9
სსსსსსსსსსს სსსსსსსსსსსსს სსსსსსს სსსსსსსსს სსსსსსსსსსსს სსსსსსსსსსს სსსსსსსსსსსსსსსს სსსსსსსს სსსსსსს სსსსს სსსსსსსსს გგგგგგ გგგგგგგგ 1/26/2009 სსსსსს: სსსსსსსსსსს სსსსსსსსსსსსსსსს სსსსსსსსსს

ადგილობრივი თვითმმართველობის მიმოხილვა

Embed Size (px)

DESCRIPTION

ადგილობრივი თვითმმართველობის მიმოხილვა

Citation preview

Page 1: ადგილობრივი თვითმმართველობის მიმოხილვა

საქართველოს საზოგადოებრივ საქმეთა ინსტიტუტი

საქართველოში ადგილობრივი თვითმმართველობის არსებული მოდელის მოკლე მიმოხილვა

გრიგოლ მახარაძე

1/26/2009

საგანი: ადგილობრივი თვითმმართველობის საფუძვლები

Page 2: ადგილობრივი თვითმმართველობის მიმოხილვა

სამართლებრივი საფუძვლები

საქართველოში ადგილობრივი თვითმმართველობის მარეგულირებელ სამართლებრივ წყაროთა შორის პირველი ადგილი საქართველოს კონსტიტუციას უჭირავს. კონსტიტუციის მე-2 მუხლის მე-4 პუნქტი განამტკიცებს საქართველოში ადგილობრივი თვითმმართველობის საფუძვლებს: „საქართველოს მოქალაქეები ადგილობრივი მნიშვნელობის საქმეებს აწესრიგებენ თვითმმართველობის მეშვეობით სახელმწიფო სუვერენიტეტის შეულახავად. ადგილობრივი თვითმმართველობის წარმომადგენლობითი და აღმასრულებელი ორგანოების ხელმძღვანელთა თანამდებობა არჩევითია. ადგილობრივი თვითმმართველობის ორგანოების შექმნის წესი, უფლებამოსილება და სახელმწიფო ორგანოებთან ურთიერთობა განისაზღვრება ორგანული კანონით“.

ადგილობრივი თვითმმართველობის მარეგულირებელი სამართლებრივი აქტების იერარქიაში მეორე ადგილი უჭირავს „ადგილობრივი თვითმმართველობის ევროპულ ქარტიას“, რომელიც საქართველოს პარლამენტის მიერ 2004 წლის 26 ოქტომბერს იქნა რატიფიცირებული.

ადგილობრივი თვითმმართველობის განხორციელების ძირითად სამართლებრივ საკითხებს განისაზღვრავს 2005 წლის 16 დეკემბრის ორგანული კანონი „ადგილობრივი თვითმმართველობის შესახებ“.

ქ. თბილისში ადგილობრივი თვითმმართველობის განხორციელების წესი და თვითმმართველობის ორგანოების უფლებამოსილებები ცალკე განისაზღვრება საქართველოს კანონით „საქართველოს დედაქალაქის – თბილისის შესახებ“. სადავოა ამ კანონის კონსტიტუციურობის საკითხი. კონსტიტუცია ითხოვს, რომ ორგანულმა კანონმა მოაწესრიგოს ”ადგილობრივი თვითმმართველობის ორგანოების შექმნის წესი, უფლებამოსილება და სახელმწიფო ორგანოებთან ურთიერთობა”, მაშინ როცა საქართველოს ყველაზე დიდი ქალაქის თვითმმართველოს საკითხები ჩვეულებრივი კანონით რეგულირდება.

ასევე ადგილობრივი თვითმმართველობის მარეგულირებელი ძირითადი კანონებია „ადგილობრივი თვითმმართველი ერთეულის ბიუჯეტის შესახებ“; „ადგილობრივი თვითმმართველი ერთეულის ქონების შესახებ“; „ადგილობრივი თვითმმართველობის ორგანოების საქმიანობის სახელმწიფო ზედამხედველობის შესახებ“; „ადგილობრივი წარმომადგენლობითი ორგანოს – საკრებულოს წევრის სტატუსის შესახებ“; „საჯარო სამსახურის შესახებ“, „საქართველოს საგადასახადო კოდექსი“; „საქართველოს საბიუჯეტო სისტემის შესახებ“ და სხვ.

