ΑΥΤΟΑΝΤΙΣΩΜΑΤΑ ΑΥΤΟΑΝΟΣΑ ΝΟΣΗΜΑΤΑ

Μαθήματα Εταιρείας Ιατρικής Βιοπαθολογίας Βορείου Ελλάδος περίοδος 2012-2013Ομιλήτρια: Στέλλα Μαυρίδου Ειδικευόμενη ιατρικής βιοπαθολογίας Γ.Ν. « Αγ. Παύλος» , ΘεσσαλονίκηΣυντονίστρια: Αναστασία Αστρεινίδου - Βακαλούδη

ΑΥΤΟΑΝΤΙΣΩΜΑΤΑ

1) Φυσικά-IgM2) Παθογενετικά-IgG

Αντισώματα που δρουν εναντίον των «ιδίων» αντιγόνων του οργανισμού.

1) Οργανοειδικά2) Μη οργανοειδικά

ΔΙΑΚΡΙΝΟΝΤΑΙ

ΠΟΙΚΙΛΟΜΟΡΦΙΑ ΑΥΤΟΑΝΤΙΣΩΜΑΤΩΝ

• Υγιείς (αυξάνονται με την ηλικία)

• IgM• Χαμηλός τίτλος• Μικρή συγγένεια στο αυτοαντιγόνο

• Νόσος• IgG• Ειδικά• Υψηλός τίτλος• Μεγάλη συγγένεια στο αυτοαντιγόνο• Ελάττωση τίτλου στην ύφεση της νόσου • Παρόντα στη βλάβη ιστού

Φυσικά Παθογενετικά

ΑΥΤΟΑΝΤΙΣΩΜΑΤΑ

ΑΝΤΙΣΩΜΑΤΑ ΕΝΑΝΤΙ

Κυτταρικών στοιχείων•DNA•Πυρηνικών αντιγόνων•Κυτταροπλασματικών αντιγόνων•Μεμβρανικών αντιγόνωνΠρωτεϊνών ορού•Ανοσοσφαιρινών (ΡΠ)

Μη οργανοειδικά

Κυττάρων αίματοςΚυττάρων οργάνωνυποδοχέων

Οργανοειδικά

ΜΗ ΟΡΓΑΝΟΕΙΔΙΚΑ ΑΥΤΟΑΝΤΙΣΩΜΑΤΑ

•Αντιδρούν με αντιγόνα που βρίσκονται στα κύτταρα όλων των ιστών και οργάνων προκαλώντας συνήθως βλάβες

• Αντίδραση τύπου ΙΙΙ• Ανοσοσυμπλέγματα• Προσβολή πολλών οργάνων-διάχυτες βλάβες• Όργανα στόχοι :δέρμα,νεφρός,αρθρώσεις και μύες

Συστηματικά (μη οργανοειδικά) αυτοάνοσα νοσήματα

Αυτοαντίσωμα +

ιστική βλάβη

ΜΗ ΟΡΓΑΝΟΕΙΔΙΚΑ ΑΥΤΟΑΝΤΙΣΩΜΑΤΑ

• Αντιπυρηνικά αντισώματα (ANA)• Έναντι νουκλεϊνικών οξέων(ds-DNA)

• Αντιμιτοχονδριακά αντισώματα (AMA)• Έναντι των λείων μυϊκών ινών (ASMA)• Έναντι του κυταροπλάσματος των ουδετεροφίλων

(ANCA) • Αντιριβοσωμιακά (RIBA)• Αντιμικροσωμιακά (LKM)• Έναντι της ρετικουλίνης (ARA)• Έναντι μικροϊνιδίων (MF)• Έναντι των ενδιάμεσων ινιδίων (IMF)

ΕΝΑΝΤΙ ΠΥΡΗΝΑ ΚΑΙ ΠΥΡΗΝΙΚΗΣ ΜΕΜΒΡΑΝΗΣ

ΕΝΑΝΤΙ ΚΥΤΤΑΡΟ-

ΠΛΑΣΜΑΤΟΣ

ΜΗ ΟΡΓΑΝΟΕΙΔΙΚΑ ΑΥΤΟΑΝΤΙΣΩΜΑΤΑ

•Αντισώματα που συνδέονται με κοιλιοκάκη (AGA,EMA,tTg,DGP)

