά.

Κακοί συνδυασμοί.

1) Πρωτεΐνες καί άμυλοΰχες τροφές ή ζαχαροειδή.2) Άμυλοΰχες καί ξινά φροΰτα.Σύμφωνα μέ τήν πρώτη περίπτωση, θεωρείται κακός

συνδυασμός: τό κρέας με πατάτες, κρέας μέ ζυμαρικά, ψά­ρι μέ πατάτες, αύγό ή τυρί μέ ζυμαρικά. Μακαρόνια ή πι­λάφι μέ κιμά καί τυρί. Κρέας ή ψάρι ή γλυκίσματα μέ γλυ­κά κρασί.

Κατά τή δεύτερη περίπτωση είναι κακός συνδυασμός τά έξης: Ψωμί πόριτζ η άλλα ζυμαρικά μέ πορτοκάλια. Μα­καρόνια μέ σάλτσα ντομάτας, πιλάφι ή πατάτες μέ ξυνά φροΰτα. Φασόλια ξερά, μέ ξύδι ή πολύ λεμόνι καί ψωμί, ή σοΰπα αώγολέμονο μέ ρύζι.

Αύτά είναι μονάχα λίγα παραδείγματα. Είναι βέβαια παράξενο πώς δλους τούς συνδυασμούς πού μπορούν να γίνουν αύτοί οί πιο πάνω δυά κακοί συνδυασμοί είναι έκεΐ- νοι πού παρουσιάζονται σέ κάθε γεϋμα μας. Μά αύτός ά- κριβώς είναι δ λόγος πού ή δυσπεψία καί οί συναφείς πα­θήσεις δπερχλωρυδρίαση, έλκη κλπ., άποτελοΰν τόν κανόνα μεταξύ τοΰ πληθυσμού των πολιτισμένων χωρών.

"Ας ρίξωμε μιά ματιά στό συνηθισμένο μας γεύμα- άπό τι άποτελείται; ψωμί, κρέας, μακαρόνια, ψάρια ή πουλερι­κά, βραστά χόρτα, γιαούρτι καί κόπτσιου είδους γλύκισμα, δηλ. από άμυλο και λεύκωμα, ζάχαρη καί μερικά χόρτα άπό τά όποια βέβαια έχουν άφαιρεθη δλα τά όργανικά στοιχεία μέ τήν όλέθρια μαγειρική, καί τέλος Μνα η περισ­σότερα είδη φρέσκον φρούτων. Πως μπορεί λοιπόν νά δια- τηρηθη φυσιολογική πέψη καί ύγεία μ’ ένα τέτοιο διαιτολό­

- 52-

Page 53: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

γιο; Κι αν προστεθή ή ζάχαρη σ’ ένα γεύμα άπό λευκω- ματούχες καί άμυλουχες τροφές τότε ή κοαάστασις χειρο­τερεύει.

Αρχίζει ή ζύμωση, τά άέρια, οί ξινίλες δηλ. τά συνηθι­σμένα συμπτώματα μιάς κακής Ανάμιξης των τροφών πού προκαλοϋν έκτός τής δυσπεψίας καί τά κρυολογήματα, τόν λαιμόπονο καί τά έντερικά νοσήματα, πού Αποδίδονται συνή­θως ατό. . . κρυολόγημα.

Είναι Αλήθεια πώς πολλοί άνθρωποι, κυρίως οι χειρό- νακτες, ή οί κλη ρονομήσαντες πολύ γερόν όργανισμόν, τρέ­φονται με κακούς συνδυασμούς κι’ έχουν φανερή Ατιμωρη­σία. “Οταν οί χωνευτικές ικανότητες είναι ισχυρές, εΐναι ικανές νά διευθετήσουν πολλά πράγματα πρός δφελός μας. Άλλά, άργά ή γρήγορα τά πεπτικά δργανα, ύστερα άπό καιρό κακής ^(ρήσεως νοιώθουν τόν άγώνα κι έξασθενούν. Τό νά συζητούμε: «άλλοι μπορούν νά τρέφωνται μέ κακούς συνδυασμούς τροφών καί γιατί έμεΐς νά μή τρεφόμαστε έ­τσι!» περικλείει άγνοια τών φυσιολογικών παραγόντων.

Δίνομε πιό κάτω λεπτομερέστερον τά κύρια σημεία στήν επιστήμη των συνδυασμών τών κοινοτέρων τροφών ώστε ν’ άποφεύγωνται οί κακοί συνδυασμοί.

ΦΡΕΣΚΑ ΦΡΟΥΤΑ

Τά φρέσκα φρούτα πόα/τα μόνα τους· δέν συνδυάζονται μέ άλλες τροφές. "Οταν τά ξινά φροϋτα φαγωθον μέ δημη­τριακά, σαλάτες, κυρίως πατάτες, ή μαγειρευμένα λοΐχα- νικά προκαλοϋν ένοχλήσεις, γιατί αύτά χρειάζονται τήν ένέργεια του Αλκαλικού σάλιου, πού τά όξεα τών φρούτων έπιδραδύνουν ή τροποποιούν. ’Επίσης τά ξινά φρούτα δέν συνδυάζονται μέ τά γλυκά φρούτα.

— 53—

ΞΗΡΑ ΦΡΟΥΤΑ - ΞΗΡΟΙ ΚΑΡΠΟΙ

(σταφίδες, ξηρά συκα, αμύγδαλα, καρύδια κλπ.)

Αύτά συνδυάζονται (πολύ) καλά μέ σιτηρά, ώμές σα­λάτες καί μαγειρευμένα λαχανικά. Συνιστώνται ώς τό κα­λύτερο μέσο νά πάρη κανείς τή ζάχαρη καί πρωτεΐνες έκ- λεκτέςπού χρειάζεται τό σώμα, γιατί δλα αύτά είναι συν­δυασμένα μέ όργανικά άλατα, κυτταρίνη καί άλλα συστα­τικά σέ όρθές Αναλογίες καί συνδυασμούς δπως τούς κα- τεργάσθηκε ή φύση.

Page 54: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

ΔΗΜΗΤΡ1ΑΚΑ

Τά σιτηρά δεν συνδυάζονται οΰτε μέ τά γάλα ούτε μέ ξινά φρούτα κι ούτε χωνεύονται καλά δταν σερβίρονται σέ μιά πολτώδη κατάσταση ή ώς σούπα, προπαντός χωρίς κα­λή μάσηση.

"Ολα τά σιτηρά χρειάζονται άλκαλική έπενέρεγια καί πρέπει ν’ άρχίση ή χώνευσής τους στό στόμα. Αύτό γίνεται μονάχα σάν αποτέλεσμα μιας τελείας μασήσεως των τρο­φών αύτών, άν φαγωθούν σέ μορφή ξηρά κι άφράτη. Πρέ­πει νά σημειωθή πώς είναι σφάλμα νά τρώη κανείς περισ­σότερα άπό ένα είδος σιτηρά — άμυλοΰχα στό ίδιο γεΰμα, π.χ. ψωμί μέ πατάτες καί μακαρόνια καί γλύκισμα κλπ.

ΣΑΛΑΤΕΣ ΛΑΧΑΝΙΚΩΝ

Οί σαλάτες δέν πρέπει νά τρώγονται μέ ξινά φροΰτα ή καί γάλα, (πού θά ξυνίση τότε ώσπου νά χωνευτή), ούτε μέ μαγειρευμένα λαχανικά πού χρειάζονται πολύ περισσό­τερη ώρα νά χωνευτούν. Αύτό κυρίως πρέπει νά τό προσέ­ξουν δσοι υποφέρουν μέ τό στομάχι τους.

Τό στομάχι δέν στέλλει τό περιεχόμενο του στά έντερα, (δπου τελειοποιείται ή χώνευση), άν δέν προπαρασκευάση δλη τήν τροφή. "Ετσι οί σαλάτες θά περιμένουν κάμποση ώρα τις μαγειρευμένες τροφές. Περιμένοντας παθαίνουν ζύ­μωση και φέρουν ένοχλήσεις. Σαλάτες λαχανικών συνδυά­ζονται καλά μέ ψωμί κ.ά. σιτηρά, ή μέ δσπρια, γιατί αύτά είναι πλούσια σέ άλκαλικά άλατα πού ένεργοΰν άρμονικά μέ τό σάλιο, κι έξουδετερώνουν τά όξέα των όσπρίων.

ΜΑΓΕΙΡΕΜΕΝΑ ΛΑΧΑΝΙΚΑ

Πατάτες καί μαγειρεμένα λαχανικά, δέν πρέπει νά συν- δυάζωνται μέ σοολάτες οί όποιες παραμένουν λίγη ώρα στό στομάχι· αύτό κυρίως Ισχύει γιά δσους ύποφέρουν μέ τό στομάχι τους. Φρέσκα φροΰτα ή κομπόστα δέν πρέπει ν’ Ακο­λουθήσουν ένα φαγητό πού τό πρώτο είδος ήτανε μαγειρε­μένα λαχανικά γιατί ή ξυνάδα καί ή γλυκάδα τών φρούτων έπηρεάζει τή χώνευση.

Μαγειρεμένα λαχανικά συνδυάζονται ώ'ραία μέ κατάλ­ληλη πρωτεΐνη καί μέ ψωμί μαΰρο πυτιροΰχο κ.ά. "Οταν ή χώνευση είναι άδύνατη είναι ώφέλιμο νά περνοΰνται άπό τό τρυπητό ύγιεινά μαγειρευμένα λαχανικά, κυρίως άτμόβρα- στα, καί νά γίνωνται πουρές. "Ετσι γίνονται πολύ πιό εΰπε·· πτα καί δέν προκαλοΰν άέρια, φθάνει νά μασώνται καλά.

- 54-

Page 55: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

ΓΑΛΑΤό πιο σπουδαίο πράγμα πού πρέπει νά σημειώση κα­

νείς γιά τό γάλα είναι ότι δέν συνδυάζεται σχεδόν μέ κανέ­να άλλο τρόφιμο. Πρέπει νά τό παίρνει κανείς ,μόνο του, όπως τό παίρνουν καί τά μικρά παιδιά, ή όπως δίνεται στη μονοδίαιτα τής «Γαλακτσθεραπείας». ’Έτσι τό γαλακτοσάκ­χαρο κατά την πορεία της χώνευσης σχηματίζει μόνο γα ­λακτικόν όξύ κι αύτό δέν είναι βλαβερό αλλά ώφελιμώτα- το. ’Αντί ζάχαρη, λίγο μέλι μπορούμε νά προσθέσουμε στό φρέσκο γάλα, τό όποιον άν είναι καθαρή προέλευση, πρέπει νά λαμδάνεται άβραστο. (’Ίδε σχετικό κεφάλαιο στό διδλίο τούτο).

"Οταν παίρνουμε τό γάλα μαζί μέ άλλες τροφές παθαί­νει ζύμωση κι Αποσύνθεση καί στή θέση του γαλακτικού ό- ξέος σχηματίζεται όξαλικόν όξύ κι άλλα δηλητήρια μέσα στά έντερα υέ Αποτέλεσμα τή δυσπεψία καί δυσκοιλιότητα, τά όξαλικά αλατα κλπ.

"Οταν τό γάλα παράγεται άπό ζώα πού τρώνε ζωοτρο­φές (μέ άντιβιωτικά καί όρμόνες) προτιμότερο είναι τό ά- μυγδαλόγαλα (ίδε παρασκευή του στό τέλος του διδλίου τούτου).

- 55-

Π Ρ Ω Τ Ε Ύ Ν Ε ΣΕίναι δύο ειδών. Φυτικές καί ζωικές. Τά καρύδια, τά

Αμύγδαλα, τά όσπρια καί ή γλουτίνη τών σιτηρών είναι φυ­τικής προελεύσεως ένώ τό τυρί, τά αύγά, τό κρέας είναι ζωικές πρωτεΐνες.

"Ενα ώρισμένο ποσό συγκεντρωτικών πρωτεΐνούχων τροφών είναι Αναγκαίο σήμερα πρός έπανόρθωση τής φθο­ράς πού γίνεται στό σώμα έξ αίτιας τής δουλειάς καί τοϋ κόπου μέ τις σημερινές συνθήκες κι είναι σοφό νά χρησι­μοποιούμε σ’ ένα γεύμα φυτικές πρωτεΐνες καί σ’ άλλο γεύ­μα τις ζωικές. ’Όντας συγκεντρωτικός τύπος τροφής, οί πρωτεΐνες πρέπει νά καταναλίσικωνται σέ πολύ μέτριες δό­σεις· οί συνδυασμοί κατά τούς όποίους μπορούν νά χρησι­μοποιηθούν φαίνονται στόν προηγούμενο πίνακα «Καλοί Συνδυασμοί Τροφών».

Τά καρύδια, τ ’ Αμύγδαλα, τά φιντούκια είναι οί καλύ­τερες πρωτεϊνοΰχες τροφές. Είναι μιά Ιδεώδης τροφ'ή γιά τόν άνθρωπο Αλλά ποτέ δέν πρέπει νά ψήνωνται, γιατί τό ψήσιμο μεταβάλλει τό φυσικό τους λάδι, ή λίπος, πού πε­ριέχουν σέ δηλητηριώδεις τοξίνες. Συνδυάζονται καλά μέ σαλάτες καί μαγειρευμένα λαχανικά.

Page 56: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

ΧΥΜΟΙ ΦΡΟΥΤΩΝ

Χυμός πορτοκαλιού, σταφυλιού κλπ., φρέσκα λεμονάδα κ.ά. δέν πρέπει νά παίρνωνται μαζί μέ φαγητό άλλα μέ ά­δειο στομάχι, άλλοιώς τά όξέα πού περιέχουν μπορεί ν’ ά- νατρέψουν η νά έπιδραδύνουν τήν κανονική πορεία της χω- νεύσεως.

ΖΑΧΑΡΗΉ ζάχαρη του έμπορίου είναι πολύ συγκεντρωτική καί

τοξική τροφή. Ή πολλή ζάχαρη δέν μπορεί ν’ άφομοιωθή. 'Επόμενο δτι μετατρέπεται σέ καταστρεπτικά όργανικά ό­ξέα, σάν ξύδι καί όξαλικόν δξύ· οινόπνευμα έπίσης σχημα­τίζεται κατά τήν άποσύνθεσή της.

Ζάχαρη άν θά χρησιμοποιήτε, πολύ μέτρια καί σπάνια, σάν καρύκευμα, γιά νά γλυκάνη ένα μπισκότο ή κέικ άλλά είναι πολύ προτιμότερο τό μέλι, ή ή μαύρη ζάχαρη. Είναι πολύ βλαβερό νά γλυκαίνωμε ποτά μέ τή ζάχαρη ή νά τρώ­με σοκολάτες καί άλλα γλυκίσματα. Κομπόστα καμωμένη μέ πολλή ζάχαρη μπορεί νά φέρη σοδαρή δυσπεψία, γιατί μετασχηματίζεται σέ όργανικά όξέα, δπως είπαμε.

ΑΛΑΤΙ

Ποτέ δέν πρέπει νά δάζετε άλάτι στά λαχανικά. Είναι πολύ δραστικό καί κάνει δλα τά ώφέλιμα όργανικά άλατα των χόρτων νά βγαίνουν στό νερό. Αύτό καταστρέφει τή θρεπτική των άξία. Τά φροΰτα καί τά λαχανικά σάν είναι τά κύρια συστατικά τοΰ διαιτολογίου προμηθεύουν δλο τό άπαιτούμενο στό σώμα χλωριοΰχο νάτριο ύπό όργανική μορφή. Τό σέλινο, τό κρεμύδι, τό σκόρδο καί άρκετό λε­μόνι, στό φαγητό δίνουν πολύ καλύτερη γεύση άπό τό άλάτι.

ΜΕΛΙ

Είναι φυσική μορφή ζάχαρης κι είναι γ ι’ αύτό άνώτερο άπό τή ζάχαρη κι άπό τά 6ιομηχανοποιημένα προϊόντα. Εί­ναι μιά πολύ συγκεντρωτική μορφή ζάχαρης καί πρέπει νά χρησιμοποιήται ώς συνδετικό καί σέ λογική άναλογία.

Τελειώνοντας τό κεφάλαιο των συνδυσμών τών τροφών τονίζομε πώς ό τελειότερος συνδυασμός τών τροφών είναι δσον τό δυνατόν λιγώτερα είδη σέ κάθε γεΰμα· αλλάζομε δέ κάθε μέρα τά είδη, γιά νά παίρνωμε δλα τά στοιχεία πού χρειάζεται τό σώμα μας. ("Ιδε καί κεφάλαια «Βιοχη­μεία» καί «Εβδομαδιαία Μενοΰ»).

— 56—

Page 57: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

Β Ι Τ Α Μ Ι Ν Ε Σ

Οί βιταμίνες είναι μία άϋλη μυστηριώδης δύναμις, μιά συσσωρευμένη Ακτινοβολούσα ένέργεια, χωρίς ύλική ύπό- στάση, μη διακρινόμενες σέ καμμιά χημική Ανάλυση. Έ ν τούτοις μπορούμε νά διαπιστώσωμε τήν ύπαρξή των, Από τά εύεργετικά Αποτελέσματα της παρουσίας των καί τά καταστρεπτικά της Απουσίας των.

Οί βιταμίνες είναι 6 Αρχιτέκτων τής θρέψεως, πού έπο- πτεύει καί ύποβοηθεΐ τδ έργον τής άφομοιώσεως δλων των δργανικών καί μεταλλικών στοιχείων τής τροφής. Δηλαδή δταν έλλείπουν οί βιταμίνες Από τίς τροφές μας, κανένα Από τά ώφέλιμα συστατικά των δέν Αφομοιούται, δσονδή- ποτε πλούσιες κι άν είναι αύτές.

Ταξινομούνται δέ Ανάλογα μέ τά άποτελέσματά των, μέ τά γράμματα τού Αλφαβήτου σέ βιταμίνες Α, Β, Γ, Δ, Ε κλπ.

"Ολες σχεδόν οί βιταμίνες καταστρέφονται μέ τή φω­τιά. Γι’ αύτό είναι Απόλυτος Ανάγκη τό μεγαλύτερον μέρος τής τροφής μας ν’ άποτελήται Από ώμές φρέσκες φυσικές τροφές.

Βιταμίνη Α (Άντιξηροφθαλμιαή)

Ή βιταμίνη. Α ύποβοηθεΐ τήν κανονική Ανάπτυξη τών κυττάρων τού σώματος. ’Αναπτύσσει τήν δρεξη, τή χώνευ­ση και τήν αίσθηση τής εύεξίας τού σώματος.

’Εμποδίζει τις μολύνσεις καί τίς Ασθένειες κυρίως τών ματιών, τών Αδένων, τών πνευμόνων καί τού γαστροεντερι- κου συστήματος. Είναι Απαραίτητη γιά τήν έγκυον καί τή θηλάζουσα μητέρα. Συντείνει κατά μέγα μέρος στή μακρο- βιότητα, προλαβαίνει τό ραχιτισμό. Δέν διαλύεται στό νε­ρό, Αλλά στό λάδι καί στίά λίπος. *Η βιταμίνη Α Αποθη­κεύεται στό σώμα γιά μελλοντική χρήση.

’Αποτελέσματα έλλείψεως τής βιταμίνης Α.Έλλειψις όρέξεως, έλαττωματική Ανάπτυξη καί Ατονία

τού σώματος, ^ηροφθαλμία, νυκτερινή τυφλότης, ώτΐτις, νε- φρολιθίασις, πυόρροια. Στις γυναίκες έλλειψη ώαρίων καί συνεπώς Ακατόρθωτος σύλληψις. ’Αναιμία, ύπερβολική Ανά­πτυξη τών λεμφοειδών κυττάρων.

Τροφές πλούσιες σέ βιταμίνες Α.Μαϊντανός, σπανάκι, σέλινο, καρόττα, λάχανο (κράμ­

βη), κουνουπίδι, μπιζέλια, φασολάκια φρέσκα, ντομάτες,

- 57-

Page 58: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

άγγινάρες, μαρούλι, κ.ά. πράσινα λαχανικά.Βερύκοκκα (χρυσόμηλα), ροδάκινα, δαμάσκηνα, πορ­

τοκάλια, άχλάδια, σΟκα, σταφύλια, χουρμάδες (φοινίκια).Κρόκος αύγού, φρέσκο βούτυρο, τυρί, γάλα άβραστο.

Βιταμίνη Β

Ή βιταμίνη Β τρέφει τά νεύρα καί τόν έγκέφαλο. Εί­ναι δέ τριών ειδών:

1) Ή βιταμίνη Β1 (άντιπελλαγρική), ή όποια δέν κα- ΐαστρέφεται μέ τή φωτιά.

2) 'Η βιταμίνη Β2, ή όποια ύποβοηθεΐ τήν άνάπτυξη του σώματος. Δέν ,καταστρέφεται τελείως μέ τή φωτιά.

3) Ή βιταμίνη Β3, ή οποία τρέφει τό νευρικό σύστη­μα καί ή ή όποία καταστρέφεται μέ τή φωτιά. (’Εννοείται, βέβαια, πώς δλες οί βιταμίνες καταστρέφανται, άλλες λίγο καί άλλες τελείως, ανάλογα μέ τήν ένταση τής φωτιάς καί τήν ώρα πού έκτίθενται σ’ αύτή).

Οί βιταμίνες αύτές είναι διαλυτές στό νερό καί αδιά­λυτες στό λίπος καί στό λάδι. Μέρος αύτών άποθηκεύεται στό σώμα γιά μελλοντική χρήση. 'Υποβηθούν τήν όρεξη, τή χώνευση καί τήν πορεία τού μεταβολισμού, προλαβαίνουν τις παθήσεις τών νεύρων καί τού έγκεφάλου. Βελτιώνουν τήν ποσότητα καί ποιότητα τού γάλακτος τής μητέρας.

’Αποτελέσματα έλλείψεως τής βιταμίνης Β.

Μέ τήν έλλειψή της, δέν άφομοιοϋνται οί άλλες βιτα­μίνες καί πρακαλεΐται ή τρομερή άρρώστεια μπέρι-μπέρι (δηλαδή παράλυσις μερικών μερών τοα σώματος). Προκα- λεΐται έπίσης ή νευρίτιδα, ή άτροφία μερικών λυμφσειδών ιστών, ή άνορεξία, ή έλάττωσις τού κανονικού βαριούς, ή άτονία, ή δυσκοιλιότης καί ή άπίσχνασις. ’Ανωμαλία στή θερμοκρασία καί στή λειτουργία τών ένδοκρινών άδένων, κυρίως τού θύμου, τού. παγκρέατος, τών σεξουαλικών αδέ­νων καί τής_ σπλήνας.^ ’Επίσης άνώμαλη λειτουργία τής καρδιάς, τού σηκωτιού, τών νεφρών, τού θυροειδούς, τού στομάχου καί τού έγκεφάλου.

Τροφές πλούσιες σέ βιταμίνες Β.

Τό σιτάρι (κυρίως φουσκωμένο σέ σημείο πού μόλις “ Ρχίζει ή βλάστηση). Τό πίτυρο. Τό πλήρες μαύρο πιτυρού- χο ψωμί (ϊδε σχετική περιγραφή σέ περίαιτέρω κεφάλαιο), Τό καλαμπόκι, τό φρέσκο γάλα (άβραστο), τά κουκιά, τά μπιζέλια καί τά φασολάκια. Τά φουντούκια καί δλοι οί ξη­

— 58—

Page 59: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

ροί καρποί. Τό κριθάρι, ή βρώμη (τό σιψονάρι), οί φακές, δ κρόκος του αύγοϋ, τό μέλι, οί τομάτες, οί άγγινάρες, τό σπανάκι, τό κάρδαμο, τά ραπανάκια, τά κοκκινογούλια, τό λάχανο, τά καρόττα, τά σύκα, οί χουρμάδες, οί σταφί­δες, τό καρπούζι, τό άβσκάτο.

Βιταμίνη Γ ( Άντισχορβουτικη)

Αύτή διαλύεται στό νερό, άλλά είναι άδιάλυτη στό λί­πος καί στό λάδι. Καταστρέφεται μέ τήν αποξήρανση καί τήν συνήθη μαγειρικήν, δχι όμως καί μέ τό μαγείρευμρ μέ άτμό (ΐδε σχετικόν κεφάλαιον σίήν «‘Υγιεινή Μαγειρική»).

Ά π ’ αύτή τή βιταμίνη χρειαζόμαστε καθημερινή προ­μήθεια — μέσω των τροφών πού τήν περιέχουν — γιατί δέν Αποθηκεύεται στό σώμα γιά μελλοντική χρήση.

Αύτή ύποβοηθεΐ τήν κανονική Ανάπτυξη του σώματος καί τόν σχηματισμό καλών δοντιών. ’Αναπτύσσει τήν δρεξη καί τήν όμαλή λειτουργία τών Αδένων.

Προλαβαίνει τό σκορβούτο καί παίζει σπουδαιότατο ρό­λο δσον άφορα τήν Αντίσταση τού σώματος στις διάφορες μολύνσεις.

’Αποτελέσματα έλλείψεως της βιταμίνης Γ.

‘Η έλλειψη τής βιταμίνης αύτής προκαλεΐ τό σκορβού­το, Αναιμίαν, έλαττωματική κατασκευή τών δοντιών και τών κοκκάλων, έλάττωση τού βάρους, Ατονία τού σώματος, τα- χεΐαν Αναπνοήν, εύκολον κόπωσιν καί πονοκεφάλους. Έλατ- τωμένην αίμογλομπίνην, ώχρότητα καί τάσιν πρός αιμορ­ραγίαν. 'Ελαττωματικήν άπέκκρισιν τών έπινεφριδίων καί τού γάλακτος.

Ανωμαλίες τού σηκωτιοΰ, τής σπλήνας, τού στομάχου καί τών έντέρων. Φουσκωμένα οδλα, στειρότητα καί παρά­λυση. “Ελκος τού στομάχου, πυόρροια καί σήψη τών δον­τιών, ουλίτιδα, πετέχειαν τού δέρματος καί τάσιν πρός ά- νώμαλην λειτουργίαν τής καρδίας καί τής κυκλοφορίας.

Τροφές πλούσιες σέ βιταμίνες Γ.

Είναι τά πορτοκάλια, μανταρίνια, γκρέΐπ φρούτ, λεμό­νια, τομάτες, μπανάνες, μαϊντανός, σπανάκι, κάρδαμο, κου­νουπίδι, πρόκολα, λάχανο (κράμβη), γογγύλια, μπιζέλια φρέσκα, μαρούλι, άγγινάρες, κρεμμύδια, καρόττα, σέλινο, κοκκινογούλια, ρεπάνια, σκόρδο, γάλα φρέσκο, καρπούζι, ροδάκινα, βερύκοκκα, μήλα, δαμάσκηνα, κεράσια.

- 59-

Page 60: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

Βιτχμίνη Δ

Ή βιταμίνη Δ διαλύεται στό λάδι καί στό λίπος, δχι στό νερό.

Είναι άπαραίτητη γιά τήν όμαλή άνάπτυξη τών_ όστών καί των δσντιών. Αύτή ύποβοηθεί τήν άφομοίωση τών όρυ- κτών στοιχείων. 'Υποβοηθεΐ τήν άπόκτησιν καλής φόρμας του σώματος.

’Αποτελέσματα έλλείψεως της βιταμίνης Δ.

Ή έλλειψη τής βιταμίνης Δ, πρσκαλεΐ έλαττωματικήν άφομοίωση τού άσβεστίου καί τή συσσώρευση αύτοΟ στις άρ- θρώσεις με κοααστρεπτικά άποτελέσματα. ’Ελαττωματικήν άφομοίωση του φωσφόρου καί σήψη τών όστών καί μαλά κυνση τών κοκκαλων, μυϊκή άτονία, άστάθεια νευρικοΟ συ­στήματος, μείωση τής Αντιστάσεως κατά τής φυματιώσεως καί τών άλλων άσθενειών.

Παρατεταμένη έλλειψη προκαλεΐ ραχίτιδα, παραμόρ­φωση τών όστών, όστεοπόρωση, στραβοποδία, καί φυμα­τίωση.

Πηγές τής βιταμίνης Δ.

Ή καλύτερη πηγή τής βιταμίνης Δ είναι ό ήλιος. 'Η βιταμίνη αύτή είναι προϊόν συνεργασίας τής ηλιακής Ακτι­νοβολίας μέ μερικές χημικές ούσίες του δέρματος, κυρίως τής έργοστερόλης. (Γι’ αύτό ¿πιβάλλεται ή τακτική καί έν μετρώ ήλιοθεραπεία).

Μικρά ποσότης βιταμίνης Δ άποθηκεύεται στό σώμα.Τροφές άρκετά πλούσιες σέ βιταμίνη Δ είναι λίγες. Ό

κρόκος αύγοΟ. Τό πλήρες φρέσκο άβραστο γάλα, τά πορ­τοκάλια, οί τομάτες, τά μήλα, οί σταφίδες, τά σύκα, τό σπανάκι, τό μέλι, τά λεμόνια, τά ροδάκινα, τά άχλάδια, τό βούτυρο. Πάντως πρέπει νά τονισθή, δτι, δσοι δέν έρχονται σέ άρκετή έπαφή μέ τόν ήλιο, πάντοτε θά ύποφέρουν άπό έλλειψη της βιταμίνης Δ.

Βιταμίνη Β2Αύτή διαλύεται στό νερό. Δέν καταστρέφεται μέ τό μα-

γείρευμα, είναι εύαίσθητη στό ψώς, λίγη ποσότης άπ’ αύτή τή βιταμίνη Αποθηκεύεται στό σώμα. ’Εν τούτοις είναι προ­τιμότερο νά λαμβάνεται καθημερινώς μέ τροφές πού τήν περιέχουν.

- 60-

Page 61: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

Ύποβοηθεΐ τήν κανονική άνάπτυξη καί ζωτικότητα του σώματος.

Ή έλλειψή της προκαλει έλαττωματικήν άνάπτυξη, στο­μαχικές Ανωμαλίες, Απώλειαν βάρους. Ατονίαν, άτροφίαν τών έντέρων, κατάρρουν καί πτώσιν τών τριχών.

Τροφές πλούσιες σέ βιταμίνη Β2 είναι τό γ ά λ α ,τό φύ- τρον του σιταριού, τά δαμάσκηνα, τό σπανάκι, τό αυγό, τά φρέσκα μπιζέλια, τό κάρδαμο, τό φρέσκο γάλα, τό μαρού­λι, τά γλυκά πιπέρια, τό γκρέϊπ φρούτ, τά βερύκοκκα, το σιτάρι (στή φλούδα), τά ξηρά σύκα, οί ώριμες τομάτες, τά καρόττα, τά άχλάδια, τά ροδάκινα, τό καρπούζι, τά μήλα, τά ρεπάνια, τά κοκκινογούλια.

Βιταμίνη ΕΑύτή δέν διαλύεται στό νερό, άλλά στο λάδι καί στό

λίπος. Δέν καταστρέφεται μέ τό βρασμό.’Ολίγη ποσότης άπ’ αυτή μπορεί ν’ άποθηκευθη στό

σώμα. Περιέχεται σχεδόν σέ όλες τις φυσικές τροφές καί γ ι’ αύτό είναι σπάνιο νά σημειωθούν Αποτελέσματα άπό έλλειψη τής βιταμίνης αύτής.

Αύτή παίζει σπουδαίο ρόλο στήν κανονική λειτουργία τών σεξουαλικών άδένων καί στήν αναπαραγωγικήν ικανό­τητα.

Πιστεύεται δτι αύτή ή βιταμίνη σχετίζεται μέ τήν Αφο­μοίωση τού σιδήρου καί τήν πρόληψη της Αναιμίας.

Ή έλλειψη της προκαλει στήν Αρχή Ανεπαρκή λειτουρ­γία τών ένδοκρινών άδένων, τάσιν πρός Αναιμίαν, μυϊκήν άτονίαν, έλάττωσιν τού μητρικού γάλακτος, τάσι πρός ρευ­ματισμούς. 'Η τελεία έλλειψή της προκαλει στειρότητα, βρα- δεΐαν Ανάπτυξη, Ασθένειες τού παγκρέατος, τού σηκωτιοΰ καί τής σπλήνας.

Πλούσιες τροφές τής βιταμίνης Ε είναι: τό σιτάρι (στή φλούδα), οί ξηροί καρποί, τό φρέσκο γάλα, τό καλαμπόκι, οι έληές, τό λάδι, τά κρεμμύδια, οί τομάτες, τά σταφύλια, τά σέλινο, τά ρεπανάκια, τά καρόττα, τό σκόρδο, τό αύγό, τό μέλι, τό βούτυρο, τά μήλα, τά σταφύλια, οί ποσάτες, τό κρέας καί άλλες τροφές.

Άντιπελλαγρική βιταμίνη (νικοτινικόν όξύ)Δ ιαλύετα ι στό ζεστό νερό καί στό σπίρτο.Αύτή ύπσβοηθεΐ τήν άνάπτυξη τού γαστροεντερικού σω-

λήνος. "Οταν ύπάρχη έλλειψις αύτής τής βιταμίνης, τότε παρουσιάζονται νευρικές διαταραχές, πονοκέφαλοι, δυσπε­ψία, δυσκοιλιότης, Απώλεια βάρους, Πελλάγρα, δερματΐτις,

- 61-

Page 62: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

άτρσφία τοΰ μυελού, των όστέων, γλωσσΐτις, έμετοί, καί διάρροια.

Πλούσιες τροφές της βιταμίνης αύτης είναι τό φύτρον του σιταριού, ή ζύμη, τό αύγό, τό γά λ α , τά φρέσκα μπιζέ­λια, οι πατάτες, οί τομάτες, τά γογγύλια .

Κ Α Τ Α Λ Ο Γ Ο Σ Β Ι Τ Α Μ Ι Ν Ω Ν Κ Α Ι Θ Ε Ρ Μ Ι Δ Ω Ν

— 62—

Άνύ 100 Γραμμάρια Διαλύονται Διαλύονταιοτά λ(πη στό νερό

Τ ρ ο φ ή θερμ. Βιτ. Βιτ. Βιτ. Α ϋ Ε

Βιτ.0

Βιτ.Β1

Βιτ.Β2

Ά γγινάρα 75 10 _ 20 10 10’Αγγούρι 45 1 — — 40 8 6’Αμύγδαλο 600 8 — 45 4 10 4’Αντίδια 25 400 — — 10 —’Αρακάς 60 50 — 1 80 30 8Αύγό 30 50 12 10 2 10 10’Αχλάδι 65 1 — — 22 8 4Βατόμουρα 62 5 — — 150 5 2Βερύκοκο 60 140 — — 4 3 7Βούτυρο — 200 20 30 — _ _Βρώμη 325 5 150 — — 71 —Γκρέϊπ φρούτ 50 10 1 2 250 13 6Γογγύλια 35 1 — — 100 6 5Γάλα 70 4 1 2 8 8 10Δαμάσκηνο 300 — — 8 4 40 50’Ελιές 300 — — 20 — 40 40Καλαμπόκι 350 — — 8 4 40 50Κάρδαμο 22 55 — 60 400 14 14Καρπούζι 40 5 — — 18 4 2Καρόττο 45 80 10 4 14 9 3Καρύδι 620 20 — 50 100 44 40Κάστανο 240 10 — — 220 25 20Κεράσι 75 - 35 — — 58 5 3Κίτρο 45 1 — — 180. 14 7Κοκκινογούλι 45 10 — — 25 10 2

Page 63: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

— 63—

Κ Α Τ Α Λ 0 Γ Ο Σ B I T A Μ 1 Ν Q ΝΚ Α 1 θ Ε Ρ Μ 1 Δ Ο Ν

Άνά 100 Γραμμάρια Διαλύονται Διαλύονταιατά λίπη ατά νερό

Τ ρ ο φ ή Θερμ Βιτ. Βιτ,. Βιτ. Βιτ. Βιτ. Βιτ.Α D Ε C Β1 Β2

Κολοκύθα — 100 35 — 20 5 6Κοοκκιά 250 5 — 12 2 20 12Κορόμηλο 75 75 — — 45 12 10Κουνουπίδι 34 50 — — 100 16 8Κρεμμύδι 50 3 — 80 11 6Κριθάρι 340 6 — _ _ — 50 60Λάδι ''Ελιάς 900 10 2 50 — 15 —

Λάχανο 48 15 — — 125 16 8Λάχανο κόκκινο 56 15 _ — 200 16 8Λάχανο βραστό 28 — — — 25 — —

Λεμόνι 45 3 10 2 220 10 3Μαϊντανός — 3000 10 15 800 8 10Μανιτάρι 40 8 10 — 9 14 —

Μανταρίνι 44 8 — — 135 10 8Μαρούλι 16 120 — 100 130 20 14Μέλι 300 — — — 2 1 6Μελιντζάνα 30 3 — — 80 6 50Μηλο 60 4 — — 44 10 4Μπανάνα 100 12 — — 8 14 8Μπιζέλια 350 60 — 15 10 70 20ΜοΟρα 50 10 — — 100 8 7Ντομάτα 22 28 10 10 160 12 4Ξυνόγαλα — 50 10 — 20 20 20Πατάτες 90 1 — — 60 10 5Πεπόνι 40 12 — — 50 6 5Πιπέρια — 200 ------- — 500 — —

Πορτοκάλι 50 3 — — 250 14 6Πράσσα 35 10 — — 200 12 10Ραδίκια 20 600 — — 85 15 7Ραπανάκια 25 1 — — 100 15 1

Page 64: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

Κ Α Τ Α Λ Ο Γ Ο Σ Β Ι Τ Α Μ Ι Ν Ω Ν

Κ Α Ι Θ Ε Ρ Μ Ι Δ Ω Ν

— 64—

Άνά 100 Γραμμάρια Διαλύονται Διαλύονταιατά λίπη ατό νερό

Τ ρ ο φ ή θερμ. Βιτ. Βιτ. Βιτ. Βιτ. Βιτ. Βιτ.Α D Ε C Β1 Β2

Ραπάνια μεγ. 30 - _ 250 _ _Ρεβίθια — -- -- — — 15 --Ροδάκινο 65 80 -- — 16 1 3Ρύζι 345 — -- — — 2 —Σέλινο φύλλα 30 50 --- — 200 1 —Σ έσκουλο 30 115 -- — 90 9 60Σιτάρι 350 2 1 12 — 60 20Σκόρδο 60 10 — — '■ 100 5 3Σόγια 380 80 1 35 50 150 160Σπανάκι 50 500 4 10 100 20 8Σπαράγγι 20 20 — — 60 5 4Σταφίδες 290 4 2 2 10 8 8Σταφύλια 90 2 2 2 14 10 10Σΰκα φρέσκα 80 4 10 — 5 6 5Σΰκα ξερά 320 2 — — — 8 6Tupi 300 68 1 10 2 8 60Φακή 330 10 — 15 14 30 20Φασόλια ξερά 330 5 — 17 2 32 17Φασόλια φρέσκα 40 25 — 1 33 6 3Φιστίκι 650 5 — 400 10 340 33Φιστι,κέλαίο 900 15 — 60 — _ _Φραγκοστάφυλλο 55 3 — — 125 9 8Φράουλες 44 5 — — 180 2 2Φουντούκι 600 15 — — 100 57 45Χουρμάδες 300 6 — — 1 22 1Ψωμί λευκό 256 1 — — — 4 4Ψωμί σταρένιο 240 2 — 10 _ 22 15Ψωμί σικάλεως 250 1 — — — 10 4

Page 65: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

— 65—

ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ ΤΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ ΣΕ ΘΕΡΜΙΔΕΣ

Ό μέσος δρος των θερμίδων στίς διάφορες ήλικίες καί σέ διάφορες περιπτώσεις

1 έτους 600 θερμίδες2 έτων 800 θερμίδες8 έτών 1200 θερμίδες

16 έτων 1800 θερμίδες"Ατομα μέ καθιστική ζωή 2000 θερμίδες’Εργαζόμενοι σκληρά σέβαρειές δουλειές 2500 θερμίδες

Δ Ε Κ Α Λ Ο Γ Ο Σ

ΥΓΙΕΙΝΗΣ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ

Ιον) Τρώγε λίγο. Ή πολυφαγία σκοτώνει. Κάθε τί τό περιττό στον όργανισμό, προκαλεϊ δ- λέθριες ζυμώσεις, άποσυνθέσεις, τοξινώσεις και άσθένειες. Χίλιες φορές περισσότεροι άν­θρωποι πεθαίνουν άπό πολυφαγίαν, παρά ά- πό άσιτίαν.

2ον) Τρώγε περισσότερες ώμές φυσικές τροφές, γιατί μόνον αύτές περιέχουν τά όργανικά ά ­λατα καί τές ζωτικώτερες βιταμίνες.

3ον) Τρώγε, δσο μπορείς όλιγώτερα είδη τροφής, σέ κάθε γεύμα. Τά γαστρικά μας ύγρά κου­ράζονται άπό πολύπλοκους καί κακούς συν­δυασμούς, πού προκαλουν τή δυσπεψία, τές ζυμώσεις καί την τοξίνωση του δργανισμοΟ.

Page 66: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

4ον) Τά φρούτα καί τά λαχανικά, πρέπει ν’ άπο- τελοϋν τά 3 /4 της δλης τροφής σου, γιά νά έχης καθαρό αίμα καί ν’ άποφεύγης τή δυσ­κοιλιότητα και κάθε άρρώστεια.

5ον) Μασάτε καλά την τροφή σας. Τροφή πού δεν έχει μασηθή καί ένωθή τελείως μέ τό σάλιο, ζυμοΰται καί χρησιμοποιείται σάν φωλιά γιά τά μικρόβια.

6ον) Ποτέ μην τρώγης χωρίς όρεξη, ή μέ κακή διάθεση, ή νευριασμένος ή κουρασμένος, γ ια ­τί αύτοδηλητηριάζεσαι.

7ον) Μήν πίνετε νερό διαρκεία τού γεύματος, (παρά 1—2 ώρες άργότερα), γιατί άραιώνει τά πεπτικά ύγρά, προκαλεΐ ζυμώσεις, ξυνί- λες, άέρια, δυσπεψία, καί φεύγοντας γρήγο­ρα άπό τό στόμαχο παρασύρει όλα τά αχώ­νευτα στο έντερον όπου συνεχίζεται ή ζύμω- σις καί ή τοξίνωσις.

8ον) Μήν πίνετε αλκοόλ καί ποτά, τά όποια, μέτόν καιρό, κατερειπώνουν τό νευρικό σύστη­μα καί την καρδία.

*9ον) Τρώτε πάντοτε τά φ ρ έ σ κ α φρούτα, όχι

μετά τό γεύμα σάν επιδόρπιο, ή στά διάμε­σα τών γευμάτων, άλλά μόνα τους σε ξεχω- στό γεύμα, κυρίως στο πρόγευμα, καί συχνά καί στο δείπνο, άν θέλετε νά εύεργετηθήτε κυριολεκτικά άπό τά φρούτα.

ΙΟον) ’Αποφεύγετε τές ψυχικές τοξίνες, τό θυμό,τό άγχος, τό φθόνο, την πλεονεξία, τό μΐσος, την άγωνία, κι όλα τά σχετικά μαύρα συναι­σθήματα, πού jδηλητηpιάζoυv κυριολεκτικά τό αίμα καί τή ζωή.

— — 66— —

Page 67: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

ΦΥΤΟΦΑΓΙΑ - ΚΡΕΩΦΑΓΙΑ

Έπεκράτησε δυστυχώς ή άντίληψις, ότι τό νέον κοσμο­σωτήριον κίνημα τής Φυσικής 'Υγιεινής, τής Φυσιοθερα­πείας καί τής έπιστημονικής διατροφής καταδικάζει τελείως τήν κρεωφαγίαν καί υποστηρίζει φανατικά καί μόνο τήν φυ­τοφαγίαν.

Γι’ αύτό θά έπρεπε στό βυβλίο μας αύτό νά γίνη μια σχετική διαφώτισις καί γ ιά τή μιά καί γ ιά τήν άλλη περί­πτωση.

Είναι γεγονός δτι, καθώς πάντοτε, καί στήν περίπτωση αύτή, ή άλήθεια δέν βρίσκεται στά άκρα.

Μιά λογική χρήσις ζωικών τροφών μαζί μέ τις φυτικές, κανονική δσον άψσρά τό ποσόν καί τήν ποιότητα, μέ ύγιει- νό τρόπο προπαρασκευής καί συνδυασμοί) τών τροφών, είναι ο,τι χρειάζεται γιά τήν εξασφάλιση τής πολύτιμης ύγείας μας.

Τό δτι βέβαια, ό άνθρωπος κατορθώνει καί ζεΐ μέ απε­ριόριστη χρήσι κρεωφαγίας ή υπερφανατικής φυτοφαγίας, αύτό όφείλεται στήν μεγίστη προσαρμοστική ικανότητα πού έχει ό άνθρώπινος όργανισμός, σέ σημείο πού νά κατορ­θώνει νά δέχεται (μέχρι τινός βέβαια) καί νά έπιζή, — ά­σχετον δμως τί είδους ζωή — δλα τά δηλητήρια πού προσ­φέρουν οί όλέθριες συνήθειες, μέ 20—60 τσιγάρα τήν ημέ­ραν, ή μέ τά πιο 'ισχυρά ποτά, καί ναρκωτικά, πού ώρισμέ- να χρονιά τουλάχιστον, χάρις στον είθισμό, καί στήν έξοι- κοίωση, δέν παρουσιάζουν όχληρά συμπτώματα — άρρώ- στειες, δγκους κλπ. παρά μόνον μέχρι του κορεσμού, δπως λέμε — του σώματος άπό τά δηλητήρια αύτά.

Τό νά προσαρμόζεται δμως δ όργανισμός μέ όποιαδή- ποτε τροφή καί άλλες συνήθειες, δέν Ιεπεται δτι αύτό είναι προς δρελος τής υγείας καί τής ζωής μας.

Καθώς θά προσέξετε στά παρακάτω κεφάλαια του βι­βλίου αύτοΰ πού σχετίζονται μέ τό ποσόν του λευκώματος, άμυλου, ζαχάρεως καί λίπους πού χρειάζεται τό σώμα μας καθημερινώς, θά έξακριβώσετε δτι ή ύγεία μας δέν έξαρ- ταται μόνον άπό τό είδος, άλλά κυρίως άπό τό ποσόν τών ώς άνω συστατικών τής καθημερινής τροφής μας, άσχετον άν αύτά έχουν ζωϊκή ή φυτική τήν προέλευσι.

Βεβαίως είναι γεγονός δτι ή κρεωφαγία τοξινώνει πολύ περισσότερον τό σώμα, άπό τήν φυτοφαγία. Αύτό δμως έ- ■ξαρτάται άπό τό ποσόν τοΟ ζωικοί) λευκώματος πού λαμβά- νσμε, καθώς άναφεραμε προηγουμένως.

Τό ίδιο θά λέγαμε καί γιά τούς άποκλειστικά φυτοφά- γους, δτι δηλαδή μέ τό νά άποφεύγσυν τελείως τό κρέας

— 67—

Page 68: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

— 68—

καί τις άλλες ζωικές τροφές, (Από θρησκευτικό, ιδεολογικό ή όποιοδήποτε άλλο έλατήριο) καί νά λαμβάνουν καθημερι­νώς Απεριόριστες ποσότητες άπό ψωμί (κυρίως άσπρο), μα­καρόνια, ρύζι, πατάτες, όσπρια, γλυκίσματα, άσπρη ζάχαρη, διατηρημένα λαχανικά κλπ., είναι Αδύνατο νά άποφύγουν τήν τοξίνωσι του σώματος καί τήν άρρώστεια, γιατί ακρι­βώς, εκείνο τό όποιον βλάπτει τήν όγεία μας είναι πάντοτε τό ύπερβολικόν ποσόν τής τροφής — πού δεν χρησιμοποιεί­ται, καί συνεπώς προκαλεΐ ζυμώσεις, αποσύνθεση καί το­ξινώσεις — ασχέτως άν αυτό προέρχεται άπό ύπερβολική ζωϊκή ή φυτική διατροφή.

Κατ’ αυτόν τον τρόπον, εάν ό ώς άνω φυτοφάγος άπο- φύγει τούς κινδύνους τής δυσκοιλιότητος καί τών παθήσεων του σηκωτιου, τής χολής, τών νεφρών, τών Αρθρώσεων κλπ., πού μπορεί νά δημιουργήση, μέ τόν καιρόν Μνας ύπερβολικά κρεωφάγος, κι αυτός ό χωρίς μέτρο. .. φυτοφάγος δεν θ’ άποφύγη άπό τή δηλητηρίαση τού ύπερδολικου Αμύλου καί άσπρης ζάχαρης, πού βλέπομε συνήθως καί πού είναι ή ρι­ζική αιτία τών δυσπεψιών, κρυολογημάτων, βρογχικών, πνευμονικών καί άδενικών Ανωμαλιών, Αμυγδαλίτιδας κλπ.

Μια λογική λοιπόν χρήσις τού ψαχνού κρέατος ή καί τών άλλων ζωικών τροφών, δταν τά ζώα τρώνε φυσικές τροφές καί όχι ζωοτροφές, μέ ορμόνες καί Αντιβιοτικά—κυρίως γιά τούς εργαζομένους χειρωνακτικώς — έν συνδυασμφ μέ Αρ­κετά λαχανικά καί φρούτα, πού εξουδετερώνουν τήν τοξικό­τητα του — δέν Αποκλείεται. ’Εννοείται δτι ύπάρχουν εκα­τομμύρια πού δέν τρώνε καθόλου κρέας καί δμως είναι υ­γιέστατοι.

"Ας σημειωθή δτι ό συγγραφέας τοΰ βιβλίου, άπό 40ετίας καί πλέον άπέφυγε τελείως τή χρήση τού κρέατος καί τού ζωϊκού λίπους, χρησιμοποιώντας στή θέση των ξη­ρούς καρπούς καί μέτρια χρήση αύγου καί Ανάλατου τυριού.

Σ υνεπώς σέ δσους Αρέσει τό κρέας, άς κάμουν δ,τι δυ­νατόν νά τό περιορίσουν, σ’ Μνα ή δυο γεύματα τήν έδδομά- δα καί δχι περισσότερον, γιά τούς έξής λόγους:

Καθώς άναφέραμε προηγουμένως, κατά τή διάρκεια τού μεταβολισμού πού λαμβάνει χώρα στο σώμα μας καί κατά τον ίδιον τρόπον στό σώμα δλων τών ζώων, παράγον- ται στά κύτταρα ώρισμένα δηλητήρια, ούρικά καί άλλα το- ξίκά άλατα, τά όποια βεβαίως ύπό όμαλές συνθήκες θά κα­ταλήξουν στά νεφρά γιά νά Απομακρυνθούν μέ τά ούρα, ή στό δέρμα νά φύγουν μέ τόν ιδρώτα, ή στά ρινοφαρυγγικά δργανα γιά νά δγοΰν μέ τά φλέγματα κλπ.

Αύτά δλα τά δηλητήρια μέ τόν Απότομο θάνατο τοΰ ζώου μένουν μέσα στά κύτταρα τού σώματος, κυρίως δέ

Page 69: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

τών σπλάγχνων, του ζώου στό σηκώτι, στή σπλήνα, στούς πνεύμονες καί στά νεφρά, τά όποια είναι πάντοτε τό τοξι- κώτερο είδος κρέατος καί τά όποια δυστυχώς δ περισσότε­ρος κόσμος προτιμά καί σέ περιπτώσεις μάλιστα άσθενειών άναιμίας κλπ., μέ όλέθριο άποτέλεσμα, ώς συνήθως.

«Ποτέ μή τρώτε αύτά τά όργανα πού είναι οι βόθροι καί ύπόναμοι τοΟ σώματος» λέει ό δόκτωρ Μπέτζαμιν.

Προτιμάτε λοιπόν πάντοτε τό ψαχνό, κυρίως βωδινό, στήν ποσότητα καί τόν συνδυασμό πού άναφεραμε προη­γουμένως καί κυρίως τόν χειμώνα, άντικοοθιστώντας το τό καλοκαίρι μέ αύγό, τυρί, γάλα καί ξηρούς καρπούς.

Καί ό λόγος είναι διότι τό καλοκαίρι τό ικρέας πολύ εύκολα άποσυντίθεται, έντός καί έκτός του σώματος, πα­ράγοντας τά τρομερά δηλητήρια πού όνομάζονται πτω­μαΐνες, κυρίως δταν κανένας ύποφέρει μέ δυσκοιλιότητα.

Αύτό όφείλουν νά έχουν ύπ’ δφει τους δσοι τρέφονται σέ έστιατόρια καί δσοι ζοΰν σέ τροπικές χώρες, άν δέν θέ­λουν νά γίνουν θύματα τής δυσεντερίας καί τής μαλάριας.

“Οταν δέ στις τροπικές χώρες γίνεται άπεριόριστη χρή- σις κρέατος (καί κυρίως διατηρημένου) μέ χρήσι οίνοπνεύ- ματωδών ποτών (κυρίως έκ μέρους τών Ευρωπαίων πού μεγάλωσαν σέ διαφορετικά κλίματα) καί καθημερινή χρήσι κινίνης, τότε είναι πού πολλαπλασιάζοντας δχι μόνον οί πιό πάνω άσθένειες — μαλάρια καί δυσεντερία —, άλλά καί δλες οί γνωστές τροπικές άσθένειες, άφροδίσια, κλπ.

Τροφές π«ί> «ροκαλοϋν δυσκοιλιότητα

Κατά γενικήν όμολογίαν, ή δυσκοιλιότης είναι ή μητέ­ρα δ λ ω ν τών άσθενειών.

Τροφές πού τήν προκαλοΟν είναι οί έξής:"Ασπρο ψωμί, πάστες καί γλυκίσματα μέ άσπρο άλεΰ-

ρι, γάλα βρασμένο, μπισκότα, αύγά, τυρί, κρέατα, ρύζι, καφές, κονσέρβες, άλάτι, τσάι, παστά κρέατα, καρυκευμένα φαγητά, κακοί συνδυασμοί τροφών.

Τροφές πού κανονίζουν τές κενώσεις

Δαμάσκηνα, σϋκα, κεράσια, σταφύλια, άνανάς, γκρέϊπ- ψρούτ, πορτοκάλια, άχλαδια, δερύκοκκα, ροδάκινα, στα­φίδες, μήλα, τομάτες, σπανάκι, κουνουπίδι, μαρούλι, κρεμ­μύδια, μπιζέλια, φασολάκια, ραδίκια, ρεπανάκια, λάχανο (κράμβη), καρόττα, γογγύλια, ξινόγαλο.

ΣΗΜ.— “Οσοι ύποψέρετε μέ δυσκοιλιότητα καί έχετε άπογοητευθή άπό δλες τις άλλες θεραπείες, τό καθήκον σας

— 69—

Page 70: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

απέναντι τής ύγείας καί τής ζωής σας Απαιτεί δπως δοκιμά­σετε τή θεραπεία σας τή ριζική μέ τήν καθημερινή χρήσι τών τροφών πού καταπολεμούν αύτή τήν τρομερή λάμια, πού λυμαίνεται τήν πολύτιμη ύγεία τοΰ σημερινού,., πολι­τισμένου Ανθρώπου.

ΟΙ υγιεινότερες τροφές

"Ολες σχεδόν οι τροφές περιέχουν θρεπτικά στοιχεία. ’Άλλες περιέχουν λιγώτερα καί άλλες περισσότερα. Μαζί δμως ,μέ τά θρεπτικά στοιχεία, πολλές τροφές περιέχουν καί Ανθυγιεινά συστατικά, πολλάκις δηλητήρια.

Έμεΐς, άν ποθούμε πάντοτε τήν ύγεία μας, πρέπει νά προτιμούμε αύτές πού περιγράφονται στό βιβλίο αύτό, κα­τά σειράν ώφελιμότητος, πού είναι πλούσιες σέ βιταμίνες ,καί όργανικά στοιχεία,, τά όποια έξασφαλίζουν τήν πολύτι­μη ύγεία μας.

Στήν πρώτη γραμμή έρχονται τά φρέσκα φρούτα, πλου- σιώτατα σέ βιταμίνες, όργανικά στοιχεία, καί φρουτοσάκχα- ρο, πού τρέφει καί θερμαίνει τό σώμα, τονώνοντας συγχρό­νως καί τη λειτουργία τής καρδίας. ’Ακολουθούν τά ξηρά φρούτα, έξ ίσου θρεπτικά καί καθαρτικά, τά φρέσκα λαχα­νικά, (τό φρέσκο γάλα, τό τυρί, τό αύγό χρήσις βέβαια αύτών κα'ι δχι κατάχρησις), τό μαύρο ψωμί (πλήρες πιτυ- ρούχο) κλπ., καθώς περιγράφονται κατωτέρω.

Υπάρχει 100% έγγόησις (τό έδειξαν άλλωστε τά άπο- τελέσματα) δτι, δτον τρέφεται κανείς σύμφωνα μέ τόν τρό­πο πού περιγράφαμε στά βιβλία μας, ο ύ δ έ π ο τ ε χάνει τήν πολύτιμη ύγεία του.

— 70—

ΦΡΕΣΚΑ ΦΡΟΥΤΑΤά σταφύλι«

"Εχουν άπόλυτο δίκαιον δσοι θεωρούν τό σταφύλι βα­σιλιά των φρούτων καί γενικά δλων τών τροφών· εΐναι πρα­γματικά τό θρεπτικώτερο, ύγειονότερο καί γευστικώτερο προϊόν τής γής.

Τό σώμα τού άνθρώπου άποτελεΐται άπό δέκα έξι συ­στατικά. Τό σταφύλι περιέχει τά δέκα άπό τά συστατικά αύτά: Ασβέστιο, χλώριο, μαγνήσιο, κάλιο, πυρίτιο, θεΐο, νά­τριο, μαγγάνιον, άργύλιον καί σίδηρο. Περιέχει έπίσης 80% Απεσταγμένο νερό, πού περιέχει 20% σταφυλοσάκχαρο πού τό κάμνει πραγματικό νέκταρ, πλουσιώτερο κι Από τό μη­τρικό γάλα (σε ζάχαρι καί όργανικά άλατα), γ ι’ αύτό καί

Page 71: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

φυτικό γάλα ονομάζεται. Τό στα<|>ύλι διαλύει καί Απορρί­πτει τις τοξίνες, τά άλατα καί τά δηλητήρια τού όργανι- σμοΟ, έξασφαλιζοντας τήν έλαστι,κότητα των κυττάρων καί αναβάλλοντας ετσι τά γηράματα.

Άπομακρύνει τήν Αρτηριοσκλήρωση, πού προκαλεΐται βέβαια μέ τόν καιρό, άλλά έπισπεύδεται μέ τήν άφύσικη ζωή, τ'ις καταχρήσεις, τήν άφύσικη (Ανθυγιεινή διατροφή και τόν έκφυλισμό.

'Υπάρχει τρόπος ν’ άναβάλλετε γιά κάμποσα χρόνια τις ρυτίδες και τά γεράματα, δταν τρέφεσθε μέ μπόλικες φυσικές τροφές — καθώς είναι τά σταφύλια καί δλα τά φροΟτα καί λαχανικά, καθώς παί τό φρέσκο γάλα, δταν παράγεται άπό ζώα, πού δέν τρέφονται μέ ζωοτροφές.

(”Ιδε σχετικόν κεφάλαιον αργότερα),Τά σταφύλια είναι πλούσια σέ βιταμίνες Α. Β, Γ, μονα­

δικά γιά τήν έξαφάνιση τής δυσκοιλιότητος καί δλων των έντερυκών Ανωμαλιών αυξάνουν τά έρυθρά αιμοσφαίρια, καθαρίζουν τις παληές βρωμιές τις κολλημένες στά τοιχώ­ματα των έντέρων. Χωνεύουν σέ δυό ώρες καί Αρκετός άπό τόν χυμό τους — δταν τρώγωνται μόνα τους — άπορροφα- ται άπ’ ευθείας άπό τό αίμα άμέσως μετά τή χώνευση, χω­ρίς τις διάφορες χημικές «Αλλοιώσεις πού λαμβάνουν μέρος στή χώνευση των άλλων τροφών. Αύτό δέ σημαίνει έξοικο- νόμηση ένεργείας, καί χρόνου, καθώς καί άποφυγήν κοπώ- σεως τών πεπτικών δργ«χνων.

Τά σταφύλια — καθώς καί τά άλλα φρούτα — πρέπει νά τρώγωνται π«5ιντα σέ ξεχωριστό γεΰμα, μόνα τους, γιατί λαμβανόμενα μέ άλλες δύσπεπτες τροφές, προκαλοΟν ζυ­μώσεις καί άέρια, διά τό δτι χωνεύονται 2—3 ώρες πριν άπό τις άλλες τροφές. Μιά συστηματική σταφυλοθεραπεία, καθαρίζει, θεραπεύει καί άνανεώνει τόν δργανισμό. ("Ιδε σχετικόν κεφάλαιον).

Στή Γαλλία γίνεται δλόκληρη έκστρατεία έκ μέρους τών έπιστημόνων, γιά τή διάδοση τής σταφυλοθεραπείας. Ό δδκτωρ Μαρσέλ Λαμπέ έλεγε τά έξής σέ μιά συνεδρίασι τής Ιατρικής ’Ακαδημίας Παρισίων: «Καθήκον κάθε Ιατρού εί­ναι νά συμβουλεύη τούς πελάτας του νά κάμνουν στοοφυλο­θεραπείαν, ή δποία είναι ευεργετική σέ έντερικές, ήπατι- κές, λιθιάσεις, άρθρίτιδες, καρδιακές καί δερματικές πα­θήσεις. Πλήθος άσθενειών πρακαλουμένων έκ τής καταχρή- σεως τής κρεωφαγίας έθεραπεύθησ«χν διά μόνης τής σταφυ­λοθεραπείας».

"Εχει διαπιστωθή πολλάκις ή εύεργετική θεραπευτική έπίδραση μιας σταφυλοθεραπείας κα'ι οτήν περίπτωση ,κα­

— 71- -

Page 72: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

κοήθων όγκων. ("Ιδε Βιβλίον «Φυσιοθεραπεία, θεωρία καί Πράξη».

Μια συστηματική σταφυλοθεραπεία θεραπεύει καί τό διαβήτη, δεδομένου δτι τό σταφυλοσάκχαρον χρησιμοποιεί­ται έξ όλοκλήρου γιά την καρδιακή λειτουργία κλπ. καί ιό ζάκχαρο πού κυκλοφορεί στό αίμα καί στά οδρα παρά- γεται από τά πολλά ζωϊκά λευκώματα, πού έξ άνάγκης με- τατρέπονται στό σηκώτι σέ σάκχαρο.

Δοκιμάστε δλοι οι διαβητικοί τρώγοντας γιά 1—2 μέ­ρες σταφύλια, καί βλέποντας έκ της άναλύσεως τήν έλατ- τωση του ζαχάρου, προσπαθεΐστε, πρός θεου νά μή στερή­στε τά φρούτα, άν δέν θέλετε νά χρεωκοπήση ή καρδία, τά μάτια, καί γενικά ή ύγεία σας.

Ό χυμός του σταφυλιοϋ γιά τά βρέφη είναι έξαιρετι- κά ώφέλιμος. ’Από δύο μηνών καί ένωρίτερον δίνεται στήν άρχή 2—3 κουταλάκια χυμός, αύξανόμενος κάθε μέρα, τό­σο πού ώς 4—5 μηνών τό βρέφος νά λαμιβάνη ένα δλόκλη- ρο γεϋμα (ένα πιπερό) μέ χυμό άπά ώριμο σταφύλι στόν ό­ποιον στήν άρχή προσθέτετε 2—3 δάκτυλα νερό, κι έπειτα τελείως γνήσιο. "Αν έκδηλωθή διάρροια στήν αρχή είναι ά- ποτοξινωτική, καί ώφέλιμη, καί μετά άπό ώρισμένες 2—4 κενώσεις σταματά. "Αν όχι, τότε δίνομε 1—2 γεύματα χυ­μό ή πολτό μήλου, κάνοντας κα( κανένα κλύσμα μέ λίγες σταγόνες λεμόνι. (Ό χυμός δίνεται τό πρωί σάν πρώτο γεύμα).

Τά σταφύλια δημιουργούν ύγιές βάρος στά καχεκτικά παιδιά, καί χρώμα ζωηρό καί ροδαλό. Ό χυμός ώριμου σταφυλιού γιά μερικές μέρες θεραπεύει έπίσης τή δυσπε­ψία, καί τό έλκος στομάχου καί δωδεκαδακτύλου.

Πορτοκάλι« (τά μήλα των ’Εσπερίδων)"Οσο έξετάζει κανείς καί διαπιστώνει τά εύεργετικά

άποτελέσματα του έκλεκτοΰ καί θείου αύτοϋ δώρου —- τών ιστορικών «μήλων τών Εσπερίδων» — έπί τής ύγείας μας, τόσο καταλαβαίνει τήν άξια τους καί τόσο τά έκτιμά.

Μήπως δμως οΐ άθάνατοί μας πρόγονοι τά έκτιμοϋσαν λιγώτερο άπό μας; Δέν εΤναι αύτοί πού δημιούργησαν τό θαυμάσιο μΰθο του 'Ηρακλή, πού έπεχείρησε τήν τόσο μεγά­λη κα\ δύσκολη έπιχείρηση γιά τήν άπόκτησή των άπλώς καί μόνον γιά νά δείξουν πόσο τά έκτιμοϋσαν, καί πώς γιά τήν πρσμήιθειά τους άξιζε τόν κόπο νά ύποστή κανένας ρι­ψοκίνδυνες περιπέτειες καί θυσίες;

Τά πορτοκάλια καί δλα τά έσπεριδοειδή είναι πλου- σιώτατα σέ άσβέστιο, καί βιταμίνες, πού προλαβαίνουν καί θεραπεύουν τή φυματίωση καί τίς παθήσεις τών δστών καί τών δοντιών, καί πλείστων άλλων άσθενειών.

— 72—

Page 73: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

— 73—

Κι άλήθεια, όσοι έκαμαν αρκετή καί καλή χρήση των θείων αύτών δώρων — των πορτοκαλιών — δέν βρίσκουν λόγια νά περιγράφουν τήν ευεργετική τους έπίδραση πάνω στήν πολύτιμη ύγείας τους. “Οσοι έκαμαν «καλή χρήση του φρούτου τούτου», λέγομε· άλλά μήπως υπάρχει περίπτωση πού κανένας κάνει καί «κακή χρήση» των φρούτων αύτών; Βεβαίως ύπάρχεΓ κι αύτός είναι 6 λόγος πού πολλοί άπο- φεύγουν τά πορτοκάλια γιατί τούς «βλάπτουν», καθώς λέ­νε. Τό πορτοκάλι είναι τελείως αθώο στήν κατηγορία αύτή· κι 6 ένοχος είναι — καθώς πάντα — ό άνθρωπος, πού δέν τά χρησιοποιεΐ, δταν καί οσο πρέπει.

Άλλά, οί ξυνίλες, τά αέρια, καί οί πόνοι, πού δημιουρ- γοΟνται κάποτε μέ τήν πρόσληψη τών πορτοκαλιών, δέν εί­ναι πραγματικότης; Βεβαίως, παρατηρούνται σέ μερικά στομάχια τά συμπτώματα αύτά, δταν τά πορτοκάλια είναι άωρα, καί προπαντός δταν λαμβάνωνται τήν ίδια ώρα μαζί μέ τις άλλες τροφές, δηλαδή σάν έπιδάρπιο φρούτο. Τότε, άλήθεια, προκαλοΟνται μικρές ή μεγάλες ζυμώσεις, άνά- λογα μέ τό στομάχι του καθενός. Γι’ αυτό είναι άπόλυτος ανάγκη τό φροΰτον αύτό νά λαμβάνεται πάντοτε ώριμο καί μόνο του, δηλαδή ν’ άποτελή τό πρόγευμά σας ή τό δείπνο, δταν δέν πεινάτε πολύ. Ουδέποτε δμως μετά τό φαγητό, γιά τούς έξης λόγους:

Πρώτα - πρώτα, τά πορτοκάλια, καθώς βέβαια καί δλα τά φρέσκα φρούτα, χωνεύονται περίπου σέ δυό ώρες, ένώ τό ψωμί καί οί άλλες τροφές χρειάζονται τουλάχιστον 4—6 ώρες νά χωνευτούν. ΤΙ γίνεται λοιπόν; Τό πορτοκάλι σέ δυό ώρες είναι χωνευμένο· άναγκάζεται δμως νά περιμένη καί τις άλλες τροφές, μέ τις όποιες είναι άνακατεμένο, νά χωνευτούν καί νά πανε δλες μαζί. Περιμένοντας δμως γιά άλλες δυό-τρεΐς ώρες τις άλλες τροφές, προκαλοΟν ζυμώ­σεις, δυσπεψία, τοξίνες καί άέρια, μέ πόνους κάποτε. Κι έτσι γίνεται άφορμή, τά πορτοκάλια νά βλάψουν, άντί νά ώφελήσουν, χωρίς βέβαια νά φταίνε αύτά τά ίδια, ’

Προσοχή λοιπόν· τά πορτοκάλια καί δλα τά άλλα φρού­το: — τά φρέσκα βέβαια κι δχι οί ξηροί καρποί — μόνα τους σάν πρόγευμα καί συνήθως σάν δέν έχω με γερή πεί­να, καί σάν δείπνο άκόμη. Ά λλά τί; ’Επιτρέπεται νά προ- γευματίζη κανένας μόνο μέ πορτοκάλι; “Οχι μονάχα έπιτρέ- πεται, άλλά έπιδάλλεται, προπαντός γ ιά κείνους πού διά­γουν καθιστική ζωή, νά προγευματίζουν μέ ένα είδος φρέ­σκου φρούτου, γιατί έτσι θά παρασχεθή εύκαιρία.·

Ιον) Νά φάη κανένας άρκετά φρέσκα φροΰτα, καί δχι έλάχιστα, καθώς συμβαίνει δταν χρησιμοποιή τά φρούτα σάν επιδόρπιο, μετά τό παραφούσκωμα του στομάχου, ό-

Page 74: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

•πότε, όχι μονάχα δεν ω φ ε λ ο ύ ν , άλλα μπορεί νά βλάψουν ά- κόμη, κάποτε, Επαναλαμβάνομε. ’Έτσι Ενα μεγάλο μέρος του έντερου γεμίζει άποκλειστικά μέ φρούτα, πού Εχουν τήν Ιδιότητα νά οπρώχνουν προς τά κάτω ικαί νά διευκολύνουν τήν κένωση, σκουπίζοντας από τίς έσωτερικές παρειές των έντέρων δλη τή φλεγμονή καί τήν τοξικότητα, πού προμη­θεύουν οί άλλες τροφές.

2ον) Προμηθεύομε τόν όργανισμό μας μέ άρκετές βι­ταμίνες Β, Γ, Δ, καί όργανικά άλατα (άσβέστιο, μαγγά- νιον, άζωτον, φωσφόρον, Θειον), πού είναι απαραίτητα για τήν συντήρηση καί τήν ύγεία του σώματος.

3ον) Δίνομε τήν εύκαιρία στο στόμαχο νά ξεκουρασθή, εργαζόμενος μονάχα γιά δυό ώρες, άντί πέντε πού άπαι- τεΐ συνήθως Ενα «πλήρες» πρόγευμα μέ τά συνηθισμένα τρό­φιμα, τά κονσερβοποιημένα, συγκεντρωμένα, άλλά καί πλού­σια σέ όξέα, καί τοξικότητα. Καί αύτές οί δυό-τρεΐς ώρες άνάπαυση, είναι τόσο εύεργετικές γιά τόν στόμαχο, γιατί όξύνει τά πεπτικά ύγρά, όπότε γαργαλίζεται τό στομάχι ,καί προκαλεΐται τό συναίσθημα τής πείνας, πράγμα σπάνιο γιά όσους διάγουν καθιστική ζωή καί παίρνουν τρία γεύματα τήν ή μέρα.

4ον) Ή ένέργεια πού Εξοικονομείται, έφ’ δσον δέν λαμ- βάνεται δύσπεπτη τροφή, στο πρόγευμα, (ή κάποτε καί σέ κάποιο άλλο γεύμα άπό φρούτα), θά χρησιμοποιηθή γιά τήν ώρίμανση κι Εξωτερίκευση τής φλεγμονής καί τής τοξι- κότητος, πού δημιουργεΐται μέσα μας μέ τήν άφύσικη άν- θυγιεινή διατροφή.

ΔιαβεβαιοΟμε δσους υποφέρουν ή διάγουν καθιστική ζωή, πώς άν προγευματίζουν μονάχα μέ Ενα είδος φρούτου, αύτό καί μόνο μπορεί νά τούς έξασφαλίζη ζηλευτήν υγείαν. Είναι κάπου 40 καί πλέον χρόνια, πού ό γράφων προγευμα­τίζει μόνο μέ φρούτα ή χυμό, θεραπευθείς άπό τό Ελκος του στομάχου, δυσκοιλιότητα, ήμικρανίες, παχυσαρκία καί πλεΐστες άλλες Ενοχλήσεις, καί γ ι’ αύτό ύποδεικνύει καί ύ- ποστηρίζει φανατικά τήν μέθοδον αύτήν.

Τό νά προγευματίζη κανένας βαρειά, είναι άπλώς ζή­τημα συνήθειας, πού σέ λίγες μέρες μπορεί νά άντικατα- σταθή σύμφωνα μέ τήν θέλησή μας.

«’Ιδού ή Ρόδος, Ιδού καί τό πήδημα». Δοκιμάστε γιά νά πεισθήτε. "Οσοι ύποφέρετε μέ τό στομάχι σας, χρησιμοποιή­στε στήν άρχή γλυκά πορτοκάλια (χυμό) μόνα τους καθώς είπαμε, και Επειτα άπό τά άλλα, τά συνήθη. Τό μικρό φού­σκωμα πού μπορεί νά προκαλέσουν στήν άρχή, ώσπου νά συνηθίση τό στομάχι μετά Ενα-δυό ρεψίματα παρέρχεται.

Κι Ετσι, κατόπιν λογικών άτομικών παρατηρήσεων, κά­

— 74—

Page 75: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

νοντας άρκετή καί όρθή χρήση των πορτοκαλιών, καί δλων των άλλων εύεργετικών φρούτων, θ’ άποκτήσετε:

Ιον) Κανονικές κενώσεις, γιατί αύτά είναι πλούσια σέ μαγνήσιον καί κυτταρίνη, τα πιό άποτελεσματικά φάρμακα κατά της δυσκοιλιότητας.

2ον) Τό θαυμάσιον άπεσταγμένο νερό τους ξεπλένει τά νεφρά, διαλύει κι έξωτερικεύει δλα τά άλατα καί τά όλέθρια όξέα, καταπολεμώντας έτσι τά νεφρικά νοσήματα, τά δρογ- χικά καί τή δυσουρία.

3ον) Τό έκλεκτόν φρουτοσάκχαρο, τό άσδέστιον καί οί θαυματουργικές διταμΐνες Α, Β, Γ, πού πλούσια περιέχον- ται σ ' αύτά τά έκλεκτά φρούτα, διατηρούν τά δόντια, καί όπλίζουν τό σώμα, ένάντια στή φυματίωση, τή ραχίτιδα, τούς άρθριτισμούς καί τόσες άλλες τρομερές παθήσεις, πού προκαλοΰνται άπό τήν έλλειψη τού άσβεστίου και τών βι­ταμινών.

4ον) θ ά σας χαρίσουν ρόδινο χρώμα καί αίωνίαν ζη­λευτήν υγείαν. Μιά συστηματική πορτοκαλλοθεραπεία είναι εύεργετική γιά θεραπεία δρογχικών, στηθάγχης—βρογχο- κοίλης, ούλίτιδος, διαβήτου, κρυολογημάτων, καί τών ασ­θματικών περιπτώσεων. (" Ιδε παρακάτω τήν έφαρμογή τη ς).

ΕΙν’ έπίσης εύεργετική σέ περίπτωση πλευρίτιδος, ίκτε­ρου, τύφου, νεφρίτιδος, ψαμμίασης, χολολιθίασης, άρθριτι- σμών, ρευματισμών, θεραπεύει τήν άκμή, σταφυλοκοκκίαση, χρόνια έλκη στές κνήμες, έκζέματα, διαβήτη, άρτηριοσκλή- ρωση, καί πίεση.

“Εως πότε λοιπόν — άπό άγνοιαν, ή άπό συμφεροντο­λογικά έλατήρια, γόητρα ή έπιστημοπληξία — θά συνεχί- σωμε νά προτιμούμε τήν έπικίνδυνη ναρκωτική συμπτωματι- κή θεραπεία, μέ δηλητήρια, γ ιά τήν πρόληψη καί τή ριζική θεραπεία τών άσθενειών, καί δχι τά θεία δώρα, τήν έκλε- κτή φυσική τροφή τών αίωνοβίων προγόνων μας, τά θαυ­μάσια κι εύεργετικά φρούτα μας;

Ό Ή . Πέτρου τονίζει: «”Αν τό σταφύλι είναι ό βασιλιάς τών φρούτων, τό πορτοκάλι, χωρίς άντιλογία, είναι ή βασί­λισσα». Αύτός ό άφορισμός, λιτός καί περιεκτικός σάν έπί- γραμμα τού Συμωνίοη, είναι δίκαιο έγκώμιο. 'Ο πίνακας πού άκολουθεΐ έπικυρώνει τήν ένθρόνιση.

— 75—

Page 76: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

Σταφύλι Πορτοκάλι

%1.30 Πρωτεΐνες

Λίπος 1.25 ΛίποςΖάχαρη 18.60 Ζάχαρη

%0.800.20

11.60

'Αλκαλικά άλατα % 'Αλκαλικά άλατα %

ΚάλιοΝάτριο

18.75 Κάλιο0.40 Νάτριο

18.620.958.652.030.38

'ΑσβέστιοΜαγνήσιοΣίδερο

2.70 'Ασβέστιο1.25 Μαγνήσιο0.45 Σ ίδερο

‘Οργανικά στοιχεία % 'Οργανικά στοιχεία %

θειάφιΠυρίτιοΧλώριο

Φώσφορο1.50 θειάφι0.60 Πυρίτιο0.35 Χλώριο

4.00 Φώσφορο 4.702.000.250.29

(D. and P. Weaver N atural Floods. Dietetic Tablesby E. Szekely, p. 227).

Τό γκρέΐπ - φρούτΤό γκρέΐπ-φρουτ εϊν’ !=να άπό τά πιό ώφέλιμα έσπερι-

δοειδή φρούτα.Στό χυμό του περιέχει (ιδταν είναι ώριμο) άπό 10-12%

φρουτοσάκχαρο, άσδέστιον, μαγγάνιον, άζωτον, φωσφόρον, θειον, καί βιταμίνες A, Β, καί Γ, άρκετές.

Ό χυμός του γκρέϊπ-φρούτ, είν’ ευεργετικός σέ δσους υποφέρουν άπό ύψηλό πυρετό, κρυολογήματα, (γρίππη, πνευμονία, βρογχίτιδα), ευκοιλιότητα, νεφρίτιδα, φλεγμονή των ούροποιητικων όργάνων, στομαχο-έντερικά, τυφοειδή πυρετόν.

Μιά συστηματική καί άποτελεσματική χρήση γκρέϊπ- φρούτ (ή καί) χυμοΰ, γιά 3—8 μέρες είν’ ευεργετική, γιά τή πρόληψη καί τή ριζική (δχι μόνο συμπτωματική) θερα­πεία δλων των πιό πάνω άσθενειών).

Τά μήλαΤό μήλο είναι ένα άπό τά καλύτερα φρούτα λόγω των

άποτοξινωτικών καί θρεπτικών του ίδιοτήτων. Είναι πλού­σιο σέ φωσφόρο, νάτριο, κάλιο, θειον, άζωτον, άνθρακα καί σίδηρο. Είναι άπό τά καλύτερα φαρμακευτικά φροΟτα.

Page 77: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

— 77—

Τό μήλο, χάρις στις βασικές του ουσίες, διαλύει τό ούρικόν όξύ και εύνοεΐ τήν εκκρισιν των σιελογόνων άδέ νων καί τον γαστρικών ύγρών. Είναι Εξαίρετο γιά τή πα- χυσαρκία, τίς άσθένειες του σηκωτιοΰ, των έντερων, των ούδικών όδών καί των βρόγχων. Μέ τά φωσφορικά του άλατα δυναμώνει τό νευρικό σύστημα καί τό Εγκέφαλο.

Συνιστάται ιδιαιτέρως στήν ευκοιλιότητα, στόν παρά­τυφο, έντερικά, άμοιβάδες, δυσεντερία καί τήν κολοβακίλ- λωσιν.

"Ετσι τό μήλο, ένώ γιατρεύει τήν δυσεντερία, καταπο­λέμα τήν δυσκοιλιότητα καί Εξασφαλίζει τήν δμαλή λειτουρ­γία των Εντέρων, θεραπεύει τό διαβήτη καί τούς άρθριτι- σμούς.

Είναι Εξαιρετικά πολύτιμο, δχι μόνο γιατί διατηρείται καλά δλο τό χειμώνα, άλλά γιατί είναι πλούσιο σέ μεταλ­λικά άλατα καί διάφορες ούσίες δπως τανίνη, κάλιο, νά­τριο, ίχνη βρωμίου, πυρίτιο, άσβέστιο, μαγνήσιο, χλώριο, πεπτίνη, διάφορα όργανικά όξέα καί δλες τίς βιταμίνες.

Είναι διουρητικό, άντιδρά ,μέ τήν τανίνη πού περιέχει στό σχηματισμό ούρικοΰ όξέος καί ,καθαρίζει δλο τόν όργα- νισμό. Συνιστάται στούς άρθριτικούς, κατά τής άεροφα- γίας καί τής νεφρολιθιάσεως.

Ή μηλοθεραπεία μπορεί νά γίνεται πάντοτε χωρίς (φό­βο. Ό καθένας τήν κανονίζει μόνος του. Σέ γενικές γραμ­μές γίνεται ώς έξης:

Τήν πρώτη έβδομάδα, τό πρωί άντί προγεύματος τρώτε μήλα ώριμα, δσα θέλετε.

Τή δεύτερη^ έβδομάδα έκτός του προγεύματος τρώτε καί τό βράδυ μήλα μονάχα. Τό μεσημέρι τρώτε δπως συνη­θίζετε, δχι δμως ζωικές τροφές (κρέας, ψάρι, αύγά).

