ท้องไม่พร้อมในวัยเรียน โรงเรียน ควรจัดการอย่างไร??

1

ท้�องไม่�พร้�อม่ในวั ยเร้�ยน

โร้งเร้�ยน ควัร้จั ดการ้อย�างไร้??

กฤตยา อาชวัน�จัก�ลสถาบั นวั�จั ยปร้ะชากร้และส งคม่

ม่หาวั�ท้ยาล ยม่ห�ดล๕ ส�งหาคม่ ๒๕๕๔

เสนอในเวัท้�วั�ชาการ้เพศศ)กษาเพ+,อเยาวัชน คร้ -งท้�, ๕ณ โร้งแร้ม่แอม่บัาสซาเดอร้0

กร้�งเท้พม่หานคร้

2

ขั อเท้2จัจัร้�งเก�,ยวัก บัการ้ท้�องในวั ยเร้�ยน (1)

ท้�องในวั ยเร้�ยน ค+อ ท้�อง

ไม่�พร้�อม่

• ท้�องไม่�พร้�อม่ค+อ ท้�องท้�,ไม่�ต -งใจั ไม่�ต�องการ้ ไม่�ได�วัางแผน ไม่� ปร้าร้ถนา ไม่�พ)งปร้ะสงค0 1. เพราะการคุ�มกาเนิ�ดล้�มเหล้ว2. เพราะสุ�ขภาพของหญิ�งที่��ที่�อง3. เพราะปั�ญิหาชี�ว�ต ปั�ญิหาคุรอบคุร!ว ปั�ญิหาเศรษฐก�จ 4. เพราะคุวามร�นิแรงที่างเพศ ที่�องจากการถู(กข)มข*นิ 5 .เพราะม�เพศสุ!มพ!นิธ์,โดยไม)ได�ต!0งใจแล้ะไม)ได�คุ�มกาเนิ�ด

แล้ะอ*�นิ ๆ อ�กมากมาย3

4


ไม่�ม่�น กเร้�ยนหญิ�งคนไหนในโลกท้�,

ต -งใจัท้�องไม่�พร้�อม่ในวั ยเร้�ยน

5

การ้ควับัค�ม่เร้+,องเพศในส งคม่ไท้ย• เพศสุ!มพ!นิธ์,ก)อนิว!ยอ!นิคุวร• เพศสุ!มพ!นิธ์,ในิว!ยเร�ยนิ• เพศสุ!มพ!นิธ์,ก)อนิการแต)งงานิ • ร!กนิวล้สุงวนิต!ว• อย)าให�ใคุรถู(กเนิ*0อต�องต!ว • อย)าแสุดงออกว)าม�คุวามต�องการ ที่างเพศ

วั ฒนธร้ร้ม่ท้างเพศแบับัไท้ยๆ วั ฒนธร้ร้ม่ท้างเพศค+อ ร้ะบับัขัองการ้ให�ควัาม่หม่าย ควัาม่ร้8�

ควัาม่เช+,อเก�,ยวัก บัเร้+,องเพศ และปฏิ�บั ต�การ้ท้างส งคม่เก�,ยวัก บัร้ะบับัการ้ให�ควัาม่หม่ายและควัาม่เช+,อเร้+,องเพศ

1. ม่�ม่าตร้ฐานซ�อนท้างเพศ 2. สร้�างร้ะบับัเพศภาวัะแบับัแขั2งท้+,อ/ตายต วั

3. เพศวั�ถ�ศ)กษาท้ -งในและนอกร้ะบับัโร้งเร้�ยน เป<นการ้เร้�ยนร้8�/หล�อหลอม่/ขั ดเกลาให�เพศ ชายท้=าร้�ายเพศหญิ�งอย�างไม่�ร้8�ต วั

7


ป>การ้ศ)กษา น กเร้�ยนชาย น กเร้�ยนหญิ�งอ ตร้าส�วัน

นร้.หญิ�ง:

นร้.ชาย2548 325 3,435 10.62549 612 3,999 6.52550 389 4,640 11.92551 374 4,368 11.72552 391 2,736 10.0

ร้วัม่ 2,091 18,178 8.7ท้�,ม่า: สุ�ขภาพคุนิไที่ย2554. หนิ�า 65 (คุานิวณจากข�อม(ล้ของสุานิ!กงานิคุณะกรรมการการศ4กษาข!0นิพ*0นิฐานิ กระที่รวงศ4กษาธ์�การ)

จั=านวันน กเร้�ยนช -นม่ ธยม่ป>ท้�, 1-6 ท้ ,วัปร้ะเท้ศ ออกจัากโร้งเร้�ยนเพร้าะแต�งงาน พ.ศ. 2548-2552

8


น กเร้�ยนหญิ�งท้�,ท้�องไม่�พร้�อม่ส�วันใหญิ�

เป<นเด2กเร้�ยน(ขั�อม่8ลจัาก ผ8�ช�วัยผ8�อ=านวัยการ้ สหท้ ยม่8ลน�ธ� ม่ต�ชน 24 พ.ย. 2551)

9

choisangki 3 ม�.คุ. 2553, 20:26:50

ผมอย() ม.5 แล้ะม�แฟนิอย() ม.5 เชี)นิก!นิแล้�วว!นินิ4งเราม�อะไรก!นิ โดยไม)ได�ใสุ)ถู�งยางแล้�วแฟนิผมก7ที่�อง...อยากจะที่ราบว)า ที่างแก�ปั�ญิหาที่��ด�ที่��สุ�ดคุ*ออะไรแฟนิผมห)วงอนิาคุตต!วเอง แล้ะผมอยากจะเล้�0ยงล้(กต!วเองไว�ม!นิม� 2 ที่างคุ*อ แท้�ง ก บั เล�-ยงล8ก (ท้�,จัร้�งค+อท้�องต�อ) [http://guru.google.co.th/guru/thread?tid=4c7f79b6488b302b&pli=1]

น�าสนใจัวั�า คนม่าเขั�ยนตอบัท้�กคนเสนอวั�าอย�าท้=าแท้�ง

ท้�องในวั ยเร้�ยนควัร้ท้=าอย�างไร้ด�?

http://guru.google.co.th/guru/user?userid=05098086636550648392

10

ผ8�หญิ�งท้�,ท้�อง ไม่�พร้�อม่ ม่�‘ ’ท้างเล+อกสองท้าง

ท้�องต�อย�ต�การ้ท้�อง

(ท้=าแท้�ง)