•BCLA αντισώματα

•G-cyt αντισώματα

•αντισώματα έναντι των χολαγγείων (CBA)

ANA (Anti Nuclear Antibodies)

• Αντιγόνο: πυρήνας κυττάρου Νόσοι που ανιχνεύονταιΣυστηματικά αυτοάνοσα νοσήματα

− ΣΕΛ (96-99%)− Μικτή Νόσος Συνδετικού Ιστού (95-100%) − Σκληροδερμία (40-88%) − Ρευματοειδής Αρθρίτιδα (24-55%)− Σύνδρομο Sjögren (72-85%)− Πολυμυοσίτιδα / Δερματομυοσίτιδα

α

Θετικά ANA (Anti Nuclear Antibodies)

Λοιμώδη νοσήματα:−Λέπρα−Φυματίωση−Ηπατίτιδα−Λοιμώδης μονοπυρήνωση−Ελονοσία−Χρόνια αποστήματα

Νεοπλασίες:−Λευχαιμία−Λέμφωμα−Μελάνωμα

Άλλες παθήσεις:−Χρόνια ενεργός ηπατίτιδα−Αυτοάνοση θυρεοειδίτιδα−Φαρμακευτικός λύκος

ANA (Anti Nuclear Antibodies)

Τα Αντιπυρηνικά Αντισώματα ταξινομούνται σε :

1. έναντι νουκλεϊνικών οξέων (αντι-DNA)2. έναντι ιστονών (H1, H2A, H2B, H3, H4)3. έναντι μικρών πυρηνικών και

κυτταροπλασματικών πρωτεϊνών (αντι-ENA : nRNP, αντι-Sm, Ro(SS-A), La(SS-B), Scl70, Jo-1, ACA)

4. έναντι κυτταροπλασματικών αντιγόνων (λυσοσώματα, μιτοχόνδρια, ριβοσώματα,Golgi,ακτίνη, βιμεντίνη)

Anti-DΝΑ

• Anti ss-DNA (Single-Stranded DNA) Μ η ε ι δ ι κά

•Anti ds-DNA (Double-Stranded DNA ) Ε ι δ ι κά ( Σ Ε Λ )

Anti ds-DNΑ (Double-Stranded DNA)

• αντιγόνο: ds-DNA που περιέχεται στο γιγάντιο μιτοχόνδριο του κινετοπλάστη του πρωτοζώου Crithidia luciliae

•Ειδικό → ΣΕΛ•Χαμηλός τίτλος σε ΡΑΚλινική σημασία- ΣΕΛ ,>95% - Συσχέτιση με νεφρίτιδα (+ χαμηλό C3)- Πρόβλεψη έξαρσης (αυξανόμενοι τίτλοι

+ χαμηλό C3)

ΑΝΤΙΪΣΤΟΝΙΚΑ ΑΝΤΙΣΩΜΑΤΑ

Ιστόνες: Ομάδα πρωτεϊνών που στους πυρήνες των ευκαρυωτικών κυττάρων βρίσκονται σε σύμπλεγμα με το DNA σχηματίζοντας χρωματίνη.

• Η1,Η2Α,Η2Β,Η3,Η4. Νόσοι που ανιχνεύονται−Φαρμακευτικός Λύκος 59 - 80%−προκαϊναμίδη, υδραλαζίνη, κινιδίνη, ισονιαζίδη −ΣΕΛ 35-80% (κυρίως Η1,Η2Β)−Νεανική ρευματοειδή αρθρίτιδα κ.ά.