ისტორიული მიმოხილვა

2005 წლის 16 დეკემბერს მიღებული ორგანული კანონის თანახმად, საქართველოში ადგილობრივი თვითმმართველობა ერთდონიანია. 1997 წლის 16 ოქტომბრის ორგანული კანონის ”ადგილობრივი თვითმმართველობისა და მმართველობის შესახებ” მიხედვით ადგილობრივი თვითმმართველობა ხორციელდებოდა სოფლში, დაბაში, თემში და ქალაქში, ხოლო რაიონის დონეზე არსებობდა ჰიბრიდული მოდელი: არაპირდაპირი წესით არჩეული ”ასოცირებული საკრებულო” და ადგილობრივი მმართველობის ორგანო - გამგეობა - სახელმწიფო ხელისუფლების მიერ დანიშნული გამგებლით სათავეში. ადგილობრივი ხელისუფლება არ სარგებლობდა ადმინისტრაციული ავტონომიით სახელმწიფო ხელისუფლების ორგანოებისგან.

Page 3: ადგილობრივი თვითმმართველობის მიმოხილვა

ახალი კანონის მიხედვით გაუქმდა ადგილობრივი მმართველობის ცნება. ადგილობრივი თვითმმართველი ერთეულები გამსხვილდა და მათი საზღვრები დაემთხვა მანამდე არსებული რაიონების საზღვრებს. თვითმმართველი ერთეულების რიცხვი შემცირდა 979-დან 69-მდე. თვითმმართველი ერთეულებია: დასახლება (5 თვითმმართველი ქალაქი – თბილისი, ბათუმი, ფოთი, რუსთავი, ქუთაისი) და დასახლებათა ერთობლიობა (მუნიციპალიტეტი). უფლებამოსილებების მიხედვით ამ ორს შორის განსხვავება არ არსებობს. ერთ-ერთი ძირითადი არგუმენტი ასეთი ”მასშტაბური” გამსხვილებისა ადრე არსებული თვითმმართველი ერთეულების ფინანსური არათვითკმარობა იყო, თუმცა ვერ ვიტყვით რომ ამჟამინდელი თვითმმართველობები უკვე ფინანსურად თვითკმარები არიან, რადგანაც ფინანსური შესაძლებლობები, არსებითად, დამოკიდებულია არა თვითმმართველი ერთეულის სიდიდეზე, არამედ ფისკალური დეცენტრალიზაციის მასშტაბზე.

მეორე, ასევე მნიშვნელოვანი ცვლილებაა ცენტრთან კომპეტენციების ნათელი გამიჯვნა. თუ აქამდე ადგილობრივი თვითმმართველობებისა და ადგილობრივი მმართველობის ფუნქციები ბევრ შემთხვევაში თანხვდებოდა და ძნელი იყო კომპეტენციათა პრაქტიკული გამიჯვნა, 2006 წლის კანონმა ეს პრობლემა მოაგვარა. ობიექტურობისთვის ისიც უნდა აღინიშნოს, რომ ამ კანონით ადგილობრივი თვითმმართველობის საკუთარ უფლებამოსილებებად განსაზღვრული საკითხების წრე საკამოდ ვიწროა, მაგ: დეცენტრალიზაციის პროცესი არ შეეხო სახელმწიფო ხელისუფლების ისეთ უმნიშვნელოვანეს სტრუქტურებს, როგორებიცაა – განათლების სისტემა, ჯანდაცვა, პოლიცია, საგადასახადო სამსახური.

