Έτος 39ο ● Αρ. φύλλου 183 ● Ιούλιος-Αύγουστος-Σεπτέμβριος 2012 ● Γραφεία: Σάμου 31-33 Τ.Κ. 10439 Αθήνα ● Τιμή φύλλου 1 ευρώ

Κ Ε Μ Π Α

3 7 3 9

Όλοι και παντού της Ελλάδας μιλάμε καθημερινά για την επιδιωκόμενη πολυπόθητη ανάπτυξη που θα μας βγάλει από την ύφεση και την οικονομική κρίση που μαστίζει εδώ και τρία χρόνια τη χώρα και τους κατοίκους της. Ανάπτυξη η οποία θα δημιουργήσει νέες θέσεις εργασίας, θα ενισχύσει τη χειμαζόμενη οικονομία και θα βελτιώσει το βιοτικό επίπεδο των πολιτών, το οποίο μέρα με τη μέρα καταβαραθρώνεται με μειώσεις μισθών και συντάξεων, με αμέτρητα φορομπηχτικά χαράτσια, με απολύσεις και κλείσιμο βιοτεχνιών και καταστημάτων εξαιτίας των οποίων καλπάζει η ανεργία και η ανέχεια, με αυξήσεις των τιμών τροφίμων και άλλων ειδών πρώτης ανάγκης και των τιμολογίων δημοσίων υπηρεσιών, των καυσίμων, του ηλεκτρικού ρεύματος, του υγραερίου, των εισιτηρίων και τόσων άλλων ων ουκ έστιν αριθμός, με την υποβάθμιση του κοινωνικού κράτους, με την κατάρρευση του τομέα υγείας.Αλλά πώς να έρθει αυτή η περιβόητη ανάπτυξη, ιδιαίτερα στην πολύπαθη ιδιαίτερη πατρίδα μας, την Ήπειρο, με τα πολλά συγκριτικά πλεονεκτήματα που διαθέτει η περιοχή, όταν αυτή… δεν έχει δρόμους να διαβεί, γιοφύρια να περάσει;Κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού είχαμε την ευκαιρία να επισκεφθούμε δεκάδες χωριά. Θλιβερές και απογοητευτικές οι διαπιστώσεις: Δρόμοι γεμάτοι λακκούβες, με τεράστιες ρωγμές και… επικίνδυνα « σ κ α λ ο π ά τ ι α » κ α τ α μ ε σ ή ς τ ο υ οδοστρώματος, όπου δοκιμάζονται σε ύψιστο και επικίνδυνο βαθμό οι αντοχές οχημάτων και επιβατών. Νεροφαγωμένοι στις άκρες τους, με φόντο βαθιές χαράδρες που κάνουν τα φυλλοκάρδια να τρέμουν, χωρίς ασφαλτόστρωση σε πολλά σημεία, κατεστραμμένοι από τις τεράστιες νεροσυρμές, κλεισμένοι από πυκνή βλάστηση που περιορίζει επικίνδυνα τόσο το εύρος του οδοστρώματος όσο και την ορατότητα. Σταυροδρόμια χωρίς σημάνσεις, κατευθυντήριες πινακίδες ή κρυμμένες πίσω από δέντρα και στραμμένες προς λάθος κατευθύνσεις. Όσο για πέτρες, άλλο πράγμα. Και με τη συστολή εξαιτίας του πάγου και του κρύου και με τη διαστολή που προκαλεί η ζέστη, σε κάθε νεροποντή και με τα χιόνια, δηλαδή χειμώνα-καλοκαίρι όλοι οι δρόμοι κατακλύζονται νυχθημερόν από χιλιάδες μικρές πέτρες και ογκόλιθους που κάνουν δύσκολη και επικίνδυνη την προσπέλαση, αν δεν αποκλείουν ολοκληρωτικά τη διάβαση. Μπορεί ο καθαρισμός στις κεντρικές οδικές αρτηρίες να είναι καθημερινός, όμως στα απόμακρα χωριά είναι ανύπαρκτος. Γι' αυτό και ερημώνουν το χειμώνα. Και μετά θέλουμε τουρισμό όλο το χρόνο!Το πρόβλημα μπορεί να λυθεί, αρκεί να υπάρξει θέληση και κατάλληλη μέριμνα εκ μέρους των υπευθύνων. Η μόνιμη λύση θα έρθει με την εξάλειψη των προβλημάτων εκεί που υφίστανται και με ριζική αντιμετώπιση κι όχι με ασπιρίνες. Ύστερα απ' όλες αυτές τις επισημάνσεις, και άλλες εγγενείς που υφίστανται, πώς να έρθει η πολυπόθητη ανάπτυξη στην Ήπειρο;

Η ΣΥΝΤΑΞΗ

Δρόμοι - φρένοστην ανάπτυξη

Απασφαλισμένη «βόμβα»ο ΧΥΤΑ στο Ελληνικό

Σημαντικά προβλήματα διαπιστώθηκαν κατά τη διάρκεια της δοκιμαστικής λειτουργίας του ΧΥΤΑ Ελληνικού (Χώρος Υγιεινής Ταφής Απορριμμάτων». Προβλήματα τα οποία αν δεν αντιμετωπιστούν ριζικά, εγκυμονούν σοβαρούς και μη αναστρέψιμους κινδύνους για το περιβάλλον, τους ανθρώπους, τα ζώα και, κυρίως, για το υδατικό δυναμικό της εγγύτερης αλλά και της ευρύτερης περιοχής.Για τα προβλήματα αυτά μας μίλησε ο πλέον αρμόδιος, ο δήμαρχος Βορείων Τζουμέρκων κ. Γιάννης Σεντελές.Ερώτηση: Κύριε δήμαρχε, ως άριστος γνώστης των προβλημάτων της περιοχής και των κατοίκων της, προβλήματα για τα οποία αγωνίζεστε νυχθημερόν για την επίλυσή τους, ένα εκ των οποίων είναι και ο ΧΥΤΑ Ελληνικού, έχετε την καλοσύνη να μας πληροφορήσετε σε ποιο στάδιο βρίσκεται η λειτουργία του;Απάντηση: Η κατασκευή του ΧΥΤΑ Ελληνικού ολοκληρώθηκε το φθινόπωρο του 2011. Η προβλεπόμενη εξάμηνη δοκιμαστική λειτουργία του, προκειμένου στη συνέχεια το έργο να παραληφθεί από τις αρμόδιες υπηρεσίες και να αρχίσει η κανονική του λειτουργία, ξεκίνησε στις 2 Νοεμβρίου 2011 και θα ολοκληρωνόταν στις 2 Μαΐου 2012. Όμως δεν ολοκληρώθηκε, διότι μια σειρά από σοβαρά προβλήματα κατά τη διάρκεια της δοκιμαστικής λειτουργίας οδήγησε στην παράταση του χρόνου δοκιμαστικής λειτουργίας μέχρι τις 22 Σεπτεμβρίου 2012.Ερώτηση: Ποια προβλήματα ή δυσλειτουργίες διαπιστώθηκαν μέχρι σήμερα;Απάντηση: Τα σοβαρότερα προβλήματα ήταν: η αδυναμία διαχείρισης του υδραυλικού φορτίου του ΧΥΤΑ, κυρίως κατά τους χειμερινούς μήνες, λόγω των έντονων βροχοπτώσεων, η μη σωστή λειτουργία του βιολογικού καθαρισμού και βεβαίως το σοβαρότατο φαινόμενο εμφάνισης μόλυνσης βαριάς μορφής σε πηγές περιφερειακά του ΧΥΤΑ.Ερώτηση: Πού οφείλονται αυτά;Απάντηση: Η σφοδρή αντίδραση και κινητοποίηση του Δήμου Βορείων Τζουμέρκων οδήγησε την Περιφέρεια Ηπείρου στη συγκρότηση επιστημονικής επιτροπής για τη διερεύνηση αυτών των

Ο δήμαρχος Βορείων Τζουμέρκων κ. Γιάννης Σεντελές μιλάει στα «Η.Ν.» για τα προβλήματα που ανέκυψαν κατά τη δοκιμαστική λειτουργία του, καθώς και για τους κινδύνους που πηγάζουν απ' αυτήν για ανθρώπους και περιβάλλονΣυνέντευξη στον ΚΩΣΤΑ ΜΠΑΤΣΗ

«Κάθε μέρα που περνά η λίμνη, ο Άραχθος κι ό,τι ζει γύρω από αυτά επιβαρύνονται απ' τα μολυσμένα νερά του ΧΥΤΑ. Κι όσο το πρόβλημα αποσιωπάται τόσο διογκώνεται. Η ευθύνη δεν ανήκει μόνο στους κατοίκους του Ελληνικού και του Δήμου Β. Τζουμέρκων. Ευθύνη έχουμε όλοι μας και κυρίως όσοι ζουν στο Λεκανοπέδιο».«Ρύπανση του περιβάλλοντος, διαχείριση αποβλήτων». «Ο ΧΥΤΑ βρίσκεται σε κρίσιμη κατάσταση εκτάκτου ανάγκης». «Αναστολή της λειτουργίας του ΧΥΤΑ». «Σκουπίδια μετέωρα πάνω από τον

φαινόμενων. Μετά από αρκετό χρονικό διάστημα το πόρισμα της επιτροπής αποδίδει ευθύνες για τη μόλυνση των πηγών στη λειτουργία του ΧΥΤΑ, χωρίς ωστόσο να προσδιορίζει τα σημεία των διαρροών. Επίσης γίνεται φανερό ότι λάθη και παραλείψεις τόσον κατά τη μελέτη του ΧΥΤΑ, όσο και κατά την κατασκευή του οδήγησαν στη σημερινή προβληματική κατάσταση λειτουργίας.Ερώτηση: Αντιμετωπίστηκαν αυτά τα προβλήματα ριζικά και ουσιαστικά;Απάντηση: Τα προβλήματα εξακολουθούν και σήμερα να υπάρχουν. Οι πηγές εμφανίζουν εικόνα μόλυνσης ενώ το έργο περισυλλογής των περιφερειακών όμβριων υδάτων αμφιβάλλουμε κατά πόσο θα είναι αποτελεσματικό κυρίως κατά τις περιόδους των έντονων βροχοπτώσεων. Από την άλλη πλευρά η διαδικασία αποφόρτισης του βιολογικού καθαρισμού με τη μεταφορά με βυτία λυμάτων από τον ΧΥΤΑ στο βιολογικό της πόλης των Ιωαννίνων ασφαλώς δεν μπορεί να αποτελέσει μια μόνιμη λύση και απαιτείται ριζική αντιμετώπιση.Ερώτηση: Υπάρχουν προϋποθέσεις εύ ρ υ θμης λειτουργίας κι αν όχι πωςθ' αντιμετωπισθεί η ύπαρξή τους από τους υπεύθυνους, αλλά και από τους κατοίκους;

Το πρόβλημα λειτουργίας του ΧΥΤΑ στο ΕλληνικόΠάμπολλες οι δηλώσεις των αρμοδίων. «Θα συνεχιστεί η ενημέρωση του κόσμου, με σκοπό να ασκηθεί πίεση για αναστολή λειτουργίας του ΧΥΤΑ, μέχρι να γίνουν οι απαραίτητες βελτιώσεις» Δήλωση του κ. Γιάννη Σεντελέ, Δημάρχου Βορείων Τζουμέρκων.

Απάντηση: Φοβάμαι ότι τα προβλήματα στη λειτουργία του ΧΥΤΑ έχουν τη ρίζα τους στην λανθασμένη χωροθέτηση του έργου, στην πρόχειρη και ελλιπή μελέτη και την προβληματική κατασκευή. Κατά συνέπεια εύρυθμη λειτουργία είναι πολύ δύσκολο να επιτευχθεί, εάν οι υπεύθυνοι φορείς (Περιφέρεια, ΦΟ.Δ.Σ.Α.) δεν σκύψουν με αίσθημα ευθύνης πάνω στο ζήτημα αυτό, αναζητήσουν εναλλακτικό χώρο εναπόθεσης των απορριμμάτων και προβούν σε όλες τις απαιτούμενες παρεμβάσεις όσο χρονοβόρες κι αν είναι αυτές και όσα κονδύλια κι αν απαιτήσουν.Οι κάτοικοι όλα τα προηγούμενα χρόνια ανέδειξαν όλα τα αρνητικά της κατασκευής και λειτουργίας του έργου στη συγκεκριμένη περιοχή. Με αγώνες μακροχρόνιους που αντιμετωπίστηκαν με ψεύτικες υποσχέσεις και επιθέσεις των ΜΑΤ. Όσο μεγάλη κι αν είναι η απογοήτευσή τους, όσο πολλά κι αν είναι τα καθημερινά τους προβλήματα, ετούτη ειδικά την περίοδο, θα υπερασπιστούν και πάλι το δικαίωμά τους για μια σωστή και για περιορισμένο χρόνο λειτουργία του ΧΥΤΑ.Ερώτηση: Η λειτουργία του ΧΥΤΑ κρύβει κινδύνους και ποιους για τους ανθρώπους που διαβιούν στη γύρω αλλά και στην ευρύτερη περιοχή, το περιβάλλον, τα τρεχούμενα επιφανειακά νερά και τους υδροφόρους ορίζοντες, τις καλλιέργειες, τη χλωρίδα γενικά και την πανίδα;Απάντηση: Ένα έργο τόσης μεγάλης περιβαλλοντικής σπουδαιότητας όπως ο ΧΥΤΑ, εάν δεν πληρεί όλες τις προϋποθέσεις σωστής και ασφαλούς λειτουργίας, μπορεί να αποτελέσει μια μόνιμη πηγή περιβαλλοντικών κινδύνων όχι μόνο για την εγγύτερη αλλά και για την ευρύτερη περιοχή.Η εμφάνιση των μολυσμένων πηγών μαρτυρά άμεσους κινδύνους για ανθρώπους, ζώα και ασφαλώς τον υδροφόρο ορίζοντα. Η βόσκηση των ζώων και γενικότερα οι ανθρώπινες δραστηριότητες στην περιοχή δεν είναι πλέον ασφαλείς.Μην ξεχνάμε όμως ότι ο ΧΥΤΑ Ελληνικού βρίσκεται επίσης σε ένα κρίσιμο σημείο, δίπλα στη λίμνη Παμβώτιδα και τον ποταμό Άραχθο και η κακή του λειτουργία είναι βέβαιο ότι θα επηρεάσει δυσμενώς τα δύο αυτά υδάτινα και ζωτικής σημασίας οικοσυστήματα.