ENA (Extractable Nuclear Antigens)

Τα αντισώματα έναντι μικρών πυρηνικών και κυτταροπλασματικών πρωτεϊνών λαμβάνονται με εκχύλιση από πυρήνες κυττάρων

Sm (Smith) Αντιγόνα: πρωτεΐνες οι οποίες

αποτελούν τον πυρήνα των ριβονουκλεοπρωτεϊνών

Νόσοι που ανιχνεύονται- ΣΕΛ (ειδικό) 30 %- φαινόμενο Raynaud

ENA (Extractable Nuclear Antigens) Jo-1Αντιγόνο: ιστιδυλ- tRNA Νόσοι που ανιχνεύονται - Πολυμυοσίτιδα (+πνευμονική προσβολή) - Δερματομυοσίτιδα

Sn-RNPs (small nuclear ribonucleoproteins)•Αντιγόνα : συμπλέγματα μορίων RNA και πρωτεϊνών U1-RNA U1-RNP Νόσοι που ανιχνεύονται - ΜΝΣΙ (υψηλός τίτλος) - ΣΕΛ 30-40% (ήπιος, απουσία νεφρικής βλάβης)

ENA (Extractable Nuclear Antigens) anti-SSA/Ro : πυρηνικά αντιγόνα Νόσοι που ανιχνεύονται− σύνδρομο Sjögren (SS) ,70-80% (οι υψηλοί τίτλοι συνδυάζονται με μεγαλύτερη

συχνότητα εξωαδενικής προσβολής)− ΣΕΛ (30%) , οροαρνητικός ΣΕΛ− νεογνικός λύκος / Συγγενή καρδιοπάθεια− ΜΝΣΙ− anti-Ro52:SScanti-SSB/La : πυρηνικά αντιγόνα Νόσοι που ανιχνεύονται - σύνδρομο Sjögren (SS) , 45-60%- ΣΕΛ To SS-B εντοπίζεται π ά ν τ α μ α ζ ί με το SS-A

ENA (Extractable Nuclear Antigens) Scl-70 (scleroderma): μη ιστονική πυρηνική

πρωτεΐνη(τοποϊσομεράση Ι)Νόσοι που ανιχνεύονται − διάχυτο Σκληρόδερμα, 30-60%(ειδικό)− φαινόμενο Raynaud − σύνδρομο SjögrenACA(αντικεντρομεριδιακά):Αντιγόνο: συνδεδεμένη πρωτεΐνη με το

κεντρομεριδιακό τμήμα του χρωμοσωμιακού DNAΝόσοι που ανιχνεύονται − σύνδρομο CREST, 80 - 90% − πρωτοπαθές φαινόμενο Raynaυd ,30% − ΜΝΣΙ,12% − διάχυτο σκληρόδερμα, 4-18%− σύνδρομο Sjögren

ΤΑ ΑΝΑ ΩΣ ΔΕΙΚΤΕΣ ΝΟΣΟΥ

ΘΕΤΙΚΑ ANA

ΣΕΛ 95-100%ΜΝΣΙ 96-100%ΡΑ 25-55%ΣΣ 60-90%Σύνδρομο Sjögren 65-85%

•Υψηλοί τίτλοι (ταχέως αυξανόμενοι) → ενεργότητα της νόσου.

•Πτώση του τίτλου μετά από θεραπεία → δείκτης ανταπόκρισης της θεραπείας.

ΚΛΙΝΙΚΗ ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΩΝ ΑΝΑ• Αρνητικά ΑΝΑ με κλινική εικόνα →

επανάληψη με άλλο υπόστρωμα.• Η χρήση τους ως δείκτες δεν έχει απόλυτη

σχέση με την ειδικότητα τους, αλλά με τη μεγάλη συγκέντρωση αυτών σε ορισμένα νοσήματα

•Δεν ανευρίσκονται αποκλειστικά σε μια νόσο

•Τα περισσότερα νοσήματα του συνδετικού ιστού χαρακτηρίζονται από συνδυασμούς αντισωμάτων με ορισμένη ειδικότητα

AMA (Antimitochondrial Antibodies)• Αντισώματα που δρουν έναντι κυτταροπλάσματος• Αντιγόνο: μιτοχόνδρια Μ1-Μ9Νόσοι που ανιχνεύονται- πρωτοπαθής χολική κίρρωση ,87-98%- ΣΕΛ- ΡΑ- θυρεοειδικά νοσήματα- κακοήθης αναιμία- νόσο του Addison- ηπατίτιδα (όχι αλκοολική)- απόφραξη χοληφόρων• Δεν εμφανίζουν συσχέτιση με το στάδιο και την

πρόγνωση της νόσου.

