PDF που παράγονται χρησιμοποιώντας την ανοικτού περιεχομένου εργαλειοθήκη mwlib. Βλέπε http://code.pediapress.com/ για περισσότερεςπληροφορίες.

PDF generated at: Wed, 22 Dec 2010 23:54:11 UTC

Ηφαίστειαανά ήπειρο

ΠεριεχόμεναΆρθρα

Ηφαίστειο 1

Ηφαίστεια της Αμερικής 6

Χιλή 7

Ισλούγκα 8

Ισλούγκα 8

Ηφαίστεια της Ασίας 9

Ιαπωνία 10

Φούτζι 11

Φούτζι 11

Ινδονησία 16

Σιναμπούνγκ 17

Σιναμπούνγκ 17

Ηφαίστεια της Αφρικής 18

Κένυα 19

Όρος Έλγον 20

Όρος Έλγον 20

Λιβύη 21

Τιμπέστι 22

Τιμπέστι 22

Ουγκάντα 23

Όρος Έλγον 24

Όρος Έλγον 24

Τσαντ 25

Τιμπέστι 26

Τιμπέστι 26

Ηφαίστεια της Ευρώπης 27

Ελλάδα 28

Καλδέρα 29

Καλδέρα 29

Μινωική έκρηξη 30

Μινωική έκρηξη 30

Μόσυχλον 33

Μόσυχλον 33

Νέα Καμένη Θήρας 34

Νέα Καμένη Θήρας 34

Νίσυρος 41

Νίσυρος 41

Ψάρωνας 45

Ψάρωνας 45

Ισλανδία 46

Εϊγιαφιατλαγιοκούλ 47

Εϊγιαφιατλαγιοκούλ 47

Χβαννανταλσνγιούκουρ 50

Χβαννανταλσνγιούκουρ 50

Ισπανία 51

Τέιντε 52

Τέιντε 52

Ιταλία 53

Αίτνα 54

Αίτνα 54

Αλικούντι 56

Αλικούντι 56

Βεζούβιος 58

Βεζούβιος 58

Βουλκάνο 60

Βουλκάνο 60

Στρόμπολι 62

Στρόμπολι 62

ΠαραπομπέςΠηγές άρθρων και Συνεισφέροντες 65Πηγές Εικόνων, Άδειες και Συνεισφέροντες 66

Άδειες ΆρθρουΆδεια 68

Ηφαίστειο 1

Ηφαίστειο

Το ηφαίστειο Αρενάλ στην Κόστα Ρίκα, το 2004.

Ηφαίστειο είναι η ανοιχτή δίοδος από τοεσωτερικό της Γης (ή άλλου γεωειδούςουράνιου σώματος) που επιτρέπει τηνεκροή ή έκρηξη ρευστών πετρωμάτων καιαερίων από το εσωτερικό (μανδύας) στηνεπιφάνεια του στερεού φλοιoύ με τηνμορφή λάβας. Η δραστηριότητα αυτήοδηγεί στη δημιουργία ενός βουνού, τοοποίο στην καθημερινή γλώσσαονομάζουμε ηφαίστειο. Τα ηφαίστειαμελετά ένας ιδιαίτερος κλάδος τηςεπιστήμης της Γεωλογίας, ηΗφαιστειολογία.

Περιοχές σχηματισμού

Τα ηφαίστεια πάνω στη Γη βρίσκονται συνήθως εκεί όπου δύο ή τρεις τεκτονικές πλάκες συγκρούονται ήαπομακρύνονται: Μία μεσοωκεάνεια ράχη ή οροσειρά, όπως στο μέσο του Ατλαντικού Ωκεανού, δίνειπαραδείγματα ηφαιστείων από «αποκλίνουσες πλάκες», ενώ ο Ειρηνικός Ωκεανός με το «Δαχτυλίδι τηςφωτιάς» προσφέρει παραδείγματα ηφαιστείων από «συγκλίνουσες πλάκες». Αντιθέτως, ηφαίστεια δενδημιουργούνται εκεί όπου δύο τεκτονικές πλάκες κινούνται πλευρικά η μία ως προς την άλλη. Ηφαίστειαμπορούν, επίσης, να σχηματισθούν όπου υπάρχει διάταση του γήινου φλοιού ή όπου ο φλοιός είναι πολύλεπτός, όπως στην κοιλάδα του Αφρικανικού Ρήγματος. Τέλος, τα ηφαίστεια προκαλούνται πάνω από σημείαστα οποία ο μανδύας της Γης έχει ανοδικά ρεύματα, τα αποκαλούμενα «θερμά σημεία» (hot spots), που μπορείνα βρίσκονται μακριά από τα όρια των τεκτονικών πλακών, όπως είναι τα νησιά της Χαβάης. Τέτοιαηφαίστεια βρίσκονται και σε άλλους πλανήτες ή μεγάλους δορυφόρους στο Ηλιακό Σύστημα.

Ηφαίστειο 2

Θεαματική έκρηξη του ηφαιστείου στο Όρος Αγίας Ελένης στηνπολιτεία της Ουάσινγκτον, ΗΠΑ, στις 18 Μαΐου 1980.

Πως γίνονται οι εκρήξεις τωνηφαιστείων

Κάποτε πολλοί νόμιζαν ότι ολόκληρο το εσωτερικότης Γης ήταν μία διάπυρη μάζα υγροποιημένωνπετρωμάτων και ότι ο στερεός φλοιός της Γηςεπιπλέει στην υγροποιημένη ολόθερμη αυτή μάζα.Σήμερα οι γεωλόγοι πιστεύουν ότι μόνο σε μερικάμέρη της Γης υπάρχουν θύλακες υγροποιημένηςδιάπυρης μάζας, που την ονομάζουν μάγμα. Αν ταστερεά πετρώματα, που βρίσκονται επάνω απ' αυτούςτους θύλακες, υποστούν ρήγματα ή εξασθενήσουν, τομάγμα μπορεί να βρει διέξοδο ανάμεσά τους. Αυτή ηδιέξοδος του μάγματος στην επιφάνεια αποτελεί τηνέκρηξη των ηφαιστείων.

Μερικές φορές μπορεί το βάρος των στερεώνπετρωμάτων να πιέσει τόσο πολύ το μάγμα ώστε νατο αναγκάσει να βγει στην επιφάνεια. Άλλοτε πάλι ταπολλά αέρια, που σχηματίζονται μέσα στο θύλακα μετους υδρατμούς των υπογείων υδάτων βοηθούν στηνέξοδο του μάγματος.

Υπάρχουν εκρήξεις βίαιες και εκρήξεις μικρήςδύναμης. Αν το μάγμα, που βγαίνει από τον κρατήρατου ηφαιστείου, δεν είναι πολύ πυκνό, τα αέριαεξέρχονται εύκολα και οι εκρήξεις τότε δεν είναιδυνατές. Αν όμως το μάγμα είναι πυκνόρρευστο, τα αέρια δυσκολεύονται να βγουν και τότε οι εκρήξεις είναιπολύ βίαιες.Το μάγμα που βγαίνει από το ηφαίστειο λέγεται λάβα. Η λάβα όταν βγει από το ηφαίστειο, με τον καιρόκρυώνει και στερεοποιείται. Αν εκτιναχθεί ψηλά στον αέρα, στερεοποιείται σε σκόνη που λέγεται ηφαιστειακήτέφρα.

Το ηφαίστειο ως βουνό

Τα περισσότερα ηφαίστεια είναι βουνά. Η ηφαιστειακή δράση βοηθά στο σχηματισμό των βουνών. Ανυποθέσουμε ότι ένα ηφαίστειο ξέσπασε σε μια πεδιάδα ή κοιλάδα και όχι στην κορυφή βουνού, η λάβα που θαβγει από τον κρατήρα του μπορεί να χυθεί γύρω, όπου και θα στερεοποιηθεί. Αλλά κι αν εκτιναχθεί ψηλά στοναέρα, πάλι ένα μεγάλο μέρος της θα πέσει γύρω από τον κρατήρα. Έτσι και στις δύο περιπτώσειςσχηματίζεται ένα βουνό γύρω από τον κρατήρα.Κατά τον ίδιο τρόπο σχηματίζονται και νησιά από ηφαίστεια, όπως η Μικρή και η Μεγάλη Καμένη τηςΣαντορίνης. Αν στον πυθμένα της θάλασσας γίνεται έκρηξη ενός ηφαιστείου, η λάβα που συσσωρεύεται γύρωαπό τον κρατήρα είναι τόσο πολλή, που σχηματίζει βουνό. Το βουνό αυτό μεγαλώνει διαρκώς από τη λάβα,που ολοένα βγαίνει και εξέρχεται από την επιφάνεια της θάλασσας. Έτσι σχηματίζεται ένα ηφαιστειογενέςνησί. Τέτοια νησιά υπάρχουν πολλά και μερικά τόσο μεγάλα, που κατοικήθηκαν. Τα νησιά π.χ. της Χαβάηςείναι ηφαιστειογενή.

Ηφαίστειο 3

Η συνηθισμένη εικόνα ενός ηφαιστείου είναι ένα βουνό με κωνικό σχήμα, που στις εκρήξεις του χύνει λάβα,εκτοξεύει πέτρες, στάχτη και δηλητηριώδη ή μη αέρια από τον κρατήρα στην κορυφή του. Η πραγματικότηταβέβαια είναι πιο πολύπλοκη, καθώς αυτός είναι ένας μόνο τύπος ηφαιστείου. Κάποια ηφαίστεια π.χ. έχουνακανόνιστους θόλους λάβας (χαρακτηριστικό παράδειγμα τέτοιου (σβησμένου) ηφαιστείου ο λόφος στον οποίοείναι κτισμένη η πόλη του Πόρου) για κορυφές αντί για κεντρικό κρατήρα, ενώ άλλα παρουσιάζουν τηγεωμορφολογία ενός υψίπεδου. Οι δίοδοι από όπου εξέρχεται το υλικό από το εσωτερικό μπορούν ναβρίσκονται οπουδήποτε στο υψίπεδο αυτό. Πολλές από αυτές τις διόδους δημιουργούν τους δικούς τουςμικρότερους κώνους, έτσι ώστε να έχουμε δευτερεύοντα ηφαίστεια πάνω σε ένα μεγάλο, όπως συμβαίνει στηΧαβάη.Οι δύο βασικοί τύποι ηφαιστείων από γεωλογικής πλευράς είναι τα:• Ασπιδοειδή ηφαίστεια (shield volcanoes) και τα• Στρωματοηφαίστεια ή αλλιώς κωνικά ηφαίστεια (stratovolcanoes),ενώ διάφορα άλλα είδη είναι:• οι Κώνοι στάχτης,• τα Υποθαλάσσια ηφαίστεια,• τα Υπερηφαίστεια (supervolcanoes), όπως καλούνται τα πλέον τεράστια ηφαίστειακαι σε παγωμένα ουράνια σώματα, όπως ο Τρίτωνας και ο Εγκέλαδος, τα κρυοηφαίστεια (cryovolcanoes) ήηφαίστεια πάγου.Τα ηφαίστεια λάσπης απαρτίζουν μία ειδική ξεχωριστή κατηγορία.

Ενεργά και σβησμένα ηφαίστεια

Ηφαίστειο 4

Το Παρικουτίν στο Μεξικό, 1943

Ένα ηφαίστειο χαρακτηρίζεται ως ενεργό αν έχεικαταγραφεί κάποια δραστηριότητά του κατά τηδιάρκεια των ιστορικών χρόνων. Αντίθετα, αν έχειδιαπιστωθεί η ύπαρξη κάποιου ηφαιστείου, αλλά δενυπάρχει καμία καταγραφή δραστηριότητάς του στουςιστορικούς χρόνους, το ηφαίστειο χαρακτηρίζεται ωςσβησμένο ή νεκρό.

Το γεγονός ότι ένα ηφαίστειο καταγράφεται ωςσβησμένο, δεν σημαίνει ότι στο μέλλον δεν μπορεί ναμεταπέσει στην κατηγορία των ενεργών. Είναι,επίσης, δυνατό να δημιουργηθεί ηφαίστειο σεπεριοχή που πριν δεν υπήρχε. Χαρακτηριστικόπαράδειγμα είναι το ηφαίστειο Παρικουτίν στοΜεξικό, το οποίο ξεκίνησε ως ρωγμή του εδάφους σεχωράφι με καλαμπόκι στις 20 Φεβρουαρίου 1943 καιπαρέμεινε ενεργό ως το 1952. Κατά την περίοδο πουυπήρξε ενεργό, δημιούργησε κώνο ύψους 420 μέτρων.

Σεισμοί που γίνονται στην περιοχή σβησμένουηφαιστείου, μπορεί να είναι προμήνυμα ότι τοηφαίστειο θα ξαναγίνει ενεργό. Χαρακτηριστικόπαράδειγμα είναι το ηφαίστειο του ιαπωνικού νησιούΣακουρατζίμα, όπου το 1914 σημειώθηκαν 417σεισμικές δονήσεις σε 30 ώρες, πριν συμβεί η μεγάληέκρηξη.

Ένα από τα σημαντικότερα σήμερα ενεργά ηφαίστεια του κόσμου, λόγω θέσεως, είναι το ηφαίστειο Έρεβος(πρόκειται για το νοτιότερο ηφαίστειο της Γης). Βρίσκεται στην Ανταρκτική, περιλαμβάνεται στο λεγόμενοδακτυλίδι της φωτιάς του Ειρηνικού και από το 1972 είναι σε συνεχή ενεργή κατάσταση.

Επίδραση των ηφαιστείων στη ζωή μαςΤα ηφαίστεια είναι γνωστά για τις φοβερές τους εκρήξεις, οι οποίες προκαλούν πολλές φορές σεισμούς, καιαντιμετωπίζονται από τους περισσότερους ανθρώπους σαν ένα φοβερό, επικίνδυνο και βλαβερό φυσικόφαινόμενο. Πράγματι, οι ηφαιστειακές εκρήξεις αποτελούν συχνά πρόβλημα και μπορεί να έχουν τρομερέςεπιπτώσεις τόσο σε ανθρωπινές ζωές και στην οικονομία όσο και στο περιβάλλον. Από την άλλη πλευρά,πολλές φορές τα ηφαίστεια αποτελούν ισχυρή πηγή πλούτου για τους ντόπιους κατοίκους των τόπων όπουβρίσκονται.Οι γεωργικές καλλιέργειες (η γη γύρω από τα ηφαίστεια είναι ιδιαίτερα εύφορη) και η εξόρυξηηφαιστειογενών ορυκτών και μεταλλευμάτων είναι οι κύριες οικονομικές δραστηριότητες που αναπτύσσονταιγύρω από την ηφαιστειακή δραστηριότητα. Σε άλλες περιπτώσεις τα ηφαίστεια είναι δυνατή πηγή τουρισμού,όπως για παράδειγμα το ηφαίστειο της Σαντορίνης το οποίο δέχεται χιλιάδες τουρίστες κάθε χρόνο. Σπανίως,η ηφαιστειακή δράστηριότητα μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την παραγωγή γεωθερμικής ενέργειας.

Ηφαίστειο 5

Σημειώσεις• Σύμφωνα με εκτιμήσεις του Γεωλογικού Ινστιτούτου των ΗΠΑ τα ηφαίστεια παράγουν σε παγκόσμιο

επίπεδο 200 εκατομμύρια τόνους διοξειδίου του άνθρακα ετησίως.

Eξωτερικοί σύνδεσμοι• Volcanoes: Dangerous Beauty [1] φωτογραφίες από το περιοδικό Life.

Παραπομπές[1] http:/ / www. life. com/ image/ first/ in-gallery/ 37192/ volcanoes-dangerous-beauty

6

Ηφαίστεια της Αμερικής

7

Χιλή

8

Ισλούγκα

ΙσλούγκαΣυντεταγμένες: 19°09′00″S 68°50′00″W-19.15, -68.833333 [1]

Εθνικό πάρκο Ισλούγκα, το ηφαίστειο Ισλούγκα πάνωαριστερά.

Με το όνομα Ισλούγκα φέρεται ένα μεγάλο ενεργόηφαίστειο που βρίσκεται στη Νότιο Αμερική, στις Άνδεις,παρά τα Βολιβο-χιλιανά σύνορα, στο έδαφος της Χιλής.

Το ηφαίστειο Ισλούγκα έχει ύψος 5500 μ. περίπου καιαποτελεί σπουδαίο ομώνυμο εθνικό ηφαιστειακό πάρκοστη περιοχή, με τα συγκείμενα γύρω από αυτό όρη. Κατάτους ιστορικούς ερευνητές θεωρείται ότι είχεενεργοποιηθεί και στους π.Χ. χρόνους.Τελευταίες ενεργοποιήσεις του ήταν το 1863, 1869, 1878όπου τότε η εκχυθείσα λάβα κατέστρεψε πολλά χωριά τηςπεριοχής, καθώς και το 1913 οπότε αναδυόταν μόνιματεράστια στήλη ανοικτού γκρίζου καπνού, που φωτιζόταντη νύκτα από τη διάπυρη λάβα του κρατήρα.

Σημειώνεται ότι από τα θειούχα αέρια που αναδύονται κατά καιρούς έχουν σχηματιστεί στις πλαγιές τουηφαιστείου μεγάλα αποθέματα θείου.

Πηγές• "Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια Π. Δρανδάκη" τομ. ΙΓ΄, σελ.223.

Παραπομπές[1] http:/ / toolserver. org/ ~geohack/ geohack. php?language=el&

pagename=%CE%99%CF%83%CE%BB%CE%BF%CF%8D%CE%B3%CE%BA%CE%B1&params=19_09_00_S_68_50_00_W_type:volcan

9

Ηφαίστεια της Ασίας

10

Ιαπωνία

11

Φούτζι

ΦούτζιΣυντεταγμένες: 35°21′29″N 138°43′52″E35.35806, 138.73111 [1]

Η σελίδα αυτή είναι για το βουνό της Ιαπωνίας. Για την πόλη, δείτε Φούτζι (πόλη).

Το όρος Φούτζι (富士山,Fuji-san) ή Φουτζι-γιάμα είναι το ψηλότερο βουνό της Ιαπωνίας, με υψόμετρο τηςκορυφής του πάνω από το επίπεδο της θάλασσας 3.776 μέτρα (πάνω από 850 μέτρα ψηλότερο από τονΌλυμπο). Το Φούτζι είναι ένα ηφαίστειο δυτικά του Τόκιο, από όπου είναι ορατό τις καθαρές ημέρες. Ηέκτασή του μοιράζεται μεταξύ των νομών Σιζουόκα και Γιαμανάσι.

