Монгол Улсын Их Сургууль

Газарзүй Геологийн Гео Экологи газрынФакультет менежментийн тэнхим

Сэдэв : Агаарын бохирдлыг тодорхойлох

Шалгасан ....................................../ Г.Мягмарцэрэн/

Гүйцэтгэсэн ................................./Н.Цэцэглэнжаргал/ / Э.Энхчулуун// Т.Пүрэвдулам/

/ Э.Мэндсайхан/

Улаанбаатар хот2008 он

Гарчиг

1. Оршил2. Зорилго3. Зорилт4. Өдөр тоолсон машины тоо5. Орой тоолсон машны тоо6. Харьцуулалт7. Дүгнэлт

Оршил

Єнгєрсєн арван жилд агаарын бохирдол нь тус улсын тєв суурин газруудын хамгийн тулгамдсан асуудал болоод байна. Янз бvрийн тээврийн хэрэгсэл, дулаан, цахилгаан станц, уурын зуух, аж vйлдвэр, айлын яндангаас ялгарч буй утаа тортог, замын тоос, шороон шуурганаас болж агаар их хэмжээгээр бохирдож байна.

Улаанбаатар хотод 1995- 2002 онд суудлын тэрэг, автобус, ачааны тэрэг зэрэг тээврийн хэрэгелийн тоо 28119 байснаа 52000 болж нэмэгдсэн, цаашид ч улам нэмэгдэх хандлагатай байна. Тээврийн хэрэгелvvдийн 80 орчим хувьнь стандартын хэм хэмжээнээс илvv тvлш хэрэглэж, хорт утаа ялгаруулж байна. Жилд 70 тонн хорт утааг агаарт цацдаг гэсэн мэдээ бий

Зорилго

Автомашины эрчимжилтээр агаарын бохирдолтыг тодорхойлох зорилготой. Агаарын бохирдлын гол эх үүсвэрийн нэг автомашин байдаг ба автомашины утаанаас 200 гаруй нэр төрлийн хорт бодис ялгардаг ба нүүрстөрөгчийн исэл, азотын исэл, хүхэрт исэл гэсэн үндсэн 3 хорт бодистой.

Зорилт

Сонгож авсан авто замаар өдөр болон орой явах машины тоог ангилж тоолох

Нийт хөнөөлт бодисын хэмжээг гаргах

Өдөр тоолсон машины тоо

Автотээвэрийн эрчимийн бүртгэлийн хүснэгт

Тээврийн хэрэгсэлийн төрөл

Явсан машины тоо

1 цагт явсан машины тоо

1 цагт явсан бүх зам /км/

Хөнгөн тэрэг 852 852 1Ачааны тэрэг 21 21 1Автобус 406 406 1Дизель хөдөлгүүртэй тэрэг

928 928 1

Нийт автотээвэр 2177 2177 1

LiHi*Qn

Нийт хөнөөлт бодисын хэмжээ

Тээврийн хэрэгсэлийн төрөл

Хөн

өөл

т б

од

исы

н хэ

мж

ээ

Явс

ан

маш

ины

то

о

/ца

гт/

1 ц

агт

явса

н б

үх

Зарцуулах шатахуун 1км/цаг

Угаарын хий

С NxOx

Хөнгөн тэрэг 0.2 852 1 0.1 0.6 0.1 0.04Ачааны тэрэг

0.01 21 1 0.31 0.6 0.1 0.04

Автобус 0.02 406 1 0.42 0.1 0.03 0.04Дизель хөдөлгүүртэй тэрэг

0.03 928 1 0.33 0.1 0.03 0.04

Нийт автотээвэр

0.26 2177 1 0.29 0.35 0.06 0.04

Өдөр 1-2 цагийн хооронд 2177 машин тоолсоноос хөнгөн тэрэг 852, автобус 406, ачааны автомашин 21, дизель хөдөлгүүртэй 928 тоолсон.