AMA (Antimitochondrial Antibodies)ΜΙΤΟΧΟΝΔΡΙΑΚΟ ΑΝΤΙΓΟΝΟ

ΝΟΣΟΙ ΠΟΥ ΕΧΕΙ ΣΥΣΧΕΤΙΣΤΕΙ

Μ1 Δευτεροπαθή σύφιλη

Μ2 Πρωτοπαθής χολική κίρρωση

Μ3 Ψευδολύκος από φάρμακα

Μ4 χρόνια αυτοάνοση ηπατίτιδα και πρωτοπαθή χολική κίρρωση

Μ5 Κολλαγονώσεις και λύκος

Μ6

Μ7 Υπερτροφική διατατική καρδιοπάθεια

Μ8 Πρωτοπαθής χολική κίρρωση, υγιή πληθυσμό 10%

Μ9 Πρωτοπαθής χολική κίρρωση και τους συγγενείς πασχόντων,Παραϊατρικό προσωπικό, υγιείς

Μ-Α, Μ-Β, Μ-C Πρωτοπαθής χολική κίρρωση ,προοδευτική συστηματική σκλήρυνση

ASMA(Anti-smooth muscle antibody)

• Αντιγόνο: πρωτεΐνες του κυτταροσκελετού (ακτίνη, μυοσίνη, βιμεντίνη, δεσμίνη, κυττοκερατίνη, τουμπουλίνη)

• SMA-V, SMA-G, SMA-TSMA-G (ειδικά) Νόσοι που ανιχνεύονται - χρόνια αυτοάνοση ηπατίτιδα,90% - πρωτοπαθή χολική κίρρωσηSMA-V (μη ειδικά) Νόσοι που ανιχνεύονται - χρόνιες ηπατοπάθειες - ιογενείς λοιμώξεις - νεοπλασίες - χρήστες ηρωίνης

ANCA (Antibodies against Neutrophil Cytoplasmic Antigens)

Αντισώματα έναντι συστατικών των κοκκίων των ουδετεροφίλων και μονοκυττάρων.

Α ν ά λο γ α μ ε τ ι ς μ ο ρ φ έ ς φ θ ο ρ ι σ μ ο ύ :• c - ANCA / κυτταροπλασματικός • p - ANCA / περιπυρηνικός   Νόσοι που ανιχνεύονται Αγγειίτιδες Φλεγμονώδεις νόσοι του εντέρου c-ANCA αντιγόνο:- κοκκιωμάτωση Wegener, 50-96%- Οζώδης αρτηρίτιδαp-ANCA αντιγόνο: - αγγειίτιδες Churg-Strauss και Takayassu- Νεκρωτική σπειραματονεφρίτιδα

RIBA (anti ribosomal antibodies)

• Αντιγόνο: πρωτεΐνες του ριβοσώματος

Νόσοι που ανιχνεύονται− ΣΕΛ (ΚΝΣ,ψύχωση)− Ρευματοειδή αρθρίτιδα (ΡΑ)− Χρόνια ενεργό αυτοάνοση

ηπατίτιδα

LKM (Liver-kidney microsomal antibodies)

•Αντιγόνα: - μικροσώμια του ήπατος και του

νεφρού- Κυτόχρωμα P450-2D6- Κυτόχρωμα P450-2C9

ΑΝΤΙΣΩΜΑ ΝΟΣΟΙ ΠΟΥ ΑΠΑΝΤΑLKM1 Χρόνια αυτοάνοση ηπατίτιδα που έχει

σχέση με τον ιό CLKM2 Φαρμακευτική ηπατίτιδα (methyldopa,

clonidine)LKM3 ηπατίτιδα

ARA(Anti Reticular Antibodies)• Αντιγόνο: γλυκοπρωτεΐνες του συνδετικού

ιστού. • R1,R2,R0R1: Νόσοι που ανιχνεύονται- κοιλιοκάκη, 60%- νόσο Crohn- ερπητική δερματίτιδα