Η θέση του Όρους Φούτζι.

Η κορυφή του Όρους Φούτζι.

Ο εξαιρετικά συμμετρικός κώνος του Φούτζι είναιγνωστό σύμβολο της Ιαπωνίας και διαδεδομένο σεφωτογραφίες και ως θέμα ζωγραφικών πινάκων. Ωςσυνέπεια αυτού, το επισκέπτονται πολλοί τουρίστεςκαι ορειβάτες.

Γεωγραφία

Οι γεωγραφικές συντεταγμένες της κορυφής είναι35° 21΄ 29΄΄ βόρειο πλάτος και 138°43΄52΄΄ ανατολικόμήκος. Το Φούτζι περιβάλλεται από 5 λίμνες: ΤηΛίμνη Καβαγκούτσι, τη Λίμνη Γιαμανάκα, τη ΛίμνηΣάι, τη Λίμνη Μοτόσου και τη Λίμνη Σότζι. Αυτές,όπως και η Λίμνη Άσι λίγο μακρύτερα, έχουνεξαιρετική θέα προς το βουνό. Το Φουτζι-γιάμααποτελεί μέρος του Εθνικού ΠάρκουΦούτζι-Χακόνε-Ίζου. Βρίσκεται στο κεντρικό τμήμα(περιοχή Chūbu) της νήσου Χονσού, τηςμεγαλύτερης από όσες συναποτελούν την Ιαπωνία,πιο κοντά στη νοτιοανατολική ακτή, εκείνη δηλαδήπου «βλέπει» προς τον ανοικτό Ειρηνικό Ωκεανό.Τρεις πόλεις το περιβάλλουν: η Γκοτέμπα(ανατολικά), η Φουτζιγιοσίντα (βόρεια) και ηΦουτζινομίγια (νοτιοδυτικά).

Γεωλογία-Ηφαιστειολογία

Οι ηφαιστειολόγοι έχουν διακρίνει 4 ξεχωριστέςφάσεις ηφαιστειακής δραστηριότητας που οδήγησανστον σχηματισμό και στη διαμόρφωση του όρους. Η πρώτη, η Sen-komitake, έδωσε ένα ανδεσιτικό πυρήνα πουανακαλύφθηκε πρόσφατα βαθιά μέσα στο βουνό. Η δεύτερη ήταν η Komitake Fuji, με ένα στρώμα βασάλτη

που στερεοποιήθηκε πριν από μισό εκατομμύριο χρόνια περίπου. Πριν από κάπου 100.000 χρόνια, σχηματίσθηκε το «Παλαιό Φούτζι» πάνω από το Komitake Fuji. Το «Νέο Φούτζι», τέλος, πιστεύεται ότι

Φούτζι 12

υπερκάλυψε το Παλαιό πριν από μόλις 10.000 χρόνια περίπου. [2]Το ηφαίστειο ταξινομείται σήμερα ως ενεργό με χαμηλό κίνδυνο για έκρηξη. Η τελευταία καταγραμμένηέκρηξη συνέβη το έτος 1707 ή 1708, κατά την Περίοδο Έντο. Τότε σχηματίσθηκε ένας νέος ηφαιστειακόςκρατήρας με μία δευτερεύουσα κορυφή, το Hōei-zan, στο μέσο της πλαγιάς του βουνού.Το Όρος Φούτζι υψώνεται στο όριο της ευρασιατικής, της οχοτσκικής και της φιλιππινικής τεκτονικήςπλάκας. Αυτές οι λιθοσφαιρικές πλάκες σχηματίζουν αντιστοίχως το δυτικό τμήμα της Ιαπωνίας, το ανατολικότης τμήμα και τη Χερσόνησο Ίζου.

Ονομασία

ΠαραλλαγέςΤο Fuji-san αναφέρεται και ως Φουτζι-γιάμα (Fuji Yama) στη δυτική βιβλιογραφία, επειδή το τρίτοιδεόγραμμα του ονόματός του, το 山 που σημαίνει «βουνό», μπορεί να προφερθεί και «γιάμα». Αλλά αυτό τοόνομα δεν είναι ακριβές στην ίδια την Ιαπωνία. Εννοείται εξάλλου ότι, αφού το «σαν / γιάμα» σημαίνει«βουνό», τα συχνά απαντώμενα «όρος Φουτζισάν» και «όρος Φουτζιγιάμα» είναι πλεονασμοί.Ιαπωνικές ονομασίες του βουνού, που θεωρούνται απαρχαιωμένες ή ποιητικές είναι, μεταξύ άλλων, οιFuji-no-Yama (το βουνό του Fuji), Fuji-no-Takane (η ψηλή κορφή του Fuji), Fuyō-hō (η κορυφή του λωτού) καιFu-gaku (από τη σύντμηση του Fuji και τη λέξη «γκάκου», μία άλλη λέξη που σημαίνει βουνό).

Ετυμολογία

Τα σημερινά ιδεογράμματα (κάντζι) για το Φούτζι, 富 και 士, σημαίνουν «πλούτος» ή «άφθονος», και«άνθρωπος με κάποιο status», αντιστοίχως, αλλά αυτά είναι μάλλον χαρακτήρες ατέτζι: τα κινεζικάιδεογράμματα επιλέχθηκαν πιθανώς επειδή οι προφορές τους ταίριαζαν ηχητικά στις συλλαβές του ονόματοςκαι δεν φέρουν πλέον κάποια συγκεκριμένη σημασία.Η προέλευση του ηχητικού ονόματος «Φούτζι» δεν είναι βέβαιη. Μία παλαιά λαϊκή ετυμολογία ισχυρίζεται ότιτο όνομα προήλθε από το όχι + δύο, δηλ. «χωρίς δεύτερο», «απαράμιλλο». Μια άλλη, ότι προήλθε από το όχι +εξαντλούμαι, που αποδίδεται ως «ατέλειωτο, ανεξάντλητο».Ο Ιάπωνας σοφός της Περιόδου Έντο Χιράτα Ατσουτάνε υπέθεσε ότι το όνομα προήλθε από μία αρχαίαφράση που σημαίνει «βουνό σαν στάχυ ρυζιού». Ο Βρετανός ιεραπόστολος John Batchelor (1854-1944)θεωρούσε ότι είναι από τη λέξη των Αϊνού για τη φωτιά (huchi) και τη θεότητά της (huchi kamuy), θεωρία πουέχει απορριφθεί από τον γλωσσολόγο Kyosuke Kindaichi (1882-1971) με βάση τη φωνητική ανάπτυξη, ενώhuchi σημαίνει στην πραγματικότητα «γριά»: Η λέξη για τη φωτιά ήταν ape και για τη θεότητα της φωτιάς apehuchi kamuy. Ο ειδικός στα τοπωνύμια Kanji Kagami υποθέτει ότι το όνομα έχει την ίδια ρίζα με μία λέξη για τοουράνιο τόξο (niji, αλλά και fuji), και ότι προήλθε από τη «μακριά και καλοσχηματισμένη πλαγιά του».

ΙστορίαΠιστεύεται ότι ο πρώτος άνθρωπος που έφθασε στην κορυφή του Φούτζι ήταν ένας ανώνυμος μοναχός το 663μ.Χ.. Η κορυφή θεωρείται ιερή από την αρχαιότητα και ήταν απαγορευμένος τόπος για τις γυναίκες μέχρι τημεταρρυθμιστική Περίοδο Μέιτζι.Ο πρώτος Ευρωπαίος που ανέβηκε στο βουνό ήταν ο Sir Rutherford Alcock το 1860.Το Όρος Φούτζι απετέλεσε ιστορικά συχνό θέμα στην ιαπωνική τέχνη. Το γνωστότερο έργο είναι τοαριστούργημα του ζωγράφου Χοκουσάι «36 όψεις του Όρους Φούτζι». Επίσης αναφέρεται στην ιαπωνικήλογοτεχνία ανά τους αιώνες και είναι το θέμα πολλών ποιημάτων.

Φούτζι 13

Το βουνό ενέχει επίσης μία στρατιωτική παράδοση: οι αρχαίοι σαμουράι είχαν στους πρόποδές του μιαπεριοχή εκπαιδεύσεως, κοντά στη Γκοτέμπα. Ο σογκούν Μιναμότο νο Γιοριτόμο έκανε γιαμπουσάμε στηνπεριοχή στις αρχές της Περιόδου Καμακούρα. Ο ιαπωνικός στρατός και το Σώμα των Πεζοναυτών τουαμερικανικού στρατού διατηρούν σήμερα στρατιωτικές βάσεις κοντά στο Όρος Φούτζι.Στις 5 Μαρτίου 1966 ένα αεροπλάνο τύπου Boeing 707 έπεσε πάνω στο Φούτζι λίγο μετά την αναχώρησή τουαπό το Διεθνές Αεροδρόμιο του Τόκιο. Οι 113 επιβάτες και το ενδεκαμελές πλήρωμα σκοτώθηκαν. Ηκαταστροφή αποδόθηκε σε θραύση του αεροσκάφους στον αέρα που προκλήθηκε από ακραίες αναταράξειςαπό κύματα ανέμου στην υπήνεμη πλευρά του βουνού.

Ανεβαίνοντας στο Όρος Φούτζι

Ανατολή του ήλιου στο Φούτζι

Υποστηρίγματα κατά μήκος διαδρομής για τονπεριορισμό της διαβρώσεως από τον μεγάλο

αριθμό επισκεπτών.

Συνολικά, περίπου 200.000 άνθρωποι ανεβαίνουν στο Όρος Φούτζικάθε χρόνο. Το 30% είναι ξένοι και το 70% Ιάπωνες. Η άνοδοςαπαιτεί από 3 ως 7 ώρες, ενώ η κάθοδος από 2 ως 5. Η διαδρομήυποδιαιρείται σε 10 «σταθμούς» με ασφαλτοστρωμένους δρόμουςμέχρι τον πέμπτο, σε υψόμετρο 2.300 μέτρα.Η δημοφιλέστερη εποχή για οδοιπορία και ορειβασία στο βουνόείναι τον Ιούλιο και τον Αύγουστο, οπότε τα καταφύγια και οιάλλες εγκαταστάσεις λειτουργούν, όπως και η γραμμή λεωφορείωνμέχρι τον «πέμπτο σταθμό». Από αυτό τον σταθμό, οι επισκέπτεςέχουν να επιλέξουν ανάμεσα σε 4 κύριες διαδρομές μέχρι τηνκορυφή: Kawaguchiko, Subashiri, Gotemba και Fujiyomiya. ΗKawaguchiko είναι η πλέον πολυσύχναστη, με μεγάλο χώροσταθμεύσεως για πούλμαν σε μεγάλο υψόμετρο. Οι Subashiri καιGotemba επιλέγονται από πολλούς για την κάθοδο εξαιτίας τωνμονοπατιών τους από ηφαιστειακή στάχτη. Είναι δυνατή ηκάθοδος από την κορυφή και με mountain bike (ορεινό ποδήλατο),σε αρκετά μικρό χρονικό διάστημα.Αν όμως ανέβει κάποιος όλη τη διαδρομή από τους πρόποδες τουβουνού, από άλλα 4 παραδοσιακά μονοπάτια-διαδρομές, θαεπισκεφθεί και ανθρωπογενή αξιοθέατα. Το Murayama είναι τοαρχαιότερο μονοπάτι του βουνού, ενώ και το Yoshida έχει ακόμαπολλά παλαιά ιερά, τεϊοποτεία και καταφύγια κατά μήκος του, ενώεπιπλέον μπορεί κάποιος να δει και αρκούδες. Αυτές οι διαδρομέςκερδίζουν σε δημοτικότητα τελευταία και γίνονται έργα, αλλά λίγοισχετικώς επιλέγουν να κάνουν όλη τη διαδρομή από τους πρόποδες.

Το ΑοκιγκαχάραΤο Αοκιγκαχάρα είναι ένα δάσος στη βάση του βουνού. Είναι πολύ διαδεδομένο ότι τα αποθέματα μαγνητικούσιδήρου στο υπέδαφος του δάσους προκαλούν την αχρήστευση των πυξίδων και την απώλειαπροσανατολισμού των ταξιδιωτών. Αυτό είναι μόνο μερικώς ορθό. Κατά τις συχνές εκπαιδευτικές διαδρομέςτου ιαπωνικού και του αμερικανικού στρατού σε τμήματα του δάσους οι στρατιωτικές πυξίδες λειτουργούναποδεδειγμένα καλά. Κάποιες φθηνές πυξίδες του εμπορίου έχουν πρόβλημα. Ωστόσο, τα αυτοκίνητα, οισυσκευές GPS και άλλες ηλεκτρονικές συσκευές λειτουργούν κανονικά.Τα σπήλαια στο δάσος Αοκιγκαχάρα διατηρούν πάγο στα βάθη τους ακόμα και το καλοκαίρι. Υπάρχουν θρύλοι για τέρατα και φαντάσματα που προσθέτουν στη φήμη του. Το Aokigahara Jukai (= η Θάλασσα των

Φούτζι 14

Δέντρων) είναι η κορυφαία περιοχή αυτοκτονιών στην Ιαπωνία. Τα πνεύματα όσων δίνουν εδώ τέλος στη ζωήτους λέγεται ότι στοιχειώνουν για πάντα την περιοχή. Μόνο το 2002 ανακαλύφθηκαν εδώ 78 πτώματα, ενώπινακίδες σήμερα απαγορεύουν την «αυτοκτονία εντός του δάσους».

Δείτε επίσης• Γεωγραφία της Ιαπωνίας• Ιστορικές εκρήξεις του Όρους Φούτζι

Εικόνες του Όρους Φούτζι

Κόκκινο Φούτζι, έργο τουHokusai

Η σκιά του Όρους Φούτζι στηνεπάνω πλευρά των νεφών

Torii κοντά στηνκορυφή

Κτήρια και ορειβάτεςστην κορυφή

Το βουνό με ένα Shinkansenκαι ανθισμένες κερασιές σε

πρώτο πλάνο

Εικόνα του Φούτζι από τονΔιεθνή Διαστημικό Σταθμό

Πινακίδα κοντά στηνκορυφή

«Το μεγάλο κύμα έξω από τηνKanagawa» (1832), από τις «36όψεις του Όρους Φούτζι» του

Hokusai

Surugacho (οδός Suruga) (1856),από τις «100 διάσημες όψεις

του Edo» του Hiroshige:καταστήματα κιμονό και

ανταλλακτήρια συναλλάγματοςμε το Όρος Φούτζι στο φόντο

Φούτζι 15

Εξωτερικοί σύνδεσμοι• Ζωντανή μετάδοση - Webcams στο Φούτζι [3]

• Δορυφορική εικόνα από τη Google Maps [4]

• Εικόνες από την PDMZ.com του Φούτζι σε όλες τις εποχές του έτους [5]

• Ταξιδέψτε και ανεβείτε στο Όρος Φούτζι [6]

• Εικονική περιήγηση στη Λίμνη Καβαγκούτσι [7]

• Το βουνό σήμερα από τη Λίμνη Τανούκι [8] (μπορεί και να μη φαίνεται!)• Εικόνες από διαδρομές πάνω στο Όρος Φούτζι [9]

Στο άρθρο αυτό έχει ενσωματωθεί κείμενο από το Fuji άρθρο Mount Fuji [10] της Αγγλόγλωσσης Βικιπαίδειας, η οποία διανέμεταιυπό την GNU FDL και την CC-BY-SA 3.0 [11]. (Fuji ιστορικό/συντάκτες [10]).

Παραπομπές[1] http:/ / toolserver. org/ ~geohack/ geohack. php?language=el& pagename=%CE%A6%CE%BF%CF%8D%CF%84%CE%B6%CE%B9&

params=35_21_29_N_138_43_52_E_type:mountain_region:ja[2] http:/ / www. japantimes. co. jp/ cgi-bin/ getarticle. pl5?nn20040404f1. htm[3] http:/ / www. fujigoko. tv/ english/[4] http:/ / maps. google. com/ maps?ll=35. 358467,138. 726425& spn=0. 166014,0. 234180& t=k& hl=en[5] http:/ / www. pdmz. com/ fuji. html[6] http:/ / www17. plala. or. jp/ climb_fujiyama/ index. html[7] http:/ / www. panmap. com/ japan/ fuji/ kawaguchi/ panmap. html[8] http:/ / www. sizenken. biodic. go. jp/ pc/ live_en/ cgi-bin/ live. cgi?camera=18& area=04[9] http:/ / two. fsphost. com/ hozawa/ index-e. html[10] http:/ / en. wikipedia. org/ wiki/ Mount[11] http:/ / creativecommons. org/ licenses/ by-sa/ 3. 0/

16

Ινδονησία

17

Σιναμπούνγκ

Σιναμπούνγκ

Το όρος Σιναμπούνγκ

Το όρος Σιναμπούνγκ είναι έναστρωματοηφαίστειο της ΒόρειαςΣουμάτρας στην Ινδονησία, το οποίοβρίσκεται, όπως και όλη η Ινδονησία, στολεγόμενο Δαχτυλίδι της Φωτιάς.

Η δημιουργία του τοποθετείται μεταξύτης Πλειστοκαίνου προς Ολοκαίνουπεριόδου. Το Σιναμπούνγκ έχει 4κρατήρες, από τους οποίους ο ένας είναιενεργός. Η δημιουργία του οφείλεται στηνβύθιση της Ινδικής πλάκας κάτω από τηνΙνδο-Αυστραλιανή. Στην σύνθεσή τουπεριέχει ανδεσίτη και δακίτη. Το ύψοςτου είναι 2.460 μέτρα.[1]

Μεγάλη ροή λάβας από αυτό είχε πραγματοποιηθεί το 1600, ενώ τα τέλη Αυγούστου του 2010 ξεκίνησε ναεμφανίζει "ορισμένη ηφαιστειακή δραστηριότητα", με τις αρχές της Ινδονησίας να θέτουν την περιοχή σεσυναγερμό.[2]

Παραπομπές[1] Global Volcanism Program (http:/ / www. volcano. si. edu/ world/ volcano. cfm?vnum=0601-08=)[2] Ξύπνησε το ηφαίστειο Σιναμπούνγκ (http:/ / www. skai. gr/ news/ world/ article/ 150801/ xypnise-to-ifaisteio-/ ), ΣΚΑΪ, 29/08/2010

Στο άρθρο αυτό έχει ενσωματωθεί κείμενο από το Sinabung άρθρο Mount Sinabung (http:/ / en. wikipedia. org/ wiki/ Mount) τηςΑγγλόγλωσσης Βικιπαίδειας, η οποία διανέμεται υπό την GNU FDL και την CC-BY-SA 3.0 (http:/ / creativecommons. org/ licenses/by-sa/ 3. 0/ ). ( Sinabung ιστορικό/συντάκτες (http:/ / en. wikipedia. org/ wiki/ Mount)).

