121
ﺻﺤﻴﺢ ﺍﻟﺴﲑﺓ ﺍﻟﻨﺒﻮﻳﺔ ﳏﻤﺪ ﻧﺎﴏ ﺍﻟﺪﻳﻦ ﺍﻷﻟﺒﺎﲏ

صحيح السيرة النبوية

Embed Size (px)

DESCRIPTION

صحيح السيرة النبوية محمد ناصر الدين الالباني

Citation preview

Page 1: صحيح السيرة النبوية

صحيحالسريةالنبوية

حممدنارصالديناأللباين

Page 2: صحيح السيرة النبوية

صحيح السرية النبويةما صح مه سيرة رسول هللا صلى هللا عليه وسلم وذكر

وغزواته وسراياه والوفود إليه أيامه

للحافظ ابه كثير

بقلم

محمد واصر الديه األلباوي (رحمه هللا تعالى )

الطبعت األولى

المكتبت اإلسالميت

األردن –عمان

Page 3: صحيح السيرة النبوية

زڃ خ خڀنه خڀلڃ

((.ىسريح اىجىيخصحيح ا))قذخ .بن خنم ، ٥نمي ووع٭ى ووعٱٵي

.وو٭ى زد ڄه و ؤوٵىد، وحدض ؤ٬مدڀىد .ڄه هي خ ٴال ڄ١ٿ ڀ، وڄه ١ځٿ ٴال دي ڀ

.وؤه ؤن ال بڀ خ ولي ال ٻ ڀ .وؤه ؤن ١نمخ ٬سي وىڀ

، [201: آپ ٬مخن]﴾ ىنموال نىظه بال وؤوعڃ ڄځىخ خ لٷ ظٹدظ ٹ﴿د ؤهد خڀه آڄىىخ خظ﴿د ؤهد خڀىد خظٹىخ زٽڃ خڀ وځٹٽڃ ڄه وٵ وخل ووځٷ ڄىهد وـهد وزثػ ڄىثهمد

﴾ وودء وخظٹىخ خ خڀ ظدءڀىن ز وخأللثدڂ بن خ ټثدن ٬ځثٽڃ ٸسثد ـدال ټؽنخځك ڀٽڃ ؤ٬مدڀٽڃ وٱٵ . ىال خ د ؤهد خڀه آڄىىخ خظٹىخ خ وٸىڀىخ ٸ﴿، [2:خڀىدء]

[.72و70: خأللخذ]﴾ ڀٽڃ وىزٽڃ وڄه ٫٥ خ وىڀ ٴٹ ٴد ٴىخ ٩٬مدؤڄد ز٭؛ ٴةن ؤٶ خنػ ټعدذ خ، وؤله خن ١نم ځ خ ٬ځ وثځڃ،

.و خألڄى ١نؼدهتد، وټٿ ١نؼص ز٬ص، وټٿ ز٬ص ٠الڀص، وټٿ ٠الڀص ب خڀىد

ټٳ خألعد إلز٥دپ ؤيڀص خڀٹدجځن ))ألسدذ لعهد ب ڄٹڄص -ؤڄد ز٭؛ ٴٹ ټعر خ يلؤن ؤدٴ ڄه زنوض بىل خڀدٸص مسص ؤل بوىخوىد ٴهد، وؤوڀين ـثخي خ -((زٵىدء خڀىد

ځ ودب خڀىسن ث : ))ونخ ب ڄىڀ، ٴىـض ب ڄٽعسع ټعدزد ڀځه ١نم ؤزى ش ز٭ىىخنب ٠نځه، ٴٹځسط ٴ ز٭ خألوخٶ، وظٵمط ٴ ټؽنخ ڄه خڀٵمدض، (( خ ٬ځ وځڃ

مك خڀثنش ))ڄٹڄع ي ڀث -نص خ ٬ځ –مل ٽمٿ ىىد خألڀسدين ... ]ٴؤع ٸ (.خڀىد(( [. خڀىسىص

Page 4: صحيح السيرة النبوية

هجي يف اىنزبة

٬عمض ٬ځ خڀوخص خڀيت لٴط خڀ٥ٶ وخڀىخخڀيت ىٸهد ڀعٹىص خنػ، وخ -2 . ؤټمٿ ڄ٭ىن بخ ؼسعط

لٴط خڀى خڀ ىٸ ټدڄال ؤو ودٸد، وخټعٵط ڄى زټ خڃ خڀمديب -1 .ٴٹ٣؛ بال ڀٵدجش ؤو ٠وش

لٴط ڄد ال ى ڀ ؤو ټدن ڄال ؤو ڄ٭١ال؛ بال ڄد ق زإو ٠نم٫ ٬ځ ؤو -3 .٥نىي

عد خڀ ٹع١ خٸعدود ٬ځ ڄثد ٸ ؤن ؤلدود ټالڄ ڀعىدر ڄ٫ خالو -4 .ك ٣ند ټي

ٸ ؤعسپ زدٸ دٶ خن خڀ ٬خي بڀ؛ ألو ب ټؽن ڄثه خأللثدن -5 (:116)ىٸ ن٭ىدي ؤو ٸسد ڄى؛ خألڄ خڀ نٿ ١نٹٹ ٬ځ ؤن ٹىپ

[.خنعٺ: ]خعټط ز٭ ڄد ٴدظ نط ٬ىىخن -6

Page 5: صحيح السيرة النبوية

ادليفثبة رمش سج اىششيف وطيت ؤصي

[.214: خألو٭دڂ]﴾﴿خ ؤ٬ځڃ لػ ٩ن٭ٿ دڀع: ٸدپ خ ظ٭دىل ټٳ : وند إپ ٸٿ ڄځٻ خڀوڂ ؤزد ٵدن ظځٻ خألحځص ٬ه ٵدظ ٬ځ خڀالش وخڀالڂ ٸدپ

ب : ٭ثين . ټڀٻ خڀٿ ظس٭ػ ب ؤودذ ٸىڄهد: ٸدپ. ى ٴىد و ور: وس ٴٽڃ؟ ٸدپ .ٸسځص، ځىخض خ ٬ځهڃ ؤن٭نؤټڄهد ؤلدزد، وؤټؽد

.ٴهى وڀ آيڂ وٴىڃ ب خڀود وخوشؤزى خڀٹدڃ، وؤزى بزخڃ، ١نم، وؤن، وخندل خڀ مم ز خڀٽٵ، وخڀ٭دٸر خڀ ڄثد ز٭ي ويب، وخند خڀ ٪ن خڀىد ٬ځ ٸڄ، وخنٹٵ، وويب خڀنص، وويب خڀعىزثص، ووثيب

.دب خڀىسن، و٬س خخنځممص، ووندي خ ب خڀٹآن ىال، وسد، ؤڄد، دخ، ڄسخ، : وخي ز٭ خڀ٭ځمدء ٴٹدپ: ٸدپ خڀسهٹ

وخ، و٬د بىل خ زةو، وخـد ڄىنخ، وئوٴد لمد، وڄټخ، وـ٭ځث نثص وو٭مثص .وديد

خزه ڄش زثه ه ٬س ڄىدٲ زه ٸ زه ټالذوى خزه ٬س خ زه ٬س خن٥ځر زه دڃ زټ٭ر زه ڀا زه دڀر زه ٴه زه ڄدڀٻ زه خڀى١ زه ټىدوص زه و٬نص زه ڄټص زه بڀد زه ڄ١ زه وخ زه ڄ٭ زه ٬ودن، وى ڄه وڀ بند٬ٿ ال ١ندڀص؛ ٬ځ خوعالٲ ټثڃ ؤذ

.زىهمددجٿ ٬ذ خنفد ىعمىن بىل خ وخ خڀىر ي خڀٵص ال وځٳ ٴ زن خڀ٭ځمدء، ٴفم٫ ٸس

﴿ٸٿ ال ؤإڀٽڃ ٬ځ ؤـخ بال خنثىيش ب : خڀىر، ونخ ٸدپ خزه ٬سد وني ب ٸىڀ ظ٭دىل مل ٽه ز٥ه ڄه ز٥ىن ٸ بال وڀىپ خ ځ خ ٬ځ وځڃ [: 13: خڀىي]﴾ خڀٹىب

.ور عٿ ڃ : خ ٬ځ وځڃ ٸدپؤن خڀىيب ځ: وٸ و ڄه ٤ٶ ڄال وڄىىال

وـط ڄه وٽدق ومل ؤوؾ ڄه ٵدق؛ ڄه ڀن آيڂ بىل ؤن وڀين ؤيب وؤڄ، ومل ثسين )) .وخ وخي خزه ٬ ٬ه ٬ځ زه ؤيب ٤دڀر، وى خنٿ ـ((. ڄه ٵدق خندځص ء

Page 6: صحيح السيرة النبوية

:ٸدپ ىپ خ ځ خ ٬ځ وځڃ : ٬ه ؤيب ش ٸدپ(( مك خڀسىد))وؼسط ب (.809(( )خأللديػ خڀممص))٢نؾ ب

((.ز٭ؽط ڄه ون ٸون زين آيڂ؛ ٸود ٴٹود؛ لىت ز٭ؽط ڄه خڀٹن خڀ ټىط ٴ)) :ڄه لػ وخؼځص زه خألٹ٫ ؤن ىپ خ ځ خ ٬ځ وځڃ ٸدپ(( مك ڄځڃ))وب

(.301(( )خأللديػ خڀممص))٢نؾ ب ڃ بند٬ٿ، وخ٥ٵ ڄه زين بند٬ٿ زين ټىدوص، وخ٥ٵ ڄه بن خ خ٥ٵ ڄه وڀ بزخ))

(( .زين ټىدوص ٸد، وخ٥ٵ ڄه ٸ زين دڃ، وخ٥ٵدين ڄه زين دڃ :ٸدپ خڀ٭سد: ووي خإلڄدڂ ؤن ٬ه خن٥ځر زه ؤيب ويخ٬ص ٸدپ

: ٸثدڀىخ (. (ڄه ؤود؟: ))٭ خنى، ٴٹدپ: زځٱ ځ خ ٬ځ وځڃ ز٭ ڄد ٹىپ خڀىد؛ ٸدپ :ٸدپ. ؤوط ىپ خ (.2485)، ومك خندڄ٫ (5757)نؿ خنٽدش

ؤود ١نم زه ٬س خ زه ٬س خن٥ځر، بن خ وځٷ خنځٷ ٴف٭ځين ب ون وځٹث ، وـ٭ځث ))ٴٸعن ٴفځ٭ين ب ون ٴٸص، ووځٷ خڀٹسدجٿ ٴف٭ځين ب ون ٸسځص، وـ٭ځهڃ زىظد ٴف٭ځثين ب

ځىخض خ والڄ ٬ځ يخجمد ؤزخ بىل ثىڂ ((. إود ونټڃ زعد وونټڃ وٵدونڃ زعد، ٴ .خڀه

:ؤن ىپ خ ځ خ ٬ځ وځڃ ٸدپ(( خڀمك))وؼسط ب (مك)

((.ؤود وڀ آيڂ ىڂ خڀٹدڄص، وال ٴى))

Page 7: صحيح السيرة النبوية

ثبة ىىذ سسىه اهلل صي اهلل عيي وسي

٬ه ؤيب ٸعثديش ؤن (( مم))ڂ خالؼىن ؛ ند وخي ڄځڃ ب وڀ ځىخض خ ٬ځ والڄ ى :ڄد ظٹىپ ب ىڂ ىڂ خالؼىن؟ ٴٹدپ! د ىپ خ: ؤ٬خزد ٸدپ

(مك) ((.خٺ ىڂ وڀض ٴ، وؤوپ ٬ځ ٴ))

.وټدن ڄىڀي ٬ځ خڀالش وخڀالڂ ٬دڂ خڀٵٿدپ وځٵص زه ود٢، ظىب ؤزىي ٬س وى خم٫ ٬ځ؛ ټمد ٸ. وٸ وخي خڀسهٹ ٬ه خزه ٬سد

.خ وى لمٿ ب ز٥ه ؤڄ ٬ځ خنهى (:26)وب خنػ خب

((مك خإلىدي: ))وٸدپ( 1/600)و٬ى خندټڃ( 2/275)خزه بمدٶ ((.وئد ؤڄ خڀ ؤض لن نځط يب ټإو وؾ ڄىهد وى ؤ٠دءض ند ٸى خڀدڂ))...

ىييخ ىىذ عيي اىصالح واىسالفصو فيب وقع اآليبد

:ووي ١نم زه بمدٶ ٬ه لدن زه ؼدزط ٸدپ (بىديي له)

وخ؛ بين ڀٱالڂ ٵ٭ص؛ خزه س٫ ىن ؤو ندن، ؤ٬ٹٿ ټٿ ڄد ن٭ط، ب ن٭ط هىيد ثن وځثٻ : لىت بخ خـعم٭ىخ بڀ ٸدڀىخ ڀث ! د ڄ٭ هىي(: ؽذ)زإ٬ځ ىظ ٬ځ ؤ٤مص زث

.٤ځ٫ خڀځځص ٤نڃ ؤن خڀ وڀ ز: ٸدپ! ڄدڀٻ؟ :ٸدپ زه ٬مو خزه وٵٿ: ووي ؤزى و٭ڃ و١نم زه لدن ٬ه ؤدڄص زه ٸدپ

(ىي له)ٸ وؾ ب زځٺ ويب، ؤو ى ودؾ، ٸ وؾ ٤نم، ٴثدـ٫ : ٸدپ يل ل ڄه ؤلسد خڀدڂ

.ٴٸ وخظس٭

Page 8: صحيح السيرة النبوية

رمش اسجتبس اإليىا وسقىط اىششفبد ريا وسئيب ادلىثزاومخىد اى

وغري رىل اىذالالد (ڀ ٴ ء)

رمش حىاض وشاضع عيي اىصالح واىسالخوٽك ؤويت ! د ىپ خ: ٸدڀط[ ؤهند]ؤوؾ خڀسىد وڄځڃ ٬ه ؤڂ لسسص زىط ؤيب ٵدن

ؤو : ))، ٴٹدپ ىپ خ ځ خ ٬ځ وځڃ (٬ش زىط ؤيب ٵدن: ونځڃ)زىط ؤيب ٵدن ٴةن : ))ٴٹدپ. و٭ڃ، ڀط ڀٻ نىځص، وؤلر ڄه دټين ب ون ؤويت: ٸځط((. نسن ڀٻ؟

غ خوٻ ظ ؤن ظىٽك زىط ؤيب ځمص : ٸدڀط((. ڀٻ ال ٪نٿ يل ش زىط : وب وخص)ٴةود ٥ن ي :ٸدپ. و٭ڃ: ٸځط!((. زىط ؤڂ ځمص؟: ))ٸدپ(. ؤيب ځمص

ف ڄد لځط يل، بهند الزىص ؤو ڄه خڀ٠د٬ص، ؤ٠٭عين وؤزثد بهند ڀى مل ظٽه زسيت ب ل)) زىدظٽه وال ؤوىخظٽه ((.ځمص ؼىسص، ٴال ظ٭٠ه ٬ځ

وؼىسص ڄىالش أليب نر ؤ٬عٹهد، ٴإ٠٭ط ىپ خ ځ خ ٬ځ : ٸدپ ٬وش : خي خڀسىد .وځڃ

د ثىپ : ٸدڀىخ ڀووي خزه بمدٶ ٬ه وٵ ڄه ؤمدذ ىپ خ ځ خ ٬ځ وځڃ :ٸدپ. ؤوود ٬ه وٵٻ! خو٭ڃ؛ ؤود ي٬ىش ؤيب بزخڃ، وزي ٬، وؤض ؤڄ لن نځط يب ؤو وؾ ڄىهد وثى ))

.ؤ٠دء ند ٸى خڀدڂوخع٠٭ط ب زين ٭ زه زٽ؛ ٴسىد ؤود ڄ٫ ؤن يل وځٳ زىظىد و٬ مد ڀىثد، ب ؤظثدين

ط ڄه ر ٣نځىء ؼځفثد، ب ؤوثخين ٴثٹد ز٥ثين، ز٥ -٬ځهمد ؼدذ ز -ـالنوخعىـد ٸځيب ٴٹدي، ٴدعىـد ڄى ٬ځٹص ىيخء ٴ٥لدد ، ب ال ٸځيب وز٥ين زثڀٻ

: ٴىوين ڃ ٴىوعهڃ، ب ٸثدپ . و ز٭ش ڄه ؤڄع: خڀؽځؿ لىت ؤوٹدي، ب ٸدپ ؤل٨ند ڀدلس

Page 9: صحيح السيرة النبوية

: ٴىوين ڃ ٴىوعهڃ، ٴٹدپ. و زإڀٳ ڄه ؤڄع: پٴىوين ڃ ٴىوعهڃ، ب ٸد. و نحص ڄه ؤڄع ((.ي٬ ٬ىٻ، ٴىال ڀى ووع زإڄع ڀىهند

.وبىديي ـ ٸىؤن ـال إپ خڀىيب ځ خ ٬ځ : ٬ه ٬عسص زه ٬س(( خڀالجٿ))وٸ وي ؤن وؤزى و٭ڃ ب

:ټٳ ټدن ؤوپ إوٻ د ىپ خ؟ ٸدپ: وځڃ ٴٹدپ (373)خڀممص

ټدوط لد٠ىيت ڄه زين ٭ زه زٽ، ٴدو٥ځٹط ؤود وخزه ند ب ڃ ڀىد، ومل وإو ڄ٭ىد خيخ، ))ٴدو٥ځٷ ؤو وڄٽؽط ٬ى خڀسهڃ، ٴإٸسٿ ٤دجخن . خر ٴإظىد زخي ڄه ٬ى ؤڄىد! د ؤو: ٴٹځط

ٴإٸسال سعخين، ٴإوخين . و٭ڃ: ؤى ى؟ ٴٹدپ: ؤز١دن ټإهنمد وخن، ٴٹدپ ؤل٨ند ڀدلسس٥مدين ڀځٹٵد، ٴٹد ز٥ين، ب خعىـد ٸځيب ٴٹدي، ٴدوـد ڄى ٬ځٹعن ثىيخوه، ٴٹثدپ ٴ

خجعين ندء زي ، ٴٱال ز ٸځثيب، ب : خجعين ندء وؼځؿ، ٴٱال ز ـىب، ب ٸدپ: ؤل٨ند ڀدلسٴىد٤، ووعڃ ٬ځ ٸځيب . و٥: ٴد ب ٸځيب، ب ٸدپ ؤل٨ند ڀدلس. خجعين زدڀٽىص: ٸدپٴةخ ؤود ؤو٩ث بىل . خـ٭ځ ب ټٵص، وخـ٭ٿ ؤڀٵد ڄه ؤڄع ب ټٵص: دب خڀىسىص، ٴٹدپ ؤل٨ند ن

ز٭١هڃ، ٴٹدپ ڀى ؤن ؤڄع ووط ز نثدپ ثڃ، ب خو٥ځٹثد : خألڀٳ ٴىٶ؛ ؤٵٷ ؤن ٫ن ٬ځٴعټدين، وٴٸط ٴٸ خ، ب خو٥ځٹط بىل ؤڄ ٴإوهتد زدڀ ڀٹط، ٴإٵٹط ؤن ٽىن

ٴلځط ز٭نخ ند، ونځعين ٬ځ خڀلٿ، وټسط وځٵ، لىت . ؤ٬ٺ زد: يب، ٴٹدڀط ٸ ڀس٬هد، وٸدڀثط : زځٱىد بىل ؤڄ، ٴٹدڀط بين : ؤيط ؤڄدويت وڄيت، ولؼعهد زدڀ ڀٹط، ٴځڃ

((.ؤط وؾ ڄين وى ؤ٠دءض ڄى ٸى خڀدڂ :٬ه ؤو زه ڄدڀٻ(( مك ڄځڃ))وؼسط ب

(مك)خ ځ خ ٬ځ وځڃ ؤظدي ـٿ ٬ځ خڀالڂ وى ځ٭ر ڄ٫ خڀٱځمدن، ٴإوثي ؤن ىپ

ثخ لث٧ : ٴ٬، ٴٷ ٬ه ٸځس، ٴدعىؾ خڀٹځر، وخعىؾ ڄ٭ ٬ځٹص ىيخء، ٴٹدپ، ب ؤ٬ديي ب ڄٽدو، وـدء خڀٱځمدن . خڀ٥دن ب ځ ب ٤ط ڄه ر ندء ڄڂ، ب ألڄ

Page 10: صحيح السيرة النبوية

ٸثدپ . ٴدعٹسځىي وى ڄىعٹ٫ خڀځىن. بن ١نمخ ٸ ٸعٿ: ٴٹدڀىخ -ي٨ح: ٭ين –٭ىن بىل ؤڄ .وٸ ټىط ؤي ڀٻ خنى٣ ب ي: ؤو٬ه ؤو، و٬ه ڄدڀٻ زه ٭٭ص ٬ه خڀىيب ځ خ ٬ځث وثځڃ ب (( خڀممن))وب

، وؤو ٿ ندء ڄڂ –ټمد إب –لػ خإلخء .ٸص ق خڀ ڀځعحڄش وى ٱن؛ وڄش ڀځص خإلخء ڀعإر ڀځىٴىي بىل : عمدپ وٸى٪ ڀٻ ڄظنوال ڄىدٴدش الل

.خنأل خأل٬ځ، ونىدـدش خڀذ ٬ وـٿ، وخنؽىپ زن سمدو وظ٭ةىل وخنٹىي ؤن زټع ٬ځ خڀالش وخڀالڂ لځط ٬ځ لځمص خڀ٭ص وؤځهد وى ثٱن ، ب

ؤڃ ز٭ وٸ٭عهڃ، وڀٻ ز٭ ٴعك ڄٽص زه، ٴىخ٠ځ لن -زٽمدنڃ -٬ديض ٬ځ ىخنٴمعىخ بڀ ز٠د٬ ٴإ٬عٹهڃ، نىه ٬ځهڃ، وؤله بڀهڃ؛ ټمد إب ڄٵال ب ڄى٠ث٭ بن

.دء خ ظ٭دىل :٬ه ٬مو زه ٭ر ٬ه ؤز ٬ه ـي ٸدپ(: ىخن)ٸدپ ١نم زه بمدٶ ب وٸ٭ص

، ٴځمد ؤدذ ڄه ؤڄىخنڃ وسددڃ؛ ؤيټ (لىن)ټىد ڄ٫ ىپ خ ځ خ ٬ځ وځڃ زثبود ؤٿ و٬نش، وٸ ؤثدزىد ڄثه ! د ىپ خ: وٴ ىخن زدن٭خوص وٸ ؤځمىخ، ٴٹدڀىخ

ثد : وٸدڂ و٥سهڃ ن زه ي ٴٹثدپ . خڀسالء ڄد مل ٫نٳ ٬ځٻ، ٴدڄىه ٬ځىد ڄه خ ٬ځٻىٻ خڀالب ټه ٽٵځىٻ، ٴځثى ؤوثد بن ڄد ب خن٩دج ڄه خڀسدد ودالظٻ ولىخ٠! ىپ خ

ڄځمىد خزه ؤيب مش، ؤو خڀى٭مدن زه خنى، ب ؤدزىد ڄىهمد ڄؽٿ خڀ ؤدزىد ڄىثٻ؛ ـىوثد ب ؤو . ٬دجهتمد و٥٬ٵهمد، وؤوط ون خنٽٵىڀن

ٴةوٻ خنء وـىي ووو خڄىه ٬ځىد ىپ خ ب ټڂ

د ن ٣نٶ مشځهد ب ي خڄىه ٬ځ ز١ص ٸ ٬دٸهد ٸ

٬ځ ٸځىڃ خڀٱمدء وخڀٱم ؤزٹط ڀىد خڀ عدٴد ٬ځ لن د ؤـك خڀىد لځمد لن ٫نع بن مل ظخټهد و٭مدء ظىد

ب ٴىٺ ٬نځاي ڄه ١ن١هد ي خڄىه ٬ځ وىش ٸ ټىط ظ٠٭هد وب ىٻ ڄد ظإب وڄد ظ خڄىه ٬ځ وىش ٸ ټىط ظ٠٭هد

وخعسٷ ڄىد ٴةود ڄ٭ دڀط و٭دڄعال ن٭ځىد ټمه

Page 11: صحيح السيرة النبوية

و٬ىود ز٭ خ خڀىڂ ڄو بود ڀىٽ ڀځى٭م وبن ټٵض

:ٸدپ –وټدن ج ٸىڄ -وٸ وط ي خڀٹص ٬ه ؤيب ي ن زه ـوپند ؤود ىپ خ ځ خ ٬ځ وځڃ ىڂ لىن؛ ٴسىد ى ٬نخڀـدپ وخڀىدء، وؼسط لىت

ي لن ر ووإ ب ٸ٭ض زن : لن ؤ٠٭ىي( ىخن)، وؤن٭ع ٭خ ؤټ ٴةوٻ خنء وـىي ووىع٩ خڄىه ٬ځىد ىپ خ ب ي٬ص

٣نٶ مشځهد ب يد ن خڄىه ٬ځ ز١ص ٸ ٬دٸهد ٸ

٬ځ ٸځىڃ خڀٱمدء وخڀٱم ؤزٹط ڀىد خنذ عدٴد ٬ځ لن د ؤـك خڀىد لځمد لن ٫نع بن مل ظخټهد و٭مدء ظىد

ب ٴىٺ نځاي ڄه ١ن١هد خڀ خڄىه ٬ځ وىش ٸ ټىط ظ٠٭هد وب ىٻ ڄد ظإب وڄد ظ ب ؤوط ٤ٵٿ ٱن ټىط ظ٠٭هد

ال ن٭ځىد ټمه دڀط و٭دڄع وخعسٷ ڄىدٴةود ڄ٭ و٬ىود ز٭ خ خڀىڂ ڄو بود ڀىٽ ڀځى٭م وبن ټٵض

ڄه ؤڄهدظٻ بن خڀ٭ٵى ڄعه ٴإڀس خڀ٭ٵى ڄه ٸ ټىط ظ٠٭ خ خڀص ب ظ٭ٵى وظىع بود واڄٿ ٬ٵىخ ڄىٻ ظځس

ىڂ خڀٹدڄص ب هي ڀٻ خڀ٩ٵ ٴدٵ ٬ٵد خ ٬مد ؤوط خس

:ٴٹدپ ىپ خ ځ خ ٬ځ وځڃ: ٸدپ ((.وڀٽڃؤڄد ڄد ټدن يل وڀسين ٬س خن٥ځر ٴهى ))

.وڄد ټدن ڀىد ٴهى وڀىڀ ځ خ ٬ځ وځڃ: ٴٹدڀط خألود وإب ؤو ٬ځ خڀالش وخڀالڂ ؤ٤ځٷ نڃ خڀص، وټدوط عص آالٲ ڄد زن يب وخڄثؤش،

.وؤ٥٬دڃ ؤو٭دڄد وؤود ټؽخ !وش؟ٴهخ ټځ ڄه زټع خڀ٭دـځص ب خڀود، ٴٽٳ زټع ٬ځ ڄه خظس٭ ب خڀخ خ

Page 12: صحيح السيرة النبوية

فصو :وي خإلڄدڂ ؤن ٬ه زش ٸدپ

:ٸدپ( ويخن)وـىد ڄ٫ ىپ خ ځ خ ٬ځ وځڃ، لىت بخ ټىد زث :ٴدو٥ځٷ، ب ـدءود وى ؼٹٿ، ٴٹدپ((. ڄٽدوٽڃ لىت آظٽڃ))ٴمى٭ىهد، وبين ټىط هنعٽڃ ٬ه -ند : ٭ين -بين ؤظط ٸ ؤڂ ١نم، ٴإڀط يب خڀٵد٬ص))

((.ڀٹسى ٴووددش خ :ووخي خڀسهٹ ڄه ٤ٷ ؤوي ٬ى زځٵ٧

خوعه خڀىيب ځ خ ٬ځ وځڃ بىل ڃ ٸ ٴفځ، وـځ خڀىد لىڀ، ٴف٭ٿ ٪نٺ ؤ :ڄد سٽٻ د ىپ خ؟ ٸدپ: ټدنىد٤ر، ب زٽ، ٴدعٹسځ ٬م، ٴٹدپ

إن يل، وخعإوع ب خالعٱٵد خ ٸ آڄىص زىط ور، خعإوط يب ب ؤن ؤو ٸد ٴ))، وؤيټعين ٸعهد ٴسٽط ((.ند ٴإىب ٬ځ

.ٴمد ؤط د٬ص ؤټؽ زدټد ڄه ظځٻ خڀد٬ص: ٸدپ .ووخي خڀسهٹ ڄه ٤ٷ ؤوي ٥نىي

.وى وخندټڃ ڄه لػ ٬س خ زه ڄ٭ىي :ووي ڄځڃ ٬ه ؤيب ش ٸدپ

:ٽ وؤزٽ ڄه لىڀ، ب ٸدپخ خڀىيب ځ خ ٬ځ وځڃ ٸ ؤڄ، ٴسخعإوط يب ب دش ٸ ؤڄ ٴإن يل، وخعإوع ب خالعٱٵد ند ٴځڃ إن يل، ٴثووخ ))

((.خڀٹسى ظټټڃ خنىض :ووي ڄځڃ ؤ١د ٬ه ؤو

:ٴځمد ٸٵ ي٬دي، ٴٹدپ((. ب خڀىد: ))ؤه ؤيب؟ ٸدپ! د ىپ خ: ؤن ـال ٸدپ ((.خڀىدبن ؤيب وؤزدٺ ب ))

:وٸ وي خڀسهٹ ٬ه ٬دڄ زه ٭ ٬ه ؤز ٸدپبن ؤيب ټدن ٿ وټدن وټدن، ٴإه ثى؟ : ـدء ؤ٬خيب بىل خڀىيب ځ خ ٬ځ وځڃ ٴٹدپ

((.ب خڀىد: ))ٸدپ

Page 13: صحيح السيرة النبوية

:ؤه ؤزىٺ؟ ٸدپ! د ىپ خ: ٴٽإن خأل٬خيب وـ ڄه ڀٻ ، ٴٹدپ: ٸدپ ((.لؽمد ڄض زٹ ټدٴ ٴسي زدڀىد))

ڀٹ ټځٵين ىپ خ ځ خ ٬ځ وځڃ ظ٭سثد؛ ڄثد : ٴإځڃ خأل٬خيب ز٭ ڀٻ ٴٹدپ: ٸدپ .ڄض زٹ ټدٴ بال زظ زدڀىد

وخنٹىي ؤن ٬س خن٥ځر ڄدض ٬ځ ڄد ټدن ٬ځ ڄه يه خندځص؛ والٴد ڀٵٸص خڀ٭ص ٴث، (.وٴدش ؤيب ٤دڀر)وب خزى ؤيب ٤دڀر؛ ٬ځ ڄد إب ب

((:يالجٿ خڀىسىش))وٸ ٸدپ خڀسهٹ ز٭ وخع ي خأللديػ ب ټعدزوټٳ ال ٽىن ؤزىخي وـي ٬ځ خڀالش وخڀالڂ ي خڀٵص ب خوش وٸ ټدوىخ ٭سون ))

خڀىؼه، لىت ڄدظىخ ومل ىىخ زه ٬ خزه ڄن ٬ځ خڀالڂ، وټٵڃ ال ٹق ب وثس ن ؤوٽمص خڀٽٵد ممص، ؤال ظخڃ ځمىن ڄ٫ وـثدهتڃ؛ ٴثال ٬ځ خڀالش وخڀالڂ؛ أل

((.وزد خڀعىٴٷ. ځڄهڃ ن خڀ٭ٹ وال ڄٵدٸعهه، ب ټدن ڄؽځ ٩نى ب خإلالڂ وبوسدي ځ خ ٬ځ وځڃ ٬ه ؤزى وـي ٬س خن٥ځر زإهنڃ ڄه ؤٿ خڀىد؛ ال ىدب : ٸځط

ٿ خڀٵعش وخأل٤ٵثدپ وخثدون وخڀثڃ ٬نعمىثىن ب خنػ خڀىخي ڄه ٤ٶ ڄع٭يش ؤن ؤ﴿وڄد ټىثد : ٬ى ٸىڀ ظ٭دىل (( ظٵنود))خڀ٭دض ىڂ خڀٹدڄص؛ ټمد ز٥ىدي ىخ وڄعىد ب

ٴٽىن ڄىهڃ ڄه ٩نر، وڄىهڃ ڄه ال ٩نثر، [. 25: خإلخء]﴾ ڄ٭زن لىت وس٭ػ ىال .خنم وخنىص ٴٽىن االء ڄه نځص ڄه ال ٩نر، ٴال ڄىدٴدش، و

Page 14: صحيح السيرة النبوية

خشوج عيي اىصالح واىسال ع ع ؤيب طبىت إىل اىشب وقصز ع حبريي اىشاتوي خندٴ٧ ؤزى زٽ خنخج٥ ڄه ٤ٷ ىو زه ؤ بمدٶ ٬ه ؤيب زٽ زه ؤيب ڄى ٬ه

:ؤز ٸدپد وؾ ؤزى ٤دڀر بىل خڀدڂ وڄ٭ ىپ خ ځ خ ٬ځ وځڃ ب ؤدن ڄه ٸث، نث

س٥ىخ ٴمځىخ لدنڃ، ٴىؾ بڀهڃ خڀخر، وټدوىخ ٸسٿ -نني: ٭ين -ؤٴىخ ٬ځ خڀخر :ٸدپ. ڀٻ ٬نون ز ٴال ٫نؾ وال ځعٵط بڀهڃ

ٴىپ وڃ ٪نځىن لدنڃ ، ٴف٭ٿ عىځځهڃ لىت ـدء ٴإو ز خڀىيب ځ خ ٬ځث وثځڃ خ ىپ ذ خڀ٭دنن؛ س٭ؽث خ نثص :وب وخص خڀسهٹ ديش)خ خڀ٭دنن : ٴٹدپ

(.ڀځ٭دننبوٽڃ لن ؤٴعڃ ڄه خڀ٭ٹسص مل سٷ ثف وال : وڄد ٬ځمٻ؟ ٴٹدپ: ٴٹدپ ڀ ؤدن ڄه ٸ

لف بال و دـخ، وال فون بال ڀىيب، وبين ؤ٬ٴ ندب خڀىسىش ؤٵٿ ڄثه ١ثوٲ .ټعٵ

:ٴٹدپ -ى ب ٬ص خإلزٿ وټدن -ب ـ٫ ٴى٫ ڃ ٤٭دڄد، ٴځمد ؤظدڃ زٴځمد يوثد ! خو٩وخ بڀ ٬ځ مدڄص: ٴإٸسٿ ومدڄص ظ٩ځ، ٴځمد يود ڄه خڀٹىڂ ٸدپ. ؤځىخ بڀ

خو٩ثوخ بىل : خڀٹىڂ وـڃ ٸ سٹىي بىل بء فش، ٴځمد ـځ ڄدپ بء خڀفش ٬ځ، ٸدپ .بء خڀفش ڄدپ ٬ځ

سىخ ز بىل خڀوڂ، ٴةن خڀوڂ بن ؤوي ٬ٴثىي ٴسىمد ى ٸدجڃ ٬ځهڃ وى ىڃ ؤال : ٸدپڄد ـدء : ٴدعٹسځهڃ، ٴٹدپ: زدڀٵص ٴٹځعىي، ٴدڀعٵط، ٴةخ ى س٭ص وٵ ڄه خڀوڂ ٸ ؤٸسځىخ، ٸدپ

ـحىد ؤن خ خڀىيب ودؾ ب خ خڀه، ٴځڃ سٷ ٤ٷ بال ز٭ػ بڀ ود وبوثد : زٽڃ؟ ٸدڀىخال؛ ب٧ند ؤووثد : ٵٽڃ ؤل ى ون ڄىٽڃ؟ ٸدڀىخٴهٿ وځ: ٸدپ. ؤوود وي بىل ٤ٹٻ ي

. ال: ؤٴؤعڃ ؤڄخ ؤخي خ ؤن ٹ١؛ ٿ ع٫ ؤل يي؟ ٸدڀىخ: ٸدپ. وي بىل ٤ٹٻ ي :ٴسد٭ىي وؤٸدڄىخ ڄ٭ ٬ىي، ٸدپ: ٸدپ

.ؤزى ٤دڀر: ؤوټڃ خ ؤٽڃ وڀ؟ ٸدڀىخ: ٴٹدپ خڀخر .ى زٽ زالال، وويي خڀخر ڄه خڀٽ٭ٻ وخڀطٴځڃ پ ىدي لىت يي، وز٭ػ ڄ٭ ؤز

Page 15: صحيح السيرة النبوية

:وٽخ وخي خڀعڄ وخندټڃ وخڀسهٹ وخزه ٬دټ ون وخل ڄه خنٵد٦ وٸدپ خڀعڄ ((.له ر ال و٭ٴ بال ڄه خ خڀىـ))

ٴ ن خڀٱخجر ؤو ڄالض خڀمدزص؛ ٴةن ؤزد ڄى خأل٭ ب٧ند ٸڂ ب ىص وث : ٸځطوڀىپ خ ځ خ ٬ځ وځڃ ڄه ه خنفش، ٴهى ڄٿ، ٴةن ي خڀٹص ټدوطىص س٫ ڄ

خڀ٭م ٴمد ټي ؼىعد ٬ش ىص، وڀ٭ٿ ؤزد ڄى ظځٹدي ڄه خڀىيب ځ خ ٬ځ وځڃ ٴٽىن ؤزځٯ، ؤو ڄه ز٭ ټسد خڀمدزص ٠ خ ٬ىهڃ، ؤو ټدن خ ڄهى ڄټىخ ؤوي ڄثه

.٤ٷ خالعٵد٠ص [عٺخن]

:٬ه ٬دجص ٠ خ ٬ىهد ٬ه خڀىيب ځ خ ٬ځ وځڃ ٸدپ ((.ڄد خڀط ٸ ټد٬ص لىت ظىب ؤزى ٤دڀر))

((.مك ٬ځ ٢ خڀىن: ))وٸدپ( 1/611)ؤوـ خندټڃ ، ومل ٫نؾ ڀ خڀىدن، وى وٶ، ٴدإلىدي ـ: ٸځط وټي خناڀٳ . ٴ ٬ٹسص خ

ڄ٫ وخدض ؤوي ظىدر خ ( وٴدش ؤيب ٤دڀر)آو ڄه وخص خزه بمدٶ ب ن خ زځٵ٧ [.خوعه خنعٺ. ]خڀٵٿ

Page 16: صحيح السيرة النبوية

فصويف شئ عيي اىصالح واىسال وشثب ومفبيخ اهلل ى وحيبطز وميف مب يزيب فأوا

وعبئال فإغب :ٸدپ ـدز زه ٬س خ

ځ وځڃ ىٹٿ خنفدش، ٴٹدپ خڀ٭سد ڀىپ خ ند زىط خڀٽ٭سص ر ىپ خ ځ خ ٬ٴٵ٭ثٿ، ٴىث بىل خأل، . خـ٭ٿ بخٺ ٬ځ ٬دظٹٻ ڄه خنفثدش : ځ خ ٬ځ وځڃ

.ٴ ٬ځ بخي((. بخ: ))و٤ممط ٬ىدي بىل خڀمدء، ب ٸدڂ ٴٹدپ ((.خڀممن))ؤوـدي ب

:ووي خڀسهٹ ٬ه زه لدؼص ٸدپ (بىديي له)

عمك ز خنټىن بخ ٤دٴىخ، ٴ٥ثدٲ -(ودجځص)و( بدٲ: )ٹدپ ڀ -ټدن ىڃ ڄه ٥ندىپ خ ځ خ ٬ځ وځڃ و٤ٵط ڄ٭، ٴځمد ڄض ڄمط ز، ٴٹدپ ىپ خ ځ

. ألڄى لىت ؤو٩ ڄد ٽىن: ٴ٥ٵىد، ٴٹځط ب وٵ: ٸدپ ((. ال ن: ))خ ٬ځ وځڃٴىخڀ : ٸدپ : خي ني!((. ؤمل ظى؟: ))خ ځ خ ٬ځ وځڃ ٴممع، ٴٹدپ ىپ

ؤټڄ وؤوپ ٬ځ خڀٽعدذ؛ ڄد خعځڃ ىمد ٸ٣ لىت ؤټڄ خ ظ٭دىل زدڀ ؤټڄث وؤوثپ ((.٬ځ

؛ (٬ٴدض)وؼسط ب خنػ ؤو ټدن ال ٹٳ زدنيڀٵص ڀځص ٬ٴص؛ زٿ ټدن ٹٳ ڄ٫ خڀىد زث :٬ه ودٴ٫ زه ـسن زه ڄ٥٭ڃ ٬ه ؤز ـسن ٸدپ... بمدٶ ټمد ٸدپ ١نم زه

ڀٹ ؤط ىپ خ ځ خ ٬ځ وځڃ وى ٬ځ يه ٸىڄ، وى ٹٳ ٬ځث ز٭ثن ڀث .ڄه زن ٸىڄ، لىت ٴ٫ ڄ٭هڃ؛ ظىٴٹد ڄه خ ٬ وـٿ ڀ( ٬ٴدض)زث

خڃ وبند٬ٿ ٬ځهمد ڄد ټدن زٹ ڄه بغ بز((: ٬ځ يه ٸىڄ: ))ڄ٭ىن ٸىڀ: ٸدپ خڀسهٹ .خڀالڂ، ومل ٺ زد ٸ٣؛ ځىخض خ والڄ ٬ځ يخجمد ؤزخ

ٸسٿ ؤن ىل بڀ، وخ ظىٴثٷ ( ٬ٴدض)وٵهڃ ڄه ٸىڀ خ ؤ١د ؤو ټدن ٹٳ زث: ٸځط .ڄه خ ڀ

Page 17: صحيح السيرة النبوية

:٬ه ١نم زه بمدٶ، وڀٵ٩( 2577)ووخي خإلڄدڂ ؤن وخڀ٥خين وبو ڀىخٸٳ ٬ځ ز٭ن ڀ ڄث٫ –ٸسٿ ؤن ىپ ٬ځ –خ ٬ځ وځڃ ؤط ىپ خ ځ

.لىت ٴ٫ ڄ٭هڃ ظىٴٹد ڄه خ( ٬ٴدض)خڀىد زث (.4591)وڀ د ڄه لػ ز٭ص زه ٬سدي وخي خڀ٥خين

:ووخي خإلڄدڂ ؤن ڄه ٤ٷ ؤوي ٬ه ـسن زه ڄ٥٭ڃ ٸدپبن : خ خڀىيب ځ خ ٬ځ وځڃ وخٸٳ، ٴٹځط، ٴسط ؤ٤ځس، ٴة(٬وص)ؤ٠ځځط ز٭نخ يل زث

!؛ ڄد إو د ىد؟(خنم)خ ڄه .وؤوـدي

[خنعٺ] :و٬ه دمل زه ٬س خ ؤو ن٫ خزه ٬م ٪نغ ٬ه ىپ خ ځ خ ٬ځ وځڃ

، وڀٻ ٸسٿ ؤن ىپ ٬ځ ىپ خ ځ خ (زځق)ؤو ڀٹ زه ٬مو زه وٵٿ زإٵٿ وځڃ خڀىل، ٴٹڂ بڀ ىپ خ ځ خ ٬ځ وځڃ ٵش ٴهد نڃ، ٴإىب ؤن إټثٿ ٬ځ

.بين ال آټٿ ٣ند ظنىن ٬ځ ؤودزٽڃ ، وال آټٿ ٣ند مل ټ خڃ خ ٬ځ: ڄى وٸدپڀځثيب (( خڀنش: ))، وبىديي مك ٬ځ ٢ خڀىن، وخو٩ (1/89)ؤوـ ؤن

(44.) .لػ ٭ زه ؤب ڄىوڀ د ڄه

(.46)، و٬ى خڀيب (350(( )خڀٽسن))ؤوـ خڀ٥خين ب -3/126)، وخنثدټڃ (4664و 4663)٬ه زه لدؼص ٬ى خڀ٥ثخين : وب وخص

[.خوعه خنعٺ(. ]9/428(( )٠نم٫ خڀوخج: ))، وخو٩(127

شهىد عيي اىصالح واىسال حيف اىفضىه :ٸدپ ىپ خ ځ خ ٬ځ وځڃ : خڀسهٹ زىي ٬ه ـسن زه ڄ٥٭ڃ ٸدپ وي خندٴ٧

وؤن يل لم –ؤو ټځمص ٥نىد -هض ڄ٫ ٬مىڄيت لځٳ خن٥سن، ٴمد ؤلر ؤن ؤوٽؽ)) ((.خڀى٭ڃ

Page 18: صحيح السيرة النبوية

ٸدپ ىپ خ ثځ خ : ب وي خڀسهٹ ٬ه ٬م زه ؤيب ځمص ٬ه ؤز ٬ه ؤيب ش ٸدپ :٬ځ وځڃ

(بىديي له)ڄد هض لځٵد ڀٹ بال لځٳ خن٥سن، وڄد ؤلر ؤن يل نث خڀثى٭ڃ وؤين ټىثط ))

((.وٹ١ع .دڃ ، وؤڄص ، وش، و٢نوڂ(: خن٥سىن)و: ٸدپ

و٬ڃ ز٭ ؤثٿ . ټخ وي خ خڀعٵن ڄـد ب خنػ، وال ؤي ٸدجځ: ٸدپ خڀسهٹ .ىيب ځ خ ٬ځ وځڃ مل ٺ لځٳ خن٥سنخڀن ؤو ؤخي لځٳ خڀٵ١ىپ؛ ٴةن خڀ

خ ال ٻ ٴ، وڀٻ ؤن ٸد ندڀٵىخ ز٭ ڄىض ٸ، وظىد٬ىخ ب خڀث ـ٭ځث : ٸځطوخڀىوش، وخنفدزص، وود٬هڃ ٴ زىى ٬س ٸ الزى ٬س خڀخ ڄه خڀدٸص، وخڀٴديش، وخڀځىخء،ڀٵىخ ٬ځ خڀىش نڃ، ٴإل١ ؤمدذ ڄىدٲ، وٸدڄط ڄ٫ ټٿ ٤دجٵص ٸسدجٿ ڄه ٸ، وند

زين ٬س ڄىدٲ ـٵىص ٴهد ٤ر، ٴى٠٭ىخ ؤهڃ ٴهد وندڀٵىخ، ٴځمد ٸدڄىخ ڄثمىخ ؤثهڃ .زإټدن خڀسط، ٴمىخ خن٥سن؛ ټمد ظٹڂ، وټدن خ ٸ٬ند

وڀٽه خنخي خ خنځٳ لځٳ خڀٵ١ىپ، وټدن ب يخ ٬س خ زه ـ٬دن؛ ټمد وخي خنم .وخزه بمدٶ

م٫ ز وؤٴ ب خڀ٭ذ .وټدن لځٳ خڀٵ١ىپ ؤټڂ لځٳ :وي خزه بمدٶ ٬ه ١نم زه بزخڃ زه خندغ خڀعم

وخڀىڀ ىڄح –ؤو ټدن زن خنن زه ٬ځ زه ؤيب ٤دڀر وزن خڀىڀ زه ٬عسص زه ؤيب ٵدن )٬ص ب ڄدپ ټدن زىثهمد زثث ڄىد –ؤڄن خنىص، ؤڄي ٬ځهد ٬م ڄ٭دوص زه ؤيب ٵدن

ؤلځثٳ زثد : ، ٴٽإن خڀىڀ ندڄٿ ٬ځ خنن ب لٹ ڀځ٥دو، ٴٹدپ ڀ خنن(خنوشڀعىٵين ڄه لٹ ؤو ون ٵ، ب ألٸىڄه ب ڄف ىپ خ ځ خ ٬ځ وځڃ ، ب

.ألي٬ىن نځٳ خڀٵ١ىپؤلځثٳ وؤود: -لػ ٸدپ ڀ خنن ڄد ٸدپوى ٬ى خڀىڀ -ٴٹدپ ٬س خ زه خڀزن: ٸدپ

:ٸدپ. زد ڀحه ي٬د ز ون ٵ، ب ألٸىڄه ڄ٭ ڄه لٹ ؤو ٧نىض ن٭د

Page 19: صحيح السيرة النبوية

.وزځٱط خنى زه ٢نڄص زه وىٴٿ خڀ، ٴٹدپ ڄؽٿ ڀٻ .وزځٱط ٬س خڀنه زه ٬ؽمدن زه ٬س خ خڀعمم، ٴٹدپ ڄؽٿ ڀٻ

.خنن ڄه لٹ لىت ٠ٴځمد زځٯ ڀٻ خڀىڀ زه ٬عسص ؤوٳ

فصو ب ظو٩ن ٬ځ خڀالش وخڀالڂ و٩نص زىط وىځ خزه ؤ زه ٬س خڀ٭ي زه ٸ

((.ٸدپ خڀسهٹ زدذ ڄد ټدن عٱٿ ز ىپ خ ځ خ ٬ځ وځڃ ٸسٿ ؤن عوؾ و٩نص :ٸدپ ىپ خ ځ خ ٬ځ وځڃ : ب وي زةىديي ٬ه ؤيب ش ٸدپ

:وؤوط د ىپ خ؟ ٸدپ: ٴٹدپ ڀ ؤمدز((. د ز٭ػ خ وسد بال خ٬ ىڃڄ)) ((.وؤود ٬عهد ألٿ ڄٽص زدڀٹخ٣))

.ووخي خڀسىد [خنعٺ]

:٬ه ٬دجص ٠ خ ٬ىهد ٸدڀطوټدن : ٸدڀط. ڄد ض ٬ځ ودء خڀىيب ځ خ ٬ځ وځڃ بال ٬ځ و٩نص، وبين مل ؤيټهد

