Ο ΜέγαςΒασίλειο

ς

Ο Βασίλειος Καισαρείας, γνωστότερος ως Μέγας Βασίλειος ή Άγιος Βασίλειος (330 - 379), ήταν Πατέρας της Εκκλησίας, επίσκοπος Καισαρείας, κορυφαίος θεολόγος του 4ου αιώνα και ένας από τους Τρεις Ιεράρχες. Ο Μέγας Βασίλειος είναι ένας από τους σημαντικότερους δογματικούς θεολόγους του Χαλκηδόνιου Χριστιανισμού με σημαντική συμβολή στην ανάπτυξη του Τριαδολογικού δόγματος. Διακήρυξε την ενότητα της Αγίας Τριάδας ως μιας ουσίας και προχώρησε στον προσδιορισμό του υποστατικού διαχωρισμού των Προσώπων της. Η

μνήμη του τιμάται από την Ορθόδοξη Εκκλησία την 1η Ιανουαρίου ενώ από το 1081 ο Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως – Νέας Ρώμης Ιωάννης Μαυρόπους θέσπισε έναν κοινό εορτασμό των Τριών Ιεραρχών, στις 30 Ιανουαρίου ως προστατών των γραμμάτων και της παιδείας. Η Αγγλικανική και η Καθολική εκκλησία τιμούν την μνήμη του στις 2 Ιανουαρίου

Βιογραφικό

Η Λειτουργία του Αγίου Βασιλείου (Subleyras Pierre, 1743, Μουσείο Ερμιτάζ, Αγία Πετρούπολη)

Ο Θεός είναι ο γεννήτορας των πάντων. Είναι άυλος, πάνσοφος και τέλειος.

1. Ποιος είναι ο γεννήτορας των όντων ; Η φύση , ο Θεός , ο

λόγος του Θεού;

Υποστηρίζει πως επειδή το νερό είναι πυκνότερο από των αέρα οι αισθήσεις τους είναι ασθενέστερες, δεν έχουν μνήμη ούτε φαντασία. Τα κινεί η σαρκική ζωή κι όχι η ψυχή.

2. Με ποια επιχειρήματα ο Μ. Βασίλειος αποδεικνύει ότι η ζωή των υδροβίων όντων είναι ατελέστερη έναντι των

επιγείων όντων;

Η ψυχή γεννάται μαζί με το σώμα αλλά δε πεθαίνει όταν έρχεται ο φυσικός θάνατος. Η ψυχή δεν αποσυντίθεται αλλά επιβιώνει δια παντός σε μία κοιμώμενη κατάσταση, διαχωρισμένη από το σώμα.

3. Τι είναι αυτό που ονομάζουμε ψυχή κατά το Μέγα Βασίλειο και πως λειτουργεί η πύκνωση ή η αραίωση στοιχείων στη σύνθεση και την

αποσύνθεση της ψυχής;

4. Ποια είναι η άποψη του Μ.Βασιλείου για τη μετενσάρκωση των ψυχών;

 

• Ο Μ.Βασίλειος διαφωνεί με τους φιλόσοφους οι οποίοι υποστήριξαν πως οι ψυχές ζώων και ανθρώπων είναι ομοούσιες και πως όλοι οι άνθρωποι υπήρξαν κάποτε και ζώα και φυτά. Αντίθετα πιστεύει πως η ψυχή δεν είναι αρχαιότερη από το σώμα ούτε πως δεν μένει αθάνατη μετά την αποσύνθεσή του.

5. Ποια ομοιότητα εντοπίζεται ανάμεσα στα υδρόβια και τα πτηνά και πώς συμπεραίνεται

η ατέλεια αυτών των όντων έναντι του ανθρώπου;

 • Σύμφωνα με τον Μ.Βασίλειο τα πτηνά και τα υδρόβια έχουν κοινή προέλευση: τα ύδατα. Όπως τα ψάρια διασχίζουν το νερό προχωρώντας μπροστά με την βοήθεια κίνησης των πτερυγίων τους και κάνοντας στροφές με την ουρά τους, έτσι και τα πτηνά πετάνε με παρόμοιες κινήσεις.