18

Ηφαίστεια της Αφρικής

19

Κένυα

20

Όρος Έλγον

Όρος ΈλγονΤο Όρος Έλγον είναι ένα ηφαίστειο στα σύνορα Ουγκάντας - Κένυας πού σήμερα είναι ανενεργό. Ο κρατήραςτου έχει συνολική διάμετρο 8 χιλιόμετρα με ψηλότερη κορυφή τη Γουαγκαγκάι(4.321 μέτρα). Καλύπτεισυνολική έκταση 3.200 τετραγωνικά χιλιόμετρα και αποτελείται από κομμάτια βράχου και ένα μικρό στρώμαλάβας.

Βιβλιογραφία• Scott, Penny (1998). From Conflict to Collaboration: People and Forests at Mount Elgon, Uganda. IUCN. ISBN

2-8317-0385-9.

21

Λιβύη

22

Τιμπέστι

ΤιμπέστιΣυντεταγμένες: 20°46′58″N 18°3′0″E20.78278, 18.05 [1]

Τα βουνά Τιμπέστι, μαζί με την κορυφή Έμι Κούσι, όπως φαίνονται από τονΔιεθνή Διαστημικό Σταθμό.

Τα βουνά Τιμπέστι (Tibesti) είναιηφαιστειογενής ορεινός όγκος τηςκεντρο-ανατολικής Σαχάρας και τοψηλότερο βουνό της Σαχάρας με κορυφέςπάνω από 3.000 μ., και ψηλότερη κορυφήτο ηφαίστειο Έμι Κούσι(Emi Kousi).

Ψηλότερες κορυφές είναι οι Emi Kousi(3.415 μ.), Tarso Tousside (3.265 μ.), TarsoVoon (3.100 μ.) και Tarso Toh (2.000 μ).Καταλαμβάνει το βόρειο τμήμα στο Τσαντκαι ένα πολύ μικρό τμήμα στην νότιαΛιβύη.

Υπάρχουν κάποιες οάσεις στουςπρόποδες του βουνού λόγω τωνβροχοπτώσεων που πέφτουν στις κορυφέςτου ορεινού όγκου και που τροφοδοτούν με νερό διάφορους εποχιακούς ποταμούς, τους ουιντιάν.

Στο βουνό κατοικεί η φυλή Τούμπου και συγκεκριμένα η φυλετική υπό-ομάδα Τέντα που είναι νομάδες.

Παραπομπές[1] http:/ / toolserver. org/ ~geohack/ geohack. php?language=el&

pagename=%CE%A4%CE%B9%CE%BC%CF%80%CE%AD%CF%83%CF%84%CE%B9&params=20_46_58_N_18_3_0_E_type:mountain

23

Ουγκάντα

24

Όρος Έλγον

Όρος ΈλγονΤο Όρος Έλγον είναι ένα ηφαίστειο στα σύνορα Ουγκάντας - Κένυας πού σήμερα είναι ανενεργό. Ο κρατήραςτου έχει συνολική διάμετρο 8 χιλιόμετρα με ψηλότερη κορυφή τη Γουαγκαγκάι(4.321 μέτρα). Καλύπτεισυνολική έκταση 3.200 τετραγωνικά χιλιόμετρα και αποτελείται από κομμάτια βράχου και ένα μικρό στρώμαλάβας.

Βιβλιογραφία• Scott, Penny (1998). From Conflict to Collaboration: People and Forests at Mount Elgon, Uganda. IUCN. ISBN

2-8317-0385-9.

25

Τσαντ

26

Τιμπέστι

ΤιμπέστιΣυντεταγμένες: 20°46′58″N 18°3′0″E20.78278, 18.05 [1]

Τα βουνά Τιμπέστι, μαζί με την κορυφή Έμι Κούσι, όπως φαίνονται από τονΔιεθνή Διαστημικό Σταθμό.

Τα βουνά Τιμπέστι (Tibesti) είναιηφαιστειογενής ορεινός όγκος τηςκεντρο-ανατολικής Σαχάρας και τοψηλότερο βουνό της Σαχάρας με κορυφέςπάνω από 3.000 μ., και ψηλότερη κορυφήτο ηφαίστειο Έμι Κούσι(Emi Kousi).

Ψηλότερες κορυφές είναι οι Emi Kousi(3.415 μ.), Tarso Tousside (3.265 μ.), TarsoVoon (3.100 μ.) και Tarso Toh (2.000 μ).Καταλαμβάνει το βόρειο τμήμα στο Τσαντκαι ένα πολύ μικρό τμήμα στην νότιαΛιβύη.

Υπάρχουν κάποιες οάσεις στουςπρόποδες του βουνού λόγω τωνβροχοπτώσεων που πέφτουν στις κορυφέςτου ορεινού όγκου και που τροφοδοτούν με νερό διάφορους εποχιακούς ποταμούς, τους ουιντιάν.

Στο βουνό κατοικεί η φυλή Τούμπου και συγκεκριμένα η φυλετική υπό-ομάδα Τέντα που είναι νομάδες.

27

Ηφαίστεια της Ευρώπης

28

Ελλάδα

29

Καλδέρα

Καλδέρα

Η καλδέρα της Σαντορίνης

Καλδέρα (Ισπανικά caldera: «καζάνι») ονομάζεται εδαφικήκοιλότητα που σχηματίζεται όταν υποχωρεί το τμήμα ενόςηφαιστειακού κώνου ή όταν διαβρώνονται βαθμιαία ταεσωτερικά τοιχώματά του.

Χαρακτηριστική καλδέρα στην Ελλάδα είναι αυτή τηςΣαντορίνης που σχηματίσθηκε περίπου το 1613 π.Χ. με τηνΜινωική έκρηξη. Το περίγραμμα της καλδέρας της Σαντορίνηςσχηματιζεται από τα νησιά Σαντορίνη, Ασπρονήσι καιΘηρασία. Στο κέντρο της καλδέρας υφίστανται η Παλαιά και ηΝέα Καμένη που αποτελούν ψυγμένη λάβα. Η Παλαιά Καμένηδημιουργήθηκε με την έκρηξη που σημειώθηκε το 47 μ.Χ. όπουκαι τετραπλασιάστηκε η επιφάνειά της με την έκρηξη του 726μ.Χ. Περίπου 850 χρόνια αργότερα εμφανίσθηκε η ΜικρηΚαμένη η οποία μετά από 350 χρόνια ακόμη σε νέα έκρηξηενσωματώθηκε με τη Νέα Καμμένη.

Μέχρι το 1940 πάνω στη Νέα Καμένη είχαν δημιουργηθεί δύο κρατήρες όπου εξακολουθούν να διαφέυγουνατμίδες. Στην έκρηξη του 1950 απ΄ αυτούς τινάχθηκε μάγμα σε ύψος ενάμισι χιλιόμετρο. Κατά τη τελευταιαέκρηξη και σεισμό του 1956 στη καλδέρα αυτή ανυψώθηκε τσουνάμι που κατέστρεψε όλα τα πλωτά πουυπήρχαν στη περιοχή καθώς και σχεδόν όλα τα παράλια κτίσματα της ευρύτερης περιοχής. Τότε η Σαντορίνηθρήνησε 53 θύματα.Σήμερα ο χώρος είναι επισκέψιμος με πλοιάριο που προσεγγίζει σε υφιστάμενο μικρό όρμο της Νέας Καμένης.

Η διάμετρός της Καλδέρας της Σαντορίνης φθάνει τα 16 χλμ. τα οποία και την κατατάσσουν ως τη μεγαλύτερηκαλδέρα στη Γη.

30

Μινωική έκρηξη

Μινωική έκρηξη

Η Σαντορίνη από δορυφόρο. Διακρίνεται ηκαλδέρα.

Μινωική έκρηξη ονομάζεται η καταστροφική ηφαιστειακήέκρηξη που έγινε κατά την Υστεροκυκλαδική Ι περίοδο στηννήσο Στρογγύλη και είχε ως αποτέλεσμα την δημιουργία αυτούπου σήμερα ονομάζουμε καλδέρα της Σαντορίνης και τηνκαταστροφή του προϊστορικού πολιτισμού του νησιού. Έχειυπολογιστεί ότι ο δείκτης μεγέθους της ηφαιστειακής έκρηξης(VEI - Volcanic Explosivity Index) είναι ίσος με 7 και ο όγκοςτων υλικών που εκτοξεύτηκαν ήταν περίπου 60 κυβικάχιλιόμετρα. Τα δεδομένα αυτά κατατάσσουν την Μινωικήέκρηξη, ως την δεύτερη μεγαλύτερη έκρηξη στην ανθρώπινηιστορία μετά από αυτή στο ηφαίστειο Ταμπόρα στην Ινδονησίατο 1815.[1]

Η πρώτη κλασσική χρονολόγηση της έκρηξης βασίστηκε σεσυγκριτικές μελέτες της τεχνικής των αγγείων που βρέθηκαντον προϊστορικό οικισμό του Ακρωτηρίου και σε Αιγυπτιακέςπηγές και είχε εκτιμηθεί ότι η έκρηξη του ηφαιστείου είχε συμβεί το 1500 π.Χ.. Επίσης, ο καθηγητής ΣπύροςΜαρινάτος, ο οποίος είχε πραγματοποιήσει ανασκαφικές δραστηριότητες τόσο στην Κρήτη, όσο και στηνΣαντορίνη, είχε διατυπώσει την άποψη ότι η Μινωική έκρηξη ήταν αυτή που προκάλεσε την καταστροφή τουΜινωικού πολιτισμού.[2] Οι απόλυτες χρονολογήσεις, όμως, που έγιναν με βάση τον ραδιενεργό άνθρακα, τηδεντροχρονολόγηση και την παγοχρονολόγηση μετατόπισαν την ημερομηνία 100 με 150 χρόνια παλαιότερα,ενώ η πλέον πρόσφατη χρονολόγηση με ραδιενεργό άνθρακα ενός κλαδιού ελιάς που θάφτηκε από την τέφρατης έκρηξης τοποθετεί την ημερομηνία μεταξύ 1627 και 1600 π.Χ.[3] με πιο πιθανό το διάστημα μεταξύ 1613 με1614 π.Χ.. Η νέα χρονολόγηση, σύμφωνα με κάποιους αρχαιολόγους, αποδεικνύει την μη σύνδεση της έκρηξηςμε το τέλος του Μινωικού πολιτισμού[4] , ενώ άλλοι θεωρούν ότι η φυσική καταστροφή ήταν καθοριστικόςπαράγοντας.

Σε σχέση με την εποχή του χρόνου που έγινε η έκρηξη, θεωρείται ότι ήταν τέλος άνοιξης με πρώτες μέρες τουκαλοκαιριού, καθώς έχουν ανακαλυφθεί στο στρώμα των υλικών της έκρηξης κόκκοι γύρης από ελιές,κωνοφόρα δέντρα, αμπέλια, δημητριακά και άλλα δέντρα και φυτά.[5]

Μινωική έκρηξη 31

Επιπτώσεις

Η καλδέρα της Σαντορίνης. Εικόνα από το Ακρωτήρι.

Εκτός από τα δεδομένα που δίνουν ευρήματα γεωλογικών ερευνών, σημαντικά στοιχεία, τόσο για τα γεγονόταπου προηγήθηκαν, όσο και για την ίδια την έκρηξη, δίνουν τα ευρήματα των ανασκαφών στο προϊστορικόοικισμό του Ακρωτηρίου. Το γεγονός ότι στον οικισμό δεν βρέθηκαν καθόλου ανθρώπινοι σκελετοί μαρτυράότι μια σειρά από προειδοποιητικούς σεισμούς εξανάγκασε τους κατοίκους να τον εγκαταλείψουν έγκαιρα.Πάντως πριν ταφεί ο οικισμός από την τέφρα της ηφαιστειακής έκρηξης, είχε χτυπηθεί από μεγάλο σεισμό.Κάποιοι κάτοικοι επέστρεψαν αργότερα στον οικισμό για να απεγκλωβίσουν όσους δεν είχαν προλάβει ναφύγουν και να συλλέξουν πολύτιμα και προσωπικά αντικείμενα. Άλλα πρόδρομα της ηφαιστειακής εκρήξεωςφαινόμενα, όμως, ανάγκασαν τους κατοίκους να ξαναεγκαταλείψουν την πόλη, όπως αποδεικνύει το γεγονόςότι οι εργασίες διάνοιξης των δρόμων δεν ολοκληρώθηκαν ποτε, ενώ ένας μεγάλος αριθμός από αγγείαβρέθηκαν πάνω σε σωρούς μπάζων, όπου, προφανώς, είχαν τοποθετηθεί αρχικά για να μεταφερθούν σε πιοασφαλείς θέσεις.[6] Ο χρόνος μεταξύ του μεγάλου σεισμού και της ηφαιστειακής έκρηξης δεν πρέπει ναυπερέβαινε τις λίγες δεκάδες μέρες.Η εκτίναξη δεκάδων κυβικών χιλιομέτρων μάγματος δημιούργησαν το καλδερικό βύθισμα και τις διόδουςμεταξύ Ασπρονησίου - Θηρασίας και Σαντορίνης - Θηρασίας, ενώ η χρονική διάρκεια από τις πρώτεςεκρήξεις μέχρι την δημιουργία της καλδέρας υπολογίζεται σε δύο με τρία εικοσιτετράωρα.[7] Αυτόαποδεικνύεται και από το γεγονός ότι οι κατεστραμμένοι τοίχοι από τον σεισμό που προηγήθηκε της εκρήξεωςστον προϊστορικό οικισμό του Ακρωτηρίου δεν παρουσιάζουν σημεία διάβρωσης. Το ύψος του πίδακα τηςτέφρας υπολογίζεται από τους ηφαιστειολόγους σε περίπου 35 χιλιόμετρα. Από την έκρηξη προκλήθηκετσουνάμι που έπληξε τα γειτονικά νησιά, σε ακτίνα 50 με 60 χιλιομέτρων, και τις βόρειες ακτές της Κρήτης.Υπολογίζεται ότι έφτασε στις ακτές της Κρήτης 30 με 45 λεπτά μετά την δημιουργία του και είχε ύψος μεταξύ15 με 30 μέτρα.[8] Αποθέσεις θηραϊκής γής (ελαφρόπετρα) από την έκρηξη έχουν βρεθεί στην Κρήτη, τηνοτιοδυτική Τουρκία, ακόμα και στο δέλτα του Νείλου. Η μεταφορά της τέφρας προς την ανατολή μας δείχνειότι οι άνεμοι έπνεεαν κατα την διάρκεια της έκρηξης από τα δυτικά. Μετά την έκρηξη και τον ενταφιασμό τουπροϊστορικού οικισμού ακολούθησε καταρρακτώδης βροχή.[6]

Οι ποσότητες των ηφαιστειάκών αερίων που συγκεντρώθηκαν στην ατμόσφαιρα προκάλεσαν πτώση στηνμέση ετήσια θερμοκρασία του πλανήτη έως και 3οC για τουλάχιστον τρία χρόνια. Η τέφρα και η ελαφρόπετραπου τινάχτηκαν από το ηφαίστειο σκέπασαν τα απομεινάρια της Στρογγύλης, δηλαδή την Σαντορίνη, τηνΘηρασία και το Ασπρονήσι και η απόθεση αυτή φτάνει σε ορισμένα σημεία των νησιών μέχρι και τα 80 μέτρα.

Μινωική έκρηξη 32

Δείτε επίσης• Νέα Καμένη Θήρας• Παλαιά Καμένη Θήρας

Αναφορές[1] In.gr: "Πολύ ισχυρότερη αποδεικνύεται η έκρηξη της αρχαίας Θήρας" 28.08.2006 (http:/ / www. in. gr/ news/ article.

asp?lngEntityID=733999)[2] Μαρινάτος Σπ.: "The Volcanic Destruction on Minoan Crete", Antiquity 425:39, 1939[3] Friedrich W., Kromer B., Friedrich M., Heinemeier J., Pfeiffer T., Talamo S.: "Santorini Eruption Dated to 1627-1600 B.C." (http:/ / www.

sciencemag. org/ cgi/ content/ abstract/ 312/ 5773/ 548)[4] Δρ. Βουγιουκλάκης Γ.: "Η έκρηξη του 17ου π.Χ. αιώνα.", Santorini Guidebook 2007[5] Κοντράρου-Ρασσιά Ν.: "Άνοιξη... ηφαιστειακή" Εφημερίδα Ελευθεροτυπία 28.02.2007 (http:/ / www. enet. gr/ online/ online_text/

c=113,id=937884)[6] Ντούμας Χρ.: "Πρόσφατα ευρήματα από το Ακρωτήρι της Θήρας" Σύλλογος για την Μελέτη και Διάδοση της Ελληνικής Ιστορίας.

2000[7] Συκκά Γ.: "Σαντορίνη, η μεγάλη έκρηξη" Εφημερίδα Καθημερινή 28.02.2007 (http:/ / news. kathimerini. gr/ 4dcgi/ _w_articles_civ_1_28/

02/ 2007_217539)[8] "Minoan civilization survived tsunami", Εφημερίδα Καθημερινή, Αγγλική Έκδοση, 17.05.2006 (http:/ / www. ekathimerini. com/ 4dcgi/

news/ content. asp?aid=69797)

33

Μόσυχλον

ΜόσυχλονΤο Μόσυχλον είναι βουνό, ανενεργό ηφαίστειο, στη Λήμνο.

ΜυθολογίαΣύμφωνα με την Ελληνική μυθολογία στη κορυφή του έπεσε ο Ήφαιστος όταν ο Δίας τον πέταξε από τονουρανό[1] . Οι κάτοικοι της Λήμνου τον περιποιήθηκαν και ο θεός δημιούργησε εκεί το εργαστήριο του, μεβοηθούς τους Κάβειρους που τους λάτρευαν στη αρχαία Λήμνο.

