1/26

اساليدهاي آموزشي استانداردهاي حسابداري ايران•

مديريت تدوين استانداردهاي حسابداري•

تهيه کننده: حليمه رحماني•

استفاده کننده گرامي:•

جهت بهبود کيفيت اساليدهاي آموزشي، لطفا نظرات خود را از •

ارسال برای ماذيل فرم نظرخواهی ارائه شده در آدرس طریق

.نمایید

•(http://www.audit.org.ir/standardfeedback_fa.html)

021 – 88502601 – 10 ، 88503742شماره تلفن: •

تسعير ارز16استاندارد حسابداري شماره

اهداف آموزشي

مرور عمليات ارزش توسط شرکتها•

آشنايي با روشهاي حسابداري تسعير •

توصيف حسابداري عمليات خارجي •

افشا•

3/26

معامله اي است که به ارز انجام مي شود يامستلزم تسويه به ارز

است. از قبيل:

خريد و فروش کاال و خدماتيکه بهاي آن به ارز دريافت يا

پرداخت مي شود.

استقراض يا اعطاي تسهيالتيکه قرار است تسويه آنها به ارز

صورت گيرد.

معامالت ارزي

4/26

شXناخت زمXان در ارزي معXامالت در ارز نXرخ بXه معاملXهاوليXه تXاريخ

تسعير مي شود.

،ادراتيXXارز)ص نXXوع تعXXيين بXXراي بXه بXا توجXه بايXد شXناور، واريزنامXه اي(، کXه انتخXاب شXود نXرخي حXاکم، مقXررات قXرار معاملXه تسXويه مبنXاي اسXت قXرار

گيرد.

5/26

اقالم پولي نرخ تسعير در تاريخ ترازنامه

اقالم غير پولي نرخ تسعير در تاريخ انجام معامله

6/26

و نقXد وجXه از اسXت عبXارت قXرار کXه بXدهيهايي و داراييهXا يXا ثXابت مبلXغ صXورت بXه اسXت نقXXد وجXXه از تعييXXني قابXXل

دريافت يا پرداخت شود.

7/26

شناخت تفاوت تسعير معامالت ارزي

شرکتهاي دولتي شرکتهاي غير دولتي

قانون محاسبات عمومي 136طبق ماده حساب سود وزيان دوره

8/26

136متن ماده :

تسXXعير از حاصXXل زيXXان و سود ارزي هXXاي بXXدهي و داراييهXXا هزينXه يXا درآمXد دولXتي، شXرکتهاي

التفXXاوت تلقي مابXXه گXXردد. نمي حاصXل از تسXعير داراييهXا و بXدهيهاي مXذکور بايXد در حسXاب ذخXيره تسXعير داراييهXا و بXدهي هXاي ارزي منظXور شXود. در صXورتي کXه در پايXان سXال بXدهکار ذخXيره مانXده حسXاب مXالي، و سXود حسXاب بXه مبلXغ اين باشXد، زيان همان سال منظور خواهد شد.