• Το χαρακτηριστικό των ανθρώπων που τονίζει ο Μ.Βασίλειος είναι η ύπαρξη ποδιών που βοηθάει τον άνθρωπο να προμηθεύεται την τροφή του μόνος του.

6. Ποια κριτήρια καθορίζονται από τα βιβλία της Αγ.Γραφής για τον διαχωρισμό των πτηνών σε είδη ανάλογα με την κατασκευή τους- να αναφερθούν

τρία παραδείγματα των υποδιαιρέσεων των πτηνών;

• Στα βιβλία της Αγ.Γραφής διακρίνονται τρία είδη πτηνών ανάλογα με το μέγεθος, το σχήμα, το χρώμα, τον τρόπο ζωής, τις πράξεις και τις συνήθειες τους. Με βάση αυτά τα κριτήρια τα πτηνά διαχωρίζονται στα σχιζόπτερα (αετός), τα δερμόπτερα (νυχτερίδες) και τα πτιλωτά (σφήκες).

Οι υποδιαιρέσεις που υπάρχουν είναι άφθονες. Υπάρχουν πτηνά που χάρη στα νύχια τους συλλαμβάνουν την τροφή τους. Άλλα χρειάζονται τα πόδια τους για να προμηθεύονται την τροφή τους. Υπάρχουν επίσης τα χελιδόνια που δεν μπορούν να χρησιμοποιήσουν τα πόδια τους για να βρουν τροφή και οι λεγόμενες δρεπανίδες που προμηθεύονται από τα άλλα πτηνά. Το χελιδόνι αντί για πόδια έχει το πέταγμα των φτερών που σχεδόν αγγίζουν την γη. Άλλα πτηνά ονομάζονται σχιζόπτερα όπως ο αετός, δερμόπτερα όπως οι νυχτερίδες, πτηλωτά όπως οι σφήκες και κολεόπτερα όπως τα σκαθάρια.

7. Ποιες υποδιαιρέσεις των πτηνών καθορίζονται από τα βιβλία της Αγ.

Γραφής ανάλογα με τις ενέργειες και τον τρόπο ζωής των πτηνών;

Η μέλισσα παραδειγματίζει τον νέο με διάφορους τρόπους. Πρώτον, δεν ανταποδίδει το κακό αλλά το κερδίζει κάνοντας καλό. Αυτό διδάσκει τον νέο την αγαθοσύνη και αγάπη προς τους συνανθρώπους του. Δεύτερον, με πολύ κόπο και προσπάθεια εκπληρώνει τον σκοπό της που είναι η δημιουργία του μελιού και έτσι δείχνει στο νέο πως μπορεί να πετύχει το σκοπό του με εργατικότητα και αφοσίωση. Τέλος, η μέλισσα οικοδομεί πολυμήχανα τις κερήθρες της χωρίς να βλάπτει ξένους καρπούς δείχνοντας την προσεκτικότητα και τον σεβασμό της προς τους ξένους.

8. Η μέλισσα διδάσκει με το παράδειγμα της τους νέους τρόπους συμπεριφοράς

εργατικότητας και τη σοφία του βίου. Πώς ακριβώς η μέλισσα παραδειγματίζει το νέο;

Ευταξία και φιλοξενία Ο Μ. Βασίλειος αναφέρεται στην ευταξία και τη

φιλοξενία στη φύση και στα ζώα. Δίνοντας παραδείγματα για την τάξη, την πειθαρχεία και την οργάνωση στα σμήνη των πτηνών, ο άγιος μας ρωτάει πώς καταφέρανε τα πουλιά να το πετύχουν. Κάνει λόγο και για την φιλοξενία τους, εξηγώντας ότι οι κουρούνες συμμαχούν με τους πελαργούς και μοιράζονται τα αγαθά. Ο Μ. Βασίλειος μας προτρέπει να ακούμε και να παραδειγματιζόμαστε για τις αξίες της φύσης και κυρίως για την φιλοξενία που πολλές φορές απουσιάζει απ’ τις ζωές μας.

9. ΕΥΤΑΞΙΑ κα ΦΙΛΟΞΕΝΙΑ είναι δύο ηθικές και κοινωνικές αξίες από τον κόσμο της

φύσης. Αναλύσατε τι εννοεί ο Μ. Βασίλειος σε μια παράγραφο 80 λέξεων.