Το όνομαΤο όνομα του όρους αναφέρεται και με τον αρσενικό τύπο: ο Μόσυχλος. Όμως, επικρατέστερος είναι οουδέτερος: το Μόσυχλον, όπως υποστηρίζει ο κυριότερος ιστορικός της Λήμνου Αργύριος Μοσχίδης [2]

βασιζόμενος σε αρχαίες πηγές.

Η θέσηΗ θέση του αρχαίου ηφαιστείου δεν είναι εξακριβωμένο πού ακριβώς βρισκόταν πάνω στο νησί, αλλάθεωρείται επικρατέστερο ότι βρισκόταν κοντά στη θέση όπου γινόταν η εξαγωγή της θεραπευτικής λημνίαςγης, στο λόφο "Δεσπότης", που βρίσκεται ανάμεσα στα χωριά Κότσινος, Ρεπανίδι και Βάρος της κεντρικήςΛήμνου.

Αναφορές[1] [...]πᾶν δ' ἦμαρ φερόμην, ἅμα δ' ἠελίῳ καταδύντι κάππεσον ἐν Λήμνῳ, [...] Ομήρου Ιλιάς Ραψωδία Ά 192[2] Αργυρίου Μοσχίδη, "Η Λήμνος", Αλεξάνδρεια 1907, σελ. 25.

34

Νέα Καμένη Θήρας

Νέα Καμένη ΘήραςΣυντεταγμένες: 36°24′N 25°24′E36.4, 25.4 [1]

Νέα Καμένη

Η Νέα ΚαμένηΓεωγραφία

Αρχιπέλαγος Αιγαίο Πέλαγος

Σύμπλεγμα Κυκλάδες

Χώρες

Ελλάδα

Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου

Νομός Κυκλάδων

Δημογραφικά Χαρακτηριστικά

Πληθυσμός 0 (απογραφής 2001)

Η Νέα Καμένη (δεξιά) και η Παλαιά Καμένη (αριστερά)

Η Νέα Καμένη ή παλιότερα και ΝέαΚαϋμένη, "το ηφαίστειο" για τουςντόπιους, είναι ηφαιστειογενές νησί στοκέντρο της καλδέρας της Σαντορίνης, τοοποίο άρχισε να δημιουργείται το 1570 (ή1573), με την δημιουργία αρχικά τηςΜικρής Καμένης. Η έκταση του σήμεραείναι 340 εκτάρια και το ψηλότερο σημείοτου είναι 127 μέτρα πάνω από τηνεπιφάνεια της θάλασσας. Υπάρχουν δύοαγκυροβόλια στο νησί, ο όρμοςΤαξιάρχης, στα νοτιοανατολικά τουνησιού, και ο όρμος Ερινιά στα βόρεια.

Διοικητικά ανήκει στο τοπικό διαμέρισμαΘήρας του δήμου Θήρας.

Η Νέα και η Παλαιά Καμένη έχουν ενταχθεί στο κοινοτικό δίκτυο προστατευόμενων περιοχών NATURA 2000.

Νέα Καμένη Θήρας 35

Ηφαιστειακή Δραστηριότητα• 1570 ή 1573 μ.Χ.: Ηφαιστειακή έκρηξη οδηγεί στο σχηματισμό μικρού νησιού βορειοανατολικά της Παλαιάς

Καμένης, το οποίο ονομάζεται Μικρή Καμένη.• 23 Μαΐου 1707 - 14 Σεπτεμβρίου 1711 μ.Χ.: Έκχυση λάβας οδηγεί στον σχηματισμό δύο μικρών νησιών

που σύντομα ενώνονται και σχηματίζουν την Νέα Καμένη.• 18 Μαΐου 1707: Σεισμική δραστηριότητα• 21 Μαΐου 1707: Σεισμική δραστηριότητα• 23 Μαΐου 1707: Εμφάνιση ενός λευκού νησιού, 200 μέτρα δυτικά της Μικρής Καμένης.• 23 Μαΐου 1707 έως 14 Ιουνίου 1707: Αύξηση του μεγέθους του λευκού νησιού.• 5 Ιουνίου 1707: Εμφάνιση ενός μαύρου νησιού στα βόρεια του λευκού νησιού.• 12 Ιουνίου 1707: Ένωση των δύο νησιών.

• 26 Ιανουαρίου 1866 - 15 Οκτωβρίου 1870 μ.Χ.: Έντονη ηφαιστειακή δράση που οδήγησε στοντριπλασιασμό της Νέας Καμένης.• 3 έως 15 Φεβρουαρίου 1866: Δημιουργία του ηφαιστειακού κώνου του Γεωργίου, αρχικά ως μικρό

ηφαιστειογενές νησί πλησίον της Νέας Καμένης, το οποίο στις 6 Φεβρουαρίου ενώθηκε με αυτήν. Τοόνομα Γεώργιος δόθηκε από τον θηραίο γιατρό Ιωσήφ Δεκιγάλα προς τιμήν του Γεώργιου Α΄, τότεβασιλέα της Ελλάδας και αποτελεί μέχρι και σήμερα τον ψηλότερο σχηματισμό του νησιού.

• 13 έως 25 Φεβρουαρίου 1866: Αναδύθηκε, 400 μέτρα νοτιοδυτικά του θόλου του Γεωργίου, η νησίδαΑφρόεσσα, που πήρε το όνομά της από το ατμoημιολία Αφρόεσσα του πολεμικού ναυτικού που μετέφερεστο νησί την ελληνική επιστημονική επιτροπή για την παρακολούθηση των φαινομένων.[2]

• 10 Μαρτίου 1866: Αναδύθηκε κοντά στην νησίδα Αφρόεσσα μικρότερη νησίδα που ονομάστηκε Ρέκα(Reka) από το όνομα του Αυστριακού πολεμικού πλοίου Reka που ήταν ένα από τα πλοία που τα είχαναποστείλει οι κυβερνήσεις της Μεγάλης Βρετανίας, της Πρωσσίας, της Αυστρίας, της Ιταλίας, τηςΡωσίας και της Τουρκίας τόσο για επιστημονικούς όσο και ανθρωπιστικούς λόγους, την μεταφορά,δηλαδή, των κατοίκων του νησιού σε περίπτωση κινδύνου. Η νησίδα αυτή σύντομα ενώθηκε με τηννησίδα Αφρόεσσα και αργότερα μέσα στον Μάρτιο το σύμπλεγμα αυτό ενώθηκε με την Νέα Καμένη.

• 10 Μαΐου 1866: Αναδύθηκαν δύο νησίδες που ονομάστηκαν Νήσοι του Μαΐου, οι οποίεςκαταβυθίστηκαν αργότερα και σήμερα βρίσκονται γύρω στο ένα μέτρο κάτω από την επιφάνεια τηςθάλασσας.Πρώτος μάρτυρας της ηφαιστειακής δραστηριότητας ήταν το πρωί της 26ης Ιανουαρίου του 1866φύλακας που βρισκόταν πάνω στην Νέα Καμένη, ο οποίος παρατήρησε κινήσεις του εδάφους κοντάστον ηφαιστειακό κώνο του νησιού. Οι στήλες καπνού από το ηφαίστειο ήταν ορατές από την Κρήτη,ενώ είναι γνωστό ότι υπήρχε τουλάχιστον ένας νεκρός το 1870 από εκτίναξη μύδρου. Επίσης, έναςαριθμός από περίπου 50 θερινές κατοικίες καθώς και δύο μικροί ναΐσκοι, ένας ορθόδοξος και έναςκαθολικός, που βρίσκονταν πάνω στο νησί, καταβυθίστηκαν κατά την διάρκεια της δραστηριότηταςαυτής.Ανάμεσα στην ελληνική επιτροπή που παρακολούθησε την ηφαιστειακή δραστηριότητα ήταν οΑναστάσιος Χρηστομάνος. Τις μέρες που βρισκόταν στην Σαντορίνη προήχθη από υφηγητής σεέκτακτος καθηγητής της γενικής πειραματικής χημείας του Πανεπιστημίου Αθηνών, ο λοχαγός τουΜηχανικού και γεωλόγος Π. Βουγιούκας, ο πλοίαρχος Λεωνίδας Παλάσκας, ο καθηγητής ΗρακλήςΜητσόπουλος και ο γερμανός αστρονόμος και διευθυντής του Αστεροσκοπείου Αθηνών Ιούλιος Σμιτ.Στην επιτροπή μετείχε και φωτογράφος και ήταν η πρώτη φορά παγκοσμίως που χρησιμοποιήθηκε ηφωτογραφία για την μελέτη τέτοιων φυσικών φαινομένων.Η Ακαδημία του Παρισιού απέστειλε επιστημονική επιτροπή με προεξέχοντα τον διάσημο ηφαιστειολόγο Φερδινάνδος Φουκέ που είχε πολύ σημαντική συμβολή στην μελέτη των ηφαιστείων της

Νέα Καμένη Θήρας 36

Σαντορίνης. Επιτροπή ειδικών επιστημόνων απέστειλε και ο ηγεμόνας του Αννόβερου, ενώ ανάμεσαστους ξένους που ήρθαν στο νησί για να παρακολουθήσουν την δραστηριότητα ήταν και ο Ιούλιος Βερν.Η Σαντορίνη αναφέρεται αργότερα στο βιβλίο του Ιουλίου Βέρν "20.000 λεύγες κάτω από την θάλασσα"και ήταν η έμπνευση για το βιβλιο "Η Μυστηριώδης Νήσος", όπου, μάλιστα, ο καπετάνιος Νέμο και τοπλήρωμα του παρακολουθούν μια ηφαιστειακή έκρηξη.

• 11 Αυγούστου 1925 - 17 Μαρτίου 1928 μ.Χ.: Ηφαιστειακή δραστηριότητα που οδήγησε στην δημιουργίαμικρού νησιού, της Δάφνης, μεταξύ της Μικρής και της Νέας Καμένης. Τελικά η νησίδα αυτή ενώθηκε μετην Μικρή και με την Νέα Καμένη και τα τρία νησιά δημιούργησαν ένα ενιαίο σχηματισμό.• 28 Ιούλιος 1925: Μικρή σεισμική δραστηριότητα.• 11 Αυγούστου 1925 έως Ιανουάριος 1926: Δημιουργία της Δάφνης και ένωση της με την Μικρή και με

την Νέα Καμένη, δημιουργώντας ένα ενιαίο σχηματισμό. Το όνομα Δάφνη προέρχεται από το όνομα τουτορπιλοβόλου Δάφνη, του πρώτου πολεμικού πλοίου που έσπευσε στην περιοχή μετά την ηφαιστειακήέκρηξη.

• Μάΐος 1926: Μικρές ηφαιστειακές εκρήξεις με μικρή ροή πυροκλαστικών υλικών.• 23 Ιανουαρίου 1928 έως 17 Μαρτίου 1928: Δημιουργία του ηφαιστειακού θόλου Ναυτίλος, ανατολικά

του κώνου της Δάφνης. Ο Θόλος αυτός σήμερα έχει καλυφθεί από λάβες κατοπινών εκρήξεων.• 20 Αυγούστου 1939 - Αρχές Ιουλίου 1941 μ.Χ.: Τα σημάδια της επερχόμενης ηφαιστειακής

δραστηριότητας ξεκίνησαν τον Μάϊο του 1939 με αύξηση της θερμοκρασίας των υδάτων σε όρμο πουυπήρχε στο νησί και ονομαζόταν Όρμος του Αγίου Γεωργίου. Από τον Αύγουστο και μετά δημιουργήθηκανοι ηφαιστειακοί θόλοι: Τρίτωνας, Κτενάς, Φουκέ (Fouqué), Νίκη, Ρεκ (Reck) και οι θόλοι Σμιθ (Smith).• 20 Αυγούστου 1939: Ηφαιστειακή έκρηξη και απελευθέρωση λάβας, η οποία δημιούργησε τον θόλο

Τρίτωνας που πήρε το όνομά του απο τον Τρίτωνα, την θαλάσσια θεότητα.• Σεπτέμβριος 1939: Η ηφαιστειακή δραστηριότητα μετατοπίστηκε βορειοανατολικά και δημιουργήθηκε ο

θόλος Κτενάς που πήρε το όνομά του απο τον γεωλόγο Κωνσταντίνο Κτενά, αργότερα ιδρυτή τηςΓεωλογικής Υπηρεσίας της Ελλάδος που παρατηρούσε τις εκρήξεις. Η λάβα του Κτενά τελικά κάλυψετον όρμο του Αγίου Γεωργίου και τον θόλο Τρίτωνας.

• Νοέμβριος 1939 έως Ιούλιος 1940: Η ηφαιστειακή δραστηριότητα μετατοπίζεται ακόμα πιοβορειοανατολικά και δημιουργείται ο θόλος Φουκέ (Fouqué), από το όνομα του διάσημουηφαιστειολόγου.

• Ιούλιος 1940: Νότια του θόλου του Φουκέ εμφανίζονται δύο θόλοι, ο θόλος του Σμιθ (Smith), από τοόνομα Αμερικάνου ηφαιστειολόγου, και ο θόλος του Ρεκ (Reck), από το όνομα του γερμανού γεωλόγουHans Reck.

• Τέλη Αυγούστου 1940: Ανοίγονται δύο κρατήρες, χωρίς, όμως, εκροή λάβας.• Νοέμβριος 1940 έως Ιούλιος 1941: Εμφανίζεται ο θόλος Νίκη που ονομάστηκε έτσι προς τιμήν των νικών

του Ελληνικού Στρατού στο μέτωπο της Αλβανίας.• 10 Ιανουαρίου 1950 - 2 Φεβρουαρίου 1950 μ.Χ.: Έντονη ηφαιστειακή δραστηριότητα που οδήγησε στο

σχηματισμό του ηφαιστειακού θόλου Λιάτσικας στα ανατολικά του κρατήρα του Γεωργίου. Είχε προηγηθείέντονη σεισμική δραστηριότητα από τον Αύγουστο του 1949. Ο θόλος πήρε το όνομα του από το όνομα τουγεωλόγου Ν. Λιάτσικα που μελετούσε την δραστηριότητα.

Νέα Καμένη Θήρας 37

Συνοπτικά Στοιχεία Ηφαιστειακής Δραστηριότητας

Έναρξη VEI* Όγκος Λάβας* (m3)

1570 3 1,2 x 106

23.05.1707 3 8,1 x 107

26.01.1866 2 1,4 x 108

11.08.1925 2 1,0 x 108

23.01.1928 2 4,0 x 104

20.08.1939 2 6,4 x 107

10.01.1950 2 7,0 x 104

*Ο Δείκτης Μεγέθους Ηφαιστειακής Εκρήξεως (VEI) και ο όγκος της λάβας είναι εκτιμήσεις που προέκυψαν από την μελέτη ιστορικών

πηγών.[3]

Σημερινή ΚατάστασηΣήμερα στο νησί εκδηλώνεται ατμιδική δραστηριότητα, στην κορυφή και ανατολικά του κρατήρα τουΓεωργίου, ενώ κατά μήκος των ακτών του υπάρχουν θερμές πηγές.Έρευνα επιστημόνων του Πανεπιστημίου του Καίμπριτζ, η οποία διεξήχθη το 2006, έδειξε ότι σε περίπτωσηπου γινόταν ηφαιστειακή έκρηξη στην περιοχή των νησιών Παλαιά και Νέα Καμένη μέσα στο 2006, αυτή θαείχε αρκετή ενέργεια για να διαρκέσει περισσότερο από 2,7 χρόνια και να φτιάξει ηφαιστειακό θόλο με ύψος115-125 μέτρα.[4]

Στα δύο νησιά, Παλαιά και Νέα Καμένη, υπάρχει σήμερα ολοκληρωμένο σύστημα παρακολούθησης τηςσεισμικής δραστηριότητας και δεκάδων άλλων παραμέτρων, το οποίο έχει εγκατασταθεί από το ΙνστιτούτοΜελέτης και Παρακολούθησης του Ηφαιστείου Σαντορίνης (Ι.Μ.Π.Η.Σ.).

Ιστορία

Το ηφαίστειο και οι ξένοιΟ Abba Pegues ήταν ιησουίτης ιερωμένος που δημοσίευσε ένα βιβλίο για τη Σαντορίνη το 1840. Είναι ένα έργο ιδιάζον που διαπνέεται από ισχυρή θρησκευτικότητα και έντονα πολεμικό ύφος, επιμένει σε μια περιγραφή του νησιού κατά την παράδοση των περιηγητών των προηγούμενων αιώνων. Κύριο ενδιαφέρον του βιβλίου είναι η ιστορία και η συνεισφορά του Τάγματος των Ιησουιτών στη Σαντορίνη, το οποίο διαδέχτηκαν αργότερα οι Λαζαριστές. Στόχος του βιβλίου είναι να αποδείξει πως η πίστη των καθολικών είναι ανώτερη από αυτή των ορθοδόξων «σχησματικών» και ότι θα έπρεπε οι δεύτεροι να επιστρέψουν στην σωστό καθολικό δόγμα. Το ηφαίστειο και οι εκρήξεις του συσχετίστηκαν με τον φόβο, τη θρησκευτική συγκίνηση που αυτές προκαλούσαν, τη μεταφυσική απειλή, την τιμωρία του θεού για τις αμαρτίες των «σχισματικών». Ενδιαφέρον είναι το γεγονός ότι οι λεπτομερέστερες περιγραφές των εκρήξεων, από το 15ο αιώνα και εξής, έγιναν από πατέρες ιησουίτες – όπως του Richard (για το 1650) και του Père Gorée (για το 1707). Αξίζει να αναφερθεί ότι βρισκόμαστε σε μια εποχή που η Ελλάδα δεν αποτελεί ανεξάρτητο κράτος και οι ανταγωνισμοί μεταξύ των θρησκευτικών δογμάτων δεν είναι παρά αντανακλάσεις των γενικότερων ανταγωνισμών που υπήρχαν μεταξύ Δύσης και Ανατολής. Τα πράγματα αλλάζουν αισθητά το 1866 όταν καθολικοί και ορθόδοξοι προύχοντες και έμποροι συνεργάζονται με τους Έλληνες και ξένους επιστήμονες χωρίς εμφανείς εχθρότητες. Πιθανότερα η αλλαγή του τρόπου αντιμετώπισης να οφείλεται στο σταδιακό εξαστισμό της Θήρας, στις διεθνείς σχέσεις που

Νέα Καμένη Θήρας 38

έχουν στο μεταξύ αναπτυχθεί (μετά την ίδρυση του Ελληνικού Κράτους το 1833). Η ύπαρξη αυτού τουγεωλογικού περιβάλλοντος, στη συγκεκριμένη περιοχή, έπαιξε καθοριστικό ρόλο σε όλους τους τομείς τηςανθρώπινης δραστηριότητας. Η καλλιέργεια της γης, η αρχιτεκτονική, το λεξιλόγιο και η αυτοσυνείδηση τωνκατοίκων περνά μέσα από αυτή την ιδιαίτερη κατάσταση. Ακόμα και στις μακρές περιόδους ηρεμίας, ηπαρουσία αυτή σημάδευε θετικά ή αρνητικά τη ζωή των κατοίκων της περιοχής.