Τήν τρίτη έβδομάδα θά τρώτε μόνο μήλα καί στά τρία φαγητά, χωρίς τίποτε άλλο. "Αν διψάτε θά πίνετε νερό μέ λίγες σταγόνες λεμόνι ή καί λίγο μέλι. “Οταν περάση ή έβδομάδα αυτή τής άποκλειστικής μηλοφαγίας, μπορείτε σιγά-σιγά καί μέ προσοχή νά έπανέλθετε στήν κανονική σας διατροφή.

"Αν ή διάρκεια μ ιά ς έβδομάδος σάς φαίνεται μεγάλη, μπορείτε νά Ελαττώσετε τή μηλοδίαιτά σας σέ 3 ή 5 μέρες.

Ή δίαιτα αύτή άποτελεΐ ένα Ισχυρό άποτοξινωτικό μέ­σον γιά δλον τόν όργανισμό καί μπορεί κανείς νά Εργάζε­ται κατά τήν διάρκειά της.

Page 78: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

Τά άχλάδια

Tà άχλάδια είναι τό μοναδικό φρούτο πού ξεκουράζει τό πεπτικό σύστημα, τονώνει τό σηκώτι καί καταπολεμεί τήν δυσκοιλιότητα, τή ριζική αιτία δλων των Ασθενειών. Εΐναι πολύ πλούσια σέ φρουτοσάκχαρο, σέ βιταμίνες Β κα( Γ, σέ άζωτο, θειον, ,κάλιον, άσβέστισν, νάτριον, άπαραίτητα γιά τή θρέψι του σώματος καί τήν πρόληψι διαφόρων άσθενειών.

Τά άχλάδια, καθώς καί δλα τά φρούτα, πρέπει νά τά τρώμε ώριμα γιά νά μάς ώφελήσουν, καί δχι σαν έπιδόρ- πιο μετά τό φαγητό, άλλα σέ ξεχωριστό γεύμα, στό πρό­γευμα π.χ., όπότε είναι καί πιό εύεργετικά.

Συνιστώνται μέ τή, φλούδα — έάν προπαντός έχω με τή δυνατότητα νά τά βρούμε άκίνδυνα άπό άποψη ψεκασμών — χρειάζεται καλό μάσημα.

Μιά μονοδίαιτα άπό άχλάδια γιά 3—4 μέρες (3—4 γεύ­ματα ήμερησίως) είναι άπείρως ευεργετική γ ιά τό σηκώτι, τή δυσκοιλιότητα, δλόκληρο τό πεπτικό σύστημα, τή βρογ­χίτιδα, τόν κατάρρουν, καί τή φυματίωση.

Τά κεράσια

Τά κεράσια δταν είναι ώριμα είναι ένα άπό τά καλύ­τερα φρούτα, τό πρώτο φρούτο — καί τό καμάρι — της «άνοιξης.

Είναι πλουσιώτατο στά εύεργετικά στοιχεία μαγνήσιον, θειον, χλώριον, καί σε βιταμίνες Γ, πού είναι άντισκορβου- τική.

Εΐναι εύεργετικά γιά τή θρέψι, άλλά καί τήν κάθαρσι του σώματος· ή σκούπα τών έντέρων, πού διαλύει καί διώ­χνει — μέ τή σύντομη εύκαιλιότητα πού συνήθως παρουσιά­ζεται γιά νά διώξει τις; παληές καί σάπιες δλες έπικολλημέ- νες στόν έντερικό σωλήνα, πού παράγουν τοξίνες, άέρια καί δηλητήρια γιά τόν όργανισμό.

Πεπόνι - καρπούζι

Τε πεπόνι είναι ένα άπό τά υγιεινότερα φρούτα, πλού­σιο σέ ευεργετικό λίπος κι έπομένων θαυμάσιο γιά τήν ά- πόκτησι του κανονικού βάρους του σώματος.

Ή δροσιά, ή γεΟσις καί τό θαυμάσιο άρωμά του τό κα­τατάσσουν μεταξύ τών καλυτέρων φρούτων μας. Τό πεπόνι, καθώς καί τό καρπούζι, είναι πολύ πλούσια σέ όργανική εύεργετική ζάχαρη καί άφθονο φυτικό νερό άπεσταγμένο, πού διαλύει τά άλατα καί έξωτερτκεύει τά δηλητήρια άπό

— 78—

Page 79: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

τά νεφρά καί τό αίμα, διά των άφθόνων οϋρων πού προ κα­λούν.

Τό πεπόνι καί τό καρπούζι, εΐναι πλούσια σέ βιταμίνες Α, Β, Γ, σέ σίδηρο, άσβέστιον, φωσφόρον, μαγνήσιον, θειον, ευεργετεί σέ περιπτώσεις ρευματισμών, αρθριτισμών, γιά άρτηριοσκλήρωση καί παραλύσεις, δυσκοιλιότητα, αίμορ- ρόϊδες, άσθένειες της κύστεως καί της χολής. Συνισταται, ιδίως τό καρπούζι, γ ιά τή διάλυση του περιττού βάρους καί τήν άπστοξίνωση. Πρέπει δμως άπαραιτήτως οί σπόροιτου νά εΐναι μαύροι, γ ια νά είναι ώριμο καί εύεργετικό.

Τό ρόδι

Τό ρόδι εΐναι πλούσιο σέ άσβέστιον, μαγνήσιον καί χλώριον.

Είναι πολύ ώφέλιμον (δταν είναι ώριμον} γιά τούς κα- χεκτικούς, τούς άναιμικούς καί τούς δυσκοίλιους.

“Οσα παιδιά έχουν άνώμαλες κενώσεις, θεραπεύονται μέ συστηματική χρηση χυμού άπό ρόδι, ένα όλόκληρο^ γεύ­μα τήν ή μέρα, έαν εΐναι άνω των εξι μηνών, καί λιγώτερη ποσότητα άν εΐναι μικρότερα.

"Οσοι ύποφέρουν άπό νεφρολιθίαση, πρέπει νά κάμουν μιά μονοφαγία γιά λίγες μέρες — άναλόγως τής περιπτώ- σεως — μέ ώριμα ρόδια.

Γιά δλα τά μικρά παιδάκια, 3—5 κουταλάκια χυμός του ροδιού μιά ώς δυό φορές τήν ήμερα, είναι εύεργετικός.

Ή φράουλα"Ενα άπό τά πιό εύγευστα άρωματώδη καί εύγενικά

συγχρόνως δέ καί εύεργετικά φρούτα μας είναι ή φράουλα. Εΐνοα. χάρμα όψθαλμοΰ καί λάρυγγος, δπως τή λένε- ένα φρούτο πού τιμα καί κολακεύει τό τραπέζι, δχι δμως δλων, δυστυχώς, άλλά τών... εύπορούντων, γιατί σάν σπάνιο φρού­το — κι άπό τά πρώτα τής άνοίξεως — είναι πανάκριβο. Εύχόμαστε νά ληφθή κάθε πρόνοια γιά τόν πολλαπλασια­σμό της.

'Η φράουλα εΐναι πολύ πλούσια σέ σίδηρο, (πού χαρίζει τή φυσική όμορφιά, πλουτίζοντας τό αίμα σέ έρυθρα αιμο­σφαίρια) , σέ νάτριο, πυρίτιο, άσβέστιο, φωσφόρο καί βιτα­μίνες Β καί Γ.

Περιέχει έπίσης 5% φρουτοσάκχαρο καί μιά μονοδίαιτα άπό ώριμες φράουλες γιά λίγες μέρες (τουλάχιστο στό πρό­γευμα), εΐναι ευεργετική γιά τούς ρευματο-άρθριτικούς καί γιά τή σύντομη άποτοξίνωση του Οργανισμού, τή λιθίαση, τή στηθάγχη, τή χολή.

- 79-

Page 80: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

Ύποβοηθεΐ έπίσης πολύ στην θεραπεία τών Ανωμαλιών τών τριχών καί τής έπιδερμίδος.

Τά φρέσκα σδκαΕΐναι ευεργετικά γιά τήν καταπολέμηση καί αύτης της

χρονιάς δυσκοιλιότητος, δταν είναι ώριμα.Είναι πολύ περιεκτικά σέ θαυμάσιο φρουτοσάκχαρο, ά-

ζωτοϋχες, λιπαρές ούσίες, καί κυτταρίνη, δηλ. τά όργανι- κά στοιχεία τά άπαραίτητα γιά όμαλή Ανάπτυξη, θρέψη καί συντήρηση του σώματός μας· τά σϋκα περιέχουν άσβέστιον. σίδηρον, φωσφόρον, χλώριον, πυρίτιον, κάλιον καί νάτριον.

Είναι πραγματικό διαιτολογικό... έγκλημα στόν τόπο μας πού ύπάρχουν τόσα πολλά καί γλυκύτατα φρούτα, νά προγευματίζαμε μέ μπέηκον, ζαμπόν, μουρτατέλα καί άλ­λα... Αλλοιωμένα τρόφιμα.

"Αν προγευματίζη κανείς 15 μέρες μέ ώριμα σϋκα, θά έξοστρακίση τόν μεγαλύτερον έχθρόν της ύγειας του, την δυσκοιλιότητα. Μονοφαγία άπό σϋκα γιά λίγες μέρες άπο- μακρύνει τό περιττόν βάρος, συγχρόνως δέ κανονίζει καί τό Βάρος τών άδυνάτων. Χρησιμοποιείστε τα ή μόνα τους γιά πρόγευμα ή γιά δείπνο.

Τά ροδάκιναΤά ροδάκινά εΐναι πλούσια σέ σίδηρο, θειον, μαγνήσιον,

φωσφόρον, άσβέστιον, νάτριον, ικάλιον καί βιταμίνες Γ.Καθαρίζουν τις παληές ,καί βρώμικες σκουριές έπικολ-

λημένες στά έσωτερικά τοιχώματα τών έντέρων.Είναι Θαυμάσια δταν εΐναι ώριμα γιά δσους υποφέρουν

μέ δυσπεψία — δταν τρώγωνται μόνα τους σ’ ένα γεύμα — καί γ ιά τούς Αρθριτικούς,

Περιέχουν έπίσης άρκετή ζάχαρη, δταν εΐναι ώριμα, μηλικά και κιτρικά ώφέλιμα άλατα, θρεψίνη καί Αρωματι­κές ούσίες.

"Οσοι ύποφέρουν μέ τό σηκώτι τους ή καί μέ τά νεφρά, εύεργετοϋνται άν κάμουν στήν κατάλληλη έποχή πού εΐναι τελείως ώριμα τά ροδάκινα, μιά καλή χρήση γιά δσα διά­στημα ύπαρχουν άρκετά καί φθηνά στην άγορά, πράγμα πού σημαίνει πώς θά είναι καί τελείως ώριμα. Τ ά άωρα ροδάκινα, καθώς δλα τά άωρα φροϋτα, βλάπτουν αντί νά ώφελουν.

Τά βερύκοκκαΤά ώριμα βερύκοκκα — άπό τά πρώτα φροϋτα τής ά ­

νοιξης— μέ τή θαυμάσια έμφάνιση, γεύση καί μυρωδιά, έΐ-

— 80—

Page 81: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

ναι δχι μόνον άπό τά πιο εύχάριστα φρούτα, άλλά καί τά πιό ευεργετικά.

Περιέχουν ζάχαρη περί τά 10%, δεψίνη, κυτταρίνη, μη­λικά, κιτρικά καί τρυγικά εύεργετικά άλατα, σίδηρον, άζώ- τον, θεΐον, κάλιον, άσβέστιον, νάτριον καί βιταμίνες Β καί Γ.

Etvai θρεπτικά καί καθαρτικά συγχρόνως — δταν είναι ώριμα — καί εύεργετικά, γιά τούς Αναιμικούς, καί γ ιά δσους ύποφέρουν με τό στομάχι τους ή άπό δυσκοιλιό­τητα καί Αϋπνίες.

Είναι πολύ εϋπεπτα, δταν είναι ώριμα καί τρώγονται μέ τό σύστημα της μονοφαγίας, ώς πρόγευμα κυρίως καί δχι ώς έπιδόρπιον.

Τά μανταρίνια

"Οσα έχομε γράψει προηγουμένως γιά τά πορτοκάλια, ισχύουν καί γιά τα μανταρίνια (τά όποΐα χαρακτηρίζει πε- ριπλέον τό θαυμάσιο άρωμα) καί γιά τά γκρέϊπ-φρουτ, καί δλα τά έσπεριδοειδή.

ETvat δλα πολύ πλούσια σέ βιταμίνες Β, Γ, Δ, σέ Ασβέ­στιο, σίδηρο, φωσφόρο, μαγνήσιο, κάλιο, Ιώδιο.

Περιέχουν έπίσης περί τά 85% νερό πού είναι ύγιεινό-, τατο καί ύποβοηθεΐ άριστα τήν κάθαρση τών άλάτων καί τήν Αποτοξίνωση.

Προλαμβάνουν καί βοηθούν στή θεραπεία τής άρτηριο- σκληρώσεως, τών παθήσεων τών νεφρών, τών χολολίθων καί τών ούρικών όξέων.

Τά μανταρίνια πρέπει νά τρώγωνται σέ ξεχωριστό γεύ­μα (στο πρόγευμα κυρίως), ή καί στό δείπνο, γιά ν’ άπο- φεύγωνται ζυμώσεις μέ τις άλλες τροφές καί ξινίλες.

Γιά κείνους πού κατ’ άνάγκην τρέφονται μέ διατηρη­μένες καί προπαντός ζωικές τροφές, είναι τό μοναδικόν άν- τιφάρμακον.

Τά λεμόνι«

Σχετικά μέ τά λεμόνια θά λέγαμε περίπου δ,τι είπα­με γιά τά μανταρίνια καί τά πορτοκάλια. Αύτά θά έπρεπε — γιά δσους ένδιαφέρονται νά περισώσουν τό στομάχι τους άπό ύπερχλωριδίαση καί έλκη — νά Αντικαταστήσουν τό ξύδι πού είναι πάντοτε βλαβερόν. '

/Αρκετό λεμόνι στήν τροφή Αντικαθιστά στή γεΰσί καί αύτό το έπιβλαβές άλόιτι.

Τό λεμόνι συνισταται καί γιά τήν κατασκευή φρέσκιας

— 81—

Page 82: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

λεμονάδας χωρίς ζάχαρη, ή μέ λίγο μέλι της μέλισσας. Ή λεμονάδα πλουτίζει τό αίμα σέ βιταμίνες Γ καί Β, άσβέ- στιο καί τά άλλα ευεργετικά όργανικά στοιχεία. Πρέπει δ- μως νά λαμβάνεται 1—2 ώρες πρό των γευμάτων καί δχι τό πρωί πρό του προγεύματος.

Τό λεμόνι είναι Θεραπευτικό σέ περιπτώσεις άρθριτι- σμών, αλάτων, καί νεφρολιθιάσεων.

Ό χυμός του λεμονιού είναι ευεργετικός έπίσης σέ 8- λες τές αϊμορραγικές καταστάσεις της μύτης, της μήτρας, των νεφρών, των πνευμόνων, άν λαμβάνετε σκέτος ή άραιω- μένος μέ νερό, κι άν προέρχεται άπό ώριμα λεμόνια.

Ώφελεΐ άκόμη ό χυμός του λεμονιού! σέ περιπτώσεις κολίτιδος, αίμορραγικής, τοϋ τόφου, διάρροιας καί έντερί- τιδας.

Τρίβοντας έλαφρά μέ μιά λεμονόκουπα τές αίμοροΐδες πού αιμορραγοΟν σταματούμε τό αίμα.

Τό λεμόνι είναι θεραπευτικό καί προληπτικό σέ περί­πτωση βρογχίτιδας καί φυματίωσης ή πνευμονίας, έ ρ υ θ ρ ά ς , όστρακιας καί διφθερίτιδος. Είναι έξαιρετικά ώφέλιμο σέ περίπτωση διαβήτου, νεψρίτιδος, ,καί πονοκεφάλων, πυελο- νεφρίτιδος, καί φλεγμονές τής ούροδόχου κύστεως, καί υ­ψηλής πιέσεως.

Μιά συστηματική λεμονοθεραπεία διαλύει καί τές πέ­τρες του νεφρού πού άποτελοΰνται άπό ούρικά άλατα. ’Εν­νοείται βέβαια πώς ή χρήση του λεμονιού είναι ευεργετική δταν γίνεται καί χρρτοφρουτοδίαιτα. ’Αρκετό λεμόνι στά χό^τα καί στές σαλατες, καί 1ι—2 λεμονάδες, μέ νερό καί

— 82—

Τά μούρα

Τά μοϋρα είναι πλούσια σέ φρουτοσάκχαρο, βιταμίνες Γ, άσβέστιο καί άλλα άλκαλικά στοιχεία. Είναι διουρητικά.

Είναι εύεργετικά γιά τούς ρευματισμούς, άρθριτισμούς, διαβήτη, άρτηριοσκλήρωση, άρτηριακή πίεση, έκζέματα, ψω­ρίαση, αιμορροΐδες, καί άλλες δερματικές παθήσεις, καί γιά φυσιολογική λειτουργία τοϋ παχέος έντέρου.

Τά μαϋρα ξινά μοϋρα (δταν είναι τελείως ώριμα) είναι εύεργετικά γιά τή χρονιά βρογχίτιδα.

"Οσον άφορα τά βατόμουρα είναι έξ ίσου ώφέλιμα μέ τά μαύρα, δταν είναι ώριμα. .,

Page 83: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

— 83—

Toe μούσμουλα

Τά μούσμουλα (κοινώς μόσπιλα) είναι τά πιό πρώιμα φρούτα τής άνοίξεως.

Είναι πολύ γλυκά καί ώφέλιμα δταν κόβωνται ώριμα.Περιέχουν άρκετό φρουτοσάκχαρο, βιταμίνες A, Β, καί

Γ, καί άρκετά ώφέλιμα όργανικά στοιχεία.Είναι θεραπευτικά γιά περιπτώσεις χρονιάς διάρροιας.Πρέπει δμως πάντοτε (καθώς καί δλα τά φρούτα} να

είναι τελείως ώριμα. Οί στομαχικοί άφαιρουν τά φλούδια.

Τά κορόμηλα — δαμάσκηνα

Τά κορόμηλα (δαμάσκηνα—πουρνέλες—φορμόζες), δ­ταν είναι ώριμα είναι πλούσια σέ φρουτοσάκχαρο (10-15%), βιταμίνες Α, καί Γ, άσβέστιο, σίδηρο, καί άλλα ώφέλιμα όργανικά στοιχεία.

Είναι έξαιρετικά ώφέλιμα σέ δσους πάσχουν από άρ- θριτισμούς,διαβήτη, καί δυσκοιλιότητα.

Εϊκοσι ώς τριάντα άποξηραμένα κορόμηλα—δαμάσκηνα μουσκεμένα σέ 100 δράμια νερό μαζί μέ 30 δράμια σταίφί- δα γιά 24 ώρες, είναι θαυμάσιο θεραπευτικό μέσο γιά τή δυσκοιλιότητα. Τρώγονται τά δαμάσκηνα, τό πρωΐ καί πί- νεται καί τό ζουμί τους.

Τά δαμάσκηνα είναι θεραπευτικά γιά περιπτώσεις το­ξιναιμίας, έκζέματος, αίμορρόΐδων, κολίτιδος, βρογχίτιδος, άλλεργίας, παχυσαρκίας, καί καρδιακής άνεπάρκειας.

Snpci καρποί

"Αν ό κόσμος έγνώριζε τήν θρεπτικήν άξία των ξηρών καρπών κι έκανε άρκετή χρήση τών εύεργετικών αύτών τροφών στή διατροφή του, άσφαλώς πλείστες άπό τις ά- σθένειες πού όφείλονται σέ τροφικές δηλητηριάσεις καί το­ξινώσεις θά έξελιπον τελείως.

Οί ξηροί καρποί, τά άμύγδαλα, τά καρύδια, φουντού­κια, φυστικια (χαλεπιανά, ώμά—άνάλατα) κλπ. περιέχουν πολύ περισσότερες θερμίδες, πρωτεΐνες, λίπος, ύδατάνθρα- κες, άσβέστιον, σίδηρον, καί βιταμίνες άπ’ δλα τά κρέατα, τά όποια κι άν προσφέρουν λίγη θρέψη στόν όργοινισμό μας, αύτή συνοδεύεται μέ εσωτερικές άποσυνθέσεις, δυσκοιλιό­τητα, τοξίνωση και άργή άλλά άναπόφευκτη αύτοδηλητη- ρίαση, πού είναι ή ριζική αιτία δλων τών άσθενειών. ’Απε­ναντίας οί ξηροί καρποί τρέφουν, θερμαίνουν (γ ι’ αύτό πρέ­

Page 84: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

— 84—

πει νά προτιμώνται τον χειμώνα) καί καθαρίζουν συγχρό­νως τόν όργανισμό, καταπολεμώντας τήν όλέθρια δυσκοι­λιότητα τήν ριζικήν αιτίαν δλων των Ασθενειών. Χρειάζονται καλό μάσημα. Προτιμότερο νά χρησιμοποιούνται μουσκεμέ­νοι καί ξεφλουδισμένοι, κυρίως τά άμύγδαλα.

Για νά πεισθοΰν καί οί πλέον δειλοί ικαί άμετάπειστοι γ ιά τή Θρεπτική άξία των ξηρών καρπών, παραθέτομε τόν κατωτέρω πίνακα Αναλύσεως πού μιλα πολύ καθαρά γιά δσους Θέλουν καί μπορούν νά δουν καί νά μάθουν τήν άλή- θεια.

Οί ξηροί καρποί, τά καρύδια, άμύγδαλα κλπ., χρειά­ζονται πλήρες μάσηιμα, άλλοιώς προκαλούν έντερικές άνω- μαλίες. ΓΓ αύτό τά μικρά παιδιά, πού δέν έχουν συμπλη­ρώσει άκόμη τήν όδοντοφυΐα τους καί δέν μπορούν νά μα­σήσουν τελείως τούς ξηρούς καρπούς, πρέπει νά τούς Απο­φεύγουν. ’Εγκληματική είναι ή συνήθεια μερικών μητέρων πού Απογαλακτίζοντας τά δρέφη των, τούς δίνουν ξηρούς καρπούς πού τούς προκαλούν έντερικά, τά όποια δμως Α­ποδίδουν έίς... κρυολόγημα... Οί ξηροί καρποί δέν πρέπει νά λαμδάνωνται μαζί μέ ζωικές τροφές, Αλλά κυρίως μέ σαλάτες καί μαγειρευμένα λαχανικά στό γεύμα, δχι δμως καί στό δείπνο κατά τό όποιον πρέπει νά προτιμώνται τά ξηρά φρούτα, ώς συμπλήρωμα.

Page 85: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

Πίνα

ξ ¿ε

ικνύ

ων

τήν

θρεπ

τική

ν άξ

ίαν

των

ξηρώ

ν κα

ρπώ

ν

έν αι

>γκρ

ίσει

μέ ,τά

γαλα

κτερ

οί κ

αι

τέ κρ

έας

- 65 -

0^9•ΜΐοκίΝ

υΛίοογώ-ουι,^

I 9

ΡΟ 1-1

£Γ Γ\1 ΓΛ ^

00 ΙΛ ΙΛ (Λ Ο* ΜΌ {Ο ^ ΓΗ ΤΤ Τ_ί

ί>οόιΐ2!ζ

ΛΟϋΟ-? 9 °ν .

οο

| ια ° > ^

* ο X

£ ^ *9 Μ ό (Μ οο(\| νο ιη ί~* σν»-* Ο Ο Ο ο Ο Τ--

ο ΓΟ η 1-· οΓ-

_ σ) ιοο ί- Ν ^ ίΛ ΙΛ 04Ο(Λ

04

03Χθ4θ-ΛρΐϋδΑ.

04 τΓ ^' ν* τ—' 04 τ—> X ο ο

ί>ουιν

&3Λ

·13Α0Π)υ

•8σαΌ

!αι-

04 <0 Ο} τ- η 00 ΙΛ τ—ιλ ^ η οί η ΰ

οο νο ο <Τ> ΓΝ 04ιη η ίο ο η ^

θ)Λλτιο ι 63$ιτ1<Ι3ό

Ο *0 ι-ιΟ- ΙΛ Ο* Ο νο ιοτ-> 0Μ ^ 00

Vϋ* ΐ£ Β0 9· 10 Ο

^ Β * <5 2 Η

* § *ω °· ι α η< Β 5

!£ ©

Page 86: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

- 86-

3ηρ« φρούταΞηρά φρούτα είναι ή σταφίδα, τά ξηρά σύκα, οί χουρ­

μάδες (φοινίκια), τά ξηρά κεράσια, δαμάσκηνα κλπ.Γιά τά ξηρά φρούτα θά λέγαμε περίπου 8,τι καί γιά

τούς ξερούς καρπούς, δτι είναι άπό τις ωφελιμότερες τρο­φές του άνθρώπου.

Είναι πλουσιότατες σε φρουτοσάκχαρο, πού είναι πρώ­της τάξεως καύσιμος ύλη γ ιά την λειτουργία της καρδιάς καί τή θέρμανση τού σώματος.

'Η σταφίδα

'Η σταφίδα είναι τό έκλεκτότερο καί τό υγιεινότερο άπ’ δλα τά ξηρά φρούτα πού έλάχιστα χρησιμοποιείται άπό τόν περισσότερο κόσμο, καθώς συμβαίνει καί μέ δλα τά φρέσκα καί τά ξηρά φρούτα, μέ άποτέλεσμα την όλέθρια δυσκοιλιότητα καί τήν έξ αύτής δημιουργίαν δλων τών α­σθενειών.

Είναι βέβαια γεγονός δτι δέν ύπάρχει στήν άγορά μας έκλεκτή ποιότητα σταφίδος, πού θά μπορούσε δ άνθρωπος νά χρησιμοποίηση στή διατροφή του, άλλά ό λόγος είναι δτι δέν γνωρίζει άκόμη δ κόσμος τήν άξία της σταφίδος, άλ­λως οί παραγωγοί θά έφρόντιζον νά μάς προμηθεύσουν 8- ταν ύπήρχε ζήτησις.

Παραθέτουμε τήν άνάλυση τής σταφίδος, ή όποια, είμα­στε βέβαιοι, θά κάμη όποιονδήποτε άναγνώστη ν’ άγαπήση έξαιρετικά καί νά άναζητήση παντού τήν έξαίρεση κι εύερ- γετική αύτή τροφή.

"Ενα χιλιόγραμμο σταφίδος περιέχει τά έξής εύεργετι- κά συστατικά :

Σταφυλοσάκχαρον περίπου 650 γραμ.Άζωτούχες ούσίες περίπου 8,5 γραμ.

Περιέχει έπίσης άρκετόν άσβέστιον καί φώσφορον, πού προλαμβάνουν τήν φυματίωση, τήν σήψιν τών δοντιών, τή ραχίτιδα, τήν τοξαιμία τις νευρικές άσθένειες καί τή δια­νοητική άνικανότητα.

Λιπαρές ούσίες Μηλικά καί άλλα όξέα Τρυγικές ούσίες ΚυτταρίνηΝερό (άπεσταγμένο)

περίπου 7,5 γραμ περίπου 16 γραμ περίπου 100 γραμ περίπου 200 γραμ περίπου 200 γραμ

Page 87: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

Περιέχει σίδηρον πού προλαμβάνει τήν άναιμίαν καί χαρίζει φυσικήν ομορφιά. Περιέχει μαγνήσιον Απαραίτητον για τήν ικαταπολέμηση τής δυσκοιλιότητος, άλλά καί αρι- στον προληπτικόν κατά τής δημιουργίας των όγκων (καί του καρκίνου), πυρίτιον, άντιαρτηριοσκληρωτικόν, ίώδιον, γιά τήν δμαλή λειτουργία του θυμοειδούς καί των άλλων άδένων, κάλιον, τό όποιον μαζί ,μέ τό σταφυλοσάκχαρον συν- τελοΰν στήν δμαλή καί ρυθμική καρδιακή λειτουργία, καί νάτριον, τό όποιον προλαμβάνει τούς άρθριτισμούς καί τούς ρευματισμούς.

Μία όκά σταφίδος περιέχει 4.000 θερμίδες, δηλαδή τό­σες, όσες έχουν έξι όκάδες γάλα ή τρεΐς όκάδες κρέας.

Ή σταφίδα, σύμφωνα μέ τόν κορυφαΐον Γάλλον Ιατρόν Λεμπόν, καθαρίζει τό πεπτικόν σύστημα άπό τις τοξίνες καί δλα τά δηλητήρια τούς νεφρούς και τό ήπαρ άπό δλα τά άλατα καί τρεφει καί τονώνει τόν έξησθενημένον δργανι- σμόν.

Παρατεταμένη σταφυλοθεραπεία προλαμβάνει καί θε­ραπεύει άκόμη καί κακοήθεις όγκους, καθώς Αποδείχθηκε έπανειλημμένως. Καί όταν τόν χειμώνα δέν ύπάρχει σταφύλι, χρησιμοποιούμε γιά τήν ίδια θεραπεία σταφίδα μουσκεμένη.

Είναι λοιπόν, ή δέν είναι έγκλημα νά μή χρησιμοποιού­με κι έμεΐς καί τά παιδιά μας (πού έχουν τόση ανάγκη ά­πό έκλεκτό φρουτοσάκχαρον) τήν εύεργετική σταφίδα, προ­τιμώντας άντί αύτής τις όλέθριες σοκολάτες, καραμέλες, γλυκά (μέ άσπρη ζάχαρη), γλυκίσματα μέ άσπρο άλεΰρι, πού είναι ή ριζική, αίτια τής άμυγδαλίτιδος, των δερματικών, των κρυολογημάτων καί τής πρόωρης καταστροφής των δον- τιών; Συνιστουμε θερμότατα στις μητέρες πού λαχταρούν νά έχουν παιδιά ύγιέστατα χωρίς πυώδεις Αμυγδαλές, δερ­ματικά καί πλεΐστες άλλες Ανωμαλίες στήν ύγεία τους, νά έπιμένουν άπό μικρής ήλικίας νά συνηθίσουν τά παιδιά νά τρώνε όσο μπορούν περισσότερη σταφίδα, θ ά ευεργετήσουν κυριολεκτικά τά παιδιά τους καί τόν έαυτό τους οί μητέρες άν τρώνε άρκετή ποσότητα σταφίδας καί άλλα ξηρά φρού­τα καί ξηρούς καρπούς, όταν προπαντός γαλουχοϋν τά βρέ­φη. Είναι λοιπόν ή δέν είναι ή σταφίδα μιά άπό τις πλου- σιώτερες τροφές, ή πεμπτουσία τών ΰγιεινών τροφίμων καί τό έλιξήριον τής παντοτινής ύγείας, σωματικής καί ψυχο- διανοητικής;

Τελειώνοντας τό κεφάλαιο περί σταφίδος, κάμνομε θερ μή παράκληση στόν Τύπο, στό Ραδιόφωνο, στούς έπιστήμο­νές μας, στή Βουλή καί στήν Κυβέρνηση, όπως τό ταχύτε- ρον δυνατόν ύποστηρίξουν πάση θυσία τήν υγιεινήν κι εύερ- γετικήν αύτήν τροφήν, διαφωτίζοντας τόν λαόν γιά τήν θρε­πτική της άξία.

— 87—

Page 88: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

θ ά ήταν ευχής έργον άν ή Κυδέρνησις (ένδιαφερομένη πραγματικά γιά τήν έθνικήν οίκονομιαν τού τόπου, συγχρό­νως οέ καί γιά τήν πολύτιμη ύγεία τοϋ λσοΟ) ώριζε μιά συμφέρουσα τιμή άσψαλείας γιά τήν πρώτης ποιότητος στα­φίδα των παραγωγών, ή άνελάμβανε καί αύτή νά κατα- σκευάση τέτοια σταφίδα, μέσω τοα ΣΟΔΑΠ ή και τής ΚΕΟ, νά τήν συγκεντρώση καταλλήλως, νά τή συσκευάση καί νά τή διανέμη μέσω των συνεργατικών, προς πώλησιν, καί πρός χρήσιν των μαθητών είς τά συσσίτια, στές μαθητικές κον­τινές, πράγμα πού θά καλλιεργούσε στά παιδιά τήν εύερ- γετική συνήθεια νά τρώνε σταφίδα (Τό Ύπουργεΐον Παι­δείας καί οί διδάσκαλοι έχουν τόν λόγον).

Αύτό θά έλυεν έπίσης κατά τόν πλέον ευεργετικόν τρό­πον τό συνεχώς έπιδεινούμενον καί... άλυτον άμπελουργικόν πρόβλημα, δεδομένου δτι, έάν κάθε Κύπριος (γνωρίζοντας την εόεργετικήν άξια τής σταφίδος) έτρωγε περί τά 60 δρά­μια σταφίδος (μαζί μέ τά άλλα τρόφιμα τών τριών γευμά­των του) ή 200 δράμια σταφύλια ήμερησίως, τότε τά 60 πε­ρίπου έκατομμύρια όκάδες σταφύλια πού χρησιμοποιούν­ται γ ιά τήν κατασκευή τών βλαβερών οινοπνευματωδών πο­τών, θά κατηναλίσκοντο μόνο μέσα σέ λίγους μήνες.

Καί σταφίδα, καθώς καί τό σταφύλι (ή χυμό), μπορούν νά τρώνε (άπό τού νηπίου μέχρι τού ύπεργήρου) δλος ό κόσμος μέ εύεργετικά ύγιεινά άποτελέσματα. ’Ενώ τά οινο­πνευματώδη ποτά λαμβάνουν μόνον οί άλκοολικοί οί όποιοι άναγκαστικώς τά έγκαταλείπουν κι αύτοί άφοϋ... καταρει- πώσουν τήν καρδίαν, τό νευρικό σύστημα, μέ λίγα λόγια τήν ύγεία καί τή ζωή τους.

Τελειώνοντας έπαναλαμβάνομε πώς δέν ύπάρχει θρε- κτικώτερη τροφή άπό τήν σταφίδα σάν πρόγευμα καί σαν συμπλήρωμα τοϋ γεύματος.

ΣΗΜ.— Κάποτε συγχαρήκαμε θερμότατα τούς φιλο­προόδους "Επαρχον Πάφου καί τόν Διοικητήν Συνεργατι­κής Άναπτύξεως, οί όποιοι μάς έδήλωσαν δτι γρήγορα θά είσήγαγον τήν σταφίδα στά συσσίτια καί στές μαθητικές κοντινές πρός μεγίστην ευεργεσίαν τής ύγείας τών παιδιών μας. ’ Ιδού ένα θαυμάσιον προληπτικόν καί θεραπευτικόν διάβημα. Οί Ιθύνοντες τά τής ύγειας μας έχουν τόν λόγον.

Τά ξηρά σΰκα

Τά ξηρά σύκα περιέχουν περίπου τά ίδια συστατικά τών φρέσκων σύκων, άλλά η ζάχαρη πού περιέχουν φθάνει ώς τά 70%.

Ό καλύτερος τρόπος άποξηράνσεως, άπό θρεπτική ά­ποψη, εΐναι μέ τόν ήλιο. Τά ξηρά σύκα είναι θρεπτικά, συγ­

— 88-

Page 89: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

χρόνως δέ καί £να άπό τά πιο φυσικά καί εύεργετικά κα­θαρτικά. Λαμβανόμενα μαζί μέ άλλα ξηρά φρούτα καί ξη­ρούς καρπούς στο πρόγευμα, ή ώς συμπλήρωμα των άλλων γευμάτων, ευεργετούν κυριολεκτικά.

Οί ύποφέροντες άπό χρονιάν δυσκοιλιότητα, θεραπεύον­ται ριζικά, άν γιά 15—20 μέρες παίρνουν συκόζουμο πού κατασκευάζεται κατά τόν έξης τρόπον:

Σέ 300 δράμια νερό βράζομε 15—20 ξηρά σΰκα (τά κόβουμε στή μέση καί κυττάζουμε άν είναι καλά), ωσπου νά μείνουν 150 δρ. ζουμί. Πίνομε τό ζουμί αύτό σέ δυό,.δό­σεις πρωί - βράδυ, καί (άν θέλωμε παίρνομε καί λίγα_ βρα­σμένα σΰκα χωρίς τίποτε άλλο) γιά πρόγευμα. "Αν γίνεται κι ένα κλύσμα σέ δύσκολες περιπτώσεις κάθε 2 μέρες, τό άποτέλεσμα είναι ευεργετικότερο.

Τά κάστανα

Τά κάστανα είναι πολύ θρεπτική τροφή γιά τόν άνθρω­πο, πλούσια σέ ύδατάνθρακες (20—30%), σέ πρωτεΐνες (5— 7%), λιπαρές ούσίες (7%), βιταμίνες καί όργανι,κά άλατα, άσβέστιο, σίδηρο, μαγνήσιο, νάτριο.

Τά κάστανα μαζί μέ σταφίδες ή χουρμάδες, ή ξηρά Οΰ- κα, είναι μιά πλούσια, θρεπτική, και εύκοίλια τροφή πού θά μπορούσε νά χρησιμοποιηθούν ώς τέλειο δείπνο, πολλά βράδυα του χειμώνα.

Τά κάστανα ώμά είναι πιό εΰπεπτα καί ώφέλιμα, άλλά καί βρασμένα, ψητά, ή μαγειρευμένα μέ χορταρικά είναι πολύ θεραπευτικά γιά περιπτώσεις δυσκοιλιότητος ή χρό­νιας διάρροιας.

“Οσοι δέν μπορούν νά μασούν καλά τά ώμά κάστανα νά τρώνε άλεσμένα μέ είδικό μηχάνημα, μαζί μέ μέλι, στα­φίδες μουσκεμένες, ή σΰκα.

Χουρμάδες (Φοινίκια)

Οί χουρμάδες είναι άπό τά πλουσιότερα σέ φρρυτοσάκ- χαρο ξηρά φρούτα (70%). Περιέχουν έπίσης Ι'Λ—2% πρω­τεΐνες, 3—5% λιπαρές ούσίες, καί βιταμίνες λ καί Β.

Οί κάτοικοι τής έρημου διατηρούν πλήρη ύγεία τρε, φόμενοι σχεδόν άποκλειστικώς μέ χουρμάδες.

“Ολοι οί άσθενείς κατά τό στάδιον τής άνάρρωσης εύερ- γετοΟνται, κυριολεκτικά, άν χρησιμοποιούν στά γεύματά των άρκετούς χουρμάδες.

Χρειάζονται καλή μάσηση, κά'ι σιέλωση πρός διόιλυσιν τοΰ μεγάλου ποσοΰ του φρουτοσακχάρου πού περιέχουν.

— 89—

Page 90: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

2©υαάμι (ή Σ η β ά μ ι)

Τό σουσάμι είναι θρεπτικό καί ώφέλιμο χάρις στές άρ- κετές φυσικές λιπαρές ούσίες πού περιέχει 30—40%.

Τό σουσαμέλαιο είναι πολύ θρεπτικό, καθώς καί τό ταχίνι, μέ τό όποιο κατασκευάζομε τήν θαυμάσια καί δρε- κτική ταχινοσαλάτα, καί τό χαλβά, πού, άν άντί άσπρη ζά­χαρη χρησιμοποιήσομε (κατασκευάζοντάς τον στό σπίτι) μέ μέλι, η μαύρη ζάχαρη, είναι πολύ ώφέλιμος.

Τό ταχίνι είναι ώφέλιμο καί γιά τούς διαβητικούς.Σπόροι σουσαμιού, μουσκεμένοι γιά μιά μέρα σέ νερό,

καί άλεσμένοι σέ μίξερ, είναι πολύ θρεπτικοί μαζί μέ μέλι τής μέλισσας, καί πολύ καλά καθαρτικό.

— 90—

Τ Ο Μ Ε Λ Ι

Τό μέλι χρησιμοποιείται άπό τόν άνθρωπο άπό άρχαιο- τάτων χρόνων ώς τροφή καί ώς φάρμακον έναντίον πολλών άσθενειων.

Ποιότητες μελιού ύπάρχουν πολλές. Άναλόγως τής βλα- στήσεως καί άνθοφορίας είναι άνάλογη ή ποιότης, καί ή θρεπτική άξία τού μελιού.

’ΑϋπνίαΓιά τήν καταπολέμησιν τής άϋπνίας παίρνετε τό βράδυ

ένα κουτάλι τής σούπας μέλι.

Β η χα ςΚαλμάρομεν τόν βήχα άν άνακατώσουμεν τό ζουμί έ-

νός λεμονιού καί ένα κουτάλι μέλι, προσθέτομε καί νερό.

Ε γκα ύμα τα - πληγές“Οσον άφορα τά έγκαύματα μέ τό μέλι έπουλώνονται

άμέσως καί οι πόνοι έξαφανίζονται καθώς καί γιά γρόγορη έπούλωση τών πληγών, γιατί έπιδρά γρηγορότερα άπό κιχθε φάρμακο.

ΔιαβητικοίΤό μέλι καί οί διαβητικοί. Οί βιταμίνες Β1, Γ, Β, Π,

πού ύπάρχουν στό μέλι ένώ συντελούν στό μεταβολισμό τών ύδατανθράκων, προκαλούν συνάμα τήν πτώση τού έπιπέδου

Page 91: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

του ζαχάρου στό αίμα του διαβητικού, έκτός αύτοΟ το μέλι περιέχει ώφέλιμες δρμόνες πού πλησιάζουν τήν Ινσουλίνη. 'Υπάρχουν μέσα στό μέλι ούσίες καταλυτικές πού έπιτρέ- πουν στό σώμα τήν άψομοίωση πιό εύκολα των ζαχάρων.

Τονωτικό - διεγερτικόΤό μέλι έχει εύεργετική έπίδραση στις προσβολές τής

ούροδόχου κύστης, καί γιά τις άσθένειες των νεφρών, διε­γείρει την ένεργητικότητα των νεφρών, τόσο καλά δσο καί τών έντέρων. Τό μέλι είναι τρόφιμο πού μπορεί νά χωνευθή γρήγορα καί σχεδόν όλόκληρο κι έπσμένως είναι μιά πηγή μυϊκής ένεργείας πού ένεργεΐ γρήγορα.

ΚαρδιάΤό μέλι έκτος άπό τις άλλες ευεργετικές ίδιότητές του,

τής τονώσεως καί άναζωογονήσεως του άνθρωπίνου όργανι- σμοϋ, τής ρυθμίσεως τής έντερικής λειτουργίας όπως καί τής καταπολεμήσεως τής άρτηριοσκληρώσεως είναι καί καρδιοτονωτικό. Συνισταται σέ πρόσωπα πού ύποφέρουν ά­πό καρδιακές διαταραχές.

Ό Δρ Λόραντ έκφράζει τήν έρπιστοσύνη του στό μέλι γ ιά μιά δίαιτα άσθενών πού ύποφέρουν άπό άδυναμία τής καρδιάς καί άρτηριοσκλήρωση. Ό Βρεττανός χειρουργός Σ έρ Α. Γκάνθροπ έπιμένει γιά τήν άξία τοϋ μελιού σάν διε­γερτικού του μυών καί τής καρδιάς.

’Εναντίον τή ς κόπωσηςΕίναι τό καλύτερο τρόφιμο γιά νά άντιμετωπίζη μιά

μυϊκή κόπωση ,κι έξάντληση."Ενα ποτήρι χλιαρού νεροΰ μέ δυό κουταλιές μέλι είναι

ένας δημιουργός ένεργείας πολύ άνώτερος του οινοπνεύμα­τος, τό όποιον άπλώς διεγείρει, άντί νά τονώνη καί συνε­πώς έξαντλεΐ.

ΜέθηΚατά τόν Δανό γιατρό "Ολας Μάντεσεν, τό μέλι είναι

άποτελεσματικό έναντίον τής μέθης.

Ρενστοπαίησις μελιούΔιά τήν άποκρυστάλλωση, (ρευστοποίηση) του μέλιτος

πρέπει νά θερμανθή είς κλειστόν δοχεϊον μέ θερμοκρασία 50°Κ—60°Κ ιμέχρι 30 λεπτά τής ώρας, άλλοιώς θά χάση τό άρωμά του, θά άλλοιωθή ή γεΟσις του, τό χρώμα του, καί θα είναι στερημένο τών κυριωτέρων θρεπτικών καί θεραπευ­

— 91—

Page 92: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

τικών συστατικών καί ιδιοτήτων του. Ό καλύτερος καί πρακτικότερος τρόπος ρευστοποιήσεως τοϋ μελιού είναι ό ήλιος.

Καλλυντικά

Τό μέλι χρησιμοποιείται εις τήν Φαρμακευτική καί κυ­ρίως είς τήν κατασκευήν καλλυντικών.

“Ενας πρακτικός τρόπος χρησιμοποιήσεως τού μελιού είναι:

Μ ά σ κ α μ έ μ έ λ ι : Μάσκα μέ μέλι, λεμόνι καίλίγες σταγόνες τριανταφυλλόνερο, γιά τήν τόνωση της έπι- δερμίδας καί τήν θεραπεία τής άκμής, άφοΰ προηγουμένως ξεπλύνουμε τά σπυράκι μέ χαμομήλι.

Η ΦΥΣΙΚΗ ΖΩΗ ΚΟΝΤΡΑ Σ Τ ΙΣ ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ

ΤΡΩΤΕ ΦΡΟΥΤΑ ΚΑΙ ΛΑΧΑΝΙΚΑ

ΦΥΣΙΚΕΣ ΦΡΕΣΚΕΣ ΤΡΟΦΕΣ = ΚΑΘΑΡΟ ΑΙΜΑ = ΠΛΗΡΗΣ ΥΓΕΙΑ

Μιά πολυ ενδιαφέρουσα διάλεξη τοϋ Κύπριου Φυσιοθεραπευτήκ. Σ . Σ Α Β Β Ι Δ Η , που -έδωσε στον Βόλο, *Ελλάδος,

(Έκ τής έφημερίδος τοϋ Βόλου 'Ελλάδος ^ΘΕΣΣΑΛΙΑ» 1.6.80)

Πολύ ένδιαφέρουσα ύπήρξε ή διάλεξη πού έδωσε ό Κύ­πριος Φυσιοθεραπευτής κ. Σάββας Σαββίδης στήν αίθουσα τού Γαλλικού ’Ινστιτούτου στόν Βόλο, στές 31.5.19Θ0,

Ό κ. Σαββίδης ύποστήριξε δτι δέν ύπάρχουν άθερά- πευτες άσθένειες δταν ό άνθρωπος έπανέλθει στή φυσική του ζωή καί σταματήσει τις καταχρήσεις στή διατροφή του πού επέβαλαν ό σύγχρονος τεχνολογικός ψευτοπολιτισμός καί τά συμφέροντα τών μεγάλων έπιχειρήσεων, πού άσχολοΰν- ται μέ τή διακίνηση τών τροφίμων. Γιά τή διατήρηση τής ύγείας μας συνιστα τή φρουτοφαγία, τή χορτοφαγία, τις ώ- μές σαλάτες, τούς φυσικούς χυμούς φρούτων, τό μέλι, τούς ξηρούς καρπούς καί τήν άποφυγή του κρέατος, παραγομέ- νου άπό άφύσικες δηλητηριώδεις ζωοτροφές.

Τά φρούτα, είπε, πρέπει νά τρώγονται σέ ξεχωριστά γεύματα καί νά είναι καλά πλυμένα καί ώριμα. Τό ίδιο ισχύει καί γιά τά λαχανικά, δπως τό μαρούλι, τό λάχανο, τή ντομάτα, τό καρόττο κλπ., πού πρέπει νά τρώγονται ώμά γιά νά διατηρούν τίς βιταμίνες. Δέν πρέπει τά φρούτα νά.

— 92—

Page 93: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

τρώγονται μετά άπό ένα γενναίο γεύμα, οάν έπιδόρπιο, γιατί τότε κάνουν μάλλον ζημιά, παρά ώφέλεια, δημιουρ­γώντας ζυμώσεις, ξυνίλες, άέρια.

Ό ίδιος, δέν ¿δοκίμασε κρέας καί άλάτι έπί 44 χρόνια καί διατηρεί σέ καλή κατάσταση τήν υγεία του στά 74 του χρόνια. Πρόσθεσε, δμως, δτι γιά δσους έχουν συνη­θίσει τό κρέας καί τά άλλα ζωικά προϊόντα (όταν έννοεΐται, τά ζώα δέν τρέφονται μέ άφύσικες τοξικές ζωοτροφές, γεμά­τες έπικίνδυνα τοξικά φάρμακα, άπό κερδοσκοπικές έπι- διώξεις), μπορούν νά χρησιμοποιούν μιά, ή τό πολύ δυό φορές τη βδομάδα. Συνεστησε στις νοικοκυρές νά καταργή­σουν όριστικά τά τσιγαρισμένα καί τηγανητά φαγητά Καί νά πεταξουν τά τηγάνια, τά μαγειρικά σκεύη άπό άλουμί- νιο καί τις όδηγίες τών Τσελεμεντέδων. Ή όξΰτητα τού λα­διού, είπε, δταν μπαίνει στό τηγόινι, δεκαπλασιάζεται καί δηλητηριάζει τόν όργανισμό μας δημιουργώντας χολεστερί- νη καί θρομβώσεις. Δέν πρέπει νά κάνουμε ύπερσιτισμό, άλλά έπιβάλλεται νά χρησιμοποιούμε πολλές άμαγείρευτες τροφές πού είναι πλούσιες σέ βιταμίνες. Πρέπει νά άποφεύ- γουμε τις κονσέρβες καί τά έτοιμα φαγητά, γιατί διατη­ρούνται μέ συντηρητικά πού βλάπτουν τήν ύγεία μας.

Έπέκρινε τήν πολυφαρμακία καί έτόνισε δτι άρρώ- στειες, δπως ό πυρετός, ό βήχας, ή ευκοιλιότητα πρέπει νά βοηθοΰνται ,μέ φυσικά μέσα νά άκολουθήσουν τή φυσιολογι­κή πορεία τους, γιατί αύτό άπαιτεΐ ή άνάγκη του πάσχον- τος όργανισμού. Μπορούμε, είπε μέ ένα χάπι νά σταματή­σουμε άμέσως τις άρρώστειες αύτες, άλλα αύτό δέν σημαί­νει δτι γίνεται καί ριζική θεραπεία στόν όργανισμό μας. Δέν πρέπει άκόμη, νά δίνουμε τροφή στόν άρρωστο δταν δέν πεινάει. Ή νηστεία δέν κάνει κακό στόν άρρωστο. .Η πολυ­φαρμακία δημιουργεί παρενέργειες καί νέες άσθένειες.

Άναφερόμενος στά μικρόβια είπε δτι πρέπει νά συ­νηθίσουμε στήν Ιδέα δτι πρέπει νά συμβιώσουμε μ' αύτά μιά πού είναι άδύνατο νά τά άποφύγωμε γιατί καί αύτός 6 άέ- ρας πού άναπνέουμε περιέχει δισεκατομμύρια. Ωστόσο πρέ­πει νά μή δημιουργούμε μεσα μας γόνιμο έδαφος γΤ αυτά μέ άφύσικη άνθυγιεινή διατροφή, καταχρήσεις καί έκφυλι- σμό, καί δσο μπορούμε, νά φροντίζουμε νά ζούμε σέ καθα­ρό καί ύγιεινό περιβάλλον.

Πρόσθεσε δτι οί πιό θανατηφόρες άρρώστειες, δπως οί καρδιακές παθήσεις, οί έγκεφαλικές συμφορήσεις, οί άρτη- ριοσκλη(σώσεις, ό_καρκίνος κλπ. δέν έχουν σχέση μέ τά μι­κρόβια. "Οταν ζούμε φυσική ζωή τά μικρόβια δέν βρίσκουν γόνιμο έδαφος στόν όργανισμό μας γιά νά δημιουργήσουν έξ ανάγκης τά διάφορα συμπτώματα τών άσθενειών μέ σκο­πό τόν μεταβολισμό,- τήν κατανάλωση ή καί τήν άπομάκρυν-

— 93—

Page 94: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

ση τής τοξικής περιττής Ολης, τής ριζικής αιτίας ΟΛΩΝ των άσθενειών, και των πιό επικίνδυνων, δγκων καρδιακών κλπ. πού καθόλου δέν σχετίζονται μέ τά... μικρόβια!...

Υπογράμμισε έπίσης τΙς καταστρεπτικές συνέπειες του καπνίσματος γιά τά πνευμόνια μας καί τήν καρδιά μας καί τη φοβερή έπίδραση των οινοπνευματωδών ποτών στόν όρ- γανισμό μας. Τά οινοπνευματώδη έμποδίζουν τή χώνευση, άλλοιώνουν τό αίμα καί τάν έγκέφαλο καί μας κάνουν πρα­γματικά έρείπια. Λίγο άγνδ κρασί δταν βρεθεί γιά ¿κείνους πού έργάζονται χειρονακτικά ένώ δέν ώφελεΐ τούς διανοητι­κά έργαζομένους.

’Αναφέρθηκε κατόπιν στις ψυχικές άσθένειες πού μπο­ρούν νά μας καταστρέφουν καί σωματικά. Ό θυμός, τά νεύ­ρα, τό μίσος, τό άγχος, ή έκδίκηση είναι πάθη πού πρέπει νά τά άποβάλουμε γιατί επιδρούν άσχημα στήν κατάσταση τής υγείας μας. Καί στις πιό δύσκολες καταστάσεις καί στε­νοχώριες μας δέν πρέπει νά άπελπιζόμαστε, δέν πρέπει νά θυμώνουμε άλλά νά διατηρούμε τήν ψυχραιμία μας, καί νά έχουμε κατανόηση άπέναντι των άλλων, άκόμη καί των έχθρών μας, γιατί δλα περνούν μέ τό χρόνο. "Αλλωστε ό άν­θρωπος πρέπει νά άγωνίζεται γιατί όσοι δέν αγωνίστηκαν καί τά βρήκα δλα έτοιμα δέν είναι άνθρωποι καλλιεργη­μένοι.

"Οταν νομίζουμε δτι είμαστε υγιείς, πράγμα πού συμ­βαίνει γιά έλάχιστους άνθρώπους, δέν νοιαζόμαστε γιά τή διατήρηση τής ύγείας μας καί μολύνουμε τον όργανισμό μας μέ καταχρήσεις, μέ ξενύχτια, μέ άκολασίες. "Οταν δ- μως άρρωστήσουμε τότε τρέμουμε γιά τή ζωή μας καί κα­ταφεύγουμε στά χάπια, στά κατατόπια καί στις έγχειρήσεις.

’Απαντώντας τέλος σέ ¿ρωτήσεις άκροατών ό κ. Σαβ- βίδης, είπε δτι τό σάκχαρο των φρούτων δέν βλάπτει τούς διαβητικούς καί μέ μιά συνεχή φρουτοφαγία, δυό ή τριών ¿βδομάδων, αύτό μπορεί νά άποδειχθεΐ. Είπε άκόμη δτι πρέπει νά προτιμούμε τό πιτυρουχο ψωμί γιατί τό πίτουρο καταπολέμα^ τή δυσκοιλιότητα, διευκολύνει τήν πέψη καί συνέστησε νά μή γίνεται χρηση άπό άλάτι στό φαγητό. Κα­τέληξε τελικά μέ τ#|ν άποψη δτι οί τροφές πού τρώμε είναι τό φάρμακό μας, δπως είχε πει καί ό 'Ιπποκράτης καί δτι ή διατροφή _μας κατά τά τρία τέταρτα πρέπει νά στηρίζε­ται στα φρούτα, τά λαχανικά, τούς χυμούς καί τούς ξηρούς καρπούς.

Τελειώνοντας τόνισε πώς, δλες οί κυβερνήσεις πού έν- διαφέρονται πραγματικά γιά τήν θετική πρόληψη τών σοβα- ρωτάτων καί έξοντωτικών άσθενειών του 20ο0 αίώνός πρέ­πει νά ένδιαφερθοϋν πάση θυσία γιά τήν ύγιεινή διαφώτιση

— 94—

Page 95: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

— 95—

ενάντια στες όλέθριες συνήθειες, καί την υγιεινή διατροφή του λαοΰ, μέ θετικό άποτέλεσμα τήν έζασφάλιση τής πλή­ρους ψυχο σωματικής ύγείας, πού είναι παντού καί πάντοτε ή σοδαρωτερη Εθνική οίκονομία, καί ή πιό θετική εύτυχία και άπόλαυση στή ζωή.

ΩΜΑ ΛΑΧΑΝΙΚΑ

Ή τομάταΠριν λ ίγα χρόνια, προτού άκόμη διαδοθή στόν τόπο

μας ή ευεργετική έπιστήμη τής Φυσικής Υγιεινής, ή τομάτα ¿θεωρείτο ή πιό βλαβερή τροφή κι ήταν τό φθηνότερο καί πιό περιφρονημένο λαχανικά.

’Από καιρού δμως, χάρις στή φυσιοθεραπεία ή τομάτα, ξανακάθισε στό θρόνο της σάν βασίλισσα των λαχανικών.

Καί στήν πραγματικότητα, δέν είναι μόνον ή τομάτα πού έκτιμήθηκε σήμερα όσο τής άξίζει, άλλά κι’ δλα τ’ άλ­λα ώμά λαχανικά καί τά φροτα, πού δυστυχώς άποφεύ- γονταν συστηματικά ένεκα τής όλεθρίας μανίας καταοιώ- ξεως των μικροβίων.

Μά γ ι’ αύτό άκριβώς ό περισσότερος κόσμος επαθε ά- πό άδιταμίνωση ,καί έλλειψη άσδεστίου καί άλλων ζωτικών όργανικων συστατικών — πού μόνο στά ώμά τρόφιμα πε- ριέχονται — μέ άποτέλεσμα τή διάδοση τής φυματιώσεως καί πλείστων άλλων έκφυλιστικών παθήσεων.

Ή τομάτα, λοιπόν, ή τελείως ώριμη (καί όχι ή άσπρη ή πράσινη τομάτα), άμαγείρευτη, είναι πλουσιώτατη σέ βι­ταμίνες Α, Β, καί Γ, οί όποιες καταστρέφονται βέβαια μέ τό μαγείρευμα, άλλά όχι έξ δλοκλήρου, καθώς συμβαίνει μέ όλα τά άλλα τρόφιμα. Ή τομάτα είναι πλούσια σέ χλώ­ριο, φωσφόρο, καλιό, νάτριο, Ιώδιο, άσδέστιο, μαγνήσιο, σίδηρο.

Ή τακτική χρήση τής τομάτας διατηρεί ζηλευτή — παντοτινή — ύγεία, ατούς ύγιεΐς, θεραπεΰουσα συγχρόνως άνωμαλίες του σηκωτιοΰ, τών νεφρών καί τής άρτηριοσκλη- ρώσεως. θαυματουργεί στούς ραχιτικούς καί φυματικούς.

Βοηθεΐ τήν διάλυση καί άπόρριψη τών άλάτων καίητής πέτρας του νεφρού, θεραπεύει τήν άναιμία, τό σκορβούτο,. καί τά σπυριά.

Ή τοματοσαλάτα πού συνδυάζεται θαυμάσια μέ άγγου- ράκι, μαϊντανό καί κρεμμύδι, μαζί μέ μαΰρο ψωμί καί ξη-

Page 96: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

ρους καρπούς, αύγό ή φρέσκο τυρί, αποτελεί ένα πρώτης τάξεως θρεπτικό καί τονωτικό γεΰμα.

Φροντίστε δμως νά ξεπλένετε καλά τις τομάτες (καί δλα τά λαχανικά), γιατί δυστυχώς τά ψεκάζουν μέ πολύ δραστικά δηλητήρια. ’Επιδιώξατε άν είναι δυνατόν νά βρή- τε άψέκαστες τομάτες, πληρώνοντάς τες άκριδώτερα.

Ό(ΐ>είλομε δέ νά τονίσωμε στούς παραγωγούς, άλλά προπαντός στό Τμήμα Γεωργίας, δτι πρέπει νά γίνουν πό­ση θυσία προσπάθειες πρός βιολογικήν φυσικήν καταδίω- ξιν τών έντομολογικών άσθενειών των φυτών καί δχι άπο- κλειστικώς χημική, μέ τά πλέον δραστικά δηλητήρια. Φθά­νει ή ζημία πού προκαλεΐ ή παραγωγή, μέ Αποκλειστική χρήση χημικών λιπασμάτων, ένώ σύμφωνα μέ τήν μέθο­δον «Ρόνταιηλ» ύπάρχει τρόπος όργανικής λιπάνσεως μέ άριστα άποτελέσματα, ποσοτικά καί ποιοτικά.

Τό άγγοοράκι

Είναι τροφή εύεργετική γιά τήν έπιδερμίδα, γ ι’ αύτό χαρίζει φυσική ¿μορφιά.

Είναι πλούσιο σέ βιταμίνες Β καί Γ, καθώς καί σέ δρ- γανικά στοιχεία, φωσφόρο, άσβέστιο, σίδηρο, ιώδιο, κάλιο, νάτριο, μαγνήσιο, θεΐο.

Είναι θαυμάσια δροσιστική τροφή, φθάνει μόνο νά εί­ναι τρυφερό, καί νά μασόάαι τελείως, πρός άποφυγήν βά­ρους στό στομόιχι.

Συνδυάζεται θαυμάσια μέ τομάτα (ώριμη), μαϊντανό, καράττο, σέλινο κλπ., σαλάτα μέ λεμονόλαδο.

Συνδυάζεται έπίσης καί μέ μαγειρευμένα λαχανικά, δχι δμως μέ γόιλα ή ξυνόγαλο. Ό χυμός του είναι Αποτελε­σματικός σέ Ανωμαλίες τής έπιδερμίδος.

Τό καρρότβ

Τό καρρότο ήταν γνωστό στήν Εύρώπη καί στήν Άσία πρό δύο χιλιάδων έτών.

Είναι πλουσιώτατο σέ άλκαλικά όργανικά στοιχεία, ά- σβέστιο, φωσφόρο, σίδηρο, θειον, νάτριον, κάλιον, Ιώδιον καί βιταμίνες Α, Β, Γ. Πλουτίζει τό αίμα σέ έρυθρά αίμο- σφαίρια, κανονίζει τις κενώσεις. Ό χυμός του είναι εύεργε- τικός γιά δλους, προπαντός σέ περιπτώσεις Αναιμίας, άβι- ταμινώσεως, άτονίας νεύρων καί έγκεφάλου καί ελαττωμα­τικής θρέψεως. Στά βρέφη άπό τόν 5ον μήνα Αρχίζετε νά δίνετε 3—4 κουταλάκια ήμερησίως, αύξάνοντάς τα σύν τώ χρόνω, ώσπου μέχρι 9—10 μηνών νά παίρνη ένα όλόκληρο

— 96—

Page 97: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

•97

γεύμα άπό χυμό καρρότου τό βρέφος, θ ά τά ευεργετήσετε άπό άποψη οδοντοφυΐας καί κάθε άλλη υγιεινή άποψη, φθά­νει νά περνούν 3—4 ώρες γιά τήν πλήρη χώνευσή του.

Τρώγονται καί μαγειρευμένα μέ πατάτες, κοκκινογού­λια, σέλινο, κρεμμύδια, άτμόβραστα ή στό φούρνο, είναι δ- μως εύεργετικώτερα ώμά, καθότι δέν χάνονται οι βιταμί­νες καί τά εύεργετικά όργανικά στοιχεία τους,Τά γογγύλι«

Είναι Μ να λαχανικά πλούσιο σέ βιταμίνες καί όργανικά άλατα, μοιάζει μέ τό καρόττο, ώς πρός τά συστατικά, κα­θώς καί στό σχήμα, μόνο πού τό χρώμα του είναι ξανθο- κίτρινο.

Περιέχει έπίσης άρκετή ποσότητα άμύλου, πρώτης ποι- ότητος, περί τά 5—*7%. Γι’ αύτό συνιστώνται καί γιά τούς άδυνάτους.

Τρώγονται καί ώμά, άλλά κυρίως μαγειρεύονται σέ' α στό φούρνο μαζί μέ άλλα λαχανικά καί φυτικό

Δυστυχώς στόν τόπο μας δέν καλλιεργούνται σέ μεγάλη κλίμακα, αν καί εύδοκιμοΟν θαυμάσια καί είναι και τόσον ώφελιμα.

Το λάχανο (κράμβη)Τό λάχανο είναι ένα άπό τά καλύτερα καί πλουσιώ-

τερα λαχανικά.Περιέχει πλεΐστες βιταμίνες Α, Β, προπαντός δέ Γ.

Πλούσιο σέ άσβέστιο, φωσφόρο, θεΐον, ίώδιον, σίδηρον, μαγ­γάνιο, κάλιο, νάτριο.

Τό λάχανο έζασφαλίζει στερεάν καί γυαλιστερήν άδα- μαντίνη των δοντιών, δίνει στιλπνότητα στά νύχια, καί προ­λαμβάνει τήν πτώση τών τριχών.

Είναι έξαιρετικό γιά τις άρρώστειες των ματιών, τό σκορβούτο, τό άσθμα καί τήν φυματίωση, τή βρογχίτιδα, τήν πλευρίτιδα.

Ώ ς ώμή σαλάτα συνδυάζεται θαυμάσια μέ τομάτα, κρεμμύδι και μαϊντανό, μαρούλι κλπ. καί χωνεύει σέ τρεις ώρες. Βρασμένο άργεΐ περισσότερο, δταν προπαντός βρά­ζεται για πολλή ώρα.

Προτιμότερο λοιπόν ώμό, πού διατηρεί δλα τά πολύτι­μα όργανικά στοιχεία του καί βιταμίνες. Ό χυμός άπό ώμό λάχανο συνισταται γιά τά έλκη ώς μονοδίαιτα γιά μερικές μέρες.

Τά όργανικά στοιχεία πού περιέχει ή κράμβη, καί ή ά­φθονη βιταμίνη Γ συντείνουν στήν χρήση καί ρύθμιση τών βιταμινών Β, καί Κ.

Page 98: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

Τό λάχανο, είναι ευεργετικό ώμό σαλάτα καί χαρίζει ατά παιδιά θαυμάσιο ρόδινο χρώμα.

Είναι προληπτικό καί θεραπευτικό για την άναιμία, τη βρογχίτιδα, τήν φυματίωση, τό έκζεμα, ψωρίαση, δοθιήνες, άκμή, κιρσούς, αίμορρόϊδες, κολίτιδα, νεφρίτιδα, καί πυε­λονεφρίτιδα, άκόμη καί στή κίρρωσή τοϋ ήπατος καί τά στομαχο-ιέντερικά έλκη (6 χυμός ώμου λάχανου) για λίγες μέρες είναι εύεργετικός.

Τά φύλλα του κραμπολάχανου ώς κατάπλασμα γιά άρ- κετές ώρες θεραπεύει τά άτονα παλαιά έλκη (πληγές) 8- ταν έννοεΐται δ ύποψέρων κάμνη καί σχετική άλκαλική δίαιτα. ("Ιδε έφαρμογη της προηγουμένως).

Τό μαρούλι

Τό μαρούλι είναι γνωστόν άπό της άχαιοτάτης έποχής στούς “Ελληνες καί στούς Ρωμαίους καί είναι άπό τά πλου­σιότερα σαλατικά πού βρίσκομε σ’ 8λη σχεδόν τή διάρκεια του έτους.

Είναι πολύ περιεκτικό σέ βιταμίνες Γ, καθώς καί Α καί Β. Πλουσιότατο σέ σίδηρο, γ ι’ αύτό συνιστάται πολύ γιά τούς άναιμικούς, νευρικούς, στομαχικούς καί τούς δια­νοητικός έργαζομένους. Περιέχει άκόμη φωσφόρον, άσβέ- στιον, κάλιον, πυρίτιον καί άζωτον.

Περιέχει καί κάποια ναρκωτική ούσία, ακαθόριστη μέ­χρι σήμερον, πού προκαλεΐ θ,πνο· γ ι’ αύτό συνισταται έν συνδυασμό μέ άλλα λαχανικά γιά δσοσς έχουν άϋπνία.

“Οσοι άπό τούς μεγάλους καί τά παιδιά ύποφέρουν άπό άβιταμίνωσι καί δέν έχουν ϋπνο, μαζί μέ τό καρόττο, σέλι­νο, τομιάτα, μαϊντανό, πού θά χρησιμοποιηθούν γιά τον κα­θημερινό χυμό τους, θά ήταν καλό νά ύπάρχη καί τό μα­ρούλι.

Είναι άπό τά λίγα λαχανικά πού δίνουν θαυμασίαν γευ- σιν άλλά καί θρέψιν, σ’ δλα τά μαγειρευμένα φαγητά, καί στις ώμές σαλάτες. Είναι θαυμάσιο γιά τις χορτόσουπες καί τούς χορτοκεφτέδες, κυρίως μέ τά φρέσκα κρεμμυδά- κια. ("Ιδε κατασκευή τους εις 'Υγιεινήν Μαγειρικήν). Πα­τρίδα του ίσως νά είναι ή Αίγυπτος.

Τό μαρούλι προλαβαίνει καί θεραπεύει τήν άναιμία, τή δυσπεψία, τήν άμοιβάδωση, τή δυσκοιλιότητα, τήν ύψηλήν πίεσιν, τήν νεφρίτιδα, τούς άρθριτισμούς, ρευματισμούς, καί δλα τά δερματικά νοσήματα, τόν ίκτερο, τή νευρασθένεια, καί τή βρογχίτιδα.

— 98—

Page 99: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

'Η άντρακλα ( γλυστρίδα)

Ή άντρακλα, άνκαι περιφρονημένη άπό τόν πολιτισμέ­νο κόσμο, σάν σαλατικό, είναι έντούτοις ένα θαυμάσιο θε­ραπευτικό μέσο γιά την δυσκοιλιότητα, τήν δυσπεψία, καί την άναιμία.

Συνδυάζεται θαυμάσια μέ ώριμη ντομάτα, κράμβη, σκόρδο καί κοκκινογούλια.

Τά κρεμμύδια

‘Έ να άπό τά φυσικά κι ευεργετικά καρυκεύματα, πλού σιο σέ θειον (έξ οδ, καί ή δακρυγόνος ίδιότης του), καθώς καί τό άσδέστιον, φωσφόρον, σίδηρον, κάλιον, ίώδιον καί φθόριον. Είναι καταπραϋντικόν των πόνων, καί άντισηπτι- κόν, ώς κατάπλασμα.

Καθαρίζει τό αίμα, τονώνει τη ζωτικότητα, καταπραΰ- νει τά «νεύρα», άποτελεσματικώτατο κατά της άϋπνίας καί του βήχά.

Δυστυχώς δμως 6 περισσότερος... μοντέρνος κόσμος... άποφεύγει τό κρεμμύδι (γιά τήν ιδιάζουσαν όσμήν του), μή γνωρίζοντας τές ευεργετικές Ιδιότητες του. Τό κρεμμυδό- ζουμο είναι θαυμάσιο γιά τά νεφρά. Βάζουμε στό φοΰρνο καθαρισμένα κρεμμύδια μέ λίγο νερό κι δταν μαλακώσουν τά στραγγίζομε καί πίνομε 1/2 ποτήρι τήν ήμέρα.

Τό κρεμμύδι έκτός των άλλων συστατικών (του θείου, φωσφόρου, άσβεστίου), περιέχει βιταμίνες Γ, Α+Β, πρωτε­ΐνες 4—6% καί υδατάνθρακες 7—9%.

Είναι πολύ θρεπτικό, καθαρτικό, καί τονωτικό. Αυξάνει τή διούρηση, έξαφανιζει τά οιδήματα.

Βοηθεΐ τή θεραπεία της νεφρίτιδος, του διαβήτη, τών άρθριτισμών, τής βρογχίτιδος, τής τοξαιμίας του έκζέμα- τος, τής ψωριάσεως, τών αίμορρόϊδων, καί τής άρτηριοσκλη- ρώσεως.

Τά κοπανισμένα κρεμμύδια μέ λίγο άλάτι, κατάπλα­σμα είναι εύεργετικά γιά τά κτυπήματα, καί τούς μώλωπες.

Ή μητέρα πού θηλάζει, τρώγοντας άρκετά κρεμμύδια έχει περισσότερο καί καλύτερο γάλα.

Τά κρεμμύδια είναι έπίσης εύεργετικά (ώμά καί καλά μασημένα), γιά την ουλίτιδα, καί τήν τερηδόνα, θεραπευ­τικό γιά τό τσίμπημα τής μέλισσας καί τής σφήκας σάν κατάπλασμα.

"Αν άναπνεύσετε τόν άτμό πού βγαίνει άπό φρεσκο­κομμένα κρεμύδια μέχρι δακρύων άνακουφίζεστε άπό πονο­κεφάλους.

— 99—

Page 100: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

Τά σκόρδα‘Ένα οπτό τά μόνα λαχανικά πού βοηθεΐ στην άντιση-

ψία, καί σκοτώνει τά παράσιτα των έντέρων.Είναι ευεργετικό γιά τή πτώση της πιέσεως, τή φυμα­

τίωση, τή φαρυγγίτιδα, τόν κοκκίτη καί τήν άρτηριοσκλή- ρωση.

Δυστυχώς δμως κι αυτά, ένεκα των κανόνων τής... κα­λής συμπεριφοράς, έναντι τών άλλων — δχι δμως καί έναν­τι τής υγείας — τά άποφεύγαμε ένώ είναι άπό τά λίγα άντισηπτικά καί μικροβιοκτόνα, θαυμάσια γιά τά δρογχικά καί άσθματικά, νοσήματα. Είναι όρεκτικώτατο καί τονωτι­κό, καί ένα άπό τά λίγα, τρόφιμα πού έξασφαλίζει τήν μα- κροδιότητα. Είναι πλούσιο σέ φθόριο, θείο καί ιώδιο.

Είναι άριστο γιά τούς άθλητές άντοχής καί τούς χειρό- νακτες, ώς διασταλτικό τών άγγείων.

Έκχείλισμα 5—6 κοπανισμένων τεμαχίων σκόρδου στό νερό για ύποκλυσμό είναι φάρμακον έναντίον τών άμοιβά- δων. Μή τό στερεΐσθε λοιπόν κι αύτό γιά τό.,. «Σαρδουά δίδρ». ‘Όταν τρων δλοι στό σπίτι, κανείς δέν παραπονεΐται γιά τή μυρωδιά του καί... δλοι εύεργετοΰνται. Τρώγοντας άρκετό μαϊντανό μετά τό σκόρδο μετριάζετε άρκετά τή μυ­ρωδιά του.

Τό σκόρδο έχει ισχυρή άποτοξινωτική δύναμη.Είναι θαυμάσιο έλιξήριο γιά τά κρυολογήματα, τή

γρίππη, τή βρογχίτιδα, τή φυματίωση, τά δερματικά. Γιά τά παράσιτα τών έντέρων (4—5 σκελίδες σκόρδου κοπανι­σμένες καί τυλιγμένες σέ ροΰχο, σουρωμένες μέσα στό νε­ρό του κλύσματος) καταστρέφουν τούς δξύουρους καί τά σκωλήκια.

Τήν πρώτη έβδομάδα γίνεται καθημερινώς κλύσμα, καί άργότερα γιά 20 μέρες κάθε τρίτη μέρα. Τρώγει δέ άρκετά μηλα ή πορτοκάλια καί άλλα φροΟτα της έποχής, πρωΐ, βράδυ, καί στό γεΰμα πόλικη σαλάτα μέ ντομάτες, σκόρδα, κρεμμύδια, καρρότα, κράμβή κλπ.

Τό δέσιμο κοπανισμένου σκόρδου στό δέρμα γ ιά 15 πε­ρίπου ώρες δημιουργεί μιά φουσκάλα γεμάτη ύγρό το- ξικό, πού σπάζει και σκεπάζεται μέ φύλλα άπό λάχανο, μα­ρούλι, ή πεντάνευρο, για νά χύνη συνεχώς τά ταξικά ύγρά, συντείνοντας έτσι στή θεραπεία τών άρθριτισμών, ρευματι­σμών πλευρίτιδος καί πνευμονίας.

Τό πράσοΤό πράσο καθώς καί τό κρεμμύδι καί τό σκόρδο, είναι

πολύ θρεπτικό, καθαρτικό καί άπολυμαντικό γιά τά έντερα.

— 100—

Page 101: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

Είναι πλούσιο σέ πρωτεΐνες (4%) καί άμιλοδχες ούσί- ες (10%), σέ βιταμίνες Α, Β, Γ, καί ώφέλιμα αΙθέρια έ­λαια.

'Η θρεπτική του άξία άποδεικνύεται άπό τόν χορτασμό πού νοιώθει κανένας 'όταν τό φάγει. Είναι γλυκύτατο άτμό- βραστο ή στό φούρνο μέ σέλινο, ντομάτα, φυτικό λάδι καί νερό.

Καταπολέμα καί προλάβαίνει τή δυσκοιλιότητα, τό έκ­ζεμα, ψωρίαση:, δυσπεψία, ξυνίλες, τήν τοξαιμία, τήν κακο­σμία, τής άναπνοής, τό βήχα, τήν βρογχίτιδα, τά παράσιτα τών έντερων, καί τά άτονα χρόνια έλκη τών κνημών, τή νε­φρίτιδα, τούς άρθριτισμούς, τήν άρτηριοσκλήρωση, τή φα- ρυγγίτιδα, καί τίς άνωμαλίες τής καρδιας.

Τό κάρδαμοΤό κάρδαμο είναι ένα άπό τά πιό πλούσια σαλατικά

σέ άσβέστιο, φωσφόρο, σίδηρο, θειον, καί βιταμίνες.Συνδυάζεται θαυμάσια — προσφέροντας θαυμασία

γεΰσι — μέ τό μαρούλι, τή ντομάτα, τό λάχανο, καί τά άλλα φρέσκα λαχανικά.

Τά ραπανάκια

Τά ραπανάκια είναι πολύ πλούσια σέ φωσφόρο, άσβέ- στιο, σίδηρο, όξυγόνο, καί Ιώδιο. Περιέχουν έπίσης καί βι­ταμίνες Β .

Είναι καθαρτικά καί τονωτικά του αίματος του νω­τιαίου μυελοΟ καί του έγκεφάλου. ’Εξουδετερώνουν τή φθορά τών ιστών πού προέρχεται άπό τήν ύπερκόπωσιν. Είναι θεραπευτικό γιά τή στηθάγχη.

"Οσο τρυφερώτερα τόσο πιό εΰπεπτα καί ώφέλιμα. Πρέπει δμως νά μασηθούν καλά πρός άποφυγήν βάρους στό στόμαχο.

Τά πράσινα φύλλα τους είναι θαυμάσια μαγειρευόμε- να μέ όσπρια, ή καί στή χορτόσουπα μαζί μέ άλλα λαχα­νικά.

Τά πιπέριαΤά πράσινα τρυφερά καί γλυκά πιπέρια είναι πλούσια

σέ βιταμίνες Α, Β, Γ, καί σέ φωσφόρο, σίδηρο, καί άσβέ- στιο.

Χρειάζονται καλό μάσημα, καί νά είναι άρκετά τρυ­φερά, γ ιά νά μας ώφελήσουν. Αύτά είναι τονωτικά. Τά ά- ψά (καί ξιδατα) πρέπει ν’ άποφεόγωνται.

— 101—

Page 102: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

Χρησιμοποιούνται μαζί μέ άλλα λαχανικά στή σαλά­τα, ή καί σάν παραγεμιστά.

Οί έληές

Οί έληές περιέχουν 5% πρωτεΐνες καί 50% λιπαρές ουσίες. Είναι θρεπτικές ,καί υπακτικές (καθαρτικές). Συ- νιστοΟνται δμως δχι οί πράσινες, άλλά οί μαύρες έξαλμυ- ρισμένες, (σέ άρκετό κρύο νερό γιά 10—12 ώρες) ή οί δια­τηρημένες στό λάδι χωρίς άλάτι. Αύτές είναι ωφέλιμες, τρέφουν, δυναμώνουν καί καταπολεμούν τήν δυσκοιλιότη­τα. Άφοΰν πλυθούν — τελείως μαύρες — απλήγωτες μπαί­νουν σέ φυτικό λάδι.

Ό μαϊντανός

Ό μαϊντανός είναι άριστον λαχανικόν τονωτικόν γιά τούς άδύνατους, θαυματουργικόν σέ περιπτώσεις νευρασθε- νείας, έξαντλήσεως, άνικανότητος, παχυσαρκίας, ψαμμιάσε- ως, παθήσεως τών νεφρών καί του ήπατος.

Αύξάνει τήν αντοχήν σέ κοπιώδεις έργασίες, ύποβοη- θεΐ τήν χώνευσιν, καί τές ομαλές κενώσεις.

Δέν πρέπει νά τρώγεται μόνον σάν καρύκευμα (γιά δρεξη) άλλά καί σάν τροφή.

Είναι πολύ πλούσιο σέ άσβέστιο καί φωσφόρο, καί βι­ταμίνες Β. Τονώνει δλους τούς ένδοκρινεΐς αδένες.

Νοστιμίζει δλα τά φαγητά μας, σαλάτες, ψητά, άτμό- βραστα, χορτόσουπες, κεφτέδες, κλπ., καί δέν πρέπει νά λείπη ποτέ άπό κανένα τραπέζι.

Ό μαϊντανός, μαζί μέ τόν άνιθο, τό δυόσμο, τό κρεμ­μύδι, καί τό σκόρδο είναι άριστα καρυκεύματα ώφέλιμα, πού μπορούν θαυμάσια νά αντικαταστήσουν τά όλέθρια: άλάτι, πιπέρι, ξύδι κλπ.

Τό σέλινο

"Αν υπάρχει στόν κόσμο μία τροφή πιο πλούσια άπ’ δλες σέ άσβεστιο είναι τό σέλινο, μετα τό σπανάχι.

Είναι έπισης πλούσιο σέ φωσφόρο, σίδηρο και βιταμί­νες Α καί Β.

