»فه توامان ده رنه كردووه بۆ ناردنی

چه كدار بۆ سووریا«

به یان. گەرمیان

شیعه كانی چه كداره هه رچه نده كه ال��ع��ب��اس( الفضل )أب���ا ل��ی��وای ناوه ڕاست شاره كانی له به شێكیان خۆیان وته ی به عێراق، باشووری و بااڵكانی مه رجه عه گه وره فه توای به و م��ه زار له به رگریكردن بۆ شیعه له روویان زینب( )السیدة مه رقه دی نووسینگه ی به اڵم ك��ردووه ، سووریا مه رجه عی شیعی، ئه لیه عقوبی، بااڵی و ڕەتده كاته وه وتانه ئه و )به یان( بۆ ده ڵێت »هه ندێك له گه نجان هاتوون و سه ردانی سه ماحه تی سه یدیان كردووه بۆ ئه وه ی مۆڵه ت وه ربگرن و ڕوو له سووریا بكه ن و به شداری له به ره كانی سه ید سه ماحه تی به اڵم بكه ن، شه ڕ مۆڵه تی نه دان و به فیتنه ناوی ده بات ناوی به باڵوكردووه ته وه به یانێكی و )پیالنه كانی شه یتان كه ئاماده كراون بۆ داوه ته هۆشداریی تیایدا ناوچه كه (،

گه النی ناوچه كه «.

Tuesday, No, 43که‌رکوک‌‌‌دهۆک‌‌‌سلێمانی‌‌‌هه‌ولێر‌‌‌که‌ش‌و‌هه‌واFirst Year, July 9, 2013

www.bayanpress.net رۆژنامەیەکى سیاسیى گشتیى ئەهلییە، ژماره )43(، سێشەممە 2013/7/9، ساڵی یەکەم

چاوى تۆ لەسەر ڕووداوەکان

بیروڕا

13

وەرزش

8

پریاسکە

پێنج وه زاره ت له سه ر بڕوانامه ی په یمانگا ئیسالمییه كان ڕێككه وتن

به یان. تایبه تبڕوانامه ی به داننان ئامانجی به وه زاره ت���ی پێنج به كالۆریۆسیاندا، پاش كوردستان، هه رێمی حكومه تی كۆبوونه وه له گه ڵ سه رۆكایه تیی هه رێم، وه زاری��ی تاقیكردنه وه ی بڕیاریاندا پێشرت كه بكه ن كه سانه ئه و ئاماده یی په یامنگا و خوێندنگه ب��ڕوان��ام��ه ی به ده ستهێناوه ئه هلییه كانیان ئیسالمییه

و دواتر به كالۆریۆسیان وه رگرتووه .)به یان(، زانیاریانه ی ئه و به پێی تاقیكردنه وه كه ته نیا له هه ولێر ده كرێت، ئه مه ش ده بێته دوا تاقیكردنه وه بۆ ئه و بێ به ده رنه چێت، ئه وه شی قوتابیانه .

بڕوانامه ئه ژمار ده كرێت.وه زی����ری ئ��ه وق��اف��ی��ش ده ڵ��ێ��ت ناو بنووسن و تا 8/1 ده توانن قوتابیان تێدا تاقیكردنه وه یان ماددانه شی ئه و

ئه نجام ده درێت، دیاریی كراون.بڕوانه الپه ڕەی هه واڵ و ڕاپۆرت.

پرۆژەیاسایه ك 30 جار ڕەتده كرێته وه

به یان. تایبه ت

له سێ ساڵی ڕاب��ردوودا 30 جار عێراق فیدراڵیی دادگای پڕۆژەیاسای خراوه ته ناو به رنامه ی كۆبوونه وه كانی ئه نجومه نی نوێنه رانی عێراقه وه ، به اڵم

كوتله كان له سه ری رێكنه كه وتوون.ئه ندامی داراغایی، فاتیح شێخ ئه نجومه نی نوێنه رانی عێراق، هۆكاری پرۆژەیاسایه ی ئه و په سه ندنه كردنی گێڕایه وه الیه نه كان ڕێكنه كه وتنی بۆ ڕاگه یاند )ب��ه ی��ان(ی به و له سه ری »دوێنێ بۆ جارێكی تر لیستی ده وڵه تی یاسا ناڕازی بوون له سه ری و دواخرا بۆ

كۆبوونه وه ی داهاتوو«.دادگایه »ئ��ه م وتیشی ناوبراو ح��وك��م��ی ب��ااڵی��ه ل��ه ع��ێ��راق��دا و ئه ندامه كانی له 17 كه س پێكدێن، كه ده بێت چوار كه سی یاسایی و چواری شه رعی و نۆی به توانا و ئه كادیمی بن. هه بێت، ڤیتۆیان مافی ده شیانه وێت

بۆیه رێكناكه ون له سه ری«.

5/شەممە4/شەممە3/شەممە5/شەممە4/شەممە3/شەممە5/شەممە4/شەممە3/شەممە5/شەممە4/شەممە3/شەممە 453944 46444045 47444046 462519 31 28252128 27242128 25

بایی )750( دینارە

دیموكراسی و كوده تای سه ربازی و هه ڵه ی ئیخوان

9

له تیف شێخ عومه ر، ئه ندامی سه ركردایه تیی یه كێتیی نیشتامنی بۆ به یان:

پارتى و ئۆپۆزسیۆن لە مەئزەقدا بوون، یەکێتى ڕزگارى کردن

دکتۆر گۆران عه بدوڵاڵ، بۆ به یان:

به رپرسه كانی ته ندروستی بۆخۆیان بزنس و پرۆژە و نه خۆشخانه ی تایبه تیان هه یه

له كه رتی تایبه تدا ل. گفتوگۆ

ڕۆژووى دەروون

فێدرێر چووه پێنجه می ریزبه ندی

به یان. تایبه ت

هه ولێر پارێزگاری هادی، نه وزاد فۆڕمی ك��ه س��ان��ه ی ئ��ه و رایگه یاند خۆراكیان كه ركووك یان موسڵه ، ده بێت كۆبوونی ل��ه وێ و پارێزگاكان بچنه كۆبوونیان ئێمه نوێبكه نه وه ، به نزین

بۆ نوێناكه ینه وه .له باره ی نوێنه كردنه وه ی كۆبوونی مادده ی كه كه سانه ی ئه و به نزینی 140 ده یانگرێته وه و فۆڕمی خۆراكیان و ك��ه رك��ووك ب��ه پارێزگاكانی س��ه ر

پارێزگای له ئێستادا له به اڵم موسڵه ، هه ولێر پارێزگاری نیشته جێن، هه ولێر كه سانه ئ��ه و »ده ب��ێ��ت رایگه یاند كۆبوونه ك��انیان پارێزگایه دوو له و

نوێبكه نه وه «.هه ولێر پارێزگاری هادی، نه وزاد »حكومه تی ڕاگەیاند )ب��ه ی��ان(ی بە له سه ر سووته مه نی به شه ع��ێ��راق ب��ن��ەم��ای ف��ۆڕم��ی خ���ۆراك ده دات���ه مادده ی كه سانه ی ئه و بۆیه شاره كان، 140 ده یانگرێته وه و فۆڕمی خۆراكیان كه ركووك ه��ەردوو پارێزگای به سه ر

پارێزگایانەى له و ده بێت موسڵه ، و خۆیان فۆڕمه كانیان نوێ بكه نه وه «.

