له دامه زراندنی 700 پۆلیس، 675ی به ر

توركمان كه وت

به یان. خورماتوو

سه دان عێراق ناوخۆی وه زاره تی پۆلیسی بۆ قه زای خورماتوو دامه زراند 675ی���ان پۆلیس، 700 ك��ۆی ل��ه و

توركامنن.سه نته ری ل��ه س��ه رچ��اوه ی��ه ك ق��ه زای ه��اوب��ه ش��ه ك��ان��ی چاالكییه راگه یاند )ب��ه ی��ان(ی به خورماتوو ق��ه زای ئه نجومه نی داوای »له سه ر عێراق ناوخۆی وه زاره ت��ی خورماتوو، 700 پۆلیسی بۆ قه زاكه دامه زراند، كه و توركامنن نه ته وه ی له 675 كه سیان 13 و كورد نه ته وه ی به ر كه سیان 12نه ته وه ی عه ره ب به ر تریشیان كه سی

كه وتوون«.»هه رچه نده وتیشی سەرچاوەکە یه كه م پ��ل��ه ی ب��ه ك���ورد ن��ه ت��ه وه ی دێ���ت، ب���ه اڵم ئ���ه م دام��ه زران��دن��ه نادادپه روه رییه كی گه وره ی پێوه دیاره ، تازه كاتیش دره نگه بۆ چاره سه ركردنی ئه و گرفته، له به ر ئه وه ی له ئێسته دا ئه و راهێنانی و مه شق سه رقاڵی پۆلیسانه دامه زراندنیان ب��ڕی��اری و خۆیانن

ده ركرا«.

Tuesday, No, 50که‌رکوک‌‌‌دهۆک‌‌‌سلێمانی‌‌‌هه‌ولێر‌‌‌که‌ش‌و‌هه‌واFirst Year, Sep 3, 2013

www.bayanpress.net رۆژنامەیەکى سیاسیى گشتیى ئەهلییە، ژماره )50(، سێشەممە 2013/9/3، ساڵی یەکەم

چاوى تۆ لەسەر ڕووداوەکان

بیروڕا

14

کۆمەاڵیەتى

پریاسکە

پارێزگارى هەولێر بە دواى 750 سه ر مه ڕی

هه رێمدا ده گەڕێت

به یان. تایبه ت

س��وپ��ای پ��اس��داران��ی ك��ۆم��اری مانگی چه ند ل��ه ئ��ێ��ران، ئیسالمیی ب��ه س��ه ر 750 ڕاب������ردوودا ده س��ت��ی كۆچه ریی خێزانی دوو م��ه ڕی س��ه ر چه ند گرتووه ، كوردستاندا هه رێمی سه ر 750 ئه و ده ڵێن سه رچاوه یه كیش سه ربازیی كوشتارگه ی دراوه ت��ه مه ڕە

تاران و پێده چێت سه ربڕدرابن.به ئ��اژە اڵن��ه ئ��ه و خاوه نه كانی ئه و ئێستا كه ڕاگه یاند )به یان(یان حكومه تی ده ست داوه ت��ه كه یسه یان هه رێم، به اڵم ئه وه دوو مانگه دیار نییه قائیمقامی كرابێت. بۆ شتێكامن هیچ »پارێزگاری ده ڵێت چۆمانیش قه زای هه ولێر له ڕێی كونسوڵخانه ی ئێرانه وه بابه ته دا ئ��ه و شوێن به هه ولێر له

چووه«.بڕوانه الپه ڕە ی هه واڵ و ڕاپۆرت.

پارتی به لێكردنه وه ی پۆسته ری الیه نه كان

تۆمه تبار ده كرێت

به یان. تایبه ت

كوردستان، دیموكراتی پارتی خۆیدا ده سه اڵتی ژێر سنووری له پۆسته ری به وه ی ده كرێت تۆمه تبار لێكردوووه ته وه . دیكه ی الیه نه كانی له ه��ه ری��ه ك مه به سته ش ئ��ه و ب��ۆ مه ڵبه ندی هه ڵبژاردنی لێپررساوی لیستی سه رۆكی و یه كێتی هه ولێری زانیارییانه ئه و ئیسالمی كۆمه ڵی

پشتڕاست ده كه نه وه .چاودێریی ب��ۆ شه مس ت��ۆڕی ڕایده گه یه نێت هه ڵبژاردنه كانیش و سه رپێچی جۆر چوار ئێستا تا كه به شداربووه كانی الیه نه خروقاتی هه ڵبژاردنیان تۆمار كردووه . به رپرسی بااڵی كۆمسیۆنی هه ولێری ئۆفیسی سه ربه خۆی هه ڵبژاردنه كانیش ده ڵێت ڕێنامییه كانی له الدامن��ان »چه ندین له باره ی ك��ردووه «. تۆمار كۆمسیۆن كه ده كات له وه باس غه رامه شه وه ملیۆن 50 ده گاته غه رامه زۆرترین

دینار.بڕوانه الپه ڕەی په یجور.

5/شەممە4/شەممە3/شەممە5/شەممە4/شەممە3/شەممە5/شەممە4/شەممە3/شەممە5/شەممە4/شەممە3/شەممە 423643 45403544 43403443 42191426 21211526 21171422 18

بایی )750( دینارە

بەهارى عەرەبى بەرەو کوێ؟

9

بەزمەساتى هەڵبژاردن

سلێمانى پێشەنگى بەخەساردانى خۆراک و کااڵکانە

بەیان. هەولێر

سه رۆكی كۆمه ڵه ی لیبڕاڵی توركامن توركامنه كانی به كۆتا چیرت داواده كات پێویست پێشیوایه نه درێت، هه رێم دووه م به خ��ۆی ن��ه ت��ه وه ی��ه ك ناكات

بزانێت كه چی به كۆتا بچێته په رله مان.كۆمه ڵه ی سه رۆكی شه به ك، سامی وتی )ب��ه ی��ان( ب��ۆ ت��ورك��امن لیبڕاڵی

له نه ته وه دووه م به خۆی »توركامن عێراق له نه ته وه سێیه م و كوردستان ده زانێت، بۆیه شتێكی باش نییه كۆتامان

پێبدرێت«.كۆتا »ئ��ه گ��ه ر وتیشی ن��اوب��راو نه بوایه ، له وانه یه هه ندێك له براده رانی یان یه كێتی، لیستی له گه ڵ توركامن یاخود گۆڕان، بزووتنه وه ی یان پارتی، بكردایه هاوپه یامنییان ئیسالمییه كان

ئه وكاته ده بوو، به هێزیان كاندیدی و له و ده بوو زیاتر توركامنه كان ژماره ی به په رله مانتار پێنج كه ئێستا ژماره یه ی

كۆتا به توركامنه كان دراوه «.جه خت ئ��ه وه ی له گه ڵ شه به ك ده كاته وه ، خۆی بۆچوونه كه ی له سه ر میلله تێكی »ئێمه ده شڵێت هاوكات سه ربه خۆین، گرووپ و چین و توێژێكی

بچووك نین تاوه كو كۆتامان بده نێ «.

كۆتا كورسیی پێنج باسه جێگه ی نه ته وه كه مه كۆتای كورسیی 11 له دیاریكراوه ، توركامن بۆ ئایینه كان و )به ره ی لیستی پێنج له كاندید 25 كه توركامنی، پێشكه وتووی توركامنی، توركامنی، ن��وێ��ب��وون��ه وه ی و گ���ۆڕان ب��زووت��ن��ه وه ی ت��ورك��امن��ی، هه ولێری بۆ كێربكێیانه توركامنی( دیموكراتی

به ده ستهێنانی.

سامى شەبەک: ئێمه گرووپێکى بچووك نین تاوه كو كۆتامان بده نێ

پارتێكی توركمانی داواده كات »كۆتا« به توركمانەکانى هەرێم نه درێت

پێیوایه مه ڵبه نده كان و مه كته بی سیاسی جه ماوه ری یه كێتییان لێ چه واشه كردووه

»ئه رسه الن بایز له كۆسره ت ڕه سوڵ و حزبەکەى نیگه رانه «

هیوا کاردۆیی: زۆرینەى 5پەرلەمانتارەکاىن سوید بێ شەهادەن

الپەڕە: 2

11

Reklam

زریان‌جه‌وهه‌ر

بیتوێن‌ سنووری‌ گوندی‌ ‌15 ئێستا‌ تا‌هه‌رێمی‌ گونده‌كانی‌ زۆری‌ به‌شێكی‌ وه‌ك‌كوردستان،‌له‌‌خزمه‌تگوزارییه‌‌هاوچه‌رخه‌كان‌كۆمپانیایه‌كی‌ بێبه‌شن.‌ ئینته‌رنێت،‌ له‌وانه‌ش‌ئینته‌رنێتیش‌ده‌ڵێت‌ئێمه‌‌هه‌وڵامنداوه‌‌تاوه‌كو‌به‌اڵم‌ گوندانه‌،‌ ئه‌و‌ بگه‌یه‌نینه‌‌ شه‌پۆله‌كامنان‌

داموده‌زگا‌ئه‌منییه‌كان‌ڕێگریامن‌لێده‌كه‌ن.قایمقامییه‌تی‌ له‌‌ ه��ه‌ری��ه‌ك‌ پێشرت‌

عه‌بدوڵاڵ‌ئه‌حمه‌د

هه‌رێمی‌ ده‌س��ه‌اڵت��داران��ی‌ گ��ه‌رچ��ی‌بوژاندنه‌وه‌ی‌ له‌‌ باس‌ ب��ه‌رده‌وام‌ كوردستان‌دانیشتووانی‌ ژیانی‌ باشكردنی‌ و‌ ژێرخان‌له‌سه‌ر‌ به‌اڵم‌ ده‌كه‌ن،‌ دابڕێندراوه‌كان‌ ناوچه‌‌دیكه‌یه‌‌ جۆرێكی‌ به‌‌ دۆخه‌كه‌‌ واقیع‌ ئه‌رزی‌و‌ئه‌وه‌ی‌له‌الیه‌ن‌هه‌رێمی‌كوردستانه‌وه‌‌بۆ‌ناوچه‌‌دابڕێندراوه‌كان‌كراوه‌،‌زیاتر‌له‌‌بێگاری‌

و‌زۆره‌ملێیی‌ده‌كات.هه‌ستیارانه‌ی‌ ق���ه‌زا‌ ل��ه‌و‌ یه‌كێك‌ن��اوچ��ه‌‌داب��ڕێ��ن��دراوه‌ك��ان��ی��ش‌ك��ه‌‌وێ��ڕای‌

www.bayanpress.netژماره‌‌)50(،‌سێشه‌ممه‌‌2013/9/3،‌ساڵی‌یەکەم

3

به‌‌حیزبه‌وه‌‌و‌ده‌نگده‌ر‌هه‌ڵوێستی‌حزبیی‌ده‌رده‌بڕێت«.‌

كاندیده‌كانیش،‌ به‌ڵێنی‌ له‌باره‌ی‌»به‌شێك‌ ڕوونیكرده‌وه‌‌ ڕۆستایی‌ زانا‌به‌ڵێنه‌كانیان‌ كاتێك‌ كاندیده‌كان‌ له‌‌ه��ه‌ڵ��ب��ژاردن‌ بانگه‌شه‌ی‌ له‌كاتی‌ده‌خ��ه‌ن��ه‌ڕوو،‌ میدیاوه‌‌ ڕێ��ی‌ له‌‌ و‌به‌ڵێنانه‌‌ له‌و‌ به‌شێك‌ له‌وه‌ی‌ بێئاگان‌په‌یوه‌ندی‌به‌‌كاری‌په‌رله‌مانه‌وه‌‌نییه‌،‌فاڵن‌ ده‌دات‌ به‌ڵێن‌ په‌رله‌مانتارێك‌یان‌ پارێزگا،‌ قه‌زا‌و‌فاڵن‌شار‌ده‌كاته‌‌هه‌وڵده‌دات‌رێگه‌‌و‌بان‌چاك‌بكات،‌نین‌ په‌رله‌مان‌ ئیشی‌ ئه‌وانه‌‌ نازانێت‌كاندید‌ بۆیه‌‌ حكومه‌تن.‌ ك��اری‌ و‌كاتێك‌ئه‌و‌جۆره‌‌به‌ڵێنانه‌‌ده‌خاته‌ڕوو،‌یه‌كه‌م‌ ده‌رده‌خ����ات:‌ ڕاس��ت��ی‌ دوو‌نه‌شاره‌زایی‌خۆی‌له‌‌كاری‌په‌رله‌مانی‌بچێت،‌ بۆی‌ به‌نیازه‌‌ ئیشه‌ی‌ ئه‌و‌ و‌ل��ەوە‌‌ده‌كات‌ ده‌الل��ه‌ت‌ دووه‌میش‌كۆشكی‌ ب��ه‌‌ گه‌یشتنه‌‌ مه‌به‌ستی‌میكانیزمێكی‌ چی‌ ئه‌گه‌ر‌ په‌رله‌مان،‌

ناڕاست‌و‌ناته‌واویش‌بگرێته‌به‌ر«.ڕۆس���ت���ای���ی‌پ���ێ���ی‌واب�����وو‌نییه‌‌ به‌ده‌ر‌ هه‌ڵبژاردن‌ »بانگه‌شه‌ی‌ده‌نگده‌ری‌ به‌اڵم‌ چه‌واشه‌كاری،‌ له‌‌باش‌ ئه‌ندازه‌یه‌كی‌ تا‌ كوردستان‌ئه‌و‌ و‌ به‌ڵێنه‌كان‌ له‌گه‌ڵ‌ ئه‌زموونی‌بێ‌ واده‌ی‌ كاندیدانه‌ی‌ و‌ ح��زب‌بێگومان‌ هه‌یه‌.‌ داوه‌،‌ ك��رداری��ان‌بێ‌ ئاشكرابوونی‌ دوای‌ ده‌ن��گ��ده‌ر‌له‌‌ حزبه‌كان‌ له‌‌ هه‌ندێك‌ به‌ڵێنی‌ئه‌مجاره‌‌ ڕابردوودا،‌ هه‌ڵبژاردنه‌كانی‌له‌و‌ لیستی‌ ‌كاندیدی‌ ب��ه‌ ده‌ن��گ‌و‌ ده‌ن��گ��ده‌ر‌ ئه‌ركی‌ ن��ادات،‌ ج��ۆره‌‌مه‌ده‌نییشه‌‌ كۆمه‌ڵی‌ ڕێكخراوه‌كانی‌و‌ بكه‌ن‌ تۆمار‌ كاندیده‌كان‌ به‌ڵێنی‌دواتر‌له‌‌ماوه‌ی‌كاری‌په‌رله‌مانتارییاندا‌ڕووبه‌ڕوویان‌بكه‌نه‌وه‌،‌تاوه‌كو‌ده‌ری‌بخه‌ن‌چه‌ندی‌به‌ڵێنه‌كان‌جێبه‌جێ‌و‌

چه‌ندی‌پشتگوێ‌خراون‌«.

سه‌یدنامی

ده‌ستپێكردنی‌ ساته‌وه‌ختی‌ له‌‌هه‌ڵبژاردنه‌وه‌،‌ بانگه‌شه‌ی‌ هه‌ڵمه‌تی‌كوردستان‌ هه‌رێمی‌ هاوواڵتیانی‌به‌ڵێنی‌ سه‌دان‌ و‌ ده‌یان‌ به‌‌ گوێیان‌ك��ان��دی��ده‌ك��ان‌ده‌زرن��گ��ێ��ت��ه‌وه‌،‌كه‌‌)به‌یان( به‌‌ هاوواڵتییه‌ك‌ ه��ه‌روه‌ك‌

ڕاب�����ردوودا‌ ل��ه‌‌ »ئ��ه‌گ��ه‌ر‌ وت‌ ی‌ئه‌و‌ نیوه‌ی‌ به‌رامبه‌ر‌ په‌رله‌مانتاران‌دابوو،‌ ئێمه‌یان‌ به‌‌ كه‌‌ به‌ڵێنانه‌شیان‌ئێستا‌ ژیامنان‌وه‌ك‌ ئه‌مه‌كداربوونایه‌،‌و‌ كێشه‌‌ و‌ ه��ه‌ژاری‌ و‌ بێدادی‌ له‌‌

گرفتدا‌نغرۆ‌نه‌ده‌بوو«.‌ل����ه‌‌ك���ات���ێ���ك���دا‌ڕاب�������ردوو‌س���ه‌مل���ان���دووی���ه‌ت���ی‌زۆری���ن���ه‌ی‌په‌رله‌مان،‌ ده‌چنه‌‌ كاتێك‌ كاندیده‌كان‌ده‌ب��ن��ه‌‌ئ��ام��ڕازێ��ك‌ب��ۆ‌داك��ۆك��ی‌ل��ه‌‌ب��ه‌رژەوه‌ن��دی��ی��ه‌ك��ان��ی‌ح��زب‌و‌له‌‌ به‌شێك‌ و‌ هاوواڵتیان‌ ده‌س��ه‌اڵت.‌له‌‌ كوردستان،‌ هه‌رێمی‌ چاودێرانی‌به‌ڵێنه‌‌زۆر‌و‌زه‌وه‌نده‌كانی‌حزبه‌كان‌هه‌ڵبژاردنی‌ بۆ‌ كاندیده‌كانیان‌ و‌داهاتووی‌په‌رله‌مان‌بێزار‌و‌به‌گومانن‌به‌ده‌ستهێنانی‌ له‌پێناو‌ داواده‌كه‌ن‌ و‌و‌ توانابه‌ده‌ر‌ له‌‌ به‌ڵێنی‌ ده‌ن��گ��دا،‌

ناواقیعی‌به‌‌هاوواڵتیان‌نه‌ده‌ن.جه‌مال،‌ ئ��ارام‌ ڕووه‌وه‌،‌ ل��ه‌و‌ك��وردی‌ په‌یامنگه‌ی‌ ب��ه‌ڕێ��وه‌ب��ه‌ری‌بۆ‌ خ��ۆی‌ ب��ی��روڕای‌ هه‌ڵبژاردن،‌ بۆ‌به‌وه‌‌ ئاماژەی‌ خسته‌ڕوو،‌ )به‌یان(‌په‌رله‌ماندا‌ سێیه‌می‌ خولی‌ له‌‌ ‌ كرد‌هه‌ڵبژاردنی‌ بانگه‌شه‌ی‌ ئ��اگ��اداری‌كاته‌دا‌ له‌و‌ بووه‌،‌ قه‌واره‌كان‌ و‌ حزب‌سیاسییه‌كان‌ ق��ه‌واره‌‌ له‌‌ هه‌ریه‌ك‌هه‌بوو،‌ خۆیان‌ سیاسیی‌ به‌رنامه‌ی‌ڕەنگدانه‌وه‌ی‌ كاندیده‌كانیش‌ گوتاری‌حزبه‌كان‌ سیاسیی‌ به‌رنامه‌ی‌ هه‌مان‌هه‌رێمی‌ ئ��ی��داره‌دان��ی‌ بۆ‌ كه‌‌ ب��وو‌له‌‌ ب��ه‌اڵم‌ دایانڕشتبوو،‌ كوردستان‌

جێبه‌جێكردنیان‌هه‌یه‌،‌به‌اڵم‌ئه‌وانه‌ی‌زۆر‌ئه‌نجام‌ ل��ه‌وه‌ی‌ ڕانابیرنێت‌ و‌ ناواقیعین‌خۆی‌ ده‌نگده‌ر‌ ده‌بێت‌ وایه‌‌ پێم‌ بدرێن،‌بڕیار‌بدات‌چه‌ند‌بڕوا‌به‌و‌به‌ڵێنانه‌‌ده‌كات‌

یان‌نا«.ل��ه‌الی��ه‌ك��ی‌دی��ك��ه‌وه‌‌ده‌رب����اره‌ی‌بانگه‌شه‌كانی‌ به‌ڕێوه‌چوونی‌ میكانیزمی‌هه‌ڵبژاردن،‌زانا‌رۆستایی،‌ئه‌ندامی‌یه‌كێتی‌)به‌یان(‌ بۆ‌ كوردستان‌ په‌رله‌مانتارانی‌هه‌ڵمه‌تێكی‌ ه��ه‌ر‌ له‌‌ »بێگومان‌ وت��ی‌دێته‌‌ شتانه‌ی‌ له‌و‌ یه‌كێك‌ هه‌ڵبژاردندا‌لیسته‌كانه‌‌ و‌ كاندید‌ به‌ڵێنی‌ پێشه‌وه‌،‌هه‌ڵبژاردندا،‌ به‌رنامه‌ی‌ چوارچێوه‌ی‌ له‌‌ب��ه‌داخ��ه‌وه‌‌ل��ه‌‌ه��ه‌رێ��م��ی‌ك��وردس��ت��ان‌نه‌گه‌یشتووه‌ته‌‌ ده‌ن��گ��دان‌ ڕۆشنبیریی‌ئاستێك‌ده‌نگده‌ر‌له‌سه‌ر‌بنه‌مای‌به‌ڵێن‌و‌به‌رنامه‌ی‌هه‌ڵبژاردن‌ده‌نگ‌بدات،‌به‌ڵكو‌پابه‌ندییه‌‌ بنه‌مای‌ له‌سه‌ر‌ زیاتر‌ ده‌نگدان‌

ته‌نیا‌ وایكرد‌ هه‌ڵبژاردن‌ ئه‌نجامی‌ دواییدا‌پارتی‌بوون،‌ دوو‌فراكسیۆن‌كه‌‌یه‌كێتی‌و‌

حكومه‌ت‌پێكبێنن.ئه‌و‌ »به‌ڕاستی‌ ئارام‌جه‌مال‌وتیشی‌ ‌پێشوودا‌ هه‌ڵبژاردنه‌كانی‌ له‌‌ به‌ڵێنانه‌ی‌به‌شێوه‌یه‌كی‌ بڵێین‌ ده‌توانین‌ دراب��وون،‌به‌و‌ ب��ه‌راورد‌ به‌‌ نه‌براونه‌ته‌سه‌ر،‌ گشتی‌دران،‌ هاوواڵتی‌ و‌ ده‌نگده‌ر‌ به‌‌ به‌ڵێنانه‌ی‌شتێكی‌زۆر‌كه‌م‌كراوه‌.‌زیاده‌ڕۆیی‌یه‌كێكه‌‌هه‌ڵبژاردن،‌ بانگه‌شه‌ی‌ ڕەگه‌زه‌كانی‌ له‌‌به‌اڵم‌ ده‌درێ���ت،‌ زۆر‌ به‌ڵێنی‌ هه‌میشه‌‌له‌سه‌ر‌ئه‌رزی‌واقیع‌تا‌ئاستێكی‌ناوه‌ند‌یان‌

كه‌م‌جێبه‌جێده‌كرێن«.ك��وردی‌ په‌یامنگه‌ی‌ ب��ه‌ڕێ��وه‌ب��ه‌ری‌»ئه‌و‌ كرد‌ ل��ه‌وه‌ش‌ باسی‌ هه‌ڵبژاردن‌ بۆ‌ئیعالن‌ و‌ ده‌درێن‌ ده‌نگده‌ر‌ به‌‌ به‌ڵێنانه‌ی‌بن،‌ واقیعی‌ شتی‌ ده‌ب��ێ��ت‌ ده‌ك��رێ��ن،‌هاوواڵتی‌ چه‌ند‌ و‌ چ��ۆن‌ كه‌‌ ئ��ه‌وه‌ش��ی‌

ده‌كه‌وێته‌سه‌ر‌ لێده‌كات،‌ پێشوازییان‌ئاستی‌هۆشیاریی‌هاوواڵتی‌خۆی.‌تا‌ئاستی‌به‌‌ كه‌مرت‌ بێت،‌ به‌رزتر‌ هۆشیارییه‌كه‌ی‌به‌ڵێنه‌كان‌بڕواده‌كات‌و‌زۆرتر‌وه‌ك‌چاودێر‌هاوواڵتیی‌ ده‌بینێت،‌ ڕۆڵ‌ ڕەقیبێك‌ و‌هۆشیار‌حوكم‌به‌سه‌ر‌په‌رله‌مانتاردا‌ده‌دات‌رابردوودا‌ له‌‌چوار‌ساڵی‌ لێی‌ده‌پرسێت‌ و‌ئه‌مه‌ش‌ وتووه‌،‌ نه‌ك‌چیت‌ كردووه‌.‌ چیت‌ده‌بێته‌‌پێوه‌ر‌بۆ‌مه‌ودای‌جێبه‌جێكردن‌یان‌

نه‌كردنی‌به‌ڵێنه‌كان«.به‌ڵێنه‌كان‌ واقیعییه‌تی‌ ده‌رب���اره‌ی‌ل��ه‌الی��ه‌ن‌ جێبه‌جێكردنیان‌ ت��وان��ای‌ و‌هه‌مان‌ هه‌ڵبژاردن،‌ دوای‌ قه‌واره‌كانه‌وه‌‌چاودێریی‌ »دیاره‌‌ ڕوونیكرده‌وه‌‌ سه‌رچاوه‌‌كه‌‌ به‌ڵێنانه‌یه‌‌ ئ��ه‌و‌ زۆری��ن��ه‌ی‌ ل��ه‌س��ه‌ر‌ده‌سه‌اڵت‌ به‌‌ گه‌یشتووه‌كان‌ فراكسیۆنه‌‌ده‌سه‌اڵتی‌ ئه‌وانن‌ به‌وپێیه‌ی‌ ده‌ی��ده‌ن،‌قسه‌ی‌ له‌به‌رده‌ستدایه‌.‌ جێبه‌جێكردنیان‌

ده‌مێنێته‌وه‌‌ به‌ڵێن‌ وه‌ك‌ قه‌واره‌یه‌ك‌ هه‌ر‌تا‌ئه‌و‌كاته‌ی‌ده‌گاته‌‌ده‌سه‌اڵت،‌بۆیه‌‌ئه‌و‌زۆرترن‌ دراون،‌ ڕاب��ردوودا‌ له‌‌ به‌ڵێنانه‌ی‌نابێت‌ ئه‌مه‌ش‌ ك��ردار،‌ كراونه‌ته‌‌ ل��ه‌وه‌ی‌له‌‌ ده‌نگده‌ر‌ ساردكرنه‌وه‌ی‌ هۆی‌ ببێته‌‌له‌‌ وا‌ ده‌بێت‌ به‌ڵكو‌ هه‌ڵبژاردن،‌ پرۆسه‌ی‌ده‌نگده‌ر‌بكات‌به‌شداریی‌گه‌رموگوڕتر‌له‌‌ده‌نگ‌ ئه‌مجاره‌‌ به‌اڵم‌ بكات،‌ هه‌ڵبژاردندا‌پێشوو‌ ق���ه‌واره‌ی‌ هه‌مان‌ به‌‌ متامنه‌‌ و‌

نه‌داته‌وه‌«.واقیعیبوونی‌ م���ه‌ودای‌ ل��ه‌ب��اره‌ی‌جه‌مال‌ ئ��ارام‌ كاندیده‌كانیش،‌ به‌ڵێنی‌و‌ واقیعین‌ به‌ڵێنه‌كان‌ له‌‌ »هه‌ندێك‌ وتی‌منوونه‌‌ بۆ‌ كوردین،‌ كۆمه‌ڵی‌ كێشه‌یه‌كی‌قسه‌كردن‌له‌سه‌ر‌خانه‌نشینی‌و‌پشتیوانیی‌خاوه‌ن‌پێداویستییه‌‌تایبه‌تییه‌كان‌و‌ئازادیی‌زیاتری‌ڕاده‌ربڕین،‌ئه‌مانه‌‌شتێكن‌ده‌كه‌ونه‌‌ئیمكانی‌ به‌ڵێنانه‌ی‌ ئ��ه‌و‌ چوارچێوه‌ی‌

كاندید،‌ده‌نگده‌ر‌به‌ڵێنباران‌ده‌كاتداوا‌دەکرێت‌بەڵێنەکان‌لە‌واقیع‌دەرنەچن

ئه‌وه‌ی‌جێگه‌ی‌سه‌رنجه‌،‌دانیشتوویه‌كی‌له‌‌ یه‌كێك‌ ئاشكرایكرد،‌ )به‌یان(‌ بۆ‌ ناوچه‌كه‌‌ڕاگه‌یاندوون‌ پێی‌ ئینته‌رنێت‌ كۆمپانیاكانی‌كاره‌كانیان‌ بۆ‌ گرفت‌ ناوچه‌كه‌‌ ئیداره‌ی‌دروستده‌كات،‌داواشی‌له‌‌هاوواڵتیان‌كردووه‌‌ئیداریی‌ ده‌سه‌اڵتی‌ تا‌ بكه‌ن‌ خۆپیشاندان‌ناچار‌بێت‌كارئاسانی‌ سنووری‌ئه‌و‌گوندانه‌‌

بكات.الی‌خۆیه‌وه‌‌فاتیح‌ئیسامعیل،‌نوێنه‌رى‌كۆمپانیای‌ئااڵی‌نه‌ورۆز‌تیلیكۆم‌بۆ‌)به‌یان(‌

ئه‌و‌هاوواڵتییه‌‌وتی‌»هه‌رچی‌حكومه‌تی‌پرۆسه‌وه‌،‌ ‌ دوای‌ له‌‌ كوردستانیشه‌‌ هه‌رێمی‌بۆ‌ مامناوه‌ندی‌ و‌ بچوك‌ پرۆژەیه‌كی‌ چه‌ند‌پ��رۆژەی‌ هیوادارین‌ ك��ردووه‌،‌ قه‌زاكه‌مان‌

خزمه‌تگوزاریی‌زیاترمان‌پێ‌ڕەوا‌ببیرنێت«.خالید‌ به‌ناوی‌ دیكه‌ش‌ دانیشتوویه‌كی‌ئه‌وه‌ی‌ )به‌یان(ی‌وت‌»سه‌ره‌ڕای‌ به‌‌ عه‌باس‌هاوكات‌ خراپه‌،‌ زۆر‌ ئه‌منییامن‌ ڕەوش��ی‌ئاستێكی‌ له‌‌ خزمه‌تگوزارییشامن‌ دۆخ��ی‌ئه‌سته‌م‌ زۆر‌ قه‌زایه‌‌ ل��ه‌م‌ ژی��ان‌ نزمدایه‌،‌بێ‌ ئه‌م‌ به‌رگه‌ی‌ ناتوانێت‌ و‌هاوواڵتی‌ بووه‌‌خزمه‌تگوزارییه‌‌بگرێت.‌حكومه‌تی‌ناوه‌ند‌له‌‌

ژماره‌‌ ن��وورساوی‌ به‌‌ ‌2013/2/21 له‌‌ ڕانیه‌‌ڕاپه‌ڕین‌ ئ��ی��داره‌ی‌ سه‌رۆكایه‌تیی‌ و‌ ‌518‌762 ژم��اره‌‌ ن��وورساوی‌ به‌‌ ‌2013/2/26 له‌‌له‌‌ گه‌یاندن‌ و‌ گواستنه‌وه‌‌ وه‌زاره‌ت���ی‌ و‌‌،2952 ژم��اره‌‌ ن���وورساوی‌ به‌‌ ‌ ‌2013/6/9نێت‌ تیشك‌ كۆمپانیای‌ هه‌ردوو‌ له‌‌ داوایان‌هێڵی‌ ك��ردووه‌‌ تیلیكۆم‌ ن��ه‌ورۆز‌ ئ��ااڵی‌ و‌به‌اڵم‌ ناوچانه‌،‌ ئه‌و‌ بگه‌یه‌ننه‌‌ ئینته‌رنێت‌تائێستا‌خزمه‌تگوزارییه‌كه‌‌وه‌ك‌پێویست‌نییه‌‌

و‌هاوواڵتیان‌كه‌ڵكی‌لێنابینن.

سیاسی‌ قورسایی‌ و‌ دیمۆگرافی‌ گرنگیی‌ئاوه‌دانیی‌ ده‌ستی‌ كه‌مرتین‌ ئه‌منی،‌ و‌قه‌زای‌ پێگه‌یشتووه‌،‌ كوردستانی‌ هه‌رێمی‌خورماتووه‌،‌كه‌‌دانیشتووانه‌كه‌ی‌له‌‌به‌رامبه‌ر‌ده‌ستی‌ درێژنه‌كردنی‌ و‌ په‌راوێزخستنیان‌ئاوه‌دانی‌بۆ‌شاره‌كه‌یان‌ڕەخنه‌‌له‌‌حكومه‌تی‌ئه‌و‌ وای��ه‌‌ پێیان‌ هاوكات‌ ده‌گ��رن،‌ به‌غدا‌له‌ژێر‌ هه‌رێم‌ حكومه‌تی‌ سااڵنه‌‌ بودجه‌یه‌ی‌خزمه‌تگوزاری‌ پرۆژەی‌ به‌ڕێوه‌بردنی‌ ناوی‌بارته‌قای‌ ده‌ك��ات،‌ ته‌رخان‌ شاره‌كه‌یان‌ بۆ‌خواسته‌كانیان‌نییه‌،‌به‌تایبه‌ت‌كه‌‌به‌‌درێژایی‌دوو‌ساڵی‌ڕابردوو‌له‌سه‌ر‌بودجه‌ی‌حكومه‌تی‌

هه‌موو‌ بتوانین‌ ئه‌سته‌مه‌‌ كاته‌دا‌ »له‌م‌ وتی‌ئێمه‌‌ چونكه‌‌ بكه‌ین،‌ ڕووپۆش‌ سنووره‌كان‌داخوازیی‌ ب��ه‌اڵم‌ نین،‌ مۆبایل‌ كۆمپانیای‌بۆ‌ ك��اری‌ و‌ ده‌ك��ه‌ی��ن‌ ڕەچ��او‌ هاوواڵتیان‌پێكهێناوه‌،‌ ب��ۆ‌ لیژنه‌شامن‌ و‌ ده‌ك��ه‌ی��ن‌گومانیش‌نییه‌‌ده‌زگا‌ئه‌منییه‌كان‌و‌ڕێوشوێنه‌‌ئیدارییه‌كان‌كۆسپن‌له‌به‌رده‌م‌كاره‌كامناندا«.

