21
Йод танкислиги Йод танкислиги патофизиологияси патофизиологияси «Нормал ва патологик физиология» «Нормал ва патологик физиология» кафедраси . кафедраси .

Йод танкислиги патофизиологияси « Нормал ва патологик физиология» кафедраси

Embed Size (px)

DESCRIPTION

Йод танкислиги патофизиологияси « Нормал ва патологик физиология» кафедраси. Дэвид Марин (David Marine) 1880 - 1976 Хамма касалликлардан кура Эндемик букокни олдини олиш осонрокдир 1915 й. Йод танкислиги касалликлари. - PowerPoint PPT Presentation

Citation preview

Йод танкислиги Йод танкислиги патофизиологияси патофизиологияси

«Нормал ва патологик физиология»«Нормал ва патологик физиология» кафедраси . кафедраси .

Дэвид Марин(David Marine)1880 - 1976

Хамма касалликлардан кура Эндемик букокни олдини олиш осонрокдир

1915 й.

Йод танкислиги касалликлариЙод танкислиги касалликлари

Инсониятнинг ноинфекцион касалликлари орасида энг куп таркалганлардандир.

Бутун ер юзида:

– 1,5 млрд одамларда йод танкислиги мавжуд;

– 600 млн одамларда эндемик букок бор;

– Йод танкислиги натижасида 40 млн беморларда ривожланган аклий заифлик бор.

Йод элементи нима учун керак?Йод элементи нима учун керак?

Йод – микроэлементининг организмига тушиши, калконсимон

без гормонининормал ва адекват синтезланиши

учун керак, чунки йод атоми унинг

молекуляр структурасининг бир кисми хисобланади.

Калконсимон без анатомияси ва Калконсимон без анатомияси ва физиологиясифизиологияси

Одамнинг эндокрин безлари ичида энг каттасидир;

унинг массаси 20 гр.га тенгдир;

Размери: бош бармок тирногининг катталигичадир;

Хажми: 18 мл (аёлларда), 25 мл(эркакларда). Бунинг хажми болаларда жадвал асосида аникланилади.

2 булагдан иборат (унг ва чап) ва айрим вакт кушимча булаги бор (пирамидал)

Хар кунлик йодни истеъмол килиш нормативи Хар кунлик йодни истеъмол килиш нормативи (ЖССТ 2001 й)(ЖССТ 2001 й)

90 мкг –6 ёшгача

120 мкг – 6 ёшдан 12 ёшгача

150 мкг –12 ёшли усмирлар ва

ундан катталар

200 мкг – хомиладорлар ва эмизакли аёллар учун

Йод танкислигини келтириб чикарувчи Йод танкислигини келтириб чикарувчи хавф гурухидагилархавф гурухидагилар

Болалар

Усмирлар

Хомиладор аёллар

Эмизакли аёллар

Букок-йод танкислигининг асосий клиник белгисидир

Эндемик букокЭндемик букок

• Эндемик букок –бу калконсимон безнинг катталашуви булиб, йод танкислиги булган географик жойларда учрайди. Касаллик эндемик харатерга эга. Шундан 5% холларда кичик ва мактаб ёшдагиларга, хамда 30% катталарда калконсимон безнинг катталашганлигини аниклаш мумкин.

Йод етишмовчилигининг белгилари

• Тана вазнинниг ошиши• кабзият• гипотония ва

брадикардия• астенизация

(уйкучанлик, эслаш кобилияти ва интеллектни пасайиши) болаларда усишнинг ва интеллектуалривожланишнинг оркада колиши

Калконсимон безни пальпация килишКалконсимон безни пальпация килиш

• Йод танкислигини тиббий, ижтимоий ва иктисодий ахамияти халкимизнинг интеллектуал, билими ва касбий потенциалининг йуколиши булиб хисобланилади.

Йод танкислиги холатларида аклий Йод танкислиги холатларида аклий заифликнинг структураси заифликнинг структураси

• 1-10%- кретинизм

• 10 --30% - хар хил бош мия бузилишлари

• 30-100%- интеллектнинг бузилиши

Эндемик букокни аниклаш учунЭндемик букокни аниклаш учун

• 1-Эндемик регионда яшаш;

• 2-Калкансимон безни катталашуви (калконсимон без огриксиз, эластик-юмшок, харакатчан, юзаси текис).

• 3-Калконсимон без УЗИ си (2-даражали ёки тугунли букокнинг формаларини аниклаш).

• 4. Нормада калконсимон безнинг хажми аёлларда 18 см3, ва эркакларда 25 см3 гача булади.

Йод танкислиги ва радиацияЙод танкислиги ва радиация• Йод танкислиги натижасида калконсимон

без, ифлосланган атроф-мухитдан йоднинг радиактив изотопларини куплаб ушлашига олиб келади;

• Йод танкислиги окибатида калконсимон безнинг усма касалликлари келиб чикади;

• Йод танкислигини тулдириш бу холатларни олдини олади.

Эндемик букокни даволашЭндемик букокни даволаш

Эндемик букокЭндемик букок

ЙодомаринЙодомарин

Калконсимон без хажмининг нормага келиши

Калконсимон без хажмининг нормага келиши

Самара йукСамара йук

ТироксинТироксинйодомаринйодомарин

йодомаринйодомарин

ПрофилактикасиПрофилактикаси Йодланган туз истеъмол килиш. Кукрак ёшидаги болалар она сути

оркали керакли йодни олади; 6 ёшгача булган болаларга йодамарин

50 мкг бир кунда 1 марта; 12 ёшгача булган болаларга -100 мкг

бир кунда бир марта; Усмирлар учун -200 мкг бир кунда 1

марта;

.Хомиладорлар ва кукрак билан .Хомиладорлар ва кукрак билан эмизувчи аёлларга 200 мкг бир кунда 1 эмизувчи аёлларга 200 мкг бир кунда 1

марта; марта; Индивидуал йодли профилактикага Индивидуал йодли профилактикага – –

балик махсулотлари ёки денгиз балик махсулотлари ёки денгиз гулкарамини истеъмол килиш мумкин;гулкарамини истеъмол килиш мумкин; Тугунли букокни жарохлик йули билан Тугунли букокни жарохлик йули билан

даволагандан кейин рецидивни даволагандан кейин рецидивни олдини олиш максадида хар куни 200 олдини олиш максадида хар куни 200 мкг йодамарин 6 ой давомида бериш мкг йодамарин 6 ой давомида бериш

керак.керак.

• Давоми:

•Эътиборларингиз учун рахмат!