Τα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο ΧΥΤΑ και τις επιπτώσειςστο περιβάλλον και τους κατοίκους, επισημαίνει ο δήμαρχος κ. Γ. Σεντελές

ΧΥΤΑ». «Η Περιφέρεια σε καμία περίπτωση δεν δέχεται να ανασταλεί η λειτουργία του έργου, μέχρι να υλοποιηθούν όσα ζητάει η επιτροπή». «Τώρα λοιπόν εμφανίζονται τα αποτελέσματα των ανεύθυνων και εγκληματικών για το περιβάλλον ενεργειών της Διοίκησης».Το συντομότερο ανέκδοτο: «…τη λύση πρέπει να τη δώσει ο κυρίαρχος λαός». Πότε ρωτήθηκε αυτός ο λαός; «Στάχτη και μπούρμερη να γίνουν», εμείς καταπώς μας «προστάζουν» θα κάνουμε…

Χρ. Τ.

Σελίδα 2 Απρίλιος, Μάιος, Ιούνιος 2012

ΗΠΕΙΡΩΤΙΚΑ ΝΕΑΤριμηνιαία ΈκδοσηΙ Δ Ι Ο Κ Τ Η Σ Ι Α

Συλλόγου ΠλατανούσαςΙωαννίνων

Σάμου 31-33, 104 39 ΑθήναΤηλ.: 210-8833761FAX: 210 8833761

www.syllogosplatanousas.gre-mail: info@syllogosplatanousas.gr

ΕΚΔΟΤΗΣΕλένη Σ. Γεωργούλα

(Ο εκάστοτε πρόεδροςσύμφωνα με το νόμο)

Τηλ.: 6947585795

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΕΚΔΟΣΗΣΚώστας Ν. Μπατσής

e-mail: kostasmpatsis@hotmail.com6972859999

ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗΑλέξης Β. ΚατερίνηςΚώστας Ν. Μπατσής

Φώτης Α. Παρασκευόπουλος

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΠρόεδρος:

Ελένη Σ. ΓεωργούλαΑντιπρόεδρος:

Παναγιώτης Ι. ΜπατσήςΓενικός Γραμματέας:Λουκία Κ. Πρέντζα

Ταμίας:Νίκος Γ. Γεωργάρας

Έφορος Πολιτιστικών:Κώστας Ν. Μπατσής

Μέλη:Αλεξάνδρα Σ. Μπατσή

Χριστόφορος Β. ΚατερίνηςΕΤΗΣΙΕΣ ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ

Δέκα (10) ευρώΕΠΙΤΑΓΕΣ

Δημήτρης ΓεωργάραςΣάμου 56, Αθήνα 10439

ΕΚΔΟΤΙΚΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗIMAGE SOLUTIONS

www.imagesolutions.gr

ΚΩΔΙΚΟΣ ΕΝΤΥΠΟΥ: 013172

ΔΥΟ ΣΤΟ ΚΑΡΦΙ... ΚΑΜΙΑ ΣΤΟ ΠΕΤΑΛΟΑπροσπέλαστα χωριά…Μαρτύριο είναι η προσπέλαση ορεινών χωριών καθώς και η στάθμευση οχημάτων κατά τους καλοκαιρινούς μήνες που δέχονται πολλούς επισκέπτες. Αυτό συμβαίνει γιατί οι κεντρικοί δρόμοι είναι στενοί σε μεγάλο μέρος τους, όπου μετά βίας και βασάνων χωράει ένα όχημα. Αλλά κι εκεί που είναι πλατύτεροι στο μισό τμήμα τους σταθμεύουν αυτοκίνητα και γεωργικά μηχανήματα. Επόμενο είναι να ψυχοπλακώνονται οι οδηγοί όταν τους διαβαίνουν, ευχόμενοι να μη συναντηθούν με αντιθέτως ερχόμενο όχημα, κάτι αναπόφευκτο και σύνηθες την καλοκαιρινή περίοδο. Και τότε αρχίζει το μαρτύριο. Ούτε μπρος, ούτε πίσω. Κι αν βρεθείς μπροστά σε κανένα μεγάλο όχημα, όπως νταλίκα, κλάφτα Χαράλαμπε, μαζί με όλους τους άλλους που έπονται προς τη μία ή την άλλη κατεύθυνση.

Κ. Μπ.

… και αδιαφορία υπευθύνωνΛύσεις στο σοβαρό αυτό πρόβλημα υπάρχουν. Δεν υπάρχει όμως το ανάλογο ενδιαφέρον από τους αρμόδιους. Τι πιο εύκολο από το να τοποθετηθούν φανάρια, να απαγορευθεί η στάθμευση οχημάτων στις βασικές οδικές αρτηρίες και να εξασφαλιστούν επαρκείς χώροι στάθμευσης, ακόμη και σκάβοντας μέσα στα βουνά. Επίσης εύκολο είναι να τοποθετηθούν

κατευθυντήριες πινακίδες και να υπάρξει σωστή ενημέρωση των επισκεπτών. Επιτέλους οι αρμόδιοι πρέπει κάποτε ν' αντιληφθούν πως αυτά τα προβλήματα λειτουργούν αποτρεπτικά στην πολυπόθητη ανάπτυξη και βεβαίως στον τουρισμό, ο οποίος δεν μπορεί να είναι μόνο τους θερινούς μήνες αλλά να υπάρχει καθ' όλη τη διάρκεια του χρόνου.

Κ. Μπ.

Δρόμος καρμανιόλαΑπαράδεκτη είναι η κατάσταση του οδοστρώματος της επαρχιακής οδού Ιωαννίνων-Πραμάντων και συγκεκριμένα από τη διασταύρωση Μονολιθίου - Πλατανούσας, από τις εκατοντάδες λακκούβες και την αδιαφορία της πολιτείας να τις επισκευάσει.Η εικόνα είναι τέτοια που μας παραπέμπει σε άλλες εποχές. Οι οδηγοί που περνάνε είναι αναγκασμένοι να κάνουν οκτάρια για να τις αποφύγουν.Τυχεροί είναι οι ντόπιοι που γνωρίζουν την κατάσταση και έχουν την πολυτέλεια να τις αποφύγουν. Όσο για τους ξένους περαστικούς, η καλύτερη λύση είναι να μην ταξιδεύουν νύχτα, γιατί μπορεί να ξημερωθούν στο λαγκάδι.Είναι λοιπόν τόσο δύσκολο και ακατόρθωτο για την Περιφέρεια Ηπείρου να στείλει ένα αυτοκίνητο με πίσσα και δύο εργάτες για να τις μπαλώσουν? Ή θα πρέπει πρώτα να θρηνήσουμε αθώες ψυχές και μετά να

φτιάξουμε το δρόμο?Ο κ. Περιφερειάρχης που έχει ευαισθησία στα θέματα αυτά, ας ικανοποιήσει το αίτημα των συμπατριωτών μας.

Κ. Μπ.

Μην τον είδατε;Κανένα σημείο ζωής και ουδεμία ένδειξη ενδιαφέροντος για την Πλατανούσα επέδειξε ο υπεύθυνος αντιδήμαρχος της Δημοτικής Ενότητας Κατσανοχωρίων, αφού καθ' όλη τη διάρκεια του καλοκαιριού δεν πάτησε το πόδι του στο χωριό μας. Δικαίως οι κάτοικοι αναρωτιούνται: υπάρχει στην πραγματικότητα ή μόνο στα χαρτιά; Κι αν υπάρχει γιατί δεν εμφανίστηκε; Γνωρίζει τα προβλήματα των κατοίκων της Πλατανούσας και τι έχει κάνει γι' αυτά; Μήπως αγνοεί πως ανήκουμε στη δημοτική ενότητα που ηγείται; Κάθε εξήγηση δεκτή.

Κ. Μπ.

Εξαφανίζονται τα αρωματικά φυτάΕποχή συλλογής αρωματικών φυτών, που ευδοκιμούν πλουσιοπάροχα στην ηπειρώτικη φύση και αρκετοί εκδράμουν στα βουνά και τις πλαγιές τους, άλλοι για να προμηθευτούν τα αναγκαία αποθέματα της χρονιάς και άλλοι για να πουλήσουν την πραμάτεια τους. Αυτοί oι δεύτεροι, κυρίως αλλοδαποί, προκαλούν μεγάλες καταστροφές στα αυτοφυή αρωματικά και θεραπευτικά

βότανα. Τις προκαλούν ξεριζώνοντας τα φυτά και δεν αφήνουν ούτε κάποιους σπόρους να ωριμάσουν για να ξαναφυτρώσουν και πολλαπλασιαστούν την επόμενη χρονιά. Θύματά τους, κυρίως, το τσάι, η ρίγανη και η μέντα. Αυτό ας το έχουν υπόψη τους οι ντόπιοι ώστε να λαμβάνουν τα κατάλληλα μέτρα αποτροπής προσέλευσης απρόσκλητων συλλεκτών, ώστε να μην αφανιστούν τα υπέροχα αυτά δώρα της φύσης μας, όπως συνέβη σε άλλες περιοχές.

Κ. Μπ.

Ο «Καποδίστριας» ζει!Μπορεί να πέρασαν δύο χρόνια από τότε που μας ήρθε ο «Καλλικράτης», ο «Καποδίστριας» όμως δεν έφυγε. Εξακολουθεί να είναι πανταχού παρών, να παραπληροφορεί και να ταλαιπωρεί τους επισκέπτες πολλών Περιφερειών, δήμων και δημόσιων υπηρεσιών. Η παρουσία του είναι ιδιαίτερα αισθητή στους δρόμους αλλά και σε πολλά δημόσια και δημοτικά κτίρια όπου οι πινακίδες του παραμένουν στη θέση τους. Και μπορεί μεν η κατασκευή νέων πινακίδων να κοστίζει, τη στιγμή μάλιστα που τα ταμεία είναι άδεια, η αποκαθήλωσή τους είναι πανεύκολη και με μηδενικό κόστος. Πόσα χρόνια πρέπει να περάσουν για να γίνει ορατή η νέα διοικητική μεταρρύθμιση;

Κ. Μπ.

Κούπωσες σβέλτα το ψωμί στη γάστρα, πέταξες δυο κουβέντες στα μεγαλύτερα παιδιά, άφησες και το μωρό στην ποδιά της μάνας σου. Και φορτώθηκες το κιβώτιο με τα μπαρουτόσκαγα. Η ανηφόρα χάρος και μαχαίρι, το μολύβι του Ιταλού να σφυρίζει πάνω απ’ το κεφάλι σου, ο χιονιάς να πιρουνιάζει το κόκαλο. Καταπόδι, ερχόταν κι η Ρίνα με τις οβίδες, κι η Αγγέλω μ’ ένα σακί φανέλες και τσουρέπια. Δεν είχες καιρό για καρτέρεμα. Πέρασες τη μια ράχη μετά την άλλη, έκαμες καρδιά στο φαντάρο, παιχνίδισες το θάνατο.Κι όταν γύρισες στο σπίτι, προτού καλά-καλά ανασάνεις, πλάκωσαν οι Γερμανοί. Κι εσύ αλεύρωσες τα τσουκνίδια για να αναστήσεις τα παιδιά. Έκρυψες και τον αδερφό σου στο ταβάνι, για να τον ξεπροβοδίσεις, τρία χρόνια μετά, στο βουνό, μαζί με τους άλλους. «Καλή αντάμωση» του `πες. Μα γρήγορα σου `φτασε το μαντάτο.

ΗΠΕΙΡΩΤΙΣΣΑ ΤΟΥ `40(διαδρομή ως το γύρισμα του αιώνα)του Μάνθου Σκαργιώτη

Τον έθαψαν – έμαθες – σε μια χαράδρα, κοντά στον Άγιο Σώστη. Τον μαυροφόρεσες, κι έστειλες πίσω τον αρραβώνα του στην Ελένη, λίγο προτού παραλοϊσει η μαύρη απ’ το χαμό του και γκρεμιστεί στο βράχο.Ύστερα, ήρθαν χρόνια φαρμάκι. Ο πρώτος γιος στη Γερμανία, μετανάστης. Κι εσύ ν’ ανάβεις λαμπάδες ίσαμε το μπόι του, να γυρίσει γρήγορα. Την κόρη σου την πάντρεψες με το Νικήτα. «Φάτε ψωμί να ζήσετε» τους είπες. Νοικοκυρόπαιδο ο Νικήτας, αλλά η φτώχεια τούς μαύρισε το μάτι. Το τρίτο σου παιδί βολεύτηκε στο εργοστάσιο – καλή δουλειά, τα `φερνε γύρα. Μα δεν είχε μάθει να κλείνει το στόμα, κι αργότερα βρέθηκε στο δρόμο μαζί με τους πολλούς. Το `67, τον έπιασαν οι χωροφυλάκοι και τον έριξαν στα υπόγεια της Μπουμπουλίνας. Κι από κει στη Μακρόνησο. Τον είδες εφτά χρόνια αργότερα και δεν τον γνώρισες. Τα μάτια του λίμνες ελονοσίας, το κατωσάγονο παραριγμένο, τα πόδια του ξένα. Σου τον έφεραν πάνω σ’ ένα καροτσάκι κι έφυγαν χωρίς να σου μιλήσουν. Ούτε κι αυτός μπορούσε να συλλαβίσει μια λέξη. Έβγαζε μόνο κάτι κραυγές που σ’ έσφαζαν. Λίγους μήνες μετά, τον μαυροφόρεσες κι αυτόν.Πήγες, τότε, κι ως εκείνη τη χαράδρα και μάζεψες τα κόκαλα του αδερφού σου. Δε χρειάστηκε να τα πλύνεις με κρασί, τα `χε πλύνει ο Θεός με της βροχές του. Τα `βαλες στο κασόνι και τα πήγες στο κοιμητήρι. «Γράψτε» είχες πει, γράμματα δεν ήξερες: «Σκοτώθηκε το `49 στο βουνό απ’ τους άλλους.» Ποιους άλλους; Με ποιους ήταν; Ποτέ δεν το φανέρωσες. Μια μέρα σου `στειλαν και κάτι σαν παλιό δεκάρικο δεμένο με γαλάζια κορδέλα. «Μετάλλιο» το `παν, αν άκουσες καλά. Σου το χρωστούσε η πατρίδα! Εσύ δεν ήξερες τι νταραβέρια είχες με την πατρίδα. Το `βαλες κάπου. Το ξέχασες.Κι ύστερα, ήρθαν τ’ άλλα χρόνια, διπλό φαρμάκι αυτά, της μοναξιάς. Τη μέρα, έβγαινες στο σταυροδρόμι και