MF(micro filament antibodies) IMF(intermedia filaments antibodies)

MF (ΑΝΤΙΣΩΜΑΤΑ ΕΝΑΝΤΙ ΜΙΚΡΟΙΝΙΔΙΩΝ)• Αντιγόνο: ακτίνηΝόσοι που ανιχνεύονται - χρόνια αυτοάνοση ηπατίτιδα - πρωτοπαθή χολική κίρρωσηIMF( ΑΝΤΙΣΩΜΑΤΑ ΕΝΑΝΤΙ ΤΩΝ ΕΝΔΙΑΜΕΣΩΝ ΙΝΙΔΙΩΝ) • Αντιγόνο: πρωτεΐνες του κυτταροσκελετού (βιμεντίνη)Νόσοι που ανιχνεύονται- οξεία και χρόνια ηπατίτιδα- πρωτοπαθής χολική κίρρωση- ΡΑ- λοιμώξεις από βακτηρίδια

ΑΕCΑ (Antiendothelial cell antibodies)

•ΑΕCΑ:έναντι αντιγόνων της μεμβράνης των ενδοθηλιακών κυττάρων.

Νόσοι που ανιχνεύονται - Νόσο Kawasaki- Φλεγμονώδης αγγειίτιδα των

ΣΕΛ,ΡΑ,ΜΝΣΙ,ΣΣ

ΑΝΤΙΦΩΣΦΟΛΙΠΙΔΙΚΑ ΑΝΤΙΣΩΜΑΤΑ

Lupus anticoagulant, LA

anticardiolipin antibodies, ACA IgA

ACA IgG και IgM

αντι-β2GPI IgΑ

αντι-β2GPI IgG και IgM

έναντι προθρομβίνης

έναντι πρωτεΐνης C

έναντι φωσφατιδυλοσερίνης

αντισώματα έναντι αννεξίνης V

ΑΝΤΙΦΩΣΦΟΛΙΠΙΔΙΚΑ ΑΝΤΙΣΩΜΑΤΑ

• Αντιγόνα: σύμπλοκα πρωτεϊνών του ορού με φωσφολιπίδια. Νόσοι που ανιχνεύονται - πρωτοπαθές αντιφωσφολιπιδικό σύνδρομο (APS)- φλεβική θρόμβωση- αποβολή κυήματος- εγκεφαλικά επεισόδια- στεφανιαία νόσος- σύφιλη- λοιμώξεις (επανάληψη της εξέτασης μετά από 6 μήνες)- Κύηση (ο τίτλος τους μπορεί να ελαττωθεί )

ΑΝΤΙΚΑΡΔΙΟΛΙΠΙΝΙΚΑ ΑΝΤΙΣΩΜΑΤΑACA IgA- Πρωτοπαθές

αντισφωσφολιπιδικό σύνδρομο (APS)

- εγκεφαλικά επεισόδια- βαλβιδοπάθεια- ΣΕΛ (πρόσφατες μελέτες)- συγγενείς ανωμαλίες

ACA IgG- Πρωτοπαθές

αντιφωσφολιπιδικό σύνδρομο (APS)

- αποβολέςACA IgΜ μικρής διαγνωστικής αξίας

ΑΝΤΙΦΩΣΦΟΛΙΠΙΔΙΚΑ ΑΝΤΙΣΩΜΑΤΑ LA (Lupus anticoagulant) To LA είναι ένα

αντιφωσφολιπιδικό αντίσωμα που αδρανοποιεί την ενδογενή οδό της πήξης

Νόσοι που ανιχνεύονται - πρωτοπαθές αντιφωσφολιπιδικό

σύνδρομο (APS) - στεφανιαία νόσο

αντι-β2-γλυκοπρωτεΐνης Ι IgAαντι-β2GPI IgG και IgMΣυμπαράγοντες της καρδιολιπίνης Νόσοι που ανιχνεύονται - πρωτοπαθές αντιφωσφολιπιδικό

σύνδρομο (APS) Σχετίζονται με επιπλοκές της

κύησης.