Έ φ ’ δσον δέ, τό άσβέστιον είναι άριστον άλκαλικόν στοιχεϊον, πού διαλύει κι έξουδετερώνει δλα τά όξέα (δη­λητήρια^ του σώματος, γΓ αύτό πολλάκις ένεργεΐ άμεσα, πόοκαλωντας μέ τήν άποτοξινωτική του ένέργεια, πόνους σε δσους είναι παραφορτωμένοι μέ όξέα καί άλατα, τά

- 102—

Page 103: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

όποια διαλύονται και φεύγουν μέ τά οδρα χάρις στην εύ- εργετικήν καθαρτικήν έπίδρασιν, του σέλινου. Γι’ αυτούς ακριβώς τους θεραπευτικούς πόνους τό άπαγορεϋει ή φαρ­μακευτική Ιατρική. Τό ίδιο θά έλέγαμε καί γιά τό σπανά- χι έπίσης πολύ πλούσιο σέ άσβέστιο, τό σέσκουλο, σινάπι, κλπ., άρχίζοντα άπό σίγμα, και θεωρούμενα διά τήν πιό πάνω άποτοξινωτική τους ιδιότητα, ώς... κατηραμένα... βλα­βερά λαχανικά. Τρώτε λοιπόν σέλινο δσο θέλετε στές σα- λάτες, στές σούπες, στά ψητά σέ δλα, γιατί έκτός της θαυ- μασίας του γεύσεως σας τρέφει, σας τονώνει, άλλά συγ­χρόνως καί σας άποτοξινώνει, διατηρώντας έτσι τήν πολύ- τιμην υγείαν σας. "Οπου χρησιμοποιείται τό σέλινο ή γευ- σις είναι θαυμάσια καί χωρίς τό αλάτι, τό όποιον στό σέ­λινο είναι πλούσιο σ’ εύεργετική όργανι,κή μορφή, θ ά έχετε δει βέβαια άλάτι σέ κουτιά, άπό... κονιοποιημένο σέλινο (celery salt).

ΜΑΓΕΙΡΕΥΜΕΝΕΣ ΤΡΟΦΕΣ'Έχομε τονίσει έπανειλημμένως οτι δσες τροφές τρώ­

γονται άμαγείρευτες είναι πολύ πιό εύεργετικές άπό τές μαγειρευμένες, καθότι ή φωτιά, καί ό τρόπος τής μαγειρι­κής καταστρέφει συνήθως τές βιταμίνες καί τά όργανικά στοιχεία τής τροφής.

Γι’ αύτό οι ώμές σαλάτες καί τά φρούτα, πρέπει ν’ ά- ποτελοΰν τούλάχιστον τά 3 /4 τής δλης τροφής μας.

Τό δέ άλλο 1/4 τών τροφών πού θά λαμβάνωμεν άπό τές τροφές πού δέν τρώγονται ώμές, νά μαγειρεύεται κατά τόν πιό φυσικό λιτό καί ύγιεινό τρόπο, καθώς υποδεικνύομε στήν «'Υγιεινή Μαγειρική», πρός άποφυγήν έπιδλαβών χη­μικών άλλοιώσεων καί δυσκολιών εις τήν χώνευσιν καί άφο- μοίωσιν τών τροφών, πράγμα πού προκαλεΐται άπό τά τη- γανίσματα, τές σάλτσες, τά μπαχαρικά, καί τούς όλεθρίους συνδυασμούς τροφών πού χρησιμοποιούνται ώς συνήθως...

ΠατάταΉ πατάτα είναι πλούσια σέ άμυλο, πού φθάνει ώς τά

20% καί σέ ζάχαρι 9%, σέ άλκαλικά καί νιτρικά άλατα, φωσφόρον, άσβεστιον, σίδηρον, καί βιταμίνες A, Β, καί Γ.

Ή πατάτα χωρίς χημικά λιπάσματα είναι άσαγκρίτως πιό εΰγευστη και θρεπτική.

Χρειάζεται καλό μώσημα καί χωνεύεται γρήγορα δταν είναι άτμόβραστη ή Ψητή στή στακτή, ή στό φούρνο μέ τή φλούδα πάντοτε, δπότε διατηρεί πλείστα άπό τά ώφέλι­μα συστατικά της.

— 103—

Page 104: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

Τέτοιες πατάτες είναι θαυμάσιες σέ περιπτώσεις χαμη­λού βάρους, έξαντλήσεως, άναιμίας, καί στήν περίπτωση μ π έ ρ ι - μ π έ ρ ι .

Συνδυάζεται θαυμάσια μέ σαλάτα μέ κοκκινογούλια, κρεμμύδια, σκόρδα, μαϊντανό, μέ λεμονόλαδο, αύγό ή τυρί άνάλατο ή έξαλμυρισμένο, καί ξηρά φρούτα, ή στό φούρνο μέ τή φλούδα μαζί .μέ σέλινο, καρρότο, κρεμμύδι, καί έπει­τα ξηρά φρούτα δχι δμως φρέσκα καί ξινά.

ΣπανάκιΤό σπανάκι είναι τό πλουσιώτερο άπ’ δλα τά τρόφιμα

σέ σίδηρο, φωσφόρο καί βιταμίνες A, Β, καί Γ.Περιέχει έπίσης άρκετό άσβέστιο, μαγγάνιον, νάτριον,

Ιώδιον, κάλιον.Ό λόγος γιά τόν όποιον κι αύτό, καθώς καί τ ’ άλλα

λαχανικά πού αρχίζουν άπό σίγμα, άπαγορεύεται γιά τούς άρθριτικούς είναι διότι, έπαναλαμδάνομε, διαλύουν καί διώ­χνουν τά βλαβερά άλατα καί τά ούρικά όξέα τών άλλων τροφών (κυρίως τών ζωικών) πού είναι ή ριζική αιτία τών άρθριτισμών καί άλλων άσθενειών, καί διαλύοντάς τα, προ- καλοΰν καί μερικούς πόνους... δθεν καί ή άπαγόρευσις δτι... βλάπτουν.

Μιά φορά τή βδομάδα, κάποτε καί δυό, δταν γίνεται άτιμόδραστο, ή βρασμένο μέ έλάχιστο νερό ή στή σπανακό- πηττα, ή σέ πιλάφι, τό σποα/άκι εΐν* εύεργετική τροφή. Χρειάζεται δμως λίγη ώρα περισσότερο άπό τά άλλα λα­χανικά γιά νά χωνευθή.

Σπαράγγια (κοινώς άγρέλια)Τά σπαράγγια είναι καλή τροφή, Ιδίως, γιά τούς ύπο-

φέροντας μέ τά νεφρά, φλογώσεις καί ξινίλες τού στομά- χου.

Είναι πλούσια σέ βιταμίνες Β, άσβέστιο, φωσφόρο, καί σίδηρο.

Περιέχουν έπίσης θειον, νόσριον, κάλιον, Ιώδιον, καί πυρίτιον.

Είναι διουρητικά καί εύπεπτα, δταν γίνονται άτμόβρα- στα, όπότε είναι καί πιό θρεπτικά.

Τό σπαράγγι άτμόβραστο μέ λεμονόλαδο, είναι πολύ ωφέλιμο καταπολεμώντας τήν δυσκοιλιότητα, τήν άναιμία, καί τήν προχωρημένη τοξαιμία.

Διαβάζαμε σ’ ένα άπό τά τελευταία τεύχη τού περιοδι­κού “Prevention” τής ’Αμερικής, δτι πολλές περιπτώσεις

— 104—

Page 105: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

θεραπείας κακοήθων όγκων έπετεύχθησαν μέ τή συστηματι­κή χρήση του σπαραγγιού.

”Αν κατόπιν δοκιμής διαπιστωθή αύτή ή ευεργετική I- διότης τοϋ λαχανικοϋ αύτοΰ, θά ήταν εόχής έργον νά καλλι- εργηθή καί διαδοθή σ’ όλο τό κόσμο, πλούσια, καθότι, άν πράγματι έχει θεραπευτικήν Ιδιότητα τής τρομερής αύτής παθήσεως, τότε άσφαλώς θά έχη καί πολύτιμη προληπτική ωφέλεια.

Ραδίκια — ’Αντίδια

Τά ραδίκια καθώς καί τά άντίδια έκτος τών άλλων συστατικών είναι πλούσια σέ σίδηρον. ΕΙν’ εύεργετικά σέ περιπτώσεις δυσουρίας, άνωμαλίες τών νεφρών καί τής κύ- στεως.

Ευτυχώς πού τά συνηθίζει όλος ό κόσυος· σάν σαλάτα μέ λεμόνι καί λάδι, όχι ξύδι, καί τό ζουμί τους μαζί είναι θαυμάσιο. Ποτέ μή ρίχνετε τό ζουμί κανενός χόρτου.

Τό ραδικόζουμο είναι πολύ διουρητικό, καί άποτσξινω- τικό. Κατασκευάζεται ώς έξης:

Άφοϋ δράσουν τά ραδίκια, χωρίζομε τό ζουμί καί τό ξαναβράζομε μέ 5—8 τεμάχια σκόρδου γιά μισή ώρα. * Α­φού κρυώση τό πίνουν — δλοι, κυρίως δέ δσοι ύποφέρουν μέ άνωμαλίες τών νεφρών καί τής κύστεως, κατά τές 6 μ.μ. κάθε μέρα γιά 10—15 μέρες· είναι άπειρη ή ώφέλεια πού προκύπτει.

Κουνουπίδι

Είναι τής ίδιας οίκογενείας μέ τό λάχανο (κραμπί) μέ δλες τές εύεργετϋκές του Ιδιότητες, μέ τήν διαφορά δτι αύ- τό είναι πιό νόστιμο.

Είναι θαυμάσιο καί πιό θρεπτικό δταν τρώγεται ώμό σαλάτα ψιλοκομμένο, μαζί μέ ντομάτα, κρεμμύδια, μαρούλι κλπ. μέ κτυπητό λεμονόλαδο. Προ κειμένου νά γίνη άτμό- βραστο ή βραστό, μόνο 15 '—30' λεπτά νά βράζη. Είναι θαυμάσιο καί στό φούρνο μέ πατάτες, κρεμμύδια, κ.ά. λα­χανικά μέ φυτικό λάδι κα νερό.

Χόρτα τοϋ βουνοϋ

"Ολα τά άγρια — έδώδιμα — χόρτα τοϋ βουνοϋ είναι πλούσια σέ βιταμίνες καί σέ όργανικά στοιχεία, προπαντός δέ σέ σίδηρο, διά τοϋ όποιου τήν εύεργετική έπίδρασι πολ- λάκις μιλήσαμε προηγουμένως.

— 105—

Page 106: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

Ή ξεχωριστή ώφέλεια άπό τά άγρια χόρτα τοΰ βουνού είναι δτι αύτά είναι πιό φυσική τροφή γιά τόν άνθρωπον, χωρίς χημικά λιπάσματα, καί ψεκάσματα, τά όποια μέ τόν καιρό δηλητηριάζουν τόν άνθρωπο, δταν προπαντός γίνων- ται πολύ συχνότερον κι άπ’ δ,τι συμβουλεύουν τά έργοστά- σια παραγωγής τών φυτοφαρμάκων, ώς γίνεται συνήθως.

Τά άλλα χόρτα του βουνού, (παραχωστές, άδρακίες, πάγκαλοι, άγριοράδικα κλπ. δπως τά λέμε στήν Κύπρο), είναι θαυμάσια άτμόβραστα ή βραστά σέ λίγο νερό και μέ τό ζουμί πού ποτέ δέν πρέπει νά χύνεται, ή μαζί μέ λίγα όσπρια, είναι θρεπτικά καί καθαρτικά συγχρόνως.

Φασολάκια

Τά φασολάκια δταν είναι άρκετά τρυφερά (χωρίς σπό­ρους) είναι ώφελιμώτερα γιατί έχουν τές ευεργετικές ιδιό­τητες τών πράσινων λαχανικών, καί δχι τών οσπρίων, γιά τά όποϊα θά μιλήσωμε παρακάτω. Είναι θρεπτικά καί ύπα- κτικά.

Τά φασολάκια είναι πλούσια σέ φώσφορον, άσβέστιον καί σίδηρον.

"Εχουν καί βιταμίνες Γ.Μαγειρεύονται μέ κρεμμύδια, ντομάτες, σέλινο, καρότ-

το, μαϊντανό, σκόρδο, λίγο νερό καί λάδι, στήν κατσαρόλα (άπό έμαγιέ ή Ππάϊρεξ, ή στό φούρνο), ούδέποτε δμως σέ σκεύος άπό άλουμίνιο.

θ ά πρέπει δμως προ τοΰ μαγειρεόματος νά τά πλένωμε πολύ καλά μέ ζεστό νερό, πρός άποφυγήν δηλητηριάσεως έκ τών... ψεκασμάτων.

Φρέσκα μπιζέλια

Αύτά έχουν περίπου τά ίδια συστατικά μέ τά φασολά­κια, μέ τή διαφορά πώς τά φρέσκα μπιζέλια περιέχουν πε­ρισσότερες βιταμίνες Α, Β καί Γ.

Είναι θρεπτικά, τονωτικά καί ύπακτικά (ένεργητικά) εξασφαλίζοντας σέ λίγες μέρες κανονικές κενώσεις.

"Ολ’ αύτά είναι πολύ πιό εύκολόψητα, γευστικά καί ώφέλιμα, δταν παράγωνται χωρίς χημικά λιπάσματα.

Φρέσκα κουκιά

Τά φρέσκα κουκιά πού παράγονται μόνο μέ φυτική λί­πανση, ποτέ δέν είναι δηλητηριώδη. Είναι τροφή θρεπτική καί ύπακτική — εύκοίλια.

— 106-

Page 107: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

Μαγειρεύονται άτμόβραστα ή στό φούρνο μέ φυτικό λάδι και νερό, άφοΰ ξεπλυθοΰν καλά μέ ζεστό νερό...

Μπάμιες

01 μπάμιες περιέχουν άρκετό νάτριον, σίδηρον, καί πυρίτιο.

Είναι θρεπτικές καί ύπακτικές. Δέν πρέπει δμως νά τσιγαρίζωνται. Μαγειρεύονται ίσια, ίσια —δπως λέμε— μέ μπόλικο σκόρδο, κρεμμύδι, ντομάτα, καρρότο, καί σέλινο στήν κατσαρόλα, ή στό φούρνο μέ λίγο νερό καί φυτικό λά­δι.

Μελιτζάνες

Οί μελιτζάνες περιέχουν περίπου τά ίδια συστατικά πού περιέχουν τά φασολάκια κι είναι καλή τροφή (τρυφερές) δχι δμως νά τσιγαρίζωνται γιατί γίνονται δύσπεπτες.

Είναι θαυμάσιες δταν γίνωνται δπως γράφομε γιά τές μπάμιες, ή ίμάν - μπαϊλτί, καθώς άναφέρομε στήν «Υγιεινή Μαγειρική».

Κολοκυθάκια

Αύτά, άν καί θεωρούνται σάν περιφρονημένη τροφή, καί φτωχή σέ θρεπτικά στοιχεία, έν τούτοις άτμόβραστο, ή στό φούρνο, συνδυαζόμενα ιμέ μπόλικα καρόττα, ντομόαα, κρεμ­μύδι, μαϊντανό καί δυόσμο, είναι πολύ εύγευστα, καί ύπα- κτικά.

Τηγανισμένα γίνονται δύσπεπετα.Συνιστωνται γιά τούς στομαχικούς καί τούς παχεΐς.

Κοκκινογούλια (παντζάρια)

Τά κοκκινογούλια είναι τροφή πλούσια σέ εύεργετική ζάχαρι. Είναι γνωστόν δτι μέγα μέρος της λευκής ζάχαρης προέρχεται άπό τά κοκκινογούλια, θ ά ήταν δέ κ ι αύτή ώφέλιμη άν δέν ύφίστατο 8ιομηχανοποίησιν, καί άλλοίωσιν κατά τό άσπρισμά της. Υπάρχει βέβαια καί ή μαύρη άνε- πεξέργαστη ζάχαρη (brown sugar), ή όποία είναι ώφέλιμη.

Τά παντζάρια περιέχουν έπίσης, φωσφόρον, άσβέστιον, καί σίδηρον, καθώς καί βιταμίνες A, Β, Γ, κυρίως τά πρά­σινα φύλλα τους.

— 107—

Page 108: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

ΓΓ αύτό πρέπει ν’ αποτελούν ένα μεγάλο μέρος τής δια­τροφής μας. Είναι άντιφλεγμονικά και πλουτίζουν τό σώμα σέ έρυθρά αίμοσφφαίρια.

Χωνεύουν σέ 2—2V> ώρες. Μήν τά σχίζετε καθόλου δ­ταν τά βράζετε σέ νερό. Προτιμώτερο στό φούρνο, ή άτμό­βραστα. Συνδυάζονται θαυμάσια μέ άτμόβραστες π α τ ά τ ε ς , κρεμμύδια, σκέρδο, μαϊτανό, σέλινο, λεμονόλαδο, αύγό ή λιγο έξαλμυρισμένο τυρί, είναι — έτσι — έξαιρετική τροφή θρεπτική και εύκοίλια.

’Ayyivápeg

Οί άγγινάρες είναι πλούσιες σέ Ιώδιο πού προλαβαίνουν τή βρογχοκήλη.

Ωφελεί έπίσης ¿κείνους πού ύποφέρουν άπό χρυσή καί ύδροπακεία.

Ω μές χωνεύουν ένωρίτερον, καί είναι θαυμάσιες μέ τόμέλι.

Οί άγγινάρες είναι πλούσιες σέ ύδατάνθρακες.Συνδυάζονται θαυμάσια μέ πατάτες καί κρεμμύδια μα-

γειρέυόμενες άλά-πολίτα ή στόν φοθρνον. ("Ιδε τρόπον εις «Υγιεινήν Μαγειρικήν»).

ΞΗΡΑ ΟΣΠΡΙΑΤά ξηρά δσπρια, δηλαδή τά φασόλια, κουκιά, λουβιά,

φακές, ρεβύθια κλπ., είναι τροφή δύσπεπτη συνήθως, μέ πε­ρισσότερα όξέα καί λιγώτερα άλκαλικά στοιχεία. Γι’ αύτό δέν συνιστώνται γιά τούς στομαχικούς καί τούς διάγοντας καθιστική ζωή.

Είναι πλούσια σέ φυτικό λεύκωμα, καί γ ι’ αύτό δταν τρώγονται μέ πόλικο ψωμί (άσπρο προπαντός) τότε προ- καλοΟν τρομερές ξυνίλες, ρεψίματα καί άέρια.

Τά δσπρια παραγόμενα μέ λίπασμα είναι δύσπεπτα πολύ.

Γίνονται όλιγώτερον δύσπεπτα καί μαγειρεύονται καί πιό εΰκολα δταν τά βέλετε άπό βραδύς νά μουσκέψουν σέ κρύο νερό, καί τά μαγειρέψετε μέ πόλικα πράσινα χορτα­ρικά, σέλινο, καρόττο, κρεμμύδια, σέσκουλο, άγρια χόρτα, ή δταν τά κάμετε φάβα (περνώντας τα άπό τό τρίυπητό, συνδυάζοντάς τα στό ίδιο γεϋμα μέ πόλικη ώμήι σαλάτα.

Κατά τό καλοκαίρι συνισταται θερμώς ή άποφυγή τών όσπρίων, καί ή χρήσις των σέ πράσινη — πολύ τρυφερή δ­μως — μορφή, όπως είναι τά φασολάκια, λουβιά φρέσκα

— 108—

Page 109: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

κλπ. Τό καλοκαίρι βεβαίως ύπάρχουν τόσα πολλά φρέσκα λαχανικά πλούσια σέ βιταμίνες και άλκαλικά στοιχεία, πού ή χρήσις τών ξηρών όσπρίων πού είναι τοξικά, δύσπεπτα καί ύπερθερμαντιτκά πρέπει ν’ Αποφεύγεται.

Τά δσπρια χωρίς λίπανσι είναι άσυγκρίτως προτιμότε­ρα άπό τά όσπρια μέ τή χρήσι τών λιπασμάτων, όπότε γίνονται πιό δύσπεπτα καί πιό τοξικά.

Βεβαίως γιά έναν πού άποφεύγει τά όσπρια καί τρέφε­ται Αποκλειστικά μέ κρέας θά ήταν προτιμότερο νά Αντι- καταστήση τό κρέας μέ λίγα όσπρια ρέ πόλικα χόρτα μέ τόν τρόπο πού άναφέρομε πιό πάνω. ’ Ετσι, θά καταπολε- μήση καί τή δυσκοιλιότητα — τή μητέρα όλων τών Ασθε­νειών — πού συντροφεύει όλους γενικά τούς κρεωφάγους.

3η ρά φασόλιαΤά ξηρά φασόλια, χωνεύουν σέ 5 ώρες. "Οταν τρώγων-

ται μέ πόλικο ψωμί είναι πιό δύσπεπτα, καί προκαλοδν ξι- νέλες. Είναι τροφή κυρίως γιά τούς χειρόνακτας.

Καλύτερος συνδυασμός είναι μέ ντομάτα, κρεμμύδια, σέλινο, μάίτανό, καί σκόρδο.

Είναι πλούσια σέ φυτικό λεύκωμα φθάνοντας ώς τά24%.

Περιέχουν έπίσης λίπος 1,6%, Ασβέστιο, φωσφόρο καί σίδηρον.

Φακή'Η φακή περιέχει σίδηρον Αρκετόν, καί Αρκετές βιτα­

μίνες Β καί Γ.■Περιέχει έπίσης άσβέστιον καί φωσφόρον.Είναι κατάλληλη τροφή κυρίως γιά τούς έργαζομένους

σκληρά. Δέν είναι όμως καλός συνδυασμός νά μαγειρεύε­ται μέ ρύζι (σάν πιλάφι) Αλλά σάν σούπα μέ πόλικα κρεμ- μυδάκια, σκόρδα, σπανάίκι, καί λεμονόλαδο. Ουδέποτε ξύ­δι, γιατί είναι έπιβλαβέστατο, συνισταται όταν τό στομάόχι είναι γερό, καί γιά τούς Αναιμικούς μιά φορά τή βδομάδα.

3ηρά κουκιάΤά ξηρά κουκιά περιέχουν περίπου 23% φυτικό λεύκω­

μα, 1,8% λίπος καί 5,4% κυτταρίνη.Είναι κι αύτή τροφή γιά τούς έργαζομένους χειρωνα­

κτικά, κυρίως τόν χειμώνα. Περιέχει Ασβέστιο, φωσφόρο καί σίδηρο.

— 109—

Page 110: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

- 110—

“Οταν παράγωνται μέ φυτική λίπανσι είναι πιό εϋπε- πτα καί δέν προκαλοΟν δηλητηρίασιν, (κυάμωσι), ούτε ώς χλωρά οδτε ώς ξηρά. Τότε συνιστώνται ώς φάβα μαζί μέ πόλικα ώμά χόρτα, καί γιά τούς άναιμικούς, μιά φορά τή βδομάδα, τόν χειμώνα.

01 στομαχικοί καί οί ύποφέροντες μέ τά νεφρά, μέ λεύ­κωμα, άλατα, καί οί παχεΐς, πρέπει νά άποφεύγουν δλα τά δσπρια.

Ρεβύδια“Ενα δσπριο πού σπάνια ψήνεται καλά. Γίνεται συνή­

θως φάβα και συνδυάζεται μέ σκόρδο, λεμονόλαδο, μαΐτα- νό, (σάν σούπα). Είναι λίγο βαρειά τροφή καί δέν πρέπει νά λαμβάνεται σέ μεγάλη ποσότητα, καί μέ άρκετό ψωμί, άλλά μέ πόλικη ώμή σαλάτα, καί κυρίως άπό τούς χειρό- νακτας τόν χειμώνα.

Ούδέποτε δέ νά λαμβάνωνται στό Ιδιο γεύμα (ούτε αύ­τά, οδτε κανένα άπό τά ξηρά δσπρια) μαζί μέ κρέας, ψάρι, αύγό ή τυρί: γιατί τότε έχομε περισσή καί βλαβερή άνά- μειξη ζωικού καί φυτικού λευκώματος, ύπερφόρτωμα στή λειτουργία τού σηκωτιοΰ καί τών νεφρών.

Καλό είναι ένα είδος άπό ξηρά δσπρια (καί μιά φορά) κάθε βδομάδα μόνο γιά τούς έργαζομένους μέ τούς συν­δυασμούς πού άναφέραμε.

Τά κάστκν*Τά κάστανα είναι πλούσια σέ άμυλο. Είναι δέ μιά άπό

τές καλύτερες τροφές πού μπορούν νά μας προμηθεύσουν έκλεκτή ποιότητα άμύλου γιά τές άνάγκες τοΰ σώματός μας.

Ώ μά είναι πιό εδπεπτα καί πιό θρεπτικά.Μαγειρεύονται μέ άντίδια, σπανάκι, ή γίνονται άτμό-

βραστα ή ψητά.“Εχουν δέ τό πλεονέκτημα δτι οδτε ψεκάζονται, ούτε

λιπαίνονται μέ χημικά λιπάσματα.Στό γεύμα πού παίρνομε ψωμί, μακαρόνια, πατάτες,

ρύζι, δέν πρέπει νά παίρνωμε καί κάστανα.

Σ ιτάριΤό σιτάρι πρίν άκόαη ξεραθή είναι πολύ νόστιμο, θρε­

πτικό καί ευκοίλιο. ’Επίσης τό ίδιο ώφέλιμο είναι μουσκε­μένο γιά 1—2 μέρες στό νερό, πού τό άλλάζομε κάθε 5—6

Page 111: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

ώρες, κι έπειτα για 2—4 μέρες σέ μουσκεμένο ρούχο, ώ­σπου ν’ άρχίση νά φυτρώνη, είναι ευεργετικό για τή δυσκοι­λιότητα (τρωγόμενο μέ λίγο μέλι), γιά τήν άναιμία, τούς άρθριτισμούς καί τό διαβήτη.

Τό σιτάρι (στή φλούδα), περιέχει άσβέστιο, σίδηρο, φω- σφόρο, βιταμίνες Β καί Ε, άμυλο 50-60%, πρωτεΐνες 6-8% καί λιπαρές ούσίες 2-3%.

Τό άσπρο άλεύρι, τό άσπρο ψωμί, και τά ζυμαρικά μέ άσπρο άλεύρι, πρακαλοϋν, κυρίως στά βρέφη, κρυολογή­ματα, ζυμώσεις, δυσκοιλιότητα, κολίτιδα, οιδήματα, άναι­μία — μέ τόν καιρό — καί βλεννοαιματηρές κενώσεις.

Τό άοπρο άλεύρι καί τά ζυμαρικά γλυκίσματα μέ ά­σπρη ζάχαρή έπιδεινώνουν τήν άρτηριοσκλήρωση, τήν νεφρί­τιδα, τόν διαβήτη, τούς άρθριτισμούς καί τήν ύψηλή πίεση.

ΤΟ ΜΑΥΡΟ Σ1ΤΑΡΙΣΙΟ ΨΩΜΙ“Οταν δίνωμε φυσιοθεραπευτικές όδηγίες, μιά άπό τές

πιό θερμές συμβουλές μας είναι, μετά τή νηστεία, ή τή φρουτοδίαιτα, πού θά ύποχωρήσουν τά ένοχλητικά συμπτώ­ματα καί θ’ άρχίση ή έξ Ισου εύεργετική άλκαλική δίαιτα καί_ έφεξής, νά χρησιμοποιοΰσι — άπαραιτήτως — πάντοτε μαϋρο πλήρες σιταρίσιο ψωμί, πού γίνεται μέ καθαρό σιτα- ρίσιο άκοσκίνιστο άλευρι. ‘Ο λόγος είναι διότι, όσην ώφέ- λειαν μας χαρίζει τό πλήρες μαϋρο ψωμί, τόσην βλάβην μδς προξενεί τό άσπρο, φτωχότατο σέ όργανικά στοιχεία καίβιταμίνες, καί δυσκοίλιο σέ άφάνταστο βαθμό. Σχετικά μ’ αύτό τό ζήτημα ό διάσημος Άεμικανός Μακφάττεν, πα­τέρας τής Φυσιοθεραπείας, μεταξύ άλλων γράφει τά έξής: «Ή θρεπτικότης μιας τροφής δέν είναι μόνον ή περιεκτικό- της αύτής σέ λευκώματα, λίπη, υδατάνθρακες, βιταμίνες καί όργανικά άλατα· έξ ίσου σοβαρά θεωρείται καί ή πε- ριεκτικότης τής τροφής σέ άπεπτα συστατικά, τά όποια θά δώσουν τον άναγκαιον έρεθισμόν, γιά τήν τακτικήν λει­τουργίαν των έντέρων, (κένωσιν), πρός άποφυγήν τής δυσ- κοιλιότητος πού είναι πραγματικά ή ριζική αίτια —ή μήτηρ — όλων των άσθενειών. Κι ένδ τό μαϋρο πλήρες σιταρίσιο ψωμί πλουσιώτατο σέ θρεπτικά στοιχεία, περιέχει καί άρ- κετά ευεργετικά άπεπτα ύλικά, τό άσπρο ψωμί, όχι μόνον είναι φτωχότατο σέ βιταμίνες καί δλα τ’ άλλα όργοινικά στοιχεία, στερείται συγχρόνως καί έλαχίστης ποσότητος ά­πεπτου ύλικοϋ, προκαλώντας έτσι τήν όλέθρια δυσκολιό- τητα.

Ή χρήσις του πλήρους μαύρου σιταρίσιου ψωμιού έπι- βόιλλεται καί θά έπιψερη άμεση τεραστία βελτίωση στήν ύγεία τοϋ λαοϋ μας, γιατί από τή μιά θά έξαλείψη τήν

— 111—

Page 112: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

— 112—

τρομερή δυσκοιλιότητα, κι άπ’ τήν άλλη θά προσφέρη στον όργοονισμό μας τές άπαραίτητες βιταμίνες Β, Γ, τό άσβέ- στιο, τό φωσφόρο, τό σίδηρο, τό μαγνήσιο, καί δλα τά άλ­λα ευεργετικά στοιχεία πού περιέχει τό πίτυρο, τό όποιον δμως έμεΐς. .. δίνομε στούς χοίρους. «Ή έπίδρασις του λευ­κού άρτου έπί τής ύγείας τοΰ άνθρώπου», γράφει τό θαυ­μάσιο περιοδικό «Υγεία Γιά “Ολους», «είναι τόσο κατα­στρεπτική, πού ,μπορούμε νά πούμε πώς ή άσπράδα του εί­ναι σάν έπιτύμβιος λίθος, πάνω άπό τά κύτταρα τά όποΐα καταστρέφει». Τό άσπρο ψωμί θεωρείται σήμερον ή κυριω- τέρα αιτία τής διαταραχής τής Ισορροπίας τής θρέψεως, τού ραχιτισμού, τής όστεομαλακίας, τής άναιμίας καί πλεί- στων άλλων άσθενειών.

"Εχουν γίνει πλεΐστα πειράματα πού άπέδειξαν τήν θρε­πτικήν αξία τού μαύρου (πλήρους άκοσκίνιστου) σιταρίσου άλευριού.

“Ενας καθηγητής έθρεψε άποκλειστικά ,μέ άσπρο άλεύ- ρι δέκα ποντίκια, γιά δεκαπέντε μέρες μέ άποτέλεσμα νά ψοφήσουν τά έπτά έξ αύτών. Τά υπόλοιπα τρία μετά τά έθρεψε μέ πλήρες πιτυροΰχο σιταρίσιο άλεύρι μέ άποτέλε­σμα νά δυναμώσουν, νά ζωηρέψουν καί νά σωθούν. Τό ίδιο πείραμα μέ τά ίδια άποτελέσματα έγινε καί μέ άλλα ζώα.

Αύτός είναι ό λόγος γιά τόν όποιον συνιστοΰμε θερμά σέ δλους τό μαύρο ψωμί (άνάλατο βεβαίως) καί γλυκύτα­το, θρεπτικότατο καί ευκοίλιο, φθάνει μόνο νά είναι καλο­ψημένο καί νά μασαται καλά.

“Οσοι ποθούν καί σέβονται τήν πολύτιμη ύγεία τους, οφείλουν πάση θυσία νά φροντίσουν νά τρέφωνται μέ μαύρο σιταρίσιο ψωμί, άπό πλήρες άκοσκίνιστο σιταρίσιο άλεύρι, στό όποιον προσθέτουν λίγο φυτικό λάδι, καί κοπανισμένον γλυκάνισσο· τά άνακατεύουν καλά, κι έπειτα τό ζυμώνουν μέ ζύμη χωρίς άλάτι, κάνοντάς το μικρά ψωμάκια, σχήμα­τος φραντζόλας, ή παξιμάδια, μέ σησάμι ή καί χωρίς αύ­τό. Είναι τόσο γλυκύ καί μυρωδάτο ψωμί πού δσοι έτυχε νά τό γευθοΰν .μέχρι σήμερον ποτέ τους δέν χρησιμοποιήσαν άσπρο ψωμί.

Ρύζι

Τό ρύζι είναι έξαιρετικά θρεπτικό καί ώφέλιμο, κυρίως τό άκατέργαστο καί δχι άσπρισμένο ρύζι, γιατί ή θρεπτική του άξια βρίσκεται στή λεπτή έκείνη σταράτη ούσία πού περιβάλλει τό ρύζι, άπαράλλαχτα δπως συμβαίνει μέ τό σιτάρι πού τά όργανικά του στοιχεία καί οί βιταμίνες βρί­σκονται στή φλούδα — στό πίτυρο.

Page 113: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

'Εκατομμύρια ’Ινδοί, ’Ιάπωνες καί Κινέζοι έχουν γιά βασική τροφή τους τέτοιο άκατέργαστο ρύζι.

Καί στήν 'Ελλάδα ύπάρχει τέτοιο ρύζι άλλά δ κόσμος προτιμά τό άσπρισμένο πού είναι φτωχότατο σέ θρεπτικά στοιχεία προκαλώντας άβιταμίνωση, καί δυσκοιλιότητα.

Στήν εξωτερική στιβάδα τοϋ ρυζιοΰ ύπάρχουν πολύτι­μες πρωτεΐνες, βιταμίνες Β, καί λιπαρές ούσίες. Τό άτριφτο ρύζι ε’χει άσυγκρίτως καλύτερη γεύση, σημάδι τής θρεπτι- κότητός του.

Μουσκεμένο από τό βράδυ, μαγειρεύεται πολύ πιό γρή­γορα.

Μεγάλη χρήσις ασπρισμένου ρυζιοΟ προκαλεΐ δυσκοι­λιότητα καί διαβήτη. Ρύζι καί άλλες άμυλοϋχες τροφές δί­νονται στά βρέφη μέ χορτόσουπες, άλλά μετά τόν ΙΟον ή 12ον μήνα, πού άναπτύσσεται στό σίελο τοΟ βρέφους, ή άμι- λάση, απαραίτητη γιά τή χώνευση του άμύλου,

Τό ρύζι συνδυάζεται πάντοτε μέ σαλάτες καί λαχανι­κά (σέ χορτοντολμάδες—χορτόσουπες), ούδέποτε όμως μέ λεοκωματουχες τροφές, κρέας, ψάρι, τυρί, αύγό, ή ζωμό του κρέατος, π.χ. σοΟπα αύγολέμονο πού είναι σωστό δηλητή- ριο.

Καλαμπόκι

Τό καλαμπόκι είναι γευστικό, θρεπτικό, καί καθαρτι­κό, πλούσιο σέ άμυλο (60%), σέ πρωτεΐνες (10—12%), λι­παρές ούσίες (5—6%) καί γλυκόζη (15—20%).

Τρώγετε καί ώμο καί ψητό στά κάρβουνα, ή βρασμένο σέ νερό.

Είναι πλούσιο σέ άσβέστιο, σίδηρο, καί κυτταρίνη, πού είναι τό καλύτερο θεραπευτικό μέσο γιά τή ριζική αιτία δλων των άσθενειών τήν δυσκοιλιότητα.

Έ άν στό πλήρες σιταρίσιο πιτυροΰχο άλεύρι, προστεθή καί πλήρες καλαμποκίσιο άλεύρι, περί τά 10—15% τότε κατασκευάζεται τό θαυμάσιο, εΰγευστο, ευκοίλιο καί θρε­πτικό μαΰρο ύγιεινό ψωμί, κατ’ άντίθεσιν πρός τό άσπρο, δυσκοίλιο καί βλαβερό.

— 113—

Page 114: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

Το άσβέστιον χρειάζεται γιά *ήν ¿λχαλοποίηοι τού αΐματος'καί τήν κατασκευήν τών,όστών.

Ό φωσφόλος χρειάζεται γιά τά δοτά» τά νεύρα καί τόν εγκέφαλον.

*0 σίδηρο; γιά τά ερυθρά αίμο» σφαίρια καί εή φυσική ώμορφίά.

συμβολίζει τό σίδερο

' άσβέστιο

• φωσφόρο

Άγυάλιστο ρύζι

Σταφίδα

Άλεύρι σίτου

Χονρμάδβς

Μπανάνα

Μ̂ λαΚαρύδια

* Ασπρο ΛλβύριΓυαλιστερό ρύζι

Page 115: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

— 115—

ΑΕΥΚΩΜΑΤΟΥΧΕΣ ΤΡΟΦΕΣ

Πόσο τοΐς έκατό λεύκωμα περιέχουν

ΐ Ρ Ο Φ Ε Ϊ

1 Κιλό (1000 γραμμάρια)

Φυτικές ΤροφέςΛεύκωμα

Υραμμ.

ΣΟκα ξηρά 42Χουρμάδες (φοινίκια) 14Καρύδια 157Σταφίδα 30’Αμύγδαλα 247Φουντούκια 170Κάστανα 44Σπανάκι 34Σκόρδα 50Κουνουπίδι 20Φασολάκια 35Φασόλια ξηρά 230Φακές 250Κουκιά 255Μανιτάρια 35Ά γγινάρες 37Μαϊντανός 20Σ έλινο 20Λάχανο 22’Ελιές μαύρες 21Σιτάρι 115Ψωμί μαΰρο 100Ψωμί άσπρο 55Ρύζι άγυάλιστο 65Ρύζι γυαλιστερό 40

Τ Ρ Ο Φ Ε Σ

1 Κιλό (1000 γραμμάρια).

ΓαλακτεράΛεύκωμαΥΡαμμ.

Γάλα κατσίκας 35Γάλα άγελάδας 33Κ ρέμα 40Γ ιαούρτι 35Tupí φέτα 175

Κρέατα

Κρέας Χοίρου 120Κρέας ΒωδιοΟ 200Κρέας Προβάτου 171Κότα 185

Ψάρια

Ρέγγα 150Μπαρμπούνι 160Κολιός 170Μαρίδα 130

ΣΗΜ.: Μιά ματιά ατόν πίνακα αύτάν διαλύει κάθε ύποψίαν πώς οΐ φυτικές τροφ ές είναι φτω χές σέ λεύκωμα και μάλιστα φυ­τικά πού δ έ ν Αποσυντίθεται στόν έντερ ικάν σωλήνα, δπως συμ­βαίνει μέ τά ζωικά λεύκωμα, πού άποσυνθεμένο παράγει ούρικά άλατα καί πτωμαΐνες, τή ριζική αιτία των παθήσεων των νεφρών τής κύστεως καί τοΰ σηκωτιοϋ.

Page 116: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

ΤΟ ΓΑΛΑ

Τό γάλα είναι προορισμένο γιά τά παιδιά, πρίν άκόμη βγάλουν τά δόντια τους. Κάποτε δμως τό συνιστοΰμε και στούς μεγάλους, φθάνει μόνο νά είναι φρέσκο, καθαρό καί άβραστο. Καί προκειμένου γιά μας τούς μεγάλους δταν δέν είμαστε βέβαιοι κυρίως γιά τήν καθαριότητά του είναι προτιμότερο παρά νά τό βράζωμε καί νά τό καταστρέφωμε τελείως, καλύτερα νά τό άποφεύγωμε άντικαθιστώντας το μέ χυμούς φρούτων, ξηρούς καρπούς, αύγό ή άλλες τροφές.

Προκειμένου δμως γιά τά βρέφη πού στερούνται τά μη­τρικό γάλα κι είναι άνάγκη νά παίρνουν ξένο γάλα, τής αγοράς, πρέπει νά έξετάσωμε τήν προέλευσή του καί άφοϋ πεισθοΟμε, περί τής καθαριότητας καί τής παραγωγής του, τότε νά τό δίνωμε άβραστο, μέ λίγο φρουτοσάκχαρο πού βγάζομε άπό χυμό σταφίδος καλομουσκεμένης. Έ ν έναντία περιπτώσει προμηθευόμαστε μιά κατσίκα στό σπίτι μας.

Ό βρασμός Εξαφανίζει τές βιταμίνες καί μεταβάλλει πολλά ώφέλιμα όργανικά στοιχεία σέ τοξικά καί βλαβερά. Τό κάνει δύσπεπτο καί δυσκοίλιο. Τό άβραστο γάλα είναι πλούσιο σέ βιταμίνες Α, Β, Γ, ρέ άσβέστιο καί σέ φωσφόρο.

“Οσον άφορά τά μικρόβια τοΰ γάλακτος πού τά φο­βάται ό περισσότερος ,κόσμος, θά έτονίζαμε καί πάλιν δτι, μικρόβια — χιλιάδες — ύπάρχουν παντού· στήν τροφή, στό νερό, στόν άέρα έκαταμμύρια μπαίνουν μέσα μας καθημερι­νώς, θέλουμε δέν θέλουμε. Γιατί βέβαια, κι άν βράσωμε δλα μας τά τρόφιμα, σκοτώνοντας τή ζωτικότητά τους είναι δυ­νατόν νά βράσωμε καί τόν άέρα πού άναπνέομε; Συνεπώς ό μοναδικός τρόπος νά μή έπηρεαζόμαστε άπό τά μικρόβια είναι νά κλείσωμεν συνθήκην αίωνίας ειρήνης καί φιλίας μαζί των, ύπό τόν δρον, τότε μόνον νά τά ψιλοξενοΰμεν, Εάν καί έφ’ έσον τά χρειαζόμεθα, κι έφ’ οαον έχομεν έδα­φος γόνιμο γιά τήν Ανάπτυξή των μέσα μας· στό μεταξύ δέ, πάντοτε νά φροντίζωμεν νά εχωμε πλήρη εσωτερικήν καθα­ριότητα, όπότε δχι μόνον τά μικρόβια του γάλακτος άλλά καί δλης τής ύφηλίου δέν θά μας Ενοχλήσουν τό παραμι­κρό, δπως δέν Ενόχλησαν Εμάς τούς φίλους τής Φυσικής Υγιεινής γιά δεκάδες χρόνια.

"Οσον άφορά τά βρέφη έκεϊνα τά όποια κατ’ άνάγκην λαμβάνουν ξενο γάλα και τό παίρνουν συνήθως παστεριω­μένο, είναι άνάγκη νά λαμβάνουν καί χυμούς φρούτων πρός συμπλήρωσιν τών βιταμινών καί τών δργανικών συστατικών πού χρειάζεται τό παιδί. Ύπάρχουν περιπτώσεις πού Επι­βάλλεται γαλακτοθεραπεία δπως ύποδεικνύομε κάποτε στό βιβλίο μας «Φυσιοθεραπεία θεωρία καί Πράξη». Τότε άπα-

— 116—

Page 117: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

— 117—

ραιτήτως τό γάλα πρέπει να είναι άβραστο, καί άπό ζώα πού δέν τρέφονται καί μέ ζωοτροφές.

ΤΟ ΓΙΑΟΥΡΤΙΤό γιαούρτι χωνεύεται πιό γρήγορα άπό τό γλυκύ γά­

λα γιατί έχει ύποστή μερικές ζυμώσεις κατά τήν πήξι, καί γ ι’ αύτό συνιστάται σέ δσους θέλουν νά έχουν έλαφρό στο­μάχι, Ιδίως τό βράδυ, μιά ή δυό φορές τή βδομάδα.

Δέν πρέπει όμως ποτέ νά συνδυάζεται μέ άγγουράκια, ντομάτες ή άλλα τρόφιμα. Ό καλύτερος συνδυασμός του είναι μόνο του, ή τό πολύ μέ λίγο μαύρο ψωμί, και καλή μάσησι.

"Οχι συχνή χρήσις άπό τούς παχείς. Τό ξυνόγαλο πού γίνεται χωρίς βράσιμο είναι πολύ προτιμότερο.

ΤΟ ΦΡΕΣΚΟ ΒΟΥΤΥΡΟΤό φρέσκο βούτυρο είναι πλούσιο σέ βιταμίνες Α, σέ

φωσφόρο, καί ασβέστιο.Είναι θερμαντικό καί πολύ πλούσιο σέ θερμίδες καί γ ι’

αύτό συνιστάται μόνο κατά τό χειμώνα, και γιά τούς άδύ- νατους.

Συνδυάζεται μέ μέλι καί μαΰρο ψωμί. Κατάχρησις 8- μως βουτύρου, δταν προπαντός λαμβάνομε καί άλλες λιπα­ρές ουσίες, άπό κρέας, γάλα,-λάδι κλπ. είναι πιθανόν νά ένοχλήση τό σηκώτι καί νά διασάλευση τήν ομαλή λειτουρ­γία τής χολής.

Συνετή λοιπόν καί καλή χρήσις ολων καί ουδέποτε κα- τάχρησις αίουδήποτε είδους (λιπαρών, λευκωματούχων, ή άμυλούχων) γιατί τότε διασαλεύεται ή όμαλή λειτουργία τής χωνεύσεως καί τής θρέψεως φλογίζοντας καί πληγώνον­τας τά διάφορα πεπτικά όργανα μέ άποτέλεσμα. . . τό ψα­λίδι,

ΤΟ ΤΥΡΙΤό τυρί περιέχει βιταμίνες Α, άρκετές πρωτεΐνες, θερ­

μίδες, άσβέστιο και φωσφόρο.Είναι καλή τροφή (όταν γίνεται χρήσις δχι κατάχρη-

σις, περί τά 20 δράμια περίπου), καί θά ήταν πολύ όγιέι- νότερο άν μπορούσαμε νά τό έχωμε φρέσκο καί άνάλατο.

ΆφοΟ αύτό είναι δύσκολο — γιά τήν ώρα — τότε μου­σκέψετε τό τυρί πού θά πάρετε γιά 5—6 ώρες (ψιλές φέ­τες) σ’ ένα δοχείο μέ μπόλικο ,κρύο νερό, άλλάζοντας 1—2 φορές τό νερό του. Συνδυάζεται μέ μαΰρο ψωμί καί λαχα­νικά· δχι μέ αύγό ή κρέας.

Page 118: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

Οί παχεΐς πού θέλουν νά ρίξουν τό περιττόν πάχος τους Αποφεύγουν δσο μπορούν τό (αλμυρό προπαντός) τυρί, δχι μόνο γιά τά παχυντικά συστατικά του άλλά καί γιά τό ά­λάτι. "Ας σημειωθή — μέ τήν ευκαιρία — δτι γιά κάθε ένα γραμμάριο άλατος πού είσαγομε μέσα μας, ό όργανισμός μας κρατίζει περίπου 24 γραμμάρια νερό' πρός Αποφυγήν φλογώσεων έκ το ύ .. . άλατος.

Νά γιατί τό άλάτι προκαλεί τό πάχος.ΤΑ ΑΥΓΑ

Τά αύγά είναι τροφή πλούσια σέ λεύκωμα, άσβέστιο, φωσφόρο, θείο, καί βιταμίνες Α, Β, Δ.

Είναι δμως άπόλυτος άνάγκη πάντοτε νά είναι φρέσκα.Αύγό τής Ιδίας ή,¡τέρας είναι πρώτης τάξεως τροφή. ‘Ό ­

ταν δμως μείνη τό αυγό γιά 8—10 ή καί περισσότερες μέ­ρες, κυρίως τό ,καλοκαίρι, τότε Αλλοιώνεται καί άντι νά εί­ναι ώφελιμο, είναι βλαβερό. ‘Αποφεύγετε αύγά άπό κότες πού τρώνε ζωοτροφές.

Οί ήλικιωμένοι καί δσοι ώποφέρουν μέ τό σηκώτι τους, τό δέρμα, καί τά νεφρά πρέπει νά Αποφεύγουν τά αύγά.

Σ έ καμμιά περίπτωση δέν έπιτρέπεται νά γίνεται κα­τάχρηση σέ αυγά. “Ενα αύγό φρέσκο βρασμένο (μελάτο) ή τό πολύ δύο, μιά ώς δ*>ό φορές τή βδομάδα, μαζί μέ μπό­λικη σαλάτα, δέν βλάπτουν, δσους είναι ύγιεις.

'Εκείνοι πού τρώνε 3 ή καί 5 άκόμη αύγά τηγανητά καί φημίζονται δτι δέν παθαίνουν τίποτε, είναι έκεΐνοι πού στό τέλος. .. Αναγκάζονται νά τά έγκαταλείψουν τελείως, γιατί τούς έχουν — μέ τόν καιρό — προκαλέσει μιά χρονιά πά- θησι. Μέτρον λοιπόν σέ δλα καί προπαντός στό ζωικό λεύ­κωμα, άν ποθούμε νά έχω με ύγεία καί ζωτικότητα καί στα βαθειά γεράματα.

ΤΟ ΑΛΑΣ (καί τάλλα μπαχαρικά)“Ενας λόγος γιά τόν όποιον καταστράφηκεν ό στόμαχος

καί τά άλλα πεπτικά δργανα τού Ανθρώπου — σέ σημείο πού κάθε^τρία άτομα τό ένα έχει Εκδηλωμένο ή άνεκδήλωτο έλκος τοΰ στομάχου ή τού δωδεκαδάκτυλου—, είναι καί ή υπερβολική χρήσις τοΰ όλεθρίου άλατος, τού πιπεριού (άρ- τυμάτων), τοΰ ξυδιού καί άλλων όρεκτικών Ερεθιστικών μπαχαρικών, πού άφ’ ένός μέν Ερεθίζουν, φλογίζουν και σκληρύνουν τά κύτταρα δλου τοΰ σώματος, προκαλώντας άρτηριοσκλήρωση, νεφρικές, ήπατικές καί άλλες παθήσεις, καί άφ' Ετέρου προκαλώντας τήν Αφύσικη δρεξη καί τήν πολυφαγία, πού τόσο πρόωρα κόβει τό νήμα τής ζωής τών περισσοτέρων Ανθρώπων σήμερον.

— 118—

Page 119: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

— 119—

Καθώς άναφέραμε προηγουμένως, κάθε ένα γραμμάριον αλάτι πού τρώμε κατακρατεί μέσα μας 24 γραμμάρια νερό, πρός έξουδετέρωσιν τής φλογώσεως πού προκαλεΐ τό αλάτι.

Έ ξ αότοϋ, μπορείτε νά έξακριβώσετε τή ριζική αίτια τοΰ άφύσικου και όλεθρίου πόιχους, πού χαρακτηρίζει όλους τούς. . . καλοφαγάδες.

Γι’ αύτό στά βιβλία μας, άντ'ι τοΰ άλατος τοΰ δρυκτοΰ καί ανόργανου (χλωριούχου νατρίου), τό όποιον ούδέποτε χρησιμοποιεί, άλλά μέ μεγίστη προσπάθεια άπσμακρύνει τό σώμα, μέ τά οδρα, τά φλέγματα καί τον Ιδρώτα, άντί αύ- τοΰ ή τών άλλων έρεθιστικών μπαχαρικών συνιστοΰμε τρο­φές πλούσιες σέ όργανικό αλάτι, καθώς είναι τό κρεμμύδι, 6 μαϊντανός, τό ,καρόττο, τό σέλινο (άπό τό όποιον γίνεται τό φυτικό άλάτι), πού δίνουν θαυμασίαν γεϋσιν στίς τροφές, άλλά συγχρόνως καί άσύγκριτην ώφέλειαν.

ΤΟ ΝΕΡΟ

Τό νερό είναι άπαραίτητο γιά τόν οργανισμό μας, γιά τή διάλυση καί άπορρόψηση τών τροφών, καί τή σύσταση τών κυττάρων τοΰ σώματος.

Χωρίς τροφή ζή ό άνθρωπος αρκετές μέρες (άνάλογα μέ τό βάρος του), χωρίς νερό δμως είναι έντελώς άδύνατο.

Τό νερό είναι ώψελιμώτερο δταν είναι καθαρό καί μα­λακό — δπως λέμε — δηλ. δταν δέν περιέχει ξένες ούσίες, άνόργανα άλατα δρυκτών, ή ,καί χλώριο, πού προσθέτουν συνήθως στίς πόλεις.

Τό φυτικό νερό που περιέχεται μέσα στά φρούτα καί τά λαχανικά, είναι άπεσταγμένο καί όγιεινότατο.

"Ενας πού δέν τρέφεται άνθυγιεινά, μέ διάφορα άλατι- σμένα, καλομαγειρευμένα(!) ή διατηρημένα τρόφιμα καί χρησιμοποιεί στήν τροφή του μπόλικα ώριμα ψροϋτα χυμούς καί φρέσκα λαχανικά, δέν αισθάνεται τήν άνάγκη νά κατα- βροχθίζη όκάδες ολόκληρες ποσίμου νεροΰ, κουράζοντας τά νεφρά (μέ κίνδυνο νεφρολιθιάσεως), λυώνοντας κυριολεκτι­κά μέσα στόν ιδρώτα τό καλοκαίρι, ή φορτωμένος στή ράχή του δεκάδες κιλά περισσότερον τοΰ κανονικού.

Τό νερό μήν τό πίνετε παγωμένο- οϋτε ,κατά τήν διάρ­κεια τοΰ γεύματος, γιατί άραιώνει τά πεπτικά ύγρά, (δια­σαλεύοντας τή χώνευση) ,καί φεύγοντας δέκα περίπου λεπτά μετά τήν πρόσληψή του παρασύρει πολλές τροφές άχώνευ- τες στό έντερεο, μέ· άποτέλεσμα ζυμώσεις στά έντερο, φού­σκωμα, άέρια, τοξινώσεις. '

Page 120: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

ΤΟ ΤΣΑΙ·Άπό φυσική ύγιεινή άποψη, τό συνηθισμένο τσάϊ πρέπει

ν’ αποφεύγεται καθότι είναι πλούσιο σέ τατίνη καί άλλα τοξικά διεγερτικά στοιχεία, πού διεγείρει τό νευρικό σύστη­μα καί την καρδίαν.

Προκαλεί έπίσης δυσκοιλιότητα, πού είναι ή_ ριζική αι­τία δλων τών ασθενειών. ’Αντί αύτου συνιστουμε τά πιό κάτω βότανα πού έχουν θαυμάσιες θεραπευτικές ιδιότητες, ώς τσάϊ, ουδέποτε δμως μέ άσπρη ζάχαρη, αλλά μέ μέλι, μαύρη ζάχαρη.

ΤΟ ΧΑΜΟΜΗΛΙΤό τσάϊ μέ χαμομήλι είναι άντισπασμωδι,κό, στομαχικό,

απολυμαντικό. ΕΙν’ ευεργετικό γιά τούς κολικούς πόνους, γιά ρευματισμούς. Είναι καταπραϋντικό σέ περιπτώσεις φλο γώσεων, άτονίας, κράμπας του στομάχου, άνορεξίας, καί δυσκοιλιότητος, δυσμηνόρροιας, υστερισμού, καί νευρικών πονοκεφάλων. Έκχείλισμα χαμομηλιού στό νερό του κλύ­σματος, είναι Αντισηπτικό καί κατευναστικό.

Ο ΔΥΟΣΜΟΣΌ δύοσμος είναι ένα άπό τά πιό αρωματικά καί ώφέλι-

μα βότανα ώς τσάϊ.Είναι ευεργετικό γιά τούς κολικούς πόνους του στο­

μάχου, τούς νευρικούς σπασμούς και τήν κόπωση, γιά τό έλκος, τό λόξιγκα, τή χολή, τή δύσπνοια καί τή δυσπεψία.

Ο ΓΛΥΚΑΝΙ ΣΣΟΣΤό τσάϊ μέ γλυκάνισσο είναι ώφέλιμο γιά τή φυσιολο­

γική λειτουργία τοΟ πεπτικού συστήματος."Εχει άποχρεμπτικές διουρητικές, άντισπασμωδικές Ι­

διότητες. Είναι έμμηναγωγό, κι εύεργετικό γιά τή δυσπε­ψία.

Ο ΖΑΜΠΟΥΚΟΣΤό τσάϊ μέ ζαμπουκο συνισταται κατά τών περιπτώ­

σεων πνευμονικοΰ κατάρρου, στηθάγχης, δοθιήνων (σπυ­ριών) , έκζέματος καί κρυολογημάτων.

Είναι έφιδρωτικό, διουρητικό· μαλακώνει τό δέρμα (μέ κομπρέσσες), άφαιρεί τές ρυτίδες καί τές φακίδες. Ω φε­λεί πολύ στά μάτια μέ πλύσεις,

— 120—

Page 121: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

— 121—

Φ Ρ Ο Υ Τ Ο Θ Ε Ρ Α Π Ε Ι Α

Φρουτοθεραπεία είναι ή δεύτερη αμέσως μετά τή _ νη­στεία φυσιοθεραπευτική μέθοδος, ευεργετική γιά τήν άνά- κτηση καί τή διατήρηση τής πολύτιμης ύγείας μας, καθώς καί τήν άνανέωση του οργανισμού μας.

Μέ τόν δρο φρουτοθεραπεία εννοούμε τή χρήση ενός συνήθως ή ,καί περισσοτέρων ειδών φρούτων για λίγες μέ­ρες. Αύτή έφαρμόζεται γιά προληπτικούς ή θεραπευτικούς σκοπούς, είναι δέ ο πιο ευεργετικός τρόπος γιά τό ξεκού­ρασμα του πεπτικού συστήματος, τήν καθαριότητα τού όρ- γανισμοΰ καί του αίματος, καθώς καί τόν πλουτισμόν αύτου σέ θαυμάσιο φρουτοσάκχαρο,, βιταμίνες, άσδέστιο, σίδη­ρο καί τά άλλα όργανικά συστατικά πού άφθονούν στά φρούτα — πράγμα πού προλαβαίνει πλεΐστες όσες παθή­σεις του οργανισμού.

Οί φρουτοθεραπείες θαυματουργούν κυριολεκτικά δταν γίνωνται γιά θεραπευτικούς σκοπούς, έφαρμοζόμενες συστη­ματικά, κι ανάλογα μέ τήν περίπτωση τού καθενός, όπότε κάποτε μπορούν ν’ αντικαταστήσουν κι αύτή τήν άπόλυτη νηστεία, πού είναι πανάκεια, καθώς έξηγοϋμε στό βιδλίο μας «Φυσιοθεραπεία, θεωρία και Πράξη», γιά τήν θεραπεία τών διαφόρων άσθενειών.

Λαμβάνσμεν μιά δόση φρούτου (άνάλογη μέ τήν δρεξη μας) κάθε 3 ώρες ή δποτε πεινάσωμε πραγματικά. Υπάρ­χουν περιπτώσεις πού παίρνομε μόνο τό χυμό φρούτων άντί ολόκληρο τό φρούτο, κυρίως σέ περιπτώσεις έλκους, όπότε προτιμώνται τά γλυκά φρούτα.

Είναι προτιμότερο νά χρησιμοποιούμε ένα μονάχα είδος φρούτου σέ κάθε φρουτοδίαιτα, έπειδή κάθε φρούτο έχει καί ξεχωριστή έπίδραση έπάνω σέ ώρισμένα όργανα, κι ά- ναλαδαίνει κάθε ένα, τήν αποτοξίνωση καί τή θεραπεία, γιά ώρισμένα μέρη τού σώματος, άλλο γιά τά νεφρά, άλλο γιά τό σηκώτι, άλλο γιά τά έ'ντερα κ.ο.κ. Διάφορα συμπτώ­ματα πού παρουσιάζονται κατά τή διάρκεια τής φρουτοθε­ραπείας τά όποια συνήθως άδικα θεωρούνται άπό μερικούς σάν έπικίνδυνα, στήν πραγματικότητα είναι αύτοκαθαρτικά καί αύτοθεραπευτικά.

Γιά ποιό σκοπό ν’ άνησυχοϋμε π.χ. δταν μιά φρουτοδίαι­τα προκαλεΐ εύκοιλιότητα, διαλύει δηλαδή κι έξωτερικεύει δλη τή βρώμικη σαβούρα των έντερων, τή ριζική πηγή κάθε άνωμαλίας ,καί κάθε άρρώστειας; ’Ή μήπως θέλωμε νά δια­τηρούμε μέσα μας δλην έκείνη τή σαπίλα καί άποσόνθεση πού μάς τοξινώνει συνεχώς καί σιγά - σιγά μας αύτοδη- λητηριάζει; Άφοΰ δμως προκαλεΐ καί πόνους συνήθως ή

Page 122: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

διάρροια, θά πη πώς είναι βλαβερή! ! και δέν ξέρομε πώς ό πόνος, καθώς καί κάθε άλλο σύμπτωμα είναι αυτοθερα- πευτική άμυνα του δργανισμοΰ γιά τήν έκδίωξη του... έχ- θροϋ.

"Αν θέλωμε λοιπόν, ούτε κατά τή φρουτοθεραπεία, ούτε ποτέ, νά παρουσιασθή ό παραμικρέτερος πόνος, άς μάθωμε τό μυστικό... πώς δλα τά ύπερσυγκεντρωμένα καί κονσερ­βοπο ιη μένα τρόφιμα πού μέ τόση ευχαρίστηση καί γλύκα είσάγομε μέσα μας, μιά ώρα, άργά ή γρήγορα, πρέπει ν’ Απομακρυνθούν, μέ πίκρα, πόνους, πυρετό καί τά άλλα έ- νοχλητικά θεραπευτικά συμπτώματα.

"Αδικα έπίσης ανησυχούμε, σάν βλέπομε τά ούρα μας νά -γίνωνται ολοκόκκινα ή κίτρινα άπό τήν πολλή σκουριά, τά άλατα, τά όξέα καί τά δηλητήρια, πράγμα πού συμβαί­νει σέ κάθε περίπτωση άσθενείας, νηστείας ή φρουτοθερα­πείας.

Μήπως θέλομε αύτά τά δηλητήρια — πού φλογίζουν τά νεφρά, τήν κύστη καί δλο τό οόράπητικό σύστημα, — νά μή φεύγουν ποτέ, νά συμπυκνώνωνται καί νά δημιουργούν τις πέτρες μέσα μας;

"Ενα πράγμα πρέπει νά έχω με ύπ’ όψει μας προκειμέ­νου νά κάμωμε φρουτοθεραπεία· νά μή τή διακόπτωμε ά- πάτομα, πέφτοντας μέ τά μούτρα στήν πολυφαγία, γιατί έτσι μπορεί νά βλάψη άντϊ νά ώφελήση. Μετά άπό κάθε νηστεία ή καί φρουτοθεραπεία, ό όργανισμός δέν μπορεί νά δεχθή άπότομα στερεή τροφή, καί προπαντός καλομαγει- ρευμενη(ί) καί διατηρημένη. Είναι άνάγκη νά συνέχιση ά­κόμη λίγες μέρες, μικτή φρουτοθίαιτα, μέ προσθήκη Οστε- ρα ώμων λαχανικών, γάλακτος καί ξηρών καρπών καί ύ­στερα πιό έλεύθερη, άλλά φυσική διατροφή, άν ποθούμε νά μή κυλούμε συχνά στον πόνο καί τήν άρρώστεια, άλλά καί στά γεράματά μας άκόμη νά είμαστε ύγιέστατοι.

— 122—

ΣταφυλοθεραπείαΜέ τόν δρο σταφυλοθεραπεία, έννοούμε τήν Αποκλειστι­

κή μονοφαγία άπό σταφύλια, γιά ώρισμένο χρονικό διάστη­μα, Ανάλογα μέ τήν περίπτωση τοΰ καθενός.

Στό άκουσμα τής λέξεως μονοφαγία άπό σταφύλια, ί­σως μερικοί νά τρομοκρατούνται, γνωρίζοντας δτι ό δργα- νισμός τοΰ άνθρώπου χρειάζεται ποικιλίαν τροφών καί συ­στατικών γιά τή συντήρησή του. “Οταν δμως γνωρίσουν τήν ευεργετική άξια τού σταφυλιού, τήν πλουσιωτάτη περιεκτι- κότητά του σέ έκλεκτά θρεπτικά καί θεραπευτικά στοιχεία, πιστεύομε πώς δλοι θ ’ άλλάξουν Ιδέα καί θά κάμουν έστω καί γιά λίγες μέρες σταφυλοθεραπεία, Από τήν όποιαν θά

Page 123: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

διαπιστώσουν άσύγκριτα εύεργετικά αποτελέσματα στην πο­λύτιμη σωματική και ψυχσδιανοητική τους υγεία.

"Ας έξετάσωμε τώρα, τί διαπιστώνουν κορυφαίοι έπι- στήμονες καί ή χημική άνάλυση τών τροφών γιά τήν εύερ- γετική άξια του σταφυλιού.

Έ ν πρώτοις, άπό τά 16 συστατικά, έκ τών όποιων άπο- τελεΐται τό σώμα τού άνθρώπσυ, τά 12 τά περιέχει τό στα­φύλι. Τά ύπόλοιπα 4, πού έχουν καί δευτερεύουσα σημασία, μπορεί κάθε όργανισμός, γιά λίγες μέρες, νά τά προμηθεύε­ται άπό τό στόκ πού πάντοτε υπάρχει στο σώμα, καί μάλι­στα μέ άποτέλεσμα τή διάλυση τού υπερβολικού πάχους καί τών περιττών άλάτων καί όξέων, τά όποια μέ τόν έγκλημα- τικόν υπερσιτισμόν άποθηκεΰομε μέσα μας, καί τά όποια έμποδίζουν τή φυσιολογική λειτουργία τοΰ σώματος, τήν όμαλή έκδήλωση της ζωής. .. τήν ύγεία.

Τά σταφύλια περιέχουν 20—307« σταφυλοσάκχαρο, πού είναι ή έκλεκτότερη πρώτη ύλη μέ τήν όποία έργάζεται ό μυς της καρδίας' γΓ αύτά ακριβώς έξηγεΐται ή εϋεργετίική θεραπευτική άξία τού σταφυλιού — καί τών άλλων φρού­των — σέ καρδιακές άνωμαλίες.

Τό φυτικό έξαιρετικό λεύκωμα τού σταφυλιού (περίπου 2%), τρέφει καί δυναμώνει, άποκαθιστώντας τήν όμαλή λει­τουργία όλων τών πεπτικών όργάνων. Σέ όργανικά άλατα καί σάκχαρον είναι έπίσης πολύ πλουσιώτερο τό σταφύλι, κι απ' αύτό τό μητρικό γάλα, δικαίως δέ ώνομάσθηκε ά- σύγκριτο κι εύεργετικό φυτικό γάλα.

Περιέχει έπαναλαμβάνομε, τά 12 έκ τών 16 συστατι­κών τού σώματός μας, — τό σταφύλι — τά έξής: άσβέστιο, μαγνήσιο, σίδηρο, μαγγάνιο, νάτριο, κάλιο, φωσφόρο, θείο, φθόριο, χλώριο, άργΰλιο, πυρίτιο.

Είναι δέ πλουσιότατο τό σταφύλι σέ βιταμίνες Α, Β,· καί Γ, πού είναι άπαραίτητες γιά τή θρέψη καί τήν άναζωο- γόνηση τού σώματος καί τή διατήρηση παντοτινής καί ζη­λευτής ύγείας.

“Ολα τά συστατικά τοΰ σταφυλιού είναι ραδιενεργά, ζωντανά καί ζωντανά κύτταρα δημιουργούν μέσα μας, κατ’ άντίθεσιν πρός τις νεκρές, διατηρημένες, άλλοιωμένες ά- φύσικες καί όλέθριες τροφές, πού δημιουργούν μέσα μας τή σαπίλα, τήν άποσύνθεση καί την άρρωστεια.

Δικαίως λοιπόν ή σταφυλοθεραπεία θεωρείται ευεργετι­κή, συναγωνιζομένη καί αύτή τήν άπόλυτη νηστεία, πού θεωρείται πανάκεια γιά τή θεραπεία τών άσθενειών.

— 123—

Page 124: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

Πώς γίνεται ή σταψϋλοδεραΐΐεία

θ ά ήταν ευεργετικό 3-3 μέρες πριν αρχίσει ή σταφυλοθε­ραπεία, νά χίνη μικτή φρουτοδίαιτα, μ’ ενα κλύσμα κάθε δεύτερη μέρα, χιά νά καθαρίση τό πεπτικό σύστημα καί ν’ άποφύγωμε έντατική άποτοξινωτική Αντίδραση τού όρ- γανισμοΟ μέ τήν Απότομη Αλλαγή στή διατροφή μας.

"Επειτα Αρχίζετε. Κάνετε δυό μέρες σταφυλοδίαιτα, παίρνοντας κάθε τρεις ώρες καί Ανάλογα μέ τήν δρεξη, μιά δόση σταφύλι καλοπλυμένο (κατά προτίμηση ,μαύρο) ή καί άσπρο άψέκαστο, χωρίς λίπασμα άν είναι δυνατόν, ή 1—2 ποτήρια χυμό σταφυλιού.

Μετά τις δυό αύτές μέρες, κάνετε μιά μέρα μέ νερό κάνοντας κι ένα κλύσμα άκόμη. Ξαναρχίζετε τήν πρώτη μέ χυμό σταφυλιού κι έπειτα μέ τό σταφύλι, μασώντας καλά τή φλούδα (δχι καί τά κουκούτσια, μερικά τών όποιων κα­ταπίνετε άμάσητα, έκτός άν υποφέρετε άπό έλκος, όπότε θά έπρεπε νά παίρνετε μόνον χυμό).

Τό ποσόν τού σταφυλιού σέ κάθε γεΰμα, καθώς καί ό Αριθμός τών γευμάτων, κανονίζεται άπό τήν δρεξη καί τήν περίπτωση του καθενός.

Οί παχεΐς πού θέλουν νά ρίξουν βάρος, πρέπει νά τρώ­νε λιγώτερο άπό μιάμιση όκα σταφύλια τήν ήμερα, ένώ οί αδύνατοι περί τις 2 ή 2% όκάδες.

Διάρκεια τής σταφυλοθεραπείας

Αύτή έξαρταται άπό τήν περίπτωση τού καθενός. Πάν­τως όποιοσδήποτε θά μπορούσε νά κάμη 5—10 μέρες στα­φυλοθεραπεία μ’ εύεργετικά Αποτελέσματα στή σωματική καί ψυχοδιανοητική του ύγεία. "Αν βαρεθή κανένας τό στα­φύλι πριν έξαλειφθούν τά συμπτώματα ή τό περιττόν βάρος, γ ιά τά όποια κάνει τήν σταφυλοθεραπεία, τότε μένει 24 ώρες μέ νερό ή λεμονάδες (μέ φρέσκο λεμόνι) σκέτες ή μέ λίγο μέλι κι έπειτα συνεχίζει μέ καινούργια δρεξη.

Κάποτε τις πρώτες μέρες τής σταφυλοθεραπείας είναι πιθανόν νά παρουσιασθή εύκοιλιότης ή δυσκοιλιότης. Αύτές ύποχοροΰν μέ ένα ή δυό κλύσματα. Έπίσης τά οδρα χρω­ματίζονται. Παρουσιάζεται κομμάρα, φαινομενική καί προ­σωρινή Εξάντληση, πονοκέφαλος ή καί σπυριά, σημεία ολο­φάνερα τής έντατικής καθάρσεως καί άποτοξινώσεως του σώματος. Αύτά δλα παρέρχονται μέ τήν συνέχεια τής στα­φυλοθεραπείας. Ά ν μερικά, δπως είναι τά σπυριά, συνεχί­ζουν, τότε μιά μέρα νηστεία μέ νερό ύπσχωροΰν, όπότε καί συνεχίζομε πάλι, μέχρι τής έπιτυχίας τού έπιδιωκομένου σκοπού. "Αν δμως καί πάλιν συνεχίζουν, τότε διακόπτετε

— 124—

Page 125: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

την σταφυλοθεραπεία ,καί ακολουθείτε Αλκαλική δίαιτα, κα­θώς Αναφέρομε παρακάτω. Επαναλαμβάνομε, πώς ό Αριθ­μός των γευμάτων και ή ποσότης τοϋ σταφυλιοϋ κανονίζον­ται άπό τήν όρεξη καί τον σκοπό πού έπιδιώκομε.

— 125—

Πμ5 διακόπτεται ή σταφυλβθεραπεία

Είναι άνάγκη ν;ά περάσουν 2—4 μέρες μέ μικτή φρουτο­δίαιτα, (μ’ ένα είδος φρούτου σέ κάθε γεύμα) κι έπειτα νά προστεθούν ώμές σαλάτες τό μεσημέρι ή καί τό δείπνο. Προστίθενται έπειτα λίγα Ατμοβρασμένα λαχανικά, πατά­τες, αυγό, γάλα φρέσκο, τυρί άνάλατο ή ελιές τελείως έξαλμυρίσμένες σέ μπόλικο κρΰο νερό γ ι’ άρκετές ώρες, ξηρά φρούτα κλπ. Πάντως κρέας καί ψάρι θά ήταν καλά νά χρησιμοποιηθή τουλάχιστον μετά 15 μέρες γιά νά συμ- πληρωθή ή άποτοξίνωσις καί νά προσαρμοσθή τό πεπτικό σύστημα μέ τά νέα είδη τροφής. Καλόν θά ήταν νά έγκα- ταλειφθουν πλέον τά Ανθυγιεινά τρόφιμα (διατηρημένα, αλμυρά, τηγανισμένα κλπ.) προς άποφυγήν νέας τοξινώ- σεως, πού είναι ή ριζική αίτια κάθε Αρρώστειας.

Πώς εύεργετεΐ ή σταφυλοδερ«πείκ

Σύμφωνα μέ όμολογίες κορυφαίων έπιστημόνων ή στα­φυλοθεραπεία είναι ευεργετική σέ περιπτώσεις διαλύσεως του περιττοί} βάρους, σέ άρθριτισμούς, ψαμμίασι, δυσκοι­λιότητα, Ανωμαλίες ήπατος καί τής χοληδόχου, ρευματι­σμούς, σέ αιμορροΐδες, δερματοπάθεια, έκζέματα, Ακμή, νεφρολιθίαση/, κολίτιδα, πεπτικές Ανωμαλίες, έλκη, καί στή διάλυσι ,κι έξωτερίκευσι τής φλεγμονής καί τής νικοτίνης Από τούς πνεύμονες, πραγμα, τό όποιον διευκολύνει τά μέ­γιστα τήν όριστική έγκατάλειψη τοϋ δλεθρίου καπνίσματος.

’Εμπρός λοιπόν. Κανένας, Απολύτως κανένας Ας μην μείνη Αμέτοχος τής πλήρους εύεργεσίας πού ύπόσχεται ή σταφυλοθεραπεία, σέ περιπτώσεις πού καμμιά άλλη μέθο­δος δέν μπορεί νά μας προσφέρη ριζικήν βελτίωσιν τής πο­λύτιμης σωματικής καί ψυχοδιανοητικής μας ύγείας, πού είναι τόσον Απαραίτητη για κάθε έπιτυχία καί γιά κάθε πρόοδο στή ζωή.

"Ολα τά πιό πάνω ευεργετικά Αποτελέσματα τής στα­φυλοθεραπείας έν συνδυασμό} μέ άτμόλουτρα, μασσάζ, γυ­μναστική, κίνηση στό βουνό μέ ύγιεινή Ατμόσφαιρα κι εύ-

Page 126: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

— 126—

χάριστον περιβάλλον, τά διαπιστώσαμε γιά δεκάδες χρόνια στο σταθμό τοϋ ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΥ ΦΥΣΙΟΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΟΥ ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ καί τά συνιστουμε θερμά σέ δσους ποθούν νά γλυτώσουν μιά γιά πάντα άπό κάθε άρρώστεια καί ν’ Ακτι­νοβολούν άπό ύγεία, ζωτικότητα καί Ασύγκριτη δραστη­ριότητα.

Ή πορτ©καλ©8εραπεία

Ή Αποκλειστική χρήσις ώριμων πορτοκαλιών (μαντα­ρινιών, ή γκρέϊπ-φρουτ) γιά 5—10 μέρες Θαυματουργεί κυ- ριολεκτυκώς σέ περιπτώσεις, γρίπης, βρογχικών, άσθμα­τος, κατάρρου, άρθριτισμών, ρευματισμών, φλεβίτιδος, νεφρίτιδος, δυσπεψίας καί δυσκοιλιότητος.

Παίρνομε κάθε τρεις ώρες περίπου 3—4 πορτο­κάλια ή V—2 ποτήρια χυμό πορτοκαλιών. Γιά τά βρογχικά, τήν Αμυγδαλίτιδα κλπ. προτιμότερα τά ξυνά (ώριμα) πορ­τοκάλια, γιά τό '¿λκος του στομάχου, ή δωδεκαδακτύλου ό χυμός των γλυκών πορτοκαλιών.

Στις πρώτες 2—3 μέρες γίνεται καί ένα κλύσμα κάθε μέρα, δταν προπαντός υπάρχει δυσκοιλιότης.

(Γιά τή θρεπτική άξία τών πορτοκαλιών, ϊδε σχετικόν ,κεφάλαιον).

Ή πορτοκαλοθεραπεία διακόπτεται πάντοτε μέ τό με­νού ώμοψαγίας, έπειτα μέ άλκαλική δίαιτα κι έπειτα τό πρώτον έβδομαδιαϊον μενοΟ διά νά φέρη τό ποθούμενον αποτέλεσμα. (Διά τά μενού αύτά, Ϊδε σχετικά κεφάλαια).

ΣΗΜ.: Κατά τον ίδιο τρόπο γίνεται ή μηλοθεραπεία, εύεργετική γιά τά έντερικά νοσήματα, ή κερασοθεραπεία, γιά τή θεραπεία της δυσκοιλιότητος, καί δλες οί άλλες φρουτοθεραπείες, μετά άπό τις όποιες ούδέποτε έπιτρέπεται νά πέψτωμε Αμέσως στή συνήθη διατροφήν, άλλά ν’ άκολου- με γιά λίγες μέρες πάντοτε μιά μικτή φρουτοδίαιτα, έπειτα τήν άλκαλική δίαιτα κι έπειτα πιο έλεύθερη άλλά πάντοτε μετρημένη καί λογική διατροφή δχι Ακρότητες, οΰτε κοιλιο- δουλεία.

’Αλκαλική δίαιταΜέ τόν δρον «άλκαλική δίαιτα», ή Φυσιοθεραπεία έν·

νοεί τή διατροφή πού εΐναι πλούσια σέ άλκαλικά στοιχεία καί προπαντός άσβέστιο καί βιταμίνες. Καί είναι, βέβαια γνωστό πώς στή χημεία έχομε τά τοξικά όξέα καί τά Αντι­φάρμακά τους τά άλκάλια, πού τά έξουδετερώνουν. "Ενα έγκαυμα άπό κάποιο άξύ, π.χ. θεραπεύεται μέ μιά άλκα­λική ούσία.

Page 127: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

Στή διατροφή μας υπάρχουν τροφές πλούσιες σέ όξέα, ολέθρια στον όργανισμό μας πού είναι ή ριζική αιτία δλων τών άσθενειών, καθώς έπίσης καί τροφές πλούσιες σέ ά- σδέστιο, ευεργετικό γιά τήν κατασκευή τών κοκκάλων καί γιά τήν έξουδετέρωση τών όξέων καί τή θεραπεία πλείστων άσθενειών.

Είναι λοιπόν τό άσβέστιο τό σπουδαιότερο συστατικό τών κοκκάλων καί γενικά δλου του σώματος. 'Όταν δέ ή πιριεκτικότης του αίματος σέ άσβέστιο κατέλθη κάτω τοΰ κανονικού, ένεκα έλλείψεως άλκαλικών ούσιών, άπό τή δια­τροφή μας, τότε ό νόμος τής αύτοσυντηρήσεως, — πού έν- διαφέρεται γιά τήν άμεση διατήρηση· τής Ζωής — έξ ένστι­κτου άντιλαμδάνεται τήν άνωμαλίαν αύτήν καί φροντίζει πάση θυσία, λαμδάνοντας τό άσδέστιο άπό άλλα δργανα κυρίως άπό τά όστα, νά διατηρήση τή φυσιολογική άλκαλι- κότητα του αίματος, πού είναι άπαραίτητη γιά τήν δμαλή λειτουργία τής θρέψεως, καί τής κυκλοφορίας καί γενικά τής 'Υγείας.

Ά ντιλαμδάνεσθε λοιπόν τόν λόγο πού μία συνεχής στέ- ρησις άσβεστούχων τροφών άπό τό μενοΟ τής διατροφής μας, μπορεί νά προκαλέση φυματίωση τών δστών, ραχίτι­δα, ̂ τοξιναιμία, άρθρίτιδα, πρόωρη σήψη τών δοντιών καί πλεΐστες άλλες παθήσεις πού έχουν σαν ριζική αίτια τήν έλλειψη άσβεστίου σιδήρου καί άλλων άλκαλικών στοι­χείων, καί τόν πολλαπλασιασμό τών όλεθρίων όξέων καί δηλητηρίων.

"Αν λοιπόν θέλωμε νά μή διασαλευθή ποτέ ή κανονι­κή άλκαλικότης του αίματος πού είναι άπαραίτητη γιά τήν πρόληψη τών πιό σοβαρών άσθενειών, άς φροντίσωμε προ- ληπτικώς νά λαμδάνωμε τροφές (δασεοδριθεΐς), πλούσιες σέ άσδέστιο, καί δλα τά άλλα όργανικά συστατικά, κα­θώς είναι δλα τά ψροΰτα καί τά άμαγείρευτα λαχανικά, κι αύτά πού θεωρούνται βλαβερά τό σπανάκι, τό σέλινο (καί μή φοβάστε πώς άρχίζουν άπό σΐγμα), γιατί τό άσβέστιο πού περιέχουν είναι όργανικά, διαλύει κι έξωτερικεύει δλα τά άνόργανα άλατα καί τά όξέα καί γ ι’ αύτό άκριδώς προ- καλεΐ συνήθως πόνους πού είναι πάντα θεραπευτικής προο­πτικής. Έπίσης πλούσιες άλκαλικές τροφές, είναι τό μα­ρούλι, τό λάχανο (κραμπί), δλα τά φρούτα, καί προπαντός τά έσπεριδοειδή, τά δαμασκηνοειδή, καί τά σταφύλια, οί ξηροί καρποί, τό σιτάρι, (στο πίτυρο τό όποιον δμως έμεΐς δίνομε πάντοτε στά γουνούνια), τό κρεμύδι, τό κάρδαμο, τά ρεπανάκια, τά καρρότα, τό γάλα τό άβραστο, τό αύγό καί τό τυρί.

’Απ’ δλα αύτά, σάν κάνη ό άνθρωπος άρκετή χρήση στή καθημερινή διατροφή του, ούτε τά δόντια του θά σαπίσουν

- 127-

Page 128: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

οϋτε τά μαλλιά του θά πέσουν, οϋτε άπό σοβαρές παθήσεις θά κινδυνεάση.