πετροβολούσες τις στράτες που πήραν τα παιδιά σου. Τις νύχτες, κουβέντιαζες ώρες ατέλειωτες με το γέροντά σου, που κατέβαινε απ’ την ασπρόμαυρη φωτογραφία του τοίχου. Τώρα, ογδόντα εφτά χρονών, σκάβεις ακόμα το χωράφι σου το Μάρτη και σπέρνεις φασολάκια για το καλοκαίρι. «Έλα, μάνα, να μείνεις σε μας» σου παραγγέλνει η κόρη σου απ’ την πόλη. Μα πώς να παρατήσεις το σπίτι σου μονάχο; Πού ν’ αφήσεις τους πεθαμένους σου;Θα μείνεις εκεί. Να παίρνεις κάθε 20 του μηνός τη σύνταξη του ΟΓΑ, για να ξοφλάς της λογαριασμούς με τη ζωή. Κι άμα σωθούν οι μέρες σου, «καλώς να ρθει ο χάροντας», λες. Γιατί εσύ τα έχεις όλα καμωμένα, κι αναπιασμένα τα προζύμια με το θάνατο. Κρατάς και στην κασέλα τα νεκρόρουχα, αφόρετα, ολοκαίνουργια. Και μετρημένα στην πρώτη δίπλα του φουστανιού σου τα λεπτά για τον παπά και την κάσα. Βάρος μη γίνεις κανενός. Ούτε της γης, έτσι λιπόσαρκη που είσαι…Α, ρε μάνα, βάβω, Παναγιά, της βροχής και των ανέμων θυγατέρα. Αν ήσουν απ’ την Κρήτη, ο Ψηλορείτης δε θα `φτανε ούτε στο γόνατό σου. Αν είχες γεννηθεί στη Μακεδονία, θα `σουν των θεών η οικοδέσποινα στα πάνω-πάνω πατώματα του Ολύμπου. Αν ήσουν απ’ την Κύπρο, θα σκέπαζες με το τσεμπέρι σου τα σκοτωμένα παιδιά του `74. Αλλά εσύ είσαι απ’ το Ζαγόρι, είσαι απ’ την Κόνιτσα, είσαι απ’ τα Τζουμέρκα και τον Καλαμά. Και είσαι απ’ την πέτρα που δεν μπόρεσε να τη στρογγυλέψει μήτε άγιος μήτε διάβολος. Δεν ήξερες από θεούς και Ψηλορείτη, δεν είχες ακούσει για Άξονα και φασισμό. Εσένα σ’ είχαν μάθει να σφίγγεις το τσαπί και να ζαλικώνεσαι το λόγκο, εσένα σου `δειξαν πώς να μετράς στα δάχτυλα τα βάσανα και να τα κάνεις τραγούδι. Εσύ δεν είσαι. Γιατί εσύ έζησες τυλίγοντας παραμύθια στην ανέμη, για να υφάνεις την ιστορία του κόσμου.

Σελίδα 2 Ιούλιος-Αύγουστος-Σεπτέμβριος 2012

Απρίλιος, Μάιος, Ιούνιος 2012 Σελίδα 3

Βελτιωμένα και πλουσιότερα τα «Τζουμερκιώτικα Χρονικά»

«Από τον πόνο, από λογιών στερήσεις, από τη φθορά, αργή και σίγουρη και βαθειά, που φέρνουν οι καθημερινές αθλιότητες, από έρωτες που η πικρία τους δεν κατόρθωσαν να την εξαλείψουν η μαγεία του ονείρου και η ποίηση, από περιοχές που συνορεύουν με το θάνατο βγαίνουν τα ποιήματα του κ. Κοτζιούλα».Τα παραπάνω έγραψε ο Κλέων Παράσχος για το έργο του δικού μας ανθρώπου, άξιου τέκνου της Πλατανούσας, τον ποιητή και ιδρυτή του Θεάτρου του Βουνού που δικαιωματικά κατέλαβε σημαντική θέση στο Πάνθεον του Φιλολογικού Παρνασσού, το Γιώργο Κοτζιούλα.Τον αλησμόνητο Γ. Κοτζιούλα που πέθανε με την πένα στο χέρι, δουλεύοντας ασθενής και καταβεβλημένος για βιοποριστικούς

Εκδήλωση τιμής στο Γ. Κοτζιούλατου Κώστα Μπατσή

λόγους, αλλά και για να παραμείνει σεμνός, περήφανος, αλτρουιστής υπερασπιζόμενους απλοϊκούς ανθρώπους με το απαράμιλλο ήθος που διέθετε.Μπορεί ο συμπατριώτης ποιητής να πέθανε στην ακμή της πνευματικής προσφοράς, μόλις 47 ετών (1909-1956) στην Πεντέλη Αττικής, η ποίησή του όμως παραμένει αθάνατη, πολύτιμη, διαχρονική, ζωντανή. Κι αυτό γιατί μας φέρνει πιο κοντά στον άνθρωπο, μπροστά στον καθρέφτη, ξεσκεπάζει τον εαυτό μας, μας κάνει να σκύβουμε μέσα μας, μας πλουτίζει.Πολυτάλαντος ο Πλατανουσιώτης δημιουργός άφησε ανεξίτηλο έργο στο χώρο της λογοτεχνίας και του θεάτρου με εκατοντάδες ποιήματα και πεζά, με μεταφράσεις, με την ίδρυση του Θεάτρου του Βουνού, το λαϊκό θεατρικό θίασο «Λαϊκή Σκηνή» με το οποίο κατά τη διάρκεια της κατοχής και μετέπειτα περιόδευε σε περιοχές της Ηπείρου, διασκεδάζοντας, διαπαιδαγωγώντας και μορφώνοντας το δεινοπαθούντα πληθυσμό.Αυτόν τον ποιητή, το δημιουργό, τον άνθρωπο τίμησε φέτος ο Οργανισμός Πολιτισμού, Άθλησης και Παιδικής Μέριμνας του Δήμου Βορείων Τζουμέρκων, η θεατρική ομάδα του οποίου «Βορείως» παρουσίασε στο γιοφύρι της Πλάκας την

παράσταση «Το Θέατρο του Βουνού». Παράσταση την οποία παρακολούθησαν στο πανέμορφο και δροσερό τοπίο του Αράχθου και καταχειροκρότησαν δεκάδες χωριανοί, επισκέπτες από τα γύρω χωριά και τουρίστες. Ο δήμος όμως δεν σταματάει εδώ. Σύμφωνα με δήλωση του δημάρχου κ. Γ. Σεντελέ, οι πολιτιστικές εκδηλώσεις του επόμενου έτους θα είναι αφιερωμένες όλες στη μνήμη του Γ. Κοτζιούλα.Το έργο του Κοτζιούλα πλούσιο, διδακτικό, ανθρώπινο. Ποίηση ζωντανή που πήγαζε από τα κοινά. Πεζά και μεταφράσεις, λογοτεχνικές δημιουργίες που παραμένουν αναλλοίωτες στο πέρασμα του χρόνου.Όσα και να γράψουμε για τον καταξιωμένο ποιητή είναι λίγα μπροστά στο ογκώδες έργο-πολύτιμη παρακαταθήκη-που μας άφησε. Και σίγουρα έχουν γραφεί και πολλά από κορυφαίους των ελληνικών γραμμάτων. Θα μεταφέρω όμως εδώ, τιμής ένεκεν, από έναν συγχωριανό του, τον ποιητή Δημήτρη Γ. Τριάντο, ένα εξάστιχο που περιέχεται στη συλλογή του «Δάφνη», που κυκλοφόρησε το2006.«Στην προτομή σου στέκομαι/ κι εγώ να σε τιμήσω/κι από το φως σου το λαμπρό/ λίγο να σου ζητήσω./ Τ' αστέρι σου μοναδικό/ λάμπει στην οικουμένη/ και σ' έχουνε παράδειγμα/ της γης οι μορφωμένοι».

Ευρείας αποδοχής έτυχε το 13ο τεύχος του ετήσιου Δελτίου της Ιστορικής και Λαογραφικής Εταιρείας Τζουμέρκων (Ι.Λ.Ε.Τ.) «Τζουμερκιώτικα Χρονικά», που κυκλοφορεί με τη συνδρομή της Περιφέρειας Ηπείρου.Βελτιωμένο στη μορφή του και εμπλουτισμένο το περιεχόμενό του με μεγαλύτερο εύρος θεμάτων και άρθρα νέων συνεργατών άφησε τις καλύτερες των εντυπώσεων τόσο μεταξύ των μελών της Εταιρείας όσο και στους φίλους της στους οποίους αποστέλλεται.Η βελτίωση αυτή οφείλεται στις διαρκείς προσπάθειες της διοίκησης αλλά και στις ουσιώδεις προτάσεις που έγιναν από τους καθηγητές πανεπιστημίων κ. Χρ. Φίλο και Β. Αυδίκο, καθώς και από τον κ. Γ. Γιαννάκη. Η βελτίωση άλλωστε και οι αλλαγές προβλέπεται να συνεχιστούν σταδιακά στα επόμενα τεύχη, με γνώμονα πάντα τη σοβαρότητα και την αγάπη για την

Εταιρεία και τους σκοπούς που υπηρετεί.Αναβάθμιση έγινε και στη Συντακτική Επιτροπή με τη συμπλήρωσή της με τέσσερις πανεπιστημιακούς, ανεβάζοντας τα μέλη της σε επτά, ώστε να υπάρχει καλύτερος έλεγχος, αξιολόγηση, επιμέλεια και κατάταξη των κειμένων κατά ενότητα.Όπως και στα προηγούμενα τεύχη υπάρχει πλούσια ύλη και πρωτογενή λαογραφικά και ιστορικά κείμενα, τοπικά γλωσσικά ιδιώματα, αφηγήσεις και μαρτυρίες, αφιερώματα στις τέχνες, την παράδοση και τον πολιτισμό, πορτρέτα διαπρεψάντων Τζουμερκιωτών, βιβλιοπαρουσιάσεις, κριτικές και ιστορήματα που πηγάζουν από τον τόπο, το χρόνο, τους ανθρώπους και τους ντόπιους δημιουργούς. Απώτερος στόχος η ιστορική και κοινωνική ανάδειξη της περιοχής, η διάσωση της γλώσσας, των εθίμων, των επαγγελμάτων, του εμπορίου, των μετακινήσεων του πληθυσμού, τις αλλαγές που έφερε το πέρασμα του χρόνου. Έργο δύσκολο και πολύτροπο που αποτυπώνεται στις σελίδες του Δελτίου.Μαζί με τα «Τζουμερκιώτικα Χρονικά» κυκλοφόρησε και το πρώτο τεύχος του νεογέννητου… παιδιού τους «Το Χρονικό της Ι.Λ.Ε.Τ.». Πρόκειται για ένα 16σέλιδο περιοδικάκι μέσα στο οποίο καθρεφτίζονται η ζωή και η δράση της Εταιρείας και των μελών της. Το… συμπληρωματικό τεύχος έχει αποκλειστικά ενημερωτικό χαρακτήρα και φιλοξενεί θέματα από τις πλούσιες κοινωνικές δραστηριότητες και εκδηλώσεις της Εταιρείας. Υλικό που κρίθηκε πως δεν ήταν δυνατόν να περιέχεται στο κυρίως τεύχος, το οποίο πλέον γίνεται αμιγώς επιστημονικό.Εύγε στη διοίκηση, η οποία με την πρωτοβουλία της αυτή έστησε το δεύτερο πυλώνα της Ι.Λ.Ε.Τ. πάνω στον οποίο θα στηριχθεί το παράπλευρο αλλά πολύ σημαντικό έργο που παράγει.

Περιοδικό που αντανακλά και απεικονίζει το επιστημονικό έργο της Ιστορικής και Λαογραφικής Εταιρείας Τζουμέρκων

Στην εποχή μας πολλοί είναι εκείνοι που βάζουν… κόκκινες γραμμές, αλλά λίγοι τις εφαρμόζουν. Κι ενώ άλλοι βάζουν κόκκινες γραμμές, άλλοι βρίσκονται σε κόκκινες ζώνες. Όπως οι κάτοικοι περιοχών της Πλατανούσας και κτίριά της, μεταξύ των οποίων και το νεοκλασικό, λιθόκτιστο κτίριο του δημοτικού σχολείου του χωριού, ένα πραγματικό αριστούργημα. Το κτίριο αυτό, μνημείο ανεκτίμητης αξίας και συναισθηματικά δεμένες μ' αυτό δεκάδες γενιές που κάθισαν στα θρανία του κατά τη μακρόχρονη ύπαρξή του, κινδυνεύει με κατάρρευση. Όμως οι ζημιές και οι φθορές που έχει υποστεί στο πέρασμα το χρόνου δεν μπορούν ν' αντιμετωπιστούν επειδή ο νόμος απαγορεύει κάθε οικοδομική δραστηριότητα σε κόκκινες ζώνες, όπως αυτή που βρίσκεται το σχολείο εξαιτίας των καθιζήσεων του εδάφους που σημειώνονται. Όμως κτίρια σαν κι αυτό δεν ξαναγίνονται. Μπορεί να γίνει κάτι κ. δήμαρχε ώστε να ξεπεραστεί το νομικό πρόβλημα προκειμένου να σωθεί το σχολείο;

Κ. Μπ.

Ιούλιος-Αύγουστος-Σεπτέμβριος 2012 Σελίδα 3

Κόκκινεςγραμμέςκαι ζώνες

Η αξίνα σκουριασμένη, ακουμπισμένη στη συκιά... Έρημες οι λίγες καρέκλες των καφενείων... Μόνο τα πουλιά περπατάνε απέξω απορημένα.Οι ασβεστωμένες μάντρες μουσκλιάσανΣτα Τζουμέρκα που δέρνονται σαν φύλλο στην ανεμοζάλη.

Χ.Τ.