11

ขั อเท้2จัจัร้�งเก�,ยวัก บัการ้ท้=าแท้�ง [1]

ไม่�ม่�ผ8�หญิ�งคนไหนในโลกน�- ท้�,ต -งใจั

ท้�อง เพ+,อจัะไปท้=าแท้�ง

12

ขั อเท้2จัจัร้�งเก�,ยวัก บัการ้ท้=าแท้�ง [2]

การ้ท้=าแท้�งเสร้� ไม่�ม่�ใน โลกน�-

13

ภาพร้ะด บัโลก 2551: จั=านวันท้�อง 205 ล�านท้�องต�อป>

ท้�องท้�,วัางแผนก บัท้�องท้�,ไม่�ได�วัางแผน

ท้�องไม่�พร้�อม่ - ร้ากเหง�าขัองการ้ท้=าแท้�ง

ท้�,ม่า : 1996-2009, Guttmacher Institute [http://www.guttmacher.org/pubs/fb_IAW.html]

22 % ของจานิวนิที่�อง

ที่!0งหมด จบล้งโดยการที่าแที่�ง

25% ไม่�วัางแผน

14

ปร้ะเท้ศพ ฒนา 2551 : จั=านวันท้�อง 23 ล�านท้�องต�อป>




ที่!0งหมด จบล้งโดยการที่าแที่�ง



15

ปร้ะเท้ศก=าล งพ ฒนา 2551 : จั=านวันท้�อง 182 ล�านท้�องต�อป>




ที่!0งหมด จบล้งโดยการที่าแที่�ง(11% เปั8นิการ

ที่าแที่�งที่��ไม)ปัล้อดภ!ย)



16

‘ โคร้งการ้วั�จั ย ส=าม่ะโนร้ะด บัช�ม่ชน 2 แห�งเร้+,องส�ขัภาพผ8�หญิ�ง’ และปร้ะวั ต�การ้ต -งคร้ร้ภ0

ผลการ้ต -งท้�องโดยร้วัม่

85% เก�ดม่�ช�พ

6% แท้�งเอง

8% ท้=าแท้�ง

ท้�,ม่า : ณ ฐยา บั�ญิภ กด� และคณะ. 2545. ม่8ลน�ธ�สร้�างควัาม่เขั�าใจัเร้+,องส�ขัภาพผ8�หญิ�ง

1% ตายคลอด

จัากจั=านวันท้�องปร้ะม่าณ 1,000 ท้�อง

17


55% วัาง แผน


‘ โคร้งการ้วั�จั ย ส=าม่ะโนร้ะด บัช�ม่ชน 2 แห�งเร้+,องส�ขัภาพผ8�หญิ�งและ’ ปร้ะวั ต�การ้ต -งคร้ร้ภ0 (ต�อ)


18

ผลการ้ท้�องเฉพาะท้�องท้�,ไม่�ได�วัางแผน



16% ท้=าแท้�ง



19

ผลการ้ท้�องเฉพาะท้�องท้�,วัางแผน


1% ตายคลอด


1% ท้=าแท้�ง



20

• เม่+,อผ8�หญิ�งม่�โอกาสต -งท้�อง ก2ย�อม่ม่�โอกาสท้=าแท้�งได�เสม่อการ้ปฏิ�เสธควัาม่จัร้�งอ นน�- ไม่�ช�วัยให�สถานการ้ณ0ด�ขั)-นกวั�าเด�ม่

• การ้พยายาม่ท้=าควัาม่เขั�าใจัวั�า อะไร้ค+อเง+,อนไขัท้�,ท้=าให�ผ8�หญิ�งย�ต�การ้ต -งท้�องต�างหากท้�,จัะช�วัยให�เก�ดควัาม่เขั�าใจัสภาพป@ญิหาท้�,แท้�จัร้�งและจัะน=าไปส8�การ้แก�ไขัป@ญิหาท้�,ถ8กท้าง ตร้งจั�ด ในท้�ายท้�,ส�ด



ขั�อสร้�ป

21

บัร้�การ้ท้�,ต�องการ้ 1 . ในกร้ณ�ท้�,ผ8�หญิ�งเล+อกการ้ท้=าแท้�ง - การ้ท้=าแท้�งต�องปลอดภ ย

ค�าใช�จั�ายไม่�ส8ง เขั�าถ)งได�ง�าย ม่�บัร้�การ้ให�ค=าปร้)กษาท้ -งก�อนและหล งท้=า ม่�บัร้�การ้ด8แลส�ขัภาพกายใจัหล งการ้ท้=าด�วัย เจั�าหน�าท้�,ม่�ควัาม่เป<นม่�ตร้ ย+นอย8�ขั�างเด�ยวัก บัผ8�เด+อดร้�อน

2. ในกร้ณ�ท้�,ไม่�เล+อกการ้ท้=าแท้�ง - ต�องการ้ให�ม่�บั�านพ กอาศ ยร้ะหวั�างร้อคลอด, บัร้�การ้ร้ บัเล�-ยงเด2กช ,วัคร้าวั และในกร้ณ�ท้�,ไม่�พร้�อม่จัะเล�-ยงล8กเอง ต�องการ้ยกให�เป<นบั�ตร้บั�ญิธร้ร้ม่ กองท้�นสน บัสน�นผ8�หญิ�งท้�,ต�องเล�-ยงล8กเพ�ยงคนเด�ยวั ไม่�วั�าผ8�หญิ�งคนน -น จัะเป<นแร้งงานในร้ะบับัหร้+อนอกร้ะบับั

บัร้�การ้พ+-นฐานท้�,ผ8�หญิ�งท้�กคนอยากให�ม่�อ นด บัต�นๆ ค+อ บัร้�การ้ร้ บัฟั@งป@ญิหา และให�ขั�อม่8ลแบับัร้อบัด�านแก�ผ8�ม่�ป@ญิหา

โดยย)ดหล กเคาร้พในส�ท้ธ� และควัาม่ต�องการ้ขัองผ8�หญิ�งท้�,เป<นเจั�าขัองป@ญิหาน -นๆ

22

ร้8ปแกะสล กท้�,นคร้วั ต แสดงการ้ท้=าแท้�งด�วัยวั�ธ�บั�บัท้�องผ8�หญิ�งโดยการ้ใช�สาก

http://upload.wikimedia.org/wikipedia/en/f/fe/Angkordemon.jpg

23

Global Trends

1900 1950 1985 2007

Abortion almost

universally illegal

Laws liberalized in

almost all industrialized

nations

22 nations reduce

restrictions on laws

Laws liberalized the least restrictive ground

in almost all nations

(190/195 countries)