((. ؤځىخ د بىل ؤثٸدء و٩نثص : ))ځ خ ٬ځ وځڃ بخ زك خڀدش ٹىپ ىپ خ ((.بين ٸط لسهد: ))و٩نص؟ ٴٹدپ: ٴإ١سع ىڄد ٴٹځط: ٸدڀط

[.خوعه خنعٺ(. ]7/234)وخي ڄځڃ

فصو ب ن ٸ زىدء خڀٽ٭سص ٸسٿ خنس٭ػ نم ىن

ٴث آثدض . ي ڀځ٭دننوىد ڀځ زسٽص ڄسدټد ﴿بن ؤوپ زط و٫٠ ڀځ: ٸدپ خ ظ٭دىل ﴾ زىدض ڄٹدڂ بزخڃ وڄه يوځ ټدن آڄىد و ٬ځ خڀىد لؿ خڀسط ڄه خع٥د٪ بڀ سال

[.97و 96: آپ ٬مخن] :٬ه ؤيب ٸدپ(( خڀممن))وؼسط ب

Page 20: صحيح السيرة النبوية

: ؟ ٸثدپ ب ؤ: ٸځثط ((. خنف خنخڂ: ))ؤ ڄف و٫٠ ؤوپ؟ ٸدپ! د ىپ خ: ٸځط ((.ؤز٭ىن ىص: ))ټڃ زىهمد؟ ٸدپ: ٸځط((. خنف خألٸ))

.وٸ ظٽځمىد ٬ځ خ وؤن خنف خألٸ ؤ بخجٿ، وى ٭ٹىذ ٬ځ خڀالڂبن خ خڀسځ لڄ خ ىڂ وځٷ خڀمدوخض وخأل، ٴهى لخڂ نڄص ((: ))خڀممن))وب

((.خ بىل ىڂ خڀٹدڄص :ڄه لػ خزه ٬سد ٸدپ(( خڀسىد مك))وب

ؤوپ ڄد خن خڀىدء خنى٥ٷ ڄه ٸسٿ ؤڂ بند٬ٿ، خنض ڄى٥ٹد ڀع٭ٵ ؤؼد ٬ځ ثدش، ب )) ـدء د بزخڃ وزدزىهد بند٬ٿ و ظ٠٭ لىت و٠٭همد ٬ى خڀسط؛ ٬ى يولص ٴىٶ ڄڂ

٭همد ىدڀٻ، وو٫٠ ٬ىث٨ند ب ؤ٬ځ خنف، وڀ نٽص ىڄح ؤل، وڀ د ڄدء، ٴى٠! د بزثخڃ : ب ٸٵ بزخڃ ڄى٥ځٹد، ٴعس٭ع ؤڂ بند٬ٿ، ٴٹدڀط. ـخزد ٴ ن، وٹدء ٴ ڄدء

ٴٹدڀط ڀ ڀٻ ڄخخ، وـ٭ٿ ! ؤه ظر وظعټىد خ خڀىخي خڀ ڀ ٴ بو وال ء ؟ب ـ٭ط، . بخ ال ١٭ىد: ٸدڀط. و٭ڃ: آ خڀ ؤڄٺ خ؟ ٸدپ: ٴٹدڀط ڀ. ال ځعٵط بڀهد

ٴدو٥ځٷ بزخڃ، لىت بخ ټدن ٬ى خڀؽىص لػ ال وو خعٹسٿ زىـه خڀسط، ب ي٬د ثاالء زىد بين ؤٽىط ڄه يت زىخي ن ٪ ٬ى زعٻ خڂ ﴿: خڀٽځمدض وٴ٫ ؛ ٴٹدپ

ٸهڃ ڄه خڀؽمخض ڀ٭ځهڃ ثٽون زىد ڀٹمىخ خڀالش ٴدـ٭ٿ ؤٴحش ڄه خڀىد هتى بڀ وخ، وـ٭ځط ؤڂ بند٬ٿ ظ٫٠ بند٬ٿ وظذ ڄه ڀٻ خندء، لىت بخ وٵ ڄد [37: بزخڃ ]﴾

ٴدو٥ځٹثط –عځثس٣ : ؤو ٸدپ –ب خڀٹدء ٥٬ط و٥٬ خزىهد، وـ٭ځط ظى٩ بڀ عځىي ب خعٹسځط ټخص ؤن ظى٩ بڀ، ٴىـض خڀٵد ؤٸذ ـسٿ ب خأل ځهد، ٴٹدڄط ٬ځ ،

خڀىخي ظى٩؛ ٿ ظي ؤلخ ؟ ٴځڃ ظ ؤلخ، ٴهس٥ط ڄه خڀٵد، لىت بخ زځٱط خڀىخي ٴ٭ط ٤ٲ ي٬هد ب ٭ط ٭ خإلودن خهىي، لىت ـدوض خڀىخي، ب ؤظط خنوش ٴٹدڄثط

ٸثدپ : ٸدپ خزه ٬سد. ٬ځهد وو٩ض؛ ٿ ظي ؤلخ؟ ٴځڃ ظ ؤلخ، ٴٵ٭ځط ڀٻ س٫ ڄخض : ځ خ ٬ځ وځڃخڀىيب

((. ٴځڀٻ ٭ خڀىد زىهمد))

Page 21: صحيح السيرة النبوية

ب ظم٭ط، ٴم٭ط –وٵهد : ظ –! : ٴځمد ؤٴط ٬ځ خنوش ن٭ط ىظد؛ ٴٹدڀطٴةخ زدنځٻ ٬ى ڄى٫٠ ڄڂ ، ٴسمثػ . ٸ ؤن٭ط بن ټدن ٬ىٺ ىخغ: ؤ١د، ٴٹدڀط

وظٹىپ زد ٽخ،وـ٭ځط ظٱٲ لىت ٨ه خندء، ٴف٭ځط نى٠ –نىدل : ؤو ٸدپ –ز٭ٹس : ٸدپ خڀىيب ځ خ ٬ځ وځڃ : ٸدپ خزه ٬سد. ڄه خندء ب ٹدجهد، وى ٵى ز٭ڄد ظٱٲ

ڀٽدوط ڄڂ ٬ىد –ڀى مل ظٱٲ ڄه خندء : ؤو ٸدپ –ڀى ظټط ڄڂ ! لڃ خ ؤڂ بند٬ٿ )) ((. ڄ٭ىد

ال ندٴىخ خڀ١٭ص؛ ٴةن د ىد زط خ ؛ سين : ٴزط وؤ٠٭ط وڀد، ٴٹدپ ند خنځٻ[: ٸدپ] . خ خڀٱالڂ وؤزىي، ٴةن خ ال ٫١ ؤځ

. وټدن خڀسط ڄظٵ٭د ڄه خأل ټدڀخزص؛ ظإظ خڀىپ ٴعإو ٬ه ٬نى ومشدڀٴٹص ڄه ـڃ ڄٹسځن ڄه ٤ٷ -ؤٿ زط ڄه ـڃ: ؤو –ٴٽدوط ټڀٻ لىت ڄض ڃ

! بن خ خڀ٥دج ڀو ٬ځث ڄثدء : ب ؤٵٿ ڄٽص، ٴؤوخ ٤دجخ ٬دجٵد، ٴٹدڀىخ ، ٴىڀىخ( ټخء)ٴإځىخ ـد ؤو ـن، ٴةخ ڃ زدندء، ٴـ٭ىخ ٴثإووڃ ! ڀ٭هود خ خڀىخي وڄد ٴ ڄدء

و٭ڃ؛ : ؤظإون ڀىد ؤن وىپ ٬ىٺ؟ ٴٹدڀط: ٴٹدڀىخ –وؤڂ بند٬ٿ ٬ى خندء : ٸدپ –زدندء، ٴإٸسځىخ ٸدپ خڀىيب ځ خ ٬ځ وځڃ : ٸدپ ٬س خ زه ٬سد. و٭ڃ: ٸدڀىخ. ه ال لٷ ڀٽڃ ب خندءوڀٽ : ((. ٴإڀٵ ڀٻ ؤڂ بند٬ٿ و نر خإلو))

ٴىڀىخ وؤځىخ بىل ؤځهڃ ٴىڀىخ ڄ٭هڃ، لىت بخ ټدن د ؤٿ ؤزدض ڄىهڃ، ور خڀٱالڂ وظ٭ځڃ ٴځمد ؤيٺ وـىي خڄؤش ڄىثهڃ، وڄدظثط ؤڂ خڀ٭زص ڄىهڃ، وؤوٵهڃ وؤ٬فسهڃ لن ر؛

بند٬ٿ، ٴفدء بزخڃ ز٭ڄد ظوؾ بند٬ٿ ٥دڀ٫ ظټع، ٴځڃ ٩ن بند٬ٿ، ٴثإپ خڄؤظث ٥نه ز، ٥نثه ب : ب إند ٬ه ٬هڃ وحعهڃ؟ ٴٹدڀط. وؾ سعٱ ڀىد: ، ٴٹدڀط[ ٬ى]

ٱن ٬عسثص : خڀالڂ، وٸىيل ڀٴةخ ـدء ووـٻ ٴدٸج ٬ځ : ٴٽط بڀ، ٸدپ. ٠ٷ وشو٭ڃ؛ ـدءود ه : ٿ ـدءټڃ ڄه ؤل؟ ٸدڀط: ٴځمد ـدء بند٬ٿ ټإو ؤو حد، ٴٹدپ. زدز

: ټخ وټخ، ٴإڀىد ٬ىٻ ٴإوظ، وإڀين

Page 22: صحيح السيرة النبوية

و٭ڃ؛ ؤڄين ؤن ؤٸؤ : ٴهٿ ؤودٺ زء؟ ٸدڀط: ٸدپ. ټٳ ٬ىد؟ ٴإوظ ؤود ب ـه وشين ؤن ؤٴدٸثٻ، خنٹث /خٺ ؤيب، وٸ ؤ: ٸدپ. ٬عسص زدزٻ: ٬ځٻ خڀالڂ، وٹىپ ڀٻ

. ٴ٥ځٹهد وظوؾ ڄىهڃ ؤوي. زإځٻ: ٴځسػ ٬ىهڃ بزخڃ ڄد دء خ، ب ؤظدڃ ز٭ ٴځڃ ٩ني، ٴوٿ ٬ځ خڄؤظ ٴإند ٬ى؟ ٴٹدڀط

. ٥نه نثن وث٭ص : ټٳ ؤوعڃ؟ وإند ٬ه ٬هڃ وحعهڃ؟ ٴٹدڀط: ٸدپ. وؾ سعٱ ڀىد. خندء: ٴمد خزٽڃ؟ ٸدڀط: ٸدپ. خڀځمڃ: ڄد ٤٭دڄٽڃ؟ ٸدڀط: ؤؼىط ٬ځ خ ٬ وـٿ، ٴٹدپو

: ٸدپ خڀىيب ځ خ ٬ځ وځڃ . زدٺ نڃ ب خڀځمڃ وخندء! خڀځهڃ: ٸدپٴهمد ال ٫نځى ٬ځهمثد :[ ٸدپ((. ]ومل ٽه نڃ ىج لر، وڀى ټدن نڃ لر ي٬د نڃ ٴ))

ٴةخ ـدء وـٻ ٴدٸج ٬ځ خڀالڂ، وڄ ؽسط ٬عسثص : ٸدپ. ٹديؤل زٱن ڄٽص بال مل ىخٴ –و٭ڃ ؛ ؤظدود ه لثه خنحثص : ٿ ؤظدټڃ ڄه ؤل؟ ٸدڀط: ٴځمد ـدء بند٬ٿ ٸدپ. زدز

ٴإوثدٺ : ٴإڀين ٬ىٻ، ٴإوظ، ٴإڀين ټٳ ٬ىد؟ ٴإوظ ؤود نن، ٸدپ –وؤؼىط ٬ځ خٺ ؤيب وؤوط : ٸدپ. الڂ، وإڄٺ ؤن ظؽسط ٬عسص زدزٻو٭ڃ؛ ى ٹؤ ٬ځٻ خڀ: زء؟ ٸدڀط

. خڀ٭عسص؛ ؤڄين ؤن ؤڄٽٻب ڀسػ ٬ىهڃ ڄد دء خ، ب ـدء ز٭ ڀٻ وبند٬ٿ وسال ڀ نط يولص ٸسد ڄه ڄڂ،

بن خ ! د بند٬ثٿ : ٴځمد آي ٸدڂ بڀ، ٴى٭د ټمد ى٫ خڀىخڀ زدڀىڀ وخڀىڀ زدڀىخڀ، ب ٸدپ . ٴدى٫ ڄد ؤڄٺ زٻ: ٸدپ. ين زإڄؤڄ

وؤد بىل ؤټمص ڄظٵ٭ثص . ٴةن خ ؤڄين ؤن ؤزين هىد زعد: ٸدپ. وؤ٬ىٻ: وظ٭ىين؟ ٸدپ: ٸدپٴ٭ى ڀٻ ٴ٭د خڀٹىخ٬ ڄه خڀسط، ٴف٭ٿ بند٬ٿ إب زدنفدش وبزخڃ : ٸدپ. ٬ځ ڄد لىند

٠٭ ڀ، ٴٹدڂ ٬ځ وى سين، وبند٬ٿ ىدوڀث سين، لىت بخ خظٵ٫ خڀسىدء؛ ـدء خ خنف ٴىٴف٭ال : ، ٸدپ[217: خڀسٹش" ]زىد ظٹسٿ ڄىد بوٻ ؤوط خڀم٫ خڀ٭ځڃ: "خنفدش، و٨ند ٹىالن

". زىد ظٹسٿ ڄىد بوٻ ؤوط خڀم٫ خڀ٭ځڃ: "سىدن، لىت وخ لىپ خڀسط و٨ند ٹىالن : پووي ؤزى يخوي خڀ٥دڀ ٬ه ٬ځ ٠ خ ٬ى ٸد

ند خهنڂ خڀسط ز٭ ـڃ زىع ٸ، ٴځمد ؤخيوخ و٫٠ خنف ظدـوخ؛ ڄه ١٭؟ ٴثدظٵٹىخ ٴوٿ ىپ خ ځ خ ٬ځ وځڃ ڄه زدذ زين . ؤن ١٭ ؤوپ ڄه وٿ ڄه خ خڀسدذ

Page 23: صحيح السيرة النبوية

سص، ٴإڄ زؽىذ ٴى٫٠ خنف ب و٥، وؤڄ ټٿ ٴى ؤن إووخ ز٥دجٵص ڄثه خڀؽثىذ، . ىپ خ ځ خ ٬ځ وځڃ ٴى٠٭ٴٴ٭ىي، وؤوي

: ؤو لؼ –وى خڀدجر زه ٬س خ –ووي ؤن ٬ه ٠ند ٬ه ڄىالي ؤ٬سي ڄثه يون [ ز]وټدن يل لفخ ؤود نع : ؤو ټدن ٴمه زىن خڀٽ٭سص ب خندځص، ٸدپ

ٴفثء خڀٽځثر وټىط ؤـء زدڀځ خندؼ خڀ ؤوٵ ٬ځ وٵ، ٴإس ٬ځ، : خ، ٸدپ : ٸدپ! ٴځم، ب ٱ ٴسىپ ٬ځ

ٴسىد لىت زځٱىد ڄى٫٠ خنف، وال ي خنف ؤل، ٴةخ ى و٣ ؤلفدود ڄؽٿ ؤ خڀـٿ، . ٥نه و١ث٭ : وٸدپ آوون. ٥نه و١٭: ٴٹدپ ز٥ه ڄه ٸ. ٽدي عخءي ڄى وـ خڀـٿ

ه خڀٵؿ ، ٴفدء ىپ خ ثځ خ ؤوپ ـٿ ٥ځ٫ ڄ: ٴٹدڀىخ. خـ٭ځىخ زىٽڃ لٽمد: ٴٹدڀىخٴٹدڀىخ ڀ، ٴى٠٭ ب ؼىذ، ب ي٬ثد ز٥ثىهنڃ، ٴٴ٭ثىخ . ؤظدټڃ خألڄن: ٬ځ وځڃ ، ٴٹدڀىخ

. ، ٴى٠٭ ى ځ خ ٬ځ وځڃ[ڄ٭]وىخل –وى عص ؤ٪، ؤو س٭ص ؤ٪ ڄه ودلص خڀثدڂ –وٸ ټدوىخ ؤوـىخ ڄىهد خنف : ٸځط

وـ٭ځىخ ڀځٽ٭سص زدزد وخلخ –مل عمٽىىخ ؤن سىىي ٬ځ ٸىخ٬ بزخڃ : ؤ –ٸض ڃ خڀىٵٹص ڄه ودلص خنٶ، وـ٭ځىي ڄظٵ٭د ڀحال وٿ بڀهد ټٿ ؤل، ٴوځىخ ڄه دئوخ ، و٬نى٭ىخ ڄه

. دئوخ٬ه ٬دجص ٠ خ ٬ىهد ؤن ىپ خ ځ خنٿ ٬ځ وثځڃ (( خڀممن))وٸ ؼسط ب

: ٸدپ ندؤمل ظ ؤن ٸىڄٻ ٸض ڃ خڀىٵٹص؟ وڀىال لؼدن ٸىڄٻ زٽٵ ڀىٹ١ط خڀٽ٭سص، وـ٭ځط ))

((. ند زدزد ٸد وزدزد زد، وؤيوځط ٴهد خنفونخ ند نٽه خزه خڀزن زىدد ٬ځ ڄد ؤد ىپ خ ځ خ ٬ځ وځڃ ، وـدءض ب دص

خنځٿ، ند زدزدن ڄځعٹدن زدأل ٸد وزثد، خڀسهدء وخنه وخڀىدء، ټدڄځص ٬ځ ٸىخ٬ .وٿ خڀىد ڄه خ و٫نـىن ڄه خو

Page 24: صحيح السيرة النبوية

–ٴځمد ٸعٿ خنفدؾ خزه خڀزن ؛ ټعر بىل ٬س خنځٻ زه ڄوخن ٴمثد -وى خنځٵص ىڄحثٴإڄ زة٬ديهتد بىل ڄد ټدوط ٬ځث –وخ٬عٹوخ ؤو ٴ٭ٿ ڀٻ ڄه ظځٹدء وٵ –ى٭ خزه خڀزن

. ٴه بىل خن ټڀٻ ...﴿وب : ٬ى ٸىڀث ( ىش خڀسٹش)وٸ ټود ٸص زىدء وخأللديػ خڀىخيش ب ڀٻ ب ظٵن

وټود ڀٻ ڄ٥ىال ڄعٹث، [. 217:خڀسٹش]﴾ ٴ٫ بزخڃ خڀٹىخ٬ ڄه خڀسط وبند٬ٿ . ٴمه دء ټعس د ىد، و خنم وخنىص

فصو

خزع٬ىي ب ظمعهڃ خنم، وثى خڀثش ب خڀثه وټ خزه بمدٶ ڄد ټدوط ٸ .وخڀالزص

وڀٻ ألهنڃ ٩٬مىخ خنڂ ظ٭٩مد خجخ؛ نػ خڀعڄىخ زسس ؤن ال ٫نـىخ ڄى ڀځثص ٬ٴثص، ڄ٫ ٬ځمهڃ ؤهنثد . ٴٽدوىخ ال ٹٵىن ز٭ٴدض. ٥نه ؤزىدء خنڂ، وٸ٥دن زط خ: وټدوىخ ٹىڀىن

لىت ال ٫نـىخ ٬ه و٩دڂ ڄد ټدوىخ ٸثوي ڄثه خڀس٬ثص –ڂ ڄه ڄد٬ بزخڃ ٬ځ خڀالؤن إټځىخ بال ڄه ٤٭دڂ ٸث، –ڄد يخڄىخ ١نڄن –خڀٵدش، وټدوىخ ٬نى٭ىن خنؿ وخڀ٭مد

وال ٥ىٴىخ بال ب ؼدذ ٸ، ٴةن مل ٩ن ؤل ڄىهڃ ؼىذ ؤل ڄه خنم؛ ٤دٲ ٬دود وڀى :ٵٷ ٤ىخٴهد ڀڀٻ؛ و٠٭ط د ٬ځ ٴـهد وظٹىپټدوط خڄؤش، ونخ ټدوط خنؤش بخ خظ

وڄد زخ ڄى ٴال ؤلځ خڀىڂ سو ز٭١ ؤو ټځ

ٴٽدوىخ ټڀٻ لىت ز٭ػ خ ١نمخ ځ خ ٬ځ وځڃ، وؤوپ ٬ځ خڀٹآن : ٸدپ خزه بمدٶنهى خڀ٭ذ ڄه : ﴾؛ ؤ﴿ب ؤٴ١ىخ ڄه لػ ؤٴد خڀىد: يخ ٬ځهڃ ٴمد خزع٬ىي، ٴٹدپ

[.299:خڀسٹش]﴾﴿وخعٱٵوخ خ بن خ ٵى لڃٴدض، ٬ؤن ىپ خ ځ خ ٬ځ وځڃ ټدن ٹٳ ز٭ٴدض ٸسٿ ؤن ىپ ٬ځ؛ ظىٴٹثد : وٸ ٸڄىد .ڄه خ ڀ

Page 25: صحيح السيرة النبوية

﴿د زين آيڂ ووخ وؤوپ خ ٬ځ يخ ٬ځهڃ ٴمد ټدوىخ لڄىخ ڄه خڀځسد وخڀ٥٭دڂ ٬ځ خڀىد ٸٿ ڄه لڂ ىص خ . وټځىخ وخزىخ وال ظٴىخ بو ال ٪نر خنٴن ىعٽڃ ٬ى ټٿ ڄف

[.31و32:خأل٬خٲ]﴾ خص خڀيت ؤوؾ ڀ٭سديي وخڀ٥سدض ڄه خڀٶ [خنعٺ]

:٬ه خزه ٬سد ٠ خ ٬ىهمد ٸدپڄه ٭نين ظ٥ىخٴد؟ ن٭ځ ٬ځث ٴـهثد، : ټدوط خنؤش ظ٥ىٲ زدڀسط و ٬دوص، ٴعٹىپ

:وظٹىپ ٴمد زخ ڄى ٴال ؤلځ خڀىڂ سو ز٭١ ؤو ټځ

[.32: خأل٬خٲ]﴾ ﴿ووخ ىعٽڃ ٬ى ټٿ ڄف: ٴىڀط ي خص (.144-8/143)وخي ڄځڃ :وٸدپ ٬وش

وټدوثط –ٸ وڄد وڀض : وخنم –ټدن خڀىد ٥ىٴىن ب خندځص ٬خش بال خنم خڀؽدذ ٥ىٲ ٴهد، وظ٭٥ خنثؤش خنثؤش خنم ٪نعسىن ٬ځ خڀىد؛ ٭٥ خڀـٿ خڀـٿ

.خڀؽدذ ظ٥ىٲ ٴهد، ٴمه مل ظ٭٥ خنم ٤دٲ زدڀسط ٬دود (.ن٫)، وظٵ خنم ڄه (٬ٴدض)وټدن ٵ ند٬ص خڀىد ڄه

:و٬ه ٬دجص ٠ خ ٬ىهد، (ټدوط ٸ وڄه يخن يىهد ٹٵىن زدنيڀٵثص : وب وخص)ؤن ي خص وڀط ب خنم

، ٴځمد ـدء خإلالڂ ؤڄث خ (٬ٴدض)وټدوىخ مىن خنم، وټدن دج خڀ٭ذ ٹٵىن زث(: ب ٹٳ د، ب ٵ ڄىهد، ٴڀٻ ٸىڀ ظ٭ثدىل ( ٬ٴدض)وس ځ خ ٬ځ وځڃ ؤن إب

، ( نث٫ )ټدوىخ ٹ١ىن ڄثه : ، ٸدپ[299: خڀسٹش]﴾ ﴿ب ؤٴ١ىخ ڄه لػ ؤٴد خڀىد (.دض٬ٴ)ٴٴ٭ىخ بىل

خوعثه : ]نثػ ٬دجثص ( 4/43)وڄځڃ ( ٢نعي – 828)وخي خڀسىد خ خڀعمدڂ [.خنعٺ

Page 26: صحيح السيرة النبوية

مزبة جعث سسىه اهلل صي اهلل عيي وسي رسييب مثريا ورمش شيء اىجشبساد ثزىل

:ٸدپ ١نم زه بمدٶ ن خ ظ٭دىل

ڀٽهدن ڄه خڀ٭ذ ٸ نثؼىخ زثإڄ وټدوط خأللسد ڄه خڀهىي ، وخڀسدن ڄه خڀىدي، وخ .ىپ خ ځ خ ٬ځ وځڃ ٸسٿ ڄس٭ؽ ند ظٹدذ ڄدو

ؤڄد خأللسد ڄه خڀهىي وخڀسدن ڄه خڀىدي؛ ٴممد وـوخ ب ټعسهڃ ڄه ٵع، وٵص ڄدو، :وڄد ټدن ڄه ٬ه ؤوسدجهڃ بڀهڃ ٴ، ٸدپ خ ظ٭دىل

ڀ ٩نوو ڄٽعىزد ٬ىڃ ب خڀعىخش وخإل٤نٿ ثإڄڃ خڀه عس٭ىن خڀىپ خڀىيب خألڄ خ﴿زدن٭وٲ وىهدڃ ٬ه خنىٽ و٪نٿ نڃ خڀ٥سدض و٪نڂ ٬ځهڃ خنسدجػ و٫١ ٬ىهڃ بثڃ وخألالپ خڀيت ټدوط ٬ځهڃ ٴدڀه آڄىىخ ز و٬وي وووي وخظس٭ىخ خڀىى خڀ ؤوپ ڄ٭ث

[.257: خأل٬خٲ]﴾ ؤوڀحٻ ڃ خنٵځمىن :خ ظ٭دىل وٸدپ

خ ﴿ ف ټ٭د ڃ خ لمدء زىهڃ ظ خء ٬ځ خڀٽٵد ؤ ه ڄ٭ وخڀ ىپ خڀځ سعٱثىن ڄممڀٻ ڄؽځهڃ ٴ خ فىي خڀ هڃ ڄه ؤؼ ـى ڃ ٴ و مد ٠ىخود و خش وڄؽځهڃ ٴ١ځد ڄه خڀځ ڀعى

خ٪ ڀٱ٧ ز ٭فر خڀ ىٸ عىي ٬ځ عٱځ٧ ٴد ي ٴد ٥إي ٴأ ؾ ٪ ؤو هڃ ٴ خڀةوفٿ ټه خڀ خڀځ و٬ خڀٽٵد ـ ش وؤ دڀمدض ڄىهڃ ڄٱٵ [.19: خڀٵعك]﴾ خ ٩٬مدءخڄىىخ و٬مځىخ خڀ

:وٸدپ خ ظ٭دىل ٶ ڀ﴿ ىپ ڄ ـدءټڃ ڄؽدٶ خڀىسن ڀمد ءخظعٽڃ ڄه ټعدذ ولٽمص ؼڃ خڀځ ؤو مثد وب

ظڃ ٬ ظڃ وؤو ٸدپ ءؤٸ و وڀعى وخ ڄ٭ٽڃ ڀعاڄىه ز ثه ود ٸدپ ٴد ٸدڀىخ ؤٸ ڀٽڃ ب ځ ه ﴾ د [82: آپ ٬مخن]وؤود ڄ٭ٽڃ ڄه خڀ

:٬ه خزه ٬سد ٸدپ(( مك خڀسىد))وب ڀحه ز٭ػ ١نم وى ل ڀاڄىه ز وڀىو، وؤڄثي : ڄد ز٭ػ خ وسد بخ ؤو ٬ځ خنؽدٶ))

((.ؽدٶ ڀحه ز٭ػ ١نم وڃ ؤلدء ڀاڄىه ز وڀىوؤن إو ٬ځ ؤڄع خن

Page 27: صحيح السيرة النبوية

.٭ځڃ ڄه خ ؤن ن٫ خألوسدء زو ز وؤڄوخ زدظسد٬ىڀد ڄىهڃ عځثى ﴿:وٸ ٸدپ بزخڃ ٬ځ خڀالڂ ٴمد ي٬د ز ألٿ ڄٽص زىد وخز٭ػ ٴهڃ

خڀمٽثڃ﴾ ٬ځهڃ ءخدظٻ و٭ځمهڃ خڀٽعد ټهڃ بوٻ ؤوط خڀ٭ : خڀسٹثش ]ذ وخڀمٽمص و219.]

:ووي خإلڄدڂ ؤن ٬ه ؤيب ؤڄدڄص ٸدپ :ڄد ټدن زء ؤڄٺ؟ ٸدپ! د ىپ خ: ٸځط

ي٬ىش ؤيب بزخڃ، وزي ٬، وؤط ؤڄ ؤو ٫نؾ ڄىهد وى ؤ٠ثدءض ڀث ٸثى )) ((.خڀدڂ

زه بمدٶ ڄه ٤ٷ ؤوي ٬ه ؤمدذ ىپ خ ځ خ ٬ځ وځڃ ٬ىث ووخي ١نم .ڄؽځ

وڄ٭ىن خ ؤو ؤخي زء ؤڄي زن خڀىد وخعهد ټي وخوعدي، ٴټ ي٬ثىش بزثخڃ خ پ خ ٬ځ ؤن ڄثه . ظىر بڀ خڀ٭ذ، ب زي ٬ خڀ ى ودب ؤوسدء زين بخجٿ

.زىهمد زوخ ز ؤ١دوٴ زدش ألٿ ١نځعىد ؤ زي، وخهند ؤوپ زٹ٭ص ڄه ؤ خڀدڂ وځ بڀهد وى خڀىسىش،

.و خنم وخنىصونخ ټدوط ؤوپ ڄىص ٴعمط ڄه ؤ خڀدڂ، وټدن ٴعمهد ځمد ب والٴص ؤيب زٽ ٠

.خ ٬ى ځثٷ آيڂ ٬ځث خڀثالش ؤڄد ب خنأل خأل٬ځ ٸ ټدن ؤڄي ڄهىخ ڄټىخ ڄ٭ځىڄد ڄه ٸسٿ وٸدپ ىپ خ ثځ خ : وخڀالڂ؛ ټمد ٴمد وي ؤن زىي ٬ه خڀ٭زد زه دص ٸدپ

:٬ځ وځڃ ي٬ىش ؤيب بزخڃ، بين ٬ى خ ودب خڀىسن وبن آيڂ نىفپ ب ٤ىع، وإوسحٽڃ زإوپ ڀٻ))

... ((.وزدش ٬ يب، وئد ؤڄ خڀيت ؤض :ؤن ؤ١د ٬ه ڄش خڀٵفش ٸدپ ووي خإلڄدڂ

:ڄىت ټىط وسد؟ ٸدپ! د ىپ خ: ٸځط

Page 28: صحيح السيرة النبوية

((.وآيڂ زن خڀوق وخن)) .بىديي ـ

:ڄه لػ ؤيب ش ٸدپ(( يالجٿ خڀىسىش))وٸ وخي خزه دن ب :ڄىت وـسط ڀٻ خڀىسىش؟ ٸدپ: حٿ ىپ خ ځ خ ٬ځ وځڃ

((.ق ٴ زن وځٷ آيڂ ووٵه خڀو)) :وب وخص

((.وآيڂ ڄىفپ ب ٤ىع)) :ووي ڄه لػ خزه ٬سد

:ڄىت ټىط وسد؟ ٸدپ! د ىپ خ: ٸٿ ((.وآيڂ زن خڀوق وخن))

وؤڄد خڀٽهدن ڄه خڀ٭ذ ؛ ٴإظعهڃ ز خڀد٤ن ڄه خنه ٣ند ظعٶ ڄه خڀم٫، ب ټدوط و ده وخڀٽدىص ال خپ ٹ٫ ڄىهمد ټ ز٭ ال نفر ٬ه ڀٻ زدڀٹٲ زدڀىفىڂ، وټدن خڀٽ

ؤڄىي، وال ځٹ خڀ٭ذ ڀڀٻ ٴ زدال لىت ز٭ؽ خ ظ٭دىل ، ووٸ٭ط ظځٻ خألڄى خڀيت ټثدوىخ .ټون ٴ٭ٴىد

ٴمد ظٹدذ ؤڄ ىپ خ ځ خ ٬ځ وځڃ ول١ ڄدن ز٭ؽ؛ لفسط خڀثد٤ن ٬ثه دوط ظٹ٭ العخٶ خڀم٫ ٴهد، ٴڄثىخ زثدڀىفىڂ، خڀم٫، ولٿ زىهد وزن خنٹد٬ خڀيت ټ

.ٴ٭ٴط خڀد٤ن ؤن ڀٻ ألڄ لغ ڄه ؤڄ خ ٬ وـٿ [:خزه بمدٶ]ٸدپ

﴿ٸٿ ؤول بيل ؤو خعم٫ وٵ ڄه : وب ڀٻ ؤوپ خ ٬ځ ىپ خ ځ خ ٬ځ وځڃ : خنثه ]﴾ ه وٺ ززىد ؤلخه بىل خڀ ٴأڄىد ز وڀ. دڀىخ بود ن٭ىد ٸآود ٬فسدٹخنه ٴ

.بىل آو خڀىش[ 1و2ٴىد بڀثٻ ﴿: ، وټڀٻ ٸىڀ ظ٭دىل ((خڀعٵن))وٸ ټود ظٵن ڀٻ ټځ ب ټعدزىد وب

وڀىخ بىل عىخ ٴځمد ٸ١ وي ٸدڀىخ ؤو ءخن ٴځمد ل١ عم٭ىن خڀٹ خ ڄه خڀفه ه وٵ ٸىڄهڃ ڄى

Page 29: صحيح السيرة النبوية

بىل خڀم. ه ٸد ڀمد زه ڄ ڄى پ ڄه ز٭ م٭ىد ټعدزد ؤو ٷ وبىل ٸدڀىخ دٸىڄىد بود عٹڃ ٷ ڄ .ټود ظٵن ڀٻ ټځ ىدٺ. خدض[ 30و19: خأللٹدٲ]﴾ ٤

[56]

فصو :ولؼين ٬دڃ زه ٬م زه ٸعديش ٬ه ـدپ ڄه ٸىڄ ٸدڀىخ: ٶٸدپ خزه بمد

ند ټىد وم٫ ڄه ـدپ هىي، ټىد –ڄ٫ نص خ ظ٭دىل وخي ڀىد –بن ٣ند ي٬دود بىل خإلالڂ ؤٿ ٺ ؤمدذ ؤوؼدن، وټدوىخ ؤٿ ټعدذ ٬ىڃ ٬ځڃ ڀ ڀىد، وټدوط ال ظثخپ زىىثد

بو ٸ ظٹدذ ڄدن ويب س٭ػ خن؛ : ىن ٸدڀىخ ڀىدوزىهڃ وو، ٴةخ وځىد ڄىهڃ ز٭ ڄد ٽ .ٴٽىد ټؽنخ ڄد وم٫ ڀٻ ڄىهڃ. وٹعځٽڃ ڄ٭ ٸعٿ ٬دي وبڂ

ٴځمد ز٭ػ خ ىپ خ ځ خ ٬ځ وځڃ ؤـسىدي لن ي٬دود بىل خ، و٬ٴىد ڄثد ټثدوىخ وڀمثد ﴿ : ي خثص عى٬ووىد ز، ٴسديودڃ بڀ، ٴأڄىد ز وټٵوخ ز، ٴٵىد وٴهڃ وڀط

ه ټٵثوخ عٵعمىن ٬ځ خڀ ٶ ڀمد ڄ٭هڃ وټدوىخ ڄه ٸسٿ ڄ خڀځ ڃ ټعدذ ڄه ٬ى ـدءه ٬ځ خڀٽدٴ ٴځ٭ىص خڀځ وخ ز ٴىخ ټٵ ڃ ڄد ٬ ـدء [.89: خڀسٹش]﴾ ٴځمد

:ٸدپ –وټدن ڄه ؤٿ ز –خزه بمدٶ ٬ه ځمص زه الڄص زه وٸ ووي ٴىؾ ٬ځىد ىڄد ڄه زع لىت وٸٳ ٬ځ زين : ټدن ڀىد ـد ڄه هىي ب زين ٬س خألهٿ، ٸدپ

ٴوش يل ڄ١ف٫ ٴهد زٵىثدء : ٸدپ ځمص –٬س خألهٿ وؤود ىڄح ؤلغ ڄه ٴ ىد، ٬ځٴٹدپ ڀٻ ڀٹىڂ ؤٿ : ٸدپ. ندذ وخنخن، وخنىص وخڀىدٴټ خڀٹدڄص وخڀس٭ػ ، وخ –ؤځ

ؤو ظي خ ! و٪نٻ د ٴالن: ٴٹدڀىخ ڀ. ٺ ؤمدذ ؤوؼدن ال ون ؤن ز٭ؽد ټدجه ز٭ خنىضو٭ڃ؛ : ٸدپ! ټدجىد ؛ ؤن خڀىد س٭ؽىن ز٭ ڄىهتڃ بىل يخ ٴهد ـىص وود ٩نون ٴهد زإ٬مدنڃ ؟

ن٩ ڄه ظځٻ خڀىد ؤ٩٬ڃ ظىى ب خڀخ ٪نمىو، ب وځىو بدي وخڀ ٪نځٳ ز، وىي ؤن ڀ .ٴ٥ىىو ٬ځ، وؤن ىفى ڄه ظځٻ خڀىد خ

ٴمد آص ڀٻ؟! و٪نٻ د ٴالن: ٸدڀى ڀ .وخڀمه( ڄٽص)وؤد زي بىل ٥نى . ويب ڄس٭ىغ ڄه ٥نى ي خڀسالي: ٸدپ

Page 30: صحيح السيرة النبوية

وڄىت ظخي؟: ٸدڀىخ .بن عىٵ خ خڀٱالڂ ٬مي ټ: ىد، ٴٹدپٴى٩ بيل وؤود ڄه ؤلؼهڃ : ٸدپ

ىڀ ځ خ ٬ځ وثځڃ [ ١نمخ]ٴىخ؛ ڄد ر خڀځٿ وخڀىهد لىت ز٭ػ خ : ٸدپ ځمص .وى ل زن ؤ٨هود، ٴأڄىد ز، وټٵ ز زٱد ولخ

ؤڀط زدڀ ٸځط ڀىد ٴ ڄد ٸځط؟! و٪نٻ د ٴالن: ٴٹځىد ڀ: ٸدپ !ڀ ززځ، وڀٽه : ٸدپ

.وخي ؤن ٬ه ٭ٹىذ ٬ه ؤز ٬ه خزه بمدٶ .ووخي خڀسهٹ ٬ه خندټڃ زةىديي ڄه ٤ٷ ىو زه زٽن

:٬ه ١نم زه ځمص ٸدپ(( خڀالجٿ))ووي ؤزى و٭ڃ ب وبين ڀٱثالڂ ب -ى٫، ٴم٭ع ٹىپ: مل ٽه ب زين ٬س خألهٿ بال هىي وخل ٹدپ ڀ

ٴمه –ب ؤد زي بىل زط خ –ؾ ويب س٭ػ ڄه ٥نى خ خڀسط ٸ ؤ٨ځٽڃ وو: -بخ .ؤيټ ٴځٸ

.ٴس٭ػ ىپ خ ځ خ ٬ځ وځڃ ٴإځمىد، وى زن ؤ٨هود مل ځڃ لخ وزٱد

:ولؼين ٬دڃ زه ٬م زه ٸعديش ٬ه ه ڄه زين ٸ٩ص ٸدپ يل: ٸدپ خزه بمدٶوٵ ڄه زثين -زه ٭سص، وؤ زه ٭، وؤ زه ٬س؟ ٿ ظ ٬ڃ ټدن بالڂ ؼ٭ځسص

ال : ٸځط: ٸدپ –پ بوىش زين ٸ٩ص ټدوىخ ڄ٭هڃ ب ـدځعهڃ، ب ټدوىخ ديخهتڃ ب خإلالڂ :ٸدپ[. وخ]

خزه خنسدن ٸڂ ٬ځىد ٸسٿ خإلالڂ زىن، ٴمٿ : ٴةن ـال ڄه خڀهىي ڄه ؤ خڀدڂ ٹدپ ڀ؛ ڄد ؤىد ـال ٸ٣ ال ځ خنم ؤٴ١ٿ ڄى، ٴإٸدڂ ٬ىود، ٴٽىثد بخ زن ؤ٨هود، ال وخ

ال وخ؛ لىت ظٹڄىخ زثن : ٴٹىپ. ٴدعٷ ڀىد! خوؾ د خزه خنسدن: ٸم٣ ٬ىد خن٥ ٸځىد ڀه ڄه ٭ن: ټڃ؟ ٴٹىپ: ٴىٹىپ. ٢نـٽڃ ٸص ٴىىـهد، : ٸدپ. د٬د ڄه ن، ؤو ڄ

ب ٫نؾ زىد بىل ٨د . لظىد ٴعٹ ڀىد، ٴىخ؛ ڄد ق ٠نځ لىت ٬ن خڀمدذ وثٹ .ٸ ٴ٭ٿ ڀٻ ن ڄش وال ڄظن وال ؼالغ

Page 31: صحيح السيرة النبوية

ڄد ظوو ؤوـين ڄه ! د ڄ٭ هىي: ب ل١ظ خڀىٴدش ٬ىود، ٴځمد ٬ٲ ؤو ڄط ٸدپ: ٸدپ .ؤوط ؤ٬ځڃ: ٸځىد: ؤ خنم وخنمن بىل ؤ خڀسا وخنى٪؟ ٸدپ

ين ب٧ند ٸڄط ي خڀسځش ؤظىټٳ ووؾ ويب ٸ ؤ٨ٿ ڄدو، ي خڀسځثش ڄهثدـش، ٴة: ٸدپٴةو س٭ثػ ! بڀ د ڄ٭ هىي ٴٽىط ؤـى ؤن س٭ػ ٴدظس٭، وٸ ؤ٨ځٽڃ ڄدو، ٴال ظسٹه .زٵٻ خڀڄدء ويب خڀخ ٣نه ودڀٵ، ٴال ٬نى٭ٽڃ ڀٻ ڄى

وټثدوىخ – زين ٸ٩ص؛ ٸدپ االء خڀٵعص ٴځمد ز٭ػ ىپ خ ځ خ ٬ځ وځڃ ، ولدڀث : ٸدڀىخ. وخ ؛ بو ڀځىيب خڀ ٬ه بڀٽڃ ٴ خزه خنسدن! د زين ٸ٩ص : -سدود ؤلخؼد

.ٴىڀىخ ٴإځمىخ ٴإلوخ يڄدءڃ وؤڄىخنڃ وؤځهڃ. زځ وخ؛ بو نى زٵع: ٸدڀىخ. ز

٠ خ ٬ى وؤ٠دي ڄه لػ ٬س خ زثه ب ټ خزه بمدٶ ن خ بالڂ خڀٵد :ٸدپ –ڄه ٴ –لؼين ځمدن خڀٵد : ٬سد ٸدپ

ص ڄىهد ٹدپ ڀهد ٿ ٸ سهدن ڄه ؤ ٿ ؤ د ڄه ؤ ـځد ٴد : )ټىط ٹثدن ( ـ وټدن ؤز ي وټىط ؤلر وځٷ خڀځ ع ٸ ، ټمد ظمثس ى ٴ زع لع لس بد لس پ ز ، ٴځڃ بڀ

ص .خڀفدد٬ص ټهد ظىسى د ڀد ع ىٸ خڀ ص لع ټىط ٸ٥ه خڀىد ض ٴ خڀمفى ـه .وؤ

ىڄد، ٴٹدپ ڀوټدوط ڀإز ٠٭: ٸدپ ٱٿ ٴ زىدن ڀ ٱځط ٴ : ص ٩٬مص، ٴ بو ٸ د زى، ب ٸدپ يل ڄد و ٴهد زس٭ ر ٴد٤ځ٭هد وؤڄ خ خڀىڂ ٬ه ٠٭ع ٴد وال نعس : زىدن

.ؤڃ بيل ڄه ٠٭يت، وٱځعين ٬ه ټٿ ء ڄه ؤڄ ٬ين؛ ٴةوٻ بن خلعسط ٬ين ټىعڃثڃ ىخظهڃ ٴهد و م٭ط ؤ ي، ٴ د خڀى ص ڄه ټىدج ض زٽى ، ٴم ٠٭ع ـط ؤ ٴى

ٴ زع ؤز بد ڀمس خڀىد ڄد ؤڄ ځىن، وټىط ڀد ؤي ثم٭ط ض زهڃ و ، ٴځمد ڄسط ٴ ؤ ځدظهڃ، و ؤعهڃ ؤ٬فسى ى٭ىن، ٴځمد ڄد ىخظهڃ، يوځط ٬ځهڃ ؤو٩ ڃ، ؤ ڄ

: وٸځط ومه ٬ځ ه خڀ ڄه خڀ و خ وخڀځ . ، ٴىخڀځ ثم زثط خڀ ټعهڃ لع ڄد ظټط ٠٭ص ؤز ٴځڃ آظهد، ٴٹځط ڀهڃ ه؟ ٸدڀىخ: وظ خ خڀ ٿ دڂ: ؤه ؤ .زدڀ

ي ټځ ٬ه ؤڄ ٱځع ز٭ػ ٴ ٤ځس و ـ٭ط بىل ؤز، وٸ .ٴ

Page 32: صحيح السيرة النبوية

ـحع : ٸدپٴځمد زى ض؟ ! ؤ ض بڀٻ ڄد ٬ه د ؤزط : ٸځط: ٸدپ. ؤه ټىط؟ ؤڀڃ ؤټه ٬هڃ ڀط ٬ى ؛ ڄد ؤط ڄه يىهڃ، ٴىخڀځ ص ڀهڃ ٴإ٬فسى ڄد ځىن ٴ ټى ض زىد لع ڄ

زط خڀ .م: ٸدپ ڄى ، يىٻ ويه آزدجٻ و ه و ڀٻ خڀ ٴ ڀ زى .ؤ ڄه يىىد: ٸځط: ٸدپ و ؛ بو .ټځد وخڀځ: ٸدپ ى ٴ زع خ ؼڃ لس ٸ ـځ .ٴىدٴى، ٴف٭ٿ ٴ يوز: ٸدپ د خڀى ي، : ٴٹځط ڀهڃ. ٭ؽط بڀ ثد ڄه خڀى دڂ ظفد ټر ڄه خڀ ڂ ٬ځٽڃ خ ٸ ب

وو زهڃ، ٸدپ وو زهڃ: ٴإوس ي، ٴإوس د ڄه خڀى دڂ ظفد ټر ڄه خڀ ڂ ٬ځهڃ ٴٹځط . ٴٹوىو زهڃ: ڀهڃ ڃ ٴأ ـ٭ص بىل زځدي خيوخ خڀ خ ٸ١ىخ لىخجفهڃ وؤ .بـثط : ٸدپ ، ؼڃ و ـځ ڄه وو زهڃ، ٴإڀٹط خڀم ڃ ؤوس ـ٭ص بىل زځدي خيوخ خڀ ٴځمد ؤ

دڂ، ٴځ ڄط خڀ ڄعهد ٸځطڄ٭هڃ لع ٸ ه ٬ځمد؟ ٸدڀىخ: مد ٸ خ خڀ ٿ ٹٳ : ڄه ؤٴ١ٿ ؤ خڀإص .ٴ خڀٽى

ٴٹځط ڀ: ٸدپ ه: ٴفحع خ خڀ سط ٴ ڄٻ ٴث . وؤلسسط ؤن ؤټىن ڄ٭ٻ. بو ٸ وؤوعٻ، وؤظ٭ځ ځ ڄ٭ٻ، ٸدپټى .خيوٿ: ڃ ڄىٻ، وؤ

ـم٭ىخ بڀ ڄى خ سهڃ ٴهد؛ ٴة ٸص و ڃ زدڀ ىء؛ إڄ ـٿ ، ٸدپ ٴٽدن وځط ڄ٭ هثد ٴ

س ـم٫ دټن، لع خڀم وڀڃ ٭٥ ي ڀىٵ دء ټى ٶؤ ر وو .٫ ٸځدپ ڄه ى٫: ٸدپ ؤع خ ڀمد زٱ١د .وؤزٱ١ع

ٴىىي، ٴٹځط ڀهڃ ي ڀ د ـعم٭ط بڀ خڀى ټڃ : ؼڃ ڄدض، ٴد ثىء ثإڄ ـٿ خ ټدن بن سٽڃ ٴه ٸص و حدزدڀ دټن ڄىهد وڀڃ ٭٣ خڀم د ڀىٵ ـحعمىي زهد ټى خ .د، ٴة

ڀٻ؟ ٸدپ: ٸدڀىخ ي: ٴٹځط ڀهڃ: وڄد ٬ځمٻ ز ڀىد: ٸدڀىخ. ؤود ؤيڀٽڃ ٬ځ ټى عهڃ : ٸدپ. ٴ ٴثإعى ، ٸدپ ٴد د ٸدڀىخڄى٠٭ ؤو ٸد، ٸدپ ٴځمد سد وو س٫ ٸځدپ ڄمځىءش ـىخ : ٴى ڀد و وخڀځ

خ ش: ٸدپ. ؤز ڄىي زدڀمفد ځسىي و .ٴ

Page 33: صحيح السيرة النبوية

ٴى٠٭ىي ڄٽدن ـٿ آو ـدءوخ ز ځمدن. و ـځد ڀد : ٸدپ ؤط ي ؤوث ٴمد ؤ ځ خڀىمخ ش، وڀد ؤيؤذ ڀځد ووهد ر ٴ خڀأو ود، وڀد ؤ ٴ خڀ ، ؤ ]ؤٴ١ٿ ڄى [.ڄى

