Xωρίς

Κάθε «γνήσιο» αντίτυπο φέρει τη στοργή και τη θλίψη της συγγραφέα.

Μιράντα Παπαδοπούλου

Xωρίς

ΕΚΔόΣΕΙς ΠΟΤέΞΑΝά

Χωρiςi

Αν το καλοσκεφτείτε,δεν είμαστε παρά θραύσματα

της πιο μοναχικής έκρηξηςστην ιστορία του σύμπαντος κόσμου,

εξήγησε η αστροφυσικός στον ποιητή.

Στη Ρε και στη Σι, τις χορδές που λείπουν…

ΝΕΥρΟΑΝΑΤΟΜΙΑ

Οι χιλιάδες λεπτομέρειές σου,που δε θα μάθω, είναι επώδυνες ακίδεςσ’ εκείνη την περιοχήτου εγκεφάλου μουπου θα σ’ αγαπούσε,αν είχες μείνει.

ΜΙΑΚΑΙOΜΟΟΥςΙΟς

Λένε πως είναι δυο λογιών ·μια του μυαλούμια του κορμιού.

Μα εγώ νομίζωπως η καύλα είναι μία.Μία και ομοούσιος.Η καθ’ ολοκληρίαν.

(.)

Ήρθα κοντά σου χωρίς φόβο.

Όπως δε φοβούνταιτα ελάφιατη νύχτα, στο δάσος.

ΟΤΑΝΚΟΙΜΑςΑΙ

Πριν κοιμηθείςεναποτίθεμαι στα χέρια σου.Ήσυχα επαφίεμαιστη σοφία του σώματός σου.Πειθήνια θέτωτην ηδονή μου στην υπηρεσία σου.

Μα μόλις αποκοιμηθείςοι ρόλοι αλλάζουν.Τώρα, η εξουσία υπηρετεί την ηδονή.Μπορώ να σε κοιτάωανήμπορο κι ανυποψίαστο σαν κοιμισμένο ζώοχωρίς να κόβεται η ανάσα μου.Σκέφτομαι τότε και σου δίνωτις πιο σπουδαίες απαντήσεις μου ·και σε νικώ, ανηλεώς.

Όλη τη μέρα περιμένω νά ’ρθει εκείνη η ώρα.Να μου ανήκεις επιτέλους.Να μη σε διεκδικούν οι φίλοι, οι συνάδελφοι,άλλες γυναίκες, οι Άλλοι γενικώς.Να ’σαι δικός μου.Να ανασαίνεις, επειδή το λέω εγώ.Και να γυρνάς πλευρό, όταν εγώ τ’ αποφασίζω.

Όταν κοιμάσαιμπορώ και σε λατρεύω ανενόχλητη.Να σε λατρεύωπάει να πει, όχι να σ’ αγαπώ στον υπερθετικό,μα όπως αγαπά κανείς το θεό του ·να σε πιστεύω.Και να μην πρέπει να υποστώ μετάκήρυγμα περί αθεΐας.

HUNGOVER

Υπό την επήρειά σουμεταξύ άλλων.

ΟΜωςΕΓως’ΑΓΑΠω

Καθόμαστε να φάμε στην ταβέρνακι εσύ το ψωμί το βουτάς στη θλίψη.Τις Κυριακέςτ’ άλλα ζευγάρια περπατάνε στο Θησείο χέρι χέρικι εσύ, κοιτάς με πόθο τις γραμμές του ηλεκτρικού.Στις διακοπές πάντα διαβάζεις ·τα πιο ακατάλληλα βιβλία, λέω εγώ.Τη θάλασσα μονάχα την κοιτάς.Πάλι καλά που ο ήλιος δύει κάθε μέρακι έτσι, με παίρνεις αγκαλιά.

Ήθελα να ’ξεραποιος είν’ αυτός, που όταν ξυπνάς κάθε πρωί,σου ψιθυρίζει πώς θα ’ναι σήμερα η μέρα.

Γιατί ν’ ακούς αυτόν και όχι εμένα.

ΑρΙΘΜΗΤΙΚΗ

Κάποτε με τα μάτια σουμετρούσες περιφέρεια στήθους.Κατέβαζες αργά τα βλέφαρακι εκεί ανάμεσα, έχυνες ένα δάκρυ.Είχες φιλήσει όλα μου τα δάχτυλααπό το ένα ως το δέκα αμέτρητες φορές.Και με τη γλώσσα σου άλλες τόσεςείχες υπολογίσει την απόστασηανάμεσα στα δάχτυλα απ’ τα πόδια μου.Μια μέρα μου ανακοίνωσεςπως από την κορφή ως τα νύχια μουείχες απαριθμήσει δεκαεννέα σπίλουςκι ένα λευκό σημάδι σαν τη Νίσυροπάνω απ’ το ιερό οστούν.Ένα λακκάκι στο πηγούνιπου ισοπεδωνόταν όταν θύμωνακαι δυο λακκάκια στις παρειέςπου εμφανίζονταν άμα τη εμφανίσει σου.Και μόλις έμαθες αριθμητικήπάνω στο σώμα μου,άλλαξες ενδιαφέροντα και γνωστικά πεδία.

Στο τέλος μόνοπήρες ξανά τα μέτρα μουόχι σαν μαθηματικός, μα σαν τεχνίτης.Καλώς λοιπόν.Εσύ να με στριμώξεις στο κουτίπου μου ετοίμασες.Να δούμε τώρα εγώ αν θα χωρέσω.

(.)

Σε κρατάω με τα νύχια μουκι εσύ ματώνεις και γλιστράς.

SURViVOR

Σου απαγορεύωνα μου υπαγορεύσεις οδηγίες επιβίωσηςμετά το ναυάγιο που αποφάσισες.Είναι καιρός που περιφέρεις αποκρουστικάτο βλέμμα του επιζήσαντα.Αυτούπου θα εγκαταλείψει έγκαιρα το πλοίο.Αυτό το βλέμμα το ξεδιάντροποσε κάνει αγνώριστο, καλέ μου.Άλλον.Σε σκέφτομαι ιδρωμένο, πανικόβλητο, ασθμαίνοντανα πηδάς για να σωθείςκι αισθάνομαι ναυτία.Και να σκεφτεί κανείς, ότι μετάεσύθα είσαι ο ζωντανός της υπόθεσης.Αναρωτιέμαι μέχρι πού θα φτάσεις.Αν θα με σπρώξεις, αν θα με πατήσεις κιόλαςγια να βεβαιωθείς πως δε θα μείνεις πίσω.Μήπως σκοπεύεις άραγε και να με λυπηθείςπου έμεινα να βουλιάξωκρατώντας τα τσιγάρα σου ψηλά.

