17
PAGE 1 OF 17 สำนักงานสงเสริมสังคมแหงการเรียนรูและพัฒนาคุณภาพเยาวชน (สสค.) ปญหาเด็กดอยโอกาสนอกระบบการ ศึกษาและเด็กกลุมเสี่ยงในระบบการศึกษา เปนปญหาที่ถูกละเลย ไมไดรับการปองกันแกไข อยางจริงจังและเปนระบบมาชานาน จากขอมูล ของสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้น ฐาน (สพฐ.) ระบุวาเด็กดอยโอกาสในระบบการ ศึกษาในปจจุบันมีจำนวนประมาณ 4.7 ลานคน คิดเปน 33% ของเด็กและเยาวชนทั้งหมดของ ประเทศ การลดความเหลื่อมล้ำทางดานโอกาสใน การเขาถึงบริการและสวัสดิการตางๆของภาครัฐ และการติดตามการดูแลเด็กดอยโอกาสอยาง ตอเนื่อง นับเปนพื้นฐานในการแกปญหาเด็ก ดอยโอกาส แตปจจุบันการกำหนดยุทธศาสตร และนโยบายในระดับทองถิ่นของทางภาครัฐ ยังไมสามารถตอบโจทยความตองการใน บริการพื้นฐานดานตางๆได เนื่องจากการขาด ขอมูลเกี่ยวกับจำนวนที่แทจริงของเด็กดอย โอกาสในพื้นที่ทั้งในและนอกระบบการศึกษา รวมทั้งขอมูลสำหรับการติดตอและระบบ สนับสนุนการจัดสรรทรัพยากรของภาครัฐ อยางมีประสิทธิภาพ เปดพิมพเขียว แมฮองสอนโมเดลตนแบบ สวัสดิการเด็กดอยโอกาส

เอกสารแม่ฮ่องสอน โมเดล

Embed Size (px)

DESCRIPTION

เอกสารแม่ฮ่องสอน โมเดล

Citation preview

Page 1: เอกสารแม่ฮ่องสอน โมเดล

PAGE 1 OF 17! สำนักงานสงเสริมสังคมแหงการเรียนรูและพัฒนาคุณภาพเยาวชน (สสค.)

ปญหาเด็กดอยโอกาสนอกระบบการศึกษาและเด็กกลุมเสี่ยงในระบบการศึกษา

เปนปญหาที่ถูกละเลย ไมไดรับการปองกันแกไข

อยางจริงจังและเปนระบบมาชานาน จากขอมูล

ของสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน (สพฐ.) ระบุวาเด็กดอยโอกาสในระบบการ

ศึกษาในปจจุบันมีจำนวนประมาณ 4.7 ลานคน

คิดเปน 33% ของเด็กและเยาวชนทั้งหมดของประเทศ

R การลดความเหลื่อมล้ำทางดานโอกาสใน

การเขาถึงบริการและสวัสดิการตางๆของภาครัฐ

และการติดตามการดูแลเด็กดอยโอกาสอยางตอเนื่อง นับเปนพื้นฐานในการแกปญหาเด็ก

ดอยโอกาส แตปจจุบันการกำหนดยุทธศาสตร

และนโยบายในระดับทองถิ่นของทางภาครัฐ

ย ังไม สามารถตอบโจทยความตองการในบริการพื้นฐานดานตางๆได เนื่องจากการขาด

ขอมูลเกี ่ยวกับจำนวนที่แทจริงของเด็กดอย

โอกาสในพื้นที่ทั้งในและนอกระบบการศึกษา รวมทั ้งขอมูลสำหรับการติดตอและระบบ

สนับสนุนการจัดสรรทรัพยากรของภาครัฐ

อยางมีประสิทธิภาพ

เปดพิมพเขียว “แมฮองสอนโมเดล” ตนแบบ “สวัสดิการเด็กดอยโอกาส”

Page 2: เอกสารแม่ฮ่องสอน โมเดล

R สำนักงานสงเสริมสังคมแหงการเรียนรูและคุณภาพเยาวชน หรือ สสค. หนวยงานที่ตั้งขึ้นเพื่อดำเนินภารกิจที่สำคัญในการสรางสังคมแหงการเรียนรูและการพัฒนาคุณภาพของเด็กและเยาวชน โดยเฉพาะกลุมเด็กดอยโอกาสทางสังคม จึงรวมกับมหาวิทยาลัยนเรศวร จัดทำโครงการพัฒนาระบบสงตอฐานขอมูลเด็กและเยาวชนในจังหวัดแมฮองสอน ในรูปแบบการ

ดูแลเด็กพิการโดยใชกระบวนการมีสวนรวมของหนวยงานในพื้นที่และทองถิ่นเปนโครงการนำรอง

R จังหวัดแมฮองสอน เปนจังหวัดที่มีอัตรานักเรียนดอยโอกาสสูงถึง 34,098 คน จากนักเรียนทั้งหมด 47,224 คน และมีเด็กพิการดอยโอกาสที่ยังขาดโอกาสทางการศึกษาอยูถึง 370 คนที่สำรวจพบโดยศูนยการศึกษาพิเศษจังหวัดแมฮองสอน

U ขณะที่หนวยงานในการดูแลเพื่อชวยเหลือเด็กพิการ และขาดโอกาสทางการศึกษา ยังมีขอ

จำกัดในการดูแล อีกทั้งสภาพภูมิประเทศของจังหวัดแมฮองสอน มีพื้นที่สวนใหญเปนเทือกเขา จึงเปนขอจำกัดในการเดินทางเพื่อเขาถึงการดูแลและโอกาสทางการศึกษา