LA και αντι-β2 GpI IgG σχετίζονται με εντονότερες θρομβωτικές εκδηλώσεις σε σχέση με τα ACA

ΑΝΤΙΣΩΜΑΤΑ ΠΟΥ ΣΥΝΔΕΟΝΤΑΙ ΜΕ ΚΟΙΛΙΟΚΑΚΗ

Αντιγλιαδινικά (AGA): έναντι πεπτιδίων της γλουτένης. (αντιγλιαδινικά IgG ευαίσθητα, αντιγλιαδινικά IgA ειδικά) Η εξέταση σήμερα σχεδόν εγκαταλήφθηκε. Έναντι ενδομυῒου οισοφάγου πιθήκου (EMA): Νόσοι που ανιχνεύονται - Κοιλιοκάκη - ερπητική δερματίτιδα tTg IgA tTg, 98% ευαισθησία και ειδικότητα στην κοιλιοκάκη Εξέταση εκλογής DGP( Πρόσφατες μελέτες)

Αντισώματα κατά απαμιδιωμένων πεπτιδίων γλιαδίνης ίδια ευαισθησία και ειδικότητα με IgA tTg

ΑΥΤΟΑΝΤΙΣΩΜΑΤΑ ΣΤΗ ΡΑ

ΜΗ ΕΙΔΙΚΑ• Ρευματοειδείς Παράγοντες • Αντι –RA33 αντισώματα• Abs έναντι καλπαστατίνης,

κολλαγόνου, βιμεντίνης, φιμπρονεκτίνης,

• pANCA, • αντιφωσφολιπιδικά, • έναντι μη ιστονικών

χρωμοσωμιακών πρωτεϊνών HMG1 και HMG2.

ΕΙΔΙΚΑ• Πρωτεΐνη SA• Πρωτεΐνη συνδέουσα βαριές

αλύσσους• Γλυκόζη 6-φωσφορική

ισομεράση• Αντιπεριπυρηνικός παράγοντας

(APF)• Αντισώματα έναντι κερατίνης

(AKA)• Αντισώματα έναντι φιλαγγρίνης

(APF)• Αντισώματα έναντι του κυκλικού

κιτρουλινικού πεπτιδίου (CCP)

ΡΕΥΜΑΤΟΕΙΔΗΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΑΣ (RF)• αυτοαντίσωμα έναντι του Fc κλάσματος της IgG

Νόσοι που ανιχνεύονται - ΡΑ (όλων των ειδών οι ανοσοσφαιρίνες)- νοσήματα του συνδετικού ιστού- οξείες και χρόνιες λοιμώξεις- νεοπλάσματα- υγιή άτομα (IgM ανοσοσφαιρίνες)