Οι Θηραίοι και το ηφαίστειο«Μα κι ο καπετάνιος που την κουμαντάρει και την διαφεντεύει είναι ένας τζαναμπέτης και κακορίζικοςαρχιπειρατής. Ένας κακομούτσουνος κι αιμοβόρος είνε και τονε λένε Βουρκάνο, που σαν τύχει κι ανάψει τοτσιμπούκι του, βγάζει απ’ τα ρουθούνια του φλόγες πύρινες κι ατμίδες καπνού και σαν τεντωθεί τρέμει η γηςκι η οικουμένη. Για τούτο, σαν αγναντέψεις το παράξενο ετούτο νησί απ’ τη μεριά το πονέντε φόβοςαπερίγραπτος και δέος θανάτου σε κυριεύει, γιατί λες: ανή κάμει, πως ξυπνήσει ο τρομερός αυτός δράκοντας,δεν είσαι και τόσο σίγουρος για την ύπαρξή σου. Αφότις, μ’ όλη τη σοφία και γνώση, που απόχτησε οάνθρωπος, δεν είνε σε θέση να προλάβει κι ούτε μπορεί να καταπονέσει το θυμό και την οργή αυτουνού τουανήμερου θηρίου, που λέγεται: σεισμός. »Πάνδημες ήταν οι λιτανείες που λάμβαναν χώρα, όταν γινόταν σεισμοί, ο κλήρος πρωτοστατούσε σ'αυτές τιςλαϊκές συγκεντρώσεις και συμμετείχε στη γενικότερη συγκίνηση του πλήθους. Μέσα και έξω από τους ναούς,με μορφή δεήσεων και μεταφορά λειψάνων, εικόνων, σταυρού κ.λ.π. και με τελετές ευχελαίου. Αίτιος τουσεισμού θεωρούταν μόνο ο Θεός που επιβλέπει τον κόσμο. Είναι φανερό ότι προσπαθούσαν με κάποιουςτρόπους να προβλέψουν τα έκτακτα φυσικά φαινόμενα και ιδίως τα απειλητικά, παρατηρώντας τους«οιωνούς» από το φως του ήλιου, το πέταγμα ή το κρώξιμο των πουλιών, το φεγγάρι, οι άκαιρες φωνές τωνζώων, κτλ. Οι εκτεταμένοι θάνατοι ψαριών και πουλιών, αποτελούσαν σημεία που λάμβαναν πολύ σοβαράυπ'όψη τους.

ΛαογραφίαΤα παλιά χρόνια, οι κάτοικοι της Σαντορίνης θεωρούσαν ότι η Παλαιά και η Νέα Καμένη ήταν κατοικίεςδαιμόνων.

Τα ΗφαίστειαΤα Ηφαίστεια διοργανώνονται τον Αύγουστο από τον Δήμο Θήρας σε όλα τα Δημοτικά Διαμερίσματα τουΔήμου και περιλαμβάνουν μουσικοχορευτικές και θεατρικές παραστάσεις, εκθέσεις, συναυλίες και αθλητικέςδραστηριότητες. Αποκορύφωμα των εκδηλώσεων είναι η εικονική έκρηξη του ηφαιστείου με ρίψη χιλιάδωνβεγγαλικών, την οποία ακολουθεί μεγάλο γλέντι στο χώρο μπροστά από τη Μητρόπολη των Φηρών μεπροσφορά παραδοσιακών μεζέδων (ντοματοκεφτέδες και φάβα) και άφθονου κρασιού.Πρόκειται για μια ενδιαφέρουσα μορφή εξορκισμού του κακού και εξευμενισμού των υποχθόνιων στοιχείωντης φύσης. Κάθε χρόνο ο εορτασμός των Ηφαιστείων σηματοδοτεί το επιτυχές πέρασμα της θερινής περιόδουχωρίς κανένα ξέσπασμα της φύσης. Είναι γεγονός ότι η αναγκαιότητα ρίψης βεγγαλικών κατά τον εορτασμόαυτόν δεν προκύπτει από καμία λογική, ο μόνος λόγος που ακούγεται από πολλούς ντόπιους είναι «για τοκαλό». Η εθιμική πλέον τήρηση αυτού του εορτασμού λαμβάνει χαρακτήρα ομοιοπαθητικής μαγείας.Διανύουμε ήδη το 2007 και το ηφαίστειο της Σαντορίνης, γνωστό για μεγάλες και θορυβώδεις εκρήξεις,παραμένει εδώ και 50 χρόνια σε κατάσταση εντυπωσιακής, αν και φαινομενικής, ηρεμίας και αδράνειας.Κανένας επιστήμονας σε κανένα Πανεπιστήμιο του κόσμου δεν πιστεύει πως η δράση του τελείωσε το 1950,τουναντίον μοιάζουν σκεπτικοί, προβληματισμένοι και μελετούν τη σχέση που τυχόν υπάρχει ανάμεσα στοχρονικό διάστημα ηρεμίας και την ένταση των εκρηκτικών φάσεων. Η τελειοποίηση των τεχνολογικών μέσωνκαι η δυνατότητα ελέγχου και παρακολούθησης της παρούσας φάσης μπορούν να δώσουν περισσότεραστοιχεία στους μελετητές και να βοηθήσουν σε μια πιθανή πρόβλεψη της επόμενης εκρηκτικής φάσης.

Νέα Καμένη Θήρας 39

Το ζήτημα είναι ότι όσο κι αν νιώθει κάποιος την προστατευτική σκέπη της τεχνολογίας, το δέος μπροστά στοάγνωστο ή το λίγο γνωστό είναι αξεπέραστο. Είναι δύσκολο να καταλάβει κάποιος τι σημαίνει η μυστηριώδηςαυτή εκκρεμόητητα για κάποιον που έχει μια μικρή ή μεγάλη σχέση με τη Σαντορίνη. Όπως αναφέρει ησυγγραφέας Μίτσα Μονιούδη – Συρίγου σε άρθρο της στην εφημερίδα «Θηραϊκά Νέα», πολλές οικογένειεςεγκατέλειψαν το νησί κατά τα έτη 1925, 1939 και 1950 και την απόφασή τους ενίσχυσε η ηφαιστειακήδραστηριότητα.Σήμερα πολλοί είναι εκείνοι που επενδύουν τεράστια χρηματικά ποσά σε επιχειρήσεις και κατοικίες στηΣαντορίνη. Οι τιμές των ακινήτων έχουν ανέλθει σε εξαιρετικά υψηλά επίπεδα, γεγονός που αποτρέπειπολλούς καταγόμενους από το νησί να διατηρήσουν τις περιουσίες τους. Αντίθετα αρκετοί ξένοι καταφέρνουννα αγοράσουν εκτάσεις και κτίρια. Η αγορά ακινήτων στην περιοχή είναι βέβαιο ότι θα επηρεαστείκαθοριστικά από μια ενεργοποίηση του ηφαιστείου. Ακόμα και στην περίπτωση που το πρόδρομο στάδιο είναιαρκετά μακρόχρονο και η επιδείνωση των φαινομένων βραδύνει πολύ, η αγορά θα γνωρίσει εξαιρετική κρίση.Οι τιμές των ακινήτων θα πέσουν δραματικά, αλλά μπορεί να συμβεί και το αντίθετο. Είναι σίγουρο ότι τοπλησίασμα ενός τέτοιου φαινομένου άλλους θα συγκινήσει κι άλλους θα τους τρομοκρατήσει.Η εικόνα της περιοχής, χωρίς να λάβουμε υπόψη τα όσα λένε οι ειδικοί, δεν δείχνει ίδια. Τα νησιά Νέα καιΠαλαιά Καμμένη συχνά πλαισιώνονται από πράσινα ρεύματα, άλλοτε έντονα κι άλλοτε λιγότερο έντονα. Τοστενό πέρασμα μεταξύ Νέας και Παλαιάς Καμμένης έχει ζωηρό πράσινο χρώμα και είναι εμφανής η ροήπράσινου νερού. Η κατάσταση γίνεται χειρότερη όταν πάμε στο έξω από την περίμετρο της καλδέραςΚολούμπο. Η σεισμική του δραστηριότητα είναι συνεχής και τα αναβλήματα έχουν θερμοκρασία 220ο C.

Εικόνες από την Νέα Καμένη

Ηφαιστειακά πετρώματα καισιδηρούχα νερά στην Νέα Καμένη.

Διακρίνονται απέναντι οι Λάβες τουΓεωργίου (1866-1870) και από την

πλευρά του φωτογράφου οι Λάβες Ρεκ(1940).

Ηφαιστειακά πετρώματα στην ΝέαΚαμένη. Λάβες Ρεκ (1940)

Κρατήρας, Νέα Καμένη.

Νέα Καμένη Θήρας 40

Αναφορές[1] http:/ / toolserver. org/ ~geohack/ geohack. php?language=el&

pagename=%CE%9D%CE%AD%CE%B1_%CE%9A%CE%B1%CE%BC%CE%AD%CE%BD%CE%B7_%CE%98%CE%AE%CF%81%CE%B1%CF%82&params=36. 4_N_25. 4_E_type:isle_region:GR_scale:30000

[2] Ίρις Τζαχίλη: Οι Αρχές της αιγαιακής προϊστορίας: Οι ανασκαφές στην Θήρα και την Θηρασιά τον 19ο αιώνα, Η Καθημερινή, Αθήνα2006

[3] Global Volcanism Program: "Santorini" (http:/ / www. volcano. si. edu/ world/ volcano. cfm?vnum=0102-04=& volpage=erupt)[4] Pyle D., Elliott J.: "Quantitative morphology, recent evolution, and future activity of the Kameni Islands volcano, Santorini, Greece" (http:/ /

geosphere. geoscienceworld. org/ cgi/ content/ abstract/ 2/ 5/ 253)

Εξωτερικοί σύνδεσμοι• Ινστιτούτο Μελέτης και Παρακολούθησης του Ηφαιστείου Σαντορίνης (ΙΜΠΗΣ) (http:/ / ismosav. santorini.

net/ )• Η δημιουργία της Παλαιάς και της Νέας Καμένης (http:/ / ismosav. santorini. net/ uploads/ media/

Creation_of_Palea_and_Nea_Kameni_01. pdf)• ΕΛ.ΚΕ.Θ.Ε. - Ναυτίλος - Ηφαιστειακή Δραστηριότητα Σαντορίνης (http:/ / www. nautiloshcmr. gr/ santorini.

asp)• Ηφαιστειολογικός χάρτης της Παλαιάς και της Νέας Καμένης (http:/ / ismosav. santorini. net/ uploads/ media/

Hfaisteiologikos_xartis_Paleas_kai_Neas_Kamenis. pdf)

41

Νίσυρος

ΝίσυροςΣυντεταγμένες: 36°35′12″N 27°10′02″E36.5867, 27.1672 [1]

Νίσυρος

Δορυφορική φωτογραφία από τον Landsat. Δεξιά κάτω η Νίσυρος, στη μέση, επάνω, το Γυαλί.Γεωγραφία

Αρχιπέλαγος Αιγαίο Πέλαγος

Σύμπλεγμα Δωδεκάνησα

Έκταση 41,4 τ.χλμ

Χώρες

Ελλάδα

Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου

Νομός Δωδεκανήσου

Πρωτεύουσα Μανδράκι

Δημογραφικά Χαρακτηριστικά

Πληθυσμός 948 (απογραφής 2001)

Ιστότοπος

www.nisyros.gr [2]

Η Νίσυρος είναι νησί του νότιου Αιγαίου και ένα από τα Δωδεκάνησα. Ανήκει στην ομάδα των αρχαίων Νοτίων Σποράδων, και βρίσκεται δυτικά της Ρόδου, ανάμεσα στην Κω, την Τήλο και την Αστυπάλαια.

Νίσυρος 42

Συγκεκριμένα, απέχει 8 μίλια ΒΔ. της Τήλου, και 10 μίλια νότια της Κω στην οποία και υπάγεται διοικητικά.Ο πληθυσμός της το 1950 αριθμούσε 2.516 κατοίκους. Κατά την τελευταία απογραφή (2001), ο πληθυσμός τηςανερχόταν στους 948 κατοίκους. Πρωτεύουσα του νησιού είναι το Μανδράκι. Άλλα χωριά της Νισύρου είναι οΕμπορειός, οι Πάλοι, τα Νικειά και τα Λουτρά.

Γεωγραφία

Κρατήρας ηφαιστείου στη Νίσυρο

Η Νίσυρος αποτελείται από ηφαιστειογενή βουνά, ενώ τοκέντρο της νήσου καταλαμβάνει μεγάλος κρατήρας διαμέτρου4 χλμ., από τον πυθμένα και μέχρι την επιφάνεια του οποίουαπαντάται θείο. Ένας άλλος μικρότερος κρατήρας υψώνεταιστα 700 περίπου μέτρα, δίνοντας και το μεγαλύτερο υψόμετροτης νήσου. Στη νήσο αναβλύζουν επίσης πολλές θερμοπηγές,εκ των οποίων οι κυριότερες είναι στα Λουτρά.Η μορφολογία της έχει επηρεαστεί από το ηφαίστειο και τοηφαιστειογενές της έδαφος που είναι πολύ εύφορο και ευνοείτη δενδροκομία και την πλούσια βλάστηση. Έχει έκταση 41τετραγωνικά χιλιόμετρα, υψόμετρο 698 μέτρα και μήκος ακτών30 χιλιόμετρα. Δυτικά και βόρεια της Νισύρου βρίσκονται τέσσερις νησίδες, τα λεγόμενα Νισύρια.

ΟικονομίαΟι περισσότεροι κάτοικοι ασχολούνται με την γεωργία, την αλιεία και τον τουρισμό. Το μεγαλύτερο έσοδο τουνησιού όμως, προέρχεται από την εκμετάλλευση της ελαφρόπετρας, με την οποία απασχολούνται αρκετοίκάτοικοι στο νησάκι Γυαλί, που απέχει 3 μίλια από την Νίσυρο, καθώς και από την εκμετάλλευση του περλίτη.Το ηφαίστειο της Νισύρου με τον κρατήρα του Στεφάνου αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα αξιοθέατα τουνησιού.

ΜυθολογίαΗ γένεσή της συνδέεται με τη μυθική φαντασία των Αρχαίων Ελλήνων. Η Νίσυρος γεννήθηκε σύμφωνα με τομύθο της Γιγαντομαχίας. Η μητέρα των πάντων Γη, έστρεψε τους θνητούς Γίγαντες κατά των αθάνατων θεώντου Ολύμπου. Οι θεοί καταδίωξαν τους Γίγαντες, οι οποίοι υποχώρησαν έντρομοι. Ο θεός της θάλασσαςΠοσειδώνα είχε αναλάβει, κατόπιν εντολής του Δία, να εξαφανίσει το Γίγαντα Πολυβώτη, ο οποίος διέσχισεφοβισμένος το Αιγαίο προκειμένου να σωθεί. Ο Ποσειδώνας τον πρόφτασε κοντά στην Κω. Με την τρίαινάτου, απέσπασε ένα τμήμα από την Κω και το εκσφενδόνισε εναντίον του Πολυβώτη. Ο Ποσειδώνας πέτυχε τοΓίγαντα και τον καταπλάκωσε. Το κομμάτι αυτό της Κω έγινε η Νίσυρος.

Νίσυρος 43

ΙστορίαΚατά τους Περσικούς πολέμους η Νίσυρος μαζί με την Κάλυμνο και την Κω υπάγονταν στο Βασίλειο τηςΑλικαρνασσού υπό την Αρτεμισία. Στη συνέχεια ακολούθησε την τύχη των υπολοίπων πέριξ αυτής νήσων.Καταλήφθηκε από τους Ιταλούς το 1912, οι οποίοι εξουσίαζαν το νησί μέχρι την προσάρτησή της στην Ελλάδατο 1948.

ΈθιμαΤο πανηγύρι της Παναγιάς της Σπηλιανής το Δεκαπενταύγουστο είναι το πιο γνωστό έθιμο του νησιού. Στηνακολουθία του Εσπερινού ψάλλεται στο τέλος ένα μοιρολόι που θυμίζει Μ.Εβδομάδα και τη Μ.Παρασκευή. ΟιΝισύριοι έχουν συνθέσει δικά τους εγκώμια για τη γιορτή. Μετά την ακολουθία του Εσπερινού προσφέρεταινηστήσιμο δείπνο και παραδοσιακοί λουκουμάδες. Κατά την ακολουθία του Όρθρου γίνεται το κόλλυβο τηςΠαναγίας με τη συνοδεία μοιρολογιών από τις εννιαμερίτισσες, οι οποίρε έχουν φέρει και τα υλικά για τοκόλλυβο. Οι εννιαμερίτισσες είναι γυναίκες που έχουν κάνει τάμα να περάσουν 9 μερόνυχτα προσευχής στακελιά της μονής, προσφέροντας διάφορες εργασίες για την καθαριότητα και την προετοιμασία τουμοναστηριού κατά τη διάρκεια του πανηγυριού. Μετά το τέλος της λειτουργίας το κόλλυβο μεταφέρεται μαζίμε την εικόνα της Παναγίας και με τη συνοδεία της πομπής των πανηγυριωτών από το Ηγουμενείο στηντραπεζαρία της μονής, όπου παρατίθεται πάνδημο γεύμα. Μετά το τέλος του γεύματος κάθε προσκυνητήςασπάζεται τη θαυματουργή εικόνα της Παναγίας, δέχεται από τον ιερέα κόλλυβα και αφήνει τον οβολό του γιατην αντιμετώπιση των εξόδων του γεύματος.