R เด็กดอยโอกาสในจังหวัดแมฮองสอนที่เขาโครงการนำรองครั้งนี้ประกอบดวย 3 กลุมใหญ คือ เด็กยากจน เด็กพิการ และเด็กที่อยูในชนบทหางไกล โดยการทำงานสสค.ไดเขาไปเปนตัวกลางในการประสานงานกับหนวยงานตางๆ เพื่อเชื่อมโยงใหเกิดการทำงานรวมกันระหวางหนวยงานเจาภาพที่

เกี่ยวของ ใหเกิดการสงตอและดูแลเด็กอยางตอเนื่อง โดยการดำเนินการเพื่อสรางโอกาสและลดความเหลื่อมล้ำทางการศึกษา ไดดำเนินการใน 2 เรื่องที่สำคัญ ไดแก

1. การพัฒนา“ระบบหลักประกันโอกาสทางการศึกษาของเด็กและเยาวชนดอยโอกาส”

  เนื่องจากพบวาระบบฐานขอมูลของเด็กที่อยูในโรงพยาบาลจังหวัดและอำเภอ โดยเฉพาะฐานขอมูลเด็กพิการ ไมถูกสงตออยางเปนระบบไปยังสถานศึกษา ศูนยการศึกษาพิเศษ พัฒนาสังคมจังหวัด และองคกรปกครองสวนทองถิ่น ทำใหหนวยใหบริการดังกลาวไมสามารถจดทะเบียนสิทธิและใหบริการเด็กไดทันทวงท ี สงผลใหเด็กและเยาวชนกลุมนี้ขาดโอกาสในการฟนฟูสมรรถภาพความพิการและพัฒนาศักยภาพทางการเรียนรู สงผลใหเด็กกลุมนี ้ตองตกเปนภาระของครอบครัวและสังคมไปตลอดชีวิต สสค. จึงรวมกับมหาวิทยาลัยนเรศวร ดำเนินการโครงการวิจัยเพื่อพัฒนาระบบหลักประกันโอกาสทางการศึกษาของเด็กและเยาวชนผูพิการดอยโอกาสในพื้นที่จังหวัดแมฮองสอน โดยออกแบบระบบเชื่อมโยงขอมูลระหวางโรงพยาบาลจังหวัดและอำเภอ ไปยังองคกรปกครองสวนทองถิ่น ศูนยการศึกษาพิเศษ สถานศึกษา และหนวยงานที่เกี่ยวของในพื้นที ่ เพื่อสนับสนุนใหมี ระบบการดูแลเด็กแบบประกบตัว (Case Management System) อยางตอเนื่องและสนับสนุนการสงตอเด็กและเยาวชนดอยโอกาสเหลานี้ใหไดรับบริการทั้งดานสาธารณสุข การศึกษาและสังคมสงเคราะหอยางตอเนื่อง เพื่อให้ ไมมีเด็กคนใด “หลุด” ออกจากระบบการศึกษาอีกตอไป

U เสนทางหลักสูระบบหลักประกันโอกาสทางการศึกษาที่เด็กและเยาวชนดอยโอกาสในพื้นที่จังหวัดแมฮองสอนจะเริ่มตนเขาสูระบบไดมี 4 เสนทางไดแก สถานพยาบาล ศูนยการศึกษาพิเศษ องคกรปกครองสวนทองถิ่น พัฒนาสังคมจังหวัด

PAGE 2 OF 17! สำนักงานสงเสริมสังคมแหงการเรียนรูและพัฒนาคุณภาพเยาวชน (สสค.)

Page 3: เอกสารแม่ฮ่องสอน โมเดล

R

R โดยพอแมผูปกครอง เจาหนาที่ อสม. พัฒนาสังคมจังหวัด และ ครูศูนยการศึกษาพิเศษเปนผูพาเด็กและเยาวชนดอยโอกาสมาจดทะเบียนและกรอกขอมูลพื้นฐาน และประเมินพัฒนาการเบื้องตนที่ตนทางทั้ง 4 แหง กอนเริ่มเขารับการดูแลแบบประกบตัวตอไปภายใตการติดตามและประเมินพัฒนาการอยางตอเนื่อง เชน เด็กทุกคนที่ไดรับการวินิจฉัยตั้งแตเกิดวามีความพิการทางดานรางกายหรือการเรียนรูที่จำเปนตองไดรับการพัฒนา ระบบจะทำการบันทึกและสงตอขอมูลแผนการดูแลใหแกเจาหนาที่ที่เกี่ยวของกับการดูแลเด็กทันที เพื่อใหบริการทางสาธารณสุขและการเรียนรูถึงตัวเด็กทันทีตามเวลาที่แพทย หรือ ผูเชี่ยวชาญที่เปน Case Manager ของเด็กไดวางไว ระบบฐานขอมูลที่จัดทำขึ้นจะประกอบดวย 5 สวนสำคัญ คือ

(1) ระบบสนับสนุนการการลงทะเบียนเด็กดอยโอกาสจาก 4 ชองทางเขาสูกระบวนการดูแล การคัดกรองเบื้องตนและการวางแผนสวัสดิการ