კანონმა თვითმმართველობის უფლებამოსილების ვადა 4 წლით განსაზღვრა. სასურველი იქნებოდა, კანონმდებელს დაედგინა უფრო მცირე ვადა (სავარაუდოდ 3 წელი) თვითმართველობის ორგანოების არჩევისთვის, რადგან ასეთ შემთხვევაში არჩეული წარმომადგენლები იქნებოდნენ მეტად დაინტერესებული ამომრჩევლების დაკვეთის შესრულებაში, რაც გაადვილებდა მოსახლეობის მონაწილეობას თვითმმართველობის უფლების განხორციელებაში.

ადგილობრივი თვითმმართველობის უფლებამოსილებები

თვითმმართველი ერთეულის უფლებამოსილებათა სახეებია: ექსკლუზიური, დელეგირებული და ნებაყოფლობითი.

ექსკლუზიური არის თვითმმართველი ერთეულისათვის კანონით დადგენილი ის უფლებამოსილებები, რომელთა განხორციელების უფლებაც მხოლოდ თვითმმართველ ერთეულს გააჩნია. ამ უფლებამოსილებათა განხორციელება ხდება დამოუკიდებლად და საკუთარი პასუხისმგებლობით. საქართველოში თვითმმართველი ერთეულის ექსკლუზიური უფლებამოსილებებია:

ა) თვითმმართველი ერთეულის საკუთრებაში არსებული ქონების მართვა და განკარგვა ბ) ადგილობრივი შესყიდვების განხორციელება;გ) თვითმმართველი ერთეულის ბიუჯეტის პროექტის განხილვა და დამტკიცება, ბიუჯეტში ცვლილებებისა და დამატებების შეტანა;დ) თვითმმართველი ერთეულის სოციალურ-ეკონომიკური განვითარების პრიორიტეტების, პროგრამებისა და გეგმების დამტკიცება;ე) ადგილობრივი გადასახადებისა და მოსაკრებლების შემოღება და მათი განაკვეთების დადგენა ადგილობრივი მოსაკრებლების ამოღება;

Page 4: ადგილობრივი თვითმმართველობის მიმოხილვა

ვ) მიწათსარგებლობის დაგეგმვა, თვითმმართველი ერთეულის ტერიტორიის ზონებად დაყოფა; მშენებლობის ნებართვის გაცემა, მიმდინარე მშენებლობაზე ზედამხედველობა; სივრცით-ტერიტორიული მოწყობა;ზ) ადგილობრივი სამგზავრო გადაზიდვების, გარე ვაჭრობისა და გარე რეკლამის განთავსების რეგულირება;თ) მოსახლეობისთვის კომუნალური და სხვა საზოგადოებრივი მომსახურების გაწევა, ი) ჯანმრთელობისა და სოციალური დაცვის სფეროში რესურსების მობილიზება, შესაბამისი ღონისძიებების შემუშავება და განხორციელება;კ) ადგილობრივი სოციალურ-კულტურული მნიშვნელობის ობიექტების საქმიანობის ხელშეწყობა;ლ) სკოლამდელი და სკოლისგარეშე სააღმზრდელო დაწესებულებების არასამეწარმეო (არაკომერციული) იურიდიული პირის ფორმით შექმნა;მ) ადგილობრივი მნიშვნელობის გზების შენახვა და მშენებლობა;ნ) თვითმმართველი ერთეულის სახანძრო უსაფრთხოების უზრუნველყოფა;ო) თვითმმართველი ერთეულის ტერიტორიაზე საგზაო მოძრაობის დაგეგმარება;პ) შეკრებების, მიტინგებისა და დემონსტრაციების ჩატარებასთან დაკავშირებული საკითხების რეგულირება ჟ) ქუჩებისა და მოედნების სახელდება და ნუმერაცია.

უფლებამოსილებათა დელეგირება გულისხმობს სახელმწიფო ორგანოთა მიერ თვითმმართველობისათვის მათ ხელთ არსებული უფლებამოსილების ნაწილის გადაცემას. უფლებამოსილებათა დელეგირება შესაძლებელია კანონის საფუძველზე და ურთიერთშეთანხმებით, ხელშეკრულების საფუძველზე. ორთავე შემთხვევაში უფლებამოსილებათა დელეგირება უნდა ეყრდნობოდეს შემდეგ პრინციპებს.