ΑΥΤΟΑΝΟΣΑ

ΡΕΥΜΑΤΟΕΙΔΗΣ ΑΡΘΡΙΤΙΔΑ

ΠΡΩΤΟΠΑΘΕΣ ΣΥΝΔΡΟΜΟ SJOGREN

ΜΕΙΚΤΗ ΝΟΣΟΣ ΣΥΝΔΕΤΙΚΟΥ ΙΣΤΟΥ

ΠΟΛΥΜΥΟΣΙΤΙΣ/ΔΕΡΜΑΤΟΜΥΟΣΙΤΙΣ

ΣΚΛΗΡΟΔΕΡΜΑ

ANCA-ΑΓΓΕΙΙΤΙΔΑΟΖΩΔΗΣ ΠΟΛΥΑΡΤΙΡΙΤΙΔΑ

ΠΡΩΤΟΠΑΘΗΣ ΧΟΛΙΚΗ ΚΙΡΡΩΣΗ

ΧΡΟΝΙΕΣ ΛΟΙΜΩΞΕΙΣ

ΥΠΟΞΕΙΑ ΒΑΚΤΗΡΙΑΚΗ ΕΝΔΟΚΑΡΔΙΤΙΔΑ

ΦΥΜΑΤΙΩΣΗ

ΛΕΠΡΑ

ΣΥΦΙΛΗ

ΗΠΑΤΙΤΙΑ CΗΠΑΤΙΤΔΑ Β

ΆΛΛΕΣ ΙΟΓΕΝΕΙΣ ΛΟΙΜΩΞΕΙΣ

ΠΑΡΑΣΙΤΙΚΕΣ ΛΟΙΜΩΞΕΙΣ

ΑΛΛΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ

ΣΑΡΚΟΕΙΔΩΣΗ

ΙΔΙΟΠΑΘΗΣ ΠΝΕΥΜΟΝΙΚΗ ΙΝΩΣΗ

ΑΣΒΕΣΤΩΣΗ/ΠΥΡΗΤΙΑΣΗ

ΚΑΚΟΗΘΕΙΑ

ΗΛΙΚΙΑ >65

ΝΟΣΗΜΑΤΑ ΜΕ ΘΕΤΙΚΟ ΡΕΥΜΑΤΟΕΙΔΗ ΠΑΡΑΓΟΝΤΑ

ΚΥΚΛΙΚΟ ΚΙΤΡΟΥΛΙΝΙΚΟ ΠΕΠΤΙΔΙΟ (CCP)

• Ρευματοειδή αρθρίτιδα (ειδικότητα 97%, ευαισθησία 70-80%)

• Είναι συχνά θετικά νωρίς στην πορεία της Ρ.Α. όταν η διάγνωση μπορεί να μην είναι βέβαιη

• Η εύρεσή τους σε ασθενείς με Ρ.Α. συσχετίζεται με εντονότερες διαβρώσεις των οστών

Αντι CCP + RF Διάγνωση ΡΑ

ΟΡΓΑΝΟΕΙΔΙΚΑ ΑΥΤΟΑΝΤΙΣΩΜΑΤΑ

• Ειδικότητα έναντι ορισμένων ιστών και οργάνων

•Βλάβες σε ένα μόνο όργανο•Όργανα στόχοι: θυρεοειδής, επινεφρίδια, στομάχι, πάγκρεας• Αντίδραση υπερευαισθησίας τύπου ΙΙ, κυτταροτοξική•Αντισώματα IgG και IgM αντιδρούν με το αυτοαντιγόνο

Οργανοειδικά αυτοάνοσα νοσήματα

ΑΝΤΙΘΥΡΕΟΕΙΔΙΚΑ ΑΝΤΙΣΩΜΑΤΑ Αντιγόνα: Θυρεοσφαιρίνη (TG) , θυρεοειδική

υπεροξειδάση (TPO), υποδοχέας θυρεοειδοτρόπου ορμόνης (TSH-R)

Νόσοι που ανιχνεύονται - θυρεοειδίτιδα Hashimoto- νόσος Graves- πρωτοπαθές μυξοίδημα - όγκοι θυρεοειδούς- κακοήθη αναιμία- υγιείς 10 - 15%(γυναίκες κυρίως ηλικίας 20-70)

Anti-AChR (Antiacetylcholine receptor antibodies)

• Τα αντισώματα αυτά σχετίζονται με υποδοχείς επιφανείας κυττάρων

Νόσοι που ανιχνεύονται - μυασθένεια Gravis, 90% (πολύ υψηλοί τίτλοι)- Χολική κίρρωση, 94% (χαμηλοί τίτλοι) - όψιμη δυσκινησία, 65%- σύνδρομο Down- αιματολογικές ασθένειες- θύμωμα- ΡΑ- ηλικιωμένοι ασθενείς με αντιθυρεοειδικά

αντισώματα

ΑΝΤΙΠΑΓΚΡΕΑΤΙΚΑ ΑΝΤΙΣΩΜΑΤΑΑΥΤΟΑΝΤΙΣΩΜΑΤΑ ΕΝΑΝΤΙ ΕΝΔΟΚΡΙΝΟΥΣ

ΜΟΙΡΑΣ ΠΑΓΚΡΕΑΤΟΣ (ICA)- σακχαρώδης διαβήτης τύπου Ι, (ΣΔ Ι) (ίσως χρόνια πριν την εκδήλωση της νόσου)

Μετά την εκδήλωση της νόσου, πιθανώς να μην ανιχνεύονται λόγω καταστροφής του παρεγχύματος του παγκρέατος.