(2) ระบบสงตอขอมูลบุคคลและแผนการดูแลเด็กเพื่อสนับสนุนการดำเนินงานของหนวยงานในระดับทองถิ่นที่ทำหนาที่ในการดูแลเด็กดอยโอกาส เชน เจาหนาที่ศูนยการศึกษาพิเศษ เจาหนาที่สาธารณสุข เจาหนาที่กระทรวงพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย ครู และเจาหนาที่องคกรปกครองสวนทองถิ่น ผูรับผิดชอบการดูแลเด็กในสถานศึกษาหรือศูนยเด็กเล็ก เปนตน

(3) ระบบการติดตามและประเมินผลการดูแลเด็กดอยโอกาส แบงออกเปน 2 สวน ไดแก การติดตามสนับสนุนชุดสิทธิประโยชนและการสงตอการดูแลเด็กดอยโอกาสของ Case Manager ในหนวยงานในระดับทองถิ่นที่เกี่ยวของ และการติดตามประเมินผลพัฒนาของเด็กดอยโอกาสอยางตอเนื่อง

PAGE 3 OF 17! สำนักงานสงเสริมสังคมแหงการเรียนรูและพัฒนาคุณภาพเยาวชน (สสค.)

Page 4: เอกสารแม่ฮ่องสอน โมเดล

(4) ระบบการบริหารจัดการขอมูลสวัสดิการและคาใชจายตอหัวในการดูแล โดยจัดทำการพัฒนาระบบการจัดการขอมูลสวัสดิการและขอมูลคาใชจายรายกิจกรรมเกิดขึ้น เพื่อให Case Manager และหนวยงานที่เกี่ยวของสามารถสนับสนุนชุดสวัสดิการที่จำเปนตางๆแกเด็กไดอยางตอเนื่อง

(5) ระบบคลังขอมูลเพื่อสนับสนุนการวิจัยพัฒนาคุณภาพการดูแลเด็กดอยโอกาส และเปนฐานขอมูลเพื่อสนับสนุนการตัดสินใจในการจัดทำนโยบายและแผนงบประมาณเพื่อขยายผลการทำงานของระบบหลักประกันโอกาสทางการศึกษาสูพื้นที่อื่นๆ ของประเทศตอไปในอนาคต ภายใตโครงสรางการทำงานของหนวยงานติดตามการดูแลเด็กรายกรณีไว 3 ระดับไดแก ผูจัดการดูแลเด็กรายกรณี (case manager) ผูจัดการดูแลเด็กระดับจังหวัด (provincial case manager) และ หัวหนาคณะผูจัดการดูแลเด็กระดับประเทศ (national chief case manager)

R

PAGE 4 OF 17! สำนักงานสงเสริมสังคมแหงการเรียนรูและพัฒนาคุณภาพเยาวชน (สสค.)

Page 5: เอกสารแม่ฮ่องสอน โมเดล

2. การเปดศูนยการเรียนรูเพื่อเด็กพิการและขาดโอกาสตนแบบ U ดวยระยะทางที่หางไกล ทำใหเด็กพิการใน จ.แมฮองสอน ไมสามารถเขารับบริการที่ศูนยการศึกษาพิเศษไดเทาที่ควร เชนเดียวกับการทำงานของครูประจำศูนยการศึกษาพิเศษในการเยี่ยมบานเด็กพิการ ยังมีขอจำกัดดานการเดินทาง ทำใหไมสามารถฝกพอแมใหกลายเปน “ครู” เพื่อฝกพัฒนาการของเด็กอยางตอเนื่อง จึงเกิดการจัดตั้ง ศูนยการเรียนรูเพื่อเด็กพิการและขาดโอกาสตนแบบ เพื่อรองรับเด็กพิการขาดโอกาสในพื้นที่ทางตอนใตของ จ.แมฮองสอน คือ อ.แมสะเรียง

อ.แมลานอย และ อ.สบเมย เริ่มใหบริการแกเด็กและผูปกครองนำบุตรหลานมาเขารับการฝกทักษะตั้งแตวันที่ 1 มิถุนายน 2555 ที่ผานมา โดยมีการประสานการทำงานระหวางศูนยการศึกษาพิเศษ นายอำเภอแมสะเรียง และองคกรปกครองสวนทองถิ ่นเพื ่อระดมงบประมาณสนับสนุน ใหเกิดการตั้งศูนยดังกลาวขึ้น

R รูปแบบการทำงานของศูนยฯ ประกอบดวยการฝกพอแมใหเปนคร ู เพื่อดูแลพัฒนาการเด็กอยางตอเนื่อง และมีการสงตอเด็กใหสามารถเขาศึกษาในระดับการศึกษาขั้นพื้นฐาน ในโรงเรียนไทยรัฐวิทยา 33 (บานทุงพราว) อ.แมสะเรียง

R “แมสะเรียงโมเดล” ระบบการดูแลเด็กที่ขาดโอกาสทางตอนใตของจังหวัดแมฮองสอน จึงเปนโมเดลที่ ทานนฤมล ปาลวัฒน ผูวาราชการจังหวัดแมฮองสอน ใหความสนใจ และตองการใหเกิดการขยายผลไปยังพื้นที่อื่นๆ จึงเปนที่มาของการเปดศูนยการเรียนรูเพื่อเด็กพิการและขาดโอกาสตนแบบ อ.ปาย ในโรงเรียนอนุบาลปาย (เวียงใต) เพื่อใหเกิดการดูแลเด็กดอยโอกาสทางตอนเหนือของ จ.แมฮองสอน คือ อ.ปาย และ ปางมะผา โดย

การสนับสนุนของนายอำเภอปาย ที่ไดระดมทุนในกลุมวปอ.รุน 54 ใหการสนับสนุนงบประมาณกอสรางศูนยฯ พรอมกับมีการสงตอเด็กเมื่อเขาสูวัยเรียนไปยังโรงเรียนอนุบาลปาย เพื่อใหเด็กไดรับการศึกษาขั้นพื้นฐาน

PAGE 5 OF 17! สำนักงานสงเสริมสังคมแหงการเรียนรูและพัฒนาคุณภาพเยาวชน (สสค.)

