ΦΥΣΙΚΕΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ ΦΥΣΙΚΕΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ και και Εκπαίδευση για την Εκπαίδευση για την Αειφόρο ΑνάπτυξηΑειφόρο Ανάπτυξη

Κωνσταντίνος Δ. ΣκορδούληςΚωνσταντίνος Δ. Σκορδούλης

Εργαστήριο Διδακτικής Φυσικών Επιστημών & Εργαστήριο Διδακτικής Φυσικών Επιστημών &

Εκπαιδευτικής Τεχνολογίας Εκπαιδευτικής Τεχνολογίας

Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής ΕκπαίδευσηςΠαιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης

Πανεπιστήμιο ΑθηνώνΠανεπιστήμιο Αθηνών

Η Εκπαίδευση για την Αειφόρο Ανάπτυξη Η Εκπαίδευση για την Αειφόρο Ανάπτυξη – ΕΑΑ είναι ευρύτερη από την ΠΕ και – ΕΑΑ είναι ευρύτερη από την ΠΕ και εμπεριέχειεμπεριέχει

Το Περιβάλλον και τη σχέση του Το Περιβάλλον και τη σχέση του με:με:

τα θέματα της κοινωνίαςτα θέματα της κοινωνίαςτης οικονομίας και της ανάπτυξηςτης οικονομίας και της ανάπτυξης

ΑΕΙΦΟΡΟΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΑΕΙΦΟΡΟΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗοι δύο ορισμοίοι δύο ορισμοί

Ικανοποιεί τις σύγχρονες ανάγκες Ικανοποιεί τις σύγχρονες ανάγκες χωρίς να μειώνει τις δυνατότητες χωρίς να μειώνει τις δυνατότητες των μελλοντικών γενεών να των μελλοντικών γενεών να καλύψουν τις δικές τουςκαλύψουν τις δικές τους

Βελτιώνει την ποιότητα ζωής στο Βελτιώνει την ποιότητα ζωής στο πλαίσιο των ορίων που θέτει η πλαίσιο των ορίων που θέτει η φέρουσα ικανότητα των φέρουσα ικανότητα των οικοσυστημάτωνοικοσυστημάτων

ΟΨΕΙΣ ΤΗΣ ΕΑΑΟΨΕΙΣ ΤΗΣ ΕΑΑ

Έμφαση στην Ανάπτυξη (επιχειρηματικοί Έμφαση στην Ανάπτυξη (επιχειρηματικοί κύκλοι)κύκλοι)

Έμφαση στην Αειφορία (σύμφωνα με τη Έμφαση στην Αειφορία (σύμφωνα με τη διακήρυξη της Συνδιάσκεψης για την διακήρυξη της Συνδιάσκεψης για την ΠΕ, Θεσσαλονίκη 1997)ΠΕ, Θεσσαλονίκη 1997)

Δεν μπορεί να υπάρξει Αειφόρος Δεν μπορεί να υπάρξει Αειφόρος Ανάπτυξη με το συγκεκριμένο Ανάπτυξη με το συγκεκριμένο οικονομικό σύστημα – Κριτική οικονομικό σύστημα – Κριτική ΣτάσηΣτάση

Κριτική σκέψηΚριτική σκέψη: : απόδοση νοήματος στην απόδοση νοήματος στην πληθώρα των πληροφοριών τις οποίες πληθώρα των πληροφοριών τις οποίες

δεχόμαστε καθημερινάδεχόμαστε καθημερινά

Ο χαρακτήρας της ΕΑΑΟ χαρακτήρας της ΕΑΑ

Ολιστικός / ΣυστημικόςΟλιστικός / ΣυστημικόςΔιεπιστημονικόςΔιεπιστημονικόςΕμπλέκει τη Διδασκαλία ΑξιώνΕμπλέκει τη Διδασκαλία ΑξιώνΠολιτικός ΧαρακτήραςΠολιτικός Χαρακτήρας

– Εκπαίδευση για την ιδιότητα του Εκπαίδευση για την ιδιότητα του πολίτη και την πολιτική συμμετοχήπολίτη και την πολιτική συμμετοχή

η Δεκαετία 2005-2014, ανακηρύχθηκε η Δεκαετία 2005-2014, ανακηρύχθηκε επίσημα ως Δεκαετία του ΟΗΕ για την επίσημα ως Δεκαετία του ΟΗΕ για την «Εκπαίδευση για την Αειφόρο Ανάπτυξη»«Εκπαίδευση για την Αειφόρο Ανάπτυξη»