Μνήμη παρούσα, θαλερή κι όχι σακάτισσα. Αρτιμελής, όχι παρα- μορφωτική. Ατόφια, χωρίς τρύπες και μπαλώματα. Ιερή και αγία. Τζουμερκιώτισσα μνήμη. Περπάτημα στο χρόνο. Τότε και τώρα. Μάθημα αισθητικής. Αποκρυστάλλωση του συναισθήματος, της αγωνίας «για να ‘ρθουμε σε επαφή με τον πολιτισμό.» Τιτάνιος ο αγώνας, Κυβικά ο ιδρώτας. Να πιάσουμε τα Γιάννενα. Κι έτσι με όνειρο και τόλμη ξεκίνησαν οι Τζουμερκιώτες «να κόβουν» το Ξεροβούνι , γ ια να φτάσουν στα Γιάννενα, στον πολιτισμό. Εκεί, στις Ορσίδες, όπου η σκαπάνη έπιασε φωτιά και η παραμίνα βρισκόταν στις δόξες της. Εκεί, όπου οι μεγαλύτεροι, έβαλαν τα πρώτα τους μεροκάματα.

Τζουμερκιώτικημνήμη

«Καλπάζει» στην Ήπειρο η ανεργίαΚατά έξι (6) ποσοστιαίες μονάδες αυξήθηκε η ανεργία στην Ήπειρο, σκαρφαλώνοντας στο 22.1%, από 16.1% που ήταν πέρυσι το Β΄ τρίμηνο του 2011. Σύμφωνα με τα στοιχεία που δόθηκαν στη δημοσιότητα από την Εθνική Στατιστική Υπηρεσία Ελλάδας για το Β΄ τρίμηνο του 2012, η Ήπειρος βρίσκεται στην 8η θέση μεταξύ των Περιφερειών της χώρας. Αξίζει να σημειωθεί πως η ανεργία στην Ήπειρο μετριέται μαζί με αυτήν της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας.Βεβαίως η ανεπίσημη ανεργία είναι πολύ υψηλότερη, αφού στην καταμετρούμενη δεν υπολογίζονται όσοι έπαψαν να επιδοτούνται και δεν φρόντισαν να εγγραφούν στους καταλόγους ανεργίας, οι μόνιμα άεργοι, οι νοικοκυρές και όσες και όσοι τελείωσαν τις εγκύκλιες και πανεπιστημιακές σπουδές και δεν το δήλωσαν.Η κατάσταση δε επιδεινώνεται καθημερινά με το κλείσιμο βιοτεχνιών και καταστημάτων, με τις απολύσεις και την εκποίηση κρατικών, συνεταιριστικών και δημοτικών επιχειρήσεων και οργανισμών.

Κ. Μπ.

Απρίλιος, Μάιος, Ιούνιος 2012Σελίδα 2Σελίδα 4 Ιούλιος-Αύγουστος-Σεπτέμβριος 2012Σελίδα 4

Το τελευταίο τέταρτο του 19ου αι. χαρακτηρίζεται από έντονες εθνικιστικές συγκρούσεις στον ευρύτερο βαλκανικό χώρο. Οι ζυμώσεις αυτές αντανακλώνται και στην έξαρση των χαρτογραφικών εκδόσεων που παρατηρείται την ίδια εποχή. Ο Kiepert, ο Stanfrod, ο Lepsius και άλλοι γεωγράφοι-χαρτογράφοι επιχειρούν να απεικονίσουν την εθνολογική κατάσταση στα Βαλκάνια την ίδια στιγμή που κορυφώνεται ο ανταγωνισμός των βαλκανικών κρατών για τη διανομή των εδαφών της καταρρέουσας Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.Ο A.Synvet, καθηγητής στο Γυμνάσιο της Κωνσταντινούπολης, παρουσιάζει μια νέα εθνογραφική εικόνα της βαλκανικής, η οποία αποτύπωνε τον ετερογενή χαρακτήρα των πληθυσμιακών προσμίξεων στην κεντρική χερσόνησο. Ο χάρτης αυτός συνοδεύεται και από ένα Υπόμνημα για την πληθυσμιακή παρουσία του ελληνικού στοιχείου της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Τα δημογραφικά αυτά δεδομένα παρουσιάζονται με βάση την εκκλησιαστική διαίρεση του Οικουμενικού Πατριαρχείου.Σύμφωνα με το Υπόμνημα αυτό οι Έλληνες ανέρχονταν σε 645.000 στη Θράκη, 474.000 στη Μακεδονία, 471.000 στην Ήπειρο και Θεσσαλία, 594.000 στα Νησιά και 945.000 στη Μ.Ασία. Όσον αφορά ειδικότερα στην Ήπειρο , η Μητρόπολη Ιωαννίνων αριθμούσε 93.498 κατοίκους σε 215 χωριά, η Μητρόπολη Άρτας 34.062 κατοίκους σε 102 χωριά, η Μητρόπολη Βελλάς και Κονίτσης 52.242 κατοίκους σε 116 χωριά και η Μητρόπολη Δρυϊνουπόλεως στη Βόρεια Ήπειρο 46.466 κατοίκους σε 83 χωριά.Εμβαθύνοντας περισσότερο στη Μητρόπολη Ιωαννίνων διαπιστώνουμε ότι υποδιαιρείται σε 5 τμήματα, το τμήμα Κουρέντων με 45 χωριά και 12812 ψυχές, το τμήμα Ζαγορίου με 36 χωριά και 24746 ψυχές, το τμήμα Μαλακασίου με 45 χωριά και 18663 ψυχές, το τμήμα Τσαρκοβίστας με 63 χωριά και 16091 ψυχές και το τμήμα Τζουμέρκων με 23 χωριά και 14005 ψυχές.Αντίστοιχα η Μητρόπολη Άρτας διαιρείτο σε 10 τμήματα (Ποταμιά, Βρύση, Ραδοβίζι, Κάμπος, Λάκκα, Λακκοπούλα, Λάμαρη, Τσαμοχώρια, Καρβασαράς, Τσουμέρκα), η Μητρόπολη Παραμυθιάς σε 5 τμήματα (Παραμυθιάς, Φιλιάτες, Πάργα, Μαργαρίτι, Αγ. Σαράντα) και η Μητρόπολη Βελλάς και Κονίτσης σε 5 τμήματα (Κόνιτσα, Πωγώνι, Πωγωνιανή, Ζαγόρι, Κούρεντα).Διαπιστώνουμε ότι τα Τζουμέρκα εκκλησιαστικώς υπάγονταν στην Μητρόπολη Ιωαννίνων λίγο πριν την προσάρτησή τους στην Ελλάδα.. Μόνο 5 Τζουμερκοχώρια αποτέλεσαν το τμήμα Τζουμέρκων της Μητρόπολης Άρτας και συγκριμένα η Νησίστα, τα Πιστιανά, η Μπούγα (στην Ανεμορράχη), η Φανερωμένη, η Μπρενίστα (σημ. Κορφοβούνι).Ο Synvet ακολουθεί τη διαίρεση σε εκκλησιαστικές επαρχίες, διότι αυτή αποτελούσε το καθημερινό πεδίο αναφοράς των Ρωμιών της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Ο Οικουμενικός Πατριάρχης και οι τοπικοί Μητροπολίτες αποτελούσαν την εθνική και θρησκευτική ηγεσία του Ελληνισμού ενώ η επαφή με την Οθωμανική διοίκηση περιοριζόταν στην καταβολή των φόρων. Εξάλλου, η εκκλησιαστική διαίρεση παρέμενε περισσότερο σταθερή και διαχρονική ενώ η διοικητική διαίρεση μεταβαλλόταν συχνότερα.Στο εθνολογικό πεδίο ο Synvet διαπιστώνει καθολική σχεδόν παρουσία του ελληνικού στοιχείου στην Ήπειρο με εξαίρεση την παρουσία λίγων χιλιάδων Μουσουλμάνων Τσάμηδων στα χωριά του Μαργαριτιού και της Παραμυθιάς. Ο Synvet έθεσε με τον χάρτη αυτόν και το κείμενο συνόδευε, το θέμα του φρονήματος των κατοίκων των διαφόρων βαλκανικών περιοχών, πράγμα που θεωρούσε σημαντικότερο από τη γλώσσα την οποία μεταχειρίζονταν.

Πηγή: A. Synvet, “Carte Ethnographique de la Turqui d’Europe et denornbrement de la Population Grecque de l’Empire Ottomann”, Αθήνα, Γεννάδειος Βιβλιοθήκη.

Του Φώτη Παρασκευόπουλου

ΔΗΜΟΓΡΑΦΙΚΑ ΗΠΕΙΡΟΥ

Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΟΥ SYNVET (1877)

Ι Σ Τ Ο Ρ Ι Α - Τ Ε Χ Ν Η - Π Ο Λ Ι Τ Ι Σ Μ Ο Σ

Η εποχή μας με τα μεγάλα επιστημονικά και τεχνολογικά επιτεύγματα, « είναι μια εποχή μεγάλων μέσων και συγκεχυμένων σκοπών», όπως έγραψε ο Αϊνστάιν. Αν δεν θέλουμε να χάσουμε τον προσανατολισμό μας και να βαδίζουμε προς ένα αβέβαιο μέλλον, δεν πρέπει να χάσουμε την επαφή μας με τ ις πνευματικές αξίες του παρελθόντος.Ο μεταπολεμικός όμως Έλληνας, στην προσπάθειά του να κάνει τη ζωή του

“καλύτερη” και να φανεί ότι δεν είναι επαρχιώτης, τείνει να θυσιάσει καθετί παραδοσιακό στο όνομα μιας αμείλικτης προόδου. Ζει σε χώρους που χάθηκε πια η σοφία του λαού. Οδηγείται σε μια πολιτιστική γενοκτονία και περιφρονεί τη λαϊκή μας παράδοση. Παράδοση δε, είναι κάθε πολιτισμικό στοιχείο του παρελθόντος που μεταγγίζεται από γενιά σε γενιά και αποτελεί την πνευματική κληρονομιά ενός λαού.Πρέπει να τονίσουμε ότι λέγοντας παράδοση δεν εννοούμε συντηρητισμό και οπισθοδρόμηση. Όσοι αγαπούν το λαϊκό μας πολι τ ισμό , ε ί να ι ο ι π ιο ένθερμο ι υποστηρικτές της προόδου. Είναι αναγκαίο να καταλάβουμε ότι το παρελθόν γίνεται η βάση πάνω στην οποία θα στηριχθεί το μέλλον. Τα λόγια του Σεφέρη είναι ενδεικτικά: « σβήνοντας ένα κομμάτι από το παρελθόν είναι σα να σβήνεις ένα κομμάτι από το μέλλον».Τα έργα των παλαιοτέρων γενιών δεν έχουν χάσει την πολιτιστική τους αξία, αλλά αποτελούν μέρος του λαϊκού μας πολιτισμού. Άρα είναι στοιχεία για την εθνική και ιστορική μας αυτογνωσία. Ιδιαίτερα στις σημερινές συνθήκες μπορούν να αποτελέσουν πηγές έμπνευσης για τους επιστήμονες και καλλιτέχνες, αλλά και για τους απλούς τεχνίτες ή βιοτέχνες.Ένας από τους σκοπούς του Συλλόγου μας είναι η διαφύλαξη της πολιτιστικής

κληρονομιάς της περιοχής Πλατανούσας Ιωαννίνων. Η επίτευξη του παραπάνω σκοπού μπορεί να γίνει με την διοργάνωση μορφωτικών, καλλιτεχνικών και ψυχαγωγικών εκδηλώσεων. Η αίθουσά μας, στην οποία βρίσκονται και τα γραφεία του συλλόγου, μπορεί να φιλοξενήσει τέτοιου είδους εκδηλώσεις. Θα μας δοθεί έτσι η δυνατότητα να γνωρίσουμε το έργο άξιων τέκνων του τόπου μας (Γ.Κοτζιούλα – Δ. Δραγατάκη), θα γίνουμε γνώστες των παραδοσιακών και νεοτέρων μνημείων της περιοχής. Γενικότερα, θα κατανοήσουμε τα ήθη και έθιμα, τα δημοτικά τραγούδια, τους χορούς και τη μουσική της ιδιαίτερης πατρίδας μας. Η ιστορία μάς έχει διδάξει ότι το παρελθόν αποτελεί τη βάση της πολιτιστική δημιουργίας. Η απάντηση απέναντι στην αποξένωση που μας προκάλεσε ο σύγχρονος τρόπος ζωής είναι η διαφύλαξη της παράδοσης και αυτό θα γίνει με μπούσουλα την πολιτιστική δράση!Καλώ όλους τους συμπατριώτες μας και όσους αγαπούν τον πολι τ ισμό , να συνδράμουν και να γίνουν σύντροφοι – συναγωνιστές στην προσπάθεια του συλλόγου μας να διαφυλάξει την πολιτιστική κληρονομιά του τόπου μας και όλοι μαζί να αντισταθούμε ως γνήσιοι Ηπειρώτες απέναντι στην ηθική κυρίως κρίση που βιώνει ο τόπος.

Παράδοση Του Χριστόφορου Κατερίνη,Πολιτικού Μηχανικού Ε.Μ.Π.