: ٸدپ ڄؽځ لسد ڀڃ ؤلر حد ٸسځ .ٴإلسسعڄدود، ؼڃ : ٸدپ ٴإٸمط ڄ٭ خڀىٴدش، ٴٹځط ڀ ظ ټىط ڄ٭ٻ وؤلسسعٻ لسد ڀثڃ : ل١ بو ٸ

و؟ ز؟ وزڃ ظإڄ ظ٭دىل ، ٴةىل ڄه ظى خڀځ ي ڄه ؤڄ ٺ ڄد ظ ل١ حد ٸسځٻ ، وٸ ؤلس: ٸدپ زى ڄد ؤ٬ځ! ؤ ټىخ وخڀځ ڀىخ، وظ وز ځٻ خڀىد ، ڀٹ ڃ خڀىڂ ؤلخ ٬ځ ڄد ټىط ٬ځ

ـځد زث ؛ بڀد ڄد ټدوىخ ٬ځ ٿ)ؤټؽ (خڀمى ، ٴدڀمٷ ز ى ٴځدن، ٴهى ٬ځ ڄد ټىط ٬ځ .، و

ر: ٸدپ دلر ٴځمد ڄدض و ٿ)ڀمٹط ز ! د ٴځدن: ، ٴٹځط(خڀمى دو ٬ىث بن ٴځدود ؤوي و ؤوٻ ٬ځ ؤڄ ؤن ؤڀمٷ زٻ وؤوس : ٴٹدپ ڀ. ڄىظ .ؤٸڃ ٬ى

دلس ـٿ ٬ځ ؤڄ و ظ ـ ي، ٴى خڀىٴثدش ٴإٸمط ٬ى ظ ، ٴځڃ ځسػ ؤن ڄدض، ٴځمد ل١ ڄثد ! د ٴځدن: ٸځط ڀ ٺ ڄه خڀځ ل١ و زدڀځمىٶ زٻ، وٸ ز بڀٻ، وؤڄ بن ٴځدود ؤو

و؟ ٸدپ ز؟ وزڃ ظإڄ ي، ٴةىل ڄه ظى : ظ ـځد ٬ځ ڄؽٿ ڄد ټىثد ! د زى ؛ ڄد ؤ٬ځڃ وخڀځ بڀد زث سن)٬ځ (و ى ٴځدن، ٴدڀمٷ ز .، و

دلر ر ڀمٹط ز سن)ٴځمد ڄدض و ( و ثدلس و ز ، وڄد ؤڄ وس ظ ٴإوس . ٴفحعؤ: ٴٹدپ ڄثد . ٸڃ ٬ى ـٿ ٴىخڀځ ، ٴإٸمط ڄ٫ و دلس ٬ځ ؤڄ ظ ـ ي، ٴى ٴإٸمط ٬ى

ٸځط ڀ خڀمىض ٴځمد ل١ پ ز ز بىل ٴځدن، ؼثڃ ! د ٴځدن : ڀسػ ؤن و بن ٴځدود ټدن ؤو و؟ؤو ز؟ وزڃ ظإڄ ز ٴځدن بڀٻ، ٴةىل ڄه ظى: ٸدپ ـځد زث! د زى بڀد ٺ ؤن ظإظ ود آڄ ٬ځ ؤڄ خ زٹ ڄد ؤ٬ځڃ ؤل ص)وخڀځ زمؽٿ ( ٬مى ٴةو

، ٴةن ؤلسسط ٴد ودڄد ومه ٬ځ ٬ځ ؤڄ ؛ ٴةو .جعدلر : ٸدپ ر ڀمٹط ز ص)ٴځمد ڄدض و ، ٴٹدپ(٬مى وس ظ : ، ٴإوس ٴإٸمط . ؤٸڃ ٬ى

مدز ؤ ون ـٿ ٬ځ .٬ىى: ٸدپ خض و سط لع ټدن ڀ زٹ .مصوخټع

Page 34: صحيح السيرة النبوية

: ٸدپ ٸځط ڀ ، ٴځمد ل١ خڀځ ؤڄ پ ز ز بىل ٴځدن، ! د ٴځدن: ؼڃ و بو ټىط ڄ٫ ٴځدن ٴإوو ز؟ وزڃ ظإڄ ز ٴځدن بڀٻ، ٴةىل ڄه ظى ز ٴځدن بىل ٴځدن، ؼڃ ؤو ؟ؼڃ ؤو

: ٸدپ زى آڄثٺ ؤن ظإظث، ! ؤ ڄه خڀىد ٬ځ ڄؽٿ ڄد ټىد ٬ځ سك ؤل ؛ ڄد ؤ٬ځڃ ؤ وخڀځذ خڀ٭ ؾ زإ ڃ ى خ ه بز ى ڄس٭ىغ ز ڄدن وس ؤ٨ځٻ ٸ ـي بىل ؤ. وڀٽى ڄهد

٬ځدڄدض ڀد ظىٵ ظه زىهمد وىٿ، ز ٸص، زه ټعٵث : زه ل ص، وڀد إټٿ خڀ إټٿ خڀهع٥٭ط ؤن ظځمٷ زعځٻ خڀسځدي، ٴدٴ٭ٿ. ودظڃ خڀىسىش .ٴةن خ

: ٸدپ ص)ر، وڄٽؽط زـؼڃ ڄدض، و ؤن ؤڄٽػ( ٬مى دء خڀځ .ڄد ڄه ټځر ظفد، ٴٹځط ڀهڃ ز وٵ ي : ؼڃ ڄ ث خظ ذ وؤ٥٬ٽڃ زٹ خڀ٭ خنځىو بىل ؤ

ي ىمع د ولم. و٭ڃ: ٸدڀىخ. و خ زځٱثىخ وخي خڀٹثي ٴإ٥٬عهمى ځىو ڄ٭هڃ، لعث بـىض ؤن ٽثىن ؤط خڀىىٿ، ٴ ي، و خ ٴٽىط ٬ى ـٿ ڄه هىي ٬س ٨ځمىو؛ ٴسد٬ىو ڄه

دلس وڀڃ مٷ ٴ وٵ ٳ ڀ و خڀ .خڀسځ٩ص ڄه ٴسىمد ؤود ٬ى ڄه زى ٸ خزه ٬ڃ ڀ ڂ ٬ځ ىص)ي ٸ ، ٴثدلعمځى بىل ( خڀم ٴدزعد٬ى ڄى

ىص) دلس ند، ٴإٸمط زهد(خڀم ٵص ٴعهد ز ؤعهد، ٴ٭ ى بڀد ؤن ؛ ڄد .، ٴىخڀځ

ىپ ( ڄٽص)خ ځ خ ٬ځ وځڃ، ٴإٸدڂ زث وز٭ػ ڄمد ؤود ٴ ټ ز م٫ ڀ ڄد ؤٸدڂ، ڀد ؤ بىل ـ د ٶ، ؼڃ ٱٿ خڀ ىص)ڄه (.خڀم

خڀ٭مٿ، و ز٭ ؤ٬مٿ ٴ ٶ ڀ ٬ ؤ بو ڀٵ ؤٸسٿ خزثه ٴىخڀځ نيت، ب ـدڀ ٴٹدپ لع وٸٳ ٬ځ ؛ بوهڃ ڀمفعم٭ىن خڀأن زث: ٬ڃ ڀ زى ٸځص، وخڀځ ( ٸسدء)د ٴځدن ٸدظٿ خڀځ

ڂ ڄه ـٿ ٸ ( ڄٽص)٬ځ وس ٬مىن ؤو .خڀىڂ ڀط ٬ه خڀىىځص، ٴف٭ځط ٸدپ ، ٴى ش، لع ٨ىىط دٸ٣ ٬ځ ٬ ظى خڀ م٭عهد ؤو ٴځمد

خ ظٹىپ؟: ؤٸىپ ڀدزه ٬م خ ظٹىپ؟ ڄد ڀٻ ڄدش، ؼڃ ٸد:ٸدپ ، ٴځٽمى ڀٽمص خ؟: پٴٱ١ر .ؤٸسٿ ٬ځ ٬مځٻ! ڄد ڀٻ وڀهعؽسط ٬مد ٸدپ: ٴٹځط: ٸدپ يض ؤن ؤ ء؛ بومد ؤ .ڀد

Page 35: صحيح السيرة النبوية

: ٸدپ ځ خڀځ ىپ خڀځ سط بىل ، ؼڃ ظ ط ؤو ، ٴځمد ؤڄ ـم٭ع ء ٸ وټدن ٬ىى زث٬ ځڃ و و (ٸسدء)ځ ، ٴٹځط ڀ وځط ٬ځ زځٱى ؤوٻ: ، ٴ ٸ دڀك، وڄ٭ثٻ بو ـٿ

ټڃ ڄه ؤعٽڃ ؤلٷ ز ٸص، ٴ ڀځ ء ټدن ٬ى خ ـص، و وو لد زدء مدذ ڀٻ .ؤځڃ: ٸدپ و ٬ځ ځ خڀځ ىپ خڀځ ، ٴٹدپ بڀ زع ي ٴځڃ إټٿ((ټځىخ: ))ٴٹ ٻ .، وؤڄ

ش: ٴٹځط ٴ وٵ ي وخل . ځ ىپ خڀځ حد، وظمىپ ، ٴفم٭ط ٴط ٬ى ىص، ؼثڃ ؼڃ خو ځڃ بىل خڀم و ٬ځ خڀځ

ڄعٻ زهد: ـحع ٴٹځط ڀ ص ؤټ ي ٸص، و ؤعٻ ڀد ظإټٿ خڀ : ٸدپ. بو ىپ خڀځ ٴإټٿ ٴ مدز ؤ ځڃ ڄىهد، وؤڄ و ٬ځ ځ خڀځ .إټځىخ ڄ٭

: ٸدپ .دظدن خؼىعدن: ٴٹځط ٴ وٵى زث: ٸدپ ځڃ و و ٬ځ ځ خڀځ ىپ خڀځ ـحط )ؼڃ ٸ ش ڄثه ( زٹ٫ خڀٱ ـىثد ظس٫ ٸ

م ٴ ؤ ـدڀ ى مځعدن، و ، و٬ځ مدز ي؛ ؤ بىل ٨ه ظ ؤو٩ ز ع ، ؼڃ خ ځمط ٬ځ ، ٴ دزثځڃ ځ خڀځث ٬ځث و ىپ خڀځ آو دلس؟ ٴځمد ٳ ڀ و ي خڀىدظڃ خڀ ٿ ؤ

ٳ ڀ، ٴ ء و عؽسط ٴ ٲ ؤو ؤ ؛ ٬ ظ عز ض بىل خ يخءي ٬ثه ٨هثي، ٴى٩ث إڀٹ ث ځ خڀځث ٬ځث و ىپ خڀځ وؤزٽ، ٴٹدپ ڀ ؤٸسځ ٴدټسسط ٬ځ ٴع : ځڃخڀىدظڃ، ٴ٭

ؽ ټمد ل((ظمىپ)) ل ط ٬ځ ، ٴعمىڀط زن ، ٴٹ ٴإ٬فثر ! ؼعٻ د خزه ٬سد مدز ڀٻ ؤ م٫ ځڃ ؤن و ٬ځ ځ خڀځ ىپ خڀځ .

ځڃ و ٬ځ ځ خڀځ ىپ خڀځ ڄ٫ ٶ لع ٴدظ ځمدن خڀ ٱٿ )ؼڃ )و( ز (.ؤلځڃ: ځمدنٸدپ و ٬ځ ځ خڀځ ىپ خڀځ :ؼڃ ٸدپ ڀ

ځمدن)) !((.ټدظر د

ىپ خڀ ز٭ن ؤوٸص، ٴٹدپ زدڀٵٹن، وؤ دلس ٬ځ ؼځدغ ڄدجص وىځص ؤلهد ڀ ځ ٴٽدظسط ځ ٬ځ خڀځ مدز ځڃ ڀإ :و

((.ؤ٬ىىخ ؤودټڃ))

Page 36: صحيح السيرة النبوية

ش ويص، : ٴإ٬دوىو ب خڀىىٿ ٬ ـٿ زىم ه ويص، وخڀ ـٿ ز٭ ـٿ زؽځدؼن ويص، وخڀ خڀـعم٭ط ي لع خ ڄد ٬ى ـٿ زٹ ش، ٭ن خڀ ـٿ ز٭ ىپ وخڀ ڀ ؼځدغ ڄدجص ويص، ٴٹدپ ڀ

ځڃ و ٬ځ ځ خڀځ :خڀځځمدن)) ر د ! خ ط ٴإظى ؤټه ؤود ؤ٠٭هد ز خ ٴ ڀهد، ٴة ((.ٴٵٹ

خ : ٸدپ مدز، لع ب ض، وؤ٬دوى ؤ ٴٵٹ ځ خڀځ ىپ خڀځ ؾ ، ٴى ظ ٴإوس ـحع ط ٴ ٬ځ ځ خڀځ ىپ خڀځ ، و١٭ خڀىي ذ ڀ ځڃ ڄ٭ بڀهد، ٴف٭ځىد وٹ و ي، ٬ځ ځڃ ز و

وٵ شلىت بخ ٴىد، ٴىخڀ ي؛ ڄد ڄدظط ڄىهد ويص وخل .ځمدن زځڃ زمؽٿ ز١ص و ٬ځ ځ خڀځ ىپ خڀځ خڀمدپ، ٴإظ ٬ځ ـثص ٴإيط خڀىىٿ وزٹ ـد خڀ

خن٭دين، ٴٹدپ ر ڄه ز٭ :ڄه خڀمٽدظر؟ڄد ٴ٭ٿ خڀ)) ((.ٵد

، ٸدپ: ٸدپ ٬ط ڀ :ٴځمدن)) ي ٴإي زهد ڄد ٬ځٻ د !((.و

؟ ٸدپ: ٴٹځط ىپ خڀځ د ي ڄمد ٬ځ :وؤه ظٹ٫ اي زهد ٬ىٻ)) د؛ ٴةن خڀځ ((.و

وط ڀهڃ ڄىهد ٴإ: ٸدپ ظهد ٴى ي -و ځمدن ز وٵ ز٭ن ؤوٸص، ٴإوٴعهڃ لٹهڃ -وخڀ .ؤځڃ . و٬عٷ ځمدن و ٬ځ ځ خڀځ ىپ خڀځ ض ڄ٫ ه ٶ)ٴ ؼڃ ڀڃ ٵعىث ڄ٭ث ( خڀىى

ڄ .ه

:ڄه لػ ؤيب ٬ؽمدن خڀىه ٬ه ځمدن خڀٵد(( مم))ووي خڀسىد ب .ؤو ظخوڀ ز١٭ص ٬؛ ڄه ذ بىل ذ

ذ بىل ڄؽځ: ؤ .وخ ؤ٬ځڃ. ڄه ڄ٭ځڃ بىل ڄ٭ځڃ، وڄ

ڄځٻ خڀوڂ لن إڀ ٬ه ٵدض ىپ خ ثځ خ ( ٸٿ)وعإب ٸص ؤيب ٵدن ڄ٫ ټىط ؤ٬ځڃ ؤوث : لىخڀ، وخعالڀ زڀٻ ٬ځ ٸ ووسىظ ودڀع، وٸدپ ڀ٬ځ وځڃ وؤ

Page 37: صحيح السيرة النبوية

ودؾ، وڀٽه مل خټه ؤ٨ه ؤو ٴٽڃ، وڀى ؤ٬ځڃ ؤين ؤوځ بڀ ڀعفمط ڀٹدءي، وڀى ټىثط وټڀٻ وٸ٫ . ٬ىي ڀٱځط ٬ه ٸڄ، وڀحه ټدن ڄد ظٹىپ لٹد ڀمځٽه ڄى٫٠ ٸڄ دظن

.و خنم وخنىص

خش ﴿ : ىل وٸدپ خ ظ٭د ڃ ٴ خڀعى ڄٽعىزد ٬ى وو ف خڀ خڀإڄ ىپ خڀىس ه عس٭ىن خڀ خڀڂ ٬ځه ومٿ ڀهڃ خڀ٥سدض وم ڃ ٬ه خڀمىٽ وٲ وىهد ڃ زدڀم٭ سدجػ ڃ خڀىوخڀةوفٿ إڄ

وي و وي وو و٬ ه ءخڄىىخ ز ځدپ خڀع ټدوط ٬ځهڃ ٴدڀ ڃ وخڀإ خظس٭ثىخ و٫١ ٬ىهڃ بڃ خڀمٵځمىن ؤوڀحٻ پ ڄ٭ ؤو خڀ [.257:خأل٬خٲ]﴾ خڀىى

:ٸدپ وي خإلڄدڂ ؤن ٬ه ـٿ ڄه خأل٬خذ: ـځسط ـځىزص بىل خنىص ب لدش ىپ خ ځ خ ٬ځ وځڃ، ٴځمد ٴط ڄه ز٭ ٸځط

ٴعځٹدين زن ؤيب زٽ و٬م ٬نىن، ٴع٭سعهڃ، لىت ؤظثىخ : ٸدپ. ألڀٹن خ خڀـٿ ٴألن٭ه ڄى ٬ځ ـٿ ڄه خڀهىي ود خڀعىخش ٹئد؛ ٭ د ٬ځ وٵ ٬ه خزه ڀ ب خنىض ټإله

:خڀٵعدن وؤنځهڃ، ٴٹدپ ىپ خ ځ خ ٬ځ وځڃ ((.ؤوٺ زدڀ ؤوپ خڀعىخش؛ ٿ نين ب ټعدزٻ خ ٵيت و٢نـ؟))

ب وخڀ ؤوپ خڀعىخش؛ بود ڀىف ب ټعدزىد ثٵعٻ : ٴٹدپ خزى. ال : ٴٹدپ زؤ ٽخ؛ ؤ .و٢نـٻ، وؤه ؤن ال بڀ بال خ، وؤوٻ ىپ خ

:ٴٹدپ .ب ويل ټٵى وخڀالش ٬ځ((. ؤٸمىخ خڀهىي ٬ه ؤوٽڃ))

.٬ه ؤو زه ڄدڀٻ ٠ خ ٬ى(( خڀمك))خ بىدي ـ، وڀ د ب ټىط ـدڀد ٬ى : وي ؤزى خڀٹدڃ خڀسٱى زةىديي ٬ه خڀٵځعدن زه ٬دڃ، وټ ؤن ودڀ ٸدپ

خ هىي ٬ځ ٸمث وثخوٿ خڀىيب ځ خ ٬ځ وځڃ ب ى زي بىل ـٿ، ٴةٴٹدپ ىپ ! د ىپ خ: ٴف٭ٿ خڀىيب ځ خ ٬ځ وځڃ ٽځم وى ٹىپ: ٸدپ. وو٭الن

:خ ځ خ ٬ځ وځڃ

Page 38: صحيح السيرة النبوية

((.ؤظه ؤين ىپ خ ؟)) :ٸدپ ىپ خ ځ خ ٬ځ وځڃ . ال : ٸدپ

:ٸدپ. و٭ڃ: ٸدپ((. ؤظٹؤ خڀعىخش)) :ٸدپ. و٭ڃ: ٸدپ((. ٿؤظٹؤ خإل٤ن)) .وڀى ظدء ٸؤظ. ال: ٸدپ((. وخڀٹآن))

:ٴٹدپ خڀىيب ځ خ ٬ځ وځڃ بود ٤ن و٭عٻ و٢نـٻ، ٴځمد وـثط : ٸدپ((. ظٹؤ خڀعىخش وخإل٤نٿ ؤنين وسد؟)!( ٴسڃ ))

.ـىود ؤن ظٽىن ٴىد، ٴځمد ؤىدٺ ٬ٴىدٺ ؤوٻ ڀط ز :ځڃ ٸدپ ىپ خ ځ خ ٬ځ و

وال . وٿ ڄه ؤڄع خنىص س٭ىن ؤڀٵد زٱن لدذ: بود ٤ني ڄٽعىزد: ٸدپ((. ومل د هىي؟)) .وي ڄ٭ٻ بال وٵخ نخ

:ٴٹدپ ىپ خ ځ خ ٬ځ وځڃ ((.بن ؤڄيت ألټؽ ڄه س٭ن ؤڀٵد، وس٭ن ؤڀٵد))

.خ لػ ر ڄه خ خڀىـ، ومل ٫نـىي :ؤن ىپ خ ځ خ ٬ځ وځڃ ڄ نخ خڀهىي، ٴٹدپ نڃ(( كخڀم))وؼسط ب

.خنػ((. ؤځمىخ، ٴىخڀ وٵ زي؛ بوٽڃ ڀعفون ٵيت ب ټعسٽڃ! د ڄ٭ خڀهىي)) :ووي ؤن وخڀسىد ٬ه ٥٬دء زه د ٸدپ

٬ځ وځڃ ؤوين ٬ه ٵدض ىپ خ ځ خ: ڀٹط ٬س خ زه ٬مو زه خڀ٭د ٴٹځط :ٴٹدپ. ب خڀعىخش

بود ؤځىدٺ دخ وڄسخ ! د ؤهد خڀىيب: ؤـٿ؛ وخ بو نىىٲ ب خڀعىخش زٵع ب خڀٹآنووخ، ولخ ڀألڄن، ؤوط ٬س وىيل، نعٻ خنعىټٿ، ال ٴ٧، وال ځ٧، وال ىدذ

ٵ، وڀه ٹس١ خ لىت ٹڃ ز خنځثص ب خألىخٶ، وال ٴ٫ خڀحص زدڀحص، وڀٽه ٭ٵى وٱ .ال بڀ بال خ، ٴٵعك د ؤ٬ىد ٬مد، وآخود مد، وٸځىزد ځٵد: خڀ٭ىـدء؛ زإن ٹىڀىخ

:ووخي خزه ـ، وخي

Page 39: صحيح السيرة النبوية

.لٲ[ ب]ٴځٹط ټ٭سد، ٴإڀع ٬ه ڀٻ؟ ٴمد خوعځٵد : ٸدپ ٥٬دء :ؤو ټدن ٹىپ: الڂووخي خڀسهٹ ڄه ٤ٷ ؤوي ٬ه ٥٬دء د ٬ه خزه

بود ؤځىدٺ دخ وڄسخ ووخ، ولثخ : بود ڀىف ٵص ىپ خ ځ خ ٬ځ وځڃڀألڄن، ؤوط ٬س وىيل، نع خنعىټٿ، ڀ زٵ٧، وال ځ٧، وال ىدذ ب خألىخٶ،

ص خڀ٭ىـثدء؛ زثإن وال ٩ن خڀحص نؽځهد، وڀٽه ٭ٵى وعفدو، وڀه ٹس١ لىت ٹڃ ز خنځ .هوخ ؤن ال بڀ بال خ، ٵعك ز ؤ٬ىد ٬مد، وآخود مد، وٸځىزد ځٵد

.ؤو ن٫ ټ٭ر خأللسد ٹىپ ڄؽځمد ٸدپ خزه الڂ: وؤوين خڀځؽ: وٸدپ ٥٬دء زه دوخ ٬ه ٬س خ زه الڂ ؤس، وڀٽه خڀوخص ٬ه ٬س خ زه ٬مو ؤټؽ؛ ڄ٫ ؤوث : ٸځط

.خڄځعن ڄه ټعر ؤٿ خڀٽعدذ، وټدن ٪نغ ٬ىهمد ټؽنخ( خڀنڄىٺ)دن ٸ وـ ىڂ ټ٬ځ ټعر ؤٿ خڀٽعدذ، ٴه ٬ىڃ ؤ٬ڃ ( خڀعىخش)وڀ٭ځڃ ؤن ټؽنخ ڄه خڀځٳ ټدوىخ ٥ځٹىن

.ڄه خڀيت ؤوند خ ٬ځ ڄى، وٸ ؼسط د ڀٻ ڄه خنػ٬ځ ڀٻ آثدض ڄه خڀه ٠وش، وٸ يپ وخڀ٭ځڃ زإو ڄىـىي ب ټعر ؤٿ خڀٽعر ڄ٭ځىڂ

.ټؽنش ب خڀٽعدذ خڀ٭؛ ظٽځمىد ٬ځهد ب ڄىخ٠٭هد، و خنم اڄىىن ﴿: ٴمه ڀٻ ٸىڀ ڃ ز ڃ خڀٽعدذ ڄه ٸسځ ه ءخظىد خ عځ ٬ځهڃ ٸدڀىخ ءخڄىد . خڀ وب خڀمٷ ڄ بو ځمن ﴾ز ڄ زىد بود ټىد ڄه ٸسځ [.53و51: خڀٹ]ه ٹد ڄىهڃ ڀٽعمىن ﴿: وٸدپ ظ٭دىل ڃ وبن ٴ ٴىن ؤزىدء ټمد ٭ ٴىو ڃ خڀٽعدذ ٭ ه ءخظىد خڀ

ڃ ٭ځمىن [.246: خڀسٹش]﴾خڀمٷ وخ ﴿: ٭دىل وٸدپ ظ ف ٸدن ون ڀځإ خ عځ ٬ځهڃ ى ب ه ؤوظىخ خڀ٭ځڃ ڄه ٸسځ وٹىڀىن . بن خڀ

زىد ڀمٵ٭ىڀد زىد بن ټدن و٬ [.208و207: خإلخء]﴾ سمدن ي ؤ٬ثىهڃ و ﴿: وٸدپ ظ٭دىل بوسدخ ٬ه خڀٹن وخڀسدن ىپ ظ پ بىل خڀ م٭ىخ ڄد ؤو خ ب

ه د زىد ءخڄىد ٴدټعسىد ڄ٫ خڀ ٴىخ ڄه خڀمٷ ٹىڀىن ڄ٫ ڄمد ٬ ڄه خڀ [.83:خندجش] ﴾ظٵ ټؽنش نخ خن٭ىن، وب ٸص خڀىفد وځمدن و٬س خ زه الڂ ونڃ؛ ټمد إب ىخ

.و خنم وخنىص

Page 40: صحيح السيرة النبوية

وٵهڃ ڀس٭ؽص ىپ خ ځ خ ٬ځ وځڃ، وو٭ع، (( ٸ خألوسدء))وټود ب ظ١د٬ٳ .وزځ ڄىڀي، ويخ ڄهدـي، وو٭ط ؤڄع ب ٸص ڄى، و٭د، وؤڄدء، ويخودپ، ونڃ

.ځ خ ٬ځ وځڃ ، وخنخي ١نم (خڀٵدٸځ٣)وب خإل٤نٿ خڀسدش زث

ؤن ىپ خ ځ خ ٬ځث : ووي خڀسهٹ ٬ه خندټڃ زةىديي ٬ه ٬دجص ٠ خ ٬ى :وځڃ ٸدپ

ال ٴ٧، وال ځ٧، وال ىدذ ب خألىخٶ، وال ٩ن زدڀحص ڄؽځهد، : ڄٽعىذ ب خإل٤نٿ)) ((.زٿ ٭ٵىخ وٵك

[خنعٺ] :٬ه ٬ىٲ زه ڄدڀٻ خألف٭ ٸدپ

زدنىص ىڂ ٬ ]وؤود ڄ٭، لىت يوځىد ټىص خڀهىي [ ىڄد]خڀىيب ځ خ ٬ځ وځڃ خو٥ځٷ [:نڃ]، ٴٹدپ [نڃ، ٴٽىخ يوىڀىد ٬ځهڃ

ؤوين خؼين ٬ ـال هون ؤن ال بڀ بال خ، وؤن ١نمخ ثىپ خ؛ ! د ڄ٭ خڀهىي)) ((. ١ر ٬ځهڃ٪ن٣ خ ٬ه ټٿ هىي نط ؤين خڀمدء خڀٱ١ر خڀ

:ٴإٽعىخ ڄد ؤـدز ڄىهڃ ؤل، ب ي ٬ځهڃ، ٴځڃ ٩نس ڄىهڃ ؤل، ٴٹدپ: ٸدپ ((.ألود خند، وؤود خڀ٭دٸر، وؤود خڀىيب خن٥ٵ؛ آڄىعڃ ؤو ټزعڃ[ بين]ٴىخ؛ ! ؤزعڃ))

ټمد ؤوثط ثد : ټود ؤن ٦نؾ، ٴةخ ـٿ ڄه وځٵىد ٹىپ[ بخ]ب خوٲ وؤود ڄ٭، لىت وخ؛ ڄد و٭ځڃ ؤوث : ؤ ـٿ ظ٭ځمىين ٴٽڃ د ڄ٭ خڀهىي؟ ٸدڀىخ: ٴٹدپ ڀٻ خڀـٿ! ١نم

ټدن ٴىد ـٿ ؤ٬ځڃ زٽعدذ خ ڄىٻ، وال ؤٴٹ ڄىٻ، وال ڄه ؤزٻ ٸسځٻ، وال ڄه ـٺ ٸسٿ ب يوخ ! ټثزط : ٴٹدڀىخ. ٴةين ؤه ڀ زد ؤو ويب خ خڀ نوو ب خڀعىخش: ٸدپ. ؤزٻ

:ىڀ، وٸدڀىخ ٴ خ، ٴٹدپ ىپ خ ځ خ ٬ځ وځڃ ٬ځ ٸټزعڃ، ڀه ٹسٿ ٸىڀٽڃ، ؤڄد آوٵد ٴعؽىىن ٬ځ ڄه خنن ڄد ؤؼىعڃ، وؤڄد ب آڄثه ٴٽثزعمىي ))

((.وٸځعڃ ٴ ڄد ٸځعڃ، ٴځه ٹسٿ ٸىڀٽڃ

Page 41: صحيح السيرة النبوية

الڂ، وؤوپ ىپ خ ځ خ ٬ځ وځڃ ، وؤود، و٬س خ زه : ٴىـىد و٥نه ؼالؼص: ٸدپخجٿ ٬ځ ﴿: خ ظ٭دىل ٴ ڄه زى ب د ه و ظڃ ز وټٵ خڀځ ؤعڃ بن ټدن ڄه ٬ى ٸٿ ؤ

خڀٹىڂ خڀ٩دڀمن ڀد ه ظڃ بن خڀځ عٽس ٴأڄه وخ [.ٺخوعه خنع][. 20: خأللٹدٲ]﴾ ڄؽځ

Page 42: صحيح السيرة النبوية

ثبة يف ىارف اجل وى ب ؤىقز اجلب عي ؤىس اىنهب وسىعب األوثب

:وي خڀسىد ٬ه ٬س خ زه ٬م ٸدپ .بال ټدن ټمد ٩ه[. ټخ]بين أل٨ى : ڄد ن٭ط ٬م ٹىپ ڀء ٸ٣

ڀٹ ؤو٥إ ٨ين، ؤو ؤن ثخ ٬ځث يىث ب : زىمد ٬م ـدڀ ب ڄ ز ـٿ نٿ، ٴٹدپ خڀـٿخن .دځص، ؤو ڀٹ ټدن ټدىهڃ، ٬ځ

!ڄد ؤط ټدڀىڂ خعٹسٿ ز ـٿ ڄځڃ: ٴٹدپ. ٴ٬ ز، ٴٹدپ ڀ ڀٻٴمد ؤ٬فثر ڄثد : ټىط ټدىهڃ ب خندځص ٸدپ: ٸدپ. ٴةين ؤ٬ڂ ٬ځٻ بال ڄد ؤوظين: ٸدپ

ـدءظٻ ز ـىعٻ؟ :دڀطزىمد ؤود ب خڀىٶ ىڄد؛ ـدءظين ؤ٬ٲ ٴهد خڀٵ٪، ٴٹ: ٸدپ

ؤمل ظ خنه وبزالهد، وزإهد ڄه ز٭ بوٽدهد، ونىٸهد زدڀٹال وؤلالهد؟ٶ، زىد ؤود ٬ى آنعهڃ ـدء ـٿ ز٭فٿ ٴن، ٴن زث ثدن مل ؤنث٫ : ٸدپ ٬م

. ال بڀث بال خ : ؤڄ ٤نك، ـٿ ٴك ٹثىپ ! د ـځك: دود ٸ٣ ؤ ىظد ڄى ٹىپؤڄ ٤نثك، ـثٿ ! د ـځك: ب وديي. لىت ؤ٬ځڃ ڄد وخء خ ال ؤزق: ٴىؼر خڀٹىڂ، ٸځط

.خ ويب: ٴٹمط، ٴمد وسىد ؤن ٸٿ. ال بڀ بال خ: ٴك ٹىپ، ڀ (خڀسځٹدء)خڀو ڄه ؤٿ خڀخش ـسدپ : وخ خڀـٿ ى ىخي زه ٸدذ خألي، وٹدپ

.مسص ووٴديش :ووي خندٴ٧ ؤزى و٭ڃ ٬ه ـدز زه ٬س خ ٸدپ

بن ؤوپ و ټدن زدنىص نس٭ػ ىپ خ ځ خ ٬ځ وځڃ ؤن خڄؤش زدنىص ټدن ند ظدز٫ ؤال ظىپ بڀىد ٴعمؼىد : ڄه خنه، ٴفدء ب ىش ٤دج ؤز، وٸ٫ ٬ځ لدج٣ نڃ، ٴٹدڀط ڀ

.بو ٸ ز٭ػ ويب نٽص لڂ خڀود، وڄى٫ ڄىد خڀٹخ: و٥نؼٻ، ونود و٦نٺ؟ ٴٹدپ ند

Page 43: صحيح السيرة النبوية

ثبة ميفيخ ثذء اىىحي إىل سسىه اهلل صي اهلل عيي وسي، ورمش ؤوه شيء ؤزه عيي اىقشآ اىعظي

.ټدن ڀٻ وڀ ځ خ ٬ځ وځڃ ڄه خڀ٭م ؤز٭ىن ىص :وي خڀسىدي ٬ه ٬دجص ٠ خ ٬ىهد ؤهند ٸدڀط

ديٸص ب خڀىىڂ، ٴٽثدن ال ؤوپ ڄد زت ز ىپ خ ځ خ ٬ځ وځڃ ڄه خڀىل خڀئد خڀ .ي ئد بال ـدءض ڄؽٿ ٴځٷ خڀسك

خڀځثديل وخض –وى خڀع٭س –، ٴعمىػ ٴ ( لخء)ب لسر بڀ خنالء، ٴٽدن ٫نځى زٱد خڀ٭ي ٸسٿ ؤن ى٪ بىل ؤځ، وعوي ڀڀٻ، ب ـ٫ بىل و٩نص، ٴعوي ، لىت ـدءي خنثٷ

.وى ب د لخءٴإوين ٴٱ٥ين لىت زځٯ ڄين خنه، ب : ))ٸدپ((. ڄد ؤود زٹدت: ))ٸدپ. خٸؤ: ٴفدءي خنځٻ ٴٹدپ

ٴإوين ٴٱ٥ين خڀؽدوص لىت زځثٯ ڄثين خنهث، ب . ڄد ؤود زٹدت: ٴٹځط. خٸؤ: ؤځين، ٴٹدپ وځٷ﴿: ؤځين، ٴٹدپ زٻ خڀ ڃ ؤ زد دن ڄه ٬ځٷ. خٸ . وځٷ خڀةو ؤ و ڂخٸ . زٻ خڀإټ خڀ

دن ڄد ڀڃ ٭ځڃ. ٬ځڃ زدڀٹځڃ [((.5-2: خڀ٭ځٷ] ﴾٬ځڃ خڀةو: ٴـ٫ د ىپ خ ځ خ ٬ځ وځڃ ـٳ ٴاخيي، ٴوٿ ٬ځ و٩نص زىط وىځ ٴٹدپ

.ٴڄځىي لىت ر ٬ى خڀو٪((. ڄځىين ڄځىين)) ((.ڀٹ وط ٬ځ وٵ: )) -وؤود خن –ٴٹدپ ن٩نص

وظثٶ ]؛ ٴىخ ال ٫نٻ خ ؤزخ؛ بوٻ ڀعثٿ خڀثلڃ، [ؤز]ټال؛ : ٴٹدڀط و٩نص .، وظٹ خڀ١ٳ، ونمٿ خڀٽٿ، وظٽر خن٭وڂ، وظ٭ن ٬ځ وىخجر خنٷ[خنػ

و ؤ]ٴدو٥ځٹط ز و٩نص لىت ؤظط ٬ځ وٸص زه وىٴٿ زه ؤ زه ٬س خڀ٭ي خزه ٬ڃ و٩نص ، وټدن خڄءخ ٸ ظى ب خندځص، وټدن ٽعر خڀٽعدذ خڀ٭خين، ٴٽعر ڄه خإل٤نثٿ [ؤزهد

.زدڀ٭خوص ڄد دء خ ؤن ټعر، وټدن ىد ټسنخ ٸ ٬مڄثدخ ظثي؟ ! د خزه ؤو: ٴٹدپ ڀ وٸص. خن٫ ڄه خزه ؤوٻ! د خزه ٬ڃ: ٴٹدڀط ڀ و٩نص

خ خڀىدڄى خڀ ټثدن : وځڃ و ڄد ؤي، ٴٹدپ ڀ وٸص ٴإوي ىپ خ ځ خ ٬ځ

Page 44: صحيح السيرة النبوية

ىپ ٬ځ ڄى، د ڀعين ب ـ٬دن ڀعين ؤټىن لد ب ٫نـٻ ٸىڄٻ؟ ٴٹثدپ ثىپ خ :ځ خ ٬ځ وځڃ

ڃ ؟)) !((.ؤو ٢نـ .خو٭ڃ؛ مل إض ؤل نؽٿ ڄد ـحط ز بال ٬ىي، وبن ټين ىڄٻ ؤوٺ وخ ڄا: ٴٹدپ

–ب مل ىر وٸص ؤن ظىب، وٴع خڀىل ٴعش؛ لىت لن ىپ خ ځ خ ٬ځ وثځڃ لود خ ڄى ڄخخ ټ عيي ڄه ئوٷ ىخٷ خنسدپ، ٴٽځمد ؤوب زثوش –ٴمد زځٱىد

بوٻ ىپ خ لٹد، ٴٽه ڀثڀٻ ! د ١نم: ـسٿ ڀٽ ځٹ وٵ ظسي ڀ ـٿ، ٴٹدپٴةخ ؤوب زوش : وٵ ٴنـ٫، ٴةخ ٤دڀط ٬ځ ٴعش خڀىل خ نؽٿ ڀٻ، ٸدپ ـإ، وظٹ

.ـسٿ ظسي ڀ ـٿ، ٴٹدپ ڀ ڄؽٿ ڀٻ ((.خڀسىد))ڄه ( زدذ خڀع٭سن)ٽخ وٸ٫ ڄ٥ىال ب

: -وى ٪نغ ٬ه ٴعش خڀىل، ٴٹدپ ب لؽ –ٸدپ ـدز زه ٬س خ خألود ط ىظد ڄه خڀمدء، ٴٴ٭ط ز؛ ٴةخ خنځثٻ خڀث ـثدءين زىمد ؤود ؤڄ ب ن٭))

ڄځثىين : ـدڀ ٬ځ ټ زن خڀمدء وخأل، ٴ٬سط ڄى، ٴـ٭ط، ٴٹځط( لخء)زث﴿: ٴإوپ خ . ڄځىين ؼ . دؤهد خڀم زٻ ٴٽسث . ٸڃ ٴإو ـث . وؼدزثٻ ٴ٥هث . و وخڀ ف ((.ٴمم خڀىل وظعدز٫ –[ 5-2: خنؼ]﴾ٴد

ثق ))وخي خڀسىد ن خ ب ټعدز ب ڄىخ٫٠ ڄى، وظٽځمىد ٬ځث ڄ٥ثىال ب ؤوپ .بىديخ وڄعىد، و خنم وخنىص( ټعدذ زء خڀىل)ب (( خڀسىد

((.ؤوٺ وخ ڄاخ: ))، وخوعه دٸ بىل ٸىپ وٸص((مم))وؤوـ ڄځڃ ب ؤوپ ڄد زت ز ڄه خڀىل خڀئد خڀديٸص، ٴٽدن ال ي ئد بال : ))ٴٹىپ ؤڂ خناڄىن ٬دجصؤن خڀىيب : ٹى ڄد ټي ١نم زه بمدٶ ٬ه ٬س زه ٬من خڀځؽ(( ـدءض ڄؽٿ ٴځٷ خڀسك

:ځ خ ٬ځ وځڃ ٸدپٴٱعين لىت . ڄد ؤٸؤ: ٹځطٴ. خٸؤ: ٴفدءين ـٿ وؤود ودجڃ زىم٣ ڄه يسدؾ ب ټعدذ، ٴٹدپ))

((.٨ىىط ؤو خنىض، ب ؤځين .وټ ٥نى لػ ٬دجص ىخء

Page 45: صحيح السيرة النبوية

ڄٱد ڄى زثه ))ٴٽدن خ ټدڀعى٤حص ند إب ز٭ي ڄه خڀٹ٩ص، وٸ ـدء ڄلد خ ب .٬ه خڀ ؤو ؤي ڀٻ ب خنىدڂ، ب ـدءي خنځٻ ب خڀٹ٩ص(( ٬ٹسص

:زىي ٬ه ٬ځٹمص زه ٸ ٸدپ(( خڀالجٿ))ووي ؤزى و٭ڃ ب ((.بن ؤوپ ڄد اظ ز خألوسدء ب خنىدڂ لىت هتؤ ٸځىڃ، ب ىپ خڀىل ز٭))

.وٸ ټدن ىپ خ ځ خ ٬ځ وځڃ ي ٬فدجر ٸسٿ ز٭ؽع: ٸدپ ؤزى دڄصٸدپ ىپ خ ثځ خ ٬ځث : ٬ه ـدز زه نش ٸدپ(( مك ڄځڃ))ٴمه ڀٻ ڄد ب

:ڃ وځ (7/58/59ڄځڃ )

ٸسٿ ؤن ؤز٭ػ، بين أل٬ٴ خن)) ((.بين أل٬ٲ لفخ نٽص ټدن ځڃ ٬ځ .خوعه ټالڄ

وب٧ند ټدن ىپ خ ځ خ ٬ځ وځڃ ٪نر خنالء وخالوٵخي ٬ه ٸىڄ؛ ند خڃ ٬ځ ڄه ٬ى ڄٹدزص ب٪ندء خ خڀ١الپ خنسن ڄه ٬سديش خألوؼدن وخڀفىي ڀألىدڂ، وٸىط ١نسع ڀځىځىش

.بڀ، ځىخض خ والڄ ٬ځڄه لػ خڀسىص : ظٵن زدن٭ىن، وبال ٴمٹٹص خڀعمىػ(( خڀع٭س: وخڀعمىػ: ))وٸىڀ ب خنػ

خنوؾ : وڀٽه ن٭ط ؤالٴ٧ ٸځځص ب خڀځٱص ڄ٭ىدد. خڀوىپ ب خنىػ: -ٴمد ٸدڀ خڀهځ –ى ظثٺ : وهتف. خنىػ، ونىذ، ونؾ وظإب وؾ ڄه: ڄه ڀٻ خڀء؛ ټعمىػ، ؤ

.ؤويد ؤزى دڄص. خنفىي وى خڀىىڂ ڀځالش، وظىف وظٹ

ٲ : سڀىن خڀٵدء ڄه خڀؽدء، ټمد ٸدڀىخ. خڀعمىػ وخڀعمىٳ: وخڀ٭ذ ظٹىپ: ٸدپ خزه دڂ ـ :وـغ، ټمد ٸدپ ئزص

.ڀى ټدن ؤلفد ڄه خالـخٲ .خألـخغ: (.ؼڃ)ب ڄى٫٠ ( ٴڃ: )ؤن خڀ٭ذ ظٹىپ: ى ٬سشولؼين ؤز: ٸدپ

.ؼىڄهد: ﴾ ؤن خنخي﴿وٴىڄهد: وڄه ڀٻ ٸىپ ز٭ خنٵه : ٸځط

Page 46: صحيح السيرة النبوية

: ـدء زٱعص ٬ځ ن ڄى٬؛ ټمد ٸدپ ظ٭دىل : ؛ ؤ((لىت ٴفإي خنٷ وى زٱد لخء: ))وٸىڀ [.86:خڀىمٿ]﴾خصىخ ؤن ځٹ بڀٻ خڀٽعدذ بال نص ڄه زٻـ﴿وڄد ټىط ظ

وځٷ﴿: وٸ ټدن ووپ ي خڀىش خڀٽ٬نص و زٻ خڀ ڃ ؤ زد دن ڄثه . خٸ وځٷ خڀةوڂ. ٬ځٷ زٻ خڀإټ ؤ و ٬ځڃ زدڀٹځڃ. خٸ دن ڄد ڀڃ ٭ځڃ. خڀ و –[ 5-2: خڀ٭ځٷ] ﴾٬ځڃ خڀةو

ب ىڂ خالؼىن؛ –، وټمد إب ؤ١د ((خڀعٵن))ٸود ڀٻ ب ؤوپ ڄد وپ ڄه خڀٹآن؛ ټمدؤن ىپ خ ځ خ ٬ځ وځڃ حٿ ٬ثه : ٬ه ؤيب ٸعديش(( مك ڄځڃ))ټمد ؼسط ب

:ىڂ ىڂ خالؼىن؟ ٴٹدپ ٴ)) ((.خٺ ىڂ وڀض ٴ، وىڂ ؤوپ ٬ځ

:وٸدپ خزه ٬سد .ڂ خالؼىن، ووس ىڂ خالؼىنوڀ وسٽڃ ١نم ځ خ ٬ځ وځڃ ى

.وخ ڄد والٲ ٴوخنهى ؤو ز٭ػ ٬ځ خڀالش وخڀالڂ ب ه ڄ١دن؛ ټمد و ٬ځ ڀٻ ٬س زه ٬من

﴿ثه ڄ١ثدن : و١نم زه بمدٶ ون٨ند، وخعپ خزه بمدٶ ٬ځ ڀٻ زٹىڀ ظ٭دىل [.285: خڀسٹش]﴾ خڀ ؤوپ ٴ خڀٹآن ي ڀځىد

:ؤن ىپ خ ځ خ ٬ځ وځڃ ٸدپ: ڄدڂ ؤن ٬ه وخؼځص زه خألٹ٫ووي خإلؤوڀط مٳ بزخڃ ب ؤوپ ڀځص ڄه ڄ١دن، وؤوڀط خڀعىخش ڀط ڄ١ن ڄه ڄ١ثدن، ))

وخإل٤نٿ ڀؽالغ ٬ش ڀځص وځط ڄه ڄ١دن، وؤوپ خڀٹآن ألز٫ و٬ثه وځثط ڄثه ((.ڄ١دن

.ه ـدز زه ٬س خ ڄٴى٬د ٥نىي٬(( ظٵني))ووي خزه ڄيو ب .ونخ ر ند٬ص ڄه خڀمدزص وخڀعدز٭ن بىل ؤن ڀځص خڀٹ ڀځص ؤز٫ و٬ه

(( ڄد ؤود زٹثدت : ))؛ ٴدڀمك ؤن ٸىڀ((ڄد ؤود زٹدت: ))، ٴٹدپ((خٸؤ: ))وؤڄد ٸىپ ـٿ .دڄصڀط ٣نه ٪نه خڀٹخءش، وو٣نه ـم خوىو، وٸسځ خڀه ؤزى : وٵ؛ ؤ .ٴٹىڀ ز٭؛ ألن خڀسدء ال ظخي ب خإلؼسدض. بهند خعٵهدڄص: وڄه ٸدپ

Page 47: صحيح السيرة النبوية

وي ز١ڃ خنڃ وٴعمهد وزدڀىر وزدڀٴ٫، وٴ٭ٿ ز ؼالؼد، ((: لىت زځٯ ڄين خنه: ))وٸىڀ :ٸدپ خن٥ديب

سىش، وب٧ند ٴ٭ٿ ڀٻ ز ڀسځىخ ي، و٪نه ظإيس، ٴنظد اللعمدپ ڄد ټځٵ ز ڄه ؤ٬سدء خڀى)) ((.خڀسه وخڀ٭ٶ: ؛ ؤ(خڀل١دء)وڀڀٻ ټدن ٭ع ڄؽٿ لدپ خمىڂ، وظإوي

ڄىهد ؤن عٹ٧ ڀ٭٩مص ڄد ځٹ بڀ ز٭ خ خڀى٫ خنٷ : ب٧ند ٴ٭ٿ ڀٻ ألڄى: وٸدپ ني

، ونخ ټدن ٬ځ [5: خنڄٿ]﴾ ﴿بود ىځٹ ٬ځٻ ٸىال ؼٹال: ٬ځ خڀىٵى؛ ټمد ٸدپ ظ٭دىل وخڀالڂ بخ ـدءي خڀىل ٪نم وـه، وٱ٣ ټمد ٱ٣ خڀسٽ ڄه خإلزٿ، وعٵ ـسى خڀالش

.٬ٸد ب خڀىڂ خڀ خڀي: ، وب وخثص ((ٴـ٫ د ىپ خ ځ خ ٬ځ وځڃ بىل و٩نص يٲ ٴثاخيي : ))وٸىڀ

٬وٶ : پ نيوٸد. و نمص زه خنىٽر وخڀ٭ىٷ: ن٫ زديش؛ ٸدپ ؤزى ٬سش((: زىخيي)) .ظ٥١ذ ٬ى خڀٵ٪

، وڀٻ ألو د ؤڄخ مل ٭هي ٸسٿ ڀٻ، وال ټدن ب ((ڀٹ وط ٬ځ وٵ: ))وٸىڀڄثه : ڄه خن، وٸٿ: ٸٿ. ټال؛ ؤز وخ؛ ال ٫نٻ خ ؤزخ: وځي، ونخ ٸدڀط و٩نص

؛ ؤن ڄه ټدن ڄعٵد زٵدض خنن خنن، وخ ڀ٭ځمهد ند ؤـي خ ز نٿ خڀ٭ىخج ب وځٹ .ال ٫ني ب خڀود وال ب خوش