Ο δήμος Νισύρου

Ο δήμος Νισύρου

Ο δήμος Νισύρου περιλαμβάνει το νησίτης Νισύρου, καθώς και τις γύρω νησίδες.Αναλυτικά οι οικισμοί και οι νησίδες πουαποτελούν τον δήμο Νισύρου:

Δ.δ. Μανδρακίου [ 708 ]• το Μανδράκι [ 682 ]• το Γυαλί (νησίδα) [ 10 ]• η Κανδελιούσσα (νησίδα, φάρος)

[ 0 ]• τα Λουτρά [ 16 ]Δ.δ. Εμπορειού [ 192 ]• ο Εμπορειός [ 25 ]• ο Άγιος Αντώνιος (νησίδα) [ 0 ]• οι Πάλοι [ 167 ]• η Στρογγύλη (νησίδα) [ 0 ]Δ.δ. Νικιών [ 48 ]• τα Νικιά [ 48 ]• το Αυλάκι [ 0 ]• τα Παχειά (νησίδα) [ 0 ]• η Περγούσσα (νησίδα) [ 0 ]

Με την εφαρμογή της νέας διοικητικής διαίρεσης της χώρας κατά το Πρόγραμμα Καλλικράτης το 2011ουδεμία μεταβολή επήλθε στο Δήμο, σύμφωνα με το άρθρο 1,§ 2.10.Γ. αυτού.

Νίσυρος 44

ΣημειώσειςΛεπτομερείς ναυτιλιακές πληροφορίες για την νήσο Νίσυρο παρέχει ο Ελληνικός Πλοηγός 4ος τόμος καιιδιαίτερα ο χάρτης ελληνικής έκδοσης: ΧΕΕ-4513, που καλύπτει και την νήσο Τήλο.

Βιβλιογραφία• "Νίσυρος: Της λάβας και του πελάγους". Ειδικό αφιέρωμα περιοδικού Γεωτρόπιο τεύχος 80, σ. 76-81 (Οκτ..

2001)

Εξωτερικοί σύνδεσμοι• Δήμος Νισύρου [2]

• Πληροφορίες για τη Νίσυρο [3]

• Η Νίσυρος [4]

• Ντοκιμαντέρ: Νίσυρος, κάτω απ' το ηφαίστειο [5] (προβολή [6]) (Αρχείο ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ)

Παραπομπές[1] http:/ / toolserver. org/ ~geohack/ geohack. php?language=el&

pagename=%CE%9D%CE%AF%CF%83%CF%85%CF%81%CE%BF%CF%82& params=36. 5867_N_27. 1672_E_type:isle[2] http:/ / www. nisyros. gr[3] http:/ / www. nisyros. co. uk/ nisyros. html[4] http:/ / www. islasdelegeo. com/ greek/ islands/ nisyros/[5] http:/ / www. ert-archives. gr/ V3/ public/ pop-info. aspx?tid=0000006670& tsz=0& act=mInfo[6] http:/ / www. ert-archives. gr/ V3/ public/ pop-view. aspx?tid=0000006670& tsz=0& act=mMainView

45

Ψάρωνας

ΨάρωναςΣυντεταγμένες: 38°11′04″N 26°01′24″E38.18444, 26.02333 [1] Ο Ψάρωνας είναι ένα νεότερο σβησμένοηφαίστειο που βρίσκεται στο νότιο άκρο της Χίου, εγγύτατα και δυτικά του λιμένα Εμπορειού.Σήμερα αποτελεί ένα σύνθετο ηφαιστειακό θόλο με τρεις μαστοειδείς κορυφές από τις οποίες η υψηλότερηφθάνει τα 198 μέτρα. Η μέγιστη διάμετρος της βάσης του είναι περίπου 1700 μέτρα. Οι παλαιές λάβες τουηφαιστείου παρουσιάζουν δακτυλιοειδείς σχηματισμούς.

Πηγές• "Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια Δρανδάκη" τομ.ΚΔ΄, σελ.818

Παραπομπές[1] http:/ / toolserver. org/ ~geohack/ geohack. php?language=el&

pagename=%CE%A8%CE%AC%CF%81%CF%89%CE%BD%CE%B1%CF%82& params=38_11_04_N_26_01_24_E_type:mountain

46

Ισλανδία

47

Εϊγιαφιατλαγιοκούλ

Εϊγιαφιατλαγιοκούλ

Εϊγιαφιατλαγιοκούλ

Εϊγιαφιατλαγιοκούλ (Ισλανδία)

Συντεταγμένες: 63°38′N 19°36′W63.633, -19.6 [1]

Το Εϊγιαφιατλαγιοκούλ (Ισλανδικά:Eyjafjallajökull προφέρεται [ˈɛɪjaˌfjatlaˌjœːkʏtl]) είναι ηφαίστειο τηςΙσλανδίας, στα νότια του νησιού, 125 χιλιόμετρα ανατολικά της πρωτεύουσας της χώρας Ρέυκιαβικ. Με το ίδιοόνομα αναφέρεται και ο παγετώνας που καλύπτει τον ηφαιστειακό όγκο. Το όνομά του είναι σύνθετομεταφραζόμενο στην ελληνική ως "νησιωτοπαγετωνοκορφή", (κορυφή νησιωτικού παγετώνα)

ΓενικάΟ παγετώνας Εϊγιαφιατλαγιοκούλ καλύπτει έκταση 100 τετραγωνικών χιλιομέτρων και κινείται νότια τουηφαιστείου καταλήγοντας κοντά στις ακτές του Ατλαντικού. Το ηφαίστειο παρουσιάζει συχνή δραστηριότητααπό τον 9ο αιώνα, περίοδο της εγκατάστασης των πρώτων κατοίκων στην Ισλανδία, και εξερράγη διαδοχικάτα έτη 902, 1612, 1821 και 1823 και 2010[2] . Η διάμετρος του κρατήρα του είναι 3-4 χιλιόμετρα. Η έκρηξη τουΑπριλίου 2010 δημιούργησε μεγάλο ηφαιστειακό νέφος που κάλυψε το μεγαλύτερο μέρος της Ευρώπης, καιπροκάλεσε διακοπή των αεροπορικών μεταφορών, κυρίως στη βορειοδυτική Ευρώπη[3] .

Εϊγιαφιατλαγιοκούλ 48

Έκρηξη

Το Εϊγιαφιατλαγιοκούλ κατά τη διάρκεια έκρηξης στις 27Μαρτίου 2010

Συγκεκριμένα το ηφαίστειο αυτό εξερράγη στις 14Απριλίου του 2010 εκτινάσσοντας τεράστιεςποσότητες σε κυβικά χιλιόμετρα ηφαιστειακήςτέφρας που κάλυψε τη βόρεια Ευρώπη και έφθασεμέχρι τη Ρωσία. Η νέα αυτή ενεργοποίησή τουάρχισε ν΄ αναφαίνεται από τα τέλη του Δεκεμβρίουτου 2009 με μία επαναλαμβανόμενη σειράμικροσεισμών αύξουσας έντασης. Στις 20 Μαρτίουσημειώθηκε σε αρκετή απόσταση από τον κρατήραμια πολύ μεγάλη εκτόνωση αερίων η οποία καιενεργοποίησε τις υπηρεσίες ασφαλείας της Χώρας.Στις 27 Μαρτίου η έκρηξη ξεκίνησε με εκτίναξητεραστίων ποσοτήτων ατμού υγροποιημένου πάγουγεγονός που οδήγησε στην απομάκρυνση των κατοίκων της γύρω περιοχής. Στη συνέχεια μετά τους ατμούςακολούθησε μικρή ύφεση και στις 14 Απριλίου άρχισε να εκτινάσεται ηφαιστειακή τέφρα. Η δραστηριότητααυτή του ηφαιστείου συνεχίσθηκε με φθίνουσα όμως πορεία για 6 ημέρες. Μέχρι τις 20 Απριλίου είχε χάσειπερίπου το 80% της αρχικής έντασής της.

Μέτρα ασφαλείαςΣτα έκτακτα μέτρα που έλαβε η Υπηρεσία Eurocontrol των Βρυξελλών της Ε.Ε.(*), από τη πρώτη στιγμή τηςεκτίναξης της ηφαιστειακής τέφρας, ήταν και η διακοπή των αεροπορικών συγκοινωνιών της Ευρώπης, μεσταδιακό κλείσιμο των αεροδρομίων, προκειμένου έτσι ν΄ αποφευχθεί αεροπορικό δυστύχημα. Το μέτρο αυτόπροκάλεσε το μεγαλύτερο χάος των αεροσυγκοινωνιών στην Ευρώπη από το τέλος του Β' ΠαγκοσμίουΠολέμου, με συνέπεια να δεχθεί πολλές επικρίσεις ακόμη και ως υπερβολικό.Μεταξύ των κυρίων επικριτών του μέτρου ήταν ο Άγγλος βουλευτής Φίλιπ Μπράντμπερν που το χαρακτήρισε"νωθρή αντίδραση των Βρυξελλών" ταυτίζοντάς την μ΄ εκείνον που σαλιώνει το δάκτυλό του για να βρει τηδιεύθυνση του ανέμου, ενώ ο επικεφαλής του Ιδρύματος Σούμαν που εδρεύει στις Βρυξέλλες Ζαν-ΝτομινίκΤζουλιάνι σχολίασε ότι κίνητρο του μέτρου ήταν «περισσότερο ο φόβος και λιγότερο η επιστήμη». Παρά ταύταο Γάλλος υπουργός εξωτερικών Μπερνάρ Κουσνέρ μιλώντας σε γαλλικό ραδιοφωνικό σταθμό ομολόγησε ότι«η Ε.Ε. δεν αντέδρασε σωστά και θα πρέπει ν΄ αναπροσαρμόσουμε τις οδηγίες» δικαιολογώντας ότι αυτόσυνέβη επειδή δεν υπήρξε ανάλογο περιστατικό στο παρελθόν.• (*) Η Υπηρεσία Eurocontol είναι ο Διεθνής Οργανισμός Ασφάλειας Αεροπλοΐας της Ε.Ε. που εδρεύει στις

Βρυξέλλες και είναι αρμόδιος του ελέγχου και της επίβλεψης της ασφάλειας όλων των εμπορικών(πολιτικών) πτήσεων που πραγματοποιούνται πάνω, από και πρός τα κράτη μέλη της Ε.Ε., πουυπολογίζονται σε περίπου 28.000 πτήσεις το εικοσιτετράωρο.

Εϊγιαφιατλαγιοκούλ 49

Επιπτώσεις

ΟικονομικέςΣύμφωνα με τα κατ΄ εκτίμηση στοιχεία που έδωσε στη δημοσιότητα η Διεθνής Ένωση Αερομεταφορών , ηγνωστή ΙΑΤΑ, η έκρηξη του εν λόγω ηφαιστείου, σε συνδυασμό των μέτρων ασφαλείας που λήφθηκανπροκάλεσε τις ακόλουθες επιπτώσεις σε αριθμούς:1. 1,7 δις. δολάρια συνολικό κόστος στις αεροπορικές εταιρείες, όπου μόνο το τριήμερο 17-19 Απριλίου που

το πρόβλημα ήταν εντονότερο ήταν της τάξεως των 400 εκατομ. δολ. την ημέρα.2. Στο ίδιο τριήμερο ακυρώθηκαν περί τις 60.000 πτήσεις.3. Μείωση του ετήσιου τζίρου της αεροπορικής βιομηχανίας σε ποσοστό 25%4. Περίπου 3,5 εκατ. επιβάτες ταλαιπωρήθηκαν στο αυτό τριήμερο5. Το κόστος ακυρώσεων πτήσεων για τις εταιρείες στο ίδιο τριήμερο έφθασε τα 120 εκατομ. δολ.6. Αντίθετα, με τα μέτρα ασφαλείας, εξοικονομήθηκαν περίπου τα 330 εκατομ δολάρια από τα καύσιμα των

αεροσκαφών που καθηλώθηκαν κατά το ίδιο διάστημα.7. Τέλος υπολογίσθηκε ότι 150 ευρωπαϊκές αεροπορικές εταιρείες επηρεάστηκαν από την εν λόγω έκρηξη του

Εϊγιαφιατλαγιοκούλ.

ΠεριβαλλοντικέςΣύμφωνα με εκτίμηση των ειδικών οι επιπτώσεις της έκρηξης αυτής στο περιβάλλον αναμένονται οι ελάχιστεςαπό το γεγονός ότι η έντασή της ήταν σχετικά πολύ μικρή συγκριτικά με εκείνη του Πινατούμπο τωνΦιλιππίνων που σημειώθηκε το 1991. Η εκτίμηση αυτή βασίσθηκε και στο γεγονός ότι τόσο το σύννεφο τηςηφαιστειακής τέφρας δεν έφθασε σε πολύ υψηλά επίπεδα όσο και η περιεκτικότητα αυτών σε θείο ήταν πολύμικρή. Αντίθετα εκτιμούν ότι περισσότερο ωφέλησε περιβαλλοντικά, τον ευρωπαϊκό χώρο γενικότερα, από τηνεξοικονόμηση ρύπων, λόγω της πενθήμερης διακοπής των αερομεταφορών και της καθήλωσης τωναεροσκαφών, ένεκα των μέτρων ασφαλείας.

Παραπομπές[1] http:/ / toolserver. org/ ~geohack/ geohack. php?language=el&

pagename=%CE%95%CF%8A%CE%B3%CE%B9%CE%B1%CF%86%CE%B9%CE%B1%CF%84%CE%BB%CE%B1%CE%B3%CE%B9%CE%BF%CE%BA%CE%BF%CF%8D%CE%BB&params=63_38_N_19_36_W_

[2] Ηφαιστειακή δραστηριότητα του Eyjafjallajökull (http:/ / scienceblogs. com/ eruptions/ 2010/ 03/ increasing_signs_of_activity_a. php)[3] Τα Νέα, Ηφαίστειο σταματά τις πτήσεις στην Ευρώπη (http:/ / www. tanea. gr/ default. asp?pid=2& ct=2& artid=4569992)

50

Χβαννανταλσνγιούκουρ

ΧβαννανταλσνγιούκουρΣυντεταγμένες: 64°00′N 16°39′W64, -16.65 [1]

Χβαννανταλσνγιούκουρ

Χβαννανταλσνγιούκουρ (Ισλανδία)

Το Χβαννανταλσνγιούκουρ (ισλανδικά: Hvannadalshnjúkur) είναι ηφαίστειο στα νοτιοανατολικά τηςΙσλανδίας.Είναι το υψηλότερο όρος της χώρας. Μια μέτρηση που ολοκληρώθηκε τον Αύγουστο του 2005 καθόρισε τούψος του σε 2.110 μέτρα ενώ σε προηγούμενη μέτρηση είχε βρεθεί στα 2.119 μέτρα.Το ηφαίστειο βρίσκεται στα όρια του Εθνικού Πάρκου Σκαφτάφελλ και απλώνεται κάτω από τον παγετώναÖræfajökull .Το όνομα του παγετώνα σημαίνει παγετώνας της καταστροφής, και ονομάστηκε έτσι μετά από μεγάλεςηφαιστειακές εκρήξεις το 1362 που κατέστρεψαν πολλά αγροκτήματα στην περιοχή. Το ηφαίστειο εξερράγηγια τελευταία φορά το 1727 και, παρά την επαναδημιουργία των αγροκτημάτων, η περιοχή είναι ακόμαγνωστή ως Öræfi, δηλαδή 'ακαλλιέργητη γη.

Η αναρρίχηση στην κορυφή του Χβαννανταλσνγιούκουρ είναι δυνατή μόνο διασχίζοντας τον παγετώνα.

Εξωτερικές συνδέσεις• Εικόνες Ηφαιστείων της Ευρώπης [2]

Παραπομπές[1] http:/ / toolserver. org/ ~geohack/ geohack. php?language=el&

pagename=%CE%A7%CE%B2%CE%B1%CE%BD%CE%BD%CE%B1%CE%BD%CF%84%CE%B1%CE%BB%CF%83%CE%BD%CE%B3%CE%B9%CE%BF%CF%8D%CE%BA%CE%BF%CF%85%CF%81&params=64_N_-16. 65_E_type:mountain

[2] http:/ / volcano. und. nodak. edu/ vwdocs/ volc_images/ europe_west_asia/ Oraefajokull. html

51

Ισπανία

52

Τέιντε

Τέιντε

Τέιντε

Το Τέιντε (Teide) είναι ηφαίστειο που βρίσκεται στονησί Τενερίφη (Κανάρια νησιά, Ισπανία). Με ύψος3.718 μέτρα πάνω από την επιφάνεια της θάλασσαςκαι πάνω από 7.000 μέτρα πάνω από το θαλάσσιοπυθμένα, είναι η υψηλότερη κορυφή στην Ισπανία, οξηράς κάθε Ατλαντικός Ωκεανός και το τρίτομεγαλύτερο ηφαίστειο στον κόσμο μετρώντας από τηβάση του, μετά τα Mauna Loa και Mauna Kea, πουβρίσκονται στο νησί της Χαβάης. Το ηφαίστειο και οπεριβάλλον χώρος του εμπεριέχονται στο ΕθνικόΠάρκο του Teide, και από το 2007 αποτελεί ΜνημείοΠαγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Εκπαιδευτική Επιστημονική και Πολιτιστική Οργάνωση τωνΗνωμένων Εθνών.

Είναι το πιο συχνά επισκεπτόμενο πάρκο στην Ισπανία, και τις Κανάριες Νήσους. Το ηφαίστειο ήταν ιερό γιατους αρχαίους κατοίκους του νησιού της Τενερίφης, το Guanches.

Συνδέσεις• Τέιντε [1]

Παραπομπές[1] http:/ / reddeparquesnacionales. mma. es/ parques/ teide/ index. htm

53

Ιταλία

54

Αίτνα

ΑίτναΣυντεταγμένες: 37°43′46″N 15°00′17″E37.7294, 15.0047 [1]

Αίτνα

Φωτογραφία της έκρηξης του ηφαιστείου το 2002 από το Διεθνή ΔιαστημικόΣταθμό

Η Αίτνα είναι ένα ενεργό ηφαίστειο στιςανατολικές ακτές της Σικελίας, τομεγαλύτερο και υψηλότερο ενεργόηφαίστειο στην Ευρώπη (ύψος 3.350μέτρα). Η Αίτνα καλύπτει έκταση 1190τετραγωνικών χιλιομέτρων με περιφέρειαβάσης 140 χιλιόμετρα, δηλαδή είναι τρειςφορές μεγαλύτερη από το Βεζούβιο.