هاوواڵتییانه‌‌ ئه‌و‌ داواكاریی‌ ده‌رباره‌ی‌عه‌بدوڵاڵ،‌ حه‌مید‌ كۆمپانیاكان،‌ گرفتی‌ و‌)به‌یان(‌ بۆ‌ راپ��ه‌ری��ن‌ ئ��ی��داره‌ی‌ سه‌رۆكی‌

لێناداته‌وه‌‌ ئاوڕمان‌ خزمه‌تگوزارییه‌وه‌‌ ڕووی‌و‌په‌راوێزی‌خستووین،‌نه‌ك‌ئه‌وه‌نده‌،‌به‌ڵكو‌ملمالنێی‌ مه‌یدانی‌ كردووه‌ته‌‌ قه‌زاكه‌مانی‌

نه‌ته‌وه‌‌و‌مه‌زهه‌به‌كان«.الی‌خۆیه‌وه‌‌شه‌الل‌عه‌بدول،‌قائیمقامی‌ڕاگه‌یاند:‌حكومه‌تی‌ )به‌یان(ی‌ به‌‌ خورماتوو‌فه‌رامۆشی‌ گشتی‌ به‌شێوه‌یه‌كی‌ ناوه‌ند‌كردوون‌و‌له‌‌ماوه‌ی‌چه‌ند‌ساڵی‌رابردووشدا‌قه‌زاكه‌‌ ب��ۆ‌ كه‌می‌ بودجه‌یه‌كی‌ س��ااڵن��ه‌‌به‌شی‌هیچ‌ بودجه‌یه‌‌ ئه‌و‌ كه‌‌ ته‌رخاكردووه‌،‌

پرۆژەیه‌كی‌سرتاتیژی‌ناكات‌.له‌‌ خزمه‌تگوزاری‌ »كێشه‌ی‌ وتیشی‌

ئه‌و‌ ن��اك��ات‌ »پێویست‌ ڕوون��ی��ك��رده‌وه‌‌دیكه‌‌ شوێنێكی‌ هیچ‌ بۆ‌ په‌نا‌ گوندنشینانه‌‌به‌رن،‌له‌گه‌ڵ‌وه‌زیر‌قسه‌مان‌كردووه‌‌و‌پێی‌ڕاسپێردراون‌ كۆمپانیا‌ كه‌‌سێ‌ ڕاگه‌یاندووین‌تێكڕای‌ به‌‌ ئینته‌رنێت‌ هێڵی‌ گه‌یاندنی‌ بۆ‌هه‌رێمی‌كوردستان،‌به‌و‌گوندانه‌شه‌وه‌،‌بۆیه‌‌هه‌ر‌كاتێك‌بڕیاره‌كه‌ی‌وه‌زاره‌تی‌گواستنه‌وه‌‌و‌گه‌یاندن‌له‌الیه‌ن‌كۆمپانیاكانه‌وه‌‌جێبه‌جێكرا،‌سێ‌ خاوه‌نی‌ ده‌بنه‌‌ خه‌تێك،‌ له‌بری‌ ئه‌وان‌

خه‌تی‌ئینته‌رنێت«.

و‌ ئاو‌ كه‌میی‌ منونه‌ی‌ له‌‌ زۆره‌،‌ خورماتوو‌و‌ ڕێگه‌وبان‌ خراپیی‌ و‌ ئ��اوه‌ڕۆ‌ نه‌بوونی‌

چه‌ندین‌گرفتی‌دیكه‌«.ڕوونیشیكرده‌وه‌:‌ خورماتوو‌ قائیمقامی‌حكومه‌تی‌هه‌رێمی‌كوردستان‌بڕیاری‌دا‌بۆ‌ئه‌مساڵ‌له‌سه‌ر‌بودجه‌ی‌خۆی‌و‌به‌‌مه‌به‌ستی‌بۆ‌ دینار‌ ملیار‌ حه‌وت‌ پرۆژە،‌ ئه‌نجامدانی‌قه‌زای‌خورماتوو‌ته‌رخان‌بكات،‌له‌‌ئێستاشدا‌قۆناغی‌ له‌‌ پڕۆژەیه‌ك‌ چه‌ند‌ بودجه‌یه‌‌ به‌و‌حكومه‌تی‌ ساڵیش‌ پار‌ جێبه‌جێكردندان.‌ئه‌نجامدانی‌ بۆ‌ دیناری‌ ملیار‌ پێنچ‌ هه‌رێم‌

پرۆژە‌له‌‌قه‌زاكه‌‌خه‌رجكردووه‌.

به‌ناوی‌ گوندانه‌‌ ئه‌و‌ دانیشتوویه‌كی‌ب���اوه‌ڕ‌ع��ه‌ب��دوڵ��اڵ‌ب��ه‌‌)ب��ه‌ی��ان(‌ی‌وت‌ده‌ڵێت‌ گه‌یاندن‌ و‌ گواستنه‌وه‌‌ »وه‌زی��ری‌ی‌ ‌80 سه‌دا‌ ئینته‌رنێت‌ كۆمپانیایه‌كی‌ هه‌ر‌مۆڵه‌تی‌ دانه‌پۆشێت،‌ كاركردنی‌ سنووری‌وه‌رده‌گیرێته‌وه‌،‌ لێ‌ ناوچه‌یه‌‌ له‌و‌ كاركردنی‌كه‌چی‌شه‌پۆلی‌كۆمپانیاكانی‌ئینته‌رنێت‌الی‌ئێمه‌‌سه‌دا‌په‌نجای‌ناوچه‌كه‌ش‌داناپۆشێت،‌و‌ حزبین‌ كۆمپانیایانه‌‌ ئه‌و‌ چونكه‌‌ ب��ه‌اڵم‌

به‌رپرسانیان‌له‌‌پشته‌،‌سزا‌نادرێن«.

هه‌رێمی‌كوردستان،‌ته‌نیا‌‌12ملیار‌دینار‌بۆ‌قه‌زای‌خورماتوو‌ته‌رخانكراوه‌.

هێمن‌ به‌ناوی‌ قه‌زاكه‌‌ دانیشتوویه‌كی‌ڕووی‌ له‌‌ راگه‌یاند:‌ )به‌یان(ی‌ به‌‌ ئیرباهیم‌حكومه‌تی‌ ب��ه‌داخ��ه‌وه‌‌ خزمه‌تگوزارییه‌وه‌‌ق��ه‌زای‌ له‌‌ ئ��اوڕی‌ پێویست‌ وه‌ك‌ ن��اوه‌ن��د‌له‌سه‌ر‌ له‌كاتێكدا‌ ن��ه‌داوه‌ت��ه‌وه‌،‌ خورماتوو‌هه‌ردوو‌ له‌‌ سه‌اڵحه‌دین‌ پارێزگای‌ ئاستی‌دانیشتووانه‌وه‌،‌ ئاماری‌ و‌ ڕووب��ه‌ر‌ الیه‌نی‌دێت،‌ خورماتوو‌ قه‌زای‌ سامه‌ڕا‌ قه‌زای‌ دوای‌قه‌زایه‌‌ ئ��ه‌م‌ بۆ‌ بودجه‌یه‌ی‌ ئ��ه‌و‌ كه‌چی‌

ته‌رخانده‌كرێت‌به‌شی‌پێنچ‌پرۆژە‌ناكات.

كۆمپانیاکانی‌ئینته‌رنێت‌باس‌له‌‌گرفتی‌ده‌زگا‌ئه‌منییه‌كان‌ده‌كەن

هاوواڵتیانی‌خورماتوو‌له‌‌ده‌ست‌نەبوونى‌خزمه‌تگوزاری‌داد‌و‌بێدادیانه‌

www.bayanpress.net ژماره )50(، سێشه ممه 2013/9/3، ساڵی یەکەم

2

لیستی سه رۆكی مۆرتكه ی جه مال پێشرت ناوبراو كه ده ربڕیوه ، پارتی فه رمانده ی سوپای دووی پارتی بووه و دواتر به هۆكارێكی نادیار و دوای بووه . شه له ل تووشی برینداربوونی، ئه رسه الن سه رچاوه كه ، به پێی هه ر ڕۆڵێكی مۆرتكه جه مال پێیوایه بایز گه وره ی هه بووه له شكاندنی یه كێتی پارتی و یه كێتی نێوان له شه ڕەكانی و ك���ردووه كاندید خ��ۆی ئێستا و پارتیی جه ماوه ری زۆری سۆزێكی هه یه . جگه له وه ش ناوبراو له هۆزی ئه و گ��ه وره ی پاڵپشتیی و بڵباسه هۆزه ی هه یه ، چۆن ده بێ ئێستا ئه و ده یان كوشتنی به تۆمه تباره كه سه له ده نگ براكوژی، شه ڕی له كه س سه رۆكی ببێته و بهێنێ زیاتر من

په رله مان و منیش ده رنه چم؟له نزیك س��ه رچ��اوه ی��ه ی ئ��ه و ڕاشیگه یاند بایز ئه رسه الن دكتۆر به وهۆیه وه یه وتوویه تی ناوبراو كه سته مێكی ب��ه هه ست ئێستا ك��ه لێی یه كێتی كه ده كه م گه وره زۆر كردووم، به تایبه ت مه كته بی سیاسی، خه ڵكی زۆر ئه و سته مه ده بینن، بۆیه ئه وه ی ده یان ساڵه په یوه ندیم پێیه وه ئه و سته مه ده بینێ، ئێستا و نه ماوه و ده ك��ات پێوه په یوه ندیم خ��ۆی

پشتگیریم لێده كات.

ئێرانییه وه بكه ن بۆ په یوه ندیی به الیه نی دڵنیابوون له وه ی سنوور نه به زێندراوه «.

ئه وه شی چۆمان ق��ه زای قایمقامی ئ��ام��اژەپ��ێ��دا ك��ه الی��ه ن��ی ئ��ێ��ران��ی له م پێده كات ده ستییان ده ستی مه سه له یه دا ئه و ق��ه ره ب��ووی له خ��ۆی پێده چێت و

هاوواڵتییانه بدزێته وه .»به نیازین وت��ی زیاتر ه��ه روه ه��ا تاوه كو بكه ین ئێران ڕەوان��ه ی لیژنه یه ك ئه و گوندنشینانه مه زه نده زیانی و زه ره ر

بكرێ و به پاره قه ره بوو بكرێنه وه «.زانینی ب��ه م��ه ب��ه س��ت��ی )ب���ه ی���ان( هه وڵه كانی پارێزگای هه ولێر بۆ چاره سه ری كێشه كه ، په یوه ندیی كرد به نه وزاد هادی، پارێزگاری هه ولێر، به اڵم ئاماده نه بوو هیچ

شتێك له و ڕووه وه بڵێت.

مافه یان بده ن.الی خۆیه وه قایمقامی قه زای چۆمان ئاشكرایكرد ئه وان له و كێشه یه ئاگادارن و

كار بۆ چاره سه رى ده ده ن.قایمقامی گ��وان��ی، عه بدولواحید وتی )به یان( به تایبه ت چۆمان ق��ه زای »پ��ه ی��وه ن��دی��ان ب��ه ش��اره داری��ی ش��اری پیرانشاره وه كردووه و پێان ڕاگه یاندوون ئ��ه و ئ��اژەاڵن��ه ن��ه ج��ه ڵ��ه ب ب��وون و نه بازرگانییان پێوه كراوه ، به ڵكو خاوه نه كانیان سنووریان به هه ڵه كه گوندنشینن دوو پارێزگاری شێوه به هه مان ب��ه زان��دووه . كونسوڵخانه ی ڕێگه ی له هه ولێریش بابه ته دا ئه و به شوێن له هه ولێر ئێرانه وه چه ند كه پێكهاتوون ه��ه ردووال و چووه كوردستانه وه هه رێمی له ش��اره زای��ه ك

كۆیه و هه ولێر مه ڵبه نده كانی پۆسته ری ئه مه ه��ه ڵ��وارساون. و ئ��ه ون وێنه كانی ڕەس��وڵ ك��ۆرسه ت خه تی ل��ه وه ی جگه كوڕەكه ی به ده ن��گ مه ڵبه نده كان له وه ك كه سێكی بۆ من. نه ك ده ده ن ئه و ئاماده ییه وه چواره می پۆلی له كه من كه عه یبه زۆر بارودۆخه دام، ئه و له ناو ناو تازه هاتووه ته كه منداڵكار كه سێكی به ده ست له زیاتر ده نگی سیاسه ته وه ، بهێنێت. ئه و سه رچاوه یه ی نزیك له دكتۆر ناوبراو كه ڕاشیگه یاند بایز ئه رسه الن

چاپكردووه پۆسته ره كامنان ئێمه دواتر ئه و سه ر خراوه ته كاندیده كان ناوی و

پۆسته رانه و ڕیزبه ندییان پێدراوه «. ئاماده سازییه كانی دوایین له باره ی به تایبه ت هه ڵبژاردن، بۆ كۆمسیۆن ئه و ساخته كاری، و ته زویر مه ترسیی ڕوونیكرده وه كۆمسیۆن به رپرسه ی منوونه بۆ زۆرن، ئاماده كارییه كان گه یشتنی كۆمه ڵێك مه وادی هه ستیار كه ڕێ له به شێك له ساخته كاری ده گرن. ئه و به وه ش ئاماژەی كۆمسیۆن به رپرسه ی

ته زویر.باسی خه لیفه ع��ه ب��دوڕەح��ان زی��اده ی كارتی بڕێك چاپكردنی له »ژم��اره ی��ه ك وت��ی و ك��رد ده نگدانیش چاپكردووه ده نگدامنان زیاده ی فۆڕمی ئه م به اڵم چه نده ، نازانم وردی به كه بنكه یه كی ه��ه ر ل��ه زی��ادان��ه ف��ۆڕم��ه بۆ و داده نرێت به شێكیان ده نگدان ئه و كه سانه یه كه به هه ڵه ده نگده ده ن بۆ ده ك���ه ن ن��وێ ف��ۆڕم��ی داوای و

ڕاستكرنه وه ی«.

مه ڕمان سه ر 750 مانگه دوو نایاسایی، ده ستی پ��اس��داران��ه وه سوپای ل��ه الی��ه ن ئاماده نییه تائێستا و گیراوه به سه ردا ڕاده ستان بكاته وه . ئێستا ئه و كه یسه مان به اڵم هه رێم، حكومه تی ده ست داوه ته نییه هیچ شتێكان دیار مانگه ئه وه دوو وه اڵمێكیشان هیچ و ك��راب��ێ��ت ب��ۆ

ده ستنه كه وتووه «.زی��ات��ر ه��اوواڵت��ی��ی��ه دوو ئ���ه و پارێزگاری له »هه ریه ك ڕوونیانكرده وه ب��ه دوای چۆمان قایمقامی و هه ولێر هیچ تائێستا بێئه وه ی كه یسه كه مانه وه ن، بزانین بێئه وه ی و هه بێت هه واڵێكان ئێمه هاتووه . به سه ر ڕانه مه ڕەكه مان چی پاسداران، سوپای كاره ی ئه م به رامبه ر له ئێرامنان سنووری گونده كانی ڕانه مه ڕێكی

ببێته تاوه كو ك��رد، ئامدیو بارمته وه ك گ��ه ڕان��دن��ه وه ی ئاڕاسته ی به فشارێك له پارتی ده سه اڵتی به اڵم ئاژەڵه كامنان، واسته و ئێران ئاگاداركردنه وه ی ڕێگه ی سه ندینه وه لێ مه ڕەكانی واسته كاری، و ك���رده وه ، ئێرانی الی��ه ن��ی ڕاده س��ت��ی و بێئه وه ی ئه وكات هیچ سۆراغێكان له سه ر

ئاژەڵه كانی خۆمان پێ بدات«.زه ره رم��ه ن��ده گوندنیشنه دوو ئه و ئاماژەیان بۆ ئه وه ش كرد كه ئه وان له بێ هه ڵوێستیی هه ریه ك له قایمقامی چۆمان و پارێزگاری هه ولێر نیگه ران و بێئومێدن و مه ڕەكه یان ڕانه دیكه جارێكی وایه پێیان ڕێگه چاره ی به نیازن بۆیه نابیننه وه ، چه ند ڕێگه ی له و بگرنه به ر كۆمه اڵیه تی ئه و وه رگرتنه وه ی هه وڵی كه سایه تییه وه

له ناوبراو كه وتیشی )به یان( بۆ ناوبراو ناو نزیكه كانی كه سه له گه ڵ پێشوازی یه كێتی له هاوینه هه واری كۆسار، ڕەخنه ی توندی له كۆرسه ت ڕەسوڵ عه لی، جێگری یه كه می سكرتێری گشتیی یه كێتی گرتووه و وتوویه تی چه ند جارێك پێم گووتوه كه ئێمه ش و لیست سه رۆكی به ببه خۆت به اڵم ده بین، خزمه تتدا له هه موومان ئێستا كه چی نه كردووه ، قبوڵی ناوبراو ده ربازی كوڕی له من ڕاستكردووەته وه و به دوو مه ڵبه ند كاری بۆ ده كه ن، زۆرترین

هه ڵبژاردن ملمالنێی له كانیدانه ی ئه و ك��ش��اون��ه ت��ه وه ، ن��اوی��ان ل��ه ت��ۆم��اری كۆمسیۆندا نه سڕدراوه ته وه و ده توانرێت

ده نگیان پێبدرێت.ع���ه ب���دوڕە ح���ان خ��ه ل��ی��ف��ه بۆ پێشرت كه سانه ی »ئ��ه و وت��ی )ب��ه ی��ان( ك��ردووه تۆمار ن��اوی��ان كاندید وه ك ك���ردوون، پ��ه س��ه ن��دی كۆمسیۆن و ئێمه هیچ نه كشێنه وه الی بكشێنه وه و قۆناغی چونكه نابێت، كاریگه رییه كی سڕینه وه ی ناوی كاندید كۆتایی هاتووه ،

ئه ویش كه هه یه ئه لكرتۆنی مۆری كرد وه جبه یه كی گه یشتووه ، یه كه مجاره ئه و هه رێمی هه ڵبژاردنی له م��ۆره ج��ۆره ئه م ئیشی به كارده هێرنێت، كوردستاندا فۆڕمی له لێدانی له گه ڵ ئه وه یه مۆره خوله كیش و سه عات ده نگدانه كه ، له ئ��ه گ��ه ر به وپێیه ده رده ك���ه وێ���ت، ده ره وه ی سه عاته یاساییه كانی ده نگدان و ده رده كه وێت بدرێت، ده نگێك هه ر به ساخته داده نرێت، واتا شتێكی زیاده له ڕێگری میكانیزمه كانی هاتووه ته سه ر

بۆ كار مه ڵبه ند دوو به ئێستا وتوویه تی ڕەسوڵ كۆرسه ت كوڕەی ئه و سه رخستی سه رۆكی و لیست سه رۆكی من ده كه ن، ده نگ ئه و ده بێ چۆن بووم، په رله مان له من زیاتر بهێنێ ؟ من له هه ولێر له به ر سه رۆكایه تیكردنی په رله مان و سه رئێشه ی هیچ نه كراوه بۆم گ��ۆڕان، و ئیسالمی كارێك بۆ خۆم بكه م و جه ماوه ری خۆم له

هه ولێر به هێز بكه م.س��ه رچ��اوه ك��ه ن��ه ش��ی��ش��ارده وه كه له خۆشی زۆری ترسی بایز ئه رسه الن

مه ڵبه ندێكیش هیچ ل��ه لیسته كه دا، پ��ێ��وی��س��ت وه ك م���ن پ���ۆس���ت���ه ری كه ده زان��ن وا خه ڵكی هه ڵنه وارساوه ، ژماره كه شم ئه وه ی به بێ ده رده چم من لیسته كه م به ده نگ چونكه هه ڵبژێرن،

ده درێت، به اڵم له ڕاستیدا وا نییه .)به یان(، زانیارییه كانی به پێی هه ر هاوینه هه واری له بایز ئه رسه الن ئێستا ك���ۆس���ار ل���ه س���ه ر چ��ی��ای ه��ه ی��ب��ه ت خۆی هه ڵبژاردنی هه ڵمه تی سوڵتان، له نزیك سه رچاوه كه ی به ڕێوه ده بات.

ده ده ن، نوێ ڕێگه چاره ی دۆزینه وه ی كشاوه كان كاندیده ئاشكراشیده كات كاندیده كاندا ت��ۆم��اری ل��ه ن��اوی��ان

ناسڕدرێته وه .ب���ه رپ���رس���ی پ��ه ی��وه ن��دی��ی��ه بااڵی كۆمسیۆنی جه ماوه رییه كانی هه ڵبژاردنه كانی عێراق باس له وه ده كات بۆ ڕێگری له ساخته كاری له هه ڵبژاردنی ك��وردس��ت��ان، په رله مانی داه��ات��ووی كه به كارده هێنن نوێ ئامێری كۆمه ڵێك ڕاشیده گه یه نێت به كارنه هاتوون، پێشرت

شڤان عه لی

كوردستان په رله مانی هه ڵبژاردنی له به رده م كۆمسیۆنیش نزیكده بێته وه و ئالییه تی ده رباره ی پرسیاردایه چه ندین ڕێ��گ��ری ل��ه س��اخ��ت��ه ك��اری. ه���ه روه ك كشاوه كانیش كاندیده چاره نووسی مه سه النه ی ل��ه و دیكه یه یه كێكی ڕوون��ك��ردن��ه وه ی��ه . ب��ه پێویستیان ده ڵێت كۆمسیۆنیش به رپرسێكی هه وڵی ته زویر، له به رگرتن بۆ ئه وان

زریان جه وهه ر

ئیسالمیی كۆماری پاسدارانی سوپای ده ستی ڕابردوودا مانگی چه ند له ئێران، خێزانی دوو ئاژەڵی سه ر 750 به سه ر گرتووه ، كوردستاندا هه رێمی كۆچه ریی 750 ئه و ده ڵێن سه رچاوه یه كیش چه ند سه ر مه ڕە دراوه ته گوشتارگه ی سه ربازیی

تاران و پێده چێت سه ربڕدرابن. دوو و سدیق سۆفی، واحید سڵێان سه ر گونده ژۆر، كوێستانی گوندنشینی هاوكات كه ئۆمه ران، حاجی ناحیه ی به پیرانشاری ش��اری له گه ڵ ناوچه كه یان بۆ هاوسنووره ، ئێران ئیسالمیی كۆماری به زاندنی بیانووی »به ده ڵێن )به یان( سنوور و چوونه ناو خاكی ئێران به ڕێگه ی

به یان. تایبه ت

ده ست زانیارییه كانی به پێی ئه رسه الن دكتۆر كه وتوون، )به یان( و سیاسی مه كته بی ئه ندامی بایز، نیشتانی یه كێتیی لیستی سه رۆكی په رله مانی ئێستای و سه رۆكی خولی پشتگوێخستنی هۆی به كوردستان، الیه ن له هه ڵبژاردندا هه ڵمه تی له ق��ووڵ نیگه رانیی ح��زب��ه ك��ه ی��ه وه ، مه كته بی هه ڵوێستی ب��ه ران��ب��ه ر حزبه كه ی مه ڵبه نده كانی و سیاسی

ده رده بڕێت.مه كته بی ل��ه س��ه رچ��اوه ی��ه ك نه یویست كه بایز ئه رسه الن دكتۆر )به یان( به بكرێت، ئاشكرا ن��اوی نیگه رانیی ناوبراو كه ڕاگه یاند ی به ه��ه ی��ه ، ح��زب��ه ك��ه ی ل��ه زۆری كه سیاسی، مه كته بی له تایبه ت سه رخستنی بۆ ك��ار پێوست وه ك هه روه ها هه ڵبژاردنه دا، له م ناكه ن بۆ ك��ارێ��ك هیچ مه ڵبه نده كانیش یه كێتی لیسته كه ی له ئه و ژم��اره ی ناكه ن. سه رچاوه كه وتیشی كه دكتۆر ته نانه ت گوتووشیه تی بایز ئه رسه الن مه كته بی و یه كێتی مه ڵبه نده كانی لێ یه كێتییان جه ماوه ری سیاسیش شوێنێك هیچ له و كردووم چه واشه له ناكه ن من ژم��اره ك��ه ی له ب��اس

پێیوایه مه ڵبه نده كان و مه كته بی سیاسی جه ماوه ری یه كێتییان لێ چه واشه كردووه

»ئه‌رسه‌الن‌بایز‌له‌‌كۆسره‌ت‌ڕه‌سوڵ‌و‌حزبەکەى‌نیگه‌رانه‌«

الیەنە حکومییەکان بە کەمتەرخەم لە ئاست کێشەکە دادەنرێن

پاسدار‌ده‌ست‌به‌سه‌ر‌‌750سه‌ر‌مه‌ڕی‌دوو‌گوندنشینی‌هه‌رێمدا‌ده‌گرێت

مۆری ئه لكرتۆنی یه كێكه له رێگه چاره كان

كۆمسیۆن‌باس‌له‌‌میكانیزمی‌نوێ‌بۆ‌ڕێگری‌له‌‌ته‌زویر‌ده‌كات

گوندنشینێک:دواى بێ

ئومێدبوونمان لە حکومەتى هەرێم، بە نیازین پەنا بۆ کەسایەتى و

ڕیشسپییەکان بەرین

««

www.bayanpress.netژماره )50(، سێشه ممه 2013/9/3، ساڵی یەکەم

5

سه ره وه له هه یه ته جروبه داری خه ڵكی بۆ و باشه حیزبه ئه و بۆ دای��ده ن��ێ ، كه ده نگه دارانی ئه و حیزبه ش باشه ، ده توانێت كه پرسانه ی ئه و له سه ر بكات ئیش باش دیموكراتی گرنگن. حیزبه وه ئه و به الی به رده وامیش و درێژخایه نه پرۆسێسێكی و گه له ئه و ژیانی هه لومه رجی به پێی هه لومه رجی مێژوویی، له گۆڕاندایه . ئێستا رێكوپێكی به ئه گه ر هه یه ، ئه وه مان ئێمه

بچێت به ڕێگاوه ، ئه وه باشه .به یان: ئه گه ر سه رنجێكی كاندیده كانی هه موو له گشتی، به بده یت كوردستان ئه مه تێدایه ، خه ڵكی توێژەكان و چین الیه نێكی به هێزی ئه م هه ڵبژاردنه یه ، یاخود خه ڵكانێكی و جیاوازه په رله مانتاری كاری

دیاریكراو ده توانن بیكه ن؟په رله مانتار ئیشی ك��اردۆی��ی: هیوا له ت��ۆ ده ب���ێ وات���ه حزبییه ، ئیشێكی س��ی��اس��ه ت��دا ق��اڵ ب��ووب��ی��ت ب��ۆ ئ��ه وه ی سه ركه وتووت و ش��اره زا په رله مانتارێكی په رله مانتارێكی ره ن��گ��ه لێده ربچێت. نییه ، پیشه سیاسه ت ده ربچیت. فێڵبازیش جارێكی هه ڵده بژێردرێیت، ئه مجاره تۆ ئێستا ی��اخ��ود هه ڵنابژێردرێیته وه ، ت��ر نایكه ی. تر جارێكی و سیاسه تی خه ریكی بۆ پیشه یه ك به بكرێت سیاسه ت نابێت بڕوایه كه ئه مه به ڵكو بژی، پێی ئ��ه وه ی له وانه یه ده ده ن، پێت هاونیشتامنییان و هه ڵه یه ك یان وه ربگرنه وه ، لێت دوای��ی یه یته وه تۆ ئیرت ده ربكرێیت، و بكه یت مامۆستا له وه وپێش ئیشه كه ی خۆت، سه ر

بوویت، خوێندكار بوویت... هتد.كاندیده كان تێكه اڵویی و زۆری ئه و ده بێت له به رئه وه باشه ، حاڵه تێكی بێت، كۆمه ڵگه ره ن��گ��دان��ه وه ی لیسته ره نگدانه وه ی حزبه كه ی خۆی بێت. حیزب بووه ، تێدا پارێزه ری دنیا یه ك هه بووه نییه ! پارێزه ران سه ندیكای ئه مه خۆ كاكه ده بێ په رله مان ره نگدانه وه ی چینه كانی ناو كۆمه ڵگه بێت، واته نابێ په رله مان هه مووی پیر بێت، هه مووی ژن بێت، هه مووی پیاو ده بێ بێت، الدێ خه ڵكی هه مووی بێت، تێكه اڵوییه ك هه بێت. چه ند ئه و تێكه اڵوییه هه موو نوێنه رایه تیی وایه مانای هه بێت، په رله مان هه ن. په رله ماندا له الیه نه كان بریتییه له نوێنه رایه تی، ده بێ نوێنه رایه تیی شێوه یه كی به ئه گه ر بكه ی، خه ڵكه ئه و كاندیده كان و بێت ره وا و دادپه روه رانه باشنب، بزانن سیاسه تی ئه و حیزبه جێبه جێ به پێی ه��ه ر ئه گه ر باشه . ئ��ه وه بكه ن، بێت، خزمایه تی به پێی و بێت شه هاده ناتواێت و ده رناچێت باش لیستێكی ئه وا

نوێنه رایه تیی خه ڵكی كوردستان بكات.له سه ر ته ئكید زۆر كوردستان له ده بێ په رله مانتار كه وا ده كه نه وه ئه وه ئه وه هه ڵه یه . ته بعه ن شه هاده ی هه بێت، پێت باوه ڕێكه نییه ، پیشه په رله مانتاری بیت، خوێندكار له وانه یه ئیرت ده درێ��ت، له گه ڵ جار زۆر بیت. كرێكار له وانه یه ك��ردووه ، گفتوگۆم ئێره سیاسییانه ی ئه م زۆرینه ی سوید له ده كه ن، شه هاده باسی په رله مانتاره كان بێ شه هاده ن، له به رئه وه ی حیزبێكی سۆسیال دیموكرات واڵتی بردووه له پێكهاتووه ، كرێكاران له كه به ڕێوه زۆرینه ی پێكهاتووه ، كرێكاران سه ندیكای ئێستا ش��ه ه��اده ن. بێ په رله مانتاره كان سه رۆكی سۆسیال دیموكراته كان شه هاده ی ساڵی هه ڵبژاردنی له له وانه یه كه نییه ، داهاتوودا ببێت به سه رۆكوه زیران، ئه مه ش له نه شاره زایه ئه و كه نییه ئه وه مانای

پاره ی بوو، ده وڵه ند كێ به ڕێوه . ده یبه ن باشی هه بوو، ئه و حزبه ده یباته وه .

به یان: ئه و شێوازی بانگه شه یه ی ئێستا له كوردستان ده یبینین، باش و ڕێكخراوه و ڕوونكردنه وه ی باش ده ده نه ده نگده ر، یان

پاره یه كی زۆر به فیڕۆ ده درێت؟وه ك هه ڵبژاردنه ئه م كاردۆیی: هیوا تێدا زۆری پاره یه كی لێهاتووه ، ئاهه نگی له به ر حزب هه ندێك ده كرێت. خ��ه رج ئه وه ی ئیمكانیه تی باشیان هه یه ، پاره یه كی ده كرێت ته سه ور كه ده كه ن، خه رج زۆر ش��ێ��وازی ئ��ه م ب��ێ��ت. حكومه ت پ���اره ی ئه وروپا حزبه كانی هه ڵبژاردنه ، بانگه شه ی خواخوایانه نیانه ، ده بینن، پێوه خه ونی بنووسێت، س��ه ری��ان ل��ه ج��ه ری��ده ی��ه ك ده ستی له گۆڤار و رۆژنامه ئه وه ی له به ر ت��ردان، ده وڵه مه ندی خه ڵكی كۆمه ڵێك ئه وان وریان، ڕووناكی ده خه نه سه ر به اڵم ده كه ن. باسیان و گرنگن كێشانه ی ئه و ده كه ن، خۆیان بۆ بانگه شه حزبه كان لێره ئه هلی و ئازاد میدیای گرنگه زۆر به اڵم حزبه كان درۆیانه ی به ڵێنه ئه و و هه بێت لێره به داخه وه بكه نه وه . ڕوونی ده یده ن، وا كه ناڵی نییه ، به هێز ئه وه نده میدیا بۆیه ئه وانه ، سه ر بخاته ته ركیز نییه زۆر خۆیان زه وقی به حزبه كان و په رله مانتار قسه ده كه ن، به درۆ به ڵێنی سه وز و سوور ئه وه ده ڵێن: ئه وروپییه كان وه ك ده ده ن. شیرینیی هه ڵبژاردنه . له وێ میدیاكان له به ر له موناقه شه ده توانن سه ربه خۆن، ئه وه ی نێوان حزبه كان دروستبكه ن. هاونیشتیامنی میدیایانه ئه و ده زانێت گوێده گرێت، كه سه یری نین، بێالیه ن لێره به اڵم بێالیه نن، به زه وقی خۆی قسه ده كات، بكه یه كێتی سه یری گۆڕان بكه به زه وقی خۆی، سه یری نییه ك��ه س خ��ۆی، زه وق��ی به بكه په یام بڵێت، به ڕاستی بۆت ده كرێت؟ به داخه وه

هه لومه رجه كه وایه .به یان: پێشرت وتت حزبه كانی ئه وروپا

بانگه شانه وه ده بینن، مه به ستت به م خه و ئەوەیە هێندە هەژارن؟

حزبه كانی له یه كێك كاردۆیی: هیوا بوو ساڵ 80�70 كه دیموكرات سۆسیال ڕۆژنامه ی یه ك بوو، له ده ستدا ده سه اڵتی ڕۆژنامه یه كی چه ند هه یه ، هه فتانه ی ئه وه ی له به ر داخران، یه ك له دوای یه ك كاتی له ئێمه تێده چێت. زۆری��ان پاره ی هه ڵبژاردندا هه موو پاره ده ده ین به حزب. نییه ، ده سه اڵتێكی هیچ سه ندیكا لێره سۆسیال یارمه تیی دێت سه ندیكا له وێ ده دات��ێ ، پ��اره ی ده دات، دیموكراته كان بۆ ئ��ااڵی ده نێرێت، بۆ خ��ۆی خه ڵكی سه ندیكاكه ئه وه ی له به ر ده ك��ات، چاپ ده وڵه مه ند نابێت ده وڵه مه ندتره . حزبه كه ده گرێته واڵته كه سیاسه تی حزبه كه بێت، سیاسه تیش و بخۆیت پ��اره ش ده س��ت، بكه یت؟ چۆن ده بێت! بڕوات هه بێت چوار وه زیر هاتوون پرێس كۆنفرانسامن كردووه ، وتوویانه نه هاتووه ، ڕۆژنامه نووس یه ك

شتی گرنگرترمان هه یه .له سه ر كاندید هه ندێك ب��ه ی��ان: به ڵێنی و ده ك��ه ن كار شه خسی ئاستی ده سه اڵتی له كه ده ده ن، ته نفیزی شتی خه ڵك خه ڵه تاندنی ئه مه حكومه تدایه ،

نییه ؟وا هه یه جاری به ڵێ ، كاردۆیی: هیوا بخه ڵه تێنیت، خه ڵك له وه ی هوشیاریت شیرینیی ئه مه هه یه واش ج��اری ب��ه اڵم به ڵێنێك ناتوانێت كاندید هه ڵبژاردنه . نه دابێت، به ڵێنی حزبه که ی ئه گه ر بدات، ده توانی بڵێیت كاری له سه ر ده كه م. ئێستا گۆڕانه ، به هێزه كان گرووپه له یه كێك خستبێته خۆیان به رنامه یه كی به ده گمه ن ده ست، نه گریته حكومه ت تا پێشه وه . ناتوانی ئه وانه بێنیته دی. چاككردنی ڕێگا و دروستكردنی مزگه وت و ئه و شتانه ، كاری و پارێزگا كاری له وانه یه نییه ، په رله مانتار

شاره وانی بێت.