მატერიალურ-ფინანსური უზრუნველყოფის (კომპენსაციის) პრინციპი დეელეგირებულ უფლებამოსილებებზე ადმინისტრაციული კონტროლის

დაშვების პრინციპი სოლიდარული პასუხისმგებლობის პრინციპი მოქმედების თავისუფლების პრინციპი ურთიერთშეთანხმების პრინციპი

თვითმმართველობის ორგანოების მიერ დელეგირებული უფლებამოსილებების სფეროში მიღებული სამართლებრივი აქტების გაუქმება კანონიერებისა და მიზანშეწონილობის მოტივით დასაშვებია მხოლოდ სახელმწიფო ზედამხედველობის წესით ან სასამართლო გადაწყვეტილებით.

ამჟამად, თვითმმართველი ერთეულებისთვის კანონით დელეგირებულია სამხედრო გაწვევის ორგანიზებისა და საზოგადოებრივი ჯანმრთელობის დაცვის უფლებამოსილებები.

ნებაყოფლობითი უფლებამოსილება ეს არის განუსაზღვრელი სახის უფლებამოსილება. ნებაყოფლობითი უფლებამოსილება არ შედის სახელმწიფო მმართველოს ორგანოს უფლებამოსილებაში და არ არის პირდაპირ აკრძალული თვითმმართველი ერთეულისათვის.

ამ დებულებით საქართველო უარს ამბობს ultra vires პრინციპზე და ამით უახლოვდება თვითმმართველობის კონტინენტურ მოდელს, განსხვავებით ანგლოსაქსურისგან. ადგილობრივი თვითმმართველობის ორგანოების კომპეტენციები ანგლოსასქსურ სისტემაში მკაცრად არის განსაზღვრული, ამ

Page 5: ადგილობრივი თვითმმართველობის მიმოხილვა

ორგანოებს შეუძლიათ შეასრულონ მხოლოდ კანონით მათთვის მინიჭებული ფუნქციები. ფრანგულ-რომანული ტიპის სამართლის ქვყნებში ადგილობრივი თვითმმართველობის კომპეტენციები მკაცრად არ არის შემოსაზღვრული. ასეთ ქვეყნებში მოქმედებს პრინციპი: ადგილობრივი თვითმმართველობის ორგანოების გამგებლობაშია ყველა ის საკითხი, რომელიც არაა აკრძალული კანონმდებლობით.

არსებულ პოლიტიკურ სიტუაციაში ადგილობრივი თვითმმართველობების მიერ ნებაყოფლობითი უფლებამოსილებების გამოყენების შესაძლებლობა გარკვეულ საფრთხეებს შეიცავს. მაგ: წინასაარჩევნო პერიოდში პოპულისტური პროექტების დაფინანსება, თვითმმართველობის ბიუჯეტიდან სახელმწიფო ხელისუფლების ადგილობრივი ორგანოებისათვის გარკვეული თანხმების გამოყოფა და ა.შ. ნებაყოფლობითი უფლებამოსილებების შესრულებამ, ადგილობრივი თვითმმართველობის მწირი ფინანსური შესაძლებლობების გათვალისწინებით, შეიძლება ხელი შეუშალოს ექსკლუზიური უფლებამოსილებების სრულყოფილ განხორციელებას. ამიტომაც მიზანშეწონილი შეიძლება იყოს ნებაყოფლობითი უფლებამოსილებების შესრულებაზე დასახარჯ თანხებზე კვოტის დაწესება (მაგ. ბიუჯეტის 10% და სხვ.)