24

เหต�ผลในการ้อน�ญิาตให�ย�ต�การ้ต -งคร้ร้ภ0ในกฎหม่าย

(1 ) เพ+,อควัาม่ปลอดภ ยในช�วั�ตขัองผ8�หญิ�งท้�, ต -งคร้ร้ภ0 (2) ปกปCองส�ขัภาพกายขัองผ8�หญิ�งท้�,ต -งคร้ร้ภ0 (3) ปกปCองส�ขัภาพจั�ตขัองผ8�หญิ�งท้�,ต -งคร้ร้ภ0 (4) ในกร้ณ�ผลการ้ต -งคร้ร้ภ0ม่าจัากการ้ขั�ม่ขั+น หร้+อควัาม่ส ม่พ นธ0ท้างสายเล+อด (5) ในกร้ณ�ท้�,ต วัอ�อนในคร้ร้ภ0ม่�ป@ญิหา/พ�การ้(6) เหต�ผลท้างเศร้ษฐก�จัและส งคม่ (7) เม่+,อร้�องขัอบัร้�การ้

25

WORLD ABORTION POLICIES 2007

Source: www.unpopulation.org

26



27



World Abortion

Law Mapwww. pregnantpause.org/

lex/world02map.htm

28

Key: Green - Abortion never legal, or legal only when necessary to save the life of the mother or protect her physical health Yellow - Abortion legal in "hard cases", such as rape, incest, and/or deformed child. Red - Abortion legal for social reasons (e.g. mother says she can't afford a child), or to protect the mother's "mental health" (definitions and requirements vary). Purple - Abortion legal at any time during pregnancy for any reason.

http://www.pregnantpause.org/lex/world02map.htm









สถานการ้ณ0การ้ท้=าแท้�งในปร้ะเท้ศไท้ย

29

30

ขั�าวัท้�,ส+,อสนใจั....... “แม่� จั=าเลยเพศเด�ยวัขัองการ้ท้=าแท้�ง” จัากฐานขั�อม่8ลขั�าวั/บัท้ควัาม่ขัองแผนงานสร้�างเสร้�ม่ส�ขัภาวัะท้างเพศ พบัวั�า การ้ใช�ค=า

ขัองส+,อ ม่ กจัะใช�ค=าในท้างปร้ะนาม่ผ8�หญิ�งท้�,ท้�องไม่�พร้�อม่ เช�น แม่�ใจัย กษ0 แม่�ใจัเห�-ยม่ แม่�ใจัท้ม่�ฬ แม่�ใจับัาป อ�สาวัใจัแตก โจัEใจัอ=าม่ห�ต หม่อเถ+,อนร้�ดล8ก ก�นยาขั บัล8กท้ะล ก แม่�ส�ดโหดร้�ดม่าร้ห วัขัน เป<นต�น

แท้�ง

-

20

40

60

80

100

120

140

2541 2542 2543 2544 2545 2546 2547 2548 2549 2550

ท้�,ม่า: ก�ลภา วัจันสาร้ะ. 2551. ม่� เร้+,อง เพศแบับัไหนในห�องสม่�ดและในขั�าวั‘ ’ . ร้ายงานในช�ดโคร้งการ้วั�จั ย การ้วั�จั ย‘ และการ้พ ฒนาฐานขั�อม่8ลเร้+,องเพศวั�ถ� เพศภาวัะ และส�ขัภาพท้างเพศ แผนงานสร้�างเสร้�ม่ส�ขัภาวัะท้างเพศ’ ด=าเน�นงานโดยสถาบั นวั�จั ยปร้ะชากร้และส งคม่ ม่หาวั�ท้ยาล ยม่ห�ดล และม่8ลน�ธ�สร้�างควัาม่เขั�าใจัเร้+,องส�ขัภาพ ผ8�หญิ�ง (สคส.).

จัากขั�าวัในร้อบั 10 ป>พบัวั�า ร้8ปแบับัขัองการ้ท้=าแท้�ง จัะม่�ล กษณะหลากหลาย และเป<น

อ นตร้ายม่ากในบัางกร้ณ�• แม่�ใจัย กษ0ใช�ร้ถท้ วัร้0เบั�งล8กท้�-งลงโถส�วัม่ • นศ.สาวัร้�ดล8ก-บั�บัคอฆ่�า • แม่�ใจัย กษ0คลอดล8ก ฟั@นห วัด บัอนาถ • วั ยร้��นท้=าแท้�งพ�สดาร้ ยากร้ะเพาะย ดช�องคลอด • ค�ม่ก=าเน�ดสยองร้�ดท้�อง-ใส�ขัองแขั2ง • ตะล)งโจัEย�คใหม่�เพ+,อนต+-บัท้�องท้=าแท้�ง • วั ยร้��นย�คใหม่�ฮิ�ตยาแก�ส�วัท้=าแท้�ง • สถ�ต�ท้=าแท้�งพ� �งเส�,ยงตายไม่�แขัวันเส+-อล�วัง • ท้=าแท้�งเถ+,อนวั�ตถาร้ น=-ายาล�าง องน=-าฉ�ดม่ดล8ก

ป@จัจั�บั น……….ผ8�หญิ�งไท้ยไม่�ควัร้ตาย

หร้+อบัาดเจั2บัสาห สจัากการ้ย�ต�การ้ต -งคร้ร้ภ0

ในท้�กๆ ป> ย งม่�ผ8�หญิ�งไท้ย ตายและบัาดเจั2บั

จัากการ้ท้=าแท้�งท้�,ไม่�ปลอดภ ยในแท้บัท้�กจั งหวั ด.....

ขั�าวัท้�,ส+,อสนใจัน�อย.......