R R การพัฒนาระบบสารสนเทศเพื่อสนับสนุนหลักประกันโอกาสทางการศึกษา “แมฮองสอนโมเดล” ที่ สสค. และ มหาวิทยาลัยนเรศวร ดำเนินการในชวงระยะเวลาเกือบ 2 ปที่ผานมา ถือเปนตนแบบในการสรางหลักประกันมิใหเด็กคนใดหลุดออกจากการดูแลอีกตอไป ทั้งในจังหวัดแมฮองสอนและจังหวัดอื่นๆในอนาคต อีกทั้งยังเปนการพบตัวเด็ก และการดูแลอยางตอเนื่อง ซึ่งเปนการดำเนินงานที่เปลี่ยนไปจากรูปแบบเดิมแบบ “ตามม ีตามเกิด" เปน “ตามอยางเปนระบบ และตอเนื่อง" เวลาทุกวันจะถูกใชเพื่อพัฒนาศักยภาพของเด็กทุกคนอยางเต็มที่ ซึ่งจะเปนเปนกาวแรกของการสรางระบบสวัสดิการสำหรับเด็กดอยโอกาสแบบครบวงจร

Page 6: เอกสารแม่ฮ่องสอน โมเดล

“แมฮองสอนโมเดล” กับการพัฒนาที่ยั่งยืน

R พลังการมีสวนรวมของหนวยงานตางๆ ในจังหวัดแมฮองสอน ที่รวมกันถักทอใหเกิด “แมฮองสอนโมเดล” ในการแกไขปญหาเด็กดอยโอกาส ถือความสำเร็จที่เกิดจากการทำงานรวมกันอยางแบบบูรณาการของคนในพื้นที่จนเกิดแรงสนับสนุนจากผูนำทองถิ่น ผูนำจังหวัด และองคกรระดับประเทศอยางวิทยาลัยปองกันราชอาณาจักร หรือ วปอ. และ สำนักงานสงเสริมสังคมแหงการเรียนรูและคุณภาพเยาวชน หรือ สสค.

R ดร.ไกรยส ภัทรวาท ผูเชี่ยวชาญนโยบายดานเศรษฐศาสตรการศึกษา สสค. เลาถึงที่มาของ “โครงการพัฒนาระบบสงตอฐานขอมูลเด็กและเยาวชนในจังหวัดแมฮองสอน” วาสาเหตุที่เลือกจังหวัดแมฮองสอนเปนจังหวัดนำรองในการดำเนินโครงการเพราะเปนจังหวัดที่ไมใหญมาก และประชาชนในจังหวัดก็มีความมั่นคงทางดานสังคม เมื่อพูดถึงเรื่องเด็กคนในจังหวัดจะใหความสำคัญระดับตนๆ อีกทั้งจังหวัดแมฮองสอนเองก็มีความทาทายหลายอยางทั้งเรื่องของเด็กที่อยูในพื้นที่หางไกลและเรื่องความยากจน

R หลังจากนั้นจึงเลือกพื้นที่นำรองที่จะเขาไปดำเนินโครงการที่อำเภอแมสะเรียง ดวยการลงไปพบปะพูดคุยกับหนวยงานในพื้นที่และผูปกครองของเด็ก โดยมีผูใหญในพื้นที่คอยใหคำแนะนำ ซึ่งการประสานงานกับผูใหบริการในทองถิ่นจะม ี 2 สวนหลัก คือ หนวยงานของรัฐที่ตองเขาไปหา อธิบายใหเขาใจวาเรื่องนี้เปนเรื่องสำคัญ และ สสค. ก็ไมไดเขาไปแยงงานหรือสรางภาระใหเขา แตเขาไปชวยใหหนวยงานตางๆทำงานบูรณาการกันมากขึ้น

R อีกสวน คือ องคการปกครองสวนทองถิ่น (อปท.) ที่ไมไดเปนสวนราชการ แตเปนเจาของพื้นที่คอยดูแลประชาชนในพื้นที ่ก็ตองไปจับเขาคุยกับนายกองคการบริหารสวนตำบล (อบต.) นายกเทศมนตร ี ใหเขาใจวาเรื่องนี้เปนเรื่องสำคัญ เพราะถาคนในชุมชนมีคุณภาพ รายไดจาการจัดเก็บภาษีของ อปท. ก็จะมากขึ้นในอนาคต ที่สำคัญคือการลงทุนในเรื่องคนจะไดรับเสียงสนีบสนุนเพิ่มขึ้น และเมื่อสามารถทำความเขาใจกับ อปท. ไดก็เขาไปคุยกับนายอำเภอ และนายอำเภอก็จะนำเรื่องไปหารือกับผูวาราชการจังหวัดตอไป

