Өмнөговь аймаг Баяндалай сум биологийн багш Г.Сугир

Эсйин судалгааны түүх ба хөгжил

Хичээлийн агуулга

1. Амьд биеийн бүтцийн нэгж түүний онцлог

2. Цитологийн шинжлэх ухааны хөгжил

3. Орчин үеийн эсийн судалгааны арга

4. Эсийн онол орчин үед

• Цитологи-эсийг судалдаг биологийн шинжлэх ухааны салбар.

• Судалганы обьект нь:– олон эст организмын эс, бактерийн эс ,эгэл биетний эс, мөөг ба ургамлын эс.

Роберт Гук (1635-1703гг)

• Английн байгаль судлаач

• Үйсний нимгэн зүсмэгийг микроскопоор харж торлог бүтэцтэй болохыг тогтоон торлогийн нэг үүр тус бүрийг эс гэж нэрлэсэн.

• Үйсний нимгэн зүсмэгийг микроскопоор харж торлог бүтэцтэй болохыг тогтоон торлогийн нэг үүр тус бүрийг эс гэж нэрлэсэн

Антони ван Левенгук (1632—1723)

• 1674 онд 270 дахин өсгөх чадалтай микроскоп бүтээж түүгээрээ эгэл биетний эсийг илрүүлсэн .

Я. Э. Пуркине

• Тахианы өндгөн дэх өндгөн эсийг анх нээсэн

Карл Максимович Бэр (1792-1876)

• 1827 онд сүүн тэжээлтний өндгөн эсийг илрүүлж олон эстэй амьд бие бүхэн зигот хэмээх нэг эсээс үүсдэг болохыг тогтоосон.

Маттиас Якоб Шлейден (1804-1881гг)

• 1837 онд Шлейден бөөм бол ургамлын эсэд заавал байдаг бүтэц гэж тодорхойлсон

• 1842 онд бөөмөнд бөөмхөн байдгийг тогтоосон

Теодор Шванн (1810- 1882гг)

• Амьтны эс бүхэн бөөмтэйг тогтоож .амьд бие бүхэн эс хэмээх нэгжээс тогтоно гэсэн эст бүтцийн анхны онолыг боловсруулсан

Эсийн онолын мөн чанар

• Эс бол амьд биеийн бүтэц үйл ажиллагааны нэгж мөн амьд бие бүхэн эсээс бүрдэж тэдгээрийн эсийн хоорондын харилцан үйлчлэлээр эд эрхтнүүд харилцан холбоотой ажилладаг;

• Бүх амьд биеийн эс химийн найрлага бүтэц үйл ажиллагаагаараа ижил төстэй байдаг;

• Шинэ эс бүхэн эх эсийн хуваагдлаар бий болдог.

Рудольф Вирхов (1821—1902)

• Амьд биеийн өсөлт хөгжилт нь эсийн худаагдлаас үүсэлтэй: “Эс бүхэн эсээс үүсэлтэй ". Томъёолол дэвшүүлсэн

ФЛЕМИНГ, АЛЕКСАНДР (1881–1955)

• Английн нян судлаач 1945 онд антибиотик пенициллинийг нээж анагаахын шинжлэх уухааны физиологийн салбарын Нобелийн шагнал хүртсэн (Х.Флори ба Э.Чейний хамт)

• Мөн митоз хувагдлыг нээсэн

Иван Дорофеевич Чистяков (1843-1877гг )

• Оросын ургамал судлааач

• Митоз хуваагдлын үе шатыг нээсэн

Иван Николаевич Горожанкин (1848-1904гг)

• Оросын ургамал судлаач

• Ургамлын үр тогтолтын судалгааг хийсэн

Сергей Гаврилович Навашин (1857 – 1930гг

• Эс болон үр хөврөл судлаач

• 1898 онд цэцэгт ургамлын давхар үр тогтолтыг нээсэн

• Хромосомын бүтцийн ба кариосистематикийн

• үндэслэгч

Илья Ильич Мечников(1845-1916)

• фагоцитозын үзэгдлийг нээсэн

• Дархлааны тогтолцоог судалсан

• 20-р зууны 30-аад он хүртэл цитологийн судалгаанд гэрлийн микроскопыг хэрэглэж байсан

Орчин үеийн гэрлийн микроскоп:

• 1928- 1931 онд анхны электрон микроскопыг бүтээсэн

• 20-р зууны дундуур дүрсийг компьютерт оруулагч микроскоп хийсэн

Мэдээллийн эх сурвалж

• www.krugosvet.ru/articles/37/1003732/0002735g.htm• az.lib.ru/.../text_0070/index.shtml • www.college.ru/.../scientist/schleiden.html• www.hrono.info/biograf/bio_f/fleming_a.html - Хронос.• www.hist.msu.ru• molbiol.ru/forums/index.php?showtopic=105009• all-photo.ru/empire/index.ru.html?big=on&img=...• «Общая биология. 10–11 классы» автора В.Б. Захаров,

С.Г. Мамонтов, В.И.Сонин.