Τά τρόφιμα πού άναφέραμε παραπάνω, δέν είναι πλού­σια μόνο σέ Ασβέστιο, άλλά καί σέ βιταμίνες Α, Β, Γ, Δ. πού έν συνεργασία μέ τό άσβέστιο καί τά άλλα δργανικά συστατικά δημιουργούν γερά Ατσαλένια σώματα καί αίω- νίαν Υγείαν.

Πρέπει δμως νά ξέρω με πώς τό άσβέστιο καί οί βιτα­μίνες των τροφών, .καταστρέφονται μέ τόν βρασμό καί προ­παντός μέ τήν περιβόητη' μαγειρική τού Τσελεμεντέ. Γ Γ αυ­τό είναι Απαραίτητο τά τρία τέταρτα τής δλης διατροφής μας, άν δχι τά τέσσερα πέμπτα, νά είναι ώμά λαχανικά, φρούτα καί γάλα άβραστο, καθώς καί ξηροί καρποί.

“¡Ενας σοβαρός λόγος πού έλαττώνει τήν άλκαλικότητα τού αίματος, είναι δτι τό μεγαλύτερο μέρος τής τροφής μας δέν άποτελεΐται άπό τροφές άλκαλικές (βασειοβριθεΐς) σάν αΰτές πού άναφέραμε παραπάνω, άλλά (όξεοβριθεΐς) δηλ. πλούσιες σέ όξέα, καθώς είναι δλα τά κρέατα, πρό παντός τά διατηρημένα, τά ψάρια, τά αύγά, τά προϊόντα τού άσπρου άλευριοΰ, καί τής άσπρης ζάχαρης, οί κον­σέρβες, τά φυστίκια, οί φασόλες κλπ.

Ά λλ’ αύτές είναι πλούσιες-σέ θρεπτικότητα τροφές — μας λένε — καί γ ι' αύτό τές προτιμά δλος δ κόσμος. Καί έόιν βέβαια γινόταν .μέτρια χρήσις αυτών μέ άρκετή χρήσι τών άλλων φυσικών τροφών, τότε βέβαια θά έμετριάζετο τό κακό. Δυστυχώς δμως, άπό τή μιά, ή Ιδέα αύτή τής θρε- πτικότητος (!) καί άπό τήν άλλη ή Απεριόριστη μικροβιο- φοβία, — πώς οί άβραστες φυσικές τροφές είναι έστία μι­κροβίων, — γιά έναν όλόκληρον αιώνα δ περισσότερος πο­λιτισμένος κόσμος άπέφευγε (μετά φόβου θεού) τις φυσι­κές κι εύεργετικές άβραστες τροφές, τρεφόμενος Αποκλει­στικά ,μέ τές μαγειρευμένες, διατηρημένες, καί όξεοβριθεΐς τροφές, πού προμηθεύουν τόν δργανισμό μας μέ τά πιό ό- λεθρια δηλητήρια, τό ούρικόν όξύ, τή χολεστερίνη, τό λεύκωμα, τά τριγλικερίδια, καί τήν άκετόνη, δημιουργών­τας τήν τοξαιμία, πού είναι ή ριζική αίτια δλων τών Ασθενειών.

*Η φωτιά σκοτώνει τή ζωή, συνεπώς δέ καί τή ζωτικό­τητα τής τροφής. Δώστε βρασμένο κριθάρι στές κότες σας, καί θά δήτε πώς θά ψοφήσουν σέ λίγο διάστημα. ’’Εχουν γ ί­νει πλεΐστα πειράματα τά όποια απέδειξαν δτι μέ Αποκλει­στικά βρασμένη τροφή είναι έντελώς άδύνατο νά διατηρηθή ή ύγεία καί γενικά ή Ζωή.

Προμηθεύετε λοιπόν τόν δργανισμό σας μέ ζωντανή φυσική, όχι δλσ μέ νεκρή βρασμένη, ή διατηρημένη τροφή,

— 128—

Page 129: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

άν ποθητέ τήν παντοτινή και πολύτιμη ύγεία σας.’Αλλά τά μικρόδια πού πρέπει νά σκοτωθούν — μέ τό

βράσιμο δλων τών τροφών, γιά νά μή μάς προσβάλλουν; Καλά, κι άν σκοτώσωμε τά μικρόβια, πού είναι μέσα στήν τροφή, μέ κίνδυνο άπονεκρώσεως τής τροφής, μπορούμε νά βράσωμε καί τόν άέρα πού είναι γεμάτος εκατομμύρια μι­κρόβια, τά όποΐα άναπνέομε, κάθε δευτερόλεπτο; «ΟΧΙ βέ­βαια». Πώς θά γλυτώσωμε λοιπόν άπ’ αυτή τήν κόλαση — τά μικρόβια, — πού καθώς πιστεύει ό περισσότερος κόσμος μάς κήρυξαν τόν πόλεμο, ένάντια στήν ύγεία καί τή Ζωή μ ας;;;;

Τήν άπάντηση μάς τή δίνει ή Φυσική ‘Υγιεινή, συνι- στώντας: —«ιΜήν κάνετε καταχρήσεις. Μήν τρέφετε τόν δρ- γανισμό σας άποκλειστικά μέ μαγειρευμένες τροφές, πού δημιουργούν δυσκοιλιότητα, φλεγμονή, καί σαπίλα, δηλ. έ­δαφος γόνιμο γιά τήν άνάπτυξη τών μικροβίων καί τής άρ- ρώστειας. Κινηθήτε δσο μπορείτε στό ύπαιθρο. Σ κληραγω- γηθήτε, καί γενητε λιταδίαιτοι, δπως ήσαν οί αιωνόβιοι πρό­γονοί σας, μέ λίγα λόγια ζήσατε δσο μπορείτε Φυσική 'Υ­γιεινή ζωή, καί κλείστε, τότε, έγγραφο φιλίας καί συνυ- πάρξεως μέ τά μικρόβια, καθώς κάναμε δλοι δσοι άκο- λουθούμέ τή φυσική ύγιεινή γιά μισό, περίπου αίώνα.

Ντοματοθεραπεία

Ή μονοφαγία μέ ώριμες καί άψέκαστες ή καλοπλυμέ- νες ντομάτες γιά 5—10 μέρες εΐν’ εύεργετική κυρίως σέ ά- σθένειες τού συκωτιού, τής χολής, τών νεφρών, καί τής κύ- στεως.

Ό χυμός τής ντομάτας είναι πλουσιώτατος σέ βιταμίνες Α, Β, Γ καί Δ, καί σέ άσβέστιο, σίδηρο, φωσφόρο καί άλλα όργανικά εύεργετικά στοιχεία.

Ή ντομάτα είναι διουρητική καί ύποβοηθεΐ τή διάλυση τών πετριών τού νεφρού καί τήν άποτοξίνωση, διαλύοντας καί άπομακρύνοντας τά διάφορα όξέα καί άλατα, καί άλ- καλοποιώντας τό αίμα.

Ή ντοματοθεραπεία εύερεγετεΐ έπίσης τούς διαβητικούς καί τούς ύπερτασικούς (μέ ύψηλήν πίεσιν).

- 129-

Page 130: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

Τ Ρ Ο Φ Η Κ Α Ι Υ Γ Ε Ι Α Τ Ο Υ Π Α Ι Δ Ι Ο Υ

(NEON ΥΛΙΚΟΝ ΣΤΗ Β ' ΚΑΙ ΣΤΗ Γ' ΕΚΔΟΣΗ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ ΑΥΤΟΥ)

Η Μ Η Τ Ε Ρ Α Κ A I

0 1 Π Α Ι Δ Ι Κ Ε Σ Α Σ Θ Ε Ν Ε Ι Ε Σ

Είναι γεγονός — καθώς τονίζομε συχνά — δτι υπάρ­χει τρόπος νά ζήσουν τά παιδιά μας ¡μακρυά άπό κάθε παι­δική άρρώστεια, καθώς είναι ή αμυγδαλίτις, ή αναιμία, τά έντέρικά, ή πολιομυελϊτις, ή δίφθερΐτις, και αύτά άκόμη τά κρυολογήματα, άρκεΐ μόνο νά τρέφωνται καί νά ζοΰν ύγιεινά. ΑΟτό τό άπσδείξαμε μεΐς γιά δεκάδες τώρα χρό­νια ύγιεινής ζωής στήν αϊκογένειά μας καί σέ χιλιάδες οι­κογένειες τών μελών του Παγκυπρίόυ Φυσιοθεραπευτικού Σ υνδέσμου.

Δυστυχώς δμως στή σημερινή έποχή πού δλα γύρω μας, (καί αύτός άκόμη ό άέρας πού άναπνέομε) είναι μο- λυσμένα, κυρίως μέσα στις πόλεις, μέ δλες τές όλέθριες συνήθειες καί κοινωνικές συνθήκες, είναι σύνηθες ψαινόμε- νον οί έξαγωγές Αμυγδαλών, οί Αναιμίες, τά σπυριά, τά έντερικά, τά κρυολογήματα κ.ά. νοσήματα γιά τή... θερα­π ε ία ^ ) τών οποίων χρησιμοποιούνται τά πιο δραστικά φάρ­μακα, μέ Αποτέλεσμα τές τρομερές παρενέργειες πού είναι πολλές φορές χειρότερες άπό τές άρρώστειες πού παμε νά θεραπεύσομε.

Τί θά έδιναν λοιπόν δλ’ οί γονείς, civ ΰπήρχεν ένας σί­γουρος τρόπος νά μήν Αρρωσταίνουν τά παιδιά τους άπό σοβαρές κι έπικίνδυνες άρρώστειες, ή άν κάποτε παρουσιά­ζονταν μερικές Ανωμαλίες (λίγος πυρετός, ή πόνος, κλπ.)-, νά τές βγάζουν στό πόδι, σέ λίγες ώρες ή μέρες, χωρίς κίνδυνο, καί χωρίς άπολύτως κ α ν έ ν α φάρμακο; ^

Eívol δμως δυνατόν αύτό; θ ά ρωτούσαν οί πλεΐαήρι, δυστυχισμένοι, καί έν πολλοΐς, χαροκαμένοι γονείς. >'

Είναι 100% δυνατή πραγματικότης· τούς βεβαιώνομε περί τούτου, ύπευθύνως γιατί ή μελέτη καί ή πείρα σα­ράντα πέντε όλόκληρων χρόνων μας τό έχει διδάξει έμ- πράκτως.

Καί 6 λόγος γιά τόν όποιον μιλούμε μετά βεβαιότητας — περί τούτου — είναι δτι έχομε Ανακαλύψει καί διαπιστώ­σει 100% τήν ριζική αίτια τών Ασθενειών. Κι αύτή δέν προ­έρχεται άπό τίποτε άλλο παρά άπό τόν υπερσιτισμό μέ Α­φύσικες βιομηχανικές Ανθυγιεινές τροφές, άπό τά συχνά,

- 130-

Page 131: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

— 131 —

πυκνά, γεύματα, καθ’ δλην τήν διάρκειαν, τής ή μέρας, μέ αποτέλεσμα τήν υπερκόπωση τών πεπτικών όργάνων, καί τήν μερική ή όλοκληρωτική έξαφάνιση τής φυσιολογικής όρέξεως, πράγμα τό όποιον είναι ή άπαρχή τών δεινών γιά τήν ύγεία καί τή ζωή γενικά τού παιδιού· καί ό λόγος εύ- νόητος. Ή μητέρα μέ τήν έντύπωση πώς τό παιδί πρέπει, οπωσδήποτε νά τρώη σ’ δλα τά γεύματα καί ποσότητα, πείνα δέν πεινά, αγωνίζεται, ύποφέρει, τυρρανεΐται, νά ταΐ- ση τό παιδί της, μέ τό στανιό, συνήθως μέ τό ζόρι, μέ τές φοβέρες, ή μέ ύποσχέσεις, έτοιμάζοντάς του τούς πιό έλκυ- στικούς — καί ώς συνήθως ανθυγιεινούς μεζέδες, γλυκίσμα­τα, μέ τό άσπρο άλεύρι και άσπρη ζάχαρη γιά νά άναγκάση τό παιδί νά φάη άπό λιχουδιά χωρίς καθόλου όρεξη, μέ ά- ποτέλεσμα δτι τό παιδί έτσι δέν τρώγει άλλά..., τρώγεται.

Είναι πασίγνωστον δτι γιά νά πεινάσωμε πρέπει νά χω­νέψομε καί ν’ άφομοιώσωμε άκόμη τήν τροφή πού πήραμε στό προηγούμενο γεύμα άφοΰ χωνευτή μέ τό ύδροχλωρι- κόν όξύ καί άδειάση τελείως άπό τό στομάχι στό έντερον, έκεϊ συνεχίζεται ή χώνευση μέ τά άλλα πεπτικά ύγρά —■ τής χολής, τού παγκρεατικοΰ καί τού έντερικοΰ ύγροΰ. Μετά τήν πλήρη χώνευσιν άπορροφώνται άπό τό έντερον οί χυλοί, μεταβιβάζονται στό σηκώτι, και άπ’ έκεΐ στό αίμα πρός κυκλοφορίαν καί θρέψιν δλων γενικά τών κυττάρων τού σώματος. Γιά νά πεινάσομε πραγματικά πρέπει τά κύτ­ταρά μας νά χρησιμοποιήσουν δλη τήν τροφή πού τούς προσ- φέρομε, νά πεινάσουν αύτά, νά είδοποιήσουν τά πεπτικά ύ­γρά νά πέσουν μέσα στό άδειον πλέον στομάχι, νά τό γαρ­γαλίσουν, καί νά τού προκαλέσουν τό αίσθημα τής πείνας, όπότε όφείλομεν πράγματι νά φάμε, άλλως συνεχής άποχή άπό τροφήν, παρσυσιαζομένης τής πείνας, προκαλεΐ άσιτίαν, πού είναι βέβαια βλαβερή.

Πολύ μεγαλυτέραν δμως ζημίαν προξενούμε μέ τόν ύπερσιτισμόν, τά συχνά γεύματα καί μάλιστα μέ τές θρε­πτικές συγκεντρωμένες άμιλούχες, ή λευκωματούχες βιομη- χοαΐοποιημένες τροφές, δταν προπαντός λαμβάνωνται χωρίς δρέξιν, πράγμα πού σημαίνει δτι τό στομάχι μας έχει άκόμη τροφήν άπό τό προηγούμενο γεύμα, ή όποια τότε θά παρα- μείνη στό στομάχι, θά ένωθή μέ τές νέες είσαγόμενες τρο­φές, καί θά περιμένη άλλες 3—5 ώρες τήν χώνευσιν καί τών άλλων τροφών, πράνμα δμως πού προκαλεΐ ζύμωσιν, φου­σκώματα, άέρια, ξινίλες, φλόγωσιν τών πεπτικών όργάνων, καί σιγά σιγά, πλήρη έξαφάνισιν τής όρέξεως. ’Εάν δέ συ­νέχεια τρώμεπ— κατά συνήθειαν — χωρίς δρεξη τότε συνε­χίζονται οί, δυσπεψίες, ζυιαώνεις καί άποσυνθέσεις, πού πα­ράγουν έκατομμύρια τοξίνες οί όποιες άπορροφοΰνται μέ τούς χυλούς καί κυκλοφορούν παντού σ’ δλο τό σώμα, το-

Page 132: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

Ενώνοντας, φλογίζοντας, καί άρρωσταίνοντας δλα μας τά δργανα.

Είδατε πού βρίσκεται ή ριζική αιτία της έξαφανίσεως της όρέξεως, της δυσπεψίας, τής τοξινώσεως, καί συνεπώς τής φλογώσεως τών Αμυγδαλών, τών άδένων, τών έντέρων, καί γενικά δλων τών όργάνων τού σώματος.

Τί φταίνε λοιπόν τά διάφορα ,καί πολύτιμα όργανά μας καί τ’ άφαιροΰμε τό ένα κατόπιν του άλλου; ή τί φταίει τό σώμα δταν Αγωνίζεται Απεγνωσμένα νά διώξη μέ τήν ευ­κοιλιότητα, τή βρωμιά; μέσον τών νεφρών τά άλατα, μέ τά βαθύχρωμα οορα; μέσον τών ρινοφαρυγγικών όργάνων καί τών πνευμόνων τά πυώδη κυριολεκτικά φλέγματα; μέσον του δέρματος τά άλατα μέ τόν τοξικόν καί βρώμικον ιδρώ­τα, ή πολλάκις μ έ τό πύον — μέ τά σπυριά καί τ’ άλλα δερ­ματικά ;;;

"Ας προσγειωθούμε λοιπόν, κι άς άντιληφθοΰμεν — έ­στω καί λιγο Αργά — τήν ριζικήν αιτίαν, τόν σκοπόν, καί τήν προοπτικήν τής Φόσεως πού Αγωνίζεται Απεγνωσμένα — πολλάκις — γιά τήν αυτοκάθαρση, αύτοθεραπεία, καί έπιβίωση, κι έμεΐς παρεξηγώντας την, τήν καταπολεμούμε ναρκώνοντας μέ τά δραστικά παυσίπονα, τά ευεργετικά ά- ποτοξινωτικά συμπτώματα, Αναβάλλοντας έτσι τήν αύτοθε­ραπεία, καί προκαλώντας έπανάληψη, έπιδείνωση, έπιπλο- κές κι έπικίνδυνες παρενέργειες.

Μιά άπλή άνάλυση τών βρώμικων κενώσεων, (πού ά- πομακρύνει τό σώμα μέ τήν εύκοιλιότητα, πού είναι Αποτέ­λεσμα μιας έπίμονης καί διαρκούς δυσκοιλιότητος)· άνάλυ­ση τού Ιδρώτος, τών οΰρων, τού πύου, τών φλεγμάτων, Α­σφαλώς θά^ μας έπειθε, άν τό σώμα άπομακρύνει πράγματι με δλ’ αύτά τά συμπτώματα, περιττά, τοξικά δηλητήρια, τά όποια άργά ή γρήγορα άν έμεναν μέσα, θά προκαλοΰσαν μιά κατάσταση χρόνια κι έπικίνδυνη γιά τήν όμαλή λειτουρ­γία (τού σώματος) καί γενικά γιά τή ζωή.

Πού βρέθηκαν, θά μοΰ πήτε, αύτά δλα τά δηλητήρια μέσα στό τρυφερό σωματάκι τού βρέφους; ’Ακριβώς έδώ έγκειται τό μυστικό, πού θά έπρεπε &λες 0[ μητέρες νά προσέξουν γιατί αύτές κυρίως προμηθεύουν καθημερινώς, έν άγνοια τους βέβαια, τά δηλητήρια στά παιδιά τους ευ­θύς μετά τή γέννηση, ή καί πρίν άκόμη άπό αύτήν, μέ τήν Ανθυγιεινήν τους διατροφήν κυρίως δταν έγκυμονοΰν.

Υπάρχουν τροφές εύκοίλιες, ώφέλιμες, πλούσιες σέ βι­ταμίνες καί όργανικά άλατα πού δημιουργούν συγχρόνως πλήρεις κι εύεργετικές κενώσεις — καί τροφές φτωχές (σ’ αύτά τά συστατικά,) πού μπορεί νά παχαίνουν άλλά

— 132—

Page 133: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

είναι δυσκοίλιες, βλαβερές. Οί ώφέλιμες είναι έν πρώτοις τό μητρικά γάλα — δεδομένου δτι ή μητέρα τρέφεται υ­γιεινά, όπότε ασφαλώς δέν θά σταματά άμέσως μετά άπό ένα φ υ σ ι ο λ ο γ ι κ ό ν βέβαια τοκετόν, πράγμα πού θά εύεργετήση κυριολεκτικά τήν υγείαν τοϋ παιδιού σ' δ λ η τ ο υ τ ή ζ ω ή .

Έπίσης οί χυμοί τών φρέσκων φρούτων είναι πρώτης τάξεως τροφή! γιά τά βρέφη, όταν δίνονται σέ_ ξεχωριστό γεύμα, καί στήν πρέπουσαν άναλογίαν. Οί χυμοί τών λαχα­νικών. Τό φρέσκο καθαρό γάλα. ’Αργότερα τά λαχανικά, πουρές, χορτόσουπα κλπ. Λεπτομέρειες πού είναι δύσκολο δέδαια ν’ άναφέρωμε έδώ — μπορούν δσοι ένδιαφέρσνται νά δρουν στές προηγούμενες έκδόσεις τής «Φυσικής Υ γιει­νής» ή στό διδλίο μας αυτό σέ επόμενα κεφάλαια.

Εκείνο δμως πού όφείλομε ν’ άναφέρωμε έδώ, είναι τά έξης τά όποια άσφαλώς προλαβαίνουν, καί θεραπεύουν τές παιδικές άσθένειες:

Π ρ ώ τ ο ν :Δίδετε στά παιδιά σας — δσο είναι δυνατόν — φυσικές

τροφές — καθώς άναφέραμε πιό πάνω.

Δ ε ύ τ ε ρ ο ν :Μή βιάζετε ποτέ τό παιδί νά τρώη χωρίς δρεξη· είναι

χίλιες φορές προτιμότερο νά περάση λίγη ώρα μετά τήν πλήρη χώνευση, τό άδειασμα τής προηγούμενης τροφής άπ’ τό στομάχι, τήν φυσιολογική πείνα, καί τήν έ'μμονη άπαί- τηση τοΰ παιδιού γιά φαγητόν, παρά νά τό άναγκάσετε σεΐς πρίν πεινάση, έπειδή τό ρολόϊ σάς υποδεικνύει, τές... ώρι- σμένες ώρες· ΟΧΙ. Ή πιό εύεργετική ώρα του γεύματος εί­ναι δταν κτυπά τό κουδούνι τής πείνας. Τροφή χωρίς δρε­ξη ζυμοΰται, άποσυντίθεται, κουράζει — φλογίζει τα πεπτι­κά όργανα, τοξινώνει κι άρρωσταίνει τό σώμα.

Τ ρ ί τ ο ν :“Οταν δήτε τό παιδί άνόρεκτο ή άδιάθετο, π ρ ό ς

θ ε ο ΰ, — μή τό βάζετε νά φαη· είναι λάδι στή φωτιά, τρο­φή χωρίς δρεξη.

Τ έ τ α ρ τ ο ν :

"Αν τό παιδί σας μέ τήν άνορεξία έχη καί καθυστέρη­ση στήν κένωση, κάνετέ του ένα κλυσματάκι μέ σκέτο χλιαρό νερό, θά τό εύεργετήση.

— 133—

Page 134: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

Π έ μ π τ ο ν :"Αν έ'χη πυρετό, τό κλύσμα καί ή άποχή άπό τροφή,

έπιβάλλονται καί θεραπεύουν ένώ ή τροφή έπιδεινώνει καί χειροτερεύει τήν κατάσταση.

"Ε κ τ ο ν :ΟΟτε ψίχουλο τροφής δέν έπιτρέπεται στα διαλείμματα,

στά διάμεσα των γευμάτων, γιατί αύτό, ¿μποδίζει τήν πλήρη ύγιεινή χώνευση, καί άφομοίωση τής προηγούμενης τροψής, καί σκοτώνει την όρεξη του παιδιού.

" Ε β δ ο μ ο ν :"Οταν έξ άνάγκης τό σώμα παρουσιάζη πόνο, πυρετό,

διάρροια, βήχα, ίδρωτα, έφαρμόστε τές πιο πάνω εύεργετι- κές πρώτες δοήθειες: τήν σύντομη νηστεία, τό κλύσμα, τό μπάνιο, τό άτμόλουτρο, κλπ., καί μήν τρομοκρατήστε, γιατί καθώς τονίσαμε, τά συμπτώματα εΐναι έντονες προσπάθειες του σώματος γιά τήν κάθαρση καί αύτοθεραπεία, πού πρέ­πει νά δοηθηθοΰν μέ τόν τρόπον πού άναφέρομε στήν καθαρ­τική τους προσπάθεια, και δχι νά κτυπηθοΰν κατασταλτικώς.

Μήν τρομοκρατήστε λοιπόν, ύποχρεώνοντας τόν γιατρόν — καθώς κάνουν συνήθως άρκετές μητέρες — νά κάνουν έντονη προσπάθεια μέ δραστικά φάρμακα γιά τήν δυο τό δυνατόν συντομώτερη ύποχώρηση των ώς άνω, — ένοχλητι- κών βέβαια, άλλά έπαναλαμβάνομε καθαρτι κών καί αύτο- θεραπευτικών — συμπτωμόσων, γιατί αύτό άκριδώς εΐναι ή ριζική αιτία τής συνεχίσεως, έπιδεινώσεως καί μετατρο­πής των όξέων σέ χρόνια νοσήματα.

”Ας τό μάθωμε τό ένωρίτερον δυνατόν 8τι μέ τήν ναρ­κωτική ύποχώρηση των συμπτωμάτων, κλείομεν, έτσι, δλα τά κανάλια κοίθάρσεως πού, σάν άσφαλιστική βαλβίδα, άπο- μακρύνουν τή βρωμιά, τά άλατα, τά όξέα, καί δηλητήρια, τά όποια έμεΐς εΐσάγομε καθημερινώς μέ τόν ύπερσιτισμό σέ άφύσικες τροφές — έπαναλαμβάνομε, τήν μολυσμένη άτμό- σφαιρα, τήν άκινησία, καί τές άλλες δλέθριες συνήθειες. Κι δς βοηθούμε καθώς άναφέρομε τήν πάνσοφη ΦΥΣΗ στό έρ­γο της, πού πάντοτε, κι όταν άκόμη κατ' άνάγκην καί δι­καίως μας κάνει νά πονούμε, έχει ΠΑΝΤΟΤΕ σκοπό τήν αύ- τοσυντήρηση τής ζωής.

$ * ***ΣΗΜ.:— Λεπτομερή περιγραφή τής φυσικής καί ριζι­

κής θεραπείας δλων των παιδικών άσθενειών περιγράφομε, στό βιβλίο μας «Φυσιοθεραπεία, θεωρία καί Πράξη»,

— 134—

Page 135: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

— 135—

Τ Ρ Ο Φ Η Κ Α Ι Υ Γ Ε Ι Α

Τ Ω Ν Π Α Ι Δ Ι Ω Ν Μ Α ΣΤά παιδιά είναι πράγματι θησαυρός άνεκτίμητος γιά

τούς γονείς, δταν προπαντός έχουν πάντοτε τήν ύγείαν τους. “Οταν δμως είναι φιλάσθενα βασανιζόμενα γαθημερινά ά­πό μύριους πόνους καί άσθένειες, τότε καθίσταται μαρτύριο ή ζωή.

Υπάρχει δμως άραγε τρόπος νά άνατρέφωνται δλα τά παιδιά μας χωρίς άπολύτως καμμιά άσθένεια, — σοβαρή χρόνια, κι έπικινδυνη;

Ή μελέτη καί ή πείρα — γιά δεκάδες τώρα χρόνια — μάς έχει άποδείξει πώς υπάρχει πράγματι τρόπος νά μεγα- λώσωμε τά παιδιά μας χωρίς νά προσβληθούν καθόλου άπό τές παρακάτω σοβαρές καί έπικίνδυνες άσθένειες:

’Αμυγδαλίτιδα, άδενίτιδα, πολιομυελίτιδα, δυσεντερίαν, άναιμίαν, έκζεμα, δυσκοιλιότητα, φυματίωση, καρδιακά· (έ- κατομμόρια παιδιά ύποφέρουν σήμερα άπ’ αύτές τές τρομε­ρές παθήσεις — καί προπαντός στήν πιό... πολιτισμένη χώ­ρα, στές 'Ηνωμένες Πολιτείες — σύμφωνα μέ τελευταίες στατιστικές).

Γιατί άραγε, στόν 20όν αιώνα, τόν αίώνα άνακαλύψεως καινούργιων κόσμων, νά ύποφέρη ολος ό κόσμος, καί προ­παντός τά παιδιά, στήν πιό σοβαρή ήλικία τοΰ άνθρώπου πού μπαίνουν τά θεμέλια ολόκληρης τής ζωής καί πού έ­πρεπε νά τή χαρακτηρίζη πλήρης ζωντάνια καί συνεχής πολύτιμη ύγεία;

Ό λόγος καί τά αίτια εΐναι πασίγνωστα, καί τά έχομε τονίσει τόσες φορές άπό τές στήλες τών περιοδικών, τών βι­βλίων μας και του Τύπου τώρα καί τριάκοντα όκτώ δλό- κληρα χρόνια. Είναι ή άψύσίκη κι άνθυγιεινή ζωή ,μας, οί καταχρήσεεις καί ό έκφυλισμός, ή καθιστική ζωή καί ή ά- φύσικη διατροφή, ή μολυσμένη άτμόσφαιρα, τό κάπνισμα καί οί σεξουαλικές καταχρήσεις, ό άλκοολισμός, τά ναρ­κωτικά· δλα αύτά γενικά έξατμίζουν τή ζωτικότητά μας, μολύνουν τό αίμα μας, καί μάς δημιουργούν άμέτρητες πα­θήσεις. Καί τά παιδιά μας πού είναι «σάρξ έκ τής σαρκός μας» φέρουν μαζί τους μιά πορδιάθεση γιά δλες αύτές τές άρρώστειες, πού προαναφέραμε.

Ή κληρονομικότης λοιπόν παίζει σπουδαίο ρόλο στήν ύγεία καί τή ζωή τών παιδιών μας, μέ τήν διαφοράν δτι μιαν

Page 136: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

θαυμασίαν κληρονομικότητα μπορούμε μεΐς νά τήν κατα- στρεψωμε ,μέ τήν αφύσικη διατροφή καί τές καταχρήσεις μας, ένώ μιάν έλαττωματικήν κληρονομικότητα μπορούμε μεΐς νά τή διορθώσωμε μέ φυσική ύγιεινή διατροφή καί κα­λές συνήθειες.

Ιερόν λοιπόν καθήκον δλων των γονέων είναι πρώτον ν’ Αποκτήσουν μέ τήν Φυσικό 'Υγιεινή πλήρη ψυχοσωματικήν ύγείαν την όποιαν νά μεταλαμπαδεύσουν καί στά παιδιά τους, καί δεύτερον νά γνωρίσουν τά συντρμώτερον τήν εύερ- γετική μέθοδο τής φυσικής όγιεινής διατροφής καί Ανατρο­φής, έτσι πού αν τά παιδιά φέρουν μαζί τους έκ κληρονομι- κότητος προδιαθέσεις γιά διάφορες παθήσεις νά τές άπο- φύγουν, ή άν είναι προϊόντα ύγιών γονέων νά γίνουν ύγιέ- στερκιι καί πιό εύτυχισμένοι.

Έπείγει λοιπόν όπωσδήποτε τώρα τό θέμα τής φυσικής ύγιεινής διατροφής, άν θέλωμε νά έχωμε παιδιά φυσιολογι­κά υγιέστατα, γεμάτα ζωντάνια καί πλήρη ψυχο-σωματικήν ύγείαν, καί γ ι’ αύτό στά κεφάλαια αύτά του βιβλίου μας θά περιγράψωμε τή διατροφή του παιδιού σέ δλες τές ήλι- κίες, έτσι πού τά παιδιά δλων νά σωθούν μιά γιά πάντα Α- πό δλες τές άρρώστειες πού προοιναφέραμε, πού ύπάρχει κίνδυνος νά έπηρεόσουν δυσμενώς όλόκληρη τή ζωή καί τό μέλλον τους.

Ό τρόπος φυσικής υγιεινής πού παρουσιάζομε στά κε­φάλαια αύτά, γιά τήν ύγεία τών παιδιών, εΐν’ αύτός πού έφαρμόζομε μέ Αξιοθαύμαστα Αποτελέσματα στά παιδιά πού παρακολουθούμε, τά όποια είναι ζωντανό παράδειγμα πλή­ρους καί ζηλευτής ψυχο-σωματικής ύγείας.

— 136—

Δ Ι Α Τ Ρ Ο Φ Η Τ Ο Υ Π Α Ι Δ Ι Ο Υ

Ή τροφή είναι, Αναμφισβήτητα ή πρώτη υλη μέ τήν ο­ποίαν κτίζομε τό σώμα μας.

Κι δπως δταν πρόκειται νά κτίσωμε ένα σπίτι π (όντα φροντίζομε νά χρησιμοποιήσωμε τά πιό έκλεκτά ύλικά Αν­τοχής καί ποιότητος, έτσι θά έπρεπε νά γίνεται κι δταν πρό­κειται νά κτίσωμε τό σώμα μας, τό σώμα τών παιδιών μας.

Δυστυχώς δμως στή δεύτερη περίπτωση καθόλου δέν νοιαζόμαστε, άν τά ύλικά πού θά φτιάξωμε τό σώμα μας είναι δευτέρας ή καί τελευταίας κατηγορίας... άφύσικα, βιο- μηχανοποιήμένα, φτωχά σέ ζωντανά όργανικά στοιχεία καί βιταμίνες. Νά πού πρέπει ν’ Αναζητήσωμε τή ριζική αίτια τής αδιταμινώσεως, τών καρδιακών, τής άμυγδαλίτιδος, τών

Page 137: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

— 137—

άδενίτιδων, τής πρόωρης καταστροφής τών δοντιών, καί δ­λων γενικά τών παιδικών άσθενειών.

Εγκληματική προπαντός είναι ή διατροφή τών παιδιών μέ κατάχρηση σέ σο,κολάτες, καραμέλες, γλυκίσματα μέ τήν όλέθρια άσπρη ζάχαρη καί άσπρο άλεύρι, άντί μέλι καί μαύ­ρο σιταρίσιο πιτυρουχο άλεΟρι.

Σέ παρακάτω κεφάλαιον μπορούν δσοι αμφιβάλλουν νά διαβάσουν τή διακήρυξη ένός άπο τούς πλέον διάσημους καθηγητάς τοΟ Πανεπιστημίου του Λονδίνου, σχετικώς μέ τήν εγκληματική χρήση τής άσπρης ζάχαρης.

Είναι γεγονός πώς πάρα πολλές μητέρες έγκληματοΰν, κυριολεκτικά, δσον άφορα τή διοσροφή τών παιδιών τους. Γ Γ αυτό θεωρούμε καθήκον μας στό παρόν σύγγραμμα νά έξετάσωμε καί τό σσβαρώτατο αύτό ζήτημα, συμβουλεύον­τας δπως οί ένδιαφερόμενοι ζητήσουν νά προμηθευθοΟν τό ταχύτερο δλα τά σχετικά βιβλία γιά τήν πλήρη περιγραφή τής φυσικής υγιεινής, άπό Φυσιοθεραπευτικές δργανώσεις. Ό Παγκύπριος Φυσιοθεραπευτικός Σύνδεσμος, εις Πέρα- Πεδί Λεμεσού, διαθέτει δλα τά σχετικά συγγράμματα. Μπο­ρείτε έπίσης νά ζητήσετε άπ’ έδώ, λεπτομερείς ειδικές διαι- τολογικές όδηγίες άπό ειδικούς διαιτολόγους τής Φυσικής 'Υγιεινής Διατροφής.

"Ετσι έκτός του δτι θά γλυτώσωμε μιά γιά πάντα άπό δλες τές άναρίθμητες κι έπικίνδυνες παιδικές άρρώστειες, θά έχομε ύγιέστατα ροδοκόκκινα καί ρωμαλέα παιδιά, πού θά τά καμαρώνομε σ’ ολη τους τή ζωή. «Μήν τά βιάζετε, πρός θεοΰ νά τρώνε», λένε δλοι οί σοφοί έπιστήμονές. “Ο­ταν δέν τρώνε, δέν τό κάνουν άπό ιδιοτροπία, οΰτε γιά νά σας τυρρανουν. Τό ένστικτό τους, πού δέν πρόλαβαν τά χρόνια καί ή κοινωνία νά έκφυλίσουν, τά όδηγεΐ άλάνθαστα στό φυσικό δρόμο τής υγείας καί τής ζωής. Τό κάθε τους κλάμα δέν σημαίνει καί πείνα.

Δέν τρώγει τό παιδί, σημαίνει πώς δέν πείνα, ή κάποια διαταραχή του όργανισμοΰ του τό βασανίζει- κι δπως κάθε ζωντανό στήν πλάση, έτσι κι αύτό άρνεΐται κάθε τροφή, γιατί οώτή θά είναι φορτική καί πρόσθετη άγγαρεία στά πεπτικά δργανα, τήν ώρα πού αύτά άγωνίζονται ν’ άπαλλα- γοΰν άπό κάθε διαταροίχή καί άνωμαλία.

Μή σάς φοβίζει λοιπόν πού θά μείνουν μιά καί δυό μέ­ρες νηστικά, γιατί μόλις τακτοποιηθή ή άνωμαλία τους — πού μονάχα ή Φύση διευθετεί, — τότε- θά σας ζητήσουν μό­να τους τροφή, ,καί μόνον τότε, δταν θά νοιώθουν δτι είναι ίκανά νά χωνεύσουν καί ν’ άφομοιώσουν.

Page 138: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

— 138—

«’Άν έπιμένετε καί τούς δίνετε τροφή διά τής βίας» το­νίζει ό διάσημος Φυσιοθεραπευτής Στάνλεϋ Λίεφ, «θά τά έκνευρίζετε καί θά παρατείνετε κι έπιδεινώνετε τήν Αδια­θεσία ή τήν άρρωστε ια τους, καί θά τά καταντήσετε καχε- κτικά, χλωμά κι άρρωστημένα.

”Ας διακηρύσσουν οί ύγειονολόγοι, διαιτολόγοι, ψυχί­ατροι «'Ηρεμία — πρός θεού, — τήν ώρα του φαγητού. "Αν τυχόν είστε κουρασμένοι, έκνευρισμένοι, ήσυχάστε πρώτα κι έπειτα τρώτε, γιατί άλλοιώς δηλητηριάζεστε Αντί νά τρέ­φεστε».

Σας άφίνομε τώρα στήν κρίση σας νά μάς πήτε: Τό παιδί σας πού τό τρέχετε Από πισω μέ τό πιάτο ,καί τό κου­ταλάκι στό χέρι νά του δώσετε — μέ τό ξύλο πολλές φορές — μιά δυό κουταλιές στό δρόμο, είναι σέ ήρεμη καί εύνοϊ- κή γιά τή χώνευση κατάσταση ;

”Ε, λοιπόν, τό παιδί σας μ’ αύτό τόν τρόπο δέν τρώγει Αλλά... τρώγεται, θ ά καταπιή βιαστικά τήν τροφή του πού του δίνετε μέ τό ζόρι, γιά νά γλυτώση μιά ώρα νωρίτερα Από τά... χέρια σας. Κι ή Αμάσητη τροφή ώς γνωστόν ζυ- μοϋται, Αποσυντίθεται, τοξινώνει καί δηλητηριάζει τόν όρ- γανισμά.

Μήν παραξενεύεσθε τότε δτι στά καλά καθούμενα άρ- ρώστησε τό παιδί σας. "Εχει κάθε λόγο ν’ Αρρωστήση.

Μήν τό βιάζετε λοιπόν — πρός θεο ύ ! έπαναλαβαίνομε νά τρώη χωρίς δρεξη. ’Αφήστε το λίγες ώρες νηστικό — δέν θά λιμοκτονήση — ώσπου νά χωνευτή καί χρησιμοποιη- θή δλο τό στόκ της τροφής πού εχει μεσα του, όπότε θα σας τρέχη — Αντί νά τό τρέχετε — ξωπίσω καί θά κλαίη δχι διότι του δίνετε διά τής βίας Αλλά διότι δέν του δίνετε νά φάη. 'Υπό τέτοιους δρους τροφή νά είστε βέβαιοι πώς τρέφει, τονώνει καί Αναζωογονεί.

Μή δίνετε στά παιδιά σας γλυκίσματα μέ άσπρη ζάχα­ρη καί άσπρο Αλεύρι.

Βεβαίως τά μικρά καθώς καί οί μεγάλοι χρειάζονται ζάχαρη, καί γ ι’ αύτό τρελλαίνονται γιά τά γλυκά. Υγιεινά δμως γλυκά, καθώς άναφέρομε στήν «'Υγιεινή Μαγειρική», καί γλυκά φρούτα — φρέσκα καί ξηρά (σταφίδες κλπ.) — πού πάντοτε ώφελοΟν κι ούδέποτε προκαλούν κρυολογήμα­τα ή σπυριά τών όποίων ή ριζική αιτία είναι κατά μέγα μέρος ή άσπρη ζάχαρη καί τό άσπρο Αλεύρι.

Τά ώριμα φρούτα καί τό μέλι προμηθεύουν δλη τήν εύεργετικη ζάχαρη πού χρειάζονται τά παιδιά, γιά τή θρέ­ψη, καί τήν ύγεία τους.

’Αντί λοιπόν τών τοξικών προϊόντων τής άσπρης ζάχα­ρης (σοκολάτες, καραμέλες, γλυκίσματα) δόστε στά παιδιά

Page 139: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

χυμούς άπό ώριμα φρούτα, καί χυμό άπό μουσκεμένες στα­φίδες (στό γάλα), χυμό άπό καρρότο καί άλλα λαχανικά, πού είναι πλούσιος σέ δλες τές βιταμίνες καί άσβέστιο, φαχιφόρο καί σίδηρο, πού θά τούς χαρίσουν μιά τέλεια ό- δοντοφυΐα, πλήρη, παντοτινή, ζηλευτή ύγεία καί φυσική ό- μορφια.

‘Ο διάσημος "Αγγλος έπιστήμων φυσιοθεραπευτής καί συγγραφεύς Χάρρυ Μπέζιαμιν σ’ ένα έκλεκτό του σύγγραμ­μα γράφει σχετικά μέ τή διατροφή του παιδιού: «Πόσοι γο­νείς γνωρίζουν δτι δλες οί παιδικές άσθένειες θεωρούμενες σάν αναπόφευκτες, είναι τό άμεσον άποτέλεσμα τοΟ άνόητου κι έγκληματικοΟ τρόπου διατροφής τών παιδιών. Τό ρου- σοόδι, ό κοκκυτης, ό πυρετός, ή άμυγδαλίτις, κλπ., είναι δλες ή έξωτερική έκδήλωσις τών προσπαθειών τής φύσεως προς έξωτερίκευσιν του περιττού ύλικοΟ, καί τής άκαθαρ- σιας πού πολλαπλασιάζονται στό μικρό σώμα του παιδιού, διά τής καθημερινής άπείρως ύπερβολικής ποσότητος, άμυ- λούχων, ζαχαρούχων, λιπαρών καί λευκωματούχων τροφών πού δίνονται συνήθως στά μικρά παιδιά», θ ά αντιληφθοΟν κάποτε έπιτέλους οί γονείς τό όλέθριον άποτέλεσμα τής κα­θημερινής πρόωρης καί άνευ περιορισμού χρήσεως τοΟ ψω­μιού, του ριζιοΟ, του πόριτζ, τών γλυκισμάτων, καραμελ- λών, σοκολάτας κλπ. ώς τροφής τών παιδιών τους, μή γνω­ρίζοντας πώς ό σίελος τών μικρών παιδιών στερείται άμι- λάσης, ένός συστατικού άνευ του όποίου δέν χωνεύονται οί πιό πάνω ΑμυλοΟχες τροφές καί συνεπώς προκαλοΟν ζυμώ­σεις, έμετούς, διάρροιες καί άλλες άσθένειες»;

Κι άλήθεια! ένεκα του ύπερσιτισμοΟ άπό Ανθυγιεινές τροψές, σπάνια συναντά κανένας παιδιά πού άνατρέφονται χωρίς σοβαρές άρρώστειες, κινδύνους καί ταλαιπωρίες τών γονέων τους, πράγματα πού Ασφαλώς θ’ Αποφεύγονταν, άν ή όλεθρία έξις του ύπερσιτισμοΟ έξοστρακιζόταν άπό τήν καθημερινή ζωή προπαντός τών... ύπερ-πολιτισμένων (!) α­στικών πληθυσμών. ’Ακουστέ μιά στατιστική πού περιγράφει τές σοβαρές κι έπικίνδυνες παιδικές άσθένειες γιά ένα χρό­νο στές 'Ηνωμένες Πολιτείες, καί... θαυμάστε τά... εύεργετι- κά Αποτελέσματα τής προόδου(!) τών έπιστημών, καί τοΰ... Ακατονόμαστου πολιτισμού τοϋ εΙκοστοΟ αίώνος.

400.000 παιδιά ύπέφεραν άπό όργανικό καρδιακό νό­σημα,

1.000.000 παιδιά ύπέφεραν άπό φυματίωση,1.000.000 παιδιά ύπέφεραν άπό άσθένειες τής σπονδυ­

λικής στήλης,

— 139—

Page 140: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

1.000.000 παιδιά ύπέφεραν άπό έλαττωματικήν Ακοήν.4.000.000 παιδιά ύπέφεραν άπό Ατροφίαν.6.000.000 παιδιά ύπέφεραν άπό Αμυγδαλίτιδα ή Αδενί­

τιδα.

Ό ΐδιος έπιστήμων προχωρών παρακάτω στό κεφάλαιον τής διατροφής τών παιδιών λέει τά έξής:

«Ούδέποτε έπιτρεπεται νά δώσετε κρέας στά παιδιά κά­τω τής ήλικίας τών πέντε έτών, καθότι σί ένδοκρινεΐς Αδένες (και προπαντός ό θυροειδής) δέν είναι Ανεπτυγμένοι σέ ση­μείο πού νά έπιτυγχάνεται πλήρως καί φυσιολογικώς 6 με­ταβολισμός του λευκώματος του κρέατος».

Ριζική αιτία τών υπερτροφικών καί πυωδών αμυγδαλών.

Οί Αμυγδαλές εΐναι λυμφατικοί Αδένες πού έκτός τών άλλων λειτουργιών, έπιφορτίζονται καί γιά τήν κάθαρσιν του σώμοαος άπό Ακαθαρσίες προερχόμενες έκ της Ανθυγιει­νής διατροφής. Έ φ ' δσον γνωρίζομεν δτι δλα σχεδόν τά παιδιά ύπερσιτίζονται μέ τις πιό Ανθυγιεινές τροφές διατη­ρημένες, φτωχές σέ όργανι,κά στοιχεία καί βιταμίνες — κα­θώς είναι τά τοξικά προϊόντα, άσπρης ζάχαρης καί άσπρου Αλευριού, οί σοκολάτες, καραμέλλες, ό ζωμός τού κρέατος κλπ., γιατί Απορούμε λοιπόν γιά τό δτι οί Αμυγδαλές γίνον­ται υπερτροφικές, ή πυώδεις, μέ προοπτική τήν Απομάκρυν­ση τού πύου πού δημιουργειται μέσα στό σώμα τού παιδιού, δχι βέβαια μέ πρώτην ολη τόν Αέρα, ή τό κρύο, Αλλά τήν υπερβολικήν καί άχρηστον ποσότητα τροφής πού είναι Από­λυτος Ανάγκη Αλλοιωμένη ν’ άπομακρυνθή ποικιλοτρόπως, είτε μέ τις Ανώμαλες κενώσεις, είτε μέ τόν έμετόν, (ώς συ­νήθως), είτε μέ τά πύον έκ τών Αμυγδαλών, είτε (μέ τά σπυριά) έκ τού δέρματος;

Τί γίνεται λοιπόν μέ τήν άφαίρεσιν τών Αμυγδαλών; "Εχομε χάσει ένα πολύτιμον ένδοκρινή Αδένα, ό όποιος, κρούοντας μας τόν κώδωνα τού κινδύνου (μέ τούς πόνους, καί τό κλείσιμο του... Αδηφάγου λαιμού), μας άποτγόρευε — τή ύποδείξει τοΰ πανσόφου νόμου τής έπιβιώσεως — τήν είσοδο νέας τροφής, μέχρι τής χρησιμοποιήσεως τού πλεονά­σματος τής άχρηστης προηγουμένης (τροφής) καί τής άπο- μακρύνσεως τών τοζικών ύποπροϊόντων της.

Δυό τρεις μέρες Απόλυτη νηστεία, κι άλλες τόσες μέ χυμό πορτοκαλιών καί γαργάρες μέ χυμό λεμονιού, μερικά άτμόλουτρα κλπ. (καθώς περιγράφομε λεπτομερώς στό βι-

— 140—

Page 141: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

— β ι ­

βλίο μας «Φυσιοθεραπεία, θεωρία καί Πράξη»), είναι δυνα­τόν νά ξεφλογίσουν τις Αμυγδαλές καί ν’ άποκαταστήσουν τήν δρεξη γιά τροφή καί τή; φυσιολογική κι εύεργετιχή λει­τουργία τους, καθαρίζοντας τό πΰον και τήν φλεγμονή.

|θά ήταν λοιπόν εύχής έργον άν οί γονείς πού ένδιαφέ- ρονται νά έχουν πάντοτε γερά καί ύγιή παιδιά γνώριζαν τό ταχύτερον τό μυστικόν τής ύγιεινής τών παιδιών τους, που συνοψίζεται στούς πιό κάτω υγιεινούς κανόνες:Ιον) Ή επικίνδυνη πολυφαγία

Έξοστρακίστε τήν Ιδέα πώς δσο περισσότερο τρώγει ένα παιδί τόσο περισσότερο τρέφεται, καί υγιαίνει. Αύτό προσωρινά μπορεί νά παράπαχύνη τό παιδί, μέ κίνδυνο νά ύποστή κατά σειράν τήν μία κατόπιν τής άλλης δλες τές παιδικές άσθένειες μέχρις οτου διάλυση δλο τό έπικίνδυ- νον περιττόν καί τοξικόν πάχος.

ΟΙ μητέρες, δόστε στό παιδί σας δσο περισσότερο εί­ναι άνθρωπίνως δυνατόν τό μητρικό γάλα πού κ α μ μ ι ά άπσλύτως τροφή στόν κόσμο, δέν μπορεί ν’ άντικαταστήση δταν βεβαίως ή μητέρα τρέφεται ύγιεινά (ϊδε μενοΰ άρ. 1).

’Ά ς σημειώσωμε έδώ πώς παιδιά πού δέν έχουν τραφή μέ μητρικό γάλα, είναι πάντοτε φιλάσθενα, κι έπικίνδυνα γιά σοβαρές άσθένειες σ’ δλη τους τή ζωή, καί μητέρες πού δεν έθήλασαν καθόλου τά παιδιά τους διατρέχουν τόν κίν­δυνο μελλοντικώς άπό σοβαρές παθήσεις τών μαστών ιδίως στήν κλιμακτήριον περίοδον.

2ον) 'Η συχνότπξ τών γευμάτων'Η γενική γνώμη (τονίζει ό διάσημος Φυσιοθεραπευτής

LIEF), σχετικά μέ τήν διατροφή τών βρεφών, είναι τόσον ¿σφαλμένη,—άν καί τόσο βαθειά ριζωμένη;—ώστε εύθύς έξ άρχής, αισθανόμαστε τήν άνάγκην, ν’ άποδείξωμεν τά πιό κτυπητά λάθη, καί υστέρα νά έκθέσωμεν πιό είναι τό όρθό.

Τό πιό έγκληματικό λάθος πού διαπράττομε, είναι ό υπερ­σιτισμός, πού γίνεται γενικά σ’ δλα τά παιδιά, μέ τά συχνό­τατα γεύματα. Σέ πολλές μητέρες, έπι,κρατεί άκόμα ή Αν­τίληψη, πώς τό παιδί πρέπει νά τρώη κάθε δυο ώρες, ή ά­κόμη καί συχνότερα. Δέν μπορεί δμως νά γίνη μεγαλύτερο λάθος άπ’ αύτό. Μιά Απλή Απόδειξη αύτοΰ του λάθους, εί­ναι δτι, ένα φυσιολογικό παιδί, ποτέ του δέν ξυπνά τόσο συχνά γιά νά φόιη. ’Αλλά τόση είναι ή άγνοια του κόσμου, κι αύτών άκόμη τών δρθοδόξων έπιστημόνων, ώστε τά βρέ­φη, Αφυπνίζονται διά τής βίας νά πάρουν τό γεΰμα πού ύ- ποδεικνύει τό... ρολόι!3©ν) Οί νόμοι τής όρδήξ διατροφής

’Επειδή τό στομάχι του παιδιού είναι μικρό κατά τήν

Page 142: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

— 142—

γέννηση, έπικρατεί μεταξύ του λαοΰ ή Ιδέα πώς αύτό πρέπει νά γεμίζεται κάθε λίγο καί λιγάκι, χωρίς νά λαμβάνεται καθόλου 5π’ δψει ή φυσιολογική δρεξη τοΰ παιδιού, πού εί­ναι ό πιό καλός όδηγός γιά τήν μητέρα, δσον Αφορά τήν όρθή διατροφή τοΰ παιδιού της. Σύμφωνα μ’ αύτήν τήν Ιδέα, πολλοί γονείς, τόσο τό παρακάνουν στή διατροφή τών παι­διών τους, πού τά κάνουν άρρωστα καί τελικά τά δδηγούν στόν πρόωρο θάνατο.

10 χρόνος πού χρειάζεται γιά τή χώνευση καί γιά τήν Αφομοίωση τής τροφής ενός παιδιού είναι τουλάχιστον τέσ­σερεις ώρες, προκειμένου γιά ένα ύγιές παιδί, καί Ακόμη περισσότερες, σάν είναι άρρωστο τό παιδί. Οί νόμοι τής όρ- θής διατροφής Απαιτούν δπως, χωνεύεται κανονικά καί τε­λειωτικά τό προηγούμενο γεύμα, προτού γίνη εισαγωγή ε­νός άλλου, γιατί διαφορετικά, τά πεπτικά δργανα τού μι­κρού παιδιού παρακουράζονται, καί προκαλοΰνται δχι μο­νάχα δυσπεψίες, Αλλά καί πιό σοβαρές καταστάσεις, έμετός, διάρροια, δυσκοιλιότης, κρυολόγημα ή δερματικά νοσήματα.

4©ν) Ή πρόσληψη τροφής κατά τήν νύχτα είναι σφάλμα“Ενα άλλο σημείο, πού πρέπει νά τονίσωμε, είναι πώς,

ένα παιδί, δέν πρέπει νά παίρνη τροφή κατά τήν νύκτα. Πολ­λές μητέρες κατά τόν πρώτο ή δεύτερο μήνα τής ζωής τού βρέφους, πρός εύκολίαν τους δημιουργούν τήν συνήθεια τής νυχτερινής διατροφής, πού εΐναι τόσον όλέθρια γιά τό παι­δί, δσο καί γιά τήν μητέρα. "Αν ένα παιδί, τρέφεται κανο­νικά κατά τήν ή μέρα, δέν θά παρουσιάση καμμιά νευρικό­τητα, ή δυστροπία κατά τήν νύχτα. ’Ενώ τό νά δίνεται τρο­φή στό παιδί κατά τήν νύχτα, — όσάκις δέν μπορή νά κοι- μηθή κανονικά, ένεκα τού ύπερσιτισμοΰ τής ήμέρας, — δέν σημαίνει καμμιά βελτίωση τής καταστάσεως, παρά τό γε­γονός δτι ή νυχτερινή τροφή, μπορεί νά φανή καταπραϋν­τική καί ικανοποιητική. Σέ τέτοιες περιπτώσεις, σπείρεται ό σπόρος γιά μελλοντικές Ανησυχίες. Ά ν γιά όποιοδήποτε λόγο τό παιδί ξυπνά τό βράδυ καί κλαίει, μονάχα νερό πρέπει νά παίρνη καί τότε πάλι μονάχα έλάχιστο. Η μητέ­ρα πού θά έφαρμόση στό παιδί της τούς δρους πού έκθέτου- με_σ’ αύτό τό βιβλίο, δέν θά συναντήση καμμιά Από τις σκο­τούρες πού βασανίζουν συνήθως τις περισσότερες μητέρες.

δον) Κατάλληλη φροντίδα, Απαραίτητη άπό τήν άρχήΠρέπει νά γίνη Αντιληπτόν, δτι προκειμένου γιά ένα

παιδί, καθώς καί γιά ένα έφηβο, ή ύπερβολική τροφή, άπο- νεκρώνει τήν φυσιολογική πείνα, ή φυσιολογική έπιθυμία γ ιά τροφή, δπως έκδηλώνεται μέ τήν πείνα (κι δχι μέ τήν

Page 143: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

δρεξη) υποσκελίζεται άπό μιά Ανώμαλη έπιθυμία, μιά έκ- φυλισμένη δρεξη, πού κάμνει στό τέλος τό παιδί Ιδιότροπο, *Η Ιδιοτροπία αυτή, πού πρσκαλεΐται άπό τήν πιό πάνω αί­τια, καταπραΰνεται μέ τά συχνότατα γεύματα.

Ή άνάγκη λοιπόν όρθής διατροφής τών παιδιών, άρχί- ζει άπό τήν πρώτην στιγμήν τής ύπάρξεώς των. "Αν ή τρο­φή ένός παιδιού είναι Ικανοποιητική άπό τήν άρχή αυτή ή ΐδια δρεξη του παιδιού είν’ 6 Ασφαλέστερος όδηγός, πάνω στόν όποιο πρέπει νά βασισθοΰμε.

Ό γενικός κανών πρέπει νά τηρηθή, δσον άφορα τήν διατροφή τών παιδιών, είναι τέσσερα γεύματα τήν ή μέρα, κάθε τέσσερεις ώρες τό καθένα, καί καθόλου τροφή κατά τήν νύκτα. Έ χομέν τονίσει πώς αύτό πού είπαμε, είναι ό γενικός κανών, γιατί σέ μερικές περιπτώσεις, κάποιες Αλ­λαγές μπορούν νά γίνουν, ένεκα διαφορών στήν Ιδιοσυγκρα­σία. Π.χ. τό ήρεμο βρέφος, δέν είναι άνάγκη νά τρέφεται τόσο πολύ, δσο ένα άλλο ζωηρό. Δέν είναι τό ζήτημα τής συχνότητος τών γευμάτων πού μας ένδιαφέρει τόσο σ’ αυτή τήν περίπτωση, δσον ή ποσότης τής τροφής ένός γεύματος, κι αύτό κυρίως πρέπει νά λαμβάνεται ύπ’ δψει, προκειμένου γιά τή διαφορά στίς Ιδιοσυγκρασίες.

— 143—

Οί δυστυχείς έκείνες μητέρες, οί όποιες ένεκα Ανθυ­γιεινής διατροφής κατά τήν έγκυμοσύνην, ή άργότερα (φτω­χής σέ βιταμίνες, όρμόνες και όργανικά στοιχεία), έχουν χάσει τά γάλα τους, ή άπό ύπερμοντερνισμό κι έγκληματι- κόν έγωϊσμό (... νά μην χαλάσουν τά στήθη τους) στερούν τά τέκνα τους άπό τό άσύγκριτο μητρικό γάλα, αύτές οί μητέρες όφείλουν τουλάχιστον γιά τούς πρώτους έξ μήνες τής ήλικίας τών παιδιών τους, να χρησιμοποιούν τό έξής ύ- γιεινής διατροφής κατά τήν έγκυμοσύνην, ή άργότερα (φτω- γιεινό διαιτολόγιο, άν θέλουν νά έξουδετερώσουν λίγο τούς μετέπειτα κινδύνους.

Στίς 7 π.μ. γάλα φρέσκο άγελάδος ή κατσίκας καθαρό (πάρτε δσοι μπορείτε μιά κατσίκα στό σπίτι σας καί τρέ­φετε την μέ πράσινα χόρτα καί σπόρους), όπότε μπορείτε νά τό δώσετε άβραστο μόλις χλιαρό, μέ λίγο μέλι ή χυμό μαύρης μουσκεμένης σταφίδος· δσον άφορά τό πσσόν, αύτό νά τό κανονίζετε με τήν δρεξι τού παιδιού· 6χι διά τής βίας δσο θέλετε σείς, διότι είναι... έγκλημα.

Στίς 10 π.μ. δώστε του τρία κουτάλια στήν άρχή καί σύν τώ χρόνω περισσότερο χυμό άπό ώριμο φρούτο τής έ- ποχής, πορτοκάλι, μανταρίνι, μήλο, ρώδι, σταφύλι κλπ.

Στίς 11 π.μ. τό γάλα του ώς άνω.

Page 144: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

Στις 4 μ.μ., 1—2 κουταλάκια χυμό λεμονιού μέ λίγο νερό καί λίγο μέλι πρός εΰκολην όδσντοφυΐαν.

ΣτΙς 4.30 μ.μ. γάλα.Στις 7.30 μ.μ. γάλα.Μετά τούς έξη μήνες καί μέχρι τού ένός έτους, δίνετέ

του τά ίδια γεύματα κατά τΙς ίδιες περίπου ώρες αυξάνον­τας δμως τό χυμό σιγά-σιγά ώσπου_νά φθάση στό σημείο νά παιρνη τό παιδί ένα δλόκληρο γεύμα άπό χυμό ώριμου φρούτου τής έποχής στις 10 π.μ. Όπότε τά επόμενα γεύ­ματα άπό γάλα τα παίρνει κατά μιά ή δυό ώρες αργότερα.

Ακόμη θα έπρεπε έκτός τού γάλακτος καί τού χυμού τών φρούτων ν’ Αρχίσομε τώρα νά τού δίνωμε άντί τού γά­λακτος στις 4 μ.μ. ένα γεύμα χυμό καρόττου ή ντομάτας ή άλλων λαχανικών, μαζί μέ λίγο χυμό σέλινου ή λάχανου. 'Ο χυμός αύτός βγαίνει εύκολα μ’ ένα ήλεκτρικό πιεστήριο, ή, τά τρίβομε στόν τρίφτη κι έπειτα τά σουρώνουμε μ’ ένα ρούχο καθαρό.

Χορτόσουπα έπίσης θά τού δίνωμε άπό τώρα, μέρα πα­ρά μέρα- τή μιά μέρα τό χυλό λαχανικών στις 4 μ.μ. καί τήν άλλη τήν χορτόσουπα Αντί του χυμού αύτοΰ.

Ά πό τούς 8 ή 9 μήνες, Αρχίζομε νά δίνωμε στό παιδί δχι δ- μως στά διαλείμματα τών γευμάτων, Αλλά καί μαζί μέ τή χορτόσουπα ή τό χυμό μισό καί σιγά-σιγά ένα κρόκο αύγοΰ ή κανένα μπισκότο σπιτίσιο καμωμένο μέ άκοσκίνιστο σιτα- ρίσιο Αλεύρι, λίγο βούτυρο φρέσκο, γάλα καί λίγο μέλι.

Έπίσης τού δίνομε καί τριμμένα φρούτα μαζί μέ τό χυ­μό ή στή θέση τού χυμού ή λ ίγα λαχανικά άτμοβρασμενα περαστά, μέ λεμονόλαδο.

Καί μόνον δταν βγάλη δλα τά μπροστινά δόντια καί μερικούς τραπεζίτες, έπιτρεπεται ν’ άρχίση νά τρώη άμυ- λουχες τροφές, πατάτες, ψωμί μαύρο (λίγο), ρύζι κλπ., γ ια­τί ιμάνον τότε ό σίελος τού παιδιού περιέχει άμυλάσην, τό μοναδικό συστατικό πού διαλύει τό άμυλον. Προηγουμένως δλες οί άμυλούχες τροφές δέν χωνεύονται καί γ ι’ αύτό κά­νουν ζυμώσεις πού ένοχλοΰν κάθε λίγο τά έντερα τοΰ παι­διού, μέ τήν διάρροια, πού πολλάκις μέ τήν θεραπεία πού γίνεται, καταλήγει σέ δυσεντερία.

Κρέας, έάν δόσετε στά παιδιά σας, έλάχιστο τελείως ψαχνό, μαζί μέ μπόλικα λαχανικά, καί μετά τό πέμπτον έ­τος τουλάχιστον.

Μέ τόν τρόπον αύτόν άνατρέφομε τώρα καί 39 χρόνια τά παιδιά κι έγγόνια μας — έμεΐς καί χιλιάδες άλλα μέλη

— 144—

Page 145: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

τοϋ Παγκυπρίου Φυσιοθεραπευτικού Συνδέσμου, μέ άποτέ- λεσμα τήν πάντοτε ινήν, πλήρη καί πολύτιμον 'Υγείαν.

Είναι καθήκον δλων των μητέρων νά δοκιμάσουν έστω καί γιά λίγες μέρες τά δσα άναφέρομε στό κεφάλαιο αύτό και άν θέλουν άς μάς ζητήσουν περαιτέρω λεπτομέρειες.

Α Λ Λ

ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΑΠΟ ΔΩΔΕΚΑ ΩΣ ΔΕΚΑΟΧΤΩ ΜΗΝΩΝ

(Άναδημοσιεύομεν έδώ μέρος έκ τοΟ έξαντληθέντος 6ι- δλίου τοΟ διασήμου Φυσιοθεραπευτοϋ Stanley Lief, «Διατρο­φή του Παιδιοϋ», τό όποιον τη εύγενική άδείφ του —μετα­φράσαμε καί κυκλοφορήσαμε μέσον του Παγκυπρίου Φυσιο­θεραπευτικού Συνδέσμου, συμφωνώντας πλήρως μέ τές ά- πάμεις του).

«Πλεΐστοι γονείς, τονίζει ό Stanley Lief, πιστεύουν, δτι μόλις ένα παιδί κλείσει τόν ένα χρόνο, μπορεί νά παίρνη τροφές πού τρώνε οί μεγάλοι. Κρέας, ψωμί, πατάτες, που- τ ίγγα μέ γάλα κλπ. Επιβάλλονται πραγματικά στά παιδιά αύτής της ήλικίας. Τέτοια διατροφή είναι τό άπστέλεσμα τής άμάθειας, καί έκτος τοϋ δτι είναι Επιβλαβέστατα γιά τά παι­διά σ’ αύτή τήν ήλικία, είναι καί μιά άπό τίς ριζικές αΙτίες τής άρρώστειας στήν έφηβική ήλικία. Ή Ιδέα πώς τά παιδιά είναι άπαραιτήτως υποκείμενα στις «παιδικές άρρώστειες», είναι τόσον γελοίως λανθασμένη, πού μας άναγκάζει νά ξα- ναθίξωμεν τό ζήτημα.

“Ενα παιδί δέν είναι καθόλου άνάγκη νά πάρη Εστω καί μιά άπό τίς καλούμενες «άναγκαΐες» άσθένειες άν τρέ­φεται όρθά. “Αν ένα παιδί προσελκύει όποιαδήποτε άπό τίς «παιδικές άρρώστειες», σ’ αύτό φταίει τό σφάλμα τών κηδε­μόνων του. Οί γονείς μπορούν θαυμάσια νά προφυλάξουν τά παιδιά των άπό τήν άρρώστεια, κι αύτό κατορθώνεται μονάχα μέ τήν κατάλληλη διατροφή. 'Η φυσιολογική τροφή γιά τα παιδιά, ώς τήν ήλικία τών δεκαοχτώ μηνών είναι τό γάλα μέ τήν προσθήκη φρούτων καί λαχανικών καθώς περι- γράψαμε πρωτήτερα καί τίποτε άλλο — έκτός άπό τό σκλη­ρό σιταρίσιο μπισκότο, γιά νά τό βοηθήση νά δγάλη τά δόντια του άν καί είναι άκόμη καλύτερο να τό κάμη χω­ρίς αύτό, καί ν’ άφήση τό παιδί νά χρησιμοποιήση Ενα σχε­τικό γιά τά δόντια δακτύλιο.

“Ενα Ισορροπημένο διαιτολόγιο μιας ήμέρας γιά παι­διά ώς δεκαοχτώ μηνών, είναι τό παρακάτω.

Τ ό π ρ ώ τ ο γ ε ύ μ α : “Ολο τό γάλα — φρέσκο—πού Επιθυμεί τό Ενα παιδί.

— 145—

Page 146: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

Τ ό δ ε ύ τ ε ρ ο γ ε ύ μ α : Χυμό τον φρούτων ήτών λοεχανικών, ή τριμμένο φρούτο ή λαχανικό, Ανάλογά μέ τήν κρίση τής μητέρας, καί την δρεξη τού παιδιού.

Τ 6 τ ρ ί τ ο γ ε ύ μ α : Χορτόσουπα.Τ ό τ έ τ α ρ τ ο γ ε ύ μ α : “Οσο γάλα έπιθυμεΐ

τό παιδί. (Σημ.: Τό γάλα δέν πρέπει νά είναι βρασμένο. Ώ ς 98° Φ. είναι καλά). Ό χυμός τών ξηρών φρούτων πού έξα- σφαλίζεται άπό ζεστό νερό μέσα στό όποιο βάζομεν νά φου­σκώσουν γιά είκοσιτέσσερεις ώρες σταφίδες, χουρμάδες, (φοινίκια) ή σύκα — μπορεί νά χρησιμοποιηθή κατά τούς ψυχρότερους μήνες τού έτους, χάρις στις θερμαντικές ιδιό­τητες τής φυτικής ευεργετικής ζαχάρεως, πού περιέχεται σ’ αύτά τά φρούτα, κατ’ Αντίθεσιν μέ τήν όλεθρίαν κυριο- λεκτικώς άσπρην ζάχαριν. Ό Αριθμός τών γευμάτων πρέπει νά περιορισθή σέ τρία, καθώς ύποδεικνύομεν παραπάνω. Σ άν διψά τό παιδί στό μεταξύ τών γευμάτων, μονάχα νερό πρέπει νά παίρνη.

ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΑΠΟ ΔΕΚΑΟΧΤΩ ΜΗΝΩΝ ΩΣ ΔΥΟ ΕΤΩΝ

Μετά τήν ήλικία τών 18 μηνών, τά παιδιά πρέπει άκό- μη νά τρέφωνται μονάχα μέ γάλα, φρούτα καί λαχανικά, καθώς πρωτίτερα. "Ενα ισορροπημένο ήμερήσιο πρόγραμ­μα σ’ αύτήν τήν ήλικία είναι:

Τ ό π ρ ώ τ ο γ ε ύ μ α : “Οσο γάλα θέλει τό παιδίμέ λίγο μέλι.

Τ ό δ ε ύ τ ε ρ ο γ ε ύ μ α : Τριμμένο μήλο, ή Α-χλάδι ή άλλο ώριμο φρέσκο φρούτο, ή τό ίδιο ποσό τομάτα ή άλλο λαχανικό ή ψημένη πατάτα, ή χυμός φρούτου ή λα- χανικού.

Τ ό τ ρ ί τ ο γ ε ύ μ α : “Οσο γάλα θέλει τό παιδίκαί ένα-δυό κουτάλια χυμό άπό φουσκωμένες σταφίδες, χουρμάδες ή σύκα.

Ά ν ύπάρχη άρκετή πείνα τότε 4 ώρες μετά τό τρίτον γεύμα παίρνει Ακόμη ένα γεύμα χυμό άπό φρέσκο φρούτο τής έποχής.

Τό γάλα πρέπει νά έξακολουθήση νά λαμβάνεται άπό φιάλη ή ν’ άπορροφάται μ’ ένα λεπτό σωλήνα (καλαμάκι), καθ’ δτι αύτοί οί τρόποι ποσίματος έξασφαλίζουν καλλίτερη σιέλωση τοΰ γάλακτος, πράγμα Αναγκαιότατο. Μερικά παι­διά, μπορεί νά δείξουν κάποια δυσαρέσκεια ή γιά τό γάλα ή γιά τά φρούτα ή γιά τό χυμό τών λαχανικών, Αλλά δχι καί

— 146—

Page 147: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

— 147—

γιά τά δυό, σιγά-σιγά δμως μέ λίγη Επιμονή τά συνηθίζουν μιά χαρά. Γενικά οί χυμοί τών φρούτων προτυμοϋνται. Ή Ε­πιθυμία του παιδιού πρέπει νά λαμβάνεται σάν όδηγός. Εί­ναι τελείως άπαραίτητο νά μή δίνετε στό παιδί καμμιά άλ­λη τροφή μέχρι συμπληρώσεως τών δύο έτών, άν πρόκειται νά διατηρηθή υγιές τό παιδί.

Καθώς Εχομε τονίσει σ’ ένα προηγούμενο κεφάλαιο, τό πεπτικό σύστημα του παιδιού, πρό τών δύο έτών, δεν είναι σέ θέση γά χωνέψη τό ψωμί καί άλλες δημητριακές τροφές πού δίνει δλος δ κόσμος στά παιδιά σ’ αύτή τήν ήλικία. Ποτέ μή δίνετε στά βρέφη ή στά μικρά παιδιά, Εστω καί τό μικρότερο ποσό άσπρης ζάχαρης. Σταφίδες, χουρμάδες, δα­μάσκηνα καί σϋκα περιέχουν δλη τή ζάχαρη πού χρειάζεται τό παιδί σέ φυσική κατασταση κι αύτά τά φρούτα μπορούν νά δίνωνται κατά διαστήματα σάν Ενα «κεραστικό» στή θέ­ση γλυκίσματος πού τό παιδί μπορεί νά δή τ’ άλλα παιδιά νά τρώνε.

’Εκ πείρας συνιστοϋμε Θερμά τό χυμό φρέσκου φρούτου — πορτοκαλιού, μανταρινιού, τοϋ μήλου, σταφυλιοΰ, καθώς καί τοϋ καρρότου καί της ντομάτας.

Ά π ’ αυτούς τούς χυμούς — Ενα είδος κάθε μέρα, δίνε­ται στό παιδί στήν άρχή 3—5 κουταλάκια, μετά τούς πρώ­τους 3 μήνες, αυξάνοντας τήν ποσότητα σιγά-σιγά, ώσπου στούς Εξη μήνες καί άργότερα δίνεται Ενα ποτήρι περίπου χυμό στή θεση τοϋ δευτέρου γεύματος.

’Επίσης κανένα φρέσκο μελάτο αύγό (άπό κότες πού τρώνε μόνο σπόρους καί χόρτα), κάθε 2—3 μέρες μαζί μέ χορτόσουπα ή πουρέ άπό άτμόβραστο λαχανικά, μπορεί νά άποτελέσουν Ενα από τά γεύματα τής ήμερας μετά τούς 10 ή 12 μήνες.

ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΑΠΟ ΔΥΟ ΩΣ ΤΡΙΩΝ ΕΤΩΝ

Σέ ήλικία δύο έτών πλεΐστα παιδιά είν’ Ετοιμα γιά πιό στερεά τροφή, άπό Εκείνην πού Επαιρναν πρωτήτερα, άν καί οΰτε τότε δέν πρέπει νά δίνεται αύτή, άν τό παιδί δέν μπο­ρεί γιά δποιοδήποτε λόγο, νά μασήση καλά τήν τροφή, κυ­ρίως τά δημητριακά καί ψωμί. Ή διατροφή άπό γάλα, φροϋτα καί λαχανικά, δπως γίνεται μέχρι τής ήλικίας τών δύο έτών, δέν πρέπει ν’ άλλάξη πολύ γρήγορα. ’Έτσι ή ά- κόλουθη διατροφή πρέπει νά είσαχθη βαθμιαία. Μέ άλλα

Page 148: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

λόγια μή περάσετε άπό τήν προηγούμενη δίαιτα σ’ αύτήν Απότομα. “Ενα Ισορροπημένο ήμερήσιο μενού άπό ήλικίας

, δύο ώς τριών έτών πρέπει νά είναι τό Ακόλουθο:Τ ό π ρ ώ τ ο γ ε ύ μ α : Πορτοκάλι ή άλλο φρέσκο

φρούτο, ή ένα είδος γλυκό φρούτο (σταφίδες, σύκα, χουρμά­δες ή δαμάσκηνα) ή ένα ποτήρι χυμό καρόττου ή φρέσκου φρούτου.

Τ ό δ ε ύ τ ε ρ ο γ ε ύ μ α : Μιά όλοσιταρίσια φρυ­γανιά καί βούτυρο, καί φρέσκο γάλα ζεστό ή κρύο, μέ μέ­λι τής μέλισσας, καί λίγες σταφίδες ή σύκα.

Τ ό τ ρ ί τ ο γ ε ύ μ α : Άτμόβραστα λαχανικά μέ βούτυρο, ή ένα φλυντζάνι γάλα, ή ένα αύγό μέρα παρά μέ­ρα, ή καθώς τό πρωινό φαγητό.

Τά παιδιά σ' αύτή τήν περίοδο Αναπτύσσονται θαυμάσια μέ αύτή τή μέθοδο διατροφής, καί τρία γεύματα θά βρεθή πώς είναι Αρκετά. Τροφή μεταξύ τών γευμάτων πρέπει νά άπαγορευθή αύστηρότατα.

Πρέπει νά έπιδιωχθή κατάλληλη μάσηση, διότι είναι Α­πολύτως Αναγκαία γιά τήν κατάλληλη χώνευση καί Αφο­μοίωση, καί γ ι’ αύτό δλα τά παιδιά πρέπει νά έξασκηθώσι νά μασούν καλά τή; στερεά τροφή.

Σ ιταρίσια τρόφιμα καί ψωμί πρέπει νά μασώνται στε­γνά, καί δχι μουσκεμένα, σέ γόίλα καθώς γίνεται συνήθως. Μαλακές τροφές σάν έκεΐνες πού γίνονται πολτώδεις μέ υ­γρό, Εμποδίζουν τό Εργο τής μασήσεως καί πλήρους σιελώ- σεως. Αν γιά κάποιο λόγο τό παιδί δέν μπορεί νά μασήση ή άν Εχη συνηθήσει νά καταβροχθίση τις τροφές, τά φρούτα καί τά λαχανικά πού λαμβάνει νά εΐναι περαστά.

ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΑΓΙΟ ΤΡΙΩΝ ΩΣ ΠΕΝΤΕ ΕΤΩΝ

“Οταν ένα παιδί διατρέφεται σύμφωνα μέ τά είδη τού μενού πού δίνομε κατωτέρω, πρέπει νά ύποδείξωμε πώς δέν εΐναι Ανάγκη νά ύποχρεώσωμε τό παιδί νά συμμορφωθή μέ Ακρίβεια και αύστηρότητα σ’ αύτά. Τά μενού πού δίνομε σκοπεύουν Απλώς νά ύποδείξουν τόν τρόπο τής έξασφαλί- σεως καταλλήλου συνδυασμού γιά κάθε γεύμα.

Γιά ν’ άπλοποιήσωμε τή συμβουλή πού δίνομε στό κεφά­λαιο αύτό θά ήταν καλά νά ύποδείξωμε κάποιες βασικές Α­λήθειες γιά τή διατροφή τού παιδιού. Π.χ. συχνά μας έρω­τούν: «Τί ποσόν τροφής πρέπει νά δίνω στό παιδί»;

— 148—

Page 149: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

— 149—

Ποσό, μπορούσε νά όρισθή, άλλά θά αήμαινε μονάχα εικασία. Ή πραγματική αλήθεια είναι πώς κανένας δέν μπορεί νά πή πόση τροφή χρειάζεται Ενα παιδί. "Αν κανένας άναφέρει ώρισμένή ποσότητα συμβουλεύοντας σε πώς νά διατρέφης τό παιδί σου, άγνοεΐ τούς πρώτους κανόνες τής Επιστήμης τής διαιτολογίας.

"Αν διδάξης τό παιδί σου νά ιμασα καλά καί τό τρέφεις μέ άπλές φυσικές τροφές, κι άν δεν τό κολακεΰης ή τό πιέ- ζης νά τρωη δταν δέν θέλει καθόλου τροφή μπορεί ν’ άφή- σης τό ζήτημα του ποσού σ’ αύτό τό ίδιο.

ΕΙν’ Εγκλημα νά κολακεύομε Ενα παιδί ή νά τό Ενθαρ­ρύνω με γιά νά φάη. Μόλις Ενα παιδί χάση τό ένδιαφέρο του γιά τό φαΐ πού Εχει μπροστά του, αύτό σημαίνει πώς Εχει φάει άρκετά καί πώς είναι πιά καιρός γ ι’ αύτό νά σταμα- τήση τό φαΐ. Κολακεύοντας Ενα παιδί νά φάη προκαλουμε τόν υπερσιτισμό. "Ενα παιδί σάν δέν Εχει δρεξη γιά φαγητό δταν Ελθη ή ώρα τοϋ φαγιού, μήν τό βιάζετε νά φάη. ’Αφή­στε το νά παράλειψη Ενα γεύμα καί άν είναι άνάγκη δύο τρία ώσπου νά πεινάση. Τίποτε άλλο άπό νερό δέν πρέπει νά εισέρχεται στό στομάχι τού παιδιού μεταξύ τών γευμά­των. Τροφή ¡μεταξύ τών γευμάτων Εμποδίζει τήν φυσιολογι­κή Επιθυμία γιά τίς άπλές τροφές πού παίρνονται τόν ώρα τού γεύματος. Σόιν διψά τό παιδί τίποτε άλλο δέν πρέπει νά τοΰ δίνετε Εκτός άπό νερό, ή νερό μέ χυμό λεμονιού μέ λίγο μέλι. 'Η συνήθεια πού Επικρατεί νά δίνουν στά παιδιά γάλα γιά ν’ άνακουφίσουν τήν δίψαν των είναι Ενα άπό τά λάθη πού προκαλοΰν τόν ύπερσιτισμό, τήν άπώλεια τής δρεξης, γιά τά κανονικά του γεύματα καί τήν άρρώστεια. Τό γάλα είναι τροφή καί δχι ποτό γιά νά σβυνη τη δίψα.

Ή συνήθεια πού Εχουν οί γονείς νά δίνουν στά παιδιά γλυκίσματα καί σακολάτες σάν «κεραστικό» μεταξύ τών γευμάτων είναι ή αίτία γιά τίς πλεΐστες άνησυχίες^καί άρ- ρώστειες. Είναι φυσιολογική ή Επιθυμία Ενός παιδιού γιά τά γλυκίσματα καί πρέπει νά ίκανοποιητάι μέ τά γλυκά φρού­τα δπως είναι τά σύκα, οί χουρμάδες καί οί σταφίδες πού πρέπει νά περιλαμβάνονται στά κανονικά γεύματα. Δέν θά ύπάρχει Επιθυμία γιά τά τεχνητά γλυκίσματα σάν δίνονται τακτικά αύτές οί φυσικές τροφές.