بوٻ ڀعثٿ خڀثلڃ، : ))ٴٹدڀط. ب ټض ڀ ڄه ٵدظ خنځځص ڄد ټدن ڄه فددي خنىص .وٸ ټدن ڄهىخ زڀٻ ځىخض خ والڄ ٬ځ ٬ى خنىخٴٷ وخنٵدٶ((. وظٶ خنػ

.٥ دلر خڀ٭ځص ڄد ٪ن ڄه ؼٹٿ ڄاووص ٬دڀ٬ه نٺ، ظ٭: ؛ ؤ((ونمٿ خڀٽٿ))ظسٷ بىل ٴ٭ٿ خنن، ٴعسدي بىل ب٥٬دء خڀٵٹن، ٴعٽر لىع ٸسٿ : ؛ ؤ(( وظٽر خن٭وڂ))

:نٺ، وم خڀٵٹن ڄ٭وڄد ؛ ألن لدظ ودٸص، ٴىـىيي و٬ڄ ىخء؛ ټمد ٸدپ ز٭١هڃ بن خنط ڄط خأللدء ڀ ڄه ڄدض ٴدعخق نط

Page 48: صحيح السيرة النبوية

٭٥ : خندپ خن٭٥؛ ؤ: هىد( خن٭وڂ)خوعد ىىد خندٴ٧ ؤزى خنفدؾ خن ؤن خنخي زثو .خندپ نه ى ٬ديڄ

بن خنخي ؤوٻ ظٽر زدندٺ خندپ خن٭وڂ، ؤو خڀىٵ خڀٹځٿ خڀى٩ن؛ ٴٹث ؤز٭ث : وڄه ٸدپز دڀسد، وٸ ٠٭ٳ خڀىف٭ص، وؤٶ ب خڀى٪، وظٽځٳ ڄد ڀ ڀ ٬ځڃ، ٴةن ڄؽٿ خ ال ٬نق

.وخ ؤ٬ځڃ. خ خڀٹىپ ٬د وخڀىىو ون٨ند .ظٽڄ ب ظٹن ٸخي، وبلدن ڄإوخي: ؛ ؤ((وظٹ خڀ١ٳ))بخ وٸ٭ط ودجسص ألل ب ون ؤ٬ىط ٴهد، : ؛ ؤ((خنن))، ووي ((وظ٭ن ٬ځ وىخجر خنٷ))

.٬وٸمط ڄ٫ دلسهد لىت ٩ن خيخ ڄه ٬، ؤو ٸىخڄد ڄه ٬د: ))وٸىپ وٸص د ڀعين ؤټىن خڀىڂ دزد ڄعمٽىد ڄه خإل٬ندن وخڀ٭ځڃ : ؛ ؤ((د ڀعين ٴهد ـ

.خڀىدٴ٫ وخڀ٭مٿ خڀدب .لىت ؤوؾ ڄ٭ٻ وؤوٺ: ؛ ٭ين((د ڀعين ؤټىن لد لن ٫نـٻ ٸىڄٻ))

.ؤوٺ وخ ٬خ ؤزخ: ؛ ؤ(وخ ڄاخ))ظىب ز٭ ي خڀٹص زٹځٿ، ن خ و٠ ٬ى، : ؛ ؤ((ٸص ؤن ظىبب مل ىر و: ))وٸىڀ

ٴةن ڄؽٿ خ خڀ ٬ى ظٷ ند وـ ، وب٬ندن ند لٿ ڄه خڀىل، ووثص ثدنص .ڀځمعٹسٿ

ؤن و٩نثص : لؼين ؤزى خالىي ٬ه ٬وش ٬ه ٬دجثص : وٸ وي خإلڄدڂ ؤن ٬ه خزه ن٭ص : وځڃ ٬ه وٸص زه وىٴٿ؟ ٴٹدپإڀط ىپ خ ځ خ ٬ځ

ٸ ؤع؛ ٴؤط ٬ځ ؼدذ زد، ٴإلس ڀى ټدن ڄه ؤٿ خڀىد مل ٽثه ٬ځث ؼثدذ )) ((.زد

.ٴد ؤ٬ځڃ. وخ بىدي له؛ ڀٽه وخي خڀ ودڂ ٬ه ٬وش ڄال :ووي خندٴ٧ ؤزى ٭ځ ٬ه ٠ندڀ ٬ه خڀ٭يب ٬ه ـدز زه ٬س خ

: ځ خ ٬ځ وځڃ حٿ ٬ه وٸص زه وىٴٿ؟ ٴٹدپؤن ىپ خ

Page 49: صحيح السيرة النبوية

((.ٸ ؤع؛ ٴخط ٬ځ ؼدذ زد، ؤزظ ب ز٥ىدن خنىص و٬ځ خڀى)) :وحٿ ٬ه زه ٬مو زه وٵٿ؟ ٴٹدپ

((.س٭ػ ىڂ خڀٹدڄص ؤڄص ولي)) :وحٿ ٬ه ؤيب ٤دڀر؟ ٴٹدپ

((.ؤوـع ڄه مش ڄه ـهىڃ بىل ٠م١دق ڄىهد)) :ٿ ٬ه و٩نص؛ ألهند ڄدظط ٸسٿ خڀٵخج وؤلٽدڂ خڀٹآن؟ ٴٹدپوح ((.ؤزهتد ٬ځ هن ب خنىص ب زط ڄه ٸر؛ ال ىر ٴ وال ور))

.وخ ؤ٬ځڃ((. خڀمك))بىديي له، وڀس٭١ ىخ ب :ٸدپ ىپ خ ځ خ ٬ځ وځڃ : ووي خڀسخ وخزه ٬دټ ٬ه ٬دجص ٸدڀط

((.وٸص؛ ٴةين ؤط ڀ ـىص ؤو ـىعن ال ظسىخ)) .وخ بىدي ـ، وو ڄال، وى ؤس

:ووي خڀسهٹ ٬ه ٬ځ زه ؤيب ٤دڀر ٠ خ ٬ى ٸدپ

ټىد ڄ٫ ىپ خ ځ خ ٬ځ وځڃ نٽص، ٴىؾ ب ز٭ وىخلهد، ٴمد خعٹسځ ف وال !خڀالڂ ٬ځٻ د ىپ خ: ـسٿ بال ٸدپ

:صوب وخ! خڀالڂ ٬ځٽڃ د ىپ خ: ڀٹ ؤعين ؤيوٿ ڄ٭ خڀىخي، ٴال ٬ن نف وال ف بال ٸدپ

.وؤود ؤن٭ :وڄ١ ٸسد لػ ڄځڃ

ٸسٿ ؤن ؤز٭ػ، بين أل٬ٴ خن)) ((.بين أل٬ٲ نٽص ټدن ځڃ ٬ځ

Page 50: صحيح السيرة النبوية

فصو ٬ځ وځڃ ٪نغ ن٭ط ىپ خ ځ خ: ٬ه ـدز زه ٬س خ ٸدپ(( خڀممن))وب

:٬ه ٴعش خڀىل ٸدپٴىط ڄى ٴٸد لثىت ىثط بىل خأل، ... ٴسىمد ؤود ؤڄ ن٭ط ىظد ڄه خڀمدء ))

﴿: ٴإوپ خ. ڄځىين ڄځىين: ٴفحط ؤځ ٴٹځط ؼ . دؤهد خڀم زثٻ ٴٽسث . ٸڃ ٴإو . و . وؼدزٻ ٴ٥ه وخڀ ف ٴد [.5-2: خنؼ]﴾ـ

((.ب ن خڀىل وظعدز٫: ٸدپ ﴿: ٴهخ ټدن ؤوپ ڄه خڀٹآن ز٭ ٴعش خڀىل ال ڄ٥ځٹد، خٺ ٸىڀ زثٻ خڀث ڃ ؤ زد خٸ

.﴾وځٷ﴿: ؤن ؤوپ ڄد وپ : وٸ ؼسط ٬ه ـدز ؼ ﴾، وخڀالجٷ نٿ ټالڄ ڄد ؤڄٽه ٬ځث دؤهد خڀم

٬ٴ ؼدود ند ٬ٴ زث ؤوال خڀ ځىدي؛ ٴةن ب دٶ ټالڄ ڄد پ ٬ځ ظٹڂ ٠نء خنځٻ ڄد ٸ .وخ ؤ٬ځڃ. يڀٿ ٬ځ ظٹڂ خڀىل ٬ځ خ خإل٪ندء(( ٪نغ ٬ه ٴعش خڀىل: ))ب ٸىڀ. بڀ

ؤ : إڀط ؤزد ځمص زه ٬س خڀنه: ٬ه ٪نن زه ؤيب ټؽن ٸدپ(( خڀممن))وٸ ؼسط ب .﴾﴿د ؤهد خنؼ: ٹآن ؤوپ ٸسٿ؟ ٴٹدپخڀ

﴾؟﴿خٸؤ زدڃ زٻ خڀ وځٷو : ٴٹځط﴿خٸؤ و: ﴾ ٴٹځط﴿د ؤهد خنؼ: ؤ خڀٹآن ؤوپ ٸسٿ؟ ٴٹدپ: إڀط ـدزخ زه ٬س خ: ٴٹدپ

:ٸدپ ىپ خ ځ خ ٬ځ وځڃ : ﴾؟ ٴٹدپزدڃ زٻوڀط ٴدعس٥ىط خڀىخي، ٴىىيثط، هخ، ٴځمد ٸ١ط ـىخ( لخء)بين ـدوض زث))

حد، ب و٩ض بىل خڀمدء؛ ٴةخ ى ٴى٩ض زن ووځٵ، و٬ه ٬نين و٬ه مشديل، ٴځڃ ؤٴإظط و٩نص ، ٴإڄهتڃ ٴثؼوين، -ولص: ؤو ٸدپ -٬ځ خڀ٭ ب خنىخء، ٴإوظين ٬ش

((.﴾﴿وؼدزٻ ٴ٥ه﴾ لىت زځٱٻ ﴿د ؤهد خنؼ : ٴإوپ خ :وخص وب ((.ـدڀ ٬ځ ټ زن خڀمدء وخأل، ٴفؽط ڄى( لخء)ٴةخ خنځٻ خڀ ـدءين زث))

.وخ ؤ٬ځڃ. وخ ك ب ظٹڂ بظدو بڀ، وبوخڀ خڀىل ڄه خ ٬ځ؛ ټمد ټودي

Page 51: صحيح السيرة النبوية

. ﴿وخڀ١م: وڄىهڃ ڄه ٬ڃ ؤن ؤوپ ڄد وپ ز٭ ٴعش خڀىل ىش ڄثد . وخڀځٿ بخ ثفوى ٸىپ ز٭ يي ڄد ظٹثڂ ڄثه وخثص ثدليب . ﴾ بىل آودڄد ٸځوي٬ٻ زٻ و

:؛ ڄه ؤن ؤوپ خڀٹآن ووال ز٭ ٴعش خڀىل((خڀمك))ي ټدوثط ڀثديل ز٭ ٴعش ؤو( وخڀ١م)﴾، وڀٽه وڀط ىش ٸڃ ٴإو. ﴿د ؤهد خنؼ

:دپون٨ند ٬ه ـىذ زه ٬س خ خڀسفځ ٸ(( خڀممن))؛ ټمد ؼسط ب شنڄد ؤي : خعٽ ىپ خ ځ خ ٬ځ وځڃ ؛ ٴځڃ ٹڃ ڀځص ؤو ڀځعن ؤو ؼالؼد، ٴٹدڀط خڄؤش

ف. وخڀ١م﴿: ٴإوپ خ. ٥دوٻ بال ظټٻ خ زٻ وڄد ٸځ. وخڀځٿ ب .﴾ڄد وي٬ٻ .وخ خألڄ لٿ خإلدپ بىل خڀىد، وزدألوپ لځط خڀىسىش

.ظخٺ حد ز٭ ء: ن خڀىل ز٭ خ وظعدز٫؛ ؤ ب ىپ خ ځ خ ٬ځ وځڃ ب خڀدڀص ؤب خڀٹدڂ، ومش ٬ه دٶ خڀ٭ڂ ، وي٬د وٸدڂ لىحبىل خ خڀٹر وخڀس٭، وخأللخ وخڀ٭س، ٴأڄه ز لىح ټٿ ڀسر ٤نر ٭، وخعم ٬ځ

.٢ندڀٵع و٬دو ټٿ ـسد ٬ى .ٴٽدن ؤوپ ڄه زدي بىل خڀعٷ ڄه خڀـدپ خأللخ ؤزى زٽ خڀٷ

.وڄه خڀٱځمدن ٬ځ زه ؤيب ٤دڀر .وڄه خڀىدء و٩نص زىط وىځ وـع ٬ځ خڀالڂ

.وڄه خنىخيل ڄىالي زه لدؼص خڀٽځيب؛ ٠ خ ٬ىهڃ وؤ٠دڃ

فصويش خڀد٤ن ڄه خعخٶ خڀم٫ لن ؤوپ خڀٹآن ڀحال ٫نع٥ٳ ؤلڃ ڄىث ب ڄى٫ خندن وڄ

وڀى لٴد وخلخ ٴځٹ ٬ځ ڀدن وڀ ٴځعس خألڄ و٫نعځ٣ خنٷٴٽدن ڄه نص خ وٴ١ځ وڀ٥ٵ نځٹ ؤن لفسهڃ ٬ه خڀمدء؛ ټمد ٸدپ خ ظ٭ثدىل بوسثدخ

د﴿: ٬ىهڃ ب ٸىڀ د ڄځحط ل ود ـ مدء ٴى ىد خڀ هسد وؤود ڀم خ و ڄىهد . وؤود ټىد وٹ٭خ هدزد ڀ عم٫ خڀأن ف م٫ ٴمه ڀځ . ڄٹد٬ زمه ٴ خڀإ ؤ ؤ وؤود ڀد و

خ زهڃ خي زهڃ [.20 -8: خنه]﴾ ؤڂ ؤ

Page 52: صحيح السيرة النبوية

وڄد ىسٱ نڃ وڄد ثع٥٭ىن بهنثڃ ٬ثه خڀثم٫ ڄد ظىڀط ز خڀد٤ن ﴿و:وٸدپ ظ٭دىل .[121 – 120: خڀ٭خء]﴾ن٭وڀىن

:ووي خندٴ٧ ؤزى و٭ڃ ٬ه خزه ٬سد ٸدپټدن خنه ٭ون بىل خڀمدء عم٭ىن خڀىل، ٴةخ لٵ٩ىخ خڀٽځمص خيوخ ٴهد ظ٭د، ٴإڄثد

.الخڀٽځمص ٴعٽىن لٹد، وؤڄد ڄد خيوخ ٴعٽىن زد٤ومل ظٽثه خڀىفثىڂ –ٴځمد ز٭ػ خڀىيب ځ خ ٬ځ وځڃ ڄى٭ىخ ڄٹد٬ڃ، ٴټوخ إلزځ

.خ ألڄ ٸ لغ ب خأل: ٴٹدپ نڃ بزځ –ڄ د ٸسٿ ڀٻ ٴس٭ػ ـىىيي، ٴىـوخ ىپ خ ځ خ ٬ځ وځڃ ٸدجمد ځ زن ـسځن، ٴإظىي ٴإووي

.لغ ب خألخ خألڄ خڀ : ، ٴٹدپ :و٬ى ٸدپ

خو٥ځٷ ىپ خ ځ خ ٬ځ وځڃ وؤمدز ٬دڄه بىل ىٶ ٬ٽد٦، وٸ لثٿ زثن ڄد : خڀد٤ن وزن و خڀمدء، وؤځط ٬ځهڃ خڀهر، ٴـ٭ط خڀد٤ن بىل ٸىڄهڃ، ٸدڀىخ

بال ڄه ء ڄد خٺ : ٴٹدڀىخ. لٿ زىىد وزن و خڀمدء، وؤځط ٬ځىد خهر: ڀٽڃ؟ ٸدڀىخٴدو٩وخ ڄد خ خڀ لدپ زىىثد وزثن وث ]لغ، ٴد٠زىخ ڄدٶ خأل وڄٱدد،

[.ٴدو٥ځٹىخ ١زىن ڄدٶ خأل وڄٱدد! خڀمدء؟٬دڄه بىل ىٶ ٬ٽد٦، وى ځ –( ٦نٿ)وى زث -( هتدڄص)ٴم خڀىٵٷ خڀ ؤووخ ٥نى

خ خڀ لدپ زىىد وزن وث : ڀ، ٴٹدڀى زإمدز الش خڀٵف، ٴځمد ن٫ خڀٹآن خعم٭ىخ .خڀمدء

ءخود ٬فسد﴿د ٸىڄىد : ٴـ٭ىخ بىل ٸىڄهڃ، ٴٹدڀىخ م٭ىد ٸ وڀثه . بود ٴأڄىد ز بىل خڀ هخ زىد ؤل ٺ ز ﴿: ، ٴإول خ بىل وس ځ خ ٬ځ وځڃ ﴾و بڀ ٸٿ ؤول عم٫ وٵ خ ؤو

ءخود ٬فسد م٭ىد ٸ .﴾ڄه خڀفه ٴٹدڀىخ بود ((.خڀممن))ؤوـدي ب

:ووي ؤزى زٽ زه ؤيب سص ٬ى ٸدپ

Page 53: صحيح السيرة النبوية

بو مل ظٽه ٸسځص ڄه خنه بال ونڃ ڄٹد٬ ڀځم٫، ٴةخ وپ خڀىل؛ ن٭ط خنالجٽثص ثىظد ٴةخ ن٭ط خنالجٽص ووخ ثفخ، ٴځثڃ ٴ٭ثىخ : ٵد، ٸدپټىض خن ؤڀٹعهد ٬ځ خڀ

﴾؟ ٴةن ټدن ٣ند ٽىن ب ﴿ڄدخ ٸدپ زٽڃ: ئوهڃ لىت ىپ، ٴةخ وپ؛ ٸدپ ز٭١هڃ ڀس٭ؤڄ خڀٱر، ؤو : ﴾، وبن ټدن ٣ند ٽىن ب خأل ڄه ﴿ٸدڀىخ خنٷ وى خڀ٭ځ خڀٽسنخڀمدء

ٴعم٭ خڀد٤ن، . ٽىن ټخ وټخ: ، ٴٹدڀىخڄىض ، ؤو ء ٣ند ٽىن ب خأل ظٽځمىخ ز .ٴىڀىو ٬ځ ؤوڀدجهڃ

ٴځمد ز٭ػ خڀىيب ځ خ ٬ځ وځڃ يلوخ زدڀىفىڂ، ٴٽدن ؤوپ ڄه ٬ځڃ د ؼٹٳ، ٴٽدن و خڀٱىڃ ڄىهڃ ى٥ځٷ بىل ىم، ٴزك ټٿ ىڂ دش، وو خإلزٿ ٴىم ټٿ ىڂ ز٭ثنخ، ٴإث٪

ال ظٵ٭ځىخ؛ ٴةن ټدوط خڀىفىڂ خڀيت هعون د وبال ٴةو : ٭١هڃ ڀس٭خڀىد ب ؤڄىخنڃ، ٴٹدپ زپ ڄىهد ء، ٴٽٵىخ. ألڄ لغ .ٴى٩وخ؛ ٴةخ خڀىفىڂ خڀيت هعي د ټمد مل

.﴾ٴځمد ل١وي ٸدڀىخ ؤوعىخ﴿وٲ خ خنه ٴم٭ىخ خڀٹآن خأل، ٴإظىين ڄه ټٿ خ لغ لغ ب: وخو٥ځٹط خڀد٤ن بىل بزځ ٴإووي، ٴٹدپ

.د ىد خنغ: ؤ زعزص، ٴأظىي زعزص هتدڄص، ٴٹدپ .ووخي خڀسهٹ وخندټڃ ٬ه ٥٬دء زه خڀدجر

:وؼسط ب خنغ ٬ه خزه ٬سد ٠ خ ٬ىهمد ٸدپڄ زثىفڃ [ڄه خألود]ټدن ىپ خ ځ خ ٬ځ وځڃ ـدڀد ب وٵ ڄه ؤمدز ، ٴ

:پ٩٬ڃ ٴدعىد، ٸد ((.ڄد ټىعڃ ظٹىڀىن بخ ټدن ڄؽٿ خ ب خندځص؟))

ؤټدن ڄ ثد ب : ٸځط ڀځ: ٸدپ ڄ٭م –ىڀ ٩٬ڃ، ؤو ٬نىض ٩٬ڃ : ټىد وٹىپ: ٸدپ :ٸدپ –و٭ڃ؛ وڀٽه ځ٩ط لن ز٭ػ خڀىيب ځ خ ٬ځ وځڃ : خندځص؟ ٸدپ

ٺ خن بخ ٸ١ ؤڄخ ثسك نځثص ٴةو ال ڄ د نىض ؤل، وال ندظ، وڀٽه زىد ظسد))خڀ٭، ب سك ؤٿ خڀمدء خڀ ځىهنڃ، لىت سځٯ خڀعسك ي خڀمدء خڀود، ب ثعى

﴿ڄدخ ٸدپ : ؤٿ خڀمدء خڀ ځىن نځص خڀ٭، ٴٹىپ خڀه ځىن نځص خڀ٭ نمځص خڀ٭

Page 54: صحيح السيرة النبوية

بىل ي خڀمدء، و٫ن٥ثٳ ﴾؟ ٴىوهنڃ، و٫ن ؤٿ ټٿ ندء ندء؛ لىت ىعه خنزٽڃ ((.وون[ ٴ]ٴنڄىن، ٴمد ـدئوخ ز ٬ځ وـه ٴهى لٷ، وڀٽىهڃ ٹٴىن خنه خڀم٫

[خنعٺ] :٬ه ؤيب ش ٠ خ ٬ى ؤن ويب خ ځ خ ٬ځ وځڃ ٸدپ

٬ځ بخ ٸ١ خ خألڄ ب خڀمدء؛ ٠زط خنالجٽص زإـىمعهد و١٭دود ڀٹىڀ؛ ټإو ځځص))٪ ٬ه ٸځىڃ ٸدڀىخ ڄدخ ٸدپ زٽڃ ٸدڀىخ بخ﴿، ٴث[ىٵڃ ڀٻ]ٵىخن : ﴾ ڀځث ٸثدپ ٴ

خڀم٫ [ وخ]خڀم٫، وڄعٸث[ وخ]ٴم٭هد ڄعٸث[. 13: سإ]﴾ ﴿خنٷ وى خڀ٭ځ خڀٽسني -ز٭١ ٴىٶ ز٭: ٽخ زثن ( وٴثؾ : وب ڀٵ٧ )ووٳ ٵدن زٽٵ؛ ٴمٴهد وز[ خنعم٫]ٴځٹهد ٬ځ ڀدن خڀدل ؤو خڀٽده، ٴند ؤيٺ خڀهدذ م٫ خڀٽځمص، -ؤدز٭

، وند ؤڀٹدد ٸسٿ ؤن ټ، ٴٽذ ڄ٭هد ڄدجثص ټزثص، [بىل دلس ٴمٶ]ٸسٿ ؤن ځٹد ٶ زعځٻ خڀٽځمص خڀثيت نث٫ ڄثه : ؤڀ ٸ ٸدپ ڀىد ىڂ ټخ وټخ: ٴٹدپ ټخ وټخ، ٴ

((.خڀمدء .ؤوـ خڀسىد

:ص ٠ خ ٬ىهد ٸدڀطو٬ه ٬دجإپ ؤود ىپ خ ځ خ ٬ځ وځڃ ٬ه خڀٽهدن؟ ٴٹدپ نڃ ىپ خ ځ خ ٬ځث

:وځڃ ((.ڀىخ زء))

ٴةهنڃ ٪نؼىن ؤلدود خڀء ٽىن لٹد؟ ٸدپ ىپ خ ځ خ ٬ځث ! د ىپ خ: ٸدڀىخ :وځڃ

خڀـدـص، ٴىځ٥ىن ٴهد ؤټؽث ظځٻ خڀٽځمص ڄه خنٷ ٫ن٥ٵهد خنين،)) د ب ؤن وڀ ٸ ٴٹ ((.ڄه ڄدجص ټزص

[.خوعه خنعٺ. ]ؤوـ خڀىدن

Page 55: صحيح السيرة النبوية

فصو ب ټٵص بظدن خڀىل بىل ىپ خ ځ خ ٬ځ وځڃ

.ٸ ظٹڂ ټٵص ڄد ـدءي ـٿ ب ؤوپ ڄش ، وؼدين ڄش ؤ١د :و٬ه ٬دجص ٠ خ ٬ىهد

:دڂ إپ ىپ خ ځ خ ٬ځ وځڃ ٸدپؤن خندغ زه :ټٳ إظٻ خڀىل؟ ٴٹدپ! د ىپ خ

؛ ٴىٵڃ ٬ين وٸ و٬ط ڄد ٸدپ، وؤلدود )) ؤلدود إظين ڄؽٿ ځځص خن، وى ؤي ٬ځ ((.عمؽٿ يل خنځٻ ـال ٽځمين؛ ٴإ٬ ڄد ٹىپ

:ٸدڀط ٬دجص ٠ خ ٬ىهد٬ځ وځڃ ىپ ٬ځ خڀىل ب خڀىڂ خڀ خڀي؛ ٴٵڃ ٬ى وبن ـسى وڀٹ ؤع ځ خ

.ڀعٵ ٬ٸد .، وؤن((خڀممن))ؤوـدي ب

:وب لػ خإلٴٻ ٸدڀط ٬دجصٴىخ؛ ڄد خڂ ىپ خ ځ خ ٬ځ وځڃ ، وال وؾ ؤل ڄه ؤٿ خڀسط لىت ؤوپ ٬ځ،

وى ب –ڄه خڀ٭ٶ دء، لىت بو ټدن عم ڄى ڄؽٿ خنمدنٴإوي ڄد ټدن إوي ڄه خڀسل .ڄه ؼٹٿ خڀىل خڀ ؤوپ ٬ځ -ىڂ دض

:وني ٬ه ٬سديش زه خڀدڄط ٸدپ(( مك ڄځڃ))وب وب . )ټدن ىپ خ ځ خ ٬ځ وځڃ بخ ؤوپ ٬ځ خڀىل ټذ ڀڀٻ ، وظز وـه

(.ڄى وم ٬ى، وټىد و٭ٲ ڀٻ: وخص﴾ ﴿ال عى خڀٹد٬ون ڄه خنثاڄىن : لػ زه ؼدزط لن وڀط(( خڀممن))وب

.﴾﴿ن ؤويل خڀ١: ، ٴځمد ٽ خزه ؤڂ ڄٽعىڂ ٠خظ وڀط[95:خڀىدء]وټدوط ٴى ىپ خ ځ خ ٬ځ وځڃ ٬ځ ٴى، وؤود ؤټعر، ٴځمد وپ خڀىل : ٸدپ

.ټديض ٴىي ظ ٴى :ٸدپ يل ٬م: ٬ه ٭ځ زه ؤڄص ٸدپ(( مك ڄځڃ))وب

Page 56: صحيح السيرة النبوية

ؤٺ ؤن ظى٩ بىل ىپ خ ځ خ ٬ځ وځڃ وى ىل بڀ؟ ٴٴ٫ ٤ٲ خڀؽىذ ٬ثه .؛ ٴةخ ى ١نم خڀىـ، وى ٱ٣ ټمد ٱ٣ خڀسٽ(خن٭خوص)وى ىل بڀ زث وـه

ىيش وـط ز٭ ڀثٻ ڄه لػ ٬دجص ند وپ خنفدذ، وؤن (( خڀممن))وؼسط ب ٴـ٭ط بىل ىپ خ ځ خ ٬ځث ! ٸ ٬ٴىدٺ د ىيش: ڀال، ٴٹدپ ٬م( خنىد٫)بىل

، وخڀ٭ٶ ب [ب ٴ٫ ٬ى]وځڃ، ٴإڀع وى ـدڀ ع٭ وخڀ٭ٶ ب ي، ٴإول خ بڀ، :، ب ٴ٫ ؤ ٴٹدپ[ڄد و٠٭]ي

((.بو ٸ ؤن ڀٽه ؤن نـنت ندـعٽه))ٴپ خ ٬ځ ؤو مل ٽه خڀىل ٱر ٬ى بلد زدڀٽځص ؛ زڀٿ ؤو ـدڀ، ومل ثٹ٣

.خڀ٭ٶ ؤ١د ڄه ي؛ ځىخض خ والڄ يخجمد ٬ځ ټىد ٬ى ىپ خ ځ خ ٬ځ وځڃ وؤوثپ : ووي ؤزى ٭ځ ٬ه خڀٵځعدن زه ٬دڃ ٸدپ

ٵعىلص ، وٴٮ ن٭ وٸځس ند إظ ڄه خ ٬ث ٬ځ، وټدن بخ ؤوپ ٬ځ يخڂ زي و٬ىدي ڄ [.ٴٽىد و٭ٲ ڀٻ ڄى]وـٿ،

:ووي ؤن وؤزى و٭ڃ ٬ه ؤندء زىط ٸدڀطټځهد، ( خندجش)بين وش زڄدڂ خڀ٭١سدء، ودٸص ىپ خ ځ خ ٬ځ وځڃ ب وڀط ٬ځ ))

.وټديض ڄه ؼٹځهد ظٶ ١٬ خڀىدٸص : خ زه ٬مو ٸدپووي ؤن ؤ١د ٬ه ٬س

وى خټر ٬ځ خلځعث، ٴځثڃ ( خندجش)ؤوڀط ٬ځ ىپ خ ځ خ ٬ځ وځڃ ىش .ظع٫٥ ؤن نمځ، ٴىپ ٬ىهد

:ووي خزه ڄيو ٬ه ؤڂ ٬مو ٬ه ٬مهد، ٴدوثٶ (خندجش)ؤو ټدن ب ڄن ڄ٫ ىپ خ ځ خ ٬ځ وځڃ ، ٴىڀط ٬ځ ىش

.ص ڄه ؼٹځهد٬ىٷ خڀخلځ .وخ ر ڄه خ خڀىـ

٬ځ ىپ خ ځ خ ٬ځث وثځڃ ( خڀٵعك)ووپ ىش (( خڀممن))ب ٸ ؼٹط ب .ڄـ٭ ڄه خنسص وى ٬ځ خلځع، ٴٽدن ٽىض ظدش وظدش، نر خندپ، وخ ؤ٬ځڃ

Page 57: صحيح السيرة النبوية

فصوب . وٸآو ٴةخ ٸآودي ٴدظس٫ ٸآوبن ٬ځىد ن٭ . ز ڀدو ڀع٭فٿ ز ﴿ال نٺ: ٸدپ خ ظ٭دىل [.29-26: خڀٹدڄص]﴾ بن ٬ځىد زدو: ٤]﴾ ﴿وال ظ٭فٿ زدڀٹآن ڄه ٸسٿ ؤن ٹ١ بڀٻ ول وٸٿ ذ يين ٬ځمد: وٸدپ ظ٭دىل

224] وټدن خ ب خالزعخء؛ ټدن ٬ځ خڀالش وخڀالڂ ڄه ش ل ٬ځ ؤوي ڄه خڄځٻ ڄثد

ٿ دزٹ ب خڀعالوش، ٴإڄي خ ظ٭دىل ؤن ىط ڀڀٻ لىت ٵٮ ڄه ىل بڀ ٬ه خ ٬ وـخڀىل، وظٽځٳ ڀ ؤن ٩نم٭ ب ي، وؤن ٬ځ ظالوظ وظسځهه وؤن سى ڀ وٵثي

.وى٠م، وىٸٵ ٬ځ خنخي ڄى .﴾ن ڄه ٸسٿ ؤن ٹ١ بڀٻ ول وٸٿ ذ يين ٬ځمدآ﴿وال ظ٭فٿ زدڀٹ: ونخ ٸدپ

: ﴾؛ ؤ﴿وٸآوث ب ٺ، : بن ٬ځىد ن٭﴾؛ ؤ. ﴿ال نٺ ز ڀدوٻ ڀع٭فٿ ز: وٸىڀ﴿ب ٴدعم٫ ڀ وظزي، : ﴾؛ ؤ﴿ٴدظس٫ ٸآوظالي ٬ځٻ خنځٻ، : ﴾؛ ؤ﴿ٴةخ ٸخوديوظٹؤي،

.﴾﴿وٸٿ ذ يين ٬ځمد: ﴾؛ وى و٩ن ٸىڀبن ٬ځىد زدو :٬ه خزه ٬سد ٸدپ(( خڀممن))وب

: ځ خ ٬ځ وځڃ ٭دب ڄه خڀعىٿ ش، ٴٽدن ٪نٺ ٵع، ٴثإوپ خ ټدن ىپ خن٭ ب ثٺ ب ظٹثؤي، : ﴾؛ ٸدپبن ٬ځىد ن٭ وٸآو. ﴿ال نٺ ز ڀدوٻ ڀع٭فٿ ز

ٴٽثدن بخ ؤظثدي : ﴾؛ ٸدپ﴿ب بن ٬ځىد زدوٴدعم٫ ڀ وؤوط، : ﴾﴿ٴةخ ٸؤودي ٴدظس٫ ٸآو .ر ٸؤي ټمد و٬ي خ ٬ وـٿـٿ ؤ٤ٶ، ٴةخ

ٴٿ

ب ظعدڂ خڀىل بىل ىپ خ ځ خ ٬ځ وځڃ وى ڄٶ ند ـثدء : ٸدپ خزه بمدٶ@ .ڄى، وٸ ٸسځ زٹسىڀ، ونمٿ ڄى ڄد نځ ٬ځ ٠د خڀ٭سدي وى٥هڃ

ز٭ثىن خ -وڀځىسىش ؤؼٹدپ وڄاووص ال ٪نمځهد وال ع١ځ٫ د بال ؤٿ خڀٹىش وخڀ٭ڂ ڄه خڀٿ .ند ځٹىن ڄه خڀىد، وڄد ي ٬ځهڃ ٣ند ـدئوخ ز ٬ه خ ٬ وـٿ –وظىٴٹ

Page 58: صحيح السيرة النبوية

ٴم١ ىپ خ ځ خ ٬ځ وځڃ ٬ځ ڄد ؤڄ خ ز ٬ځ ڄد ځٹ ڄه ٸىڄ ڄه خنالٲ .وخألي

وآڄىط و٩نص زىط وىځ وٸط ند ـدءي ڄه خ، ووخظ ٬ځ ؤڄثي، : ٸدپ خزه بمدٶ

.وټدوط ؤوپ ڄه آڄه زد وىڀ، وٸط ند ـدء ڄىڄه ي ٬ځ، –ٴىٵٳ خ زڀٻ ٬ه ىپ خ ځ خ ٬ځ وځڃ، ال م٫ حد ٽ

بال ٴؾ خ ٬ى د؛ بخ ـ٫ بڀهد ظؽسع ونٵٳ ٬ى ، وظٸ –وظٽر ڀ، ٴمو ڀٻ .٠ددوهتىن ٬ځ ؤڄ خڀىد، ٠ خ ٬ىهد وؤ

ٸدپ ىپ خ ثځ خ : ولؼين دڂ زه ٬وش ٬ه ؤز ٬ه ٬س خ زه ـ٭ٵ ٸدپ: ٸدپ :٬ځ وځڃ

((.ؤڄض ؤن ؤز و٩نص زسط ڄه ٸر؛ ال ىر ٴ وال ور)) .ڄه لػ دڂ(( خڀممن))وخ خنػ ٢نؾ ب

.خڀځاڀا خىٲ: د ىد( خڀٹر: )ٸدپ خزه دڂ

فصو

ټ ڄه ؤځڃ ب ټ ڄعٹڄ خإلالڂب ڄه خڀمدزص ونڃ

وټدن ٬ٵٳ ؤود خأل٭ػ زه ٸ –وي خزه بمدٶ ٬ه بد زه ٬ٵٳ ٬ه ؤز ٬ٵٳ :ؤو ٸدپ –ألڄ

ؤدڂ خنؿ، وټدن خڀ٭سد زه ٬س خن٥ځر خڄءخ ظدـخ، ٴإظع ( ڄىن)ټىط خڄءخ ظدـخ، ٴٹڄط .ؤزعد٪ ڄى

ه ب وؾ ـٿ ڄه وسدء، ٴٹدڂ ځ ندي خڀٽ٭سص، ب وـط خڄثؤش ٴٹدڄثط ٴسىد ٥ن: ٸدپ .ظځ، ووؾ الڂ ٴٹدڂ ځ ڄ٭

Page 59: صحيح السيرة النبوية

!بن خ خڀه ڄد ؤي ڄد ى؟! ڄد خ خڀه ؟! د ٬سد: ٴٹځطخ ١نم زه ٬س خ ٬ڃ ؤن خ ؤځ، وؤن ټىى ټي وٸ ثعٵعك ٬ځث، : ٴٹدپ

.ط وىځ آڄىط ز، وخ خڀٱالڂ خزه ٬م ٬ځ زه ؤيب ٤دڀر آڄه زوي خڄؤظ و٩نص زى ٴٽىط ؤټىن خز٭د: ٸدپ ٬ٵٳ .ٴځعين ټىط آڄىط ىڄح

:وب وخص ٬ى ٸدپ

ب ... ب وؾ ـٿ ڄه وسدء ٸر ڄى، ٴى٩ بىل خڀم، ٴځمد آد ٸ ڄدڀط ٸدڂ ثځ .ټ ٸدڂ و٩نص وخءي

:ٸدپ[ ٬ه ٬ٵٳ]٪نن زه ٬ٵٳ ووي خزه ـ زىي ٬ه ، ٴىڀط ٬ځ خڀ٭سد زه ٬س خن٥ځر، ٴځمد ٤ځ٭ط خڀثم، (ڄٽص)ـحط ڄه خندځص بىل

ؤٸسٿ دذ، ٴڄ زسي بىل خڀمدء، ب خعٹسٿ –وؤود ؤو٩ بىل خڀٽ٭سص –ولځٹط ب خڀمدء ػ لىت ـدءض خڄثؤش خڀٽ٭سص، ٴٹدڂ ڄعٹسځهد، ٴځڃ ځسػ لىت ـدء الڂ ٴٹدڂ ٬ه ٬نى، ٴځڃ ځس

ٴٹدڄط وځٵهمد، ٴټ٫ خڀدذ، ٴټ٫ خڀٱالڂ وخنؤش، ٴٴ٫ خڀدذ، ٴٴ٫ خڀٱالڂ وخنؤش، ٴىث .خڀدذ دـخ، ٴفخ ڄ٭

خ ١نم : ٴٹدپ. ال: ؤظ ڄه خ؟ ٴٹځط! ؤڄ ٩٬ڃ؟: ٴٹدپ! ؤڄ ٩٬ڃ! د ٬سد: ٴٹځطخ ٬ځ زثه ؤيب : ٸدپ. ال: الڂ؟ ٸځطؤظ ڄه خڀٱ. زه ٬س خ زه ٬س خن٥ځر؛ خزه ؤو

ي : ٸدپ. ال: ٸدڀط. ال: ؤظ ڄه ي خنؤش خڀيت وځٵهمد؟ ٸځط –٠ خ ٬ى -٤دڀروخ لؼين ؤن زٻ ذ خڀمدء وخأل ؤڄي ثخ . و٩نص زىط وىځ وـص خزه ؤو

خ خڀه ن ثاالء ؤ٬ځڃ ٬ځ ٨ه خأل ټځهد ؤلخ ٬ځ خڀ ظخڃ ٬ځ، وخن خ؛ ڄد .خڀؽالؼص

:ووي خزه ـ ؤ١د ٬ه خزه ٬سد ٸدپ .ؤوپ ڄه ځ ٬ځ

:و٬ه ـدز ٸدپ ىڂ خڀؽالؼدء .ز٭ػ خڀىيب ځ خ ٬ځ وځڃ ىڂ خالؼىن، وځ ٬ځ

Page 60: صحيح السيرة النبوية

:و٬ه زه ؤٸڃ ٸدپ .ؤوپ ڄه ؤځڃ ڄ٫ ىپ خ ځ خ ٬ځ وځڃ ٬ځ زه ؤيب ٤دڀر

.ؤزى زٽ ؤوپ ڄه ؤځڃ: ٴټظ ڀځىى٭، ٴإوٽي، وٸدپ[: ٬مو زه ڄش: ]ٸدپ .ؤوپ ڄه ؤځڃ ي خألڄص ؤزى زٽ خڀٷ: وٸدپ آوون

وٸسثٿ -و٨د خڀدٸدض -بن و٩نص ؤوپ ڄه ؤځمط ڄه خڀىدء: وخنم٫ زن خألٸىخپ ټځهد .خڀـدپ ؤ١د

.وؤوپ ڄه ؤځڃ ڄه خنىخيل زه لدؼصڃ ڄه خڀٱځمدن ٬ځ زه ؤيب ٤دڀر؛ ٴةو ټدن ٱنخ يون خڀسځىٮ ٬ځ خنثهى، وؤوپ ڄه ؤځ

.واالء ټدوىخ ب خٺ ؤٿ خڀسطوؤوپ ڄه ؤځڃ ڄه خأللخ ؤزى زٽ خڀٷ، وبالڄ ټدن ؤوٵ٫ ڄه بالڂ ڄه ظٹڂ ټڃ؛

، وټثدن ب ټدن خ ڄ٭٩مد، وجد ب ٸ ڄٽڄد، ودلر ڄدپ، ويخ٬ص بىل خإلالڂ .١نسسد ڄعإڀٵد، سپ خندپ ب ٤د٬ص خ وىڀ

٬ه ؤيب خڀيخء ب لػ ڄد ټدن زن ؤيب زٽ و٬م ٠ (( مك خڀسىد))وٸ ؼسط ب :ٴٹدپ ىپ خ ځ خ ٬ځ وځڃ : خ ٬ىهمد ڄه خنىڄص، وٴ

ٴهٿ ؤوعڃ . زىٵ وڄدڀ وخدينو. ٶ: وٸدپ ؤزى زٽ. ټزط: بن خ ز٭ؽين بڀٽڃ، ٴٹځعڃ)) .ٴمد ؤو ز٭د( ((. ڄظن)ظدټى يل دليب؟

.وخ ټدڀى ٬ځ ؤو ؤوپ ڄه ؤځڃ ٠ خ ٬ى :وٸ وي خڀعڄ وخزه لسدن ٬ه ؤيب ٭ ٸدپ

ؤڀط ؤلٷ خڀىد د؟ ؤڀط ؤوپ ڄه ؤثځڃ؟ ؤڀثط : ٸدپ خزى زٽ خڀٷ ٠ خ ٬ى دلر ټخ؟

:وخص خزه ـ ٬ه زه ؤٸڃ ٸدپوٸ ظٹڂ .ؤوپ ڄه ؤځڃ ٬ځ زه ؤيب ٤دڀر

ؤوپ ڄه ؤځڃ ؤزى زٽ خڀٷ : ٴټظ إلزخڃ خڀىى٭، ٴإوٽي، وٸدپ: ٸدپ ٬مو زه ڄش .٠ خ ٬ى

Page 61: صحيح السيرة النبوية

.وخ ى خنهى ٬ه نهى ؤٿ خڀىص :٬ه ٬مد زه د ٸدپ(( مك خڀسىد))وؼسط ب

.ځ خ ٬ځ وځڃ وڄد ڄ٭ بال نص ؤ٬س، وخڄؤظدن، وؤزى زٽ ؤط ىپ خ :ووي خإلڄدڂ ؤن وخزه ڄدـ ٬ه خزه ڄ٭ىي ٸدپ

ىپ خ ځ خ ٬ځ وځڃ، وؤزى زٽ، و٬مد، وؤڄ نص، : ؤوپ ڄه ؤ٨ه خإلالڂ س٫ .وهر، وزالپ، وخنٹخي

ز٭م، وؤڄد ؤزى زٽ ٴمى٭ خ زٹىڄث، وؤڄثد ٴإڄد ىپ خ ځ خ ٬ځ وځڃ ٴمى٭ خدجڃ؛ ٴإوڃ خنټىن، ٴإڀسىڃ ؤي٪ خن، وهوڃ ب خڀم، ٴمد ڄىهڃ ڄه ؤل بال وٸ وخظدڃ ٬ځ ڄد خخيوخ؛ بال زالال؛ ٴةو دوط ٬ځ وٵ ب خ، ودن ٬ځ ٸىڄ،

.ؤل ؤل: وى ٹىپ( ڄٽص)٭دذ ٴإووي، ٴإ٥٬ىي خڀىڀخن، ٴف٭ځىخ ٥ىٴىن ز بڄه لػ ؤيب ؤڄدڄص ٬ه ٬مو زه ٬سص خڀځم ٠ خ ٬ى (( مك ڄځڃ))وؼسط ب

:ٸدپ، وى لىح ڄعىٳ، (ڄٽص)ؤظط ىپ خ ځ خ ٬ځ وځڃ ب ؤوپ ڄد ز٭ػ وى زث

خ ؤځٻ؟ : ٸځط((. ىپ خ: ))وڄد خڀىيب؟ ٸدپ: ٴٹځط((. ؤود ويب: ))ڄد ؤوط؟ ٸدپ: ٴٹځط :مب ؤځٻ؟ ٸدپ: ٸځط((. و٭ڃ: ))ٸدپ ((.دڂؤن ظ٭س خ ولي ال ٻ ڀ، وظٽ خألىدڂ، وظىٿ خألل))

و٭ڃ ڄد ؤځط ز، ٴمه ظس٭ٻ ٬ځ خ؟: ٸځط: ٸدپ .ؤزد زٽ وزالال: ٭ين((. ل و٬س: ))ٸدپ .ڀٹ ؤعين وؤود ز٫ خإلالڂ: ٴٽدن ٬مو ٹىپ: ٸدپال؛ وڀٽه خنٷ زٹىڄٻ؛ ٴةخ ؤوض ؤين : ))ٴدظس٭ٻ د ىپ خ؟ ٸدپ: ٸځط. ٴإځمط: ٸدپ

((.ٸ وـط ٴدظس٭ينخڃ ـى، وظٵن ڀٻ زإيب زٽ وزثالپ (( ل و٬س: ))ڄ٭ىن ٸىڀ ٬ځ خڀالڂ بن: وٹدپ

ٴٹ٣ ٴ و٩؛ ٴةو ٸ ټدن ند٬ص ؤځمىخ ٸسٿ ٬مو زه ٬سص، وٸ ټدن زه لدؼص ؤځڃ ٸسٿ زالپ ؤ١د، ٴځ٭ځ ؤو ؤو ز٫ خإلالڂ نر ٬ځم، ٴةن خناڄىن ټدوىخ ب خٺ عون

Page 62: صحيح السيرة النبوية

٫ ٬ځ ؤڄڃ ټؽن ؤل ڄه ٸخزدهتڃ، ي٪ خألـدور، ي٪ ؤٿ خڀسديثص ڄثه زةالڄهڃ، ال ٥ځ .وخ ؤ٬ځڃ. خأل٬خذ

:٬ه ٭ زه ؤيب وٸد(( مك خڀسىد))وب ب خڀىڂ خڀ ؤځمط ٴ، وڀٹ ڄٽؽثط ثس٭ص ؤثدڂ، وبين ڀؽځثػ [ بال]ڄد ؤځڃ ؤل))

((.خإلالڂ ب خڀىڂ خڀ ؤځمط: ))ؤڄد ٸىڀ بال ب خڀىڂ خڀث : ))ٴهٿ، ووي(( ٴ ڄد ؤځڃ ؤل

، وى ڄٽٿ؛ ب ٹع١ ؤو مل سٹ ؤل زدإلالڂ، وٸ ٬ځثڃ ؤن خڀثٷ ((ؤځمط ٴو٬ځد وو٩نص و زه لدؼص ؤځمىخ ٸسځ؛ ټمد ٸ لٽ خإلند٪ ٬ځ ظٹڂ بالڂ ثاالء

.ن وخل؛ ڄىهڃ خزه خألؼن .وخ ؤ٬ځڃ. ؤن ټال ڄه االء ؤځڃ ٸسٿ ؤزىدء ـىوو ؤزى لىٵص ٠ خ ٬ى ٬ځ

ٴمٽٿ، وڄد ؤي ٬ځث ڄثدخ (( وڀٹ ڄٽؽط س٭ص ؤدڂ وبين ڀؽځػ خإلالڂ: ))وؤڄد ٸىڀ .وخ ؤ٬ځڃ. بال ؤن ٽىن ؤو نر ڄد ٬ځم! ى٫٠ ٬ځ؟

:ووي خڀ٥دڀ وؤن وخنه زه ٬ٴص ٬ه خزه ڄ٭ىي ٸدپ ىپ خ ثځ خ (ڄٽص)٬ ىمد ڀ٭ٹسص زه ؤيب ڄ٭٣ زثټىط الڄد دٴ٭د ؤ ، ٴإظ ٬ځ

ڀث ! ٬ىٺ د الڂ: -ٴٹدال : ؤو –٬ځ وځڃ وؤزى زٽ، وٸ ٴخ ٸمه خنټن، ٴٹدپ ٬ځهد خڀٵمٿ : ٴٹدپ. بين ڄانه، وڀط زدٸٽمد: ظٹىد؟ ٸځط ٿ ٬ىٺ ڄه ـ٬ص مل ى

ٴد٬عٹځهد ؤزى زٽ، وؤو ىپ خ ځ خ ٬ځ وځڃ خڀ١٪ ٴإظعهمد د،. و٭ڃ: ز٭؟ ٸځطوي٬د، ٴمٵٿ خڀ١٪، وؤظدي ؤزى زٽ زىش ڄعٹ٭ش ٴمځر ٴهد، ب ذ ى وؤزى زٽث، ب