Σου εύχομαι να ζήσειςκαλέ μου.Και να θυμάσαι τον πανικό του ποντικούκάθε φορά που βρέχεσαι.

ΥΠΟΤρΟΠΗ

Από καιρό είχα καταργήσει τα ελληνικά ακούσματα.Λίγο ο φόβος μιας μπανάλ ενηλικίωσηςλίγο η φυσική σου απουσίαν’ αντιδιαστέλλεται με τόσους σκονισμένους δίσκουςκαι τελικά τους χάρισα.Έναν προς έναν,χωρίς στοργή ή έστω αμφιβολία.Μ’ ευχαριστούσε η θέα των κενών ραφιών.Σα να υπονοούσε μετακόμισηή τέλος πάντων, σα να επρόκειτογια μια χωρητικότητα καθ’ όλα αναγκαία.

Στ’ αλήθεια, πίστευα πως είχα απαλλαγεί.Μέχρι που ξύπνησα ένα πρωί,με μια φράση να επαναλαμβάνεται μονότονα.«Κάτι τρέχει».

Πήρα τηλέφωνο την Αλεξία.Χρειάζομαι επειγόντως Μούτση, είπα.Δε θα τη βγάλω καθαρή.

ΟΚΥΝΙΚΟς

Ωραία τα λες.Ευχαριστιέται η ομήγυρηκαι τα κορίτσια αναστενάζουν.Όμως εγώ σε ήξερα από πριν.Πριν παραμορφωθείη δεξιά γωνία των χειλιών σου — των υπέροχων,από την ειρωνεία και το σαρκασμό.Και μέσα σ’ όλα,κήρυξες εκστρατεία απεμπόλησηςτων πιο ωραίων σου αδυναμιών.Κυρίως των πιο κρίσιμων,των ανατρεπτικών Σου.Μεταμορφώνεσαι σιγά σιγά στο «Μέγα Κυνικό».Αυτά είναι σήμερα τα λόγια σου.Να σου θυμίσω τι έλεγες τότε :«Ο κυνισμός δεν είναιπαρά των επιτυχημένωνμία κομψή ομολογία αποτυχίας».

Και τότε ευχαριστιόταν η ομήγυρη.Και αναστέναζα εγώ.

ΤΕΛΕΟΛΟΓΙΑ

Εσύ,ένα ουράνιο σώμα αταξινόμητομε σύσταση ρευστήκι αστείρευτους κρατήρες χρωμάτων νεογιλών.Εσύ,ένα συμπαντικό ανεξήγητο σωστότο πέρας των επιστημών,σε σταθερή τροχιά στεγαστικού δανείου και παιδιών.

Θεέ μου, πόσο σκληρός είναι ο κόσμος σου.

ΧΑΪΚΟΥ

Όσο κι αν σε κοιτάζωβλέπω το ίδιο πάντα.

Πως είσαι όμορφοςσα γιαπωνέζικο τραγούδι.

Τώρα βέβαια,το τι λεν οι στίχοιείναι άλλο ζήτημα.

ΦΥςΙΚΗ

Αναρωτιέμαιπότε θα σταματήσεις επιτέλουςνα τρέχεις γύρω γύρω.Κουράστηκα να σε παρατηρώμία ζωή να κυνηγάς τους έρωτές σου.Εδώ και τώρα, στα μάτια κοίταξέ με,κι ορκίσουότι δεν είμαι εγώ η κεντρομόλος.

ΜΕΧρΙΤΟΤΕΛΟς

Κι όσο εσύ θα φλυαρείςγια δίκαιη αναδιανομήτου πλούτου,εγώ θα κάνω απεργία πείνας.Για δίκαιη αναδιανομήτης τρυφερότητάς σου.

(.)

Θα με καταστρέψεις, μου είπες.Στο χέρι σου είναι, σου είπα.

PATTERN

Παρακολουθώ την ορχιδέα μου να μαραίνεται,τους λογαριασμούς να λήγουνμυρίζοντας προχωρημένη αποσύνθεση,τα σκουπίδια να συσσωρεύονταισε σακούλες Βερόπουλου στο μπαλκόνι.

Κι όμως, όταν σε συναντώ,φοράω κόκκινο κραγιόνκαι σου χαμογελώ με κάποιο νόημα.

Είναι ή δεν είναι άτιμο ;

ΠΑρΑΔΟΧΗ

Σε κάνω να ξεχνιέσαικαι να χαμογελάς.Καμιά φορά, ορκίζεσαι ότι σε κάνω ευτυχισμένο.Όμως θλιμμένος είσαι πάντα από μόνος σου.Και μεταξύ μας,εγώ δεν έχω τότε καμία σημασία.

ΧΑΜΗΛΗΠΤΗςΗ

Να επιστρέψουμε στις θέσεις μας.Να προσδεθούμε.Να προσγειωθούμε με ασφάλεια.Να φτάσουμε.Να εγκατασταθούμε.

Κι αυτό εσύ το λες ταξίδι.

ΟΙΠρΑΞΕΙςΚΑΝΟΥΝΤΗΔΙΑΦΟρΑ

Μεταξύ συντρόφων αλληλεγγύη.Μεταξύ εραστών συνενοχή.Με κατά μέλη αφαίρεση,το πρόσημο αρνητικό.

(.)

Τα ποιήματαπρέπει να ’ναι μικρά ·για να χωρούν στις τσέπες.

ΕΛΥΤΗς

στη Σόνια Ο’Χάρα

Είναι φορές που σκέφτομαιπως όποιος πρόλαβε να πει«έχεις μια γεύση τρικυμίας στα χείλη»πρόλαβε.Δε λέγονται τη σήμερον αυτά τα λόγια.Κι άλλες φορές ανακαλώκαι λέω πως ίσως πρέπεινα βρεθεί απλά, κάποιος να ξαναπεί«έχεις μια γεύση τρικυμίας στα χείλη».

ΠΕρΙΤΥΨΕωΝ

Οι τύψεις είναι η κόλαση του αθώου.Για τον κολασμένοδεν είναι παρά σαν τ’ αδέσποτα σκυλιάπου σε παίρνουν στο κατόπι τις νύχτες.Σε πάνε μέχρι την εξώπορτακι ύστερα φεύγουν.