R “เราเขาไปทำงานในพื้นที่เงินไมถึง 5 แสนบาท แตทุกทองถิ่นเมื่อไดรับเสียงสนับสนุนจากคนในพื้นที ่ ก็ไปผลักดันนายก อบต. นายก อบจ. ผูวาฯ ก็เห็นดวย มีการออกกฎหมายทองถิ่น โอนเงินมาสนับสนุนการแกไขปญหา โดยกระทรวงศึกษาก็ไมตองจัดสรรงบประมาณเพิ่ม อยางที่อำเภอปาย นอกจาก 8 ทองถิ่นจะสนับสนุนงบประมาณใหรวมกันประมาณ 5 แสนบาทตอปแลว อบจ. ก็ยังเติมใหอีก 1 แสนบาทตอป เพราะเห็นวาเรื่องนี้สำคัญ ซึ่งการสนับสนุนตรงนี้ขึ้นอยูกับจำนวนเด็ก และก็เปนความสมัครใจของ อปท. เอง”

R สวนเด็กดอยโอกาส หรือผูปกครองของเด็กดอยโอกาส ซึ่งเปนผูรับบริการ ดวยการเขาไปพบกับพอแมของเด็กและประชุมรวมกัน พรอมกับอธิบายใหเขาใจวาเด็กดอยโอกาสแตละคนมีสิทธิอะไรที่จะไดรับจากรัฐบาล และตองทำอยางไรที่จะไดรับสิทธิตรงนั้น รวมทั้งจะตองอธิบายใหผูปกครอง

PAGE 6 OF 17! สำนักงานสงเสริมสังคมแหงการเรียนรูและพัฒนาคุณภาพเยาวชน (สสค.)

Page 7: เอกสารแม่ฮ่องสอน โมเดล

ของเด็กมารวมมือกันแกไขปญหา เพื่อเปลี่ยนแปลงใหเด็กมีชีวิตความเปนผูที่ดีขึ้น เมื่อผูปกครองเห็นดวยก็จะไปคุยกับนายก อบต. ใหเขามารวมกันแกไขปญหา ตรงนี้จึงเปนแรงขับเคลื่อนจากผูรับบริการ

R ดร.ไกรยส บอกวา การดำเนินการทั้งหมดจะตองเอาเด็กเปนตัวตั้ง เพื่อใหเด็กมีการศึกษาอยางมีคุณภาพ และมีขอมูลเปนหลักประกันโอกาศทางการศึกษา และเชื่อวาหลังจากมีแมฮองสอนโมเดลออกมาแลว จะทำใหเกิดการขยายผลไปยังจังหวัดอื่นๆ เพิ่มขึ้น โดยหวังวาเมื่อถึงจุดหนึ่งจะนำไปสูการเคลื่อนไหวเชิงนโยบายในระดับประเทศ เปนรัฐสวัสดิการที่ดูแลเด็กไดครบวงจร

R สิ่งตอไปที่ตองทำคือ การหาเอเยนตที่ไมใชหนวยงานของรัฐเขามาดูแลเพื่อใหเกิดความตอเนื่องและยั่งยืน โดยที ่ จ.แมฮองสอน จะมีสมาคมพัฒนาการศึกษาแมฮองสอน ซึ่งเปนองคกรกึ่งมูลนิธิ คลายสภาการศึกษาจังหวัด ที่มีขาราชการที่เกษียณอายุราชการแลวแตยังหวงใยระบบการศึกษาเปนสมาชิก และมีผูวาราชการจังหวัดเปนประธาน เขามาจัดสมัชชาจังหวัดเพื่อจัดทำธรรมนูญการศึกษาจังหวัด เพื่อใหระบบเกิดความยั่งยืน

/////////////

PAGE 7 OF 17! สำนักงานสงเสริมสังคมแหงการเรียนรูและพัฒนาคุณภาพเยาวชน (สสค.)

Page 8: เอกสารแม่ฮ่องสอน โมเดล

✦ สรุปสิทธิประโยชน สวัสดิการขั้นพื้นฐานสำหรับเด็กพิการ

เด็กพิการทุกคนไมวาจะพิการประเภทใดและอยูในพื้นที่ใดในประเทศไทย องคกรปกครองสวนทองถิ่นและองคกรผูดูแลเด็กพิการดอยโอกาสสามารถติดตอขอรับสิทธิประโยชนดานตางๆตามที่กฎหมายกำหนดไวจากหนวยงานตางๆ ดังขอมูลที่ปรากฏในตาราง

ประเด็น กฎหมายที่เกี่ยวของ สิทธิประโยชน หนวยงานติดตอ

ดานคุณภาพชีวิต พระราชบัญญัติสงเสริมและพัฒนาคุณภาพชีวิตคนพิการ พ.ศ. 2550

สาธารณะตลอดจนสวัสดิการและความชวยเหลืออื่นจากรัฐ ดังตอไปนี้• การบริการฟนฟู

สมรรถภาพโดยกระบวนการทางการแพทยและคาใชจายในการรักษาพยาบาลคาอุปกรณ เครื่องชวยความพิการ และสื่อสงเสริมพัฒนาการ เพื่อปรับสภาพทางรางกาย จิตใจ อารมณ สังคม พฤติกรรม สติปญญา การเรียนรู

• การศึกษาตามกฎหมายวาดวยการศึกษาแหงชาติหรือแผนการศึกษาแหงชาติตามความเหมาะสมในสถานศึกษาเฉพาะหรือในสถานศึกษาทั่วไป หรือการศึกษาทางเลือก หรือการศึกษานอกระบบ

• การฟนฟูสมรรถภาพดานอาชีพการใหบริการที่มีมาตรฐานการคุมครองแรงงานมาตรการเพื่อการมีงานทำตลอดจนไดรับการสงเสริมการประกอบอาชีพอิสระ

• สำนักงานพัฒนาสังคมจังหวัดกระทรวงการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย

• บานพักเด็กและครอบครัว,ศูนยพัฒนาสังคม , สถานสงเคราะห

PAGE 8 OF 17! สำนักงานสงเสริมสังคมแหงการเรียนรูและพัฒนาคุณภาพเยาวชน (สสค.)