ساڵه بیست هه یه وا هی سیاسه تدا. چه ند ئه وه یه وه ك��و ده ك��ات، سیاسه ت جارێك شه هاده ی زانكۆی هێنابێت، وا قاڵ باشه ، نوێنه رێكی و ئیشه دا له و بووه ته وه ده بێته بۆیه ده دات، پێ ده نگی خه ڵك په رله مانتار، ئه مه متامنه یه . نابێت شه هاده

بڕیار بدات.ب��ه ی��ان: وات���ه ل��ه س��وی��د ش��ه ه��اده نه كراوه ته پێوه ر بۆ په رله مان و هیچكام له

سه رۆكایه تییه كانیش؟سه رۆككۆماره وه له كاردۆیی: هیوا به پێویستی گرنگه ، كه ئ��ه وه ی تا بیگره ئه وه یه گرنگ تۆ به ڵكو نییه ، شه هاده هه بێت شه هاده ت تۆ هه بێت، متامنه ت خه ڵكه . ئه و به سه ر قوڕ ئه وه بیت، دز و )ئه فالتوون( باس له وه ده كات له به رئه وه ی پێویسته شاره زان، زۆر فه یله سوفه كان كه ئه وان ده وڵه ت به رن به ڕێوه ، به س خه ڵكی تر دژی ئه وه ن، ده ڵێن ئه وه دیكتاتۆریه ته ، حساب به كه له وانه ی كۆمه ڵێك ده یه وێ بكه ن، هه ڵه له وانه شه كه ناكه ن، هه ڵه

ده سه اڵت قۆرخ بكه ن.ئ���ه م ن��وێ��ن��ه رای��ه ت��ی��ی��ان��ه چ��ه ن��ده په یوه ندییان به شاره زاییه وه هه یه ، هێنده ش ده ستپاك هه یه ، متامنه وه به په یوه ندییان به ڵێنه كانی خۆت و بیت سه رڕاست بیت، ده ورێكی شه خس لێره شدا جێ. بهێنیته په رله مانتاری ك��اری نابینێت، سه ره كی بیت، سۆپه رمان وه كو نییه ، شه خس كاری ده دات، یارمه تیت مه ڵبه نده كه ت ئیشێكه راوێژكاره كان و شاره زاكان تۆ به هێز ده كه ن. تۆ ناتوانی شاره زا بیت له هه موو بوارێكدا. شاره زایه ، لینین بڵێن و نییه جاران وه كو بواردا، كۆمه ڵێ له شاره زایه ماركس یان ئێستا پێویستت به وه یه راوێژكارت له گه ڵدا بێت، خه ڵكی پسپۆڕت له گه ڵدا بێت. ئینجا كاری سیاسه ت بریتییه له كارێكی گرووپی، به هێزت تیمێكی و گ��رووپ له به رئه وه تێدا یه كێكی كه وا له وه ی باشرته هه بێت ببێته و بێت ش��اره زات��ر هه مووی له بێ تر كه پس بكات هۆی ئه وه ی كه وا ئه وانی و نه هێڵێت بجووڵێنه وه ، له به رئه وه ی وه ك

ئه و شاره زا نین.په رله مانتار و په رله مان كاری به یان: چییه ؟ ده ستكراوه یی و ئازادیی په رله مانتار له گه ڵ جیاوازه سوید وه كو واڵتێكی له

په رله مانتاری ئێره ؟هیوا كاردۆیی: كاری په رله مان بریتییه سه رچاوه كانی و بودجه دابه شكردنی له ناوچه هه ندێ هه یه وا ج��اری داه��ات. هه یه وا ج��اری ده ده ی��ت��ێ ، زۆری پ��اره ی خه ڵكی په رله مانتارێكم من نایده یتێ . خه ڵكی دیكه په رله مانتارێكی ناوچه یه كم، بزانم ل��ه وان��ه ی��ه دیكه یه ، ناوچه یه كی ناوچه كه ی من زه ره ر ده كات، به اڵم ده بێت ناوچه یه كی چونكه وه ریبگرم، ئاسایی واته سیاسه ت خ��ۆی ده ب��ووژێ��ت��ه وه . تر و په یداكردن پاره بودجه ، دابه شكردنی چۆن و وه رده گریت چۆن دابه شكردنی، نییه . وا لێره ب��ه اڵم ده ك��ه ی��ت، دابه شی نه بووه هێشتا دابه شكردنه كه ی به داخه وه

به مشتومڕی گه رم له نێوان حزبه كاندا.به یان: ده وترێت ئه م خوله ی په رله مان چاالك پێشووتر خوله كانی به به روارد به ئۆپۆزسیۆنێكی بوونی ه��ۆی به ب��ووه ، چۆن ئۆپۆزسیۆن ب��وون��ی ت��ۆ ج��ددی��ی،

هه ڵده سه نگێنیت؟هه لوجه رجی له ك��اردۆی��ی: هیوا هه بێت. ئۆپۆزسیۆن پێویسته دیموكراتیدا حزبه كان گشتی شێوه یه كی به ئێستا

هیوا کاردۆیی، لەدایکبووى ساڵى 1960ى شاری سلێمانییە. پەرلەمانتارى هەرێمى ڕۆژئاوای سوید بووە، هەروەک پێشمەرگەیەکى دێرینیشە. وەکو شارەزا لە کاروبارى پەرلەمان، )بەیان( سەبارەت بە بەڕێوەچوونى هەڵمەتەکانى هەڵبژاردنى پەرلەمان و کاندیدەکان، ئەم گفتوگۆیەى لەگەڵ ناوبراو سازکرد.

گفتوگۆ: سه نگه ر ساالر، وریا عه لی

كاندید هه زار له زیاتر ئێستا به یان: هه ڵبژاردنی ب��ۆ بانگه شه ن سه رقاڵی به كه كوردستان، په رله مانی ئه مجاره ی ده كرێت. نیمچه كراوه لیستی شێواری ده نگده ر بۆ گرفت كاندید زۆری��ی ئایا دروستناكات؟ شێوازی نیمچه كراوه گونجاوه

بۆ كوردستان؟هیوا كاردۆیی: هه ڵبژاردن هه نگاوێكی فڕوفێڵی و ته زویر ئه گه ر دیموكراتییانه یه ، و س��ه رك��ه وت��ووه شتێكی نه كرێت، تێدا كاندید زۆریی ده بێت. جوانیش روویه كی هه بێت. خراپی و باش الیه نی له وانه یه كۆمه ڵێك كه باشه ئه وه ی كاندید زۆریی هه ڵبژاردنه وه ، به تێوه ده گلێنی خه ڵك زۆر ئه وه ده كه یت، دروس��ت حه ماسێك له یه كێك دنیادا له دیموكراتی. بۆ گرنگه خه ڵك ئه وه یه دیموكراتیه ت كێشه كانی شێواز ده بێ به اڵم ده دات، ده نگ كه مرت كاندیده زۆریی ئه م له وانه یه بدۆزیته وه ، ره نگه كاتدا هه مان له بێت. شێوازێك ده نگده ران تا رادده یه ك چه واشه بن، له ناو ئه و هه موو كاندید و ئه و هه موو لیسته دا وه ربگرن، ئاڕاسته یه ك نه توانن جوانی به ئه م به اڵم هه ڵه وه ، بكه ونه نییه دوور كه

ترسه یان تا رادده یه ك كه مرته .ئه م من ك��راوه ش، لیستی ده رب��اره ی پێی كه باشرته پێ كوردستانم شێوازه ی كراوه شه . له ڕاستیدا نیمچه كراوه ، ده ڵێن ده توانم بڵێم له سوید نیمچه كراوه یه ، له وێ تۆ ئینجا ببڕێ سنوورێك ده بێ لیسته كه ده توانی لیسته كه بگۆڕی و بچیته سه ره وه ، ده نگی 5%ی هه ڵبژاردندا له ده بێت واته ئه و لیسته ت هێنابێ له و ناوچه یه دا، ئینجا شێوه یه كی به سه ره وه . بچیته ده توانی تۆ هه ر س���ه ره وه ن له كه ئ��ه وان��ه ی گشتی داوا سویدیش له ن��اوه وه . ده چنه ئه وانه به پێی كاندیده كان ده رچ��وون��ی ده ك��ه ن كێ باشه ، ئه وه رادده یه ك تا بێت، ده نگ ئه وه ی به بێ س��ه ره وه ، بچێته هێنا زۆری زه ره ره ك��ه ی ئه مه هه بێت. رێژەیه ك كه ده خاته كه سانه ئ��ه و ح��زب ل��ه وه دای��ه ده توانن و هه یه ناوبانگیان كه س��ه ره وه ده نگ بۆ حیزبه كه بهێنن و ئیشیان كردووه ، له ده كات باشیش ئیشێكی ئه مه ده زانن هاته كه سێك هه موو نازانی تۆ په رله مان. سه ركه وتوو په رله ماندا له لیسته كه وه ناو ده بێ یان نا، له وانه یه له روانگه ی ده نگه وه هیچ له وانه یه به اڵم بهێنێت، زۆر ده نگی نه بێ. په رله مانتاری ئیشی له شاره زاییه كی له وانه یه ده ك��ه ی فێری هه تا به هه رحاڵ به اڵم بخوات، زۆر عه زیه تێكی حیزبه كه

ب��وون. داب��ه ش ڕاستدا و چ��ه پ به سه ر به بێ ئۆپۆزسیۆن و حسابكردن بۆ كه مینه ، به هێز دیموكراتییه كی بڵێین ناتوانین بێت، به هێز حكومه ته كه ش گرنگه هه یه . به نه ك بردبێتیه وه ، حه قی خۆی به به اڵم فڕوفێڵ. كه حكومه ت به هێز بوو، ئابووری زۆرینه نییه مه رج ده بێت. هه روه ها باش رۆژئ��اوای هه رێمی له حوكم، سه ر بێته بووم، ئه وێ په رله مانتاری من كه سوید گرنگ به اڵم له سه ر حوكمه ، كه مینه ئێستا له ڕەنگه كه نه بن. دژت زۆرینه ئه وه یه حزبێك ڕووبدات، وا حاڵه تێكی كوردستان بتوانێت حكومه تێكی كه مینه به هێز بێت، دروستبكات، به اڵم ئه و كه مینه یه هه میشه

له ژێر مه ترسیدایه كه بكه وێت.بوونی له پارێزگاریكردن بۆ به یان: وایه پێی هه یه بۆچوونێك ئۆپۆزسیۆن، ده بێت بودجه ی ئۆپۆزسیۆن زیاتر بێت له حیزبی ده سه اڵت، تا به به هێزی مبێنێته وه

و كاریگه ریی له په رله ماندا هه بێت؟پێویسته بێگومان ك��اردۆی��ی: هیوا به پێی سوید له هه بێت. ئۆپۆزسیۆن له كورسی، ڕێژەی به پێی ڕێكخراوه ، یاسا په رله ماندا، و پارێزگا هه رێم، شاره وانی، چه ند كه ده ده ن بڕیار خۆیان حزبه كان داوا هه میشه چه په كان حزبه بدرێت. له به ر حزبه كان، به بدرێت زۆر ده ك��ه ن كرێكار الیه نگری حزبانه ی ئه و ئ��ه وه ی كه مه ، پاره یان ڕەن��ج��ده رن، و جوتیار و پاره یان داوا ده كه ن دیكه به اڵم حزبه كانی تر هێزی ئ��ه وه ی له به ر نه درێتێ ، هه ر به ده ده ن��ێ ، پاره یان و پشتیانه وه یه له خه یاڵیاندا نایه ت. پێویسته هه موو حزبه كان پاره وه ربگرن، بۆ ئه وه ی موحتاجی ده ستی موحتاجی نابێت سیاسی نه بن. تر كه سی لێهات، وای ئه گه ر بێت، كه س ده ستی به و و كۆمپانیا به م بدات به ڵێن له وانه یه كاته ئه و ده رده ك��ه م، یاسا وا كه كۆمپانیا و ده كه ن ئاڕاسته حیزبه كه كۆمپانیاكان

هیوا كاردۆیی، په رله مانتاری پێشووی هه رێمی ڕۆژئاوای سوید بۆ به یان:

ئه م شێوازی بانگه شه ی هه ڵبژاردنه ، حزبه كانی ئه وروپا خه ونی پێوه ده بینن

««

به بێ ئۆپۆزسیۆن و حسابكردن بۆ كه مینه ، ناتوانین بڵێین دیموكراتییه كی به هێز هه یه

ده بێ له سیاسه تدا قاڵ بووبیت بۆ ئه وه ی په رله مانتارێكی سه ركه وتووت لێده ربچێت

له سوید زۆرینه ی په رله مانتاره كان بێ شه هاده ن

««

ژماره )50(، سێشه ممه 2013/9/3، ساڵی یەکەم

4

جیاوازیی نێوان كامیرۆن و مالیكی

ده یڤید كامیرۆنی سه رۆك وه زیرانی به ریتانیا، خاوه نی زۆرینه یه له ئه نجومه نی گشتیی واڵته كه ی، كه به هۆیه وه توانی له ئایاری 2010دا

حكومه ته كه ی پێك بهێنێت و تا ئێستاش به رده وام بێت. له گه ڵ ئه وه شدا

نه یتوانی سه باره ت به پرۆژە یاسایه كی حكومه ته كه ی، بۆ به شداریكردن له

گورزی سه ربازیی دژی رژێمی سوریا، زۆرینه به ده ست بهێنێت.

كامیرۆن، كه سه رۆكی پارتی پارێزگارانیشه ، هاوپه یامنیی له گه ڵ

پارتی دیموكراسیخوازانی ئازاد به ست، تا ئێستاش ئه و حكومه ته هیچ كێشه یه كی

ئه وتۆی ڕووبه ڕوونه بووەته وه كه كار له یه كڕیزییه كه ی بكات، پێش ناچێت

ده رئه نجامی ده نگدانه كه ی ئه مدواییه ، كاریگه ریی له سه ر ئه و یه كڕیزییه

هه بێت. ئه و په رله مانتارانه شی له دژی ویستی كامیرۆن ده نگیان دا، به ته نها سه ر به پارتی كرێكارانی ئۆپۆزسیۆن

نه بوون، به ڵكو سه ر به هه ردوو پارته هاوبه شه كه ی نێو حكومه تیش بوون.

له كاتی ڕاگه یاندنی ئه نجامی ده نگدانه كه دا، كامیرۆن نه ده موچاوی

سوور هه ڵگه ڕا، نه شین و زه ردیش بوویه وه . كامیرۆن راپۆرتێكی پڕ له

به ڵگه ی به هێزی پێشكه ش كرد، بۆ ده ستوه ردانی سه ربازی، به اڵم

په رله مانتارانێك هه بوون بڕوایان به به ڵگه كانی كامیرۆن نه كرد، یان وایان

نه بینی كه ئه و به ڵگانه به هانه ی ته واوبن بۆ هه ر ده ستوه ردانێكی سه ربازیی،

به وپێیه ی هێرشه كیمیاییه كانی سووریا، نه بوونه ته مایه ی مردن و برینداربوونی

هاوواڵتیانی به ریتانی.كامیرۆن به ده رئه نجامه كه تووڕە نه بوو، بڕیارێكیشی بۆ موقاته عه كردنی

په رله مان ده رنه كرد. ئه و به هێمنی وتی »بۆم ڕوونبووه وه كه په رله مانی

واڵته كه م، نایه وێت ده ستوه ردانی سه ربازی بكرێت. حكومه تیش به رمه بنای ئه وه هه ڵسوكه وت ده كات«. ئه و وتیشی

»باوه ڕی زۆرم به وه هه یه كه ده بێت وه اڵمێكی به هێز دژی به كارهێنانی چه كی كیمیایی هه بێت، هه روه ها باوه ڕیشم به

ڕێزگرتن له ویستی ئه نجومه نی گشتی هه یه «.

له واڵتی ئێمه ، شه قام و گۆڕە پان و بازاڕ و كۆاڵنه كان، ڕۆژانه له ده ریاچه ی

خوێندا نقوم ده بن، ڕۆژانه گیانی ده یه ها كه س په رواز ده كات و سه دانیش بریندار

ده بن، له حاڵێكدا سه رۆكی حكومه ت، كه هاوكات سه ركردایه تیی هێزه

چه كداره كان و ده زگا ئه منییه كانیشی له ئه ستۆیه ، ئه وه ڕە تده كاته وه له به رده م ئه و په رله مانه دا ئاماده بێت كه له وه وه پۆسته كه ی وه رگرتووه ، هه روه ها وه زیر

و سه ركرده كانی سوپا و ناوخۆشی پابه ندكردووه به وه ی له په رله مان

ئاماده نه بن بۆ پێشكه شكردنی ڕاستییه كان سه باره ت به الیه نی ئه منی.

له به ریتانیا حكومه ت و سه رۆكه كه ی ناتوانن ته جاوزی په رله مان بكه ن له هه ر بڕیارێكدا كه په یوه سته به

ئاسایش و به رگرییه وه . به اڵم الی ئێمه ، په رله مان به و گه وره ییه ی خۆی، ناتوانێت

زانیارییه كی به سوود له حكومه ت و سه رۆكه كه ی به ده ست بهێنێت، ئه گه رچی

په یوه ندیی به ئاسایشی هاوواڵتیانشه وه هه بێت.

چۆن و بۆچی؟ وه اڵمه كه ی زۆر ئاسانه : له به ریتانیا و هاوشێوه كانی،

دیموكراسیخوازان حوكم ده كه ن، به اڵم لێره نادیموكراسیخوازان ته حه كوم به

دیموكراسیه ته وه ده كه ن.

به یان. تایبه ت

قۆناغه ی ئ��ه م هاوشێوه ی عێراق هه ڵبژاردنی به ره و كوردستان، هه رێمی په رله مان )ئه نجومه نی نوێنه ران( هه نگاو ده نێت، هه ر له ئێستاشه وه لیست و الیه نه و ئاماده سازی كه وتوونه ته سیاسییه كان

خۆگورجكردنه وه بۆ پڕۆسه كه .هه ڵبژاردنی جیاوازیی و بایه خ ئه مجاره ی ئه نجومه نی نوێنه ران له وه دایه له پڕۆسه كه به ڕێوه چوونی هه لومه رجی به وپێیه ی زۆر جیاوازه ، پێشوو خوله كانی دۆخێكی له سیاسییه كان هاوپه یامنێتییه هاوواڵتیان ه��ه م كه چه قبه ستوودان، سیاسییه كانیش ق��ه واره خ��ودی هه م و تێدا بنه ڕە تییان گۆڕانكاریی خواستی ئه منیی دۆخی نه له وه ش جگه جواڵوه ، هیچ هاوواڵتی بژێویی باری نه و واڵت ئه مه نه بینیوه . به خۆوه بوژانه وه یه كیان سه راپاگیری هه ڵبژاردنی ل��ه وه ی جگه ئه مجاره ی عێراق، ده كه وێته قۆناغی دوای وه رچه رخانێكی كه عه ره بی، به هاری به سه ر هاوكێشه ی سیاسیی دنیای عه ره ب ناوه ڕاستدا خۆرهه اڵتی تایبه تیش به و

هێناوه .ل��ه س��ه روب��ه ن��دی ه��ه ڵ��ب��ژاردن��ی له و ن���وێ���ن���ه ران ئ��ه ن��ج��وم��ه ن��ی الیه نه كان سه ره تاییه كانی هه نگاوه ب���ه ره و ه��ه ڵ��ب��ژاردن، چ��ه ن��د ب��ڕی��ار و مایه ی كه ده بینین ده ستپێشخه رییه ك له وانه ش گومانیشن، ته نانه ت و پرسیار مووچه ی كه مكردنه وه ی ده ستپێشخه ریی پله بااڵكان و هاوكات زیادكردنی مووچه ی ساڵه چه ندین كه ئاسایی، فه رمانبه رانی

ئا: به یان

له كۆتایی مانگی ئابی ڕابردوو، دادگای بڕیاری هه ڵوه شاندنه وه ی عێراق فیدراڵیی مادده ی 23ی له یاسای هه ڵبژاردنی پارێزگا 36ی ژماره عێراق، ناحیه كانی و قه زا و به بوو تایبه ت كه ده ركرد، 2008ى ساڵی بڕیاره كه ی كه ركووك. شاری بارودۆخی لێدوانی ناكۆكی و ن��اوب��راو، دادگ���ای له هێنا. خۆیدا دوای به ج��ۆراوج��ۆری به پارتی یه كێتی و هه رێمی كوردستانیش

ده ستكه وتێكی سیاسی وه سفی ده كه ن.ئه و پێیوایه عێراق فیدراڵیی دادگای

داه��ات و م��ووچ��ه كه میی ب��ه ده س��ت ڕۆژان��ه وه شمه كی نرخی بارگرانیی و

ده ناڵێنن.چاودێرانیش، له به شێك بڕوای به ئێستا ده ستپێشخه رییانه ی و بڕیار ئه و كاریان زووتر زۆر ده بوایه ده خرێنه ڕوو، له سه ر بكرایه ، چونكه ڕە نگه ئێستا دره نگ خۆبردنه پێشه وانه و به ڵێن ئه و و بێت

هیچ له بێمتامنه یی هاوواڵتی نه گۆڕن.ی��ه ك��ێ��ك ل���ه دی��ارت��ری��ن��ی ئ��ه و قسه وباسه ده ستپێشخه رییانه ش، ل��ە ك��ه م��ك��ردن��ه وه ی م��ووچ��ه ی سێ په رله مانتار و عێراق سه رۆكایه تییه كه ی و ڕۆژە هه ر كه پله بااڵكان، و وه زیر و به پێكهاته یه ك و ح��زب و كه سایه تی ده كاته خۆی و ده كا پێشنیازی شێوازێك

مادده یه به هه موو بڕگه كانیه وه پێچه وانه ی 2009/7/2ی ڕۆژی 45ی ژم��اره بڕیاری دابه شكردنی به ڕێگه چونكه دادگاكه یه ، چ��وار ب��ۆ ده دات ك��ه رك��ووك پ��ارێ��زگ��ای ناوچه ی هه ڵبژاردن، كه به یه كسانی به سه ر ده كرێت. دابه ش شاره كه دا پێكهاته كانی هه روه ك به پێچه وانه ی ده ستووری عێراق ده ستووره شی ئ��ه و 140ی م���ادده ی و مادده یه ئه و پێشیوایه دادگاكه ده زانێت.

مادده یه كی ڕە گه زپه رستانه یه .سه عدون، موحسین خۆشیه وه الی ك��وردس��ت��ان��ی لیستی پ��ه رل��ه م��ان��ت��اری دووه م یه كه م و »بڕگه ی رایگه یاندووه

عادل له هه ریه ك له وانه ش خاوه نی، سه رۆك پێشووی جێگری عه بدومله هدی، دواترینیشیان و سه در ڕە وت��ی و كۆمار كه وه زی���ران س���ه رۆك مالیكیی ن��وری

پشتیوانیی خۆی بۆ ده ربڕی.عێراق ڕە وشی ئاگایانی له به شێك و ده ستپێشخه ری ئ��ه م وای���ه پێیان خۆبردنه پێشه وه له نیشاندانه ، نیه تپاكی دیكه شتێكی ڕاب��ردوو بۆ پاكانه كردن و حه سه ن )ه��ه روه ك كه به تایبه ت نییه ، وتی( سه ربه خۆ په رله مانتاری عه له وی سیاسه مته دارانی عێراق به درێژایی سااڵنی واڵت داهاتی له ئه وه نده یان ڕاب��ردوو مووچه كه مكردنه وه ی نه ك كه بردووه ، حه وت بۆ به ڵكو ن��اك��ات، لێ ك��اری��ان

پشتیشیان وه ك پاشا بژین.

بڕگه كانی هه ڵوه شاوه ته وه ، مادده كه له بڕگه یه ن، دوو ئه و پاشكه وته ی تریش ده كرێن«. ئه ژمار هه ڵوه شاوه به بۆیه له خۆیان نیگه رانیی توركامنه كان به اڵم و ده رب��ڕی فیدراڵی دادگ��ای بڕیاره كه ی ئه رشه د ساڵحیی سه رۆكی به ره ی توركامنی سیاسییه دادگ��ا »بڕیاره كه ی رایگه یاند ده بێته ك��ه رك��ووك ش��اری به هۆیه وه و

به رمیلێك بارووت«.بینای له كه كۆبوونه وه یه كیشدا له ئه نجامیان شاره كه پارێزگای ئه نجومه نی س��ه رۆك كه سایه تی و ژم��اره ی��ه ك دا، عه رشه تی توركامن بڕیاره كه یان ڕە تكرده وه

ل��ه ب��اره ی و ڕووه وه ل���ه و ه���ه ر بۆ الیه نه كان داوای پشت ه��ان��ده ری پله بااڵكان، م��ووچ��ه ی كه مكردنه وه ی ئه نجومه نی ئه ندامی له تیف شێخ حاكم نوێنه ران بۆ )به یان( ڕایگه یاند »لیسته كه ی و پاشه كشه له ئ��ه وه ی له به ر مالیكی كه وتندایه ، ده یه وێت به مجۆره هه نگاوانه به الی هاوواڵتی س��ۆزی و هه ستێته وه لیسته كه ی و مالیكی ڕابكێشێت. خۆیدا مه سه له كه یاساییه كه ی ڕووه مه به ستیان ده نگ بابێن ڕاستده كه ن ئه گه ر نییه ، پێشوه خت ئێمه بده ین. یاساكه له سه ر پشتیوانیامن بۆ یاساكه ڕاگه یاندووه ، به اڵم كوتله كانی له وانه ش شیعییه كان، لیسته یاسا ده وڵه تی و له الیه ك مواتن و سه در له الیه كی دی، موزایه ده ی كێشكردنی ڕای

و ڕایانگه یاند ئه و بڕیاره كاریگه ریی سلبی ده كاته سه ر ڕە وشی ئه منیی شاره كه .

عه ره به سوننه كانیش به گومانه وه له و بڕیاره ده ڕوانن. زافر ئه لعانی له وتارێكیدا كه له په یجی تایبه تی خۆی له فه یسبووك باڵویكردووەته وه ، نووسیویه تی »بڕیاره كه ی نێوان له ڕێكه وتنێكه و سیاسییه دادگ��ا یاسادا، ده وڵه تی و كوردستانی لیستی ده سه اڵته ، به رامبه ر زه وی ڕێكه وتنه كه هه ڵوه شاندنه وه ی به بووه ڕازی مالیكی كوردیش كورد، به رژە وه ندیی له بڕیاره كه ڕازی بووه به وه ی مالیكی بۆ خولی سێیه م

ببێته وه به سه رۆكی حكومه ت«.

گشتی ده كه ن«.ئ���ه و پ��ه رل��ه م��ان��ت��اره ی ع��ێ��راق سایه ی له »ئێستا ك��رده وه دووپاتیشی بارودۆخی واڵت شیعییه كانه وه لیسته هه یه ، خزمه تگوزاری كێشه ی خراپه ، زۆر هه ژاری و بێكاری هه یه ، ئه م پڕۆژە یاسایه ده وڵ��ه ت��ی په رله مانتارێكی ل��ه الی��ه ن لیسته كه دواتر به اڵم پێشنیازكرا، یاساوه سه در ڕە وتی هه رچی لێكرد. پاشه كشه ی ده ستپێشخه ریی مواتنیشه ، كوتله ی و كردووه ، مووچه یان له ده ستبه رداربوون كه ئه وه شتێكی یاساییه ، به اڵم پێم وانییه ئه گه ر خۆ ب��ن، ج��ددی الیه كیان هیچ كۆبوونه وه یه كی به ده توانین بن، جددی په رله مان له ناو و بیبڕێنینه وه په رله مان

ده نگ به یاساكه بده ین«.

مسته فا له تیف دواپێشهاتیشدا له په رله مانی له گۆڕان فراكسیۆنی سه رۆكی رۆژنامه نووسیدا كۆنگره یه كی له عێراق به هۆی 23 م��ادده ی »پێشرت ڕایگه یاند پارتییه وه و یه كێتی كه مته رخه میی داوای دوات���ری���ش و پ��ه س��ه ن��دك��راوه به اڵم كراوه ، مادده كه هه ڵوه شاندنه وه ی ڕاگه یاندنه كانیانه وه له ڕێگه ی هه ردووال زانیاریی هه ڵه یان له سه ر هه ڵوه شاندنه وه ی ب��ه جۆرێك خ��س��ت��ووه ت��ه ڕوو، م��ادده ك��ه باڵوی خۆی به رژە وه ندیی له الیه و هه ر

كردووه ته وه «.ئه و په رله مانتاره ی عێراق ڕاشیگه یاند هه ڵبووه شێته وه یاساكه هه موو »ده بوو دووه م، و ی��ه ك��ه م ب��ڕگ��ه ی ته نها ن��ه ك یاساكه ، پێنجه می بڕگه ی به پێی چونكه وه كو كه ركووك دۆخ��ی ده درێ��ت رێگه سه ر ن��ه گ��ه ڕێ��ت��ه وه مبێنێته وه و خ��ۆی 140 م���ادده ی ت��ا ك��وردس��ت��ان هه رێمی

جێبه جێده كرێت«.م��ادده ی وه بیرهێنانه وه یه ، جێی هه ڵبژاردنی )36(ی ژماره یاسای له )23(ناحیه كانی و قه زا و پارێزگا ئه نجومه نی ساڵی )2008(، تایبه ته به دۆخی كه ركووك نێوان ل��ه ده س���ه اڵت داب��ه ش��ك��ردن��ی و له كه ركووك و سه ره كییه كانی پێكهاته ئابی )26/ی رۆژی پێكهاتووه ، بڕگه )7(بڕیاری عێراق فیدڕاڵیی دادگ��ای )2013هه ڵوه شاندنه وه ی بڕگه ی یه كه م و دووه می

مادده كه ی ده ركرد.

عه دنان حسێن

www.bayanpress.net

هه ڵوه شاندنه وه ی مادده ی 23، سوننه و توركمان ڕووبه ڕووی كورد و شیعه ده كاته وه

چاودێران به موزایه ده ی سیاسی ناوی ده به ن

پلەبااڵکان پشتیوانی له كه مكردنه وه ی مووچه كانیان ده كه ن

www.bayanpress.netژماره )50(، سێشه ممه 2013/9/3، ساڵی یەکەم

7

عیسا عه بدولقه هار ـ هه ولێر

رۆژنامه نووسان و چاودێرانی سیاسی لیسته كان به ڵێنی له به شێك پێیانوایه كوردستان، په رله مانی هه ڵبژاردنی بۆ واقیعدا لــه جێبه جێكردنی ئــه گــه ری خه ڵك به وهۆیه وه پێشیانوایه زه حمه ته ،

تووشی بێمتامنه یی بووه .سه عید، خالید د. ــه وه ــاره ی ــه وب لله سیاسییه كان زانسته مامۆستای ئاماژە )به یان( بۆ سه اڵحه دین زانكۆی هه ڵمه تی له كاتی كــه ده دات ــه وه بهه وڵ لیستێك هــه ر هه ڵبژاردنه كان به اڵم بــدات، به ڵێن بكرێت تا ده دات لیسته كان زۆربــه ی بێت ڕاستی ئه وه ی و واقیعه وه له دوورن به ڵێنه كانیان و ئیمكانیه ت له دووره به شێكیشیان

توانای كاندیده كانیان.له كاتی »عاده ته ن وتی خالید د. بانگه شه ی هه ڵبژاردنه كاندا زۆر موباله غه دوور به ڵێنه كان به وهۆیه وه ده كرێت، به شێك له الیه ن ئه مه ش واقیع، له ده بن له خه ڵكییه وه هه ستی پێده كرێت، به اڵم واقییعانه به پێویسته ڕاستییه كه ی خۆی

بانگه شه بكرێت و به ڵێن بدرێت«.ــه ی زانــكــۆی ــای ــت ــۆس ــام ئــــه و ممیلله ت ڕۆشنبیریی پێیوایه سه اڵحه دین هه موو له به ڵێنانه ، له و ده بینێت ڕۆڵ تێگه یشتنی ئاستی به گوێره ی دونیادا له به اڵم ــت، ده درێ به ڵێنه كان میلله ت هه یه كاندید ئــه وه ی له به ر كوردستان ئیرت گــه وره یــه، عه شیره تێكی به ســه ر ده توانێت كاندیده كه واده زانێت خه ڵك

ئه و به ڵێنانه جێبه جێ بكات.ڕە خنه هه ولێر له ڕۆژنامه نووسان له به رنامه و به ڵێنی به شێك له لیسته كان ده گرن و ڕایده گه ێنن كه به ڵێنی هه ندێك له لیسته كان دووره له واقیع و ئه سته مه

جێبه جێ بكرێت.ڕۆژنامه نووس، عومه ر، به همه ن پێیوایه به شێكی په یوه ندی به نه شارزایی ئه وان كه نازانن و هه یه كاندیه كانه وه چوونه په رله مان ده بێ چی بكه ن. چونكه هه ندێك كاندید لێدوانی وا ده ده ن وه كو

ئه وه وایه كه خۆی بۆ سه رۆكی شاره وانیی هه ڵده بژێرێت. قه زایه ك یان ناحیه یه ك ــن ده زان كاندیده كان له تر به شێكی بكه ن، جێبه جێ به ڵێنانه ئه و ناتوانن

به اڵم ده یانه وێت خه ڵك بخه ڵه تێنن. ـــه و ڕۆژنــامــه نــووســه ده ڵــێــت ئو شه قام قیركردنی به ڵێنی »ئاگاردارم ڕاكێشانی هێڵی كاره با به خه ڵكی هه ندێك له گونده كان دراوه ، به اڵم له ڕاستیدا ئه و به وهۆیه وه ناكرێت، جێبه جێ به ڵێنانه هه ست ده كه م كه مرت به ڵێنه كان واقیعی بن، به ڵكو زۆربه ی لیسته كان ئه و به ڵێنانه ده ده ن كه خه ڵك پێیخۆشه و به شێكیش له كاندیدی لیسته كان له هه ر شوێنێك و

قسه یه ك ده كه ن«.هــــه روه هــــا شـــــوان ســدیــق، زۆری »به شێكی ده ڵێت ڕۆژنامه نووس، خۆیدا جێگای له لیسته كان به ڵێنی توانای قــه واره یــه ك هیچ چونكه نییه ، چاره سه ر كێشه هه ندێك نییه ئــه وه ی كێشه ی گه نجان، كێشه ی له وانه : بكات، ئــافــره تــان، كێشه ی نیشته جێبوون، له و یه كێكه ئه مه بۆیه ژینگه ، كێشه ی تێیكه وتوون، لیسته كان كه هه اڵنه ی ده زانن باش خۆیان لیسته كان چونكه هه یه كوردستاندا له هه لومه رجه ی ئه و كێشه ئه و چاره سه ركردنی بۆ نییه له بار

و گرفتانه «.»به هۆی وتیشی سدیق ــوان ش عه داله تی و یاسا سه روه ریی نه بوونی به ڵێنه كان زه حــمــه تــه كــۆمــه اڵیــه تــی،

جێبه جێ بكرێن«.ڕە خنه یه ئه و لیسته كان له به شێك كه ڕایــده گــه یــه نــن و ــه وه ــه ن ــده ك ڕە تبه ڵێنانه ئه و ده ده ن هه وڵ توانا به پێی

هه رێمی خه ڵكی به كه بكه ن جێبه جێ كوردستانیان داوه .