له له باره ی ژماره ی ئه و كه سانه ی هه ولێر نیشته جێن و له به ر بارودۆخی موسڵ و كه ركووك له ناتوانن ئه منی نه وزاد نوێبكه نه وه ، كۆبوونه كانیان ئه وكێشه یان »ئه وانه ی وتیشی هادی له و زۆره یه كجار ژماره یان هه یه ، كه س���ەوە ه���ه زار 100 س���ه رووی

ده بن«.له الیه كی دیكه وه ، جه مال عه لی، دابه شكردنی گشتیی ب��ه ڕێ��وه ب��ه ری

پارێزگای نه وتییه كانی به رهه مه سلێامنی، به )به یان(ی ڕاگه یاند »هیچ بڕیارێكی له و شێوه یه مان بۆ نه هاتووه

و ئاگاداری نین«.ل��ەب��اره ی سیاسی چاودێرێكی نێوان له ب��ڕی��اره وه ئ��ه و جیاوازیی )به یان(ی به سلێامنیدا، و هه ولێر ئه و هۆكاری من بڕوای »به ڕاگه یاند به شێكی كه ئه وه یه بڕیارییه دوو ئه و ده كه ونه ئه و هاوواڵتیانه ی زۆری سنوری له بۆیه یه كێتین، ناوچانه وه ،

پارتی هیچیان بۆ ناكرێت«.

)بەیان( پیرۆزبایی هاتنى مانگى ڕەمەزان لە هەمووان دەکات

به رهه مه نه وتییه كانی سلێامنی: بڕیاری له و شێوه یه مان بۆ نه هاتووه

100 هه زار كه سی هه ولێر له كۆبوونی به نزین بێبه ش ده كرێن

الپەڕە: 5

www.bayanpress.netژماره )43(، سێشه ممه 2013/7/9، ساڵی یەکەم

3

شه ڕی له باره ی یه كێتی هه ڵوێستی میرس، له سه ر هه رێم میدیاكانی سه عدی به په یوه ندییكرد )به یان( مه كته بی ئه ندامی پیره ، ئه حمه د ئاماده نه بوو به اڵم یه كێتی، سیاسی پرسه ئ��ه م له سه ر قسه یه كی هیچ

هه بێت. دك���ت���ۆر ه���ه ڤ���اڵ ئ��ه ب��وب��ك��ر زانكۆ مامۆستای و سیاسی چاودێری وتی )به یان( بۆ پرسه ئه م ده رباره ی میرس ئه مدواییه ی »ڕووداوه ك��ان��ی و دیموكراسییدا به سه ر كوده تابوون نییه ، پشتگیریكردنیان هیچ مانایه كی كوردستانیش هه رێمی له ئ��ه وه ی ئایدۆلۆژیی ملمالنێی ده گ���وزه رێ، ئیسالمیی و عه ملانییه كان و گوتارێكی ئیسالمییه كانی ئه گه ر عاتیفییه . به شێكن ئه وان پێیانوابێت كوردستان سه رۆكیانه ، م��ورس��ی و میرس ل��ه ده ك��ه ن. گ��ه وره هه ڵه یه كی ئ��ه وه شكستی دابنێن وای عه ملانییه كانیش شكستی میرس ئیسالمییه كانی دیسان كوردستانه ، ئیسالمییه كانی كوردستان كیشه ی هه ڵه ن. ئه وانیش كوده تای 30 حوزه یرانه نه ك كوده تای دواخستنی م��ی��رس، س��ه رب��ازی��ی ده ستووره پرۆژەی و هه ڵبژاردنه كان نه ك كار، بنه مای بكرێته ده بێت كه

خۆخه ریككردن به مالوالوه «.واب��وو پێی ه��ه ڤ��ااڵ دك��ت��ۆر له پ��ارت��ی یه كێتی و الیه نگریی جه وهه ریان میرس، ك��وده ت��اك��ه ی چونكه پ��رس��ی��اره وه ، ژێ��ر ده خ��ات��ه شكستی ئه وانیش واده رده ك��ه وێ��ت ئاماده ن و قبووڵناكرێت پێ خۆیان به سه ر ك��وده ت��ا ساتێكدا ل��ه ه��ه ر ده نگداندا سه ندوقی و شه رعییه ت

بكه ن.

ڕاپۆرت: زریان جه وهه ر

حزبه كانی نێوانی ماوه یه كه ه��ه رێ��م��ی ك��وردس��ت��ان ب��ه ه��ۆی ب��ارودۆخ��ی م��ی��رسه وه ب��ارگ��رژی��ی ئه م ده بینێت. به خۆوه ئیعالمیی حاڵه ته ش گه رچی دوای ڕووداوه كانی سێی ته مموزی میرس تۆخرت بووه ته وه ، س��ه ره ت��ای ب��ۆ پاشخانه كه ی ب��ه اڵم حوسنی ده سه اڵته كه ی ڕووخاندنی موباره ك و گه یشتنی ئیخوان به حوكم

ده گه ڕێته وه .ل�����ه ب�����اره ی ك���اری���گ���ه ری���ی دۆخی له سه ر میرس ڕووداوه ك��ان��ی و ك��وردس��ت��ان هه رێمی سیاسیی پێشهاته كانی بۆ هه رالیه ك تێڕوانینی له ژماره یه ك واڵته كه ، ئه مدواییه ی حزبه كان بۆچوونی خۆیان بۆ )به یان(

ڕوونكرده وه .س��ه اڵح��ه دی��ن ڕووه وه ل���ه و ئه مینداری ی��اری��ده ده ری بابه كر، )به یان( بۆ ئیسالمیی یه كگرتوو ئیسالمییه كانی وه ك »ئێمه وت��ی شه رعییه تی له پشتگیریی كوردستان ئه و ده ك��ه ی��ن، یاسایی و سیاسیی و خه ڵك ده نگدانی له شه رعییه ته ی به ده ستدێت. مه ده نییانه وه ڕێكاری ڕێسا و یاسا ه��ه م��وو ب��ه گ��وێ��ره ی له ئ���ه وه ی نێوده وڵه تییه كانیش، كوده تا كوده تایه ، ڕووده دات میرس كوێیه ك له هه ر قێزه ونه شتێكی عه ملانییه كانی پشتگیریی بكرێت. له كوده تایه ، ئه و بۆ كوردستانیش ئایدۆلۆژی ته سكی چ��وارچ��ێ��وه ی مه نتیقێك هیچ ئه گه رنا تێناپه ڕێت. سندوقی به سه ر كوده تا ڕەوایه تیی