Page 9: เอกสารแม่ฮ่องสอน โมเดล

ประเด็น กฎหมายที่เกี่ยวของ สิทธิประโยชน หนวยงานติดตอ

• บริการลามภาษามือตามระเบียบที่คณะกรรมการกำหนด

• สิทธิที่จะนำสัตวนำทาง เครื่องมือหรืออุปกรณนำทาง หรือเครื่องชวยความพิการใด ๆโดยไดรับการยกเวน คาบริการ คาธรรมเนียม และคาเชาเพิ่มเติมสำหรับสัตว เครื่องมือ

• การจัดสวัสดิการเบี้ยความพิการ 500 บาท

• การจัดหาทนายความ หรือการบริการทางดานกฎหมาย

PAGE 9 OF 17! สำนักงานสงเสริมสังคมแหงการเรียนรูและพัฒนาคุณภาพเยาวชน (สสค.)

Page 10: เอกสารแม่ฮ่องสอน โมเดล

✦ สรุปสิทธิประโยชนสวัสดิการพื้นฐานดานสาธารณสุขของเด็กพิการที่ไดรับในปจจุบันตามกฎหมาย

ประเด็น กฎหมายที่เกี่ยวของ สิทธิประโยชน หนวยงานติดตอ

ดานสาธารณสุข ประกาศกระทรวงสาธารณสุขเรื่อง การบริการฟนฟูสมรรถภาพโดยกระบวนการทางการแพทยและคาใชจายในการักษาพยาบาลคาอุปกรณ เครื่องชวยความพิการ และสื่อสงเสริมพัฒนาการสำหรับคนพิการ พ.ศ. 2552

ใหคนพิการไดรับการฟนฟูสมรรถภาพ ในเรื่องตาง ๆ ดังนี้

(1) การตรวจวินิจฉัย การตรวจทางหองปฏิบัติการและการตรวจพิเศษดวยวิธีอื่น ๆ ตามชุดสิทธิประโยชน(2) การแนะแนว การใหคำปรึกษา และการจัดบริการเปนรายกรณี(3) การใหยา ผลิตภัณฑ เวชภัณฑและหัตถการพิเศษอื่น ๆ เพื่อการบำบัดฟนฟู เชน การฉีดยาลดเกร็ง การรักษาดวยไฟฟา Hemoencephalography (HEG) (4) การศัลยกรรม(5) การบริการพยาบาลเฉพาะทาง เชน พยาบาลจิตเวช เปนตน(6) กายภาพบำบัด(7) กิจกรรมบำบัด(8) การแกไขการพูด (อรรถบำบัด)(9) พฤติกรรมบำบัด(10) จิตบำบัด(11) ดนตรีบำบัด(12) พลบำบัด(13) ศิลปะบำบัด

• สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดกระทรวงสาธารณสุข

PAGE 10 OF 17! สำนักงานสงเสริมสังคมแหงการเรียนรูและพัฒนาคุณภาพเยาวชน (สสค.)

Page 11: เอกสารแม่ฮ่องสอน โมเดล

ประเด็น กฎหมายที่เกี่ยวของ สิทธิประโยชน หนวยงานติดตอ

(14) การฟนฟูสมรรถภาพทางการไดยิน(15) การพัฒนาทักษะในการสื่อความหมาย(16) การบริการสงเสริมพัฒนาการ หรือบริการชวยเหลือระยะแรกเริ่ม(17) การบริการการแพทยแผนไทยและการแพทยทางเลือก เชน นวดไทย ฝงเข็ม (18) การพัฒนาทักษะทางสังคม สังคมสงเคราะห และสังคมบำบัด เชน กลุมสันทนาการเปนตน(19) การประเมินและเตรียมความพรอมกอนการฟนฟูสมรรถภาพดานอาชีพหรือการประกอบอาชีพ(20) การฟนฟูสมรรถภาพทางการเห็น การสรางความคุนเคยกับสภาพแวดลอมและการเคลื่อนไหว(21) การบริการขอมูลขาวสารดานสุขภาพผานสื่อในรูปแบบที่เหมาะสมกับความพิการซึ่งคนพิการเขาถึงและใชประโยชนได

PAGE 11 OF 17! สำนักงานสงเสริมสังคมแหงการเรียนรูและพัฒนาคุณภาพเยาวชน (สสค.)