Ο «φυσικός» χαρακτήρας της γλώσσαςτων Τζουμερκιωτών

Ο Ελύτης, στο έργο του, μελέτησε τη σχέση της λέξης με την πραγματικότητα. Η σχέση αυτή άλλωστε αποτελεί τον πυρήνα του ποιητικού του οράματος. (Στη λιακάδα των λέξεων άλλοι γυμνώνονται και άλλοι παραμένουν διπλοκουμπωμένοι κάτω από βαρείς μουσαμάδες, «Επιστροφή από την παρ’ ολίγον Ελλάδα», Εν Λευκώ, σ. 478). Οι φιλοσοφικές καταβολές του ποιητικού αυτού οράματος του Ελύτη βρίσκονται στον Καβάφη και, κυρίως, στα κείμενα της αρχαίας ελληνικής παράδοσης. Έμμεσα παραπέμπει στον «Κρατύλο» του Πλάτωνα, έργο με υπότιτλο «περί ορθότητας ονομάτων». Ανάμεσα στα πρόσωπα που μετέχουν στο διάλογο είναι και ο Κρατύλος, νέος φιλόσοφος, μαθητής του Πρωταγόρα.Ο Κρατύλος, που διατυπώνει τις απόψεις του για τον «φυσικό» χαρακτήρα της γλώσσας, πιστεύει ότι μεταξύ του ονόματος και του πράγματος υπάρχει αλληλουχία, ώστε με τη λέξη αποδίδεται η φύση του πράγματος. Ο Σωκράτης μάλιστα διατυπώνει τη γνώμη ότι με τη γλώσσα προσπαθούμε να αναπαραστήσουμε την ουσία των πραγμάτων σαν να πρόκειται γ ια χειρονομίες ήχων. Διαβάζουμε στο πλατωνικό κείμενο: το γράμμα ρω μου φαίνεται σαν όργανο της κίνησης στο σύνολό της... Κατ’ αρχάς το ίδιο το «ρέω» και στη «ροή» μ’ αυτό μιμείται την κίνηση. Μετά στη λέξη «τρόμος» και στο

«τρέχω» (426 c - 427 d). Η κρατυλική αντίληψη της γλώσσας μπορεί να θεωρηθεί επομένως ένα εργαλείο για τη μελέτη των ήχων και του Τζουμερκιώτικου ιδιώματος.Ας πάρουμε ένα δείγμα από την ντοπιολαλιά των Τζουμερκιωτών, από ένα κείμενο του Δ. Στ. Παππά: «Τρώγαμε μέχρι να ... τσ’ τώσουμε, να φουσκώσει η κουλούρα μας, που γούρλιζε... ξενεκρωμένη. Πολλοί φράζανε τον κορμό, αλλά μάταια, εμείς κολλάγαμε από τα κλωνάρια. Έκαναν δυο τρεις σκάλα με το κορμί τους και πατώντας στο σβέρκο τους πιανόμασταν... και στην κορφή. Πολλά τα καταπίναμε με βιασύνη με ούλο κόκκαλα μαζί.»Και παρακάτω: «Τα σύκα ήταν από τα καλά και πολλά φρούτα στο χωριό μας. Σύκα να ιδούν τα μάτια σας! Πολλά και διάφορα, άλλο να ιδείτε και άλλο να σας λιέου. Μαυράκια, καρβελάτα, λιβανά, τσιουπέλες, άλλα μικρότερα και άλλα πιο μεγάλα. Μόλις πρισκάλιζαν τα πρώτα, στις αρχές, τα ζουμπάγαμαν με τα χέρια μας λίγο και την άλλη μέρα τα κόβαμαν, έστω και λίγο άγουρα, μην μας τα πάρουν οι άλλοι.» Στο λάμδα, γράφει ο Πλάτωνας, παρατηρούμε το γλίστρημα της γλώσσας, για να εκφράσει το «λείον» και το «ολισθαίνειν» και το «κολλώδες» και το «λιπαρόν» και όλα τα παρόμοια. Δε θα μπορούσαμε να διακρίνουμε τα γνωρίσματα αυτά του λάμδα και στις λέξεις «κουλούρα» (κοιλιά), «κολλάγαμε» (ανεβαίναμε),

«κλωνάρια», «ούλο» (όλο); Υποστηρίζει ακόμη ο Πλάτωνας ότι το σίγμα, το φι, το ψι και το ζήτα, επειδή όταν τα προφέρουμε δημιουργούν αέρα, αποδίδουν το «ψυχρόν» και το «ζέον» και το «σείεσθαι». Ας επιμείνουμε λοιπόν σε λέξεις του Τζουμερκιώτικου ιδιώματος όπως « π ρ ι σ κ ά λ ι α ζα ν » ( φ ο ύ σ κ ω ν α ν ) , «ζουμπάγαμαν» κ.ά. και θα διαπιστώσουμε ότι με την ηχητική τους παραπέμπουν στο αντικείμενο, στην ιδιαίτερη φύση των πραγμάτων, στον τρόπο με τον οποίο οι Τζουμερκιώτες κατανοούσαν τον κόσμο γύρω τους, τις συμπεριφορές, τη φύση, την κοινωνία. Ο Σωκράτης καταλήγει: Τούτη, νομίζω, Ερμόγενη, είναι η ορθότητα των ονομάτων.Είναι γνωστό ότι οι θέσεις αυτές έχουν επηρεάσει και τη σύγχρονη ποίηση. Πολλοί κριτικοί της λογοτεχνίας κάνουν λογο για την «κρατυλική λειτουργία» της γλώσσας ως στοιχείο λογοτεχνικότητας.ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ1. Δ. Στ. Παππά, Περιβολάρηδες και μπαξεβάνοι στον Μανάβη,Τζουμερκιώτικα Χρονικά, τ. 13, Αθήνα 2012.2. Βλ. και Γ. Ν. Γιαννάκη, Τζουμερκοχώρια: μια πρώτη προσέγγιση του γλωσσικού τους ιδιώματους. Πρακτικά ημερίδας: «Τοπικά πολιτισμικά στοιχεία της ταυτότητας των Τζουμερκιωτών», Άγναντα Άρτας 2012, σ. 55-65

Του Κώστα Μαργώνη, Φιλολόγου -Κρ ι τ ικού Λογοτεχν ίας

Απρίλιος, Μάιος, Ιούνιος 2012 Σελίδα 3Σελίδα 5Ιούλιος-Αύγουστος-Σεπτέμβριος 2012 Σελίδα 5

Χαρούμενο σμήνος παιδιών να σπρώχνεται τριγύρω από ένα τρίτροχο καρότσι. Και γύρω στα παιδιά οι μανάδες κι οι πατεράδες σαν άγρυπνα πουλιά με απλωμένες τις φτερούγες τους προστατευτικά. Κι όλος ο σαματάς, για τον πλανόδιο ζαχαροπλάστη και την πραμάτεια του.Γλυκιά και μοναδική πραμάτεια, που δεν είχαν την ευκαιρία να τη δοκιμάζουν συχνά, γιατί κι ο πλανόδιος ζαχαροπλάστης δεν ήταν εύκολο ούτε να έχει κάθε εποχή τις πρώτες ύλες για τις γλυκές του δημιουργίες ούτε και να γυρνάει στα σοκάκια στα Γιάννινα όταν είχε ομίχλη ή κρύο που περόνιαζε ή λιμνίσιο βοριά ή σαν άνοιγε ο ουρανός και πλημμύριζε ο τόπος ή σαν έκαιγε ο ήλιος το κορμί και ζάλιζε το κεφάλι.Ένα αμάξι τρίτροχο είχε ο άνθρωπος με μια αυτοσχέδια επάνω κατασκευή με βιτρινούλες για να προστατεύονται τα γλυκά του αλλά και για να φαίνονται. Κι αυτός ακάλυπτος, παραδομένος στα τερτίπια του καιρού, το έσπρωχνε γεμάτο με σουτζούκι και μήλα γλειφιτζούρια, γύρω στα σοκάκια στα Γιάννινα και στην πλατεία την κεντρική κι εκεί στεκόταν με την κάτασπρη ποδιά του δίπλα στα

Ι Σ Τ Ο Ρ Ι Α - Τ Ε Χ Ν Η - Π Ο Λ Ι Τ Ι Σ Μ Ο Σ ΜΕ ΤΗ ΜΑΤΙΑΤΗΣ ΠΟΙΗΣΗΣ

«Φτενά χωράφια κρατημένα σε πεζούλια κι άπιαστες γίδες που

κρεμιούνται σε γκρεμούς, ετούτ' είν' η πατρίδα μας, μα η πούλια δε λάμπει πιο καθάρια σ' άλλους ουρανούς»

Γιώργος Κοτζιούλας

Μικρὸς προφήτης ἔρριξε σὲ κορασιὰ τὰ μάτια, καὶ στοὺς κρυφούς του λογισμοὺς χαρὰ γιομάτους εἶπε:

«Κι ἂν γιὰ τὰ μάτια σου Καλή, κι ἂν γιὰ τὴν κεφαλή σου,κρίνους ὁ λίθος ἔβγανε, χρυσὸ στεφάνι ὁ ἥλιος,δῶρο δὲν ἔχουνε γιὰ Σὲ

καὶ γιὰ τὸ μέσα πλοῦτος.Ὄμορφος κόσμος, ἠθικός,

ἀγγελικὰ πλασμένος.Διονύσιος Σολωμός

Ὁ πράσινος κῆπος

Ἔχω τρεῖς κόσμους. Μιὰ θάλασσα, ἕναν οὐρανὸ

κι ἕναν πράσινο κῆπο: τὰ μάτια σου.Θὰ μποροῦσα ἂν τοὺς διάβαινα

καὶ τοὺς τρεῖς, νὰ σᾶς ἔλεγαποῦ φτάνει ὁ καθένας τους.

Ἡ θάλασσα, ξέρω.Ὁ οὐρανός, ὑποψιάζομαι.

Γιὰ τὸν πράσινο κῆπο μου,μὴ μὲ ρωτήσετε.

Νικηφόρος Βρεττάκος

Οι νέοι βάρβαροι

«Ήρθαν οι βάρβαροι, αγαπητέ μου Καβάφη,

Έφτασαν.Άρα υπάρχουν ακόμη.

Ενώ εσύ μας διαβεβαίωνες … Υποσχόσουν ότι αυτοί

θα ήσαν μια κάποια λύση.

Θα ήταν καλύτερα να μην τους είχαμε υποδεχτεί.

Διότι κλέψαν τις τόγες και τα πολύτιμα μπαστούνια μας.

Στέμματα, βραχιόλια, δαχτυλίδια – κλέψαν.

κι όλα τα κοσμήματα που τις καρδιές μας βαυκάλιζαν, τα 'κλεψαν.

Σκότωναν για έναν απλό λόγο. Και η μεγάλη

σύγχυση, ο τρόμος ο μεγάλος, ακολούθησαν.

Και τώρα τι θα γίνουμε μ' αυτούς τους βαρβάρους ; Οι Συγκλητικοί νομοθετούν

σπαζοκεφαλιάζοντας.Με πέντε κλειδαριές

αμπαρώνουμε τις πόρτες μαςκι οι δρόμοι κι οι καρδιές μας

έχουν ερημώσει.

Ενώ οι βάρβαροι αλωνίζουν ατιμώρητοι.

Και στην ουσία δεν αποτελούν καμία λύση».

Ντιμίταρ Βασίλεφ,Βούλγαρος ποιητής

Της Στέλλας Μουζακιώτουκαθηγήτριας της Ιστορίας της Τέχνης στο Ελληνικό ανοιχτό Πανεπιστήμιο.

Ο Άντολφ Λόος στο έργο Διακοσμητικό στοιχείο και έγκλημα, αναφέρει ότι «Κάθε τέχνη είναι ερωτική». Προτού χρεωθούν ο Εξπρεσιονισμός και ο Σουρεαλισμός την απροκάλυπτη επίδειξη της σεξουαλικότητας στην τέχνη, ο Βιεννέζος ζωγράφος Γκούσταβ Κλιμτ (1862-1918) την είχε αναγάγει σε δικό του δόγμα. Την εποχή εκείνη ο ερωτισμός πλανιόταν στην ατμόσφαιρα· ο Φρόυντ ερμήνευε όλα τα ψυχοπαθολογικά γεγονότα με βάση το ερωτικό ένστικτο και ο Klimt ζωγράφιζε τολμηρά την Εύα, την αρχέτυπη γυναίκα, σε κάθε δυνατή στάση. Δεν είναι το μήλο αυτό που προκαλεί την αιτία της πτώσης, αλλά το ίδιο το κορμί της· απεικονίζεται όπως είναι πραγματικά, στην πληρότητά της, δίχως να αποκρύβεται καμιά λεπτομέρεια της γύμνιας της, δημιουργώντας έτσι τον τύπο της ευνουχίστριας μοιραίας γυναίκας, ευαίσθητης αλλά και αδίστακτης μπροστά στην προσωπική της ικανοποίηση. Ο Κλιμτ δεν ήταν κοινωνικός, ήταν άνθρωπος λιγόλογος, που προτιμούσε τη μοναξιά από τις συναναστροφές· τα οράματά του ξεχείλιζαν από ζωή αλλά και από θάνατο· η παράδοση και η εξέλιξη αλληλεπικαλύπτονταν, συνδέοντας με επιτυχία έναν κόσμο που έσβηνε με αυτόν που αναδυόταν. Προσεγγίζοντας το έργο του αντιλαμβάνεται κανείς τον αισθησιασμό, την καλειδοσκοπική σύνθεσή του και το διακοσμητικό του πλούτο. Πάνω απ’ όλα όμως, ο θεατής αιχμαλωτίζεται από το κυρίαρχο θέμα του Κλιμτ, τη γυναικεία σεξουαλικότητα. Η «Γυμνή αλήθεια», που φιλοτεχνήθηκε το 1899 προκάλεσε μεγάλο θόρυβο εξαιτίας του απροκάλυπτου χαρακτήρα του έργου. Αυτή η ντελικάτη γυναικεία μορφή, ύψους δύο μέτρων, εκφραστική και ερεθιστική μέσα στη γύμνια της, ξεχωρίζει πάνω σε ένα φόντο διανθισμένο από ένα

γραμμικό διακοσμητικό μοτίβο. Ο Κλιμτ καταφέρνει να αποδώσει με φυσικότητα τη χλομή επιδερμίδα της, που τονίζεται από την αντίθεση με τα κόκκινα μαλλιά. Παρόλα αυτά, το παγωμένο βλέμμα που στρέφει η γυναίκα προς το θεατή, κάνει το σώμα της απρόσιτο, ενώ αρχικά μοιάζει να προκαλεί. Το κείμενο που βρίσκεται στο πάνω τμήμα του έργου, ανήκει στο Φρειδερίκο Σίλερ και αναφέρει: «Αν μέσα από τις καλλιτεχνικές σου πράξεις δεν καταφέρνεις να αρέσεις σε όλους, ευχαρίστησε τους λίγους. Να αρέσεις σε πολλούς είναι άσχημο πράγμα». Το έργο αυτό που άφησε άναυδο το κοινό της Βιέννης, αφού η κόκκινη ήβη της κοπέλας ισοδυναμούσε με κήρυξη πολέμου στο κλασικό ιδεώδες της ομορφιάς, προσφέρει πλούσια σημειολογική ανάλυση. Όπως η αλήθεια πολιορκείται από το ψέμα, έτσι και η σωματική ακεραιότητα της γυναίκας βρίσκεται σε κίνδυνο από το σατανικό φίδι που τυλίγεται στα πόδια της. Η διφορούμενη εικόνα του κάτω μέρους του πίνακα, παίρνει μια ερωτική χροιά, χάριν της λεπτομέρειας των δύο λεπτών λουλουδιών (αγριοράδικου – συμβόλου του εύθραυστου της ομορφιάς ή της ζωής), που στην πραγματικότητα θυμίζουν σπερματοζωάρια. Στις 11 Ιανουαρίου του 1918, ο τολμηρός ζωγράφος παθαίνει εγκεφαλικό επεισόδιο που παραλύει το μισό του σώμα και στις 6 Φεβρουαρίου πεθαίνει από επιπλοκές εξαιτίας της ισπανικής γρίπης. Ο τελευταίος φόρος τιμής αποτίεται από το συνάδελφο και φίλο του, Έγκον Σίλε, που τον σκιτσάρει στο νεκρικό θάλαμο, χωρίς να φαντάζεται ότι λίγους μήνες αργότερα θα τον ακολουθήσει και ο ίδιος σε πολύ νεαρή ηλικία. Ο Klimt πεθαίνοντας άφησε δεκατέσσερα νόθα παιδιά! Πληροφορίες από βιογράφους και κοντινούς του ανθρώπους αποκαλύπτουν ότι είχε ερωτικές σχέσεις με τις περισσότερες γυναίκες που πόζαραν γι’ αυτόν! Μάλιστα λέγεται ότι τη στιγμή που ζωγράφιζε, ένα χαρέμι από γυναίκες του προσέφεραν τα αναγκαία υλικά για τη ζωγραφική του πάντα γυμνές!