.ٴٹځ. خٸځ: ٹدين، ب ٸدپ ڀځ١٪. ٬ځمين ڄه خ خڀٹىپ خڀ٥ثر : ٴځمد ټدن ز٭ ؤظط ىپ خ ځ خ ٬ځ وځڃ، ٴٹځط

:خڀٹآن، ٴٹدپ ٭ين ((.بوٻ الڂ ڄ٭ځڃ))

.ٴإوض ڄه ٴ س٭ن ىش؛ ڄد ىد٬ين ٴهد ؤل

Page 63: صحيح السيرة النبوية

رمش إسال ؤيب رس سضي اهلل ع :وي خڀسهٹ ٬ه خندټڃ زىي ٬ه ؤيب ٸدپ

ټىط ز٫ خإلالڂ، ؤځڃ ٸسځ ؼالؼص وٵ، وؤود خڀخز٫، ؤظط ىپ خ ځ خ ٬ځ وثځڃ ٴؤثط . ؤه ؤن ال بڀ بال خ، وؤن ١نمخ ىپ خ! ٻ د ىپ خخڀالڂ ٬ځ: ٴٹځط

.خالعسد ب وـ ىپ خ ځ خ ٬ځ وځڃ .خ دٶ ٢نع

:وٸ وخي خڀسىد ٬ه خزه ٬سد ٸدپخټر بىل خ خڀىخي؛ ٴد٬ځڃ : ند زځٯ ؤزد ڄس٭ػ ىپ خ ځ خ ٬ځ وځڃ ٸدپ ألو

.٬ځڃ خ خڀـٿ خڀ ٬ڃ ؤو ويب إظ خن ڄه خڀمدء، ٴدن٫ ڄه ٸىڀ ب خجعينيل ؤع ثإڄ نٽثدڂ : ٴدو٥ځٷ خألن، لىت ٸڄ ون٫ ڄه ټالڄ، ب ـ٫ بىل ؤيب ٴٹدپ ڀ

.خألوالٶ، وټالڄد ڄد ى زدڀ٭ .ڄد ٵعين ڄد ؤيض: ٴٹدپ

، ٴإظ خنف، ٴدڀعم ىپ خ ځ خ (ڄٽص) ٴهد ڄدء، لىت ٸڂ[ ڀ]ٴعوي ونٿ ىص

٬ځ وځڃ وال ٭ٴ، وټي ؤن إپ ٬ى، لىت ؤيټ ز٭ خڀځٿ، ٴآي ٬ځ ٴ٭ثٲ ؤوث ر، ٴځمد آي ظس٭، ومل إپ وخل ڄىهمد دلس ٬ه ء لىت ؤسك، ب خلعمٿ ٸزعث

٬ځ وځڃ لىت ؤڄ، ٴ٭ثدي بىل وخيي بىل خنف، و٨ٿ ڀٻ خڀىڂ وال خي خڀىيب ځ خ ٴٹدپ ؤڄد آن ڀځـٿ ؤن ٭ځڃ ڄىڀ؟ ٴإٸدڄ، ٴر ز ڄ٭، ال ثإپ : ڄ١ف٭، ٴم ز ٬ځ

.وخل ڄىهمد دلس ٬ه ء ٬ځ ڄؽٿ ڀٻ، ٴإٸدڂ ڄ٭، ٴٹثدپ ؤال نثؼين زدڀث : لىت بخ ټدن ىڂ خڀؽدڀػ ٴ٭دي ٬ځ

ٴةو لٷ، وبوث : ٸدپ. ٴٵ٭ٿ، ٴإوي. ڀعين ٴ٭ځط بن ؤ٥٬عين ٬هخ وڄؽدٸد: ؤٸڄٻ؟ ٸدپىپ خ ځ خ ٬ځ وځڃ، ٴةخ ؤسمط ٴدظس٭ين، ٴةين بن ؤط حد ؤوثدٲ ٬ځثٻ؛

ٴٵ٭ٿ، ٴدو٥ځٷ ٹٵثىي لثىت . وبن ڄ١ط ٴدظس٭ين لىت ظوٿ ڄوځ. ٸمط ټإين ؤٷ خندء

Page 64: صحيح السيرة النبوية

ڄه ٸىڀ، وؤځڃ ڄٽدو، ٴٹدپ ڀث يوٿ ٬ځ خڀىيب ځ خ ٬ځ وځڃ ، ويوٿ ڄ٭، ٴم٫ :خڀىيب ځ خ ٬ځ وځڃ

((.خـ٫ بىل ٸىڄٻ ٴإوڃ لىت إظٻ ؤڄ))ٴىؾ لىت ؤظ خنف، ٴىديي زإ٬ځ . وخڀ وٵ زي؛ ألوه ڄد زن ٨هخوهڃ: ٴٹدپؤ٠ثف٭ىي، ب ٸدڂ خڀٹىڂ، ٴ١زىي لىت. ؤه ؤن ال بڀ بال خ، وؤن ١نمخ ىپ خ: ىظ

!وځٽڃ: ٴإظ خڀ٭سد، ٴإټر ٬ځ، ٴٹدپ .ٴإوٹي ڄىهڃ! ؤڀعڃ ظ٭ځمىن ؤو ڄه ٵد؛ وؤن ٤ٷ ندظٽڃ بىل خڀدڂ؟

.ب ٬دي ڄه خڀٱ نؽځهد، ٴ١زىي وؼدوخ بڀ، ٴإټر خڀ٭سد ٬ځ .خ ڀٵ٧ خڀسىد

خ زه خڀدڄط وني، ٴوي ؤن ٬ه ٬س (( مك ڄځڃ))وٸ ـدء بالڄ ڄسى٤د ب :ٸدپ ؤزى : [ ٸدپ]

ؤود وؤو ؤو وؤڄىد، ٴدو٥ځٹىد لىت –وټدوىخ ٪نځىن خڀه خنخڂ –وـىد ڄه ٸىڄىد ٵد : وڀىد ٬ځ ودپ ڀىد ڄدپ و حص، ٴإټڄىد ودڀىد، وؤله بڀىد، ٴمود ٸىڄ، ٴٹدڀىخ ڀ

ؤڄد : ٴىؽ ٬ځ ڄد ٸٿ ڀ، ٴٹځط ڀٴفدء ودڀىد . بوٻ بخ وـط ٬ه ؤځٻ وځٵٻ بڀهڃ ؤو .ڄد ڄ١ ڄه ڄ٭وٴٻ؛ ٴٹ ټظ، وال ند٪ ڀىد ٴمد ز٭

.ٴٹزىد ڄعىد ٴدلعمځىد ٬ځهد، وظٱ٥ ودڀىد ؼىز، وـ٭ٿ سٽ: ٸدپ٬ه ڄعىد و٬ه ڄؽځهد، ٴإظد [ ـال]ٴىدٴ ؤو : ، ٸدپ(ڄٽص)ٴدو٥ځٹىد لىت وڀىد ن١ش : ٸدپ

.د، ٴإظدود زڄعىد وڄؽځهدخڀٽده، ٴى ؤو .ٸسٿ ؤن ؤڀٹ ىپ خ ځ خ ٬ځ وځڃ ؼالغ ىن! وٸ ځط د خزه ؤو

وؤځ ٬دء، لىت : ٸدپ. لػ وـهين خ: ٴإه ظىـ؟ ٸدپ: ٸدپ. : نه؟ ٸدپ: ٸځط: ٸدپ .بخ ټدن ڄه آو خڀځٿ ؤڀٹط ټإين وٵدء لىت ظ٭ځىين خڀم

.ن يل لدـص نٽص، ٴدټٵين لىت آظٻب: ٴٹدپ ؤو: ٸدپ

Page 65: صحيح السيرة النبوية

، ب ؤظدين، ٴٹځط: ٸدپ ڀٹط ـال ٬ڃ ؤن خ ٬ وـٿ : ڄد لسٻ؟ ٸدپ: ٴدو٥ځٷ ٴخغ ٬ځ[. وټده]بو د٬ ودل : ٹىڀىن: ڄد ٹىپ خڀىد ڀ؟ ٸدپ: ٴٹځط: ٸدپ. ؤځ ٬ځ يىٻ

.وټدن ؤو د٬خزٹىنڃ، وٸ و٠٭ط ٸىڀ ٬ځ ؤٸخء خڀث٭، ٸ ن٭ط ٸىپ خڀٽده، ٴمد ٹىپ: ٴٹدپ: ٸدپ

.ٴىخ؛ ڄد ځعحڃ ڀدن ؤل ؤو ٭، وخ ؛ بو ڀديٶ، وبهنڃ ڀٽدزىن٬ځ ل؛ ( ڄٽص)و٭ڃ، وټه ڄه ؤٿ : ٿ ؤوط ټدب لىت ؤو٥ځٷ ٴدو٩؟ ٸدپ: ٴٹځط ڀ: ٸدپ

.ٴةهنڃ ٸ ىٵىخ ڀ، ونهمىخ ڀؤه خ خڀـثٿ خڀث : ـال ڄىهڃ، ٴٹځط، ٴع١٭ٵط (ڄٽص)ٴدو٥ځٹط لىت ٸڄط : ٸدپ

ش : [ ٸدپ. خڀدزث: ٸدپ. ]ٴإد بيل: ظ٬ىو خڀدزث؟ ٸدپ زٽٿ ڄث ٴمدپ ؤٿ خڀىخي ٬ځر ؤن ، ٴدظٵ٭ط لن خظٵ٭ط ټإين و .و٩٬ڃ، لىت وض ڄٱد ٬ځ

ٴځسؽط زث ٴإظط ڄڂ ٴزط ڄه ڄدجهد، وځط ٬ين خڀڂ، ويوځط زن خڀٽ٭سص وؤعدد، ؼالؼن ڄه زن ىڂ وڀځص، وڄد يل ٤٭دڂ بال ڄدء ڄڂ، ٴمىط لىت ظٽض ٬ٽه ! خزه ؤو

ىٵص ـى٪ .ز٥ين، وڄد وـض ٬ځ ټس ، ٴمثد (ڄٽثص )ب ڀځص ٸمخء ب٠مدن، ٴ١ذ خ ٬ځ ؤمىص ؤٿ ( ڄٽص)ٴسىد ؤٿ : ٸدپ

و٨ند ظ٬ىخن ؤوٽمثىخ : ، ٴٹځثط (وودجځص)و (بدٲ)٥ىٲ زدڀسط ن خڄؤظن، ٴإظعد ٬ځ، ٴٹځط: ٴمد ؼىد٨ند ڀٻ، ٸدپ! ؤل٨ند خو .ن ؤين مل ؤټه. وه ڄؽٿ خنسص: ٴإظعد ٬ځ

!ڀى ټدن هىد ؤل ڄه ؤوٵدود: ٴدو٥ځٹعد ظىڀىالن وظٹىالن: ٸدپد ڄ: ))ٴدعٹسځهمد ىپ خ ځ خ ٬ځ وځڃ وؤزى زٽ و٨ند دز٥دن ڄه خنسٿ، ٴٹدپ: ٸدپ

ٸدپ ڀىد ټځمثص : ٸدڀعد((. ڄد ٸدپ ڀٽمد؟: ))ٸدال. خڀدزث زن خڀٽ٭سص وؤعدد: ٴٹدڀعد((. ڀٽمد؟ !نأل خڀٵڃ

ٴفدء ىپ خ ځ خ ٬ځ وځڃ ى ودلس لىت خعځڃ خنف، ٴ٥دٲ زدڀسط، ب : ٸدپ .ځ :ٴدظع، ٴٽىط ؤوپ ڄه لدي زعمص ؤٿ خإلالڂ، ٴٹدپ: ٸدپ ((.ڂ ونص خ، ٣نه ؤوط؟٬ځٻ خڀال))

Page 66: صحيح السيرة النبوية

ټي ؤن : ٴٹځط ب وٵ: ٸدپ. ٴإىي زي ٴى٠٭هد ٬ځ ـسهع: ٸدپ. ڄه ٵد: ٸځط: ٸدپ :ٴإيض ؤن آو زي، ٴٹ٬ين دلر، وټدن ؤ٬ځڃ ز ڄين، ٸدپ: ٸدپ. خوعمط بىل ٵد

((.ڄىت ټىط هىد؟)) :ٸدپ. ټىط هىد ڄى ؼالؼن ڄه زن ڀځص وىڂ: ٸځط: ٸدپ ((.ٴمه ټدن ٥٭مٻ؟))

ڄد ټدن بال ڄدء ڄڂ، ٴمىط لىت ظٽض ٬ٽه ز٥ين، وڄد وـض ٬ځث ټسث : ٸځط :ٸدپ ىپ خ ځ خ ٬ځ وځڃ : ٸدپ. ىٵص ـى٪

((.بهند ڄسدټص، وبهند ٤٭دڂ ٤٭ڃ)) .ٴٵ٭ٿ: ٸدپ. ب ٤٭دڄ خڀځځص! خجن يل د ىپ خ: ٴٹدپ ؤزى زٽ: ٸدپ، وخو٥ځٹط ڄ٭همد، لىت ٴعك ؤزثى [وخو٥ځٷ ؤزى زٽ]يب ځ خ ٬ځ وځڃ ، ٴدو٥ځٷ خڀى: ٸدپ

ٴٽدن ڀٻ ؤوپ ٤٭دڂ ؤټځع د، ٴځسؽط ڄد : ٸدپ. زٽ زدزد، ٴف٭ٿ ٹس ڀىد ڄه زر خڀ٥دجٳ :ڀسؽط، ٴٹدپ ىپ خ ځ خ ٬ځ وځڃ

ـهط بىل ؤ خض ٦نٿ، وال ؤلسهد بال )) ڄسځٯ ٬ين ٸىڄٻ؛ ڀ٭ٿ ٴهٿ ؤوط ( ؽذ)بين ٸ و ((.خ ٬ وـٿ ىٵ٭هڃ زٻ وإـٺ ٴهڃ؟

بين ى٭ط ؤين : ٸځط: ڄد ى٭ط؟ ٸدپ: ٴٹدپ يل: ٴدو٥ځٹط لىت ؤظط ؤو ؤود، ٸدپ: ٸدپٸط .ٴمد يل سص ٬ه يىٻ؛ ٴةين ٸ ؤځمط وٸط: ٸدپ: ٸدپ. ؤځمط و

ٸط ڄد يب سص ٬ه يىٽمد؛ ٴةين ٸ: ب ؤظىد ؤڄىد، ٴٹدڀط .ؤځمط و، ٴإځڃ ز٭١هڃ ٸسٿ ؤن ٹڂ ىپ خ ځ خ ٬ځ وځڃ ( ٵدخ)ٴعممځىد لىت ؤظىد ٸىڄىد

بخ : ، وټدن اڄهڃ وٵدٲ زه ب٬ندء زه ل١ص، وټدن ڃ ىڄح، وٸدپ زٹعثهڃ (خنىص)، (خنىثص )ڃ ٴٹڂ ىپ خ ځ خ ٬ځ وځ. ٸڂ ىپ خ ځ خ ٬ځ وځڃ ؤځمىد

.ٴإځڃ زٹعهڃځڃ ٬ځ خڀ ؤځمىخ ٬ځ! د ىپ خ: ، ٴٹدڀىخ(ؤځڃ)وـدءض : ٸدپ ٴإځمىخ، . بوىخوىد؛ و

:ٴٹدپ ىپ خ ځ خ ٬ځ وځڃ ((.دنهد خ( ؤځڃ)ٵ خ ند، و( ٵد)) )

Page 67: صحيح السيرة النبوية

.ٴد ؤ٬ځڃ. خض سصووخي ڄځڃ ٥نىي، وٸ وي ٸص بالڄ ٬ځ وـ آو، وٴ دي (.ټعدذ خڀسدخض نس٭ؽ ٬ځ خڀالش وخڀالڂ)وظٹڂ ټ بالڂ ځمدن خڀٵد ب

رمش إسال ضبد

:وي ڄځڃ وخڀسهٹ ڄه لػ خزه ٬سد ٸدپٴم٫ ٵهدء –وى ـٿ ڄه ؤي ىىءش، وټدن ٸ ڄه ي خڀدق –( ڄٽص)ٸڂ ٠مدي

ؤه خ خڀـٿ؟ ڀ٭ٿ خ ؤن ثٵ ٬ځث : ٴٹدپ. مخ ٠نىىنبن ١ن: ٹىڀىن( ڄٽص)ڄه ٵ بين ؤٸ ڄه ي خڀدق، وبن خ ٵ ٬ځ : ٴځٹ ١نمخ ځ خ ٬ځ وځڃ ٴٹدپ.

:ٴٹدپ ١نم. ڄه دء، ٴهځڃبن خنم ، ٥نمي ووع٭ى، ڄه هي خ ٴال ڄ١ٿ ڀ، وڄه ١ځٿ ٴال دي ڀ، ؤه ))

( ((.ؼالغ ڄخض)ال بڀ بال خ ولي ال ٻ ڀ ؤن وخ؛ ڀٹ ن٭ط خڀٽهىص، وٸىپ خڀمش، وٸىپ خڀ٭خء، ٴمد ن٭ثط ڄؽثٿ ثاالء : ٴٹدپ

:ٴسد٭ ىپ خ ځ خ ٬ځ وځڃ ٴٹدپ ڀ. خڀٽځمدض، ٴهځڃ ٺ ؤزد٭ٻ ٬ځ خإلالڂ ((.و٬ځ ٸىڄٻ؟))

.و٬ځ ٸىڄ: ٴٹدپٿ : ٬ځ وځڃ ـد، ٴموخ زٹىڂ ٠مدي، ٴٹدپ دلر خن ڀځصٴس٭ػ خڀىيب ځ خ

يد ٬ځهڃ؛ ٴةهنڃ : ٴٹدپ. ڄ٩هش ؤسط ڄىهڃ: ؤسعڃ ڄه االء خڀٹىڂ حد؟ ٴٹدپ ـٿ ڄىهڃ .ٸىڂ ٠مدي .ؤ٬ ٬ځ ټځمدظٻ االء؛ ٴځٹ زځٱه ٸدڄى خڀسم: ٴٹدپ ڀ ٠مدي: وب وخص

، (ڄٽثص )دال ڄه خڀـدپ وخڀىدء، لىت ٴد ؤڄ خإلالڂ زثث ب يوٿ خڀىد ب خإلالڂ ؤغ ز .وظم

Page 68: صحيح السيرة النبوية

ثبة ؤش اهلل سسىى عيي اىصالح واىسال ثإثالغ اىشسبىخ إىل اخلبص واىعب وؤش ى ثبىصرب واالحزبه واإلعشاض ع اجلبيني ادلعبذي ادلنزثني ثعذ قيب احلجخ عييه وإسسبه

ب ىقي األريخ ه ى وؤصحبث سضي اهلل عهاىشسىه األعظ إىيه ورمش

ٴثةن . وخوٵ ـىدلٻ نه خظس٭ٻ ڄه خنثاڄىن . ٬نظٻ خألٸزن﴿وؤو: ٸدپ خ ظ٭دىل وظٹځسٻ . خڀ خٺ لن ظٹىڂ. وظىټٿ ٬ځ خڀ٭ خڀلڃ. ٬ىٺ ٴٹٿ بين زء ٣ند ظ٭مځىن

[.110-124:خڀ٭خء]﴾ بو ى خڀم٫ خڀ٭ځڃ. ب خڀدـه [.44: خڀوٲ]﴾ ﴿وبو ڀټ ڀٻ وڀٹىڄٻ وىٲ ظإڀىن: وٸدپ ظ٭دىل بن خڀ : ، ؤ[85: خڀٹ]﴾ ﴿بن خڀ ٴ ٬ځٻ خڀٹآن ڀخيٺ بىل ڄ٭دي: وٸدپ ظ٭دىل

ٴ ٬ځٻ وؤوـر ٬ځٻ ظسځٯ خڀٹآن ڀخيٺ بىل يخ خوش، و خن٭دي، ٴثإڀٻ ٬ثه 91: خنفث ]﴾ ىدڀىهڃ ؤن٭ن، ٬مد ټدوىخ ٭مځثىن ﴿ ٴىزٻ ڀ: ڀٻ؛ ټمد ٸدپ ظ٭دىل

[.93و، ((خڀعٵن))وخدض وخأللديػ ب خ ټؽنش ـخ، وٸ ظٹىد خڀٽالڂ ٬ځ ڀٻ ب ټعدزىد

(:خڀ٭خء)وز٥ىد ڄه خڀٹىپ ب ڀٻ ٬ى ٸىڀ ظ٭دىل ب ىش .﴾، وؤويود ؤلديػ نص ب ڀٻوؤو ٬نظٻ خألٸزن﴿

:ؤوـ ؤن وخڀىدن ٬ه خزه ٬سد ٸدپ ٴمه ڀٻ ڄد، ٴ٭ ٬ځ، (خڀٵد)﴾ ؤظ خڀىيب ځ خ ٬ځ وځڃ ﴿وؤو ٬نظٻ خألٸزن: ند ؤوپ خ

ٴدـعم٫ خڀىد بڀ زن ـٿ ٩نء بڀ؛ وزن ـٿ س٭ػ ىڀ، !((. د سدلدي: ))ب وديي :ٴٹدپ ىپ خ ځ خ ٬ځ وځڃ

ؤؤعڃ ڀى ؤوظٽڃ ؤن وال ٵك خ خنسثٿ ! د زين ڀا! د زين ٴه! خن٥ځر د زين ٬س)) :ٸدپ. و٭ڃ: ٸدڀىخ((. ظ ؤن ظٱن ٬ځٽڃ ٸعمىين؟

[((.46:سإ]﴾ ﴿و ڀٽڃ زن ٬خذ ٴةين )): وـثٿ وؤوپ خ ٬! ؤڄد ي٬ىظىد بال نخ؟! ظسد ڀٻ دج خڀىڂ: -ڀ٭ى خ –ٴٹدپ ؤزى نر

.﴾﴿ظسط خ ؤيب نر وظر

Page 69: صحيح السيرة النبوية

:وخڀىدن ٬ه ؤيب ش ٸدپ –وخڀدٶ ڀ –وؤوؾ ؤن ي٬د ىپ خ ځ خ [ 124: خڀ٭خء]﴾ ﴿وؤو ٬نظٻ خألٸزن: ند وڀط ي خص

:٬ځ وځڃ ٸد، ٴ٭ڃ وو ، ٴٹدپخوٹوخ ؤوٵٽڃ [! زه ڀا]ؤوٹوخ ؤوٵٽڃ ڄه خڀىد، د ڄ٭ زين ټ٭ر ! د ڄ٭ ٸ))

ؤوٹوخ ؤوٵٽڃ ! ، د ڄ٭ زين دڃ [ؤوٹوخ ؤوٵٽڃ ڄه خڀىد! د زين ٬س ڄىدٲ]ڄه خڀىد، ؤوٹث ! ؤوٹوخ ؤوٵٽڃ ڄه خڀىد، د ٴد٤مص زىط ١نم ! ڄه خڀىد، د ڄ٭ زين ٬س خن٥ځر

((.ڀٽڃ ند إزځهد زسالند ال ؤڄځٻ ڀٽڃ ڄه خ حد؛ بال ؤن –وخ –وٵٻ ڄه خڀىد، ٴةين :ووي ؤن وڄځڃ ٬ه ٬دجص ٠ خ ٬ىهد ٸدڀط

ٸدڂ ىپ خ ځ خ ٬ځ وځڃ [ 124: خڀ٭خء]﴾ ﴿وؤو ٬نظٻ خألٸزن: ند وڀط :ٴٹدپ

ال ؤڄځٻ ڀٽڃ ڄثه خ ! د زين ٬س خن٥ځر! د ٵص زىط ٬س خن٥ځر! د ٴد٤مص زىط ١نم)) ((.ين ڄه ڄديل بن حعڃحد، ځى

: ؤو –ن٫ ىپ خ ځ خ ٬ځ وځڃ : ٸدپ]٬ه ٬ځ (( ڄىي))ووي خإلڄدڂ ؤن ب خن٬ثص، زين ٬س خن٥ځر؛ ٴهڃ ٣ ټځهڃ إټثٿ –ي٬د ىپ خ ځ خ ٬ځ وځڃ

خ ڄه ٤٭دڂ، ٴإټځىخ لىت س٭ىخ، ٸدپ: وذ خڀٵٶ، ٸدپ دڂ ټمد ى وزٹ خڀ٥٭: ٴى٫ نڃ ڄټإو مل ٬ن، ب ي٬د زٱم، ٴزىخ لىت ووخ، وزٹ خڀخذ ټإو مل ٬نث ؤو مل ثذ،

:ٴٹدپبين ز٭ؽط ڀٽڃ ودص؛ وبىل خڀىد ز٭دڄص، وٸ ؤظڃ ڄه ي خثص ڄثد ! د زين ٬س خن٥ځر)

((.ؤعڃ، ٴإٽڃ سد٭ين ٬ځ ؤن ٽىن ؤو ودليب؟، ٸثدپ ((خـځ: ))ٴٹدپ: ٹمط بڀ، وټىط ؤٱ خڀٹىڂ، ٸدپٴ: ٴځڃ ٹڃ بڀ ؤل، ٸدپ: ٸدپ

، لىت ټدن ب خڀؽدڀؽص ٠ذ زي ٬ځ ((خـځ: ))ؼالغ ڄخض، ټٿ ڀٻ ؤٸىڂ بڀ، ٴٹىپ يل.]

[خنعٺ] :٬ه ؤندء زىط ؤيب زٽ ٠ خ ٬ىهد ٸدڀط

Page 70: صحيح السيرة النبوية

ڀىڀثص، وب ثد ﴾؛ ؤٸسځط خڀ٭ىخء ؤڂ نٿ زىط لذ وند و﴿ظسط خ ؤيب نر: ند وڀط، و ظٹىپ :ٴه

وخڀىيب ځ خ ٬ځ وځڃ ـدڀ ب خنف وڄ٭ وؤڄي ٬ىد ويى ٸځىد ڄ٣ند ؤزىدٴٹدپ ىپ . ٸ ؤٸسځط وؤود ؤودٲ ؤن ظخٺ! د ىپ خ: ؤزى زٽ، ٴځمد آد ؤزى زٽ ٸدپ

:خ ځ خ ٬ځ وځڃ ((.بهند ڀه ظخين))

﴿وبخ ٸؤض خڀٹآن ـ٭ځىد زىٻ وزن خڀه : ، وٸؤ[ظ٭دىل ]د٬عڃ ز ټمد ٸدپ وٸؤ ٸآود، ٴ، ٴىٸٵط ٬ځ ؤيب زٽ، ومل ظ ىپ خ [45:خإلخء]﴾ ال اڄىىن زدوش لفدزد ڄعىخ

ال وذ : ٴٹثدپ . بين ؤوض ؤن دلسٻ فدين! د ؤزد زٽ: ځ خ ٬ځ وځڃ ، ٴٹدڀط .ٸ ٬ځمط ٸ ؤين زىط د: ٴىڀط و ظٹىپ. خ خڀسط؛ ڄد فدٺ

، (1203)، ووخٴٹ خڀيب، وخزه لسدن ((مك خإلىدي: ))وٸدپ( 1/362)ؤوـ خندټڃ ومم خزه ؤيب لدب ؤ١د؛ ټمد . ڄه ٤ٷ ؤوي ٬ه خزه ٬سد ٥نىي( 62)وؤزى و٭ڃ

.، وڀ ٬ىي د ڄه لػ ؤيب زٽ(4/286(( )خڀ خنىؽى))ب :و٬ه ؤو زه ڄدڀٻ ٠ خ ٬ى ٸدپ

ـدء ـٿ ٬ځ خڀالڂ بىل خڀىيب ځ خ ٬ځ وځڃ خض ىڂ وى ـدڀ لىد؛ ٸ و١ر :ٴٹدپ ڀ: ڄد ڀٻ؟ ٸدپ: ٴٹدپ ڀ: ، ٸدپ(ڄٽص)زدڀڄدء؛ ٠ز ز٭ ؤٿ

((.ٴ٭ٿ يب االء وٴ٭ځىخ)) ((.و٭ڃ: ))؟ ٸدپؤنر ؤن ؤٻ آص: ٴٹدپ ڀ ـٿ ٬ځ خڀالڂ: ٸدپٴ٬دد، ٴفدءض ن لىت . خي٪ زعځٻ خڀفش: ٴى٩ بىل فش ڄه وخء خڀىخي، ٴٹدپ: ٸدپ

ٴٹدپ ىپ خ ثځ خ . ٴـ٭ط بىل ڄٽدهند ٴإڄد. ڄد ٴځعـ٫: ٸدڄط زن ، ٴٹدپ :٬ځ وځڃ

((.ليب)) .زى مك( 4018)، وخزه ڄدـ (3/223)ؤوـ ؤن

: خ زه خندغ زه ـء خڀزو٬ه ٬س

Page 71: صحيح السيرة النبوية

وٴحص ڄه ٸ ٸ لځىخ ؤڃ؛ ٴف٭ځىد ٢ندٷ ٩نعځون ثد ( ؤ٬نه)ؤو ڄ ودلر ڀ زث .بن االء ٸىن؛ ٴ٬ىڃ: وڃ ٬خش، ٴځمد ڄود ڃ ٸدڀىخ

ب بن ىپ خ ځ خ ٬ځ وځڃ وؾ ٬ځهڃ، ٴځمد ؤزوي ظسيوخ، ٴـ٫ ثىپ خ : ٬ځ وځڃ ڄٱ١سد لىت يوٿ، وټىط ؤود وخء خنفش، ٴم٭ع ٹىپځ خ

!((.ال ڄه خ خعمىخ؛ وال ڄه ىڀ خععوخ! سمدن خ)) !خعٱٵ نڃ د ىپ خ: وؤڂ ؤ٬نه ٬ىي ظٹىپ

ڄد خعٱٵ نڃ: ٸدپ ٬س خ .ٴسأليب، وخڀ٥ثخين؛ ټمثد ب ، وبىديي مك، ووخي بزثخڃ خنث (4/292)ؤوـ ؤن

((.خإلدزص)) :ٸدپ ىپ خ ځ خ ٬ځ وځڃ : و٬ه ؤيب ش ٠ خ ٬ى ٸدپ

ټٳ د ثىپ خ؟ : ٸدڀىخ((. ]؟!ؤال ظ٭فسىن ټٳ ٲ خ ٬ين عڃ ٸ وڀ٭ىهڃ )) : [ٸدپ ((.، وځ٭ىىن ڄ٣ند، وؤود ١نم[وؤود ١نم]عمىن ڄ٣ند، ))

ڄه ( 366و340و1/144)، وؤن ((خڀ٥الٶ))، وخڀىدج ب (3533)سىد ؤوـ خڀ [.خوعه خنعٺ. ]٤ٶ ٬ى

:و٬ه ٬س خڀنه زه ـسن زه وٵن ٬ه ؤز ٸدپ٤ىىب ندظن خڀ٭ىن خڀځعن ؤظد ىپ : ـځىد بىل خنٹخي زه خألىي ىڄد، ٴم ز ـٿ، ٴٹدپ

.؛ ڀىييود ؤود ؤىد ڄد ؤط، وهود ڄد هضخ ځ خ ٬ځ وځڃ ، وخ :ب ؤٸسٿ بڀ ٴٹدپ! ڄد ٸدپ بال ونخ! ٴدعٱ١ر، ٴف٭ځط ؤ٬فر

! ټٳ ټدن ٽىن ٴ؟ ڄد ٪نمٿ خڀـٿ ٬ځ ؤن عمىن ١ن١خ س خ ٬ى؛ ال ڀى هيڃ ب ـىهڃ؛ مل وخ؛ ڀٹ ل١ ىپ خ ځ خ ٬ځ وځڃ ؤٸىخڂ ؤټسهڃ خ ٬ځ ڄىدو

.٩نسىي ومل ٸىيؤوال نمون خ ب ؤوـٽڃ ال ظ٭ٴىن بال زٽڃ؛ ڄٸن ند ـدء ز وسٽڃ، ٸ ټٵعڃ خڀسالء

!زٱنټڃ ؟

Page 72: صحيح السيرة النبوية

وخ؛ ڀٹ ز٭ػ خ خڀىيب ځ خ ٬ځ وځڃ ٬ځ ؤ لدپ ز٭ػ ٬ځهد ب ويب ڄه خألوسدء؛ ب ٴ١ٿ ڄه ٬سديش خألوؼدن، ٴفدء زٵٸدن ٴٶ زث زثن خنثٷ ٴعش وـدځص؛ ڄد ون ؤن يىد ؤ

وٸ ٴعك –وخڀسد٤ٿ، وٴٶ زن خڀىخڀ ووڀي، لىت ؤن خڀـٿ ڀني وخڀي ووڀي ؤو ؤودي ټدٴخ ٭ځڃ ؤو بن ځٻ يوٿ خڀىد، ٴال ظٹ ٬ى وى ٭ځڃ ؤن لسس ب خڀىد، –خ ٸٵٿ ٸځس ڀإل٬ندن

﴿خڀه ٹىڀىن زىد ر ڀىد ڄه ؤوخـىد ودظىد ٸثش ؤ٬ثن :وؤهند ڀځيت ٸدپ خ ٬ وـٿ [.74:خڀٵٸدن]﴾ وخـ٭ځىد ڀځمعٹن بڄدڄد

.زى مك ـدڀ ټځهڃ ؼٹدض( 2684)، وخزه لسدن (3-6/1)ؤوـ ؤن وخنٹىي ؤن ىپ خ ځ خ ٬ځ وځڃ خعم ٬ى بىل خ ظ٭دىل ڀال هنثدخ، وثخ

ٴ ٬ه ڀٻ دٲ، وال يي ٬ه ڀٻ خي، وال ي ٬ه ڀٻ دي، عس٫ وـهخ، ال خڀىد ب ؤوعهڃ و٠ندڄ٭هڃ و١ندٴځهڃ، وب خنىخڃ وڄىخٸٳ خنؿ، ٬ى ڄه ڀٹ ڄثه لث

.و٬س، و٠٭ٳ وٸى، وين وٴٹن، ن٫ خنځٷ ب ڀٻ ٬ىي ٪ ىخءهڃ خألخء خألٸىدء ڄه ڄټ ٸ وظځ٣ ٬ځ و٬ځ ڄه خظس٭ ڄه ؤلدي خڀىد ڄه ٠٭ٵدج

.زدألص خڀٹىڀص وخڀٵ٭ځص

وټدن ؤ خڀىد ٬ځ ٬م ؤزى نر، وخن ٬س خڀ٭ي زه ٬س خن٥ځر، وخڄؤظ ؤڂ نٿ ؤوي .زىط لذ زه ؤڄص ؤوط ؤيب ٵدن

وودڀٵ ب ڀٻ ٬م ؤزى ٤دڀر زه ٬س خن٥ځر، وټدن ىپ خ ځ خ ٬ځ وځڃ ؤلروځٷ خ بڀ ٤س٭د، وټدن ٪نىى ٬ځ، و٪نه بڀ، وخٴ٫ ٬ى و٪ندڄ، و٫ندڀٳ ٸىڄ ب ڀٻ؛

.ڄ٫ ؤو ٬ځ يىهڃ و٬ځ وځعهڃ؛ بال ؤن خ ٸ خڄعمه ٸځس نس لسد ٤س٭د ال ٬دوټدن خعمخي ٬ځ يه ٸىڄ ڄه لٽمص خ ظ٭دىل ، و٣ند ى٭ ڀىڀ ڄه خنمدص؛ ب ڀثى

دن ؤځڃ ؤزى ٤دڀر ند ټدن ڀ ٬ى ڄټ ٸ وـدص وال ټځمص، وال ټثدوىخ هدزىوث ټ٫نځٷ ڄثد ثدء ﴿وزٻو٪نعڄىو،والـعئوخ ٬ځ، ونوخ ؤهڃ وؤڀىعهڃ زدڀىء بڀ،

.، وٸ ٸڃ وځٵ ؤوىخ٬د وؤـىدد[18:خڀٹ]﴾ و٫نعد

Page 73: صحيح السيرة النبوية

ٽىن ب خڀٹدڄص ب ٠م١دق ڄثه ؤزى ٤دڀر وؤزى نر، وڀٽه خ: ٴهخن خڀ٭مدن ټدٴخنخڀىد، وڀٻ ب خڀٺ خألٵٿ ڄه خڀىد، وؤوپ خ ٴ ىش ب ټعدز ظعځ ٬ځ خنىدز، وظٹؤ

﴾ وخڄؤظث ندڀثص خن٥ثر . ﴿ځ ودخ خض نثر ب خنىخ٧٬ وخن٥ر، ظع١مه ؤو [.4و3:خن]

:ٸدپ –وټدن ـدځد ٴإځڃ –ڀٿ وي خإلڄدڂ ؤن، وخڀسهٹ ٬ه ز٭ص زه ٬سدي ڄه زين خ :وى ٹىپ( خد)ؤط ىپ خ ځ خ ٬ځ وځڃ ب خندځص ب ىٶ

((.ظٵځمىخ( ال بڀ بال خ: )ٸىڀىخ! د ؤهد خڀىد))بوث ثدزث : وخڀىد ٠نعم٭ىن ٬ځ، ووخءي ـٿ و٠ء خڀىـ ؤلىپ، و ظن ٹىپ

.خ ٬م ؤزى نر: ، ٴإڀط ٬ى؟ ٴٹدڀىخعس٭ لػ ر. ټدذ :ب وخي خڀسهٹ ڄه ٤ٷ ؤوي ٬ه ز٭ص خڀځ ٸدپ

عس٫ خڀىد ب ڄىدنڃ ٬ىڃ بىل خ، ( خد)ؤط ىپ خ ځ خ ٬ځ وځڃ زثال ٱوٽڃ خ ٬ه يثىٽڃ ويثه ! د ؤهد خڀىد: وخءي ـٿ ؤلىپ ظٹ وـىعدي وى ٹىپ

.دجٽڃآز .خ ؤزى نر: ڄه خ؟ ٸٿ: ٸځط

وؤڄد ؤزى ٤دڀر؛ ٴٽدن ب دص خڀٵٹص وخنىى خڀ٥س٭؛ ټمد ٩ه ڄه ثىدج٭ وثفددي .وخ٬عمديي ٴمد ٪ندڄ ز ٬ه ىپ خ ځ خ ٬ځ وځڃ وؤمدز ٠ خ ٬ىهڃ

:ه ؤيب ٤دڀر ٸدپ، وخڀسهٹ ٬ه خندټڃ ڄه لػ ٬ٹٿ ز((خڀعده))ووي خڀسىد ب . بن خزه ؤوٻ خ ٸ آخود ب وديىد وڄفود، ٴدهن ٬ىد: ـدءض ٸ بىل ؤيب ٤دڀر ٴٹدڀىخ

زط : ٹىپ -ٴدو٥ځٹط ٴدعىـع ڄه ټى، ؤو وى. خو٥ځٷ ٴإظين نمم! د ٬ٹٿ: ٴٹدپخ ؤوثٻ بن زين ٬مٻ االء ٬مى: ٴفدء ز ب خڀ٩هنش ب ش خن، ٴځمد ؤظدڃ ٸدپ –ٱن

ٴمځٷ ىپ خ ځ خ ٬ځ وځڃ زسي . ظاهڃ ب وديهڃ وڄفڃ، ٴدوع ٬ه ؤخڃ :بىل خڀمدء، ٴٹدپ

:ٸدپ. و٭ڃ: ٸدڀىخ((. ظون ي خڀم؟)) ((.ٴمد ؤود زإٸ ؤن ؤي٪ ڀٻ ڄىٽڃ ٬ځ ؤن ظع٭ځىخ ڄىهد ز٭ځص))

Page 74: صحيح السيرة النبوية

.وخ؛ ڄد ټذ خزه ؤو ٸ٣، ٴدـ٭ىخ: ٴٹدپ ؤزى ٤دڀروب ڀٻ يالڀص ٬ځ ؤن خ ظ٭دىل ٬م ز٭م؛ ڄ٫ والٴ بدي ب يى، وٸ ټدن ٭م لػ

.ال ٽىن ٬م ند دء، ال ڄ٭ٹر نٽم :ووي خإلڄدڂ ؤن، وخڀسىد ٬ه خزه ٬سد ٸدپ

ٴسځٯ ڀٻ ثىپ خ . ڀحه ؤط ١نمخ ځ ٬ى خڀٽ٭سص ال٤إن ٬ځ ٬ىٹ: ؤزى ـهٿ: ٸدپ :ځ وځڃ، ٴٹدپځ خ ٬

((.ڀى ٴ٭ٿ ڀٻ ألوظ خنالجٽص ٬دود)) :وب وخص ٬ى ٸدپ

!.ؤمل ؤهنٻ ؤن ظځ د ١نم: ڄ ؤزى ـهٿ زدڀىيب ځ خ ٬ځ وځڃ وى ځ، ٴٹدپڀٹ ٬ځمط [ ٴىخ؛! مل ظىهين د ١نم: ٴدوعهي خڀىيب ځ خ ٬ځ وځڃ، ٴٹدپ ڀ ؤزى ـهٿ]

.ټؽ وديد ڄينڄد د ؤل ؤ [.28و27: خڀ٭ځٷ]﴾ ى٪ خڀزدوص. ﴿ٴځ٪ ودي: ٴٹدپ ـٿ:[ ٸدپ] .وخ؛ ڀى ي٬د ودي ألوظ زدوص خڀ٭خذ:[ ٴٹدپ خزه ٬سد: ٸدپ]

.وخي ؤن، وخڀعڄ ومم، وخڀىدج :ٸدپ ووي ؤن، وڄځڃ، وخڀىدج، وخزه ـ، وخزه ؤيب لدب، وخڀسهٹ ٬ه ؤيب ش

.و٭ڃ: ٸدڀىخ! ٿ ٭ٵ ١نم وـه زن ؤ٨هټڃ؟: ٸدپ ؤزى ـهٿوخڀالض وخڀ٭ي؛ ڀحه ؤع ځ ټڀٻ ال٤إن ٬ځ ٸسع، وأل٬ٵثن وـهث : ٴٹدپ: ٸدپ

ٴمد ٴفإڃ ڄى بال : ٸدپ. ٴإظ ىپ خ ځ خ ٬ځ وځڃ وى ځ ڀ٥إ ٸسع. زدڀعخذ .وى ىٽ ٬ځ ٬ٹس، وعٹ ز

ٴٹدپ ثىپ : ٸدپ. بن زين وزى وىٸد ڄه ود، وىال وؤـىمص: ڄد ڀٻ؟ ٸدپ: ٴٹٿ ڀ: ٸدپ :خ ځ خ ٬ځ وځڃ

((.ڀى يود ڄين الوع٥ٵع خنالجٽص ١٬ىخ ١٬ىخ)) : -ال ؤي ب لػ ؤيب ش ؤڂ ال –وؤوپ خ ظ٭دىل : ٸدپ . ﴿ټال بن خإلودن ڀ٥ٱث

.بىل آو خڀىش[ 7و6: خڀ٭ځٷ]﴾ ؤن آي خعٱىن

Page 75: صحيح السيرة النبوية

ثى خزثه )، وڄځڃ ٬ه ٬س خ ((مم))ووي خإلڄدڂ ؤن، وخڀسىد ب ڄىخ٫٠ ڄه :ٸدپ( ڄ٭ىي

ڄد ؤط ىپ خ ځ خ ٬ځ وځڃ ي٬د ٬ځ ٸ؛ ن ىڂ وخل، ٴةو ټدن ثځ خڀال ٴځٹ ٬ځ ڄه ثإو خ : و٣ ڄه ٸ ـځى، وال ـو ٸر ڄى، ٴٹدڀىخ

ٴإوي ٴإڀٹدي ٬ځ ٨هي، ٴځڃ پ دـخ لىت ـدءض . ؤود: ٬ٹسص زه ؤيب ڄ٭٣: ٨هي؟ ٴٹدپ :ٴد٤مص ٴإوظ ٬ه ٨هي، ٴٹدپ ىپ خ ځ خ ٬ځ وځڃ

٬ځٻ زثسص زثه ! ٬ځٻ ز٭عسص زه ز٭ص، خڀځهڃ! ٬ځٻ خ خنأل ڄه ٸ، خڀځهڃ! خڀځهڃ)) .٭سص خڀدٺ((. ؤڄص زه وځٳ: ؤو. ٻ زإيب زه وځٳ٬ځ! ز٭ص، خڀځهڃٴځٹ ؤعهڃ ٸعځىخ ىڂ ز ن٭د، ب مسىخ بىل خڀٹځر؛ ن ؤيب ؤو ؤڄثص زثه : ٸدپ ٬س خ

.وځٳ؛ ٴةو ټدن ـال ٠ىمد ٴعٹ٫٥ؤڄص زه وځٳ؛ ٴةو خڀ ٸعٿ ىڂ ز، وؤوىي ؤيب ب٧ند ٸعٿ ىڂ ؤل؛ ټمد إب : وخڀىخذ

.زدو .ى خڀ ٫نؾ ڄ٫ وڀ خڀىدٸص؛ ټدنمص ڀىڀ خنؤش(: خڀال)و

ؤهنڃ ند ٴ٭ځىخ ڀٻ خع١مٽىخ؛ لىت ـ٭ٿ ز٭١هڃ ٬نٿ ٬ځث ((: خڀمك))وب ز٭ ؤڀٵد٦ .ڀ٭ىهڃ خ. ٬نٿ خ ٬ځ خ ڄه ش خڀ١مٻ: ز٭؛ ؤ

٬ځ وځڃ ند ٴثٮ ڄثه ؤن ٴد٤مص ند ؤڀٹع ٬ى ؤٸسځط ٬ځهڃ ٴسعهڃ، وؤو ځ خ: وٴالظ ٴ٫ ٬ى ٬ځهڃ، ٴځمد ؤوخ ڀٻ ٽه ٬ىهڃ خڀ١مٻ، وودٴىخ ؤټؽ خڀوخثدض

٬عسص وؤوىي سص؛ خزىد ز٭ص، وخڀىڀ خزه ٬عسص، وؤزى ـهٿ زه دڂ، : ظمص عص ڄىهڃ؛ وڃ .ووط خڀدز٫: ٸدپ ؤزى بمدٶ. و٬ٹسص زه ؤيب ڄ٭٣، وؤڄص زه وځٳ

((.مك خڀسىد))وى ٬مدش زه خڀىڀ، وٸ٫ ظمع ب : ٸځط

ؤوين زإ ء : إڀط خزه ٬مو زه خڀ٭د ٴٹځط: [ٸدپ]ووي ٬ه ٬وش زه خڀزن @ :ى٭ خنټىن زىپ خ ځ خ ٬ځ وځڃ، ٸدپ

Page 76: صحيح السيرة النبوية

ڄ٭٣، ٴى٫٠ زىمد خڀىيب ځ خ ٬ځ وځڃ ځ ب لف خڀٽ٭سص؛ ب ؤٸسٿ ٬ځ ٬ٹسص زه ؤيب .ؼىز ب ٬ىٹ، ٴىىٹ وىٹد خ

: ٴإٸسٿ ؤزى زٽ ٠ خ ٬ى لىت ؤو نىٽس ويٴ٭ ٬ه خڀىيب ځ خ ٬ځ وځڃ، وٸثدپ [.18: دٴ ]﴾ ﴿ؤظٹعځىن ـال ؤن ٹىپ يب خ وٸ ـدءټڃ زدڀسىدض ڄه زٽڃ

٬س خ زثه )زث ب ز٭١هد، وق ((مم))خوٵي ز خڀسىد، وٸ وخي ب ؤڄدټه ڄه ٸٿ ڀ٭مثو : ، وى ؤس ڀوخص ٬وش ٬ى، وب وخص ڄ٭ځٹص ٬ه ٬وش ٸدپ( ٬مو زه خڀ٭د

.وخ ؤس ڀعٹڂ ي خڀٹص. زه خڀ٭دلؼين ٪نن زه ٬وش ٬ه ؤز ٬ثوش : وٸ وي خڀسهٹ ٬ه خندټڃ زىي ٬ه خزه بمدٶ

ڄد ؤټؽ ڄد ؤط ٸد ؤدزط ڄه ىپ خ ځ : ٸځط ڀ٭س خ زه ٬مو زه خڀ٭د: ٸدپ :خ ٬ځ وځڃ ٴمد ټدوط ظ٩هي ڄه ٬خوظ؟ ٴٹدپ

ڀٹ ؤعهڃ وٸ خـعم٫ ؤخٴهڃ ىڄد ب خنف، ٴټوخ ىپ خ ځ خ ٬ځ وثځڃ ، ، و٬ثدذ ڄد ؤىد ڄؽٿ ڄد ود ٬ځ ڄه خ خڀـٿ ٸ٣؛ ٵ ؤلالڄىد، وعڃ آزدءود: ٴٹدڀىخ

.يىىد، وٴٶ ند٬عىد، ور آنعىد، وود ڄى ٬ځ ؤڄ ٩٬ڃ :ؤو ټمد ٸدڀىخ

٤ځ٫ ىپ خ ځ خ ٬ځ وځڃ، ٴإٸسٿ ٬ن لىت خثعځڃ [ ب]ٴسىمد ڃ ب ڀٻ : ٸدپخڀټه، ب ڄ ڃ ٤دجٵد زدڀسط، ٴٱموي زس٭ خڀٹىپ، ٴ٭ٴط ڀٻ ب وـ ىپ خ ځ

ڃ خڀؽدوص موي نؽځهد، ٴ٭ٴعهد ب وـه، خ ٬ځ وځڃ ٴم١، ٴم ڃ ، ٴم١، ٴځمد ڄ :خڀؽدڀؽص ٴٱموي نؽځهد، ٴٹدپ

((.ؤظم٭ىن د ڄ٭ ٸ؟ ؤڄد وخڀ وٵ زي؛ ڀٹ ـحعٽڃ زدڀزك))ٴإوض خڀٹىڂ ټځمع، لىت ڄد ڄىهڃ ڄه ـٿ بال وټإ٧ند ٬ځ ؤ ٤دج وٸ٫، لىت بن ؤڃ

! خوٲ ؤزد خڀٹدڃ: ، ل بو ڀٹىپ[ زإله ڄد ٩ن ڄه خڀٹىپ]دش ٸسٿ ڀٻ ڀنٴاي ٴ و .ڄد ټىط ـهىال ٴدوٲ ىپ خ ځ خ ٬ځ وځڃ[ وخ؛]خخ، ٴث

ټب ڄد زځٯ ڄثىٽڃ، : لىت بخ ټدن خڀٱ خـعم٭ىخ ب خنف وؤود ڄ٭هڃ، ٴٹدپ ز٭١هڃ ڀس٭ .ټڃ ند ظٽىن ظټعمىيوڄد زځٱٽڃ ٬ى، لىت بخ زديؤ

Page 77: صحيح السيرة النبوية

٤ځ٫ ىپ خ ځ خ ٬ځ وځڃ ، ٴىؼسىخ بڀ وؼسص ـٿ وخلث، [ ب]ٴسمىد ڃ ب ڀٻ ند ټدن سځٱهڃ ڄه ٬ر آنعهڃ ويىهڃ، ! ټخ وټخ ؟: ؤوط خڀ ظٹىپ: ٴإلد٤ىخ ز ٹىڀىن

:ٴٹىپ ىپ خ ځ خ ٬ځ وځڃ ((.و٭ڃ؛ ؤود خڀ ؤٸىپ ڀٻ))﴿ؤظٹعځىن ـال : ڀٹ ؤط ـال ڄىهڃ ؤو نفدڄ٫ يخج، وٸدڂ ؤزى زٽ سٽ يوو وٹىپو

.ب خوٴىخ ٬ى! ؟[18دٴ ]﴾ ؤن ٹىپ يب خ ڄد ؤط ٸد زځٱط ڄى ٸ٣ .ٴةن ڀٻ ألټؽ

فصو

ؤيب ب ظإڀر خنأل ڄه ٸ ٬ځ ىپ خ ځ خ ٬ځ وځڃ وؤمدز وخـعمد٬هڃ ز٭م ٤دڀر خڀٹدجڃ ب ڄى٭ ووظ ولهڃ ٬ځ ؤن ځم بڀهڃ

ٴدىب ٬ځهڃ ڀٻ نىپ خ وٸىظ :ٸدپ ىپ خ ځ خ ٬ځ وځڃ : ٬ه ؤو ٸدپ

ؼالؼىن )) ڀٹ ؤوط ب خ وڄد اي ؤل، وؤوٵط ب خ وڄد ٫ندٲ ؤل، وڀٹ ؤظط ٬ځ ((.إټځ و ټس؛ بال ڄد ىخ بز٣ زالپڄه زن ىڂ وڀځص وڄد يل وڀسالپ ڄد

:ؤوـ ؤن وخڀعڄ وخزه ڄدـ ، وٸدپ خڀعڄ ((.لػ له مك))

فصو ٴمد خ٬ع ز خنټىن ٬ځ ىپ خ ځ خ ٬ځ وځڃ وڄد ظ٭ىعىخ ڀ ب ؤحځعهڃ بدي ؤوىخ٬د ڄه خدض ووٶ خڀ٭ديخض

ني وخڀدي٬ځ وـ خڀ٭ىدي ال ٬ځ وـ ٤ځر خٴځهخ مل ٩ندزىخ بىل ټؽن ٣ند ٤ځسىخ، وال ڄد بڀ سىخ؛ ڀ٭ځڃ خنٷ سمدو؛ ؤهنثڃ ڀثى ٬ثدىىخ

.ودوخ ڄد ؤخيوخ العموخ ب ٤ٱدهنڃ ٭مهىن، وڀ٩ځىخ ب هڃ و٠النڃ عيون

Page 78: صحيح السيرة النبوية

ـدءظه﴿: ٸدپ خ ظ٭دىل ؤمدوهڃ ڀحه ـه مىخ زدڀځ وؤٸ ڃ ءخص ڀاڄىه زهد ٸٿ بومد خڀأدض ٬ىـدءض ڀد اڄىىن خ ټڃ ؤوهد ب ٭ وڄد ؤوپ . خڀځ ڃ ټمد ڀڃ اڄىىخ ز د ظهڃ وؤز ووٹځر ؤٴح

ڃ ٴ ٤ٱدوهڃ ٭مهى ش وو ود . نڄ ث ڀىد بڀهڃ خڀمځدجٽص وټځمهڃ خڀمثىظ ول وڀى ؤوىد وڃ فهځثىن وڀٽه ؤټؽ دء خڀځ ء ٸسځد ڄد ټدوىخ ڀاڄىىخ بڀد ؤن : خألو٭ثدڂ ] ﴾٬ځهڃ ټٿ

209-222.] ﴿: وٸدپ ظ٭دىل زٻ ڀد اڄىىنخڀ وخ . ه لٹط ٬ځهڃ ټځمص ـدءظهڃ ټٿ ءخص لع ث وڀى

خذ خڀإڀڃ [.97و96: ىو]﴾خڀ٭ذ زهد خڀإوڀىن وءخظىد ؼمىي﴿: وٸدپ ظ٭دىل ٿ زدڀأدض بڀد ؤن ټ ش وڄد ڄى٭ىد ؤن و خڀىدٸص ڄس

ٿ زدڀأدض بڀد ظىىٵد [.59: خإلخء]﴾ ٴ٩ځمىخ زهد وڄد و ىسى٬د﴿: وٸدپ ظ٭دىل ڀىد ڄه خڀإ ـىص ڄثه .وٸدڀىخ ڀه واڄه ڀٻ لع ظٵف ؤو ظٽىن ڀٻ

خڀ وځدڀهد ظٵفنخوىٿ و٬ىر ٴعٵف . إوهد ٵد ؤو ظإظ ٬مط ٬ځىد ټ مدء ټمد ٹ٣ خڀ ؤو ظ وخڀمځدجٽص ٸسځد ٸثٻ . زدڀځ مدء وڀه واڄه ڀ ٸ ٴ خڀ ٲ ؤو ظ و ؤو ٽىن ڀٻ زط ڄه

پ ٬ ىڀدلع ظى خ ٿ ټىط بڀد ز ز سمدن ئي ٸٿ -90: خإلثخء ] ﴾ځىد ټعدزد وٹ93.]