ადგილობრივი თვითმმართველობის ორგანოთა სტრუქტურა

ადგილობრივი თვითმმართველობის ორგანოებია წარმომადგენლობითი ორგანო (საკრებულო) და აღმასრულებელი ორგანო (მუნიციპალიტეტში - გამგეობა, თვითმმართველ ქალაქში – მერია). თვითმმართველი ერთეულის ხელმძღვანელია საკრებულოს თავმჯდომარე. ქ. თბილისის თვითმმართველობის პირველ პირს, გამონაკლისის სახით, წარმოადგენს აღმასრულებელი ორგანოს ხელმძღვანელი – მერი.

საკრებულო შედგება შესაბამის მუნიციპალიტეტში შემავალი ტერიტორიული ერთეულიდან მაჟორიტარული წესით არჩეული თითო წევრისა და მუნიციპალიტეტის მთელ ტერიტორიაზე პროპორციული სისტემით არჩეული 10 წევრისგან. ქ. თბილისის საკრებულო აერთიანებს პროპორციული წესით არჩეულ 12 და მაჟორიტარული წესით არჩეულ 25 წევრს.

საკრებულოს წევრი არის მუნიციპალიტეტის მთელი მოსახლეობის წარმომადგენელი. საკრებულოს წევრები უფლებამოსილებებს ახორციელებენ სამსახურებრივი საქმიანობისაგან მოუწყვეტლად და უსასყიდლოდ. ანაზღაურებადია მხოლოდ საკრებულოს თანამდებობის პირების – საკრებულოს თავმჯდომარის, საკრებულოს თავმჯდომარის მოადგილის, საკრებულოს კომისიებისა და ფრაქციების თავმჯდომარეების საქმიანობა.

საკრებულოს შემადგენლობაში შედიან საკრებულოს თავმჯდომარე, ბიურო, ფრაქციები და კომისიები, დროებითი სამუშაო ჯგუფები. საკრებულოში შეიძლება შეიქმნას არა უმეტეს 5 კომისიისა. დროებითი სამუშაო ჯგუფი იქმნება ცალკეულ საკითხთა შესწავლის მიზნით, არა უმეტეს 3 თვის უფლებამოსილების ვადით.

აღმასრულებელი ორგანოა მერია/გამგეობა, რომელიც შედგება სტრუქტურული ერთეულებისა და ტერიტორიული ორგანოებისაგან და რომელსაც ხელმძღვანელობს გამგებელი/მერი. მუნიციპალიტეტებში აღმასრულებელი ხელისუფლების მეთაურს ეწოდება გამგებელი, ხოლო თვითმმართველ ქალქებში - მერი. რამდენადაც გამგეობა/მერია არ იკრიბება, არ იღებს კოლექტიურ გადაწყვეტილებებს, ის არ შეიძლება ჩაითვალოს კოლეგიურ ორგანოდ, ის მხოლოდ კრებსითი სახელია, გადაწყვეტილებებს იღებს გამგებელი/მერი.

Page 6: ადგილობრივი თვითმმართველობის მიმოხილვა

საკრებულო არის თვითმმართველი ერთეულის ერთადერთი ორგანო, რომელსაც ნორმატიული აქტების გამოცემის უფლებამოსილება გააჩნია (გარდა ქ. თბილისისა). შესაბამისად, მხოლოდ საკრებულოა უფლებამოსილი, დაადგინოს მუდმივი ან დროებითი და მრავალჯერადი გამოყენების სამართლებრივი ნორმები. ამის საპირისპიროდ, გამგეობას/მერიას მხოლოდ ინდივიდუალური სამართლებრივი აქტების გამოცემის და შესაბამისად, ერთჯერადი ხასიათის ურთიერთობების რეგულირების პრეროგატივა გააჩნია.

გამგებელი/მერი არის საჯარო მოხელე და არა პოლიტიკური თანამდებობის პირი. შესაბამისად კანონმდებელმა უარი თქვა მის პირდაპირი წესით არჩევაზე. თუ შევადარებთ წინა კანონით დაწესებულ მოდელთან, ვნახავთ, რომ პირდაპირი წესით არჩეული მერი ლეგიტიმაციას იღებდა ამომრჩევლებისგან და დამოკიდებული იყო მასზე, აქედან გამომდინარე, ჰქონდა ანგარიშვლადებულების მეტი განცდა ამომრჩევლის მიმართ. მეორეს მხრივ, ამომრჩეველს ჰქონდა მეტი მორალური და ეთიკური არგუმენტები, მოეთხოვა გამგებლისთვის/მერისთვის პასუხი კონკრეტულ კითხვებზე.