Είναι από τα πιο ενεργά ηφαίστεια στονκόσμο. Αν και οι εκρήξεις του μπορεί ναείναι μερικές φορές πολύ καταστροφικές,γενικά δεν θεωρείται ιδιαίτεραεπικίνδυνο και χιλιάδες κάτοικοι ζουνστις πλαγιές του ηφαιστείου και τις γύρωπεριοχές. Το γόνιμο έδαφος είναικατάλληλο για εκτεταμένες γεωργικέςδραστηριότητες.

Προέλευση ονόματος καιΜυθολογία

Η ονομασία Αίτνα μπορεί να προέρχεταιαπό την ελληνική λέξη αίθω, που σημαίνει«καίγομαι», ή τη φοινικική λέξη «attano».Οι Άραβες ονόμαζαν το βουνό GibelUtlamat, το βουνό της φωτιάς. Ηονομασία αυτή εξελίχτηκε αργότερα σεMons Gibel κι έτσι στην τοπική διάλεκτοτο ηφαίστειο ονομάζεται Mongibeddu.

Στην Ελληνική μυθολογία, ο Αίολος είχεφυλακίσει τους ανέμους στις σπηλιέςκάτω από την Αίτνα. Ο Γίγαντας Τυφώνκαταπλακώθηκε από το όρος Αίτνα, σύμφωνα με τον ποιητή Αισχύλο, και ήταν η αιτία των ηφαιστειακώνεκρήξεων. Στη Ρωμαϊκή μυθολογία, ο Βούλκαν, θεός της φωτιάς, είχε το εργαστήριό του κάτω από την Αίτνα .

Αίτνα 55

Γεωλογία - Ιστορικές εκρήξειςΗ ηφαιστειακή δραστηριότητα στην Αίτνα ξεκίνησε περίπου πριν 500.000 χρόνια, με υποθαλάσσιες εκρήξειςκατά μήκος των ακτών της Σικελίας.Πριν 35.000 χρόνια και για μια χρονική περίοδο περίπου 20.000 χρόνων, έλαβαν χώρα μερικές ιδιαίτεραισχυρές εκρήξεις, στάχτη από τις οποίες είχε φτάσει ακόμα και μέχρι τη Ρώμη, περίπου 800 χιλιόμετρα βόρειατης Αίτνας. Πριν 3.500 χρόνια, μια ηφαιστειακή έκρηξη προκάλεσε μια γιγάντια κατολίσθηση στην ανατολικήπλαγιά του βουνού. Το γεγονός μνημονεύει ο Διόδωρος ο Σικελιώτης και αποτελεί την πρώτη γνωστή μαρτυρίαγια έκρηξη της Αίτνας. Η επόμενη κατολίσθηση θα γινόταν μετά από 1500 περίπου χρόνια, δημιουργώνταςκαλντέρα.Το 396 π.Χ., λέγεται ότι μια έκρηξη της Αίτνας ματαίωσε τα σχέδια των Καρχηδονίων για εισβολή στιςΣυρακούσες κατά τον Πρώτο Σικελικό Πόλεμο.

Δείτε Ακόμη• Κατάνη

Παραπομπές[1] http:/ / toolserver. org/ ~geohack/ geohack. php?language=el& pagename=%CE%91%CE%AF%CF%84%CE%BD%CE%B1& params=37.

7294_N_15. 0047_E_type:mountain

56

Αλικούντι

ΑλικούντιΣυντεταγμένες: 38°32′45″N 14°21′00″E38.54583, 14.35 [1]

Αλικούντι

Γεωγραφία

Αρχιπέλαγος Αρχιπέλαγος των Αιολίδων(νότια Τυρρηνική Θάλασσα)

Σύμπλεγμα Αιολίδες Νήσοι

Έκταση 5,2 τ.χλμ

Υψηλότερη Κορυφή Φίλο ντελ Άρπα (675 μ)

Χώρες

Ιταλία

Δήμος Λίπαρι

Επαρχία Μεσσήνης

Περιφέρεια Αυτόνομη Περιφέρεια Σικελίας

Δημογραφικά Χαρακτηριστικά

Πληθυσμός 105 (απογραφής 2001)

Το Αλικούντι (Alicudi) είναι ένα μικρό ηφαιστειογενές νησί της νότιας Ιταλίας, ευρισκόμενο στο βορειοδυτικόάκρο του Αρχιπελάγους των Αιολίδων. Το όνομά του προέρχεται από παραφθορά του αρχαίου ελληνικούΕρικούσσα - οι Έλληνες εποικιστές το είχαν ονομάσει έτσι επειδή ήταν γεμάτο από ρείκια.Οι γεωλόγοι εκτιμούν ότι δημιουργήθηκε χάρη σε μια ηφαιστειακή έκρηξη γύρω στα 150.000 χρόνια πριν τις μέρες μας. Το ηφαίστειο του νησιού αποκαλείται από τους ντόπιους Filo dell'Arpa (χορδή της άρπας) και θεωρείται σβησμένο - η τελευταία έκρηξή του χρονολογείται βαθιά στην προϊστορία, πριν από περίπου 50.000

Αλικούντι 57

χρόνια, ή κατ' άλλους λίγο πιο πρόσφατα, πριν από 28.000.Μεταξύ των Αιολίδων Νήσων, το Αλικούντι θεωρείται το πιο απομονωμένο από τους σύγχρονους ρυθμούςζωής και το πλέον ανέπαφο από τον τουρισμό. Υπάρχει μόλις μία ταβέρνα και καθόλου δρόμοι ή τράπεζες. Οιλιγοστοί κάτοικοι (105 - απογραφή 2001 [2]) ζουν κατά βάσιν από την αλιεία. Το νησί παράγει επίσηςροδάκινα και λάδι, καθώς και κηπευτικά για οικιακή χρήση.Διοικητικά υπάγεται στο Λίπαρι, απ' το οποίο απέχει 34 ναυτικά μίλια.

Στο άρθρο αυτό έχει ενσωματωθεί κείμενο από το άρθρο Alicudi [3] της Ιταλικής Βικιπαίδειας, η οποία διανέμεται υπό την GNU FDLκαι την CC-BY-SA 3.0 [11]. (ιστορικό/συντάκτες [3]).

Παραπομπές[1] http:/ / toolserver. org/ ~geohack/ geohack. php?language=el&

pagename=%CE%91%CE%BB%CE%B9%CE%BA%CE%BF%CF%8D%CE%BD%CF%84%CE%B9&params=38_32_45_N_14_21_00_E_

[2] http:/ / dawinci. istat. it/ daWinci/ jsp/ MD/ dawinciMD. jsp?a1=m60G0c0I0& a2=m0a02048f8& n=1UH90009OG0&v=1UH07B07TL50000#asterisco

[3] http:/ / it. wikipedia. org/ wiki/ Alicudi

58

Βεζούβιος

ΒεζούβιοςΣυντεταγμένες: 40°49′17″N 14°25′32″E40.8214, 14.4256 [1]

Ο Βεζούβιος όπως φαίνεται από την Πομπηία

Εσωτερικό κρατήρα του Βεζούβιου

Ο Βεζούβιος είναι ένα βουνό-ηφαίστειο στις δυτικέςακτές της Ιταλίας και σε απόσταση 12 χλμ. από τηΝάπολη.

Πριν από την πρώτη του έκρηξη στα 79 μ.Χ., τοθεωρούσαν σαν ένα απλό βουνό. Ο Στράβωναςμάλιστα λέει ότι το βουνό Ουεσούϊον (έτσι αποκαλείτο Βεζούβιο) ήταν σκεπασμένο με ωραίους αγρούς,εκτός από την κορυφή του, που ήταν επίπεδη, μαύρηκαι σκεπασμένη εδώ και κει και βγάζει τοσυμπέρασμα ότι το βουνό είχε πάρει φωτιά και είχεκαεί, αλλά η φωτιά έσβησε, επειδή έλειπε τοκαύσιμο υλικό. Η πρώτη φοβερή έκρηξη τουΒεζούβιου, που κατάστρεψε ολοκληρωτικά καιεξαφάνισε μέσα στις λάβες της τρεις μεγάλες πόλεις,την Πομπηία, το Ηράκλειο και τις Σταβίες, έγινε στα79 μ.Χ. Την έκρηξη την περιέγραψε ο Πλίνιος οΝεότερος, που ήταν αυτόπτης μάρτυρας τηςκαταστροφής. Άλλες μεγάλες εκρήξεις έγιναν στα1794, στα 1872 και στα 1906, που προκάλεσανμεγάλες καταστροφές και θανάτους πολλώνανθρώπων. Παρόλο τον κίνδυνο που διατρέχουν οικάτοικοι και το ξέρουν, η περιοχή γύρω από τοΒεζούβιο είναι πυκνά κατοικημένη, γιατί τοηφαιστειογενές έδαφος του βουνού είναι εξαιρετικάεύφορο.

Τη μορφή και τη διαμόρφωση που έχει σήμερα οΒεζούβιος την πήρε μετά από την έκρηξη του 79μ.Χ., αν και οι διάφορες εκρήξεις που έγιναναργότερα προξένησαν μερικές μεταβολές στην όψητου. Έχει τρεις κορυφές: Την Σόμμα βόρεια, τονκαθαυτό Βεζούβιο νότια και το Οτταγιάνο ανάμεσα.Σήμερα, ο καθαυτό Βεζούβιος έχει περιφέρειαβάσης 45 χιλιόμετρα και η διάμετρος του κρατήρατου είναι 570 μέτρα περίπου. Το ύψος τουμεταβάλλεται μετά από κάθε ισχυρή έκρηξη καιείναι σήμερα 1.180 μέτρα. Οι πλαγιές του βουνού

Βεζούβιος 59

είναι κατάφυτες από κήπους και αγρούς μέχρι ένα ορισμένο ύψος. Ιδιαίτερα ευδοκιμούν τα αμπέλια απόαρχαιότατα χρόνια. Τα κρασιά του Βεζούβιου τα εκτιμούσαν ιδιαίτερα από τη Ρωμαϊκή εποχή και είναιπεριζήτητο το θαυμάσιο κρασί «Λάκριμα Κρίστι» (Δάκρυα του Χριστού).

LP Το άρθρο βασίστηκε αρχικά σε αντίστοιχο άρθρο της Live-Pedia. (ιστορικό [2]).Η εισαγωγή έγινε πριν την 1 Νοεμβρίου 2008, συνεπώς ισχύει η διπλή αδειοδότηση υπό την άδεια CC-BY-SA 3.0 [11] και την GFDL[3].

Παραπομπές[1] http:/ / toolserver. org/ ~geohack/ geohack. php?language=el&

pagename=%CE%92%CE%B5%CE%B6%CE%BF%CF%8D%CE%B2%CE%B9%CE%BF%CF%82& params=40. 8214_N_14.4256_E_type:mountain

[2] http:/ / www. livepedia. gr/ index. php?title=1& action=history[3] http:/ / www. gnu. org/ copyleft/ fdl. html

60

Βουλκάνο

ΒουλκάνοΣυντεταγμένες: 38°24′N 14°58′E38.4, 14.967 [1]

Βουλκάνο

Γεωγραφία

Αρχιπέλαγος Αρχιπέλαγος των Αιολίδων(νότια Τυρρηνική Θάλασσα)

Σύμπλεγμα Αιολίδες Νήσοι

Έκταση 21 τ.χλμ

Υψηλότερη Κορυφή Μόντε Άρια (501 μ)

Χώρες

Ιταλία

Δήμος Λίπαρι

Επαρχία Μεσσήνης

Περιφέρεια Αυτόνομη Περιφέρεια Σικελίας

Δημογραφικά Χαρακτηριστικά

Πληθυσμός 715 (απογραφής 2001)

Το Βουλκάνο ή Βουρκάνου (ιταλικά Vulcano, σικελικά Vurcanu) είναι ηφαιστειογενές νησί του Αρχιπελάγουςτων Αιολίδων, ευρισκόμενο 14 ναυτικά μίλια βόρεια της Σικελίας. Στην πραγματικότητα αποτελείται από δύονησιά, το Βουλκάνο και το Βουλκανέλο, τα οποία ενώνονται με έναν ισθμό που σκεπάζεται από τη θάλασσαόταν έχει τρικυμία.Η έκτασή του ανέρχεται σε 21 τ.χμ., ο πληθυσμός σε 715 κατοίκους (απογραφή 2001 [2]) και διοικητικάυπάγεται στο Δήμο Λίπαρι. Η απόσταση μεταξύ Βουλκάνο και Λίπαρι είναι λίγο μικρότερη από μισό μίλι.Το νησί ζει κυρίως από τον τουρισμό που συγκεντρώνει χάρη στις ιαματικές πηγές και τα λασπόλουτρα.Παράγει επίσης κρασί ίδιας ποιότητας με το σαντορινιό - τα αμπέλια εισήχθησαν το 19ο αιώνα από τοΒρετανό Τζέιμς Στίβενσον, ο οποίος κατείχε το βόρειο κομμάτι του κυρίως νησιού από το 1860, αλλά τοεγκατέλειψε μετά την επανενεργοποίηση του ηφαιστείου το 1888.

Βουλκάνο 61

Γεωλογικά χαρακτηριστικάΤο Βουλκάνο είναι ένα από τα τέσσερα ενεργά ηφαίστεια της Ιταλίας, φιλοξενώντας πέντε κρατήρες:• Στο νότο βρίσκονται οι Μόντε Άρια (υψόμετρο 501 μέτρα), Μόντε Σαρατσένο (481) και Μόντε Λουτσία

(188) - στρωματοηφαιστειακής προέλευσης και οι τρεις, βρίσκονται σε διαδικασία σχηματισμού κοινήςκαλδέρας.

• Στο βορρά βρίσκεται το Βουλκανέλο (123), το οποίο αναδύθηκε από τη θάλασσα το 183 π.Χ..• Στο κέντρο του νησιού βρίσκεται ο κώνος Φόσα που φιλοξενεί το Μεγάλο Κρατήρα (Gran Cratere). Ο

κρατήρας σχηματίζει την καλδέρα Λέντια.Ο κρατήρας με την πιο έντονη πρόσφατη δραστηριότητα είναι ο Μεγάλος - υπολογίζεται ότι από τις αρχές της4ης χιλιετίας π.Χ. μέχρι σήμερα έχει προκαλέσει τουλάχιστον επτά μείζονες εκρήξεις, με τελευταία αυτήν τωνετών 1888-1890 που προκάλεσε δεκάδες θανάτους. Η έκρηξη αυτή προσέφερε πολύτιμα στοιχεία στον -αυτόπτη μάρτυρα - Τζουζέπε Μερκάλι, τα οποία συντέλεσαν στη θεμελίωση της ηφαιστειολογίας ωςσύγχρονης επιστήμης.

Προέλευση του ονόματοςΓια την ιστορία της περιοχής, βλ. Ιστορία των Αιολίδων Νήσων

Οι Αρχαίοι Έλληνες ονόμαζαν το νησί Θηρασία και Θέρμεσσα και πίστευαν ότι στα έγκατά του κατοικούσεκατά καιρούς ο Ήφαιστος - ο Στράβων το ονομάζει «ἱερὰν Ἡφαίστου». Η σημερινή ονομασία προέρχεται απότους Ρωμαίους, οι οποίοι εντόπιζαν εκεί το εργαστήριο του Βούλκαν (το αντίστοιχο του Ηφαίστου στη ρωμαϊκήμυθολογία). Όταν έβλεπαν καπνό ή φωτιά να βγαίνει από τους κρατήρες, πίστευαν ότι πλησίαζε πόλεμος,επειδή θεωρούσαν πως ο Βούλκαν κατασκεύαζε νέα όπλα για το θεό Μαρς.Σε αντίθεση με τους Έλληνες που δίστασαν να το εποικίσουν λόγω των δηλητηριωδών αναθυμιάσεων, οιΡωμαίοι εγκατέστησαν ένα μικρό πληθυσμό που ασχολήθηκε με την εξόρυξη αλουνίτη και θείου. Με τοπέρασμα του χρόνου το νησί ταυτίστηκε με τα φαινόμενα που φιλοξενούσε, με αποτέλεσμα το όνομά του ναχρησιμοποιείται γενικά για όλα τα ηφαίστεια. Εν συνεχεία μέσω της λατινικής γλώσσας, αυτό πέρασε στιςπερισσότερες γλώσσες της Ευρώπης - εξ' ου και οι λέξεις volcano στα αγγλικά, Vulkan στα γερμανικά, volcanστα γαλλικά κ.ο.κ.

Στο άρθρο αυτό έχει ενσωματωθεί κείμενο από το άρθρο Vulcano [2] της Αγγλόγλωσσης Βικιπαίδειας, η οποία διανέμεται υπό τηνGNU FDL και την CC-BY-SA 3.0 [11]. (ιστορικό/συντάκτες [2]).

Παραπομπές[1] http:/ / toolserver. org/ ~geohack/ geohack. php?language=el&

pagename=%CE%92%CE%BF%CF%85%CE%BB%CE%BA%CE%AC%CE%BD%CE%BF& params=38_24_N_14_58_E_[2] http:/ / en. wikipedia. org/ wiki/ Vulcano

62

Στρόμπολι

ΣτρόμπολιΣυντεταγμένες: 38°47′20″N 15°12′47″E38.789, 15.213 [1]

Στρόμπολι

Γεωγραφία

Αρχιπέλαγος Αρχιπέλαγος των Αιολίδων(νότια Τυρρηνική Θάλασσα)

Σύμπλεγμα Αιολίδες Νήσοι

Έκταση 12,6 τ.χλμ

Υψηλότερη Κορυφή Στρόμπολι (924-926 μ)

Χώρες

Ιταλία

Δήμος Λίπαρι

Επαρχία Μεσσήνης

Περιφέρεια Αυτόνομη Περιφέρεια Σικελίας

Δημογραφικά Χαρακτηριστικά

Πληθυσμός 572 (απογραφής 2001)

Στρόμπολι 63

Έκρηξη του ηφαιστείου Στρόμπολι κατά το έτος1980.