Орой тоолсон машины тоо

Автотээвэрийн эрчимийн бүртгэлийн хүснэгт

Тээврийн хэрэгсэлийн төрөл

Явсан машины тоо

1 цагт явсан машины тоо

1 цагт явсан бүх зам /км/

Хөнгөн тэрэг 1022 1022 1Ачааны тэрэг 35 35 1Автобус 418 418 1Дизель хөдөлгүүртэй тэрэг

1120 1120 1

Нийт автотээвэр 2595 2595 1

LiHi*Qn

Нийт хөнөөлт бодисын хэмжээ

Тээврийн хэрэгсэлийн төрөл

Хөн

өөл

т б

од

исы

н хэ

мж

ээ

Явс

ан

маш

ины

то

о

/ца

гт/

1 ц

агт

явса

н б

үх

Зарцуулах шатахуун 1км/цаг

Угаарын хий

С NxOx

Хөнгөн тэрэг 0.25 1022 1 0.1 0.6 0.1 0.04Ачааны тэрэг

0.03 35 1 0.31 0.6 0.1 0.04

Автобус 0.02 418 1 0.42 0.1 0.03 0.04Дизель хөдөлгүүртэй тэрэг

0.04 1120 1 0.33 0.1 0.03 0.04

Нийт автотээвэр

0.34 2595 1 0.29 0.35 0.06 0.04

Харьцуулалт

Тээврийн хэрэгсэлийн төрөл

Явсан машины тоо /өдөр/

Явсан машины тоо /орой/

Хорт бодисын хэмжээ /өдөр/

Хорт бодисын хэмжээ /орой/

Хөнгөн тэрэг 852 1022 0.2 0.25Ачааны тэрэг 21 35 0.01 0.03Автобус 406 418 0.02 0.02Дизель хөдөлгүүртэй тэрэг

928 1120 0.03 0.04

Нийт автотээвэр 2177 2595 0.26 0.34

Эндээс харахад оройн цагт автомашины тоо ихэссэн байгаа бөгөөд ялгаруулах бодисын хэмжээ нь мөн ихэссэн байна.

Машины тоо

0

200

400

600

800

1000

1200

Хөн

гөн

тэрэ

г

Ача

аны

тэр

эг

Авт

обус

Диз

ель

хөд

өлгү

үртэ

йтэ

рэг

Машины төрөл

Маш

ин

ы т

оо

Явсан машины тоо /өдөр/

Явсан машины тоо /орой/

Хорт бодисын хэмжээ

0

0.05

0.1

0.15

0.2

0.25

0.3

Хөн

гөн

тэрэ

г

Ача

аны

тэр

эг

Авт

обус

Диз

ель

хөд

өлгү

үртэ

йтэ

рэг

Машины төрөл

Хо

рт

бо

ди

сын

хэм

жээ

Хорт бодисын хэмжээ /өдөр/

Хорт бодисын хэмжээ /орой/

Орой 18-19 цагийн хооронд 2595 машин тоолсоноос хөнгөн тэрэг 1022, автобус 418, ачааны автомашин 35, дизель хөдөлгүүртэй 1120 тоолсон.

Бидний сонгон авсан зам нь СХД-ийн 18-р хорооны нутаг дэвсгэрт Москва хороололын урдаас лабортор хүртэлх 1 км гаран замыг сонгон авсан. Хотын төвөөс зайдуу учраас автомашины эрчим харьцангуй бага газар юм.

Орчны зураг

Дүгнэлт

Улаанбаатар хотын агаарын бохирдол 10 дугаар сараас эхлэн дараа оны 3 дугаар сар хүртэл ихэсдэг бөгөөд цаг агаарын тааламжгүй нөхцөл бүрэлддэгтэй холбоотой. Агаар бохирдол нам дор байрлах хотын төв болон гэр хорооллын орчинд их байна.

Хvхэрлэг хий нь нvvрс болон бусад хvхэр агуулсан эрдэс тосны шаталтаас ялгарна. Азотын ислvvд нь харьцангуй єндєр температурт шаталт явагддаг автомашин болон цахилгаан станц, vйлдвэрлэлийн процессын хаягдал утаанаас ялгарна. Азотын давхар ислийн агууламж хотын тєв замын ойролцоо буюу баруун 4 замын уулзварын орчимд хотын бусад хэсгээс бараг 2 дахин их байна.Агаарын бохирдлын тархах хvрээ нь салхины хурдаас ихээхэн хамаарна. Агаарт цацагдсан 50 тн тортог эргэн тойрондоо 5 км-т, салхитай vед 25 км газарт тархдаг.