"Ενα ζήτημα πού άνησυχεΐ πλεΐστες μητέρες πού άνυ- πομονούν νά διαθρέψουν τα παιδιά των όρθά, είναι τό ζήτη­μα τοΰ κρέατος. Συχνά μας ρωτούν: «’Αφού τά παιδιάχρειάζονται άρκετή πρωτεΐνη γιά άνάπτυξη, δέν πρέπει νά παίρνουν λίγο κρέας κάθε μέρα»;

Τό κρέας δέν είν’ άναγκαΐο στή δίαιτα τοΰ παιδιού, γιατί αύτό μπορεί νά πάρη δλες τές πρωτεΐνες πού χρειά­

Page 150: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

ζονται άπό τό γάλα, τό αυγό, τά καρύδια καί τό τυρί. Τό κρέας είναι πάρα πολύ διεγερτικό γιά τά μικρά παιδιά, κι αύτό Εμποδίζει κάποτε τή φυσική Επιθυμία γιά τίς πιό φυσικές πρωτεϊνοΟχες τροφές. Τό κρέας δέν είν’ άπολύτώς άναγκαΐα γιά τό παιδί ούτε καί γιά τό μεγάλο, άλλά άν ό κόσμος θέλει νά χρησιμοποιή αύτό τό είδος τροφής άς τό άπομακρύνουν άπό τό παιδί γιά δσο καιρό μπορούν. Σέ καμμιά περίπτωση δέν πρέπει νά δίνεται κρέας μέχρι του­λάχιστον τής ήλικίας τών πέντε χρόνων. Τό ζήτημα του πότε νά μή τρέφωμε τό παιδί, εΐναι τόσον Αναγκαίο οσον τό πότε καί πώς νά τό τρέφωμε.

'Υπάρχουν περιπτώσεις πού ή τροφή είναι ένα έγκλημα, καί καμμιά μητέρα δέν μπορεί νά έλπίζη πώς θ’ άναθρέψη μ' Επιτυχία τά παιδιά της χωρίς αύτή τη γνώση.

Μόνον Εκείνοι πού Αγνοούν τούς νόμους τής Φύσεως θά δίνουν τροφή σέ όξέα συμπτώματα Ασθενείας. Κατά τήν διάρκεια τέτοιων παιδικών Ασθενειών, ή χώνευση άνακόπτε- ται — καθώς συμβαίνει καί στούς μεγάλους — καί ή τρο­φή δέν μπορεί νά χρησιμοποιηθή. Μονάχα νερό, ή χυμό τοΰ πορτοκαλιού, πρέπει νά δίνεται σέ τέτοιες περιπτώσεις, καί ή Αποχή άπό κάθε τροφή πρέπει νά συνεχισθή, ώσπου ν’ απομακρυνθούν τά Ενοχλητικά συμπτώματα, πυρετός, διάρ­ροια, πόνος, βήχας κλπ. Πρέπει δέ νά συστήσωμε, πώς τότε ή τροφή, πρέπει νά δίνεται βαθμιαία, καί ν’ Αποτελήται μο­νάχα Από φυσικές τροφές.

"Οταν ή χώνευση δέν είν’ Εντάξει, ή τελεία Αποχή Από τροφή, γιά μια ή δυό μέρες, θά εύεργετήση τό παιδί. Ή αίτια τών πεπτικών διαταραχών στά παιδιά, όφείλέται Α­πλώς στήν Ακανόνιστη ποσότητα τής τροφής πού λαμβάνεται, κι άν Ακόμη δέν καταφύγωμε στήν νηστεία, ή προσωρινή Ε­λάττωση τής τροφής στό μίνιμουμ σέ κάθε γεΰμα, θά δώση στά πεπτικά δργανα τήν εύκαιρία ν’ Αναζωογονηθούν.

ΟΙ προηγούμενοι κανόνες, είναι μεγίστης σπουδαιστη- τος γιά κάθε γυναίκα, πού έχει παιδιά ν’ άναθρέψη, καί γ ι’ αύτό πρέπει νά έφαρμοσθοϋν πολύ προσεχτικά.

ΜΕΡΙΚΑΙ ΕΙΣΗΓΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΙΣΟΡΡΟΠΗΜΕΝΑ ΓΕΥΜΑΤΑ ΓΙΑ ΗΛΙΚΙΑ 3 ΕΤΩΝ ΚΑΙ ΑΝΩ

Τ Α Μ Ε Ν Ο Υ

Στόν σχηματισμό τών παρακάτω μενού, Ακολουθήσαμε τού κανόνες τών καταλλήλων συνδυασμών τών τροφών, κι έτσι Εχωρίσαμεν τά φρούτα, Από τίς άμυλοΰχες τροφές. Ή μητέρα θά ιμπορέση πολύ εύκολα νά κανονίση άλλα μενού άν θυμάται νά δάλή τά φρούτα καί τά γαλακτερά προϊόντα

— 150—

Page 151: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

σ’ Ενα γεύμα καί τά λαχανικά, τά γαλακτερά και δημη­τριακά σ’ άλλα γεύματα. Πρέπει νά τονίσωμε πώς τό παιδί, δέν είναι άνάγκη νά ύποχρεωθή νά πάρη δλες τίς τροφές πού σημειώνονται σέ κάθε γεύμα, "Αν τό παιδί θέλει νά πάρη όλιγώτερα είδη άπ’ δσα ύποβάλλομεν, είναι πολύ έν τάξει.Κ α ν ό ν ε ς τ ρ ο φ ή ς

"Ας τονίσωμεν μέ Εμφαση κατ’ επανάληψη. Ή μάσηση είναι άπολύτως άναγκαια γιά τήν κατάλληλη άφομοίωση, κάθε παιδί, πρέπει νά έξασκήται σ’ αύτή, άιμέσως μόλις του δσθή στερεά τροφή. Τά παιδιά πού τούς δίνονται δημητρια­κά ή ψωμί βουτηγμένο στό γάλα, ή άλλες υδαρείς τροφές, δέν θ’ άποχτήσουν τήν τέχνην της μασήσεως.

Μήν κολακεύετε τό παιδί σας νά φάη."Αν πείνα, θά εύχαριστηθή μέ τίς άπλές φυσικές τρο­

φές.

"Αν δέν πεινά, άφήστε το νά περιμένη ώς τό έρχόμενο γεύμα ή καί άργότερα, άν παρουσιασθή καί τότε δρεξη.

Πρώτη είσήγησις:Π ρ ό γ ε υ μ α : "Ενα μήλο. Δαμάσκηνα κομπόστα

(δσα θέλει τό παιδί). ”Η Ενα ποτήρι γάλα καί σταφίδες.Γ ε ΰ μ α: Μιά μέτρια ψημένη πατάτα μέ λίγο βούτυ­

ρο. Λάχανο (κράμβη) ή άλλο λαχανικά, λίγο άνάλατο τυρί.Δ ε ί π ν ο : Όλοσίτινη φρυγανιά, βούτυρο, καί Ενα

ποτήρι γάλα μέ μέλι.

Δεύτερη είσήγησις:Π ρ ό γ ε υ μ α : Μιά μπανάνα, καί Ενα ποτήρι γάλα

μέ λίγο μαύρο ψωμί.Γ ε ΰ μ α: Σαλάτα άπό λαχανικά. Όλοσίτινο ψωμί καί

βούτυρο. Βρεγμένα δαμάσκηνα, σταφίδες ή χουρμάδες.Δ ε ί π ν ο : Σύκα, καί Ενα ποτήρι γάλα.

Τρίτη είσήγησις:Π ρ ό γ ε υ μ α : Μήλα (άβραστα, ψημένα ή κομπό­

στα), μέ μέλι δσο θέλει τό παιδί. "Ενα ποτήρι γάλα.Γ ε ύ μ α: Ψημένη πατάτα μέ βούτυρο. "Ενα άτμό-

δραστο πράσινο λαχανικό. Λίγα καρύδια ή άμύγδαλα μου­σκεμένα ξεφλουδισμένα.

Δ ε ί π ν ο : Μερικοί χουρμάδες. "Ενα ποτήρι γάλα,

— 151—

Page 152: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

Τέταρτη εισήγησις:

Π ρ ό γ ε υ μ α : Όλοσίτινη φρυγανιά, βούτυρο. Μέλι.“Ενα ποτήρι γάλα.

Γ ε 0 μ α: Δυό βρασμένα λαχανικά. Τυρί. Ψημένομήλο.

Δ ε ί π ν ο : Φρέσκο φρούτο, π.χ. μήλο, Αχλάδι ή πορ­τοκάλι, ή σταφύλι. Γλυκό φρούτο (δαμάσκηνα, σύκα η στα­φίδες) . “Η ένα ποτήρι γάλα μέ μαύρη φρυγανιά.

Σ ΗΜ.: — Τό γάλα πρέπει νά είναι καθαρό, άπό ύγιει- νά τρεφόμενο ζώο, δπότε δέν πρέπει νά βράζεται καί πρέπει νά λαμβάνεται άπορροφημένο σιγά μέσ’ άπό ένα καλαμάκι κατά προτίμηση.

— 152—

ΔΙΑΙΤΑ ΚΑΙ ΥΓΕΙΑ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝΣ έ προηγούμενα κεφάλαια έχομε προσπαθήσει νά σκια-

γραφήσωμεν δσο μπορούσαμε, πιό λεπτομερώς, τόν φυσικό τρόπο διατροφής τών παιδιών, άπό τή γέννηση καί πέρα. Υπάρχουν δμως πολλά σημεία, πού χρειάζονται συζήτηση, γιά να συμπληρωθή τό κεφάλαιο αύτό, καί τά σημεία πού Αναλύονται σ’ αύτό τό κεφάλαιο πρέπει νά δίνουν τήν Απάν­τηση σ’ όποιαδήποτε έρωτηση μπορούσε νά γεννηθή στό μυαλό τοΰ Αναγνώστη.

Κατάλληλη θρέψη, είν’ ή πρώτιστη ανάγκη τής Ζωής. Πόσες μητέρες δμως, ή άλλοι πού καταπιάνονται μέ τή δια­τροφή τών παιδιών, γνωρίζουν τή σημασία της;

Πόσα παιδιά στέλνονται στόν κάτω κόσμο, ένεκα Ακα­τάλληλης διατροφής. "Ολα τά παιδιά πού φορούν γυαλιά, πού Αναπνέουν άπό τό στόμα, τά νευρικά, τά ευέξαπτα, δσα έχουν κάτασπρη γλώσσα, άσχημη Αναπνοή, καί σάπια δόν­τια, δλα αύτά είναι τρανά παραδείγματα παιδιών πού τρέ­φονται Ακατάλληλα.

Κ α τ ά λ λ η λ η θ ρ έ ψ η

Κατάλληλη θρέψη τών παιδιών, σημαίνει κάτι πολύ πε­ρισσότερο άπό άφθονη προμήθεια, μέ κείνα πού συνήθως ονομάζονται «θρεπτική τροφή» γιατί ή θρεπτική τροφή τών οικογενειών μέσης τάξεως είναι ώς έπί το πλεΐστον Αλλοιω­μένη, σάν δέν εΐναι έξ Αρχής Ακατάλληλη τροφή. ’Εκτός τούτου πρέπει ν’ άναγνωρισθη, πώς άλλοι παράγοντες σχε­τίζονται μέ τό πρόβλημα τής θρέψεως. Καθαρός Αέρας, κα­

Page 153: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

τάλληλος τρόπος Αναπνοής, άρκετή έλεύθερη ζωή στό ύ­παιθρο καί άσκηση, ήλιόλουτρα, κλπ., είναι έπίσης άπαραί- τητα, γιά τό μεγάλωμα και τήν Ανάπτυξη ένός ανθρώπινου όργανισμοϋ πού άν καί μπορούν νά φανουν τελείως άσχετα έν τούτοις τό καθένα τους παίζει τό ρόλο του, στή πορεία τής θρέψεως.

Ή τροφή των παιδιών, πρέπει νά είναι άπλή καί φυσι­κή. Σ ’ δλες σχεδόν τίς περιπτώσεις δσες φορές παρουσιά­ζεται εύκαιρία, τά παιδιά θά προτιμήσουν τίς φυσικές τρο­φές. ’Αλλά, άμαθεϊς γονείς έπε μ βαίνουν στά φυσικά Ενστι­κτα τών παιδιών.

Πόσες φορές βλέπει κανένας τίς φυσικές τροφές καθώς εί­ναι τά φρούτα, τά καρύδια, τ ’ άγγουράκια, τά κορόττα κλπ., πού τά λαχταρά τό παιδί, νά καταδικάζονται σάν βλαβερά καί θανατηφόρα.Τό παιδί πού είναι παραφουσκωμένο μέ σακ- χαροΟχα σιρόπια, πουτίγκες, ζυμαρικά, κέικ καί γλυκά, αρρωσταίνει, καί ή αιτία, Αποδίδεται πολύ συχνά στις δρο­σερές ζωογόνες φυσικές τροφές. Δέν εϊν’ αύτές, πού πρέπει νά κατηγαροΰνται, άλλά οί άφύσικες βλαβερές τροφές, δ- πως είναι ή διϋλισμένη άσπρη ζάχαρη, τά προϊόντα του ά­σπρου άλευριοΰ καί πλήθος άλλων νεκρών καί όλεθρίων παρασκευασμάτων.

Ή κατάρα τής άσπρης ζάχαρης

Μιά άπό τές κυριώτερες άρρώστειες στά παιδιά είναι ή μεγίστη χρήσι διΟλισμένης ζάχαρης. Ή ζάχαρη ύπό μορφήν γλυκισμάτων, ή σιραπιών, ή σάν γλυκαντικό τών κέϊκ, που­τιγκών καί κονσερβών, είναι μία αίτια τής νευρικότητος, ή καταστροφή τών δοντιών, καί καλλιεργεί τό Εδαφος γιά Αν­θυγιεινές έπιθυμίες καί συνήθειες. Ή έπιθυμία τοΰ τσαγιού καί τοΰ καφέ, κι άκόμα πιό δυνατών διεγερτικών, μπορεί ν’ άποδωθή στή συνήθεια τής ζαχαροφοτγίας.

’Ά ν είναι καθόλου άνάγκη νά χρησιμοποιηθή ζάχαρις, τό άδιΰλιστο είδος δπως είναι ή μαύρη ζάχαρη ή τό μέλι, είναι ή καλύτερη, κι αύτή άκόμη πρέπει νά χρησιμοποιείται μέ προσοχή και μέτρο.

Τροφές άπό δημητριακά, είναι πάρα πολύ πιό θρεπτικά, δταν δέν γλυκαίνονται μέ ζάχαρη. Μέ τόν δρο «δημητρια­κά» έννοουμεν δχι μόνον τίς τροφές τοΰ προγεύματος, άλλα καί κάθε τρόφή πού γίνεται άπό σπόρους, κι αύτές περιλαμ­βάνουν ψωμί, κέϊκ, πουτίγκες, καθώς καί πόριτζ. Τά σύκα, Οί χουρμάδες, οί όταφίδες, καί τά δμοια είναι Ιδεώδεις τρο­φές, φυσικής ζάχαρης, γιά συνδυασμένη χρήση μέ τές δημη- τριακές τροφές.

— 153—

Page 154: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

— 154—

Τά κέϊκ πού δίνονται τόσο συχνά στά παιδιά, είναι φρι- κώδη άπό διαιτητική άποψη, κατασκευασμένα κυρίως άπό τρεις φτωχότατες τροφές, άσπρο Αλεύρι, άσπρη ζάχαρη καί λίπος. Πρέπει νά Εξαλειψθοΰν αύτά από τήν διατροφή τοΰ παιδιού.

Τονίζεται πώς τά παιδιά χρειάζονται ζάχαρη. ’Αρκετά σωστό! ’Αλλά δχι τήν διΰλισμένη καί άπονε κρωμένη ζάχα­ρη πού χρησιμοποιείται τόσο σ’ δλο τό κόσμο. Ή Φύση έχει χαρίσει ζάχαρη στά φρούτα, καί τά λαχανικά, κι αύτή εΐ­ναι Αναλλοίωτο είδος, πού εΐναι Απαραίτητη καί γιά τό παιδί καί γιά τό μεγάλο.

Τό άλας - - καθώς καί ή ζάχαρη — έπηρεάζει τήν χώ­νευση, καί τήν Ανανέωση του όργανισμοΰ, πάνω στά όποια στηρίζεται ή ύγεία καί γ ι ' αύτό τά παιδιά πρέπει νά συνη­θίσουν νά τρώνε τά φαγητά τους χωρίς άλας.

Μή χρησιμοποιείτε άσπρο άλεόρι

Ή παγκόσμια διάδοση τού άσπρου ψωμιού, στά παι­διά, είναι ύπεύθυνη γιά Απερίγραπτες Ανωμαλίες καί Ασθέ­νειες. Τό άσπρο Αλεύρι έχει χάσει τά Ανεκτίμητα όρυκτά του άλατα — φωσφόρο, άσβέστιον καί σίλικον καί τές βιτα­μίνες κυρίως πού εΐναι Απαραίτητα γιά τήν τροφή τών νεύ­ρων καί τήν κατασκευή τών κοκκάλων.

ΓΓ αύτό, τό ψωμί τών παιδιών, πρέπει νά περιέχη δλό- κληρο τό σπόρο τοΰ σιταριού. Αύτό θά δημιουργήση πιό δυ­νατά κόκκαλα καί νεύρα, καί μυς μέ μεγαλύτερη Αντοχή.

Όσαδήποτε Επιχειρήματα καί άν παρουσιαστούν πού νά υποστηρίζουν τήν Αξίαν τού κρέατος ώς τροφής, αύτό δέν πρέπει νά δίνεται στά παιδιά. Αύτό τά κάνει Ανήσυχα καί φι- λόνεικα καί τά Εκτραχύνει. "Αν Επιθυμήτε πραγματικά, τά παιδιά σας νά μεγαλώσουν Εξευγενισμένα, Ανθρώπινα καί ύγιή, μή τά τρέφεται μέ κρέας. Γιά νά εΐναι τά παιδιά όγιή, δώστε τους δσο μπορείτε λιγότερη μαγειρευμένη τροφή. ’Ο οργανισμός τοΰ ζώου, χρειάζεται — τροφές ζωντανές, καί γεμάτες όργανικά όρυκτά στοιχεία. Τό μαγείρεαμα κατα­στρέφει ή Ελαττώνει πλεΐστα Από τά ζωτικά όρυκτά άλατα. Ό άνθρωπος εΐναι τό μόνο ζώο πού μαγειρεύει τήν τρ>οφή του. Είναι Επίσης, τό πιό φιλάσθενο Απ’ δλα τά ζώα. "Αλλα ζώα πεθαίνουν άίν ύποχρεωθούν νά τραφούν γιά Αρκετό και­ρό μέ μαγειρευμένες τροφές. Πολλές Από τις Ασθένειες τών οίκιακών ζώων, όφείλονται στό δτι τό πλείστο μέρος της τροφής των, είναι μαγειρευμένο ή πτωχό κάτ’ άλλο τρόπο.

Page 155: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

— 155—

ΤΡΟΦΗ ΓΙΑ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΠΟΥ ΒΡΙΣΚΟΝΤΑΙ ΣΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΟΥΣ

Ά ν και Εχομε ήδη περιγράφει μενού, άς έκθέσωμεν σύν­τομα, τΙς πιό κατάλληλες τροφές γιά τά παιδιά, πού βρί­σκονται στήν άνάπτυξη τους. “Ενας συνδυασμός φρέσκων φρούτων ¡καί άβραστου γάλακτος ή φρέσκων φρούτων, ξη­ρών φρούτων καί γάλακτος άποτελεΐ Ενα θαυμασιο πρόγευ­μα.

Σ ιταρίσιο ψωμί καί βούτυρο μέ μιά σαλάτα, είν’ Ενα κατάλληλο φαγητό γιά τό γεύμα ή τό δείπνο, καί κομπόστα άπό γλυκά φρούτα, μπορεί νά προστεθή άν ύπάρχη δρεξη. Ψημένες πατάτες, λαχανικά λιτά μαγειρευμένα, κι Ενα αυ­γό, (δχι παραπάνω άπό δυό φορές τή βδομάδα) ή τυρί Ανά­λατο ή έξαλμυρισμένο, ή καρύδια μπορούν ν’ άποτελέσουν τό τρίτο φαγητό.

Νά χρησιμοποιής μέ τή σειρά, δλα τά λαχανικά καί φρούτα, γιά ν’ άποφεύγης μονοτονία. Άγυάλιστο ρύζι, κα­λά μαγειρευμένο μέ γάλα είν' Ενα καλό φαγητό, πού τό Α­γαπούν τά παιδιά. Ά λλά δσο λιγώτερες πολτώδεις, άμυ- λοΰχες τροφές σερβίρσμεν τόσο καλύτερα. ‘Η σπουδαιότερη Αντίρρηση, γιά τή χρησιμοποίηση πολτωδών άμυλούχων τρο­φών, είναι πώς δέν μπορούν νά ¡μασηθούν, τόσο καλά, δσον τά ξηρά δημητριακά, ή άλλες σκληρές τροφές. Καί πρέπει νά Εχετε ύπ’ δψει σας, πώς δλες οί άμυλούχες τροφές, καί πολτώδεις κυρίως άπ’ αύτές Αποτελούνται, Απαιτούν προπα­ρασκευαστική χώνευση στό στόμα. Αύτό μας Εχει φέρει πά­λι, τό ζήτημα τής μασησεως. Τό παιδί πού μασα καλά, ου­δέποτε παρατρώει. Αξίζει λοιπόν τόν κόπο νά συνηθίσετε τά παιδιά νά μασούν καλά καί τέλεια τήν τροφή τους.

ΚΑΘΑΡΟΣ ΑΕΡΑΣ

Λίγα σπίτια Αερίζονται καλά. Ώ ς έπί τό πλεΐστον, ό άέρας τών δωματίων, δέν είναι ποτέ τόσο καθαρός, δσο τού ύπαίθρου. ΓΓ αύτό, κρατείστε τά παιδιά, δσο μπορείτε στό ύπαιθρο. 'Υγεία, καί δύναμις τού καλυτέρου είδους, δέν μπο­ρούν νά δημιουργηθούν, χωρίς άρκετή ζωή στό ύπαιθρο. Α ­κόμη καί σέ ψυχρό καί τρικυμισμένο καιρό, τά παιδιά χρει­άζονται τόν άέρα τού ύπαίθρου. Γ Γ αύτό ντύνετέ τα καλά, σέ τέτοιο καιρό, καί βγάζετε τα Εξω. Σημειώστε τή λαμπρή ζωηρότητά τους δταν έπιστρέψουν.

Page 156: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

Ο ΕΜΒΟΛΙΑΣΜΟΣ ΚΑΙ Ο ΚΙΝΔΥΝΟΣ ΤΩΝ ΦΑΡΜΑΚΩΝ

’Ά ν πραγματικά, έπιθυμεΐς τό παιδί σου νά είναι ύγιές, (τονίζει 6 κ. Stanley Lief, συνεχίζοντας _στό ίδιο διδλίο), μέ καθαρό αΐμα, καί καλοθρεμμένους μυς, καί τό θέλεις, ή τή θέλεις ν’ άναπτυχθη σ’ ένα έξοχο είδος άνθρώπου, μήν τό άφήσης νά μπολιαστή. Ή άποτρόπαια συνήθεια του έμδο- λιασμοΟ, δηλητηριάζει τό αίμα καί έπηρεάζει τή θρέψη στα πιό μυστικά καί δαθειά της σημεία. Ή άναστατωμένη θρέψη πού έ'χει άποτέλεσμα τις άδενίτιδες, τήν άναιμία, τό συνάχι, τή φυματίωση καθώς καί άλλες παθήσεις, πολύ συνήθως προέρχονται άπ’ εύθείας άπό τό μπόλιασμα, καί τήν πολυ­φαρμακία.

Μήν έπιτρέπετε στο παιδί σας νά πάρη φάρμακα. Ά ν άρρωστήση, γιά δποιοδήποτε λόγο έχετε έμπιστοσΰνη στή Φύση καί εφαρμόστε τις άπλές θεραπείες της. Καθαρό νε­ρό, φρέσκος άέρας καί περιποίηση, μέ άποχή άπό τροφή γιά μιά ή δυό ή πιότερες μέρες, θά θεραπεύσουν όλα σχεδόν τά συμπτώματα, πού μπορούν νά παρουσιασθουν σ’ ένα παιδί, και θά τό άφήσουν μετά τήν άρρώοτεια, μέ πολύ καλύτερη ύ- γεία.

Φάρμακα όποιουδήποτε είδους, ¿μποδίζουν τή θεραπεία σέ κάθε περίπτωση. Είναι δέδαιο, πώς άν τά άπλδ συμπτώμα­τα, δπως είναι τά κρυολογήματα καί οί άπλοΐ πυρετοί, θε- ραπευθοΰν κατάλληλα, μόλις παρουσιασθουν, μέ νηστεία καί κάθαρση των έντέρων μέ κλύσμα, δέν θά παρουσιασθή καμ- μιά σοβαρότερη άνωμαλία, καί οόδέποτε θά χρειασθοΰν μπο- λιάσματα ή φάρμακα.

"Αν άκολουθήσης τις άπλές ύποδείξεις, πού δίνονται σ’ αύτό τό κεφάλαιο, σχετικά μέ τή φροντίδα καί τή διατροφή των παιδιών, θά ύπαρχη έλάχιστη πιθανότης άσθενείας, ό- ποιουδήποτε είδους πού θά τά προσδάλη.

ΤΟ ΓΑΛΑ ΤΗΣ ΜΗΤΕΡΑΣΉ τροφή τής Φύσεως γιά τά παιδιά, είναι τό μητρικό

γάλα. Κάθε μητέρα πρέπει νά θηλάζη τό βρέφος της, δσο της είναι δυνατόν. Ά λλά δυστυχώς, σ’ αύτόν τόν αιώνα της άμάθειας καί διομηχανοποιήσεως, ό μέσος δρος τών μητέ­ρων πού θηλάζουν τ;α παιδιά τους, γίνεται συνεχώς άξιολύ­πη τα μικρότερος.

Σέ πολλές περιπτώσεις ύπάρχει καθαρή άνικανότης πα­ραγωγής γάλακτος Ικανοποιητικού γιά τό παιδί, ένεκα της άνθυγιεινης καταστάσεως του όργανιαμοΰ της μητέρας — άν καί αύτό τό ζήτημα δέν είναι γενικά παραδεκτόν, ή κι άν είναι δέν λαμδάνεται ύπ’ δψη ή σοδαρότης του. Σ ’ ένα άλ­

— 156—

Page 157: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

λο κεφάλαιο, θά συζητήσομε τό ζήτημα της πιό κατάλλη­λης δίαιτας της θηλαζούσης μητέρας, καί θά κάμομεν ειση­γήσεις.

Ή πηγή τήν όποιαν προμηθεύει ή Φύσις

Μόνο σάν τρέφεται τό βρέφος άπό τήν πηγή πού προ­μηθεύει ή Φύση, μπορεί νά πάρη δλα τά θρεπτικά στοιχεία πού Απαιτούνται γιά τήν κάθε μιά, καί γενικά γιά δλες τίς Ανάγκες του. Εύτυχής δέ είναι ή μητέρα πού μπορεί ή ίδια νά θηλάζη τό βρέφος της, γιατί οί στατιστικές Εχουν δείξει, πώς ή θνησιμότης τών παιδιών πού τρέφονται μέ βυζολόγο, είναι Εξη φορές μεγαλύτερη άπό τήν θνησιμότητα έκείνων πού τρέφονται άπό τούς μαστούς της μητέρκχς.

Προτού προχωρήσω μεν παραπέρα, θά ήταν καλά νά περιγράψωμεν τό τί γίνεται μετά τήν γέννηση ένός παιδιού, — πού προπαρασκευάζει τόν έρχομό του πραγματικού γά ­λακτος της μητέρας — γιατί αύτό είναι Απαραίτητο νά τό γνωρίζουν οί νέες μητέρες. Μετά τήν γέννηση τού βρέφους, άφου τού γίνουν οί συνήθεις περιποιήσεις είναι καλό γΓ αύτό νά τό βάζωμεν νά θηλάση. Αύτό θά είναι ώφέλιμο καί γιά τή μητέρκχ καί γιά τό παιδί, γιατί αύτό ύποβοηθεΐ τή συστολή τής μήτρκχς, προλαμβάνοντας Ετσι τόν κίνδυνο τής αιμορρα­γίας· αύτό βοηθεΐ έπίσης τό βρέφος, γιατί τό ύγρό πού γε­μίζει τό μαστό προτού έμφανισθεΐ τό γάλα, καί πού λέγε­ται κολάστρα (πρωτόγαλα) ένεργεΐ σάν καθαρτικό, καί ύ­ποβοηθεΐ κατά Ενα θαυμάσιο τρόπο τήν κένωση τού μηκο- νίου, μέ τό όποιον είναι γεμάτα τά Εντερα τοΰ βρέφους.

Γιά τίς πρώτες τρεΐς μέρες τής ζωής τοΟ παιδιού, έκεϊνο πού χρειάζεται, είναι μονάχα ή κολάστρα. Τό πραγματικό γάλα, Ερχεται συνήθως τήν τρίτη μέρα, καί Ακολουθείται άπό Αλάνθαστα συμπτώματα, κατά τήν έμφάνιση τών όποι­ων, ή μητέρκχ πρ>έπει νά θηλάζη τό βρέφος, ,καί ν’ άποκτή- ση τήν Ανακούφιση πού θά τήν εύχαριστη.

"Αν ή μητέρα Εχει άφθονον γάλα, τά περιεχόμενον ένός μαστού είναι άρκετό συνήθως για Ενα γεύμα, δν καί πρέπει νά λαμβάνεται ύπ’ όψη ή Ιδιοσυγκρασία ενός βρέφους, κα­θώς έξηγήσαμεν πρωτήτερα — Ενα βρέφος μπορεί νά ίκανο- ποιηθή θαυμάσια μέ τό γάλα τού ένός μαστού, ή καί μέρος αύτοΰ, ένώ Ενα άλλο, μπορεί νά χρειάζεται τό γάλα καί τών δύο μαστών.

Αύτό, πιθανόν νά σημαίνει, πώς τό πρώτο παιδί θά εί­ναι πάντα Ετοιμο γιά τό γεύμα του κάθε τέσσερεις ώρες, ένώ τό τελευταίο, ίσως νά μήν είναι: στήν περίπτωση αύτή θά πρέπει νά τό άφήσωμε ώσότου κλάψη καί ζητήσει τριοφή.

— 157—

Page 158: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

Ή προστασία της Φΰσεως πάντα ένάντια στόν υπερσιτισμό των παιδιών

Πρέπει νά έχομε ύπ’ δψη μας έν τούτοις πώς ή Φύαις προικίζει μέ μιά προστασία έναντίον των κινδύνων του_ υ­περσιτισμοί}, κι αύτή φαίνεται συχνά στά παιδιά. ’Εννοούμε τόν ιέμετό. 'Η φύσις άναγκάζει τό στομάχι νά διώξη μέ τόν έμετό κάθε υπερβολική τροφή, καί αύτό γίνεται χωρίς τήν παραμικρή δυσκολία. Πρέπει νά ξέρω μεν βεβαίως πώς τέ­τοια προσπάθεια δέν είναι πραγματικός έμετός, καί δέν πρέ­πει νά προξενή καμμιά άνησυχία, (καθώς γίνεται σέ μεγα­λύτερα παιδιά), έννοεΐται τό έξερχόμενο γάλα, δέν έχει καμμιά ξυνή μυρωδιά, καί ή ύγεία τού παιδιού φαίνεται καθ’ δλα τά άλλα καλή. 'Οσάκις βέβαια, φαίνεται αύτό τό σημείο, πρέπει νά τό προσέχη κανένας, καί νά φροντίζη νά όλίγοστεύη τό θήλασμα, ¿μποδίζοντας μ’ αύτό τό τρόπο τό παιδί άπό του νά τραβήξη πιότερο άπ’ δσο πρέπει.

Κι έπειδή ή σύσταση του γάλακτος μιας Θηλαζούσης μητέρας, έξαρταται κατά μέγα μέρος άπό τή δική της σω­ματική ύγεία, κι άφοΰ ή ύγεία έξαρταται κατά μέγιστο βαθμό άπό τήν τροφή πού τρώμε, τό ζήτημα της διατροφής τής θηλάζουσας μητέρας, είναι μεγίστης σημασίας. Καθώς έχοαεν άναφέρει πρωτήτερα τό ζήτημα αύτό θά έξετασθή σ’ Ιενα Ιδιαίτερο κεφάλαιο.

Τό άποτέλεσμα των συγκινήσεων έπάνω στο γάλα της μητέρας

Σχετικά μ’ αύτό πρέπει νά τονισθή, πώς δταν τό γόιλα μιας μητέρας είναι έλαττωματικό ή άνεπαρκές, ή κατάστα­ση μπορεί νά διορθωθή, μέ κοσάλληλη διατροφή καί άλλα ύγιεινά μέσα.

Πρέπει ν’ άναφέρωμε, πώς οί συγκινήσεις τής μητέρας, έπιδροΰν έπάνω στό γάλα της. Γι’ αύτό, πρέπει ν’ άποφεύ- γωνται δσον είναι δυνατόν, ή στενοχώρια, ή άνησυχία, ή νευρικότης, γιατί αύτά τείνουν νά έλαττώσουν τήν έκκρισιν του γάλακτος.

Τό γάλα μιας μητέρας, εύθύς άμέσως μετά άπό ένα φό­βο, ή θυμό, ή άλλη δυνατή συγκίνηση είναι δυνατόν νά δρά­ση σάν ένα δυνατό δηλητήριο στό παιδί. Σέ τέτοιες περι­πτώσεις θά ήταν προτιμότερο νά κενωθή ό μαστός, μέ ένα βυζολόγο, καί τό παιδί στό έρχόμενο γεΰμα του, νά πάρη διατηρημένο γάλα.

— 158—

Page 159: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

Καθώς Εχομεν Αναφέρει άλλου, είναι Αναγκαιότατο άιΓ τήν άρχή ν’ Αποκτηθούν κατάλληλες συνήθειες. Τό παιδί πρέπει νά συνηθίση πρός εύκολίαν της μητέρας του, νά λαμ- βάνη τό βραδυνό του φαγητό όλίγο προτού πλαγιάση αύτή καί μετά να κοιμάται ώς τό πρωΐ. "Ετσι, μητέρα καί παιδί θά προκόβουν μιά χαρά.

’Αλλά σάν συνηθίση ή μητέρα νά καθησυχάζη τό βρέ­φος, κάθε φορά πού κλαίει, δίνοντάς του τό βυζί, ή ύγεία της θά ύποφερη, καί θά χάση τήν έλευθερία της. Τρόπον τινά, θά γίνη δούλα στό βρέφος τη ς! Πραγμα πού δέν ώφε- λεΐ κανένα.

’Εκτός τούτου, τό βρέφος θά ύποφέρη, γιατί δπως Ε- χομεν ήδη έξηγήσει, άτακτα καί πολύ συχνά γεύματα, θά ασθενίσουν τά πεπτικά του δργανα καί θά οδηγήσουν σέ διά­φορες άλλες Ανησυχίες.

Σ έ καμμιά περίπτωση, δέν Επιτρέπεται νά ξυπνοΰμεν Ε­να παιδί άπό τόν υπνο, γιά νά τού δώσω με φάΐ.

Άπογαλάκτιση του δρέδουςΜιά μητέρα, πρέπει νά θηλάζη τό παιδί της γιά έννιά

μήνες κι ακόμα περισσότερον αν είναι δυνατόν. Ή τροφή τοΰ παιδιού άπό έννιά ώς δεκαοχτώ μηνών, πρέπει νά είναι κυ­ρίως γάλα. Στερεά τροφή μπορεί νά χρησιμοποιηθή περί τόν 9ον μήνα, καθώς περιγράφεται σέ προηγούμενο κεφάλα ι­όν. Ή άπογαλάκτιση τών θηλαζόντων βρεφών, πρέπει νά γ ί­νεται βαθμηδόν μετά τούς έννιά ¡μήνες. 'Αρχίζετε τήν άπογα- λάκτιση, δίνοντας Ενα γεύμα άπό φιάλην ξένου γάλακτος κά­θε μέρα. Τρεις ή τέσσερεις μέρες αργότερα, δυό τέτοια γεύ­ματα μπορον νά δοθούν ¡καί Ετσι σιγά-σιγά τό παιδί μπορεί ν’ άπομακρυνθή άπό τό θήλασμα.

ΔΙΑΙΤΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΜΗΤΕΡΑ ΠΟΥ ΘΗΛΑΖΕΙ

Δέν μπορούμε μέ λέξεις νά τονίσωμε δσο πρέπει, πώς ή δίαιτα μιάς μητέρας πού θηλάζει, είναι Ενα ζήτημα μεγί­στης σπουδαιότητος, δσον άφορόί τήν ύγείαν τής ίδιας τής μητέρας, καί τήν ύγεία τοΰ βρέφους. Ό περισσότερος κό­σμος, γνωρίζει πώς, άν μιά μητέρα πού θηλάζει δέχ είναι ύγιής, τό γάλα της, δέν ¡μπορεί νά έπιτύχη κατάλληλη καί ύγιεινή Ανάπτυξη στό παιδί της, γιατί ή ύγεία τού παιδιού, είν’ Ενα όλοκληρωτικό ζήτημα· δέν μπορούμε νά είμαστε με­ρικώς ύγιεϊς ή άρρωστοι.

Ό κύριος λόγος Αποτυχίας πλείστων μητέρων στό θή­λασμα τών_παιδιών τους, όφείλεται στή δηλητηριασμένη κα­τάσταση τοΰ όργανισμοΰ των. Αύτή ή κατάσταση προέρχεται

— 159—

Page 160: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

άπό πολλά πράγματα μεταξύ των όποιων τό σπουδαιότερο μπορεί νά είναι μία συνεχής δυσκοιλιότης. Ή άδράνεια των έντέρων, έχει σάν άποτέλεσμα τήν κατακράτηση των δηλη­τηρίων στό σώμα, πράγμα πού έπηρεάζει τήν όμαλή λειτουρ­γία του όργανισμου. "Αλλες αίτιες τής συστηματικής δηλη- τηριάσεως, ή τοξαιμίας είναι τό άκανόνιστο φαγοπότι, δ υ­περσιτισμός, ή μεγάλη χρήση διεγερτικών, καί άλλες έκ- νευριστικές συνήθειες.

“Ενεκα τών δραστικών καθαρτικών, πού συνηθίζουν οί γιατροί νά δίνουν κατά τήν διάρκειαν τής λοχείας, πολλές μητέρες ύπσφέρουν άπό δυσκοιλιότητα γιά λίγο καιρό μετά

. άπ’ αύτή, άλλά σάν έφαρμόσουν τή μέθοδο πού περιγρά­φουμε, ή κατάσταση γρήγορα θά διορθωθή. Κάποτε είναι υπεύθυνη σ’ αύτό, ή ακατάλληλη λειτουργία τών άδένων, άλλά αύτή ή κατάσταση, άφ’ έαυτής, τίς παραπάνω φορές προέρχεται από τοξαιμική κατάσταση του σώματος.

ΠΩΣ ΒΕΛΤΙΩΝΕΤΑΙ Η ΕΚΚΡΙΣΗ ΥΓΙΕΙΝΟΥ ΓΑΛΑΚΤΟΣ

Ή μητέρα πού βρίσκει τόν έαυτό της άνίκανο νά δια- θρέψη τό βρέφος της, ένεκα τής ποιότητος του γάλακτός της, πρέπει άμέσως νά θέση σέ έφαρμογή τίς παρακάτω υποδείξεις.

Τό πρώτιστο πού έχει νά κάμη είναι νά έφαρμόση τήν άκόλουθη δίαιτα πού άν καί μπορεί νά μή φανή Ικανοποιη­τική, έν τούτοις τίς παραπάνω φορές θά έπιτύχη τό σκο­πό της, καί θά είναι κατάλληλη γιά τή συντήρηση τού όργα- νισιμοϋ.

Π ρ ω ί : Φρέσκα ώριμα φρούτα, π.χ. ¡μήλα, άχλάδια,πορτοκάλια καί σταφύλια, ή φρέσκο γάλα, λαμβανόμενο μέ άργά ροφήματα. Φρούτα δσα τραβά ή δρεξη νά πάρη, άλ­λά πρεπει νά είναι ώριμα.

Μ ί σ η μ έ ρ ι: “Ενα λαχανικό λιτά μαγειρευμένοκαί μιά ψημένη πατάτα μέ βούτυρο.

Β ρ ά δ υ: Μιά σαλάτα, άπό διάφορα άβραστα λα­χανικά, καί μέ λίγα καρύδια κοπανισμένα ή τριμμένο τυρί καί σταφίδες.

Συμφωνούμε πώς είναι μιά λιτή, άλλά γενικής ώφε- λείας δίαιτα. Μετά άπό μιά βδομάδα, συνήθως, θά έπιτευ- χθη τό ποθούμενο άποτέλεσμα- αν δχι μπορεί νά συνεχισθή ακόμη μιά. "Αν έλαττωθή ή ποσότης του γάλακτος στό διά­στημα αύτής τής διατροφής, περισσότερο γάλα μπορεί νά χρησιμοποιηθή μέ τό πρωινό καί τό μεσημεριανό φαγητό.

— 160—

Page 161: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

Μήν παραπαίρνετε δμως γάλα σάν δέν είναι άνάγκη. Ή χρήση τού τσαγιού, τού καφέ καί άλλων διεγερτικών πο­τών πρέπει νά σταματήση τελείως, κατά τήν διάρκεια της δίαιτας αύτής, καί τίποτε άλλο δέν πρέπει νά λαμβάνεται έκτός άπό τΙς τροφές πού συνιστώνται.

’Ιδιαίτερη φροντίδα πρέπει νά γίνη, ν’ Αποφεύγεται ό- ποιαδήποτε τροφή μεταξύ τών γευμάτων. "Αν ή μητέρα μπορεί, πρέπει νά προσπαθήση νά κάμνη Ενα καλό περίπα­το κάθε μέρα στό ύπαιθρο, καί νά έφαρμόση δσες μπορεί ά­πό τίς ύγιεινές συνήθεις, πού δίνονται τακτικά στό πε­ριοδικό μας «Φυσική Υγιεινή».

“Οταν τελειώση ή περίοδος τής δίαιτας, άπό φρούτα, λαχανικά καί γάλα, πρέπει νά χρησιμοποιηθούν τά άκόλου- θα μενού, σάν Ενας όδηγός στή μελλοντική διατροφή.

— 161—

ΜΕΝΟΥ ΓΙΑ ΘΗΛΑΖΟΥΣΑ ΜΗΤΕΡΑ

Κ υ ρ ι α κ ή :Π ρ ό γ ε υ μ α : Πορτοκάλι ή άλλο φρούτο, ή γάλα

μέ μέλι.Γ ε ΰ ιι α: Μαρούλι, τομάτα και κάρδαμο σαλάτα,

μαύρο ψωμί μέ βούτυρο, άμύγδαλα καί σταφίδες.Δ ε ΐ π ν ο: Κουνουπίδι ή πατάτες μέ κρεμμύδια, κα-

ρόττα ή άγικυνάρες στό φούρνο, μαύρο ψωμί, τυρί καί κο­μπόστα δαμάσκηνα καμωμένο μέ μέλι·

Δ ε υ τ έ ρ α :Π ρ ό γ ε υ μ α : ’Αχλάδια ή μήλα. Σύκα ή γάλα.Γ ε ΰ μ α: Μαρούλι, σέλινο, κοκκινογούλι, καί κα-

ρόττο σαλάτα. Τριμμένο τυρί. Σιταρίσιο μαύρο ψωμί καί βούτυρο. Κομπόστα άχλάδι.

Δ ε ί π ν ο : Χυμό τής τομάτας (Ενα μικρό ποτήρι).’Ατμόβραστα καρόττα καί λάχανα. Αυγό έλαφρά τηγανι­σμένο σέ νερό. Ψημένο μήλο.

Τ ρ ί τ η :Π ρ ό γ ε υ μ α : Σταφίδες καί άμύγδαλα ή χουρμά­

δες ή γάλα.Γ ε ΰ μ α: Μιά καλή άνάμικτη σαλάτα άπό διάφορα

Page 162: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

μαζί μέ τυρί ή καρύδια. Σ ιταρίσια φρυγανιά ικαί βούτυρο. Κομπόστα μήλα.

Δ ε ί π ν ο : Εύγευστο λαχανικά, βρασμένο σέλινο, ά-τμόβραστα καρόττα. Ψημένες πατάτες.

Τ ε τ ά ρ τ η ! :¡ Π ρ ό γ ε υ μ α : Πκρέϊπφρουτ καί μέλι ή σταφίδες ή

γάλα.Γ ε ύ μ α : Αύγό τηγοτνισμένο σέ νερό, σπανάκι. Σ ιτα-

ρίσιο ψωμί καί βούτυρο. Μιά ώριμη μπανάνα.Δ ε ί π ν ο : Λίγη σαλάτα μαρούλι καί τομάτα. Άτιμό-

βραστο λαχανικά ή μακαρόνια μαύρα, τυρί. Λάχανο, δαμά­σκηνα ξηρα.

Π έ μ π τ η :Π ρ ό γ ε υ μ α : Μήλα ή πορτοκάλι ή σταφύλι, λίγα

σύκα ή γάλα.Γ ε ΰ μ α: Άρκετή σαλάτα διάφορα, μιά ψημένη πα-

τάτα καί βούτυρο. Κομπόστα μήλα ή άχλάδια.Δ ε ί π ν ο : Χορτόσουπα. Κουνουπίδι καί καρόττα ά-

τμόβραστα. Ξηρά φρούτα.

Π α ρ α σ κ ε υ ή :Π ρ ό γ ε υ μ α : Φρέσκα φρούτα (δποια προτιμώνται)

καί καρύδια.Γ ε ύ μ α: Σέλινο, καρόττο καί τομάτα σαλάτα. Τυ­

ρί, σιταρίσια φρυγανιά καί βούτυρο, μπανάνα, σταφίδες.Δ ε ί π ν ο : Σπαράγγια ή καρρότα καί βούτυρο. Σπα­

νάκι καί σέλινο. Άμύγδαλα.

Σ ά δ δ α τ ο :Π ρ ό γ ε υ μ α : Αχλάδι, μήλο καί χουρμάδες ή γάλα.Γ ε ύ μ α : Χυμό τομάτας (Ενα μικρό ποτήρι), άρκετή

σαλάτα διάφορα, μαύρο ψωμί καί βούτυρο.Δ ε ί π ν ο : Κοτολέττα δωδινό ή εύγευστο λαχανικά.

Άτμόβραστα κοκκινογούλια καί πατάτα, καί σέλινο. Σ τα­φίδες.

Τά παραπάνω μενού Εχουν προτιμηθεί, μέ σκοπόν νά υποδείξουν Ενα καθημερινό διαιτολόγιο Ισορροπημένο ¡καί πλούσιο σ’ δλα τά συστατικά, πού είναι άναγκαϊα γιά μιά Θηλάζουσα μητέρα. Απλώς σκοπεύουν νά χρησιμοποιηθούν σαν Ενας όδηγός.

— 162—

Page 163: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

— 163—

ΒΑΡΟΣ ΤΩΝ ΒΡΕΦΩΝ

’Ενώ θεωρητικοί πίνακες μέσου βάρος, μπορεί νά εί­ναι άναγκαΐοι, γιά νά τούς συμβουλεύεται κανένας, είναι δυνατόν νά παραπλανήσουν κάποτε, γιατί πρέπει νά έχω μεν ύπ’ όψη μας, πώς οί σημειούμενοι άριθμοί, είναι κοαά προ­σέγγιση. “Ενα βρέφος μπορεί νά είναι μιας ένεργητικής Ι­διοσυγκρασίας καί ετσι μπορεί νά ζυγίση όλιγότερο άπό ένα ήρεμο της Ιδίας ήλικίας. Ό παρακάτω πίνακας ¡μπορεί νά είναι ένας όδηγός, γιά τήν άνάπτυξη τών βρεφών.

Στις 7 μέρες 1 έως 2 ούγγίες λιγότερο άπό τό βάρος τής γέννησης.

Στίς 14 μέρες 1 έως 2 ούγγίες περισσότερο άπό τό βά­ρος τής γέννησης.

Στίς 21 μέρες έως 7 ούγγίες περισσότερο άπό τό βά­ρος τής γέννησης.

Στίς 28 μέρες 12 έως 14 ούγγίες περισσότερο άπό τό βάρος τής γέννησης.

Στούς 2 μήνες περίπου 21Λ λίπρες περισσότερο άπό τό βάρος τής γέννησης.

Στούς 3 ¡μήνες περίπου 3,75 λίπρες περισσότερο άπό τό βάρος τής γέννησης.

Στούς 4 μήνες περίπου 5 λίπρες περισσότερο άπό τό βάρος τής γέννησης.

Στούς 5 μήνες πρέπει νά διπλασιασθή τό βάρος πού είχε ¡κατά τήν γέννηση.

Στούς 6 μήνες περίπου 7!ό λίπρες περισσότερο άπό τό βάρος τής γέννησης.

Ά πό τόν ¡έκτο έως τόν δωδέκατο μήνα ή αύξηση τού βάρους, πρέπει νά είναι περίπου μιά λίπρα τόν μήνα.

¡Στό τέλος του πρώτου έτους, τό βρέφος πρέπει νά τρι- πλασιάση τό άρχικό του βάρος. Μερικές μητέρες θά βρουν βοηθητικό, νά συνηθίζουν νά ζυγίζουν τά παιδιά τους μιά φορά τήν βδομάδα σέ κανονικά διαστήματα κατά τό πρώτο έτος. Ή πεπειραμένη μητέρα μπορεί νά κρίνη μέ θαυμάσια άκρίβεια τήν πρόοδο, ή μή, του βρέφους της χωρίς έπανει- λημμένα ζυγίσματα άλλά εκείνες πού έχουν τό πρώτο παιδί πρέπει νά καταφεύγουν σέ τακτικά ζυγίσματα,

Page 164: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

Ή προσθήκη βάρους δέν είναι πάντοτε συνεχής

Είναι άνάγκη νά ύποδείξωμεν, πώς άκόμη ¡καί ύγιδ παιδιά, δέν προσθέτουν συνεχώς βάρος, διαρκεία τοΰ πρώ­του Ετους γιατί σέ πολύ ζεστό καιρό καί σέ μερικές περι­πτώσεις διαρκεία τής όδοντοφυΐας μπορεί νά παρατηρηθή προσωρινή στασιμότης στήν δμαλή άνάπτυξη τοΰ βρέφους, ώς πρός τό βάρος. Εκτός τούτου μιά προσθήκη τοΰ βά­ρους, δέν σημαίνει κατ’ άνάγκην, πώς τό παιδί Αναπτύσσε­ται καθώς πρέπει, γιατί ή άνάπτυξη τής δυνάμεως καί τοΰ μυαλοΟ, πρέπει νά συμβαδίζουν άν τό παιδί είναι ύγιές.

“Ολες οι μητέρες συμβουλεύονται νά μήν κάμνουν χρή- σιν όπσιασδήποτε άπό τις πολλές προνομιούχες βιομηχανο­ποιημένες τροφές τοΰ παιδιού. Σχεδόν δλες, χωρίς έξαίρε- ση, Εχουν βάση τους τό άμυλον, καί καθώς άναφέραμεν προ­ηγουμένως, τά βρέφη δέν είναι φυσιολογικά Ικανά νά χω­νέψουν τό άμυλον, προτού τελειώσουν τό δεύτερον Ετος τής ήλικίας των.

Α π ’ δτι είπαμε σχετικά μέ τήν άπόλυτην άνάγκην υ­γιεινής διατροφής, δέν πρέπει νά νοηθή πώς δλα τά βρέφη πού δέν τρέφονται κατάλληλα θά πεθαίνουν, γιατί άσφαλώς θά είδατε — έκεΐνο πού είδαμε καί μεΐς — βρέφη όκτώ ή έννιά μηνών νά λαμβάνουν κρέας καί τηγανισμένες πατάτες καί παρ’ δλα ταΰτα έπιζουν.

Μερικά παιδιά, είναι τόσον δυνατά έκ φύσεως ώστε μπορούν ν’ άντέξουν πολλές καταχρήσεις, άλλα δμως σκο­τώνονται μέ τέτοια περιποίηση. 'Οπωσδήποτε, έκεΐνα πού έ- πιζοΰν μιάς τέτοιας κακής περιποιήσεως, θά ύποφέρουν πι­θανότατα μέ στομαχικές ένοχλήσεις σ’ δλη τους τή ζωή.

”Αν ποθείτε Ενα ύγιές εύτυχισμένο παιδί, ν’ άκολουθήτε δσο μπορείτε τές συμβουλές αύτές πού σδς δίνομε, καί ή φύσις θά φροντίση γιά τά ύπόλοιπα.

’Αρχή στερεας τροφήςΜετά άπό έννιά μήνες φυσικής ή τεχνητής διατροφής,

πρέπει νά είσαγάγωμεν τήν στερεά διατροφή, μ’ Ενα γεΰμα κάθε μέρα. Αύτό πρέπει ν’ άποτελεΐται άπαραίτητα άπό φρούτο η λαχανικά. Τά Ακόλουθα συνιστώνται:

Τριμμένο μήλο ή άχλάδι, ή όποιοδήποτε παρόμοιο φρού­το τής έπόχής, Ενα κουτάλι — μιά φορά τήν ήμέρα θά είναι άρκετό.

"Ενα κουτάλι ψιλοτριμμένο καρόττο, ή άτμόβραστα πουρέ, ή μισήι μέτρια πατατα πουρέ, ψημένη μέ τό φύλλο, είναι τά λαχανικά πού συμβουλεύομε.

— 164—

Page 165: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

— 165—

’Ίσω ς νά παρατηρηθή πώς μετά τήν εισαγωγή τών φρούτων καί τών λαχανικών ή δρεξη του βρέφους για γ ά ­λα, έλαττώνεται λιγάκι. ”Αν συμβή αύτό μή δίνετε τόσο γάλα.

ΜΕΡΙΚΕΣ ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ ΣΤΕΣ ΜΗΤΕΡΕΣ ΟΣΟΝ ΑΦΟΡΑ ΤΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ

Ιον) Ποτέ μήν υποχρεώνετε τά παιδιά — χωρίς δρεξη— νά τρών διά τής βίας, γιατί αύτό δέν τρέφει παρά δηλη­τηριάζει τά παιδιά. Στές μητέρες πού θά μας πουν πώς τά παιδιά τους ούδέποτε πεινούν άπαντοΰμε πώς ή αίτία είναι ή βία πού τούς έξασκοΰμε μεΐς νά τρώνε χωρίς δρεξη, καί δτι μέ 2-3 μέρες φρουτοθεραπεία θά έπανελθη ή κανονική πείνα, όπότε θά τρώνε καί θά τρέφονται άντί νά δηλητηριά- ζωνται τά παιδιά.

2ον) Ά πό τούς πρώτους 2-3 μήνες τής ζωής του παι­διού ν’ αρχίσετε νά τού δίνετε χυμούς άπό φρούτα, έτσι πού σιγά-σιγα νά παίρνουν ένα δλόκληρο γεύμα άπό χυμό φρού­των, καί μετά τούς έξη μήνες κι ένα ποτήρι χυμό λαχανι­κών. Αύτοί οΐ χυμοί είναι πολύ πλούσιοι σέ βιταμίνες, ασβέ­στιο, σίδηρο, καί δλα τά συστατικά πού χρειάζεται τό παιδί γιά τήν κατασκευή τών δοντιών έτσι πού νά μήν άρρωσταί- νουν καθόλου τήν έποχή τής όδοντοφυΐας ή καί άργότερα.

3ον) Μητέρες θηλάστε τά παιδιά σας δσο μπορείτε πε­ρισσότερο έχοντας ύπ’ δψη πώς τό μητρικό γά λα είναι ή πεμπτουσία τής ζωής καί τής ύγείας του βρέφους κι δταν σταματήση τό γάλα σας, δώστε στά παιδιά σας φρέσκο κα­θαρό γάλα κατσίκας ή άγελάδας πού δταν είστε βέβαιες γιά τήν καθαρή καί ύγιεινή προέλευσή του δόστε το άβραστο, (πού είναι πλούσιο σέ βιταμίνες καί ζωτικά θρεπτικά στοι­χεία πού καταστρέφονται μέ τό βρασμό). "Οσον άφορα τά μικρόβια ποτέ δέν μπορούν νά φιλοξενηθούν άπό παιδιά πού τρέφονται υγιεινά καί συνεπώς δέν ύποφέρουν άπό τήν τρο­μερή δυσκοιλιότητα.

4ον) Μόλις άντιληφθήτε δτι τό παιδί σας δέν έχει πλή­ρεις καθημερινές κενώσεις νά τού καθαρίζετε τό έντερο μ* ένα κλύσμα γιατί — άλήθεια — ή δυσκοιλιότης είναι ή μη­τέρα δλων τών άσθενειών.

5ον) "Οταν τά παιδιά σας άδιαθετήσουν — πρός θεού— μή τούς δίνετε ικαθόλου τροφή, γιά λίγες ώρες ή καί 1—2 μέρες έν άνάγκη, καί βοηθήστε τα μέ κλύσμα, άτμό- λουτρο, έντριβές καί χυμοφρουτοδίαιτα ώσπου νά περά­σουν δλα τά συμπτώματα.

Page 166: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

δον) Καταργήστε τά ζαχαρωτά, τές καραμέλλες, σοκο- λάτες, γλυκίσματα, άν θέλετε νά περισώσετε τές άμυγδαλές καί δλους τούς άδένες τών παιδιών σας, άντίκαθιστώντας αύτά μέ μπόλικα φρέσκα καί ξηρά φρούτα, καί μέλι.

7ον) Σκληραγωγήστε τά παιδιά σας — τρέφετέ τα λι­τά — φερτε τα σ’ έπαφή μέ τόν άέρα, τόν ήλιο, τό ύπαιθρο τό νερό, τή ΦΥΣΗ, γιατί ή μαλθακότητα, ύπερσιτισμός καί ή μεγάλη προφύλαξη τών παιδιών μας τά ,καθιστα εύσπρό- βλητα, άρρωστιάρικα, κακορίζικα.

δον) Μήν τούς δίνετε ούτε ψίχουλο τροφής στά διάμεσα τών γευμάτων, νιατί αύτό άκριβώς προκαλεΐ τήν άνορεξία τους, τήν καχεξία και τήν άρρώστεια.

Τελειώνοντας κάνομε Εκκληση σ’ δλες τές μητέρες νά (Αποφεύγουν δσο μπορούν τή βαρειά μαγειρική, προτιμών­τας τά φρέσκα φρούτα, τές ώμές σαλάτες, τά ατμόβραστα καί τά ψητά, άπό τά τηγανητά, τές σάλτζες, τά ξυδατα καί τ’ άλμυρα, καθώς καί δλα τά διατηρημένα τρόφιμα πού δη­λητηριάζουν δχι μονάχα τά παιδιά μας άλλά καί όλόκληρη τήν οικογένεια.

— 166— ■

Page 167: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

— 167—

Υ Γ Ε Ι Α Κ Α Ι Ο Μ Ο Ρ Φ Ι Α

Ή ύγεία είναι πάντοτε ή άπαραίτητη προϋπόθεση τής φυσικής 'Ομορφιάς καί τής ευτυχίας στη Ζωή.

Ή όμορφιά δέν άγοραζετε μέ χρήματα. Καί δταν λέμε όμορφιά, δέν έννοούμε την ψεύτικη καλλονή, πού δέν είναι τίποτε άλλο παρά μιά προσωπίδα πού κρύβει' κάθε ίχνος φυ­σικής ώραιότητος. "Οχι! ’Εννοούμε τήν πραγματική, τήν ιδεώδη όμορφιά, τή φυσική καί τή γνήσια. Καί ένώ ή πρώτη ή κάλπικη, αγοράζεται ¡καί δέν άξιζει τίποτε, ή δεύτερη, ή γνήσια όμορφιά, είναι θειο δώρο καί άποκτάται. Δέν άπαι- τεΐ δαπάνες, παρά θέλησι καί προσπάθεια.

Ποιά λίγη, ποιά πολλή, δλες οί γυναίκες έχουν κληρο­νομήσει κάποια όμορφιά, άλλά οί περισσότερες τήν έχουν καταστρέψει μέ διάφορα μέσα πού τούς έχουν βλάψει καί τήν ύγεία τους έπίσης. Καί ας έλθουμε στήν σπουδαιότερη έννοια, στή βάσι τής γυναικείας όμορφιάς:

Ή φυσική καλλονή είναι ζήτημα υγείας — ζήτημα κα­θαρού αίματος κι έλαστικότητος τών ,κυττάρων κι άλήθεια, χωρίς ύγεία είναι έντελώς άδύνατηι ή όμορφιά. Καί τά δύο είναι άλληλένδετα. Φροντίζετε ν’ άποκτήσετε τήν ύγεία σας άν θέλετε νά έχετε τήν πραγματική όμορφιά πού δι­καιούσθε. Πρέπει νά ξέρετε πώς οί ρυτίδες, τά θαμπωμένα μάτια, τό χλωμό χρώμα τού προσώπου, καθώς καί οι πτυ­χές, όφείλονται περισσότερο στήν δυσκοιλιότητα, παρ>ά σ’ όποιανδήποτε άλλη αιτία πού μπορεί νά είναι νευρική ύπερ- διένερσι, ύπερκόπωσι, στενοχώρια κλπ. Τό πρώτον, λοιπόν, πράγμα πού πρέπει νά γίνη είναι — κάτι πού είναι άνάγκη νά γίνεται σέ κάθε έπανόρθωσι οίασδήποτε φύσεως — ή άπομάκρυνσι τής αιτίας. Καί μετά προχωρούμε στή θερα­πεία τού κακού.

Τά μέσα γιά τήν άπακατάστασι τής ύγείας καί τήν έ· πανάκτησι τής όμορφιάς, τά χωρίζουμε σέ δυό κατηγορίες: Στήν φυσιολογική ένέργεια καί τή σωματική έξάσκησι. Στήν πρώτη περιλαμβάνεται τό ζήτημα τής δίαιτας, τού καθαρού άέρος, τής άρκετής άνάπαυσης καί τού δπνου. Στή δεύτερη κατηγορία άνή,κει ή γυμναστική έξάσκησι καί τό μασσάζ. Ή δίαιτα πού άποκαθιστά τήν όμαλή λειτουργία όλων τών όργάνων καί πού παράγει αίμα άλκαλικό καί κόκκινο, έχει βάσι τά φρούτα, τά χόρτα καί τό φρέσκο γά ­λα, τά δποΐα δταν τρώγωνται μέ ώρισμένους συνδυασμούς, θεραπεύουν καί τήν δυσκοιλιότητα. ’Αποφεύγετε δσο μπο­ρείτε τά κρέατα καί τά ζυμαρικά. Αύτά μολύνουν τό αίμα •μέ όξέα. Περισσότερο δέ άπό κάθε τι ή ζάχαρη κηλιδώνει

Page 168: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

— 168—

τήν όμορφιά. Ή ντομάτα είναι μοναδική γιά τό καθάρισμα του αΐματος. Τό καρόττο είδικό γιά κόκκινο αίμα. ‘Η δέ λεμονάδα χωρίς ζάχαρη, άλλά μέ μέλι, είναι πολύ καλή γιά τήν άπόρριψι τών αλάτων κα’ι τήν έξάλειψι του περιτ- τοΰ πάχους. Οσες περνούν μιά μέρα τήν έβδομάδα μόνο μέ χυμό φρούτων άμείβονται μέ εύχάριστα άποτελέσματα. Γενικά δλα τά φρούτα, έπειδή ύπερέχουν σέ άλκαλικά στοι­χεία, έπανορθώνουν τήν ύγεία, πού είναι ή δάσι τής όμορ- φιας δπως είπαμε.

Ή καθημερινή γυμναστική, πού πρέπει νά γίνεται πάν­τα τό πρωί μέ άδειο στομάχι, είναι άπαραίτητη. Οί κινήσεις νά γίνωνται Εξω ή, δταν είναι δύσκολο, μπροστά στά όρθά- νοικτα παράθυρα, παίρνοντας συγχρόνως συχνές βαθειές εισπνοές. Τό μασσάζ είναι άναγκαΐο τόσο γιά τό χάσιμο τού περιττού πάχους δσο καί γιά τήν έπίτευξι τοΰ στιλπνού κι Ελαστικού δέρματος. Τό μασσάζ καί ή γυμναστική είναι τά μόνα μέσα γιά τήν άπόκτησι καί διατήρησι τής συμμε­τρίας τοΰ κορμιού. Γ Γ αύτό κι δλοι οί άστερες του κινημα­τογράφου και τής σκηνής έχουν σάν άπαραίτητη καθημερι­νή τακτική τό μασσάζ καί τη γυμναστική.

Τό τοπικό μασσάζ τού προσώπου μέ χρήσι χυμού διαφόρων φρούτων, πού είναι ή βάσι τών καλλυντικών γιά τήν διατηρη- σι τών όποίων (κακώς προσθέτουν οί βιομήχανοι διάφορα Ε­πιβλαβή όξέα), πρέπει νά γίνεται απαλά μέ τόν άντίχειρα, τόν δείκτη καί τόν μεσαίο δάκτυλο πάντοτε άντίθετα τών σχισμών τών ρυτίδων. Ποτέ μή μαλάξετε τό πρόσωπο πρός τά κάτω, άν θέλετε νά ξαναγεμίσουν γρήγορα τά κοιλω- μένα μάγουλά σας. Καλό είναι προ τοΰ μασσάζ νά βάλετε στό πρόσωπό σας μιά ζεστή κομπρέσσα μέ μιά χνουδάτη πε­τσέτα. Στό άρκετά ζεστό νερό στύψετε λίγες σταγόνες λε­μονιού. 'Αφήστε τή ζεστή μουσκεμένη πετσέτα πάνω σ’ δλο τό πρόσωπο, λίγα λεπτά της ώρας, γιατί αύτό άνοίγει τούς πόρους καί προετοιμάζει τό δέρμα γιά τό μασσάζ πού θά γίνη, άφοΰ στεγνώση καλά τό πρόσωπο.

Ό άφελής κόσμος τοΰ ώραίου φύλου δίνοντας πίστι στις πομπώδεις διαφημίσεις ποικιλωνύμων έλιξηρίων τής ώραιότητος σπεύδει πάντα νά Εφοδιάζεται μέ αύτά καί νά τά έφαρμόζη σύμφωνα μέ τίς Εντυπες όδηγίες των άβα- σάνιστα καί χωρίς νά φροντίζη προηγουμένως νά έλέγχη καί νά πείθεται γιά τήν άποτελεσματικότητα καί τήν χρη- σιμότητά τους. Τί συμβαίνει τότε; "Απλούστατα. "Ολα αΰτά τά διαφημιζόμενα «έλιξήρια τής ώραιότητος» άπο- δεικνύεται Εκ τών ύστέρων δτι, δχι μόνον δέν Εχουν εύ- εργετική Επίδραση στό δέρμα, άλλά δημιουργούν ώς έκ περισσού καί συνέπειες δυσάρεστες, τις περισσότερες φο­

Page 169: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

ρές, συνέπειες πού έπιδροΰν γενικά έπιβλαβώς στήν καλή και κανονική λειτουργία τοϋ Οργανισμού.

"Ενας άλλος έπίσης κακός συντελεστής στήν ύγεία είναι ό κορσές, Δένοντας τό σώμα σφιχτά γιά νά κρύψε­τε τά περιπλέον πάχη, &χι μόνον τήν ύγεία σας καταστρέ­φετε (γιατί δταν τά δργανα τής κοιλιακής χώρας είναι πιεσμένα δέν λειτουργούν κανονικά), άλλά καί μεγαλώ­νει τό κακό πού προσπαθείτε ν’ άποφύγετε, δηλαδή αύ- ξάνεται περισσότερο τό πάχος. Πολλές γυναίκες έχουν άποκτήσει ανεπιθύμητα πάχη άπό τήν αίτία τού ίδιου τού κορσέ πού μέ τό σφίξιμο κάνει νά έπηρεάζεται ή κυκλο­φορία τού αίματος, νά χαλαρώνουν οί μυς καί νά έξασθε- νή ή μέση. ’Αφήστε λοιπόν τόν κορσέ κι’ έπιδσθήτε στή γυμναστική καί στό μασσάζ. Τό μασσάζ πού χρειάζεται γιά τήν έλάττωση τού πάχους πού βρίσκεται στήν όσφυϊ- κή χώρα καί στούς γοφούς πρέπει νά είναι σκληρό χωρίς νά δυσανασχετήσετε καί μάλιστα στήν άρχή, ώσότου έξοι- κειωθεΐτε μ’ αύτό καί μαλακώσουν τά σκληρά πάχη. Μά κι’ άν πονέσετε καί λίγο, «τι είναι ό πόνος μπρός στά κάλλη»; δπως τονίζει ό πρωτοπόρος τής Φυσικής ‘Υγιεινής Ή . Πέτρου.

Εμπρός λοιπόν, πάρτε το άπόφαση πώς είναι χίλιες φορές προτιμότερο νά άναπτύξετε καί διατηρήσετε τήν πολύτιμη — φυσική όμορφιά σας μέ φυσικά άπλα κΓ εύ- εργετικά μέσα, καθώς αναφέρομε πιό πάνω — παρά νά Φροντίζωμε μέ άφύσικα καί όλέθρια συνήθως φτιασιδώ­ματα — σουβατίσματα — νά ξεγελάσουμε τόν κόσμο (ά­δικα βέβαια), δτι έχομε φυσική καί πραγματική όμορφιά. ”Ας σημειωθή δτι, οί καλύτερες ηθοποιοί τού κόσμου — ιδίως στό Χόλλυγουντ — γνωρίζουν τό μυστικό αύτό τής όμορφιάς, έφαρμόιζοντας τά πιό πάνω εύεργετικά μέσα, τά όποια ύποδεικνύομεν καί τά όποΐα χαρίζουν καί δια­τηρούν πλούσια καί άσύγκριτη όμορφιά.

Ή δέ άσύγκριτη ώφέλεια έγκειται στό δτι, μέ τήν ώ'ς άνω φυσική ύγιεινή μέθοδο, δέν άπολαμβάνομε μόνο τήν πραγματικά πολύτιμη όμορφιά, παρά καί τήν μεγί- στην άπόλαυση πού λέγεται «ΥΓΕΙΑ», ή όποία έν συνδυ- ασμώ μέ τήν ’Ηθική και άνώτερη διαβίωση, δμορφαίνουν πραγματικά τή ζωό μας.

ΠΟΣΟ ΥΠΟΦΕΡΕΙ 0 ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΣΗΜΕΡΟΝ’Αλήθεια! Ή ύγεία είναι τό πολυτιμότερον άγαθόν

πού ύπάρχει σ’ αυτόν τόν κόσμον.Όσαδήποτε άγαθά, χωρίς τήν σωματική καί ψυχο-

διανοητική ύγεία, δέν προσφέρουν τήν παραμικρότερη ι­κανοποίηση στή ζωή.

— 169—

Page 170: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

‘Ή Ύγεία, είναι τό πιό φυσικό καί άνεφαίρετο δικαί­ωμα κάθε ζωντανού· αύτό τό έγγυαται καί τό Επιδαψι­λεύει ό Πάνσοφος νόμος της αύτοσυντήρησης τής Ζωής, δ νόμος τής έπιβιώσεως, αύτός πού διατήρησε τή ζωή διά μέσου τών αιώνων.

Ti νά συμβαίνη δμως σήμερα, πού όλόκληρη σχεδόν ή άνθρωπότης στενάζει κάτω άπό τόν πόνο και τήν άρ- ρώστεια, διατηρώντας αναρίθμητα νοσοκομεία άσφυκτικά, γεμάτα καθημεοινά;

Μήπως άλλαξαν καθόλου οί νόμοι τής Φύσεως, ή μή­πως άλλαξεν ή προοπτική τής Ζωής, κΓ δ νόμος τής έπι- διώσεως μεταβλήθηκε σέ νόμο τής... φθοράς;

Σπάνια μπορεί νά συναντήση κανένας άνθρωπον πέ­ραν τής ήλικίας τών 25 χρόνων πού νά είναι 100% ύγιής.

"Αν κανένας δέν υποφέρει μέ τό στομάχι του, θά Εχη ρευματο-άρθριτικά, δερματικά, ήπατικά ή δυσκοιλιότητα, πονοκεφάλους, άϋπνίες ή θά χάση τά δόντια του πολύ νω­ρίς, δείγμα ολοφάνερο του εκφυλισμού τοΰ σώματος.

ΚΓ αύτά βέβαια δέν είναι τίποτε, άπέναντι στόν κίν­δυνο πού διατρέχαμε, καθώς λένε, νά γίνωμε δλοι καρκι­νοπαθείς.

’Ακοΰστε τί λέγουν οί στατιστικές:Τό 1870 άπό 1 Εκατομμύριο άνθρώπων άπέθανον

άπό καρκίνο 424Τό 1890 άπό 1 Εκατομμύριο άνθρώπων άπέθανον

άπό καρκίνο 676Τό 1900 άπό 1 Εκατομμύριο άνθρώπων άπέθανον

άπό καρκίνο 1166Τό 1937 άπό 1 Εκατομμύριο άνθρώπων άπέθανον

άπό καρκίνο 1633Τό 1954 άπό 1 Εκατομμύριο άνθρώπων άπέθανον

άπό καρκίνο 166.000Δηλαδή κάθε Εξη θανάτους, ό Ενας προερχόταν άπό

καρκίνο πριν δεκαπέντε χρόνια. Τώρα λένε κάθε τρεις. Που S αίνομεν;ΚΓ άν δέν πρόκειται δμως νά γίνωμε καρκινοπαθείς,

κάποια άλλη όδυνηρή πάθησις μάς άπειλεΐ δτι θά μάς συν- τροφεύη σ’ δλη μας τή ζωή, άν έπιζήσωμε άπό τά καρόιακά.

ΚΓ δμως φημιζόμαστε πώς ζοΰμε στόν αιώνα του με­γαλύτερου πολιτισμού, τής άτομικής όνεργείας, τών δια-

— 170—

Page 171: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

πλανητικών ταξιδίων, και στα πρόθυρα τής άνακαλύψεως καινούργιων κόσμων.

Ά λλά, τί νά τούς άνακαλύψωμε τούς κακόμοιρους άν ύπάρχουν κΓ έκεΐ άνθρωποι; Γιά νά μεταδώσωμε σ ’ αύτούς τό... μίασμα του έκφ υλισμού καί τίς άναρίθμητες παθήσεις μας;

Μά γιατί άραγε ό άνθρωπος, μόνος καί μοναδικός άπ’ δλα τά ζωντανά, νά ύποφέοη τά περισσότερα βάσα­να, δεινά, άρρώστειες, μαρτύρια, πού καθιστούν τή, ζωή του φρικτή έπίγεια κόλαση;

Τήν άπάντηση θά τή βρούμε, άν ρίξωμε μιά ματιά, κΓ έξετάσωμε πόσες φορές τήν ήμέρα παραβαίνομε τούς πάνσοφους παντοδύναμους κι’ άμείλικτους νόμους τής ΦΥ- ΣΕ Ω Σ, μέ τίς κακές μας συνήθειες καί τίς όλέθριες κατα­χρήσεις μας μέ τήν κοιλιοδουλεία καί τόν έκφυλισμό μας.

— 171—

Page 172: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

— 172—

Ο ΔΕΚΑΛΟΓΟΣ ΤΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΜΑΚΡΟΒΙΟΤΗΤΟΣ

Συνιοτονμε θερμώς τήν κυκλοφορίαν τοΰ «Δεκαλόγου τή ς 'Υ γε ία ς» καί τών ευεργετικώ ν βιβλίων «Φυσιοθε­ραπεία, Θεωρία καί Πράξη» καί «Τροφή καί 'Υ γε ία » πιστεύοντας Ο τ ι ή Ιφαρμογή τών υγιεινών ορών, θέλει ευεργετήσει τήν υγείαν τοΰ λαοΰ.

Ιορδάνης Χριστα&ουλΰβης, τέω ς επαρχιακός ια­τρός, Βαρώαια, Άν&ρέας Ζαννέττος, ιατρός, Β α- ρώσια, Γ ιάγκος Καράβης, Ιατρός, Β αρώσια.

1. «Ή φυσική ζωή και τό μέτρον οέ όλα, κυρίως στήν τροφήν, τήν εργασίαν, τον ύπνον καί τίς απολαύσεις εξασφαλίζουν παντοτείνήν καί ζηλευτήν υγείαν».

«Π«ν μέτρον άριστόν». Ολοι τό ξέρομεν καί δλοι ά- ναγνωρίζομεν τήν άξίαν τοΰ μέτρου. Δυστυχώς δμως τό μέτρο μας έμδς τούς Άνατολίτες είναι τόσο Ελαστικό πού δσο τό τραβούμε τόσο έπεκτείνεται. 'Όταν δμως τό χω- νεύσωμεν πώς ή χωρίς μέτρον τροφή καί ζωή δηλητηριά­ζει, τό σώμα και τό πνεύμα, σέ σημεΐον πού ό πόνος καί ή άρρώστεια μετατρέπουν τή ζωή μας σ’ έπίγεια κόλαση, όφειλοιμένην άποκλειστικά στήν άμετρη καί άφύσικη ζωή μας, τότε μονάχα θά φροντίσωμεν νά περιορίσωμεν τίς ό- λέθριες καταχρήσεις μας πού σιγά-σιγά υπουλα καί άσυ- ναίσθητα, υποσκάπτουν τά θεμέλια τής Υγείας μας.

2. «Συστηματικές νηστείες καί φρουτοθεραπείες, άλκα- λοποιοΰν τό αίμα κι’ άπαλλάσσουν άπ’ δλα τ’ άλατα καί δηλητήρια τό σώμα μας, ανανεώνοντας το συγ· γρόνως».

*Η άπόλυτη νηστεία, (δηλαδή μόνον μέ ,ερό γιά λίγες μέρες, δταν τό άπαιτεΐ ή άνορεξία, πόνοι, πυρετός κΓ άλ­λα όξέα συμπτώματα) είναι έγχείρησις χωρίς ψαλίδι πού ύποβοηθεϊ τήν θεραπεία τών άσθενειών δλων. Τό ίδιο πε­ρίπου θά έλέγαμε καί γιά τίς φρουτοθεραπείες, καί προ­παντός τή σταφυλοθεραπεία πού θαυματουργεί κυριολε­κτικά δταν γίνεται συστηματικά έν συνδυασμώ μέ άλλα φυσικά εύεργετικά ιμέσα, άτμόλουτρα, μασσάζ," ήλιοθερα- πεία καί γυμναστική. (Γιά τήν Επιστημονική έφαρμογή

Page 173: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

δλων αύτών, συμβουλευθήτε τούς κατά τόπους φυσιοθε­ραπευτές) .

3. «Ή Μαύρη Τέχνη, δηλαδή ή μαγειρική, μέ τις σάλ­τσες, το αλάτι καί τά όλέθρια μπαχαρικά της, κου­ράζει, φλογίζει καί πληγώνει τά πεπτικά όργανα, δηλητηριάζοντας τον’ όργανισμό μας».

Τήν Μαγειρική έδημιούργησεν ή έγκληματική λαιμαρ­γία του άνθρώπου, φθάνοντας στό σημείο νά χρησιμοποιή τελείως άλλοιωμένες τροφές, διατηρημένες χρόνια καί χρόνια μέ διάφορα όξέα καί άλατα. Είναι πασίγνωστον δέ, πώς μέ τήν φωτιά, καί προπαντός μέ τό τηγάνισμα, σκοτώνονται δλες οί βιταμίνες καί τά όργανικά στοιχεία τών τροφών καί τά κύτταρα πού δημιουρνοΰνται μέ σκο- τωμένην τροφήν είναι έκφυλισμένα καί άρρωστη μένα. ’Α­ναζωογονήσατε λοιπόν τόν όργανισμό σας μέ δσον τό δυ­νατόν περισσότερη ώμοδίαιτα, ή μέ λιτά, μαγειρευμένα τρόφιμα, καθώς υποδεικνύομε παρακάτω στό βιβλίο μας «Υγιεινή Μαγειρική».

4. «Ή κατάχρηση σέ ποτά καί σέ δλα τά ψευδονωτικά.διασαλεύει τήν κανονικήν λειτουργία τής καρδίας, προκαλώντας σύν τώ χρόνω τίς καρδιακές παθήσεις».

‘Ολόκληρες σταυροφορίες γίνονται τελευταίως άπό κορυφαίους έπιστήμονας, γιά τήν καταπολέμηση τής όλε- θρίας έξεως του άλκοολισμοΰ, πού πιστεύεται πώς είναι ή σπουδαιότερη αίτια σχιζοφρενίας, τής δποίας τά θύματα είναι περισσότερα καί αυτής τής φυματιώσεως, σύμφωνα μέ τίς τελευταίες στατιστικές του διεθνούς άντιαλκοολι-κου συνεδρίου τών Παρισίων.

5. «Το κάπνισμα δηλητηριάζει καθημερινά το σοβαρώ-τερβν καί ζωτικότερον δργανον του σώματος, τό φίλτρο του αϊματος, τούς πνεύμονες, γεμίζοντάς τους δχι μέ ¿ζυγόν© πού είναι άπαραίτητον γιά τήν καδ- σιν καί τήν κάθαρσιν τοΰ αϊματος, άλλά μέ διοξεί­διο ν τοϋ άνβρακος, νικοτίνην καί άρσενικόν, μέ το όποιον ψεκάζεται ό καπνός καί μέ τό όποιον ψεκά- ζομεν κι’ έμεΐς τους πνεύμονες καί τό αίμα, τό ρεύ­μα τής ζωής».

'Ως γνωστόν, κορυφαίοι έπιστήμονες τελευταίως δια­κηρύττουν κάθε λίγο τήν δλεθρίαν έπίδραση τού καπνί­

— 173—

Page 174: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

— 174—

σματος, τής τρομερότερης μάστιγας τής ύγείας μας, πού προκαλεΐ τήν μεγαλύτερη τοξαιμία στον όργανισμό καί πού είναι ή ριζική αιτία πλείστων άσθενειών, καί αύτοΟ τού καρκίνου.

"Εως πότε οί όλέθριες (έξεις μας θά εξουδετερώνουν κάθε έπιστημονική καί έξυγιαντικήν προσπάθειαν; ή μή­πως περιμένομεν νά κατρακυλίσωμεν, μέχρι τό τελευταίο σκαλοπάτι τής έξαθλιώσεως τής Ύγείας μας καί έπειτα άναγκαστικώς νά σωφρονισθώμεγ; Μά τότε θά είναι άκα- τόρθωτη ή άνάβασις καί ή σωτηρία.