Της Μαρίας Μπινάτση, Φιλόλογος - Συγγραφέας

παρτέρια με τα κάτασπρα γαρύφαλλα. Κι ενωνόταν η δυνατή ευωδιά του γαρύφαλλου με τις γλυκές ευωδιές της πραμάτειας του και τραβούσε σαν μαγνήτης το μελισσολόι μικρών και μεγάλων. Κι όταν ξάνοιγε για τα καλά ο καιρός που τον έχανες που τον έβρισκες, μια στο μώλο ανάμεσα στα στολισμένα αμάξια περιπάτου που έσερναν τα άλογα, μια στην πλατεία κι άντε πάλι στο μώλο δίπλα στα καΐκια. Και βέβαια πάντα παρών σε κάθε σύναξη, γιορτή εθνική, γιορτή θρησκευτική, παρέλαση, παζάρι.Και την πραμάτεια του τη δημιουργούσε μόνος του, την έπλαθε γλυκά, με τεχνική και μεράκι. Σπουδαίος στην τέχνη του ο κάθε πλανόδιος ζαχαροπλάστης στα Γιάννινα κι οι δημιουργίες του συγκεκριμένες. Κατακόκκινα μήλα γλειφιτζούρια που έμπαιναν σειρές-σειρές μες στη βιτρίνα. Έπαιρνε μήλα γερά και φρέσκα, τα έπλενε πολύ καλά, τους έβαζε ένα καλάμι λεπτό ή κάτι σαν το ξυλάκι παγωτού και τα βουτούσε μες στην καραμέλα που έφτιαχνε με μπόλικη ζάχαρη, λιγοστό νερό κι ένα ″τσακ″ μαγικό για κόκκινο χρώμα. Κι ήταν τούτα τα μήλα γλειφιτζούρια απόλαυση ολόγλυκια και ολόφρεσκια φρουτένια γεύση.

Το σουτζούκι όμως ήταν άλλο πράμα, σκέτος πειρασμός για όσους ήθελαν ιδιαίτερη γεύση.Έπαιρνε την ψίχα απ’ το καρύδι, τη χώριζε σε δύο ή τέσσερα κομμάτια και τα αρμάθιαζε σε χοντρή κλωστή περνώντας τα με χοντρό βελόνι. Κι αφού τα έκανε σειρές καρύδια στην κλωστή, αρμαθιές, τις βούταγε στη μουσταλευριά που έφτιαχνε απ’ τον μούστο, τον χυμό των συμπιεσμένων σταφυλιών. Και κολλούσε η μουσταλευριά στην αρμαθιά με τα κομμάτια της καρύδας και τα περιτύλιγε. Και την άλλη μέρα πάλι οι αρμαθιές μες στη μουσταλευριά μέχρι να αποκτήσουν το επιθυμητό πάχος και μετά να κρεμαστούν στα χαγιάτια και να στερεοποιηθούν.Αριστούργημα τα σουτζούκια, να κρέμονται στη βιτρίνα του πλανόδιου ζαχαροπλάστη, αρμαθιές καρύδας τυλιγμένες με ημιδιάφανη χρυσοκάστανη μουσταλευριά. Κι η γλυκιά του γεύση ανάκατη με τη γεύση του σταφυλιού και του μεθυστικού χυμού του.Γλυκιά πραμάτεια γλυκών ανθρώπων, γλυκιά ανάμνηση από τεχνίτες με φαντασία και μεράκι που χάθηκαν μες στην αχλή του χρόνου.

Πλανόδιος ζαχαροπλάστης

Η «Γυμνή Αλήθεια»του Γκούσταβ Κλιμτ

Απρίλιος, Μάιος, Ιούνιος 2012Σελίδα 2 Απρίλιος, Μάιος, Ιούνιος 2012Σελίδα 6 Ιούλιος-Αύγουστος-Σεπτέμβριος 2012Σελίδα 6

ΤΟ ΘΕΑΤΡΟ... ΠΗΡΕ ΤΑ ΒΟΥΝΑ!!

Η θεατρική Σκηνή «Βορείως» του Δήμου Βορείων Τζουμέρκων παρουσίασε στην Πλατανούσα στις 10 Αυγούστου το έργο του Λάκη Λαζόπουλου «Η Κυριακή των παπουτσιών», στα πλαίσια θεατρικών δρώμενων που παρουσίασε η ίδια σκηνή και σε άλλα χωριά του Δήμου και όχι μόνο! Η αγάπη των ερασιτεχνών ηθοποιών, το μεράκι τους και η διάθεσή τους για ανιδιοτελή προσφορά, αλλά και η ποιότητα

και επικαιρότητα των κειμένων του Λ. Λαζόπουλου, έφεραν αποτελέσματα. Το κοινό γέλασε αλλά και διδάχθηκε πολλά για τις πολύμορφες και πολυκύμαντες ανθρώπινες σχέσεις.Ιδιαίτερα επιτυχής κρίνεται η διανομή των ρόλων, αφού οι ηθοποιοί ήταν σχεδόν ταυτισμένοι με αυτούς. Έτσι γίνονταν περισσότερο κατανοητό το ίδιο το έργο. Οι θεατρικές αυτές

παραστάσεις προάγουν τον πολιτισμό και παρέχουν τη δυνατότητα για ψυχαγωγία αλλά και για πολιτιστική αναβάθμιση, κυρίως στους μόνιμους κατοίκους της περιοχής που δεν έχουν άλλες δυνατότητες παρακολούθησης θεατρικών έργων και πρέπει οπωσδήποτε να συνεχιστούν! ΜΠΡΑΒΟ στους ηθοποιούς αλλά και στον Δήμαρχο για την ωραία αυτή προσπάθεια!

Θεατρική τριλογία με γέλιο και μηνύματαΟ πολιτισμός άνθισε για 6η χρονιά στο Αράχθειο Θέατρο Σκούπας

Τρεις γνωστές θεατρικές παραστάσεις παρουσίασε φέτος το Αράχθειο Θέατρο Σκούπας Άρτας κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, στα πλαίσια του Πολιτιστικού Φεστιβάλ που διοργάνωσε για 6η συνεχή χρονιά το ζεύγος Ηλία Νάστου-Ρίτας Μυστακοπούλου.Τρία θεατρικά έργα, που έτυχαν μεγάλης ανταπόκρισης και αποδοχής, που τα είχαν όλα: γέλιο ξεκαρδιστικό, χαρούμενα και αισιόδοξα τραγούδια, τρυφερότητα, σοβαρότητα, υπευθυνότητα, αγάπη για τη ζωή και τον άνθρωπο, άδολη φιλία. Μα πάνω απ' όλα είχαν επίκαιρα μηνύματα και προβληματισμό για το παρόν και το μέλλον του περιβάλλοντος και του πλανήτη μας. Είχαν ακόμη και μοναδικές αλήθειες που αφορούν όλους μας, μικρούς και μεγάλους.Όλα όσα διαβάσατε μας τα έδωσαν οι θεατρικές παραστάσεις που έλκυσαν το ενδιαφέρον του ενθουσιώδους κοινού που είχε το χρόνο και την τύχη να βρεθεί στην περιοχή τον κατάλληλο χρόνο και να τις

παρακολουθήσει, αφού η είσοδος υπήρξε, όπως κάθε χρόνο, χωρίς αντίτιμο. Η επιτυχία τους οφείλεται εν πολλοίς στη ζεστή ατμόσφαιρα που δημιούργησαν οι οργανωτές, αλλά και στη ανεκτίμητη προσφορά και το μεράκι των θεατρανθρώπων που έλαβαν μέρος στο ανέβασμά τους, επαγγελματιών και ερασιτεχνών.Η πρώτη παράσταση ήταν το έργο του Λάκη Λαζόπουλου «Η Κυριακή των παπουτσιών» που ανέβηκε σε σκηνοθεσία, σκηνογραφία, φωτισμούς και συμμετοχή στη θεατρική ομάδα «Βορείως», του Οργανισμού Πολιτισμού, Άθλησης και Παιδικής Μέριμνας του Δήμου Βορείων Τζουμέρκων, δημάρχου Γιάννη Σεντελέ. Έργο επίκαιρο, δηκτικό και τραγικά ειρωνικό, που ισορροπεί ανάμεσα στην κωμωδία και το δράμα της εποχής μας και που σε κάνει να ξεκαρδίζεσαι στο γέλιο αλλά και να προβληματίζεσαι.Τη δεύτερη μέρα παρουσιάστηκε από την Εταιρεία Θεάτρου Θεσσαλονίκης

«Λαμπιόνι» η παράσταση «Ο μικρός πρίγκιπας», του Σαιντ Εξυπερύ. Έργο διδακτικό, για μικρούς και μεγάλους, με κείμενο υπέροχο και δυνατό μέσα από το οποίο αναδύονται, αναπαρίστανται και ξετυλίγονται με μαγευτικό-φαντασμαγορικό τρόπο η υπεροψία και η μιζέρια, η δίψα για εξουσία και χρήματα, η μοναξιά των ανθρώπων, αλλά και η φιλία, η αγάπη, η αισιοδοξία και η δύναμη της αντοχής.Ξεκαρδιστικές σκηνές με σπαρταριστά επεισόδια εκτυλίχτηκαν και την Τρίτη μέρα με το ανέβασμα της κωμωδίας του Αντ. Νικολάου «Μπέμπα ετών 69 και… κάτι κιλά!», από τη Θεατρική Σκηνή Καρδίτσας. Πρωταγωνιστές ο τεμπέλης Χρηστάρας, η Μπέμπα που του έχει γίνει… στενός κορσές, ο αστυνόμος Μπαζίνας, οι οποίοι έρχονται αντιμέτωποι εξαιτίας ληστείας που πραγματοποιήθηκε στο ταχυδρομείο, η λεία της οποίας πηγαινοέρχεται από χέρι σε χέρι, κάνοντας τους θεατές να παραλύουν από τα γέλια.Τις παραστάσεις τίμησαν πολλοί θεατράνθρωποι, καθώς και ο βουλευτής Άρτας Γ. Στύλιος, οι δήμαρχοι Άρτας, Κεντρικών και Βόρειων Τζουμέρκων Γ. Παπαλέξης, Χρ. Χασιάκος και Γ. Σεντελές, οι πρόεδρο της Ιστορικής και Λαογραφικής Εταιρείας Τζουμέρκων και Ομοσπονδίας Τζουμερκιωτών Κ. Μαργώνης και Χρ. Λαναράς και άλλα στελέχη της τοπικής αυτοδιοίκησης και του πολιτισμού.Συγχαρητήρια σε όλους τους συντελεστές των τριών παραστάσεων, στους ιδρυτές του Αράχθειου Θεάτρου Σκούπας, το ζεύγος Ηλία Νάστου-Ρίτας Μυστακοπούλου για τις αέναες προσπάθειες ανάδειξης του πολιτισμού των Τζουμέρκων που κάνουν και βεβαίως στους μοναδικούς χορηγούς, τα «παιδιά» της Σκούπας (από 5 έως 70 χρονών) που για δεύτερη συνεχή χρονιά διέθεσαν τα έσοδά τους, περίπου 1300 ευρώ, από τα Πάθη του Χριστού της Μεγάλης Παρασκευής για τη λειτουργία του θεάτρου.

Την τιμητική τους είχαν φέτος τρεις Ηπειρώτες παραγωγοί που απέσπασαν αντίστοιχα βραβεία ποιότητας που απένειμε το περιοδικό «Γαστρονόμος της Καθημερινής». Τα κέρδισαν η Γαλακτοκομική Σχολή Ιωαννίνων, η μόνη σχολή τυροκομίας σ ε ό λ η τ η χώ ρ α , η ε τ α ι ρ ε ί α ιχθυοκαλλιέργειας Β. Γείτονας και ΣΙΑ Ε.Ε. και ο Πρεβεζάνος παραγωγής κάπαρης Φίλιππας Θεοχάρης.

Κ. Μπ.

Βραβείαποιότητας

σε Ηπειρώτες παραγωγούς

Την τιμητική της είχε η Ιστορική και Λαογραφική Εταιρεία Τζουμέρκων (Ι.Λ.Ε.Τ.) κατά τη διάρκεια της 13ης συνδιάσκεψης πολιτιστικών συλλόγων και αδελφοτήτων του πρώην Δήμου Αγνάντων, που πραγματοποιήθηκε τον Αύγουστο στο Ρωμανό Γραικικού Άρτας.Με ομόφωνη απόφαση της οργανωτικής επιτροπής απονεμήθηκε στην Ι.Λ.Ε.Τ. τιμητικό δίπλωμα για τη συνολική προσφορά της στη διατήρηση, μελέτη και ανάδειξη του ιδιόμορφου πολιτισμού των Τζουμέρκων.Είναι η πρώτη φορά στη δεκατετραετή πορεία της που αναγνωρίζεται με τον τρόπο αυτό το έργο της. Η τιμητική βράβευση δίνει στη διοίκηση και τα μέλη της νέα δύναμη για ουσιαστικότερη, γόνιμη και δημιουργική παρουσία και προσφορά.Και είναι παρηγορητικό και αισιόδοξο όταν η αναγνώριση του πολύτροπου και πολυσχιδούς έργου της Εταιρείας γίνεται σε μια εποχή ιδιωτείας, ηθικής κρίσης και ευδαιμονικού εφησυχασμού, όπως πολύ σωστά επισήμανε στον ευχαριστήριο λόγο του ο πρόεδρος κ. Κ. Μαργώνης.