به رپرسی عەزیز، محه مه د ئیرباهیم ئیسالمی كۆمه ڵی هه ڵبژاردنی ده زگای به ڵێنی ده بێ »پێموایه وتی به یان بۆ لیسته كان له ئاستی تواناكانی خۆیدا بێت كه سبه ی له ئاستی جێبه جێكردنیدا بێت

نه ك شتی خه یاڵی و ناواقیعی بڵێت«.ئه و بــه گــوێــره ی »ئێمه وتیشی جێبجێ به ڵێنانه ئه و هه مانه توانایه ی كوردستامنان خه ڵكی به كه ده كه ین

داون «.به رپرسی ئه حمه د، به یان هه روه ها ده زگای هه ڵبژاردنی یه كگرتووی ئیسالمیی كوردستان ڕایگه یاند ئێمه خه ڵكێكی زۆر كه كاندیدكردووه به توانامان و لێهاتوو به شی و هه بێت خۆیان ڕۆڵی ده توانن

زۆری به ڵێنه كان بهێننه دی.به شێوه یه كی »ئێمه وتیشی به یان واقیعی بانگه شه ده كه ین، واته نامانه وێت بانگه شه ی بریقه دار به كاربهێنین، چونكه بكه ین، خــزمــه ت ده مــانــه وێــت ئێمه یه كگرتوو فراكسیۆنی له ئێمه پێشرتیش به شی زۆری به ڵێنه كامنان جێبه جێكردووه بووبووینه ـــوو، داب خه ڵكامن بــه كــه و حكومه ت و خه ڵك نێوان له پردێك به ڵێنه كامنان كه ئاسووده یه ویژدامنان

جێبه جێكردووه «.ئه و لــێــدوانــه كــه یــدا كۆتایی لــه وتی ئیسالمی یه كگرتووی به رپرسه ی ناكرێت، شتێك هه موو »به دڵنیاییه وه ئه و شته هه یه ، دونیادا له هه موو ئه وه له ئه مجاره بۆ ئومێدوارین ئێمه به اڵم هه موو ده سه اڵته وه گه یشتنه ڕێگه ی

به ڵێنه كان بكه ینه كردار«.

به زه قی ده بیرنێت، ته نانه ت پۆسته ری كاندیده كانی یه كێتیش لێده كرێته وه «.

ــن لــه بــاره ی ئــه وه ی چــۆن ده زانپۆسته ره كانی و وێنه لێكردنه وه ی الیه نه كان له الیه ن ئه ندامانی پارتییه وه گه اڵڵی مــه ڕوان ده درێـــت؟ ئه نجام یه كگرتوو كاندیدانی »وێنه ی وتــی نزیك له پارتی و یه کێتی و كۆمه ڵ و ته نیا كــه چــی هــه ڵــوارساه ــه وه ــه ك یلێناكرێته وه، پارتی كاندیدانی وێنه ی ئه وا بێت »با«ە وه به هۆی ئه گه ر خۆ پارتیش كاندیدانی وێــنــه ی ده بـــوو ئه ندامێكی مه عقوڵه ئێ لێكراباوه ، یه كێتی یــان یه كگرتوو یــان كۆمه ڵ بكات؟! له وشێوه یه كارێكی بچێت و نییه به ڵگه به پێویستی ئه وه بۆیه كوردستان دیموكراتی پارتی ئه ندامانی

ئه وكارانه ده كه ن«.ــۆ چــاودێــریــی تـــۆڕی شــه مــس بتائێستا هه ولێر له هه ڵبژاردنه كان خروقاتی و سه رپێچی جــۆر ــوار چهه ڵبژاردنی به شداربووه كانی الیه نه

بزووتنه وه ی و هه ڵواسیوه وێنه ی وێنه ی الیته كان ترافیك له گۆڕانیش كــانــدیــدانــی هــه ڵــواســیــوه . چـــواره م له كه ئه وه یه سه رپێچیه كان جۆری پۆسته ری و وێنه له به شێك هه ولێر كاندیدانی یه كێتی دڕێندراوه ، هه ندێك وانیشان دڕاندنه كان شێوازه كانی له ده دات كه به ئه نقه ست دڕاوه، چونكه وه كو ده بیندرێت 20 وێنه ی كاندیدانی

یه كێتی به ئه نقه ست دڕێندراوه .ـــاره ی ئــه و ـــه ب ــۆ ل ــه ت ــر چ ــۆگ ههه موو »ئێمه ــی وت خــروقــاتــانــه وە هه فته یه ك ئه و سه رپێچی و خروقاتانه باڵویشی كردنیان، دیكۆمێنت له گه ڵ له و وێنه یه كش هه روه ها ده كه ینه وه ، بااڵی كۆمیسۆنی ده ده ینه خروقاتانه

سه ربه خۆی هه ڵبژاردنه كان«.ــااڵی ب كۆمسیۆنی ــرســی ــه رپ بســه ربــه خــۆیــی هــه ڵــبــژاردنــه كــان له ڕێگه ی له كه ڕایده گه ێنێت هه ولێر و الدان چه ندین تیمه كانیانه وه

سه رپێچییان تۆماركردووه .

تۆماركردووه . ــر چــه تــۆ، لـــه وبـــاره یـــه وه هــۆگچاودێریی بۆ شه مس تۆڕی به رپرسی ڕایگه یاند )به یان( بۆ هه ڵبژاردنه كان بۆ ــه ك ئــێــمــه دا كه مپینه كانی ــه لهێناوه، پێكامن هه ڵبژادن بانگه شه ی یه كه میان بیرناوه . خروقات جۆر چوار هه ڵبژاردنه كان ده ستپێكی له بــه ر له الیــه نــه كــان ـــه ی زۆرب كاندیدانی زۆر فه یسبووك كۆمه اڵیه تیی تــۆڕی بانگه شه یان ئاشكرایی و ڕوون به له گه ڵ ــان دووه مــی ده ستپێكردبوو. هه ڵبژاردن بانگه شه ی ده ستپێكی ئه و له گه ڵ بیرناوه ڕیكالم هه ندێك كۆمسیۆن كه ناگونجێت ڕێنامییانه وێنه ی له زگه به ئه وه ی وه كو دایناوه به سێیه میان هه ڵوارساوه . كاندیدان گشتی موڵكی نابێت هــاتــووه یاسا به كاربهێندرێت، هه ڵبژاردنه كان بۆ ناحیه كان و قــه زا له یه كێتی كه چی هه روه ها به كارهێناوه ، گشتیی موڵكی مزگه وته كان ــه رده م ــه ب ل یه كگرتوو

به رپرسی محه مه د، هه ندرێن بااڵی كۆمیسۆنی هه ولێری ئۆفیسی )به یان( به سه ربه خۆی هه ڵبژاردنه كان ی وت »له ڕێگه ی تیمه كانی خۆمانه وه شارۆچكه كانه وه و شــار لــه نــاو كــه ــــان له ده گـــه ڕێـــن، چــه نــدیــن الدامنتۆماركردووه، كۆمسیۆن ڕێنامییه كانی ــه ی ــان ـــه و كــه ره ســت ــه تــایــبــه تــی ل بهه ڵواسینی بــۆ بــه كــارهــاتــوون كــه الیه نه كامنان سه رجه م ئێمه وێنه كان، هه ندێك نابێت كه ئاگاداركردووه تەوە له زگه، ــو وه ك به كاربهێرنێت، شت ده كات، ناشیرین شار سیامی چونكه سه رپێچییه كان كاندیدێك هه ر ئه گه ر ئه وا بكاته وه، چه ندباره یان دووباره

متامنه ی لێ ده سێرنێته وه «.غـــــه رامـــــه ى ــــــاره ی ــــــه ب ل محه مه د هه ندرێن سه رپێچییه كانیش، 50 ده گاته غه رامه »زۆرتــریــن وتــی ــه رده وام ب ئێمه بــه اڵم دینار، ملیۆن هیچ تاكو الیه نه كان له گه ڵ ده بین

سه رپێچییه ك نه كرێت«.

له سنووری هه ولێر وێنه ی و پۆسته ری كاندیدانی یه كێتی و كۆمه ڵ لێده كرێته وه

تۆڕی‌شه‌مس‌بۆ‌هه‌ڵبژاردنه‌كان‌چوار‌جۆر‌خروقاتی‌الیه‌نه‌كان‌تۆمارده‌كات

بانگه‌شه‌ی‌هه‌ڵبژاردن‌له‌نێوان‌به‌ڵێن‌و‌كردارداچاودێرێكی سیاسی: زۆربه ی لیسته كان

به ڵێنه كانیان دوورن له واقیعه وه و به شێكیشیان دووره له ئیمكانیه ت و توانای كاندیده كانیان

ئاكار‌شیره‌یی‌ـ‌هه‌ولێر

په‌رله‌مانی‌ ڕابــوردووی‌ هه‌ڵبژاردنی‌لیستی‌ به‌‌ هه‌ڵبژاردن‌ سیستمی‌ كوردستان‌ئه‌مجاره‌ش‌ هه‌ڵبژاردنی‌ ــوو،‌ ب داخـــراو‌نیمچه‌كراوه‌یه‌،‌‌ لیستی‌ به‌‌ سیستمه‌كه‌‌و‌ ــاش‌ ب الیــه‌نــه‌‌ سیاسییش‌ چــاودێــرانــی‌ده‌كه‌نه‌وه‌،‌ ڕوون‌ جۆر‌ هه‌ردوو‌ خراپه‌كانی‌هاوواڵتیانیش‌بیروڕای‌جیاوازیان‌له‌و‌باره‌وه‌‌

هه‌یه‌.ته‌مه‌ن‌ گه‌نجێكی‌ حه‌سه‌ن‌ مه‌ریوان‌‌24ساڵه‌‌له‌‌باره‌ی‌جۆری‌لیسته‌كان‌وتی‌»بۆ‌كراوه‌‌ لیستی‌ ڕۆشنبیر‌ و‌ خوێنده‌وار‌ چینی‌نه‌شاره‌زا‌ كه‌سانی‌ بۆ‌ بــه‌اڵم‌ باشرتینیانه‌،‌و‌ باشرت‌ ــراو‌ داخ لیستی‌ نه‌خوێنده‌وار‌ و‌

ئاسانرته‌‌بۆیان.باشرته‌‌ ئێستا‌ سیستمه‌ی‌ جۆره‌‌ ئه‌و‌ڕابــوردووه‌‌هه‌بوو‌چونكه‌‌ له‌‌ و‌جۆره‌ی‌ له‌‌باشرتین‌ ‌ لیست‌ ــه‌‌ ل جگه‌‌ ده‌نــگــده‌ر‌

كاندیدیش‌له‌و‌لیسته‌‌هه‌ڵده‌بژێرێت«.هاوواڵتییه‌ك‌ وه‌ك‌ خالیدیش‌ بێخاڵ‌له‌‌باره‌ی‌جۆری‌لیسته‌كانه‌وه‌‌وتی‌»به‌‌ڕای‌ئێمه‌‌ چونكه‌‌ باشرته‌،‌ داخــراو‌ لیستی‌ من‌هه‌روه‌ها‌ ‌ لیست‌ ده‌ده‌ینه‌‌ ده‌نــگ‌ هه‌ر‌و‌ ناكرێن‌ سه‌رقاڵ‌ كاندیده‌ش‌ هه‌موو‌ ئه‌و‌ئاسانرتیشه‌«.‌سه‌باره‌ت‌به‌‌جۆری‌سیستمی‌ساڵح‌ دكــتــۆر‌ لیسته‌كان‌ و‌ هــه‌ڵــبــژاردن‌له‌‌ یاریده‌ده‌ر‌ پرۆفیسۆری‌ ‌ عومه‌ر‌ مه‌ال‌سه‌اڵحه‌دین‌ زانكۆ‌ له‌‌ سیاسییه‌كان‌ زانسته‌‌بۆ‌ جــۆر‌ »باشرتین‌ ــی‌ وت ــان(ی‌ ــه‌ی )ب بــۆ‌هه‌ڵبژاردنه‌كانی‌هه‌رێمی‌كوردستان‌‌لیستی‌كراوه‌یه‌‌كه‌‌له‌‌ناو‌لیستی‌كراوه‌شدا‌هه‌رێمی‌چه‌ند‌ به‌سه‌ر‌ ده‌بێت‌ دابــه‌ش‌ كوردستان‌پارێزگاكان،‌ یان‌ قه‌زاكان‌ وه‌ك‌ بازنه‌یه‌ك،‌ده‌نگ‌ بده‌ی‌ ده‌نگ‌ بته‌وێت‌ كه‌‌ كات‌ ئه‌و‌به‌‌دوو‌یان‌سێ‌‌كاندید‌ده‌ده‌یت،‌زۆر‌به‌‌ده‌نگی‌ بوو‌ پێباش‌ كێی‌ ده‌نگده‌ر‌ ئاسانی‌پێ‌بدات،‌به‌اڵم‌ئه‌گه‌ر‌كوردستان‌یه‌ك‌بازنه‌‌بێت‌‌‌ته‌نیا‌ده‌توانی‌ده‌نگ‌به‌‌یه‌ك‌كاندید‌هه‌ڵبژاردنی‌‌ ئێستای‌ ئه‌وه‌ی‌ وه‌ك‌ بده‌یت‌كراوه‌‌یه‌،‌ نیمچه‌‌ كه‌‌ كوردستان‌ په‌رله‌مانی‌

ئه‌وه‌ش‌زۆر‌باشرته‌‌له‌وه‌ی‌داخراو‌بێت«.زانكۆی‌سه‌اڵحه‌دین‌ مامۆستایه‌ی‌ ئه‌و‌ژێر‌ له‌‌ ــراو‌ داخ »‌لیستی‌ وتــی‌ هــه‌روه‌هــا‌

كێ‌ و‌ ده‌ربچێت‌ كێ‌ كه‌‌ حزبدایه‌‌ ده‌ستی‌نیمچه‌كراوه‌دا‌‌ لیستی‌ به‌اڵم‌ نه‌چیت،‌ ده‌ر‌له‌‌ ئه‌وه‌ی‌ وه‌ك‌ ده‌نگده‌ره‌،‌ ده‌ستی‌ ژێر‌ له‌‌یه‌كه‌م‌ ئه‌گه‌ر‌ كه‌‌ هه‌یه‌‌ داخــراودا‌ لیستی‌حه‌مته‌ن‌ بینێت‌ ده‌نگیش‌ كه‌مرتین‌ كاندید‌كراوه‌دا‌ نیمچه‌‌ له‌‌ به‌الم‌ ‌ ده‌رده‌چێت‌ هه‌ر‌ترین‌ زۆر‌ یه‌كه‌مین‌ و‌ بیست‌ له‌وانه‌یه‌‌تا‌ ــه‌وه‌‌ ئ یه‌كه‌م،‌ ببێته‌‌ و‌ بێنیت‌ ده‌نــگ‌كه‌‌ ده‌نگده‌ر‌ به‌‌ ده‌درێت‌ ئازادی‌ ڕاده‌یه‌ك‌پێ‌ لیستی‌ كام‌ یان‌ شیاوه‌‌ پێ‌ كه‌سێكی‌ چ‌باش‌بوو‌له‌‌ناو‌لیسته‌كه‌ش‌كام‌كاندیدی‌پێ‌

شیاو‌بێت«.ــواری‌ ــی‌ب ــوان هــۆگــر‌چــه‌تــۆ‌چــاالكبۆ‌ بــاره‌یــه‌وه‌‌ له‌و‌ ‌ مه‌ده‌نی‌ كۆمه‌ڵگه‌ی‌كاری‌ ئه‌زمونی‌ »لــه‌‌ ‌ ده‌ڵــێــت‌ )بــه‌یــان(‌هه‌ریه‌ك‌ ده‌نگده‌ر‌ شێوازی‌ هه‌ڵبژاردن‌نیمچه‌‌ یاخود‌ داخراو‌ و‌ كراوه‌‌ لیستی‌ له‌‌كراوه‌‌‌الیه‌نی‌باش‌و‌خراپی‌هه‌یه‌،‌یه‌كێك‌له‌‌الیه‌نه‌‌باشه‌كانی‌لیستی‌داخراو‌‌ئه‌وه‌یه‌‌بۆ‌ ده‌كرێت،‌ تێدا‌ هه‌ڵه‌ی‌ كه‌مرتین‌ كه‌‌ئاماژە‌ی‌ یه‌ك‌ ته‌نیا‌ كه‌‌ ئاسانه‌‌ ده‌نگده‌ر‌لێده‌دات،‌‌هه‌روه‌ها‌كیانی‌سیاسی‌به‌هێز‌ئازاد‌ده‌بن‌ ‌ پارته‌‌سیاسییه‌كان‌ و‌ ‌ ده‌كات‌ئه‌وان‌ و‌ كاندیدی‌ بۆ‌ ‌ داده‌نێن‌ كێ‌ كه‌‌ئه‌وه‌ش‌ بــه‌اڵم‌ ــه‌ن،‌ ده‌ك نیشانی‌ ده‌ســت‌ده‌نگده‌ر‌ كه‌‌ هه‌یه‌‌ خۆی‌ كووڕی‌ و‌ كه‌م‌ئازاد‌نابێت‌له‌‌دیاریكردنی‌كاندید‌ئه‌وه‌ی‌ــت.‌ ــوزه‌رێ ده‌گ كــوردســتــان‌ لــه‌‌ ئێستاش‌ده‌نگده‌ر‌دووجار‌ واتای‌ به‌‌ ئه‌زمون‌هه‌یه‌‌ده‌نگ‌ده‌دات‌جارێك‌به‌‌لیست‌و‌جارێك‌‌كه‌‌ده‌نگده‌ر‌مافی‌ لیسته‌كه‌‌ به‌‌كاندیدی‌هه‌یه‌‌لیستێك‌دیاری‌بكات‌و‌دواتر‌مافی‌له‌و‌ باشه‌‌ پێی‌ ئه‌و‌ كه‌‌ كاندیدێك‌ هه‌یه‌‌له‌‌حزب‌ مافه‌‌ ئه‌و‌ كه‌‌ هه‌ڵبژێرێت‌ لیسته‌‌ڕە‌چاوی‌ و‌ ده‌نگده‌ر‌ بۆ‌ وه‌رگیراوه‌ته‌وه‌‌كاندی‌ له‌وانه‌یه‌‌ ناكرێت،‌ ڕیزبه‌ندی‌سه‌دهه‌م‌ده‌ربچێت‌و‌یه‌كه‌م‌ده‌رنه‌چێت،‌‌ڕیزبه‌ندییه‌كه‌‌ سه‌رله‌نوێ‌ ده‌نگده‌ر‌ بۆیه‌‌یارمه‌تی‌ مۆدێله‌ش‌ ئه‌م‌ ده‌خاته‌وه‌،‌ ڕێك‌كاندید‌ بــاشــرتیــن‌ ده‌دات‌ ده‌نــگــده‌ر‌كراوه‌‌ نیمچه‌‌ لیستی‌ بۆیه‌‌ هه‌ڵبژێرێت‌ده‌ره‌خسێنێت‌ ده‌نگده‌ر‌ بۆ‌ ده‌رفه‌ت‌ دوو‌ده‌رفه‌ت‌ یه‌ك‌ داخراوكه‌‌ لیستی‌ له‌‌ باشرته‌‌

بۆ‌ده‌نگده‌ر‌ده‌ره‌خسێنێت«.

www.bayanpress.net ژماره‌‌)50(،‌سێشه‌ممه‌‌2013/9/3،‌ساڵی‌یەکەم

6

پارتی‌ ئه‌ندامانی‌ له‌الیه‌ن‌ تر‌ الیه‌نێكی‌دیموكراتی‌كوردستانەوە‌لێكراونه‌ته‌وه‌.

لیستی‌ سه‌رۆكی‌ گه‌اڵڵی،‌ مه‌ڕوان‌وتی‌ )بــه‌یــان(‌ بۆ‌ ئیسالمی‌ كۆمه‌ڵی‌خروقاتی‌ سۆران‌ قه‌زای‌ سنووری‌ »له‌‌ــدن‌ دڕان تایبه‌تی‌ بــه‌‌ ده‌كــرێــت‌ زۆر‌وێنه‌ی‌ و‌ فلێكس‌ لــێــكــردنــه‌وه‌ی‌ و‌به‌‌ ده‌ســه‌اڵت‌ لیستی‌ كاندیده‌كامنان.‌به‌‌ جیاوازی‌ پارتی‌ براده‌رانی‌ تایبه‌تی‌لێكردنه‌وه‌ی‌ له‌‌ ناكه‌ن‌ تر‌ الیه‌نه‌كانی‌پۆسته‌ر‌ كاندیده‌كان‌ پۆسته‌ری‌ و‌ وێنه‌‌كۆمه‌ڵ‌ و‌ یه‌كێتی‌ كاندیدانی‌ وێنه‌ی‌ و‌پێیانخۆش‌ و‌ لێده‌كرێته‌وه‌‌ یه‌كگرتوو‌ و‌به‌اڵم‌ هه‌بێت،‌ ڕكابه‌ریكیان‌ هیچ‌ نییه‌‌ده‌شزانین‌ و‌ ده‌گــریــن‌ ئـــارام‌ ئێمه‌‌له‌و‌ نیگه‌رانه‌‌ و‌ بێزار‌ خه‌ڵكیش‌ كه‌‌پارتی‌ ــی‌ ــراده‌ران ب كــه‌‌ خروقاتانه‌ی‌

ده‌یكه‌ن«.»كۆمه‌ڵه‌‌ وت‌ ئه‌وه‌شی‌ گه‌اڵڵی‌ ‌خه‌ڵكێكی‌دیارن‌ئه‌و‌خروقاتانه‌‌ده‌كه‌ن،‌هه‌رچه‌نده‌‌لیژنه‌ی‌ئه‌منی‌قه‌زاكه‌‌ده‌ڵێ‌‌زۆر‌ دیارده‌یه‌‌ ئه‌و‌ كه‌چی‌ نابین،‌ ڕازی‌

عیسا‌عه‌بدولقه‌هار‌ـ‌هه‌ولێر

هه‌ولێر‌ پارێزگای‌ ســنــووری‌ له‌‌ـــه‌ر‌یــه‌كــێــتــی‌ ـــب ـــه‌رام خـــروقـــات‌بئیسالمی‌ ــی‌ كــۆمــه‌ڵ و‌ نیشتامنی‌تایبه‌ت‌ ڕێكخراوێكی‌ و‌ ده‌كــرێــت‌ڕایگه‌یاند‌ هه‌ڵبژاردنه‌كانیش‌ بــه‌‌تۆماركردووه‌،‌ خروقاتیان‌ جۆر‌ چوار‌سه‌ربه‌خۆی‌ بااڵی‌ كۆمسیۆنی‌ هاوكات‌بوونی‌ له‌‌ الیه‌نه‌كان‌ هه‌ڵبژارده‌كانیش‌

سه‌رپێچییه‌كان‌ئاگادارده‌كاته‌وه‌.ڕابردوو‌هه‌ڵمه‌تی‌ له‌‌28ی‌مانگی‌الیه‌نه‌كان‌ هه‌ڵبژاردنی‌ بانگه‌شه‌ی‌ده‌ستیپێكرد‌له‌و‌ماوه‌یه‌شدا‌له‌‌سنووری‌خروقات‌ چه‌ندین‌ هه‌ولێر‌ پارێزگای‌

تۆمار‌كراوه‌.لێپررساوی‌ عــه‌بــدوڵــا،‌ حه‌مید‌ڕێكخستنی‌ 3ی‌ مه‌ڵبه‌ندی‌ هه‌ڵبژاردنی‌هه‌ولێر‌به‌‌)به‌یان(ی‌ڕاگه‌یاند‌له‌‌هه‌موو‌لێكردنه‌وه‌ی‌ دیارده‌ی‌ هه‌ڵبژاردنه‌كاندا‌ـــاره‌‌ پــۆســتــه‌ره‌تــه‌كــان‌دووب وێــنــه‌‌و‌پۆسته‌ری‌ چواچێوه‌یه‌دا‌ له‌و‌ ده‌بێته‌وه‌،‌

لێده‌كرێته‌وه‌‌ هه‌ولێر‌ له‌‌ كاندیده‌كامنان‌و‌سه‌رچاوه‌كه‌ی‌ئه‌وكاره‌ش‌نادیاره‌.

له‌هه‌ولێر‌ بۆچی‌ ئه‌وه‌ی‌ له‌باره‌ی‌ ‌كاندیده‌كانیان‌ پۆسته‌ری‌ و‌ وێنه‌‌عه‌بدوڵا‌ حه‌مید‌ لــێــده‌كــرێــتــه‌وه‌؟‌پــه‌یــوه‌نــدی‌به‌و‌ ــی‌»بـــه‌داخـــه‌وه‌‌ وتهه‌یه‌،‌ ڕابوردووه‌وه‌‌ خراپه‌ی‌ كولتووره‌‌كه‌‌ وایكردووه‌‌ ڕابــوردوو‌ ملمالنێكانی‌له‌‌ جۆرێك‌ هه‌ڵبژاردنه‌كاندا‌ له‌كاتی‌به‌اڵم‌ بێت،‌ دروســت‌ گرژی‌ و‌ توندی‌پێویسته‌‌ئه‌و‌دیارده‌یه‌‌نه‌مێنێ‌‌و‌ڕێز‌له‌‌

یه‌كرت‌بگیرێت«.3ی‌ مه‌ڵبه‌ندی‌ به‌رپرسه‌ی‌ ئه‌و‌ ‌و‌ ــه‌ڕە‌ك‌ گ زۆر‌ »لــه‌‌ وتیشی‌ یه‌كێتی‌و‌ وێنه‌‌ هه‌ولێر‌ جیاوازه‌كانی‌ شوێنه‌‌ڕێباز‌ وه‌كو‌ كاندیدێكی‌ پۆسته‌ره‌كانی‌تر‌ كاندیدانی‌ و‌ ڕەســـوڵ‌ كـــۆرسه‌ت‌

لێكراونه‌ته‌وه‌«.كۆمه‌ڵ‌ لیستی‌ سه‌رۆكی‌ وته‌ی‌ به‌‌به‌‌ سه‌ر‌ سۆرانی‌ قــه‌زای‌ سنووری‌ له‌‌پۆسته‌ری‌ و‌ وێنه‌‌ هه‌ولێر‌ پارێزگای‌چه‌ند‌ و‌ ئیسالمی‌ كۆمه‌ڵی‌ كاندیدانی‌

له‌‌سنووری‌هه‌ولێر‌وێنه‌ی‌و‌پۆسته‌ری‌كاندیدانی‌یه‌كێتی‌و‌كۆمه‌ڵ‌لێده‌كرێته‌وه‌

تۆڕی‌شه‌مس‌بۆ‌هه‌ڵبژاردنه‌كان‌چوار‌جۆر‌خروقاتی‌الیه‌نه‌كان‌تۆمارده‌كات

لیستی‌نیمچه‌كراوه‌‌ئه‌ركی‌كاندیده‌كانی‌گران‌كردووه‌

مه ڕوان گه اڵڵی: ئه ندامانی پارتی دیموكراتی كوردستان له شارۆچکەى سۆران وێنه و پۆسته رەکانى ئێمه و یه كێتيی نیشتمانى و یه كگرتووى ئیسالمی لێده كه نه وه

««

جانتای‌مناڵه‌كه‌ت‌چۆن‌بێت‌باشه‌؟

پسپۆڕان و شاره زایان، ئامۆژگاری دایكان و باوكان ده كه ن زۆر ئاگاداربن له هه ڵبژاردنی جانتای قوتابخانه بۆ منداڵه كه یان، ئه وان ده ڵێن: ته نها ئه وه

به س نییه كه منداڵه كه حه زی لێبكات و ئیدی یه كڕاست باوكه كه بۆی بكرێت، به ڵكو پێویسته كه پێوه ری دیاریكراوی تێدا بێت.

)دیته ر كه نابه (، ئه ندامی ده سته ی هونه ری ئه ڵامنی بۆ چاودێریی كوالێتی، روونی ده كاته وه كه جانتای قوتابخانه پێویسته خاوه نی ره نگێكی

گه شاوه ی وه ك: پرته قاڵی یان زه رد بێت. چونكه ره نگی جانتا به یه كێك له م ره نگانه ، له سه ره وه بێ یان له الكانه وه ، كار ده كات له سه ر ئه وه ی كه

منداڵه كه به رۆژدا به شێوه یه كی چاك ببیرنێت و دیاربێت له شۆفێرانه وه له كاته كانی ئێوارانیشدا. كنابه ، پێداگیری له سه ر ئه وه ده كات كه گرنگه جانتا،

په لی پانی شۆڕبوو و ڕەنگی زیویی پێوه بێت یان ئه و ڕەنگانەی تیشكه كان پێچه وانه ده كه نه وه ، چونكه ئەو ڕەنگانه بە پێچه وانه ی رووناكی گڵۆپه كانی

پێشه وه ی ئۆتۆمبیله وه كار ده كه ن. به و شێوه یه شۆفێران زۆر باشرت ئاگادار ده بنه وه .

ئه م پسپۆڕە به پێویستی ده زانێت كه جانتا كێشی سووك بێت، به شێوه یه ك خۆی به ته نها بتوانێت هه ڵیبگرێت و دایبنێت به بێ هاوكاری كه سی تر،

هه روه ها شێوه ی پشتێنه كه ی ئه وه نده ساده بێت كه منداڵه كه بتوانێت خۆی به شانییه وه رێكی بخات، هه روه ها تایبه ت به ناوچه ی پشتی منداڵه كه

باش وایه پته و و ره ق بێت.

به شێوه یه كی گشتی، ئه م پسپۆڕە ئامۆژگاری باوكان و دایكان ده كات كه له كاتی كڕینی جانتای قوتابخانه دا له گه ڵ منداڵه كه یاندا بن، به و شێوه یه

ده توانن بزانن ئایا ئه م جانتایه بۆ پشتی ئه م منداڵه ده شێت و ده وه ستێت له پشتییدا به شێوه یه كی چاك، یان نا؟

‌به‌زمه‌ساتی‌هه‌ڵبژاردن

9

وێنە جیهانییەکان

ژماره )50(، سێشه ممه 2013/9/3،

ئا: الس هه ورامی

سەریاس محەمەد

مەتین

ده‌نگدانبه‌‌شێوازی‌

نوێ!

گاڵته جاڕییه كانی و ته نز به شوێن هه ڵبژاردندا ده گه رێت.

پریاسكه الپ����ه ڕەی چ���ی ده س��ت��ب��ك��ه وێ��ت مشتوماڵی ده كات و دیسان ده توانن ئێوه ش ده كاته وه ، باڵوی و ته نز و نوكته و بكه ن هاوكاریامن بۆ بنێرن هه ڵبژاردن گاڵته جاڕییه كانی

رۆژنامه ی به یان. كاندیدێك بینیم خۆم به چاوی �به كارهاتوو(دا )كه لوپه لی په یجی له

ڕیكالمی بۆخۆی كردبوو.كه مردوانه ی له و یه كێك گوایه �هه یه ده ن��گ��ده ران��دا لیستی له ن��اوی پارتی به ده ده م ده ن��گ وتوویه تی: بۆ قه برەکەم داوه وه عدیان چونكه

بگۆڕن بە قەبڕیکى ڕوكن.میهره بانی و به خشنده یی �وه ختێ ك��ردم، سه رسامی كاندیدێك

ل��ه واڵ���ه ك���ه ی خ��ۆی��دا ن��ووس��ی��ب��وی: خۆیه وه شوێنی ل��ه »ه��ه ری��ه ك��ه ت��ان ده ت��وان��ێ��ت زۆرت���ری���ن ده ن��گ��م بۆ

كۆبكاتەوه «.خوێندمه وه ، خۆم چ��اوه ی به و �په یامه كه یدا خاڵی یه كه م له كاندیدێك كه باسی له چاالكی و خزمه ته كانی خۆی منداڵی »ه��ه زاران نووسیبوی كردبوو، باوك و دایك بێ و فه قیر و ئه نفال به و و خۆبه خشی به ده وڵه مه ندم و

ده سته ی خۆم خه ته نه كردووه «.� یه كێكی دی نووسیبووی: »ئه وه ی

ده نگم نه داتێ، گوناهی ده گاتێ«.ئه كاونتی له ڕۆژنامەنووسێک �ته نها هه یه ح��زب نووسیوی: خ��ۆی باسی كه سایه تی مردووه كانی ده كات و ئێستا كۆده كاته وه . چونكه پێ ده نگیان ئه وه ی كه سایه تی بێت تێیدا نه ماوه كه

شایانی باس بێت.

مه راقی چونكه به ك�����راوه زۆر خه ڵكی گه روماندا، ن���اچ���ار ب���ۆ ه��ه ر دیوێكی گه رم، بابه تێكی ته نز و گ��اڵ��ت��ه ج��اری له سه روبه ندی داده تاشێت. وه ختێ هه ڵبژاردنه كاندا زۆر ك��ان��دی��ده ك��ان و ح��زب پڕوپاگه نده خه ریكی به جدیی خه ریكه خه ڵكێكیش بانگه شه ن، و

تەقڵەی لێ دەدات، ژنەكەی دەڵێت ئەوە

چییە؟ نەخۆشەكەش دەڵێت: رشووبەكەم

خواردەوە لەبیرم كرد بیشڵەقێنم.

لە سواڵكردندا لەكاتی سواڵكەرێك

و هات ماڵ خاوەن دا، ماڵێكی دەرگای

سەیری سواڵكەرەكە ك��ردەوە. دەرگ��ای

خاوەن ماڵەكەی كرد، خزمێكی خۆی بوو،

لێگەڕێ گوت: ماڵەكەی بەخاوەن بۆیە

كێی دەڵێ: كوڕەكەش تاقیكردنەوەكان؟

جەنابت!!

ب��ۆ الی دەچ��ێ��ت ن��ەخ��ۆش��ێ��ك -

بۆ پشكنین رشووبی دوای دكتۆر دكتۆر:

جوان رشووبە ئەم دەڵێت: و دەنووسێ

نەخۆشەكە بیخۆرەوە. ئینجا بشڵەقێنە

ژنەكەی رۆژێ��ك م��اڵ، بۆ دەڕوات����ەوە

مێردەكەی دەبینێت ژوورێ دەچێتە

دەڵێ: كوڕەكەی بە باوكێك �

ئەگەر لە تاقیكردنەوەكان دەرنەچیت

ت��ۆ ن��ە ك��وڕی منی ن��ە دەت��ن��اس��م..

و دەچێ كوڕەكە باوكە! باشە كوڕ:

وەردەگرێت تاقیكردنەوە ئەنجامی

لە بووی چۆن ها!! باوك: دێتەوە! باعایدی خۆم بێ...و

دادەنیشن بەیەكەوە ژنێك و پیاو -

بە ژنەكە هەیە، خۆشیان جەوێكی و

چی لە بیر گیانەكەم دەڵ��ێ: پیاوەكە

دەكەیەوە؟ پیاوەكەش دەڵێ: بیر لەو شتە

دەكەیەوە لێ بیری تۆ كە دەكەمەوە،

بەسەر ژنم دەت��ەوێ دەڵ��ێ: !!ژنەكەش

بهێنی!

بەیان

سه رنجڕاكێشیان وێ��ن��ه ی چه ندین ب���اڵوك���رده وه . ی���ه ك ل��ه وێ��ن��ه ك��ان، له سه ر س���ووره ك��ه ده ن��گ��ده رێ��ك��ه گوێدرێژە كه یه وه س��واری به ئ��ه وه ی و ده ن��گ��دان��ه ك��ه وه ب��ن��ك��ه ی بچێته دیكه شیان ئه وی ب��دات. خۆی ده نگی كه شه ربه تفرۆشه ، پیاوێكی وێنه ی چووه ته ش��ه رب��ه ت��ه ك��ه وه ده زگ���ای ب��ه ده دات، ده نگ و ده نگدانه كه وه بنكه ی فرۆشتنی به كردووه ده ستی دواتریش

شه ربه ت به ده نگده ره كان.خۆزگه فۆتۆگرافه رانی الی خۆشامن ل��ه س��ات��ه وه خ��ت��ی ه��ه ڵ��ب��ژاردن��ه ك��ان��ی سه رنجڕاكێش وێنه ی چه ندین 9/21دا باڵویان و ده گ��رت پێكه نیناوییان و

ده كرده وه .