2005 წლის კანონის შემდეგ მერი/გამგებელი, რომელიც შეირჩევა და ინიშნება კონკურსის საფუძველზე, არის კონკრეტული დავალებების შესასრულებლად დაქირავებული მენეჯერი/მმართველი, რომელიც, თავისი არსით, უფრო ბიუროკრატია, ტექნოკრატი და გათავისუფლებულია პოლიტიკური კონოტაციისგან. მაგრამ ბუნებრივია, რომ რეალობა არ არის ისეთი სტერილური, რომ სრულიად გამოირიცხოს მერის/გამგებლის თანამდებობის პოლიტიკურთან ასოცირება. ამავე დროს კონკურსის წესით დანიშნული მერი ლეგიტიმაციას საკრებულოსგან იღებს და მის წინაშევე არის ანგარიშვალდებული.

აქვე აღსანიშნავია, რომ ზემოაღნიშნული პრინციპი კანონმდებელს ბოლომდე არ დაუცავს. კანონი შეიცავს ისეთ დებულებებს, რაც დამახასიათებელია პოლიტიკური თანამდებობის პირასთვის (მაგ. უნდობლობით გადაყენება). იგივე შეიძლება ითქვას ტერიტოიული ორგანოს ხელმძღვანელზეც, რომელსაც უფლებამოსილება უწყდება გამგებლის/მერის უფლებამოსილების შეწყვეტასთან ერთად, რაც არ შეიძლება იყოს საჯარო მოხელის თანამდებობიდან გათავისუფლების საფუძველი.

სხვა თვითმმართველი ერთეულებისგან განსხვავებით, ქ. თბილისის უმაღლესი თანამდებობის პირია არა საკრებულოს თავმჯდომარე, არამედ ქალაქის მერი. ქალაქის აღმასრულებელ ხელისუფლებას ეწოდება მერია. ამასთან, მერია წარმოადგენს არა თვითმმართველობის ორგანოს, არამედ თვითმმართველობის აღმასრულებელ ორგანოთა – ქალაქის მთავრობისა და ქალაქის რაიონების გამგეობების სისტემას. ქალაქის მთავრობა არის კოლეგიური აღმასრულებელი ორგანო, რომელიც, მისი კომპეტენციის ფარგლებში, უზრუნველყოფს საკრებულოსა და მერის გადაწყვეტილებების აღსრულებას, დედაქალაქის ბიუჯეტისა და სოციალურ-ეკონომიკური განვითარების პროგრამების შემუშავებასა და შესრულებას. მთავრობა შედგება მერის, მერის მოადგილეების, ქ. თბილისის საქალაქო სამსახურების ხელმძღვანელებისა და ქალაქის რაიონების გამგებლებისგან.

ადგილობრივი თვითმმართველობის ორგანოების საქმიანობის კონტროლი

თვითმმართველობის საქმიანობის კონტროლის სამი სახე არსებობს: სახელმწიფო ზედამხედველობა, შიდა კონტროლი და საფინანსო კონტროლი.

Page 7: ადგილობრივი თვითმმართველობის მიმოხილვა

სახელმწიფო ზედამხედველობა შეიძლება იყოს სასამართლო და ადმინისტრაციული. ადმინისტრაციული ზედამხედველობის მიზანია სახელმწიფოს მხრიდან თვითმმართველობის საქმიანობის კანონიერების შემოწმება. ადგილობრივი თვითმმართველობის ორგანოების საქმიანობა მიზანშეწონილობის მოტივით ზედამხედველობას ექვემდებარება მხოლოდ დელეგირებული უფლებამოსილებების სფეროში.