Βράβευση της Ι.Λ.Ε.Τ.

Απρίλιος, Μάιος, Ιούνιος 2012Απρίλιος, Μάιος, Ιούνιος 2012 Σελίδα 3Σελίδα 7Ιούλιος-Αύγουστος-Σεπτέμβριος 2012 Σελίδα 7

Κοινωνικά

Ευχαριστήριo

Νέοι φοιτητές

ΑΓΓΕΛΙΑ

Συνδρομές Δραστηριότητεςτου συλλόγου μαςΒΑΠΤΙΣΕΙΣ

• Στην Αθήνα στην Εκκλησία Αγίου Νεκταρίου Της Βούλας, ο Βαγγέλης Κολιόπουλος και η Βασιλική Δρίτσα (εγγονή του Στρατή Νταραγιάννη) βάπτισαν την κόρη τους και τις έδωσαν το όνομα Γεωργία-Εριέτα.• Στη Χαλκίδα η Κωνσταντίνα Ν.Μανίκα (κόρη του Βασίλη Νικολάου) βάπτισε την κόρη της και της έδωσε το όνομα Μαρία-Ειρήνη.• Στη Πλατανούσα ο Γιάννης Δημητρίου Γιαννούλας βάπτισε το παιδί του και του έδωσε το όνομα Κωνσταντίνος.• Στα Γιάννενα στις 8 Ιουλίου ο Σπύρος Στάμος και η Βάσω Τσιλογιάννη βάπτισαν το γιό τους στο Αρχιμανδρειό Ιωαννίνων. Και το όνομα του Κωνσταντίνος.• Στο Ηράκλειο της Κρήτης ο Χρήστος Σωκράτης Μπατσής βάπτισε το παιδί του και του έδωσε το όνομα Σωκράτης.Τα Ηπειρωτικά Νέα εύχονται στους δικούς τους να τους ζήσουν τα καινούργια ονόματα.

ΓΑΜΟΙ• Στην Εκκλησάκι του Αγίου Γερασίμου στην Ερμιόνη Παντρεύτηκε ο Κώστας Θανάση Τζίμα με την Ιωάννα Βαγγέλη Δημαράκη.• Στην εκκλησία των Αγίων Αναργύρων της Πλατανούσας παντρεύτηκε η Παναγιώτα Σπύρου Ζαρκάδα με τον Χρήστο Παναγιώτη Ζαρκάδα.Στην Αθήνα, στον Ιερό Ναό Αγίου Γεωργίου Κηπουπόλεως παντρεύτηκε ο Αχιλλέας Α. Πανουτσόπουλος με την Αριάδνη Δ. Ξημεράκη• Στο Ηράκλειο της Κρήτη παντρεύτηκε ο Χρήστος Σωκράτη Μπατσής με την Αναστασία Μ.Σηφάκη.Τα Ηπειρωτικά Νέα τους εύχονται καλούς απογόνους.

ΘΑΝΑΤΟΙ• Στην Αθήνα πέθανε ο Βαγγέλης Χρήστου Ζαρκάδας.• Στα Γιάννενα πέθανε ο Δημήτρης Γιώργου Τριάντος. Η σορός του μεταφέρθηκε στην Πλατανούσα.• Στην Κόρινθο πέθανε η Βεργινία Κώστα Αντωνίου. Η σορός της μεταφέρθηκε στην Πλατανούσα.• Στα Γιάννενα πέθανε ο Κώστας Γιώργου Ροπόκης. Η σορός του μεταφέρθηκε στην Πλατανούσα.Τα Ηπειρωτικά Νέα συλλυπούνται τους δικούς τους.

ΚύπροΜπατσής Αχιλλέας 30 €ΗγουμενίτσαΑναγνώστου Χρυσούλα Ν. 20 €ΑθήναΔραγατάκη Ελένη Σ. 20 €Λύσα Ελένη 10 €Βακαλάκης Πέτρος 30 €Μάνθος Λεωνίδας 20 €Γεωργούλας Σωκράτης 20 €Τζίμα Βασιλική Κ. 20 €Γκιούση Δάφνη Χ. 20 €Γρηγοριάδης Θεμιστοκλής 20 €ΠλατανούσαΝταλίτσας Κώστας 50 €Κωσταγιώργος Γρηγόρης 20 €Κοτζιάς Αλέκος 20 €Μπατσής Νίκος Χ. 20 €Δημητρίου Αθανάσιος 20 €Νταραγιάννη Βασιλική Ε. 20 €Δρίτσα Γεωργία 15 €Κολλιοπούλου Βασιλική 15 €Κουτσός Αχιλλέας 20 €Πάνου Κώστας Γ. 20 €Αναστασίου Κώστας Δ. 20 €ΓιάννεναΔημητρίου Κώστας 15 €Τσιλογιάννης Δημήτριος Κ 30 €Τσιλογιάννη Φανούλα 20 €ΠράγαΚουτσός Γιώργος 30 €ΙταλίαΠαπανικολάου Χριστίνα 20 €ΧαλκίδαΝικολάου Βασίλης 20 €Πλιακοπάνος Χρήστος 20 €ΛιβαδειάΤάτση Καλλιόπη 20 €ΆρταΠρέντζας Χαράλαμπος 20 €ΚτιστάδεςΘεοχάρη Βασιλική 10 €Γουργιανά ΆρταςΜαργώνης Αθανάσιος Δ. 15 €

• Ο Αποστόλης Χρήστου Γούλας στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων.• Ο Χρήστος Κώστα Κωσταγιώργος στη Μαθηματικό τμήμα της Σχολής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων.• Ο Γιώργος Νίκου Μάνθος στο τμήμα Πολιτικών Μηχανικών του Πανεπιστημίου Πατρών• Η Ανδρονίκη Λεωνίδα Παπανικολάου στη Σχολή Πλαστικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων.Θερμά συγχαρητήρια από τα Η. Ν.

Πωλείται οικόπεδο 750τμ με οικία κατοικήσιμη (κατοικία Γ. Μάνθου), στην Πλατανούσα, θέση Μαχαλάς, δίπλα στο δρόμο.Τιμή διαπραγματεύσιμη.Τηλ. επικοινωνίας: 6932429554 2651032101 - 6978244020 Μπακαγιάννης Γεώργιος

Τα αποστελλόμενα κείμενα δεν πρέπει να υπερβαίνουν τις 500 λέξεις και να αποστέλλονται ταχυδρομικώς στη διεύθυνση του συλλόγου ή σε ηλεκτρονική μορφή στο info@syllogosplatanousas.gr

Από τη συντακτική επιτροπή ΛΥΣΗ

ΟΡΙΖΟΝΤΙΑ1) Είναι γεμάτες με γαλακτώδεις χυμούς. 2) «Σκοτώνουν τα ... όταν γεράσουν»: ταινία του Σίντνεϊ Πόλακ – Το σκληρό μέρος στην πάνω μεριά των δάχτυλων. 3) Τις τρώμε την Καθαρή Δευτέρα – Το 303 με γράμματα. 4) Όταν, κάποτε – Ένα δημητριακό. 5) Συμπιεστά – Ελλειψοειδές σχήμα. 6) Βουβή... ταινία – Μέρη του πλοίου. 7) Τα αρχικά διεθνούς οικονομικού οργανισμού – Λυρικό είδος της γαλλικής ποίησης (ξέν.). 8) Βρόμικος, μαγαρισμένος – Η αρχή του… τέλους. 9) Χώρα της Αφρικής. 10) Μυθική θεά, αγγελιοφόρος των ολύμπιων θεών (κάθε.) – Προσποιήσεις, φιλαρέσκειες.

ΚΑΘΕΤΑ1) Γενναιόδωροι, απλοχέρηδες. 2) Ομάδα γερμανικών βαρβαρικών φυλών.3) Όλο λόγια είναι αυτός – Σκελετός αυτοκινήτου. 4) Εμίν ...: χάνι στο νομό Ιωαννίνων – Οι πάπες τις φοράνε.5) Σίτι: πόλη των ΗΠΑ – Θέση διακόπτη (ξεν.).6) Αρχή… εικασίας – « … Λουπέν »: ήρωας του Μορίς Λεμπλάν. 7) Αυτό που φοράει στολή – Βυζαντινή νότα. 8) Λίγο… ρύζι – Πλεονέκτημα, υπεροχή (ξεν.). 9) Εχθρότητα, μίσος – Λεπτό μεταλλικό σύρμα. 10) Η σφραγίδα, κυρίως εκκλησιαστικής αρχής – Ασύμφωνο… βήμα.

ΣΤΑΥΡΟΛΕΞΟ

www.syllogosplatanousas.grΔιαβάσετε την εφημερίδα μας σε ηλεκτρονική μορφή! Και επικοινωνήστε ηλεκτρονικά μαζί μας info@syllogosplatanoysas.gr

Εκδηλώσειςπου πραγματοποιήθηκαν το καλοκαίρι στην Πλατανούσα • Ο σύλλογος μας, μετά τον εκκλησιασμό στο εκκλησάκι της Αγ. Παρασκευής που πραγματοποιήθηκε στις 26 Ιουλίου, προσέφερε γλυκά στους παρευρισκόμενους. • Ο τοπικός σύλλογος του χωριού διοργάνωσε βραδιά παραδοσιακής μουσικής στην κεντρική πλατεία του χωριού. Επίσης, πραγματοποίησε με επιτυχία ημερήσια εκδρομή στην Αλβανία.

Το Δ.Σ. του Συλλόγου Πλατανούσας Ιωαννίνων «Η Αγία Παρασκευή» καλεί τα μέλη του Συλλόγου στην Έκτακτη Γενική Συνέλευση, που θα πραγματοποιηθεί την Κυριακή, 3 Φεβρουαρίου 2013 και ώρα 11 π.μ., στην αίθουσα του Συλλόγου, με θέμα την θεώρηση των μπλοκ εισπράξεων από την Νομαρχία Αττικής.

ΕΚΤΑΚΤΗ ΓΕΝΙΚΗ

ΣΥΝΕΛΕΥΣΗ

Στα γραφεία του συλλόγου στην οδό Σάμου 31-33 στην Αθήνα, θα πραγματοποιηθούν και φέτος πλήθος πολιτιστικών εκδηλώσεων. Στόχος είναι η συσπείρωση των μελών, η προσέγγιση νέων, αλλά πάνω από όλα η δημιουργικότητα και η διασκέδαση των συμμετεχόντων! Το χορευτικό που αποτελείται από έμπειρους χορευτές παραδοσιακών χορών, γνωστό από τη επιτυχή συμμετοχή του στο Καγγελάρι, θα συνεχιστεί και αυτή τη χρονιά με δάσκαλο και εμψυχωτή τον Κώστα Μπατσή, κάθε Δευτέρα στις 18:30. Κάθε Τετάρτη στις 19:00 θα πραγματοποιείται μάθημα παραδοσιακών χορών για αρχαρίους με δάσκαλο τον Κώστα Μπατσή. Στον προγραμματισμό εκδηλώσεων περιλαμβάνεται και δημιουργία θεατρικής ομάδας με την καθοδήγηση καταξιωμένων σκηνοθετών καθώς επίσης και προβολή ταινιών στο χώρο του συλλόγου. Στόχος του ΔΣ είναι η επέκταση αυτών των δραστηριοτήτων και με άλλες. Περιμένουμε τις προτάσεις σας για δραστηριότητες που θα επιθυμούσατε να συμμετάσχετε ή να προσφέρετε στην υλοποίησή τους. Σας περιμένουμε λοιπόν στα γραφεία του συλλόγου και αυτή τη χρονιά για να ψυχαγωγηθούμε, να χορέψουμε και να γνωριστούμε!

Ευχαριστούμε τους Στέλιο Βολάκη και Γιάννη Νταλίτσα για την προσφορά βιβλίων στη βιβλιοθήκη του χωριού μας καθώς και τον Άρη Δραγατάκη για τη λειτουργία αυτής κατά την διάρκεια του καλοκαιριού.

Το γραφείο του συλλόγου παραμένει ανοιχτό κάθε Δευτέρα και Τετάρτη από 19.00 έως 21.00.

Σελίδα 2Σελίδα 6Σελίδα 8

Άραχθος... o «θυμωμένος» ποταμόςΓεννιέται στα υψίπεδα της Πίνδου, τρέφεται και θεριεύει από τα νερά των Τζουμέρκων, της Κακαρδίτσας και του ΤόμαρουΤρυπώνει στα φαράγγια της ηπειρώτικης γης, φυλακίζεται σε φράγματα υψωμένα από ανθρώπινο χέρι για να σβήσει μετά από μια πορεία περίπου 110 km στα ήσυχα νερά του Αμβρακικού. Ο λόγος φυσικά για τον Άραχθο, ένα από το ομορφότερα ελληνικά ποτάμια.Στην αρχή, διερχόμενος νότια της κωμοπόλεως του Μετσόβου, ονομάζεται Μετσοβίτικος, μετά δε τη συνάντησή του με τον ποταμό Διπόταμο παίρνει το όνομα Άραχθος. Ο ποταμός ρέοντας παρουσιάζει πολλούς μαιανδρισμούς και έχει μικρές κατά μήκος κλίσεις, μεταξύ 1,5 0/00 και 2,0 0/00 . Στην περιοχή της Άρτας ο ποταμός Άραχθος κάνει μία φυσική καμπή και περιρρέει την πόλη της Άρτας. Το τοπίο της ευρείας κοίτης του ποταμού Αράχθου δεν είναι ομοιογενές. Η κλίση της κοίτης είναι γενικώς μικρή, ο ποταμός κυλάει αργά, η κοίτη διευρύνεται και σχηματίζει μαιάνδρους, παράλληλες κοίτες, νησίδες και προσωρινές λίμνες. Οι σημαντικότεροι παραπόταμοι του είναι: ο Ζαγορίτικος, ο Βάρδας, ο Μετσοβίτικος, ο Καλαρίτικος, ο Σαραντάπορος και ο Καλεντίνης. Ο Άραχθος είναι ο μεγαλύτερος ποταμός της Ηπείρου, με συνολική επιφάνεια τροφοδοσίας 2.005 km2, ενώ η λεκάνη απορροής του ποταμού μέχρι το φράγμα Πουρνάρι Ι ανέρχεται σε 1.820 km2. Στις περιπτώσεις βροχοπτώσεων μεγάλης εκτάσεως, η ροή παρουσιάζει υψηλές ταχύτητες και μεγάλες παροχές πλημμύρας.