ه��ه ڵ��ب��ژاردن ل��ه گ��ه ڵ ئ��ه وه ی به خۆیه وه توند ملمالنێی و كێبڕكێ نییه خاڵییش هاوكات ده بینێت، و سه مه ره و سه یر به سه رهاتی له دیمه نی سه رنجڕاكێش و پێكه نیناوی. و الی ن��اوه ڕاس��ت ڕۆژه��ه اڵت��ی له خۆشامن، به هۆی كه میی هۆشیاریی موماره سه كردنی و ه��ه ڵ��ب��ژاردن هه ڵبژاردنه كاندا له دیموكراسی، جۆره ها مامه ڵه و جوواڵنه وه ی نامۆ

به دی ده كه ین.له یه كه مین هه ڵبژاردنی ئازادی ساڵی له میرس له سه رۆكایه تییدا موحه ممه د دكتۆر تیایدا كه ،2011ده نگه كانی زۆری��ن��ه ی م��ورس��ی واڵته ئه و چاالكوانانی به ده ستهێنا،

هه‌ر‌بۆ‌خۆشیی..

جانتای‌مناڵه‌كه‌ت‌چۆن‌بێت‌باشه‌؟

پسپۆڕان و شاره زایان، ئامۆژگاری دایكان و باوكان ده كه ن زۆر ئاگاداربن له هه ڵبژاردنی جانتای قوتابخانه بۆ منداڵه كه یان، ئه وان ده ڵێن: ته نها ئه وه

به س نییه كه منداڵه كه حه زی لێبكات و ئیدی یه كڕاست باوكه كه بۆی بكرێت، به ڵكو پێویسته كه پێوه ری دیاریكراوی تێدا بێت.

)دیته ر كه نابه (، ئه ندامی ده سته ی هونه ری ئه ڵامنی بۆ چاودێریی كوالێتی، روونی ده كاته وه كه جانتای قوتابخانه پێویسته خاوه نی ره نگێكی

گه شاوه ی وه ك: پرته قاڵی یان زه رد بێت. چونكه ره نگی جانتا به یه كێك له م ره نگانه ، له سه ره وه بێ یان له الكانه وه ، كار ده كات له سه ر ئه وه ی كه

منداڵه كه به رۆژدا به شێوه یه كی چاك ببیرنێت و دیاربێت له شۆفێرانه وه له كاته كانی ئێوارانیشدا. كنابه ، پێداگیری له سه ر ئه وه ده كات كه گرنگه جانتا،

په لی پانی شۆڕبوو و ڕەنگی زیویی پێوه بێت یان ئه و ڕەنگانەی تیشكه كان پێچه وانه ده كه نه وه ، چونكه ئەو ڕەنگانه بە پێچه وانه ی رووناكی گڵۆپه كانی

پێشه وه ی ئۆتۆمبیله وه كار ده كه ن. به و شێوه یه شۆفێران زۆر باشرت ئاگادار ده بنه وه .

ئه م پسپۆڕە به پێویستی ده زانێت كه جانتا كێشی سووك بێت، به شێوه یه ك خۆی به ته نها بتوانێت هه ڵیبگرێت و دایبنێت به بێ هاوكاری كه سی تر،

هه روه ها شێوه ی پشتێنه كه ی ئه وه نده ساده بێت كه منداڵه كه بتوانێت خۆی به شانییه وه رێكی بخات، هه روه ها تایبه ت به ناوچه ی پشتی منداڵه كه

باش وایه پته و و ره ق بێت.

به شێوه یه كی گشتی، ئه م پسپۆڕە ئامۆژگاری باوكان و دایكان ده كات كه له كاتی كڕینی جانتای قوتابخانه دا له گه ڵ منداڵه كه یاندا بن، به و شێوه یه

ده توانن بزانن ئایا ئه م جانتایه بۆ پشتی ئه م منداڵه ده شێت و ده وه ستێت له پشتییدا به شێوه یه كی چاك، یان نا؟

www.bayanpress.netژماره )50(، سێشه ممه 2013/9/3، ساڵی یەکەم

8

کۆمەڵى ئیسالمیی کوردستان 104

ده‌وێت دادگه‌ریی‌‌ میلله‌ت‌

104ڕیکالم

كارمه ندی چێشتخانه یه ك: 10%ى ئه و خۆراكه ی ئاماده ده كرێت، خه سار ده بێت و ده یڕێژین

سلێمانی پێشه نگی به خه ساردانی خۆراك و كااڵكانە ڕاپۆرت: ڕەزا هه ورامی

به خه ساربردن و ته له فكردنی خۆراك له دیارده یه كه تر، شتی و جلوبه رگ و سلێامنیدا زۆر باوه و گه یشتووه ته لووتكه . به كارهێنانی ئ��ه وه ی س���ه ره ڕای ئه مه مه ترسیدار، ئاستێكی گه یاندووه ته لێكه وتووه ته وه . ژینگه شی پیسكردنی خۆراكێكی چێشتخانه كاندا له ڕۆژان��ه له هه شامنه ده ك��رێ��ت، ت��ه ل��ه ف زۆر خۆی پێویستی ئه وه نده ی چه ند ماڵه وه گه نجان( )به تایبه ت هه یه جلوبه رگی له به ركردنیان فریای نییه ڕەن��گ كه خانه ی ده چنه تێكڕا ئه مانه بكه وێت،

ته له فكردنه وه .سلێامنی ڕیستۆرانێكی له هه رێم، له باره ی كارده كات، بیانی خواردنی بۆ زۆره وه خوارده مه نیی ته له فكردنی ڕووی له ئێمه »خواردنه كانی ده ڵێت

چێشتخانه كان و كه من چه ندێتییه وه بۆ داده نێن خ��واردن بڕی نرخ به پێی س��ه ردان��ك��ه ره ك��ان. دوات���ر داواك��اری��ی كڕیاریش گرنگه ، به اڵم ئه وه ی ده مێنێته وه و پاشاموه یه چونكه بیڕێژین، ناچارین ناكرێت به كاربهێرنێته وه «. هه رێم وتیشی له چاو ده مێننه وه پاشاموانه ی »ئ��ه و له زۆر ڕێژەیه كی و زۆرن زۆر خۆیاندا و ده بێت ته له ف ئاماده كراو خۆراكی

كه سیش نییه له مه بپرسێته وه «. حه مزه، كاستی چێشتخانه ی حاجی زۆر خه ڵك و سلێامنی له حه سه نه ده ڵێت باره یه وه له و تێده كه ن، ڕووی نه گه یشتووه ته ئێمه تاكی »هوشیاریی كه مبكاته وه ، خ��واردن خه ڵك ئ��ه وه ی ده مێنێته وه خواردنه ی ئه و دواتریش كه ده بێت خه سار 10%ى نزیكه ی ڕێژەیه كی كه م نییه ، هۆیه كه ی ئه وه یه هه یه وا ج��اری داواك����اران زۆرب���ه ی

هه مووی ناتوانن یاخود نییه برسییان بخۆن«.

ژینگه، یاریده ری حسێن، سوبحان زۆری خواردنی به خه ساردانی له باره ی ژینگه ی »ڕۆژی جیهانیی وتی ڕۆژانه وه مه سه له ی بۆ ته رخانكرابوو ئه مساڵ خ��ۆراك��ی ف��ڕێ��دراو و پ��اش��اموه ك��ه ی، ده ده رێ��ت. فڕێ ناچار و زیاده یه كه و ڕیستۆرانت له ته نیا ئه مه به داخه وه ماڵه وه ش له به ڵكو نییه ، چێشتخانه كان نیوه ی خ��واردن هه میشه كه ده بیرنێ ده مێنێته وه و ده یڕێژن«. سوبحان باسی بریتییه ئه مه »چاره سه ری كرد له وه ش كه مكردنه وه ی و له هوشیاریی خواردن ئاماده كردن. خۆراك قه باره ی و خۆراك پێشكه وتووه كان واڵت��ه له ه��ه روه ه��ا ئه و خۆراكانه گازی له ده بیرنێت سوود الی ب��ه اڵم خۆڵه وه ، ژێر ده كرێنه كه هێشتا سوودوه رگرتنێك وه ها خۆمان

نییه و هه ر ژینگه پیسكردنه «.و جلوبه رگ ته له فكردنی له باره ی گه نجێكه ئه دهه م حوزه یفه پۆشینه وه ، نوێی كڕینی جلوبه رگی زۆر خواستی و »هۆی ده ڵێت ل��ه وب��اره ی��ه وه هه یه، به خه ساردان و زیاده ڕۆیی په یوه ندی به سێ شته وه هه یه . یه كه م: چاولێکه ریی. خه ڵكی خواستی زۆربوونی دووه م: ئ��ه م��ڕۆ، ب��ه ت��ای��ب��ه ت گ��ه ن��ج��ان كه خۆیان و مۆدەیه جلوبه رگیان به ته نیا كه ئه وه یه سێیه میش: نابه ستنه وه . چۆن خه ڵك پێشرت نازانن نوێ نه وه ی نییه یه كسان ئه مڕۆ كڕینی واتا ژیاون. تاكه كه سییه وه ، پێویستیی قه باره ی به

به ڵكو زۆر له وه زۆرتریشه .سلێامنییه بازرگانێكی كوڕی هێڤار م��ۆده ی ت��ورك��ی��اوه جلی ل��ه ب��اوك��ی و كه وای��ه »ئه مڕۆ ده ڵێت ده كڕێت، بۆ پێویست ده كات جلوبه رگی هه میشه نوێ

هۆكاری ئه مه هه بێت، زۆرت مۆده ی و یه كه مه . ڕاسته ڕەنگه فریای له به ركردنی به اڵم نه كه ویت، چه ندجاره ی هه موویان دوانه كه ویت«. مۆده له ئه وه یه گرنگ هه موو نادات به وه گوێ وتیشی هێڤار گرنگی نا، یان له به رده كات جله كانی به وه ده دات كه كۆی مۆده كانی هه بێت

و دڵیشی پێیان خۆشه .و هه یه پێاڵوفرۆشیی دوكانی ئاكام له باره ی خواستی زۆر و ته له فكردنه وه ی له هه یه وا »گه نجی ده ڵێت كااڵكانه وه ده كڕێت، كاله یه ك و قۆنده ره مانگێكدا هه یه گوێ به پاره نادات«. ئاكام وتیشی هیچ وایكردووه مۆده و »چاولێكه ری خۆی كاتی تا گه نجان قۆنده ره یه كی بووه ته ئه مه بگۆڕدرێ. و نه مێنێته وه زۆر و پێاڵو خه ساربردنی ب��ه ه��ۆی تا ئ��ه وه ی گوێدانه بێ تر، جلوبه رگی

چه ند پێویستامن پێیانه «.

كوڕی بازرگانێك: گرنگ ئه وه یه

فریای مۆده بكه ویت، گرنگ نییه

چه ند قۆنده ره و جلوبه رگت هه یه

www.bayanpress.netژماره )50(، سێشه ممه 2013/9/3، ساڵی یەکەم

11

داڕشتنه وه ی: ئاراس ڕەفیق

له و هه زان گه نجه به شمه ینه تییانه ی نیشتامنه كه ڕۆژگار بێڕەحامنه هاڕیونی، جار ل��ه دوای جار گه وره بوونیدا له گه ڵ ئه ركه قورس و به رپرسیاریه تییه كانی سه ر شانی زیاتر ده بن. ئه و گه نجێكی غه مگینه ، هاوكات ئارام و له سه رخۆیه ، له و كوڕانه یه گه وره تر له خۆی كه سانی ڕێزی زۆر كه ته مه نی له هه ڵسوكه وته كانی ده گرێت. هۆكاره كه ی له وانه یه گه وره ترن، خۆی بێبه ش منداڵییه وه له هه ر بێت ئه وه بووه له ناز و سۆزی باوكایه تی. هه رچه ند ل����ه دوای س��ێ خ��وش��ك��ه ك��ه ی ل��ه دای��ك ئه وه ی زوو زوو دایكی به اڵم ده بێت، به بیرده هێنایه وه كه ده بێته كوڕەگه وره ی له خێزانه كه ی به رپرسیارێتیی و ماڵ

ئه ستۆدایه .ل��ه م ڕۆژان���ه وه ك��و ه��ه ر ڕۆژێكی ده چ��ووم، ك��اره ك��ه م شوێنی ب��ه ره و تر ساڵوكردن پاش كه وت، كارزان به چاوم پاشان و پرسی ماڵه وه یانم ه��ه واڵ��ی له ده م��زان��ی خوێندنه كه ی، ه��ه واڵ��ی »له خوا وتی ئاماده ییه ، دوازده ی پۆلی منره ی كرد، ته واو شه شه كه م به زیادبێت باشیشم هێناوه «. ئینجا پرسیم خێره ، به م ئه ویش ده چیت؟ كوێ بۆ زووه به یانییه

لێده كردم، مانگیان ش��ه ش ی��ان ساڵێك منیش له به ر خوێندنه كه م نه متوانیوه ڕازی پێوتن كه سه م ئه و ناوی بوو ئه وه ببم«. خۆیشم دابوونێ ، ژماره كه م پێشرت كه به وه ی بوو ڕازی پێوه كرد، په یوه ندیم به اڵم بكه ن حه ماڵی ده توانن له وێ كه كارده كەن، له وێ زۆر خه ڵكێكی ڕۆژانه بۆیه لێیه ، عه ره بیشی زۆر ه��ه روه ه��ا په یدابكه ن وا پاره یه كی نه توانن له وانه یه لێببینن، شوێنی مانه وه شیان كه سوودی نائومێدییه كی به و به ناچاری بۆیه نییه ،

زۆره وه گه ڕایه وه .و بۆالم هاته وه ڕۆژێك چه ند پاش تێكده چم، خه ریكه بێتاقه تم، »زۆر وتی نازانم چی بكه م. شه وانه خه وم لێناكه وێت. دایكیشم زۆر خه فه ت ده خوات، ده ترسم تۆ الی ته نیا ئه مه ش لێبێت. شتێكی باسده كه م، ته نانه ت دایكیشم نازانێت من بێتاقه تم. هه موو جارێك دڵنه وایی ده كه م. ئیدی ئێسته بۆ شتێك هاتووم، ده مه وێت وه ك��و چونكه پێبكه م، پرسوڕایه كت منیش سه یرتده كه م«. خۆم براگه وره ی كه ئه مساڵ »به ته مام وتی فه رموو. وتم: یه كه م ساڵی زانكۆم ده بێت، دوای بخه م، ببه ستم ساڵێك عه قدی كۆمپانیایه ك له و بكه م په یدا پاره هه ندێك ئ��ه وه ی بۆ داهاتووم. ساڵی بۆ بكه م پاشه كه وتێك

هیچ ده كه م. ماڵه وه ش هاوكاریی پاشان به رده ممدا. له نییه تر ڕێگه چاره یه كی عومره دا له م كرد كرێكارییم ئه وه نده نه مده زانی منیش ب��ووم«. وه ڕس ت��ه واو حاڵی ده مزانی الیه كه وه له بڵێم. چی تریشه وه الیه كی له چۆنه ، ماڵه وه یان ته نیا ب��وو. حه یف پێ خوێندنه كه یم خوێندنه كه ی وه سفی پێكرا ئه وه نده م به هه ند داه��ات��ووی پێویسته و بكه م به په یوه سته چاره نووسی وه ربگرێت، ئه وه شم هه مانكاتدا له خوێندنه كه یه وه ، چونكه ئه و، بۆ نییه به س ئه وه ده زانی

ده مزانی كوێی دێشێ .هه فته یه ك دوای ب��ه ه��ه رح��اڵ، په یوه ندیم پێوه كرد پرسیم له كوێیت؟ وتی

»ته واو بڕیاری خۆمم دا«.»له وت��ی تێنه گه یشتم، ب���ه اڵم گازییه كان خ��واردن��ه وه شه ریكه یه كی ساڵێك، ماوه ی بۆ كردووه كار به ده ستم تر. ساڵێكی بۆ هێناوه خوێندن له وازم له كێشا ڕەزال���ه ت ئ��ه وه ن��ده م خ��وا به

ته حه موملدا نه ما. ئه وه چاره نووسی سه دان و هه زاران گه نجه له م واڵته دا، به اڵم له به ر ناوبانگی سارد هه ناسه ی ناچارن كۆمه اڵیه تییان و ده س��ه اڵت له نه فره ت و هه ڵبكێشن

نیشتامنه كه شیان بكه ن.

بزانم شار بۆ بچم به ته مام »وه اڵ وتی ده زان��ی خۆت ده ستناكه وێت، ئیشێكم ئه ركی له به ده ر نه بێت خوا ناشوكریی خوێندنه كه م، ئه ركی ماڵه وه شامنم له سه ره . به خوا هه یه ، دایكم بێوه ژنانه یه كی ته نیا له مڕۆدا كه س ناتوانێت به و بڕە پاره كه مه بژی، به تایبه ت بۆ ئێمه كه شه ش حه وت سه ر خێزانین و هه مووشیان وردن و توانای كار كردنیان نییه ، ئه وه خه ریكه مه كته بیش زانكۆ، بۆ بچم ده بێت و ده ستپێده كات كارێكم بزانم ده بێت، پاره به پێویستم ده ستناكه وێت، به تایبه ت بۆ ئه م سه ره تای

ده ستپێكردنی خوێندنه پێویستمه «. ئینجا پێم وت »ئه ی كه س ده ناسیت بچی بۆ الی؟ وتی »چه ند شوێنێك هه یه ، ده گه ڕێم، بزانم چۆن ده بێت«. ئیدی منیش بارودۆخی به بووم، چونكه بێتاقه ت زۆر ده رمنه بڕی، به اڵم ده زان��ی، ماڵه وه یانم نه وه ك گه نجه ، كوڕێكی ده مزانی چونكه هه ستی بریندار بكه م، به اڵم پێم وت من له ئه گه ر ده ناسم عه لوه ی سلێامنی كه سێك مۆبایلێكم ژماره ده ستنه كه وت، هیچت بكات. پێوه په یوه ندیی ئه وه ی بۆ پێدا كاتژمێرێك پاش چه ند بوو ڕۆیشنت، ئه وه په یوه ندیی پێوه كردم. هه روه ك چۆن خۆم كارێكم »هیچ وتی كردبوو، پێشبینیم عه قدی داوای چونكه ده ستنه كه وتووه ،

هه ژاری، له قۆناغی یه كه می زانكۆی كردم

««

دكتۆرێك:‌پشتگوێخستنی‌دكتۆره‌كان‌هۆیه‌كه‌‌بۆ‌ئه‌مه‌

عیاده‌كان‌چاره‌سه‌ری‌باشتر‌له‌‌نه‌خۆشخانه‌كانيان‌الیه‌ڕاپۆرت:‌ئیره‌م‌ڕەئووف

‌‌ك���ه‌رت���ی‌ت���ه‌ن���دروس���ت���ی‌ل��ه‌و‌ئه‌و‌ پێشه‌نگی‌ له‌‌ م��رۆڤ‌ كه‌رتانه‌یه‌‌پێده‌دات‌ بایه‌خی‌ خزمه‌تگوزارييانه‌دا‌پێویستی‌ كۆمه‌ڵگه‌‌ ب��ه‌رده‌وام��ی‌ به‌‌ كه‌‌پێیانه‌.‌ڕێژەی‌دانیشتوان‌و‌چاالكییه‌كانی‌پێشچوونی‌ به‌ره‌و‌ به‌‌ په‌یوه‌سنت‌ مرۆڤ‌ك��ه‌رت��ی‌ت��ه‌ن��دروس��ت��ی��ی��ه‌وه‌‌ل��ه‌‌ه��ه‌ر‌پێوه‌رانه‌ی‌ له‌و‌ یه‌كێك‌ وات��ه‌‌ واڵتێكدا.‌كۆمه‌ڵگه‌یه‌كی‌ ده‌ستنیشانكردنی‌ بۆ‌دان��راوه،‌ گه‌شه‌سه‌ندوو‌ و‌ پێشكه‌وتوو‌كه‌رتی‌ گ��ه‌ش��ه‌س��ه‌ن��دن��ی‌ ل��ه‌‌ بریتییه‌‌له‌‌ كوردییش‌ كۆمه‌ڵگه‌ی‌ ته‌ندروستی.‌كاروانه‌دایه‌‌ ئه‌و‌ ده‌سپێكی‌ سه‌ره‌تای‌زۆرجار‌ به‌اڵم‌ كه‌رته‌،‌ به‌م‌ گرنگیدان‌ بۆ‌هاوواڵتیان‌گله‌یی‌و‌گازنده‌یه‌كی‌زۆریان‌ه��ه‌ی��ه‌‌س��ه‌ب��اره‌ت‌ب��ه‌‌خ��ه‌م��س��اردی‌و‌هاوواڵتیان‌ گرفته‌كانی‌ به‌دوادانه‌چوونی‌و‌ حكومه‌ت‌ له‌الیه‌ن‌ چ‌ ب���واره‌دا،‌ له‌م‌

یان‌ بێت،‌ په‌یوه‌ندیداره‌كانه‌وه‌‌ ده‌زگ��ا‌بواری‌ كارمه‌ندانی‌ و‌ پزیشك‌ له‌الیه‌ن‌له‌‌ جیاوازی‌ به‌تایبه‌ت‌ ته‌ندروستییه‌وه‌.‌نێوان‌نه‌خۆشخانه‌‌حكومی‌و‌نه‌خۆشخانه‌‌تایبه‌ته‌كاندا،‌بۆ‌زیاتر‌ڕوونكردنه‌وه‌ی‌ئه‌م‌هاوواڵتيیه‌كامن‌ چه‌ند‌ بۆچوونی‌ بابه‌ته،‌

وه‌رگرتووه‌.ل��ه‌و‌ یه‌كێكه‌‌ ڕەئ����ووف‌ ش��ی��ان‌دكتۆری‌ سه‌ردانی‌ زۆر‌ كه‌‌ نه‌خۆشانه‌ی‌ده‌كات‌ ددان‌ نه‌خۆشیيه‌كانی‌ به‌‌ تایبه‌ت‌كلۆر‌ ددانه‌كانم‌ له‌‌ زۆرێك‌ »من‌ وتی‌ و‌بوون،‌له‌به‌ر‌ئه‌وه‌‌زۆر‌سه‌ردانی‌پزیشكی‌گشتی‌ نه‌خۆشخانه‌ی‌ له‌‌ چ‌ ده‌كه‌م‌ ددان‌به‌اڵم‌ عیاده‌،‌ بۆ‌ ده‌ره‌وه‌‌ له‌‌ یان‌ بێت،‌جیاوازییه‌كی‌ كردبێت‌ تێبینیم‌ ئ��ه‌وه‌ی‌له‌‌ ئه‌و‌چاره‌سه‌رانه‌ی‌ له‌نێوان‌ زۆر‌هه‌یه‌‌ئه‌وانه‌ی‌ له‌گه‌ڵ‌ ده‌درێت‌ پێت‌ ده‌ره‌وه‌‌هاوكات‌ گشتییه‌كاندا.‌ نه‌خۆشخانه‌‌ ناو‌ده‌ره‌وه‌‌ له‌‌ له‌‌ڕووی‌خزمه‌تگوزارییشه‌وه‌‌نه‌خۆشه‌كان.‌ به‌‌ ده‌درێ��ت‌ بایه‌خ‌ زیاتر‌

نه‌خۆشخانه‌‌ ل��ه‌‌ دان���م‌ ی���ه‌ك‌ ت��ه‌ن��ی��ا‌و‌ هه‌یه‌‌ ئازاری‌ ب��ه‌رده‌وام‌ پڕكردوه‌ته‌وه‌‌پڕكردنه‌وه‌‌ بۆ‌ ماده‌یه‌ش‌ ئه‌و‌ هه‌روه‌ها‌به‌‌ نییه‌‌ باش‌ ج��ۆری‌ له‌‌ به‌كارهاتووه،‌‌له‌‌ چاره‌سه‌رانه‌ی‌ ئه‌و‌ له‌گه‌ڵ‌ ب��ه‌راورد‌

ده‌ره‌وه‌‌بۆم‌كراوه‌«.ح��ه‌ی��ده‌ر‌ع��وس��امن،‌ه��اوواڵت��ی،‌ده‌ڵ��ێ��ت‌»ب��ای��ه‌خ��دان‌ب��ه‌‌ن��ه‌خ��ۆش‌له‌‌حكومییه‌كاندا،‌ نه‌خۆشخانه‌‌ ده‌ره‌وه‌ی‌پشتگوێخستنی‌ تایبه‌تدا‌ كه‌رتی‌ له‌‌ واته‌‌حكومه‌ت‌ له‌الیه‌ن‌ پزیشكه‌‌ مافه‌كانی‌ئه‌ركه‌كانیه‌تی،‌ وه‌رنه‌گرتنی‌ هه‌ند‌ به‌‌ و‌چونكه‌‌پزیشكان‌خۆیان‌به‌‌شایه‌نی‌له‌وه‌‌حكومه‌ته‌وه‌‌ له‌الیه‌ن‌ كه‌‌ ده‌زان��ن‌ زیاتر‌و‌ مووچه‌‌ ئاستی‌ له‌‌ چ‌ ده‌درێ��ت،‌ پێیان‌بواری‌ له‌‌ چ‌ تر،‌ خزمه‌تگوزارییه‌كانی‌هتد«.‌ و..‌ خانه‌نشینی‌ و‌ پله‌به‌ندی‌دكتۆره‌كان‌ له‌‌ »زۆرێ��ك‌ وتی‌ هه‌روه‌ها‌بۆ‌ ئێواران‌ كاتی‌ ده‌خه‌نه‌‌ نه‌خۆشه‌كانیان‌له‌‌ له‌وێ‌‌ و‌ عیاده‌كانیان‌ بۆ‌ بچن‌ ئه‌وه‌ی‌

به‌رانبه‌ر‌بڕێكی‌زۆر‌پاره‌دا‌چاره‌سه‌ره‌كه‌ی‌بۆ‌ده‌كرێت،‌‌ئه‌م‌دیارده‌یه‌ش‌بووه‌‌به‌هۆی‌نه‌خۆشه‌كانه‌وه‌‌ له‌الیه‌ن‌ متامنه‌‌ نه‌مانی‌بۆ‌نه‌خۆشخانه‌‌حكومییه‌كان‌و‌ڕووكردنه‌‌

عیاده‌كانی‌ئێواران«.زانكۆ،‌ خوێنكاری‌ كه‌ریم،‌ ئ��ارام‌چاودێری‌ »نه‌بوونی‌ ده‌ڵێت‌ له‌وباره‌یه‌وه‌‌تۆكمه،‌‌ ته‌ندروستیی‌ سیستمێكی‌ و‌دی��ارده‌ی��ه‌ن‌،‌ ئ��ه‌م‌ سه‌ره‌كیی‌ ه��ۆك��اری‌به‌رپرسه‌كانی‌واڵت‌خۆیان‌ ئه‌وه‌ی‌ له‌به‌ر‌خاوه‌ن‌سه‌رمایه‌‌گه‌وره‌كانن،‌هیچكات‌بۆ‌ناوخۆدا‌ له‌‌ نه‌خۆشییه‌كانیان‌ چاره‌سه‌ری‌چاره‌سه‌ر‌وه‌رناگرن،‌ئیدی‌به‌‌پێویستیشی‌ئاستی‌ بخه‌نه‌‌ ته‌ندروستی‌ كه‌رتی‌ نازانن‌

واڵته‌‌پێشكه‌وتووه‌كانه‌وه‌«.د.‌سەعدی‌خه‌لیل‌دكتۆری‌پله‌به‌ند،‌و‌ »ماندووبون‌ ده‌ڵێت‌ ب��اره‌ی��ه‌وه‌‌ له‌م‌ئه‌ركی‌ و‌ به‌رپرسیاریه‌تی‌ گ��ه‌وره‌ی��ی‌كه‌‌ زیاترن‌‌ مووچه‌یه‌‌ له‌و‌ زۆر‌ پزیشكی،‌هۆكارێكی‌ ئه‌مه‌‌ وه‌ریده‌گرێت،‌ مانگانه‌‌

نێوان‌ له‌‌ جیاوازییه‌ی‌ ئه‌و‌ بۆ‌ سه‌ره‌كییه‌‌نه‌خۆشخانه‌‌ و‌ تایبه‌ت‌ نه‌خۆشخانه‌‌چاره‌یه‌كیش‌ ته‌نیا‌ هه‌یه‌،‌ حكوميیه‌كاندا‌بۆ‌ئه‌م‌حاڵه‌ته‌‌بریتيیه‌‌له‌وه‌ی‌حكومه‌ت‌نیوه‌‌ نه‌خۆشخانه‌‌ كردنه‌وه‌ی‌ به‌‌ گرنگی‌دكتۆره‌كان‌ ئه‌وه‌ی‌ بۆ‌ بدات‌ تایبه‌ته‌كان‌و‌ بكه‌ن‌ كار‌ گشتیدا‌ كه‌رتی‌ له‌‌ زیاتر‌و‌ ئێواران‌ عیاده‌كانی‌ به‌ر‌ نه‌به‌نه‌‌ په‌نا‌متامنه‌یه‌ك‌بگه‌ڕێته‌وه‌‌بۆ‌نه‌خۆشخانه‌كان،‌هه‌ر‌ وه‌ك��و‌ ناچارن‌ پزیشكان‌ چونكه‌‌ته‌واوبوونی‌ دوای‌ له‌‌ تر‌ پیشه‌وه‌رێكی‌ده‌وامی‌ئاسایی‌خۆیان‌له‌‌ده‌ره‌وه‌‌گرنگی‌

به‌‌پیشه‌كه‌ی‌خۆیان‌بده‌ن«.»له‌ئێستادا‌ وتیشی‌ سه‌عدی‌ د.‌نه‌خۆشخانه‌كانی‌ خزمه‌تگوزارییه‌كانی‌حكومه‌ت‌زۆر‌له‌‌ئاستێكی‌باشدان‌،‌به‌اڵم‌ئه‌وه‌ی‌زۆر‌گرنگيی‌پێ‌نادرێت،‌پزیشكه‌.‌ده‌كرێت‌له‌‌داهاتوودا‌كه‌رتی‌ته‌ندروستی‌گرفته‌كانی‌كه‌مرت‌بكرێنه‌وه‌‌و‌هاوواڵتیان‌

زیاتر‌سوودمه‌ند‌بنب‌له‌م‌بواره‌دا«.

www.bayanpress.net ژماره‌‌)50(،‌سێشه‌ممه‌‌2013/9/3،‌ساڵی‌یەکەم

10

بن؟!‌‌ ڕوون��اك‌ و‌ داگیرسابن‌ هه‌میشه‌یی‌ئه‌م‌قسه‌یه‌دا،‌خه‌م‌دایگرت‌ له‌گه‌ڵ‌وتنی‌

و‌ده‌ستی‌به‌‌گریان‌و‌فرمێسك‌ڕشنت‌كرد.مۆمی‌چواره‌م‌پێی‌وت:‌خه‌م‌مه‌خۆ،‌دووباره‌‌ ده‌توانم‌ ڕووناكم،‌ من‌ كاتێك‌ تا‌چونكه‌‌ بكه‌مه‌وه‌،‌ ڕووناك‌ تر‌ مۆمه‌كانی‌

من‌‌هیوام.چاوه‌كانیدا‌ له‌‌ )كه‌‌ مێردمنداڵه‌كه‌ش‌شه‌وق‌و‌خۆشی‌به‌دیده‌كرا(‌خۆی‌هیوای‌هه‌ڵگرت‌و‌مۆمه‌كانی‌تری‌پێ‌داگیرساند،‌له‌‌ بوون‌ هه‌ستی‌ ده‌توانێت‌ هیوا‌ چونكه‌‌مرۆڤدا‌بڕوێنێت.‌هیوا‌وزه‌ی‌ڕاسته‌قینه‌ی‌وزه‌ی‌ و‌ هێز‌ و‌ لێهاتن‌ هیوا‌ ژی��ان��ه‌،‌ئه‌ویش‌ ده‌به‌خشێت،‌ خێرا‌ گه‌ڕانه‌وه‌ی‌سه‌ركه‌وتن،‌‌ لووتكه‌ی‌ بۆ‌ شكسته‌وه‌‌ له‌‌هه‌روه‌ها‌وزه‌ی‌ئامانجداربوون‌ده‌دات‌به‌‌

مرۆڤ.بارودۆخی‌ ناخۆشی‌و‌ له‌گه‌ڵ‌ ئه‌گه‌ر‌و‌ كرد‌ نه‌رم‌ په‌نجه‌ت‌ و‌ ده‌ست‌ دژواردا‌دڵه‌ڕاوكێ‌ و‌ و‌خه‌مۆكی‌ دژواریی‌ تووشی‌بوه‌ستێنه‌‌ ئه‌وانه‌‌ هه‌موو‌ ئه‌وا‌ بوویت،‌هیوا‌ له‌به‌رئه‌وه‌ی‌ بڕوێنه‌،‌ هیوا‌ تۆوی‌ و‌

نیشانه‌ی‌ده‌ستپێكردنی‌ژیانێكی‌تازه‌یه‌.چونكه‌‌كاتێك‌تۆوی‌هیوات‌وه‌شاند،‌كردت‌به‌‌ژێر‌گڵه‌وه‌،‌ئه‌وا‌ڕۆژ‌به‌‌ڕۆژ‌به‌‌هیواوه‌‌چاوه‌ڕێی‌گه‌یشتنی‌خودی‌هیوات‌

كردووه‌.