Κι όσο για τον ακόλαστο,γι’ αυτόν οι τύψεις είν’ τα προσανάμματα.

ΠΑΙΔΑΓωΓΙΚΗ

— Μαμά, τι είναι η κόλαση ;— Είναι, παιδί μου, ένας τόποςόπου αναπαύονται επιτέλουςοι άνθρωποι που κουράστηκανκαι βασανίστηκαν πολύ.

— Και ο παράδεισος, μαμά ;— Είναι νωρίς ακόμα, αγάπη μου,πολύ νωρίς ακόμα για να μάθεις.

ΗΤΤΑ

Δώσε μου έναν καλό λόγονα πεθάνω,έλεγε κάποτε.

Δώσε μου έναν καλό λόγονα σηκωθώ απ’ το κρεβάτι,λέει τώρα.

ΠΑΝΗΓΥρΙΚΟςΜΟΝΟΛΟΓΟςΕΝΟςΜΟΝΑΧΙΚΟΥ

ΕΝωΠΙΟΝΦΑΝΤΑςΤΙΚΟΥΠΛΗΘΟΥς

Θα πεθάνωέχοντας αξιωθεί να ψηλαφίσωτο μεγάλο μυστήριο της μοναξιάς.Δε θ’ αναρωτηθώ αν άξιζα τέτοια διάκριση.Ότι μου δόθηκε μου είναι αρκετό.Και θα μου επιτρέψω μια μόνη έπαρση.Ότι του παραδόθηκασχεδόν αμαχητί.Πριν, όμως, θα ζήσω !

( χειροκροτήματα και ιαχές )

ΕΥΤΥΧΙΑ

Κάποια απογεύματαθέλεις να γίνεις σαν αυτούς ·θέλεις κι εσύ να είσαι ευτυχισμένος.

Όμως η ευτυχίαείναι σαν τους τυφώνεςπου σαρώνουν κάποτε τις τροπικές ακτές.Σαν τους βομβαρδισμούς σχολείωνστις εμπόλεμες ζώνες.

Είναι πολύ μακριά για να σε αφοράόταν δεν είσαι εκεί.

ΠΕρΙςΤΑΤΙΚΟ

Το ’κανες πάλι το θαύμα σου.Συν θεώ.Μεταξύ άλλων, προξένησεςτραύματα θλαστικά, συντριπτικά κατάγματακαι έναν θάνατο εκκρεμή.Είχες την ατυχία,αυτή η εποποιία λύσσας να βιντεοσκοπηθεί.Και τότε μόνοαπολογήθηκες πως εκτελούσες το καθήκον.Αυτό που εγώ ονομάζωμείγμα βλακείας και ευπείθειας εκρηκτικό.

Λοιπόν σ’ ενημερώνω ότιεκτός από τα θύματά σουεκκρεμούν κι οι πέτρες.

ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ

στους guydeborians

Τρέχω για να προφτάσω το κέντρο βάρους μου.Τη στιγμή που θα σταματήσω θα πέσω ·σα να μην ήξερα ποτέ να στέκομαι.Ξέρω, δε θα ησυχάσω ποτέαν πάψει ο θόρυβος.Η μελωδία της επανάληψης.Η μελωδία της επανάληψης.

Αναγκαστικά κοιμάμαι.Ο ύπνος είναι μια ανεξέλεγκτη εμπειρία.Όταν κοιμάμαι, δεν έχω ιδέα τι είμαι ικανός να κάνω.Ευτυχώς, ξυπνάω κάθε πρωί.Κατά καιρούς με απασχολούν ζητήματαόπως η ευτυχία, η επιτυχία, η νεότητα.Έχω φίλους, γνωστούς και πολλούς αγνώστουςπου συναντώ προληπτικά για να μην ξεχαστώ.Είμαι αυτός που έγινα.Είμαι η καλύτερη επινόησή μου.

ΠρΟΔΟςΙΑ

στην Ελένη

Χρόνια και χρόνια,έκρυβε και κρυβότανέκρυβε και κρυβόταν.

Καινούρια μυστικά επικάθονταν,κάποια παλιά ενοχήθα προκαλούσε νέα κατολίσθησηκι εκείνη κατακρημνιζότανόλο και πιο βαθιά,όλο και πιο ανεπίστρεπτα,στη σημειακή ρωγμήπου αναπαριστούσε το κέντρο της.

Τόσο πολλά χρόνιαέκρυβε και κρυβόταν.Κουράστηκε για να αποκτήσειτην ψυχραιμία του κωφάλαλου,την υπομονή του ηφαιστείου.

Δε θα φανερωνόταν ποτέ.

Και μία μέραβγήκε να κάνει έναν περίπατο.Και τα πρόδωσε όλατο περπάτημά της.

ΑςΕΒΕςΕρωΤΗΜΑ

Ευσεβής πόθος.Ή όπως λέμεεντός εκτός κι ενάντιασυγκρατημένα αισιόδοξοςολίγον έγκυοςευρωσκεπτικιστήςχριστιανός ορθόδοξος.

Μα γίνονται αυτά τα πράγματα ;

ΝΕΑΓρΑΜΜΑΤΙΚΗ*

Πρέπει να φτιάξουμετη Νέα Διεθνή Γραμματική.Ένα άρθρο για τη γυναίκα, τον άντρα, το παιδί,το σύννεφο, το δέντρο, το λιοντάρι.Να επινοήσουμε νέους συνδέσμους,ισχυρότερους μεταξύ μας.Να παραβλέψουμε όπου χρειάζεται τους αντιθετικούς.Και στις αντωνυμίες να υπάρξει καταμερισμόςαπόλαυσης κι ευθύνης ·να δοθεί έμφαση στο εμείς.Το τρίτο πληθυντικό πρόσωπονα υποστεί τη δικαιοσύνη των υπολοίπων.Να αναδείξουμε, επίσης, τη δυναμική των μετοχών ·τη διαχρονική τους διάσταση ·για παράδειγμα, ο εξεγερμένος.Τα ουσιαστικά να απαλλαγούν από κάθε μεταπρατική αξία,ορισμένα να καταργηθούν.Τα επίθετα να τεθούν στην υπηρεσία της ποίησηςανάμεσά μας.Να ξεκαθαρίσουμε τις προθέσεις μας.Να δούμε τι μέρος του λόγου είναι ο καθένας.Τέλος, τα ρήματα και τα επιρρήματανα γράφονται με κόκκινο.Οι πράξεις να ξεπηδούν ανάμεσα απ’ τις λέξεις.

