Τα φύλα στη λογοτεχνία

Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης - «Η Φόνισσα»

Η βιογραφία του συγγραφέα• Σκιάθος • 4 Μαρτίου 1851 - 3 Ιανουαρίου 1911• κατά τον Κ. Π. Καβάφη, «ο άγιος των ελληνικών

γραμμάτων».• εννιά αδέρφια- φτωχή οικογένεια• γιος ιερέα• θρησκευόμενος, ταπεινός και μοναχικός• φοίτησε στην Ι. Μονή του Ευαγγελισμού,

στη Χαλκίδα και στον Πειραιά και τελείωσε το γυμνάσιο στο Βαρβάκειο της Αθήνας.

• γράφτηκε στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου, την οποία, δεν την τελείωσε λόγω φτώχειας, ανέχειας και της επισφαλούς υγείας του

• Το 1903 εκδίδει το δεύτερο έργο του «Η Φόνισσα».

Βασικά στοιχεία της νουβέλας• δεύτερο συγγραφικό έργο του• γραμμένο στην καθαρεύουσα• αποτελείται από 17 κεφάλαια• δημοσιεύθηκε στο περιοδικό

«Παναθήναια» το 1903• υπότιτλος:«κοινωνικόν

μυθιστόρημα»• αυτοβιογραφικά στοιχεία , βασίζεται

στη φτώχεια, κοινωνικά στερεότυπα και τη χριστιανική πίστη

• Η πλοκή του εκτυλίσσεται στη Σκιάθο

• Κεντρικό πρόσωπο της ιστορίας είναι η Φραγκογιαννού, μία ηλικιωμένη χήρα.

• μαθημένη πάντα να υπηρετεί.• η θεωρία της ήταν ότι η γέννηση ενός κοριτσιού φέρνει δυστυχία.• ένα βράδυ σκέφτεται τις αδικίες και τα βάσανα της ζωής και σκοτώνει τη

νεογέννητη εγγονή της προκαλώντας της ασφυξία, ενώ ο θάνατος θεωρείται από τον γιατρό φυσιολογικός.

• αρχικά νιώθει τύψεις, αλλά δεν μετανιώνει για την πράξη της.• έμμονη ιδέα ότι η μοίρα την έχει τάξει να σώσει τον κόσμο απαλάσσοντάς τον

από μικρά κορίτσια.• τα επόμενα εγκλήματά της έχουν για θύματα τρία μικρά αθώα κοριτσάκια,

χωρίς πλέον καθόλου τύψεις.• η χωροφυλακή την υποψιάζεται και αποφασίζει να τη συλλάβει.• στην προσπάθειά της να ξεφύγει από τους χωροφύλακες, καταφεύγει στο

ερμητήριο ενός ασκητή. Πνίγεται στη παλίρροια, ανάμεσα στην ανθρώπινη και τη θεία δίκη.

Ο χαρακτήρας της Χαδούλας

• Ιδιάζουσα προσωπικότητα• Εσωτερική σύγκρουση καλού – κακού• Πιστή στο Θεό• Άσχημη παιδική ηλικία• Αυταρχική – Σκληρή• Δυναμική – Εργατική• Πλήρης συναίσθηση των πράξεών της• Προμελετημένες πράξεις• Ψάχνει τη λύτρωση • θεωρεί τον εαυτό της σωτήρα

Αφηγηματικές τεχνικές

• αφήγηση είναι ετεροδιηγητική• τρίτο πρόσωπο για αντικειμενικότητα, χαρακτηρίζεται ως

απρόσωπος αφηγητής.• μηδενική εστίαση- παντογνώστης αφηγητής .• χρησιμοποιεί αφήγηση ,περιγραφή ,διάλογο και εσωτερικό

μονόλογο• η αφηγηματική φωνή παραμένει ουδέτερη απέναντι στην

ηρωίδα, χωρίς να κρίνει τις πράξεις της φόνισσας.• περιέχονται στοιχεία ρεαλισμού και νατουραλισμού.• προοικονομεί γεγονότα και εντείνει την αγωνιά του αναγνώστη.• Καυτηριάζει το φαινόμενο της προίκας

Η σκιαθίτικη κοινωνία

• ανάγλυφη παρουσίαση των κοινωνικών και ηθικών δομών της σκιαθίτικης αλλά και της ελλαδικής κοινωνίας.