Το Στρόμπολι (Stromboli) είναι ένα μικρό νησί στο ΤυρρηνικόΠέλαγος, στο οποίο βρίσκεται ένα από τα τέσσερα ενεργάηφαίστεια της Ιταλίας. Πρόκειται για μια από τις οκτώΑιολίδες Νήσους, ένα ηφαιστειακό τόξο βόρεια της Σικελίας -μάλιστα είναι η κατ' εξοχήν Αιολίδα, καθώς εκεί πιστευότανότι κατοικούσε ο «ταμίας των ανέμων» (Στράβων 1.2.11).

Το σημερινό του όνομα είναι παραφθορά της αρχαιοελληνικήςονομασίας «Στρογγύλη», την οποία είχε αποκτήσει χάρις στοχαρακτηριστικό του σχήμα.

Στο νησί ζουν σήμερα από 400 έως 750 μόνιμοι κάτοικοι. Ηοικονομία παραδοσιακά βασιζόταν στα μεσογειακά προϊόντα:ελιές, κρασιά, σύκα και ψάρια. Μέχρι το 19ο αιώνα οικαλλιέργειες ανθούσαν, με αποτέλεσμα το νησί να φιλοξενεί4.000 μόνιμους κατοίκους. Η οικονομική ύφεση πουπροκλήθηκε εξαιτίας της Ενοποίησης της Ιταλίας, οισυνεχιζόμενες εκρήξεις του ηφαιστείου και σεισμοί, καθώς καιο περονόσπορος που τη δεκαετία του '30 έπληξε την πιοκερδοφόρα από τις τοπικές επιχειρήσεις, αυτή του κρασιού,οδήγησαν τους κατοίκους στη μετανάστευση με κύριουςπροορισμούς την Αυστραλία και την Αμερική, οδηγώντας τονησί σε ερήμωση.

Σήμερα βασική πηγή εσόδων, πέρα από την αγροτική παραγωγή που καλύπτει κυρίως τοπικές ανάγκες, είναιο τουρισμός.

Το ηφαίστειοΤο νησί οφείλει την ύπαρξή του στα υλικά που εναποθέτουν οι εκρήξεις του ηφαιστείου, κατά τη διάρκειαμιας μακραίωνης διαδικασίας που ξεκίνησε πριν από περίπου 160.000 χρόνια και συνεχίζεται αδιάκοπα μέχρισήμερα. Η τελευταία μεγάλη έκρηξη έλαβε χώρα στις 2 Αυγούστου 2008.Το ηφαίστειο στέκεται 926 μέτρα πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας, αλλά στην πραγματικότηταβρίσκεται σε ύψος 2.000 μέτρων πάνω από τον πυθμένα της. Στην κορυφή του υπάρχουν τρεις ενεργοίκρατήρες. Χαρακτηριστικό γεωλογικό στοιχείο του αποτελεί η λεγόμενη «Sciara del Fuoco» (Ρυάκι της Φωτιάς),μια κοιλότητα σε σχήμα πετάλου που σχηματίστηκε με την πάροδο των τελευταίων 13.000 ετών, μετά απόσυνεχείς κατολισθήσεις στη βορειοδυτική πλευρά του κώνου.Τα γεγονότα αυτά ενέπνευσαν τον Ρομπέρτο Ροσελίνι να γυρίσει το 1949 την ταινία «Στρόμπολι», η οποίαπροσέλκυσε το ενδιαφέρον του κοινού και έδωσε ώθηση στον τουρισμό.Βορειοανατολικά του νησιού υπάρχει μια βραχονησίδα, το Στρομπολίκιο, το οποίο είναι απομεινάρι ενόςπαλαιότερου κρατήρα του ίδιου ηφαιστείου.

Στρόμπολι 64

Πηγές• Τα στοιχεία του παρόντος λήμματος ελήφθησαν από την αγγλόφωνη και γαλλόφωνη βικιπαίδεια.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι• Συλλογή φωτογραφιών. [2]

• Γεωλογική ιστορία του νησιού. [3]

Παραπομπές[1] http:/ / toolserver. org/ ~geohack/ geohack. php?language=el&

pagename=%CE%A3%CF%84%CF%81%CF%8C%CE%BC%CF%80%CE%BF%CE%BB%CE%B9& params=38. 789_N_15.213_E_type:mountain_region:IT

[2] http:/ / www. tboeckel. de/ EFSF/ efsf_stro/ efsf_stro. htm[3] http:/ / www. swisseduc. ch/ stromboli/ volcano/ geol/ index-en. html

Πηγές άρθρων και Συνεισφέροντες 65

Πηγές άρθρων και ΣυνεισφέροντεςΗφαίστειο Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2316779 Συνεισφέροντες: Alaniaris, Badseed, CHE, Diamond, Egmontaz, Franz, Hosiryuhosi, Kostisl, MARKELLOS, Morgatek,Omiros123, Templar52, Ttzavaras, V-astro, Veron, Xoristzatziki, 16 ανώνυμες επεξεργασίες

Ισλούγκα Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2445039 Συνεισφέροντες: Alexikoua, Dipa1965, Infoscienceaddict, Okle, Templar52, Ttzavaras, 1 ανώνυμες επεξεργασίες

Φούτζι Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2445095 Συνεισφέροντες: Infoscienceaddict, Kostisl, Patriot8790, Tony Esopi, Tsoklis 1, V-astro, Veron

Σιναμπούνγκ Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2445069 Συνεισφέροντες: Ewiki, Infoscienceaddict, Patriot8790, VJSC263IO

Όρος Έλγον Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2444974 Συνεισφέροντες: Alaniaris, Consta, Ferengi, Infoscienceaddict, Lemur12, MARKELLOS, Tony Esopi

Τιμπέστι Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2445080 Συνεισφέροντες: Dada, Ekton, Fallacia83, Ferengi, Infoscienceaddict, Veron, 4 ανώνυμες επεξεργασίες

Όρος Έλγον Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2444974 Συνεισφέροντες: Alaniaris, Consta, Ferengi, Infoscienceaddict, Lemur12, MARKELLOS, Tony Esopi

Τιμπέστι Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2445080 Συνεισφέροντες: Dada, Ekton, Fallacia83, Ferengi, Infoscienceaddict, Veron, 4 ανώνυμες επεξεργασίες

Καλδέρα Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2429622 Συνεισφέροντες: Klearchoskapoutsis, Kostisl, Loveless, Templar52, Tony Esopi, 1 ανώνυμες επεξεργασίες

Μινωική έκρηξη Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2226567 Συνεισφέροντες: Ekton, Klearchoskapoutsis, MARKELLOS, Vanakaris, Μυρμηγκάκι, 3 ανώνυμεςεπεξεργασίες

Μόσυχλον Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2092168 Συνεισφέροντες: Atlantia, Costas78, Ferengi, Insider, TB5050, Tony Esopi, 3 ανώνυμες επεξεργασίες

Νέα Καμένη Θήρας Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2235687 Συνεισφέροντες: ArgGeo, Atlantia, Aurilios, Blinder Seher, Geraki, Hirpex, Klearchoskapoutsis,MARKELLOS, Stella Konto, Tony Esopi

Νίσυρος Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2391505 Συνεισφέροντες: Adia, Atlantia, Aurilios, CommonsDelinker, Costas78, Egmontaz, Fantom, FocalPoint, Klidge,Korydaliotis, Koukoulis, Lord Makro, MARKELLOS, Pelagia, Templar52, Ttzavaras, V-astro, Αρχίδαμος, 11 ανώνυμες επεξεργασίες

Ψάρωνας Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=1748660 Συνεισφέροντες: Dipa1965, Templar52

Εϊγιαφιατλαγιοκούλ Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2445017 Συνεισφέροντες: C messier, Costas78, Egmontaz, FBW, Infoscienceaddict, Patriot8790, Templar52,Ttzavaras, Veron, 1 ανώνυμες επεξεργασίες

Χβαννανταλσνγιούκουρ Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2445141 Συνεισφέροντες: CubicStar, Diamond, Egmontaz, Infoscienceaddict, Loveless, Mik, Tony Esopi, 1ανώνυμες επεξεργασίες

Τέιντε Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2445138 Συνεισφέροντες: Infoscienceaddict, Ttzavaras, 7 ανώνυμες επεξεργασίες

Αίτνα Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2444856 Συνεισφέροντες: Castielli, Infoscienceaddict, Kostisl, Loveless, MARKELLOS, Nikos-sora, Romanesco, Sp!ros, Tony Esopi,Veron, 2 ανώνυμες επεξεργασίες

Αλικούντι Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2444934 Συνεισφέροντες: ArgGeo, Infoscienceaddict, Παναγιώτης Μπότσης

Βεζούβιος Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2444949 Συνεισφέροντες: Egmontaz, Infoscienceaddict, Kostisl, Lemur12, Loveless, MARKELLOS, Tony Esopi, 11 ανώνυμεςεπεξεργασίες

Βουλκάνο Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2444979 Συνεισφέροντες: Infoscienceaddict, Ttzavaras, Παναγιώτης Μπότσης

Στρόμπολι Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?oldid=2445077 Συνεισφέροντες: ArgGeo, Atlantia, Egmontaz, Infoscienceaddict, Παναγιώτης Μπότσης

Πηγές Εικόνων, Άδειες και Συνεισφέροντες 66

Πηγές Εικόνων, Άδειες και ΣυνεισφέροντεςΑρχείο:Arenal-Volcano.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Arenal-Volcano.jpg Άδεια: άγνωστος Συνεισφέροντες: Lawikitejana, Nadavspi, Peter Andersen, Rémih,XgeorgΑρχείο:MSH80 eruption mount st helens 05-18-80.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:MSH80_eruption_mount_st_helens_05-18-80.jpg Άδεια: άγνωστος Συνεισφέροντες: Austin Post, USGSΑρχείο:Paricutin_30_612.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Paricutin_30_612.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: Photo credit: K. Segerstrom, U.S.Geological SurveyImage:Cabaray.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Cabaray.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: Image Science and Analysis Laboratory, NASA-JohnsonSpace Center.Αρχείο:Position of Mount Fuji.png Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Position_of_Mount_Fuji.png Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: Gorgo, Shinme888Αρχείο:Mt,Fuji 2007 Winter 28000Ft.JPG Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Mt,Fuji_2007_Winter_28000Ft.JPG Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: Apalsola,Carpkazu, Morio, Winterkind, 5 ανώνυμες επεξεργασίεςΑρχείο:MtFujiSunrise.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:MtFujiSunrise.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: User:Mark GrantΑρχείο:Mount Fuji - Switchbacks and Retaining Walls, May 2004.jpg Πηγή:http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Mount_Fuji_-_Switchbacks_and_Retaining_Walls,_May_2004.jpg Άδεια: Creative Commons Attribution-Sharealike 3.0 Συνεισφέροντες:Delirium, RedWolfImage:Hokusai-fuji7.png Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Hokusai-fuji7.png Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: User:Red devil 666Image:Shadow of Fuji 1974.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Shadow_of_Fuji_1974.jpg Άδεια: GNU Free Documentation License Συνεισφέροντες: RogerMcLassus, 1 ανώνυμες επεξεργασίεςImage:MtFujiTorii.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:MtFujiTorii.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: Batholith, Gorgo, Morio, OpponentImage:Mt_Fuji_Summit.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Mt_Fuji_Summit.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: Derek MawhinneyImage:Mountfujijapan.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Mountfujijapan.jpg Άδεια: άγνωστος Συνεισφέροντες: SwollibImage:Mt Fuji NASA ISS002-E-6971 large.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Mt_Fuji_NASA_ISS002-E-6971_large.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες:Gorgo, Krtek, Morio, WispanowImage:Welcome to the top of Mount Fuji.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Welcome_to_the_top_of_Mount_Fuji.jpg Άδεια: Creative Commons Attribution 2.0 Συνεισφέροντες: Batholith, FlickrLickr, FlickreviewR, Nesnad, Teofilo, Tryphon, 2 ανώνυμες επεξεργασίεςImage:The_Great_Wave_off_Kanagawa.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:The_Great_Wave_off_Kanagawa.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: UnknownJapanese copyists after w:Katsushika HokusaiKatsushika HokusaiImage:Hiroshige, Sugura street.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Hiroshige,_Sugura_street.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: J o, Morio, OceanSound,Petrusbarbygere, Red devil 666, ShakkoΑρχείο:Wikipedia-logo.png Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Wikipedia-logo.png Άδεια: logo Συνεισφέροντες: Abigor, Bastique, Cary Bass, Guillom, Krinkle,Kwj2772, Mike.lifeguard, Mormegil, Richie, Rocket000, Schaengel89Αρχείο:Sinabung.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Sinabung.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: Rémih, 1 ανώνυμες επεξεργασίεςΑρχείο:Emi Koussi-Tibesti Mountains-Chad.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Emi_Koussi-Tibesti_Mountains-Chad.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες:Bansp, Guérin Nicolas, Howcheng, Peko, 2 ανώνυμες επεξεργασίεςImage:Santorini Landsat.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Santorini_Landsat.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: NASAΑρχείο:Santorini Landsat.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Santorini_Landsat.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: NASAΑρχείο:Caldera from Akrotiri.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Caldera_from_Akrotiri.jpg Άδεια: Attribution Συνεισφέροντες: Κλέαρχος Π. Καπούτσης.Original uploader was Klearchoskapoutsis at el.wikipediaΑρχείο:Santorini_Nea_Kameni_1.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Santorini_Nea_Kameni_1.jpg Άδεια: Creative Commons Attribution-Sharealike 2.5 Συνεισφέροντες: Hartmut InerleΕικόνα:Flag of Greece.svg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Flag_of_Greece.svg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: (of code) (talk)Αρχείο:Palaia Kameni and Nea Kameni.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Palaia_Kameni_and_Nea_Kameni.jpg Άδεια: Attribution Συνεισφέροντες: Κλέαρχος Π.ΚαπούτσηςΑρχείο:Volcanic rocks in Nea Kameni.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Volcanic_rocks_in_Nea_Kameni.jpg Άδεια: Attribution Συνεισφέροντες: Κλέαρχος Π.ΚαπούτσηςΑρχείο:Volcanic rocks in Nea Kameni 2.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Volcanic_rocks_in_Nea_Kameni_2.jpg Άδεια: Attribution Συνεισφέροντες: ΚλέαρχοςΠ. ΚαπούτσηςΑρχείο:Santorini_Nea_Kameni_2.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Santorini_Nea_Kameni_2.jpg Άδεια: Creative Commons Attribution-Sharealike 2.5 Συνεισφέροντες: Hartmut InerleΑρχείο:Nisyros.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Nisyros.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: Fxer, Phso2, TommyBeeΑρχείο:GR Nisyros.PNG Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:GR_Nisyros.PNG Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: edited byw:nl:Gebruiker:Michiel1972M.MinderhoudImage:6223 Schlammkrater.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:6223_Schlammkrater.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: Hans-Heinrich Hoffmann(uploaded: User HHHoffmann on de.wikipedia)Αρχείο:Dimos Nisyrou.png Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Dimos_Nisyrou.png Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: User:PitichinaccioΕικόνα:Nuvola apps kaboodle.png Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Nuvola_apps_kaboodle.png Άδεια: άγνωστος Συνεισφέροντες: Alphax, CyberSkull, Gmaxwell,Kanonkas, Rocket000, The Evil IP address, Waldir, 1 ανώνυμες επεξεργασίεςimage:Iceland location map.svg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Iceland_location_map.svg Άδεια: Creative Commons Attribution-Sharealike 3.0 Συνεισφέροντες:User:NordNordWestImage:RedMountain.svg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:RedMountain.svg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: Herzi PinkiΑρχείο:Fimmvorduhals 2010 03 27 dawn.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Fimmvorduhals_2010_03_27_dawn.jpg Άδεια: Creative Commons Attribution 3.0 Συνεισφέροντες: User:BoawormΑρχείο:Echium Wildpretii at The Teide.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Echium_Wildpretii_at_The_Teide.jpg Άδεια: Creative Commons Attribution 2.0 Συνεισφέροντες: Flickr.com user "dcols"Αρχείο:Catania-Etna-Sicilia-Italy-Castielli CC0 HQ1.JPG Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Catania-Etna-Sicilia-Italy-Castielli_CC0_HQ1.JPG Άδεια: CreativeCommons Attribution-Sharealike 3.0 Συνεισφέροντες: User:CastielliΑρχείο:Etna eruption seen from the International Space Station.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Etna_eruption_seen_from_the_International_Space_Station.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: NASAΑρχείο:Isola Alicudi by Figiu.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Isola_Alicudi_by_Figiu.jpg Άδεια: Creative Commons Attribution-Sharealike 3.0 Συνεισφέροντες:User:FigiuΑρχείο:Aeolian Islands greek.png Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Aeolian_Islands_greek.png Άδεια: GNU Free Documentation License Συνεισφέροντες:Aeolian_Islands_blank_map.png: NormanEinstein. derivative work: Panagiotis BotsisΑρχείο:Flag of Italy.svg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Flag_of_Italy.svg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: see belowΑρχείο:Vesubio desde Pompeya.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Vesubio_desde_Pompeya.jpg Άδεια: Creative Commons Attribution-Sharealike 2.0 Συνεισφέροντες: jameschipmunk jameschipmunk

Πηγές Εικόνων, Άδειες και Συνεισφέροντες 67

Αρχείο:Wnętrze krateru Wezuwiusz.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Wnętrze_krateru_Wezuwiusz.jpg Άδεια: GNU Free Documentation License Συνεισφέροντες: User:RadomilΑρχείο:Isola vulcano.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Isola_vulcano.jpg Άδεια: Public Domain Συνεισφέροντες: User:Brisk gΑρχείο:DenglerSW-Stromboli-20040928-1230x800.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:DenglerSW-Stromboli-20040928-1230x800.jpg Άδεια: Creative CommonsAttribution-Sharealike 2.0 Συνεισφέροντες: Haltiamieli, Jeanot, Juiced lemon, Mac9, Ulrichstill, 3 ανώνυμες επεξεργασίεςΑρχείο:Stromboli Eruption.jpg Πηγή: http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχείο:Stromboli_Eruption.jpg Άδεια: GNU Free Documentation License Συνεισφέροντες: Wolfgang Beyer

Άδεια 68

ΆδειαCreative Commons Attribution-Share Alike 3.0 Unportedhttp:/ / creativecommons. org/ licenses/ by-sa/ 3. 0/