Ιούλιος-Αύγουστος-Σεπτέμβριος 2012Σελίδα 8

«Μάχη» για την ανακήρυξη του Αθαμανίου του Δήμου Κεντρικών Τζουμέρκων Άρτας θα δώσει η Περιφέρεια Ηπείρου, αφού θα έχει ανταγωνιστές και από διαμερίσματα της χώρας.Η Περιφέρειά μας όμως είναι αισιόδοξη πως θα καταφέρει να κερδίσει το διαγωνισμό, στηριζόμενη στον πλήρη και εμπεριστατωμένο φάκελο που θα καταθέσει. Φάκελος ο οποίος κατά την Αντιπεριφερειάρχη κ. Τατιάνα Καλογιάννη θα περιλαμβάνει παρεμβάσεις με στόχο τις μηδενικές εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα και παρεμβάσεις σε κτήρια, όπως τα δύο δημοτικά σχολεία του χωριού, το φωτισμό της κοινότητας και του εθνικού δρόμου που διέρχεται την περιοχή, κατασκευή υδροηλεκτρικής μονάδας μικρής ισχύος και μονάδες φωτοβολταϊκών. Η προγραμματική σύμβαση, προϋπολογισμού 15-17 εκ. ευρώ, μεταξύ της Περιφέρειας Ηπείρου και του Δήμου Κεντρικών Τζουμέρκων για την πραγματοποίηση της πράξης «Αθαμάνιο-Ενεργειακή Οικονομία, Πυρήνας Αειφορίας, Πόλος Αξιοβίωτης Καθημερινότητας» εγκρίθηκε κατά πλειοψηφία από την Επιτροπή Περιβάλλοντος, Χωρικού Σχεδιασμού και Ανάπτυξης.Την πρόταση ενέκριναν οι παρατάξεις των Β. Αργύρη και Γ. Παπαδημητρίου και καταψηφίστηκε από αυτή του Κ. Κωτσαντή.Από την παράταξη «Ήπειρος Τόπος να Ζεις» τον προβληματισμό του γιατί ενώ κατά τον ίδιο δικαιούχος του έργου είναι ο Δήμος Κεντρικών Τζουμέρκων, γιατί πρέπει να κάνει τη δουλειά η Περιφέρεια και γιατί δεν δόθηκε στη δημοσιότητα το πλήρες κείμενο της πρότασης.Τέλος, αντίθετη άποψη προς την πρόταση κατέθεσε η «Λαϊκή Συσπείρωση», ισχυριζόμενη πως η περιβόητη ανάπτυξη για την οποία γίνεται πολύς λόγος δεν θα έρθει προς όφελος των πολιτών, αλλά του κεφαλαίου που θ' αναλάβει να στήσει ανεμογεννήτριες και εξοπλισμό σε όλο το χωριό.

Υποψήφιο«Πράσινο χωριό»το Αθαμάνιο

Γέφυρα επικοινωνίας μεταξύΠανεπιστημίου-ΤζουμερκιωτώνΜε επιτυχία στέφθηκε η λειτουργία του 1ου Θερινού Σχολείου στο Δασικό Χωριό Καταρράκτη ΆρταςΠρωτόγνωρη επιτυχία πέραν των προσδοκιών, ακόμη και των διοργανωτών, γνώρισε το διεξαχθέν στο Δασικό Χωριό «Κέδρος», στον Καταρράκτη Άρτας, 1ο Θερινό Σχολείο Τζουμέρκων και Νοτιο-Ανατολικής Πίνδου, που είχε ως θέμα τη μελέτη της ιστορίας, του πολιτισμού και της οικολογίας της περιοχής.Αν και τα τελικά συμπεράσματα θα εξαχθούν αργότερα, μετά από λεπτομερή μελέτη και αξιολόγηση του υλικού που συγκεντρώθηκε, οι πρώτες εκτιμήσεις μαρτυρούν πως ο στόχος που ετέθη επετεύχθη σε μεγάλο βαθμό. Στόχος ο οποίος είχε να κάνει με τη συγκέντρωση στοιχείων του μακραίωνου πολιτισμού των Τζουμέρκων και να φέρει στην επιφάνεια πλευρές του κοινωνικού βίου των ορεσίβιων κατοίκων της περιοχής, τη γλώσσα, την ιστορική μνήμη και τη σημερινή πραγματικότητα όπως τη συγκροτούν και τη διαμορφώνων όσοι ζουν σ' αυτήν.Η ιδέα της λειτουργίας του θερινού σχολείου Τζουμέρκων και Ν.Α. Πίνδου γεννήθηκε από τον καθηγητή του Τμήματος Ιστορίας, Αρχαιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, υιοθετήθηκε από το πνευματικό ίδρυμα και την Ιστορική και Λαογραφική Εταιρεία Τζουμέρκων (Ι.Λ.Ε.Τ.) και πραγματοποιήθηκε χάρη στην οικονομική και ηθική συνδρομής της Περιφέρειας Ηπείρου, της Π.Ε. Άρτας και του Δήμου Κεντρικών Τζουμέρκων. Έλαβε χώρα από 29 Αυγούστου έως 2 Σεπτεμβρίου και συμμετείχαν αφιλοκερδώς 18 διδάσκοντες και 24 φοιτητές και μεταπτυχιακοί φοιτητές, ερασιτέχνες λαογράφοι, επιστήμονες και

συλλογείς λαογραφικού υλικού, με μοναδικό κίνητρο την αγάπη τους για τον τόπο.Επί πέντε μέρες διδάσκοντες και φοιτητές , καθ' έδρας ή από τα θρανία και περιοδεύοντας στα γύρω χωριά συγκέντρωσαν ανέκδοτο και άγνωστο αρχειακό υλικό σχετικό με την τοπική ιστορία, τα γλωσσικά ιδιώματα και τον πλούσιο λαϊκό πολιτισμό των Τζουμέρκων. Η παρουσία τους δε λειτούργησε ως γέφυρα μεταξύ Πανεπιστημίου και κατοίκων, κάτι που ήταν μέσα στις επιδιώξεις του Ανώτατου Εκπαιδευτικού Ιδρύματος της Θεσσαλίας και της Ι.Λ.Ε.Τ., αγγίζοντας πέραν από την επιστημονική προσέγγιση και αυτή της ανθρώπινης πλευράς. Και όπως χαρακτηριστικά επισήμανε ο κ. Αυδίκος, «… η παρουσία τους λειτούργησε σαν τον ήχο της πέτρας που σπάει τη σιωπή».Η εμπειρία που απέκτησαν από το όλο εγχείρημα διοργανωτές, διδάξαντες και φοιτήσαντες στο πρωτόγνωρο θερινό σχολείο και από τα στοιχεία που συγκέντρωσαν σίγουρα πλούτισαν τις γνώσεις τους για την περιοχή. Η επιστημονική επεξεργασία του πολύτιμου υλικού που αποκόμισαν θα φέρει στο φως άγνωστες πτυχές από τη πολύχρονη παρουσία των Τζουμερκιωτών στην περιοχή, που ανάγεται από την εποχή του χαλκού έως τις μέρες μας.Στη σημασία, τους σκοπούς και τα συμπεράσματα που συνήψαν από το θερινό σχολείο επισήμανε ο πρόεδρος της Ι.Λ.Ε.Τ. κ . Κώστας Μαργώνης στην αποχαιρετιστήρια ομιλία του, λέγοντας μεταξύ άλλων:

«Για μας, την Ιστορική και Λαογραφική Εταιρεία Τζουμέρκων, όσα ειπώθηκαν από τους φοιτητές που πήραν μέρος στην επιτόπια έρευνα, αποτελούν την καλύτερη επιβράβευση. Θεωρούμε ότι πετύχαμε περισσότερα από όσα περιμέναμε. Το 1ο Θερινό Σχολείο Τζουμέρκων και Ν.Α. Πίνδου έχει πλέον καθιερωθεί στη συνείδηση των Τζουμερκιωτών και των Ηπειρωτών, αν κρίνω από τη δημοσιότητα που πήρε. Τα οφέλη είναι πολλά: γνώση της μεθοδολογίας, η επιτόπια έρευνα και η ανθρώπινη επαφή. Αν και δεν είναι η ώρα της αποτίμησης του επιστημονικού έργου, κάτι που θα γίνει αργότερα, έχουμε την πεποίθηση ότι έγιναν σοβαρά και σημαντικά βήματα στη μελέτη του πολιτισμού των Τζουμερκιωτών. Πιστεύουμε ότι οι νέοι ερευνητές, με τη βοήθεια των έμπειρων δασκάλων τους, θα σκύψουν με αγάπη και ενθουσιασμό στον τοπικό πολιτισμό».Από πλευρά μας δεν έχουμε παρά να συγχαρούμε τόσο τις διοικήσεις του Πανεπιστημίου και της Ι.Λ.Ε.Τ., όσο και τον πανεπιστημιακό και άξιο τέκνο της Ηπείρου, της Πρέβεζας και του Συρράκου κ. Β. Αυδίκο, εμπνευστή του όλου εγχειρήματος, καθώς επίσης τον Περιφερειάρχη Ηπείρου κ. Αλ. Καχριμάνη, τον Αντιπεριφερειάρχη Π.Ε. Άρτας κ. Β. Ψαθά, τους συμμετέχοντες καθηγητές και φοιτητές, όλους όσοι βοήθησαν στην πραγματοποίηση του εγχειρήματος και βεβαίως το δήμαρχο Κεντρικών Τζουμέρκων κ. Χρ. Χασιάκο.

Η λεκάνη απορροής του ποταμού Αράχθου έχει διαμορφωθεί κυρίως πάνω στο πετρογραφικό σύμπλεγμα του φλύσχη, που αντιπροσωπεύεται από λεπτοστρωματώδεις ψαμμίτες, οι οποίοι εναλλάσσονται με αργιλικούς σχιστόλιθους.Η λεκάνη του ποταμού Αράχθου, λόγω της γεωμορφολογίας της αλλά και του υδατικού δυναμικού της, προσφέρεται ιδιαίτερα για ανάπτυξη στον τομέα παραγωγής υδροηλεκτρικής ενέργειας. Σήμερα στη λεκάνη, υπάρχουν σε λειτουργία τα Υδροηλεκτρικά Έργα (ΥΗΕ) Πουρναριού I και Πουρναριού II. Το ΥΗΕ Πουρναριού I σχεδιάστηκε για κάλυψη κυρίως ενεργειακών αναγκών αιχμής αλλά και έλεγχο πλημμύρων, ενώ το Πουρνάρι II, εκτός από την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας παίζει κυρίως αναρρυθμιστικό ρόλο για την άρδευση των εγγειοβελτιωτικών έργων της πεδιάδας Άρτας-Πρέβεζας. Σημαντικό ρόλο στην κάλυψη των υδατικών αναγκών της λεκάνης Άρτας-Πρέβεζας παίζουν κυρίως οι απορροές των ποταμών

Λούρου και Άραχθου που τη διαρρέουν. Μάλιστα, οι εκφορτίσεις των ποταμών αυτών αποτελούν συστατικό στοιχείο της ανάπτυξης και λειτουργίας των σημαντικών παράκτιων οικοσυστημάτων που αναπτύσσονται στις λιμνοθάλασσες της περιοχής. Οι περιοχές αυτές είναι ιδιαίτερα σημαντικές τόσο για την οικολογική τους αξία όσο και για την μεγάλη οικονομική σημασία τους αφού εκεί φιλοξενούνται σημαντικές μονάδες ιχθυοκαλλιέργειας (ΕΘΙΑΓΕ, 2002). Ο Άραχθος χωρίζει την Ήπειρο στα δύο, τα Τζουμέρκα από τη μία, το Ξεροβούνι από την άλλη και κάτω βαθιά ανάμεσά τους, διέρχεται το ποτάμι, που στη μέση της ορμητικής του διαδρομής συναντιέται με τον Καλαρίτικο, που φέρνει εδώ τα κρυστάλλινα νερά της Πίνδου. Το τοπίο είναι εκπληκτικό, με τεράστιους και επιβλητικούς ορεινούς όγκους, που προσφέρονται για πρωτόγνωρες διαδρομές πεζοπορίας ή οδηγικής περιπλάνησης και απόλαυσης. Στην περιοχή αυτή, γνωστό αξιοθέατο είναι το μοναστήρι της Τσούκας.

Επίσης η περιοχή προσφέρεται ιδιαίτερα για ορειβασία στον ορεινό όγκο των Τζουμέρκων. Η διαδρομή από Ματσούκι προς Βύλιζα και Καλαρρύτες (με σήμανση, διάρκειας 2 ωρών, είναι από τις πιο εντυπωσιακές. Οι τολμηροί ωστόσο μπορούν να ακολουθήσουν τη διαδρομή από Ματζούκι προς την κορυφή Στρογγούλα σε υψόμετρο 2.429 m (χωρίς σήμανση, διάρκειας 4 ωρών). Το ορειβατικό καταφύγιο στη θέση «Ίσιωμα» έχει δυνατότητα φιλοξενίας 40 ατόμων. Η περιοχή διαθέτει επίσης ιππικό Όμιλο στη Λάζαινα. Οι πλαγιές του Ξηροβουνίου προσφέρονται για αεροπτερισμό, ενώ ο ποταμός Άραχθος για ράφτινγκ ή καγιάκ (η γέφυρα της Πλάκας αποτελεί κομβικό σημείο για ανάλογες εντυπωσιακές διαδρομές στο ποτάμι). Συγκεκριμένα το τμήμα του ποταμού Άραχθου, που περνάει από το δήμο Πραμάντων, είναι ιδανικό για rafting. Αρχάριοι αλλά και πεπειραμένοι kayaker αναζητούν την πρόκληση του Άραχθου, με τα περάσματα δίπλα από τους καταρράκτες, τα εκπληκτικά φαράγγια, τα ορμητικά νερά και τα παρθένα τοπία, στα οποία δεν μπορεί κανείς εύκολα να αντισταθεί. Και αν η μαγεία ενός βουνού είναι το ζητούμενο, οι κορυφές των Τζουμέρκων, με τα περιπατητικά μονοπάτια και τις απότομες πλαγιές, εκπλήσσουν πάντα ευχάριστα. Η καλύτερη διαδρομή της περιοχής είναι αυτή μέχρι την κορυφή της Στρουγκούλας. Ωστόσο, όπως κάθε βουνό, έτσι και τα Τζουμέρκα κρύβουν κινδύνους.

N. Λάμπρης