6. «Ό υπερσιτισμός άπό ζωικές μάλιστα τροφές, έχει σακατέψει κυριολεκτικά τόν περισσότερον κόσμο, καθότι κουράζει, καί δηλητηριάζει τόν όργανισμόν, σπαταλώντας μεγίοτην ένέργειαν γιά την χώνευση τών τροφών, καθώς καί γιά την άλκαλοποίηση τών όξέων καί όλων τών υποπροϊόντων τβΰ ύπερσιτι- σμοϋ», καλλιεργώντας έτσι τό έδαφος γιά κάθε άρρώ- στεια.

’Αλήθεια, (Μνας άπό τούς σοβαρότερους έχθρούς τής Ύγείας μας είναι δ ύπερσιτισμός (ή πολυφαγία). "Ας τό μάθουν δλοι οί φαγάδες, πώς ένα παραφορτωμένο στομά­χι, ούδέποτε κινείται έλεύθερα καί ουδέποτε χωνεύει πλή­ρως τίς τροφές, οί δέ περιπλέον άπό τίς άνάγκες του σώ­ματος τροφές, κυρίως ζωικές, άποσυντίθενται καί μετα­βάλλονται σέ ούρικά όξέα καί άλατα πού φλογίζουν καί δηλητηριάζουν τά νεφρά καί όλόκληρο τό σώμα.

Μιά φυσική διατροφή μέ φρούτα, γάλα καί λαχανικά, έξαλείφει τήν όλεθρίαν έξιν τού ύπερσιτισμοΰ, καθότι ικα­νοποιεί μέ λίγην ποσότητα τίς άνάγκες τού όργανισμοΰ, προμηθεύοντας στό σώμα βιταμίνες καί άλλα όργανικά καί ζωντανά στοιχεία, πού άναζωογονοΰν καί εύεργετοΰν κυριολεκτικά τήν Υγείαν μας.

7. «Ή δυακοιλιότης ή όποία μαστίζει σήμερον τόν πε­ρισσότερον κόσμον, είναι ό τρομερότερος εχθρός μας, καθ’ ότ«. ύπουλα καί άσυναίσθητα μας δηλητηριάζει καί μέ τόν καιρόν γίνεται ή ριζική αιτία όλων τών άσθενειών».

Είναι γνωστόν δτι ή Θρέψις τού σώματος, γίνεται άπό τούς χυλούς πού άπορρσφώνται έκ τών έντέρων καί κυ­κλοφορούν μέχρι τό· τελευταΐον κύτταρον τού σώματος. ’Επίσης είναι πασίγνωστον, πόση ζύμωση, άποσύνθεση καί

Page 175: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

δυσωδία παράγεται, δταν ή τροφή μας καί προπαντός ή ζωική 6έν χρησιμοποιηθη φρέσκα στήν ώρα της. Τώρα φαντασθητε τί βρωμιά καί τί δυσωδία παράγεται μέσα μας, δταν κατακρατείται ή τροφή στό Εντερό μας δυό- τρεϊς, καί περισσότερες μέρες καί τί είδους ύλικό ά- πορροφαται γιά τήν θρέψιν δλου τοϋ σώματος.

Είδατε γιατί φλογίζονται καί σαπίζουν τό Ενα κατό­πιν τοϋ άλλου, δλα τά δργανα; Είδατε ποΰ βρίσκεται ή ρίζα τοϋ κακοϋ; Τραφήτε λοιπόν ύγιεινά μέ φρέσκες, φυ­σικές, ζωντανές τροφές, πού δέν κατακρατούνται, δέν ά- ποσυντίθενται καί δέν δηλητηριάζουν τόν όργανισμόν, άλλά τόν τρέφουν καί τόν καθαρίζουν δύο καί τρεις φο­ρές τήν ήμέραν.

8. «'Η ριζική αιτία τών ασθενειών, είναι μόνον μία, μέ διάφορες όνομασίες ασθενειών, ανάλογα μέ τήν μορ­φή καί τό μέρος τής εκδήλωσής τής».

Ή άρρωστεια είναι προσπάθεια, πού Εχει σκοπόν νά διώξη τά δηλητήρια, πού τόσο άπερίσκεπτα είσάγομε μέ­σα μας καί πού άπειλοϋν τήν ϋπαρξη του άνθρώπου. “Ο­σον άφορα τά μικρόβια, αύτά άναπτύσσονται μόνον σέ γόνιμον καί εύνοϊκόν περιβάλλον. Δηλαδή άρρωσταίνει καί σαπίζει Ενα δργανο πρώτα, κι’ ϊίστερα άναπτύσσονται τά ειδικά μικρόβια, πού ζοϋν καί τρέφονται μέσα στή σα­πίλα καί τή φλεγμονή. Ή λανθασμένη θεραπεία καί ή ά- κατάλληλη τροφή, είναι έκεϊνα πού σκοτώνουν τόν άρρω­στον κΓ οχι ή άρρώστεια πού πάντα Εχει άποτοξινωτι,κό σκοπόν, πού πρέπει νά ύποβοηθηται καί δχι νά καταπο- λεμήται. Τά φάρμακα κτυπουν βέβαια τά διάφορα συμ­πτώματα. ‘Η ριζική δμως θεραπεία Επιτυγχάνεται άπό τις σύμφυτες φυσικές θεραπευτικές δυνάμεις, δταν τις ύποβο- ηθήσωμε μέ άπλα άκίνδυνα φυσικά μέσα. Ή Επίμονη συμ- πτωματική θεραπεία κτυπώντας καί ναρκώνοντας τά όξέα αύτακαθαρτικά συμπτώματα, γίνεται ή αιτία νά άποθη- κευθη μέσα μας τοξικότης, φλεγμονή καί άκαθαρσία, πού είναι ή ριζική αιτία τών χρονιών νοσημάτων.

9. «'Η υπερκόπωση καί ή αϋπνία είναι δύβ άπό τούςμεγαλύτερους έχθρους τής ϋγείας μας».

Ή κίνηση καί ή Εργασία, είναι εύεργετικά καί άπα- μαίτητα γιά μιά ύγιεινή ζωή. Ή ύπερκόπωση δμως φθεί­ρει τόν όργανισμό μας καί δημιουργεί φθοράν καί δξέα, τά όποια άν δέν Εξουδετερωθούν μέ άρκετόν ΰπνον, αύτο-

— 175—

Page 176: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

δηλητηριάζουν τό σώμα, δημιουργώντας ευνοϊκόν έδαφος γ ιά ' τήν άρρώστεια.10. «Προσέχετε άπό τίς ψυχικές τοξίνες, (τόν θυμό, τόν

φθόνο, τό μίσος, τήν φιλαργυρία, τήν λύπη, τήν ά- Υωνία), πού βλάπτουν περισσότερον άπό τά χημικά δηλητήρια».

"Εχει έπιστημονικώς διαπιστωβή, δτι ή ψυχολογική κατάστασις τοϋ άνθρώπου, παίζει τόν σπουδαιότερον ρόλο στήν διατήρηση τής ύγείας μας, καί δτι οί περισσότερες άρρώστειες είναι ψυχοσωματικής προελεύσεως. Προσοχή λοιπόν! Ή ύπομονή, ή αισιοδοξία, ή αγάπη, ή φιλοσοφία καί ή άνωτερότης, χαρακτηριστικά ανθρώπου απόλυτα ΰ- γιοΰς, είναι τά άσφαλέστερα έφόδια κάθε έπιτυχίας στή ζωή.

¡Είναι λοιπόν μωρία του χειρίστου είδους, νά βγαίνω- με στόν άγώνα τής ζωής, ώπλιαμένοι μέ όλέθρια θανατη­φόρα δπλα, ικοοθώς είναι ό θυμός, τό μίσος, ό φθόνος, ή λύπη, ή άνυπσμονησία, τό άγχος καί ή πλεονεξία, τών οποίων ό στόχος στρέφεται πάντοτε έναντίον τής ύγείας καί τής ζωής μας.

"Οταν κατανοήσωμεν δτι ό καλύτερος τρόπος βοή­θειας προς τόν, έαυτό μας είναι ή βοήθεια προς τούς άλ­λους, τότε θ’ άλλάξη ή προοπτική μας, όσον άφορα τές έπιδιώξεις μας στή ζωή, καί τότε μόνον θά νοιώσωμε τή σχετική ικανοποίηση, κΓ ευτυχία στόν κόσμο πού μαζί μέ τήν ψυχοσωματικής μας ύγεία, είναι δ,τι πολυτιμότερο ύ- πάρχέι στή Ζωή.

Λίγο δύσκολη, βέβαια, θά φαίνεται σήμερον ή έφαρμογή τών παραπάνω φυσικών, ύγιεινών κανόνων. Έ φ ’ όσον δμως άπεδείχθη πέροα* πόοσης άμφιβολίας, δτι ή άφύσικη ζωή, ή κατάχρησις καί ό έκφυλισμός διαβιβρώσκουν ύπουλα τό πο- λυτιμότερον άγαθόν τής ζωής τήν Υγείαν μας, οί δυσκο­λίες τής έφαρμογής γιά τήν αλλαγή, πού έπιβάλλεται νά γίνη, πρέπει νά ύπερπηδηθοΰν πάση θυσία. Αύτό δέ, θά έπιτευχθή άσφαλώς, όίν τό Κράτος, ή Κοινωνία, καί ή έ- πιστήμη συνεργασθοΰν, μέ προοπτικήν τήν περιπόθητην έξυγίανσιν του λαο μας, τήν Υγιεινήν διαφώτισιν, καί τήν πρόληψιν μάλλον παρά τήν άμφίβολη καί άπατηλή — ώς συ­νήθως — θεραπεία τών άσθενειών.

"Ας έλπίσωμεν δτι δ άνθρωπος θά έκτιμήση τήν άνε- κτίμητην Υγείαν του, καί θά ροντίση, μέ τήν έφαρμογήν τών φυσικών, ύγιεινών όρων, (πού είναι ένα δράμι εύεργε- τική πρόληψη, νά γλυτώση άπό ένα τόννο θεραπεία).

- 1 7 6 -

Page 177: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

ΑΝ ΘΕΛΟΥΜΕ ΝΑ ΔΙΑΤΗΡΗΘΟΥΜΕ ΥΓΙΕΙΣ Σ ’ ΟΛΗ ΜΑΣ ΤΗ ΖΩΗ

ΝΑ ΖΗΣΟΥΜΕ ΑΚΟΛΟΥΘΩΝΤΑΣ ΤΟΥΣ ΦΥΣΙΚΟΥΣ ΝΟΜΟΥΣ ΣΤΟ ΦΥΣΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

Ο Χ Ι Σ Τ Η Ν Κ Α Τ Α Χ Ρ Η Σ Η Ο Χ Ι Κ Α Ι Σ Τ Ο Ν Ε Κ Φ Υ Λ Ι Σ Μ Ο

ΣΥΝΕΝΤΕΥ£Η ΤΟΥ ΔΙΑΚΕΚΡΙΜΕΝΟΥ ΚΥΠΡΙΟΥΦΥΣΙΟΘΕΡΑΠΕΥΤΗ κ. ΣΑΒΒΑ ΣΑΒΒΙΔΗ

( Έ κ τή ς ’Εφημερίδας τή ς Ααρίββης «Ε Λ Ε Υ Θ Ε Ρ ΙΑ » τή ς 3 1 η ς Μαΐου 1 9 8 0 )

Ό διακεκριμένος διπλωματούχος Κύπριος Φυσιοθερα­πευτής Γενικός Γραμματέας καί ’Επιστημονικός Σύμβου­λος τοΰ Παγικυπρίου Φυσιοθεραπευτικού' Συνδέσμου κ. Σάββας Σαββίδης, ήλθεν τήν Πέμπτη 29 Μαΐου 1980) στή Λάρισα δπου στήν αίθουσα του Δημοτικού ’Ωδείου Ε­δωσε διάλεξη μέ θέμα: «Τροφή ,καί 'Υγεία καί ‘ΥγιεινήΜαγειρική».

Μετά τήν διάλεξη, τήν όποια παρακολούθησε πλήθος κόσμου, ό Κύπριος φυσιοθεραπευτής, Εδωσε συνέντευξη στήν «’Ελευθερία» στήν όποια άνέπτυξε διάφορες άπόψεις του γύρω άπό τή φυσιοθεραπεία.

’Απαντώντας σέ Ερωτήσεις, ό κ. Σαββίδης τόνισε με­ταξύ άλλων καί τά άκόλουθα:

ΕΡΩΤΗΣΗ: Πέστε μας κ. Σκδδίδη τί άκριδώς είναι ή Φυσιοθεραπεία;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Φυσιοθεραπεία είναι ή πιστή παρακολού­θηση τών νόμων τής φύσεως, δσον άφορα τήν διατροφή μας, τίς συνήθειές μας, τίς σκέψεις μας άκόμα- πιό γενι­κά τή ζωή μας.

Δέν πρέπει νά παραβαίνει κανείς τούς πάνσοφους καί παντοδύναμους θείους φυσικούς νόμους, πού άπό καταβολής κόσμου Εχουν χαραχθεΐ μέσα μας.

Δέν πρέπει νά στραγγαλίζουμε τούς νόμους αυτούς μέ τίς κακές μας συνήθειες. Νά μήν κάνουμε καταχρή­

Page 178: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

— 178—

σεις ,καί έκφυλισμό, νά ζοΰμε σέ φυσικό περιβάλλον, μα- κρυά άπό τήν μόλυνση τής άτμόσφαιρας καί του αϊματος, μακρυά άπό τίς κακές συνήθειες της κοιλιοδουλείας, του καπνίσματος, του άλκοολισμου καί γενικά της άφύσικης ζωής, πράγμα τό όποιο θά μάς προικίζει σ’ όλη μας τή ζωή, μέ ζηλευτή καί πολύτιμη ύγεία.

ΕΡΩΤΗΣΗ; Ποιά κοιτά τή γνώμη αχς: είναι ή ριζι­κή αίτια τών τόσων άσθενειών πού καθημερινά μαστί­ζουν τήν άνθρωπότητα;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Πιστεύουμε άκράδαντα _ δτι ή ριζική αίτία όλων τών άσθενειών είναι ή τοξαιμία δηλαδή τά δηλητήρια πού καθημερινώς μέ τήν αφύσικη ζωή, τήν άνθυγιεινή διατροφή κυρίως μέ τά ζωι,κά προϊόντα πού παράγονται μέ τίς πιό αφύσικες δηλητηριασμένες τροφές καί διατηρούνται μέ τοξικά υλικά' δηλητήρια άπό τίς 6- λέθριες έκφυλιστικές μας συνήθειες, τά ναρκωτικά, τά παυσίπονα, τά ισχυρά οινοπνευματώδη ποτά· τή ρητίνη, τή νικοτίνη άπό τό έγκληματικό κάπνισμά καί χίλια δυό άλλα δηλητήρια πού είσάγουμε μέσα μας, τά όποια, ένο- χλοΰν, φλογίζουν καί καταστρέφουν πότε τό ένα καί πό­τε τό άλλο δργανο, δπως τα νεφρά, τά έντερα, τό στομά­χι, τό συκώτι, τήν ¡καρδιά κλπ., ¡μέ συνέπεια νά έχουμε άντίστοιχα, τίς νεφρίτιδες, τίς κολίτιδες, τά στομαχικά νοσήματα, τίς ήπατίτιδες, τίς καρδιοπάθειες, τούς όγκους καί άλλες άρρώστειες.

ΕΡΩΤΗΣΗ: Ποιά φυσιοοθεραπευτικά μέσα συνιστα- τε γιά τήν φυσική θεραπεία;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Συνιστώ τήν άπομακρυνση δλων αύ-τών τών δηλητηρίων πού είσάγουμε μέσα μας (μέ τίς άνθυγιεινές τρίοφές, καί τές όλέθριες συνήθειες τό κάπνι­σμα, τά Ισχυρά οίνοπνευπατώδη ποτά, τά παυσίπονα κ.ά.), οΰτως ώστε νά έχουμε ριζικά άποτεΛεσμαπα στήν πρόλη­ψη καί τήν θεραπεία τών διαφόρων άσθενειών.

Τά φυσιοθεραπευτικά αύτά μέσα άπομακρύνσεως τών δηλητηρίων είναι:

Μιά νηστεία λίγων ώρών ή ή μερών δταν καταλάβου­με δτι ό όργανισμός μας δέν έχη άνάγκη τροφών ειδοποιών­τας μας μέ τήν άνορεξία. Ή άπόλυτη αύτή νηστεία διαλύει καί διώχνει δλα τά δηλητήρια.

Είναι έγκλημα νά τρώει κάποιος δταν δέν πεινάει. Τό «κουδούνι» τής πείνας χτυπά μέσα μας μόνο του, δταν

Page 179: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

είναι άνάγκη. Τότε μόνο πρέπει νά τρώμε. "Οταν δέν πεινάμε καί τρώμε, δέν χωνεύουμε, δέν άφουοιώνουμε καί κάνουμε ζημιά στόν όργανισμό μας. Μιά άλλη μέθοδος πρόληψης καί φυσικής ριζικής θεραπείας, είναι ή χυμο- φρουτοδίαιτα, ή φρουτοσαλατοδίαιτα, καί τά κανονικά γεύματα. Πρέπει νά τρώμε 3 φορές τήν ή μέρα, πρωί, μεση­μέρι, καί βράδυ. Στά Ενδιάμεσα τών νευμάτων ΟΥΤΕ ΨΙΧΟΥΛΟ ΤΡΟΦΗΣ, γιατί ¿μποδίζεται ή χώνευση, ένώ συγγρόνως δημιουογουνται μέσα μας ζυμώσεις καί Απο­συνθέσεις, τοξίνες καί άλατα καί ή συνέπεια είναι δλέθρια.

Τά άλατα καί τά δηλητήρια μπορούν νά άφαιοεθοΟν άκόμα, μέ τό άτμόλουτρο. Μαζί μέ τόν τοξικό ιδρώτα πού άποβάλλει ό όργανισμός φεύγουν, δλα τά παραπάνω καί μαζί μ’ αύτά καί οί πόνοι.

Μιά ριζική αίτια τών Ασθενειών είναι καί ή δυσκοι­λιότητα. Αύτή θά τήν άποφύγουμε μέ χρήση έσωτερίικών λουτρών καί μέ τήν φρουτοσαλατοδίαιτα, καί κινησιοθε­ραπεία.

’Άλλη μέθοδος είναι ή ήλιοθεραπεία. Οί άκτίνες του ήλιου, πλουτίζουν τό αίμα μας μέ βιταμίνη Δ καί τό Ανα­ζωογονούν. ! ι Γ'Γ ,Τ|Τ.

Μπορούμε άκόμα νά κάνουμε καί ύδροθεραπεία, δη­λαδή θαλάσσια μπάνια. Μιά δμως σημαντικότατη μέθο­δος φυσιοθεραπείας είναι ή οικογενειακή γαλήνη καί ή- συχία.

‘Η άγωνία καί τό άγχος, ό θυμός, ή στενοχώρια καί τό μίσος, είναι ψυχικές τοξίνες, οί όποιες δηλητηριάζουν τό αίμα μας καί γενικά όλόκληρο τόν όργανισμός μας. Ένώ Αντίθετα ή άγάπη, ή όμόνοια, ή ύπομονή, ή ‘κατα­νόηση καί ή βοήθεια πρός τούς συνανθρώπους μας, μας γεμίζουν ήθική Ικανοποίηση, μάς τονώνουν. Ό μεγάλος καθηγητής τής Φυσιοθεραπείας Μ ά κ Φ ά τ ε ν είπε κάποτε πώς ό καλύτερος τρόπος γιά νά βοηθήσουμε θε­τικά τόν έαυτό μας είναι νά βοηθούμε τούς (άλλους.

ΕΡΩΤΗΣΗ; Πιστεύετε δτι μπορεί ό άνθρωπος μέ τήν μέθοδο τής φυσιοθεραπείας νά ζήσει για πάντα ύ- Υ>ήδ!

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Βεβαίως. "Οταν ό άνθρωπος ζήσει σέ φυσιικά περιβάλλον, κοιμηθεί δσο χρειάζεται, τρέφεται δσο μπορεί πιό λιτά μέ πολλά φρούτα, προπαντός στό πρόγευμα καί στό δείπνο, καί άρκετές σαλάτες καί λα­χανικά καί ξηρούς καρπούς τό μεσημέρι, δταν πραγμα-

— 179—

Page 180: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

τοποιει τουλάχιστο μιά φορά τήν έβ&ομάδα, άτμόλουτρο καί δταν έχει ψυχική ήρεμία καί ξεκάθαρες άνθρωπιστι- κές σκέψεις, είναι βέβαιο πώς καμμία άρρώστεια δέν πρό­κειται νά τόν πλησιάσει ποτέ. Κι αύτό, γιατί άκολουθεΐ τούς νόμους τής φύσεως, οί όποιοι διά μέσου των αιώνων, δημιούργησαν τή ζωή, τή διατήρησαν καί διατήρησαν στόν άνθρωπο τήν ύγεία, πριν άκόμα γνωρίσει τά φάρμα­κα, τούς γιατρούς ή καί τούς φυσιοθεραπευτές.

ΕΡΩΤΗΣΗ: Γνωρίζετε, ότι ό καρκίνος καί οί καρ- ¿ιβπάδειες είναι κατ’ έξοχήν αρρώστιες πού μαστίζουν σήμερα τήν άνθρωπότητα. Τί λέει ή Φυσιοδεραπεία γι' αύτές;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Οί δύο αύτές σοβαρές άσθένεϊες προ­έρχονται άπό τό δτι, τίς όξεΐες άσθένεϊες φροντίζουμε νά τίς ναρκώσουμε άπομακρύνοντας τά συμπτώματα μέ τά παυσίπονα, ένώ κάλλιστα θά μπορούσαμε νά μήν τίς είχα­με ποτέ μέ τήν φυσιοθεραπεία.

Δηλητηριάζοντας λοιπόν τό αίμα μας, ή μόλυνση φτάνει σ’ ένα τέτοιο σημείο πού ό όργανισμός άναγκαζε- ται νά έντσπίσει δλα αύτά τά τοξικά στοιχεία (πού θ’ άπο- μακρύνοντα μέ τά διάφορα συμπτώματα), σ’ ΐέναν δγκο, γιά νά έπιζήσει.

"Ας μή ρίχνουμε τό βάρος στό μικρόβιο του καρκί­νου (πού δέν ύπάρχει). Αύτό πού φταίει είναι τό ταξικό καί μολυσμένο έδαφος, πού μολύνει, κυριολεκτικά τό αίμα καί τό σώμα ολόκληρο, οπότε σάν ένα άναγκαΐο κα­κό δημιουργεΐται ό όγκος πρός έντοπισμόν δλων τών μολυ- σμένων τοξικών κυττάρων, πού άν συνεχίζουν νά κυκλοφο­ρούν σ’ όλο τό σώμα θά δημιουργόταν σοβαρότερος καί ά- μεσότερος κίνδυνος, καρδιακή προσβολή, συμφόρηση κλπ.

Μέ λίγα λόγια ό δγκος είναι τό πήδημα θανάτου, πού άναγκάζεται νά κάμη ό όργανισμός, σάν τελευταία άμυντι- κή του προσπάθεια, γιά έπιβίωση- είναι τό μόνο έλπιδοφόρο πήδημα πού άναγκάζεται νά κάμη ό άνθρωπος άπό τόν έ- ξώστη ένός σπιτιού δταν όλόκληρο τό σπίτι έχει πάρει φω­τιά.

Οί καρδιακές προσβολές — πού δημιουργοΟνται άπό τήν ίδια ριζική αιτία τών όγκων, πιό υπουλες κι έπικίνδυ- νες, — ύπαρχούσης τής ύψηλής τοξαιμίας, πού δημιουργεϊ- ται μέ τήν άφύσικη ζωή πού αναφέραμε, κι αύτές θά προ­λαμβάνονταν μέ τήν Ιφαρμογή τών ευεργετικών μέσων πού άναφέρουμε,

— 180—

Page 181: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

— 181—

Καί οί καρδιοπάθειες αποφεύγονται έάν εφαρμόσουμε τά παραπάνω πιστά.

"Ετσι λοιπόν βγαίνει εΟκολα τό συμπέρασμα: Γιά α­πόλυτη ύγεία, καί μακρυά άπό άρρώστιες: Καθαρή άτμό- σφαιρα, μακρυά τό τσιγάρο πού μολύνει τούς πνεύμονες, εξω τά ισχυρά οινοπνευματώδη ποτά, μακρυά οί πολυπί- κοιλες κονσέρβες καί διατηρημένες τροφές, Αποφεύγετε δσο μπορείτε τό Ασπρο ψωμί, τό ασποο Αλεύρι καί τήν Ασπρη ζάχαρη, καί Εξω· οί ψυχικές τοξίνες, τό Αγχος, τής πλεονεξίας, ό θυμός, τό μίσος, ή Αγωνία, πού συμπληρώ­νουν τόν όλεθρον Από τές υλικές τοξίνες. Λατρεύσατε τήν ύπομονή, τή λιτότητα, τήν Αγάπη, τή γαλήνη, τήν Εγκρά­τεια, πού λάτρευαν δλοι οί σοφοί κι αιωνόβιοι τών αιώνων.

ΕΡΩΤΗΣΗ: Σέ δτι άφορά τίς απολαύσεις στή ζωή. τί λέει ή Φυσιοθεραπεία;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Ή μεγαλύτερη καί πιό ικανοποιητική Απόλαυση στή ζωή είναι ή ύγεία. "Οταν είσαι Αρρωστος καμμιά από τίς άπολαύσεις δέν σου προσφέρει τήν παρα- μικρότερη εύχαρίστηση στή ζωή.

Έ άν ό Ανθρωπος ύποφέρει άπό μιά χρόνια πάθηση είναι καταδικασμένος στόν ζωντανό θάνατο, γιατί μέ τήν Εντύπωση δτι δέν ύπάρχει θεραπεία γ ι’ αύτόν, καθημε­ρινώς τό Αγχος τής Αρρώστιας του τόν δηλητηριάζει καί δέν τόν Αφήνει νά αισθανθεί καμμιά Απολύτως Απόλαυση.

’Αντίθετα ό ύγιής Ανθρωπος, Εστω κι αν είναι μεγά­λης ήλικίας Εχει τές ίκανότητές του, καί συνεχώς αίσθόονε- ται νέος καί εύτυχισμένος.

*** Τέλος σέ Ερώτηση σχετικά μέ τήν Εκδήλωση τοϋ λαοϋ γιά τήν όμιλία του στό ’Ωδείο, ό κ. Σαββίδης είπε:

«Είναι γεγονός δτι μέ συγκίνησε ή προθυμία τοϋ λαοϋ τής Λαρίσης νά γνωρίσει τήν Φυσική 'Υγιεινή. Πριν λίγες μέρες είχα δώσει διαλέξεις στήν ’Αθήνα καί Ρόδο. ’Αλλά τήν συγκέντρωση τής Λάρισας οΰτε την περίμενα οϋτε θά μπορούσα νά τήν φανταστώ. ΤοΟτο. βέβαια, όφείλεται καί στούς τοπικούς παράγοντες τής Φυσιοθεραπείας, οί όποιοι αν δημιουργήσουν τήν όργάνωση τήν όποια σκέπτονται νά δημιουργήσουν, σάν Παράρτημα τοϋ Π.Φ.Σ., θά ευεργε­τήσουν κυριολεκτικά τόν λαόν τής Λαρίσης στόν τομέα τής Φυσιοθεραπείας, καί τής θετικής Εξυπηρέτησης τής πολύτιμης ύγείας τοϋ λαοϋ».

Π. ΣΥΜΠΟΝΗΣ

Page 182: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΗΣ ΦΥΣΙΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ

ΥΓΙΕΙΝΗ ΜΑΓΕΙΡΙΚΗΓ' ΕΚΔΟΣΙΣ — Βελτιωμένη καί Έπηυξημένη

"Ενα δράμι πρόληψι πού σώζει άπό ένα τόν© θεραπεία. Είμαστε ©,τι τρώμε, ©,τι σκεφτόμαστε καί δ,τι άναπνέομε.

ΌμοΧογονμένως τή Φύσει ζήν, τοΰτ’ εατ'ι κατ’ αρετήν ζην-Ζ . Κ Ι Τ Ι Ε Υ Σ

Υπό Σ. ΣΑΒΒΙΙΔΟΥ, ΡΗ.Ο.—Ν.Ο.Ρ.ΔIΠΛΟΜΑΤΟΥΧΟΥ ΟΥΣΙΟθΕΡΑΠΕΥΤΟΥ

ΕΠΙΣΤΗΜ. ΣΥΜΒΟΥΛΟΥ ΚΑΙ ΓΕΝ. ΓΡΑΜΜΑΤΕΟΣ ΤΟΥ ΠΑΓΚ. ΦΥΣΙΟΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΟΥ ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ

ΠΕΡΑ-ΠΕΔΙ, ΛΕΜΕΣΟΥ. ΚΥΠΡΟΥ

Page 183: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

— 185—

Π Ρ Ο Λ Ο Γ Ο ΣΕίναι γεγονός δτι επικρατεί έγκληματική ά ­

γνοια, δσον άφορά τήν υγιεινή προπαρασκευή τής τροφής μας, πού παίζει ένα άπό τούς σπουδαιότε­ρους ρόλους στήν διατήρηση τής Ύ γείας μας.

Βεβαίως, καθώς έχομε τονίσει πολλές φορές, οί πιό φυσικές, ζωντανές καί υγιεινές τροφές, πού δημιουργούν ζωντανά κύτταρα, αύτές πού συντη­ρούν ολόκληρο τό ζωϊκό βασίλειο, σέ διαρκή καί ά- ξιοζήλευτη ύγεία, εΐναι οί φρέσκες φυτικές καί ω­μές τροφές, μαγειρευμένες κι έτοιμασμένες άπό τήν πάνσοφη μητέρα μας Φύση, δηλαδή τά φρέσκα καί ώριμα φρούτα, οί ξηροί καρποί, τά ώμά λαχα­νικά, τό φρέσκο άβραστο γάλα, τό μέλι, κλπ., αυτά πού χάριζαν στόν μεμακρυσμένο πρόγονό μας τή θαλερή του ύγεία καί μακροβιότητα, πριν άκόμη ά- νακαλυφθή ή φωτιά.

Μέ τήν άνακάλυψη όμως καί χρήσιν τής φωτιάς ό άνθρωπος κατόρθωσε νά... φτιάξη καί νά... κατα- βροχθίση τό... καταπέτασμα’ τές πιό αφύσικες καί όλέθριες τροφές.

Καί δυστυχώς ή ευτυχώς, ό οργανισμός τού άν- θρώπου έχει τέτοια προσαρμοστικήν ικανότητα, πού τού έπέτρεψε νά είσάγη μέσα του καί τά πλέον το­ξικά δηλητήρια, γιά τά όποια βέβαια τιμωρείται ά­γρια έκ τών ύστέρων.

"Ετσι προσαρμόσθηκε μέ τόν καιρό ό άνθρωπος καί τρώηι τά πιό τοξικά καί άφύσικα, διατηρημένα, μισοσαπισμένα καί άνθυγιεινότατα μαγειρευμένα τρόφιμα, τοξινώνοντας έτσι τόν οργανισμό του καί δημιουργώντας τές... άναρίθμητες καί τρομερές... παθήσεις του.

?Ά ν ποθούμε λοιπόν τήν ύγεία μας — τονίζομε καί πάλι, πώς — τουλάχιστον τά 3/4 τής τροφής μας

Page 184: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

— 186—

πρέπει νά είναι φυσικές ώμές τροφές (σαλάτες — φρούτα, ξηροί καρποί, φρέσκο γάλα) καί μονάχα τό 1/4 νά είναι μαγειρευμένα, όχι δμως τηγανητά χωμένα στές σάλτζες, τά μπαχαρικά καί τό όλέθριο άλάτι, αλλά σύμφωνα μέ τον πιο άθώο τρόπο πού υποδεικνύομε, σ’ αύτό τό βιβλίο.

Ό συνήθης τρόπος των βρασμένων λαχανικών δέν συνιστάται, γιατί καταστρέφει τή γεύση των καί τη θρεπτική των άξία, άλλοιώνοντας καί βγάζον­τας μέσα στο νερό όλα τά δργανικά στοιχεία τά όποια χάνομε τελείως χύνοντας — ώς συνήθως τό νερό, μέ τά θρεπτικά στοιχεία στό... νεροχύτη}.

'Ένας τρόπος υγιεινής μαγειρικής είναι ό έ­ξης:

"Ολα τά λαχανικά στό φούρνο μέ νερό καί λί­γο φυτικό λάδι, συνοδευόμενα μέ μπόλικο κρεμύδι, μαϊτανό, σκόρδο, καρόττο, δυόσμο, κίμινο (άρτισιά) — τά μόνα ύγιεινά μπαχαρικά.

γ ιά άτμο&ρχΰμένχ λαχανικά,

Page 185: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

— 187—

"Ενας άλλος θαυμάσιος κι ευεργετικός τρόπος μαγειρικής είναι τα άτμόβραστα, Μπέν Μαρί κα­θώς λέγονται, (ΐδε σχήμα, στήν προηγούμενη σελί­δα) .

Σέ μια μεγάλη κατσαρόλα βάζομε περίπου ΊΥζ —2 όκάδες νερό' μέσα σ’ αύτή πάνω σέ μιά μικρή πλάκα (πέτρινη) καθίζομε μιά δεύτερη μικρότερη κατσαρόλα (έμαγέ πάντοτε) ή κούπα (γαβάθα) έ- μαγέ, ή πάϊρεξ μέσα στήν όποια βάζομε τά λαχα­νικά πού θέλομε νά μαγειρεύσωμε, χωρίς καθόλου νερό, όχι μόνο τά χορταρικά, άλλά καί μπιζέλια, άγγινάρες, πατάτες, κοκκινογούλια, κουνουπίδι κλπ. Όποιοδήποτε είδος βάλωμε νά συνοδεύεται με καρρότα καί κρεμύδια.

Τή μεγάλη κατσαρόλα τή σκεπάζομε με τό πώ­μα της, τήν κούπα όμως όχι. Σάν βράση καλά τό νερό, βγαίνει ό άτμός καί εισέρχεται μέσα σέ όλη τήν κούπα μέ τά λαχανικά καί τά ψήνει διατηρών­τας τό χρώμα καί μέ θαυμάσια γεύση άλλά καί θρέψη συγχρόνως, θ ’ ανακαλύψετε γεύση άσύγκρι- τη καί χωρίς άλάτι. Ή πρώτη δοκιμή θά σας μαγεύ- ση καί θά σας ένθουσιάση. θ ά περισώση έπίσης τήν πολυβασανισμένη νοικοκυρά, πού άπό τό πρωί ώς τό βράδυ είναι σκυμμένη πάνω άπό τή φωτιά, καί τό τηγάνι, άναπνέοντας τά τοξικά άέρια, πράγμα όλέθριο γιά τήν υγεία μας.

"Ολα τά φαγητά καί οί συνδυασμοί πού ύποδει- κνύομε στο βιβλίο αύτό, έχουν καταρτισθή κατόπιν μελέτης τής χημείας τών τροφών, καί κατά τρόπον πού νά άποφεύγωνται οί κακοί συνδυασμοί καί νά μή καταστρέφωνται τά πολύτιμα όργανικά συστα­τικά καί οί βιταμίνες των.

Είναι δέ γεγονός ότι μέ τον συνήθη τρόπον τής

Page 186: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

— 188—

μαγειρικής, τού τσιγαρίσματος, τής σάλτσας, των μπαχαρικών, καί τών κακών συνδυασμών, καί οί πιό ωφέλιμες τροφές γίνονται δύσπεπτες, τοξικές καί δυσκοίλιες, δηλητηριάζοντας μέ τον καιρό τό σώμα όλόκληρο, καί προκαλώντας τές άμέτρητες άρρώ- στειες πού τυρρανοΰν κυριολεκτικά τον σημερινόν άνθρωπον.

Αύτή ή μαγειρική, κατά γενικήν ομολογίαν, προκαλεΐ τον υπερσιτισμόν, καί τές βαρελλοειδεΐς σιλουέττες, πού κουβαλούν σ’ δλη τους τή ζωή 10-- 40 κιλά περιττόν βάρος, πού είναι ή ριζική αιτία τών όδυνηρών καρδιακών νοσημάτων καί τού... προώ­ρου θανάτου.

Κάνομε λοιπόν έκκληση σέ δλες τές νοικοκυρές πού θέλουν νά περισώσουν τήν πολύτιμη ύγεία τής οικογένειας, καί νά γλυτώσουν συγχρόνως άπό τήν κόλαση, τήν άγγαρεία καί τό μόχθο τής άνατολίτι- κης όλέθριας κουζίνας, δπως εφαρμόσουν δοκιμα- στικώς τήν υγιεινή αύτή μαγειρική, έστω καί γιά λίγες μέρες, μέ τήν βεβαιότητα πώς θ’ άνακαλύ- ψουν πολύ σύντομα καινούργιες καί ασύγκριτες ά- πολαύσεις τής τροφής, μέ άποτέλεσμα τήν πολυτι­μότερη} καί άνώτερη άπόλαυση στή ζωή, τήν πλήρη σωματική καί ψυχο-διανοητική ύγεία.

Page 187: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

— 189—

ΜΙΑ ΛΟΓΙΚΗ ΚΑΙ ΥΓΙΕΙΝΗ ΔΙΑΙΤΑ

Μιά δίαιτα λογική καί υγιεινή, έξασφαλίζουσα παν­τοτινήν υγείαν, πρέπει πρώτον νά περιλαμβάνη κατά τά 3/4 τούλάχιστον φρέσκες καί άμαγείρευτες καί φυσικές τροφές, φρέσκα καί ξηρά φρούτα καί λαχανικά πλούσια σέ βιταμίνες καί ζωτικά όργανικά στοιχεία, καθώς έξη- γούμε λεπτομερώς στο σχετικόν κεφάλαιον τής Βιοχη­μείας. Τό ύπόλοιπον 1/4 τής διατροφής μας μπορεί νά ά- ποτελεΐται άπό τροφές μαγειρευμένες κατά τόν πλέον υ­γιεινόν τρόπον καθώς άναφέρομε στήν «Υγιεινή; Μαγειρι­κή» καί μέ ένα λογικόν έλεγχον δσον άφορα τό ποσόν τών άμυλούχων, ζαχαρούχων, λευκωματούχων καί λιπα­ρών τροφών. Διαφορετικά, άν καθημερινώς παίρνομε χω­ρίς έ'λεγχο καί μέτρο, περισσότερη ποσότητα, άπό τές ά- νάγκες του όργανισμού, κυρίως άπό ζωϊκά λεύκωμα, ή λίπος, ή καί άπό άμυλοΟχες τροφές, τότε άσφαλώς ή πε- ριπλέον τροφή πού θά μένη μέσα μας άχρησιμοποίητη, θά ύποστή ζυμώσεις καί άποσυνθέσεις μέ άποτέλεσμα τήν παραγωγήν ούρικών καί άλλων όξέων, καί δηλητηρίων, τά όποια σύν τώ χρόνω τοξινώνουν τό σώμα καί τά διά­φορα δργανα, μέ άποτέλεσμα τήν άνώμαλη λειτουργία τους, πού όνομάζεται άσθένεια.

’Ιδού που πρέπει ν’ άναζητήσωμε τή ριζική αίτια ό­λ ω ν τών άσθενειών, κι δχι σέ έξωτερικούς μόνο παρά­γοντας (κρύο, μικρόβια κλπ.), πού μολονότι κι’ αυτά συντείνουν στήν έκδήλωση (δχι στή ριζική αιτία) μερικών άσθενειών, έν τούτοις ΠΟΤΕ οέν μπορούν μόνα τους (χω­ρίς γόνιμο έδαφος, τή σχετική άκαθαρσ.α καί τοξαιμία τού σώματος) νά φιλοξενηθούν καί νά προκαλέσουν τήν έλαχίστην άνωμαλίαν—άσθένειαν. Δέν φιλοξενούνται ποτέ μύγες χωρίς νά ύπάρχη τό γόνιμον έδαφος (άκαθαρσία καί κοπροσοροί έντός τών όποιων πολλαπλασιάζονται), οδτε κουνούπια, χωρίς τό στάσιμο καί άκάθαρτο νερό.

"Ας προσέξωρεν λοιπόν τό είδος καί τό ποσόν, τής τροφής μας τήν ωρα τής προσλή,ψεως αυτής καί τόν τρό­πον τής προπαρασκευής της άν ποθούμε πραγματικά νά είμαστε σέ δ λ η μας τή ζωή ύγιέστατοι καί άποδο- τικοί καί δχι νά καταντούμε μετά τά πενήντα μας βάρος στόν έαυτό μας καί πιό πλατειά στήν πατρίδα μας.

Page 188: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

Τό λεύκωμα χρειάζεται στό σώμα γιά τή συντήρηση, τήν άνάπτυξη καί τήν έπανόρθωση τής ζημίας πού τόΟ προξενούμε καθημερινώς.

Αύτό τό λεύκωμα μπορούμε νά τό πάρω με άπό ζω ι­κές πρωτεϊχούχες τροφές, καθώς είναι τό κρέας, τό ψάρι, τά αυγό, τό γάλα καί τά τυρί, ή άπό φυτικές, δπως είναι οί ξηροί καρποί καί τά όσπρια.

Ποιές πρέπει νά προτνμοΰμε άπ’ δλες αύτές τίς τρο­φές, αύτό έξαρταται άπό τή χώρα πού ζούφιε, τήν ήλικία, τό έπάγγελμα καί τίς συνήθειές μας. Εκείνο πού ένδια- φέρει περισσότερον είναι τό ποσόν τού λευκώματος πού λαμδάνομε κάθε μέρα, γιατί άκρυδώς αύτή είναι μιά άπό τις ,κυριώτερες αιτίες της τοξινώσεως του σώματος καί τής δημιουργίας γονίμου έδάφους γιά τήν έκδήλωση τών άσθενειών.

Βεδαίως είναι πασίγνωστον δτι τό ζωικόν λεύκωμα είναι πιό συγκεντρωμένον άπό τό φυτικόν, άκριδώς δμως γι' αύτό τό λόγο, δταν είναι καί ύπερδολικόν, κουράζει κι’ έκφυλίζει μέ τόν καιρό τά νεφρά, τό κύριον δργανον του σώματος, πού άναλαμβάνει τήν έπεξεργασίαν του λευ­κώματος καί τό όποιον κάθε ποσότητα περιπλέον τών ά- ναγκών του σώματος τή μετοαρέπει (κατ’ άνάγκην) σέ τοξικά καί δηλητηριώδη ύποπροϊόντα, καθώς είναι ή ού- ρία, κλπ., πρός έκδίωξιν διά τών ούρων.

Εννοείται δέδαια, δτι, δταν τό λεύκωμα είναι πολύ ύπερδολικόν, τότε δέν κατορθώνεται ή άπομάκρυνσις δλης τής παραγομένης ουρίας καί μέρος αύτής ή κυκλοφορεί στό αίμα ή έντοπίζεται στά διάφορα όργανα (ή στίς άρ- θρώσεις), μέ άποτέλεσμα τήν όξεΐαν ή καί τήν χρονιάν μορφήν τών ποικιλωνύμων άσθενειών.

Πολλάκις δέ, λόγω τής ώς άνω ύπερκοπώσεως τών νεφρών ,καί τής άκολουθουμένης τοξικότητος, κουράζεται καί φλογίζεται τό σηκώτι, ό στόμαχος καί δλα τά δργα- να τής χωνεύσεως καί άφομοιώσεως, κι’ έτσι συμδαίνει συνήθως πάρα πολλοί άδύνατοι νά καταβροχθίζουν καθη­μερινώς... τό καταπέτασμα, χωρίς νά προσθέτουν ούτε ένα κιλό στό δάρος τους.

Αύτοί χρειάζονται μάλλον ξεκούραση (έλαφράν δια­τροφήν) παρά ύπερφόρτωση καί υπερσιτισμό.

Έ,κείνο λοιπόν πού έχει σημασία καί έξασφαλίζει τήν

Κ Α Θ Η Μ Ε Ρ ΙΝ Η ΑΝΑΓΚΗ ΤΟΥ Σ Ω Μ Α Τ Ο ΣΣ Ε ΛΕΥΚΩ Μ Α

Page 189: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

κανονική θρέψη τού σώματος δέν είναι τό πόσον τρώμε, άλλά τό πόσον μπορούμε νά χωνεύσωμε και ν’ άφομοιώ- σωμε.

Προσοχή λοιπόν!

Μέτρο στ'ις λευκωματοσχες καί άμυλοΟχες (καί σ’ δλες τις τροψές) γιά νά μή ποοκαλέσωμε όλεβρίαν ύπερ- κόπωσιν στα πεπτικά όργανα πού τις έπεξεργάζονται. ’Εξάπαντος δέ θά τά κουράσω μεν άν καθημερινώς παίρ- νωμε — ώς συνήθως — καί κρέας καί ψάρι καί γάλα, καί αύγό καί τυρί καί ξηρούς καρπούς.

ΟΧΙ. "Ενα είδος άπ’ δλα αυτά κάθε μέρα, σέ μετρία ποσότητα (20—30 δράμια) καί άλλαγή τοΰ κάθε είδους καθημερινώς, έτσι πού νά παίρνωμε κάθε είδος μία ή τό πολύ δύο φορές (δηλαδή δυο γεύματα) κάθε έβδομάδα, συνδυάζοντάς τα μέ ώμά μαγειρευμένα λαχανικα καί ο ύ δ έ π ο τ ε μέ άμυλουχες τροφές, μακαρόνια, ρύζι, άσπρο ψωμί ή γλυκίσματα.

Συνιστατε δέ, ή προτίμηση τοϋ φυτικού, μάλλον, παρά τοΟ ζωϊκοΟ λευκώματος. Εϊν’ έκατσμμύρια οί χορτοφρουτο- φάγοι, πού είναι ύγιέστατοι καί αιωνόβιοι. Ό γράφων, έπί σαρανταπέντε όλόκληρα χρόνια (άπό τό 1936) είναι τελείως άκρεοψάγος, λαμβάνοντας 1—2 φορές τή βδομάδα καί δταν βρίσκει — φρέσκο άνάλατο χωριάτικο τυρί, καί ξηρούς καρ­πούς πλούσιους σέ φυτικό λεύκωμα.

—191—

Page 190: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

— 192—

01 άμυλουχες τροφές είναι άπαραίτητες στό σώμα, καθότι χρησιμοποίοΟνται για τήν παραγωγή ένεργείας και Θερμότητος.

Άμυλουχες τροφές είναι δλα τά δημητριακά, τό ά- λεόρι, τό πόριτζ, τό ψωμί, τά μακαρόνια, τό ρύζι, οι πα­τάτες καί έκ των φρούτων ή μπανάνα.

Μέ τήν χώνευση των τροφών τό άμυλο μετατρέπεται σέ ζάχαρη κι’ έπειτα νά χρησιμοποιηθή. 01 άμυλουχες τροφές περιέχουν συγχρόνως κοί άλλα όργανικά ωφέλι­μα όρυκτά στοιχεία, τά όποια κάνουν τή χρήση τους α­παραίτητη.

'Όσον δμως ωφέλιμες είναι οι άμυλουχες τροφές έν μέτρω, άλλο τόσο είναι ¿λαδερές, δταν λαμδάνωνται σέ υπερβολική ποσότητα. Μπορούμε μάλιστα νά ποϋμε πώς δλος, σχεδόν, ό κόσμος σήμερα, δηλητηριάζεται, κυριολε­κτικά, άπό τήν πρόσληψη δεκάκις περισσοτέρων — άλ- λοιωμένων προπαντός — άμυλούχων τροφών, άπ’ δσο χρειάζεται και μπορεί νά έπεξεργασθή ό όργανισμός μας. Για νά διαπιστώσετε αυτό τό πράγμα, λογαριάστε τό ψω­μί σέ κάθε γεΟμα, τις πατάτες καί τις μπανάνες άκόμη, τις όποιες ώς έκ παραδόξου, προτιμούν πάντοτε άπ’ δλα τά άλλα φρούτα οί λαμδάνοντες υπερβολικές άμυλουχες τροφές, μέ άποτέλεσμα μεγαλυτέραν ζημίαν άντί ώφέ- λειαν, πού θά μπορούσαν αύτές καί μόνον νά προσφέρουν σέ περίπτωση προσλήψεως κανονικής ποσότητος έκ τών άλλων τροφών, έάν προπαντός (οί μπανάνες) ήσαν ώριμες.

Γιατί λοιπόν έκπληττόμεθα γιά τάν πολλαπλασιασμό τής δυσπεψίας, τών στομαχοεντερικών ζυμώσεων, πού προ- καλούνται, δταν προπαντός οί άμυλουχες τροφές λαμδά- νωνται μαζί μέ μπόλικες λευκωματοΰχες τροφές; Γιατί νά μή δίνωμε σημασία σ’ αύτές τις καθημερινές ζυμώσεις πού είναι ή ριζική αίτια τών έλκών στομάχου καί δωδεκαδακτύ­λου, λόγω προκλήσεως τής ύπεροξύτητος τών πεπτικών υ­γρών καί τής γενικής ταξινώσεως τού σώματος; Μήπως δέν διεπιστώθη ακόμη ότι τά συχνότατα κρυολογήματα, ή θεω- ρουμένη αθεράπευτη γρίππη, ό χρόνιος βήχας μέ τά ποι­κιλόχρωμα φλέγματα, διά τών όποιων τό σώμα μέ κόπο έξωτερικεύει τά ύποπροϊόντα τών ύπερβολικών άμυλού­χων τροφών, καθώς καί τών προϊόντων τής άσπρης τοξι- κής ζαχάρεως, μήπως, λέω, δλα αύτά δέν σχετίζονται

Κ Α Θ Η Μ ΕΡ ΙΝ Η ΑΝΑΓΚΗ ΤΟΥ Σ Ω Μ Α Τ Ο ΣΣ Ε ΑΜΥΛΟ

Page 191: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

καθόλου μέ τήν εγκληματική άγνοια καί τον όλέθριον υπερσιτισμό κυρίως άπό άλλοιωμένες καί τοξικές τροφές; Μήπως γιά δλα αυτά ριζική αίτια είναι πράγματι τό κρύο ή τά μικρόβια, καί γ ι’ αύτό άποκλειστικώς δ λ ε ς οί προσπάθειες της έπιστήμης στρέφονται στο πώς νά σκο- τώσωμεν αύτά τά φονικά μικρσδαιμόνια;

Τελειώνοντας τό κεφάλαιον αύτό, θά έπρεπε νά το- νίσωμε, πώς όίν τό άμύλον καί ή άσπρη ζάχαρη πού λαμ- δάνομε καθημερινώς ήλαττώνοντο στό ενα δέκατο της ση­μερινής ποσότητας πού λαμβάνει σχεδόν δλος ό κόσμος, τότε τά εύεργετικά άποτελέσματα στήν υγεία τοΟ λαοΟ θά έξέπλητταν δλους γενικώς.

Οί πιο ύγιεινές άμυλοΟχες τροφές είναι τό πλήρες σι- ταρίσιο πιτυροΟχο άλεύρι, (καί τά προϊόντα του), τό μαϋρο ψωμί, οί πατάτες (μέ τή φλούδα), τά κάστανα, τό άγυάλιστο ρύζι, καί οί μπανάνες. Καί Επαναλαμβάνομε: Πάντοτε δχι κατάχρηση.

Στήν πραγματικότητα μέ 60—70 δράμια ψωμί (προ­τιμότερο δέδαια μαύρο πιτυρουχο) θά μποροϋσε Ενας άν­θρωπος πού διάγει καθιστικήν έργασίαν νά πάρη δλο τό άμυλο πού χεριάζεται κάθε μέρα. "Ενας δέ πού έργάζε- ται χειρωνακτικά, θά χρειαζόταν τό διπλάσιο ποσόν, μα­ζί δέδαια μέ τά άλλα είδη τροφής. "Ενα είδος άμυλού- χου κάθε μέρα καί δχι δλα τήν ίδια μέ^κχ, καθώς γίνεται συνήθως, πού στό ίδιο γεΰμα συχνά χρησιμοποιούμε καί ψωμι καί πατάτες καί ρύζι ή μακαράνια, καί γλυκίσμα­τα, γιατί τότε παίρνομε δέκα φορές περισσότερο άμυλο, μέ άποτέλεσμα άνυπολάγιστη ζημία στήν ύγεία μας, πού δέν φαίνεται δέδαια άμέσως, άλλά μέ τόν καιρό, δταν τό ποσόν τής τοξινώσεως τοΟ αίματος λόγο τής ώς άνω ριζικής αιτίας τοΟ ύπερσιτισμοΰ — ύπερδή τό φυσικόν δ- ριον παθητικής άνοχής τοΟ δργανισμου. Τότε είναι πού δημιουργοΰνται οί πεπτικές άνωμαλίες, οί άνορεξίες, δυσπεψίες, ζυμώσεις καί άποσυνθέσεις, τό γόνιμον δηλαδή έδαφος γιά τήν φιλοξενία τών μικροβίων, άνευ του όποιου είναι άπολύτως άδύνατον νά ζήση καί νά δράση ένα μι- κρόδιον, τό όποιον κατ’ άνάγκην φιλοξενείται γιά τήν ά- ναγκαίαν έναλλαγήν τής Ολης.

’Εδώ, βαδαίως, θά έπρεπε απλώς ν’ άναφέρωμε, δτι ό λόγος γιά τόν όποιον δέν γινήκαμε ώς τώρα δλοι φυ- ματικοί, δέν είναι διότι δέν μπήκαν μέσα μας μικρόβια

— 193—

Page 192: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

φυματιώσεως (καθότι χιλιάδες τέτοια είσπνέομε καθημε­ρινώς), άλλα διότι δέν έ'χομε σάπιους πνεύμονες, τροφήν τών μικροβίων. “Αν είχαμε τέτοιους πνεύμονες, τότε θά μπορούσε νά γίνωμε φυματικοί, δπως άπεδείχθη τελευ­ταίως, «πλεΐστες περιπτώσεις φυματιώσεως άνευ τής πα­ρουσίας του δακίλλου του Κώχ», καθώς γράφει τό άγγλι- κόν ιατρικόν περιοδικόν «Λάνσετ».

Τελειώνοντας τό κεφάλαιον περί τών άμυλούχων τρο­φών, έπαναναλμδάνομε πώς είναι χίλιες φορές προτιμό­τερο νά παίρνη κανένας λιγώτερο άμυλο άπ’ δσο χρειά­ζεται τό σώμα καθημερινώς, παρά περισσότερο, γιατί τό λιγώτερο καί κ α λ ά μ α σ η μ έ ν ο πάντοτε τρέ­φει καλύτερα καί ώφελεϊ, ένώ τό περισσότερο πάντοτε δλάπτει. “ Ισως νά μή φαίνεται άμεσα ή δλάδη πού προ­ξενεί, άλλά σάν έλθη ή κατάλληλη στιγμή, πού θά κορεσθή ό όργανισμός άπό τά τοξικά προϊόντα του ύπερσιτισμοΰ.

— Ί 94-

Page 193: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

— 195—

'Η ζάχαρη θεωρείται θερμαντική τροφή καί γ ι’ αύτό ό περισσότερος κόσμος κάνει απεριόριστη χρήση άπ’ αυ­τήν, κυρίως τον χειμώνα, μέ πολύ ¿λαδερά ώς συνήθως άποτελεσματα.

"Οταν τρώγη κανένας μεγάλη ποσότητα ζαχάρεως, τότε όλόκληρη ή ποσότης του όξυγόνου χρησιμοποιείται γιά τήν καύση της, κΓ έτσι δεν μένει περίσσευμα όξυγό­νου γιά άλλες πιό άναγκαΐες λειτουργίες.

Εκτός αύτου, τά υποπροϊόντα τής ύπερδολικής αύ- τής καύσεως είναι πολύ τοξικά έ'τσι πού ό νόμος τής αύτο- συντηρήσεως, προς άποφυγήν άμέσου κινδύνου έκ τής γε­νικής τοξινώσεως, χρησιμοποιεί ό δργανισμός τά όρυκτά άλκαλικά στοιχεία, γιά τήν έξουδετέρωση τών όξέων πού παράγονται.

Καί ή ζημία είναι μεγάλη δταν ή τροφή πού παίρνει ό άνθρωπος είναι πτωχή σέ άλκαλικά στοιχεία. Μία δέ άπό τις πιό πτωχές τροφές σέ τέτοια στοιχεία είναι καί ή άσπρη ζάχαρι, πού χάνει δλα τά άλκαλικά της καί φέ­ρει μαζί της δηλητηριώδη όξέα, τά όποΐα χρησιμοποιούν­ται κατά τήν 6ιομηχανοποίησή της. Καί τό άποτέλεσμα είναι περισσότερον όλέθριον δταν — ώς συνήθως — έκτός τής ύπερδολικής ζαχάρεως, χρησιμοποιούμε κάθε μέρα καί ύπερδολικές άμυλοΰχες καί λευκωματούχες τροφές.

Είναι δέ έγκλημα κυριολεκτικά γιά τις μητέρες πού προ­μηθεύουν τά παιδιά τους μέ άπεριόριστη ποσότητα άσπρη ζάχαρη'—καραμέλες, κουφέτα, σοκολάτες, παγωτά — έκτός τής πάντοτε ύπερδολικής πού χρησιμοποιούν στό γάλα, στό γλύκισμα, στό κέϊκ, στό γλυκό, πού τοξινώνει καί δη­λητηριάζει τό παιδί, δημιουργώντας έτσι τίή άμέτρητες παιδικές άσθένειες, κυρίως δέ τις αμυγδαλίτιδες, τά σπυ­ριά, τά συχνά κρυολογήματα, τά στοματοεντερικά κλπ., τά όποΐα καταλήγουν σέ άπελπιστικά άποτελέσματα, δταν θεραπεύωνται συιιπτωματικά, χωρίς τήν άποφυγή τής ρι­ζικής αιτίας, τού ύπερσιτισμοΰ, άπό άπεριόριστη ποσότη­τα άσπρης ζάχαρης, λευκώματος καί άμύλου.

Υπάρχει δέδαια καί ή μαύρη ζάχαρη, όχι τοξική, καί περιεκτική σέ όργανικά στοιχεία, τήν όποιαν — έν μέτρω — θά μπορούσαν νά χρησιμοποιήσουν οί μεγάλοι κυρίως, άλλά καί τά παιδιά. ΚΓ αύτή δμως γιά τά παι­διά θά μπορούσε ν’ άποφευχθή, άν λαμδάνουν άρκετή πο­σότητα ώριμω φρέσκων φρούτων καί χυμούς άπ’ αύτά,

Κ Α Θ Η Μ ΕΡ ΙΝ Η ΑΝΑΓΚΗ ΤΟΥ Σ Ω Μ Α Τ Ο ΣΣ Ε ΖΑΧΑΡΗ

Page 194: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

πλουσιότατους έκτος άπό ζάχαρη καί σέ βιταμίνες καί άλκαλικά στοιχεία, πού χαρίζουν πολύτιμη ζωτικότητα καί παντοτινή ζηλευτή υγεία στό παιδί καί σέ δλους.

’Επίσης πηγή άρίστης ζαχάρεως είναι καί τά ξηρά φρούτα καί κυρίως ή σταφίδα, πλουσιότατη σέ θερμίδες (μιά όκά σταφίδα έχει 4.000 θερμίδες, πού δέν τις έχουν 6 όκάδες γάλα ή 4 όκάδες κρέας). 'Η σταφίδα είναι έπί- σης πλούσια σέ όργανικά άλκαλικά ζωτικά καί υπακτικά στοιχεία, πού καταπολεμούν τήν όλεβρίαν δυσκοιλιότητα καί προλαβαίνουν πλεΐστες δσες άσθένειες.

Συμβουλεύομε — μέ τήν ευκαιρία τούτη — τις μη­τέρες πού θέλουν νά έχουν γερά, ύγιή καί ροδοκόκκινα παιδιά, νά μουσκεύουν σέ κρύο νερό γιά 1—2 μέρες, μιά χούφτα σταφίδες καί άλέθοντας, καί πιέζοντάς την, μέ λίγο νερό, νά βγάζουν τό άσύγκριτο σέ ποιότητα κι’ εύ- εργετικό σταφυλοσάκχαρο γιά τό γάλα τοΰ παιδιού των, κυρίως σέ περιπτώσεις άναιμίας.

Καί λίγο μέλι της μέλισσας ή του σταφυλιού (άφέ- ψημα) γιά δσους δέν έχουν σταφίδα, θά μπορούσε νά χρη- σιμοποιηθη.

— 196—

Page 195: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

— 197—

Η ΑΣΠΡΗ ΖΑΧΑΡΙΣ ΑΙΤΙΑ ΤΟΥ ΚΑΡΔΙΑΚΟΥ ΕΜΦΡΑΓΜΑΤΟΣ

ΛΟΝΔΙΝΟΝ.— Ή υπερβολική χρήσις ζαχάρεως είναι ή αιτία του καρδιακού ¿φράγματος;

Στό έρώτημα αύτό δίνει καταφατική απάντηση ό διακεκριμένος έπιστήμων καί καθηγητής τού Πανεπιστη­μίου τού Λονδίνου Τζών Γιοΰντκιν.

<00 ύπ’ άριθμόν 1 δολοφόνος τού αίώνος μας, τό καρ­διακό έμφραγμα — έτόνισεν ό καθηγητής — δοηθεΐται στό «έγκλημά» του κατά τού συγχρόνου άνθρώπου κατά ένα μεγάλο ποσοστό άπό τήν άσπρη ζάχαρι. Τούτο ήμπο- ροΰμε νά βεβαιώσουμε ύστερα άπό τις σχετικές έρευνες καί άναζητήσεις μας σέ δ,τι άφορδ τις καρδιακές παθή­σεις καί ιδιαιτέρως στό έμφραγμα...

»'Έχει παρατηρηθή — συνεχίζει δ καθηγητής Τζών Γιοΰντκιν — δτι σέ διάφορες χώρες στις όποιες γίνεται μεγάλη χρήσις ζαχάρεως ή άλλων ούσιών, πού δ άνθρώ- πινος οργανισμός μετατρέπει σέ ζάχαρον, οί περιπτώσεις τών καρδιακών παθήσεων γενικά καί τού έμφράγματος ιδιαιτέρως είναι κατά πολύ περισσότερες ή σέ άλλες χώ­ρες, πού δέν παρουσιάζουν μεγάλη κατανάλωσι ζαχάρεως.

»Στήν ’Αγγλία τό 17601 ή κατά κεφαλή έτησία κατα- νάλωσις ζαχάρεως ήταν πέντε λίτρες. Τό 1960 έφθασε τις 30 λίτρες. Καί στήν ’Αμερική ή ποσότης είναι άκόμα με- γαλυτέρα. Άπεδείχθη δτι ή σταδιακή αΰξησις τής κατα- ναλώσεως ζαχάρεως άκολουθεΐται μέ μαθηματική άικρί- δεια άπό τήν αύξησι τών περιπτώσεων καρδιακών έμφραγ- μάτων. Ό άνθρώπινος όργανισμός άφομοιώνει πολύ γρή­γορα τήν ζάχαρι άπό δποιονδήποτε άλλο υδατάνθρακα.

»Τά διάφορα πειράματα —καταλήγει ό καθηγητής— πού έγιναν σέ ζώα δέν άφήνουν καμμία αμφιβολία. ’Επί μακρό χρονικό διάστημα εφαρμόσαμε μιά δίαιτα λευκής ζαχάρεως στά πειραματόζωα καί τά άποτελέσματα ήταν έκπληκτικά: σημειώσαμε άλλεπάλληλα καρδιακά έμφράγ- ματα. ΣυνιστοΟμε, συνεπώς, τήν άποψυγή ύπεοβολικής χρήσεως ζαχάρεως γιά τήν πρόληψι τού καρδιακού έμ­φράγματος καί στούς άσθενήσαντες άπό έμφραγμα συμ-

Page 196: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

— 198—

δουλεύομε άποφυγή της ζαχάρεως γιά νά άμυνθοΰν έτσι έναντίον μιας δευτέρας προσδολής».

Εύτυχώς, πού έστω καί λίγο άργα έρχεται ή όρθόδο- ξη Ιατρική νά διαπιστώση έκεΐνα π-ού άπό 40ετίας καί πλέον κηρύττει ή Φυσιοθεραπευτική διαιτολόγια.

Δέν είναι μόνο τό καρδιακό έμφραγμα, άλλά κΓ ή άμυγδαλίτιδα, ή άδενίτιδα, τά κρυολογήματα, καί τά δερ­ματικά, πού όφείλονται, κατά 90% στήν άσπρη ζάχαρη, τό άσπρο άλεύρι καί τά προϊόντα τους.

Ά ς τό δοΟν αύτό δλες οί μητέρες κΓ άς λάδουν τά μέτρα τους, άν θέλουν γέρα κΓ εύτυχισμένα παιδιά.

’Ά ς κάμουν καί μόνες τους παρατηρήσεις πρό δια- πίστωσιν της άληθείας.

'Η άσπρη ζάχαρη γίνεται τοζική καί δλαδερή άπό τή χημική έπεξεργασία γιά τήν άποχρωμάτισή της.

Ή μαύρη ζάχαρη πού ύπάρχει σπάνια στήν αγοράν, είναι ώφέλιση άλλά είναι λίγο άκριδή.

Τό μέλι_ τής μέλισσας (χρήση όχι κατάχρησις), τό άφέιίημα του άμπελιοΟ, ολα τα γλυκά φρέσκα καί ξηρά φρούτα, σταφίδες, σύκα, χουρμάδες κλπ., περιέχουν τήν έκλεκτότερη ζάχαρη πού δχι μόνο δέν πρσκαλούν καρδια­κά, άδενίτιδες, δρογχικά, κλπ., άλλά τρέφουν, θερμαί­νουν, τονώνουν καί καθαρίζουν τον όργανισμό μας.

Page 197: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

— 199—

Καί σ’ αύτή τήν περίπτωση θά έπρεπε νά τονίσωμε πώς ό άνθρωπος παίρνει περίπου δέκα φορές περισσότε­ρο λίπος άπ’ δσο χρειάζεται πραγματικά τό σώμα.

Λογαριάστε τό καθημερινό βούτυρο σέ φέτες, στό κέικ, στό γλύκισμα, στά τηγανητά καί στου φούρνου τά φαγητά, τό λάδι στά λαχανικά, τό μπέικον πού είναι σχε­δόν δλο λίπος, τά άλίπαστα, τά λιπαρά κρέατα, καί τότε θά βρήτε πόσο λίπος λαμβάνετε καθε μέρα, καί νά μην έκπλήττεσθε, γιατί οί περισσότεροι άνθρωποι γίνονται τόσο πρόωρα έρείπια, άπό άσθένειες τοϋ ήπατος καί κυ­ρίως τής χολής, γιατί ώς γνωστόν, αύτή χρησιμοποιείται γιά τή διάλυση τοϋ λίπους, τά όποιον δταν είναι ύπερβο­λικόν, προκαλεΐ τήν χολεστερόλην, τήν ύψηλήν πυκτικό- τητα του αίματος, τές θρομβώσεις, καί τά καρδιακά νο­σήματα, τά όποΐα μαζί μέ τόν καρκίνον τείνουν ν’ άνα- λάβουν τό... μονοπώλιον τών θανάτων σήμερα.

Τό λίπος καί τό λάδι δταν είναι περισσότερο άπό τις άνάγκες τοϋ σώματος, έξωτερικεύεται, άλλά μέ τρομα­κτική ύπερκόπωση τών πεπτικών όργάνων. "Αν κρατηθή έσωτερικώς, δεκαπλάσια είναι ή ζημία, γιατί τότε έν συν- δυασμώ μέ ύπερβολικόν λεύκωμα καί άμυλο ώς συνήθως, δημιουργεΐται τό έπικίνδυνον πάχος πού παρουσιάζουν οί σημερινές... βαρελοειδεϊς σιλουέττες.

Λίγο βούτυρο άγνό φρέσκο καί άνάλατο σέ φέτα μαύ­ρου ψωμιού κυρίως τόν χειμώνα καί τό έλαιόλαδο ή φυ­τικό λάδι στά λαχανικά,’ καθώς καί λίγοι ξηροί καρποί —άμύγδαλα, καρύδια κλπ.— πλούσια σέ φυτικό λάδι, εί­ναι δ,τι χρειάζεται τό σώμα σέ λιπαρά στοιχεία.

Κ Α Θ Η Μ ΕΡ ΙΝ Η ΑΝΑΓΚΗ ΤΟΥ ΣΩ Μ Α ΤΟ ΣΣ Ε Λ ΙΠ Ο Σ ΚΑ Ι ΛΑΔ Ι

ΠΡΟΣΟΧΗ λοιπόν, πρός θεού, στό τί, πότε καί πό­σο τρώτε, δσοι ποθείτε νά εΐσθε ΠΑΝΤΟΤΕ ύγιεΐς.

Page 198: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

— 200—

ΤΡΟΦΗ ΣΤΑ ΔΙΑΜΕΣΑ ΤΩΝ ΓΕΥΜΑΤΩΝ ΕΙΝΑΙ ΕΓΚΛΗΜΑ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΜΑΣ

Καθώς έχομε τονίσει πολλές φορές, τούς νόμους τής Φύσεως άπό τούς όποιους έξαρταται άπόλυτα ή ϋγεία μας, μπορούν κάποτε οί έκ φύσεως γεροί καί δυνατοί άν­θρωποι νά τούς παραβαίνουν, χωρίς άμεση τιμωρία, άλλά κι’ αύτοί, δχι γιά πολύ χρονικό διάστημα. ' Ερχεται μιά στιγμή, πού πολύ πρόωρα κΓ άνεπάντεχα ξεσπα μιά... βόμβα, γιά τήν έκρηξη τής οποίας δ λ ο ι... έκπληττό- μεθα, μέ τό φλογερό καί... άναπάντητο... Γιατί;;;

"Αν ύπάρχη ένας διαιτολογικός κανόνας, σοβαρότε­ρος καί σημαντικώτερος άπ’ δλους, είναι αυτός: «ΟΥΤΕ ΨΙΧΟΥΛΟ ΤΡΟΦΗΣ ΣΤΑ ΔΙΑΜΕΣΑ ΤΩΝ ΓΕΥΜΑΤΩΝ».

Είναι πραγματικά έγκληματική ή συνήθεια, νά δια- κόπτωμε και δυσκολεύωμε τή σοβαρότερη λειτουργία τοϋ όργανισμοϋ, τή χώνευση, τρώγοντας καθ’ δλη τή διάρκεια της ήμέρας, έκτός τών συνηθισμένων — λουκουλίων ώς συνήθως γευμάτων — καί στά διάμεσα, λαμβάνοντας κά­θε ώρα καί κάθε στιγμή χίλια δυό... γλυκά, σοκολάτες, καραμέλες, φυστίκια, κουλούρια, πασατέμπο, καφέδες κλπ., πού έμποδίζουν τήν χώνευση κι έξαφανίζουν τήν δ- ρεξη. Αύτό τό πράμα, έκτός του δτι μάς στερεί άπό τοΟ νά άπολαμβάνωμεν πραγματικά τήν τροφή μας, (πράγμα πού συμβαίνει κ ό ν ο ν δταν πεινούμε), μας προκαλεΐ συγχρόνως ζυμώσεις φουσκώματα, άέρια, ξινίλες, δυσπε­ψίες, κλπ. πού προκαλοΰν μέ τόν καιρό τά έλκη στομά­χου καί δωδεκαδακτύλου.

Πρός θεού, λοιπόν, οϋτε ψίχουλο τροφής στά διάμε­σα τών γευμάτων.

"Ισως βέβαια, δλοι αύτοί οί ύγιεινοί κανόνες περί διατροφής, (πού είναι χιλιοδοκιμασμένοι κ ι’ εύεργετικοί), νά θεωρούνται δύσκολοι στήν έφαρμογή, άπό τόν έργαζό- μενον λαόν τής σημερινής καταστάσεως.

Τονίζομεν ύπευθύνως δτι, έφ’ δσον ή υγιεινή διατρο­φή πού συνιστοΰμε, έξασφαλίζει πλήρη ψυχο-σωματικήν ΥΓΕΙΑΝ, άξίζει τόν κόπον έστω καί ή λίγη δυσκολία πού θά χρειασθή στήν άρχή γιά τήν έφαρμογή της- έπειτα άς έχωμε ύπ’ όψη πώς μέ έλάχιστη κατανόηση, υπομονή καί έπιμονή θ’ άποκτήσετε τές υγιεινές συνήθειες πού είναι ή άσφαλέστερη έγγύηση γιά τήν ΥΓΕΙΑΝ σας.

Page 199: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

— 201 —

ΕΒΔΟΜΑΔΙΑΙΑ ΜΕΝΟΥ

Είναι γεγονός δτι πολλοί άνθρωποι υπερσιτίζονται, άλλοι υποσιτίζονται καί άλλοι πάλιν τοξινώνονται άπό τήν ανθυγιεινή (μαύρη τέχνη) τήν πολυποίκιλη μαγειρική καί άλλοι άπό τούς κακούς συνδυασμούς τών τροφών. “Ετσι ελάχιστοι είναι έκεΐνοι πού ώφελοΰνται πραγματικά άπό τήν τροφή τους. Τό δέ άποτέλεσμα τής Ανθυγιεινής δια­τροφής είναι ή τοξίνωση του· σώματος έκ τής όποιας προ­έρχονται οί άναρίθμητες άρρώστειες.

Τό σώμα μας άποτελεΐται άπό τά υλικά μέ τά όποΐα τό κατασκευάζομε άπαράλλακτα δπως ένα σπίτι άπό τά υλικά μέ τά όποΐα 'κτίζεται- έχοντας αιώνια άντοχή στις άντίξοες έξωτερικές άτμοσφαιρικές καί άλλες συνθήκες, άν τό ύλικό πού κτίζεται είναι πρώτης τάξεως, ή κατακρη- μνιζόμενο άπό τον πρώτο χειμώνα, ή τόν πρώτο σεισμό, άν τά ύλικά του είναι άκατάλληλα.

Συμβαίνει όμως κάποτε, νά χρησιμοποιή κανένας καί πρώτης τάξεως τρόφιμα — γιά την κατασκευή του σώμα­τός του, — έν τούτοις όμως δταν δέν γνωρίζη τό ποσόν, τήν προπαρασκευήν καί τούς συνδυασμούς τών τροφών πού πρέπει νά χρησιμοποιή (στό ίδιο γεϋμα), ογι μόνο δέν έπωφελεΐται άπό τήν έκλεκτή τροφή, άλλά και άρρω- σταίνει κάθε λίγο τό σώμα του.

ΓΓ αύτό έθεωρήσαμεν άπαραίτητο, στήν έκδοσή μας αύτή, έκτός δλων τών άλλων, νά καταθέσωμε τό κατωτέ­ρω έβδομαδιαΐο μενοΰ, κατασκευασμένο μέ προοπτική νά προμηθεύεται καθημερινά τό σώμα μέ δλα τά ζωντανά όργανικά στοιχεία καί τις πολύτιμες βιταμίνες, άλλά συγ­χρόνως νά άποφεύγωνται δσον είναι δυνατόν ή άνθυγιεινή μαγειρική καί ή άλλοίωση καί καταστροφή τής άξίας τής τροφής καί οί κακοί συνδυασμοί τών τροφών, ένα σοβα- ρώτατο ζήτημα πού έλάχιστοι τό προσέχουν.

Τά μενοΟ αύτά είναι καθαρώς φυτο-φαγικά, μέ χοή- σιν γάλακτος, τυριοΟ, αύγών καί ξηρών καρπών, πού άν- τικαθιστουν θαυμάσια τά κρέατα δλων τών είδών. Προμη­θεύουν ήμερησίως έκτός τών1 άναγκαιούντων θερμίδων καί δλες τις ζωτικώτατες βιταμίνες καί όργανικά στοιχεία πού έχει άπόλυτη άνάγκη τό σώμα μας.

Κάί οί πιό φανατικοί κρεωφάγοι κι’ έκεΐνοι πού ύπο- στηρΐζουν δτι τό λεύκωμα του κρέατος είναι άναντικατά- στατο, θά έπρεπε νά χρησιμοποιήσουν τα μενοΰ αύτά, έστω καί δοκιμαστικώς γιά λίγες υέρες, γιά νά διαλυ­θούν καί έξωτερικευθοΰν λίγα άλατα, τοξίνες, δηλητήρια

Page 200: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

— 202—

καί λίπος, όπότε έκ των εύεογετικών άποτελεσμάτων θά κρίνουν άν θά έπρεπε νά συνεχισουν ή όχι — ,καί κατά πόσον — νά εΓιναι τόσον κρεωφ&γοι. “Αν όμως δεν μπο­ρούν νά άποχωρισθουν ούτε γιά λίγες μέρες άπό τό... λα­τρευτό τους κρεατάκι, τότε καί πάλιν μπορούν ν’ άκολου- θήσουν τά μενοΰ αΰτά προσθέτοντας 1—2 γεύματα τή βδο­μάδα ψάρι ή κρέας, ψαχνό στή σχάρα ή μαγειρευμένο δχι τό ζωμό μέ μακαρόνια καί ρύζι — πού είναι ό χειρότερος συν­δυασμός (λεύκωμα μέ άμυλο), πού τοξ ενώνει καί δηλη­τηριάζει τό σώμα — άλλά μέ μπόλικα χόρτα καί ώμές σαλάτες, πού είναι πλούσιες σέ βιταμίνες καί άσβέστιο, τό όποιονέξουδετερώνει πολλά άπό τά όξέα του κρέατος.

Τό μενού είναι κατασκευασμένο κατά τέτοιο τρόπο, πού νέ παίρνη ό όργανισμός έκτος των πρωτεϊνών, υδατανθράκων, λίπους καί ζάχαρη, ,καί δλες τις βιταμίνες καί τά ζωντανά όργανικά στοιχεία τά όποία — όδν λείπουν άπό τή διατρο­φή μας — ώς γίνεται συνήθως μέ τήν κακή συνήθεια νά χρησιμοποιούμε τά λαχανικά σαν γαρνιτούρα καί τό φρού­το σάν έπιδόρπιο, τότε έπέρχεται ό έκφυλισμός τού σώμα­τος καί οι διάφορες άσθένειες, καθώς έζηγουμε στά κε­φάλαια «Βιοχημεία» στό βιβλίο μας αυτό.

Page 201: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

— 203—

Τ Ο Μ Ε Ν Ο Υ

Δ ε υ τ έ ρ αΠΡΟΓΕΥΜΑ:

l ev είδος. 'Ένα είδος φρέσκο φρούτο τής έποχης.

Αύτό τό πρόγευμα είναι εύεργετικό γιά δλους κυρίως τό καλοκαίρι καί προπαντός γιά δσους διάγουν καθιστική ζωή, καί γιά δσους έχουν κανονικό ή πέραν του κανονικού βάρους. ("Ιδε σχετικόν πίνακα βάρους κανονικού στό βι­βλίο μας «Φυσιοθεραπεία, Θεωρία καί Πράξη»). "Ας ση- μειωθη δτι δ συγγραφεός γιά 45 καί πλέον χρόνια προγευ­ματίζει μόνο μέ φρούτα.

2ον είδος. Ξηρά φρούτα, καί ξηροί καρποί.(Δηλαδή σταφίδες, σύκα ξηρά, φοινίκια κλπ., μέ ξηρούς

καρπούς, δηλαδή, άμύγδαλα, καρύδια, φουντούκια κλπ.). Αύτά άποτελοΰν έπίσης ένα ύγιεινότατο πρόγευμα — κυρίως τόν χειμώνα — γιά δσους έργάζονται χειρονακτικά καί γιά δσους έχουν βάρος κάτω του κανονικού. “Οσοι άπ’ αύτούς δεν έχουν ξηρά φρούτα, μπορούν νά πάρουν τό κατωτέρω πρόγευμα:

3©ν είδος. 100—150 δράμια γάλα άγελάδος ft κατσίκας φρέσκο, μέ λίγο μέλι (καί λίγα ξηρά φρούτα), άν ύπάρχη γάλα καθαρόν, καί άπό ζώα πού δέν τρώνε ζωοτροφές.

4ον είδος. "Ενα ή δύο φρέσκα αύγά βρασμένα μαλακά (μελάτα), μέ λίγο φρέσκο βούτυρο καί λίγες στα­φίδες, καί λίγο μαΰρο ψωμί.ΣΗΜ.— “Οσοι υποφέρουν μέ τά νεφρά ή τό σηκώτι, τή

χολή, άποφεύγουν τό αύγό.

5ον είδος. Λίγο φρέσκο άνάλατο τυρί (ft έξαλμυρισμέ- νο) μέ λίγο μαΰρο ψωμί καί σταφίδα.

ΣΗΜ.— Στά δύο τελευταία είδη πού λαμβάνονται άπό

Page 202: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

τούς νέους καί σκληρά έργαζομένους, κυρίως τόν χειμώνα, μπορούμε νά προσθεσωμε κι ένα σαλατικό της έποχής.

’Εννοείται πώς δταν λείπη τελείως ή όρεξη γιά φάί, τό­τε παραλείπομε τελείως τό πρόγευμα, όπότε παίρνομε 1—2 ποτήρια νερό, γιά ξέπλυμα του στομάχου πού είναι καί τό καλύτερο καθαρτικό, ή λίγο τσάϊ μέ δυόσμο, χαμομήλι ή φασκόμηλο μέ μέλι τής μέλισσας.

ΓΕΥΜΑ:

Μπιζέλια η φασολάκια φρέσκα στ© φβΰρνβ.Μέ λίγο νερό, άρκετό μαϊντανό, σέλινο, καρόττο, μπό­

λικο κρεμμύδι, σκόρδο (πού δίνουν χίλιες φορές καλύτερη γεύση άπό τά όλέθρια μπαχαρικά καί τό άλάτι) . ’Αρκετή ντομάτα, λίγο φυτικό λάδι (δχι ζωικό λίπος καί προπαντός χοιρινό, γιατί αύτά κουράζουν καί δηλητηριάζουν τό σηκώ- τι προκαλώντας δλες τις άρρώστειες τής χολής, χοληστερό­λη, θρομβώσεις, καί συμφορήσεις).

— 204—

ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΑ:

Λίχ© τυρί φρέσκβ.’Ανάλατο ή έξαλμυρισμένο (ψιλές φέτες σέ άρκετό νε­

ρό γιά 10-12 ώρες). "Η δταν δέν έχομε τέτοιο τυρί, τότε φρέσκο αύγό βρασμένο μαλακό. (’Εννοείται δσοι είναι προ­χωρημένης ήλικίας ή διάγουν καθιστική ζωή καί δσοι έχουν πάρει στό πρόγευμά τους τυρί ή αύγό, δέν είναι άνάγκη νά πάρουν καί στό γεύμα).