• η γυναίκα είναι ένα δυστυχισμένο πλάσμα και βρίσκεται σε μειονεκτική κοινωνική θέση.

• περιθωριοποίηση και εξαθλίωση της γυναικείας ύπαρξης.• άνιση κατανομή των ρόλων σε βάρος των γυναικών που είναι

υποδουλωμένες στις πατριαρχικές και ανδροκρατικές αντιλήψεις.

• φτώχεια, πείνα και ανεπαρκή μόρφωση• κοινωνία ανδροκρατούμενη , με άνισες ευκαιρίες και

στερεοτυπικές κοινωνικές αντιλήψεις.• έντονο το στοιχείο της προίκας

Ο ρόλος της προίκας στο έργο

• Ωφειλειν έκαστος να δώσει και μετητρην προίκα Δισχιλιας, χιλιας , πεντακοσιας, αδιάφορο. Αλλιώς ας έχει τα κόρας τους να τα καμάρωνε .

• εκτελεί την εγγονή της καθώς θυμάται τα τραυματικά της χρόνια όταν έγινε αντικείμενο αγοραπωλησίας(προίκα)

• Πεθαίνοντας ,τα τελευταία λόγια πριν την παρασύρει η παλίρροια είναι : “Ω να το προικιό μου.’’

Οι επιρροές από τη ζωή του συγγραφέα στο έργο

• ανύπαντρες αδερφές του Παπαδιαμάντη αποτελούσαν οικογενειακό βάρος → θεωρία Χαδούλας ότι η γέννηση ενός κοριτσιού φέρνει δυστυχία.

• Φτωχή οικογένεια δεν μπορούν να ανταπεξέλθουν στον θεσμό της προίκας → εναντίωση Χαδούλας στο θεσμό της προίκας

• Θρησκευόμενη οικογένεια → επίκληση Χαδούλας στην Παναγία στις δύσκολες στιγμές που περνά

Το τέλος που δίνει ο Παπαδιαμάντης • έκρινε ότι της άξιζε η αυτοτιμωρία της• εξιλεώθηκε βουλιάζοντας στην παλίρροια • οι αρχές του τόπου δεν πρόλαβαν να την συλλάβουν

Το τέλος που δίνουμε εμείς • άρμοζε η κατά νόμον τιμωρία• η σύλληψή της, η δίκη και καταδίκη της • η απολογία • η εσχάτη των ποινών, ο θάνατος

ΑΙΤΙΕΣ ΠΟΥ ΟΔΗΓΟΥΝ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΝΑ ΔΟΛΟΦΟΝΗΣΟΥΝ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΤΟΥΣ• Ανεργία• Χαμηλή κοινωνικό-οικονομική τάξη • Χαμηλό βιοτικό επίπεδο - Κακές συνθήκες διαβίωσης• Έλλειψη μόρφωσης• Χαμηλή αυτοεκτίμηση, εκνευρισμός, κούραση• Εθισμός σε ουσίες (αλκοόλ, ναρκωτικά) – εξαρτήσεις• Ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη• Προκαταλήψεις που υφίστανται (κυρίως αλλοδαπές γυναίκες) λόγω ρατσισμού και ξενοφοβίας• Βία στο οικογενειακό τους περιβάλλον (σωματική – ψυχολογική)• Ψυχολογικά προβλήματα ή άλλα προβλήματα υγείας• Έλλειψη κοινωνικής ευαισθησίας, παιδείας και καλλιέργειας• Έλλειψη κοινωνικής - προνομιακής πολιτικής από πλευράς του κράτους

ΔΡΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΗΣ ΠΑΙΔΟΚΤΟΝΙΑΣ• Εκπαίδευση – Μόρφωση – Κατάρτιση• Κατανόηση της διαφορετικότητας του ατόμου• Κατανόηση της πολυπολιτισμικότητας• Στήριξη της πολιτείας προς τις ασθενέστερες ομάδες πληθυσμού• Εφαρμογή των νόμων• Τυφλή απονομή Δικαιοσύνης