ΙΝΣΟΥΛΙΝΙΚΑ ΑΥΤΟΑΝΤΙΣΩΜΑΤΑ (ΙΑΑ) - ΣΔ Ι, 85-90%

APCA (Antiparietal Cells Antibodies)Αντιτοιχωματικά αντισώματα του στομάχου.Το αντιγόνο

βρίσκεται στα μικροσώματα των γαστρικών αδένων Νόσοι που ανιχνεύονται - αυτοάνοση κακοήθης αναιμία, 80-90%- ατροφική γαστρίτιδα- γαστρικό έλκος- καρκίνος του στομάχου- θυρεοειδικά νοσήματα- ΣΔ Ι- 10% υγιών ενηλίκωνΜε την πάροδο του χρόνου οι τίτλοι τωναντισωμάτων έναντι των τοιχωματικών κυττάρωνελαττώνονται σε ορισμένους ασθενείς με κακοήθηαναιμία

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ1) Π. Μπούρα, Α. Γαρύφαλλος, Ε. Ιωαννίδου,Γ. Κυριαζής,Ε. Ορφανού, Μ.

Ραπτοπούλου, Μ. Χατζηστυλιανού Κλινική Ανοσολογία, 20112) Δίζα - Ματαυτσή Ε. Αυτοαντισώματα και νοσήματα του συνδετικού

ιστού,19923) Κ.Τσέλιος, Γ.Νταλέκος Ημερίδα Κλινικής Ανοσολογίας Εταιρείας Παθολογίας

Βορείου Ελλάδος, Ανοσία, τόμος 8, τεύχος 1, 2012 4) Σ.Δ. Δρυγιαννάκης, Χρ. Καλιούδη Τα αυτοαντισώματα στην καθ’ημέρα

κλινική πράξη ,19925) Γιγή Ραπτοπούλου Μ. Κλινική Ανοσολογία, 20076) Γερμενής Α. Ιατρική ανοσολογία, 20007) Α.Παυλίτου , Α.Αστρεινίδου Μικροβιολογικά Χρονικά, τόμος 19ος – 20038) Μικροβιολογικά Χρονικά , τόμος 23ος - 20079) Μικροβιολογικά Χρονικά , τόμος 16ος - 200010) PubMed Mar 6;Clinical significance of antibodies to Ro52/TRIM21 in

systemic sclerosis,2012

Απαντήσεις

1.Τα αυτοαντισώματα Sm είναι ειδικά για:

α)ΣΕΛ β)φαρμακευτικό λύκο γ)ΜΝΣΙ δ)σύνδρομο Sjögren2.Στο CREST ανιχνεύονται σε

υψηλούς τίτλους τα α)Sc70 β)ACA γ)SMA-G δ)ANCA

3.Τα αυτοαντισώματα AMA απαντούν σε α)ΣΕΛ β)ΡΑ γ)Πρωτοπαθής χολική κίρρωση δ)σε όλα τα παραπάνω4.Ποιο από τα παρακάτω

αυτοαντισώματα δεν ανήκει στα αντιφωσφολιπιδικά αντισώματα

α)LA β)β2GPI γ)έναντι πρωτεΐνης C δ)ARA 5.Τα αυτοαντισώματα APCA

ανιχνεύονται σε α)μυασθένεια Gravis β)αυτοάνοση κακοήθης αναιμία γ)πρωτοπαθές μυξοίδημα δ)κανένα από τα παραπάνω