ده نگداندا نادات«زیاتر یه كگرتوو به رپرسه ی ئه و

دانپێدانانی و وه رگ����رت گ��ه ل��ه وه ل��ه ب��ه اڵم م��س��ۆگ��ه رك��رد، نێوده وڵه تییشی ویستان كه ئیخوانه كان هه ڵه ی به هۆی ده ستوه ربده نه دادگا و باڵ به سه ر تێكڕای بكێشن، واڵت��دا بنه ڕەتییه كانی جومگه هه رێمی به سه باره ت كرا. كوده تایه ئه م ده بینن وای پارتی و یه كێتی كوردستان، له بنه ڕەتییه به شێكی كوردستان ئیخوانی كوردستان ئیخوانه كانی میرس، ئیخوانی ئه وه س��ه ره ڕای نا، به مه دا دانیان خۆیان چ سوودێك پارتی و یه كێتی ده پرسم: من و میرس ئینقیالبچییه كانی پشگیریی له كێشه ی ده بینن؟ ئیسالمییه كان دژایه تی عیراق. له نه ته وه ییه كێشه یه كی ئێمه ، ئه ندامی خۆ ئێمه حزبه كانی راگه یاندنی بڕیاره له كار نین ئاسایش ئه نجومه نی گوێیان كه س كه بكه ن، نێوده وڵه تییه كان ئێمه ده كوتن؟ ده هۆڵ بۆچی لێناگرێت

خواخوامانه شه ڕمان پێ نه فرۆرشێت« زانینی ب��ۆ و دی��ك��ه وه ل��ه الی��ه ك��ی

پشتگیرییه كه ی ڕوونیكرده وه ، ئیسالمی ده سه اڵتی شه رعییه تی بۆ ته نیا ئ��ه وان ئه و پشتیوانیی الیه نێكیش هه ر مورسییه ، كوده تایه بكات و هاوسۆزیی بۆ ده رببڕێت، ئاماژەی ده ك��ات، سسیاسی هه ڵه یه كی له پارتی و یه كێتی هه ڵاڵی به به وه شكرد چاره نووسسازه كانی پرسه بۆ پێداكریی

هه رێمی كوردستان سارد نابنه وه . نه جات حاڵه ته ، ئه م ده رباره ی هه ر پارتی سه ركردایه تی ئه ندامی حسێن وتی )به یان( بۆ كوردستان دیموكراتی شه رعییه تی م��ورس��ی »حكومه ته كه ی

یه كێتی كوردستانیش له هه رێمی ده ده ن؟ و پارتی وه ك دوو حزبی عه ملانی، پێیانوایه میرسو ئیسالمییه كانی بۆ ڕووی��دا ئه وه ی دیاره شكست، ده بێته میرسیش ده ره وه ی چونكه ده ژی���ن، تێیدا وه همێكه ئه مه بۆ شه رعییه ت ده ڵ��ێ��ت پێامن ل��ۆژی��ك ده سه اڵتی ئیسالمییه كان له میرس ئه گه ر به هه ڵبژاردنی پێشوه ختیش بێت ده گه ڕێته وه ، پێچه وانه یان ئه نجامی ڕووداوه كان چونكه خه ڵكییان عاتیفه ی لێكه وتووه ته وه و ئیخوان به تایبه ت ئیسالمییه كاندا به الی به رپرسی كۆمه ڵی ڕاكێشاوه » هه مان زیاتر

جیاوازیی و كورتبینی »ب��ه داخ��ه وه وتی له هه ندێك و ئیخوان نێوان ئایدۆلۆژیی ئه و وای��ك��ردووه خۆمان، الی حزبه كانی شێوازی ناشیرینرتین له به رگریی حزبانه كوده تای كه بكه ن ده سه اڵت به گه یشنت سه ربازییه ، بێگومان هه ر الیه نێكیش چه پڵه دووچاری لێبدات، سه ربازیی كوده تای بۆ شه رمه زاریی ده بێت. شینی یه كێتی و پارتی مونافه سه ی بۆ ته نیا هاوكێشه یه دا له م ئ��ه وان ده گ��ڕێ��ت��ه وه ، حزبایه تی ته سكی ده یانه وێت مه سه له كه بكه نه كارتی فشار و شه ڕی سایكۆلۆژیی دژ به الیه نگرانی حزبه

ئیسالمییه كانی كوردستان« م��ح��ه م��ه د دارا خ���ۆی���ه وه الی په یوه ندییه مه كته بی به رپرسی ئه مین، بۆ ئیسالمیی كۆمه ڵی نێوده وڵه تییه كانی ڕێگه یان كه »عه ملانییه كان وتی )به یان( شه رعییه تی به ساڵێك ته نیا مورسی نه دا چۆن بكات، حوكم ده ن��گ��دان سندوقی به خۆیان ده سه اڵت له مانه وه شه رعییه تی

شڤان جه باری

دوای ئه وه ی ئه نجومه نی نۆێنه رانی ئاساییدا دانیشتنێكی ل��ه ع��ێ��راق پڕۆژەیاسای چاكسازیی سنووری ئیداره ی ئه نجومه نی گه اڵڵه كرد، پارێزگاكانی دژی ك��ه رك��ووك ع��ه ره ب��ی سیاسیی

پڕۆژەیاساكه وه ستایه وه .ڕۆژنامه وانییدا كۆنگره یه كی له و ده ركرد به یاننامه یه كی ئه نجومه نه كه

ڕەت��ك��ردن��ه وه ی ئ��ه م پ��ڕۆژەی��اس��ای��ه ، ناحیه یه كی و قه زا چه ند گه ڕانه وه ی ئه مه ش كه كه ركووك، سه ر بۆ كوردییه له سه ر كاریگه ری و ڕوونه ئه نجامه كه ی پ��ڕۆس��ه ی ه��ه ڵ��ب��ژاردن ل��ه ك��ه رك��ووك و ده ب��ێ��ت ش��اره ك��ه دیمۆگرافیای و بۆیه ك��ورده ، یه كه میش سوودمه ندی جێی و ئه رخه وانییه خه ونێكی ئ��ه وه

قبووڵ نییه «.پڕۆژەیاسای ئ��ام��اژەی��ه ، جێگه ی

پارێزگاكان، چاكسازیی سنووری ئیداره ی كۆماری سه رۆك له الیه ن ڕابردوو ساڵی دیارییكردنی بۆ پێشنیازكرا، عیراقه وه سنوور و گێڕانه وه ی ئه و گوند و ناحیه ی پێشوو ڕووخ��اوی ڕژێمی قه زایانه ی و ده ستكاریی سنووری ئیدارییانی كردووه ، یاساكه شدا، جێبه جێكردنی ئه گه ری له كه الر و كفری و دووز و چه مچه ماڵ ئیداری سه ر ده گه ڕێنه وه خانه قین و

پارێزگای كه ركووك.