.، و خنم((خڀعٵن))وٸ ظٽځمىد٬ځ ي خدض وڄد سههد ب ؤڄدټىهد ڄه :٬ه خزه ٬سد ٸدپ

د سد، وؤن ىم ٬ىثهڃ ىپ خ ځ خ ٬ځ وځڃ ؤن ٩ن٭ٿ نڃ ڀٵ( ڄٽص)إپ ؤٿ بن حط ؤن ظعإين ڃ، وبن حط ؤن ظاظهڃ خڀ إڀىخ، ٴثةن : ٴٹٿ ڀ. خنسدپ ٴي٬ىخ

:ٸدپ. ټٵوخ ؤځٽىخ ټمد ؤځٽط ڄه ٸسځهڃ ((.ال؛ زٿ ؤعإين ڃ))

ذ زهد خ﴿: ٴإوپ خ ظ٭دىل ٿ زدڀأدض بڀد ؤن ټ ڀإوڀىن وءخظىد ؼمىي خڀىدٸثص وڄد ڄى٭ىد ؤن وٿ زدڀأدض بڀد ظىىٵد ش ٴ٩ځمىخ زهد وڄد و [.59:خإلخء] ﴾ڄس

.وخي ؤن وخڀىدج

Page 79: صحيح السيرة النبوية

:وب وخص ألن ٬ى ٸدپ: ٸدپ. زٻخي٪ ڀىد زٻ ٩ن٭ٿ ڀىد خڀٵد سد وواڄه : ٸدڀط ٸ ڀځىيب ځ خ ٬ځ وځڃ

.و٭ڃ: ٸدڀىخ((. وظٵ٭ځىخ؟))بن ثحط ؤثسك : بن زٻ ٹؤ ٬ځٻ خڀالڂ، وٹىپ ڀٻ: ٴ٬د ، ٴإظدي ـٿ ٴٹدپ: ٸدپ

خڀٵد نڃ سد، ٴمه ټٵ ڄىهڃ ز٭ ڀٻ ؤ٬ز ٬خزد ال ؤ٬ز ؤلخ ڄه خڀ٭دنن، وبن حط :ٸدپ. ٴعمط نڃ زدذ خڀنص وخڀعىزص

((.صخڀعىزص وخڀن[ زدذ]زٿ )) .وبىدي ټٿ ڄىهمد ـ

.٭ زه ـسن وٸعديش وخزه ـؿ ون وخل: وٸ ـدء ڄال ٬ه ند٬ص ڄه خڀعدز٭ن؛ ڄىهڃ

فصوب بهنڃ ٬وخ ٬ځ ڄه ؤځڃ وخظس٫ ىپ خ ځ خ ٬ځ وځڃ ڄثه : ٸدپ خزه بمدٶ@

ڃ، و٭زىهنڃ زدڀ١ذ ؤمدز، ٴىؼسط ټٿ ٸسځص ٬ځ ڄه ٴهد ڄه خنځمن، ٴف٭ځىخ ٪نسىهن .بخ خع خن، ڄه خع١٭ٵىي ڄىهڃ ٵعىىهنڃ ٬ه يىهڃ( ڄٽص)وخنى٪ وخڀ٭٥، وزڄ١دء

.ٴمىهڃ ڄه ٵنت ڄه ش خڀسالء خڀ سهڃ، وڄىهڃ ڄه ځر نڃ، و٭م خ ڄىهڃ :وٸ ظٹڂ لػ خزه ڄ٭ىيځڃ، وؤزى زٽ، و٬مد، وؤڄ نص، ىپ خ ځ خ ٬ځ و: ؤوپ ڄه ؤ٨ه خإلالڂ س٭ص

.وهر، وزالپ، وخنٹخيٴإڄد ىپ خ ٴمى٭ خ ز٭م، وؤزى زٽ ڄى٭ خ زٹىڄ، وؤڄد دجڃ ٴإوڃ خنثټىن، ٴإڀسىڃ ؤي٪ خن، وهوڃ ب خڀم، ٴمد ڄىهڃ ڄه ؤل بال وٸ وخظدڃ ٬ځ ڄثد

وٵ ب خ ظ٭دىل ، ودن ٬ځ ٸىڄ، ٴإوثوي، ٴثإ٥٬ىي ؤخيوخ؛ بال زالال؛ ٴةو دوط ٬ځ .ؤل ؤل: وى ٹىپ( ڄٽص)خڀىڀخن، ٴف٭ځىخ ٥ىٴىن ز ب ٭دذ

:ؤن ىپ خ ځ خ ٬ځ وځڃ ڄ ز٭مد وؤځ وڃ ٭زىن، ٴٹدپ: و٬ه ـدز ((.ٴةن ڄى٬ټڃ خنىص! ؤزوخ آپ ٬مد وآپ د))

Page 80: صحيح السيرة النبوية

.وخي خڀسهٹ ٬ه خندټڃ﴿ڄه ټٵ زد ڄه ز٭ ب٬ندو بال ڄه ؤټي وٸسځ ڄ٥محه : وب ڄؽٿ خ ؤوپ خ ظ٭دىل : ٸځط

: خڀىمثٿ ]﴾ زدإل٬ندن وڀٽه ڄه ق زدڀٽٵ خ ٴ٭ځهڃ ١ر ڄه خ ونڃ ٬خذ ٩٬ڃ206.]

ٴهاالء ټدوىخ ڄ٭وه ند لٿ نڃ ڄه خإلدوص وخڀ٭خذ خڀسځٯ، ؤـدود خ ڄه ڀٻ نىڀث .وٸىظ

:و٬ه وسدذ زه خألض ٸدپال وخ؛ ال : ټىط ـال ٸىد، وټدن يل ٬ځ خڀ٭د زه وخجٿ يه، ٴإظع ؤظٹد٠ثدي، ٴٹثدپ

ٴةين بخ : ٸدپ. لىت نىض ب ظس٭ػ ال وخ؛ ال ؤټٵ نمم: ٴٹځط! ؤٸ١ٻ لىت ظٽٵ نممؤط خڀ ټٵ زأدظىد وٸدپ ﴿ؤٴ: ڄط ب ز٭ؽط؛ ـحعين ويل ب ڄدپ ووڀ ٴإ٥٬ٻ، ٴإوپ خ

[.80-77: ڄن]﴾ ﴿وإظىد ٴيخ: ﴾ بىل ٸىڀألوظن ڄدال ووڀخ :، وب ڀٵ٧ خڀسىد((خڀممن))ؤوـ ؤن، وخڀسىد، وڄځڃ ب

.ٴټ خنػ... ، ٴ٭مځط ڀځ٭د زه وخجٿ ٵد، ٴفحط ؤظٹد٠دي (ڄٽص)ټىط ٸىد زث :وب ٤ٷ ؤوي ڀ ٬ى ٸدپ

ط خڀىيب ځ خ ٬ځ وځڃ وى ڄعى زيش وى ب ٨ٿ خڀٽ٭سص، وٸ ڀٹىد ڄه خنټن ؤظ :ؤال ظ٬ى خ؟ ٴٹ٭ وى ١نم وـه، ٴٹدپ: ش، ٴٹځط

ڀٹ ټدن ڄه ټدن ٸسځٽڃ ڀم٣ زإڄد٢ خن ڄد يون ٩٬دڄ ڄه نڃ ؤو ٬ثر؛ ڄثد ))ٴٷ زدؼىعن، ڄد ٴ ڀٻ ٬ثه ٴ ڀٻ ٬ه يى، وى٫٠ خنىد ٬ځ ڄٵٶ ؤ،

ڄد ٫نثدٲ بال ( ل١ ڄىض)بىل ( ى٭دء)يى، وڀعمه خ خ خألڄ؛ لىت ن خڀخټر ڄه ( ((.وخڀجر ٬ځ ىم: خي زدن)خ ٬ وـٿ

((.وڀٽىٽڃ ظع٭فځىن: ))وب وخص [خنعٺ]

؛ ٴمد ؤل ؤلٷ خ خځ ڄىٻ خين: ـدء وسدذ بىل ٬م ٴٹدپ: و٬ه ؤيب ڀځ خڀٽى ٸدپ .ٴف٭ٿ وسدذ آؼدخ ز٩هي ٣ند ٬ز خنټىن. بال ٬مد

Page 81: صحيح السيرة النبوية

[.خوعه خنعٺ. ]زى مك( 253)، وخزه ڄدـ (3/265)ؤوـ خزه ٭

ثبة رلبدىخ ادلششمني سسىه اهلل صي اهلل عيي وسييق وإ ؤظهشوا ادلخبىفخ عبدا وإقبخ احلجخ اىذاغخ عييه واعزشافه يف ؤفسه ثبح وحسذا وثغيب وجحىدا

ؤن خڀىڀ زه خنٱنش ـدء بىل ىپ خ ځ : وي بمدٶ زه خى زىي ٬ه خزه ٬سدبن ! د ٬ڃ: خ ٬ځ وځڃ ، ٴٹؤ ٬ځ خڀٹآن، ٴٽإو ٶ ڀ، ٴسځٯ ڀٻ ؤزد ـهٿ، ٴإظدي ٴٹدپ

ڀ٭٥ىټ؛ ٴةوٻ ؤظط ١نمخ ڀع٭ث ڄثد : مل؟ ٸدپ: پٸد. ٸىڄٻ ون ؤن ٩نم٭ى ڀٻ ڄدال .ٸسځ .ٸ ٬ځمط ٸ ؤين ڄه ؤټؽد ڄدال: ٸدپ .ٴٹٿ ٴ ٸىال سځٯ ٸىڄٻ ؤوٻ ڄىٽ ڀ: ٸدپوڄدخ ؤٸىپ؟ ٴىخ؛ ڄد ڄىٽڃ ـٿ ؤ٬ٲ زدأل٭د ڄين، وال ؤ٬ځڃ زـي، وال زٹثي : ٸدپ

خڀ ٹىپ حد ڄه خ، ووخ؛ بن ڀٹىڀ خڀ ٹىڀ ڄين، وال زإ٭د خنه، وخ؛ ڄد سلالوش، وبن ٬ځ ڀ٥الوش، وبو نؽم ؤ٬الي، ڄٱٶ ؤٵځ، وبو ڀ٭ځى وال ٭ځ، وبو ڀثم٥ڃ

.ڄد نع .ال ٠ ٬ىٻ ٸىڄٻ لىت ظٹىپ ٴ: ٸدپ .ٴ٬ين لىت ؤٴٽ ٴ: ٸدپ

. ﴿ين وڄه وځٹط ولثخ : ٴىڀط. يبن خ بال م اؼ، إؼي ٬ه ن: ٴځمد ٴٽ ٸدپ .خدض[ 23-22: خنؼ]﴾ وزىن هىيخ. وـ٭ځط ڀ ڄدال ٣نويخ

.ٽخ وخي خڀسهٹ ٬ه خندټڃ ٬ه بمدٶ﴿زٿ ٸدڀىخ ؤ٠ٱدغ ؤلالڂ زثٿ : وب ڀٻ ٸدپ خ ظ٭دىل بوسدخ ٬ه ـهځهڃ وٸځص ٬ٹځهڃ: ٸځط

، ٴمدوخ ڄد خ ٹىڀىن ٴ؟ [5:خألوسدء. ]﴾خألوڀىنخٴعخي زٿ ى د٬ ٴځإظىد زأص ټمد ؤٿ ﴿خو٩ث : ٴٽٿ ء ٹىڀىو زد٤ٿ؛ ألن ڄه وؾ ٬ه خنٷ ڄهمد ٸدڀ ؤو٥إ، ٸدپ خ ظ٭دىل

[.48:خإلخء]﴾ ټٳ ٠زىخ ڀٻ خألڄؽدپ ٴ١ځىخ ٴال ع٥٭ىن سال

Page 82: صحيح السيرة النبوية

:دپزىي ٬ه ـدز زه ٬س خ ٸ(( ڄىي))ووي خإلڄدڂ ٬س زه ن ب @خو٩وخ ؤ٬ځمٽڃ زدڀم وخڀٽهدوص وخڀ٭؛ ٴځإض خ خڀـثٿ : خـعم٭ط ٸ ىڄد ٴٹدڀىخ

ٶ ند٬عىد، وعط ؤڄود، و٬دذ يىىد، ٴځٽځم، وڀى٩ ڄدخ ي ٬ځ؟ خڀ ٴ !ؤوط د ؤزد خڀىڀ: ٴٹدڀىخ. ڄد و٭ځڃ ؤلخ ن ٬عسص زه ز٭ص: ٴٹدڀىخ

ون ؤڂ ٬س خ؟ ٴٽط ىپ خ ځ خ ٬ځ وځڃؤوط ! د ١نم: ٴإظدي ٬عسص ٴٹدپ .ؤوط ون ؤڂ ٬س خن٥ځر؟ ٴٽط ىپ خ ځ خ ٬ځ وځڃ : ٴٹدپ

وبن ټىط ظ٬ڃ ؤوٻ بن ټىط ظ٬ڃ ؤن االء ون ڄىٻ؛ ٴٹ ٬سوخ خنص خڀيت ٬سط: ب ٸدپؤإڂ ٬ځ ٸىڄثٻ ڄىثٻ، ون ڄىهڃ؛ ٴعٽځڃ لىت وم٫ ٸىڀٻ، بود وخ ڄد ؤىد ىځص ٸ٣

ٴٸط ند٬عىد، وعط ؤڄود، و٬سط يىىد، وٴ١معىد ب خڀ٭ذ، لىت ڀٹ ٤د ٴهڃ ؤن ٸ دلخ، وؤن ب ٸ ټدىد، وخ ڄد وىع٩ بىل ڄؽٿ مص خنسځ؛ ؤن ٹىڂ ز٭١ىد بىل ز٭

ظٽىن ؤىن ٸ بن ټدن ب٧ند زٻ خندـص؛ ن٭ىد ڀٻ لىت! ؤهد خڀـٿ. زدڀىٲ لىت وعٵدىنٴٹثدپ . ـال وخلخ، وبن ټدن ب٧ند زٻ خڀسدءش؛ ٴدوع ؤ ودء ٸ حط ٴځىوـٻ ٬خ

ٴٹدپ ىپ خ ثځ خ ٬ځث . و٭ڃ: ٸدپ((. ٴط؟: ))ىپ خ ځ خ ٬ځ وځڃ :وځڃ

ٸآود ٬زد ټعدذ ٴځط آدظ. ظىٿ ڄه خڀنه خڀلڃ. لڃ. زڃ خ خڀنه خڀلڃ﴿)) ﴾ ﴿ ٴةن ؤ٠٬ىخ ٴٹٿ ؤوظٽڃ د٬ٹص ڄؽٿ د٬ٹص ٬دي ونثىي : ﴾ بىل ؤن زځٯڀٹىڂ ٭ځمىن

[((.23-2: ٴځط] ((.ال: ))لسٻ، ڄد ٬ىٺ ن خ؟ ٸدپ: ٴٹدپ ٬عسص

.ڄد ظټط حد ؤي ؤوٽڃ ظٽځمىو بال ټځمع: ڄد وخءٺ؟ ٸدپ: ٴـ٫ بىل ٸ، ٴٹدڀىخال وخڀ وسهد زىص؛ ڄد ٴهمط حد ٣ند ٸدپ؛ ن ؤو : ب ٸدپ. و٭ڃ: پٴهٿ ؤـدزٻ؟ ٴٹد: ٸدڀىخ

.ؤوټڃ د٬ٹص ڄؽٿ د٬ٹص ٬دي ونىي !ٽځمٻ خڀـٿ زدڀ٭زص ال ظ ڄد ٸدپ؟! وځٻ: ٸدڀىخ .ال وخ؛ ڄد ٴهمط د ٣ند ٸدپ؛ ن ټ خڀد٬ٹص: ٸدپ

Page 83: صحيح السيرة النبوية

:ـځك ز، وٴ ټالڂ، وخيوٸ وخي خڀسهٹ وني ٬ه خندټڃ زىي ٬ه خأل@﴿ٴةن : و٬ىي ؤو ند ٸدپ. وبن ټىط ب٧ند زٻ خڀدص ٬ٹود ؤڀىعىد ڀٻ؛ ٴٽىط ؤد ڄد زٹط

﴾؛ ؤڄٻ ٬عسص ٬ځ ٴ، وودي خڀلڃ ؤ٠٬ىخ ٴٹٿ ؤوظٽڃ د٬ٹص ڄؽٿ د٬ٹص ٬دي ونىي .ؤن ٽٳ ٬ى، ومل ٫نؾ بىل ؤځ، وخلعس ٬ىهڃ

ڄد وي ٬عسص بال سد بىل ١نم، وؤ٬فس ټالڄ، وڄد خٺ ! ڄ٭ ٸ وخ د: ٴٹدپ ؤزى ـهٿڄد ـحىد بال ؤوثٻ ! وخ د ٬عسص: ٴإظىي، ٴٹدپ ؤزى ـهٿ. بال ڄه لدـص ؤدزع، خو٥ځٹىخ زىد بڀ

سىض بىل ١نم، وؤ٬فسٻ ؤڄي، ٴةن ټدن زٻ لدـص؛ ن٭ىد ڀٻ ڄه ؤڄىخڀىد ڄد ٱىٻ ٬ثه .١نم

ڀٹ ٬ځمعڃ ؤين ڄه ؤټؽ ٸ ڄدال، وڀٽثين : ٽځڃ ١نمخ ؤزخ، وٸدپٴٱ١ر، وؤٸڃ زد ال –وخ؛ ڄد ى زم وال ز٭ وال ټهدوثص –ٴإـدزين زء –وٸ ٬ځهڃ خڀٹص –ؤظع ﴿ ٴةن ؤ٠٬ىخ : ﴾لىت زځٯظىٿ ڄه خڀنه خڀلڃ. لڃ. زڃ خ خڀنه خڀلڃ﴿: )) ٸؤ

، ٴإڄٽط زٵ، وودظ خڀلڃ ؤن ٽٳ، (( ﴾ص ٬دي ونىيد٬ٹ ٴٹٿ ؤوظٽڃ د٬ٹص ڄؽٿ .وٸ ٬ځمعڃ ؤن ١نمخ بخ ٸدپ حد مل ٽذ، ٴىٵط ؤن ىپ ٬ځٽڃ خڀ٭خذ

:ب وي خڀسهٹ زىي ٬ه خنٱنش زه ٭سص ٸدپبن ؤوپ ىڂ ٬ٴط ىپ خ ځ خ ٬ځ وځڃ ؤين ؤڄ ؤود وؤزى ـهٿ زه دڂ ب ز٭

ص؛ ب ڀٹىد ىپ خ ځ خ ٬ځ وځڃ، ٴٹدپ ىپ خ ځ خ ٬ځ وځڃ أليب ؤٸص ڄٽ :ـهٿ

((.ځڃ بىل خ وبىل ىڀ، ؤي٬ىٺ بىل خ! د ؤزد خنٽڃ)) ٬ه ر آنعىد؟ ٿ ظ بال ؤن وه ؤوٻ ٸ زځٱط؟ ! د ١نم: ٴٹدپ ؤزى ـهٿ ٿ ؤوط ڄىع

.؛ ڀى ؤين ؤ٬ځڃ ؤن ڄد ظٹىپ لٷ الظس٭عٻٴىمه وه ؤن ٸ زځٱط، ٴىخوخ؛ بين أل٬ځڃ ؤن ڄد ٹثىپ : ٴدو ٲ ىپ خ ځ خ ٬ځ وځڃ، وؤٸسٿ ٬ځ ٴٹدپ

. ٴىد خڀثٹدص : ب ٸدڀىخ. و٭ڃ: ٴٹځىد. ٴىد خنفدزص: لٷ، وڀٽه ٬نى٭ين ء؛ بن زين ٸ ٸدڀىخب ؤ٤٭مثىخ . و٭ثڃ : ٴٹځىثد . ٴىد خڀځىخء: ٸدڀىخب. و٭ڃ: ٴٹځىد. ٴىد خڀىوش: ب ٸدڀىخ. و٭ڃ: ٴٹځىد

.وخ ال ؤٴ٭ٿ! ڄىد ويب: وؤ٤٭مىد، لىت بخ ندټط خڀټر ٸدڀىخ

Page 84: صحيح السيرة النبوية

:ټمد ٸدپ ظ٭دىل ٢نخ ٬ى و٬ه ؤ٠خز –ڀ٭ى خ –وخ خڀٹىپ ڄى بن ټدن ڀ١ځىد ٬ه آنعىثد . ﴿وبخ ؤوٻ بن عىووٻ بال وخ ؤخ خڀ ز٭ػ خ ىال

: خڀٵٸثدن ]﴾ ىال ؤن ود ٬ځهد وىٲ ٭ځمىن لن ون خڀ٭خذ ڄثه ؤ٠ثٿ ثسال ڀ [.41و42

:وٸدپ خزه ٬سد

زث ﴿وال نه زالظٻ وال (: ڄٽص)وڀط ي خص وىپ خ ځ خ ٬ځ وځڃ ڄعىخ :؛ ٸدپ[220:خإلخء]﴾ندٴط د

ڀٻ خنټىن سىخ خڀٹآن، وسىخ ڄه ټدن بخ ځ زإمدز ٴ٫ ىظ زدڀٹآن، ٴځمد ن٫ ﴿وال نهث : ٴٹدپ خ ظ٭دىل ڀىس ١نم ځ خ ٬ځث وثځڃ : ٸدپ. ؤوڀ، وڄه ـدء ز

﴾ ٬ه ؤمدزٻ ﴿وال ندٴط دزٹخءظٻ؛ ٴم٫ خنټىن ٴسىخ خڀٹآن، : ﴾؛ ؤزالظٻ .﴾﴿وخزعٯ زن ڀٻ سالٴال ظم٭هڃ خڀٹآن لىت إووي ٬ىٻ،

((.خڀمك))ؤن ودلسد وخي

Page 85: صحيح السيرة النبوية

ثس اهلل اىشمح اىشحي ثبة جشح بجش ؤصحبة سسىه اهلل صي اهلل عيي وسي

إىل ؤسض احلجشخ فشاسا ثذيه اىفزخ( نخ)

ٸ ظٹڂ ټ ؤص خنټن ڀځمع١٭ٵن ڄه خناڄىن، وڄد ټدوىخ ٭دڄځىهنڃ ز ڄه خڀ١ثذ .ڀٱصخڀ وخإلدوص خڀسد

وټدن خ ٬ وـٿ ٸ لفڃ ٬ه ىپ خ ځ خ ٬ځ وځڃ، وڄى٭ ز٭م ؤيب ٤دڀر؛ .ټمد ظٹڂ ظٵځ، و خنم وخنىص

:وٸ وي خإلڄدڂ ؤن زىي ٬ه خزه ڄ٭ىي ٸدپ٬س خ زه ز٭ؽىد ىپ خ ځ خ ٬ځ وځڃ بىل خڀىفد و٥نه ٥نى ڄه ندون ـال، ٴهڃ

.٭ىي، وـ٭ٵ، و٬س خ زه ٬ٴ٥ص، و٬ؽمدن زه ڄ٩٭ىن، وؤزى ڄى، ٴإظىخ خڀىفدڄ .وز٭ؽط ٸ ٬مو زه خڀ٭د و٬مدش زه خڀىڀ ص

بن وٵخ ڄه زين : ٴځمد يوال ٬ځ خڀىفد فخ ڀ، ب خزعخي ٬ه ٬نى و٬ه مشدڀ، ب ٸدال ڀ .٬مىد وڀىخ خ٠ٻ، وسىخ ٬ىد و٬ه ڄځعىد

.ب ؤ٠ٻ؛ ٴدز٭ػ بڀهڃ: ٴإه ڃ؟ ٸدال: پٸد .ٴدظس٭ىي. ؤود و٥سٽڃ خڀىڂ: ٴس٭ػ بڀهڃ، ٴٹدپ ـ٭ٵ

ڄد ڀٻ ال ظف ڀځمځٻ؟: ٴځڃ ومل ف، ٴٹدڀىخ ڀ .بود ال وف بال ٬ وـٿ: ٸدپ .وڄد خٺ: ٸدپ بال خ ٬ و: ٸدپ ـٿ، وؤڄود زدڀثالش بن خ ز٭ػ بڀىد ىال، ب ؤڄود ؤن ال وف ألل

.وخڀټدش .ٴةهنڃ ٫ندڀٵىوٻ ب ٬ خزه ڄن: ٸدپ ٬مو

ٴمد ظٹىڀىن ب ٬ خزه ڄن وؤڄ؟: ٸدپ

Page 86: صحيح السيرة النبوية

ى ټځمع وول ؤڀٹدد بىل خڀ٭خء خڀسعىپ خڀيت مل ٬نهد زث، ومل : وٹىپ ټمد ٸدپ خ: ٸدپ .ٵ٠هد وڀ

وخ؛ ڄد ثون ! ص وخڀٹن وخڀسدند ڄ٭ خنس: ٴٴ٫ ٬ىيخ ڄه خأل ب ٸدپ: ٸدپ٬ځ خڀ وٹىپ ٴ ڄد ىي خ، ڄلسد زٽڃ ونه ـحعڃ ڄه ٬ىي، ؤه ؤو ثىپ خ، وؤو خڀ ٤ن ب خإل٤نٿ، وؤو خڀىپ خڀ ز ز ٬ خزه ڄن، خوڀىخ لػ ثحعڃ،

[.وؤو٠ح] ؤنٿ و٭ځ وخ؛ ڀىال ڄد ؤود ٴ ڄه خنځٻ؛ ألظع لىت ؤټىن ؤود خڀ .وؤڄ ص خوه ٴيض بڀهمد

.ب ظ٭فٿ ٬س خ زه ڄ٭ىي لىت ؤيٺ زخ .و٬ڃ ؤن خڀىيب ځ خ ٬ځ وځڃ خعٱٵ ڀ لن زځٱ ڄىظ

وخ بىدي ـ ٸى، ودٶ له، وٴهمد ٹع١ ؤن ؤزد ڄى ټدن ٴمه ثدـ ڄثه .وخ ؤ٬ځڃ. ٽه ڄـد ڄه ز٭ خڀوخش بىل ؤ خنسص؛ بن مل( ڄٽص)

:٬ه ؤيب ڄى ٸدپ(( خڀالجٿ))ووخي ؤزى و٭ڃ ب .ٴسځٯ ڀٻ ٸد، ٴس٭ؽىخ ٬مو زه خڀ٭د و٬مدش زه خڀىڀ، ون٭ىخ ڀځىفد ص

بن ودد ڄه : ب ٸدپ ٬مو زه خڀ٭د. وٸڄد ٬ځ خڀىفد ٴدظدي زدنص، ٴٹسځهد، وفخ ڀ .سىخ ٬ه يىىد ، وڃ ب ؤ٠ٻؤ٠ىد

! ب ؤ٠؟: ٸدپ نڃ خڀىفد .و٭ڃ: ٸدال

.ال عٽځڃ ڄىٽڃ ؤل؛ ؤود و٥سٽڃ خڀىڂ: ٴس٭ػ بڀىد، ٴٹدپ ڀىد ـ٭ٵٴدوعهىد بىل خڀىفد وى ـدڀ ب ٠نځ، و٬مو زه خڀ٭د ٬ه ٬نى، و٬مدش ٬ه دي،

.بهنڃ ال فون ڀٻ: دشوخڀٹىن ـځى ند٤ن، وٸ ٸدپ ڀ ٬مو و٬مال : ٴٹثدپ ـ٭ٵث . خفوخ ڀځمځٻ: ٴځمد خوعهىد زود ڄه ٬ىي ڄه خڀٹن وخڀسدن@

.وف بال ٬ وـٿ وڄد خٺ؟: ٴٹدپ ڀ خڀىفد

Page 87: صحيح السيرة النبوية

بن خ ز٭ػ ٴىد ىال، وى خڀىپ خڀ ز ز ٬ زه ڄن ٬ځ خڀالش وخڀالڂ : ٸدپڄود ؤن و٭س خ وال وٺ ز حد، ووٹڃ خڀالش، ووثاب خڀټثدش، ڄه ز٭ي خن ؤن، ٴإ

.وؤڄود زدن٭وٲ، وهندود ٬ه خنىٽ .ٴإ٬فر خڀىفد ٸىڀ

!ؤځك خ خنځٻ، بهنڃ ٫ندڀٵىوٻ ب ٬ زه ڄن: ٴځمد ؤي ڀٻ ٬مو زه خڀ٭د ٸدپ ڄد ٹىپ دلسٽڃ ب خزه ڄن؟: ٴٹدپ خڀىفد

ٸىپ خ؛ ى وق خ وټځمع، ؤوـ ڄه خڀ٭خء خڀسعىپ خڀيت مل ٹد ز، ٹىپ ٴ : ٸدپ .ومل ٵ٠هد وڀ

ڄد ثاالء ! د ڄ٭ خڀٹن وخڀسدن: ٴعىدوپ خڀىفد ٬ىيخ ڄه خأل ٴٴ٭، ٴٹدپ٬ځ ڄد وٹىپ ب خزه ڄن وال ون ي، ڄلسد زٽڃ ونه ـحعڃ ڄه ٬ىي، ٴإود ؤثه ؤوث

ىپ خ، وؤو خڀ ز ز ٬، وڀىال ڄد ؤود ٴ ڄه خنځٻ؛ ألظع لىت ؤٸسٿ و٭ځ، خڄٽؽىخ .ب ؤ٠ ڄد حعڃ

.يوخ ٬ځ ه عهمد: وٸدپ. وؤڄ ڀىد ز٥٭دڂ وټىشوټدن ٬مو زه خڀ٭د ـال ٸنخ، وټدن ٬مدش ـال نال، وټدود ؤٸسال ب خڀسم، ٴزد

ٴٹدپ ڀث ! ڄ خڄؤظٻ ٴځعٹسځين: ، وڄ٫ ٬مو خڄؤظ، ٴځمد زد ٸدپ ٬مدش ڀ٭مو[٭ين نخ]ٴإو ٬مدش ٬مخ ٴڄ ز ب خڀسم، ٴف٭ٿ ٬مو ىد ٬مدش لثىت ! ؤال ظعم؟: ٬مو

.ؤيوځ خڀٵىص. بوٻ بخ وـط وځٵٻ ٬مدش ب ؤځٻ: ٴمٹ ٬ځ ٬مو ب ڀٻ، ٴٹدپ ٬مو ڀځىفد

. ز٭مدش، ٴىٵه ب بلځځ، ٴ٥د ڄ٫ خڀىلٴ٬د خڀىفد :، ٸدپ((ٴإڄ ڀىد ز٥٭دڂ وټىش: ))بىل ٸىڀ(( خڀالجٿ))وٽخ وخي خڀسهٹ ب

، وؤو وؾ ڄ٫ ـ٭ٵ (ڄٽص)وخ بىدي مك، و٨دي پ ٬ځ ؤن ؤزد ڄى ټدن زث)) .زه ؤيب ٤دڀر بىل ؤ خنسص

:يش ٬ه ؤيب ڄىوخڀمك ٬ه ز زه ٬س خ زه ؤيب ز

Page 88: صحيح السيرة النبوية

ؤهنڃ زځٱهڃ ٢نؾ ىپ خ ځ خ ٬ځ وځڃ وڃ زدڀمه، ٴىـىخ ڄهدـه ب ز١ث٫ ونن ـال ب ٵىص، ٴإڀٹعهڃ ٵىعهڃ بىل خڀىفد زإ خنسص، ٴىخٴٹىخ ـ٭ٵ زه ؤيب

ځ ٤دڀر وؤمدز ٬ىڃ، ٴإڄي ـ٭ٵ زدإلٸدڄص، ٴإٸدڄىخ ٬ىي لىت ٸڄىخ ٬ځ ىپ خ (.و)خ ٬ځ وځڃ ڄه

.وخزى ڄى ه ڄد ـي زن ـ٭ٵ وزن خڀىفد، ٴإو ٬ىهڃ: ٸدپوخ ((. ؤڄود ىپ خ ځ خ ٬ځ وځڃ ؤن وى٥ځثٷ : ))وڀ٭ٿ خڀخو وڃ ب ٸىڀ: ٸدپ

((.ؤ٬ځڃ :، وڄځڃ ٬ه ؤيب ڄى ٸدپ(فش خنسص)وٽخ وخي خڀسىد ب

ؾ خڀىيب و٥نه زدڀڃ، ٴټسىد ٵىص، ٴإڀٹعىد ٵىعىد بىل خڀىفد زدنسص، ٴىخٴٹىد ـ٭ٵ زځٱىد ٢نزه ؤيب ٤دڀر ٠ خ ٬ى، ٴإٸمىد ڄ٭ لىت ٸڄىد، ٴىخٴىد خڀىيب ځ خ ٬ځ وځڃ لثن

:، ٴٹدپ خڀىيب ځ خ ٬ځ وځڃ(و)خٴععك ((.ڀٽڃ ؤوعڃ ؤٿ خڀٵىص فظدن))

.وخ ؤ٬ځڃ. ڄى٫٠ آو ڄ٥ىال وودي بلؼين خڀ ٬ه ؤيب زٽ زه ٬س خڀنه زه لدغ خزه دڂ ٬ه ؤڂ : وٸدپ خزه بمدٶ@

:ځمص ٠ خ ٬ىهد ٸدڀط، وؤو ؤمدذ ىپ خ ځ خ ٬ځ وځڃ وٴعىىخ، وؤوخ ڄد سهڃ (ڄٽص)ند ٠دٸط

ځ خ ٬ځ وځڃ ال ع٫٥ يٴ٫ ڀٻ ٬ىهڃ ، ڄه خڀسالء وخڀٵعىص ب يىهڃ، وؤن ىپ خوټدن ىپ خ ځ خ ٬ځ وځڃ ب ڄى٭ص ڄه ٸىڄ وڄه ٬م، ال ٿ بڀ ء ٣ند ٽي

:و٣ند ىدپ ؤمدز؛ ٴٹدپ نڃ ىپ خ ځ خ ٬ځ وځڃٽڃ ٴـد و٢نـد بن زإ خنسص ڄځٽد ال ٩ځڃ ؤل ٬ىي، ٴدنٹى زساليي لىت ٩ن٭ٿ خ ڀ))

((.٣ند ؤوعڃ ٴٴىـىد بڀهد ؤدال، لىت خـعم٭ىد د، ٴىڀىد نن يخ بىل ون ـد، آڄىن ٬ځ يىىثد، ومل

.٦ن ٴهد ٨ځمد

Page 89: صحيح السيرة النبوية

ٴځمد ؤض ٸ ؤود ٸ ؤسىد يخخ وؤڄىد دوخ ڄىد، ٴدـعم٭ىخ ٬ځ ؤن س٭ؽىخ بىل خڀىفد ٴىد؛ .٬ځهڃڀىـىد ڄه زاليي، وڀنيود

زه ؤيب ز٭ص، ٴفم٭ىخ ڀ خد وڀس٥دٸع، ٴځڃ ٬ىخ ـال س٭ؽىخ ٬مو زه خڀ٭د و٬س خٴخيٴ٭ىخ بىل ټٿ ز٥ٷ ع ٸسٿ ؤن ظعٽځمىخ ٴهڃ، : بال حىخ ڀ ص ٬ځ لش، وٸدڀىخ نمد

.دٴ٭ځىخٴب خيٴ٭ىخ بڀ خدي، ٴدن خع٥٭عڃ ؤن يڃ ٬ځٽڃ ٸسٿ ؤن ٽځمهڃ ب٧ند ٸثڄىد : ڄد ٬ځ، ٴځڃ سٷ ز٥ٷ ڄه ز٥دٸع بال ٸڄىخ بڀ ع، ٴٽځمىي، ٴٹدڀىخ ڀٴٹ

٬ځ خ خنځٻ ب ٵهدجىد؛ ٴدٸىخ ؤٸىخڄهڃ ب يىهڃ، ومل وځىخ ب يىٽڃ، ٴس٭ؽىد ٸثىڄهڃ .وٵ٭ٿ: ٴٹدڀىخ. ڀنيڃ خنځٻ ٬ځهڃ، ٴدخ ٥نه ټځمىدي ٴدنوخ ٬ځ زإن ٵ٭ٿ

وټ ڄى زه . )خأليڂ( ڄٽص)ىفد خدي، وټدن ڄه ؤلر ڄد هون بڀ ڄه ب ٸڄىخ ڀځ (.ؤهنڃ ؤوخ بڀ ٴد وـسص يسدؾ: ٬ٹسص

نځٻ بن ٴعص ڄىد ٵهدء ٴدٸىخ يه ٸىڄهڃ، ومل وځىخ خڀ ؤهد : ٴځمد ؤيوځىخ ٬ځ خدي ٸدڀىخيٺ، وٸث ز٭ؽىثد بڀثٻ ٴثهڃ ب يىٻ، وـدئوخ زه ڄسع٪ ال و٭ٴ، وٸ ناوخ بىل زال

٬دجڃ؛ آزدئڃ وؤ٬مدڄهڃ وٸىڄهڃ ڀعيڃ ٬ځهڃ، ٴدهنڃ ؤ٬ځ ڃ ٬ىد، ٴةهنڃ ڀه وځىخ ب .يىٻ ٴعمى٭هڃ ڀڀٻ

ال ؤيڃ ٬ځهڃ لىت ؤي٬ىڃ ٴإټځمهڃ وؤو٩ ڄد ؤڄڃ؛ ٸثىڂ ! ال ڀ٭م خ: ٴٱ١ر ب ٸدپٴدن ټدوىخ ټمد ٹىڀىن ييهتڃ ٬ځهڃ، نحىخ بىل زالي، وخوعدوخ ـىخ ٬ځ ـىخ ن،

.وبن ټدوىخ ٬ځ ن ڀٻ ڄى٭عهڃ، ومل ؤيوٿ زىهڃ وزىهڃ ، ومل ؤو٭ڃ ٬ىدال وخ؛ لىت خن٫ : ؤن ؤڄخءي ؤدوخ ٬ځ زدن يڃ بڀهڃ، ٴٹدپ: وټ ڄى زه ٬ٹسص)@

(.ټالڄهڃ، وؤ٬ځڃ ٬ځ ؤ ء ڃ ٬ځؤال نؼىين ڄد ڀٽڃ ال نىين ټمد ! ؤهد خڀ٣: فوخ ڀ، ٴٹدپٴځمد يوځىخ ٬ځ ځمىخ ومل

!٪نين ڄه ؤظدود ڄه ٸىڄٽڃ؟ ٴدووين ڄدخ ظٹىڀىن ب ٬؟ وڄد يىٽڃ؟

ؤودي ؤوعڃ؟ .ال: ٸدڀىخ

Page 90: صحيح السيرة النبوية

ؤٴهىي ؤوعڃ؟: ٸدپ .ال: ٸدڀىخ ٴ٭ځ يه ٸىڄٽڃ؟: ٸدپ .ال: ٸدڀىخ ٴمد يىٽڃ؟: ٸدپ .خإلالڂ: ٸدڀىخ .إلالڂوڄد خ: ٸدپ .و٭س خ ال وٺ ز حد: ٸدڀىخ ڄه ـدءټڃ خ؟: ٸدپـدءود ز ـٿ ڄه ؤوٵىد، ٸ ٬ٴىد وـه ووس، ز٭ؽ خ بڀىد ټمد ز٭ػ خڀثٿ بىل : ٸدڀىخ

خڀىٴدء، وؤيخء خألڄدوص، وهندود ؤن و٭س خألوؼدن، وؤڄود ز٭سديش خ وڄه ٸسځىد، ٴإڄود زدڀ وخڀٸص، ٻ ڀ، ٴٸىدي، و٬ٴىد ټالڂ خ، و٬ځمىد ؤن خڀ ـدء ز ڄه ٬ى خ، ٴځمثد ولي ال

ٴ٭ځىد ڀٻ ٬ديخود ٸىڄىد، و٬ديوخ خڀىيب خڀديٶ، وټزىي، وؤخيوخ ٸعځ، وؤخيوود ٬ځ ٬سثديش .خألوؼدن، ٴٵود بڀٻ زىىد ويڄدجىد ڄه ٸىڄىد

.ىوخ بن خ نه خنٽدش خڀيت وؾ ڄىهد ؤڄ ڄ: ٸدپ( خڀالڂ)وؤڄد خڀعمص ٴةن ىپ خ ځ خ ٬ځ وځڃ ؤوود ؤن نص ؤٿ خنىص : ٸدپ ـ٭ٵ

.وؤڄود زڀٻ ٴمىدٺ زدڀ ٪ن ز٭١ىد ز٭١دوؤڄد ٬ زه ڄن؛ ٴ٭س خ وىڀ، وټځمع ؤڀٹدد بىل ڄن ووق ڄى، وخزثه خڀ٭ثخء

.خڀسعىپ .خي خزه ڄن ٬ځ خ ون خ خڀ٭ىيوخ ڄد : ٴإو ٬ىيخ، وٸدپ

.وخ؛ ڀحه ن٭ط خنسص ڀعىځ٭ىٻ: ٴٹدپ ٩٬مدء خنسص لن ي ٬ځ ڄځٽث؛ : ٴٹدپ وخ؛ ال ؤٸىپ ب ٬ ن خ ؤزخ، وڄد ؤ٤د٪ خ خڀىد ٴ

!ڄ٭د خ ڄه ڀٻ! ٴإ٫٤ خڀىد ب يه خ؟

Page 91: صحيح السيرة النبوية

ىفد ٴفم٭هڃ، ومل ٽه ء ؤزٱ ڀ٭مثو ٴإٿ بڀهڃ خڀ: وٸدپ ىو ٬ه خزه خمدٶ .زه خڀ٭د و٬س خ زه ؤيب ز٭ص ڄه ؤن م٫ ټالڄهڃ

ڄدخ ظٹىڀىن؟: ٴځمد ـدءڃ ىپ خڀىفد خـعم٫ خڀٹىڂ ٴٹدڀىخه ؤڄ يىىد، وڄد ـدء ز وسىثد ڄڄد و٭ٲ وڄد ٥نه ٬ځ -وخ -وٹىپ ! وڄدخ وٹىپ؟: ٴٹدڀىخ

.ڄه ڀٻ ڄد ټدن ځ خ ٬ځ وځڃ ټدجه .ٴځمد يوځىخ ٬ځ ټدن خڀ ٽځم ڄىهڃ ـ٭ٵ زه ؤيب ٤دڀر ٠ خ ٬ى

ڄد خ خڀه خڀ ؤوعڃ ٬ځ؟ ٴدٸعڃ يه ٸىڄٽڃ، ومل ظوځىخ ب هىيثص : ٴٹدپ ڀ خڀىفد !وال وخوص

وء خنىخ، ټىد ٸىڄد ٬ځ خڀٺ و٭س خألوؼدن، ووإټٿ خنعص، و! ؤهد خنځٻ: ٴٹدپ ڀ ـ٭ٵ٭ ب ٵٻ خڀڄدء وند، ال ٥نځٿ حد وال ٥نڄ، ٴس٭ثػ خ زعمٿ خدڂ ز٭١ىد ڄه

بڀىد وسد ڄه ؤوٵىد، و٭ٲ وٴدءي وٸ وؤڄدوع، ٴ٬دود بىل ؤن و٭س خ ولي ال ٻ ڀ، .ووٿ خأللدڂ، و٥نم خنىخ، ووځ ٬ وـٿ، ووىڂ ڀ، وال و٭س ني