เพร้าะเขั�าไม่�ถ)งบัร้�การ้ท้�,ม่�ค�ณภาพ

ได�ม่าตร้ฐานและปลอดภ ย

ท้ -ง ๆ ท้�,เท้คโนโลย�,ท้�,ใช�เพ+,อย�ต�การ้ต -งคร้ร้ภ0 ได�พ ฒนาม่าอย�างต�อเน+,องและก�าวัหน�าม่ากขั)-นเร้+,อย ๆ ในช�วัง 20 ป>ท้�,ผ�านม่า จันเก�ดเคร้+,องม่+อหร้+อต วัยาใหม่� ๆ ท้�,ใช�ง�าย ปลอดภ ย ร้าคาถ8ก และม่�ปร้ะส�ท้ธ�ภาพในการ้ย�ต�การ้ต -งคร้ร้ภ0ส8งถ)ง 95-99% ได�แก�

- เคุร*�องด(ดม*อถู*อ (Manual Vaccum Aspirator -MVA)

- การย�ต�การต!0งคุรรภ,โดยใชี�ยา (Medical Termination – MTOP) ซึ่4�งผ(�หญิ�งสุามารถูใชี�เองได� หากสุามารถูเข�าถู4งยาได�

35

กฎหม่าย

36

• กฎหม่ายการ้ท้=าแท้�งไท้ย : จัากผ8�ม่�ส�ท้ธ�ส8�ผ8�ไร้�ส�ท้ธ�

- ผ8�หญิ�งไท้ยในโบัร้าณกาล เม่+,อท้�องแล�วัจัะท้=าแท้�งหร้+อไม่� ถ+อเป<นส�ท้ธ�ขั -นพ+-นฐาน ซ),งร้ ฐไม่�เขั�าม่าเก�,ยวัขั�อง- การ้ท้=าแท้�งกลายเป<นส�,งผ�ดกฎหม่ายเม่+,อเร้�,ม่ม่�การ้ปร้ บัปร้�งกฎหม่ายไท้ยให�ม่�

‘ ’ ควัาม่ท้ นสม่ ยอย�าง ศ�วั�ไลซ0 อ นเป<นเง+,อนไขัท้างการ้เม่+องในสม่ ยจั กร้วัร้ร้ด�น�ยม่

กฎหม่ายอาญิา ร้.ศ.127 ห�าม่ท้=าแท้�งในท้�กกร้ณ�กฎหม่ายอาญิา พ.ศ. 2500 (ม่าตร้า 301-305 ใช�จันถ)งป@จัจั�บั น)

37

ควัาม่พยายาม่แก�ไขักฎหม่ายในอด�ตช�วังการ้ร้�างแผนพ ฒนาเศร้ษฐก�จัและส งคม่แห�งชาต�ฉบั บัท้�, 5 (พ.ศ. 2525-2529) ซ),งเร้�,ม่ท้=าก นม่าต -งแต�แผนพ ฒนาฉบั บัท้�, 4 จัะส�-นส�ดลง (เร้�,ม่จัากป> พ.ศ. 2522 เป<นต�นม่า) แนวัค�ดเก�,ยวัก บัการ้ท้=าแท้�งท้างปร้ะชากร้ศาสตร้0ได�ร้ บัการ้บัร้ร้จั�เขั�าไปอย8�ในแผนฉบั บัท้�, 5 ด�วัยด งน�-

‘(1.3) ปร้ บัปร้�งแก�ไขัปร้ะม่วัล กฎหม่ายอาญิา ม่าตร้า 305 เพ�,ม่เหต�

ให�ท้=าแท้�งได�โดยชอบัด�วัยกฎหม่ายหากม่�การ้ต -งคร้ร้ภ0เก�ดขั)-นหล งการ้

วัางแผนคร้อบัคร้ วั เน+,องจัากย งไม่�ม่�การ้วัางแผนคร้อบัคร้ วัวั�ธ�ใดท้�,ได�ผล

’ไม่�ม่�การ้ผ�ดพลาด

38

การ้แก�ไขัในร้ ฐสภา : สภาผ8�แท้นร้าษฎร้และวั�ฒ�สภาก บัขับัวันการ้ต�อต�าน

ขั�อยกเวั�นในม่าตร้า 305 ปร้ะม่วัลกฎหม่ายอาญิา พ.ศ. 25001. จั=าเป<นจัะต�องกร้ะท้=าเน+,องจัากส�ขัภาพขัองหญิ�งน -น หร้+อ2. หญิ�งม่�คร้ร้ภ0เน+,องจัากการ้กร้ะท้=าผ�ดท้างอาญิาม่าตร้า 276, 277, 282, 283, และ 284

เง+,อนไขัเพ�,ม่เต�ม่ม่าตร้า 305 ท้�,เสนอในร้�างแก�ไขั พ.ศ. 2524 1. จั=าเป<นจัะต�องกร้ะท้=าเน+,องจัากส�ขัภาพท้างกาย หร้+อส�ขัภาพท้างจั�ตขัองหญิ�งน -น หร้+อ 2. หากท้าร้กในคร้ร้ภ0คลอดออกม่า จัะพ�การ้ท้างกายหร้+อท้างจั�ต หร้+อ 3. เม่+,อการ้ค�ม่ก=าเน�ดขัองหญิ�งหร้+อสาม่�ซ),งได�ร้ บับัร้�การ้จัากแพท้ย0 หร้+อโดยค=าส ,งแพท้ย0 ไม่�ได�ผล 4. หญิ�งม่�คร้ร้ภ0เน+,องจัากการ้กร้ะท้=าผ�ดท้างอาญิาม่าตร้า 276, 277, 283, และ 284

“ในการ้ท้=าแท้�งพร้ะองค0ไม่�ท้ร้งท้ร้าบัในด�านกฎหม่าย แต�ท้ร้งเห2นวั�าถ�าม่�กฎหม่ายท้=าแท้�งก2จัะด� ท้ร้งตร้ สวั�า ในท้างพร้ะแล�วัการ้ท้=าแท้�ง ถ+อวั�าเป<นบัาป แต�การ้ให�โอกาสท้=าแท้�งเป<นการ้ช�วัยเหล+อผ8�หญิ�งท้�,เคร้าะห0ร้�ายได� เพร้าะการ้ท้=าแท้�งท้�,ท้=าอย�าง

ล บัๆเป<นอ นตร้ายท้ -งแม่�และล8ก ด งน -นผ8�ท้�,ผ�ดพลาดไปช�วั�ตควัร้เร้�,ม่ต�นใหม่�ได�”

ข)าวในิตะว!นิสุยาม ฉบ!บว!นิที่�� 30 สุ�งหาคุม 2523 สุมเด7จพระบรมราชี�นิ�นิาถูพระราชีที่านิวโรกาสุ ให�สุมาชี�กสุโมสุรนิ!กข)าวหญิ�งเข�าเฝ้<าที่(ล้ล้ะอองพระบาที่ เพ*�อร!บพระราชีที่านิเล้�0ยงนิ0าชีาแล้ะพระราชีที่านิพระกระแสุสุ!มภาษณ,เปั8นิเวล้าถู4ง 4 ชี!�วโมงเต7ม ซึ่4�งเปั8นิคุร!0งแรกในิปัระว!ต�ศาสุตร, ในิพระกระแสุชี)วงหนิ4�ง สุมเด7จฯที่รงตอบคุาถูามของนิ!กข)าวเก��ยวก!บกฎหมายที่าแที่�งที่��เปั8นิข)าวอย()ในิชี)วงนิ!0นิ...