Απ’ όλα τα κείμενα που είχα να διαλέξω γι’ αυτήν εδώ την έκδοση, μ’ αυτό ταλαιπωρήθηκα πιο πολύ. Το διάβασα και το ξαναδιάβασα πολλές φορές. Δεν ήταν αυτές οι λέξεις που έψαχνα. Άλλες λέξεις έψαχνα. Ούτε καν λέξεις. Μια μέρα, καθώς το ξαναδιάβαζα, κοίταξα απογοητευμένη ανάμεσα στις παλάμες μου. Κοιτούσα μια τα χέρια μου μια το κείμενο. Τότε το θυμήθηκα : «the mediator between head and hands must be the heart». Επιτέλους κατάλαβα. Την καρδιά έψαχνα. Κι ακόμα την ψάχνω.Το συμπεριέλαβα, λοιπόν, χάριν της εξομολόγησης.

*

ΧωρΙςΙΙ

Αν το καλοσκεφτείτε,γιατί γράφονται τα ποιήματα ;

Άλλα για να προδώσουν, άλλα για να προδοθούν,ψιθύρισε ο ποιητής στον ερωτευμένο.

Όλα τα πρωινά του κόσμου είναι χωρίς επιστροφή.

…ΤΕΛΕΥΤΑΙΑΧΑρΗ

διάβασέ με απ’ την αρχή […]

Ωχρά Σπειροχαίτη

Θέλω να διαβάσεις ξανάόλα μου τα ποιήματα.Προσεχτικά, αυτή τη φορά.Που πάει να πει, προσπάθησεει δυνατόν, να προσπεράσειςτυχόν εκφραστικές αδυναμίες,ενοχλητικά επίθετα, κοινοτοπίες,στη στίξη κάποιες στιγμές αμηχανίαςκαι προπαντός, αυτή την εμμονή στη θεματολογίαπου τόσο σ’ ενοχλούσε.

Κι ύστερατο μόνο που θέλωείναι να κλάψεις πικρά.Για μένα,όχι για χάρη μου πια.

Αυτή τη φορά, την προτελευταία,μόνο για μένα.

Υ.Γ

Γιατί, μεταξύ μας, όλες οι τελευταίες χάρες είναι προτελευταίες,μέχρις αποδείξεως του εναντίου. Και το αντίστροφο.

ΗΑΛΛΗΠΛΕΥρΑ

Ονόματα σαν τοπωνύμια συντριβών.Ιούδας, Πήλιος Γούσης, Εφιάλτης ·με μία λέξη, ονόματα όλα προδοτών.Γνωστή και αμετάκλητη η ετυμηγορία.Κι ενώ, ποτέ δεν ενδιαφέρθηκαπώς στάθηκαν η αφορμή να εκπτυχθεί η Ιστορία,να δημιουργηθούν ορδέςλαμπρών ηρώων και οσίων μαρτύρων,καθώς αυτοί απομένουν μόνοι — μια θλιβερή αντιτυπία — ανησυχίες ιστορικού, έτσι κι αλλιώς, δεν είχα ·κι ούτε πολύ με απασχόλησαν οι λόγοι και τα κίνητρά τους,η ταραγμένη ψυχοσύνθεση, τα ένοχα μυστικά τους,το κατά πόσον ήταν πράγματι πράξη συνειδητήγια τον καθένα η προδοσία,αν υπολόγιζαν την επερχόμενη καταστροφήκι αν είχαν υποστεί οι ίδιοι κάποια αδικία ·ερωτηματικά ψυχαναλυτικής αρχήςδεν είχα εν προκειμένω.

Η σκέψη που βασάνιζε αδιάκοπα το νου μουήταν πώς να ’ταν άραγε οι λιγοστές στιγμές εκείνεςαπό την προδοσία αμέσως πρινκι από την προδοσία μετά · αμέσως !

Κάτι σαν του μυαλού, μια ακόμα ασφαλής ιδιοτροπία,μια υποθετική αναμέτρηση με την προδοτική αμφιθυμία.Μα παραήταν λογική η αναπαράστασή μουκαι, το χειρότερο όλων, φριχτά αλλοιωμένη,από αιώνων εύκολη χολή κι αποδιοπομπαία χλεύη.«Αδύνατον να ήταν εύκολο, αδύνατον να ’ταν απλό», συνέχεια σκεφτόμουν.Και ομολογώ ότι συχνά με προβλημάτισεη ενσυναίσθησή μου, η μετριοπαθής αποστροφή,εντέλει, η συγκατάβασή μου.Σαν προοικονομία δυσοίωνη, σαν προετοιμασίαενίοτε μου φαινόταν.Ωστόσο, μου διέφευγε αυτό που αναζητούσα,από την Πράξη, δηλαδή, η καθαρή Ουσία.

. . . . . . . . . . . . . .

Η αίσθηση του σώματος ·το μούδιασμα στα δάχτυλα, ο κόμπος στο λαιμό,οι ξέφρενοι σφυγμοί, ο ιδρώτας, η ναυτία.Η διάθλαση του αισθήματος · σαν αναγκαστική ντροπή, σα λάθος λύτρωση, σαν αποτρόπαιη χαρά, σαν περιττή πικρία.

Και δε χρειάστηκε, παρά να σε γνωρίσω —όλα βοήθησαν, το στόμα σου, τα μάτια, η φωνή κι ένα φιλί —ώστε ν’ αποδεχτώ την επονείδιστη κληρονομιά,με σπάνια προθυμίακαι να απολαμβάνω τώρα, μεταξύ διασήμων προδοτών,σκληρή ανωνυμία.

ΕΙςΑΝΑΖΗΤΗςΙΝ

Ψάχνουν, σου λέει, οι άνθρωποιεναγωνίως την αλήθεια.Τι κρίμα που του περιούσιού μας είδουςη τραγική πλειοψηφία — και μεταξύ αυτώνκαι κάποιοι λεπτεπίλεπτοι ακόμα —κατασκευάζονται φριχτά χοντροκομμένοι.Κι έτσι, και την αλήθειαχοντροκομμένη την αναζητούν.Τσαλαβουτούν μ’ αρπαχτικές χερούκλεςανυπόμονες, αδιάκριτες, χυδαίες,ανάμεσα σε σώματα, νοήματα κι αισθήματα —κατά προτίμηση, σε ξένα τιμαλφή —με παραμορφωμένα τ’ ακροδάχτυλα από τα τόσα αγγίγματα που έμειναν αδιάβαστα(ίσως να πρέπει πράγματι να ’ναι κανείς τυφλόςγια να αγγίζει ό,τι δε βλέπει)και ασχημονώντας ταυτοχρόνως,εναντίον αλήθειας και αφής,αναζητούν την Αποκάλυψηπου θα χωρέσει στην παλάμη τους(σημειωτέον δε, ότι το μέγεθος της χούφταςείναι περίπου ίδιο μ’ εκείνο της καρδιάς).