Οι Υπουργοί Περιβάλλοντος της UNECE στη Οι Υπουργοί Περιβάλλοντος της UNECE στη Διάσκεψη «Περιβάλλον για την Ευρώπη» (Κίεβο, Διάσκεψη «Περιβάλλον για την Ευρώπη» (Κίεβο, Μάιος 2003) ζήτησαν να προετοιμαστεί μια Μάιος 2003) ζήτησαν να προετοιμαστεί μια Στρατηγική για την Εκπαίδευση για την Αειφόρο Στρατηγική για την Εκπαίδευση για την Αειφόρο ΑνάπτυξηΑνάπτυξη

Η Στρατηγική αυτή υιοθετήθηκε από τα Υπουργεία Η Στρατηγική αυτή υιοθετήθηκε από τα Υπουργεία ΠαιδείαςΠαιδείας των ευρωπαϊκών χωρών των ευρωπαϊκών χωρών ( (VilniusVilnius 20052005))..

ΑΑναφέρεται η σκοπιμότητα εισαγωγής της Αειφόρου ναφέρεται η σκοπιμότητα εισαγωγής της Αειφόρου Ανάπτυξης στα αναλυτικά προγράμματα, από την Ανάπτυξης στα αναλυτικά προγράμματα, από την πρωτοβάθμια μέχρι την τριτοβάθμια και τη πρωτοβάθμια μέχρι την τριτοβάθμια και τη μεταπτυχιακή εκπαίδευσημεταπτυχιακή εκπαίδευση

Οι Φυσικές Επιστήμες και η πρόκληση της Οι Φυσικές Επιστήμες και η πρόκληση της Εκπαίδευσης για την Αειφόρο ΑνάπτυξηΕκπαίδευσης για την Αειφόρο Ανάπτυξη

Ριζική Αναμόρφωση της «Μελέτης Ριζική Αναμόρφωση της «Μελέτης Περιβάλλοντος» Περιβάλλοντος»

Ενίσχυση της περιβαλλοντικής Ενίσχυση της περιβαλλοντικής συνιστώσας στο αναλυτικό πρόγραμμα συνιστώσας στο αναλυτικό πρόγραμμα των «Φυσικών Επιστημών» Ε’ και ΣΤ’ των «Φυσικών Επιστημών» Ε’ και ΣΤ’ τάξηςτάξης

Αναδιάρθρωση ύλης μαθημάτων (πχ. Αναδιάρθρωση ύλης μαθημάτων (πχ. «Γεωγραφία»)«Γεωγραφία»)

Αναμόρφωση «Μελέτη Περιβάλλοντος»Αναμόρφωση «Μελέτη Περιβάλλοντος»

ΗΗ Περιβαλλοντική ΕπιστήμηΠεριβαλλοντική Επιστήμη συγκροτείται ωςσυγκροτείται ως:: η η ΕΕπιστήμη που μελετά τις πιστήμη που μελετά τις σχέσεις αλληλεξάρτησης των σχέσεις αλληλεξάρτησης των κοινοτήτων μέσα στο κοινοτήτων μέσα στο περιβάλλον στο οποίο ζουν περιβάλλον στο οποίο ζουν και αναπαράγονται και και αναπαράγονται και πρώτιστα πρώτιστα την αλληλεπίδραση του την αλληλεπίδραση του ανθρώπου με τοανθρώπου με το φυσικό φυσικό περιβάλλονπεριβάλλον

Στόχος της Περιβαλλοντικής ΕπιστήμηςΣτόχος της Περιβαλλοντικής Επιστήμης

Απάντηση ερωτημάτων, διατύπωση υποθέσεων, λύση Απάντηση ερωτημάτων, διατύπωση υποθέσεων, λύση προβλημάτωνπροβλημάτων……

… …σχετικά με το περιβάλλονσχετικά με το περιβάλλον…… ……που αφορούν τους ανθρώπουςπου αφορούν τους ανθρώπους..

Χωρική κλίμακαΧωρική κλίμακα……• <<από το από το MicronMicron στο στο>>πλανητικόπλανητικό

Χρονική κλίμακαΧρονική κλίμακα<<από το από το millisecond millisecond στοστο >eon >eon

Η ΜεθοδολογίαΗ Μεθοδολογία

με βάση την οποία συγκροτείται η Περιβαλλοντική ΕπιστήμηΠεριβαλλοντική Επιστήμη είναι η διαδικασία

Λύσης Περιβαλλοντικού Λύσης Περιβαλλοντικού ΠροβλήματοςΠροβλήματος

-Environmental Problem Solving--Environmental Problem Solving-

Διαδικασία Λύσης τουΔιαδικασία Λύσης του

Περιβαλλοντικού ΠροβλήματοςΠεριβαλλοντικού Προβλήματος

Προσδιορισμός και Προσδιορισμός και διάγνωση του Π.Π.διάγνωση του Π.Π.