กฤตยา อาชีวนิ�จก�ล้ แล้ะกนิกวรรณ ธ์ราวรรณ. 2545. ‘ขบวนิการที่างสุ!งคุมบนิม�ต�การเม*องเร*�องเพศแล้ะร)างกายผ(�หญิ�ง’. ในิ ว�ถู�ชี�ว�ต ว�ธ์�สุ(�: ขบวนิการปัระชีาชีนิร)วมสุม!ย. ผาสุ�ข พงษ,ไพจ�ตร แล้ะคุณะ: หนิ�า 34-129. เชี�ยงใหม): ซึ่�ล้คุ,เวอร,มบ�@คุ.

40

ควัาม่ล�ม่เหลวัขัองการ้แก�ไขัเพร้าะ การ้เสนอแก�

กฎหม่าย=เปHดให�ม่�การ้ท้=าแท้�งเสร้� ควัาม่ล�ม่เหลวัคร้ -งน�- เป<นเร้+,องขัองการ้คาดไม่�ถ)ง และขัาด ปร้ะสบัการ้ณ0ขัองกล��ม่ผ8�สน บัสน�น น ,นค+อค�ดไม่�ถ)งวั�าขับัวันการ้ใหญิ�

โตจัะออกม่าต�อต�าน และน=าโดยบั�คคลร้ะด บัวั�ฒ�สม่าช�ก และเลขัาธ�การ้ นายกร้ ฐม่นตร้� จั)งสาม่าร้ถสร้�างควัาม่สนใจั จั8งใจั และด)งด8ดใจัให�คน

‘ ’ คล�อยตาม่ และเช+,อในวัาท้กร้ร้ม่ แท้�งเสร้� ท้�,ช8ขั)-นม่าในขัณะน -น กวั�าท้�, ฝ่Jายสน บัสน�นจัะต -งหล กได�ท้ น กร้ะแสแท้�งเสร้�ก2กร้ะห),ม่ไปท้ ,วัปร้ะเท้ศ

แล�วั

ในปร้ะวั ต�ศาสตร้0ขัองการ้พ�จัาร้ณากฎหม่ายในร้ ฐสภาไท้ยม่�น�อยคร้ -งม่ากท้�,กฎหม่ายซ),งผ�านการ้พ�จัาร้ณาจัากสภา

ล�างไปแล�วัจัะไปตกท้�,สภาบัน เพร้าะสภาบันในสม่ ยท้�,ย ง เป<นสภาแต�งต -งม่ กจัะไม่�ค ดค�านกฎหม่ายจัากสภาล�าง

แล�วัเหต�ใดเล�า วั�ฒ�สม่าช�กในย�คน -นจั)งยกม่+อค ดค�านกฎหม่ายน�-เก+อบัท้ -งสภา?

41

ควัาม่พยายาม่ภายใต�สถานการ้ณ0เอดส0• ในช�วังป> พ. ศ 2530-2531 พร้ร้คปร้ะชากร้ไท้ยและ

พร้ร้คชาต�ไท้ยได�พยายาม่เสนอร้�างกฎหม่ายเร้+,องน�-เขั�าส8� สภาอ�กคร้ -ง โดยพร้ร้คปร้ะชากร้ไท้ยเสนอเพ�,ม่เง+,อนไขั

เฉพาะปร้ะเด2น ‘ หากท้าร้กในคร้ร้ภ0คลอดออก อาจัพ�การ้’หร้+ออาจัเป<นพาหะน=าโร้คร้�าย ในขัณะท้�,พร้ร้คชาต�ไท้ย เสนอเพ�,ม่อ�กหน),งเง+,อนไขัค+อ ‘เม่+,อการ้ค�ม่ก=าเน�ดอย�าง ถาวัร้ขัองหญิ�งน -นผ�ดพลาด โดยได�ร้ บัควัาม่ย�นยอม่จัาก

’สาม่�• ปลายป> พ.ศ.2531 แพท้ยสภาม่�ม่ต�เห2นชอบั

เฉพาะเง+,อนไขัแร้กโดยปร้ บัแก�ขั�อควัาม่ใหม่�ด งน�-‘ เม่+,อม่�หล กฐานท้างวั�ท้ยาศาสตร้0ท้�,เช+,อได�วั�า หาก

ท้าร้กในคร้ร้ภ0คลอดออกม่าจัะพ�การ้ หร้+อเป<นพาหะน=าโร้คร้�าย’• ร้�างกฎหม่ายเด�นท้างจัากป> 31 ม่าถ)งป> 43 ม่าถ)ง

กร้ะท้ร้วังย�ต�ธร้ร้ม่และคณะกร้ร้ม่การ้กฤษฎ�กาพ�จัาร้ณา สร้�ปปร้ บัเง+,อนไขัท้�,อน�ญิาตให�ท้=าแท้�งได�เป<น ‘จั=าเป<นต�อง

กร้ะท้=าเน+,องจัากหล กฐานท้างวั�ชาการ้แจั�งช ดวั�าท้าร้กในคร้ร้ภ0คลอดออกม่าแล�วัอาจัจัะม่�ควัาม่พ�การ้จันถ)งขั -นท้�พพลภาพหร้+อเป<นพาหะน=าโร้คร้�าย’

42

จัากงานวั�จั ยกร้ม่อนาม่ ย ส8�ขั�อบั งค บัใหม่�ขัองแพท้ยสภา

• 2541-2542 “โคร้งการ้ส=าร้วัจัสถานการ้แท้�งในปร้ะเท้ศ ” ไท้ย จัากร้พ. 787 แห�งท้ ,วัปร้ะเท้ศ โดย กองอนาม่ ยการ้เจัร้�ญิพ นธ�0 กร้ม่อนาม่ ย และ จัากผลการ้วั�จั ย จั)งม่�การ้เสนอให�แก�ไขั กฎหม่ายเม่+,อธ นวัาคม่ 2543• 2543- 2544 “โคร้งการ้แก�ไขัป@ญิหาการ้ท้=าแท้�งไม่� ปลอดภ ย ”• แพท้ยสภาร้ บัล8กแต�งต -งอน�กร้ร้ม่การ้ยกร้�างแก�ไขักฎหม่าย ให�

ควัาม่หม่ายค=าวั�า ส�ขัภาพ ค+อ ส�ขัภาพกายและจั�ตใจั“ ” “ ” โดยเพ�,ม่ขั�อยกเวั�นควัาม่ผ�ดฐานท้=าแท้�งขัองกฎหม่ายฯ ในกร้ณ�ท้�,การ้ต -งคร้ร้ภ0น -นม่�ผลต�อ ส�ขัภาพกาย หร้+อเม่+,อหญิ�งต -งคร้ร้ภ0ม่�“ ”ป@ญิหา ส�ขัภาพจั�ตใจั หร้+อ ท้าร้กในคร้ร้ภ0พ�การ้หร้+อม่�โร้ค“ ”พ นธ�กร้ร้ม่ร้�ายแร้ง

43

ขั�อบั งค บัแพท้ยสภาวั�าด�วัยหล กเกณฑ์0การ้ปฏิ�บั ต�

เก�,ยวัก บัการ้ย�ต�การ้ต -งคร้ร้ภ0ตาม่

ม่าตร้า ๓๐๕ แห�งปร้ะม่วัลกฎหม่ายอาญิา

พ.ศ. ๒๕๔๘

44

1. กร้ณ�หญิ�งม่�คร้ร้ภ0ม่�ป@ญิหาส�ขัภาพท้างกาย2. กร้ณ�หญิ�งม่�คร้ร้ภ0ม่�ป@ญิหา

ส�ขัภาพจั�ต จัะต�องได�ร้ บัการ้ร้ บัร้องจัากแพท้ย0ท้�,ม่�ใช�ผ8�ท้=าการ้ย�ต�การ้ต -งคร้ร้ภ0อย�างน�อยหน),งคนท้ -งน�-ต�องม่�ขั�อบั�งช�-ท้างการ้แพท้ย0ท้�,ช ดเจัน และต�องม่�

การ้บั นท้)กการ้ตร้วัจัและวั�น�จัฉ ยโร้ค ไวั�ในเวัชร้ะเบั�ยนเพ+,อ

เป<นหล กฐาน

การ้ย�ต�การ้ต -งคร้ร้ภ0ท้=าได�ในกร้ณ�ใดบั�าง?

45

3. เม่+,อท้าร้กในคร้ร้ภ0ม่�ควัาม่พ�การ้อย�างร้�นแร้งหร้+อม่�ควัาม่เส�,ยงส8งท้�,จัะเป<นโร้คพ นธ�กร้ร้ม่ท้�,ร้�นแร้ง และหญิ�งน -นม่�ควัาม่เคร้�ยด ซ),งร้ บัร้องโดยส8ต�นร้�แพท้ย0หร้+อแพท้ย0ด�านเวัชพ นธ�ศาสตร้0

ให�ถ+อวั�าหญิ�งม่�คร้ร้ภ0น -นม่�ป@ญิหาส�ขัภาพจั�ต

46

4. กร้ณ�ถ8กขั�ม่ขั+น ต�องม่� หล กฐานหร้+อ

ขั�อเท้2จัจัร้�งอ นควัร้เช+,อได�วั�าหญิ�งน -นม่�คร้ร้ภ0

เน+,องจัากถ8กขั�ม่ขั+น (ไม่�จั=าเป<นต�องม่�ใบัแจั�งควัาม่)

47

สถานท้�,และอาย�คร้ร้ภ0ท้�,จัะย�ต�การ้ต -งคร้ร้ภ0

1. ร้.พ. ขัองร้ ฐ หร้+อ ร้.พ. เอกชน หร้+อคล�น�กม่�เต�ยงท้=าได�ตาม่ควัาม่เหม่าะสม่ท้�กอาย�คร้ร้ภ0

2. คล�น�กไม่�ม่�เต�ยง ท้=าได�อาย�คร้ร้ภ0ไม่�เก�น 12 ส ปดาห0ท้ -งน�-จัะต�องส�งร้ายงาน

ให�แพท้ยสภาท้�ก 3 เด+อน

48

1. ผ8�ด=าเน�นการ้สถานพยาบัาลคล�น�กเวัชกร้ร้ม่ตาม่กฎหม่ายวั�าด�วัยสถานพยาบัาลท้�,ปร้ะสงค0จัะกร้ะท้=าการ้ย�ต�การ้ต -งคร้ร้ภ0ท้างการ้แพท้ย0ตาม่ขั�อบั งค บัแพท้ยสภาฯ ต�องลงท้ะเบั�ยนตาม่แบับัฟัอร้0ม่ท้�,แพท้ยสภาก=าหนด

2. ผ8�ปร้ะกอบัวั�ชาช�พเวัชกร้ร้ม่ผ8�กร้ะท้=าการ้ย�ต�การ้ต -งคร้ร้ภ0 ควัร้ผ�านการ้อบัร้ม่ เพ+,อกร้ะท้=าการ้ย�ต�การ้ต -งคร้ร้ภ0ท้างการ้แพท้ย0

3. ต�องเก2บัขั�อม่8ลร้ายละเอ�ยดการ้กร้ะท้=าไวั�ในสถานพยาบัาลฯอย�างน�อย 5 ป> เพ+,อการ้ตร้วัจัสอบัภายหล ง

4. ผ8�ปร้ะกอบัวั�ชาช�พเวัชกร้ร้ม่ผ8�กร้ะท้=าการ้ย�ต�การ้ต -งคร้ร้ภ0ต�องด=าเน�นการ้

ร้วับัร้วัม่ส�งร้ายงานตาม่แบับัฟัอร้0ม่แพท้ยสภาท้�ก 3 เด+อน

49

ผ8�ปร้ะกอบัวั�ชาช�พเวัชกร้ร้ม่ท้�,ปฏิ�บั ต�ตาม่

หล กเกณฑ์0น�-ถ+อวั�าได�กร้ะท้=าตาม่

ม่าตร้า ๓๐๕ (ผ8�กร้ะท้=าไม่�ม่�ควัาม่ผ�ด)

สภาพป@ญิหาและภาพสะท้�อนส งคม่ไท้ย

ท้�,สะท้�านและสะเท้+อนใจั

50

51

เง+,อนไขัท้�,ร้ะบั�ไวั�ในม่าตร้า 305 ร้วัม่ถ)งขั�อบั งค บัแพท้ยสภา ซ),งเปHดให�แพท้ย0ท้=าแท้�งให�แก�ผ8�หญิ�งได� เป<นเง+,อนไขัท้�,ม่�ป@ญิหาอย�างม่าก