Στο μεταξύ, μια σκόνη μικροσκοπική, ανεπαίσθητη,αθόρυβα επαλείφει τις ράγες των δακτύλων μαςκαι αποκαθιστά το αρχικό μας αποτύπωμα.

Και είν’ αλήθειαότι μετά πεθαίνουμε.

ΧρΟΝΙΚΟΜΙΑςΟΙΚΟςΙΤΗςΕΠΑΝΑςΤΑςΗς

Απαυδισμένος από μια άχαρη δουλειάμ’ απάνθρωπο ωράριο και μέτρια ανταμοιβή, από μια σύζυγο ψυχρή και δυο παιδιά αδιάφορα και μάλλον μαλθακά,«έτσι τα είχαν αναθρέψει, από κοινού, κόρη και πεθερά»,την ώρα που έτρωγε βουβά, το μεσημεριανό του φαγητό — κατ’ εντολή γιατρού, ανάλατο κι αυτό —κι έκανε ζέστη τρομερή,Ιούλιο μήνα μέσα στην Κυψέληκι απ’ την οδό Ανάφης ακουγόταν ένα κομπρεσέρ,η ώρα τρεις το μεσημέρικαι μία μύγα επίμονηπάνω απ’ το πιάτο του πήγαινε κι ερχόταν,ένιωσε μια παρόρμηση άκρως μεθυστική.Να τα βροντήξει όλα και να πάει να μείνει μόνος στο χωριό !Ν’ αρχίσει πάλι απ’ την αρχή !Το ανακοίνωσε ευθύς στο απρόθυμο κοινό,με λάμπον όμμα και όψη νικητή.

Κι όλοι μαζί — σύζυγος, παιδιά και πεθερά —τον παρακάλεσαν απλά,να στέλνει κάθε μήνα τα λεφτά.

ΖΗΝΕΠΙΚΙΝΔΥΝως

Υπέκυψε μόνη, την τρίτη πρωινή,έπειτα από σοβαρό οικιακό ατύχημα.Από έναν λάθος χειρισμό,έχασε τον έλεγχο του τηλεκοντρόλπου διαλύθηκε με πάταγο στο πάτωμα.

Η ίδια εξέπνευσε λίγα δευτερόλεπτα αργότερα.Χωρίς καμία προσπάθεια.

ΠρΑΞΗΤΑΔΕςΚΗΝΗΤΑΔΕ

Θα ντυθεί ούτε κραυγαλέα ούτε αδιάφορα.Θα ντυθεί όμορφα και θα βγει.Θα χαμογελάσει αλλεπάλληλα.Θα στυλώσει τα μάτια στο συνομιλητήκαι θα γνέψει με συγκινητική κατανόηση.Θα ανανεώσει ένα ραντεβού.Θα ανταποδώσει μια φιλοφρόνηση.Σύντομα, θα προφασιστεί πρωινό ξύπνημαή τον επικείμενο θάνατο αγαπημένου φυτούκαι θα αποχωρήσει, στον απόηχοενός αστείου της τελευταίας στιγμής.Καθώς πλησιάζει στο σπίτι,θα επιταχύνει το βήμα ασυναίσθητα,με ρυθμό τρεις ειλικρινείς μεταμέλειες ανά παρελθόν.Θα πετάξει βιαστικά τα κλειδιά και το πανωφόρι της.Θα ανάψει στα γρήγορα ένα τσιγάροκαι θα κλείσει τα μάτια, με ανανεωμένη ανακούφιση.

Επιτέλους μόνη, θα μπορέσει να θαυμάσει ξανά —με ενοχή διακριτικά ηδονίζουσα —την ανομολόγητη εποποιία της,το μυστικό της αριστούργημα.Τη μονάκριβη, χαμένη ζωή.

ΜΑρΤΥρΙΑ

Εκείνος που ξυπνάει το πρωίκαι λέει «σήμερα θέλω να πεθάνω !»δεν είν’ στ’ αλήθεια αυτοκτονικός.Ακόμα αυτός συνομιλεί με τη ζωή.

Ο άλλος είναι, που όταν ξυπνάει«πόσο δε θέλω να πεθάνω !» πνιχτά μονολογεί.Αυτός, ο δυστυχής, το θάνατο παρακαλεί.

Έτσι τουλάχιστον διατείνεται ο Β., πολλάκις αποπειραθείς.Εύλογα, βέβαια, η αξιοπιστία του αμφισβητείται.Και δυστυχώς, όσοι γνωρίζαν κάτι παραπάνωυπήρξαν όλοι τους μοιραία συνεπείς.

Xii

Μ’ αρέσει η δωδέκατη ώρα,έτσι όπως στέκεται όρθια κι αγέρωχη.Πολλοί θα πρόσθεταν, μοναχική.Εγώ, πάλι, τη βρίσκω διπλά ανακουφιστική,μετά από τόση ομόκεντρηεπαναλαμβανόμενη ασυνεννοησία.Γιατί, μπορεί οι δείκτες να ’χουν ξανασυναντηθεί,αλλά όχι με τέτοια επισημότητα,ποτέ με τρόπο τόσο κάθετο, ολοκληρωτικό.

Και πιο πολύ την αγαπώ γι’ αυτό ·γιατί κανείς δεν ξέρειαν είναι τέλος ή αρχή.

Κι αν ήταν στο δικό μου χέρι,όλα του κόσμου τα ρολόγια, στις 12 ακριβώς θα σταματούσαν.

…

Είναι φορέςπου δεν αντέχωάλλη μια μέρα.

Κι όμως. Μαζί σουθα ’θελα να δωμία σεκόγια να γερνάει.