ٴ٬دود بىل خ ڀىىلي وو٭سي، و٦نځ٫ ڄد ټىد و٭س ٥نه وآزدئود : ٸدپ دي ٬ه خزه خمدٶو)@ڄه يوو ڄه خنفدش وخألوؼدن، وؤڄود زٶ خنػ، وؤيخء خألڄدوص، وځص خأللدڂ، وله خنىخ، وخڀٽٳ ٬ه خدڂ وخڀڄدء، وهندود ٬ه خڀٵىخل وٸىپ خڀو، وؤټٿ ڄثدپ خڀعثڃ،

–خىص، وؤڄود ؤن و٭س خ وال وٺ ز حد، وؤڄود زدڀالش وخڀټدش وخڀثدڂ وٸٲٴٸىدي وآڄىد ز، وخظس٭ىدي ٬ځ ڄد ـدء ز ڄثه ٬ىث خ، –ٴ٭ي ٬ځ ؤڄى خإلالڂ : ٸدپ

.ٴ٭سود خ ولي ال ٻ ڀ، ومل وٺ ز حد، ولڄىد ڄد لڂ ٬ځىد، وؤلځځىد ڄد ؤلٿ ڀىد٭خ ٬ځىد ٸىڄىد، ٴ٭زىود ڀٵعىىود ٬ه يىىد، ويوود بىل ٬سديش خألوؼدن ڄثه ٬سثديش خ، وؤن ٴ

.وعمٿ ڄد ټىد وعمٿ ڄه خنسدجػٴځمد ٸهوود و٨ځمىود، و٠ٹىخ ٬ځىد، ولدڀىخ زىىد وزن يىىد؛ وـىد بىل زاليٺ، وخوعوثدٺ

!ٺ ؤهد خنځٻ٬ځ ڄه ىخٺ، وسىد ب ـىخٺ، وـىود ؤن ال و٩ځڃ ٬ى ٿ ڄ٭ٻ ٣ند ـدء ز؟: ٴٹدپ خڀىفد: ٸدڀط

Page 92: صحيح السيرة النبوية

خڀىفد لىت خو١ځط نعث، وزٽثط -وخ -ٴسٽ ﴾ټه٭﴿ٴٹؤ ٬ځ خ ڄه [(.لن ن٭ىخ ڄد ظال ٬ځهڃ]ؤدٸٵع لىت خو١ځىخ ڄدلٵهڃ

ال وخ؛ ال ه خنٽدش خڀيت ـدء د ڄى؛ خو٥ځٹىخ خه، ڄبن خ خڀٽالڂ ڀىؾ : ب ٸدپ .ؤيڃ ٬ځٽڃ، وال ؤو٭مٽڃ ٬ىد

[ ؤيب]ٴىـىد ڄه ٬ىي، وټدن ؤزٹ خڀـځن ٴىد ٬س خ زه : ز٭ص، ٴٹدپ ٬مو زه خڀ٭ثد٬ -وخ ظى خ ند خعإٿ ز و١خءڃ، وألوو ؤهنڃ ٬مىن ؤن بن خڀ ٭س

!٬س -زه ڄن ال ظٵ٭ٿ؛ ٴةهنڃ وبن ټدوىخ ودڀٵىود ٴةن نڃ ند ونڃ لٹثد : ز٭ص[ ؤيب]ٴٹدپ ڀ ٬س خ زه

.وخ ألٴ٭ځه: ٴٹدپبهنڃ ٹىڀىن ب ٬ ٸىال ٩٬مد، ٴدٿ خڀهڃ ! ؤهد خنځٻ: ٴځمد ټدن خڀٱ يوٿ ٬ځ، ٴٹدپ

.ٴځهڃ ٬ى .بڀهڃ ومل ىپ زىد ڄؽځهد -وخ -ٴس٭ػ

٬ بن ى إڀٽڃ ٬ى؟ڄدخ ظٹىڀىن ڀ ب : ٴٹدپ ز٭١ىد ڀس٭ .خڀ ٸدڀ خ ٴ، وخڀ ؤڄود وسىد ؤن وٹىڀ ٴ -وخ -وٹىپ : ٴٹدڀىخ

ڄد ظٹىڀىن ب ٬ زه ڄن؟: ٴوځىخ ٬ځ و٬ىي ز٥دٸع، ٴٹدپ .ى ٬س خ وىڀ وول، وټځمع ؤڀٹدد بىل ڄن خڀ٭خء خڀسعىپ: وٹىپ: ٴٹدپ ڀ ـ٭ٵ

ڄد ٬خ ٬ زه ڄن ٣ند ٸځط : ي بىل خأل، ٴإو ٬ىيخ زن بس٭، ٴٹدپٴىل خڀىفد .خ خڀ٭ى

! وبن ظىدوب وخڀځه: ٴعىدوض ز٥خٸع، ٴٹدپ، ڄه سٽڃ ڂ، ڄه سٽڃ ڂ، (خڄىىن ب خأل: خڀىڂ)خسىخ ٴإوعڃ ىڂ ب خأل

: وخڀثز زځثدهنڃ . )ـال ڄثىٽڃ ڄد ؤلر ؤن يل يزخ وؤين آط( ؼالؼد)ڄه سٽڃ ڂ (.خڀر

وٹدپ زخ، : زه دڂخٸدپ . ڄد ؤلر ؤن يل يزخ ڄه ر: ٸدپ دي ٬ه خزه خمدٶو)@ (.وى خنسٿ زځٱعهڃ

Page 93: صحيح السيرة النبوية

ڄځٽ، وال ؤ٤د٪ خڀىد ب ٴإ٫٤ : ب ٸدپ خڀىفد ٴىخ ڄد ؤو خ ڄين خڀىش لن ي ٬ځ .ڃ، ٴال لدـص يل د، وخوـد ڄه زالييوخ ٬ځهمد خد! خڀىد ٴ؟

.ٴىـد ڄٹسىلن ڄيويخ ٬ځهمد ڄدـدءخ ز .ٴدٸمىد ڄ٫ ون ـد ب ون يخ: ٸدڀط

.ٴځڃ ىر ؤن وؾ ٬ځ ـٿ ڄه خنسص ىد٬ خنځٻٴىخ ڄد ٬ځمعىد لود لود ٸ٣ ى ؤ ڄى ٴٸد ڄه ؤن ٩ه ڀٻ خنځٻ ٬ځ، ٴإب ڄځٻ ال

.ڄه لٹىد ڄد ټدن ٭ٴ ٭ٲ .ٴف٭ځىد و٬ىخ خ ووعىي ڀځىفد، ٴىؾ بڀ دجخ

ڄه ٫نؾ ٴم١ خڀىٸ٭ص لىت : ٴٹدپ ؤمدذ ىپ خ ځ خ ٬ځ وځڃ ز٭١هڃ ڀس٭ .ى٩ ٬ځ ڄه ظٽىن

.ؤود: -وټدن ڄه ؤلؼهڃ ىد -وٸدپ خڀزن ځهد ب خڀىٿ لىت وؾ ڄه ٹ خو بىل ٴىٵىىخ ڀ ٸزص ٴف٭ځهد ب ي، ٴف٭ٿ سك ٬

.لػ خڀعٹ خڀىد، ٴم١ خڀىٸ٭ص .ٴهڂ خ ڀٻ خنځٻ وٸعځ، و٨ه خڀىفد ٬ځ

.ؤال ٴدزوخ؛ ٴٹ ؤ٨ه خ خڀىفد: ٴفدءود خڀزن ٴف٭ٿ ځك ڀىد زيخج وٹىپ .ٴىخ؛ ڄد ٬ځمعىد ؤوىد ٴلىد زء ٸ٣ ٴلىد ز٩هى خڀىفد: ٸدڀط

.وؤٸدڂ ڄه ؤٸدڂ( ڄٽص)ب ؤٸمىد ٬ىي لىت وؾ ڄه وؾ ڄىد بىل : ؤظ ڄد ٸىڀ: ٴمؼط خ خنػ ٬وش زه خڀزن ٬ه ؤڂ ځمص، ٴٹدپ ٬وش: دپ خڀٸ

ڄځٽ، ٴأو خڀىش ٴ، وال ؤ٤د٪ خڀىد ب؛ ٴد٫٤ )) ڄد ؤو خ ڄين خڀىش لن ي ٬ځ ؟!((خڀىد ٴ؟

ٴٹثدپ . ؼين ڀٻ ؤزى زٽ زه ٬س خڀنه زه خندغ زه دڂ ٬ه ؤڂ ځمصال؛ ڄد ل: ٴٹځطؤن ؤزدي ټدن ڄځٻ ٸىڄ، وټدن ڀ ؤن ڀ ڄه ځس خؼىد ٬ ـال، : ٴةن ٬دجص لؼعين: ٬وش

ڀى ؤود ٸعځىد ؤزثد : ومل ٽه أليب خڀىفد وڀ ن خڀىفد، ٴإيخض خنسص ؤهد زىهد ٴٹدڀىخ

Page 94: صحيح السيرة النبوية

ودي؛ ٴدن ڀ خؼين ٬ ـال ڄه ځس؛ ٴعىخؼىخ خنځٻ؛ ڀسٹثط خنسثص خڀىفد، وڄځٽىد ؤ .٬ځهڃ يخ ٤ىال ال ٽىن زىهڃ خوعالٲ

.ٴ٭وخ ٬ځ ٴٹعځىي، وڄځٽىخ ؤودي .ٴوٿ خڀىفد ز٭م لىت ځر ٬ځ، ٴال ؤڄي ني، وټدن ڀسسد لدڄد ڄه خڀـدپ@

ځر خ خڀٱالڂ ٬ځ ؤڄ ٬م، ٴمد وإڄه ؤن ٬نځٽ ٸ: ٴځمد ؤض خنسص ڄٽدو ڄه ٬م ٸدڀىخ٬ځىد، وٸ ٬ٲ ؤود ٸعځىد ؤزدي، ٴځحه ٴ٭ٿ مل ٪ ڄىد ٵد بال ٸعځ ٴٽځمىي ٴ ٴځٹعځث، ؤو

.ڀىـى ڄه زاليودٸ ؤىد ڄٽدن خ خڀٵىت ڄىٻ، وٸ ٬ٴط ؤود ٸعځىد ؤزثدي وـ٭ځىثدٺ : ٴمىخ بىل ٬م ٴٹدڀىخ

.ڄه ؤن ٬نځٻ ٬ځىد ٴٹعځىد؛ ٴةڄد ؤن ظٹعځ؛ وبڄد ؤن نـ ڄه زاليودڄٽدو، وخود ال وإ .زٿ ؤوـ ڄه زاليټڃ! عځعڃ ؤزدي زدألڄ وؤٸعځ خڀىڂ؟ٸ! و٪نٽڃ: ٸدپ

ٴىـىخ ز ٴىٸٵىي ب خڀىٶ، وزد٬ىي ڄه خڀعفد ٸٴ ب ٵىص زعمدجص يڃ، ؤو زس٭مدجص .ٴدو٥ځٷ ز

مدجر خنٳ، ٴىؾ ٬م عم٥ نعثهد، ٴإثدزع ٴځمد ټدن خڀ٭ دـط مدزص ڄه .د٬ٹص ٴٹعځع

ٴٵ٬ىخ بىل وڀي؛ ٴدخ ڃ ١نمٹىن ڀ ب ؤل ڄىهڃ ون، ٴمؾ ٬ځ خنسص ؤڄڃ، ٴٹثدپ ظ٭ځمىن وخ ؤن ڄځٽٽڃ خڀ ال ځك ؤڄټڃ ني ڀځ ز٭عڃ خڀٱخش، ٴثدن : ز٭١هڃ ڀس٭

.ؤن ردـص؛ ٴديټىي ٸسٿ لټدن ڀٽڃ زإڄ خنسص .ٴىـىخ ب ٤ځس ٴإيټىي ٴيوي، ٴ٭ٹوخ ٬ځ ظدـ، وؤـځىي ٬ځ ي وڄځٽىي

خخ وخ : ٴٹثدپ . ال و٭٥ثٻ : ٴٹدڀىخ. يوخ ٬ځ ڄديل ټمد ؤوب ڄين الڄ: ٴٹدپ خڀعدـ .ألټځمى

٬وخ بين خزع٭ط الڄد، ٴٹس ڄين خڀ زد٬ىي نى، ب! ؤهد خنځٻ: ٴم بڀ ٴٽځم، ٴٹدپ .٬ځ الڄ ٴى٬ىي ڄه ، ومل يوخ ٬ځ ڄديل

:ٴٽدن ؤوپ ڄد و ز ڄه الزص لٽم و٬ڀ ؤن ٸدپ .ڀعين ٬ځ ڄدڀ، ؤو ڀعف٭ځه الڄ ب ي، ٴځ ز لػ دء

Page 95: صحيح السيرة النبوية

.ٴإ٥٬ىي بدي. زٿ و٭٥ ڄدڀ: ٴٹدڀىخوڄد ؤ٤د٪ خڀىثد ! ڄځٽ؟ڄد ؤو خ ڄين خڀىش؛ ٴأو خڀىش لن ي ٬ځ: ٴځڀٻ ٹىپ

!ب؛ ٴإ٫٤ خڀىد ٴ؟ .وخڀ وٸ٫ ب دٶ خزه بمدٶ ب٧ند ى ټ ٬مو زه خڀ٭د و٬س خ زه ؤيب ز٭ص

وخڀ ټي ڄى زه ٬ٹسص وخألڄى ون٨ند ؤهنمد ٬مو زه خڀ٭د و٬مدش زه خڀىڀ زثه ځ خ ٬ځ وځڃ لن ظ١ثدلٽىخ وى ؤل خڀس٭ص خڀه ي٬د ٬ځهڃ ىپ خ –خنٱنش

وٽخ ظٹڂ –ىڂ و٫٠ ال خنو ٬ځ ٨هي ځ خ ٬ځ وځڃ وى دـ ٬ى خڀٽ٭سص .ب لػ خزه ڄ٭ىي وؤيب ڄى خأل٭

ټدوط وـص ٬مو ڄ٭، و٬مدش ټدن دزد لثىد، ( ڄٽص)وخنٹىي ؤهنمد لن وـد ڄه ٤م٫ ب خڄؤش ٬مو زه خڀ٭د؛ٴد٥مسد ب خڀٵىص، وټإن ٬مدش

[280] ڀى ؤ٬ځڃ ؤوثٻ نثه : ٴإڀٹ ٬مخ ب خڀسم ڀهځٽ، ٴسك لىت ـ٫ بڀهد، ٴٹدپ ڀ ٬مدش

.ٴمٹ ٬مو ٬ځ. خڀسدلص ند ؤڀٹعٻٴځمد مل ٹ نمد لدـص ب خنهدـه ڄه خڀىفد، وټدن ٬مدش ٸ ظىٿ بىل ز٭ ؤثٿ

ز خڀىفد ٴم لىت ر ٬ٹځ، ودق ب خڀثص ڄث٫ خڀىفد، ٴى ز ٬مو، ٴإڄ .خڀىلى

وٸ ټ خألڄى ٸع ڄ٥ىڀص ـخ، وؤو ٬د بىل ڄه بڄدش ٬م زه خن٥د، وؤو ظٹثي ٴځمد مل ځ ڄدض ڄثه . ؤځين ؤځين ، وبال ڄط: ز٭ خڀمدزص وڄٽ، ٴف٭ٿ ٹىپ

.ٴد ؤ٬ځڃ. د٬ع :٬دجص ٠ خ ٬ى ٸدڀطووي خزه بمدٶ زىي ٬ه

.ند ڄدض خڀىفد ټدن عمغ ؤو ال خپ ي ٬ځ ٸي وى .ووخي ؤزى يخوي ٬ه خزه بمدٶ

:ڄه لػ ؤيب ش ٠ خ ٬ى(( خڀممن))وٸ ؼسط ب @

Page 96: صحيح السيرة النبوية

ؤن ىپ خ ځ خ ٬ځ وځڃ و٭ خڀىفد ب خڀىڂ خڀ ڄدض ٴ، ووثؾ ثڃ بىل .ٳ ڃ وټ ؤز٫ ظٽسنخضخنځ، ٴ

ٸدپ ىپ خ ثځ خ ٬ځث : زىي ٬ه ـدز ٸدپ( ڄىض خڀىفد)ووي خڀسىد ب :وځڃ

( ((.ؤممص)ڄدض خڀىڂ ـٿ دب؛ ٴٹىڄىخ ٴځىخ ٬ځ ؤوٽڃ )) .وو ڀٻ ڄه لػ ؤو زه ڄدڀٻ، وخزه ڄ٭ىي، ون وخل

، وټدن ( ؤممص زه ن)، وى (ڄممص)وخص ، وب(ؤممص)وب ز٭ خڀوخدض ظمع .٬سخ ڀسسد ټد، وټدن ٬ديال ٬دند، ٠ خ ٬ى وؤ٠دي

(ڄممص)خڃ خڀىفد : وٸدپ ىو ٬ه خزه بمدٶ : ، وب وىص ثممهد خڀسهٹث (.٥٬ص: )، وى زدڀ٭زص(ؤمڃ)

(.ٸٿ)، (ټي: )وب٧ند خڀىفد خڃ خنځٻ؛ ټٹىڀٻ: ٸدپ؛ ٴةو ٬ځڃ ڀٽٿ ڄځٻ ڄه ڄځٻ خڀدڂ ڄ٫ خنش ڄه زثالي (ٸ)ټخ، وڀ٭ځ ز : ٸځط. ٬ځڃ نثه ڄځثٻ ڄث ټدٴثص ( ٴ٬ىن)و. ٬ځڃ ٬ځ ڄه ڄځٻ خڀٵ( ټي)و. خڀوڂ

نه ڄځثٻ ( خڀىفد)و. نه ڄځٻ خڀمه وخڀم( ظس٫)و. نه ڄځٻ خإلٽىص( خنٹىٸ)و .نه ڄځٻ خڀعٺ( ودٸدن)و. خنى: خڀىودن، وٸٿنه ڄځٻ ( ز٥ځمى)و. خنسص

ب٧ند ځ ٬ځ؛ ألو ټدن ٽعڃ ب٬ندو ڄه ٸىڄ، ٴځڃ ٽه ٬ىي ىڂ ڄثدض : وٸدپ ز٭ خڀ٭ځمدء .ڄه ځ ٬ځ، ٴځهخ ځ ٬ځ

ٿ : ٸدڀىخ ځ ٬ځ زسځي ال ظ٪ خڀالش ٬ځ زسځ ؤوي، ونخ مل ٴدڀٱدجر بن ټدن ٸ وٽخ ؤزى زٽث . وال نڃ( ڄٽص)؛ ال ؤٿ (خنىص) ځ خ ٬ځ وځڃ ب ن ٬ځ خڀىيب

ځ ځ ٬ځ ؤل ڄىهڃ ب ن خڀسځش خڀيت و٬م و٬ؽمدن ونڃ ڄه خڀمدزص؛ مل ىٹٿ ؤو .ٴد ؤ٬ځڃ. ٬ځ ٴهد

[خنعٺ] :٬ه ٬من زه بمدٶ ٸدپ

Page 97: صحيح السيرة النبوية

ٴإن ڀ : ٸدپ: ٸدپ. ٠د ؤ٬س خ ٴهد؛ ال ؤودٲ ؤلخخجن يل ؤن ؤ! د ىپ خ: ٸدپ ـ٭ٵ .ٴهد، ٴإظ خڀىفد

:لؼين ٬مو زه خڀ٭د ٸدپ: ٸدپ ٬مند ؤط ـ٭ٵخ وؤمدز آڄىن زإ خنسص لظ؛ ألعٹسځه نخ وؤثمدز، ٴإظثط ن

٬ڃ نثخ بن زإ٠ىد خزه: ٴإن يل، ٴوځط ٴٹځط. خجن ڀ٭مو زه خڀ٭د: خڀىفد ٴٹځطبن مل ظلىد ڄى وؤمدز؛ ال ٸ٥٭ط بڀٻ -وخ –٬ڃ ؤو ڀ ڀځىد بال بڀ وخل، وبود

.ي خڀى٥ٵص وال ؤل ڄه ؤمديب ؤزخ .بو ٩نء ڄ٫ ىڀٻ؛ بو ال ٩نء ڄ٭: وؤه ى؟ ٸځط: ٴٹدپ

: ڀسدذ وديثط ٴىـودي ٸد٬خ زن ؤمدز، ٴ٬دي، ٴفدء، ٴځمد ؤظط خ إٿ ڄ٭ ىال؛ٴٴم٫ ىظ ٴإن ڀ ٸسځ، . خجن نذ خ ٬ وـٿ: ووديي وځٵ. خجن ڀ٭مو زه خڀ٭د

ٴسط لىت ٸ٭ض زن وـ٭ځع وځٵ، : ٴوٿ ويوځط، وبخ خڀىفد ٬ځ خڀ ٸدپٴٽط وٽعىد، وثٽط : ٸدپ]وـ٭ځط زن ټٿ ـځن ڄه ؤمدز ـال ڄه ؤمديب،

: ، ٴٹدپ خڀىفد[ب ظٽځڃ! ؤڀ٭ه خ خڀ٭س خنس؛ ؤال عٽځڃ؟: ب وٵوٽعىد، لىت ٸځط بن زإ٠ٻ ـال خزه ٬م زإ٠ىد، و٬ڃ ؤو ڀث : ٸځط. ظٽځمىخ: ٭ين: ٤نوخ ٸدپ ٬مو

وبوٻ بن مل ظٹعځ وؤمدز، ال ؤٸ٫٥ بڀٻ ي خڀى٥ٵص ؤود وال ؤل ڄثه . ڀځىد بال بڀ وخل [.٤ن! لذ خد : ٸدپ. ]ؤمديب ؤزخ

.ځ يى٬ٶ خزه ٬م وؤود : ٸدپ ـ٭ٵؤوثدڄى : وٸثدپ . ڄد الزه خنسص ال ثعٽځڃ : لىت ٸځط. ؤوي: ٴدق دلد، وٸدپ: ٸدپ

ټىدڄى ڄى؟ ڄد ظٹىڀىن ب ٬ زه ڄن؟: ٸدپ .ؤٸىپ ى وق خ وټځمع: ٸدپؽٿ خ، ٴىخ؛ ڀىال ڄځٽ الظس٭عٽڃ، ڄد ؤو٥إ ب ؤڄي ڄ: ٴعىدوپ حد ڄه خأل، ٴٹدپ: ٸدپ

ؤوط آڄه زإ٠، ڄه . ڄد ټىط ؤزديل ؤن ال ظإظين ؤوط وال ؤل ڄه ؤمدزٻ ؤزخ: وٸدپ يل .٠زٻ ٸعځع، وڄه سٻ ڄع

Page 98: صحيح السيرة النبوية

.ڄىت خعإوٻ خ ٴدجن ڀ؛ بال ؤن ؤټىن ٬ى ؤځ، ٴةن ؤىب ٴإن ڀ: وٸدپ و

.ن ؤڀٹدي ڄه ـ٭ٵٴعٵٸىد ومل ٽه ؤل ؤلر بىل ؤ: دپٸٴى٩ض وځٵ ٴځڃ ؤ ؤلخ، ٴى٩ض وځٵث ٴځثڃ ؤ ؤلثخ، . ٴدعٹسځين ڄه ٤ٷ ڄش: ٸدپ

ؤظ٭ځڃ ؤين ؤه ؤن ال بڀ بال خ وؤن ١نمخ ٬سي وىڀ؟: ٴوىض ڄى وٸځط .ٴٹ خٺ خ ٴدؼسط، ٴعټين ور: ٸدپ

. ؼىزد، ٴف٭ځىي ٬ځ لىت مىين ثد ٴإظط ؤمديب، ٴٽإ٧ند هوي ڄ٭، ٴإووخ ٸ٥ٵص ؤو وـ٭ځط ؤوؾ ؤ ڄه ي خڀىدلص ڄش، وڄه ي خڀىدلص ڄش، لىت ؤٴځط وڄد ٬ځ : ٸدپ

[.ومل ٬ىخ يل حد بال سىخ ز]ٸش، .ٴمض ٬ځ لسص ٴإوض ٸىد٬هد ٴف٭ځع ٬ځ ٬ىب

، ڄد ظٺ ٬ځث ٸثش، ؤو ټٿ ء يل: ڄد ڀٻ؟ ٴٹځط: ٴإظط ـ٭ٵخ ٴوځط ٬ځ ٴٹدپ .ٴإظط لسص ٴإوض ٸىد٬هد ٴف٭ځع ٬ځ ٬ىب

:[ٴٹدپ]بو ٬ى : ٸدپ. خعإن يل: ٴدو٥ځٷ وخو٥ځٹط ڄ٭ لىت خوعهىد بىل زدذ خنځٻ، ٴٹدپ ـ٭ٵ و

: بن ٬مخ ظدز٭ين ٬ځ يين، ٸدپ: ٴإن ڀ، ٴٹدپ [ ٴدعإن ڀ،. خعإن يل ٬ځ: ٴٹدپ.]ؤځ .زځ: ټال، ٸدپ

ٴف٭ځثط . و٭ڃ: ٴفدء ٴٹدپ: ٸدپ. خر ڄ٭ ٴةن ٴ٭ٿ؛ ٴال ظٹٿ حد بال ټعسع: ٴٹدپ إلودن .ؤٸىپ وـ٭ٿ ٽعر، لىت ټعسط ټٿ ء لىت خڀٹق

.وڀى حط آو حد ڄه ؤڄىخنڃ بىل ڄديل ٴ٭ځط: ٸدپ [.ب ټىط ز٭ ڄه خڀه ؤٸسځىخ ب خڀٵه ڄځمن] .ػ ب ؤوڀ وخڀديش ب آوي ڀوخي خڀ٥خين وخڀسخ، و خن

ٸدپ ىپ خ ځ : ټىط ـدڀد ڄ٫ ١نم زه لد٤ر ٴٹدپ: و٬ه ؤيب ڄدڀٻ خألف٭ ٸدپ :خ ٬ځ وځڃ

((.بين ٸ ؤط ؤ٠د خض ٦نٿ ٴدوـىخ)) .ٴىؾ لد٤ر وـ٭ٵ ب خڀسم ٸسٿ خڀىفد

Page 99: صحيح السيرة النبوية

.ٴىڀض ؤود ب ظځٻ خڀٵىص: ٸدپ .وىي مك، (4/159) وخي ؤن

ڄه ٤ٷ ؤوي ٬ه ١نم زه لد٤ر ٬ه ؤڄ ؤڂ نثٿ ( 6/337و 3/428)وب وخص ڀ :زىط خځٿ ٸدڀط

٬ځ ڀځص ؤو ڀځعن ٤سىط ڀٻ ٤سىد، ( خنىص)ؤٸسځط زٻ ڄه ؤ خنسص، لىت بخ ټىط ڄه ځ ٴٵين خن٥ر، ٴىـط ؤ٤ځس، ٴعىدوڀط خڀٹ، ٴدوٽٵإض ٬ځ خ٬ٻ، ٴإظط زٻ خڀىيب

وى ؤوپ ڄه نث ]خ ١نم زه لد٤ر، ! زإيب وؤڄ د ىپ خ: خ ٬ځ وځڃ، ٴٹځط :ٴعٵٿ ب ٴٻ، وڄك ٬ځ ؤٻ وي٬د ڀٻ، وـ٭ٿ عٵٿ ٬ځ ٺ وٹىپ[. زٻ ((.وخٳ ؤوط خڀدب، ال ٵدء بال ٵدئٺ، ٵدء ال ٱدي ٹمد! ؤر خڀسد ذ خڀىد))

[.خوعه خنعٺ. ]ىي لىت زؤض ٺٴمد ٸمط زٻ ڄه ٬: ٴٹدڀط

إسال عش ث اخلطبةوند ٸڂ ٬مو زه خڀ٭د و٬س خ زه ؤيب ز٭ص ٬ځ ٸ، ومل ټىخ : ٸدپ خزه بمدٶ@

ڄد ٤ځسىخ ڄه ؤمدذ ىپ خ ځ خ ٬ځ وځڃ، ويڃ خڀىفد ند ٽىن، وؤځڃ خڂ ڄد وخء ٨هي؛ خڄعى٫ ز ؤمدذ ىپ خ ٬م زه خن٥دذ، وټدن ـال خ ٽمص ال

.ونمش؛ لىت د٨ىخ ٸد :ٴٽدن ٬س خ زه ڄ٭ىي ٹىپ

ڄد ټىد وٹ ٬ځ ؤن وځ ٬ى خڀٽ٭سص لىت ؤځڃ ٬م، ٴځمد ؤځڃ ٬م ٸدظٿ ٸد لىت ځ .٬ى خڀٽ٭سص وځىد ڄ٭

:پ٬ه خزه ڄ٭ىي ؤو ٸد(( مك خڀسىد))وؼسط ب : ٸځط .ڄد ڀىد ؤ٬ش ڄى ؤځڃ ٬م زه خن٥دذ

:ٸدپ خزه ڄ٭ىي: لؼين ڄ٭ زه ټخڂ ٬ه ٭ زه بزخڃ ٸدپ: وٸدپ دي خڀسٽدج

Page 100: صحيح السيرة النبوية

بن بالڂ ٬م ټدن ٴعمد، وبن فظ ټدوط وخ، وبن بڄدظ ټدوط نص، وڀٹ ټىد وڄثد ځ ٬ى خڀٽ٭سص، وځىد وځ ٬ى خڀٽ٭سص لىت ؤځڃ ٬م، ٴځمد خځڃ ٬م؛ ٸدظٿ ٸد لىت

.ڄ٭وټدن بالڂ ٬م ز٭ ووؾ ڄه وؾ ڄه ؤمدذ ىپ خ ثځ : ٸدپ خزه بمدٶ@

.خ ٬ځ وځڃ بىل خنسصلؼين ٬س خڀنه زه خندغ زه ٬س خ زه ٬د زه ؤيب ز٭ص ٬ه ٬س خڀ٭ زه ٬س خ

: زىط ؤيب لؽمص ٸدڀط٬ه ؤڄ ؤڂ ٬س خ[ ٬ه ؤز]زه ٬دڄ زه ز٭ص وخ؛ بود ڀىعلٿ بىل ؤ خنسص، وٸ ر ٬دڄ ب ز٭ لدـعىد، ب ؤٸسٿ ٬م، ٴىٸثٳ

.وټىد وځٹ ڄى ؤي ڀىد وش ٬ځىد: وى ٬ځ ټ، ٴٹدڀط بو ڀالو٥الٶ د ؤڂ ٬س خ؟: ٴٹدپ: ٸدڀطلىت ٩ن٭ٿ خ ڀىد –ٸهنىود بخ آعمىود و –و٭ڃ؛ وخ ڀىىـه ب ؤ ڄه ؤ خ : ٸځط

.٢نـدوؤط ڀ ٸص مل ؤټه ؤخد، ب ؤوٲ وٸ ؤلوث ٴمثد ؤي . مسٽڃ خ: ٴٹدپ: ٸدڀط

.ووـىدڀى خط ٬م آوٵد وٸع ولوث ! د ؤزد ٬س خ: ٴفدء ٬دڄ ندـعىد ظځٻ، ٴٹځط ڀ: ٸدڀط .٬ځىد .و٭ڃ: ٸځط: ؤ٤م٭ط ب بالڄ؟ ٸدڀط: ٸدپ !.ال ځڃ خڀ ؤط لىت ځڃ ند خن٥دذ: ٸدپ

.إد ڄى ند ټدن ي ڄه ځ٩ع وٸىظ ٬ځ خإلالڂ: ٸدڀطخ ي ٸىپ ڄه ٬ڃ ؤو ټدن ندڂ خألز٭ن ڄه خنځمن، ٴةن خنهدـه بىل خنسثص : ٸځط

.ټدوىخ ٴىٶ خڀؽمدون .ؾ خنهدـهبو ټدن ندڂ خألز٭ن ز٭ وو: بال ؤن ٹدپ! خڀځهڃوٸ خعٹط ټٵص بالڂ ٬م ٠ خ ٬ى، وڄد وي ب ڀٻ ڄثه خأللديثػ : ٸځط

.خڀيت ؤٴيهتد ٬ځ لش، و خنم وخنىص(( نظ))وخؼد ڄ٥ىال ب ؤوپ

Page 101: صحيح السيرة النبوية

:خمدٶ ولؼين ودٴ٫ ڄىىل خزه ٬م ٬ه خزه ٬م ٸدپ ٸدپ خزه@ ؤ ٸ ؤوٹٿ ڀځمػ؟: ند ؤځڃ ٬م ٸدپ

.نٿ زه ڄ٭م خنمم: ٹٿ ڀٴووض ؤظس٫ ؤؼي، وؤو٩ ڄد ٵ٭ٿ، وؤود الڂ ؤ٬ٹٿ ټځمد ؤثط، : ٸدپ ٬س خ. ٴٱخ ٬ځ

م ځ خ ٬ځ وځڃ؟١نخين ؤځمط ويوځط ب يه ! ؤ٬ځمط د نٿ: لىت ـدءي ٴٹدپ ڀد، لىت ٸدڂ ٬ځ زدذ خنف وخظس٭ ٬م، وخظس٭ع ؤو دڂ ٩ن يخءي،ٸ؛ ٴىخ ڄد خـ٭ لىت :ٸدپ

ؤال بن خزه خن٥ثدذ -وڃ ب ؤوعهڃ لىپ خڀٽ٭سص -! د ڄ٭ ٸ: ن زإ٬ځ ىظ .ٸ سإ

ټذ، وڀٽين ٸ ؤځمط، وهض ؤن ال بڀ بال خ، وؤن ١نمخ : ٹىپ ٬م ڄه وځٵ: ٸدپ .٬ځ ئهڃ ىپ خ، وؼدوخ بڀ ٴمد زق ٹدظځهڃ وٹدظځىو لىت ٸدڄط خڀم

:و٤ځك ٴٹ٭، وٸدڄىخ ٬ځ ؤ وى ٹىپ: ٸدپخٴ٭ځىخ ڄد زخ ڀٽڃ، ٴإلځٳ زد؛ ؤن ڀى ٸ ټىد ؼالندجص ـٿ ڀٹ ظټىدد ڀٽڃ، ؤو ظټعمىد

.ڀىدلىت -٬ځ لځص لش وٸم ڄى -ٴسىمد ڃ ٬ځ ڀٻ؛ ب ؤٸسٿ ه ڄه ٸ : ٸدپ

!سإ ٬م: ٴٹدڀىخ. ڄد إوٽڃ: وٸٳ ٬ځهڃ، ٴٹدپؤظون زين ٬ ځمىن ڀٽڃ ثدلسهڃ ! ٴم؛ ـٿ خوعد ڀىٵ ؤڄخ؛ ٴمدخ ظون؟: ٸدپ

.وځىخ ٬ه خڀـٿ! ٽخ؟ .ٴىخ؛ ڀٽإ٧ند ټدوىخ ؼىزد ټ٣ ٬ى: ٸدپڄه خڀـٿ خڀ ـث خڀٹثىڂ ٬ىثٻ ! د ؤزط(: خنىص)ٴٹځط أليب ز٭ ؤن دـ بىل : ٸدپ ظځىوٻ؟ىڂ ؤځمط وڃ ٹد( ڄٽص)زث .خڀ٭د زه وخجٿ خڀهم! خٺ ؤ زين: ٸدپ

وى ( ؤل)٬م؛ ألن خزه ٬م ٬ ىڂ بالڂـ ٸى، وى پ ٬ځ ظإو بىديوخ ب ىص ؼالغ ڄه خنفش، وٸ ټدن ٣نخ ىڂ ؤځڃ ؤزىي، ( ؤل)خزه ؤز٫ ٬ش ىص، وټدوط

Page 102: صحيح السيرة النبوية

وخ . ز٭ خڀس٭ؽص زىمى ظث٫ ثىن ٽىن بالڄ ٸسٿ خنفش زىمى ڄه ؤز٫ ىن، وڀٻ ٴ .ؤ٬ځڃ

[خنعٺ] :ٸدپ ىپ خ ځ خ ٬ځ وځڃ٬ه خزه ٬م ؤن

((.زإيب ـهٿ، ؤو ز٭م زه خن٥دذ: ؤ٬ خإلالڂ زإلر ه خڀـځن بڀٻ! خڀځهڃ)) .ٴٽدن ؤلسهمد بڀ ٬م: ٸدپ

، (3/137)، وخزثه ث٭ ((لػ له ثمك : ))وٸدپ( 3764)ؤوـ خڀعڄ ، ووخٴٹ خڀيب، وى ((مك خإلىدي: ))، وٸدپ خندټڃ(1/95)، وؤن (3/83)وخندټڃ

ڄه لػ ٬دجثص، ( 205)ب وخي ى وخزه ڄدـ . ٬ىي ڄه ٤ٹن آوه ٬ه ودٴ٫ ٬ىڄه لػ ٬ؽمدن زه خألٸڃ ( 141و3/137)وى ؤ١د ڄه لػ خزه ڄ٭ىي، وخزه ٭

.، وخنه خڀس ڄال، و٭ زه خنر :و٬ه خزه ٬سد ٸدپ

.ؤوپ ڄه ـه زدإلالڂ ٬م زه خن٥دذ (.9/63(( )خم٫))وخي خڀ٥خين، وبىديي له؛ ټمد ب

بين ال ؤي٪ ٠نځد ـځع ب !د ىپ خ: ٴٹدپ خڀىيب ځ خ ٬ځ وځڃو٬ه ٬م ؤو ؤظ .خڀٽٵ بال ؤ٬ځىط ٴ خإلالڂ

ف، وٴ ز٥ىن ٸ ڄعمځٹص، ٴف٭ٿ ٭ځه خإلالڂ، وه ؤن ال بڀ بال خ، وؤن ٴإظ خن .١نمخ ىپ خ

.ٴؽد خنټىن، ٴف٭ځىخ ١زىو و١ڃ، ٴځمد ظٽدؼوخ وځ ـٿ .خٺ خڀ٭د زه وخجٿ خڀهم :ٸدپڄه خڀـٿ خڀ وځٻ ڄه خنټن؟ : ٴٹځط ڀ٭م

[.خوعه خنعٺ. ]، وـدڀ ؼٹدض؛ ټمد ٸدپ خنؽم((خألو٣))وخي خڀ٥خين ب

Page 103: صحيح السيرة النبوية

فصوىپ خ ثځ خ ٬ځث ب ټ ٢ندڀٵص ٸسدجٿ ٸ زين دڃ وزين ٬س خن٥ځر ب وش

وځڃ٬ځ ڀٻ ٬ى ٸىڄ ڀال وهندخ ، وخ وـهدخ، ڄىديد زإڄ ځ خ ٬ځ وځڃوىپ خ

.ٴ ؤلخ ڄه خڀىد خ ظ٭دىل ، ال عٹوٸدڂ ٬م وٸىڄ ڄه يب دڃ وزين ٬س خن٥ځر يوو ، –ٴف٭ځط ٸ لن ڄى٭ خ ڄىهد

.هموو، وعهئون ز و٫ندمىو –ولدڀىخ زىهڃ وزن ڄد ؤخيوخ ڄه خڀس٥ ز وـ٭ٿ خڀٹآن ىپ ب ٸ زإلخؼهڃ، وٴمه ور ڀ٭خوظ، ڄىهڃ ڄه ن ڀىد، وڄىهڃ ڄه

.وپ خڀٹآن ب ٬دڄص ڄه ټ خ ڄه خڀٽٵد﴿ؤٴؤط خڀ : ٴټ خزه بمدٶ ؤزد نر وووپ خڀىش ٴ، وخڀ٭د زه وخجٿ وووپ ٸىڀ

.ٴ، وٸ ظٹڂ ء ڄه ڀٻ[ 77: ڄن]﴾ ټٵ زأدظىد وٸدپ ألوظن ڄدال ووڀخ ر آنعىد ؤو ڀىث بنثٻ ڀععټه : ځ خ ٬ځ وځڃوؤزد ـهٿ زه دڂ، وٸىڀ ڀځىيب

﴿وال ظسىخ خڀه ٬ىن ڄه يون خ ٴسىخ خ ٬وخ زٱن : وووپ ٸىپ خ ٴ. خڀ ظ٭س [.208: خألو٭دڂ]﴾ خص ٬ځڃ

ىڄد ڄ٫ خڀىڀ -ٴمد زځٱىد -ـځ ىپ خ ځ خ ٬ځ و ځڃ و: ٸدپ خزه بمدٶ@

زه خندغ لىت ـځ ڄ٭هڃ، و ب خځ ن و خل ڄثه زه خنٱنش ب خنف ٴفدء خڀى١ .ـدپ ٸ

ٴٽځم ىپ خ ځ خ ٬ځث و ،٭ ڀ خڀى١ٴٴعٽځڃ ىپ خ ځ خ ٬ځ و ځڃ ون ڄه يون خ لر ـهىڃ ؤوثعڃ ځڃ لىت ؤٴمم، ب ظال ٬ځ و ٬ځهڃ ﴿ بوٽڃ وڄد ظ٭س

ون ڀهڃ ٴهد ٴن و ڃ ٴهثد ال ڀهد وخيون ڀى ټدن االء آنص ڄد ويود و ټٿ ٴهد ودڀ [.200 - 98: خألوسدء ] م٭ىن ﴾

.ب ٸدڂ ىپ خ ځ خ ٬ځ و ځڃ و ؤٸسٿ ٬س خ زه خڀز٭ خڀهم لىت ـځ

Page 104: صحيح السيرة النبوية

زه خندغ الزه ٬س خن٥ځر آوٵد و و خ ڄد ٸدڂ و خ ڄد ٸدڂ خڀى١: ٴٹدپ خڀىڀ زه خنٱنش ڀ !.ڄد ٸ٭، و ٸ ٬ڃ ١نم ؤود و ڄد و٭س ڄه آنعىد ي لر ـهىڃ

ڀى و ـظ نمع، ٴځىخ ١نمخ ؤټٿ ڄه و٭س ڄه –وخ –ؤڄد : ٴٹدپ ٬س خ زه خڀز٭ي ىدي ظ٭سث يون خ لر ـهىڃ ڄ٫ ٬سي ؟ ٴىمه و٭س خنالجٽص و خڀهىي ظ٭س ٬خ و خڀ

٬. .ٴ٭فر خڀىڀ و ڄه ټدن ڄ٭ ب خځ ڄه ٸىپ خزه خڀز٭ي و ؤوخ ؤو ٸ خلعؿ و ودڃ

بن خڀه سٹط ڀهڃ ڄىد ﴿ٴإوپ خ ظ٭دىل ...ٴټ ڀٻ ڀىپ خ ځ خ ٬ځ و ځڃ ڃ ب ڄد هد و ون ال م٭ىن ل ون ﴾ خڀمىن ؤوڀحٻ ٬ىهد ڄس٭ هڃ ودڀ عهط ؤوٵ ] خ

٬ خزه ڄن، و ٬خ، و ڄه ٬س ڄه خأللسد و خڀسثدن : ؛ ؤ[ 201-202: خألوسدء .خڀه ڄ١ىخ ٬ځ ٤د٬ص خ ظ٭دىل

نه وڀخ : -ٴمد ټون ؤهنڃ ٭سون خنالجٽص و ؤهند زىدض خ -و وپ خڀ ﴿و ٸدڀىخ خظى

ڄىن﴾ سمدو زٿ [. 16:خألوسدء ] ٬سدي ڄٽذ خزه ڄن ڄؽال بخ ٸىڄٽڃ ڄىث }: و وپ ب ب٬فدذ خنټن زٹىپ خزه خڀز٭ و ند ٠

مىن ڃ ٸىڂ و ال زٿ ـ زىي ڀٻ بال ى ڄد ٠ ؤڂ ون و ٸدڀىخ آڀهعىد و خڀوٲ ] { .[ 58و57:

ند ( ڄد)و خ خنپ خڀ ځٽىي زد٤ٿ، و ڃ ٭ځمىن ڀٻ؛ ألهنڃ ٸىڂ ٬ذ ڄه ڀٱعهڃ ؤن يون ﴾ ب٧نثد : ال ٭ٹٿ، ٴٹىڀ ـهىڃ ؤوعڃ ڀهد وخ ر ون ڄه يون خ ل ﴿ بوٽڃ و ڄد ظ٭س

عىدوپ ڀٻ خنالجٽص ؤ زڀٻ ڄد ټدوىخ ٭سوو ڄه خأللفد خڀيت ټدوط ى ؤىدڂ، و ال خڀه ٬مىخ ؤهنڃ ٭سوهنڃ ب ي خڀى، و ال خنك، و ال ٬خ، و ال ؤلخ ڄه خڀدنن؛

.ألن خڀځٵ٧ ال عىدونڃ ال ڀٵ٩د و ال ڄ٭ىد﴿ ڄثد : ٴهڃ ٭ځمىن ؤن ڄد ٠زىي ز٭ خزه ڄن ڄه خنؽٿ ـپ زد٤ٿ؛ ټمد ٸدپ خ ظ٭دىل

زىي ڀٻ بال مىن٠ ڃ ٸىڂ و ال زٿ .﴾ـ

Page 105: صحيح السيرة النبوية

ى ﴾؛ؤ ﴾؛ ؤ: ب ٸدپ ﴿ بن ؤو٭مىد ٬ځ ـ٭ځىدي ڄؽال ڀسى : ٬ ﴿بال ٬س زىسىظىد، ﴿و خجٿ﴾؛ ؤ يڀال ٬ځ ندڂ ٸظىد ٬ځ ڄد ودء، لػ وځٹىدي ڄه ؤوؽ زال ټ، و ٸث : ب

ؽ، و وځٹىد آيڂ ال ڄه خ، و ال ڄه خ، و وځٹىد دج زين آيڂ وځٹىد لىخء ڄه ټ زال ؤوؤڄدش و : ؛ ؤ[12:ڄن]﴿و ڀىف٭ځ آص ڀځىد﴾: ڄه ټ و ؤوؽ، ټمد ٸدپ ب خص خألوي

.يڀال ٬ځ ٸظىد خڀسدش، ﴿و نص ڄىد﴾ ولڃ د ڄه ودء پ ٬ځ ١نم وؤظٺؤ: ټ خزه خمدٶ خڀىڀ زه خنٱنش لػ ٸدپو وؤوثد ټثسن ٸث ى

. ٴىمه ٩٬مثد خڀٹثعن ! وعٺ ؤزى ڄ٭ىي ٬مو زه ٬مو خڀؽٹٵ ؼٹٳ؟! ود؟. وخڀيت ز٭ثد ﴾وٸدپ ڀىال وپ خ خڀٹآن ٬ځ ـٿ ڄه خڀٹعن ٩٬ڃ﴿: وووپ ٸىڀ ٴ

[.31و32: خڀوٲ]ؤمل سځٱين ؤوٻ ـدڀط ١نمخ ون٭ط ڄى : وټ ؤيب زه وځٳ لن ٸدپ ڀ٭ٹسص زه ؤيب ڄ٭٣ٴٵ٭ٿ ڀٻ ٬و خ ٬ٹسص ڀ٭ى خ، ٴإوپ خ . وـه ڄه وـهٻ لخڂ؛ بال ؤن ظعٵٿ ب وـه

وىڂ ٭ خڀ٩دمل ٬ځ ٹىپ د ڀعين خنض ڄ٫ خڀىپ سال، د وځيت ڀعين مل ؤن ﴿: [.19-17: خڀٵٸدن]﴾ وخڀيت ز٭د ٴالود وځال

ؤن خ س٭ػ خ ز٭ د ١نم ؤوط ظ٬ڃ: وڄ ؤيب زه وځٳ ز٭٩ڃ زدپ ٸ ؤڂ، ٴٹدپ: ٸدپ :ب ٴع زي، ب وٵى ب خڀك ٥نى ىپ خ ځ خ ٬ځ وځڃ، ٴٹدپ! ڄد ؤڂ؟

((.و٭ڃ؛ ؤود ؤٸىپ ڀٻ؛ س٭ؽ خ وبدٺ ز٭ ڄد ظٽىودن ٽخ، ب وځٻ خڀىد))و٠ذ ڀىد ڄؽال وو وځٹ ٸدپ ڄه ٪ن خڀ٭٩دڂ و ڄڃ ٸٿ ٪نهثد ﴿ :وؤوپ خ ظ٭دىل

[.83-78: ]بىل آو خڀىش ﴾خڀ ؤودد ؤوپ ڄش وى زٽٿ وځٷ ٬ځڃوى ٥ىٲ ٬ى زدذ خڀٽ٭سص -ٴمد زځٱين -وخ٬ع ىپ خ ځ خ ٬ځ وځڃ : ٸدپ

ځڃ ! د ١نم: وځٳ، وخڀ٭د زه وخجٿ ٴٹدڀىخ خألىي زه خن٥ځر، وخڀىڀ زه خنٱنش، وؤڄص زه !ٴځى٭س ڄد ظ٭س، وظ٭س ڄد و٭س، ٴىعٺ ٥نه وؤوط ب خألڄ

.بىل آود ﴾ال ؤ٬س ڄد ظ٭سون. ٸٿ د ؤهد خڀٽدٴون﴿: ٴإوپ خ ٴهڃ

Page 106: صحيح السيرة النبوية

ووٸٳ خڀىڀ زه خنٱنش ٴٽځڃ ىپ خ ځ خ ٬ځ وځڃ، وىپ خ ٽځم، وٸ : ٸدپ .٫ ب بالڄ٤م

ز خزه ؤڂ ڄٽعىڂ ٬دظٽص زىط ٬س خ زه ٬ىٽؽص خأل٬م، ٴٽځڃ ىپ خ ځ خ ٬ځ : ٴموځڃ، وـ٭ٿ عٹج خڀٹآن، ٴٷ ڀٻ ٬ځ لىت ؤ٠في، وڀٻ ؤو ٱځ ٬مد ټدن ٴث

.ڄه ؤڄ خڀىڀ وڄد ٤م٫ ٴ ڄه بالڄ، ٴځمد ؤټؽ ٬ځ خوٲ ٬ى ٬دزد وظټ ] ﴾ڄٴى٬ص ڄ٥هش﴿: بىل ٸىڀ ﴾ؤن ـدءي خأل٬م . ٬س وظىىل﴿: وپ خ ظ٭دىل ٴإ : ٬ثس2-24.]