سنووری چاكسازیی پڕۆژەیاسای تێیدا و مه ترسیدار به پارێزگاكانی ئیداره ی عێراق ئێستای یه كگرتوویی تێكدانی زان���ی، ه��اوك��ات ئ���ه وه ی ن��ه ش��ارده وه ك��ه پ��ڕۆژەی��اس��اك��ه ل��ه چ��وارچ��ێ��وه ی ه و 140 م����ادده ی جێبه جێكردنی

به هه موو شێوه یه ك ڕەتیده كاته وه .سەرۆکى مه زهەر ، عه بدوڕەحامن كه ركووك عه ره بی سیاسیی ئه نجومه نی »ه��ۆك��اری ئاشكرایكرد: )ب��ه ی��ان( ب��ۆ

عه‌ره‌بی‌كه‌ركووك‌دژی‌یاسایه‌كی‌ئه‌نجومه‌نی‌نوێنه‌ران‌ده‌وه‌ستێته‌وه‌

میسر،‌كوردستان‌دابه‌شده‌كاتلەنێوان گوتارى عاتیفى و ملمالنێى ئایدۆلۆژیدا

به اڵم پێكهێناوه ، ئه هلییه كان ئیسالمییه زانیاری زیاتر الی لیژنه كه یه .

زی��اد ع��ه ب��دول��ق��ادر، ڕاوێ��ژك��ار له وه زاره ت�����ی پ������ه روه رده ی ه��ه رێ��م بۆ كه سانه ئه و وتی«ئه زموونه كان )به یان( بڕوانامه ی خ��ۆی كاتی كه ده گرێته وه به كۆلێژیان و نه بووه ئاماده ییان شه شی بڕوانامه ی په یامنگه ئیسالمییه ئه هلییه كان موحریج مه وقیفیان ئه وانه ته واوكردووه ، بوو، به وپێیه ی به بێ بڕوانامه ی ئاماده یی، نانرێت، كۆلێژەكه یاندا بڕوانامه ی به دان بۆ ئه و كه سانه یه بڕیارماندا تاقیكردنه وه ی ئه گه ر بكه ین، ئاماده ییان وه زاری���ی كۆلێژیاندا به بڕوانامه ی دان ده رچ��وون

ب��ڕوان��ام��ه ی ب��ه ك��ال��ۆری��ۆس ڕووی���ان له و ك��ردووه هه رێم ده ره وه ی زانكۆكانی ئه و كۆلێژەكانی له یه كێك ده رچ���ووی

زانكۆیانه ن. ده رچووانه ئه و وه رگیرانی ده رباره ی به تایبه ت هه رێم ده ره وه ی له زانكۆكانی بڕوانامه ی له كاتێكدا به غدا، زانكۆكانی هه رێمیشیان دانپێدانراوی ئاماده یی نه بووه ، ڕاوێژكاره كه ی وه زاره تی په روه رده به غدا، چوونه ته كه »هه ندێكیان وتی بڕوانامه ی په یامنگه ئیسالمییه كانی سه ر به حزبه ئیسالمییه كانیان پێبووه ، له به رئه وه ش ئێمه نه بووه ، حكومیی بڕوانامه كانیان كه زانكۆكانی له چۆن نازانین و ئاگادارنین

ئه وه وه رگیراون، دیكه شاره كانی به غداو كێشه ی خۆیان و زانكۆكانیانه »

تاقیكردنه وه كانیش، شوێنی له باره ی پ��ه روه رده وه زاره ت��ی سه رچاوه ی هه مان له ته نیا »تاقیكردنه وه كه ئاشكرایكرد تاقیكردنه وه یه كی ئه مه ده كرێت، هه ولێر شاره كان هه موو له ناتوانین و تایبه ته ب���ه ڕێ���وه ی ب��ه ری��ن، چ��ون��ك��ه ك���ات و ئه مه ش ده وێ���ت، زۆری خه رجییه كی ده رچووانه ئه و بۆ تاقیكردنه وه یه دوا ناكرێن، دیكه تاقیكردنه وه ی ئیدی و بڕوانامه ی به دان ده رچ��وو هه ركه سێك ئه ویشی ده نرێت، به كالۆریۆسه كه یدا

كه وت به بێبڕوانامه داده نرێت«.

بڕوانامه ی و كۆلێژن ده رچووی كه سانه ی ناویان 8/1 تا ده توانن نییه ، ئاماده ییان تۆماربكه ن، ئاماده یی تاقیكردنه وه ی بۆ هه شتدا مانگی له هه ر هه یه ئه گه ریش ماددانه شی ئه و بكرێت، تاقیكردنه وه كه ئه نجامده درێت تێدا تاقیكردنه وه یان وه زاریی تاقیكردنه وه كه ش و دیارییكراون

ده بێت«.محه مه د، عیسمه ت خۆیه وه الی هه رێم حكومه تی پ��ه روه رده ی وه زی��ری ب��ه )ب��ه ی��ان(ی ڕاگ��ه ی��ان��د: ك��ۆب��وون��ه وه وه زاره تێكی چه ند و كراوه له وباره یه وه دووب��اره بۆ لیژنه یه كامن په یوه ندیدار په یامنگه ده رچ��ووان��ی تاقیكردنه وه ی

ڕاپۆرت: شڤان عه لی

هه رێم حكومه تی وه زاره ت��ی پێنج سه رۆكایه تی له گه ڵ كۆبوونه وه یان پاش تاقیكردنه وه ی ب��ڕی��اری��ان��دا ه��ه رێ��م، كه بكه ن كه سانه ئه و ئاماده یی وه زاریی په یامنگه و خوێندنگه بڕوانامه ی پێشرت به ده ستهێناوه ئه هلییه كانیان ئیسالمییه بڕوانامانه ، ئه و بنه مای له سه ر دواتر و ئه مه ش ت��ه واوك��ردووه ، به كالۆریۆسیان ب��ڕوان��ام��ه ی ب��ه دان��ن��ان ئامانجی ب��ه

به كالۆریۆسه كه یاندا. ك��ام��ی��ل ح��اج��ی ع��ه ل��ی، وه زی���ری »ئه و وتی )به یان( بۆ هه رێم ئه وقافی

بڕوانامه‌ی‌په‌یمانگه‌‌ئیسالمییه‌‌ئه‌هلییه‌كان‌به‌‌تاقیكردنه‌وه‌‌یه‌كالده‌كرێته‌وه‌ده نرێت«.