ΤΟςΟΚΟΝΤΑ

Να ’μαι κοντά σου.Τόσο, που όταν αλλάζω σταυροπόδι,συχνά να σ’ ακουμπώ.Ή για το λίγο, που τις νύχτεςο κόσμος ησυχάζει,ν’ ακούω την ανάσα σουή ένα μικρό αναστεναγμό.Τόσο κοντά,που αν άξαφνα φυσούσε ένας αέρας,ένα κομμάτι ύφασμα —μια άκρη απ’ το φουστάνι μου,ένα λυτό φουλάρι —θα άγγιζε το δέρμα σου.Το πείσμον όριό σου.

Έτσι να ’μαι κοντά σου, τόσο κοντάκαι να διαβάζω εν ηρεμίατους συγγραφείς που αγαπώ.Καθώς το σκέφτομαι, δεν ξέρωαν είναι ανθρωπίνως δυνατό,ν’ αντέξει κάποιος τόση ευτυχία.

ΑΜΕΤΑΝΟΗΤΗΠΕΙΝΑ

Σας είδαμε κι εσάς

που ερωτεύεστε με το πάγκρεας.

Αιμόφιλος Ινφλουέντζας

Μου λέγαν όλοι«πάει, τελείωσε !Μα δεν το βλέπεις ; Δε σε θέλει».

Κι εγώ τους απαντούσα«τι λέτε, άνθρωποι ανίδεοι !Αυτός απλώς δε με χορταίνει».

Δεν τους κρατώ, ασφαλώς, καμιά κακία.Για όλα φταίει η λογική τους,η φύσει κορεσμένη.

Όμως εγώδεν την αλλάζω αυτήν την πείναπου όλες τις αισθήσεις μου ευφραίνει.Σας λέω, δεν την αλλάζω,μ’ όλα τα δείπνα υπό το φως των αστεριώνκι όλες τις μελωδίες παρατρεχάμενων βιολιών.

ALAFOLiE

Ό,τι κι αν λεν τα εγχειρίδια της Ψυχιατρικής,ένα είναι σίγουρο. Δεν περιγράφεται η τρέλα.Το ερώτημα που τίθεται είναι αν μπορείεπαρκώς να περιγράψει.Ας πούμε, λέμε «τον ερωτεύτηκε τρελά».Είναι μια έκφραση κι αυτή,ενδεχομένως κάπως τετριμμένη, πλην όμωςμε παγκόσμια, διαπολιτισμική ισχύ.Γιατί, παντού στον κόσμο οι ερωτευμένοιδιαγιγνώσκονται παράφοροι, διαταραγμένοικι ενίοτε επικίνδυνοι και αυτοκτονικοί.Μιλώ, ασφαλώς, γι’ αυτούς τους εκλεκτούςπου αξιώθηκαν μια τύχη υψηλή —να αγαπούν, χωρίς απαραιτήτως ν’ αγαπιούνται.Γιατί μονάχα τότε είναι που μπορούν, χωρίς μικροπρεπή προσκόμματακαι δίχως της επιτυχίας τη δαμόκλειο επιταγή,να φτάσουν το αίσθημά τουςσε ύψη δυσθεώρητα, για κείνο που αντιτάσσειη πάντοτε προσβλέπουσα και σώφρων Λογική.Άλλοι το λένε αποτέλεσμα, άλλοι ανταπόκριση,άλλοι κατάληξη ευτυχή.Κι ίσως να μοιάζει με πορεία παράδοξα μοναχική.Όμως, δεν πρέπει να ξεχνούμε,ότι στον κόσμο των τρελών κι ερωτευμένωνισχύει μια καινούρια, ολότελα άγνωστη ηθική.Εξάλλου, αυτό δε λεν πως είναι η τρέλα ;

Όταν η συμπαγής ουσία,που συγκρατούσε τα Γνωστά σε στέρεη δομή,έχει οριστικώς αποδιοργανωθεί.Η βιβλιογραφία έχει να επιδείξει πληθώρακλινικών εικόνων κι ερωτικών ιστοριών.Ωστόσο, εκείνο που έχει σημασίαείναι η εμπειρία η αυστηρά προσωπική.Πράγματι, «κάποιοι στο τέλος οδηγήθηκαν στα άσυλα,και άλλοι έφτασαν ως την καταστροφή»και κάποιοι ενέπνευσαν Τολστόι, Μάρκες και Ναμπόκοφκερδίζοντας αθανασία, αν μη τι άλλο, λογοτεχνική.

Όμως, εγώ δε θα ξεχάσω μία φίλη,εκείνη, που «τον ερωτεύτηκε τρελά»,όπως προείπα στην αρχή,όταν σε παραλήρημα σωστό μου εξιστορούσεπως προσπαθούσε επιμόνως να τον φανταστείνα κάνει πράγματα συνηθισμένα, ταπεινά —σαν όλους τους ανθρώπους, δηλαδή.«Κομμάτι δύσκολο για τους σημερινούς θεούς»,μονολογούσε ντροπαλά.Και τότε, της ερχόταν η μορφή του σε κάποιο σούπερ μάρκετ — ανέμελη κι απλή —να αγοράζει γάλατα κι απορρυπαντικά ·και την κατέκλυζε αυτομάτως συγκίνηση ιερή.Σκεφτόταν, μάλιστα, το δέος της υπαλλήλου, που θα περίμενε το Σάββατο —μέρα γιορτής του καταναλωτή —για να τον αντικρίσει ακόμα μια φοράπίσω από την ταμειακή της μηχανή.Πόσο τη ζήλευε τρελά !

FUNNYGAME

Έχει κι ο Έρωτας τις ιδιοτροπίες του,αν μη τι άλλο.Όλοι, όμως, λένε ας είναι · θα ξέρει αυτός.Κι απ’ όλες η πιο έμμονηείναι να καταγίνεται διαρκώςμε το παιχνίδι που λιγότερο κατέχει ·το γαλλικό μπιλιάρδο.

Τι νιάτα δροσεράτι πλούσια μακριά μαλλιάκαι τι μυαλά τετράγωναχάθηκαν στα στοιχήματαγια να ’χει Αυτός να παίζει.

Κι όλα, γι’ αυτή τη σπάνια φοράπου πετυχαίνει τη μπάλα τη σωστή(που αλίμονο, κι ο Νόμος των Πιθανοτήτωντο προβλέπει).

Όλοι πανηγυρίζουν τότε ευτυχείςαπ’ την τυχαία νίκη μεθυσμένοι.

Και συνεχίζουν τα στοιχήματα αυτοίκαι συνεχίζει ακάθεκτος Αυτός ο σαδιστής.