روشهاي تسعير

موقتي پولي/ غير پولي

جاري/غير جاري نرخ جاري

ج ج ج ج موجودي نقد

ج ج ج ج حسابهاي دريافتني جاري

موجوديها

ت ت ج ج بهاي تمام شده

ج ت ج ج ارزش جاري

ج ج ت ج حسابهاي دريافتني غير جاري

سرمايه گذاري بلند مدت

ت ت ت ج بهاي تمام شده

ج ت ت ج ارزش بازار

ت ت ت ج داراييهاي ثابت مشهود

ت ت ت ج داراييهاي نامشهود

ج ج ج ج بدهيهاي جاري

ج ج ت ج بدهيهاي غير جاري

ت ت ت ت سرمايه و اندوخته ها

ب ب ب ب سود انباشته

م م م م فروش

ت ت م م بهاي تمام شده فروش

ت ت ت م هزينه استهالک

= ج

نرخ جاري ارز

= ت

نرخ تاريخي ارز

=م

نرخ ميانگين ارز

= ب

مبلغ باقيمانده

10/26

غير پولي

نمونه اقالم پولي و غير پولي پولي

√ موجودي نقد) شامل موجودي ارزي(

√ سپرده هاي کوتاه مدت

√ سرمايه گذاري در سهام

√ اوراق مشارکت

√ حسابها و اسناد در يافتني

√ ذخيره مطالبات مشکوک الوصول

√ موجودي کاال

√ پيش پرداختها

√ مطالبات بلند مدت

√ داراييهاي ثابت مشهود و نامشهود

√ حسابها و اسناد پرداختني

√ هزينه هاي تعلق گرفته و پرداخت نشده

√ سود سهام پرداختني

√ پيش دريافت

√ سرمايه

11/26

در مXواردي ممکن اسXت تفXاوت تسXعير در نتيجXه کXاهش رسXمي شXديد يXا افت قابXل مالحظXه در ارزش ريXال باشXد بXه نحXوي کXه عمال در مقابXل |و باشXد نداشXته وجXود حفXاظي گونXه هيچ آن کXاهش يXا افت مزبXور بXدهي هXايي را تحت تXآ ثXير در مسXتقيم طXور بXه و اخXيرا کXه دهXد قXرار ارزي در حسXابها داراييهXاي بXا تحصXيل ارتبXاط ايجXاد شXده اسXت و واحXد تجXاري قXادر بXه تسXويه آنهXا نيسXت. اين گونXه تفاوتهXاي تسXعير بXه مبلXغ دفXتري دارايي اضXافه مي شXود بXه شXرطي کXه بهXاي اقXل از تعXديل، از پس دفXتري مبلXغ از ناشXي بازيXافت قابXل مبلXع و جXايگزيني

فروش يا کاربرد آن دارايي تجاوز نکند.

شناخت تفاوت تسعير

)رويه مجاز جايگزين(

12/26

صXورتهاي تسXعير بXراي اسXتفاده مXورد روش و عمليXاتي رابطXه بXه خXارجي، عمليXات مXالي تXامين مXالي بين واحXد تجXاري گزارشXگر و عمليXات

خارجي بستگي دارد.

عمليات خارجي

عمليات خارجي الينفک از عمليات تجاري گزارشگر واحد مستقل خارجي

13/26

نشانه هاي تشخيص عمليات خارجي مستقل

استقالل فعاليت1.

پايين بودن حجم معامالت واحد خارجي با 2.واحد گزارشگر

تامين مالي خارجي 3.

پرداخت هزينه ها با استفاده از ارز4.

فروش بر اساس ارز5.

استقالل جريانهاي نقدي6.

با اين وجود تشخيص عمليات خارجي مستقل مستلزم قضاوت است.

14/26

از دسXته اين مXالي صورتهاي عمليXات بXا اسXتفاده از روشXهاي معXامالت بXراي اسXتفاده مXورد ارزي تسXعير مي شXود. عمليXات فXرض اين بXر مبتXني تسXعير انجXام شXده اسXت کXه معXامالت توسXط عمليXات خXارجي عمال بXه گزارشXگر تجXاري واحXد وسXيله

صورت گرفته است.

عمليات خارجي الينفک از عمليات واحد تجاري گزارشگر

15/26

شرکت نمونه) با مسئوليت محدود(صورت سود و زيان

1379 اسفند ماه 30براي سال مالي منتهي به 1379سال يادداشت

مارک

2402339.07 13 در آمد حاصل از خدمات

کسر مي شود:

2306424.63 14 هزينه هاي عملياتي

95914.44 سود عملياتي) خالص قبل از کسر ماليات(

(51016.30) ماليات عملکرد

44898.14 سود خالص

گردش حساب سود انباشته44898.14 سود خالص

40388.86 سود انباشته اول دوره

85287.00 سود قابل تخصيص

(9376.50) پرداخت سود سهام

(9376.50)

75910.50 سود انباشته پايان دوره

16/26

صورتهاي مالي اين واحدها به شرح زير تسعير مي شود:

داراييها و بدهيها اعم از پولي و غير پولي، با نرختسعير در تاريخ ترازنامه

درآمدها و هزينه ها با نرخ تسعير در تاريخ انجاممعامالت) به استثناي صورتهاي مالي که واحد پول آن مربوط به اقتصادهاي با تورم حاد است که در

اين صورت پس از ارائه مجدد، از نرخ تسعير در تاريخ ترازنامه استفاده مي شود(.

تفاوتهاي تسعير در سرفصل حقوق صاحبان سهامطبقه بندي و در صورت سود وزيان جامع منعکس

مي شود.

واحدهاي مستقل خارجي

براي تسعير در آمدها و هزينه ها در عمل از نرخ ميانگين استفاده مي شود.

17/26

مسXتقل الف. واحXد وبXدهيهاي داراييهXا عنXوان بXه تلقي و با نرخ تاريخ ترازنامه تسعير مي شود.