ในการ้ต�ควัาม่และการ้ปฏิ�บั ต� แพท้ย0ส�วันใหญิ�จั)งปฏิ�เสธ ท้�,จัะท้=าแท้�ง หร้+อถ�าท้=าก2จัะต�ควัาม่กฎหม่ายอย�างแคบัท้�,ส�ด เพ+,อไม่�ให�ตนเองถ8กต -งขั�อกล�าวัหา

สภาพป@ญิหา

52

• อ ตร้าตายขัองผ8�หญิ�งจัากการ้ท้=าแท้�งส8ง ถ)ง 300 ต�อแสน • อ ตร้าตายขัองผ8�หญิ�งท้�,ต -งคร้ร้ภ0แล�วั คลอดท้าร้กม่�ช�พม่�เพ�ยง 20 ต�อแสน แพท้ย0ยอม่ร้ บัวั�า อ นตร้ายจัากการ้

ท้=าแท้�งท้�,ไม่�ได�ม่าตร้ฐานน -นเป<นป@ญิหาสาธาร้ณส�ขัล=าด บัต�นขัอง

ปร้ะเท้ศไท้ยม่าโดยตลอด(Boonthai et al. 2003)

สภาพป@ญิหา

53

ภาพสะท้�อนส งคม่ไท้ย

1 .เหต�ใดส งคม่ไท้ยไม่�เห2นวั�าช�วั�ตขัองผ8�หญิ�งเหล�าน�-ม่�ค�ณค�าพอท้�,จัะได�ร้ บัการ้ด8แลร้ กษา?

2. ท้=าไม่การ้ตายและบัาดเจั2บัขัองผ8�หญิ�งจัากการ้ท้=าแท้�งท้�,ไม่�ปลอดภ ย จั)งย งเป<นป@ญิหาสาธาร้ณส�ขัท้�,แก�ไขัไม่�ส=าเร้2จั ?

54

ภาพสะท้�อนท้�,สะเท้+อนใจั1 .สุะที่�อนิคุวามล้�มเหล้วของสุ!งคุมไที่ย ในิการปัร!บเปัล้��ยนิบรรที่!ดฐานิ

คุวามสุ!มพ!นิธ์,ระหว)างผ(�ชีายก!บผ(�หญิ�งให�สุอดคุล้�องก!บสุภาพคุวามเปั8นิจร�ง

2. สุะที่�อนิคุวามไร�ปัระสุ�ที่ธ์�ภาพในิการให�คุวามร( �เร*�องเพศศ4กษาแก)ปัระชีาชีนิที่�กกล้�)มว!ย

3. สุะที่�อนิคุวามล้�มเหล้วของการให�บร�การคุ�มกาเนิ�ดที่��ไม)สุามารถูบร�การได�อย)างที่!�วถู4งในิที่�กกล้�)ม

4 .สะท้�อนควัาม่อย�ต�ธร้ร้ม่ขัองส งคม่ ท้�,สร้�างเง+,อนไขัท้=าให�ผ8�หญิ�งต�องกลายเป<นผ8�ร้ บัผ�ดชอบัและแบักผลล พธ0ต�างๆ ท้�,เป<นควัาม่เจั2บัปวัดท้ -งท้างร้�างกาย จั�ตใจั อาร้ม่ณ0 และส งคม่ อ นส+บัเน+,องม่าจัากการ้ท้�องไม่�พร้�อม่ โดยปร้าศจัากการ้ช�วัยเหล+อและสน บัสน�นจัากส งคม่อย�างเป<นร้ะบับั และย งถ8กน�ยาม่ตาม่กฎหม่ายวั�าเป<นผ8�ปร้ะกอบัอาชญิากร้ร้ม่อ�กด�วัย

การปัร4กษาที่างเล้*อก

ก)อนิที่�อง

ที่�องไม)พร�อม

ด(แล้เองยกเปั8นิบ�ตรบ�ญิธ์รรม

Post-abortion counseling

ย�ต�การที่�อง ที่�องต)อ

คุ�ณภาพชี�ว�ตผ(�หญิ�งคุ�ณภาพชี�ว�ตเด7ก

Life cycle ผ8�หญิ�งท้�องไม่�พร้�อม่








เพศศ)กษา และค�ม่ก=าเน�ด• แพธ์:ก�าวย)างอย)างเข�าใจ&teenpath.net• ม(ล้นิ�ธ์�สุร�างคุวามเข�าใจเร*�องสุ�ขภาพผ(�หญิ�ง• สุมาคุมพ!ฒนิาปัระชีากรแล้ะชี�มชีนิ (PDA)• สุมาคุมวางแผนิคุรอบคุร!วฯ (สุวที่)








การ้ปร้)กษาท้างเล+อก• ม(ล้นิ�ธ์�เพ*�อนิหญิ�ง• PDA• สุวที่• บ�านิพระคุ�ณ• ชีมรมเคุร*อข)ายคุรอบคุร!วเล้�0ยงเด��ยว• สุหที่!ยม(ล้นิ�ธ์�• บ�านิพ!กฉ�กเฉ�นิ• โรงพยาบาล้ตารวจ• คุณะแพที่ยศาสุตร, ธ์รรมศาสุตร,• ศ(นิย,พ4�งได� รพ.ปัที่�มธ์านิ�• ศ(นิย,พ4�งได� รพ. สุม�ที่รปัราการ• ศ(นิย,พ�ที่!กษ,สุ�ที่ธ์�เด7กแล้ะสุตร� รพ.วชี�ระ








ป@ญิหาปร้ะจั=าเด+อนไม่�ปกต�• คุล้�นิ�ก PDA• คุล้�นิ�ก สุวที่.• โรงพยาบาล้ตารวจ• คุณะแพที่ยศาสุตร, ธ์รรมศาสุตร,• ศ(นิย,พ�ที่!กษ,สุ�ที่ธ์�เด7กแล้ะสุตร� โรงพยาบาล้วชี�ระ








อ�ปการ้ะเด2ก&หาคร้อบัคร้ วัท้ดแท้น• สุหที่!ยม(ล้นิ�ธ์�• บ�านิเด7กโสุสุะ








บั�านพ กร้อคลอด/หล งคลอด• บ�านิพระคุ�ณ• บ�านิพ!กฉ�กเฉ�นิฝ่ากเล�-ยงเด2กร้อควัาม่พร้�อม่• บ�านิพระคุ�ณ• บ�านิพ!กฉ�กเฉ�นิ• สุหที่!ยม(ล้นิ�ธ์�ให�การ้ปร้)กษา/กล��ม่สน บัสน�น• ชีมรมเคุร*อข)ายคุรอบคุร!วเล้�0ยงเด��ยว