و.‌له‌‌فارسییه‌وه‌:‌فاتیمه‌‌سه‌یدی

ده‌سووتان،‌ ئارامی‌ به‌‌ مۆمه‌كان‌ ‌ ‌كه‌شوهه‌وای‌ئه‌وه‌نده‌‌ئارام‌بوو،‌به‌‌ئاسانی‌نه‌رمییان‌ ده‌نگی‌ به‌‌ هه‌ست‌ ده‌ت��وان��را‌

بكرێت‌و‌ببیسرتێت.مۆمی‌یه‌كه‌م‌وتی:‌من‌ئاشتیم،‌له‌گه‌ڵ‌ئه‌وه‌شدا‌هیچ‌كه‌س‌ناتوانێت‌بۆ‌هه‌میشه‌‌كه‌‌ دڵنیاشم‌ بهێڵێته‌وه‌،‌ ڕووناكی‌ به‌‌ من‌ورده‌‌ ورده‌‌ ئه‌وه‌‌ دوای‌ له‌‌ ده‌چم.‌ له‌نێو‌ب��ه‌ره‌و‌ و‌ ب��ووه‌وه‌‌ ك��ه‌م‌ ڕووناكییه‌كه‌ی‌

كوژانه‌وه‌‌چوو،‌تا‌ته‌واو‌بوو.دووه‌م‌وتی:‌من‌باوه‌ڕم،‌منیش‌له‌گه‌ڵ‌نامێنمه‌وه‌،‌ زۆر‌ ماوه‌یه‌كی‌ كه‌‌ ئ��ه‌وه‌دا‌له‌به‌رئه‌وه‌‌دیار‌نییه‌‌كه‌‌ڕووناكییم‌تاوه‌كو‌كه‌ی‌به‌رده‌وام‌ده‌بێت.‌كاتێك‌كه‌‌قسه‌كانی‌نه‌رم‌هه‌ڵیكرد‌و‌ ته‌واو‌بوون،‌شنه‌بایه‌كی‌

ڕووناكییه‌كه‌ی‌ئه‌ویشی‌كوژاندوه‌.ئه‌وه‌نده‌‌ عیشقم،‌ من‌ وتی:‌ سێیه‌م‌هێزم‌نییه‌‌كه‌‌به‌‌ڕووناكی‌مبێنمه‌وه‌،‌خه‌ڵك‌وه‌الم‌ده‌نێن‌و‌هه‌ست‌به‌‌گرنگیم‌ناكه‌ن،‌كه‌سه‌‌ به‌‌ عیشقیان‌ به‌خشینی‌ ته‌نانه‌ت‌دوای‌ كردووه‌.‌ فه‌رامۆش‌ نزیكه‌كانیشیان‌

كه‌مێك‌ئه‌ویش‌كوژایه‌وه‌‌و‌له‌ناوچوو.ژووره‌وه‌‌ هاته‌‌ مێردمنداڵێك‌ له‌ناكاو‌بۆچی‌ وتی:‌ بینی،‌ كوژاوه‌كانی‌ مۆمه‌‌ و‌كوژاونه‌ته‌وه‌،‌مه‌گه‌ر‌بڕیار‌نه‌بوو‌ئێوه‌‌بۆ‌

‌‌‌كۆمه‌ڵناسیی‌‌‌‌‌‌خۆمانە

مه ده نیه تی زه لیلكراو شوێنه‌واره‌كانی‌سیاسه‌ت‌به‌سه‌ر‌كۆی‌كایه‌كانی‌تری‌ئه‌م‌كۆمه‌ڵگایه‌وه‌‌

ده‌بیرنێن.‌هیچ‌هه‌ناسه‌یه‌ك‌نییه‌‌بێ‌‌سیاسه‌ت،‌بێ‌‌بوونی‌ئاراسته‌‌و‌

جووڵێنه‌ری‌سیاسییانه‌ی‌ئه‌وان.‌ئه‌م‌كۆمه‌ڵگایه‌‌زۆر‌زه‌لیلكراوه‌،‌كاتێكیش‌هه‌ناسه‌یه‌ك‌بیه‌وێت‌هیچ‌نا،‌ببێت‌

یان‌وه‌ك‌خۆی‌بێ‌‌بوونی‌كاریگه‌ريی‌سیاسی‌ده‌ربكه‌وێت،‌ئه‌وه‌‌ئیرت‌دیاره‌‌به‌ره‌نجامه‌كه‌ی‌چۆن‌ده‌بێت‌و‌به‌‌چ‌

شێوه‌یه‌ك‌ده‌كوژرێت.‌هه‌ر‌ئه‌م‌كایه‌‌سیاسییه‌‌خۆی‌

بزاڤێكی‌مه‌ده‌نییانه‌شی‌لێره‌و‌له‌وێ‌‌به‌رهه‌مهێناوه‌‌كه‌‌فرمان‌و‌ئاراسته‌كانی‌له‌‌خۆیه‌وه‌‌وه‌رده‌گرێت‌و‌به‌‌هه‌ناسه‌ی‌سیاسیی‌گه‌وره‌‌كراوه‌.‌واته‌‌مه‌ده‌نیه‌تێك‌

هه‌یه‌‌كه‌‌سیاسه‌ت‌خۆی‌ڕۆڵی‌تێدا‌هه‌بووه‌‌و‌هێناویه‌ته‌‌بوون.‌مه‌ده‌نیه‌ت‌

خۆی‌واتای‌كشانه‌وه‌،‌په‌یامنشكێنيی‌سیاسییانه‌یه.‌مه‌ده‌نیه‌ت‌كه‌‌دێت،‌

سێبه‌ری‌سیاسه‌تیش‌نامێنێت،‌چ‌جای‌ئه‌وه‌ی‌هه‌ناسه‌‌و‌بوونی‌خۆی‌

له‌‌كایه‌یه‌ك‌به‌‌ناوی‌سیاسه‌ته‌وه‌‌وه‌ربگرێت.‌

ئه‌وه‌ی‌له‌‌كوردستان‌ده‌يبینین،‌كایه‌ی‌مه‌ده‌نییه‌كی‌به‌‌سیاسیكراوه‌.‌

سیاسه‌ت‌خۆی‌بۆ‌شاردنه‌وه‌ی‌ئه‌وه‌ی‌كه‌‌)بزاڤی‌مه‌ده‌نییانه‌‌ده‌ڵێی‌هه‌ربوونی‌

نییه‌(،‌مه‌ده‌نیه‌تێكی‌ده‌سته‌مۆكراوی‌له‌گه‌ڵ‌خۆی‌هێناوه‌.‌سه‌رجه‌م‌

كایه‌كانی‌هونه‌ر‌و‌هزر‌و‌ڕێكخراوه‌‌مه‌ده‌نییه‌كان‌و‌سپۆرت‌و‌زۆر‌كایه‌ی‌تریش‌به‌‌ناوی‌فه‌زای‌مه‌ده‌نییانه‌وه‌‌خه‌ریكی‌كار‌و‌به‌رنامه‌ی‌خۆیانن،‌كه‌‌سیاسه‌ت‌و‌بیڕوباوه‌ڕی‌حیزبی‌ده‌فرۆشنه‌وه‌.‌ئه‌م‌هه‌موو‌بێامنایی‌و‌گه‌مانه‌ی‌به‌‌ناوی‌ئازادی‌و‌بزاڤی‌مه‌ده‌نییانه‌وه‌‌له‌م‌واڵته‌دا‌ده‌كرێن،‌

هه‌موو‌به‌رهه‌می‌به‌جێامنی‌هوشیاريی‌بنكه‌ی‌كۆمه‌اڵیه‌تيی‌هاوواڵتیانی‌ئێره‌ن‌

كه‌‌له‌‌ڕێگه‌ی‌به‌شداريی‌كوێرانه‌ی‌سیاسیشه‌وه‌‌كه‌‌حیزب‌پێی‌خۆشه‌‌به‌م‌چه‌شنه‌‌مبێننه‌وه‌،‌كایه‌كان‌تێكه‌ڵییه‌كی‌

گه‌وره‌یان‌تێدا‌كراوه‌.‌زه‌لیلكردنی‌كایه‌ی‌مه‌ده‌نی‌نه‌ك‌

هه‌ر‌ئامانجی‌به‌رده‌وامی‌سیاسه‌ته‌،‌داهاتووی‌هاوواڵتیبوون‌و‌ڕەنگڕێژی‌

سه‌رجه‌م‌مافه‌‌مه‌ده‌نی‌و‌تاكییه‌كانیش‌له‌م‌قۆناغه‌‌باشرت‌نابن.‌نه‌بوونی‌

كایه‌ی‌مه‌ده‌نیش‌واته‌‌نه‌بوونی‌هیچ‌لێپرسینه‌وه‌‌و‌دادگاییكردنێكی‌كایه‌ی‌سیاسی،‌نه‌بوونی‌هیچ‌هه‌ناسه‌یه‌ك‌

كه‌‌سیاسه‌ت‌چوارچێوه‌ی‌بۆ‌دانه‌نێت‌و‌بتوانێت‌له‌‌ده‌ره‌وه‌ی‌ئه‌م‌كایه‌یه‌وه‌‌

بژی.‌هه‌موو‌چاالكییه‌كانی‌فه‌زای‌مه‌ده‌نیش‌ئه‌مڕۆ‌ده‌بێت‌به‌رپرسه‌‌سیاسییه‌كان‌بیانجوڵێنن‌و‌واژۆی‌

سه‌ركه‌وتنیان‌بكه‌ن،‌له‌‌كاتێكدا‌مه‌ده‌نی‌خۆی‌ناسیاسییه‌.‌

ئه‌مڕۆ‌به‌‌هۆی‌ئه‌و‌دۆخه‌‌ئاڵۆزه‌شه‌وه‌‌كه‌‌سیاسه‌ت‌

دروستیكردووه‌،‌كایه‌ی‌مه‌ده‌نی‌نه‌ك‌هه‌ر‌نابیرنێت،‌بگره‌‌خۆشی‌

بیرچووه‌ته‌وه‌.‌هه‌ر‌ئه‌مه‌یه‌‌كه‌‌زۆربه‌ی‌هاوواڵتی‌ئه‌م‌واڵته‌‌له‌ناو‌كایه‌ی‌

كوێرانه‌ی‌سیاسیدان‌و‌مه‌ده‌نیبوون‌له‌‌پاشكۆیه‌تییشه‌وه‌‌خه‌ریكه‌‌‌ده‌كه‌وێته‌‌

ئه‌ودیو‌فه‌رامۆشی.

ڕایان‌عوسامن‌دەینووسێت

مۆمی‌هیوا

ئه فالتوون: فه لسه فه ی سیاسی

سه‌له‌فییه‌‌وه‌هابییه‌كان‌وه‌اڵمی‌ئه‌م‌پرسیاره‌م‌بده‌نه‌وه

فه لسه فه ی دی��ك��ه ی الیه نێكی سیاسییانه ی شیكردنه وه ی ئه فالتوون، ئایدیالیستی، دیدگایه كی به ده وڵه ته ، ده وڵه ت به سه باره ت ئه و نووسینه كانی سه ره كیی ه��ۆك��اری خه یاڵین، زۆر بۆ ده گه ڕێته وه ده وڵ��ه ت په یدابوونی ئه وه ی خه ڵك پێویستیان به هه ره وه زی و

هاوكاری هه یه له ناو خۆیاندا.ئه فالتوون داب��ه ش��ك��ردن��ه ی ئ��ه و به سه ر ك��ردب��ووی، ت��اك پێكهاته ی بۆ چونكه ده چ��ه س��پ��ێ��ت، ده وڵ��ه ت��ی��ش��دا ده وڵه تی ئه فالتوون له سێ چین و توێژ

پیكهاتووه :ئه فالتوون كه ده سه اڵتدار: چینی پێی وایه پێویسته فه یله سوفان حكومه ت

بكه ن.له پارێزگاری كه پاسه وانان: چینی

ده وڵه ت ده كه ن.كه س���اده : ه��اوواڵت��ی��ان��ی چینی كاریگه ری و پیشه وه ری ده كه ن و ئه ركیان

ژیانی پێداویستیی و دابینكردنی خۆراك خه ڵكه .

فه یله سووفانێك پێویسته پادشایان ته واوی فێری ساڵ 50 نزیكه ی كه بن زانسته كان بوون و توانای ئه وه یان هه یه په روه رده بكه ن، به جوانی خه ڵكه كه یان واڵت به رژەوه ندیی عه قڵ روانینی به

بدۆزنه وه .تا 20 ئه و پ���ه روه رده دا ب��واری له ته رخان ده زانێت پێویستی به ساڵی و شیعر و مۆسیقا فێربوونی بۆ بكرێت وه رزش. دوای ئه وه 10 ساڵ بۆ مامتاتیك و فه له كیات. دواتر پێنج ساڵ بۆ قووڵبونه وه وه گرتنی پاشان فه لسه فه . و جه ده ل له ده سه اڵت یان خۆخه ریككردن به سه رنج

و ڕامان. خوێندكار ماوه یه ئه م درێژایی به رووب�����ه ڕووی ت��اق��ی��ك��ردن��ه وه ی ق��ورس بۆ بكرێ پاڵفته و ئاماده تا ده بێته وه ، پرۆژەی واته فه یله سووف، ببێته ئه وه ی

حوكمڕان.دووه م و یه كه م توێژی و چین خزمه تی بخه نه خ��ۆی��ان پێویسته به ب��ڕوای ئه فالتوون بۆیه كۆمه ڵه وه ، ته نانه ت نه بوو. تایبه ت خاوه ندارێتیی ژن و مناڵیش بۆ هه موان ده سته به ر بوو. واڵت سه ربازه كانی نابێ وابوو پێی ئه و بكه ن، منداڵ و ژن وابه سته ی خۆیان به ڵكو ئه ركی ده وڵه ت بوو منداڵ به رهه م بهێنێت بۆ ته رتیبی پێویستییه كانی. بۆیه شكۆمه ندیی هه ر ده وڵه تێك به سرتاوه به واته عه قڵه وه ، سه روه ریی به بایه خدان

به فه لسه فه وه .ئازایه تی منوونه ی ده بێ پاسه وانان خ��واره وه ش چینی و بن له خۆبوردن و ته نها دادگه رییش بژین. میانڕەوانه سێ ئه م كه ده بێت به رجه سته كاتێك چینه پێكه وه هه ماهه نگ بن و به جوانی

ئه ركه كانیان ئه نجام بده ن.كۆماره ی ئه م ده ستووری ده بینین

ئه فالتوون ده ستوورێكی ئه ریستۆكراسییه ، واته فه رمانڕەوا ده بێ باشرتین بێت.

ئه فالتوون گشتی شیوه یه كی به و سه ره وخواره مێژوو ره وتی وایه پێی خراپرت بارودۆخ بڕۆین پێش به ره و هه تا ده بێت. هه ر بۆیه پێویسته فه رمانڕەوا رێ هه موو چونكه بگرێت، گۆڕانكاریی له

گۆڕانێك به ره و خراپرته .رێگا ئه گه ر فه یله سوفان ده وڵه تی به كۆكردنه وه ی سامان بدات، ئه وا ورده ورده بارودۆخ خراپ ده بێت و سیستمێك په یداده بێت كه پێی ده ڵێت ئۆلیگارشی. خاوه ندارێتی و ده س��ه اڵت كه كاتێك واته شكۆمه ندیی پێكه وه . ده بن جووت و س��ام��ان دووت���ای ت��ه رازوی��ه ك��ن، كه دیكه ئه وی بێت سه نگینرت هه ركامیان

سووك ده بێت و ده چێت به هه وادا.كه كاتێكه سیستمه ش ئه م كۆتایی به رووبووم كه مده بێت و ئه و خه ڵكانه ی پشێوی ل��ه ده س��ت��داوه، ده س��ه اڵت��ی��ان

ئاراوه دێته دیموكراسی ده نێنه وه ، خراپرتین ئه فالتوونه وه ب��ه الی كه ئه وه ی له به ر فه رمانڕەواییه ، جۆری دیكتاتۆریی ب���ه ره و س��ه ره ن��ج��ام

ده ڕوات.ئه فالتوون تیۆریی گشتیی به ل��ه س��ه ر ده وڵ�����ه ت ت��ی��ۆری��ی��ه ك��ی به رگی هه رگیز كه ئایدیالیستییه واقیعی نه پۆشیوه ، هه رچه نده خۆشی ئه و ماوه یه ی له )سقلیه ( بوو هه وڵی هه رگیز ئه و ئه مه شدا له گه ڵ بۆدا. له بیر منوونه یی فه رمانڕەوای وێنه ی دوایینه كانیدا به رهه مه له و نه كرد جه ختی ه��ه ر )ی��اس��اك��ان( وه ك ماهییه تی به هه رحاڵ لێده كاته وه . فه رمانی له ژێر پێویسته ده وڵ��ه ت یاساكاندا بێت، هه تا رێخۆشكه ر بێت

بۆ ئاسووده یی هاوواڵتییان.

* هەفتانە دەینووسێت

birura_bayan@yahoo.comژماره )50(، سێشه ممه 2013/9/3، ساڵی یەکەم

13

له پاشا عه لی محه ممه د كوڕی ئیرباهیم هێرنا. ده سه اڵتیان به كۆتایی )1818(له دواتردا و له سه ره تای سه ده ی بیسته مدا، هاوكاری به سعودیه دووه می ده وڵه تی به هۆی دووب��اره كه دروستكرا، به ریتانیا دوو نه وه كانی سیاسی تری زه واجێكی سعودیه ، یه كه می ده وڵه تی سه ركرده ی

شانشینی عه ره بیی سعودیه دامه زرا. له هه ركوێیه ك وه هابییه ، ڕەوته ئه م شه رعیه ت پشتیوانێكی هه میشه بووبێت ف��ه رم��ان��ڕەوا، حاكمی ب��ه ب��ووه پ��ێ��دان فه رمانڕەوا حاكمی له به رامبه ریشدا بووه . ڕەوت��ه ئه م گ��ه وره ی پشتیوانێكی زه بری به سه ره تاوه له سعود بنه ماڵه ی وه هابیه تیان ڕەوت��ی جێگه ی شمشێر كردووه ته وه ، هه ندێ هه ڵه و كه موكورتیی ئه و ده ركه وتنی سه ره تای له موسڵامنان شه رعیه تدان بۆ بووه هۆكارێك ڕەوت��ه دا و دژیه كی ب��ه اڵم هه ڵوێسته كانیان، به لێڵیی گه وره له بیروبۆچوونه كانیاندا به دی له سه ری لێره دا ده كرێت كه ده كرێت، بووه ستین. ئه مه ش وایكردووه كه چه ندین زاناكان و ئیسالمی گ��ه وره ی بیرمه ندی ته نانه ت بگرن، ڕەوته له م توند ڕەخنه ی ناوزه دكردنی له بگرن ڕەخنه هه ندێكیان له كاتێكدا )سه له فیه ت(، به ڕەوت��ه ئه و كه بڕوایه دایه ل��ه و زان��اك��ان له یه كێك پیرۆز كاتیی »سه رده مێكی سه له فیه ت سیاسی مه زهه بێكی ئ��ه وه ی نه ك ب��ووه ،

بێت«. ده س��ه اڵت��ی ب��ه شه رعییه تدان ب��ۆ به رژەوه ندییه كانیان، پاراستنی و بنه ماڵه خۆیان توانای ئه وپه ڕی سعود بنه ماڵه ی به كارهێناوه بۆ به رپه رچدانه وه ی هێزه كانی دژ به و ڕەوته و زیاده ڕۆییه كی زۆر ده كه ن هه روه ها ئه ودا. و ئه م ته كفیركردنی له به رهه مه كانی مێژووی ئیسالمییان گۆڕیوه )ئینب فتواكانی له به سڕینه وه ی هه ندێك له باره ی ئه وانه ی به تایبه ت ته یمیه (، ناوبردن له جگه ئه مه )ته سه وف(ە وه ن. گه وره ی زانای چه ندین تۆمه تباركردنی و به ئه هلی سوننه نوێی و سه رده می كۆن

بیدعه چی.ئێستادا له له كوردستاندا ئه م ڕەوته

كۆشان عه لی زه مانی

كوردستان هه رێمی دواییانه دا له م )سه له فیه تی سه ره تاكانی و ده ركه وته له ئێستادا ده بینێت. به خۆیه وه وه هابی( ته رزه ئه و باڵوكردنه وه ی بۆ هه وڵه كان كاری ئیسالمه وه، له باره ی بیركردنه وه له له سه ر ده كرێت. له م دواییانه دا گوێبیستی له یه كێك بۆچوونی و تێڕوانین چه ند بووم، وه هابییه ڕەوت��ه ئه و شێخه كانی چه ند به سه ر به خێرایی به پێویستمزانی ڕەوته دا ئه و بیركردنه وه ی جومگه یه كی

تێپه ڕم له هه رێمی كوردستاندا. بڵێم ئ��ه وه پێویسته ل��ه س��ه ره ت��اوه كه مه ده نیدام ده وڵه تی له گه ڵ به نده هاوواڵتیانی هه موو ئیمتیازاتی و ماف به نده بۆچوونی به پارێزرابێت، تێدا ئیسالمی ده وڵ��ه ت��ێ��ك��ی ه��ات��ن��ه ك��ای��ه ی نییه ، ئاسان ئه وه نده كارێكی له ئێستادا وه هابیه تی كاركردنی ش��ێ��وازی ب��ه اڵم سعودیه و لقه كانی له واڵتانی تردا، زیاتر كارده كات له سه ر شه رعیه تدان به حوكمی شێواندنی و دیكتاتۆریه ت و بنه ماڵه بۆیه ئیسالمه . په یامی ڕاسته قینه ی ڕووی به دواداچوونی ده بێت ب��ڕوای��ه دام له و جیدی بكرێت له سه ر هه وڵ و هه ڵوێسته

جیاوازه كانی ئه م ڕەوته . ڕەوتی سه له فیه تی وه هابی له سه ده ی له سه ر بۆیه كه مجار زاینیدا هه ژده هه می ده ستی )محه ممه د كوڕی عه بدولوه هاب و محه ممه د كوڕی سعود( دامه زرا، كه دوای كرد ده ستیان سیاسی هاوسه رگیرییه كی )نه جد له ده سه اڵتیان به رفراوانكردنی به عه مان(، و )دیمه شق تاوه كو حیجاز(، و دروس��ت سعودیه یان ده وڵ��ه ت��ی یه كه م فه رمانی له سه ر ئ��ه وه ی ت��اوه ك��و ك��رد، ده ستی له سه ر عوسامنی ئیمپراتۆریه تی

پشتی كۆڵه كه ی هه میشه ب��ه اڵم ب��وو، ئه م هه ڵوێسته كانیان و سیاسه تكردن أطيعوا آ منوا الذين ها )ياأي بووه ئایه ته منكم( المر وأول الرسول وأطيعوا الله )منكم( له م زۆریان به شێكی به اڵم بووه ، ه تێنه گه یشتوون و زۆربه ی كات )منهم(

خۆیان. المر(ی )أولی به كردووه یشیان كردۆته فه رموده یان ئه م به رده وامیش حوجه )دخلنا علی عباده بن الصامت وهو مریض، فقلنا: أصلحك الله، حدث بحدیث ینفعك الله به سمعته من رسول الله صلی الله علیه وآ له وسلم، قال: دعانا النبی صلی فیام فكان فبایعنا، وسلم وآ له علیه الله أخذ علینا: » أن بایعنا علی السمع والطاعة فی منشطنا ومكرهنا وعرسنا ویرسنا وأثره ننازع المر أهله، إال أن تروا علینا، وأن ال

كفرا بواحا عندكم من الله فیه برهان(. له سه روه ستانه جێگه ی ئ���ه وه ی ئه وه یه كه له به رامبه ر ئه م فه رمووده یه دا هه ن تر به ڵگه ی و فه رمووده چه ندین له وه ی جگه له سه روه ستانن. جێگه ی كه ئایه ته كه به ڕوونی ئه وه ئاشكرا ده كات كه موسڵامنان له خودی ده بێت ئه مر وه لی بێت، له هه مانكاتدا چه ند فه رمووده یه كی تر هه ن ئه وه زیاتر ڕوونده كه نه وه ، وه كو بێت( له سه ر خوای )درودی پێغه مبه ر مجدع عبد علیكم أمر )إن ده فه رموێت له فاسمعوا الله بكتاب یقودكم أس��ود وأطیعوا( كه لێره دا جه خت له وه ده كاته وه خوا شه رعی به ده بێت ئه مر وه لی كه وال یعلو )اإلس��الم هه روه ها كاربكات. بۆ ئه مر وه لی بابه تی له به رئه وه یعلی(. ده وڵه ت ئه گه ر و ئیسالمییه ده وڵه تی به ته واوی مانا له سه ر بنه مایه كی ئیسالمی وه لی له باسكردن نه بووبێت، دروست بابه تێكه وه رگرتنی شه رعییه ت و ئه مر ده س��ه اڵت��داری خزمه تی له ئ��ه وه ن��ده ی ته كفیكردنی هه موو ئه و مه مله كه ته یه و بنه مایه كی ئه وه نده دژایه تیكردنێكیه تی، له نییه . ئیسالمدا ڕێساكانی و ده ق له كه پیرۆزدا قورئانی ئایه ته كانی هه موو موسڵامن و ناوبراوه پادشا به پادشایه ك نه بووه، ته نها به شێوه ی خه به ر باسكراوه ، ئه وه س��ه ره ڕای دانپێدانان. وه ك��و نه ك

هیرقل بۆ نامه ی كاتێك پێغه مبه ریش وه كو به ڵكو نه برد، ناوی پادشا به نارد برد. ناوی ڕۆم گ��ه وره ی به ته نها ڕێزێك ناوه سنت به وه نده وه هه ر وه هابییه كان ناوده به ن، ئه مر وه لی به زاڵمه كان كه به وه ی ده كه ن تۆمه تبار خه ڵكی به ڵكو تووشی وایكردووه خۆیان تاوانه كانی كه

حوكمێكی زاڵامنه بن.له ئێستادا ئه و گروپه ی له كوردستاندا له ڕەخنه یان ساده ترین ئێستا تا هه ن، نه گرتووه ، هه رێمه ئه م ده سه اڵتدارانی به وه ئاماژە سه ركرده كانیان ته نانه ت ده سه اڵتدار له ڕەخنه ده بێت كه ده ده ن بكرێت، چونكه ئامۆژگارییه وه ڕێگه ی له وه لی واڵت��ه ن ئه م سه ركرده ی ئه وانه ی بكرێن، گوێڕایه ڵی ده بێت و ئه مرن تاوه كو ئه وه ی كه كوفرێكی ئاشكرایان لێ هه رێمه ئه م ده سه اڵتدارانی ده بیرنێت. له گه ڵ په یوه ندییه كانیان له بن به رده وام خۆیان پێگه ی ئ��ه وا وه هابییه كاندا، له ب��ه اڵم ده ك��ه ن، به هێز تر ئه وه نده ی ده ستیان وه هابییه كان حاڵه تێكدا هه ر گه وره زۆر مه ترسییه كی ئه وا كراوه بێت، كۆمه اڵیه تی ئاسایشی س��ه ر بۆ ده ب��ن شه رعیی حوكمێكی جێبه جێكردنی و له و ده رچوونێك هه موو كه به رته سك، قاڵبه ی خۆیان دایانڕشتووه، ته كفیر ده كات هاوشێوه ی داخ��راوی كۆمه ڵگه یه كی و ته نانه ت ك��ه ئ���اراوه ، دێننه سعودیه سیاسی كاری ناتوانن ئیسالمییه كانیش و و سۆشیاڵ ناسیۆنالیست بكه ن، چجای ده كێشێت، زۆر بابه ته ئه م عه ملانییه كان. بۆ پرسیار یه ك دەزانم به پێویستی به اڵم ئایا جێبهێڵم: كوردستان وه هابییه كانی شه رعی پڕۆسه یه كی به دیموكراسی ئێوه ده نگدان ئایا نه خێر. بێگومان ده زان��ن؟ به بێگومان شه رعییه ؟ پڕۆسه یه كی ئێوه كه باشه نه خێر. ئ��ه وان بۆچوونی چۆن ن��ازان��ن، شه رعی به دیموكراسی به كه سه ركرده یه ك و سه رۆك ده كرێت هه ڵبژێردراوه دیموكراسی پڕۆسه یه كی له كاتێكدا بكه ن، ته ماشا ئه مر( )وه لی به )به یعه ت(ی فه رمووده كه هاوشێوه ی

پێنه دراوه ؟

ده وڵه تی له ناو وه هابیه ت ڕەوت��ی شین ت��ردا شوێنێكی ه��ه ر و سعودیه عه ملانییه وه ڕەوتێكی له زیاتر بووبێت، نزیكه و پشتیوانیه تی و شێوازی كاركردنی به بڕوایان له به رئه وه ی عه ملانییانه یه . كه نییه حوكمداری سیاسیی پڕۆسه ی ده زانن، ناشه رعیی حوكمێكی به ئه وان ده مێننه وه مزگه وته كاندا له ته نها ئیرت خۆیان كه زیكريیانه ی ئه ڵقه ئه و له گه ڵ له له كاركردن له جۆره ئه م كه هه یانه ، تیایدا كه ده ك��ات عه ملانی سیستمێكی كه سی دیندار له ده ره وه ی ده سه اڵتدایه و خه ریكی كاروباری دینداريی خۆی ده بێت. وه هابی ڕەوت��ی بوترێت ده كرێت بۆیه ئه وه نده عه ملانيیه ڕەوتێكی ئه وه نده ی ڕەوتێكی ئیسالمی نییه ، تانه ت شه رعییه تی عه ملانی سیستمی ب��ه ده دات ت���ه واو بۆ ئیسالم خستنه ده ره وه ی ڕێگه ی له ده ره وه ی سیستمی حوكمداری له ئێستادا،

بۆیه عه ملانيیه كی دڵسۆزه .وه هابی سه له فیه تی هه رچه نده و دژای��ه ت��ی��ك��ردن هه ڵوێستیان ی��ه ك��ه م عوسامنی( )خیالفه تی به گژداچوونه وه ی

له ده ركه وتندایه . هه وڵێك هه یه له الیه ن ڕەوته ، ئه م جێكردنه وه ی بۆ ده سه اڵته وه ڕێگری كه نه بیسرتاوه ئێستا ت��اوه ك��و باڵوكردنه وه یی له لێبكرێت ئه وتۆیان كات زۆربه ی ته نانه ت خۆیاندا، په یامی له سه ر و ك��راوه بۆ باشیان كارئاسانیی ئه وان كه بیسرتاوه به رپرسانیشه وه زاری په یوه ندییان له گه ڵ پێشڕەوی ئه و ڕەوته دا

خۆشه . بووبن هه ركوێیه ك له ڕەوت��ه ، ئه م گه وره كردنی هه ندێ له هه وڵی هه میشه خه می بچووكی موسڵامنان و كه موكورتییه ب��چ��ووك��ه ك��ان ب����وون، خ��ه م��ی گ���ه وره له بیرده كه ن و هه میشه ئه وه ده ڵێنه وه كه خوای گه وره خۆی دینه كه ی سه رده خات، كه هاوڕێكانی موسا كه ده یانوت )فاذهب أنت وربك فقاتال إنا ها هنا قاعدون(. یاخود خوای گه وره له شوێنێكی تردا وه سفی ئه م )فرتي كه به وه ی كه سانه ی كردووه جۆره فيهم يسارعون مرض قلوبهم ف الذين يقولون نخش أن تصيبنا دائرة فعس الله فيصبحوا عندە من أمر أو بالفتح يأت أن

وا ف أنفسهم نادمین(. عل ما أس

تیۆریی ئه فالتوون له سه ر ده وڵه ت،

تیۆرییه كی ئایدیالیستییه كه هه رگیز به رگی واقیعی نه پۆشیوه

د. سه باح به رزنجی *

(16)

ڕوانین

««

ئه و گروپانەى هه ن تا ئێستا ساده ترین ڕه خنه یان له ده سه اڵتدارانی ئه م هه رێمه نه گرتووه

ڕه وتی وه هابیه ت زیاتر له ڕه وتێكی عه لمانیه وه نزیكه و پشتیوانیه تی

سه له فییه كان له هه وڵی گه وره كردنی هه ندێ خه می بچووكی موسڵمانانن

ئه و زاته زۆر زیره كه له ئیعجازی قورئان، به اڵم زۆر ده ستكورته له زانستی سیاسی، یان ئه وه ته هه ر برایانی عه ره ب

)قه یرانی عه قڵی عه ره بیان( له دۆزی ڕە وای كوردستان ده ستپێده كات، ئه و

پێی وایه هیچ پاساوێك نییه بۆ ئه وه ی كوردستان خاوه نی فیدراڵی بێت. ئه وه یان

له محازه ره یه كی له شاری به یروت وتویه تی، هه ر به كورتی ئه و ماددانه ی

خواره وه كورته وه اڵمێكن:پێویستامن به دیاریكردنی باری یاسایی

هه رێمی كوردستان و په یوه ندی له گه ڵ به غدا هه یه ، به و شێوه ی خواره وه :

1- له پێش دروستبوونی ده وڵه تی عێراقی له ساڵی 1921 هه رگیز كورد و

عه ره ب )كوردستان و عه ره بستان( له نێو عێراقێكی سیاسی پێكه وه نه ژیاون، برا

بوون، به اڵم له چوارچێوه ی )دار االسالم( نه ك )دار العراق(.

2- ئه و ناوچه یه ی دوایی ناوی نرا عێراق، یه ك ویالیه ت نه بووه ،

ویالیه ته كانی شاره زور )دوایی بووه موسل(، به غدا و به رسه بووه .

3- له كاتی دروستبوونی ده وڵه تی عێراقی، كوردستان )كه له وكاته وه بووه

كوردستانی خواروو، دواییش بووه كوردستانی عێراق، پاشان بووه شامل

العراق!( خاوه نی ده سه اڵت و هه رێمی خۆی بووه ، شه رعیه تیشی هه بووه به پێی ڕێكه وتنی سوڵتان-به دلیسی، ویالیه تێكی سه ربه خۆش به ناوی ویالیه تی كوردستان

هه بووه ، یه ك له والیه كانی )حمدی پاشا(ی كورد بووه ، له دوا ساته كانی ته مه نی عوسامنیش به پێ بروسكه ی

عه لی ئیحسان پاشای نوێنه ری سوڵتانی عوسامنی له 1918بۆ شێخ مه حمود كه

دان به حكومه تی شێخ مه حمود ده نێت له كوردستان.