بXه عنXوان داراييهXا و بXدهي هXاي واحXد گزارشXگر ب.بXه يXا و تسXعير شXده ريXال بXه قبال کXه تلقي شXده عنXوان اقالم غXير پXولي ارزي بXا نXرخ تسXعير در تXاريخ

معامله تسعير مي شود.

عير اقالمXاي تسXالي، تفاوتهXورتهاي مXق صXدر تلفييXا درآمXد عنXوان بXه و نيسXت گXروهي درون پXولي

هزينه شناسايي مي شود.

ارجيXد خXالي واحXورتهاي مXاريخ صXه تXواردي کXدر مباشXXد،ازنXXرخ متفXXاوت گزارشXXگر واحXXد بXXا اسXXتفاده واحXXدخارجي ترازنامXXه تسXXعيردرتاريخ

ميشود.

نحوه برخورد با سرقفلي و تعديالت ناشي از کاربرد ارزش منصفانه

18/26

در زمان واگذاري، مبالغ انباشته تفاوتهاي تسعير اقالم ارزي که در سرفصل حقوق

صاحبان سهام است به حساب سود وزيان انباشته منتقل مي شود.

زماني که طبقه بندي عمليات خارجي تغيير مي کند، روشهاي تسعير قابل اعمال به طبقه بندي

جديد از تاريخ تغيير طبقه بندي به کار گرفته مي شود.

واگذاري واحد مستقل خارجي

تغيير طبقه بندي عمليات

خارجي

19/26

شرکت نمونه) با مسئوليت محدود(ترازنامه

30/12/1379در تاريخ 30/12/1379 يادداش

تبدهي ها و حقوق

صاحبان سهام30/12/1379 يادداش

تداراييها

مارک مارک

بدهيهاي جاري: داراييهاي جاري:

58857441.14 9 بدهيهاي بانکي 164676309.90

4 موجودي نقد

134254176.45

10 حسابهاي پرداختني تجاري

28047292.45

5 حسابهاي دريافتني تجاري

1691852.17 11 ساير حسابهاي پرداختني

62970.85 6 ساير حسابهاي دريافتني

96113.15 12 ماليات پرداختني 3042014.21 7 پيش پرداختها194899582.9

1جمع بدهيهاي جاري 195828587.

41جمع داراييهاي

جاري

حقوق صاحبان سهام 146906.00 8 داراييهاي ثابت مشهود

1000000.00 13 سرمايه

75910.50 سود انباشته

1075910.50 جمع حقوق صاحبان سهام

195975493.41

جمع بدهيها و حقوق صاحبان سهام

195975493.41

جمع داراييها

20/26

ساير اطالعات:

داراييهXاي ثXابت مشXهود در مقXاطع مختلXف خريXداري مي 1.شXودو بنXابراين در تسXعير آنهXا نرخهXاي متفXاوت بکXار مي رود. بXه منظXور تسXهيل تسXعير در اين مثXال فXرض شXده

مXارک از داراييهXاي ثXابت مشXهود 100.000اسXت کXه مبلXغ تحصXيل شXده اسXت. در اين تXاريخ نXرخ 2/5/1379در تXاريخ

ريXال فXرض شXده اسXت. مXابقي داراييهXا ثXابت 3.481مXارکمشXهود کXه در سXهولت قابXل تحصXيل شXده اسXت بXا نXرخ

ريال تسعير مي شود.2.900فرضي

نرخ مXارک مXورد اسXتفاده بXراي تسXعير صXورتهاي مXالي بXه 2.شرح زير است:

سرمايه بXر اسXاس نرخهXاي تXاريخي تسXعير ميشXود و سXود 3.انباشXته يXک رقم باقيمانXده اسXت. در اين مثXال، سXرمايه بXا

ريXال تسXعير ميشXود و ضXمنا فXرض بXر اين اسXت 2000نXرخ 140994508کXه معXادل ريXالي سXود انباشXته در اول دوره

ريال مي باشد.

نرخ مارک تاريخ 4031

ريال29/12/1

378 3481 2/5/137

9 3768 3/10/13

79 3720 30/12/1

379 3695 نرخ

ميانگين

21/26

شرکت نمونه) با مسئوليت محدود(صورت سود و زيان

1379 اسفند ماه 30براي سال مالي منتهي به ميليون

ريالنرخ)ريا

ل(مارک

8877 3695

2402339.07

در آمد حاصل از خدمات

(8493)

(1) (2306424.00)

هزينه هاي عملياتي

384 95914.44

سود عملياتي

1763 تفاوت تسعير

(190) 3720

(51016.30)

ماليات عملکرد

1956 44898.14

سود خالص

گردش حساب سود وزيان انباشته195

644898.1

4سود خالص

141 40388.86

سود انباشته اول دوره

2097

85287.00

سود قابل تخصيص

(35) 3720 (9376.50)

سود سهام

2062

75910.50

سود انباشته پايان دوره

22/26

مارک مربوط به استهالک 64.000( از اين رقم حدود 1) مارک آن مربوط به 38000مي باشد. فرض کنيد

و مابقي 2/5/1379داراييهاي تحصيل شده در تاريخ مربوط به ساير داراييهاي ثابت مشهود است. مابقي

هزينه ها با نرخ ميانگين تسعير شده است.