61

ด งน -นจั)งควัร้ยกเล�กปร้ะม่วัลกฎหม่ายอาญิาม่าตร้า 301 - 305 แล�วัร้�างพร้ะร้าชบั ญิญิ ต�ฉบั บัใหม่� ท้�,ม่�เน+-อหาแก�ป@ญิหาขัองผ8�หญิ�งท้�,ต -งท้�องเม่+,อไม่�พร้�อม่อย�างตร้งจั�ดโดย

เฉพาะ

ผ8�หญิ�งท้�,ท้�องไม่�พร้�อม่แล�วัไปท้=าแท้�งไม่�ใช�อาชญิากร้

62

อยากเห2นควัาม่ค+บัหน�าอะไร้ม่ากท้�,ส�ดจัากโร้งเร้�ยนก�อนตาย

1. โร้งเร้�ยนและคร้8ไม่�ต�ตร้าน กเร้�ยนหญิ�งท้�,ท้�องไม่�พร้�อม่ แต�ม่�แนวัท้างช ดเจันในเช�งร้ะบับัในการ้แก�ป@ญิหาเร้+,องน�-

63

2. น กเร้�ยนหญิ�งท้�,ท้�องไม่�พร้�อม่ได�ร้ บัค=าปร้)กษาอย�างคร้บัวังจัร้ จัากคร้8ท้�,ม่�ปร้ะสบัการ้ณ0การ้ให�ค=าปร้)กษาท้างเล+อกและเสร้�ม่พล งผ8�ม่�ป@ญิหา

อยากเห2นควัาม่ค+บัหน�าอะไร้ม่ากท้�,ส�ดจัากโร้งเร้�ยนก�อนตาย

64

1. ผ8�หญิ�งท้�,ปร้ะสบัป@ญิหาท้�องไม่�พร้�อม่ท้�,เขั�าขั�ายย�ต�การ้ต -งคร้ร้ภ0ได�ตาม่กฎหม่าย ต�องได�ร้ บับัร้�การ้ท้�,ปลอดภ ย โดยม่�บัร้�การ้ด8แลร้ กษาการ้ย�ต�การ้ต -งคร้ร้ภ0อย�างปลอดภ ยและคร้บัวังจัร้ โดยเฉพาะในร้ะบับับัร้�การ้ขัองภาคร้ ฐ

อยากเห2นควัาม่ค+บัหน�าอะไร้ม่ากท้�,ส�ดจัากการ้บัร้�การ้ขัองโร้งพยาบัาล

65

อยากเห2นควัาม่ค+บัหน�าอะไร้ม่ากท้�,ส�ดก�อนตาย (ต�อ)

2. ลดการ้ใช�วั�ธ�การ้ย�ต�การ้ต -งคร้ร้ภ0ท้�,ไม่�ปลอดภ ย และเพ�,ม่การ้ใช�วั�ธ�การ้ท้�,ปลอดภ ยในร้ะบับับัร้�การ้ส�ขัภาพ โดยเพ�,ม่ค�ณภาพขัองการ้ร้ กษาด�วัยเท้คน�ควั�ธ�การ้ท้างการ้แพท้ย0สม่ ยใหม่� เช�น การ้ท้=าแท้�งโดยการ้ใช�ยา (Medical Abortion) การ้ท้=าแท้�งโดยร้ะบับัส8ญิญิากาศ (Manual Vacuum Aspiration) เพ+,อลดควัาม่เส�,ยงขัองภาวัะแท้ร้กซ�อนขัองการ้ท้=าแท้�งลงด�วัย

66

อยากเห2นควัาม่ค+บัหน�าอะไร้ม่ากท้�,ส�ดก�อนตาย (ต�อ)

3. เพ�,ม่จั=านวันแพท้ย0ท้�,ย�นด�เต2ม่ใจัในการ้ให�บัร้�การ้ย�ต�การ้ต -งคร้ร้ภ0อย�างปลอดภ ย โดยการ้สร้�างควัาม่ตร้ะหน กต�อบัท้บัาท้แพท้ย0ต�อการ้ให�บัร้�การ้เพ+,อปCองก นผลกร้ะท้บัท้างสาธาร้ณส�ขัท้ -งในร้ะยะส -นและร้ะยะยาวั พ ฒนาให�เก�ดแนวัท้างการ้ให�บัร้�การ้ (Practice Guideline) ท้�,ช ดเจันย�,งขั)-น และสร้�างกลไกการ้ปกปCองแพท้ย0ท้างท้�,ให�บัร้�การ้ในด�านน�- ท้ -งในด�านกฎหม่ายและส งคม่

67

ก�าวัการ้เปล�,ยนแปลงในอนาคตอย8�ท้�,พวักเร้าท้�กคน

ร้�วัม่สร้�างควัาม่เขั�าใจัท้�,ถ8กต�องเป<นจัร้�งจัากม่�ม่ม่องขัองผ8�ม่�ป@ญิหา ซ),งอาจัเป<นเพ+,อนเร้า น�องเร้า ล8กเร้า คนท้�,เร้าร้8�จั ก หร้+อแม่�แต�ต วัเร้าเอง

เพ+,อร้�วัม่สร้�างท้างเล+อกให�หลากหลายส=าหร้ บัผ8�หญิ�งท้�,ท้�องไม่�พร้�อม่

68

ท้าร้กท้�กคนต�องเก�ดม่าด�วัยควัาม่พร้�อม่และควัาม่ต�องการ้ขัอง

คร้อบัคร้ วั โดยต�องได�ร้ บัการ้ด8แลเอาใจัใส� ได�ร้ บัสาร้

อาหาร้อย�างเพ�ยงพอ เพ+,อให�สาม่าร้ถเต�บัโตและ ม่�พ ฒนาการ้ท้�,สม่บั8ร้ณ0ท้ -งท้าง

ร้�างกาย ท้างจั�ต ท้างส งคม่ และท้างจั�ตวั�ญิญิาณ

69

ถ)งเวัลาแลก

เปล�,ยน

Documents

ท้องไม่พร้อมในวัยเรียน โรงเรียน ควรจัดการอย่างไร??