ده رب����������������اره ی م���������ادده ی عه بدولقادر زی��اد تاقیكردنه وه كانیش، پرۆگرامی له ئه زموونه كه ڕایگه یاند: ئه وقافدا وه زاره تی ئیسالمی پۆلی شه شی به شداربووانیش ئاماری له باره ی ده بێت. »تاوه كو ڕوونیكرده وه سه رچاوه هه مان تۆمارنه كه ن ناو تاقیكارییه كه خوازیارانی چه ند نازانین نه بن، ئه زموونه ئاماده ی و

كه سن«تاقیكردنه وه كه ئاماژەیه ، جێگه ی س��ه رج��ه م ئ��ه و ك��ه س��ان��ه ده گ��رێ��ت��ه وه ئیسالمییه په یامنگه به بڕوانامه ی كه به ده ستهێنانی ب��ۆ ئه هلییه كانه وه

مامۆستایه كی زانكۆ: پشتیوانیی یه كێتی و پارتی له كوده تاكه ی میسر، ده یانخاته

ژێر پرسیاره وه

www.bayanpress.net ژماره )43(، سێشه ممه 2013/7/9، ساڵی یەکەم

2

له سه ر ڕە فه كان دانراون و حكومه تی كێشه كان ده زانێت باش عێراقیش چین، به اڵم هه نگاوی بۆ چاره سه ریان واڵتێكی من به بۆچوونی نه ناوه . ئیقلیمی پێداگری له سه ر ئه نجامدانی بۆ هه رێمى سه رۆكی سه ردانه كه ی كێشه كان ئه گه رنا ك��ردووه ، به غدا چونكه خۆیانن، وه ك بنه ڕە تدا له نێوانی هه رێم و به غدا به سه ردان و

موجامه له یه ك ئاسایی نابێته وه .دك���ت���ۆر ڕە ئ�����وف ع��وس��ان واقیعدا »ل��ه ده ڵ��ێ��ت ه��ه روه ه��ا قووڵدا له قه یرانی مالیكی و بارزانی له قه یراندا ده ژین، سه رۆكی هه رێم ڕاگه یاندنه كانه وه له ڕۆژانه و ده ژی عیراقیش وه زیری سه رۆك ده یبینین. ده ژی، ق��ووڵ��دا ق��ه ی��ران��ێ��ك��ی ل��ه جارێك و سوننه ل��ه گ��ه ڵ ج��ارێ��ك تاوه كو هه ردووكیان شیعه. له گه ڵ سه رنجی و بكه ن سه رقااڵ جه ماوه ر باس دووربخه نه وه ، قه یرانه كان له ئاشته وایی و كێشه چاره سه ری له وه ك كێشه كان له ڕاستیشدا ده كه ن،

خۆیانن«.

پێگه ی وای��ه »پێان وت��ی یه كگرتوو، داهاتوودا په رله مانی له ئیسالمییه كان به هێزی بژارده یه كی و ده بێت به هێزتر ئیسالمییش، كۆمه ڵی و ئێمه ب��ه رده م له هاوبه شه فڕاكسیۆنێكی پێكهێنانی

په رله ماندا«كۆمه ڵی به رپرسه كه ی ه��اوك��ات پێكهێنانی ئ���ه گ���ه ری ئ��ی��س��الم��ی یه كگرتوو له گه ڵ هاوبه شی فراكسۆنێكی »به گوێره ی وتیشی ن��ه زان��ی، ب���ه دوور الیه نه ئیسالمییه كان چاوه ڕوانییه كامنان، ده بنه په رله ماندا چواره می خولی له هاوپه یانی ب��ه و گ���ه وره سه نگێكی له گه ڵ ته نیا فراكسیۆنێكی دیكه ده توانن ئه و نییه دووریش پێكبهێنن، حكومه ت كه بێ، گۆڕان بزووتنه وه ی فڕاكسیۆنه له چوار ساڵی رابردوودا وه ك ئۆپۆزسیۆن

به یه كه وه كاریان كردووه «.

پێشووی پ��ه رل��ه م��ان��ت��اره ی ئ���ه و كێشه درێژەكێشانی ل��ه ب��اره ی پارتی، هه رێم ن��ێ��وان هه ڵپه سێردراوه كانی لیژنانه ی »ئ��ه و واب��وو پێی ب��ه غ��دا، و بودجه ی كێشه كانی چ��اره س��ه ری ب��ۆ كێشه كانی و 140 مادده ی و پێشمه رگه نه كراون، كارا تائێستا پێكهێرنان، دیكه ئه و كاراكردنی سه ردانه كه پێده چێت له مالكییش لێبكه وێته وه. لیژنانه ی

پاشه كشه یه ش ئه م نه هێنا، به ده ست له زۆرێ���ك ك��ه ب��وو ئ���ه وه ئه نجامی نه چوونه ئیسالمیی ده ن��گ��ده ران��ی به شداریی و ده نگدان سندوقی سه ر له م دڵنیاین به اڵم نه كرد، پڕۆسه كه یان له گه ڵ ئیسالمییه كان هه ڵبژاردنه دا

ده نگی و ئاشتده بنه وه جه ماوه ره كه یان زۆر زیاتر كۆده كه نه وه «.

كراوه ئه مجاره چی ئه وه ی له باره ی هه ڵبژاردنی ئه زموونی هه مان تاوه كو هه وادارانی و نه بێته وه دووباره پێشوو

بۆ ئاماژەی ڕۆژنامه وانییه كه دا كۆنگره ئه وه كرد لیژنه كان چاالكده كرێن«.

به ئێستادا له ب��ه وه ی س��ه ب��اره ت سه ردانه كه ی ده كرێت له وه باس گه رمی ئاماده كاری به غدا، بۆ هه رێم سه رۆكی بێت بۆ وه رگرتنی پۆستی سه رۆك كۆماری بارزانییه وه ، مه سعود له الیه ن عێراق رایگه یاند: له وباره یه وه زه هاوی سیروان له سه رچاوه ی فه رمییه وه ئه وه نه وتراوه و هیچ كام له سه رۆكی هه رێم و مالیكییش ئه وه یان باس نه كردووه. بۆ ئه مه ده بێت پۆستی ئێستا تا چونكه بین، چ��اوه روان و یه كالنه بووه ته وه هه رێم سه رۆكی كورد به ر ئه وانه ی به غداش پۆسته كانی به ڕاسته وخۆیان په یوه ندیی ده ك��ه ون، هه رێمه وه پۆسته كانی دابه شكاریی

هه یه «.ل��ه ب��ه رام��ب��ه ردا دك��ت��ۆر ڕە ئ��وف ئەنجومەىن پێشووى ئەندامى عوسان، )به یان( بۆ یەکێتى، لیستى لە نوێنەران وه اڵمی سه ردانه ئه م »پێده چێت وتی بێت، مالیكی پێشووی س��ه ردان��ه ك��ه ی نه گۆڕابێت. شتێك هیچ ده بیرنێت واش چاره سه ری ئه و كێشانه ی پێشرت باسكراون،