ؤڄص : بن خڀ ټدن ٪نغ ىپ خ ځ خ ٬ځ وځڃ لن ـدءي خزه ؤڂ ڄٽعىڂ: وٸ ٸٿ .ٴد ؤ٬ځڃ. زه وځٳ

[خنعٺ] :٬ه ٬ځ ٠ خ ٬ى ٸدپ

ؤوٻ ظثٿ خڀثلڃ، وظثٶ ! ٸ و٭ځڃ د ١نم: ځڃٸدپ ؤزى ـهٿ ڀځىيب ځ خ ٬ځ و :ٴإوپ خ ٬ وـٿ. خنػ، وال وٽزٻ، وڀٽه وٽذ خڀ ـحط ز

﴾ ﴿ٸ و٭ځڃ بو ڀموٻ خڀ ٹىڀىن ٴةهنڃ ال ٽزىوٻ وڀٽه خڀ٩دنن زأدض خ ٩نمون﴿ [.36:خألو٭دڂ]

((.٢ خڀىن مك ٬ځ: ))وٸدپ ( 1/325)، وخندټڃ (5058)ؤوـ خڀعڄ :ه خزه ٬سد ٠ خ ٬ىهمد٬وال ا، وټثدن ـثال ( ڄٽص)ځ خ ٬ځ وځڃ زث زد ڄ٭٣ ټدن ٩نځ ڄ٫ خڀىيبؤخن ))

لځمد، وټدن زٹص ٸ بخ ـځىخ ڄ٭ آوي، وټدن أليب ڄ٭٣ وځٿ دجر ٬ى زدڀثدڂ، .سإ ؤزى ڄ٭٣: ٴٹدڀط ٸ

ؤ ٣ند ټثدن : ڄد ٴ٭ٿ ١نم ٣ند ټدن ٬ځ؟ ٴٹدڀط: ، ٴٹدپ الڄؤظوٸڂ وځځ ڄه خڀدڂ ڀال .سد: ڄد ٴ٭ٿ وځځ ؤزى ڄ٭٣؟ ٴٹدڀط: ٴٹدپ. ؤڄخ

Page 107: صحيح السيرة النبوية

ال ظثي . ڄدڀٻ: ٴٹدپ. ٴسدض زځځص ىء، ٴځمد ؤسك ؤظدي ؤزى ڄ٭٣ ٴمدي، ٴځڃ ي ٬ځ خڀعمص !ټٳ ؤي ٬ځٻ نعٻ وٸ سىض؟: ٬ځ نيت؟ ٴٹدپ

.و٭ڃ: ٸدپ! عهد ٸ؟ؤوٸ ٴ٭ځ: ٸدپ ٴمد ت وڃ بن ؤود ٴ٭ځط؟: ٸدپ !.ظإظ ب ٠نځ، وظسٶ ب وـه، وظمع زدوسػ ڄد ظ٭ځم ڄه خڀعڃ: ٸدپ

:ٴٵ٭ٿ، ٴځڃ ي خڀىيب ځ خ ٬ځ وځڃ بن ڄك وـه ڄه خڀسخٶ، ب خڀعٵط بڀ ٴٹدپ ((.ؤ٠ذ ٬ىٹٻ خ( ڄٽص)بن وـظٻ ودـد ڄه ـسدپ ))

.ٴځمد ټدن ىڂ ز، ووؾ ؤمدز، ؤىب ؤن ٫نؾ .ؤوؾ ڄ٭ىد: ٴٹدپ ڀ ؤمدز

.ؤن ١ذ ٬ىٹ خ( ڄٽص)ٸ و٬ين خ خڀـٿ بن وـين ودـد ڄه ـسدپ : ٸدپ

.ڀٻ نٿ ؤن ال ٺ، ٴځى ټدوط خن٬نص ٤ض ٬ځ: ٴٹدڀىخڄه خأل، ٴإوي ثىپ خ ٴىؾ ڄ٭هڃ، ٴځمد ڂ خ خنټن، ولٿ ز نځ ب ـي

ظٹعځين ڄه زن : ځ خ ٬ځ وځڃ ؤنخ ب ب س٭ن ڄه ٸ، وٸڂ بڀ ؤزى ڄ٭٣ ٴٹدپ :االء؟ ٸدپ

((.ند زٸط ب وـه. و٭ڃ))ٴإوپ خ ب ؤيب ڄ٭٣ ﴿ وىڂ ٭ خڀ٩دمل ٬ځ ﴾ بىل ٸىڀ ﴿وټدن خڀ٥دن ڀالوثدن

[.19-17: خڀٵٸدن]ووال﴾زى مك ڄه ٤ٷ ٭ زه ـسن ٬ه خزه (( خڀالجٿ))ؤوـ خزه ڄيو، وؤزى و٭ڃ ب

(.5/68(( )خڀ خنىؽى))٬سد؛ ټمد ب :ه خزه ٬سد ؤ١د٬و

ٴٽىن ؤىن ـثٿ نٽثص ن ٭٥ىي ڄدال،ؤؤن ٸد و٬وخ ىپ خ ځ خ ٬ځ وځڃ وټٳ ٬ه عڃ ! خ ڀٻ ٬ىود د ١نم: س، ٴٹدڀىخ ڀووـىي ڄد ؤخي ڄه خڀىدء، و٥اوخ ٬ٹ

.آنعىد، ٴال ظټد زىء

Page 108: صحيح السيرة النبوية

.ٴةن مل ظٵ٭ٿ؛ ٴةود و٭ ٬ځٻ وځص وخلش، ٴه ڀٻ وڀىد ٴهد الق ((.ڄد ؟: ))ٸدپ :ٸدپ. خڀالض وخڀ٭ي، وو٭س بنٻ ىص: ظ٭س آنعىد ىص: ٸدڀىخ

((.لىت ؤو٩ ڄد إب ڄه ٬ى يب))﴿وڄد ؤځىد ڄه ٸسځثٻ ڄثه : سر ټي ټؽن ڄه خنٵه ٬ى ٸىڀ ظ٭دىل وټدن ڀڀٻ بخ نىن ؤڀٹ خڀ٥دن ب ؤڄىع ٴىه خ ڄد ځٹ خڀ٥دن ب ٪نٽثڃ خ بالىپ وال ويب

[.51:خنؿ]﴾ آدظ وخ ٬ځڃ لٽڃڄه ال ١ث٭هد وټوخ ٸص خڀٱخوٷ، وٸ ؤلسسىد خإل٠خذ ٬ه ټد ٵمد؛ ڀحال م٭هد

.٬ځ ڄىخ٠٭هد ((.خڀمك))بالؤن ؤٿ خڀٹص ب

:وي خڀسىد يون ڄځڃ ٬ه خزه ٬سد ٸدپٸٿ ؤٴٱن خ ﴿: خڀىش، وؤوپ خ ﴾ٸٿ د ؤهد خڀٽدٴون﴿: ٴفدء خڀىل ڄه خڀځىق خٵى٦

[.66-64: خڀڄ] ﴾خڀدټه ٴد٬س وټه ڄه ﴿: بىل ٸىڀ ﴾ظإڄوين ؤ٬س ؤهد خندځىن ))، وخزه ؤيب لدب، وخڀ٥خين؛ ټمد ب (30/332)ؤوـ خزه ـ ، (6/404((. )خڀث

[.خوعه خنعٺ. ]له وبىديي (.ڄٽص)ب ټ خزه بمدٶ ڄه ٬دي ڄه ڄهدـش خنسص بىل

.، وټدن خڀىٹٿ ڀ زمك وڀٽه ټدن ڀ سر(ڄٽص)وڀٻ لن زځٱهڃ بالڂ ؤٿ ؤن ىپ خ ځ خ ٬ځ وځڃ ـځث ىڄثد ڄث٫ : وني( (خڀمك))وى ڄدؼسط ب

﴾ٹئد ٬ځهڃ لثىت ... ڄد ٠ٿ دلسٽڃ. ﴿وخڀىفڃ بخ ىي: خنټن، وؤوپ خ ٬ځ .وعمهد ، وف، ٴف ڄه ىدٺ ڄه خنځمن وخنټن، وخنه وخإلو

نثټىن، وخنثه، ، وف ڄ٭ خنځمىن وخ(خڀىفڃ)ف خڀىيب ځ خ ٬ځ وځڃ زث .وخإلو

:ٸدپ(. خزه ڄ٭ىي)ووي ى وڄځڃ وؤزى يخوي وخڀىدج ٬ه ٬س خ

Page 109: صحيح السيرة النبوية

، ٴف ٴهد وف ڄه ڄ٭؛ ن ه (ڄٽص)﴾ زث﴿وخڀىفڃ: ٸؤ خڀىيب ځ خ ٬ځ وځڃ ٸعٿ ټدٴخ. ٽٵين خ: ؤو ټٵد ڄه لد ؤو ظخذ ٴٴ٭ بىل ـسهع، وٸدپ .ٴؤع ز٭

:ي ؤن و٬ى خڀىدج ٬ه خن٥ځر زه ؤيب ويخ٬ص ٸدپوو، ٴف، وف ڄثه ٬ىثي، (خڀىفڃ)ىش ( ڄٽص)ٸؤ ىپ خ ځ خ ٬ځ وځڃ زث

.ٴٴ٭ط ؤ وؤزط ؤن ؤف .ومل ٽه ؤځڃ ىڄح خن٥ځر، ٴٽدن ز٭ ڀٻ ال م٫ ؤلخ ٹئد بال ف ڄ٭

خ ف وڀٽى ٴ٫ ؤ خعٽسدخ، وڀٻ خڀه خڀ وٸ ٩نم٫ زن خ وخڀ ٸسځ زإن .وخ ؤ٬ځڃ. خعؽىدي خزه ڄ٭ىي مل ف زدڀٽځص

وخنٹىي ؤن خڀىدٸٿ ند ؤي خنټن ٸ فوخ ڄعدز٭ص ڀىپ خ ځ خ ٬ځث وثځڃ؛ .خ٬عٹ ؤهنڃ ٸ ؤځمىخ وخ٥ځمىخ ڄ٭، ومل سٷ وخ٪ زىهڃ

ٴإٸسٿ ڄىهڃ ٤دجٵص لىت زځٯ ڄهدـش خنسص د، ٴ٩ىىخ مص ڀٻ،ٴ٥د خن زڀٻ، وخوع .٤دڄ٭ن زڀٻ، وؼسعط ند٬ص، وټال٨ند ١نه ڄر ٴمد ٴ٭ٿ

:وٸدپ خڀسىد :ٸدپ ىپ خ ځ خ ٬ځ وځڃ : وٸدڀط ٬دجص

((.ؤط يخ فظٽڃ؛ خض ٦نٿ زن الزعن)) (.خنىص)دن دـ زإ خنسص بىل ، وـ٫ ڄه ټ(خنىص)ٴهدـ ڄه دـ ٸسٿ

.وٴ ٬ه ؤيب ڄى وؤندء ٠ خ ٬ىهمد ٬ه خڀىيب ځ خ ٬ځ وځڃ، وإب لػ ؤندء زىط ((خڀممن))، وى ب (270)وٸ ظٹڂ لػ ؤيب ڄى

((.بن ب خڀالش ٱال)) لن ٸڂ ڄه ټدن ظإو ڄه ڄهدـش( و)٬م ز٭ ٴعك ((:خڀممن))ٹى ظإوٿ ڄه ظإوٿ لػ زه ؤٸڃ خڀؽدزط ب وى

﴾، ٴإڄود زدڀٽىض، ووهىثد ﴿وٸىڄىخ ٸدوعن: ټىد وعٽځڃ ب خڀالش لىت وپ ٸىڀ ظ٭دىل .٬ه خڀٽالڂ

٬ځ ؤن خنخي ـى خڀمدزص، ٴةن خ ؤود ڄين، ونن خڀٽثالڂ ب خڀثالش ؼسثط .٬ځ ڄد ظٹڂ ، ٴع٭ن خنمٿ(ڄٽص)زث

Page 110: صحيح السيرة النبوية

ٴمٽٿ، وڀ٭ځ خ٬عٹ ؤهند خڄص ڀڀٻ، وب٧ند ټدن خڂ –و ڄوص –وؤڄد ڄد ټي خص .وخ ؤ٬ځڃ. ڀ ند ڄ٭هد

رمش عز اىصذيق عي اذلجشح إىل ؤسض احلجشخ

ټمد لؼين ١نم زه ڄځڃ –وٸ ټدن ؤزى زٽ خڀٷ ٠ خ ٬ى : ٸدپ خزه بمدٶ@، وؤدز ٴهثد خألي، وؤي ڄثه (ڄٽص)لن ٠دٸط ٬ځ –ه ٬وش ٬ه ٬دجص خڀ ٬

ظ٩د ٸ ٬ځ ىپ خ ځ خ ٬ځ وځڃ وؤمدز ڄد ؤي ؛ خعإن ىپ خ ځ .خ ٬ځ وځڃ ب خنفش؛ ٴإن ڀ

ىص ىڄد ؤو ىڄن ڀٹ( ڄٽص)ٴىؾ ؤزى زٽ ٠ خ ٬ى ڄهدـخ؛ لىت بخ د ڄه خزه خڀوثى ىڄحث ث –ؤوى زين خندغ زه ؛ ؤل زين زٽ زه ٬س ڄىدش زه ټىدوص –

.خأللدززىى خندغ زه ٬س ڄىدش زه ټىدوص، وخنىن زه و٬نص زثه (: خأللدز)و: ٸدپ خزه بمدٶ]

.ڄټص، وزىى خن٥ځٷ ڄه وخ٬ص : )؛ ألهنڃ ندڀٵىخ زىخي ٹدپ ڀ ندڀٵىخ ن٭د، ٴمىخ خأللدز: ٸدپ خزه دڂ@ ( خأللثس

[.ڀځمځٳ( ڄٽص)زإٵٿ بىل ؤه د ؤزد زٽ؟[: خزه خڀىص: ]ٴٹدپ .ؤوـين ٸىڄ، وآوين، و٠ٹىخ ٬ځ: ٸدپومل؟ وخ؛ بوٻ ڀعه خڀ٭نش، وظ٭ن ٬ځ خڀىىخجر، وظٵ٭ٿ خن٭وٲ، وظٽر خن٭وڂ، : ٸدپ

.خـ٫ ٴةوٻ ب ـىخىص ٴٹدپ( ڄٽص)لىت بخ يوٿ ٴـ٫ ڄ٭، بين ٸ ؤـض خزه ! د ڄ٭ ٸ: ٸدڂ ڄ٭ خزه خڀ

.ؤيب ٸمدٴص، ٴال ٭ ڀ ؤل بال نن .ٴٽٵىخ ٬ى: ٸدپ

وټدن أليب زٽ ڄف ٬ى زدذ يخي ب زين نك، ٴٽدن ځ ٴ، وټثدن ـثال : ٸدڀط .ٸٹد؛ بخ ٸؤ خڀٹآن خعسٽ

Page 111: صحيح السيرة النبوية

.ن وخڀ٭س وخڀىدء؛ ٭فسىن ند ون ڄه حعٴٹٳ ٬ځ خڀسد: ٸدڀطىص، ٴٹدڀىخ: ٸدپ بوٻ مل ن خ خڀـثٿ ! د خزه خڀىص: ٴم ـدپ ڄه ٸ بىل خزه خڀ

بو ـٿ بخ ځ وٸؤ ٶ وټدوط ڀ حص، و٥نه وعىىٲ ٬ځ سدوىد ووثدجىد ! ڀاىد .ى٫ ٴ ڄد دءو٠٭ٵدجىد ؤن ٵعىهڃ، ٴإظ ٴمي ؤن وٿ زع ٴ

بين مل ؤـٺ ڀعا ٸىڄٻ، وٸث ټثىخ ! د ؤزد زٽ: ٴم خزه خڀىص بڀ ٴٹدپ: ٸدڀط .ڄٽدوٻ خڀ ؤوط ز، وظإوخ زڀٻ ڄىٻ، ٴديوٿ زعٻ ٴدى٫ ٴ ڄد ؤلسسط

.ؤو ؤي ٬ځٻ ـىخٺ، وؤ٠ نىخ خ : ٸدپ: ٸدپ ـىخ .ٸ ييظ ٬ځٻ: ٸدپ. ٴديي ٬ځىص ٴٹدپٴٹ: ٸدپ بن خزه ؤيب ٸمدٴص ٸ ي ٬ځ لىخ، ٴثإوٽڃ ! د ڄ٭ ٸ: دڂ خزه خڀ

.زدلسٽڃ وٸ وي خإلڄدڂ خڀسىد خ خنػ ڄىٵيخ ز، وٴ ديش لىص،

ٴإوين ٬وش زه خڀزن ٬ه ٬دجص وؾ خڀىيب ثځ خ : ٸدپ خزه هدذ: ؤوـ ٬ه ٬ٹٿ :٬ځ وځڃ ٸدڀط

ى ٸ٣ بال و٨ند ىدن خڀه، ومل ٬ن ٬ځىد ىڂ إظىد ٴ ىپ خ ځ خ ٬ځ مل ؤ٬ٹٿ ؤززٽش و٬ص، ٴځمد خزعځ خنځمىن وؾ ؤزى زٽ ڄهثدـخ ٥نثى ؤ : وځڃ ٤ب خڀىهد

ؤه ظ د ؤزد : ، ٴٹدپ(خڀٹدش)ڀٹ خزه خڀ٬ىص، وى ( زٺ خڀٱمدي)خنسص، لىت بخ زځٯ زٽ؟

.ؤوـين ٸىڄ، ٴإ ؤن ؤك ب خال ٴإ٬س يب: ٹدپ ؤزى زٽٴال ٫نؾ وال ٫نؾ ڄؽځ، بوٻ ظٽر خن٭وڂ، وظٿ ! ٴدن ڄؽځٻ د ؤزد زٽ: ٴٹدپ خزه خڀىص

خڀلڃ، ونمٿ خڀٽٿ، وظٹ خڀ١ٳ، وظ٭ن ٬ځ وىخجر خنٷ، وؤود ڀٻ ـد، ٴدـ٫ ٴد٬س .زٻ زسځٺ

بن ؤزد زٽ ال : ىص، و٤دٲ خزه خڀىص ب ؤخٲ ٸ، ٴٹدپ نڃٴـ٫ وخنٿ ڄ٭ خزه خڀ٫نؾ ڄؽځ وال ٫نؾ، ؤنـىن ـال ٽر خن٭وڂ، وٿ خڀلڃ، و٪نمٿ خڀٽٿ، وٹث

!خڀ١ٳ، و٭ن ٬ځ وىخجر خنٷ؟

Page 112: صحيح السيرة النبوية

ڄ ؤزد زٽ ٴځ٭سث زث ب يخي، : الزه خڀىص: ٴځڃ ٽذ ٸ نىخ خزه خڀىص وٸدڀىخٴهد وٹؤڄد دء، وال اىد زڀٻ، وال ع٭ځه ز، ٴةود ٦نث ؤن ٵثنت وثدءود وڀٿ .وؤزىدءود

.ٴٹدپ خزه خڀىص ڀٻ أليب زٽ .ٴځسػ ؤزى زٽ زڀٻ ٭س ز ب يخي، وال ع٭ځه زالظ، وال ٹؤ ب ن يخي

ودء [ ٬ځ]ٹآن، ٴىٹٲ ب زخ أليب زٽ ٴدزعىن ڄفخ زٵىدء يخي، وټدن ځ ٴ وٹؤ خڀخنټن وؤزىدئڃ ؛ ٭فسىن ڄى وى٩ون بڀ، وټدن ؤزى زٽ ـال زٽدء ال ٬نځٻ ٬ى بخ

.ٸؤ خڀٹآنبود ټىد : ٴإٴ٪ ڀٻ ؤخٲ ٸ ڄه خنټن، ٴدځىخ بىل خزه خڀىص، ٴٹڂ ٬ځهڃ، ٴٹدڀىخ

ٴٹ ـدو ڀٻ، ٴدزعىن ڄفخ زٵىثدء يخي، ؤـود ؤزد زٽ نىخٺ ٬ځ ؤن ٭س ز ب يخي،، ٴةن ؤلر ٬ځ ٴإ٬ځه ب خڀالش وخڀٹخءش ٴ، وبود ٸ وىد ؤن ٵعنت ؤزىدئود وودئود، ٴدوهؤن ٹع ؤن ٭س ز ب يخي ٴ٭ٿ، وبن ؤىب بال ؤن ٭ځه ڀٻ؛ ٴځ ؤن ي ٬ځٻ ڄعثٻ،

.خالع٭الن ٴدود ٸ ټىد ٦نٵٺ، وڀىد ڄٹه أليب زٽٸ ٬ځمط خڀ ٸ ٬دٸظٻ ٬ځ، ٴةڄثد ؤن : ٴدظ خزه خڀىص بىل ؤيب زٽ ٴٹدپ: ٸدڀط ٬دجص

ظٹع ٬ځ ڀٻ، وبڄد ؤن ظي بيل ڄيت، ٴةين ال ؤلر ؤن ظم٫ خڀ٭ذ ؤين ؤوٵض ب ـٿ .٬ٹض ڀ

.ٴةين ؤي ٬ځٻ ـىخٺ، وؤ٠ نىخ خ ٬ وـٿ: ٴٹدپ ؤزى زٽخنػ ب فش ؤيب زٽ ٠ خ ٬ى ڄ٫ ىپ خ ځ خ ٬ځ وځڃ؛ ټمد ب ټ ندڂ

.إب ڄسى٤د

فصو .وٸ ټ ١نم زه بمدٶ ن خ ٸص خڀ٥ٵٿ زه ٬مو خڀو ڄځص زون بىدي

، ٴدـعم٫ ز ؤثخٲ ٸث، (ڄٽص)، وټدن ٸ ٸڂ (يو)وټدن خ ڄ٥د٬د ٵد ب .ىپ خ ځ خ ٬ځ وځڃ ، وهنىي ؤن ٩نعم٫ ز، ؤوم٫ ټالڄولوي ڄه

Page 113: صحيح السيرة النبوية

:وي خإلڄدڂ ؤن وخڀسىد ٬ه ؤيب ش ٸدپبن يود ٸ خع٭ثط : ند ٸڂ خڀ٥ٵٿ وؤمدز ٬ځ ىپ خ ځ خ ٬ځ وځڃ ٸدپ

وٴ٫ ، ٴٹثدپ ٴدعٹسٿ ىپ خ ځ خ ٬ځ وځڃ خڀٹسځص، . وؤزط، ٴدي٪ خ ٬ځهڃ] :، ٸدپ[ځٽىخ: خڀىد

[((.خ يود، وخجط ڃ! خڀځهڃ]خ يود، وخجط ڃ، ! خڀځهڃ)) ٸص ڄد٬ص ټدوص

:وي ؤزى يخوي وخڀعڄ ٬ه ؤيب ـ٭ٵ زه ١نم زه ټدوص ٬ه ؤز .ؤن ټدوص د٪ خڀىيب ځ خ ٬ځ وځڃ، ٴ٬ خڀىيب ځ خ ٬ځ وځڃ

((.ر: ))ڄوٸدپ خڀع :وٸ وي ؤزى زٽ خڀدٴ٭ زةىدي ـ ٬ه خزه ٬سد ٠ خ ٬ىهمد: ٸځط

ؤن زه ټدوص د٪ خڀىيب ځ خ ٬ځ وځڃ ، ٴ٬ خڀىيب ځ خ ٬ځ وځڃ ؼالغ ڄد و٫٠ ٨هث بىل ! د ١نم: ڄخض؛ ټٿ ڄش ٬ځ ڄدجص ڄه خڀٱىڃ، ٴځمد ټدن ب خڀؽدڀؽص ٸدپ

ؤل ٸسځٻ، وڄدټدن ؤل ؤزٱ بيل ڄىٻ، وؤود ؤه ؤن ال بڀ بال خ، وؤوٻ ىپ خأل .خ ځ خ ٬ځ وځڃ

.ٴٹدڂ ٬ى ىپ خ ځ خ ٬ځ وځڃ، وي ٬ځ ىم

وټدن ىپ خ ځ خ ٬ځ وځڃ بخ ـځ ب خنثف، ٴفځث : ٸدپ خزه بمدٶ@وسدذ، و٬مد، وؤزى ٴٽهص د ڄىىل ٵىخن زثه ؤڄثص، :٬ځهد خنع١٭ٵىن ڄه ؤمدز

االء ؤمدز ټمد : وهر، وؤسدهڃ ڄه خنځمن؛ جط ز ٸ، وٸدپ ز٭١هڃ ڀس٭ڀى ټدن ڄد ـدء ز ١نم ونخ ڄثد ! ؤاالء ڄه خ ٬ځهڃ ڄه زىىد زدني ويه خنٷ؟! ظون

!سٹىد االء بڀ، وڄد وهڃ خ ز يووىد ڄد ﴿: ٴإوپ خ ٬ وـٿ ٴهڃ ـه ون و خش وخڀ٭ زهڃ زدڀٱ ٬ىن ه ي خڀ وڀد ظ٥

ڃ ٴعٽىن ڄه خڀ٩دڀمن ي ء ٴع٥ دزٻ ٬ځهڃ ڄه ء وڄد ڄه ل دزهڃ ڄه . ٬ځٻ ڄه لڀ زإ٬ځڃ زوټ خڀځ ٬ځهڃ ڄه زىىد ؤڀ اڀدء ڄه خڀځ ڀٹىڀىخ ؤ هٻ ٴعىد ز٭١هڃ زس٭ دټ . دڀ

Page 114: صحيح السيرة النبوية

ل خڀ زٽڃ ٬ځ وٵ ځدڂ ٬ځٽڃ ټعر ه اڄىىن زأدظىد ٴٹٿ ـدءٺ خڀ خ ڄه ٬مٿ وب مص ؤولثڃ ٵى ځك ٴإو ي وؤ ىءخ زفهدڀص ؼڃ ظدذ ؼڃ ظدذ ڄه ز٭ -51: خألو٭ثدڂ ] ﴾ڄىٽڃ

54.] وټدن ىپ خ ځ خ ٬ځ وځڃ ټؽنخ ڄد ٩نځ ٬ى خنوش بىل ڄس٭ الڂ وخين : ٸدپ

وخ؛ ڄد ٭ځڃ ١نمخ ټؽنخ ٣ند إظين ز بال : خن١ڄ، وټدوىخ ٹىڀىن ـ؛ ٬س ڀسين: ٹدپ ڀ .ـ

﴿ب٧ند ٭ځم ز ڀدن خڀ ځمون بڀ ؤ٬فم وثخ : ٴإوپ خ ظ٭دىل ب ڀٻ ڄه ٸىنڃ [.203: خڀىمٿ]﴾ ڀدن ٬يب ڄسن

ثځ خ ٬ځث ٬ه ىپ خ : ب خڀ٭د زه وخجٿ لن ٸدپ( خڀٽىؼ)ب ټ ووپ ىش ﴿بن دوحٻ ى : ال ٬ٹر ڀ؛ ٴةخ ڄدض خوٹ٫٥ ټي، ٴٹدپ خ ظ٭دىل : ؤ . بو ؤزع: وځڃ .﴾خألزع

ټ ز٭ي؛ وڀى وځٳ ؤڀىٴد ڄه خڀىٿ وخڀص، وڀ خڀټ وخڀط وڀدن : ؤ خنٹ٥ى٪ خڀ، و ((خڀعٵن))وٸ ظٽځمىد ٬ځ ي خڀىش ب . خڀٶ زٽؽش خألوالي وخألودپ وخڀ٭ٹر

.خنمن٭ط ىپ خ ثځ خ : زةىديي خڀمك ٬ه ؤو ٸدپ( 1/35)ب وي خزه بمدٶ ]

:ڄد خڀٽىؼ خڀ ؤ٥٬دٺ خ؟ ٸدپ! د ىپ خ: ٬ځ وځڃ وٸٿ ڀ، آوع ټ٭ي ٤نىڂ خڀمدء، ظيي ٤ى ند ؤ٬ىدٶ ټإ٬ىثدٶ (ؤځص)بىل ( ى٭دء)هن ټمد زن ))

((.خإلزٿ :ٸدپ. ڀىد٬مص! بهند د ىپ خ: ٹىپ ٬م زه خن٥دذ: ٸدپ ((.ؤټځهد ؤو٭ڃ ڄىهد))

:ٸدپ خزه بمدٶ@ :وٸ ن٭ط ب خ خنػ ؤو ني ؤو ٸدپ ځ خ ٬ځ وځڃ

(([.ڄه ذ ڄى ال ٩مإ ؤزخ))

Page 115: صحيح السيرة النبوية

ٿ ڄه ٸسځٻ﴿ : وٸدپ خ ظ٭دىل : ٸځط زط ټ وخ لعث وڀٹ زىخ وؤو وخ ٬ځ ڄد ټ س ٴځن ـدءٺ ڄه وسة خڀم وڀٹ پ ڀٽځمدض خڀځ ود وڀد ڄس ڃ و [.34: ؤألو٭دڂ]﴾ؤظد

[.95: خنف]﴾ ﴿بود ټٵىدٺ خنعهجن: وٸدپ ظ٭دىل :٬ه خزه ٬سد ٸدپ ٬ه ـ٭ٵ زه بد ٬ه ٭ زه ـسن: ٸدپ ٵدنخڀىڀ زه خنٱنش، وخألىي زه ٬س ٱىغ خڀ، وخألىي زه خن٥ځثر ؤزثى : خنعهئون

.ڄ٭ص، وخندغ زه ٥٬ٿ، وخڀ٭د زه وخجٿ خڀهمٴإظدي ـٿ، ٴٽدڃ بڀ ىپ خ ځ خ ٬ځ وځڃ، ٴإخي خڀىڀ، ٴإد ـثٿ بىل

.ټٵع: ؤټمځ، وٸدپ .ټٵع: ي خألىي زه خن٥ځر، ٴإوڄإ بىل ٬ى، وٸدپب ؤخ

.ټٵع: ب ؤخي خندغ زه ٥٬ٿ، ٴإوڄإ بىل ز٥ى، وٸدپ .ټٵع: وڄ ز خڀ٭د زه وخجٿ ، ٴإوڄإ بىل ؤن، وٸدپ

.ٴإڄد خڀىڀ؛ ٴم زـٿ ڄه وخ٬ص وى وسال ڀ، ٴإدذ ؤټمځ، ٴٹ٥٭هد .ؾ ب ؤ ٸوق؛ ٴمدض ڄىهدوؤڄد خألىي زه ٬س ٱىغ؛ ٴى

د زين ؤال : وؤڄد خألىي زه خن٥ځر ٴ٭م، وټدن سر ڀٻ ؤو وپ نط نش، ٴف٭ٿ ٹىپؤال ظٴ٭ىن ٬ين؟ ! د زين: وـ٭ٿ ٹىپ. ڄد وي حد: ظٴ٭ىن ٬ين؟ ٸ ٸعځط ٴف٭ځىخ ٹىڀىن

ٴځڃ پ ټڀٻ . حدڄد وي : ٴف٭ځىخ ٹىڀىن. د ى خ خڀ٥٭ه زدڀىٺ ب ٬ين! ٸ ځٽط .لىت ٬مط ٬ىدي

.وؤڄد خندغ زه ٥٬ٿ؛ ٴإوي خندء خألٵ ب ز٥ى؛ لىت وؾ وئي ڄه ٴ ؛ ٴمدض ڄىهدوؤڄد خڀ٭د زه وخجٿ؛ ٴسىمد ى ټڀٻ ىڄد؛ بخ يوٿ ب ـځ ٸص لىت خڄعألض ڄىثهد؛

.ٴمدض ڄىهد .وٸدپ ني ب خ خنػ

، ٴوځط ب ؤن ٸڄ (ىټص: ٭ين)د، ٴز ز ٬ځ ٸص ٴټر بىل خڀ٥دجٳ ٬ځ ن .ىټص، ٴٹعځع

.وخي خڀسهٹ زىمى ڄه خ خڀدٶ

Page 116: صحيح السيرة النبوية

[خنعٺ] :٬ه وسدذ ٸدپ

ځ خڀځ ىپ خڀځ وخ ـ ، ٴى خ ه خڀٵ و٬ىص زه ل خڀعمم ٪ زه لدز ـدء خڀإٸ ٬ځؤ ڄه خڀ١٭ٵدء ڄه خڀماڄىن، ٴځمد خ ٴ ود ووسدذ ٸد٬ هر وزالپ و٬مد ځڃ ڄ٫ ڃ و و

، وٸدڀىخ ڃ، ٴإظىي ٴىځىخ ز و ځڃ لٹ و ٬ځ ځ خڀځ :لىپ خڀىسذ ٴ١ځىد، ٴةن وٴثىي خڀ٭ثذ ظإظثٻ، بود خڀ٭ ٲ ڀىد ز د ظ٭ ؤن ظف٭ٿ ڀىد ڄىٻ ڄفځ و

ي خڀإ٬س ذ ڄ٫ خود خڀ٭ عم ؤن ظ ىث ! ٴى خ ومثه ٴ ـحىدٺ ٴإٸمهڃ ٬ىٻ، ٴة خ ومه د ٴةحط ڄ٭هڃ بن :ٸدپ . ٴدٸ٭

((.و٭ڃ)) .ٴدټعر ڀىد ٬ځٻ ټعدزد: ٸدڀىخمٵص، وي٬د ٬ځد ڀٽعر : ٸدپ ٬د ز الڂ -وومه ٸ٭ىي ٴ ودلص -ٴ خڀ خجٿ ٬ځ ـس پ ٴى

ي خڀ﴿: ٴٹدپ ثدزهڃ وڀد ظ٥ ڄد ٬ځٻ ڄه ل ـه ون و خش وخڀ٭ زهڃ زدڀٱ ٬ىن ه ڃ ٴعٽىن ڄه خڀ٩دڀمن ي ء ٴع٥ دزٻ ٬ځهڃ ڄه ء وڄد ڄه ل [.51:خألو٭دڂ] ﴾ ڄه

٪ زه لدز خألٸ ټ ه ٴٹدپؼڃ اڀدء ﴿: و٬ىص زه ل ڀٹىڀىخ ؤ ڀٻ ٴعىد ز٭١هڃ زس٭ وټه دټ زإ٬ځڃ زدڀ خڀځ ٬ځهڃ ڄه زىىد ؤڀ [ .53:خألو٭دڂ] ﴾ڄه خڀځ

ه اڄىىن زأ﴿: ؼڃ ٸدپ ـدءٺ خڀ خ لمصوب خڀ زٽڃ ٬ځ وٵ ځدڂ ٬ځٽڃ ټعر ﴾دظىد ٴٹٿ [.54:خألو٭دڂ]

، : ٸدپ ټسع ټسىد ٬ځ لع و٠٭ىد وىود ڄى زٽثڃ ﴿ :وى ٹىپ ]ٴ ځدڂ ٬ځٽڃ ټعر لمص خڀ [.﴾٬ځ وٵ

ى پ خڀځوټدن ټىد، ٴإو خي ؤن ٹىڂ ٸدڂ وظ خ ؤ ڄ٭ىد، ٴة ځڃ فځ و ٬ځ ځ خڀځ : پ خڀځ ٬ىدٺ ٬﴿ وڀد ظ٭ ـه ون و خش وخڀ٭ زهڃ زدڀٱ ٬ىن ه ٻ ڄ٫ خڀ وٵ س :﴾ىهڃوخ

خٲ خڀإ ود﴿وڀد ظفدڀ ټ ٬ه ٵځىد ٸځس ود وڀد ظ٫٥ ڄه ؤ ىص خڀمدش خڀ ٬ىص : ٭ى﴾ ظ ٪ ٤د﴾ ٸدپ﴿وخڀإٸ ي ٴ ىخي وټدن ؤڄ ٬ىص و: الټد؛ ٸدپ: وخظس٫ ذ ڀهڃ ؤڄ ٪، ؼڃ ٠ خألٸ

ود ـځه وڄؽٿ خڀمدش خڀ .ڄؽٿ خڀ

Page 117: صحيح السيرة النبوية

د٬ص خڀع ٹىڂ ٴهد؛ ٸم: ٸدپ وسدذ خ زځٱىد خڀ ځڃ، ٴة و ٬ځ ځ خڀځ ڄ٫ خڀىس ىد ٴٽىد وٹ٭ټىدي لع ٹ .ىڂوظ

، وخزه ؤيب سص ؤ١د، وؤزثى (7/102)وخڀدٶ ڀ، وخزه ـ ( 4217)ؤوـ خزه ڄدـص ، وخزه خنى ، وخزه ؤيب لدب، وؤزى خڀه ، وخزثه ڄيوث، ((خنځص))٭ځ، وؤزى و٭ڃ ب

، وبىديي ثمك ټمثد ٸثدپ (3/23(( )خڀ خنىؽى))؛ ټمد ب ((خڀالجٿ))وخڀسهٹ ب ، وخزثه ـث (2/410)ؤوـث ؤنث . وڀ د ٬ه خزه ڄ٭ىي ٢نعخ. خڀسىن

وىي مك بن ټدن ؤ٭ػ زه ؤيب . ڄه ٤ٷ ؤ٭ػ ٬ه ټيو خڀؽ٭ځيب ٬ى( 7/100) .ب ظـك ٬ى ؤو خزه ىخ، وٴ ٠٭ٳ؛ ألو ٣نه وخي ٬ه لٵ زه دغ. خڀ٭ؽدء

:٬ه ٭ ٸدپخ٤ي : عص وٵ، ٴٹدپ خنټىن ڀځىيب ځ خ ٬ځ وځڃ ټىد ڄ٫ خڀىيب ځ خ ٬ځ وځڃ

.االء ال ٩نعئون ٬ځىدوټىط ؤود وخزه ڄ٭ىي وـٿ ڄه ٿ وزالپ وـالن ڀط ؤنهمد، ٴىٸ٫ ب وٵ : ٸدپ

﴿وال : ىپ خ ځ خ ٬ځ وځڃ ڄد دء خ ؤن ٹ٫، ٴمغ وٵ، ٴإوپ خ ٬ وـٿ [.51: خألو٭دڂ]﴾ ڃ زدڀٱخش وخڀ٭ ون وـهظ٥ي خڀه ٬ىن

، وخنثدټڃ (7/101)، وخزثه ـث (4218)، وخزه ڄدـث (1423)ؤوـ ڄځڃ ، ووخٴٹ خڀث، و٬ثخي خناڀثٳ ب ((مك ٬ځ ٢ خڀىن: ))وٸدپ( 3/329)

ؤنث، نم٫ آو ڄىهڃ ( 3/23(( )خڀ))و٬خي ب ! الزه لسدن وخندټڃ ٴٹ٣(( خڀعٵن)) ((.ڄىي))ومل ؤي ب

:و٬ه خزه ٬سد ٸدپ٥نه ؤٿ خڀٹدص وخڀخوص، وؤوط ؤٿ : ؤظىي، ٴٹدڀىخ ڀ( ڄٽص)ند ٸڂ ټ٭ر زه خألٲ

! زٿ ؤوعڃ ون ڄى: ، ٴىمه ون ؤڂ خ خڀىسى خنىسع ڄه ٴىٸ ٬ڃ ؤو ون ڄىد؟ ٸدپ(خنىص) .﴾﴿بن دوحٻ ى خألزع: ٴىڀط ٬ځ

ون ؤن ظ١ځىخ ﴿: وؤوڀط ٬ځ: دپٸ ون خڀ١ځدڀص و ع سد ڄه خڀٽعدذ ه ؤوظىخ و بىل خڀ ظسٿ نخ. خڀ و وڀد وټٵ زدڀځ خجٽڃ وټٵ زدڀځ ؤ٬ځڃ زإ٬ [.45و44: خڀىدء] ﴾وخڀځ

Page 118: صحيح السيرة النبوية

، وٸدپ ((زةىدي مك ـدڀ ـدپ خڀمك( 30/330(( )خڀعٵن))ب ؤوـ خزه ـوخي (: ))7/6(( )خمث٫ ))وب ((. وخي خڀسخ، وبىديي ثمك ((: ))خڀعٵن))خناڀٳ ب

( ((.خڀمك)خڀ٥خين، وٴ ىو زه ځمدن خنمدپ، ومل ؤ٬ٴ، وزٹص ـدڀ ـدڀ ـدپ [.خوعه خنعٺ. ]ٴك خنػ، وخنم ٸ ظىز٫ ٬ى خألوڀن،: ٸځط

فصو

وټ خڀسهٹ د ىد ي٬دء خڀىيب ځ خ ٬ځ وځڃ ٬ځ ٸ لن خع٭ط ٬ځ زثس٫ .ڄؽٿ س٫ ىٳ

:٬ه خزه ڄ٭ىي ٸدپ(( خڀممن))وؤوي ڄد ؤوـدي ب .خڀځخڂ، وخڀوڂ، وخڀودن، وخڀس٥ص، وخڀٹم: ڄ١ن[ ٸ]ن

:ص ٬ه خزه ڄ٭ىي ٸدپوب وخ :ځ خ ٬ځ وځڃ، وؤز٥اوخ ٬ه خإلالڂ ٸدپ د خع٭ط ٬ځ ىپ خنن ٸد ب

((.ؤ٬ى ٬ځهڃ زس٫ ټس٫ ىٳ! خڀځهڃ))ط ټٿ ء، لىت ؤټځىخ خنٳ، ولىت ؤن ؤلڃ ټدن ي ڄد ٸدپ ٴإدزعهڃ ىص لىت ل

ي٬د، ٴٽٳ خ ٬ىهڃ، ب ٸؤ ٬س خ ثي زى وزن خڀمدء ټهحص خڀودن ڄه خنى٪، ب [.25:خڀودن]﴾بود ټدٵىخ خڀ٭خذ ٸځال بوٽڃ ٬دجون﴿: خصوخ بىل ىڂ ز: ٸدپ .ٴ٭ديوخ ٴٽٵوخ، ٴإو

ىڂ وس٥ خڀس٥ص خڀٽي ﴿بن ڀٻ ڀى ټدن ىڂ خڀٹدڄص ټدن ال ٽٳ ٬ىهڃ : ٸدپ ٬س خ .ڂ زى: ؛ ٸدپ[26: خڀودن]﴾ بود ڄىعٹمىن

:وب وخص ٬ى ٸدپ :ند ؤي ىپ خ ځ خ ٬ځ وځڃ ڄه خڀىد بيزدخ ٸدپ

((.خڀځهڃ س٫ ټس٫ ىٳ))، (ڄٽثص )ٴإوهتڃ ىص؛ لىت ؤټځىخ خنعص وخنځىي وخڀ٭٩دڂ، ٴفدءي ؤزى ٵدن وود ڄه ؤثٿ

.خ نڃ بوٻ ظ٬ڃ ؤوٻ ز٭ؽط نص، وبن ٸىڄٻ ٸ ځٽىخ؛ ٴدي٪! د ١نم: ٴٹدڀىخ

Page 119: صحيح السيرة النبوية

ٴ٬د ىپ خ ځ خ ٬ځ وځڃ، ٴٹىخ خڀٱػ، ٴإ٤سٹط ٬ځهڃ س٭د، ٴٽد خڀىد ټؽش :خن٥، ٴٹدپ

((.خڀځهڃ لىخڀىد وال ٬ځىد)) خڀىد لىنڃ ٹ .ٴد٥نض خڀمدزص ٬ه ؤ ٴ

﴿: ڀٹ ڄ١ط آص خڀودن، وى خنى٪ خڀ ؤدڃ، وڀٻ ٸىڀ: ٸدپ خذ بود ټدٵىخ خڀ٭ثوآص خڀوڂ، وخڀس٥ص خڀٽي، وخوٹدٶ خڀٹم، وڀثٻ . [25:ندخڀو]﴾ ٸځال بوٽڃ ٬دجون

.ټځ ىڂ زخڀس٥ص خڀٽي، وخڀودن، وآص خڀځخڂ ټځثهد لثځط -وخ ؤ٬ځڃ - : ٸدپ خڀسهٹ

(.ز)زث .وٸ ؤد خڀسىد بىل ي خڀوخص: دپٸ

:ب ؤوي ڄه لػ خزه ٬سد ٸدپؤزى ٵدن بىل ىپ خ ځ خ ٬ځ وځڃ، عٱػ ڄه خنى٪؛ ألهنڃ مل ٩نوخ حد ـدء

وڀٹ ؤوودڃ زدڀ٭خذ ٴمد خثعٽدوىخ ڀثڃ وڄثد ﴿: لىت ؤټځىخ خڀ٭هه، ٴإوپ خ ظ٭دىل [.76: خناڄىىن]﴾ ع٬١ىن

.ٴ٬د ىپ خ ځ خ ٬ځ وځڃ لىت ٴؾ خ ٬ىهڃ: ٸدپ :دٴ٧ خڀسهٹب ٸدپ خن

.وخ ؤ٬ځڃ. وٸ و ب ٸص ؤيب ٵدن ڄد يپ ٬ځ ؤن ڀٻ ز٭ خنفش وڀ٭ځ ټدن ڄظن [خنعٺ]

:٬ه ؤيب زه ټ٭ر ؤو ٸدپ :ٸدپ[ 12: خڀفش]﴾ ﴿وڀىٹىهڃ ڄه خڀ٭خذ خأليىن يون خڀ٭خذ خألټ: ب ي خص

.ڀس٥ص وخڀځخڂوخڀودن ٸ ڄ١، وخ -: ٸدپ –خنسدض ب خڀود ))، وؤنث ب (12/208)، وخزه ـث (1799)ؤوـ ڄځڃ ، (5/218(( )خنثى

[.خوعه خنعٺ(. ]4/418)ومم خندټڃ

Page 120: صحيح السيرة النبوية

فصو

وڂ. خمل﴿: ب ؤوي خڀسهٹ ٸص ٴد وخڀوڂ وووپ ٸىڀ ظ٭دىل . ځسط خڀ ٴ ؤيو خڀثإځسهڃ ڃ ڄه ز٭ ٵثق . ٱځسىن و وىڄحث ڄه ٸسٿ وڄه ز٭ث خڀإڄ ىن ڀځ ٴ ز٫١

لڃ. خڀماڄىىن خڀ ى خڀ٭ دء و ڄه ى خڀځ [.5-2: خڀوڂ] ﴾زى :ب وي ٬ه خزه ٬سد ٸدپ

٬ځ ٴد؛ ألهنڃ ؤٿ خڀٽعدذ، وټدن خنټىن ٪نسىن خڀوڂ دن خنځمىن ٪نسىن ؤن ٩هټؤن ظ٩ه ٴد ٬ځ خڀوڂ؛ ألهنڃ ؤٿ ؤوؼدن، ٴټ ڀٻ خنځمىن أليب زٽ، ٴټ ڀٻ ؤزى

:زٽ ڀځىيب ځ خ ٬ځ وځڃ، ٴٹدپ ((.ؤڄد بهنڃ ٩هون))

وټثخ، وبن خـ٭ٿ زىىد وزىٻ بن ٨هوخ ڀٻ ټخ: ٴټ ڀٻ ؤزى زٽ ڀځمټن، ٴٹدڀىخ [.ٴف٭ٿ ؤـال ن ىن، ٴځڃ ٩هوخ. ]٨هود ټدن ڀىد ټخ وټخ

:ٴټ ڀٻ ؤزى زٽ ڀځىيب ځ خ ٬ځ وځڃ، ٴٹدپ ((.يون خڀ٭؟ -: ؤخي ٸدپ –ؤال ـ٭ځع ))

.ٴ٩هض خڀوڂ ز٭ ڀٻ[131]

أليب زٽ –خه خن: ؤ -، وټود ؤن خنىدور((خڀعٵن))وٸ ؤويود ٤ٶ خ خنػ ب ؤڄص زه وځٳ، وؤن خڀه ټدن ٬ځ ن ٸالج، وؤو ټدن بىل ڄش، ٴخي ٴهد خڀٷ ٬ه

، وب خڀه، وؤن ځسص خڀوڂ ٬ځ ٴد ټدن ىڂ ز، ؤو ىپ خ ځ خ ٬ځ وځڃؤڄ .ٴد ؤ٬ځڃ. ټدن ىڂ خنسص

Page 121: صحيح السيرة النبوية

نخ إىل ثيذ ادلقذس مث عشوج سيصي اهلل عيي وفصو يف اإلسشاء ثشسىه اهلل بك إىل اىسبواد وب سؤي بك اآليبد

ټ خزه ٬دټ ؤلديػ خإلخء ب ؤوخجٿ خڀس٭ؽص، وؤڄد خزه بمدٶ؛ ٴټد ب خ خنى٤ه

.ز٭ خڀس٭ؽص زىمى ڄه ٬ ىن، وى ب خأل٨ه﴿سمدن خڀث ؤثي : ظ٭دىل وٸ ټود خأللديػ خڀىخيش ب ڀٻ ڄعٹدش ٬ى ٸىڀ

ز٭سي ڀال ڄه خنف خنخڂ بىل خنف خألٸ خڀ زدټىد لىڀ ڀى ڄه آدظىد بو ثى [.2:خإلخء]﴾ خڀم٫ خڀسن

ٴځعٽعر ڄه ىدٺ ٬ځ ڄد ٬ځ ڄه خألدو وخڀ٭و، وخڀٽالڂ ٬ځهد وڄ٭هد، ٴٵهد ڄٹىث٫ .و خنم وخنىص. وټٵدص