Διατύπωση σκοπών και Διατύπωση σκοπών και στόχωνστόχων

Σχεδιασμός και Σχεδιασμός και υλοποίηση μελέτηςυλοποίηση μελέτης

Πρόταση εναλλακτικών Πρόταση εναλλακτικών λύσεωνλύσεων

Επιλογή της «καλύτερης» Επιλογή της «καλύτερης» μεταξύ των εναλλακτικών μεταξύ των εναλλακτικών

λύσεωνλύσεων

Εφαρμογή, Εφαρμογή, παρακολούθηση και παρακολούθηση και

αξιολόγηση της λύσηςαξιολόγηση της λύσης

Εξασφάλιση ότι η λύση Εξασφάλιση ότι η λύση δεν είναι χειρότερη από δεν είναι χειρότερη από το πρόβληματο πρόβλημα

Αναγνώριση της Αναγνώριση της σημασίας του σημασίας του

προβλήματοςπροβλήματος

Στοιχεία της Λύσης Στοιχεία της Λύσης

του Περιβαλλοντικού Προβλήματοςτου Περιβαλλοντικού Προβλήματος

Επιστημονική αξιολόγηση του προβλήματοςΕπιστημονική αξιολόγηση του προβλήματος Ανάλυση ΚινδύνουΑνάλυση Κινδύνου Δημόσια ΕκπαίδευσηΔημόσια Εκπαίδευση (επεξήγηση του (επεξήγηση του

προβλήματος, των επιλογών, ανάλυση κόστους προβλήματος, των επιλογών, ανάλυση κόστους και αναμενόμενων αποτελεσμάτων)και αναμενόμενων αποτελεσμάτων)

Λήψη ΑπόφασηςΛήψη Απόφασης Πολιτική Δράση (θεσμική και Πολιτική Δράση (θεσμική και κινηματικήκινηματική))

ενίσχυσηενίσχυση της περιβαλλοντικής της περιβαλλοντικής συνιστώσαςσυνιστώσας στο αναλυτικό στο αναλυτικό πρόγραμμα των Φυσικών πρόγραμμα των Φυσικών

Επιστημών Επιστημών ((environment in science environment in science

curriculumcurriculum))

Η αντίφαση:Η αντίφαση:

Αναλυτικό Πρόγραμμα ΦΕ Αναλυτικό Πρόγραμμα ΦΕ → έμφαση στην → έμφαση στην αντικειμενικότητα, εγκυρότητα αντικειμενικότητα, εγκυρότητα επιστημονικής μεθόδου, γνωστικοί επιστημονικής μεθόδου, γνωστικοί στόχοιστόχοι

Εκπαίδευση για το Περιβάλλον → Εκπαίδευση για το Περιβάλλον → ευαισθητοποίηση, εκπαίδευση αξιών, ευαισθητοποίηση, εκπαίδευση αξιών, ψυχοκινητικοί στόχοιψυχοκινητικοί στόχοι

Η εισαγωγή κοινωνικά Η εισαγωγή κοινωνικά κριτικών διαστάσεων στο κριτικών διαστάσεων στο αναλυτικό πρόγραμμα αναλυτικό πρόγραμμα των των ΦΦυσικών υσικών ΕΕπιστημών πιστημών αναδεικνύει ζητήματα όπως αναδεικνύει ζητήματα όπως ότι: ότι: Η ΕπιστημονικήΗ Επιστημονική Πρακτική Πρακτική συγκροτείταισυγκροτείται όχι μόνο ιστορικά όχι μόνο ιστορικά και πολιτισμικά αλλά και και πολιτισμικά αλλά και ΗΘΙΚΑΗΘΙΚΑ..Απαιτείται ο συνυπολογισμός Απαιτείται ο συνυπολογισμός

κοινωνικών, πολιτικών, ηθικώνκοινωνικών, πολιτικών, ηθικών στάσεωνστάσεων και και αξιών στην αξιών στην ΕΕκπαίδευση κπαίδευση τωντων ΦΦυσικυσικώνών ΕΕπιστπιστηημμώνών..