( Ύπουλο, αλήθεια, το πράσινο το χρώμα )

ΒΥΘΟς

Ο ωκεανός της δυνατότητας είναι πολύ μεγαλύτερος

από τη συνήθη μας ξηρά της πραγματικότητας.

Ernst Bloch

— Το υγρό στοιχείοπου νομίσαμε πως μας ένωνεαποδείχτηκε πολύ πτητικό.Επομένως, αποκλείεται να ’ταν θάλασσα.Αφενός, θα ’χε αντέξει πολύ περισσότερο,θα ’χε πιο πολλές τρικυμίες, περισσότερο αλάτι,αφετέρου, τώρα θα ψάχναμετι απόμεινε στον αποξηραμένο βυθό,όχι στο βρώμικο πάτο.

— Μη γελιέσαι καθόλου.Οι βυθοί να δεις τι σκουπίδια που έχουν.Τα αρχαία εκτίθενται όλασε μουσεία κι ιδιωτικές συλλογές(δε βουτούσαν οι δύτες για τα ωραία κοράλλια).Τα παράξενα πλάσματαπου αντέχουν στα μεγάλα τα βάθη,ευτυχώς προσαρμόζονται σ’ άλλα, ακόμα βαθύτερα ·κι αν στη θέση τους άνανδρα, ανθεκτικά βαθυσκάφηψαρεύουν ναυάγια μεγάλα,όλη η αλήθεια στο φως ποτέ δε θα φτάσει.Γιατί υπάρχουν κι άλλα ναυάγια,πιο ανθρώπινα, πιο μεγάλα.Κι αυτά δεν τσακίζονται σε νερά προσπελάσιμα ·πάνε πάντα και βρίσκουν χαράδρα.

ΑΦΙΕρωςΗ

Νομίζετε, παλιές μου αγάπες,ότι για σας τα γράφω τα ποιήματα.Πολύ θα το ’θελα κι εγώ.

Έλα όμως, που τα γράφω για ένα Τέραςπου ’χει τα ωραία σας κεφάλιαστον αειθαλή του το λαιμό.

(Και μεταξύ μας, ούτε ποιήματα τα λες.Κάτι σαν εσωτερική απομαγνητοφώνηση,μ’ ένα στυλό που θα ’θελε πολύ να ’ναι διαρκείας)

ςΚΛΗρΟΜΕΛΟ

Αυτή είχε τώραμια έκφραση αγάπης τελεσίδικη.

Το μόνο που απέμενεήταν ν’ ανοίξει το στόμα της αργάκαι με απερισκεψία νεροποντήςσε υπαίθριο γαμήλιο πανηγύρι,σ’ αγαπώ να πει.Και το είπε.

Αυτός, ανήμποροςν’ αποσοβήσει την καταστροφή,στενοχωρήθηκε ειλικρινώςγια μια απώλεια τόσο ανοικονόμητηπου, καθώς πίστευε, αναίτια είχε συμβεί.

Επακολούθησε μία ελάχιστη, άσφυγμη σιωπή…

Κι ύστερα αυτός, με μία κίνηση απλή,θα έλεγες την πιο απλή σε όλη την ανθρώπινη Ιστορία,έτριψε με τις χούφτες τουλίγη σκουριά απ’ τα βλέφαρα,την άφησε να στέκεται εκείκι εξακολούθησε το βίο του.

Όπως και πριν.

ΕΝΑΚΑΘΕΒρΑΔΥ

Ετοιμάζομαι για ύπνο.Σε λίγο, θα καταπιώ το βραδινό μου εναιώρημα,αυτό που με την παρρησία θεράποντοςφρόντισες να μου χορηγήσειςκαι γι’ άλλη μια φορά, σ’ ευχαριστώ.Δικής σου έμπνευσης παρηγορία με γεύση πικροκέρασο — σπάνια ποικιλία —όποια δεν έφαγε κεράσια από το στόμα σου δεν ξέρει. Και να ’σαι σίγουροςπως θα τηρήσω ευλαβικάτο τελετουργικό της προετοιμασίας(πρώτα ανακινούμε καλά αυτά που μας πονούν,ύστερα κλείνουμε τη μύτη, να μη μας έρθουν δάκρυαμαζί με τις αγαπημένες γεύσεις).Αλλά και στη δοσολογίακι εκεί τυφλά θα σε υπακούσωκι ας φαίνεται απάνθρωπη, μπορεί και τοξική για τόσο λίγη εναπομείνασα ανθεκτική ελπίδα.Φαίνεται είπα, πού να ξέρω,ασφαλώς και δε ζήτησα δεύτερη γνώμη.Σίγουρα, όμως, τέτοια οδυνηρή ποσότητα θα έκανε ακόμα και ελέφαντα, αμέσως να ξεχάσειάλλες επώδυνες εστίες,τρέχοντα ασθματικά ζητήματα επιβίωσης,ακόμα ακόμα κι αυτό το ισόβιο άγχοςγια την ανεύρεση της τελευταίας κατοικίαςπου μοιραζόμαστε κάποια θηλαστικά.

. . . . . . . . . . . . .

Έχω ξαπλώσει τώρα απ’ την πλευρά σου.Είμαι πανέτοιμη, απόδειξη ότι χαμογελώ.Και θα το πιω έτσι όπως μου ’δειξες —«δε σ’ αγαπώ» μπαμ και κάτω.Μη συνταγογραφούμενος, βλέπεις, ο αιφνιδιασμόςκαι δυστυχώς, δεν πέθανα επιτόπου.Τώρα, εφ’ όρου ζωής, πρέπει να πίνω το απόσταγμά του.Είπα ζωής… Θα φταιν οι παρενέργειες.