ب���ه ده م ئیسالمی الی��ه ن��ی ه����ه ردوو مه الساڵح، فه رهاد بچن، ده نگه كانیانه وه زانستیان ڕاپرسیی ئه مجاره »ئێمه وتی و كرد الیه نگره كامنان و ڕێكخسنت له نێو ده ركه وت زۆرینه ی الیه نگرانی كۆمه ڵ و یه كگرتوو له گه ڵ ئه وه ن به ته نها دابه زین، بۆیه پێشبینی ده كه ین جیا له هه ڵبژاردنی به ئیسالمییه كان ه��ه واداران��ی پێشوو، ده نگداندا پڕۆسه ی له گه رموگوڕییه وه

ببینین«.سڵێان ب��ی��الل خ���ۆی���ه وه الی لیستی ب��ه داب��ه زی��ن جه ختیكرده وه ، س��ه رب��ه خ��ۆ، داخ���وازی���ی الی��ه ن��گ��ر و و ئیسالمییه الیه نی هه ردوو هه وادارانی خواسته ، ئه و بۆ وه اڵمێك وه ك ئه وانیش

بڕیاری لیستی جیایان داوه .په رله مانی له پێگه یان ل��ه ب��اره ی داهاتوودا، ئه ندامه كه ی مه كته بی سیاسیی

سه رۆكی »سه ردانه كه ی وتی )به یان( گرنگ سه ردانێكی به غدا بۆ هه رێم گرنگ به عێراقیش الیه نه كانی و بووه سه رۆك جه نابی به وپێیه ی ده به ن، ناوی هه ولێره وه ده ستپێشخه رییه كه ی له كه ئێستاش نه كردبوو، به غدای سه ردانی كورد بۆ به تاڵه ، كۆمار س��ه رۆك پۆستی بچێته ناوه ناوه سه رۆك جه نابی زه رووره

به غدا«.

پێی و پشتڕاسده كاته وه بۆچوون هه مان رسوشتی ته قه بولی جه ماوه ره كه یان وایه ئه و لیسته ی نه كرد كه بۆ هه ڵبژاردنه كانی

ڕابردوو پێكیانهێنا. مه كته بی ئه ندامی سڵێان، بیالل )به یان( بۆ ئیسالمی كۆمه ڵی سیاسیی

وتی »به دڵنیاییه وه لیستی خزمه تگوزاری جێی ئ���ه وه ی ب��ه ه��ۆی چ��اك��س��ازی و له الیه نگرانی به شێكی دیار ڕەزامه ندیی كۆمه ڵ و یه كگرتوو نه بوو، له هه ڵبژاردنی سه ركه وتنی پێویست وه ك ڕاب���ردوودا

F16 فڕۆكه ی پرسیاری ڕۆژنامه نووسه ی ی ل��ه س��ه رۆك��ی ه��ه رێ��م ك��رد، ئ��ه وه ی لێده خوێرنێته وه كه بارزانی سووره له سه ر ئه و داوایه ی ئاڕاسته ی ئیداره ی ئه مریكای جه نگیی فڕۆكه ی نه فرۆشتنی بۆ كردووه

F16 به به غدا.الی خ��ۆی��ه وه س��ی��روان زه ه���اوی، ئه نجومه نی پێشووی خولی ئه ندامی بۆ پ��ارت��ی، لیستی ل��ه س��ه ر ن��وێ��ن��ه ران

له ئ��ه وه ی جه ختده كاته وه ، ئیسالمی گوزارشتی بیرنا، په رله مان خولی سێیه می ڕاسته قینه نه بوو له واقیعی ئیسالمییه كان.

ف��ه ره��اد م��ه الس��اڵ��ح، ئ��ه ن��دام��ی مه كته بی سیاسیی یه كگرتوو، به )به یان( ی وت »هاوپه یانی له گه ڵ دوو الیه نی له ئیسالمییه كان ب��ازن��ه ی ده ره وه ی هه ڵبژاردنه كانی ڕابردوودا، وه ك پێویست نه كرا، قبووڵ ئاستی جه ماوه ریی له سه ر ئه و له گه ڵ الیه نگرامنان و ه���ه وادار نه كرد، كارلێكیان سیاسییه پێشهاته سه نگی ئ��ه وه ی ب��ووه ه��ۆی ئه مه ش خولی له ئیسالمییه كان ڕاسته قینه ی به اڵم ده رنه كه وێت، په رله ماندا سێیه می ده سه اڵت ساخته كاریی ئه گه ر دڵنیاین ئیسالمییه كان وه ك ئه مجاره بهێڵێت،

سه نگی راسته قینه مان ده رده كه وێت«به رپرسێكی بااڵی كۆمه ڵی ئیسالمییش

ئا: سەید نامى

سه ردانه كه ی ئ��ه وه ی له گه ڵ كۆبوونه وه ی و به غدا بۆ بارزانی بوو، س��ه ردان ره دی مالیكی له گه ڵ له الیه ن فڕۆكه خانه له بارزانی به اڵم مالیكی، ن��ه ك وه زی��رێ��ك��ەوە چه ند

پێشوازیكرا.ڕاب��ردوو یه كشه ممه ی رۆژی به كوردستان هه رێمی س��ه رۆك��ی به غداو گه یشته فه رمی سه ردانێكی له فڕۆكه خانه ی به غدا له الیه ن چه ند وه زیرێكه وه پێشوازیی كرا. چاودێرانی سیاسی پێیان وایه سه ردانی سه رۆكی هه رێم بۆ به غدا، ره دی سه ردانه كه ی

مالیكی بووه بۆ هه ولێر.س��ه رچ��اوه ی��ه ك��ی ئ��اگ��ادار بۆ )به یان( وتی »سه ردانه كه ی سه رۆكی وه زیرانی س��ه رۆك الی بۆ هه رێم پێناچێت و بووه پرۆتۆكۆڵی عێراق ج��گ��ه ل��ه ئ��اش��ت��ه وای��ی ن��ێ��وان��ی��ان،

به رهه مێكی هه بێت«.ئ���ه و س��ه رچ��اوه ی��ه ئ��ام��اژەی ئه و »وه اڵمنه دانه وه ی كرد به وه ش

ڕاپۆرت: فه رمان ڕەشاد - هه ولێر

كوردستان الیه نه ئیسالمییه كانی سه نگی ده رك���ه وت���ن���ی پێشبینیی له ده نگه كانیان زیادبوونی و خۆیان ده ك��ه ن. داه��ات��وودا هه ڵبژاردنه كانی و ئیسالمی یه كگرتووی له ه��ه ری��ه ك رسوشتی ده ڵ��ێ��ن: ئیسالمی كۆمه ڵی چوار هه ڵبژاردنه كانی له لیسته كه یان سه نگی نه یهێشت ل��ه م��ه وب��ه ردا، س��اڵ ڕاسته قینه یان به رجه سته بكه ن و قورسایی