Page 12: เอกสารแม่ฮ่องสอน โมเดล

ประเด็น กฎหมายที่เกี่ยวของ สิทธิประโยชน หนวยงานติดตอ

(22) การฝกอบรมและพัฒนาทักษะแกคนพิการ ผูดูแลคนพิการ และผูชวยคนพิการ(23) การฟนฟูสมรรถภาพคนพิการโดยครอบครัวและชุมชน การเยี่ยมบาน กิจกรรมการใหบริการเชิงรุก(23) การฟนฟูสมรรถภาพคนพิการโดยครอบครัวและชุมชน การเยี่ยมบาน กิจกรรมการใหบริการเชิงรุก(24) การฝกทักษะการเรียนรูขั้นพื้นฐาน เชน การฝกทักษะชีวิต การฝกทักษะการดำรงชีวิตอิสระสำหรับคนพิการ การฝกทักษะการใชอุปกรณเครื่องชวยความพิการ เปนตน(25) การบริการทันตกรรม เชน การเคลือบหลุมรองฟน เปนตน(26) การใหบริการเกี่ยวกับกายอุปกรณเทียม กายอุปกรณเสริม เครื่องชวยความพิการ หรือสื่อสงเสริมพัฒนาการ

-ไดรับการบำบัดรักษาตามมาตรฐานทางการแพทย -ไดรับการคุมครองในระบบประกันสุขภาพและประกันสังคม

PAGE 12 OF 17! สำนักงานสงเสริมสังคมแหงการเรียนรูและพัฒนาคุณภาพเยาวชน (สสค.)

Page 13: เอกสารแม่ฮ่องสอน โมเดล

✦ สรุปสิทธิประโยชนสวัสดิการพื้นฐานดานการศึกษาของเด็กพิการที่ไดรับในปจจุบันตามกฎหมาย

ประเด็น กฎหมายที่เกี่ยวของ สิทธิประโยชน หนวยงานติดตอ

ดานการศึกษา พระราชบัญญัติการจัดการศึกษาสำหรับคนพิการ พ.ศ.2551

สิทธ ิและหนาท ี ่ทางการศึกษามาตรา 5 คนพิการมีสิทธิทางการศึกษาดังนี้

(1) ไดรับการศึกษาโดยไมเสียคาใชจายตั้งแตแรกเกิดหรือพบความพิการจนตลอดชีวิตพรอมทั้งไดรับเทคโนโลยี สิ่งอำนวยความสะดวก สื่อ บริการและความชวยเหลืออื่นใดทางการศึกษา(2) เลือกบริการทางการศึกษา สถานศึกษา ระบบและรูปแบบการศึกษา โดยคำนึงถึงความสามารถ ความสนใจ ความถนัดและความตองการจำเปนพิเศษของบุคคลนั้น(3) ไดรับการศึกษาที่มีมาตรฐานและประกันคุณภาพการศึกษา รวมทั้งการจัดหลักสูตรกระบวนการเรียนรู การทดสอบทางการศึกษา ที่เหมาะสมสอดคลองกับความตองการจำเปนพิเศษของคนพิการแตละประเภทและบุคคล

• ศูนยการศึกษาพิเศษประจำจังหวัด

• สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน

• กระทรวงศึกษาธิการ

PAGE 13 OF 17! สำนักงานสงเสริมสังคมแหงการเรียนรูและพัฒนาคุณภาพเยาวชน (สสค.)

Page 14: เอกสารแม่ฮ่องสอน โมเดล

✦ สรุปสิทธิประโยชนสวัสดิการพื้นฐานดานสิทธิและสวัสดิการคนพิการที่ไดรับในปจจุบันตามกฎหมาย

ประเด็น กฎหมายที่เกี่ยวของ สิทธิประโยชน หนวยงานติดตอ

ดานสิทธิและสวัสดิการคนพิการ

ดานสิทธิและสวัสดิการคนพิการ (ดานภาษี)

พระราชบัญญัติสงเสริมการจัดสวัสดิการสังคม พ.ศ. 2546

อนุสัญญาวาดวยสิทธิคนพิการ

ประกาศอธิบดีกรมสรรพากรเกี่ยวกับภาษีเงินได (ฉบับที่197)เรื่อง กำหนดหลักเกณฑ วิธีการ และเงื่อนไข การยกเวนภาษีเงินไดสำหรับเงินไดที่ผูมีเงินไดเปนคนพิการที่มีบัตรประจำตัวคนพิการตามกฎหมายวาดวยการสงเสริมและพัฒนาคุณภาพชีวิตคนพิการ

จัดตั้งกองทุนขึ้นกองทุนหนึ่งในสำนักงานปลัดกระทรวงการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย เรียกวา “กองทุนสงเสริมการจัดการสวัสดิการสังคม” เพื่อเปนทุนใชจายในการสงเสริมการจัดสวัสดิการสังคม

• คนพิการ มีสิทธิไดรับการดูแลฟนฟูสมรรถภาพ และพัฒนาตั้งแตแรกเกิดและแรกเริ่มที่พบความพิการ

• คนพิการ มีสิทธิและโอกาสไดรับการเตรียมความพรอมดานอาชีพ การฝกอาชีพ การประกอบอาชีพทุกประเภท

• คนพิการมีสิทธิไดรับการปกปองคุมครองจากการถูกคุกคามทางเพศทำรายรางกายและจิตใจกักขังเอารัดเอาเปรียบ

• คนพิการ มีสิทธิไดรับสิ่งอำนวยความสะดวก บริการและความชวยเหลือจากรัฐ

• สำนักงานพัฒนาสังคมจังหวัดกระทรวงการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย

• บานพักเด็กและครอบครัว,ศูนยพัฒนาสังคม , สถานสงเคราะห

PAGE 14 OF 17! สำนักงานสงเสริมสังคมแหงการเรียนรูและพัฒนาคุณภาพเยาวชน (สสค.)