ΕρωΤΙΚΟ

Είσαι ο ένας, ο εκλεκτός της καρδιάς μου.Ο στοργικός απαγωγέας της σκέψης μου,o γενναιόδωρος προαγωγός των επιθυμιών μου.Ο συγκλονιστικός εραστής της κομμώτριας —περιστασιακά και δικός μου.Είσαι η κολόνα της ετοιμόρροπης θλίψης μου,το ήμερο ένστικτο της αξιοπρέπειάς μου.Κάτω απ’ τα πόδια μουείσαι ένα δίχτυ ασφαλείας που χαίνει, τόσο πολύτιμο,το απαραίτητο υπναγωγό φάρμακό μου.Είσαι το παντοδύναμο αφεντικό,ο αλάνθαστος, αυστηρός δάσκαλός μου.Είσαι ο συνήγορος υπεράσπισης των αθώων θυμάτων μου,ο γελαστός καθρέφτης των μεγαλύτερων διασυρμών μου.Είσαι ο τρυφερός δεσμοφύλακαςπου μου προσφέρει χωρίς αναπτήρα τσιγάρο,ο προσωπικός μου βασανιστής — δίκαιος, το δίχως άλλο.Είσαι ο γλυκός Πατερούληςκι εγώ μια αχάριστη αντιφρονούσα.Είσαι ο μεγάθυμος Καίσαραςκι εγώ ένας φριχτός χριστιανός μονομάχος.Είσαι ο ελεήμων-θεός-τιμωρός,δοξασμένο σου τ’ όνομα και μεγάλη η χάρη σου.

Είσαι το άλας της γης στις πληγές μου.Είσαι εσύ.Ω, σ’ αγαπώ ! Σ’ αγαπώ !

PiCA

Θα περάσουν αποπάνω μας όλοι οι τροχοί

στο τέλος

τα ίδια τα όνειρά μας θα μας σώσουν.

Νίκος Καρούζος

Η αδικία έχει τη γεύση του ασβέστη.Η θλίψη, του ξύλου του χλωρού.

Η οργή έχει τη γεύση σάπιου φύλλου.Και η εκδίκηση, του βρόχινου νερού.

ΤΟΤΕΛΟςΤΗςΙςΤΟρΙΑς

Ν’ αφήνεις ένα τέλος ανοιχτό.Να εγκαταλείπεις την επούλωση στη φυσική της ιστορία.Και ας πυορροεί η ελπίδα.Όχι, καθόλου δεν το βρίσκω υπαναχώρησηαμέλεια ή δειλία.Να το δεχτώ πως ίσως συνιστά απερισκεψίαή παραβατικότητα, για τους νομοταγείς νεκρούςπου περιμένουν τη σειρά τους.Εγώ διαγιγνώσκω πράξη ευσυνειδησίας καθ’ όλα συνεπή με τη ζωή, με τον μοναδικό εν δικαίω εργοδότη.Μια αυθάδη δήλωση πως τέλος τέλος δεν υπάρχει.Το μάθαμε, το καταλάβαμεπως όλοι μία μέρα θα πεθάνουμε.Όλοι και ο καθείς ξεχωριστά.Θα μας αποσυνθέσουν μικροοργανισμοί,αυτοί οι πανταχού παρόντες και παντός καιρούδιαμεσολαβητές ανυπαρξίας.

Όλοι και ο καθείς ξεχωριστά.Όμως, εγώ κι εσύ εμείς και οι φίλοι μαςεμείς και οι σύντροφοί μαςεμείς και τα παιδιά μας,αυτός ο μεταξύ μας άυλος χώροςόπου υλοποιήθηκε θνητά στα μέτρα μας η αγάπη,δεν υπακούμε σε καμιάοργανική κι ανόργανη ισορροπία.Και ζώντας και πεθαίνονταςθα είμαστε, είτε το θέλουν είτε όχι,το ες αεί ανοιχτό τέλος της ιστορίας.

DD/MM/YYYY

Έλα να πούμε σ’ αγαπώ.Έλα να πούμε για πάντα.Έλα να κουβεντιάσουμεγια τα ομορφότερα παιδιάπου θα γεννηθούν.Για το αγόρι που θα ’χειτην τρυφερότητα των χεριών σουκαι το κορίτσι, που όταν μεγαλώσει,θα του αρέσουν τ’ αγόρια ή τα κορίτσια,που θα ’χουν στα χέρια τουςτην τρυφερότητά σου.Έλα να πούμε για όλα εκείνα τα ταξίδιαπου θα θελήσουμεκαι για μερικά που θα κάνουμε.Για τη σκηνή που θα μας περιμένεικάθε καλοκαίρι, στην παραλίαπου θα παραχαράξουμεμε τ’ όνομά μας.Έλα να πούμε για τα πολλά σπίτιαπου θ’ αλλάξουμε.Για τους φίλους μαςπου θα παντρεύονται, θα χωρίζουν,θα μεγαλώνουν και θα φεύγουν.

Έλα να πούμε ότι εμείςδε θα γεράσουμε. Ποτέ μαζί.

Περιεχόμενα

Χωρiςi

Nευροανατομία 7Μίακαιoμοούσιος 8(.) 9Ότανκοιμάσαι 10Hung over 12Όμωςεγώσ’αγαπώ 13Αριθμητική 14(.) 15Survivor 16Υποτροπή 17Οκυνικός 18Τελεολογία 19Χαϊκού 20Φυσική 21Μέχριτοτέλος 22(.) 23Pattern 24Παραδοχή 25ΧαμηλήΠτήση 26Οιπράξειςκάνουντηδιαφορά 27(.) 28Ελύτης 29Περίτύψεων 30Παιδαγωγική 31Ήττα 32Πανηγυρικόςμονόλογοςενόςμοναχικούενώπιονφανταστικούπλήθους 33

Ευτυχία 34Περιστατικό 35Επανάληψη 36Προδοσία 37Ασεβέςερώτημα 38Νέαγραμματική* 39

ΧωρΙςΙΙ

…Τελευταίαχάρη 44Υ.Γ 45Ηάλληπλευρά 46Ειςαναζήτησιν 48Χρονικόμιαςοικόσιτηςεπανάστασης 49Ζηνεπικινδύνως 50Πράξητάδεσκηνήτάδε 51Μαρτυρία 52Xii 53… 54Τόσοκοντά 55Αμετανόητηπείνα 56Α la folie 57Funny game 59Βυθός 60Αφιέρωση 61ςκληρόμελό 62Ένακάθεβράδυ 63Ερωτικό 65Pica 66Τοτέλοςτηςιστορίας 67DD/MM/YYYY 69

Το «Χωρίς» είναι μια έκδοση ελεύθερη πνευματικών

δικαιωμάτων και η αναπαραγωγή του —εν όλω ή

εν μέρει— είναι καλοδεχούμενη, αρκεί να γίνει με

καλή προαίρεση και σεβασμό. Τουναντίον, καθόλου

καλοδεχούμενη δεν θα ήταν οποιαδήποτε απόπειρα

εμπορικής εκμετάλλευσής του.

Για σχόλια, παρατηρήσεις, επικοινωνία:

ekdoseis_pote3ana@hotmail.com