საქართველოს კანონი “ადგილობრივი თვითმმართველობის ორგანოების საქმიანობის სახელმწიფო ზედამხედველობის შესახებ” განსაზღვრავს თვითმმართველობის ორგანოების საქმიანობაზე სახელმწიფო ზედამხედველობის განხორციელების შემდეგ პროცედურებს:

ა) ადგილობრივი თვითმმართველობის ორგანოების წინასწარი სამართლებრივი კონსულტირება;ბ) სამართლებრივი ზედამხედველობა;გ) დელეგირებული უფლებამოსილებების განხორციელების ზედამხედველობა მიზანშეწონილობის მოტივით;დ) დელეგირებული უფლებამოსილებების განხორციელების უზრუნველყოფა ზედამხედველობის ორგანოს მიერ.

ადგილობრივი თვითმმართველობის ორგანოები და თანამდებობის პირები უფლებამოსილნი არიან გაასაჩივრონ ზედამხედველობის ორგანოების მიერ გამოყენებული ზედამხედველობის ზომები სასამართლოში.

საფინანსო კონტროლი შეიძლება იყოს სახსრების გამოყენების შემდგომი (საფინანსო შემოწმება) და ხარჯების მიმდინარე პროცესში (აუდიტორული შემოწმება). საფინანსო შემოწმებას ახორციელებს საკრებულოს საფინანსო კომისია და იგი ეხება საკრებულოს ყველა შემოსავალსა და ყველა ხარჯს. ხოლო იმ ნაწილში, რაც შეეხება მიზნობრივ ტრანსფერებს, აგრეთვე ნებისმიერი დელეგირებული ფუნქციის განსახორციელებლად გადაცემულ სახსრების გამოყენების კანონიერებასა და მიზნობრიობას, საკრებულოს კონტროლს განახორციელებს აგრეთვე საქართველოს კონტროლის პალატა.

რეგიონული მოწყობა

საქართველოში ადგილობრივი თვითმმართველობა მხოლოდ ერთ, მუნიციპალიტეტების დონეზე ხორციელდება. საერთაშორისო გამოცდილება იცნობს თვითმმართველობის მეორე დონესაც, სადაც თვითმმართველი ერთეულები უფრო მსხვილ წარმონაქმნში არიან გაერთიანებულები. თვითმმართველობის ყველა დონეს შორის განაწილებულია კომპეტენციები, დაფინანსება და ა.შ. არსებობს მოდელები, სადაც რეგიონული დონე უფრო ძლიერია, ვიდრე მუნიციპალიტეტი და პირიქით.

საქართველოში რეგიონული თვითმმართველობის არარსებობა გარკვეულ პრობლემებს ქმნის. მუნიციპალიტეტიდან სახელმწიფომდე, შექმნილის, შეიძლება ითქვას ”სიცარიელე”, რომლის შევსებაც რეგიონულ თვითმმართველობას შეუძლია. ამჟამად ის საკითხები, რომელთა გადაწყვეტაც უფრო უპრიანი რეგიონულ დონეზე იქნებოდა, სახელმწიფო ხელისუფლების ორგანოების გამგებლობაშია.

დღეს არსებული პრეზიდენტის სამხარეო რწმუნებულის - გუბერნატორის- ინსტიტუტი არ შეიცავს რეგიონული თვითმმმართველობის ნიშნებს, ის მხოლოდ დეკონცენტრირებული მმართველობის განსახიერებაა. მაგრამ სწორედ სამხარეო დონეზე მმართველობის დეკონცენტრაცია, ასევე რწმუნებულების

Page 8: ადგილობრივი თვითმმართველობის მიმოხილვა

ზოგიერთი უფლებამოსილება (მაგ. რეგიონის მუნიციპალიტეტებისტვის პრიორიტეტების განსაზღვა) ლატენტურად მიუთითებს იმაზე, რომ არსებობს საჭიროება რეგიონული თვითმმართველობისა, არჩეული წარმომადგენლობითი ორგანოთი, საკუთარი კომპეტენციებითა და შემოსავლებით.