Page 15: เอกสารแม่ฮ่องสอน โมเดล

ประเด็น กฎหมายที่เกี่ยวของ สิทธิประโยชน หนวยงานติดตอ

• คนพิการ มีสิทธิและโอกาสไดรับการศึกษาอยางมีคุณภาพในทุกระดับ ทุกรูปแบบของการจัดการศึกษาตามความตองการของคนพิการอยางเทาเทียบกับบุคคลทั่วไป ทั้งการศึกษาในระบบ นอกระบบและการศึกษาตอเนื่องตลอดชีวิต โดยไมมีการจำกัด กีดกัน เลือกปฏิบัติ

PAGE 15 OF 17! สำนักงานสงเสริมสังคมแหงการเรียนรูและพัฒนาคุณภาพเยาวชน (สสค.)

Page 16: เอกสารแม่ฮ่องสอน โมเดล

✦ สรุปสิทธิประโยชนสวัสดิการพื้นฐานดานการปรับสภาพแวดลอมที่อยูอาศัยของคนพิการที่ไดรับในปจจุบันตามกฎหมาย

ประเด็น กฎหมายที่เกี่ยวของ สิทธิประโยชน หนวยงานติดตอ

ดานการปรับสภาพแวดลอมที่อยูอาศัย

ประกาศคณะอนุกรรมการสงเสริมการจัดสวัสดิการใหแกคนพิการและผูดูแลคนพิการ

• หองน้ำและหองอาบน้ำ เชน ติดตั้งราวจับอุปกรณพยุงตัว วัสดุปูพื้นและปรับระดับพื้นเรียบ ไมลื่น ปรับเปลี่ยนสุขภัณฑและอุปกรณที่ถูกสุขอนามัย

• บันได ติดตั้งราวจับพยุงตัวที่แข็งแรง ราวกันตก จมูกกันลื่น ขยายชั้นลูกนอน และปรับลดระยะชั้นลูกตั้งไมใหชันและตั้งเกินไป และปรับชานพัก

• ทางเดินภายในบาน หองนอน เตียงนอน พื้นที่พักผอน หองครัว หองอาหารภายในอาคารโดยติดตั้งราวจับอุปกรณพยุงตัวที่แข็งแรงในพื้นที่ที่ใชงานบอย วัสดุปูพื้นและปรับระดับพื้นเรียบ ไมลื่น

• หลังคา ชานบาน สวน ทางเดินรอบบาน ภายนอกอาคาร เชน การปรับปรุงทางเดินทางลาด ราวจับเดิน และที่จอดรถ

• สำนักงานพัฒนาสังคมจังหวัดกระทรวงการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย

• บานพักเด็กและครอบครัว,ศูนยพัฒนาสังคม , สถานสงเคราะห

• องคกรปกครองสวนทองถิ่น (องคการบริหารสวนจังหวัด เทศบาล และองคการบริหารสวนตำบล)

PAGE 16 OF 17! สำนักงานสงเสริมสังคมแหงการเรียนรูและพัฒนาคุณภาพเยาวชน (สสค.)

Page 17: เอกสารแม่ฮ่องสอน โมเดล

✦ สรุปสิทธิประโยชนสวัสดิการพื้นฐานดานการจางงานคนพิการที่ไดรับในปจจุบันตามกฎหมาย

ประเด็น กฎหมายที่เกี่ยวของ สิทธิประโยชน หนวยงานติดตอ

ดานการจางงานคนพิการ

กฎกระทรวงกำหนดจำนวนคนพิการที่นายจางหรือเจาของสถานประกอบการและหนวยงานของรัฐจะตองรับเขาทำงาน และจำนวนเงินที่นายจางหรือเจาของสถานประกอบการจะตองนำสงเขากองทุนสงเสริมและพัฒนาคุณภาพชีวิตคนพิการพ.ศ. 2554

ระเบียบคณะกรรมการสงเสริมและพัฒนาคุณภาพชีวิตคนพิการ วาดวยการชวยเหลือทางกฎหมายและจัดหาทนายความวาตางแกตางคดีแกคนพิการ

ใหนายจางหรือเจาของสถานประกอบการซึ่งมีลูกจางตั้งแตหนึ่งรอยคนขึ้นไปรับคนพิการที่สามารถทำงานไดไมวาจะอยูในตำแหนงใดในอัตราสวนลูกจางที่มิใชคนพิการทุกหนึ่งรอยคนตอคนพิการหนึ่งคน เศษของหนึ่งรอยคนถาเกินหาสิบคนตองรับคนพิการเพิ่มอีกหนึ่งคน เพื่อประโยชนในการเขาถึงและใชประโยชนจากสิทธิตามกฎหมาย ใหคนพิการได ร ับการชวยเหลือทางกฎหมายและการจ ัดหาทนายความวาตางแกตางคดีในเรื่องตาง ๆ ดังตอไปนี้

(1) การใหคำปรึกษาหารือทางกฎหมาย(2) การใหความรูทางกฎหมาย(3) การจัดทำนิติกรรมสัญญา(4) การไกลเกลี่ยหรือการประนีประนอมยอมความ(5) การจัดหาทนายความ(6) การใหความชวยเหลืออื่น ๆ ในทางคดี

• สำนักงานพัฒนาสังคมจังหวัดกระทรวงการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย

• บานพักเด็กและครอบครัว,ศูนยพัฒนาสังคม , สถานสงเคราะห

PAGE 17 OF 17! สำนักงานสงเสริมสังคมแหงการเรียนรูและพัฒนาคุณภาพเยาวชน (สสค.)