ميليون ريال

نرخ)ريال( مارک

75 2900 26000 استهالک داراييهاي ثابت تحصيل شده در سنوات قبل

132

3481 38000 استهالک داراييهاي تحصيل شده در سال جاري

8286

3695 2424424

ساير هزينه ها

8493

شرکت نمونه) با مسئوليت محدود(ترازنامه

30/12/1379در تاريخ ميليون

ريالنرخ ()ريال

غير پولي لپو

يمارک داراييها

داراييهاي جاري

612596 3720 √ 164676309.90 موجودي نقد

104336 3720 √ 28047292.45 حسابهاي دريافتني تجاري

234 3720 √ 62970.85 ساير حسابهاي دريافتني

11462 3768 √ 3042014.21 پيش پرداختها

728628

195828587.41

462 (2) √ 146906 داراييهاي ثابت مشهود

729090

195975493.41

جمع داراييها

بدهيها و حقوق صاحبان سهام

218950 3720 √ 58857441.14 بدهيهاي بانکي

499425 3720 √ 134254176.45 حسابهاي پرداختني تجاري

6295 3720 √ 1691852.17 ساير حسابهاي پرداختني

358 3720 √ 96113.15 ماليات پرداختني

725028

194899582.91

حقوق صاحبان سرمايه:

2000 2000 √ 1000000.00

سرمايه

75910.50 سود انباشته

2062 1075910.50

729090

195975493.48

جمع بدهيها و حقوق صاحبان سهام

24/26

( داراييهاي ثابت مشهود2)

ميليون

ريال

نرخ)ريا

ل(

مارک

246 2900 8490

6

خالص داراييهاي ثابت مشهود

تحصيل شده در سنوات قبل

216 3481 6200

0

خالص داراييهاي ثابت مشهود

تحصيل شده در سال

(100000-38000جاري)

462 1469

06

شرکت نمونه) با مسئوليت محدود(صورت سود و زيان

1379 اسفند ماه 30براي سال مالي منتهي به

ميليون ريال

نرخ)ريال(

مارک

8877 3695 2402339.07

در آمد حاصل از خدمات

(8499) 3695 (2306424.00)

هزينه هاي عملياتي

378 95914.44

سود عملياتي

(190) 3720 (51016.30)

ماليات عملکرد

188 44898.14

گردش حساب سود زيان انباشته

188 44898.14 سود خالص

141 40388.86 سود انباشته اول دوره329 85287.00 سود قابل تخصيص

(35) 3720 (9376.50) سود سهام

294 75910.5 سود انباشته پايان دوره

26/26

شرکت نمونهصورت سود و زيان جامع

1379 اسفند ماه 30براي سال مالي منتهي به

ميليون ريال

مارک

188 44898.14

سود خالص

1706 تفاوت تسعير ارز

1894

44898.14

سود جامع سال مالي

27/26

شرکت نمونه)با مسئوليت محدود(ترازنامه

1379 اسفند ماه 30در تاريخ ميليون

ريال نرخ)ريال( مارک

داراييها:

داراييهاي جاري

612596

3720 164676309.90

موجودي نقد

104336

3720 28047292.45

حسابهاي در يافتني

234 3720 62970.85 ساير حسابهاي پرداختني11316 3720 3042014.21 پيش پرداختها

728482 195828587.41

546 3720 146906.00 داراييهاي ثابت مشهود

729028 195975493.41 جمع داراييها

بدهيها و حقوق صاحبان سهام

218950

3720 58857441.14

بدهيهاي بانکي

499425

3720 134254176.45

حسابهاي پرداختني تجاري

6295 3720 1691852.17

ساير حسابهاي پرداختني

358 3720 96113.15 ماليات پرداختني72502

81948995

82.91حقوق صاحبان سرمايه

2000 2000 10000000.00

سرمايه

294 75910.50 سود انباشته

1706 تفاوت انباشته تسعير ارز

729028