جه ماوه ره كه یان بنوێنن. الی��ه ن��ه دوو ل��ه ك��ات��ێ��ك��دا ئ��ه م��ه ئیسالمییه سه ره كییه كه ی هه رێم، خاوه نی

10 كورسی بوون له م خوله ی په رله مان.ده رب��������اره ی ن��وێ��ن��ه رای��ه ت��ی��ی په رله ماندا، خوله ی له م ئیسالمییه كان ئه ندامێكی مه كته بی سیاسیی یه كگرتووی

هه ڵبژاردنه كانی هه رێم

ئیسالمییه‌كان‌پێشبینیی‌پشتیوانیی‌جه‌ماوه‌ره‌كه‌یان‌ده‌كه‌ن

دابڕێندراوه كان ناوچه له كوردی كۆلێژی عێراقدا ده وڵه تی له كوردی چونكه بكات، و كۆلێژ كه ئێستاش تا فه رمییه . زمانێكی نه كراوه ته وه ، عێراق له ك��وردی زانكۆی

كه مته رخه میی الیه نه په یوه ندیداره كانه .ب��واری ش���اره زای مه جید، شه هاب )ب��ه ی��ان(ی به خورماتوو، له پ���ه روه رده قه زای ئیداریی به رپرسانی »زۆرج��ار وت قه زاكه له كۆلێژ هه وڵیانداوه خورماتوو و قسه یه هه ر پڕۆژەكه ب��ه اڵم بكه نه وه ، کە بۆیه نه نراوه . بۆ كرداریی هه نگاوی بۆ كۆلێژ نییه ئاماده عیراق حكومه تی بكاته وه ، ئاماده یی كوردیی ده رچووانی كوردستانه هه رێمی حكومه تی له سه ر یاخود بكاته وه ، خورماتوو قه زای بۆ كۆلێژ ئاماده ییه كانی ده رچ��ووی خوێندكارانی ن��اوچ��ه داب��ڕێ��ن��دراوه ك��ان ل��ه زان��ك��ۆ و

په یانگه كانی هه رێم وه ربگیرێن«.

بزنی ته نیا دیناره ، هه رماڵێكیش هه زار مه ڕ ئه گه ریش ه��ه زار، 60 هه بێت دیناره. ه��ه زار 110 هه بێت بزنی و بكات، هه نگه وانی خێزانێكیش هه ر باجه كه ی كه ده بێت بیداته په كه كه 60 هه زار دیناره ، هه ر كه سێكیش له نێوان عێراق و ئێران چێواریی بكات، ده بێت گومرگی په كه كه بدات، ئه مه سه رباری

گومرگی یه كێتی و پارتی«.هه ڵوێستی ڕوون��ك��ردن��ه وه ی بۆ له سه ر كوردستان كرێكارانی پارتی گازنده ی وه اڵمدانه وه ی و پرسه ئه م هه ریه ك له گه ڵ )به یان( هاوواڵتیان، ئه حمه د ده نیز و ڕۆژواڵت و زه كی له سه رۆكایه تیی كۆنسه ی له شه نگالی به اڵم په یوه ندییدا، هه وڵی كه جه كه به رده ست په یوه ندییانه له و كام هیچ

نه بوون.

كفری بكه ین، بۆیه ناچار بڕیارمانداوه هه ر به درێژە و مبێنینه وه خۆمان له شاره كه ی خوێندن بده ین. دڵنیاشین دوای ته واوكردنی ئاماده یی. ده بێت له زانكۆ به زمانی عه ره بی خوێندنی وه زاره ت��ی ده كرێت بخوێنین. بااڵی هه رێم ده رگایه ك بۆ ئێمه ش بكاته وه تاوه كو بتوانین به زمانی خۆمان له هه رێم

بخوێنین «.ئاماده یی، ده رچ��ووی عه لی، شۆخان سه ره تاوه له هه ر »بریا وت )به یان(ی به دوای چونكه بوایه ، عه ره بی خوێندنم زانكۆی له ن��اوم ئاماده یی، ته واوكردنی موسته نرسییه ی به غدا هاتووه ته وه و ئێستا خوێندن بۆ من زه حمه تێكی زۆری ده وێت،

له به رئه وه ی پێشرت به كوردی خوێندوومه «.محه مه د پارێزه ر له وباره یه وه، هه ر خالید، به )به یان(ی وت »له ڕووی یاساییه وه و زانكۆ كردنه وه ی داوای هه یه بۆی كورد

پ��ش��ده ره وه ل��ه ك��ه قه ندیل ب��ن��اری ناوه كه ی داوای��ك��رد و كۆچیكردووه بۆ باڵوبكرێته وه ، ا( ، م ، )ع به ڕۆژنامەى )به یان( وتی »ئه م سه رانه یه باربووی و كۆمه ك بیانووی به سااڵنه خه ڵك ئه منییه تی پاراستنی و شۆڕش بوونی كاتێكدا له دووباره ده بێته وه ، ئه وان خۆی له خۆیدا هۆكاری نائارامییه بۆمان. گیانی خۆمان و ماڵ و منداڵان ب��ه ه��ۆی ت��ۆپ��ب��اران و ب��ۆردوم��ان��ه وه به سااڵنه مه ترسیدایه ، له ب��ه رده وام پووره چه ندین و ئ��اژەڵ سه ر ده ی��ان ساڵى له وه ی جگه ده فه وتێن، هه نگ وا هەبووه قوربانیی گیانییشان داوه «. لێیان باجه ی ئه و بڕی له باره ی ناوچه كه سه رچاوه یه كی ده سه ندرێت، ماڵێك هه ر »بۆ ئاشكرایكرد به یان بۆ 25 نه بێت، ئ��اژەڵ��ی ڕەشاڵێك ی��ان

عه بدوڵاڵ ئه حمه د

ئاماده یی ده رچووی كوردی قوتابیانی له ناوچه دابڕێندراوه كان، سااڵنه ڕووبه ڕووی كێشه یه كی گه وره ده بنه وه ، كه خۆی له وه دا به ئاماده یی قۆناغی كاتێك ده بینێته وه به هۆی وه رنه گرتنیان ده بڕن، زمانی كوردی ه��ه رێ��م، په یانگه كانی و زان��ك��ۆ ل��ه ناچارده كرێن ڕوو بكه نه خوێندنی عه ره بی.