Λίχουρ ξηρού; καρπούς.

’Αμύγδαλα (μουσκεμένα καί ξεφλουδισμένα) ή καρύ­δια ή φουντούκια κλπ. μπορούν νά άντικαταστήσουν τό τυρί καί τό αύγό.

ΣΗΜ.—’Ό λα τά φρέσκα φρούτα καί κυρίως τά πορτο­κάλια, ούδέποτε έπιτρέπονται μετά τό γεύμα—σάν έπιδόρ- πιο—γιατί προκαλοΰν άέρια, φούσκωυα, ζυμώσεις, ξινίλες καί τοξινώσεις. (Τά φρέσκα φρούτα μόνα τους στό πρόγευ­μα, ή καί στό δείπνο, κυρίως μετά άπό βαρύ γεύμα).

Page 203: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

— 205—

ΔΕΙΠΝΟ:

Τό δείπνο πάντοτε πρέπει νά λαμβάνεται ένωρίς, 3 ώ­ρες πρό του ύπνου καί νά είναι ελαφρό, γιά νά έξασψαλι- σθή καλός ϋπνος καί νά μήν ένοχλεΐται ή καρδιά κατά τόν ύπνο, μέ όνειρα, έφιάλτες κλπ.

1. Ώμή σαλάτα.Μέ διάφορα φρέσκα πράσινα λαχανικά τής έποχής μέ

λεμονόλαδο. Λίγο μαύρο ψωμί. (Τό λεμονόλαδο τό κτυπδτε στό πιάτο μ’ ένα πηρούνι ώσπου νά άσπρίση γιά νά έξουδε- τερωθοΟν τά όξέα του λαδιού). Ό μαϊντανός, τό κρεμύδι, τό σέλινο, τό καρόττο καί τό σκόρδο είναι άπό τά πλου­σιότερα λαχανικα πού ΰπάρχουν καθ’ δλον τό έτος καί πού πρέπει νά συνοδεύουν πάντοτε δλα τά άλλα σαλατικά, γιατί δίνουν θαυμάσια γεύση καί άντικαθιστοΰν πλήρως τό όλέ- θριο άλόιτι. 'Η τομάτα έπίσης πρέπει νά συνοδεύη τις σαλά- τες μας, διότι είναι πλουσιωτάτη σέ βιταμίνες καί όργανι- κά στοιχεία, άλλά π ά ν τ ο τ ε πρέπει νά είναι ώριμη καί νά καλοπλένεται γιά νά φεύγουν — δσον είναι δυνατόν — τά δραστικά δηλητήρια πού τις ψεκάζουν. (Αύτό πρέπει νά γίνεται καί γιά δλα τά λαχανικά). Τό ποσόν της σαλά­τας θά είναι άνάλογο μέ τήν όρεξη.

2. Ξηρά φρούτα(Σταφίδες, ξηρά σύκα κλπ.) ή καί άβοκάτο ή ίνδοκά-

ρυδο.Τ ρ ί τ η

ΠΡΟΓΕΥΜΑ:

"Ενα είδος άπό τά άναφερόμενα στό πρόγευμα τής Δευτέρας, άνάλογα μέ τήν δρεξη, τήν ήλικία καί τό έπάγ- γελμα.

ΓΕΥΜΑ:1. Κολοκυθάκια, τομάτες ή μελιτζάνες παραγεμιστά.

Μέ πνιγοΰρι, κάποτε καί λίγο άγυάλιστο ρύζι μαζί μέ καρόττο, μαϊντανό, τομάτα, κρεμύδι, σέλινο, δλα ψιλοκομ­μένα, καρύδια ή άμύγδαλα κοπανισμένα (πού στή χημική των σύσταση είναι πλουσιότερα καί πολύ ώφελιμότερα τού κρέατος) καί λίγο φυτικό λάδι. Αύτά γίνονται καί στό φούρνο.

Page 204: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

-2 0 6 —

2. Ώμή σαλάτα.Διάφορα.

ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΑ:’Ίδε σημειώσεις εις τό γεΟμα τής Δευτέρας, ένα είδος

άπ’ δλα, Αλλάζοντας το κάθε μέρα.

ΔΕΙΠΝΟ:1. Χορτόσουπα.

’Από διάφορα χόρτα τής έποχής συνοδευόμενα μέ μπό­λικο μαϊντανό, κρεμύδι, καρόττο, σκόρδο, λεμονόλαδο καί λιγο μαΟρο ψωμί.

2. Λίγε; έλιές μαύρες άνάλατες.(Διατηρημένες σέ λάδι ή έξαλμυρισμένες).

3. Λίγα ξηρά φρούτα.("Αν δέν ύπάρχη γερή πείνα παίρνετε μόνο ένα φρέσκο

φρούτο).Τ ε τ ά ρ τ η

ΠΡΟΓΕΥΜΑ:"Ενα είδος έκ τών άναφερομένων εις τό πρόγευμα τής

Δευτέρας, άνάλογα μέ τήν δρεξη.

ΓΕΥΜΑ:Άτμόβραστα σέ διπλή κατσαρόλα (Μπέν-Μαρί).

Διάφορα λαχανικά τής έποχής, κουνουπίδι, άγγινάρες, σπανάκι, σέλινο κλπ. ή αγρια χόρτα τών χωραφιών μέ λε­μονόλαδο καί μαύρο ψωμί.

ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΑ:"Ενα είδος άπο τά άναφερόμενα στό γεΰμα τής Δευτέ­

ρας.

ΔΕΙΠΝΟ:1. Σαλάτα.

Μέ μαϊντανό, σέλινο, μαρούλι, κραμπί, καρόττο, ρόκα, κόλιαντρο, κλπ. μέ λεμονόλαδο, λίγο μαΰρο ψωμί.

Page 205: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

2. Λίγες ελιές.’Ανάλατες ή έξαλμυρισμένες, κρεμυδάκι, ρεπανάκια.

3. Ξηρά φρούτα.

ΠΡΟΓΕΥΜΑ:

("Ιδε πρόγευμα Δευτέρας).

ΓΕΥΜΑ:1. Άγγινάρες, ή πατάτες ή μελιτζάνες ή κουνουπίδι.

"Η καί δλα μαζί, μέ μπόλικο σέλινο, μαϊντανό, καρότ­το, κρεμύδι, στό ι|)θ0ρνο μέ φυτικό λάδι, καί άρκετό νερό γιά νά μή τσιγαρίζωνται.

2. Ραδίκια ή λάχανα ή αντίδια.

Άτμόδραστα μέ λεμονόλαδο.ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΑ:

("Ιδε γεύμα Δευτέρας).

ΔΕΙΠΝΟ:Ξηρά φρούτα μέ ξηρούς καρπούς, η φρέσκα φρούτα,

ή γιαούρτι με λίγο μαύρο ψωμί.

ΣΗΜ.— Τά φρούτα φρέσκα ή ξηρά είναι πλουσιωτάτη τροφή τόσο πού θα μπορούσε ό άνθρωπος νά ζήση ώς τά δαθειά γηράματα χωρίς άρρώστειες τρώγοντας άπ’ αύτά τά έκλεκτά προϊόντα της γης. Αύτά ήσαν ή μοναδική τροφή των αιωνόβιων προγόνων μας, πριν άκόμη άνακαλυφθή ή φωτιά καί τό μαγείρευμα των τροφών, πού ώδήγησε τόν άνθρωπο νά γίνη... παμφάγον(Ι) ζώον.

Π α ρ α σ κ ε υ ήΠΡΟΓΕΥΜΑ:

Φρέσκα φρούτα."Ετσι γιά δσους θά πάρουν φρέσκα φρούτα στό πρόγευ­

μα καί στό δείπνο συμπληρώνονται 24 ώρες άπό του χθεσι­νού γεύματος, μέχρι τού σημερινού, μέ φρουτοθεραπεία κά­θε έβδομάδα, πού καταπολεμεί τήν δυσκοιλιότητα, ξεκουρά­ζει τά πεπτικά δργανα, αύξάνει την δρεξη καί τήν άφομοιω- τική ικανότητα καί άποτοξινώνει τόν δργανισμό.

— 207—

Page 206: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

ΣΗΜ.— ’Εννοείται δτι καί νηστείαν άπόλυτη μέ νερό νά κάμη ό άνθρωπος τις 24 αύτές ώρες (κυρίως δταν ύπο- φέρη άπό άνορεξία) θά εύεργετηθή άκόμη περισσότερον.

ΓΕΥΜΑ:

1. Σαλάτα, διάφορα.Λάχανο (κραμπί), σέλινο, μαρούλι μαζί μέ πατάτες,

κρεμύδια, κοκκινογούλια (τά 3 τελευταία) ψητά στό φούρ­νο ή άτμόβραστα, μέ μπόλικο μαϊντανό, κρεμύδι, σκόρδο καί λίγο μαΰρο ψωμί.

2. Λίγο τυρί φρέσκο άνάλατο ή ένα φρέσκο αύγό μελάτο.3. Λίγα ξηρά φρούτα (σταφίδες ή σύκα).

ΔΕΙΠΝΟ:Χορτόσουπα ή ραδίκια ή αντίδια ή χόρτα τών χωραφιών.

Βραστά μέ τό ζουμί τους, μέ λεμονόλαδο, λίγο μαΰρο ψωμί καί ξηρά φροΰτα.

Σ ά β β α τ ό νΠΡΟΓΕΥΜΑ:Φρέσκα ή ξηρά φρούτα.

ΓΕΥΜΑ:’Αντίδια ή λάχανο ή σέλινο.

Μαγειρευμένα μέ κάστανα ή πατάτες, μέ τή φλούδα, καρόττα, κρεμύδια, μαϊντανό, σέλινο, στό φοΰρνο, μέ φυ­τικό λάδι καί νερό άρκετό νά μή καίωνται.

ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΑ:("Ενα είδος άπό τά τοΰ γεύματος τής Δευτέρας).

ΔΕΙΠΝΟ:1. Χορτόσουπα.

Μέ λεμονόλαδο, λίγες μαΰρες έληές έξαλμυρισμένες καί λίγο μαΰρο ψωμί.

— 208—

Page 207: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

— 209—

2. Ξηρά φρούτα.

ΠΡΟΓΕΥΜΑ:"Ενα είδος έκ των άναφερομένων εις τό πρόγευμα τής

Δευτέρας.

ΓΕΥΜΑ:1. Σπανακόπιττα.

(Κατασκευάζεται μέ σπανάκι, φύλλα ζυμαριοΟ άπό μαΰρο σιταρίσιο άλεΟρι καί λίγο τυρι έξαλμυρισμένο καί λόοδι στό φούρνο).

ΣΗΜ.— "Αν δέν ύπάρχη σπανάκι, (γίνεται καί μέ άντί­δια), τότε προτιμάτε τό γεύμα τής Πέμπτης ή τής Τρίτης.

("Ιδε μέθοδον κατασκευής σπανακόπιττας παρακάτω).

2. Σέλινο ή κουνουπίδι."Η άλλα λαχανικά ή άγρια χόρτα άτμόβραστα μέ λε­

μονόλαδο.

ΔΕΙΠΝΟ:Ώμή σαλάτα.

Λάχανο, μαρούλι, σέλινο, μαϊντανό, καρόττο, κρεμυδά­κι, δυόσμο, μέ λεμονόλαδο. Λίγο ψωμί μαΰρο καί ξηρά φρούτα.

’Επαναλαμβάνομε δσοι θέλουν μπορούν νά πάρουν στό γεϋμα τής Πέμπτης καί τής Κυριακής λίγο ψαχνό κρέας ή ψάρι φρέσκο, στή σχάρα ή στό φοΰρνο, μαζί μέ δσα λαχα­νικά άναφέρομε, προς έξουδετέρωσιν των όξέων του κρέα­τος. ’Ά ν δμως κι αυτοί γιά 4—5 ¿βδομάδες τό παραλεί- ψουν έχουν μεγίστην ώφέλεια.

ΣΗΜ.— ’Εννοείται βέβαια πώς ύπάρχει πλήθος άλλων φυτοφαγ ικών φαγητών πού δέν άναφέρονται στό μενοΰ του βιβλίου τούτου, τα όποια θά μπορούσαν ν’ άντι,καταστή- σουν μερικά άπό έκεΐνα πού άναφέρομεν. Τά όσπρια κυρίως γιά τούς χειρόνακτας, μπορούν νά χρησιμοποιηθούν μιά ή δυό φορές τή βδομάδα στό γεύμα μόνο. ("Ιδε σχετικόν κε- φάλαισν). "Αν θά φατε κρέας, τότε τό δείπνο μόνο φρέσκα φροΟτα.

Μακαρόνια μπορείτε νά χρησιμοποιήσετε 1-2 φορές τή βδομάδα μέ λίγο τυρί καί στό ίδιο γεύμα μέ λαχανικά, (ουδέποτε όμως στό ζωμό ή μέ κρέας, αύγό, γάλα κλπ., πραγμα πού συμβαίνει συχνότατα μέ τό όλέθριο παστίτσιο),

Page 208: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

διότι κάνουν ένα χείριστο συνδυασμό πού προκαλεΐ δυσπε­ψίες, άέρια, ξινίλες, πού είναι ό πρόδρομος του έλκους. ’Εννοείται βέβαια πώς δταν λέμε μακαρόνια, έννοοΰμε μέ μαΰρο άλεύρι πού είναι θρεπτικό καί ευκοίλιο συγχρόνως, (κατ’ άντίθεσιν μέ τό άσπρο άλεύρι). θ ά εύεργετοΰσαν τήν ύγεία του λαοΰ δλοι οί βιομήχανοι μακαρονιών άν άντικα- θιστοΰσαν τό άσπρο άλεύρι μέ πλήρες μαΰρο σιταρίσιο ά­λεύρι, πού είναι πλουσιώτατο σέ βιταμίνες, άσβέστιο, φω- σφόρο, όργανικά στοιχεία, πού περιέχονται στό πίτυρο, πού δυστυχώς ό πολιτισμένος(;) άνθρωπος, σήμερον άποφεύγει. Τό πνιγοΰρι έπίσης σέ πιλάφι ή σούπα μέ λαχανικά, θά μπο­ρούσε ν’ αντικαταστήση τά μακαρόνια κάποτε, καί τό ρύζι, τό άγυάλλιστο πού δίέν είναι άσπρο.

Τά δσπρια, τά όποΐα άποτελοΰσαν άλλοτε τή βάση τής διατροφής τοΰ λαοΰ, δέν τά συνιστοΰμε τώρα, προπαντός γιά τούς μή έργαζομένους χειρονακτικά, γιατί μέ τή χρήση λιπασμάτων έγιναν δύσπεπτα.

Οί χειρόνακτες θά μπορούσαν νά χρησιμοποιήσουν μιά ως δυο φορές τή βδομάδα δσπρια καί προπαντός λίγη φα­κή (δχι μέ ρύζι), λίγα κουκιά ή φασόλια στό γεΰμα τής Τετάρτης ή καί τής Παρασκευής, μέ μπόλικα χόρτα καί έ- λάχιστο ή καθόλου ψωμί, γιά ν’ άποφύγουν τις ζυμώσεις, τά άέρια καί τις τοξινώσεις,

ΜΕΝΟΥ ΩΜΟΦΑΓΙ ΑΣ

(Αύτό τό μενοΰ έφαρμόζεται γιά τή θεραπεία τής δυσ- κοιλιότητος γιά 10-15 μέρες ή μετά άπό μιά άπσκλειστική φρουτοθεραπεία). Μετά τό μενοΰ αύτό, άκολουθεΐ τό προη­γούμενο μενοΰ.

ΠΡΟΓΕΥΜΑ:

Φρέσκα φροΰτα ένα είδος μόνο (τό καλοκαίρι). Φρέσκο γάλα, (άν ύπάρχη άπό ζώα πού δέν τρώνε ζωοτροφές, κι αύτό κυρίως γιά τά παιδιά).

ΓΕΥΜΑ:

Τομάτα, άγγούρι, μαϊντανό καί φρούτο τής έποχής, καρποΰίζι ή σταφύλι ή ροδάκινο (τό καλοκαίρι) καί σαλά­τα, διάφορα ώμά χόρτα, λάχανο (κραμπί), μαρούλι, ώριμη ντομάτα, ρόκα, μαϊντανό, κρεμυδάκια κλπ. καί ξηρά φροΰτα μέ ξηρούς καρπούς (τόν χειμώνα).

— 210—

Page 209: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

ΔΕΙΠΝΟ:Ξηρά φρούτα, κυρίως σταφίδα ή ξηρά σύκα, ξηρούς

καρπούς, άμύγδαλα, φουντούκια, καρύδια (τόν χειμώνα) καί 'ένα είδος φρέσκο φρούτο της έποχής, κυρίως σταφύλι, όταν ύπάρχη (τό καλοκαίρι).

Σαλάτες"Εχομε γράψει καί προηγουμένως, δτι τά ώμό: λαχανι­

κά καί τά φρούτα είναι πλουσιότατα σέ βιταμίνες καί όργα- νικά δρυκτά στοιχεία, άπαραίτητα γιά τήν θρέψη τού σώ­ματος καί τή διατήρηση τής πολύτιμης ύγείας μας. Αύτά λοιπόν πρέπει ν’ άποτελοΰν τά τρία τέταρτα τουλάχιστον τής καθημερινής τροφής μας, άν θέλωμε νά είμαστε πάντοτε ύγιεΐς καί άποδοτικοί στή ζωή μας.

Κοιτάξτε δλα τ’ άγρίμια πού τρέφονται μέ ώμές καί φυσικές τροφές, πώς ζοΰν ύγιέστατα κι άποφασίστε έπί τέ­λους νά μή χρησιμοποιήτε στό καθημερινό σας μενού άπο- κλειστικά μαγειρευμένες τροφές, φτωχότατες σέ βιταμίνες ικαί ζωντανά στοιχεία, γιατί όλ’ αύτά δημιουργούν νεκρά κύτταρα μέσα σας, πού είναι ή τροφή τών μικροβίων καί τό γόνιμον έδαφος γιά τήν έκδήλώση δλων τών άσθενειών.

“Οσοι Ισχυρίζονται πώς τρώνε σαλάτες χρησιμοποιών­τας σάν γαρνιτούρα μικροσκοπική ποσότητα ώμών λαχανι­κών αύτοκοροϊδεύονται καί φθείρονται καθημερινά.

Τά 3/4, έπαναλαμβάνομε, τής καθημερινής τροφής, νά είναι άβραστες σαλάτες, φρούτα καί ξηροί καρποί. Αύτά χαρίζουν παντοτινήν καί ζηλευτήν ύγείαν.

ΣΗΜ.— "Οσοι ύποφέρουν μέ έλκος ή άλλες στομαχικές άνωμαλίες καί άποφεύγουν τις ώμές σαλάτες, είναι άπόλυ- τος άνάγικη νά παίρνουν τουλάχιστον χυμό άπό ώμά λαχα­νικά καί φρούτα (σ’ ένα μίξερ), γ ιά να μή πάθουν άπό έλ­λειψη βιταμινών, άσβεστίου, κ.ά. όργανικών στοιχείων, μέ όλέθριο — ώς συνήθως — άποτέλεσμα. "Οσοι δέν έχουν μί­ξερ κοπανίζουν καί σουρώνουν μ’ ένα ρούχο τά ώμά λα­χανικά.

‘Η σαλάτα γίνεται μέ δλα τά χόρτα τής έποχής (πάν­τοτε καλοπλυμένα πρός άπομάκρυνσιν τών δηλητηρίων πού ψεκάζονται), ποικίλη, άνάλογα μέ τήν έποχή.

Ή τομάτα (πάντοτε τελείως ώριμη), τό άγγουράκι, τό σέλινο, τό μαρούλι, τό κρεμυδάκι (φέσκο) ή τό ξηρό κρε­μύδι, ό μαϊντανός, τό καρρότο, τό λάχανο (κραμπί), τό κου­νουπίδι είναι άπό τά κυριώτερα λαχανικά πού θά χρησιμο­ποιήσουμε γιά τις ώμές σαλάτες μας μαζί μέ λεμονόλαδο,

—211 —

Page 210: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

ή καί μαγιονέζα:, πού γίνεται μέ το κτύπημα λεμονόλαδου μαζί μέ ένα ή δυό φρέσκα βρασμένα (μελάτα) αύγά ή λίγο ταχύνι. Στίς ώμές σαλάτες μπορούμε κάποτε νά προσθέσω με λίγες πατάτες καί κοκκινογούλια άτμόβραστα.

Σ ΗΜ.— Ή ώμή σαλάτα πρέπει νά μασαται καλά, καί νά συνοδεύη πάντοτε τις λευ,κωματοΰχες τροφές (κρέας, τυ­ρί. αύγό, ψαρι), έξουδετερώνσυσα μέ τά άλκαλικά της στοι­χεία όλα τά όξέα πού περιέχουν οι τροφές αυτές, οί όποιες δταν τρώγωνται μαζί μέ αμυλουχες τροφές — άντί μέ σαλά­τ ε ς — τότε τοξινώνουν τόν όργανισμό.

— 212—

ΜΑΓΕΙ ΡΕΥΜΕΝΕΣ ΤΡΟΦΕΣ

ΧορτόσουπεςΟΙ χορτόσουπες είναι πολύ ώφέλιμες, θρεπτικές κι

εύεργετικές, δχι δμως στό ζωμό του κρέατος πού περιέχει, ούρικά άλατα καί τοξίνες. (Γιά τή χρήση τοΟ κρέατος ιδε ειδικό κεφάλαιο)·

"Ολα τά χορταρικά της έποχής μπορούν νά χρησιμο­ποιηθούν ψιλοκομμένα, κι αύτά τα άγρια χόρτα τού βου­νού. Εκείνα δμως πού κάνουν τις σούπες πιό εύγευστες εί­ναι τό σέλινο, τό καρόττο, τό κρεμύδι, ή τομάτα, ό μαϊν- τανός, τό σκόρδο, ό δυόσμος, τό σποινάκι, τό λάχανο, τά άν- τίδια κλπ. (δσα ύπάρχουν στήν έποχή). Μπορούμε βέβαια νά προσθέσωμε καί λίγη πατάτα ή λιγο ρύζι κάποτε.

Άφοΰ ψηθή ή χορτόσουπα προσθέτουμε καί λεμονόλα- δο (κτυπητό μ’ ένα πηρούνι), στό πιάτο.

Γίνεται καί περαστή ή χορτόσουπα — κυρίως γιά τούς στομαχικούς. Χρειάζεται δμως κι αύτή καλό μάσημα καί σιέλωση γιά τήν πληρέστερη χώνευση καί άφομοίωση.

Σοΰπα φακές

Άφοΰ ψηθή κατά μέγα μέρος ή Φακή, τότε προσθέτομε ψιλοκομμένα κρεμύδια (φρέσκα κυρίως ή ξηρά), σκόρδα, σέλινο, μαϊντανό, καρόττα, άντίδια, σπανάκι, σέσκουλο, δ,τι χόρτο τής έποχής καί στό τέλος προστίθεται τό λεμόνόλαδο κτυπημένο.

Αποφεύγετε τήν προσθήκη ρυζιού, γιατί τό φυτικό λεύ­κωμα της φακής κάνει κακό συνδυασμό μέ τό άμυλο τοΰ ρυζιού. Γι’ αύτό τό λόγο ή μουτζιέντρα, καθώς λέγεται ό συνδυασμός, δηλαδή μόνο φακής καί ρυζιού μέ τηγανισμέ­

Page 211: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

να κρεμύδια (πιλάφι) είναι δύσπεπτη καί τοξική τροψή, ά- κατάλληλη, κυρίως γιά τούς διάγοντας καθιστική ζωη.

Κατά τόν ίδιο τρόπο κάνομε καί τά άλλα όσπρια, ρε- βύθια, μπιζέλια, φασόλια, κουκιά κλπ., πάντοτε μαζί μέ μπόλικα χόρτα καί λεμονόλαδο. Αύτός είναι δ μοναδικός τρόπος που μπορούμε νά παίρνωμε λίγα όσπρια (1—2 γεύ­ματα τή βδομάδα κυρίως οί χειρόνακτες) καί ούδέποτε μέ ρύζι ή ψωμί.

Π*Τ«Τ6{

Οί πατάτες, εκτός άπό άτμόβραστες, ή ψητές στή χό­βολη (στάκτη) μπορούν νά μαγειρευθοΰν μαζί μέ κρεμύδια, μαϊντανό, τομάτες, καρόττα, πράσο, σκόρδα, κατά τόν έξης τρόπο:

"Ολα τά πιό πάνω ένα στρώμα άπό κάθε είδος στό τα­ψί, μέ άρκετό νερό καί φυτικό λάδι στό φούρνο .

Οί πατάτες μπορούν νά μαγειρευθοΰν καί στήν κατσα­ρόλα ώς έξης:

Μαραίνομε μέ λίγο νερό τά κρεμύδια (όχι μέ λάδι για­τί γίνονται δύσπεπτα) κι έπειτα ρίχνομε λίγο φυτικό λάδι ή έλαιόλαδο. Ρίχνομε κατόπιν ψιλοκομμένα τόν μαϊντανό, τό καρόττο καί τριμμένη τήν τομάτα. ’Ανακατώνομε καί προ­σθέτομε τις πατάτες μέ λίγο νερό. Τά βράζομε δλα μέχρις δτου ψηθοΰν.

Τό λάδι προτιμότερο νά τό ρίχνωμε στό τέλος, όπότε είναι πιό εΰπεπτο.

Πατάτες πουρέΚαθαρίζομε τις πατάτες πού έχουν γίνει άτμόβραστες

καί τις περνούμε άπό τήν πρέσα ή τις ζουλάμε λυώνοντας τες τελείως μ’ ένα πηρούνι, προσθέτοντας φρέσκο βούτυρο καί λεμόνι ή λεμονόλαδο, καί δουλεύοντάς τες καλά νά μή μείνουν βόλοι. (Τό πουρέ γίνεται έπίσης καί στό μίξερ).

ΣπανάκιΤό σπανάκι γίνεται άτμάβραστο (ιδε προηγουμένως

σχετική μέθοδο) μαζί μέ κρεμύδια, καρόττα μέ λεμονόλα­δο. Κατ’ αύτό τόν τρόπο, τό σπανάκι διατηρεί δλα του τά άλκαλικά στοιχεία καί πλεΐστες βιταμίνες.

Σ πανακόπιττα' Υ λ ι κ ά : 1 όκα σπανάκι, 50—60 δράμια τυρί έξαλ-

μυρισμένο· (τό έξαλμύρισμα έπιτυγχάνέται σόιν κόψωμε τό

- 2 1 3 -

Page 212: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

τυρί ψιλές φέτες καί τό βάλομε άπό βραδύς σέ μιά μεγάλη κούπα μέ άρκετό κρύο νερά). 1—2 αύγά, λίγο λάδι της έ- ληας, κρεμμυδάκια φρέσκα, άνιθο, ψιλοκομμένα φύλλα ζύ­μης άπό σιταρίσιο άλεύρι.

Κόβομε ψιλό-ψιλό τό σπανάκι καί τό τρίβομε καλά-κα­λά καί του άφαιροΟμε τό ζουμί. ’Ανακατεύομε καλά τό σπανάκι μέ τό τυρί (τριμμένο), τό λάδι, τό άνιθο (άν ύπάρ- χη), τό κρεμύδι καί τα αύγά, άφοϋ κτυπηθοΰν λίγο.

’Αφού άλείψωμε μέ λίγο λάδι τό ταψί, άπλώνομε σ’ αύτό ένα φύλλο ζύμης, ρίχνομε μέσα τό μείγμα καί άπλώ­νομε άπό πάνω τό άλλο φύλλο, κόβοντάς το ώς κάτω σέ σχήμα μπακλαβά καί ρίχνοντας έπειτα άπό πάνω λίγο λάδι καί λίγο άσπράδι αύγου, κτυπημένσ.

Βάζομε τό ταψί στό φούρνο.ΣΗΜ.— Ή σπανακόπιττα είναι λίγο βαρειά καί γ ι’ αύ­

τό δέν πρέπει νά γίνεται συχνά, προπαντός άπό δσους υπο­φέρουν μέ δυσπεψία.

Σπανακόρυζο πιλάφιΆφοΰ μαράνομε μέ νερό άρκετά κρεμύδια, τότε προσ­

θέτομε τήν τομάτα τριμμένη, τό λάδι και τό σπανάκι καί τό ρύζι. ■

’Αντί ρύζι, κάποτε βάζομε πνιγοϋρι καί άντί σπανάκι μπορούμε νά χρησιμοποιήσουμε σέσκουλο, άντίδια, πράσα, λάχανο (κραμπί) ή καί σέλινο.

ΦασολάκιαΤά φασολάκια μαγειρεύονται άτμόβραστα, διατηρών­

τας δλα τους τά όργανικά στοιχεία ή στόν φούρνο κατα τόν έξής τρόπο:

Στό ταψί βάζομε ένα στρώμα φασολάκια, ένα στρώ­μα τομάτες, καρόττα καί κρεμύδια μέ φυτικό λάδι καί λί­γο νερό.

Τοποθετούμε κατά τόν ίδιο τρόπο τά φασολάκια, μέ τά καρόττα καί τά κρεμύδια στήν κατσαρόλα καί τήν τομάτα τριμμένη, μέ λίγο νερό καί λάδι, τό όποιον μπορεί νά μπή καί στό τέλος του βρασίματος.

Φρέσκα κουκιάΑύτά γίνονται άτμόβραστα, στόν φούρνο ή στήν κατσα­

ρόλα, καθώς γίνονται τά φασολάκια, μέ τήν διαφοράν δτι άντί τομάτας προσθέτομε λεμόνι εύθύς έξ άρχής, γιά νά μή μαυρίσουν. ("Οσοι μπορείτε βάλτε λίγα κουκιά στήν αύλή σας χωρίς λίπασμα· είναι πρώτης τάξεως τροφή),

— 214—

Page 213: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

Φρέβκα μπιζέλιαΚαι αύτά γίνονται κατά τόν ίδιο τρόπο, δπως κα'ι τά

φασολάκια, άτμόβραστα, στήν κατσαρόλα ή στόν φούρνο.

ΚολοκυθάκιαΑύτά, έκτός άπό άτμόβραστα στό φούρνο κα'ι στήν κα­

τσαρόλα δπως τά φασολάκια, μπορούν νά γίνουν καί παρα- γεμιστά, ώς έξης:

Άφού άφαιρέσωμε τήν ψόχα μέ Μνα εί&ικό έργαλεΐο, τά παραγεμίζομε μέ τό παρακάτω μείγμα:

Κρεμύδια, καρόττα, μαϊντανό, σέλινο, λίγο ρύζι ή πνι- γούρι, τομάτα τριμμένη, δυόσμο, λίγο κύμινο (άρτυσιά), καί λίγη άπό τήν ψίχα τού κολοκυθιού μαζί μέ λάδι.

Προσθέτομε νερό καί βάζομε τό ταψί στον φούρνο, γυ- ρίζοντάς τα γιά νά μή καούν.

Μελιτζάνες στό φούρνοΆφοΰ καθαρίσαμε κατά τό ήμισυ, τις μελιτζάνες, τις

σχίζομε στά πλευρά καί στις σχισμές βάζομε τεμάχια κρε- μυδιοΰ ή καί σκόρδου καί μαϊντανού. Τά περιλούζουμε μέ τριμμένη τομάτα καί λίγο νερό καί λάδι καί τά βάζομε στό φούρνο.

Μαζί μέ σαλάτα ώμή καί έξαλμυρισμένο τυρί ή αύγό φρέσκο είναι ένα καλό γεύμα.

Οί μελιτζάνες μέ τόν ίδιο τρόπο γίνονται καί στήν κα­τσαρόλα, ίμάμ μπαϊλντί, δπως τό λένε.

ΜπάμιεςΟί μπάμιες μέ μπόλικο κρεμύδι, σκόρδο, τομάτα, μαϊν­

τανό καί μέ λεμονόλαδο στό φούρνο ή στήν κατσαρόλα. Πρό τού μαγειρεύματος τις περιβρέχομε μέ λεμόνι, γιά νά μή λυώσουν.

Το κουνουπίδιΤό κουνουπίδι είναι θαυμάσιο, ψιλοκομμένο, σάν ώμή

σαλάτα, μέ τομάτες κλπ. καί λεμονόλαδο.’Επίσης σάν άτμόβραστο μέ λεμονόλαδο είναι πολύ κα­

λό τό κουνουπίδι-Στό φούρνο έπίσης μέ καρόττο, κρεμύδι, μαϊντανό καί

φυτικό λάδι είναι θαυμάσιο τό κουνουπίδι. Λεμόνι στό πιάτο.’Επίσης τό κουνουπίδι μούγκρα μέ σινάπι καί ζύμη εί­

ναι Κάλό, δχι πολύ βρασμένο καί ούτς άλμυρό,

— 215—

Page 214: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

Συνδυάζεται μέ τυρί έξαλμυρισμένο, αύγά καί ξηρά φρούτα.

Τ οματόρυζοΜαραίνομε κρεμύδια μέ νερό, προσθέτομε τριμμένες το­

μάτες καί ρύζι. Στό πιάτο ψιλοκομμένο μαϊντανό καί λίγο λεμόνι.

ΣΗΜ.— „Στό ρύζι, στις πατάτες, στά μακαρόνια καί άλλες άμυλοΰχες τροφές, δέν βάζομε πολύ λεμόνι, γιατί προκαλεΐ ξινίλες. ΓΓ αύτό ή σούπα αύγολέμονο, προπαντός στό ζωμό κρέατος, είναι ό χειρότερος συνδυασμός.

Τομάτες γεμιστέςΠαραγεμίζομε τομάτες ώριμες και γερές, άφοΰ κόψωμε

τήν κορυφή τους, καί τις άδειάσωμε μέ ειδικό έργαλεΐο, μέ τό άκόλουθο μείγμα:

Ψιλοκομμένο μαϊντανό, τριμμένο καρόττο, σέλινο, κρεμύδι, τομάτα, λίγα κοπανισμένα άμύγδαλα ή καρύδια, λίγο ρύζι ή πνιγοΰρι, σταφίδες χωρίς κουκούτσια καί λάδι. Τά βάζομε στό ταψί μέ λίγο λάδι, καί νερό, κλείοντας άπό πάνω τις τομάτες μέ τήν κορυφή της κάθε μι«ς, πού είχαμε κόψει προηγουμένως. ’Έτσι γίνονται καί στήν κατσαρόλα μέ τό άναγκαΐο νερό.

ΜπριάμΣ ’ ένα ταψί στρώνομε πατάτες, κολοκυθάκια, κουνουπίδι,

μπάμιες, τομάτες φέτες, κρεμύδια, σκόρδα, άνιθο, μαϊντανό, λάδι καί λεμόνι καί τά βάζομε στό φούρνο μέ λίγο νερό.

ΆγγινάρεςΟΙ άγγινάρες είναι καλή τροφή. Τρώγονται ώμές, ή

άτμόβραστες μέ λεμονόλαδο.’Επίσης στό φούρνο, μέ φυτικό λάδι καί λίγο νερό, μό­

νες τους ή μέ καρόττα, πατάτες, σέλινο, κρεμύδι ή καί σκόρδα. Γίνονται έπίσης σΐ άγγινάρες άλά-πολίτα, δπως λέγονται, ώς έξης:

Καθαρίζομε τις άγγινάρες καί τις άλείφομε μέ λεμόνι καί τις βάζομε στήν κατσαρόλα μαζί ;μέ κρεμύδια δλόκλη- ρα καί πατάτες νά βράσουν, προσθέτοντας καί λίγο μαϊντα­νό ψιλοκομμένο, καί νερό.

Λίγο πριν κατεβάσομε τό φαγητό, ρίχνομε μέσα τό χυ­μό άπό 1—2 λεμόνια, πού θά έχωμε ,κτυπήσει μέ λάδι σ’ ένα πιάτο μέ τό πηρούνι, προσθέτοντας στό λεμονόλαδο καί λίγο άλεύρι.

— 216—

Page 215: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

ΝτολμάδεςΆφού προετοιμάσωμε τό ίδιο μείγμα πού περιγράφομε

γιά τΙς παραγεμιστές τομάτες, παραγεμίζομε φύλλα άπό σέσκουλο, ή λάχανο, ή άπό άμπελόφυλλα.

Τά άραδιάζσμε στό ταψί μέ λίγο νερό, καί λάδι, καί τά βάζομε στό φούρνο, παρακολουθώντας τα νά μή καούν, προσθέτοντας λίγο-λίγο νερό.

Οί ντολμάδες μαγειρεύονται καί στήν κατσαρόλα.ΣΗΜ.— Τό ρύζι ή τό πνιγούρι πού θά δάλωμε στό μεί­

γμα, νά είναι έλάχιστο. Τό μεγαλύτερο μέρος ν’ άποτελοδν τό κρεμύδι, ό μαϊντανός, τό καρόττο, τό σέλινο καί ή το­μάτα.

ΣκορδαλιάΚοπανίζετε ή άλέθετε στό μίξερ 20—30 δράμια άμύγ­

δαλα μουσκεμένα καί ξεφλουδισμένα. Κοπανίζετε έπίσης 6—8 σκελίδες (,κούνιά) σκόρδο, καί 75—100 δράμια πατά­τες ψημένες (άτμόβραστες ή ψητές στή χόβολη).

“Ολα μαζί λυωμένα στό μίξερ, ή στό γουδί.Προσθέτετε 20 δράμια λάδι καί τό χυμό 2 λεμονιών,

καί τά Ανακατεύετε καλά.Γιά μεγαλύτερη ποσότητα αύξάνετε τά υλικά μέ τήν ί­

διαν Αναλογίαν. "Αν περισσεύη διατηρείται στό ψυγείο.Ή σκορδαλιά — έξαιρέσει τών στομαχικών — ώφελεΐ

τούς άναιμικούς, Αδύνατους, διαβητικούς, καί ήλικιωμένους. Τρώγεται μέ ώμές σαλάτες καί μαγειρευμένα λαχανικά, ή Αλειμμένη στό ψωμί, καί μέ μπόλικα χόρτα.

Κολοκυδόπιττα2 όκάδες γλυκό κολοκύθι, 1 ποτήρι σταφίδα μαύρη μέ

τά κουκούτσια άφαιρεμένα, μισό ποτήρι μέλι, 5 φύλλα άπό σιταρίσιο άλεύρι.

Άφού ψιλοκόψωμε τό κολοκύθι τό Ανακατεύομε μέ τήν σταφίδα, πού έχει μουσκέψει προηγουμένως γιά λίγες ώ­ρες, προσθέτομε τό μέλι διαλυμένο σέ λίγο νερό καί τά Α­νακατεύομε. Περιδρέχομε λίγο τό ταψί μέ τό φυτικό λάδι καί Απλώνομε τά 3 φύλλα άπό κάτω· χύνομε καί απλώνομε τό μείγμα, τό σκεπάζομε μέ τά όίλλα δυό φύλλα άπό πάνω καί τό ψήνομε σέ φούρνο μέ μέτρια θερμοκρασία.

ΧορτοκεφτέδεςΨιλοκόβομε μαϊντανό, δυόσμο, μαρούλι, σπανάκι, κα­

ρόττο, σέλινο καί τριμμένο κολοκυθάκι, Τρίβομε τά χόρτα

— 217—

Page 216: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

ώσπου νά μαραγγιάσουν καί τά άνακατεύομε μέ λίγη ψύχα ξηροΰ μαύρου ψωμιού, ή ,καί πατάτες βραστές λυωμένες καί 1 αύγό καί λίγο τυρί τριμμένο. Τούς τυλίγομε σέ άλεύρι ή σέ άσπράδι αύγου καί τούς ψήνομε στη σχάρα, όπότε είναι πιό εΰπεπτοι.

Μακαρόνι«Τά μακαρόνια μέ άσπρο άλεύρι, έκτός άπό άμυλο, δέν

περιέχουν οΰτε βιταμίνες, οΰτε όργανικά στοιχεία, καί εί­ναι 'δυσκοίλια καί τοξικά. Είναι προπαντός βλαβερά δταν μαγειρεύονται στό ζωμό του κρέατος ή συνδυάζονται μέ κρέας, αύγά, τυρί, γάλα, δπως συμβαίνει μέ τό όλέθριό παστίτσιο· τότε τοξινώνουν σέ υπέρτατο βαθμό τό σωμα. Οί βιομήχανοι, έπαναλαμβάνομε, θά προσφέρουν μεγίστη ευερ­γεσία στό λαό, ¿έν κατασκευάσουν μακαρόνια μέ πλήρες ά- κοσκίνιστο σιταρίριο άλεύρι, δπως γίνεται στήν ’Αμερική καί στήν Εύρώπη.

Α Υ Γ Α

Τά αύγά βραστά μελάτα, κτυπητά μέ λεμονόλαδο, κά­νουν ώραία μαγιονέζα, πού πάνω άπό τις ώμές σαλάτες ή τά άτμόβραστα λαχανικά τά κάνουν εύγευστα καί θρεπτικά.

Τά αύγά γίνονται έπίσης (ποσιέ), τηγανητά μέ νερό καί λεμονόλαδο στό πιάτο. "Ετσι είναι εΰπεπτα, ένώ τηγα­νιζόμενα μέ λάδι χάνουν τήν θρεπτική τους άξια καί γίνον­ται δύσπεπτα. Τά αύγά πρέπει πάντα νά είναι φρέσκα, καί ούδέποτε, περισσότερο άπό 1—3 τή βδομάδα ανάλογα μέ τήν ήλικία.

Ποτέ τά αύγά δέν πρέπει νά συνδυάζωνται μέ γάλα ή μέ τυρί, άλλά μέ σαλάτες καί ξηρά φρούτα.

Δέν συνιστώνται γιά τούς ήλικιωμένους καί γιά δσους έχουν χοληστερίνη, γιά δσους υποφέρουν μέ τό συκώτι, τή χολή καί τά νεφρά.

ΚΡΕΑΣ ΚΑΙ ΨΑΡΙΤό κρέας καί τό ψάρι ποτέ δέν πρέπει νά συνδυάζωνται

οτό ίδιο γεύμα — μέ ρύζι ή μέ μακαρόνια, άλλά πάντοτε μέ λαχανικά, σπανάκι, μπιζέλια φρέσκα, άγγινάρες, κουνουπί­δι κλπ. ή καλύτερα νά συνδυάζωνται μέ ώμές σαλάτες, τό άσβέστιον των όποιων έξουδετερώνει τή δηλητηριώδη όξέα, πού παράγουν.

Πρέπει δέ πάντοτε νά είναι φρέσκο, τό κρέας ή τό ψά­ρι, πρός άποφυγήν άπσσυνθέσεων, έκτός καί έντός τών πε­

-2 1 8 -

Page 217: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

— 219—

πτικών όργάνων, γιατί διαφορετικά παράγονται οί δλέθριες πτωμαΐνες καί τά ούρικά όξέα.

Νά γίνεται δέ χρήση καί ούδέποτε κατάχρηση, ένα έως δύο γεύματα κρέας ή ψάρι τή βδομάδα, Πέμπτη καί Κυ­ριακή, μόνο στό γεύμα, γιά δσους δέν μπορούν νά τό άπο- φύγουν. .

Στή σχάρα ή στό φούρνο μέ λαχανικά καί μέ φυτικό λάδι, νά είναι δέ ψαχνό καί ούδέποτε μέ ζωικό λίπος, γιατί αύτό καταστρφέφει τό σηκώτι καί τοξινώνει τόν όργανισμό.

"Οσοι θέλουν μπορούν ν’ άντικαταστήσουν τό κρέας μέ ξηρούς καρπούς.

ΠΟΙΕΣ ΤΡΟΦΕΣ ΠΕΡΙΕΧΟΥΝ ΟΥΡΙΚΟΝ ΟΞΥ

Τό ούρικόν όξύ είναι ένα άπό τά πιό τοξικά στοιχεία (δηλητήριο) πού προκαλεΐ πλεΐστες άσθένειες.

"Ολα τά φρούτα ή λαχανικά 0 ή ίχνη.

ΣΗΜ.— Αδτός είναι ό λόγος γιά τόν όποιον ή φ υ σ ι ­κ ή ύ γ ι ε ι ν ή συνιστα δσον είναι δυνατόν άποφυγή τών ώς άνω τοξικών τροφών καί μεγάλη χρήση τών άλκαλικών (δηλαδή τών φρούτων καί τών λαχανικών), πού έξουδετε- ρώνουν δλα τα δηλητήρια καί χαρίζουν πολύτιμη ύγεία.

1000 γραμμάρια περιέχουν

ΚρέαςΝεφρός ζώουΠουλερικάΨάρια ποταμούΡέγγα

Σολωμός’ΑστακόςΜπακαλιάροςΣαρδέλες (κονσέρβα)’Αντζοΰγες

χιλιοστόγραμμα ούρικόν όξύ

75—170240

50—17550—170

857570

145345435

Page 218: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

Τροφέ§ μέ οξινβν άντίδρασινΟΙ παρακάτω άριθμοί άντιπροσωπεύουν τό περίσσευμα

των όξέων πάνω άπό τή βάση.έπί 100 γραμμαρίων

Ψωμί σιταρίσυο 2.0ί7Καλαμπόκι 5.95Μπισκότα 7.81Αύγά 11.10

Άσπράδι αύγοΰ 26.67Ψάρι (μπακαλιάρο) 10.07Ψάρι (πέστροφα) 11.81Κότα 17.10Κρέας (χορινό) 11.87Χελώνα 10.36Λαγός 14.80Βωδινό κρέας 13.52Στρείδια 30.00Κοάκερ 12.93Φιστίκια 3.09Ρύζι 8.01

Τροφές μέ άλκαλικήν άντίύρασινΟΙ παρακάτω άριθμοί άντιπροσωπεύουν τό περίσσευμα

τής άλκαλικότητος πάνω άπό τή βάση.έπί 100 γραμμαρίων

Μήλα 3.78Αμύγδαλα 12.38Σπαράγγια 0.81Μπανάνες 5.56Παντζάρια 10.88Λάχανο 4.34Καρρότο 10.82Κουνουπίδι 5.33Σέλινο 7.78Κάστανα 7.42Σταφύλια 5.97Λεμόνια 5.45Μαρούλια 7.37Γάλα φρέσκο άγελάδος 2.37Πεπόνι 7.47Πορτοκάλια 5.64

Ροδάκινα 5.04Πατάτες 7.19Σταφίδες 23.67

Σ ΗΜ.— Κάμετε μετρία χρήσι άπό τις τροφές μέ δξινον άντίδρασιν πού τοξινώνουν και άρρωσταίνουν τό σώμα. καί προτιμάτε νά λαμβάνετε περισσότερες άλκαλικές τροφές πρός έξουδετέρωσιν των τοξινών τών άλλων τροφών.

— 220—

Page 219: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

Γ Λ Υ Κ Ι Σ Μ Α Τ Α

"Εχομε τονίσει προηγουμένως, δτι τά καλύτερα γλυ­κίσματα μέ τήν εύεργετική περιεκτικότητα σέ έκλεκτό φρου- τοσάκχαρο, καί τά άλλα όργανικά όρυκτά στοιχεία, είναι τά φρέσκα καί τά ξηρά φρούτα, πού έξασφαλίζουν παντο­τινή καί ζηλευτή ύγεια.

Μπορούμε δμως — χάριν ποικιλίας κάπου-κάπου — νά χρησιμοποιούμε τά γλυκίσματα πού άναψέρομε παρακάτω, χρησιμοποιώντας πάντοτε πλήρες σιταρισιο άλεύρι (άντί άσπρο) καί μέλι ή μαύρη ζάχαρη, (άντί άσπρη), γιά λό­γους πού άναφέρομε προηγουμένως στήν «Τροφή καί Υγεία».

Μπισκότα γιά παιδιά' Υ λ ι κ ά :

4 φλιντζάνια άλεύρι σιταρισιο, μισό φλιντζάνι φυτικό λάδι ή φρέσκο βούτυρο άνάλατο, 4 κουταλιές μέλι. Φρέσκο γάλα, ανθόνερο. Μπέϊκεν πάουντερ.

Κ α τ α σ κ ε υ ή :Τρίβομε μέ τις παλάμες τό άλεύρι μέ τό φυτικό λάδι,

ώσπου ν’ άπορροφηθή. Ρίχνομε τό άνθόνερο καί τό μέλι ά- ραιωμένο σέ λίγο νερό. Γάλα δσο παίρνει γιά νά γίνη ζύμη μαλακή. Πλάθομε μ’ αυτή τά μπισκότα μέ τό χέρι ή τήν περνούμε άπό ειδική πρέσα πρός κατασκευήν τών μπισκό­των. Τά τοποθετούμε σέ ταψί άΛειμμένο μέ φυτικό λάδι καί τά ψήνομε σέ φούρνο μέ μέτρια θερμοκρασία.

Κέικ μέ άμύγδαλα’Υ λ ι κ ά :

1 φλιντζάνι τσαγιού βούτυρο, 1 φλιντζάνι μέλι ή μαύρη ζάχαρη, 2—3 φλιντζάνια άμύγδαλα άσπρισμένα καί ξεφλου­δισμένα, 2 ή 3 αΰγά, 1 κουταλάκι μπέϊκεν μπάουντερ, χυμός πορτοκαλιού ή μήλου, λίγη βανίλια.

Κ α τ α σ κ ε υ ή :Κοπανάτε τά άμύγδαλα χονδρά. ’Ανακατεύετε τό άλεύ­

ρι μέ τό μπέϊκεν και τή βανίλια. Κτυπάτε τό βούτυρο μέ τό μέλι καί ρίχνετε τούς κρόκους, έξακολουθώντας τό κτύπη­μα. Προσθέτετε τά άμύγδαλα καί τά άσπράδια κτυπημένα (σέ μαρέγκα), άνακατεύετε δλο τό μείγμα μέ ξύλινο κου­τάλι. Τό άδειάζετε σέ βουτυρωμένη φόρμα καί ψήνετε σέ φούρνο μέ μέτρια θερμοκρασία.

- 221—

Page 220: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

Ιίέϊκ μέ σταφίδα' Υ λ ι κ ά :

1 ποτήρι λάδι, 2 ποτήρια χυμό πορτοκάλι, 1 ποτήρι νερό, 2 ποτήρια σταφίδα, 1 ποτήρι καρύδια ψίχα ψηλοκομ- μένα, χυμό από 1 λεμόνι μέσα στό όποιον διαλόομε 1 κουτα­λάκι σόδα, 1 κιλό αλεύρι μαΰρο, λίγη κανέλλα καί γαρύ­φαλλα γιά άρωμα, τό ξύσμα άπό ένα πορτοκάλι.

Κ α τ α σ κ ε υ ή :Τά ζυμώνετε δλα καί τά βάζετε σέ ταψί (άλείφοντάς

το μέ λίγο λάδι) καί ψήνετε σέ φοΟρνο μέ δχι πολύ ψηλή θερμοκρασία.

ελομακάρου νκ' Υ λ ι κ ά :

1—2 ποτήρια έλαιόλαδο, 4 κουταλιές μέλι, λίγη κανέλ­λα καί τριμμένα καρύδια, μισό ποτήρι χυμό λερονιοΰ, μισό ποτήρι πορτοκαλιοί}, λίγη φλούδα πορτοκαλιού καί λεμο­νιού, 1 ποτήρι άλυσίβα καί άλεύρι δσο παίρνει. Ή ζύμη νά είναι μαλακή.

Κ α τ α σ κ ε υ ή :’Ανακατεύουμε μέ τό χέρι τό λάδι. τρίβοντάς το κύκλι-

κώς μέ τήν παλάμη στό βυθό τής λεκάνης.Ρίχνομε τό μέλι καί τό κτυπαμε. Προσθέτουμε στό μί­

γμα τό χυμό τοϋ πορτοκαλιοί) καί του λεμονιού, καί λίγα καρύδια καί τά ανακατεύουμε προσθέτοντας τήν άλυσίβα καί τή φλούδα πορτοκαλιού καί λεμονιού. Προσθέτομε α­λεύρι δσο παίρνει ή ζύμη νά είναι μαλακή.

Τά πλάθουμε σέ σχήμα κουραμπιέ καί τά τοποθετούμε σέ φόρμα άλειμμένη μέ λάδι καί τά ψήνομε σέ φοΟρνο μέ κανονική θερμοκρασία. Διαλόομε τό μέλι σέ νερό καί τό βράζομε κατασκευάζοντας το σιρόπι. Ρίχνουμε μέσα στό σιρόπι λίγα λίγα τά μελομακάρουνα καί άφοΰ μελωθούν τά βγάζομε καί τά πασπαλίζομε μέ τριμμένα καρύδια.

’ΑμυγδαλωτάΥ λ ι κ ά :

4 ποτήρια άσπρισμένα άμύγδαλα ψιλοκοπανισμένα, 1 ποτήρι μέλι, 1/2 του ποτηριού παξιμάδι κοπανισμένο, καί άνθόνερο δσο πάρη, ζύμη δχι πολύ μαλακή. .

— 222—

Page 221: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

Κ α τ α σ κ ε υ ή :Ζυμώνομε τό άμύγδαλο μέ τό παξιμάδι, τό άνθόνερο,

καί τό μέλι, καί τά πλάθομε σέ διάφορα σχέδια, πασπαλί- ζοντάς τα μέ άμύγδαλα κοπανισμένα.Κέϊκ νηστίσιμο Υ λ ι κ ά :

3Ά φλυντζάνια του σταγιοΰ άλεύρι σιταρένιο, 1 φλυν- τζάνι μέλι, % φλυντζανιοΰ λάδι καλό, μισό φλυντζάνι στα- φ δες ξανθές, μισό φλυντζάνι καρύδια χονδροκομμένα, 1'Λ φλυντζάνι χυμό πορτοκαλιού, λίγη κανέλλα, μιά κουταλιά σούπας, ξύσμα πορτοκαλιού, 1 κουταλάκι κοφτό μπέϊκεν πάουντερ.Κ α τ α σ κ ε υ ή :

’Ανακατεύομε τό άλεύρι μέ τό μπέϊκεν. Τό βάζομε σέ πήλινη λεκάνη καί κάνουμε στό κέντρο μιά γουβίτσα. Βρά­ζομε λίγο σέ τηγανάκι τό λάδι καί τό ρίχνομε στό άλεύρι. Καθαρίζομε καί πλένομε τις σταφίδες, τις σκουπίζουμε κα­λά καί τις πασπαλίζουμε μέ λίγο άλεύρι. Προσθέτουμε στό άλεύρι τις σταφίδες, τό μέλι, τά καρύδια, τό ξύσμα πορτο­καλιού, τήν κανέλλα. ’Ανακατεύουμε τά ύλικά νά γίνουν έ­νας πηκτός χυλός, καί τό ρίχνουμε σέ λαδωμένη φόρμα ή σέ ταψάκι καί ψήνουμε σέ μέτριο φούρνο έπί ρία ώρα. Μόλις ψηθή τό πασπαλίζουμε μέ μαύρη ζάχαρι και λίγη κανέλλα. Κέϊκ μέ ταχίνι ' Υ λ ι κ ά :

2% φλυντζάνια τσαγιού άλεύρι σιταρένιο, % φλυντζάνι μέλι, 2 φλυντζάνια τσαγιού ταχίνι, % φλυντζάνι τσαγιού καρύδια χονδροκομμένα, % φλυντάνι τσαγιού σταφίδες ξαν­θές, 1 φλυντζάνι τσαγιού χλιαρό νερό, 1 κουταλιά σούπας ξύσμα πορτοκαλιού, λίγη κανέλλα, 2 κουταλάκια κοφτά μπέϊκεν.Κ α τ α σ κ ε υ ή :

Βάζετε τό ταχίνι σέ μιά κούπα καί τό διαλύετε μέ τό χλιαρό νερό. Προσθέτετε τό μέλι καί άνακατεύετε πολύ κα­λά. Καθαρίζετε, πλένετε τις σταφίδες, τις σκουπίζετε καί τις πασπαλίζετε μέ λίγο άλεύρι. Κοσκινίζετε μέ χονδρό κό­σκινο τό άλεύρι καί τό άνακατεύετε μέ τό μπέϊκεν, τήν ·κα- νέλλα καί τό ξύσμα πορτοκαλιού. Τό ρίχνετε στό ταχίνι καί άνακατεύετε. Προσθέτετε τις σταφίδες καί τά καρύδια. Δουλεύετε λίγο τό μείγμα, τό ρίχνετε σέ λαδωμένη φόρμα καί ψήνετε σέ μέτριο φούρνο έπί μία ώρα. “Οταν ψηθη καί ξεφορμάρετε, πασπαλίζετε τό κέϊκ μέ άφθονα άμυγδαλα τριμμένα.Πουτίγκα μέ καρύδιαΎ λ ι κ ά :

ΙΜι φλυντζάνια τσαγιού καρυδόψυχα χονδροκομμένη, 2

— 223—

Page 222: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

- 224-

φλυντζάνια φρυγανιά κοπανισμένη, μισό φλυντζάνι σπράϊ, μισό φλυντζάνι χυμό πορτοκαλιού, 5 αυγά, 1 κουταλάκι μπέϊκεν πάουντερ, μισό φλυντζάνι μέλι.Κ α τ α σ κ ε υ ή :

Βουτυρώνετε τή φόρμα σας καί τήν πασπαλίζετε μέ μέ­λι καί άλεύρι. ’Ανακατεύετε τή φρυγανιά μέ τό μπέϊκεν. Χτυπάτε τούς κρόκους μέ τό μέλι πολύ καλά. Λυώνετε τό βούτυρο καί τό προσθέτετε λίγο-λίγο στούς κρόκους. Ρί­χνετε τό χυμό καί τά καρύδια.

’Έχετε χτυπήσει τά άσπράδια νά γίνουν μαρέγκα σφι- κτή καί προσθέτετε λίγη φρυγανιά καί λίγη μαρέγκα έναλ- λάξ. ’Ανακατεύετε άπαλά νά ενωθούν καί άδειάζετε τό μεί­γμα στή φόρμα. Τοποθετείτε τή φόρμα σέ ταψάκι μέ νερό καί βάζετε σέ μέτριο φούρνο νά ψηθή έπί 30—45 λεπτά. Βγάζετε άπό τό φούρνο, αφήνετε νά κρυώση, ξεφορμάρετε σέ πιατέλλα καί σερβίρετε μέ μέλι.Κέϊκ πορτοκαλιού ' Υ λ ι κ ά :

3% φλυντζάνια πλήρες σιταρένιο άλεύρι, 1 φλυντζάνι μέλι, 3Λ φλυντζανιοΰ σπράϊ, ΗΛ φλυντζάνι χυμό πορτοκα­λιού, 4 αύγά, 2 κουταλιές κοφτές μπέϊκεν πάουντερ, 2 κου- ταλιές τής σούπας φλοιό πορτοκαλιού.Κ α τ α σ κ ε υ ή :

’Ανακατεύετε καλά τό άλεύρι μέ τό μπαίϊκεν μπάουντερ. Κτυπατε καλά τό βούτυρο μέ τό μέλι, κτυπατε τούς κρόκους ένα-ένα καί έξακολουθεϊτε τό κτύπημα· δου­λεύετε τά άσπράδια νά γίνουν μαρέγκα, προσθέτετε τόν χυ­μό τού πορτοκαλιού καί τό βούτυρο. Ρίχνετε λίγο-λίγο τό άλεύρι έναλλάξ μέ τή μαρέγκα· ρίχνετε τό ξύσμα πορτοκα­λιού, άνακατεύετε έλαφρά μέ ξύλινο κουτάλι· άδειάζετε σέ βουτυρωμένο ταψί καί τό ψήνετε σέ μέτριο φούρνο έπί 3/ι τής ώρας.ΚαρυδάτοΥ λ ι κ ά :

4 φλυντζάνια καρύδια κοπανισμένα, 1 φλυντζάνι μέλι, 4 αύγά, 1 φλυντζάνι γαλέτα, 2 κουταλάκια μπέϊκεν πάουν­τερ.Κ α τ α σ κ ε υ ή :

Κτυπαμε καλά τά αυγά καί μετά προσθέτουμε δλα τά άλλα ύλικά. ’Ανακατεύομε καί τά βάζομε σέ ταψί μέ βου­τυρωμένη λαδόκολλα καί ψήνουμε σέ φούρνο, μέ μέτρια θερμοκρασία.Χυμοί φρούτων

ΟΊ χυμοί τών φρέσκων καί ώριμων φρούτων εύεργετοΰν κυριολεκτικά τήν ύγεία μας καθότι άλκαλοποιοΰν καί κα­θαρίζουν τό αίμα, προμηθεύοντας τό σώμα μέ δλες τις βι-

Page 223: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

— 225—

ταμίνες καί τά όργανικά ορυκτά στοιχεία πού είναι άπα- ραιτητα γιά τή συντήρηση του σώματος καί τή διατήρηση τής πολύτιμης ύγείας μας..................

Βεβαίως καί τά φροϋτα όλόκληρα είναι θρεπτικά καί καθαρτικά, άλλά υπάρχουν περιπτώσεις πού οί χυμοί των είναι πολύ πιό εύεργετικοί.

1) Σέ περίπτωσι έλκους στομάχου καί δωδεκαδακτύ­λου οι χυμοί κυρίως γλυκών φρούτων γιά ώρισμένη περίο­δο, είναι κυριολεκτικά εύεργετικοί.

2) Γιά τά μικρά παιδιά πού δέν τρώνε πολλά φρούτα, καί γιά τά βρέφη πού θηλάζουν, καί προπαντός γιά δσα τρέφονται μέ βρασμένο ή διατηρημένο γάλα, είναι άπαραί- τητον δπως παίρνουν άπό τόν πρώτο μήνα λίγα κουταλάκια χυμό φρούτων, (κυρίως πορτοκαλιού, σταφυλιού, μήλου, ρο­διού, κερασιού, καρπουζιού κλπ.), αυξάνοντας τήν ποσότητα ούτως ώστε ώς τούς 8 ή 9 μήνες νά παίρνη μιά όλόκληρη δόσι άπό χυμό καί μετά τρεις ώρες νά πάρη άλλο γεύμα άπό γάλα, ούδέποτε δμως μαζί, ή πριν χώνεψη τελείως, τό προηγούμενο γεύμα.Χυμοί λαχανικών

“Ο,τι γράφομε γιά τούς χυμούς φρούτων θά έπρεπε νά γράψωμε καί γιά τούς χυμούς λαχανικών (άπό κορόττο, σέ­λινο, μαϊντανό, ντομάτα, λάχανο, μαρούλι μέ ένα μηχάνη­μα ή στόν τρίφτη, κι έπειτα σφίξιμο μ’ ένα πανί), είναι πρά­γματι έξ ΐσου ευεργετικοί χρησιμοποιούμενοι γιά θεραπευ­τικούς σκοπούς, έν συνδυασμώ μέ χυμούς φρούτων, κυρίως μετά τήν απόλυτον νηστείαν πού δέν πρέπει άποτόμως νά χρησιμοποιήσομε στερεή τροφή.Άμυγδαλόγαλο

Άφοΰ μουσκέψομε σέ κρύο νερό γιά 24 ώρες υιά χού­φτα ψίχα άπό άμύγδαλα, τά κοπανίζομε καλά σε ξύλινο γουδί, καί προσθέτομε ένα ποτήρι νερό'. Άφοΰ τά άνακατέ- ψομε καλά, τά περνούμε άπό ένα πανί ζουλώντας τα καλά. Προσθέτομε μιά κουταλιά μέλι τήν όποιαν διαλύομε σέ λίγο νερό, καί άφοΰ τό άνακατέψωμε καλά τό πίνομε λίγο-λίγο σιελώνοντάς το καλά.

Τό άμυγδαλόγαλο είναι ευεργετικό, γιά τούς καχεκτι- κούς, τούς άναιμικούς καί τούς άδύνατους. Γίνεται πιό θρε­πτικό, δταν προσθέσομε χυμό σταφΐδος. Μουσκεύουμε μιά χούφτα σταφίδες, κι άφοΰ μαλακώσουν τις κοπανίζουμε, τις ένώνομε μέ λίγο νερό καί τις ζουλάμε μ’ ένα σουρωπάνι, όπότε βγαίνει ό χυμός τής σταφΐδος πού είναι πλουσιώτα- τος σέ σταφυλοσάκχαρο, βιταμίνες καί όργοινικά ευεργετικά στοιχεία. Αύτός μαζι μέ τό άμυγδαλόγαλο είναι τροφή πρώ­της τάξεως γιά δσους χρειάζονται θρέψι τού σώματος, χω­

Page 224: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

ρίς νά κουράσουν τό στόμαχο. Είναι ευεργετικό γιά τά ά- δόνατα παιδιά, καί τούς άναιμικούς.

— 226—

Μ Η Λ Ο Π Ι Τ Τ Α Υ λ ι κ ά ζ ύ μ η ς :

1 Ποτήρι φυτικό βούτυρο ή φυστικέλαιο.1 Ποτήρι αμυγδαλόψιχα κοπανισμένη.Υα Ποτήρι μαύρη ζάχαρη ή ίό ποτήρι μέλι.2—3 φρέσκα αύγά — κτυπημένα, τό άσπρο κτυπιέται

χωριστά άπό τόν κρόκο.1 Κουταλάκι μπέϊκεν πάουντερ.

Άνθόνερον.Άλεύρι δσο παίρνει· περί. τά 2—3 ποτήρια.

"Ολα αύτά τά ζυμώνομε καλά σέ μιά τούρτα, χύνομε τή μισή όπιό κάτω στό ταψί —■ άφοΟ τό άλείψωμε μέ λίγο λάδι, και βάζομε μέσα, τή γέμιση πού άποτελεΐται άπό: */2

όκά μήλα καθαρισμένα άβραστα, κομμένα σέ ψιλές φέτες.Χύνομε τήν άλλη μισή τοΟρτα άπό πάνω, καί ψήνομε

σέ μέτριο φούρνο γιά 20—30 λεπτά.

ΓΛΥΚΙΣΜΑ Η «ΧΑΡΑ»Δ ό σ ι ς :

1 κιλό άπλή καρδιά2 κιλά ήσυχη συνείδησι ν4 κιλό φαιδρό πρόσωπο

700 γραμμάρια άγάπη 2 φλυντζανάκια γέλιο καί 2 κουταλάκια έξοχή.

Έ κ τ έ λ ε σ ι ς :Ρίχνετε στήν κατσαρόλα του έσωτερικοΰ σας κόσμου

τήν ήσυχη συνείδησιν και τήν άπλή καρδιά. Τήν δουλεύετε πολύ έως δτου άσπρίσουν, φουσκώσουν καί γεμίσουν όλό- κληρη τήν κατσαρόλα.

Προσθέτετε την άγάπη ,καί τό γλυκό παίρνει ένα ρόδινο χρώμα. Μετά ρίχνετε τό φαιδρό πρόσωπο καί τό γέλιο.

Προσέχετε δμως πολύ στό δούλεμα γιατί ένα κατσού­φιασμα μπορεί να κάψη τό γλυκό. "Αν έχετε καί λίγη έξο­χή βάζετε καί δύο κουταλάκια γιά τό άρωμα.

Βάζετε κατόπιν τό γλυκό στό ταψί τής θελήσεως καί τό ψήνετε στό φοϋρνο τής υπομονής. Τό σερβίρετε ψητό ραν­τισμένο, μέ τήν εμπιστοσύνη στό θεό. "Οσοι έφαγαν τό γλύκισμα αύτό δμολογοΟν δτι τό κύριο χαρακτηριστικό τής γεύσεως είναι ή ΨΥΧΙΚΗ ΓΑΛΗΝΗ, άπαραίτητη γιά τήν χώνευση ,καί τή 'Υγεία μας.

Page 225: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

ΚΡΑΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΚΑΙ ΕΞΑΣΦΑΛΙΣΗ ΠΛΗΡΟΥΣ

ΨΥΧΟ-ΣΩΜΑΤΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ1) Συγχαίρομε θερμά τήν Κυπριακή Κυβέρνηση πού

μελετά κι ένδιαφέρεται γιά την υιοθέτηση του γενικού ’Ε­θνικού Σχεδίου ’Ιατροφαρμακευτικής Περίθαλψης, πιστεύ­οντας δτι μέ τήν πλήρη έψαρμογή του θά εύεργετηθή, κυ­ριολεκτικά, ή πολύτιμη ύγεία τού λαού μας.

’Εκ μέρους τού Παγκυπρίου Φυσιοθεεραπευτικού Συν­δέσμου, μιας ’Οργάνωσης πού γιά δεκάδες χρόνια ένδιαφέ- ρεται καί άγωνίζεται γιά τήν πρόληψη καί φυσική θεραπεία τών άσθενειών, ύποβάλλομε μερικές εισηγήσεις μας πι­στεύοντας πώς θά ληφθοΰν ύπόψη ύπό τών άρμσδίων πού θά διοργανώσουν τό νέον Σχέδιον 'Υγείας.

Πρώτ’ άπ’ δλα τονίζομε, εκείνο τού Ίπποκράτους τό «Προλαμβάνειν μάλλον παρά θεραπεύειν» πού πιστεύομεν πώς άσφαλώς θά πρωτανεύση στή υιοθέτηση τού δλου ’Ε­θνικού Σχεδίου Υγείας, πού βρίσκεται ύπό μελέτην.

Μεγίστη θά είναι ή εύεργεσία μέ την Προληπτική ’Ια­τρική, πού δέν θά περιορίζεται, βέβαια, άπλώς στή δι’ έμ- βολίων πρόληψη μερικών άσθενειών άλλά θά έπεκτείνεται στήν υγιεινή έξυγιαντική διαφώτιση μέ έκστρατεία ένάντια στά ριζικά αίτια τών άσθενειών, πού κατά γενική όμολο- γίαν εύθύνονται, γιά τήν έξαθλίωση τής πολύτιμης ύγείας τού λαού μας.

Άναφέρομε μερικά άπό τά αίτια αύτά, πασίγνωστα βέ­βαια, πού γιά δεκάδες χρόνια διαπιστώσαμε πώς, ύπουλα, άργά, άλλά σταθερά δημιουργούν τό γόνιμον έδαφος γιά τή δημιουργία ΟΛΩΝ γενικά τών άσθενειών.Ιον) Τό κάπνισμα, πού ύπουλα δημιουργεί τά καρκινικά

κύτταρα στούς πνεύμονες καί μέ τή νικοτίνη μολύνει τό αίμα, καί κατερειπώνει τήν καρδιά.

2ον) Ή μόλυνση τής άτμόσφαιρας καί τού περιβάλλοντοςπού άπειλεΐ — άν συνεχισθεΐ μέ τόν ίδιο ρυθμό μο- λύνσεως τής σήμερον — σέ λ ίγα χρόνια νά έξαλείψη τή ζωή άπό τόν πλανήτη μας.

3ον) Ή καθιστική ζωή πού παραλύει κυριολεκτικά, δχιμόνο τά έξώτερικά άλλά καί τά έσωτερικά μας 5ρ- γανα.

4ον) Τά Ισχυρά οινοπνευματώδη ποτά πού έκφυλίζουν τό νευρικό σύστησα, τήν καρδιά, καί τόν έγκέφαλο.

5ον) Ό υπερσιτισμός μέ άσπρη ζάχαρη, άσπρο άλεύρι, άλμυρά, διατηρημένα ζωϊκά λευκώματα καί λίπη, πού σακατεύουν κυριολεκτικά τά πεπτικά μας δργα- να, μολύνοντας συγχοόνως τό αίμα, καί δημιουργών­τας τή ριζική αίτια δλων τών άσθενειών.

— 227—

Page 226: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

— 228—

6ον) Οί καταχρήσεις καί ό έκφυλισμός πού έξατμίζουν κά­θε σωματική καί ψυχο-διανοητική ζωτικότητα, διαβι- βρώσκοντας κάθε άνθρωπίνην αξίαν.

7ον) Τά ναρκωτικά καί ή πολυφαρμακία, πού, κατορθώ­νουν βέβαια τήν προσωρινή Ανακούφιση των πόνων, μέ αποτέλεσμα όμως τήν διαιώνιση κι έπιδείνωση των άσθενειών.

δον) Οί ψυχικές τοξίνες: Ό θυμός, τό μίσος, τό άγχος, ή πλεονεξία, ή κακεντρέχεια, καί ή έκδικητικότητα, πού σάν Αποτέλεσμα των πιό πάνω καταχρήσεων, δη­λητηριάζουν κυριολεκτικά τό σηκώτι, τή χολή, τούς ένδοκρινεΐς αδένες, τά συναισθήματα, καί γενικά τήν ύγεία καί τή ζωή μας.

Είναι λοιπόν, πολύ σοβαρά αύτά τά θέματα, σχετιζόμε- να άμεσα μέ τήν Προληπτικήν ’Ιατρική καί τήν υγεία του λαού μας, πού ασφαλώς θά πρέπει νά ληψθοΰν υπόψη, προ- κειμένσυ νά γίνη μιά ριζική βελτίωση μέ τό νέον Εθνικό Σχέδιον Υγείας.

’Αναγνωρίζομε βέβαια, πώς ή βελτίωση καί ή έπείγου- σα άλλαγή καί ριζική θεραπεία όλων τών διαβρωτικών, ό- λεθρίων συνηθειών του αιώνα μας, — πού πρέπει άπαραι- τήτως τό νέον Σχέδιον νά ,έχη ύπόψη του, — συνεπάγεται τεράστειες προσπάθειες, πού άπαιτοΟν μεγάλες δαπάνες καί θυσίες.

’Εάν δμως, μέ τή συνέχεια τής άγνοιας, καί τής άφύσι- κης ζωής τών καταχρήσεων, καί του όλέθριου έκφυλισμοΰ, τής σήμερον, ύπάρχει τόσο μεγάλος κίνδυνος τής υγείας καί τής ζωής μας καί άν μέ τήν υιοθέτηση τού ύπό μελέτην ’Ε­θνικού Σχεδίου ‘Υγείας — μέ προοπτική τήν διαφώτιση καί τήν πρόληψη τών άσθενειών, μέ έπικεφαλής τούς όγκους καί τά καρδιακά πού άπειλοΰν τούς πάντες άνεξαιρέτως — πρό­κειται πραγματικά νά έξυπηρετηθή θετικά ή πολύτιμη ύγεία τού λαού μας τότε, χαλάλι τά έξοδα καί οί άγώνες γιά τήν πλήρη έπιτυχία του. "Αν δμως. μέ τήν έφαρμογή τού νέου ’Εθνικού Σνεδίου Υγείας, πρόκειται άπλώς ν’ άναλάβη ή Κυβέρνηση όλόκληοη τή δαπάνη τής Ίατοοφαριιακευτικής Περίθαλψης — μέ άνάλογη βέβαια Φορολογία τού λαού — νωρίς τήν άνάλογη έπιστημονική έδυγιαντική διαφώτιση, ένάντια στήν στοιχειώδη άννοια, τήν άφύσικη δ'ατροφή. καί τές καταχρήσεις — τές όλέθοιες έδεις τού λαού, πού είναι τά οι?' κά αίτια τών άσθενειών, — τότε άς μδο έπιτοαπεΐ ν’ άμψιβάλλωυε γιά τή ριζική άλλαγή, καί τή θετική βελτίω­ση τής ύγείας τού λαού μας.

Συνεχίζοντας τονίζομε καί πάλιν τή μεγάλη έξυγιαντι- κή εύεργεσία—συγχρόνως όμως καί τήν έξοικονόμηση εκα­τομμυρίων λιρών πού ¿ξοδεύονται τώρα γιά τή συμπτωματι-

Page 227: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

κή θεραπεία μυρίων άσθενειών, — άν τό νέον Σχέδιον 'Υγεί­ας τεθή έπί τών προληπτικών βάσεων πού άναφέραμε.

Τελειώνοντας θά έπρεπε νά τονίσωμε πώς — σύμφωνα μέ γενική ό μολογ ία πλείστων επιστημόνων καί σοβαρών κοινωνικών παραγόντων — ό Παγκύπριος Φυσιοθεραπευτι­κός Σύνδεσμος, μέ τή φτωχή άλλά έπίμονη έξυγιαντική του διαφώτιση, ευεργέτησε κυριολεκτικά δλα τά μέλη του, καί χιλιάδες άλλους πού γνώρισαν τή Φυσική Υγιεινή, πού προλαβαίνει κάθε άρρώστεια, άπλώς καί μόνο μέ τήν ώς άνω προληπτική έξυγιαντική διαφώτιση.

"Αν — μέ τό νέο Σχέδιον 'Υγείας — αύτή τήν ευεργε­τική διαφώτιση τήν άναλάβουν οί χιλιάδες έπιστήμονες του τόπου μας, (δεδομένου δτι ή προαγωγή των θά εξαρτάται μάλλον άπ’ αύτή, καί τά εξυγιαντικά άποτελέσματα, πού θά φέρη κάθε γιατρός στό διαμέρισμα πού θά ϋπηρετή), τότε άσφαλώς θά έπιτύχη 100% τό νέον αύτό Σχέδιον, κα­θότι τό πραγματικόν συμφέρον, καί ή προοπτική δλων, θά είναι, δχι... δσο είναι δυνατόν περισσότεροι άλλά λιγώτε- ροι άσθενεΐς.

Μόνον έτσι θα έξυπηρετηθή θετικά ή ύγεία του λαοϋ, ό πολυτιμότερος έπίγειος θησαυρός, καί ή σοβαρώτερη ’Ε­θνική Οικονομία του τόπου μας.

Μόνον έτσι, δταν οί γιατροί άμείβονται άρκούντως — δπως τούς άξίζει — άπό τήν Κυβέρνηση (άγωνιζόμενοι γιά τήν πολύτιμη, καθώς τονίζομε, προληπτικήν ιατρικήν), κα­ταπολεμώντας θετικώς δλες τές ασθένειες, τές όποιες συνε­χώς πλέον θ’ άγωνίζωνται νά έλαττώνουν — καθότι αύτό θά τούς συμφέρη καί αύτό θά τούς έξυψώση στή συνείδηση του λαοϋ, γιατί «μέ ένα δράμι πρόληψη — διαφώτιση — θά τόν σώζουν άπό ένα τόννο θεραπεία». Τότε άκριβώς ή θεία έπιστήμη, της Υγείας θά έκτιμηθή δσο της άξίζει, συγχρό­νως δέ θά υιοθετηθούν, καί άλλες μέθοδοι φυσικής, άφαρμά- κου θεραπευτικής πού άποτοξινώνουν, καθαρίζουν τόν όρ- γανισμόν καί θεραπεύουν ριζικά τές άσθένειες.

Εύχόμαστε, σύντομη έφαρμογή καί πλήρη έπιτυχία στό ύπό μελέτην ’Εθνικόν Σχέδιον Υγείας πιστεύοντας πώς αύ­τό θά εύεργετήση κυριολεκτικά τήν πολύτιμη ύγεία δλων.

Τελειώνοντας τονίζομε πώς ή πλήρης ψυχοσωματική ύ­γεία τής άνθρωπότητος, τότε μόνον θά έξασφαλισθή δταν Κρατικοποιούμενης παντού τής ’Ιατρικής (εις τό άζημίωτον βέβαια τών έπιστημόνων), προωθηθή δ Ιατρός πρός έκτέ- λεση του ίεροΟ κι εύεργετικοΟ προορισμοί) του, πού είναι ή θετική πρόληψη τών άσθενειών, δπως τήν έννοοΰσε καί τήν έκήρυττε, μέ τό «προλαμβάνειν μάλλον παρά θερα- πεύειν», δ άθάνατος πατέρας τής ’Ιατρικής 'Ιπποκράτης.

— 229—

Page 228: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

Ο Ρ Θ Η Δ Ι Α Τ Ρ Ο Φ ΗΎπό Π Η Τ Ε Ρ Α Ε Β Ι Σ

Ή ’Ορθή Διατροφή είναι θέμα ύΨίστης σημασίας, καί ή πείρα άπέδειξε πώς οί βασικές άρχες της Ιατρικής δίαι­τας και θρέψης δέν μπορούν νά έπαναλαμβάνωνται συχνά. Είναι κυριολεκτικά σωστό νά πούμε πώς όποιοσδήποτε ά- σθενεΐ σημαίνει πώς έτρωγε λανθασμένα μέχρι ένός βαθμού γιά χρόνια, καί πώς μέ μία άλλαγή σέ καλύτερες διαιτητι­κές συνήθειες θά του έπιτρέψουν νά έπανορθώση καί νά δια- τηρήση καλήν ύγεία. Γι’ αύτό θά έπρεπε νά τονίσω γιά άλ­λη μιά φορά τά κοινά σφάλματα τής διατροφής.

Καί πρώτα άπ’ δλα, τό συνηθίστερο τών σφαλμάτων, τό νά τρώμε σέ τακτικούς χρόνους καθημερινά, άνεξαρτή- τως του έάν ή «πείνα» είναι παρούσα ή όχι. Πολύ συχνά, δταν ένα πρόσωπο τρέφεται κατ’ αύτόν τόν τρόπο, τό σώμα του δέχεται περισσότερη τροφή άπ’ ότι χρειάζεται γιά νά έκπληρωση τις φυσιολογικές του λειτουργίες. Κι έτσι γίνε­ται εύπαθες στή συσσώρευση όξύτητας καί δηλητηρίασης του αίματος. Βασικά, ή πραγματική πείνα θά έπρεπε νά μάς είναι δ όδηγός γιά τή πρόσληψη τροφής, καί μόνο δταν υπάρχει πείνα θά έπρεπε νά τρώμε.

"Αλλη κοινή άποτυχία είναι αύτή του νά τρώμε βιαστι­κά δταν δ χρόνος μάς πιέζει — μιά συνήθεια γιά τήν δποία μόνον έλάχιστοι δέν είναι ένοχοι. ‘Η τροφή δέν μπορεί νά χωνευτεί καί νά άφομοιωθή σωστά δταν ενας είναι βιαστι­κός ή άνήσυχος, ή δταν τρώγη μέ άγχος. Σέ τέτοιες περι­πτώσεις, έάν ύπάρχει πραγματική άνάγκη νά πάρη κανείς κάτι, τότε είναι πολύ καλύτερα νά πάρη ένα ποτήρι χυμό φρούτου, ή λίγο σταφύλι (έάν ύπάρχη). Καί τά δυό χρειά­ζονται έλάχιστο χρόνο γιά χώνευση καί είναι εύχάριστα.