4- له رێكه وتنه نێوده ڵه تیيه كان، كوردستان خاوه نی هه رسێ پایه ی

ده وڵه ت )هه رێم و گه ل و ده سه اڵتی سیاسی(یه ، كه زیاتر له فیدراڵی بووه ، كه مه شموله به مادده ی )1(ی به شی

یه كه م و مادده ی )55(ی میساقی نه ته وه یه كگرتوه كان، مادده كانی )60-58(

ی )فصل العارش- قبول أعضا ء جدد(ی )مجلس األمن(، بڕیاره كانی ژ:

1514ی خولی )15(ی 14 دیسه مبه ر 1960، بڕیاری ژ: 2105 خولی )20(ی

دیسه مبه ری 1965، بڕیاری ژ: 2625ی خولی 25ی 24 ئۆكتوبه رى 1970، بڕیاری

ژ: 3070 خولی )28(ی نۆڤه مبه ری 1973. هه موو ئه وانه داكۆكی له مافی

چاره نوسی گه الن ده كات كه پاساو و مقه وماتی یاسای نێوده وڵه تییه بۆ

هه رێمی كوردستان. 5- له نێوان كوردستان و عێراق،

مه رجه كانی لكاندنی كوردستان به عێراق له ڕاپۆرتی گه ڕانه وه ی

ویالیه تی موسڵ، ده ستوری 1925، به ڵێنی حكومه تی به ریتانی و عێراقی هاوبه ش، به ڵێنی عوسبه له 1922، 10

ته عه هوداته كه ، ده ستوری 1958، به یانی 29 حوزه یران، به یانی )11(ی ئازار،

یاسای ئۆتۆنۆمی1974، به ندی )7( و بڕیاری 688، بڕیاری 986 كه ڕێژە ی %13

تایبه ت له خۆراك بۆ كوردستان دیاری كرا له الیه ن نه ته وه یه كگرتوه كان، یاسای ئینتیقالی 2003، ده ستووری عێراقی نوێدا

هاتووه .له دوای ئه و هه موو ڕاستییانه و ئه و هه موو كاره ساتانه ی به سه ری هاتووه ،

ئنجا ئه و حه سودییه ی پێببه ی، ئه وه عه ملانی و عروبی بوایه ئاسایی بوو، به اڵم

زانایه كی ئاینی نابێ ئاوا بێئاگا بێت.

birura_bayan@yahoo.com ژماره )50(، سێشه ممه 2013/9/3، ساڵی یەکەم

12

وه اڵمێك بۆ زه غلول نه جاڕ

مه سعود عه بدولخالق

زیاتر منوونانه ش له م دڵنیاییه وه به قیاسكردنی نه چێت بیرمان به اڵم هه ن، واڵت��ان��ه، ب��ه و ئێمه واڵت��ی كوتومتی جیاوازیی چونكه گه وره یه ، هه ڵه یه كی له بواری سیاسی نێوامناندا هه یه له زۆر به رژە وه ندیی و رسوشتی و جوگرافی و منوونه بۆ دیكه . شتی زۆر و واڵت��ان ئیرسائیل ئێمه شتێك ه��ه م��وو پێش هه موو كه میرس، وه كو نییه دراوسێامن گه شه كردنێكی ره وتی ئیسالمی له و واڵته بزانێت، خۆی مه رگی نزیكبوونه وه ی به و توركیا ئێمه كاریگه ره كانی دراوس��ێ له جیایه ته واو بۆچوونیان كه ئێرانن ، ت��ه واو واڵت��ی دوو به ڵكو و ئیرسائیل

پێچه وانه ی ئیرسائیلن له سیاسه تكردندا.ده ره وه دا ف��اك��ت��ه ره ی ل��ه م ه��ه ر كه نداو واڵتانی و ئ��وردون و سعودیه واڵتانی و ئێمه بۆ به پیالنگێڕ، نابن زلهێزیش مه رج نییه به هه مان سیاسه ت جگه بكه ن. كوردستاندا له گه ڵ مامه ڵه ناوخۆیی تایبه مته ندیی و جیاوازی له هه ر الیه كامن، كه ئه گه ر زۆر وردبینه وه نه ناچین، یه كرتی له هیچامن ده بینین نه قه باره یان، پێكهاته و ئیسالمییه كان و

له باس سیاسییه كان، و خوێندكاران سیاسی كه سی و سیاسی فه یله سوفی ده خاته ڕوو. جیاوازییه كانیان و ده كات پوخته ی ئارگیومێنته كه ی سویفت ئه وه یه سیاسییه كان فه یله سوفه به گشتی كه به »political philosophers«له ڕە خ��ن��ه گ��ران��ه وه زۆر دی��دێ��ك��ی ده ڕوانن، »politicians« سیاسییه كان چه مكه كان سیاسییه كان له به رئه وه ی به شێوه یه كی ورد و ڕوون به كارناهێنن، به ڵكو زۆرجار حه زیان ئه وه ، نه ك هه ر له به كارهێنانی ئه و چه مك و زاراوانه یه ده یانه وێت و نین ڕوون ماناكانیان كه

شتێك بڵێن كه به دڵی هه موان بێت. كاتی ك��ه ئ��ێ��س��ت��ادا ل��ه ڕە ن��گ��ه بانگه شه ی هه ڵبژاردن و ملمالنێی قه واره كوردستاندا، هه رێمی له سیاسییه كانه بتوانین به ئاسانی سیاسییه كان و كار و بناسینه وه . هه ڵسوكه وتیان و ئه جێندا سیاسییه كان هه وڵ ده ده ن تیشك بخه نه سه ر الوازترین ئارگیومێنتی نه یاره كانیان به هێزه كانیان خاڵه به رامبه ردا له و كه له وه ی دوودڵیشن بكه ن. فه رامۆش ئه و كه هه ندێك جار بنێن به وه دا دان لێده كه ن، داكۆكیی ئه مان سیاسه ته ی نه یاره كانیان. سیاسه تی له خراپرته سیاسی فه یله سوفی به پێچه وانه وه ، فه یله سوف وش��ه ی ته نها )ل��ه م��ه ودوا به كارده هێنم له م وتاره دا( زۆرجار خاڵه ده خه نه ڕوو نه یاره كانیان به هێزه كانی

ناوخۆیی په یوه ندییه و ده سه اڵتداران که لێده كه ن وام��ان ده ره كییه كانیان

كوردستان و میرس به یه ك بچوێنن.هێنایه وه ، میرس به منوونه م بۆیه چونكه منوونه یه كی هه نووكه یی زیندووه به سه ر سوپا هه ڵگه ڕانه وه ی پ��اش و له م م��ی��رسدا، هه ڵبژێراوی س��ه رۆك��ی كه هه ڵدا، سه ریان زۆر باسانه و قسه بۆچی و چییه جه دوای هه ڵبژاردن ئایا

به شداریی تێدا بكه ین و ... هتد؟زۆره ش ئه و جیاوازییه له گه ڵ به اڵم بیرمان میرسییه كاندا، و ئێمه نێوان له به هێزترین مورسی الیه نگرانی نه چێت ملمالنێیه دا، له م به ده سته وه یه چه كیان س��ۆزی بۆیه شه رعیه ته ، چه كی ك��ه گه النی دنیایان بۆ الی خۆیان راكێشاوه و ناحه زانیشیان له به رده میاندا شه رمه زارن، له سوپا ئه و واڵته زلهێزانه ش پشتیوانی ده كه ن، هه ست به ئیحراج بوون ده كه ن.

له ب��ردن��ه وه شه رعیه تی ك��ه وات��ه هه ڵبژاردندا ده ستكه وتێكی ته واو مه زنه ، منوونه ی نه چێت بیرمان له با ب��ه اڵم توركیای كه هه یه سه ركه وتووشامن دراوسێامنه ، وا بۆ دوو جاری له سه ر یه ك

تونده كانیشیان ڕه خنه له س��وود و ئه مه ده زان���ن چونكه وه رده گ�����رن، خۆیان، پێشخستنی ب��ۆ هۆكارێكه له گۆڕین ڕا بۆ ئاماده شن ب��ه زۆری كه قه ناعه ته ی ئه و گه یشتنه حاڵه تی

ئه مان له سه ر هه ڵه ن. زمانێكی سیاسییه كان ب���ه زۆری ب��ه ك��ارده ه��ێ��ن��ن بۆ ڕی��ت��ۆری��ك��ان��ه قه ناعه تپێكردنی و دڵ��خ��ۆش��ك��ردن به جه وهه ر و ده نگده ر، كه مرت گرنگی چونكه ده ده ن، قسه كانیان ناوه ڕۆكی كه ئه وه یه گرنگه ئ��ه وان الی ئ��ه وه ی له سه ر كاریگه ری قسه كانیان چ��ۆن ده ن��گ��ده ر دروس���ت ده ك����ات، نه ك خستنه ڕووی مه به سته ڕاسته قینه كه یان. له ڕقیان فه یله سووفان پێچه وانه وه ، به چه مكی و زاراوه و وشه به كارهێنانی سیاسییه كانیش وه ك���و و ن��اڕوون��ه بۆ ناكه ن كه وه اڵمیان ئه وه بانگه شه ی

هه موو پرسیارێك هه یه .و به رجه سته ك��اری سیاسییه كان ده وێت، به په له یان واقیعی به رهه می گرنگی زیاتر فه یله سوفه كان ب��ه اڵم ده ده ن، ئ��ای��دی��ا و ئه بسرتاكت ب��ه كۆكردنه وه ی هه وڵی سیاسییه كان ده ن����گ و س��ه رخ��س��ت��ن��ی ح��ی��زب و كه چی ده ده ن، سیاسییه كه یان قه واره و پێناسه كردن هه وڵی فه یله سوفان زاراوه ك���ان و چه مك جیاكردنه وه ی

ده ده ن له یه كرتی.

واڵت بێكێشه و ده یباته وه پارتی ئاك به ڕێوه ده به ن.

به نه كه ین توركیاش ئه گه ر خۆ بكه ین، مامه ڵه كوردستانییانه و قیاس هه ر بڵێین ئه نجامه ی ئ��ه و ده گه ینه بهێنێت به ده ست سه ركه وتن الیه نێك له م هه ڵبژاردنه دا و ده نگی جه ماوه رێكی ئه و بێگومان بێت، ب��ۆ ب��ه رف��راوان��ی یان بێت ده سه اڵتدا له سبه ینێ الیه نه ده نگ و كاریگه ر الیه نێكی ئۆپۆزسیۆن، له سه ر ده بێت قسه ڕۆیشتوو و دلێر رابردوو ساڵی چوار كوردستان، ساحه ی

شایه تێكی نزیكه بۆ ئه م قسه یه مان.ساڵی بیست ل��ه ل���ه وه ش جگه رابردوودا چه ندین حزبی خاوه ن مێژووی هۆی به خ��ه ب��ات، و قوربانی درێ��ژی په راوێز هه ڵبژاردنه كاندا له شكستیان بۆ به وشێوه یان حسابێكی و خ��راون ناكرێت. به پێچه وانه وه خاوه ن ده نگه كان و ده ره وه له پێگه ن خ��اوه ن ئه مڕۆ مامه ڵه ی ئه وه له سه ر واڵتدا، ناوه وه ی

له گه ڵ ده كرێت.خاڵێكی تر كه زۆرجار ده وروژێرنێن مه سه له ی بااڵده ستبوونی هه ردوو حزبی جومگه قۆرخكردنی و ده س��ه اڵت��داره و خۆیان بۆ ده وڵ��ه ت هه ستیاره كانی خۆیان، به رژە وه ندیی له به كارهێنیانه

به تایبه ت له هه ڵمه تی هه ڵبژاردنه كاندا.كۆمپانیا و واڵت پ���اره ی ئ���ه وان پێشمه رگه نه وت و هێزی زه به الحه كانی فه رمانگه س��ه رج��ه م و ئ��اس��ای��ش و بۆ كردووه قۆرخ یان ... و حكومییه كان

سیاسییه كانه وه ، به پێچه وانه ی فه یله سوفان كار له سه ر داوا و خواستی جه ماوه ر ناكه ن، به ڵكو كار له سه ر پرسه تیایاندا و ده كه ن ئاڵۆزه كان و قورس مه به ستی به ده ب��ن��ه وه ق��ووڵ و ق��اڵ به گشتی چ���اره س���ه ر. دۆزی���ن���ه وه ی درێژخایه نیان تێڕوانینێكی فه یله سوفان دوورم��ه ودادا له ده یانه وێت و هه یه سیاسییه كان ب��ه اڵم بگۆڕن. ڕایگشتی ئه جێندایه كی سیاسیی خێرایان به زۆری حه زی و خواست له سه ر كار و هه یه جه ماوه ر ده كه ن و به دوای كۆكردنه وه ی

به رهه می خێرا و ده ستبه جێوه ن.له سه ر ك��ار زیاتر سیاسییه كان س���ۆز و ح��ه م��اس��ه ت ده ك�����ه ن و و عه قڵ له سه ر فه یله سوفه كانیش وردی و ڕوونی و بیركردنه وه ئ��اوه ز. ڕە نگه حه قیقه تدا، به دوای وێڵبوون و بێت، فه یله سوف دیاره كانی سیام له تێكه ڵكردنی و ناڕوونی و لێڵێ به اڵم به رچاوه كانی سیام له چه مكه كان، كاری رسوشتی سیاسییه كانه . زۆرینه ی سیاسی وایه كه به رژە وه ندی به سه ریدا جار هه ندێك واده خ��وازێ��ت و زاڵ��ه چاو و بێت ن��اڕوون سیاسیی كه سی حه قیقه ت هه ندێك له سه ر بنوقێنێت كه له به رژە وه ندی خۆی و حیزبه كه یدا

نییه .له كه نه چێت یاد له ئه وه شامن كاریگه رن به زۆری سیاسییه كان ڕۆژئاوا له كه چی بیرمه ندان، و فه یله سوف به كوردستان ئه م هاوكێشه یه تا راده یه كی زۆر به پێچه وانه وه یه . زۆرێك له وانه ی كه خۆیان به بیرمه ند ده زانن، یان وه كو له جیاتی ده ڕوان��رێ��ت، لێیان بیرمه ند چاوساغی و ڕێنیشانده ر ببنه ئه وه ی سیاسییه كان له خۆیان سیاسییه كان، ده ده ن ده رگایان له و نزیكده كه نه وه

و خانه نشین ه��ه زار به ده یان خۆیان، پشتیوانیی هه یه ، حزبییان مووچه خۆری مسۆگه ر ئیقلیمییان و نێوده وڵه تی خراپرت ئه مانه ش هه موو له ك���ردووه ، له هێشتا فاكته رانه شه وه گشت به م ئه وان ئایا سه رنه كه ون، هه ڵبژاردنه كاندا ده سه اڵت ده ستاوده ستپێكردنی قبوڵی ئه سته مه شایه ته مێژوویان ده ك��ه ن؟

ته سلیمی شكست بنب.له م واقعیه ت چه نده بێگومان ب��ۆچ��وون��ه دا ه��ه ی��ه ، زی������اده ڕە وی و هه ر چونكه تێدایه ، نائومێدكردنیشی بوو تایبه ته و پێشمه رگه هێزی ئ��ه و هه ڵبژاردنی پێشوو زیاتر له 30% ده نگی له و زۆر نییه مه رجیش ئۆپۆزسیۆندا، به مووچه كه یان بۆ ده نگ مووچه خۆرانه بوو پێشوودا له هه ڵبژاردنی بده ن، هه ر له مووچه خۆره كانی له كه مرت حزبێك

شارێكی كوردستان ده نگی هێنابوو.خاڵێكی زۆر گرنگیش لێره دا ژماره ی حزبی جار زۆر بابه تانه ئه م كه هه یه وره بۆ ده یانوروژێنێت ده س��ه اڵت��دار واته دروستكردن، ژاوه ژاو و دابه زاندن بۆیه ئێمه دا. له گه ڵ ده روونییه جه نگی زیاتریش و سلبییانه خاڵه ئه و هه موو هاوواڵتییه كی هه موو پیویسته له وانه ، به ئ��اوات��ه ح��واز و واقیعه ل��ه م ن��اڕازی گ��ۆڕان��ك��اری��ی ب��ه ش��داری��ی پ��رۆس��ه ی هه ڵبژاردن بكات. ئاخر جگه له م رێگایه، ئه مڕۆ، واقیعه دا ل��ه م گۆڕانكاری بۆ

رێگایه كی دیكه مان نییه .

تا پله و پۆستێكیان پێ بده ن، به مجۆره به اڵم سیاسی، كه سێكی ده بنه خۆیان سه ركرز و له ده ست چاو سیاسییه كی ئه زموونه كاندا، به به رامبه ر سیاسییه له كه ئه وه ی گه یشتووەته كار ته نانه ت بیركردنه وه بێ ڕۆشنبیران له هه ندێك به كارهێنانی ده كه ونه وردبوونه وه و كه گ��وزارش��ت و زاراوه ه��ه ن��دێ��ك ڕووی له و سیاسییه كانه داهێنانی گرفت چه ندین یاساییه وه و ئه كادیمی به كارهێنانی وه كو هه یه ، ئیشكالی و »ناوچه دابڕێرناوه كان« له جیاتی »ناوچه

جێناكۆكه كان«.كه بڵێم ئه وه ده بێت كۆتاییدا، له و چین وه كو ڕۆشنبیران و نووسه ران چۆن ئازادن كۆمه ڵگه تری توێژە كانی موماره سه ی چ��ۆن و ب��ی��رده ك��ه ن��ه وه سیاسه ت ده كه ن، به اڵم چیرت نابێت وه كو بیرمه ند خۆیان ده رخه ن، فه یله سوف و چونكه ئه وان ئیدی بوون به ڕۆشنبیرێكی و حیزب سه رخستنی بۆ كار و سیاسی ڕە وت بۆ كاركردن ده كه ن، تێڕوانینێك ده كات خاوه نه كه ی له وا حیزبێك و حیزبه كه ی كه موكوڕییه كانی و هه ڵه كه مرت ببینێت، خۆ ئه گه ر بیشی بینێت، خۆی له سه ر خودی سانسۆرێكی ئه وا دروست ده كات و وه كو پابه ندبوونێكی وه ستان و قسه كردن له ئه خالقی خۆی حیزبه كه ی ك��ه م��وك��ووڕی ل��ه س��ه ر ده دزێته وه ، به مه ش ئه ركێكی سه ره كیی فه یله سوف و بیرمه ند فه رامۆش ده كات و ڕە خنه گرتن توانای له بریتییه كه چه مكه كاندا. به كارهێنانی له ڕوون��ی ك��ه وات��ه ڕاس��ت��رته ب��ه ن���ووس���ه ران و ڕۆشنبیرانی كاندید بگوترێت »ڕۆشنبیری سیاسی« كه پله یه ك، یان چه ند پله یه ك »فه یله سوفی و »بیرمه ند« خ��وار له

سیاسی«ە وه یه .

تۆفیق كه ریم

هه ندێك له بیر كه مرۆڤ زۆرجار ئه نجامه و ه��ه ڵ��ب��ژاردن پ��رۆس��ه ی له واڵتاندا، له ده كاته وه سلبییه كانی و گومان ده كه وێته پرۆسه یه ئه م دوای تێداكردنی به شداری له دوودڵییه وه به له و ئ��ه گ��ه ر له ڕاستییدا ده ڕوان��ێ��ت. ئه و رۆچ��ی��ن، قووڵرت بیركردنه وانه دا الیه نه سلبییانه ی كه ره شبینامن ده كه ن، ئیجابی خاڵی كۆمه ڵێك و كاڵده بنه وه ده رده ك����ه ون، ك��ه ل��ه ب��اری��ان��دا هه یه له به شداریكردن بۆ بن هانده رمان

پرۆسه ی هه ڵبژاردندا.به رامبه ر خ��ااڵن��ه ی ل��ه و یه كێك ئه نجامی ده كه ن، ره شبینامن هه ڵبژاردن رۆژه��ه اڵت��دا، له هه ڵبژاردنه پرۆسه ی براوه تیایدا ئیسالمخوازان كاتێك كه ئه نجامه كه یان به رامبه ره كانیان بوون هه ڵگه ڕاونه ته وه ، لێیان و قبوڵنه كردووه له منوونه ی توركیای سه رده می نه جمه دین به ره ی سه رده می له جه زائیر ئه ربه كان، ئێستای نوێرتیشیان و ئیسالمی ئینقازی

میرس و ئیخوان.

نه وشیروان حوسێن سه عید

ڕۆشنبیری و سیاسی فه یله سوفی تا جیاوازن، بوونه وه ری دوو سیاسی هه ریه كه یان كاری زۆریش ڕاده یه كی كوردستاندا له جیاوازه . دیكه یان له وی هه ڵده دات سه ر دیارده یه ك خه ریكه و نووسه ران له هه ندێك كه ب��ه وه ی كاركردن له ماوه یه ك پاش ڕۆشنبیران دواجار فه لسه فه دا، و فیكر بواری له له و ده پێچنه وه بنه یان و ب��ارگ��ه یه كال خۆیان هه ڵبژارندا سه روبه ندی سیاسی. ڕۆشنبیری ده بنه و ده كه نه وه دژایه تیكردنی وت��اره ئ��ه م مه به ستی ئێستادا له كه نییه كه سانه جۆره ئه م ق��ه واره لیستی له زۆرێ��ك له ناویان كاندید وه كو ده بیرنێت سیاسییه كاندا به په رله مان، داه��ات��ووی خوولی بۆ ئه ندازه ی ئه وه ی ده یه وێت ئه و لێڵی و له كه بڕە وێنێته وه ته مومژە و ناڕوونی ئه نجامی تێكه ڵكردنی كاركردن له كایه ی سیاسییه وه كاری و سیاسی فه لسه فه ی

هاتووەته ئاراوه . ب��ه س��وودوه رگ��رت��ن ل��ه دی��د و بیرمه ندی و كۆمه ڵناس تێڕوانینی سویفت«، »ئ��اده م به ریتانی سیاسیی هه وڵده ده ین به كورتی قسه له سه ر ئه م له یه كێك له بكه ین. سویفت دیارده یه فه لسه فه ی به سه باره ت كتێبه كانیدا، بۆ وای��ه ڕێبه رێك وه ك��و كه سیاسی،

بۆچی‌به‌شداریی‌هه‌ڵبژاردن‌بكه‌ین؟

فه‌یله‌سوفی‌سیاسی،‌یان‌ڕۆشنبیری‌سیاسی؟

هه ر الیه نێك ده نگی جه ماوه رێكی به رفراوانی بۆ بێت، بێگومان الیه نێكی

كاریگه ر و قسه ڕۆیشتوو ده بێت

زۆرێك له وانه ی خۆیان به بیرمه ند ده زانن، خۆیان له سیاسییه كان نزیك

ده كه نه وه تا پۆستێكیان پێ بده ن

ژماره )50(، سێشه ممه 2013/9/3، ساڵی یەکەم

15

خاوەىن ئیمتیاز و سەرنووسەر: هاوژین عومەر کەریم

hawzheenk@yahoo.com07701543488

بەڕێوەبەرى هونەرى:ڕەوشت محەمەد

rawshtmail@yahoo.com07501112083

بەڕێوەبەرى کارگێڕى:جیهانگیر ئەحمەد

bayanreklam@yahoo.com07702455504

ناونیشاىن بەیان لە ئینتەرنێت:www.bayanpress.net

E.mail: bayanpress@yahoo.comwww.facebook.com/bayanpres

ئەنداماىن بۆرد:سەاڵح ساالر

ئیدریس سیوەیىل

ناونیشان: سلێامىن - شەقامى ئیرباهیم پاشا - تەالرى بنار نهۆمى پێنجەم - شوقەى ژمارە 3. تەلەفۆن: 07480605181 بایی )750( دینارە

رۆژنامەیەکى سیاسیى گشتیى ئەهلییە

د. ئیسامعیل به رزنجی

و ڕوان��ی��ن شاعیر، جیهانبینيی فه لسه فه شته كان، له تێگه یشتنیه تی و بوون و ژیان له بیركردنه وه یه تی و قه ناعه تیه تی و بیروباوه ڕ دیارده كان، له گه ڵیاندا كه ڕاستیگه لێك ده رب��اره ی كۆی له گوتاریه تی و سرتاتیژ ده ژی، به رهه م و تێكست و ئه زموونی شیعریدا.

قووڵی بوونیادی جیهانبینی مانایه ، به م شێوه ی له و شاعیره مه عنه ويی دنیای ناڕاسته وخۆدا یان ڕاسته وخۆ، گوتاری ده كرێ بۆیه شیعره وه . ناو داده به زێته و فراوانه فه زایه كی جیهانبینی بڵێین تێگه یشنت و به ها و چه مك له پڕیه تی سكونییه ، فه زایه كی به اڵم بیروباوه ڕ، و ده رنه بڕدرێت ، ئه گه ر نییه بوونی واته ئه گه ر ناكات وجودی به هه ست كه س ڕێگا زۆر نه بێت. به رجه سته گوتاردا له جیهانه ئه و به رجه سته بوونی بۆ هه یه هه ڵسوكه وت، ئاماژە، وه ك مه عنه وییه، زمان، ... به اڵم هیچكامیان به قه ده ر زمان لێبكه ن، له ناو زمانیشدا ناتوانن ته عبیری فۆڕمه له هونه ری و ئه ده بی ده ربڕینی باشرتین وێنه ئامێزه كه یدا و ڕەوانبێژی ئه و هێنانه گۆی بۆ ڕێگایه جوانرتین و

جیهانه .دنیایه كی جیهانبینی ك��ه وات��ه ماديیه ، هونه ری تێكستی و مه عنه وییه زمانیيه كان )وت���ه ( ب��ه پشت چونكه و ف����راوان جیهانبینی ده ب��ه س��ت��ێ��ت. گه وره یه و تێكست به شێكی بچووكیه تی. و بیر له تێكه ڵه فه زایه كی جیهانبینی شته كان موجه ڕڕەدی وێنه ی و ئه ندێشه و تێكستی هونه ری له فۆرمه ماديیه كه یدا ده ق���ی پ��ێ��ده گ��رێ��ت ب��ه ش��ێ��وه ی��ه ك له

شێوه كان.ساده ترین ل��ه شیعریه ت ب��ه اڵم بنه ما كۆمه ڵێك له بریتییه پێناسه یدا له ده یانگرێته به ر شاعیر كه ڕێكار و و بنه ما ئ��ه م شیعردا. به رهه مهێنانی س��ه رده م به پێی ده گ��ۆڕێ��ن ڕێ��ك��اران��ه ڕاسته ئ��ه ده ب��ی��ی��ه ك��ان. قوتابخانه و هه یه قووڵی ڕەگوڕیشه ی )شیعربوون( ئه رستۆ، سه رده می بۆ ده گه ڕێته وه و به شێوه ڕاسته قینه ی له دایكبوونی به اڵم

زانستيیه كه ی له سه ده ی بیسته مدا بوو.الن��ی��ك��ه م ڕەخ��ن��ه گ��ران ل��ه س��ه ر له ڕێكه وتوون گشتی هێڵی كۆمه ڵێك بنه ما كه ئه ده بیدا ده قی به رهه مهێنانی جیاكردنه وه ی هونه ری كه ره سته ی و تر، ده قه كانی له ئه ده بین ده قێكی له بریتین بنه مایانه ش ئه و گرنگرتین به كارهێنانی زمانی تایبه ت له نێو ده قدا جیا له شێوازی ئاسایی و پشت به سنت به دروستكردنی بۆ ڕەوانبێژی هونه ره كانی كه ڕیتم، هاوڕێكيی له جۆرێك و وێنه گرنگ نییه كێش و سه روا بێت، هه روه ها له ته عبیركردن هه موویانه وه سه روو له

به كه شاعیردا زه ینی له خه یاڵ دنیای رسوشتی و واقیع له جیاوازه ته واوه تی و فیزیایی ڕەهه نده و ده وروب��ه رم��ان

لۆجیكيیه كانی شته كان.باسكردن له )شیعربوون(ی ده قێكی و كتێب چه ندین بابه تی ه��ون��ه ری، له و یه كێك ه��ه ر بۆیه توێژینه وه یه ، بنه مایانه ی سه ره وه شیكردنه وه ی زیاتری له سه ریان لێره دا ناكرێ كه پێویسته بوه ستم، به اڵم ئه وه ی گرنگه وه اڵمی ئه م ده كات تێكستێك له وا چی پرسیاره یه : شیعری؟ یان ئه ده بی تێكستی به ببێت وه اڵمی بازنه ی ناو بچێته شتێك هه ر ئه م پرسیاره وه به شداره له به رهه مهێنانی ڕەخه نگران لێره وه یه جا شیعریه تدا. تێكستی به نابه ستنه وه ته نها شیعریه ت ده كرێ به ڵكو قه سیده وه ، یان شیعری شیعریه تی ئه ده بی ده ربڕینێكی هه موو تیابێت، شیعریه ت له ڕۆماندا، له چیرۆكدا، ده قێكی له هونه ریدا، په خشانێكی له كۆمه ڵێك شیعریه ت چونكه شانۆییدا، پێوه ره له هه ر ده قێكدا هاته دی، ئه ده بی پێده به خشێ ، هونه ریبوونی و جوانی و البردنی بانگه شه ی له مه شه وه یه هه ر سنووری نێوان ژانره ئه ده بیيه كان ده كرێ

له ڕەخنه ی نوێدا.شیعریه ت بڵێین: ده توانین له مه وه كه بنه مایه و ڕێ��وش��وێ��ن كۆمه ڵێك ئامڕازی و هونه ری ته كنیكی ده چنه هونه ری ئه مانه ده ق. به رهه مهێنانی نییه ئه وتۆیان په یوه ندییه كی و ڕووتن به فیكر و جیهانبینيی شاعیره وه له ڕووی ئامرازی ده بنه ئه وكاته ی تا تیۆرییه وه ، قاڵبه له وات��ه تێكستێكدا، له شاعیر پڕاكتیكی بواری ده چنه تیۆریه كه یه وه ئه ندێشه ئه وانه وه ڕێگای له شاعیر و ئاساییه بۆیه ده رده بڕێت. خۆی بیری و ماركسی یه كێكی و سۆفی شاعیرێكی كالسیكیش، ته نانه ت ب��ۆرج��وازی، یان یه ك ته كنیكیان هه بێت، یان هه مان ئه و كه الی بگرنه به ر هونه ريیه ڕێوشوێنه

ئه وی تر هه یه .

قۆناغه كانی ئه زموونی شێركۆشیعريی ئه زموونی كه ئاشكرایه كه تێپه ڕیوه ، قۆناغێكدا به چه ند شێركۆ ڕوانگه ئه زموونی و سه ره تا گرنگرتینیان كۆتاییه كانی و به ره نگاری قۆناغی و ته مه نی، كه ده كرێ ناوی لێبرنێ )قۆناغی هه ر له شیعری(، ئه زموونی كامڵبوونی ل��ه وه ی جگه قۆناغانه دا، ل��ه م یه كێك شیعر ته كنیكی و هونه ری ڕووی له جیهانبینی هه یه ، جیاوازی نووسینه وه به سه ردا گۆڕانی شاعیریش فیكری و هاتووه ، له ڕووی هونه ریيه وه له شیعری س��ه رواوه و كێش به وابه سته و س��اده و حه فتاكان نوێخوازيی كه ڵكه ڵه ی بۆ عه ره بی شاعیرانی ئه زموونی السایی ئه وكاته ، دواتر قۆناغی شیعری هاوچه رخ درێژ قه سیده ی و شیعر په خشانه و وێنه زنجیره ته كنیكی به كارهێنانی و ناوه رۆكیش هه روه ها تر، شتی زۆر و به پێی قۆناغه كان گۆڕانی زۆری به سه ردا به رده وام گۆڕانه ئه م ته نانه ت هاتووه. بوو تا كۆتایی ته مه نی كه دوا قه سیده ی درێژی نووسی )ئێستا كچێك نیشتیاممنه (.له م قۆناغه جیاوازانه دا و له نێوان ئه و

سه ر مناڵی )ڕووب��ار( و مامۆستا ببێته بێشكه :

هاتووم )با( فێرم كاتچۆن ڕووبار ڕاژەنم

هاتووم به رد فێرم كاتچۆن له سه ر ئه و بڕوێم

هونه ریرتی چه ندین و ئه مانه جوانكردنی وێنه و وشه .

ئاڕاسته ی دژیه ك له جیهانبینیدابابه تی و مشتومڕ جێگای ئه وه ی شێركۆدا جیهانبینيی له وروژێ��ن��ه ره ئه زموونه كه یه تی، الوازی خاڵی و ئایینيیه به ها له گه ڵ مامه ڵه كردنیه تی به شێوه یه كی كورددا گه لی پیرۆزه كانی زاتی)خوا( له گه ڵ تایبه تی به ناشایسته ، له شێركۆ الی له )خوا( هه رچه نده دا، به كارهێنانه كانیدا و ده ركه وته هه موو سه لبی و نادرووست نییه ، به ڵكو زۆرجار ده یه وێ پیرۆزی و ئیلهام و شیعر له خواوه

وه رگرێت، وه كو ده ڵێ :ون ئه بن بۆ ئه وه ی بێنه وه

وێڵ ئه بن بۆ ئه وه ی بگه نه دڵی خوا و له وێدا بڕوێن و بشنه وێن

یان ده ڵێ :باران هه موو بارینێكی هه ر جوان نییه و

هه مووشیان ناویان بارانه دارستان هه موو دارێكی هه ر جوان

نییه وهه مووشیان هه ر ناویان داره

مرۆڤی خواباڵنده ی خوائاژەڵی خواش

هه موو وه ك یه ك جوان نین و شیعره كانی منیش هه روا

پێامنوابێت ناكرێ زۆرانه دا، گۆڕانكاریيه جێگیردا قاڵبێكی له شێركۆ جیهانبینيی فراوانبووه و گ��ۆڕاوه به ڵكو ماوه ته وه ، ئه مه زیاتربووه. پانتایی و هاتووه تا و ڕەنگی به رهه مه كانیدا له ڕوون��ی به و فۆڕم له گ��ۆڕان ته نانه ت داوه ت��ه وه ، جیهانبینی به رهه می شیعریشدا شكڵی

و تێڕوانینی شاعیره بۆ ئه ده ب و شیعر.نه گۆڕ هێڵێكی وه ك ئه وه ی به اڵم شێركۆدا، جیهانبینيی له م��اوه ت��ه وه سیكۆالریستيی فیكری و ب��ی��روب��اوه ڕ نوخبه ی به شێكی هه روه كو نادینییه ، ئه گه رچی ك��ورد. فیكريی و سیاسی زۆرینه ی ڕەهای گه لی كورد مسوڵامنه و ئایینی ناسنامه ی وه ك ئیسالم به رده وام ماوه ته وه ، به اڵم ئه و حه قیقه ته ش نكوڵی لێناكرێ واقیعی كوردستانه ، كه له سه ده ی و سیاسی نوخبه ی زۆرب��ه ی بیسته مدا و ن��ووس��ه ران له به شێك و خه باتگێڕ ڕوناكبیران هه ڵگری بیری سۆسیالیستی و به گشتی واته بوون، نه ته وه یی و چه پ

نادینی و سیكۆالریست بوون.ده بێ كه شاعیر، وه ك شێركۆش بیرێكی و فه لسه فه یه ك هه ڵگری خۆی جیهانبینيی تا بێت دیاریكراو بنیادبنێت، له سه ر شیعردا دنیای له كاریگه ريی ژێر كه وتووه ته بێگومان له وكاته دا كه فیكریيه ی كه شوهه وا ئه و سیاسی ل��ه زۆرێ���ك و ئ��اراداب��ووه ل��ه ف��ری��ادڕەس ب��ه ك��ورد ڕۆشنبیرانی و زانیوه ، ك��وردی��ان ئ��ازادي��ی هه وێنی و چه كداری خه باتی قۆناغی له به تایبه تی توانیوویه تی شیعر به به ره نگاریدا، و گه لی مافه كانی له زۆر داكۆكیيه كی بكات، ئ��ازادی��خ��وازی خه باتی و ك��ورد ناساندووه ك��وردی ئه ده بی هه روه ها و تر نه ته وه كانی و گه ل له زۆرێك به به رهه مه كانی وه رگێڕدراون بۆ زۆرێك له زمانه زیندووه كانی دنیا. سه ره ڕای ئه وه ی له هه بووه بااڵی ده ستێكی شێركۆ كه له ڕووی ئه ده بی كوردیدا، چ پێشخستنی یان بێت، شیعريیه وه ته كنیكی و فۆڕم شێركۆ ده الله ته وه. و ناوه رۆك ڕووی له قۆناغه كاندا هه موو له توانیوویه تی به رجه سته ك��وردی شیعری شیعریه تی كه هونه ره ی و تێگه یشنت به و بكات،

له وكاته دا باوبووه و بۆ شیعر ڕوانراوه .نیشتامن، ش��ێ��رك��ۆدا شیعری ل��ه نه ته وه مێژوو، دایكن جوانی، رسوشت، شیعری ته وزیفێكی شاعیر خ��ودی و ڕەوانبێژی هونه ره كانی جوانكراون، به تایبه تی به كارهێرناون، ئه وپه ڕی تا – )به رجه سته كردن ته كنیكی ه��ه ردوو التشخیص( – )به كه سكردن و التجسید(

كه وێنه كانیدا، له به كارهێناوه زۆر ی یه كه میان بریتییه له پێدانی شكاڵ و شێوه شاراوه كانی و نادیار شته به جه سته و ناخی مرۆڤ، هه روه ك )خه م(ی كردووه به پارچه زه ويیه كی وشكی به یار و قه باره

و هه یئه تێكی پێداوه :هه موو شه و من عه ردی خه مێكی

به یارم وڕۆژانه یش تینویه تی شه هیدێ ئه مكێڵێ

بریتییه )به كه سكردن( دووه میشیان له وه ی مامه ڵه له گه ڵ شته نازیندووه كانی سیفه تی و كه س وه ك بكرێ رشووشتدا )با( ئه وه ی وه كو پێبدرێ ، مرۆڤانه یان

به اڵم ئه و له وێناكردنی خوادا پشتی به و تایبه تی خۆی به خه یاڵی به ستووه نه خشاندندوویه تی، ئینسانی ڕەهه ندی خوا زاتی بۆ ئایین تێگه یشتنی له دوور له ل��ه وه ی جگه ئه مه سیفه ته كانی، و سه لبی به شێوه یه كی خوای شوێندا زۆر

وێناكردووه .ب��ه بیانووی كه سانێك ل��ه وان��ه ی��ه به ندنه كردنی و كۆت و شاعیر ئازاديی قه سیده وه، ڕەهاكردنی و ئه زموونه كه ی پاساو بۆ ئه و حاڵه بهێننه وه ، به اڵم پێویسته شێركۆ كه بگرن له به رچاو ئه وه ئه وانه وابه سته ب��ووه جیهانبینیيه ك هه ڵگری كێشه له داكۆكیكار و كورد نه ته وه ی به ئه و پیرۆزيیه كانی و بیروباوه ڕ ڕەواكه ی، ئه و كلتووری له به شێكن نه ته وه یه ش نه ته وه یه. ناكرێ شاعیر هه ڵگری ڕەگه زی چونكه خۆیدا، دنیای له بێت دژبه یه ك شاعیره كه تێڕوانینی له سه ر دنیابینی ده رباره ی هه ڵوێستیش و داده مه زرێت له و هه ر شته كان ماهیه تی و دی��ارده منوونه ی ئه گه ر وه رده گرێت. تێڕوانینه وه شیعره كانی كه بهێننه وه بۆ )دانتی(م له پاڵ كاری ڕۆشنگه ره كانی ئه وروپا بوونه تایبه تی به گه وره ، شۆڕشێكی ژیله مۆی )كۆمیدیای خوایی(، ئه وا ده ڵێم هیچكات له گه ڵ ئایینيی و فیكری كێشه ی شێركۆ نه بووه ، كوردستاندا خه ڵكی و كولتوور نابیرنێ ، ئ��ه وه ئه زموونه كه یدا له وات��ه هێڵه هه موو له گه ڵ هاوته ریبه به ڵكو كورددا، مێژووی و كولتوور گشتیيه كانی له شۆڕشێكی له بنه ڕەتدا دانتی به اڵم ناخیدا ده ستپێكردبوو بۆ به گژاچوونه وه ی له ئایینی مه سیحی و كه نیسه ده سه اڵتی ئه وروپادا. شێركۆی شاعیر، وه كو زۆرێك له

ڕۆشنبیر و سیاسه مته دارانی كوردی سه ده ی و ئازادی و نه ته وایه تی كێشه ی بیست، سه ره كی بنه مای به بووه كورد خه باتی له شیعردا و به گشتی له هه ڵسوكه وتیدا سه ره كيی كێشه یه كی ئه وه تایبه تی. به له بیستدا سه ده ی له عه ملانيیه فیكری هاوته ریب هه میشه ك��ورد، ئێمه ی الی له گه ڵ ته وژمی گشتیدا مامه ڵه یان كردووه و هیچكات حه قیقه تی خۆیان بۆ خه ڵكی به یانیان به ته واوه تی و نه كردووه ئاشكرا دووفاقه یان مامه ڵه یه كی واته نه كردووه. جیهانبینی له ڕوونی به ئه مه ش كردووه ، دژیه كیيه ئ��ه و بۆیه دی���اره ، شێركۆدا تاكێكی وه ك الیه كه وه له ده رده كه وێت، كوردی، كولتووری ناو پ��ه روه رده ك��راوی كولتووره ئه و ده مامكی هه ڵگری یان گه له كه ی پیرۆزیيه كانی و ده نوێنێ خۆی میانه یه شدا ل��ه م داده ن��ێ��ت، پیرۆز به بۆ ده س��ه اڵت و ئیلهام و جوانيیه كان تره وه الیه كی له ده سه ملێنێت، )خ��وا( خۆی ناخی ڕاسته قینه ی ده نگی ده بێته یاخی پیرۆزيیه كان و ئایین و خوا له و وه الده نێت، كوردی كولتووری و ده بێت باقی و الی��ه ك له حه قیقه تێكه ئه مه

ئه زموونه كه شی له الیه كی تر.