Εξελίξεις στην Επιστημολογία & Εξελίξεις στην Επιστημολογία & Διδακτική των Φυσικών ΕπιστημώνΔιδακτική των Φυσικών Επιστημών

Από τα τέλη της δεκαετίας του 1960, οι Από τα τέλη της δεκαετίας του 1960, οι Φυσικές Επιστήμες έπαψαν να Φυσικές Επιστήμες έπαψαν να αντιμετωπίζονται αντιμετωπίζονται αποκλειστικά και μόνοαποκλειστικά και μόνο ως ως ένα λογικά συνεκτικό σώμα από προτάσεις ένα λογικά συνεκτικό σώμα από προτάσεις που είναι δυνατό να επικυρωθούν ή να που είναι δυνατό να επικυρωθούν ή να διαψευσθούν με ασφάλεια και που έχουν διαψευσθούν με ασφάλεια και που έχουν αποκαθαρθεί από οποιεσδήποτε φορτίσεις αποκαθαρθεί από οποιεσδήποτε φορτίσεις που έχουν σχέση με τις ανθρώπινες αξίες, τις που έχουν σχέση με τις ανθρώπινες αξίες, τις υποκειμενικές αμφιταλαντεύσεις ή τις υποκειμενικές αμφιταλαντεύσεις ή τις κοινωνικές επιρροές.κοινωνικές επιρροές.

J. SlayJ. Slay,, Intercaltural Education 12(2) Intercaltural Education 12(2), , 20012001

Για μια πολιτισμικά ευαίσθητη Για μια πολιτισμικά ευαίσθητη Εκπαίδευση στις Φυσικές ΕπιστήμεςΕκπαίδευση στις Φυσικές Επιστήμες..

Ζητήματα κουλτούρας και Ζητήματα κουλτούρας και κοσμοαντίληψης επηρεάζουν τη μάθηση κοσμοαντίληψης επηρεάζουν τη μάθηση στις φυσικές επιστήμες και απασχολούν στις φυσικές επιστήμες και απασχολούν έντονα τους δασκάλους των Φυσικών έντονα τους δασκάλους των Φυσικών Επιστημών.Επιστημών.

D. Hodson, Science Education 83, 1999D. Hodson, Science Education 83, 1999

Πέρα από τον Πολιτισμικό Πλουραλισμό: Πέρα από τον Πολιτισμικό Πλουραλισμό: Εκπαίδευση στις Φυσικές Επιστήμες με στόχο Εκπαίδευση στις Φυσικές Επιστήμες με στόχο την Κοινωνικο-Πολιτική Δράσητην Κοινωνικο-Πολιτική Δράση..

H H Εκπαίδευση στις Φυσικές ΕπιστήμεςΕκπαίδευση στις Φυσικές Επιστήμες ως διαδικασία επιπολιτισμού.ως διαδικασία επιπολιτισμού.Ευαισθητοποίηση των μαθητών σε Ευαισθητοποίηση των μαθητών σε ζητήματα διακρίσεων και δικαιωμάτων ζητήματα διακρίσεων και δικαιωμάτων στην εκπαίδευση στις ΦΕ αλλά και στη στην εκπαίδευση στις ΦΕ αλλά και στη σύγχρονη κοινωνία.σύγχρονη κοινωνία.

Εκπαιδεύοντας τα παιδιά των Εκπαιδεύοντας τα παιδιά των εργατικών συνοικιώνεργατικών συνοικιών

στις Φυσικές Επιστήμεςστις Φυσικές Επιστήμες

D. Hodson, Intern. Journal of Science D. Hodson, Intern. Journal of Science Education 25(6), 2003Education 25(6), 2003

Καιρός για δράση: Εκπαίδευση στις Φυσικές Καιρός για δράση: Εκπαίδευση στις Φυσικές Επιστήμες για ένα εναλλακτικό μέλλονΕπιστήμες για ένα εναλλακτικό μέλλον

Για να λύσουμε τα σύγχρονα κοινωνικά και Για να λύσουμε τα σύγχρονα κοινωνικά και περιβαλλοντικά προβλήματα χρειάζεται μια νέα περιβαλλοντικά προβλήματα χρειάζεται μια νέα γενιά επιστημονικά και πολιτικά εγγράμματων γενιά επιστημονικά και πολιτικά εγγράμματων πολιτών που θα συμμετέχουν ενεργά στις πολιτών που θα συμμετέχουν ενεργά στις κοινωνικές διεργασίες.κοινωνικές διεργασίες.Απαιτείται ένα νέο αναλυτικό πρόγραμμα για τη Απαιτείται ένα νέο αναλυτικό πρόγραμμα για τη διδασκαλία των Φυσικών Επιστημών.διδασκαλία των Φυσικών Επιστημών.