"Αλλη κάκιστη συνήθεια, είναι αύτή, του νά τρώμε δ­ταν ψυχολογικά είμαστε άναστατωμένοι. Κι αύτό γιατί τά δυνατά συναισθήματα συχνά μειώνουν τήν έκκριση τών γα ­στρικών υγρών, ή μερικές φορές άκόμη έπαυξάνουν τήν έκ- κριση δημιουργώντας έτσι τήν δυσπεψία, τή γαστρίτιδα, ή άκόμη τόν σχηματισμό έλκους.

Μιά συνήθεια πού είναι σχεδόν παγκόσμια είναι ή συ­νήθεια του ύπερσιτισμού, καί είναι Ιδιαίτερα έπιζήμια δταν παίρνουμε πλούσιες καί πολύ συγκεντρωμένες τροφές οί ό­ποιες φορτώνουν τή χώνευση, καθυστερούν τήν Αφόδευση καί μάς δδηγοΰν σέ μιά κατάσταση μειωμένης άντοχής, ά- ψήνοντας έτσι τό σώμα εύάλωτο στήν άρρώστεια.

'Η μή κανονική μάσηση είναι ένα κοινό σφάλμα τό ό­ποιο χρειάζεται νά διορθωθή έάν πρόκειται νά άποκαταστα- θή ή καλή ύγεία. Ή χώνευση τών άμυλλούχων γίνεται κυ­ρίως στό στόμα άπό τό σιαλογόνον ύγρό καί πολλή γα ­

— 230—

Page 229: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

στρική ζύμωση θά άποφεύγετο έάν γινόταν πλήρης μάσηση τών άμυλούχων τροφών.

Γιά νά διασφαλιστή ικανοποιητική χώνευση, θά πρέπει νά άποφεύγεται ή πρόσληψη νερού κατά τά γεύματα γιατί τό νερό δέν άδυνοσίζει μόνον τά γαστρικά ύγρά, άλλά πα­ρασύρει πολλές τροφές άχώνευτες στό έντερο.

Αύτοί είναι οι πιό σημαντικοί κανόνες τής διατροφής. Πρέπει νά άκολουθοΰνται άπό κάθε άνδρα, γυναίκα καί παιδί.

’Αρχικά πολύς χρόνος καί προσοχή θά άπαιτηθή γιά νά διορθωθούν κακές συνήθειες, άλλά θά πρέπει νά θυμό­μαστε πώς τά άποτελέσματα μιας καλύτερης ύγείας θά άν- ταμείδουν κάθε προσπάθεια.

ΣΗΜ. Σ .:— Καταθέτομε τό άρθρο τούτο του διάση­μου έπιστήμονα Φυσισθεραπευτοϋ Δρος Π. Λέβις, τονίζοντας καί πάλι. πώς οί δπου γής φυσιοθεραπευτές συμφωνούν ά- πόλυτα σέ δλα τά θέματα τής φυσικής ύγιεινής καί ΟΥΔΕ­ΠΟΤΕ άντικρούονται, κηρύττοντας κι έξυπηρετώντας μιά καί άσύγκριτη μεγάλη ΑΛΗΘΕΙΑ τή ΦΥΣΙΚΗ — καί δχι τήν τεχνική — πολύτιμη 'Υγεία μας. Συμβαίνει, δμως κάτι τέτοιο καί μέ τούς άλλους κλάδους τής έπιστήμης;

— 231—

Σ Υ Ν Τ Α Γ Η Υ Γ Ε Ι Α ΣΝηστεύετε μίαν ήμερον τήν εβδομάδα. Ή τελεία άποχή

άπό τήγ τροφήν είναι τό πιό αποτελεσματικόν φάρμακον γιά δλες τ\ς άρρώστειες· τό πιό δυνατόν καθαρτικόν τών τοξι- κών δηλητηρίων, ή μεγαλύτερη δύναμις γιά τήν άναδημι- ουργίαν τού δργανισμοΰ, Κατά τήν διάρκειαν τής νηστείας πρέπει νά φυλάξετε τό σώμα σέ καλήν φυσικήν θερμοκρα­σίαν. Πρέπει νά είσθε ένεργητικοί, νά έξασ,κήσθε στήν λια­κάδα, στόν άέρα καί τό νερό· άναπνέετε ρυθμικά, άναζωο- γονησετε τούς έαυτούς σας μέ έξωτερικόν πλύσιμον τού δέρ­ματος καί έσωτερικόν πλύσιμον τών έντερων χρησιμοποιών­τας Μνα κλύσμα κάθε μέρα κατά τήν διάρκειαν τής νηστείας. Άπό τό γεύμα τής Κυριακής μέχρι τό γεύμα τής Δευτέρας νηστεία μέ νερό μπορεί νά μείνη όποιοσδήποτε χωρίς καμμιά άπολύτως δυσκολία, κάνοντας έτσι νηστεία μιά μέρα τής έβδομάδος = 4 μέρες τόν μήνα ή 48 αέρες τόν χρόνο, ξεκού­ραση τών πεπτικών όργάνων, άποτοξίνωση, άνανέωση. Έάν κάμη τό ίδιο άπό τό γεύιια τής Πέμπτης ώς τό γεύμα τής Παοαακευής μέ φρούτα (δείπνο καί πρόγευμα), τότε κάνει άκόιιη 48 μέρες τό χρόνο φρουτοθεραπείαν, πράγμα πού προλάιιβάνει καί θεραπεύει κάθε άρρώστεια. “Οσοι άπό ά­γνοια φοβούνται τό νηστείαν άς κάμουν τουλάχιστον δυο 24- ρρα μέ φρούτο καθώς έξηγοΰυε.

Μήν τρώγετε ποτέ χωρίς δρεξη, μήν τρώγετε ποτέ δταν

Page 230: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

εύρ'σκεσβε σέ κακήν διάθεσιν ή δταν είσθε κουρασμένος. Έ άν τά νεύρα σας δέν εύρίσκονται σέ Ισορροπίαν λόγω τών κοπιαστικών τεταραγμένων σκέψεων, αισθημάτων ή ένερ- γειών, τότε οί άδένες έκκρίνουν δηλητήρια κοιτά τήν διάρ­κειαν τής χωνεΰσεως. Επομένως, έάν είσθε κουρασμένοι, διαταραγμένοι, αίσθηματικώς άστατοι, άναζωογονήσετε τούς έαυτοΰς σας προτού φάγετε, μέ άνόιπαυση, περίπατον, αναπνευστικές άσκήσεις, μπάνια, διάβασμα κλπ. μέχρις δτου ξαναποκτήσετε τήν ήρεμη κατάσταση τήν πιό κατάλληλη γιά ύγιεινό φαγητό.

ΤΑ ΦΡΟΥΤΑ ΚΑΙ Η ΥΓΕΙΑ ΜΑΣ(Μ ε τα δ ο θ ε ν ν η δ τον Ρ . Ι . Κ . )

Τά φρούτα είναι ή πιό έκλεκτή, ή πιό ευχάριστη κι ή πιό εύεργετική τροφή γιά τόν άνθρωπο.

“Ολος ό κόσμος Αναγνωρίζει τήν άξια καί τήν ώφελι- μότητα_ τών φρούτων, δυστυχώς δμως έλάχιστοι τά χρησι­μοποιούν δσο καί δταν πρέπει — καθώς θά έξηγήσωμε πα­ρακάτω — μέ άποτέλεσμα τήν άβιταμίνωση, τη δυσκοιλιό­τητα καί τήν άρρώστεια

Οί περισσότεροι περιφρονοΰν κι αύτά τά φρούτα πού παράγουν οί ίδιοι, προτιμώντας τά είσαγόμενα, τά διατη­ρημένα ζοιχαρωτά και άλλα τρόφιμα, πού τ ’ άκριβοπληρώ- νουν συνήθως, τοξινώνοντας τό σώμα των, καί δημιουργών­τας μέ αύτά, τό γόνιμον έδαφος γιά τή φιλοξενία τών δια­φόρων άσθενειών.

Τά φρούτα τρέφουν κι άποτοξινώνουν τό σώμα, προμη- θεύοντάς το μέ τές εόεργετικές βιταμίνες, καί τ’ άπαραίτη- τα όργανικά στοιχεία πού τό Αποτελούν, ή έλλειψη τών ό ­ποιων προκαλεΐ τις πιό έπικίνδυνες καί σοβαρές παθήσεις.

Βεβαίως, δλες οί τροφές περιέχουν θρεπτικά στοιχεία, άλλά οί περισσότερες περιέχουν έπίσης καί βλαβερές ούσίες, άλατα, τοξίνες, δηλητήρια, πού έξουδετερώνουν τήν ώφέλεια καί τά θρεπτικά στοιχεία των. Αύτό δμως, ποτέ δέν συμβαί­νει καί μέ τά φρούτα, πού δταν είναι ώριμα, καί τά λαμ- βάνομε σέ ποσότητα καί ώρα πού πρέπει, είναι άπολυτως ώ- φέλιμα κι ευεργετικά.

’Εκείνοι πού λέγουν δτι τρώνε φρούτα, λαμβάνοντας έλαχίστην ποσότητα μετά τόν κορεσμό άπό άλλες τροφές — ώς έπιδόρπιον, προξενούν ζημίαν, άντί ώφέλειαν, δεδομένου δτι τά Φρέσκα φρούτα δημιουργούν ζυμώσεις, φουσκώματα, άέρια, ξινίλες καί φλόγωση τού στομάχου, δταν λαμβάνων- ται μαζί μέ άμυλούχες καί άλλες τροφές.Γιατί τά φρούτα είναι τόσο εύεργετικά

Οί λόγοι γιά τ ο ύ ς όποιους τά φρούτα είναι πράγματι

— 232—

Page 231: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

— 233—

τόσο ωφέλιμα γιά τή διατήρηση τής υγείας μας. είναι οί έξης :Ιον) Ή έκλεκτή ποιότης τοϋ φρουτοσακχάρου πού περιέ­

χουν, τρέφει καί θερμαίνει τό σώμα, τονώνοντας συγ­χρόνως την καρδία, πού έργάζεται μέ πρώτην ύλην αύτό τό φρουτοσάκχαρον.

2ον) Είναι πλουσιώτατα σέ βιταμίνες καί σέ δλα τά όργα- νικά στοιχεία άπό τά όποια άποτελείται τό σώμα μας.

3ον) ’Εξουδετερώνουν μέ τά άλκαλικά στοιχεία των τέςτοξίνες καί δηλητήρια τών άλλων τροφών, κυρίως τών διατηρημένων, έξασφαλίζοντας έτσι τήν σχετική άλκαλικότητα του αίματος, άπαραίτητη γιά τή δια­τήρηση της υγείας μας.

4ον) Τά φρούτα καταπολεμούν τήν όλέθρια δυσκοιλιότη­τα, πού μολύνει, κυριολεκτικά τό σώμα, καί πού πο­λύ όρθά θεωρείται ή μητέρα δλων τών ασθενειών,

δον) Διατηρούν πάντοτε τή φυσιολογική πυκτικότητα τούαίματος, σώζοντας μας έτσι άπό τές μοιραίες θρομ­βώσεις τής καρδίας καί τοϋ έγκεφάλου.

6ον) Δημιουργούν έλαστικά κύτταρα στό σώμα μας, πούμ ά ς χαρίζουν αντοχή, ζωτικότητα, πλήρη άπόδοση, άκμαΐες δυνάμεις, καί γόνιμα θαλερά ,κι εύχάριστα γηράματα.

7ον) Μέ τό έκλεκτό άπεσταγμένο νερό τους, χαρίζουν δρο-σερότητα στό αίμα, διαλύουν τά άλατα, άπό τά νε­φρά, προλαβαίνοντας έτσι τήν νεφρολιθίαση, καί τά άλλα νοσήματα τών νεφρών.

Ποίκ φροΰτιχ είναι περισσότερον ώφέλιμα.“Ολα τά φρούτα είναι ώφέλιμα στήν έποχή τους, δταν

είναι ώριμα, κι δλα πρέπει νά χρησιμοποιούνται, γιατί τό ένα περιέχει συνήθως σέ μεγαλύτερη άναλογία ώρισμένα ώφέλιμα συστατικά στό όποΐα τά άλλα μειονεκτοΰν.

Βεβαίως ύπάρχει κάποια διαφορά όσον άφορα τή θρε­πτική καί θεραπευτική Ιδιότητά των. Τό σταφύλι π.χ. πού δ'καια θεωρείται ό βασιλιάς τών φρούτων, είναι τό πλου- σιώτερο φρούτο, πού τρέφει, προλαβαίνει καί θεραπεύει πλεΐστες άσθένειες, μέ τή συστηματική του χρήση, καί τήν ευεργετική σταφυλοθεραπεία. ’Ακολουθούν τά μήλα, τά πορ­τοκάλια, τά κεοάσια. τά σύκα, τά δαμασκηνοειδή, τό πεπόνι, τό καρπούζι, κλπ., καθένα μέ τή ξεχωριστή θρεπτική καί θε­ραπευτική του άξια: τά σταφύλια γιά τήν πρόληψη καί θε­ραπεία σχεδόν δλων τών άσθενειών τά μήλα γιά τά έντε- ρικά καί τό δέρμα· τά κεράσια καί τά δαμασκηνοειδή γιά τή πρόληψη καί θεραπεία τής δυσκοιλιότητος, καθώς καί τά σύκα, τά πορτοκάλια γιά τά κρυολογήματα καί τές άσθέ-

Page 232: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

νειες των νεφρών κλπ.“Οσον δμως ωφέλιμα είναι τά φρούτα δταν είναι ώρι­

μα» τόσο βλαβερά είναι δταν είναι αωρα, ή δταν τρώγων- ται σέ ώρα πού δέν πρέπει.Πότε πρέπει νά τρώγωνται τά φρούτα.Ή κακή συνήθεια νά χρησιμοποιούμε τά φρέσκα φρούτα άπο- κλειστικώς σάν έπιδόρπίο (μετά τό φαγητό, — καί κυρίως τά ξινά φρούτα), προκαλεΐ φούσκωμα τού στομάχου, πού ένοχλεΐ καί τήν καρδιά, γιατί κάνουν ζύμωση μέ τό άμυλο τών τροφών, καί παράγουν άέρια, ρεψίματα, ξινίλες· κλπ., πού είναι συνήθως αιτία της ύπεροξύτητος τών πεπτικών ύ- γρώ ν καί τών στομαχικών Ανωμαλιών.

Κι δταν τρώμε μόνο σάν έπιδόρπίο καί φρέσκα φρούτα — μετά τόν κορεσμό μέ ποικίλα φαγητά, βαρεία ώς συνή­θως καί δύσπεπτα, έκτός τής ζημίας πού άναφέραμε, δέν μπορούμε νά φάμε άρκετή ποσότητα άπό κανένα είδος φρού­του. κινδυνεύοντας έτσι άπό άβιταμίνωση καί δυσκοιλιότητα, πού είναι τά σοβαρώτερα αίτια δλων τών άσθενειών. Πότε λοιπόν πρέπει νά τρώμεν τά φρούτα γιά νά μάς εύεργετοΰν;

Πάντοτε τήν ώρα τού προγεύματος, τίποτε άλλο άπό φρούτα, άν ποθούμε νά είμαστε πάντοτε ύγιεΐς. Καί δσοι έργάζονται χειρονακτικά άκόμη, μπορούν νά πάρουν Φρέ­σκα ή ξηρά φρούτα τό πρωΐ, έν άνάγκη καί δεύτερη: δοση, ώς τά μεσημέρι. Μέ αύτόν τόν τρόπον α) δλοι θά τρώμε άρ- κετά φρουτά καί δχι ίχνη φρούτων πού μπορούμε νά πάρω- με μετά τό φαγητό. S) Ξεκουράζουμε τά πεπτικά μας όρ­γανα, πού τά σκοτώνομε, κυριολεκτικά, μέ τόν ύπερσιτισμό κατά τά άλλα γεύματα, γ) Καταπολεμούμε τήν όλέθρια δυσκοιλιότητα, δ) Άποτοξινώνομε τόν όργανισμό. ε) Άπο- φεύγομε τό παραφούσκωμα τού στομάχου πού ένοχλεΐ συνή­θως καί τήν καρδία, μέ έπικίνδυνα συνήθως άποτελέσματα. Καί στ) Βοηθούμε θετικά τήν Εθνική οικονομία τής Πατρί- δος μας, ξοδεύοντας έτσι δεκαπλάσια ποσότητα φρούτων.

“Οταν δέ, καί τό δείπνο μας κάποτε, μιά ή δυό ή καί τρεις φορές τή βδομάδα (κυρίως δταν δέν νοιώθομε γερή πείνα, λόγο ύπερσιτισμοΰ στό γεύμα), άποτελεΐται άπό φρούτα, τότε ή εύεργεσία είναι άπερίγραπτη.

Καί όίν άκόμη μείνωμε κάθε τόσο, καί λ ίγες μέρες μέ ώριμα φρούτα τής έποχής, 2—3 φορές τό χρόνο, κάνοντας δηλ. μιά εύεργετική φρουτοθεραπεία, τότε θά έξοστρακίσω- με άπό τή ζωή μας, κΑθε πόνο καί κΑθε άρρώστεια, έξασφα- λίζοντας δυό καί τρεις πλήρεις κενώσεις τήν ή μέριαν, καί άποκτώντας καθαρό άλκαλικό αίμα. πού είναι ή πεμπτου­σία τής ύγείας μας, καί ή άπαραίτητη προϋπόθεση τής προ- λήψεως κάθε Αρρώστειας.

’Ιδού ή Ρόδος, Ιδού καί τό πήδημα. “Οσοι υποφέρετε

— 234—

Page 233: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

κι δσοι είσθε φαινομενικά ύγιεις, ακολουθήστε αύτά πού άναφέρομε, γιά νά διαπιστώσετε καί σεις τή μεγάλη εύεργε- σια άπό τά φρούτα· πού έξασφαλίσαμε έμεις γιά δεκάδες χρόνια ώς τώρα.

Φρούτα λοιπόν, άρκετή ποσότητα φρούτων, φρέσκων καί ξηρών τά όποια είναι έξ ίσου εύεργετικά, καθώς έξηγήσαμε σέ ειδικό κεφάλαιο, άν ποθούμε τήν πλήρη ψυχο-σωματική μας ύγεία, καί κάθε δυνατή ευτυχία στόν κόσμο.

Τελειώνοντας συνιστούμε θερμά σέ δλους δπως ξεπλέ­νουν καλά τά φρούτα πού τρώνε, πρός άπομάκρυνσιν τών δηλητηρίων μέ τά όποια ώς γνωστόν, ψεκάζονται.

θ ά πρέπει δέ, οί παραγωγοί ένδιαφερόμενοι γιά τήν ύγεία καί τή ζωή τών καταναλωτών οί οποίοι τούς συντη­ρούν, νά μή κόβουν τά φρούτα καί τά λαχανικά των, καί νά τά προσφέρουν πρός πώλησιν, προτού περάσουν 16—20 μέ­ρες. άπό τόν τελευταΐον ψεκασμόν, διαφορετικά θά παρου- σιάζωνται συχνά έπικίνδυνες δηλητηριάσεις, όπότε θά πρέ­πει ή Κυβέρνησις νά κάμνη σχετικόν έλεγχον τιμωρούσα αύ- στηρώς τούς παραγωγούς έκείνους πού θέτουν έτσι τή ζωή τών πελατών τους εις κίνδυνον.

'Όθεν, κάμνομεν έκκλησιν σέ δλα τά Υπουργεία ‘Υ­γείας καί Γεωργίας δπως, πάση θυσία, προωθήσουν τόν βιο­λογικόν πόλεμον, καί τήν δΓ άκινδύνων φυσικών καί τεχνι­κών μέσων δίωξιν τών έντόμων, καθότι ό άποκλειστικά χη­μικός πόλεμος, μέ κάθε χρόνο καί τοξικώτερα δηλητήρια, ποτέ δέν θα... έξοντώση τά έντομα παρά μόνον τόν... άν­θρωπον (!).

★ --------'Η Παγκόσμιος Όργάνωσις Ύγεείας κρούει τόν κώδωνα τοϋ κινδύνου

ΤΑ “ΠΟΛΙΤΙΣΜΕΝΑ” ΦΑΓΗΤΑ ΠΡΟΚΑΛΟΥΝ

ΜΟΝΤΕΡΝΕΣ ΑΣΘΕΝΕΙΕΣΕπικίνδυνα γευστικά καί συντηρητικά

Π Α ΡΙΣ Ι. — Ή Παγκόσμια Όράνωση ‘Υγείας κρούει τώρα τόν κώδωνα τού κινδύνου. Και προειδοποιεί τούς άν- θρώπους — κυρίως αύτούς πού ζούν στις άνεπτυγμένες βιο­μηχανικές περιοχές καί τό διαιτολόγιό τους περιλαμβάνει πολλά «πολιτισμένα» φαγητά.

ΠΡΟΣΟΧΗ, λέει ή άνακοίνωση τής Παγκοσμίου Όρ- γανώσεως Υγείας. Τά τρόφιμα πού καταναλίσκουν σήμερα οί άνθρωποι τών πολιτισμένων περιοχών τής Γής, δέν είναι τόσο άκίνδυνα δσο θά μπορούσε νά πιστέψη κανείς. Μπορεί νά είναι ή νά φαίνονται καθαρά, νά βρίσκονται μέσα σέ

— 235—

Page 234: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

— 236—

άποστειρωμένα σελλοφάν, νά έχουν περάσει, άπό υγειονομι­κούς έλέγχους και νά έχουν χίλιες δυό σφραγίδες.

Έ ν τοότοις. τίποτε καί κανένα άπό δλα αύτά τά «πι­στοποιητικά» δέν μπορεί νά διάψευση δτι ή έπεξεργασία, ή κονσερβοποίηση ή άπλώς ή «τακτοποίηση» τών τροφίμων πού διατίθενται πρός πώληση, γίνονται μέ τή βοήθεια χημι­κών συντηρητικών καί άλλων άναλόγων ύλικών, περί τοΟ κινδύνου τών όποιων ύπάρχει, σήμερα, κραυγαλέα, βεβαιό­τητα.Τά γλυκαντικά

"Αλλωστε είναι πολύ νωπός ό θόρυβος ό όποιος έδημι- ουργήθη πριν λίγα άκόμη χρόνια άπό τήν άποκάλυψη τών φοβερών συνεπειών πού μπορούσε νά έχει γιά τόν άνθρώ- πινο όργανισμό ή χρήση τών γλυκαντικών καί τήν έξ Ισου έκπληκτική άποκάλυψη δτι τά γλυκαντικά αύτά ¿χρησιμο­ποιούντο — καί χρησιμοποιούνται άκόμη, σέ όρισμένες πε­ριπτώσεις — γιά τήν έπεξεργασία καί τή συντήρηση διαφό­ρων τροφίμων.

'Η προειδοποίηση αύτή τής Παγκόσμιας ’Οργάνωσης 'Υγείας, δέν αποβλέπει, δμως. στό νά τρομάξη άπλώς τόν κόσμο καί νά τόν πείση ή νά τόν ύποχρεώση νά καταναλί- σκη ή νά μή καταναλίσκη κάποιο συγκεκριμένο είδος τρο- φής.

Αύτό είναι ύπόθεση καί ύποχρέωση τών διαφόρων έθνι- κών κυβερνήσεων. Ή Παγκόσμια ’Οργάνωση Υγείας άπλώς έχει τήν δυνατότητα τών υποδείξεων — έστω καί πιεστικών.'Ο στόχος τήξ Παγκόσμιας ’Οργάνωσης 'Υγείας

Ή τελευταία δμως έκθεση τής Παγκόσμιας αυτής ’Ορ­γάνωσης άποβλέπει, περισσότερο σέ ένα άλλο στόχο:

Νά έξηγήση δηλαδή δτι ή άνακάλυψη καί κατανάλωση νέων τροφών ή ή νέα έπεξεργασία τών τροφίμων μέ άλλα ύλικά. είναι μοιραίο νά όδηγήση σέ νέες μορφές χρονίων άσθενειών — περί τών όποιων δέν είχε ιδέα ό όίνθρωπος τών άμέσως προηγουμένων γενεών.

"Οσο τά φαγητά μας γίνονται νοστιμώτερα, πιό κα­τεργασμένα καί πλουσιώτερα σέ ζάχαρη, τόσο συχνότερα ό κόσμος ύποφέρει άπό άσθένειες άγνωστες στούς παλαιότε- ρους, πού έτρωγαν φυσικά έδέσματα χωρίς καμμιά προσ­θήκη γευστικών ή συντηρητικών.

Μιά άπό τις «καινούργιες» αυτές άρρώστειες είναι καί ή φλόγωση τού παχέος έντέρου.

Τά τοιχώματα τού έντέρου αύτοΰ παρουσιάζουν θυλά­κια, δπου συγκεντρώνονται τά προϊόντα τής πέψης. Λόγω τής άσθενοΰς περισταλτικής κίνησης, άποτέλεσμα τών υπερ­βολικά «εύπέπτων» τροφών πού καταναλίσκει ό σημερινός

Page 235: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

— 237—

άνθρωπος, τά προϊόντα αΰτά «λιμνάζουν» στά θυλάκια αύτά δπου σαπίζουν καί προ καλούν μόλυνση.

Ή φλόγωση τών θυλάκων στό παχύ έντερο παρουσιά­ζει τά ίδια σχεδόν συμπτώματα μέ τή σκωλικοειδίτιδα — πόνοι στήν κοιλιά, σπασμοί καί πυρετός.

Πριν χρόνια, οί Ιατροί συνήθιζαν νά συνιστοΰν ατούς άρρώστους νά άκολουθοϋν μιά δίαιτα πού άπέκλειε κάθε τραχεία τροφή πού άφήνει πολλά άχώνευτα ,κατάλοπτα: χόρ­τα καί φρούτα.

Σήμερα, δμως, πιστεύεται γενικά, πώς ή καλύτερη θε­ραπεία. ή καί πρόληψη τής φλόγωσης τών έντερων είναι τά τρόφιμα πού άποδίδουν άφθονα καί τραχειά κατάλοιπα, καί συντελούν έτσι στήν ταχύτερη διαδρομή τους μέσω του πε­πτικού σωλήνα. ’Ανάμεσα στά τρόφιμα αύτά, τά πιο άποδο- τικά είναι τά ώμά χορταρικά καί τά φρούτα. ’Επίσης καλό άποτέλεσμα έπιφέρουν οί ξηροί καρποί, τά λαχανικά, τά δημητριακά, Ιδίως τό χωριάτικο ψωμί ,καί γενικά, οί χοντρο­αλεσμένοι σπόροι, τό σιμιγδάλι, ό τραχανάς καί δλα τά παλαιά έδέσματα τής γιαγιάς, πού τώρα έχουν ξεχασθεϊ καί έχουν υποκατασταθεί άπό κράματα ήμιφυσικών καί συνθετι­κών ουσιών, μέ τά όποια συντηρείται ό σημερινός άνθρω­πος.

ΣΗΜ. ΣΥΓΓΡΑΦΕΩΣ: — Δέν χρειάζεται νά προσθέ­σω με μεΐς τίποτα σέ δσα ώς άνω τονίζει ή Παγκόσμια ’Ορ­γάνωση Υγείας, σχετικά μέ τήν διατροφή μας, πού συμφω­νούν άπόλυτα μέ δσα τονίζομε — στό περιοδικό «ΦΥΣΙΚΗ ΥΓΙΕΙΝΗ», καί στά βιβλία μας γιά μιά ολόκληρη 40ετία.

Τό μόνο πού τονίζομε έδώ είναι δτι νοιώθομε μεγάλη ήθική ικανοποίηση γιά την έξυγιαντι:κή διακήρυξη, κατανό­ηση καί συνεργασία γιά τή διάδοση τής Φυσικής 'Υγιεινής, έκ μέρους τής ώς άνω σοβαρωτάτης έπιστημονικής όργανώ- σεως, εις τήν βαρυσήμαντη έκκληση τής όποιας μονον οί άπερίσκεπτοι, κακομαθημένοι, ή έκεΐνοι... τών όποιων θί­γονται τά συμφέροντα, θά συνεχίσουν άκόμη νά... κωφεύουν, μέχρις δτου φθάσωμε στό άπροχώρητον.

’Αναμένομε τώρα ικανοποιητικήν άνταπό,κρισιν έκ μέ­ρους τών Κυβερνήσεων, (καί τών ιθυνόντων τά τής ΥΓΕΙΑΣ τού κόσμου), εις τήν σοβαρωτάτην αύτήν έπιστημονικήν έκ- κλησιν).

ΤΑ ΟΙΝΟΠΝΕΥΜΑΤΩΔΗ ΠΟΤΑ«Προσέχετε άπό τήν μέθην, ή όποια δέν διαφέρει άπό

μίαν έκουσια μορφήν τρέλλας, τής όποιας τά θύματα είναι πολύ περισσότερα άπό έκεΐνα τής φυματιώσεως», τονίζει τό τελευταΐον Διεθνές Άντιαλκοολικόν Συνέδριων τών Παρι- σίων στό όποιον έλαβον μέρος οί πιο διάσημοι έπιστήμονες

Page 236: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

άπ’ δλο τόν κόσμο.Ό Παγκύπριος Φυσιοθεραπευτικός Σύνδεσμος άπό 25-

ετιας καί πλέον καί κατ’ έπανάλειψιν πρό ΙΟετίας ¿κυκλο­φόρησε ένα έκτενές άντιαλκοολικόν ύπόμνημα, τονίζων τήν μεγίστην ωφέλειαν των εύεργετικών προϊόντων τής άμπέ- λου. του σταφυλιού καί τής σταφΐδος, έν άντιθέσει πρός τήν άνυπολόγιστόν ζημίαν έκ τών ισχυρών οινοπνευματωδών πο­τών ή όποια δημιουργεί τά άναρίθμητα θύματα τού άλκοο- λισμού.

Είς τό ύπόμνημα αύτό πού δημοσιεύθηκε όλόκληρον στό περιοδικό μας «Φ. Υγιεινή», καί στόν Τύπο έκθέτομε λεπτομε­ρώς έποικοδομητικάς εισηγήσεις, πρός αίσίαν λύσιν τού τε­ραστίου άμπελουργικοΰ προβλήματος πρός δφελος καί εύερ- γεσίαν δχι μόνον τών άμπελουργών, και τού καταναλωτικού κοινού, αλλά καί αύτών τούτων τών βιομηχανιών τών οινο­πνευματωδών προϊόντων, τονίζοντας δτι θά ή το γενική ευερ­γεσία γιά δλους άν άντί τών όλεθρίων οινοπνευμάτων κατα­σκεύαζαν έδώδιμον σταφίδα, σταφυλοσάκχαρον καί άλλα ώφέλιμα έκ τού γλεύκους προϊόντα, πού είναι μία έκ τών άριστων τροφών διά τόν άνθρωπον, ή καί σπίρτον κατάλλη­λον μόνον δια βιομηχανικούς σκοπούς.

Μά, είναι άραγε, πραγματικά τόσο μεγάλη ή ζημία έκ τών οίνοπνευματωδών ποτών πού θά ¿δικαιολογείτο μία τέ­τοια... περιπέτεια γιά τήν άλλαγή αύτή τής χρήσεως καί λειτουργίας τών οίνοβιομηχανιών μας πού ως γεγονός έξυ- πηρέτησαν μέχρι σήμερον τήν ’Εθνικήν οικονομίαν τής πα- τριδος μας, καταναλίσκοντας τά άμπελουργικά προϊόντα μας;;

’Απαντούμε καταφατικώς μέ ένα κεφαλαΐον ΜΑΛΙ ΣΤΑ, δεδομένου δτι έχει άποδειχθεϊ έπιστημονικώς πέραν πάσης άμφιβολίας δτι τά οινοπνευματώδη ποτά καταστρέφουν καί έκφυλίζουν, τήν καρδίαν, τό σηκώτι, τό νευρικόν σύστημα, τόν έγκέφαλον, προκαλώντας, κυριολεκτικά έρείπια ψυχο­σωματικά. καί τά άναρίθμητα θύματα τής σχιζοφρένειας· έκ- φυλισμό στό αίμα, καί στό έμβρυο, έξ οδ καί τά έκφυλισμέ- να φιλάσθενα κακορίζικα τέκνα, καί άνάπηρα, σπαστικά καί παραφύσιν παιδιά, τά όποια συνεχώς πολλαπλασιάζονται καί τά όποΐα τό κράτος (μετά τήν άπό άγνοιαν δημιουργία τους) περιμαζεύει καί... έξυπηρετεΐ.

Μέ τήν άπεριόριστη καί τή συνεχώς αύξανομένη χρήση τών ισχυρών οινοπνευματωδών ποτών, δυστυχώς δέν πρόκει­ται νά έλαττωθή καθόλου ή ώς άνω καταστροφή (έξις γάρ δεύτερα φύσις), άν δέν διαφωτισθή καταλλήλως — τουλάχι­στον ή νεολαία μας — καί άν δέν γίνουν κατάλληλα Κυ­βερνητικά, έπιστημονικά, έκπαιδευτικά, καί κοινωνικά δια­βήματα.

Ή ένδελεχής σοβαρά έπιστημονική έρευνα καθώς έγινε

- 238-

Page 237: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

στό ηροαναφερθέν διεθνές έπιστημονικόν άντιαλκοολικόν σε- μινάριον και ή όποια θά ήταν εύχής έργον άν έπαναλαμβά- νετο συχνά, πράγμα τό όποιον θά έφερε στήν έπιφάνεια καί θά καταπολεύοΰσε άρκετές σαθρές καί όλέθριες συνήθειές μας πού άργά, ύπουλα, άσυναίσθητα, διαβιβρώσκουν κυριο­λεκτικά κάθε «πολύτιμον, πού έχομεν. καί τι πολυτιμότερον τής ψυχο-σωματικής μας υγείας... πού διατρέχει τόν έσχα­τον κίνδυνον έν πληρει 20φ αίώνι».

Σ ’ έκείνους πού φαντάζονται δτι μέ τόν άγώνα μας ένάντια στό ποτόν, στό κάπνισμα κλπ. (πράγματα πού σπά­ζουν — καθώς λένε — τή ρουτίνα τής πολύμοχθης σημερινής ζωής ρας, καί μδς προσφέρουν κάποια λήθη, άλλαγή καί ευχαρίστηση), προσπαθούμε νά έξαλείψωμε κάθε εύθυμία καί κάθε εύχάριστο καί άπολαυστικό στή ζωή, άπαντοΰμε: Ιον) Δέν ύπάρχει στή ζωή μεγαλύτερη άπόλαυση άπό μιά

πλήρη ψυχο-σωματικήν υγείαν, ή όποια μολύνεται καί φθείρεται κυριολεκτικά μέ τες όλέθριες συνή­θειες πού άναφέρομε.

2ον) Τό ποτόν, τό κάπνισμα, τά ναρκωτικά — άφύσικα πράγματα γιά δλα τά ζωντανά — δχι, μόνο δέν είναι ευχάριστα πριν τά συνηθίσης, άλλά καί πολύ δυσάρε­στα πράγμοαα, πού μέ τήν άφρονα έπιμονή μας καί κατόπιν δημιουργίας όλεθρίων έξεων, βρίσκομε τήν άφύσικη, πλαστή, πρόσκαιρη καί στιγμιαία «άπόλαυ- σή» καί έν τέλει άνακαλύπτομε πώς οι έξεις αύτές μας έχουν σακατέψει κυριολεκτικά, δημιουργώντας μας δχι... άπολαύσεις, άλλά έπίγεια κόλαση, όπότε κατ’ ανάγκην τές έγκαταλείπομεν, πολλές φορές δ- μως... πολύ αργά.

3ον) Σ ’ έκείνους πού ύποστηρίζουν δτι τό «μέτρον» έστω κι άπό τά βλαβερά μιά πού μδς ευχαριστούν, δέν ά- ποκλείεται, καί τό ανέχεται ό όργανισμός, άπαντοΰ­με:α) Έ ν πρώτοις προκειμένου γ ιά δηλητήρια πού προ-

καλοΰν έξεις — δπως είναι τό άλκοόλ, ή νικοτίνη, τά ναρκωτικά, — είναι άπολύτως άδύνατον νά μήν καταλήξωμε στήν «άμετρον» χρήσιν καί κατάχρη- σιν έστω κι άν ξεκινήσωμεν μέ έλάχιστη ποσότητα άπ’ αύτά τά δηλητήρια. "Επειτα είμαστε άνατο- λίτες καί τό «μέτρον» μας είναι τόσον έλαστικόν, πού δσο τό τραβούμε τόσον άνοίγει. Κι έκτός τού­του. κάτι πού γιά σένα θεωρείται (λόγω τής ήλι- κίας τής ζωτικότητός σου), άκίνδυνο — προσωρι- νως — μέτρον, γιά τόν άλλον μπορεί νά είναι θα­νάσιμη ποσότης δηλητηρίου.

Ζυνεπώξ! Msotpu« άπό κάδε δπλητήριον όοβνδήποτε

— 239—

Page 238: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

έλκυστικόν καί άκίνδυνβν διαφημίζεται πώς είναι, &ν δέ- λωμβν νά... έπιζήσωμεν.

Είναι, λοιπόν καιρός. (Αφήνοντας κατά μέρος μονόπλευ­ρα συμφέροντα, έπιστημονικά... γόητρα, καί έγωϊστικά Ατο­μικά κερδοσκοπικά έλατήρια), νά άνακαλύψωμε καί έγκα- ταλείψωμε δλες τές όλέθριες συνήθειες (Αλκοολισμό, κά­πνισμα, υπερσιτισμό, ναρκωτικά, δηλητήρια, Ακινησία, καί καθημερινή μόλυνση δχι μόνο του έξωτερικοϋ, Αλλά καί του έσωτερικοϋ περιβάλλοντος — τοΟ όργανισμοΰ μας, — Αν δέν θέλωμεν νά γίνωμεν 8λοι ψυχοπαθείς, σχιζοφρενείς, Καρδια­κοί, καρκινοπαθείς, χύνοντας συνεχώς λάδι στόν τρομερόν πόλεμον των νεύρων, καί έξατμίζόντες καί κονιορτοποιοϋν- τες συγχρόνως κάθε άνθρώπινην Αξίαν.

------ Ο --------

Η ΑΠΟΛΥΤΟΣ ΝΗΣΤΕΙΑ ΚΑΙ ΤΟ ΑΙΜΑ ΜΑΣΜιά περίπτωση πού πιστοποιεί το έρδόν κι έπιστημονικον

κύρος των Αρχών τής Φυσιοθεραπείας"Οσοι φοβούνται πώς ή λιτή διατροφή, καί αύ-

τή ακόμη ή άπόλυτηι νηστεία, φθείρει ή υποβιβάζει τήν ποιότητα του αίματος, άς ρίξουν μια ματιά στήν πιο κάτω άνάλυση αίματος του εκδότου καί γενικού γραμματέως του Παγκυπρίου Φυσιοθεραπευτικού Συνδέσμου, ΦυσιοθεραπευτοΟ κ. Σ. Σαββίδη, δταν ήταν σέ ήλικίαν 69 ετών, καί άμέσως μετά άπό μιά απόλυτη νηστεία 10 ολοκλήρων ήμερων (μόνο με νε­ρό), τήν όποιαν ό κ. Σαββίδης εφαρμόζει τουλάχι­στον μιά φορά τό χρόνο γιά πλήρη κάθαρση, άποτο- ξίνωση (γιά θετική πρόληψη άπό ΚΑΘΕ άρρω­στε ια), καί γιά γενική ανανέωση τοϋ σώματος.

"Οσοι δέν γνωρίζουν άπό άναλύσεις μπορούν νά συμβουλευθουν ειδικούς επιστήμονες, — καθώς έγινε καί στήν περίπτωση αυτήν, δπου μερικοί γνω­στοί επιστήμονες πού ήσαν κοντά κατά τήν άνάλυ- σιν έξεπλάγησαν γιά τό άποτέλεσμα, καί είδικώς επειδή ¿γνώριζαν δτι αυτή έγινε πραγματικά μετά άπό 8 ήμέρες άπόλυτη νηστεία.

”Ας μή φλυαρούμε λοιπόν — άπό άγνοια, ή κα- κοβοόλως κάποτε — ένάντια στά εύεργετικά προλη­

— 240—

Page 239: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

πτικά και θεραπευτικά μέσα της Φυσικής Υγιεινής, τή λιτή διατροφή, τές φρουτοθεραπείες, τή σύντομη άπόλυτη νηστεία, τα άτμόλουτρα, τήν κίνηση, τό ύ­παιθρο, τήν καθαρή άτμόσφαιρα, τό φυσικόν περι­βάλλον, αύτά πού θαυματουργούν κυριολεκτικά δ- ταν εφαρμόζονται μέ σύνεση, και λογικευμένη έμ- πειρία, — κι δχι μέ ήμιμάθεια, ύπερενθοοσιασμούς, καί άκρα πού ούδέποτε ώφελουν.

Για τήν ευεργετική άνανεωτική έπίδραση τής άπόλυτης νηστείας μας πείθουν πέραν πάσης άμφι- βολίας ο'ι υγιέστατοι αιωνόβιοι χορτοφάγοι των Ι ν ­διών, Γιόγκι, πού ζοΟν όλοι πέραν των 150 έτών σή­μερον, έφαρμόζοντας τό μίνιμουμ δεκαπενθήμερη άπόλυτη νηστεία, κάθε χρόνο.

ΣΗΜ.— Περισσότερες λεπτομέρειες γιά τήν ά­πόλυτη νηστεία καί τα εύεργετικά της άποτελέσμα- τοι, ΐδε στο βιβλίο του κ. Σαββίδη «Φυσιοθεραπεία, θεωρία καί Πράξη», πού περιλαμβάνει τή φυσική καί ριζική θεραπεία δλων των άσθενειών.

ΣυνιστοΟμε Θερμά σε δσους διαβάσουν αύτό τό βιβλίο δπως προμηθευθοΰν καί τό άλλο βιβλίο «Φυ­σιοθεραπεία θεω ρία καί Πράξη» στο όποιον έκτος τής άπόλυτης νηστείας θά βρουν καί δλα τά άλλα φυσικά κι εύεργετικά μέσα, τις φρουτοθεραπείες, τις άλκαλικές δίαιτες, τά άτμόλουτρα, τά μασσάζ, τήν κινησιοθεραπεία, πού άποτσξινώνουν πλήρως τον όργανισμόν, καί προλαβαίνουν καί θεραπεύουν ριζικά κάθε άρρώστεια.

— 241—

Page 240: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

Φωτοτυπία Trig άναλύσεως αίματος τοΰ κ. Saêêiôn μετά duré. δεκαήμερη άπδλοτη νηοτεία.

(Fonn Med. 110Α.) MINISTRY OF HEALTH

DEPARTMENT OF MEDICAL SERVICE8

— 242—

pathological laboratory report

Name of Patient : S a . t y o \ 4 - e A ·

Addreaa: . f>tnoLf<u(L(iX ·

Sender: 1

Addrese : \— 'i C* *}

Lab. N o ..............................................

REPORT

o οΛ"---

fc -i-fc · °k wv. vvv. ί η < v

V H · \A· ■ ·■

^ • t c . c , . t o q , :

'P e l H .

^ ·/*

D * e . S i g n m a r . . . . 4 ^ > < ......

Τελειώνοντας κάνομε μια έκκληση σ’ δλους ¿κείνους πού Θέλουν ν’ άνακτήσουν καί διατηρήσουν τήν πολύτιμη ύ-

Page 241: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

γεια τους δπως μελετήσουν πάση θυσία δλα τά Φυσιοθερα­πευτικά συγγράμματα, καί θέσουν — έστω καί δοκιμαστι- κως — σ ' έφαρμογή τά περιεχόμενό τους, καθότι αύτό Απαι­τεί τό κ α θ ή κ ο ν έναντι τής σωματικής καί ψυχο-δια- νοητικής ύγείας, πού είναι Απαραίτητη γιά κάθε πρόοδον κι εύδοκίμηση, καθώς καί γιά τήν έξασφάλιση μιας φυσικής, ύγιεινής Ανθρώπινης, ειρηνικής ζωής, κι δχι μιάς κολασμέ- νης τυρρανικής ζούγκλας.

Κι Αλήθεια, σωστή ζούγκλα έχει καταντήσει ή ζωή του ... άνθρώπου(!) σήμερον.

Πόλεμοι συνέχεια, παντού καί πάντοτε. Φόνοι! Έκμετάλ- λευσις, θύματα! Σφαγή, κίνδυνοι έξαφανίσεως τής ζωής ά­πό τόν πλανήτην. ΓΙ ΑΤΙ; Διότι δ Ανθρωπος του 20οΰ αίώ- νος των Ανακαλύψεων καί τής προόδου(ί) μέ τήν πλεονε­ξίαν του, καί τήν Αφύσικη ζωή τής κοιλισδουλείας, του έκ- φυλισμοΟ, των ναρκωτικών, τών καταχρήσεων, καί τής πο­λυφαρμακίας, έχει μολύνει κυριολεκτικά τό σώμα δλόκλη- ρο. Κι ένα μολυσμένο κι άρρωστημένο σώμα είναι Απολύτως Αδύνατο νά φιλόξενή Ιένα ύγιές, ήθικό, άλτρουΐστικό, Αν­θρώπινο, ειρηνικό μυαλό.

’Ιδού που βρίσκεται ή ρίζα του κακού...! "Ας άλλάξω- με λοιπόν τόν τρόπο τής ζωής, τής διατροφής, καί τών συ­νηθειών μας πρός τό φυσικώτερον, Αν θέλωμε ν’ άλλάξωμε τό μυαλό, τές σκέψεις, καί τές έπιδιώξεις μας, Αν θέλωμε νά... έπιζήσωμεν ώς Ανθρωποι, καί δχι, ώς θηρία τής ζούγ­κλας άλληλοσπαρασσόμενα.

Μόνόν ή Παντοδύναμη ΦΥΣΗ, καί ή πιστή παρακολούθηση τών θείων νόμων της, είναι δυνατόν νά μας σώση δχι μόνον άπό τόν καρκίνον, τά καρδιακά, ικαί τΑλλα σαρωτικά νοσή­ματα, άλλα καί άπό τούς αΙώνιους πολέμους, τήν αιώνια έκμετάλλευση καί τήν όλοκληρωτική έξόντωση.

ΕΠΟΙΚΟΔΟΜΗΤΙΚΕΣ Ε ΙΣ Η Γ Η Σ Ε ΙΣΣυμβουλεύομε δλους ¿κείνους πού δέν θέλουν νά δη­

λητηριάζονται καθημερινώς μέ τά ψεκασμένα καί λιπασμέ- να λαχανικά, δταν έχουν έστω καί έλάχιστο χώρο στήν' αύ- λή τους, έκτός (ή Αντί), Ανθη νά καλλιεργόθν καί λαχανικά χωρίς λιπάσματα (μέ φυτόχωμα ή κόπρο χωνευμένή) πού δημιουργεί γερά φυτά πού δέν χρειάζονται ψέκασμα.

Καί δσοι Ακόμη δέν έχουν καθόλου αύλή θά μπορούσαν νά καλλιεργούν σέ ξύλινα κιβώτια (κάσιες) λίγο μαϊντανό, κρεμμυδάκια, ρόκα, λίγο σέλινο, έτσι πού νά έχουν πρόχει­ρα φρέσκα καί Αρίστης ποιότητος πράσινη σαλάτα/πλούσια σέ βιταμίνες καί όργανικά ζωντανά Αλκαλικά στοιχεία, Α­παραίτητα γιά τή θρέψη, τόνωση καί τήν κάθαρση του σώ­ματος.

— 243—

Page 242: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

— 244—

Υ Π Ο Μ Ν Η Μ Α

Π Α ΓΚ ΥΠ Ρ ΙΟ Υ Φ ΥΣ ΙΟ Θ Ε Ρ Α Π Ε ΥΤΙΚ Ο Υ ΣΥΝ ΔΕΣΜ Ο Υ

Πρός το ν ’Ε ξβχώ τατον Π ρόεδρον,Τ ους Έ ξοχω τάτους 'Υ πουργούς 'Υ γ ε ία ς κα ί Π αιδείας,Τ ό ν Π ρόεδρον κα ί τά λο ιπ ά "Ε ν τ ιμ α Μ έλη

τής Βουλής τώ ν "Α ντιπροσώπων τή ς ’Α νεξαρτήτου Κ υπριακής Δ ημοκρατίας.

‘Εξοχώ τατοι,"Ε ντιμ ο ι Κύριοι,

'Ο Π αγκύπριος Φ υσιοθεραπευτικός Σ ύνδεσ μος θεω ρεί ίερόν κ ι έπ ιβ εδλ η μ ένο ν καθήκον όπως εύσεβάοτως καθυπο- δάλη κα ί π ά λ ιν πρός 'Υ μάς τά κάτω θι σ χετ ιζό μ ενα μ έ τή ν ύ γ ιε ιν ή βελτίω σ ιν του (Κυπριακού Λαού.

Ε ίνα ι πασ ίδηλον ότι ή ύ γ ε ία ε ίν α ι τό πολυτιμότερον άγαθόν τής ζωής κα ί ή σημαντικω τέρα έθνική ο ίκονομία ένός τόπου κα ί ότι αϋτη έξαρτάτα ι σ χεδόν έξ ολοκλήρου ά ­πό τά ς συνηθείας μας, α ίτ ιν ε ς δ ιέπουν τ ή ν ζω ήν κ α ί τόν χα ρα κ τή ρ α μας κ α ί α ίτ ιν ε ς πολύ όρθώς «Δευτέρα Φύσις» όνομάζονται.

Κ αθημερινώ ς δ ιαπ ισ τώ νβ μ εν τά όλέθρια άπβτελέσ μα- τα τώ ν ά νθ υ γ ιε ινώ ν συνηδειών, τών κ α ταχρήσ εω ν κα ί τού όλεθρίου έκφυλισμοΰ, τού αλκοολισμού, του καπνίσματος (κ α ί μεταξύ τώ ν μ ικροτέρω ν μαθητώ ν μ α ς ά κ ό μ η ), τής σπατάλης τού πολυτίμου ύπνου είς μολυσμένους χώρους, τώ ν σεξουαλικώ ν κ α ί πάσης ά λλ η ς φύσεως καταχρήσ εω ν, α ί όπ ο ΐα ι φθείρουν, κυριολεκτικώ ς, τή ν πολύτιμ ον ψυχο­σ ω ματικήν ύ γ ε ία ν ό χ ι μ όνον τώ ν ένη λ ίκ ω ν , ά λλά κ α ί τής μαθητικής μας νεολα ία ς, ή όποία χα ρα κ τη ρ ίζετα ι συνήθως άπό πνευμ α τ ικ ό ν μαρασμόν, νωθρότητα, στασιμότητα, γ ε ­ν ικ ή ν έξάντλησ ιν , ήθικήν έξαθλίωσιν, μ έ άπβτέλεσ μα τήν έκ μ η δένισ ιν τή ς έκ πα ιδευτικ ή ς κα ί κρα τικής μ ερ ίμ νη ς διά τ ή ν πρόοδον κα ί τό ν πολιτισμόν.

Ε ίνα ι πασίγνω στος βεβαίω ς ή δυσμενέστατη έπίδρασις τή ς έκ τή ς λα ιμ αργίας, τοξα ιμ ίας καί τής σω ματικής έξαν- τλήσέω ς κα ί τής άνω μάλβυ λε ιτουργία ς τού ήπατος — τής χολ ή ς —- τής κυκλοφορίας τού α ίματος, κ α ί τού νευρικού συστήματος έπ ί τής ψ υχο-διανοητικής καταστάσεω ς, κα ί τού ήθικβ-κοινω νικού χαρακτήρος τού άνθρώπου, μ έ άπ.οτέλε- βμα τέ ς όλέθριες χρ ό ν ιες άσθένβιες κ α ί τούς καθημερινούς

Page 243: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

κινδύνους άπο καρκίνο κα ί καρδιακά.

’Ε π ί δεκαετηρίδας ολοκλήρους, ώς γνωστόν, λόγω τής γενικής αδιαφορίας τής κατά πάντα ίδιοτελούς αποικιακής Κυβερνήσεως, ούδεμία θετική προσπάθεια έγινε διά τήν ύγιεινην διαφώτισιν τού λαού μας (έναντίον των ποικίλων καταχρήσεων καί του έκφυλισμοϋ) ένώ κατά γενικήν όμο- λβγίαν αύτή, μ’ ένα δράμι πρόληψη, μάς σώζει άπό ένα τόνο θεραπεία.

Π ιστεύομεν όμως ότι τώ ρα, μ έ τη ν ευ κα ιρ ία ν τής α ν ε ­ξαρτησίας μας, κα ί τή ς γ ε ν ικ ή ς άναδιοργανώ σεω ς τής π α ι­δείας μας, έά ν θέλω μ εν άνθρώπους ανώ τερους μ έ πλήρη σ ω ματικήν κ α ί ψ υχο-δ ια νοητικήν ύ γε ία ν , οί όποιοι νά εώ εργετβΰν κυρ ιολεκτικά τή πατρ ίδα μας, π ρ έπ ε ι πάση θυσία ν ά καταβληθή προσπάθεια, όπως διαφωτισθή έπιστη- μβνικώ ς ό λαός μας, κυρίως δ έ ή ν εο λ α ία τω ν σχολείω ν μας, πρός α ποφ υγήν τω ν όλεθρίω ν κα ί δη μ ιουργίαν υ γ ιε ι­νώ ν έξεω ν, μέ άποτέλεσ μα τή ν π λ έο ν θ ετ ικ ή ν έξυπηρέτη- σ ιν κα ι πρόοδον είς όλους τούς τομ είς τής ζω ής καί τή ν ψ υχο-δ ια νοητικήν έξυγίανσ ιν.

Ε ίσηγούμεθα κατω τέρω μ ερ ικά δ ιαφ ω τισ τικά μέσα διά τ ή ν έ π ιτυ χ ία ν τού ώς άνω ίεροΰ σκοπού.

Ιο ν ) Σ υσ τημ ατικά ! ό μ ιλ ία ι (ε ίς όλας τάς ’Ο ργανώ σεις καί τούς Σ υλλόγους Γ ο νέω ν κα ί Δ ιδασκάλω ν, παρόντω ν κα ί τω ν μαθητώ ν τω ν άνω τέρω ν τά ξεω ν) τω ν Δ η­μοτικώ ν Σ χ ο λ ε ίω ν καί τω ν Γυμνασίω ν, δ ιά τω ν ό­ποιω ν ν ά έκ λα ϊκ εύ ετα ι ή έπ ισ τήμη τή ς διατροφής, τή ς γενετη σ ίου ά γω γή ς, τή ς σ κληραγω γίας, τής έγ- κρα τείας κ α ί τή ς λ ιτότητος, κα ί δ ιά τω ν όποίω ν θά ύ ποδεικνύω ντα ι μ έ ά π τά π α ρ α δείγμ α τα , ©ί κ ίνδυ νο ι τού όλεθρίου καπνίσματος, τώ ν δ ιαδρω τικώ ν κ α τα ­χρήσεω ν καί τού επαράτου έκφυλισμοϋ.

2ον) Διαφωτιστικά περιοδικά, φυλλάδια, βιβλία καί δια- φωτιστικές ταινίες έπί τών ώς άνω θεμμάτων, δι’ ό­λα τά σχολεία.

3©ν) Σ χ ε τ ικ α ί συστηματικαί ραδιοφω νικαί κα ί τη λ εο π τ ι­κά! έκπομ πά ί μ έ προοπτικήν τ ή ν έξυπηρέτησίν τής ύ γε ία ς τού λαού. (Μ έ τ ή ν εύ κα ιρ ίαν α ύτήν δηλοΰ- μ ε ν ότι δ ιαθέτομεν τ ή ν σ υνεχή έκδοσιν τού έπισή- μως έγκεκρ ιμ ένβ υ περιοδικού μας «Φ Υ Σ ΙΚ Η Υ Γ Ι­ΕΙΝ Η », κα ί τή ν δ ια νο μ ή ν του δω ρεάν, · έ όλα τά σ χολεία καί κοινω φελή Ιδρύματα, έά ν τά έξοδα τής έκδόσεώς του δ ια τ ίθ εντα ι έκ τού Κ υβερνητικού ή ’Εκκλησιαστικού Τ α μ ε ίο υ ).

— 245—

Page 244: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

4©ν) ΕΙσηγβύμεθα όπως π αράλληλα μέ τή ν επίσημον άνα - γνώ ρ ισ ιν κ α ί έφ αρμογή τοΰ ‘'P h y sio th erap y " στα νοσοκομεία α ν α γνω ρ ίζετα ι κα ί έφαρμόζετα ι έστω καί δοκιμαστικώ ς κα ί ή ε ίδ ική μας μέθοδος ‘'N a tu ro ­p a th y " , πού σ χετ ίζετα ι μέ τή ν ύ γ ιε ιν ή διατροφή, κα ί πού ε π ιτυ γ χ ά ν ε ι — ώς γνω σ τόν — τή ν πλήρη άπο- τοξίνω σιν μ έ ευ ερ γετ ικ ά ά ποτελέσ μ ατα στόν προλη­π τικ ό ν κα ί θεραπευτικόν τομέα .

5ον) Μ έ τ ή ν έφ αρμ ογήν καί τή ν έ π ιτυ χ ία ν τοΰ γεν ικού Σ χ ε δ ίο υ ’Ιατροφ αρμακευτικής Περιθάλψεως όλοι οί έπ ιστήμονές μας θά μπορούσαν ν ά συντονίσουν τόν ά γώ να τής φυσικής προληπτικής κα ί έξυγιαντικής διαφωτίσεως. Σ υ ν επ ώ ς έ π ε ίγ ε ι πάση θυσία ή έφ αρ­μογή του, φ θάνει μ όνον κρ ιτήρ ιβ ν προαγω γής τώ ν έπ ισ τημόνω ν μας ν ά ε ίν α ι ή διαφώ τισ ις κ α ί ή πρό- ληψις τώ ν άσθενειώ ν, κ α ί ό χ ι ή προσωρινή νάρκωση κ α ί υποχώρηση τώ ν συμπτω μάτω ν μ έ άποτέλεσμα τή ν μ ελ λ ο ντ ικ ή ν έπ ιδείνω σ η.

6ον) 'Υ ποδάλλομ εν κ α ί π ά λ ιν , ότι, ένα ε ίδ ικ ό ν Πρότυπον Φ υσιοθεραπευτικόν 'Ίδ ρ υ μ α μ έ τή ν δοήθειαν κα ί τή ν σ υνεργασ ίαν τής ’Ορθόδοξης ’Ια τρ ικ ή ς, θά ε ίν α ι ό,τι πολυτιμότερον, κα ί άποτελεσ ματικότερον γ ια τή ν ευ ερ γετ ικ ή ν έξυ γ ια ντ ικ ή ν έπ ίδρασ ιν , στόν π ροληπτι­κ όν κ α ί θεραπευτικόν τομέα , δεδομένου «ότι ένα δράμ ι πρόληψη σώζει άπό ένα το ννο θεραπεία».

Π ιστεύομεν ότι παραλλήλω ς μ ε τό ν άπελευθερω τικόν ά γώ να κ α ί τή ν ύ λ ίκ ή ν έν ίσ χυσ ιν τοΰ λαού μας, έά ν κατα- δληθή προσπάθεια δ ιά τ ή ν ΰ γ ιε ιν ή ν του δ ιαφ ώ τισ ιν , τότε ή εύεργεσ ία θά ε ίν α ι άπείμ ω ς μ εγα λυτέρα , καθότι ή Ύ - γ έ ία ε ίν α ι ΰπεράνω όλων.

Τ ελ ε ιώ ν β ν τες εύχόμεθα όπως τό παρόν ύπόμνημα γ ίνη άφορμή έξετάσεω ς κα ί προωθήσεως τού ώς άνω Ιερού σκο­πού, ΰποσχόμενοι ότι εύχαρίστω ς θέλομεν προσφέρει πάσαν δυ να τή ν δοήθειαν ήτις έξαρτάτα ι άπό ήμάς, δ ιά τ ή ν πολύ­τ ιμ ο ν έξυγία νσ ιν κα ί τ ή ν αύβόρμητον ήθικοποίησιν καί ευ ημ ερ ίαν τοΰ έκλεκτού Κυπριακού λαού.

Μ ετά πάαης τιμής καί ύπολήψεως,Σ . Σ Α Β Β ΙΔ Η Σ ,

Δ ιπλω ματούχος Φ υσιοθεραπευτής Γ εν ικ ό ς Γραμματεύς

Π αγκυπρίου Φ υσιοθεραπευτικού Συνδέσμου. Π έρα Π εδί, Λεμεσού, Κ ύπρος 1,1,1951,

- 246-

Page 245: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

Καταθέτομε παρακάτω τές άπαντήσεις πού λή((>θησαν μετά τήν άποστολήν του ώς άνω υπομνήματος.

ΠΡΟΕΔΡΙΚΟΝ ΜΕΓΑΡΟΝ

Λευκωσία, 10 Ίανουαρίου 1981.

Κύριο Σ. Σαββίδη,Παγκύπριο Φυσιοθεραπευτικό Σύνδεσμο,Πέρα Πεδί.

’Αγαπητέ κ. Σαββίδη,

Έπηρα τό γράμμα σας τής 6ης Ίανουαρίου καθώς και τά συναποσταλέντα τεύχη του περιοδικού σας «Φυσική Υ ­γιεινή» καί εύχαριστώ θερμά.

Εύχομαι κάθε έπιτυχία στϊς προσπάθειες σας.

Φιλικώτατα ΣΠΥΡΟΣ_ ΚΥΠΡΙΑΝΟΥ

Πρόεδρος της Δημοκρατίας.

- 247-

ΥΠΟΥΡΓΕΙ,ΟΝ ΥΓΕΙΑΣ Άρ. Υ.Υ. 360/80.

ΓΡΑΦΕ ΙΟΝ ΥΠΟΥΡΓΟΥ Λευκωσία, Κύπρος

21η Ίανουαρίου, 1981.

Κύριο Σ . ΣΑΒΒΙΔΗ,Γ. Γραμματέα,Παγκ. Φυσιοθεραπευτικού Συνδέσμου,Πέρα Πεδί,ΛΕΜΕΣΟΣ.

’Αγαπητέ κ. Σαββίδη,

Εύχαριστώ πολύ γιά τήν άποστολή του βιβλίου σας «Φυσική Υγιεινή» τό δποΐο διάβασα μέ πολύ ένδιαφέρίο.

Μέ έκτίμηση, ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΤΟΜΠΑΖΟΣ

'Υπουργός 'Υγείας

Page 246: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ, Λευκωσία.

30 ’Ιανουαρίου 1981.Κύριο Σ. Σαββίδη,Γενικό ΓραμματέαΠαγ κυπρίου Φυσιοθεραπευτικού Συνδέσμου,Πέρα Πεδί.

"Εχω έντολή να άναφερθώ στην επιστολή σας στόν ’Ε­ξοχότατο 'Υπουργό Παιδείας, ήμερ. 5.1.1981 καί νά σας συγχαρώ για τό συνεχές ένδιαφέρον σας γιά τή φυσιοθε­ραπεία.

Μέ τήν εύκαιρία σας πληροφορώ δτι οί άπόψείς πού διατυπώνονται στό «Υπόμνημα του Παγκυπρίου Φυσιοθερα­πευτικού Συνδέσμου» σημειώθηκαν άπό τό 'Υπουργείο Παι­δείας.

ΧΡ. ΚΛΕΟΠΑΣ Τμήματάρχης Άνωτέρας καί

Μέσης ’Εκπαιδεύσεως.

Ο --------

Γ Ρ ΑΦΕI ΟΝ Π Ρ Ο ΕΔ Ρ ΟΥ ΤΗΣ ΒΟΥΛΗΣ ΤΩΝ ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΩΝ

Λευκωσία, 9η Φεβρουάριου 1981.Κύριο Σ. Σαβδίδη,Γ ενικό Γ ραμματέαΠαγκυπρίου Φυσιοθεραπευτικοί) Συνδέσμου,Πέρα; Πεδί.

’Αγαπητέ κ. Σαββίδη,Σας εύχαριστώ γιά τήν επιστολή σας καθώς καί γιά

τις έκδόσεις του περιοδικού «Φυσική ’Υγιεινή» πού μου ά- ποστείλατε.

Ή διατήρηση τής υγείας, του πολυτιμότερου, άσφαλώς άγαθοΟ, δέν άποτελεΐ μόνο μέριμνα του ίδιου του πολίτη άλλά καί του κράτους πού όφείλει νά έρχεται άρωγό στήν ευζωία τών μελών του.

Φυσικά ή διαφώτιση καί ή πρόληψη τών άσθενειών εί­ναι εύχής έργο, γιατί άποφεύγονται ικαί ταλαιπωρίες καί έξοδα. Οί είσηγήσεις σας γιά μιά πιο φυσική ζωή είναι άξιοπρόσεκτες καί άσφαλώς θά τύχουν τής άνάλογης με­λέτης άπό δλους τούς ένδιαφερομένους.

Δεχθείτε παρακαλώ τά συγχαρητήριά μου γιά τήν πο­

— 248—

18/1981

Page 247: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

λυετή συνεχή προσφορά σας δσον αφορά τήν ύγεία των συμπολιτών σας καί τό ένδιαφέρον σας γιά τό υπό μελέτη σχέδιο ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης.

ΑΛΕΚΟΣ ΜΙΧΑΗΛΙΔΗΣ Πρόεδρος τής Βουλής των ’Αντιπροσώπων.

9 ------ΣΗΜ. Ε κ μέρους του Παγκυπρίου Φυσιοθεραπευτικού

Συνδέσμου ευχαριστούμε θερμά τόν Έξοχώτατον Πρόεδρον τής Κυπριακής Δημοκρατίας, τούς ’Εξοχότατους κ.κ. 'Υ­πουργούς καί ’Ανώτερους Τμηματάρχες, γιά τό ένδιαφέρον, τήν κατανόηση, τές εύχές καί τά συγχαρητήρια γιά τό έργο καί τήν έξυγιαντική προσπάθεια τής ’Οργάνωσής μας.

’Από τής ίδρύσεως του Π.Φ.Σ. (1943) έκατοντάδες τέ­τοιες έπιστολές έχουν ληφθεΐ, πού ώς γεγονός μας ένεθάρ- ρυναν στόν δύσκολον αυτόν καί πρωτοποριακόν μας Αγώνα, ’Αρκετοί μάς ένίσχυσαν ήθικώς— Αλλά καί ύλικώς — μετα­ξύ των όποιων καί ό Αείμνηστος ’Αρχιεπίσκοπος Μακάριος — τούς όποίους αιωνίως ευγνωμονούμε.

Χάρις στά εύεργετικά Αποτελέσματα τής φυσικής υγιει­νής, πού άπό δεκάδες τώρα χρόνια κηρύττομε καί παρακο­λουθούμε, καί χάρις στήν γενική κατανόηση πού Ακολούθη­σε, δλα τά βιβλία μας καί τό περιοδικό μας «Φυσική Υ γιει­νή», ένεκρίθησαν γιά δλες τές Σχολικές Βιβλιοθήκες τής Κύπρου, τής Στοιχειώδους, τής Μέσης ’Εκπαίδευσης καί τές Κοινοτικές.

’Εκείνο λοιπόν πού μένει τώρα είναι τό έξής:’Εάν πραγματικά τά «πιστεύω», οί Αρχές καί οί μέθο-

δες τής φυσικής ύγιεινής, μπορούν νά βελτιώσουν τήν ύγείαν τού λαου μας προληπτικός καί Θεραπευτικός, (δντας πρά­γματι άξια έπαίνου, καί συγχαρητηρίων, άπό δλους τούς ιθύνοντας τά τής ύγείας μας), νά προχωρήσωμε στήν έγκρι­ση καί τήν Αξιοποίηση, τή διάδοση καί τήν γενική έφαρμο- γή της, πού μέ μια θερμή καί έντιμη συνεργασία, μέ τήν έπίσημη ’Ιατρική θά έξυπηρετήση θετικότατα τήν πολύτιμη ύγεία τού λαού μας, πράγμα πού Ασφαλώς θά γίνη πραγ- ματικότης μέ τήν έφαρμογή καί πλήρη έπιτυχία τού εύεργε- τικού γενικού σχεδίου ’Ιατροφαρμακευτικής Περίθαλψης, καθ’ δν τρόπον ύποδεικνύομε στά βιβλία μας.

Σ. ΣΑΒΒΙΔΗΣ Γ. Γραμματέας Π.Φ.Σ.

Τ Ε Λ Ο ΣΣΗΜ.— Ό συγγραφεύς θά σας εύγνωμονή, αν μέ δυό

λόγια τού ^γνωρίσετε τές παρατηρήσεις καί έντυπώσεις σας δσον Αφορά τό περιεχόμενον καί τήν προοπτικήν τού βιβλίου γούτου.

— 249—

Page 248: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

— 250—

Π Ε Ρ Ι Ε Χ Ο Μ Ε Ν Α

Σελίς

Άφιέρωσις ......................................................................... 3Βιογραφικό σημείωμα τοΰ Σ. Σαββίδη ................. 4Πρόλογος ......................................................................... 11Ή Υ γ ε ία ....................... 18Εισαγωγή ......................................................................... 19

ΦΥΣΙΚΗ ΥΓΙΕΙΝΗ ........................................................... 22

Πλήρης σωματική καί ψυχο-διανοητική ύγεία ............ 22Γιατί είναι άναγκαία ή Διαιτολόγια καί ή 'Υγιεινή

Μαγειρική γ ιά τόν άνθρωπο της σήμερον ........ 23ΤΙ ύποστηρίζει ή Ιατρός κα Κατσίγρα .......................... 24Τροφή και ύγεία .............................................. 25

ΤΑ ΠΕΠΤΙΚΑ ΟΡΓΑΝΑ ................ 28

Ή άνθυγιεινή τρΟφή τών άσθενειών ...................... 32

ΒΙΟΧΗΜΙΚΑ .................................................................... 34

Άνάλυσις τών τροφών. — Τά 16 συστατικά του σώ-μ αφ ς του ανθρώπου ............ ........................... .... 34—42

Ποια όρυκτά στοιχεία περιέχει ένα συνηθισμένο σώματών 70 κιλών ........................... 43

Ο ΥΠΕΡΣΙΤΙΣΜ ΟΣ ........................... 44

Πώς νά σωθητε άπό τό υπερβολικόν καί έπικίνδυνονπάχος .................................................... 45

Συνδιασμοί τών τροφών .......................... .................. 49—50Καλοί συνδιασμοί ........................................................... 51Κακοί συνδιασμοί ......... 52

ΠΡΩΤΕΊΝΕΣ ............................................................... 55

ΒΙΤΑΜΙΝΕΣ ................................ 57

Κατάλογος βιταμινών καί θερμίδων .......................... 62—64Δεκάλογος Υγιεινής Διατροφής .................................... 65Τροφές πού προκαλόΰν δυσκοιλιότητα........................ 69Τροφές πού κανονίζουν τές κενώσεις .......................... 69

Page 249: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

— 251—

Oi ύγιεινότερες τροφές ................................................. 70

ΦΡΕΣΚΑ ΦΡΟΥΤΑ .............. 70Φυτοφαγία καί Κ ρεω φαγία................................ 74Πίναξ δεικνύων τήν θρεπτικήν άξίαν τον ξηρών καρ­

πών .............................................. 85

ΞΗΡΑ ΦΡΟΥΤΑ ............................................................ 86

Ή σταφίδα .............................................. 86Τό Μέλι .......................................................... 90Ή Φυσική ζωή, κοντά στις άσθένειες. — Τρώτε φρορτα

καί λαχανικά .............................................. 92

ΩΜΑ ΛΑΧΑΝΙΚΑ ........................................................... 95

Ή τομάτα .............................................. 95Τό άγγουράκι — Τό καρρότο ........................................ 96Τά γογγύλια — Τό λάχανο (κράμβη) ............... 97Τό μαρούλι ......................................................................... 98‘Η άντράκλα (γλυστιρίδα) — Τά κρεμμύδια ............. 99Τά σκόρδα — Τό πράσο .................................................. 100Τό κάρδαμο — Τά ραπανάκια —Τά πιπέρια ............ 101Οί έληές — Ό μαϊντανός — Τό σέλινο .................... 102

ΜΑΓΕΙΡΙΚΕΣ ΤΡΟΦΕΣ ........................................ 103

Ξηρά όσπρια .................................................................... *-108Ρε&ύθια— Τά κάστανα— Σιτάρι ........................ 110

ΤΟ ΜΑΥΡΟ Σ ΙΤ Α Ρ ΙΣ ΙΟ ΨΩΜΙ ............................... 111

Ρύζι — Καλαμπόκι ........................................ ......... 112—113

ΑΕΥΚΩΜΑΤΟΥΧΕΣ ΤΡΟΦΕΣ .................................... 115

Τό γάλα .............................................................................. 118Τό γιαούρτι — Τό τυρί .................................................. 117Τά αύγά — Τό άλας (καί άλλα μπαχαρικά) ........... 118Τό νερό ............................................................ 119Τό τσάι — Τό χαμομήλι — 'Ο δυόσμος Ό γλυκάνισ-

σος — 'Ο ζαμπουκος ............................................. 120

ΦΡΟΥΤΟΘΕΡΑΠΕΙΑ ...................................................... 121

Σελίς

Page 250: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

— 252—

Σ ταφυλοθεραπεία ....................... ................. ................'Η πορτοκαλοθεραπεία — ’Αλκαλική δίαιτα ............Ντοματοθεραπεία ............................. .........................Τροφή καΤ ύγεία του παιδιού .__ . ___ . . . . . . . . .Τροφή καί ύγεία των παιδιών μας ...... . .......................Διατροφή του παιδιού ............................. .......................Διατροφή τών παιδιών άπό δώδεκα ώς δεκαοκτώ μη­

νών .......................................... ._................. ...............Διατροφή τών παιδιών άπό 18 μηνών ώς 2 έτών ........Διατροφή τών παιδιών άπό 2 έως 3 έ τώ ν ......Διατροφή τών παιδιών άπό 3 έως 5 έτώ ν ........Μερικές είσηνήσεις γ ιά Ισορροπημένα γεύματα γιά

ήλικία 3 ετών καί άνω ................. ...........................Δίαιτα καί ύγεία τών πα ιδιώ ν........................................Τροφή γιά τά παιδιά πού βρίσκονται στήν άνάπτυ-

ξή το υ ς .................................................... ...................'Ο έμβολιασμός καί ό κίνδυνος τών φαρμάκων ........Τό γάλα τής μητέρας ..........................................Δίαιτα γιά τήν μητέρα πού θηλάζει ........................... .,Πώς βελτιώνεται ή έκκριση υγιεινού γάλακτος ........Μενού γιά θηλάζουσα μητέρα ........................................Βάρος τών βρεφών ...................................... ......Μερικές συμβουλές στές μητέρες δσον Αφορά τή δια­

τροφή τών παιδιών .............................................

ΥΓΕΙΑ ΚΑΙ ΟΜΟΡΦΙΑ .............................................. .

Πόσό'ύποφέρει ό άνθρωπος σήμερον ..........................

0 ΔΕΚΑΛΟΓΟΣ ΤΗΣ ΥΓΕΙΑΣ .......................

"Αν θέλουμε νά διατηρηθούμε ύγιείς σ’ δλη μας τήν ζωή .......................................................... ..................

ΥΓΙΕΙΝΗ ΜΑΓΕΙΡΙΚΗ .................................................

Πρόλογος ..................................................... ..............Μίά λογική καί ύγιεινή δίαιτα ........................................Καθημερινή Ανάγκη τού σώματος σέ λεύκωμα __ ,Καθημερινή Ανάγκη τού σώματος σέ άμυλο . . .__Καθημερινή Ανάγκη τού σώματος σέ ζάχαρη ............'Η άσπρη ζάχαρις αίτία τού καρδιακού έμφράγ,ματος Καθημερινή ανάγκη τού σώματος σέ λίπος καί λάδι

122126129130135136

145146147148

150152

. 155 156 156159160 161 163

165

167

169

' 172 ”

Σ ελίς

177

183

185189190 192 195 197 199

Page 251: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

— 253—

Τροφή στα διάμεσα των γευμάτων είναι έγκλημα κα­τά της ύγείας μας ....................... 200

Εβδομαδιαία μενοΟ ...................................................... 201

ΤΟ ΜΕΝΟΥ ....................... 203Πρόγευμα, Γεύμα, Δείπνο ............................................. 203

ΜΕΝΟΥ ΩΜΟΦΑΠΑΣ ......... 210Πρόγευμα, Γεΰμα, Δείπνο ............................................. 210

Μ ΑΓΕΙΡ ΕΥΜΕΝΕΣ ΤΡΟΦΕΣ .................................... 212

Ποιες τροφές περιέχουν ούρικόν όξύ ........................... 219

ΓΛΥΚΙΣΜΑΤΑ ............................................................... 221

Κρατικοποίηση της Ιατρικής καί έξασφάλιση πλή-ρκ>υς ψυχο-σωματικής ύγείας .......................... 229

’Ορθή διατροφή .................. 230Συνταγή Ύ γε ία ς ....................................................... 231Τά φρούτα καί ή ύγεία μας ...................................... 232Τά «πολιτισμένα» φαγητά προκαλοΟν μοντέρνες άσθέ-

νειες ......................................................................... 235Τά οίνοπνευμοσώδη ποτά ............................................. 237'Η άπόλυτη νηστεία καί τό αίμα μας ............................ 240

ΥΠΟΜΝΗΜΑ ΠΑΓΚΥΠΡ IΟΥ ΦΥΣ IΟΘΕΡΑΠΕΥΤI-ΚΟΥ ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ ............................................. 244

Σ ελίς

Page 252: Σάββας Σαββίδης - Τροφή και Υγεία, Διατροφή του Παιδιού, και Υγιεινή Μαγειρική

ΦΥΣΙΟΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΑ ΒΙΒΛΙΑΤον η . Σ . Σ Α Β Β Ι Δ Η

1) «ΦΥΣΙΟΘΕΡΑΠΕΙΑ, ©ΕΩΡΙΑ ΚΑΙ ΠΡΑΞΗ»,Δ ' έκδοσις, έπηυξημένη καί βελτιωμένη, 450 σελίδες. Τι­μή ’Εσωτερικού £4.000 μίλς. Περιέχει τή θεωρία τής Φυ­σιοθεραπείας καθώς καί τήν πλήρη περιγραφή των συμ­πτωμάτων, τής αιτίας καί τής φυσικής θεραπείας δλων των ασθενειών. Τιμή έξωτερικου 500 δρχ. ή 15 δολλάρια,

2 ) «ΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΥΓΕΙΑ», «ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ». ΚΑΙ «ΥΓΙΕΙΝΗ ΜΑΓΕΙΡΙΚΗ».(Γ ' έκδασις βελτιωμένη καί έπηυξημένη). Τιμή ’Εσωτε­ρικού £3.500 μίλς. Τό βιβλίο περιέχει πλήρη περ ιγρα­φήν δλων των τροφών, δσον άφορα τήν ανάλυση καί πε­ριεκτικότητα των σέ βιταμίνες καί σέ δλα τά όργανικά στοιχεία, τούς συνδυασμούς τών τροφών· δλους τούς κα­νόνες υγιεινής διατροφής του παιδιού, τήν ύγιεινήν μαγει- κήν τών τροφών, υγιεινά έβδομαδιαϊα μενοΰ κλπ.Τιμή έξωτερικου 450 δρχ. ή 12 δολλάρια.

3) «ΚΑΛΑ ΙΟΝ ΑΡΓΑ ΠΑΡΑ ΠΟΤΕ»."Ενα δραματάκι φυσιοθεραπευτικό (έξαντληθέν) Άναδη- μοσιευθέν δμως στό περιοδικό «Φυσική Υγιεινή» στούς χρυσόδετους τόμους Α ', Β ', Γ '.

4) Ή «ΦΥΣΙΚΗ ΥΓΙΕΙΝΗ»,ώς Περιοδικόν είναι έγκεκριμένη άπό τό Ύπουργεΐον Παι­δείας γ ιά τές βιβλιοθήκες τών Δημοτικών καί τών Γυμνα­σίων τής Κύπρου. Έ τησία συνδρομή έσωτερικοΰ £1.500 μίλς. (Τά ώς άνω 4 έργα είναι έγκεκριμένα ύπό τοΟ ‘Υ­πουργείου Παιδείας γ ιά τές Βιβλιοθήκες Στοιχειώδους καί Μέσης Παιδείας). Τιμή έξωτ. 180 δρχ. ή 7 δολλάρια.

5 ) «ΦΥΣΙΚΗ ΥΓΙΕΙΝΗ» Α .Χρυσόδετος τόμος έκ 410 σελίδων, περιέχων δλες τές έκδόσεις τσΰ 1969 καί 1970. "Ενα άριστον βοήθημα για δλους. Περιέχει τή Φυσική καί Ριζική θεραπεία διαφό­ρων άσθενειών. Υγιεινή διατροφή τοΟ παιδιού. Υγιεινό μενοϋ γ ιά δλους. Υγιεινή μαγειρική. Ά τμόλουτρα κλπ. Τιμή £3.500 μίλς. Τιμή έξωτερικου 500 δρχ. ή 15 δολλ.

β) «ΦΥΣΙΚΗ ΥΓΙΕΙΝΗ» Β.Χρυσόδετος τόμος έκ 380 σελίδων. Περιέχει δλες τές έκδόσεις του 1971—1972. ’Εκτός τής πολυτίμου συνεργα­σίας Ιδικών μας καί ξένων φυσιοθεραπευτών, περιέχει τή φυσική καί ριζική θεραπεία διαφόρων άσθενειών. Φρουτο­θεραπείες. Γιόγκα. ’Απόλυτος νηστεία. Σεξουαλική δια- φώτισις. Διατροφή τοΟ παιδιού κλπ. καί έπιστολές θερα- πευθέντων άπό διάφορες άνίατες άρρώστειες.Τιμή £3.500 μίλς. Τιμή έξωτερικου 500 δρχ. ή 15 δολλ.

7) Γ ' 6 Δ ' Χρυσόδετος τόμος «Φυσική Υ γιεινή» 500 σελ. Τιμή έσωτερ. £5.500 μίλς. Έ ξω τερ. 800 δρχ. ή 18 δολλ.

8) Ε ' & Σ τ ' Χρυσόδετος τόμος «Φυσική Υ γιεινή» 500 σελ. Τιμή έσωτερ. £5.500 μίλς. Έ ξω τερ. 800 δρχ. ή 18 δολλ.