پێكهاتن له سه ر شێركۆوایكردووه پێشه وه ڕاستییه ی ئه و شێركۆ تا ئه م ساته ش كۆده نگيی ته واوی له سه ر نه بێت وه ك شاعیرێكی نیشتیامنی و داهێنان و نوێگه ری ئااڵهه ڵگری و شایه نی ئه گه رچی نوێ ، شیعری ڕابه ری له شێركۆ كه كارێك وه سفانه شه. ئه و ئه وه بوو. بیكات نه یتوانی خۆیدا ژیانی بۆ بن حه ماس به كه سانێك له وانه یه ب��ه الوه منیان قسانه ی ئ��ه م و شێركۆ سێ بێ پێیانوابێت و بێت نامه عقول سه ملێرناوه ، شێركۆ ب��ۆ ئه مه دوو و الی تائێستاش و وانییه بێگومان به اڵم ڕوناكبیر به كۆمه ڵگا فراوانی چینێكی ئاساییه وه، خه ڵكی و ئه ده بدۆست و ناوهێنانی شێركۆ به سه بۆ ئه وه ی نزیكت

بكاته وه له كوفر و بێبڕوایی.جا بۆ ئه وه ی ئه و كاره ته واونه كراوه ی بۆ بكه ین له دوای خۆی، ئه وا ده بێ هه موو داهێنانی و هونه ری ئه زموونی الیه ك له ئه وه ی وه ك بگرین، له به رچاو شێركۆ پێشه وه باسمكرد و به زیاده یه ك بۆ سه ر له دایبنێین، ك��وردی ئه ده بی خه رمانی شێركۆ هه ڵه ی به دانبرنێ به رامبه ریشدا هیچی و ئ��ه ودا فیكری و له جیهانبینی چونكه نه هێرنێته وه ، بۆ پ��اس��اوی تر كۆمه ڵگا تاوانباركردنی و پاساوهێنانه وه له ئ��ه ده ب، و شیعر له تێنه گه یشنت به كه سایه تی و ئه زموونی ئه و كه مده كاته وه ، له به رامبه دا كورددا، گه لی له ناو النیكه م وه ك ئه زموونی به شه ی ئه و سه یركردنی الدان و دژیه كی له زه ینی ئه ودا پێگه كه ی كردووه وای هه ر كه مناكاته وه .عه ره ب ئه وانه ی زۆرن خۆیدا، شاعیرانی له گه ڵ شاعیری تائێستاش و بوون شێركۆ وه ك ده ره جه یه كی عه ره ب و ته نانه ت مێژووی منوونه ی ب��ه ئیسالمیشن، خیالفه تی ئه بوعه الی و ئه نده لووسی هانی ئیبنو مه عه رری و حه لالج و زۆری تر. به هیوای

گوتارێكی یه كگرتووی له م شێوه یه .

شێركۆ‌بێكه‌س،‌له‌‌نێوان‌جیهانبینی‌و‌شیعریه‌تدا

www.bayanpress.net

ژماره )50(، سێشه ممه 2013/9/3، ساڵی یەکەم

14

د. هادی عه لی

واڵت��ه ك��ان��ی ب��ه ه��اری ع��ه ره ب��ی له ڕووب��ه ڕووی ڕاب��ردوودا ساڵی ماوه ی سێ بوونه ته وه قه یران و ته حه دیات چه ندین ئه منيیه وه ، و ئابووری سیاسی، ڕووی له دواكه وتنی دژوارت��ر هه مووی له ب��ه اڵم كوده تا و سوریا شۆڕشی سه ركه وتنی سه ربازيیه كه ی ئه م دواییه ی میرس بوو، كه و ناوخۆ دژەشۆڕشی هێزه كانی الیه ن له عه ره بستانی سه ركردایه تی به ناوچه كه وه سعودیه ئه نجامدرا، جگه له مه ترسیيه كانی و تائیفی و ناوخۆ شه ڕی سه رهه ڵدانی هێزه نێوان توندی ملمالنێی و تیرۆر ئیقلیمیيه كان و ده سته وسانيی كۆمه ڵگه ی له ئه مریكا تایبه تی به نێوده وڵه تی وه رگرتنی هه ڵوێستی دروست و حاسیامنه . ده كه ن به وه ئاماژە ئه و هۆكارانه هه موو به هاری شۆڕشه كانی شه مه نده فه ری كه بۆ با ببێت، ڕاوه ستان به ناچار عه ره بی به ڵكو بێت. كراویش دی��اری ماوه یه كی دژەش��ۆڕش��ی هێزه كانی ل���ه وه ، زی��ات��ر ناوچه كه به هه موو توانایه كیان كارده كه ن بۆ شكستپێهێنانی شۆڕشی تونس و لیبیا و شوێنه كانی تریش، به مه به ستی ڕێگرتن له گه یشتنی كاریگه رییه كانی ئه و شۆڕشانه به

واڵته كانی خۆیان. له ك��ه سه ربازییه ی ك��وده ت��ا ئ��ه و گ��ه وره كاره ساتێكی ڕووی����دا، میرس ڕووی��ك��ردووه ت��ه نه خشه بۆكێرشاوه و ئامانج عه ره بی، به هاری شۆڕشه كانی پ��رۆس��ه ی ب��ه ك��ۆی شكستهێنانه لێی هه ڵمه ته ئه و ناوچه كه دا. له دیموكراسی به ده سته وه یه ئێستا كه نێوده وڵه تیيه ش بۆ یه كه م پله ی به سوریا، لێدانی بۆ گه وره یه تاوانه ئ��ه و په رده پۆشكردنی له ك��را، میرس شۆڕشی به به رامبه ر كه هه مانكاتدا بۆ )حفظ ما ء الوجه( ئیداره ی به ڵكو هاوپه یامنه كانیه تی. و ئه مریكا بێهه ڵوێستیی و بێده نگی له ڕاستیدا ئه مریكا و كۆمه ڵگه ی نێوده وڵه تی به رامبه ر سه ركوتكردنی خوێناویی خۆپیشاندانه كانی میرس بوو به هۆی ئه وه ی كه ڕژێمی سوریا جورئه ت بكات و كیمیایی به كاربهێنێت بۆ بۆیه گه له كه ی. شۆڕشی به شكستهێنان ئه و هێز و ناوه ندانه ی كه له پشت كوده تا به شێوه یه كی میرسه وه ن، سه ربازییه كه ی ڕاسته وخۆ به رپرسیار و به شدارن له و تاوانه ئه نجامی ئه سه د ڕژێمی كه گه وره یه ی

داوه .ئه وه ش ڕاسته كه شۆڕشه كان له كۆن و

نوێدا، ماوه یه كی دوور و درێژیان پێویسته و سه قامگیری حاڵه تی بگه نه ئه وه ی بۆ هه ر بۆ چونكه ئامانجه كانی، به گه یشنت ئه وانه ی و هه یه ش��ۆڕش دژە شۆڕشێك سنووری بێ ئیمتیازاتی و ده س��ه اڵت كه گه نده ڵییه كانیان و دیكتاتۆر سیسته مه ئاسانی به هه روا ده رده چێت، له ده ست ده ستبه رداری ڕابردوویان نابن، ئاماده نابن به كه نین ئاو بده ن. به ده سته وه خۆیان نین خوێ هه ڵم، به بنب شۆڕش تیشكی بتوێنه وه ، به خێرایی شۆڕشدا ئاوی له تا به ڵكو هه موو هێز و توانایان ده خه نه گه ڕ و شكستپێهێنانی كۆسپ دروستكردنی بۆ شۆڕش و به ده ستهێنانه وه ی ئه و ئیمتیازات ده رچووه . ده ستیان له كه ده سه اڵته ی و درێغی ئه وا پێنه كرا، ئه وه یان ئه گه ر خۆ ناشیرینكردنی بۆ ه��ه وڵ��دان له ناكه ن هێنانه كایه ی و بردىن به الڕێدا و شۆڕش بۆ پڕئاژاوه ، و ناسه قامگیر بارودۆخێكی رابردوو بۆ خۆزگه ساده خه ڵكی ئه وه ی

بخوازن.ل���ه گ���ه ڵ ئ����ه وه ش����دا ش����ۆڕش و تا ئیستا نه یانتوانیبێت ڕاپه ڕینه كان ئه گه ر

نه وزاد عه لی فه تاح

زۆر كه ده ژین رۆژگارێكدا له مامه ڵه وریاییه وه به ده بێت جار وشه كانیشدا به كارهێنانی له ته ك بكه ین. گۆڕان یه كێكه له و وشانه ی كه له ئێستادا ئه گه ر له هه ر رسته یه كدا خه ڵك زۆری��ن��ه ی بهێنین، به كاری هه یه ده كه ن، له سه ر هه ڵوه سته ی تانه ی لێده دات و خه ڵكیش هه یه به كام هیچ له من هه ڵده دات. بااڵیدا

به هار بۆ گه النی ناوچه كه بهێننه دی، ئه وا دروستكردووه هه لومه رجێكیان بێگومان حه ره كه تی و ڕووداوه كان ڕەوڕەوه ی كه دواوه ب��ۆ ش��ێ��وه ی��ه ك هیچ ب��ه م��ێ��ژوو ناگه ڕێته وه ، النی كه م شۆڕشه كان هه روه ك ئه مینداری ئۆغلو( ئیحسان )ئه كمه له دین ئیسالمی هاوكاریی ڕێكخراوی گشتیی ده سه اڵته بۆ پایز ببنه »توانییان ده ڵێت زستانێكی پایز دوای دیاره سته مكاره كان، به اڵم دێت، ب��ه دوادا دژواری و سه خت ده ستپێده كات گه الن به هاری سه ره نجام و ره شید حوكمی دامه زراندنی له كه به دیهێنانی دادپه روه ری و پاراستنی رێز و پێشكه وتندا خۆی و مرۆڤه كان كه رامه تی

منایش ده كات«.له واڵت��ان��ه ش��ه وه ئ��ه و نسبه ت به ناوچه كه دا كه هێشتا شۆڕش و ڕاپه ڕینیان ڕاستییه ل��ه و ده ب��ێ نه گه یشتووه ، پێ

نوێبوونه وه ئه نجام بده ن.رسوشتی شێوه یه كی به گه الن و ئاشتی و سه قامگیری ب��ه ح��ه زی��ان په نا نه بن ناچار ئه گه ر خۆشگوزه رانییه ، ئه ركی بۆیه نابه ن. ڕاپه ڕین و شۆڕش بۆ سه رشانی ده سه اڵتداران و كه سانی خاوه ن كه هه رده م ده سه اڵتی سیاسیدا له بڕیاره ئازار و خه مه كانی لێدانی پله ی گه رمی و جیددی به و بكه ن پێوانه ج��ه م��اوه ر كه موكورتی رێگایه وه له و وه ریبگرن، خۆیدا كاتی ل��ه ناعه داله تییه كان و ڕیشه یی چاره سه ری بكه ن، ده ستنیشان ته نها بده ن. ئه نجام بۆ ڕاستگۆیانه یان و خۆیان ڕووكه شی چاره سه ری هه ندێ به نه خه ڵه تێنن، به ڵكو له ڕێگای ئه نجامدانی ڕێگا ڕاسته قینه وه چاكسازیی پرۆسه ی و كه موكورتی كه ڵه كه بوونی له بگرن ته قینه وه ی له واڵت و ناعه داله تییه كان و ش��ۆڕش به رپابوونی و ج��ه م��اوه ری��ی

ڕاپه رین بپاریزن.سیستمێكی و ده س����ه اڵت ه���ه ر و گ��ۆڕان باجی ئاماده نه بێت سیاسی ئه وا ب��دات، نوێبوونه وه و چاكسازی

ده ستڕۆیشتووی هه رێم، له به ر خاتری شۆڕش و پێشمه رگایه تییان، كردوویانه به ته الر و باڵه خانه ، یان هیچ نه بێت، به نزینخانه . هه ندێك عه ملانی ئه ناسم ئه ی ده كرد، هاواری خۆی، كاتی كه مسوڵامن بم قوربانتان خه ڵكینه ... نه چێت، نوێژتان بچێت سه رتان بن، تا بۆی خه ڵكیش هه یه له م سه ده یه ، لووا كۆمۆنیست بوو، كه نه گونجا، ئیرت نیوه كه ی په نجا، به په نجا به كردی و دین بۆ كرد ته رخان ته مه نی تری خه ڵوه ت بۆ راستی، رێی بۆ ئیامن،

ئه نجامنه دانی باجی ده بێ به دڵنیاییه وه له دیاره بدات. چه قبه سنت و چاكسازی ئه نجامنه دانی باجی هه موو حاڵه تێكیشدا ده بێت. دژوارت��ر و گرانرت زۆر چاكسازی له به رده م بژارده باشرتین هه میشه بۆیه كه ئ��ه وه ی��ه سیاسییه كاندا ده س��ه اڵت��ه ڕاسته قینه چاكسازیی ئاره زوومه ندانه ئه زموونی له ومیانه شدا ب��ده ن. ئه نجام منوونه بۆ هه یه . سه ركه وتوو جیهانیی كه نه دا، سه نگافوره و هه ندێ واڵتی وه ك سیستمی خاوه نی ببنه توانیویانه مالیزیا به بێ پێشكه وتوو و دیموكراتی سیاسیی پ��ه ن��اب��ردن ب��ۆ ش��ۆڕش و ڕاپ��ه ڕی��ن، كه ناوخۆ و بۆ شه ڕی زۆرجار سه رده كێشێت

ده ستێوه ردانی ده ره كی. و شۆڕش سه رهه ڵدانی گه رمه ی له ڕاپه ڕینه كانی به هاری عه ره بی له سه ره تای توانی مه غریب واڵت��ی س��اڵ��ی2011دا،

پێیان هه ر دره ن��گ یان زوو كه دڵنیابن ئه ڵامنی بیرمه ندێكی ه��ه روه ك ده گ��ات. مانگێك چه ند ماوه ی بۆ كه )تۆدنهۆڤه ر( به هاری واڵتانی به مه یدانیی گه شتێكی شۆڕشه كانی وایه پێی كردووه ، عه ره بیدا واین موعجیزه وه ك عه ره بی به هاری و سیحرئامێز كاریگه رییه كی و هێز و م��اوه ی بۆ ره نگه هه یه ، سۆفییانه یان ب��ه رده وام تریش ده ی��ه ی سێ ی��ان دوو بڵێین ده توانین سۆنگه یه وه ل��ه و ب��ن. پادشای وه ك عه ره بی، فه رمانره وایانی سعودیه و ئیامرات و ئه رده ن و به حره ین، ه��ه وڵ��ده ده ن شێوه یه ك هه موو به كه شكست یان بگرن، شۆڕشه كان له ڕێگا ئه گه ر بهێنن، به شۆڕشه سه ركه وتووه كان گۆڕانكاریی ڕیشه یی له واڵته كانی خۆیاندا ئه نجام نه ده ن و سیسته مه سیاسییه كانیان له شێوه یه ك بۆ ك��ه م ب��ه الی ن��ه گ��ۆڕن، ئه وا ده ستووری، مه له كیه تی سیسته می یه خه یان دیموكراتیه ت شۆڕشی بێگومان ده گرێت و زوو یان دره نگ ڕایان ده ماڵێت.

ڕاپه ڕینه كان و ئه گه ر شۆڕش كه واته و تۆو ئ��ه وا دواب��ك��ه ون، ماوه یه كیش بۆ

مه به ستیشم نیم، به ره یه دوو له و وشه یه كه چه ند نووسینی ته نها ل��ه ب��اره ی گ���ۆڕان و ن��ه گ��ۆڕان��ه وه ، منوونه بۆ نه گونجانه وه ، و هاوڕایی به ب��ووه و پڕكراوه ته وه كه نده الن كاربه ده ستێكی الی��ه ن له و زه وی نهۆمێك، چه ند كراوه ته چاوڕەشه وه ده ڵێن وه ك ی��ان دووك����ان، ری���زه گردۆڵكه ی و شاخ سۆپه رماركێت. نووكی به زه بری هه ر دیوه ، بێنازم )ده ق��اق(، نووكی عه فوو شمشێر، له گه ڵ زه وی یه كسانكراوه و هه ندێك

هۆكاره كانی و هه ڵگیرسانی هه وێنی چونكه ئارادایه . له هه رده م سه رهه ڵدانی گه نده ڵیی سیاسی و دارایی و ناعه داله تی وایه نه خۆشی وه ك كۆمه ڵگه كاندا له هه ندێ ده بێت. مرۆڤه كان تووشی كه رێگاچاره ی و داوده رم���ان به نه خۆشی هه ندێ ب��ه اڵم ده ب��ن، چاره سه ر ئاسایی كه ه��ه ن ترسناك و دژوار نه خۆشیی پێویستیان به نه شته رگه ریی گه وره هه یه . رووبه ڕووبوونه وه ی و سیاسی چاكسازیی به گه نده ڵی و ناعه داله تی و سته مكاری هه مان شێوه ، ئه گه ر له كاتی خۆیدا چاره نه كرێن و ته شه نه ی كرد، ئه وا بێگومان به بۆیه ده بن. چاره سه ر ڕاپه رین و شۆڕش سیسته مه كه ئه وه یه چاره ڕێگه باشرتین سیاسییه كان حیزبه و ده سه اڵتداره كان بۆكراو به رنامه شێوه یه كی به ب��ه رده وام و چ��اك��س��ازی پ��رۆس��ه ی زانستییانه و

له سه ركه وتوو ڕاده ی��ه ك تا منوونه یه كی بواری چاكسازیی سیاسیدا پێشكه ش بكات، كه به ڕێگای سێیه م ئه ژمار ده كرێت، وه ك شۆڕش سه رهه ڵدانی له جیاتی به دیلێك منوونه یه ئه و سه ركه وتنی ڕاپ��ه ڕی��ن. و به اڵم بێت، ڕێژەییش به شێوه یه كی با ئازایانه هه نگاوێكی بێت هه رچۆنێك ڕێگای له سه ر دروست ئاراسته ی به بوو له واڵت پاراستنی و سیاسی چاكسازیی ده ره نجامه كانی كه ڕاپه ڕین، و شۆڕش عه ره بیدا، به هاری واڵته كانی له ئێستا تا نه خوازراودا ئاراسته یه كی به به داخه وه ،

ده ڕوات.خۆیشامن، كوردستانی هه رێمی له نیمچه دیموكراتی ئه زمونێكی كه ڕاسته هه یه و سه قامگیری و ئاسایش له ئاستێكی ناوچه كانی به ب���ه راورد باشدایه زۆر گه نده ڵی له ڕاستیدا ب��ه اڵم عێراق، تری و شه فافیه ت نه بوونی و ناعه داله تی و له ده ستوورییه كان، دام��ه زراوه الوازی��ی سیاسیان پرۆسه ی و ترسناكدان ئاستێكی پێویستی ك��ردووه ، چه قبه سنت دووچ��اری زۆر ه��ه ی��ه . ڕیشه یی چاكسازیی ب��ه

سیاسیش الیه نی خوداپه رستی. و هه رێمه یه ، ئ��ه م س��ه رب��اری هه یه ئه وال، و ئه مال دیو، ئه و و ئه مدیو شوێن نه ما سه ری پیانه كا، به حسابی خه ڵكی و ه��ه ژاران له پێناوی خۆی ناحه زانیان ئه وه ی وه ك نه ك برسی، ئه وه ، گوایه ده ك��ه ن، بۆ بوختانیان چی ك��ورس��ی... ب��ۆ ماستاوكردنه بنووسم؟! هه رچی هه یه هه ر گۆڕانه ، ئاڵوگۆڕی هه مووی تۆبه ، یاڕەببی الیه نه ئ��ه وه ی وه ك بیروبۆچوونه ، نه یاره كانی ئێستا، هاوپه یامنه كانی

له سود شێوه كان له به شێوه یه ك گرنگه و وه ربگیرێت سێیه م ڕێگای شێوازی له وپێناوه دا پێویسته الیه نه كانی ده سه اڵت نه خشه ڕێگایه ك له سه ر ئۆپۆزسیۆن و ڕێكبكه ون، بۆ ئه وه ی هه رێمی كوردستان ئێستای چه قبه ستووه ی حاڵه ته ل��ه م پارێزراو هه مانكاتیشدا له و ده ربازببێت ته نگژەیه كی و هه ڵدێر ه��ه ر له بێت

نه خوازراو.ئه زمونی كه ئاشكرایه توركیا، له خۆیدا حوكمڕانیی م��اوه ی له )AKP(له سه ركه وتوو ئه زمونێكی توانیویه تی به ب��ك��ات، پێشكه ش ره ش��ی��د حوكمی هۆیه وه به و ئابووریدا. بواری له تایبه تی شۆڕش كه له وه ی پاراستووه واڵته كه یان به و ئه وه به اڵم تێبكات، ڕاپه ڕین ڕووی و مه ترسی ڕووب��ه ڕووی ئیرت كه نییه مانایه بۆ مه حه ك سه نگی چونكه نابێته وه،

به )AKP( ئه زمونه كه ی سه ركه وتنی پله ی یه كه م په یوه سته به چاره سه ركردنی

ڕاسته قینه ی دۆزی كورد له و واڵته دا.چۆنێتیی كه نییه له وه شدا گومان له گه ڵ توركیا حكومه تی مامه ڵه كردنی مه یدانی و سوریا دۆس��ی��ه ی ه���ه ردوو سه ركه وتوو سیاسه تێكی به ته قسیم، ڕەونه قی له تاڕاده یه كیش دانانرێت، گه شه پێدانی و داد پارتی حوكمڕانیی به رپرسانی پێویسته بۆیه كاڵكردووه ته وه . بگرن له به رچاو تاڵه ڕاستییه ئه و توركیا و شۆڕش به دژ ئیقلیمییه كانی هێزه كه ناوچه كه ، عه ره بیی به هاری ڕاپه ڕینه كانی ئه زمونی به شكست كه مه به ستیانه زۆر توركیا گه شه پێدانی و داد حكومه تی بۆ شكستهێنان دیاره كه هه وڵدان بهێنن. توركیا، له كورد دۆزی چاره سه ركردنی به گه لی ناحه زانی پالنی ئه وله ویه تی له بۆیه گرنگه كه هه ردوو توركیایه . كورد و الیه نی كوردی و توركی زۆر به هوشیاری له گه ڵ مامه ڵه به رپرسیارێتییه وه و ت��ه واوی هاوكاریی بكه ن، دۆسیه كه دا و پرۆسه كه بۆ سه رخستنی بكه ن یه كرتی

كۆتاییهێنان به كێشه كه .هه موو ئه و له گه ڵ بڵێین، ماوه ته وه حاڵه ته دژوار و ناسه قامگیره ی كه به پله ی به هاری واڵته كانی ڕووب��ه ڕووی جیاجیا عه ره بی بووه ته وه ، هێشتا ئه وه ناگه یه نێت نابێ و هێنابێ شكستیان شۆڕشه كان كه گه النی ئه و واڵتانه تووشی نائومێدی بنب، چونكه له ڕاستیدا شۆڕش و راپه ڕینه كان له دوای سه ركه وتنیش پێویستیان به پشووی ڕووبه ڕووبوونه وه ی و كۆڵنه دان و درێژ شۆڕش ناحه زانی و كۆسپ و ته حه دیات كه ئامانجانه ی ئه و له وه ش جگه هه یه . تا ئێستا به ده ستهاتوون، هه ر له رووخانی هه ڵگرتنی و ملهوڕەكان دیكتاتۆره رژێمه و جه ماوه ر نێوان له ترس دیواری ده رگ��ای ك��ران��ه وه ی و سته مكاره كاندا و الیه كدا هه موو به ڕووی ئازادییه كان بۆ جه ماوه ر و گه النی گه ڕانه وه ی متامنه توێژی الوان و چینه تایبه تی به ناوچه كه كۆمه ڵگه كانی په راوێزخراوه كانی و هه ژار ئه و واڵتانه ، ئه وانه هه موو ئامانجگه لێكی رێگای ل��ه س��ه ر ب��ن��ه ڕەت��ی��ن و گ���ه وره حوكمی دامه زراندنی و دیموكراتیه ت و دادپه روه ری ده سته به ركردنی و ره شید ڕێز گه ڕانه وه ی و گه نده ڵی بنه بڕكردنی بۆ هاوواڵتیان. دیاره هه وه ك و كه رامه ت راشد غه نوشیی سه رۆكی حیزبی نه هزه ی به گه یشنت »رێ��گ��ای ده ڵ��ێ��ت تونسی دیموكراتیه ت وه ك رێگای به هه شت وایه ، ده وره دراوه ، مه ترسی و داڵ و دڕك به به اڵم گه ل كه توانی هه ڵسێت به شۆڕش، ده توانێت و بێگومان هه ر سه رده كه وێت وه البنێت. ڕێگا مه ترسیه كانی و كۆسپ ئازادی هه وای كه كاتێك میلله ت چونكه هه ڵمژی ئاماده نابێت جارێكی تر سه ر بۆ

دیكتاتۆریه ت شۆڕ بكات«.

جارانن، ئه وان ئه و شتانه نازانن، هه ر ئیش بڕوا، ئیرت هه ركه س قسه ده كات تێكده ره ، گه له ، ب��ه ره ی دژی ئه وه ئه وان چی؟ گۆڕانی گێره شێوێنه ، فریادڕەسی خۆیان گۆڕاون، ده مێكه نیشتیامن بۆ ئه وانیش هه ر خه ڵكن، به كه ڵكن، و س���ه ردار و ب��راب��ه ش پێ چاكسازییان ناكات پێویست بفرۆشن، ئه وان له گشت الیه ك زیاتر، ئه وه به په رۆشن، خه ڵك قووتی بۆ و رۆژ وه ستانیان فه قیرانه شه و نییه نییه ، هه ر خه ریكن، نه وت دەفرۆشن.

به‌هاری‌عه‌ره‌بی‌به‌ره‌و‌كوێ‌؟

گۆڕان

www.bayanpress.net

www.bayanpress.net

www.facebook.com/bayanpres

www.twitter/bayan2press

Tuesday, No.50First Year, Sep 3, 2013

political general Newspaper

بێهیواكردنی ده نگده ر؛ جۆرێكی تر له بانگه شه ی هه ڵبژاردن

له سه روبه ندی هه ڵبژاردنی ئه مجاره ی په رله مانی كوردستاندا، كه وا بڕیاره كه مرت له سێ هه فته ی تر به ڕێوه بچێت، لێره و له وێ گوێبیستی جۆرێك له قسه و ڕاده ربڕین ده بین، به تایبه ت له ناو خه ڵكانی ئاسایی و كه سانی دوور له به رژە وه ندییه كانی ده سه اڵت. ئه وان ده ڵێن كه به هیچ شێوه یه ك ئاماده نین به شداریی هه ڵبژاردن بكه ن و ده نگ بده ن، چونكه ده نگی ئه وان ئه م واقیعه ناهه موار و پڕ له بێدادییه ناگۆڕێت، یه كێتی و پارتی پێشوه خت

هه موو شتێكیان له به رژە وه ندیی خۆیان بڕیوه ته وه و ساخته كاریی زۆر ئه نجام ده ده ن.و دروست بنه مایه كی له سه ر له وه ی جگه بیركردنه وه ، و تێڕوانین له جۆره ئه م تێگه یشتنێكی ڕاست بینا نه كراوه ، ته واو پێچه وانه ی ئه و هیوا و خواستانه شه كه هه ریه ك له ئێمه له ناخامندا هه ڵامنگرتوون. به نه چوونی هه ریه كێكامن بۆ ده نگدان، ئێمه دژایه تیی و تێڕوانین له جۆره ئه م نازانم دووریشی به هه روه ك ده كه ین. خۆمان خواسته كانی بیركردنه وه ، داموده زگاكانی ده سه اڵت وه ك جۆرێكی تر له بانگه شه ی هه ڵبژاردن، باڵوی بكه نه وه ، چونكه دواجار ده نگی ئه و خه ڵكه ناڕازییه بۆ ئه وان نییه ، كه مكردنه وه شی به

هه ر شێوه یه ك بێت، له به رژە وه ندیی الیه نه كانی ده سه اڵت ته واو ده بێت.ئه وه ی قه ناعه تی وایه كه ده نگه كامنان هیچ شتێك ناگۆڕێت، ئه وه نه یتوانیوه واقیع بخوێنێته وه. ئۆپۆزسیۆنی كوردستان، هه ر له ڕۆژی دروستبوونیه وه ، خۆی و په رله مانتار و میدیا و داموده زگاكانی تری له هه وڵی ئاشكراكردنی گه نده ڵییه سیاسی و ئه خالقی و ئیداری و داراییه كانی ئه م ده سه اڵته دا بوون، بۆ ئه وه ش شه ڕی ڕۆژانه یان كردووه، خۆیان ڕووبه ڕووی نانبڕین و مه ترسی كردووه ته وه . ئاشكراكردنی ناوی مردووه كان له نێو تۆماری ده نگده ران، ئاشكراكردنی فه زیحه تی ده ركردنی ناسنامه بۆ ئاواره سووری و ئێرانییه كان، توندوتۆڵكردنی چاودێریی سه ر سندوقه كانی ده نگدان له ڕێگه ی سه دان و بگره هه زاران و كراون ئێستا تا كه كارانه ن له و به شێك ئه مانه ڕێكخراوه ییه وه ، و میدیایی چاودێری بوونه ته به ربه ست له به رده م ئه وه ی ده سه اڵت به ویستی خۆی و وه كو هه ڵبژاردنه كانی

پێشوو ساخته كاریی ئه نجام بدات. كوردستان خه ڵكانی تر، واتایه كی به ناڕازییه . خه ڵكانی ده نگی ماوه ته وه ئه وه ی تۆڵه كردنه وه بیكه ن، شه ڕی ده نگ و به رده مدایه كه له ته نها یه ك شه ڕی چوارساڵه یان له ده سه اڵت به ده نگه كانیان. ئه گه ر هه موان بچن بۆ هه ڵبژاردن و به ده نگه كانیان تۆڵه له ده سه اڵت بكه نه وه ، له گه ڵ ئه و ڕێوشوێنانه ی كه باسامن كردن و گیراونه ته به ر، ئه وا الیه نه كانی ده سه اڵت )یه كێتی و پارتی( تووشی شكستی گه وره و الوازیی زۆر ده بن، چیرت

ناتوانن پێ به سه ر هیوا و خواسته كامناندا بنێن.

هاوژین عومه ر

Rek

lam

Reklam