خوێندكارانی له یه كێك حه مید، ئاسۆ دوا قۆناغی ئاماده یی له قه زای خورماتوو به وه رگرتنم »به مه به ستی ڕاگه یاند )به یان(ی له گه ڵ كوردستان، هه رێمی زانكۆكانی له بۆ كه دانا پالمنان هاوڕێم خوێندكارانی قه زای ڕووبكه ینه ئاماده یی ته واوكردنی بارودۆخی تاوتوێی دوای ب��ه اڵم كفری، خوێندكاری ئێمه ی بۆ ده رك��ه وت خۆمان، شه شی ئاماده یی، ئه سته مه ڕۆژانه هاتوچۆی

ئا: زریان جه وهه ر

سااڵنه پارتی كرێكارانی كوردستان ل��ه س��ن��ووری ق��ه ڵ��ه م��ڕەوی خ��ۆی كه ناوچه و قه ندیل زنجیره چیای بناری كوردستان باشووری كوێستانییه كانی له و س��ه ران��ه و ب��اج ده گ��رێ��ت��ه وه ، ناوچانه له و كه ده سه نێت هاوواڵتیانه و ئاژەڵدار به تایبه ت نیشته جێده بن، به خێوكردنی بۆ كه هه نگه وانه كان په روه رده كردن هه نگ و مااڵته كانیان

كۆچده كه ن.سااڵنی هاوشێوه ی ساڵیش ئه م به ده ستیكردووه په كه كه پێشوو، خێزانانه ی ل��ه و س��ه ران��ه سه ندنی ئه مه ش ده كه ن، كوێستان و گه رمیان

نیگه رانیی خستووه ته وه .شێخانی ناوچه ی دانیشتوویه كی

پێكهێنانی فڕاكسۆنێكی هاوبه ش له په رله مان، یه كێكه له بژاردەکانى به رده م كۆمه ڵ و یه كگرتوو

هاوواڵتیانی بناری قه ندیل له سه رانه ی په كه كه نیگه راننده رچووانی ناوچه دابڕێندراوه كان له هه رێم وه رناگیرێن

سه ردانی سه رۆكی هه رێم بۆ به غدا

»واڵتیکى‌ئیقلیمى‌لەپشت‌سوڵحەکەى‌بارزانی‌و‌مالیكییەوەیە«

www.bayanpress.netژماره )43(، سێشه ممه 2013/7/9، ساڵی یەکەم

5

كه نه بێته وه ، كه م شه عبییه تیان پارتی، خۆیان به لیستی جیا به شداریی هه ڵبژاردنی

په رله مان ده كه ن؟له تیف شێخ عومه ر: ئه وه ی ئێوه باسی ده كه ن و ئه وه ی ده وترێت، شتێكی زۆر زۆر بچووكه له به رانبه ر گه ڕانه وه ی ده ستوور بۆ په رله مان و پێداچوونه وه پیایدا و ڕێككه وتن خه ڵكی زۆرینه ی كه ده ستوورێك له سه ر كوردستان و الیه نه سیاسییه كانیش قه بوڵیان بێت. ڕەنگه یه كێتی زۆرجار بڕیاری زۆر له وه له بیره وه ریی؛ بۆ هه ر دابێت. گه وره تری هه موو جه وله كانی شه ڕی ناوخۆدا یه كێتی ته نازولی كه هه بوو تێدا ئه وه ی ئاماده یی گه وره بكات له پێناوی هێنانه دیی ئاشتیدا، وای زانیوه كه ئاشتی زۆر گه وره تره له وه ی

داواكارییه كی حزبی جێبه جێ ببێت.له ئێستاشدا ئه وه ی كه باس ده كرێت، زۆر زۆر بچووكرت و كه مرته له وه ی حزبێكی نیشتامنیی گه وره هه یه و بریتییه له یه كێتیی به رزه كانی و گه وره ئامانجه و نیشتامنی كه ئه وه ی بچووك. شتی نه وه ك مه به سته

ده وترێت و به ڕێزیشت وتت، ڕاست نییه .هه ڵوێسته تان ئه و وانییه پێت به یان:

پاشانیش و ح��وزه ی��ران 30ی ڕۆژی ل��ه دژی ل��ه ڕاگ��ه ی��ان��دن هه ڵمه تانه ی ئ��ه و سه ركرده كانتان، به تایبه ت له الیه ن میدیای هۆكاری ده بنه گ��ۆڕان��ه وه ، بزووتنه وه ی له م یه كێتی ج��ه م��اوه ری كه مبوونه وه ی كه تایبه تیش به داهاتوودا؟ هه ڵبژاردنه ی خه ڵكی پێیان وایه ئێوه جارێكی تر پارتیتان

له مه ئزه قێكی یاسایی ڕزگار كرد؟پرۆژەیه ی ئه و عومه ر: شێخ له تیف ڕزگار مه ئزه ق له پارتی ته نیا به یه كێتی نه كرد، به ڵكو هه موو الیه نه كانی تریشی له و مه ئزه قه ڕزگار كرد، به یه كگرتوو كۆمه ڵ و گۆڕانیشه وه . من پێم وایه ئه وان هه موویان بنبه ست، گه شتبوونه و بوون مه ئزه قدا له ئه وه تووشی میلله ته كه شامن هه روه ها هه ربۆیه شه بێت. مه ئزه قدا له كه بووبوو پێم وایه ئه و پرۆژەیه ی یه كێتی هه موویانی

له و مه ئزه قه ڕزگار كرد.با ئێمه له ڕاگه یاندنه كانه وه نه ڕوانینه هه ڵوێستی حزبه كان. من دڵنیام له وه ی ئه و

شه ڕێكی گه وره تره .به یان: یه كێتی به ته مای چه ند كورسیی و لێكۆڵینه وه به پشته سنت به په رله مانه ،

ڕاپرسیی ناوخۆیی خۆی؟ده ته وێت ئه گه ر له تیف شێخ عومه ر: هه ڵمه تی ده ره وه ی له بكه م قسه یه ك هه ڵبژاردن و وتنه وه ی دروشم، بۆ حزبه كه ی ئه وه دیكه ش، حزبێكی هه موو و ئێمه بكات ئ��ه وه ته قدیری ك��ه س كه ناڕاسته چه ند كورسی به ده ست ده هێنێت. من وه ك پیاوێك كه زۆرێك ئیشم له بواری هه ڵبژاردن كه ده زانم كردووه ، هه ڵبژاردندا ده زگای و شه ڕە بۆ چ��وون له هه ڵبژاردن بۆ چ��وون و ئامار به بێ قسه كردن نادیاره كانه . هه ره الیه نی زۆر وردبوونه وه ی و ورد دیراسه ی سیاسی و كۆمه اڵیه تی و هه تا سایكۆلۆژیش، كورسی، و ده ن��گ به ده ستهێنانی له سه ر كارێكی ئه سته مه . ئێستا كه من له و بواره شدا كار ناكه م، زۆر زۆر زه حمه ته قسه ی له سه ر

بكه م.

له تیف شێخ عومه ر: من خۆم پرۆژەی به دووه م: یه كه م. ئه وه نه بیستووه ، وام نامه نتیقی ده زانم، چونكه ئێمه هه ڵبژاردمنان له به رده مدایه ، سندوقه كانی هه ڵبژاردن بڕیار ده ده ن كێ حكومه ت به ده ست ده هێنێت و كێ په رله مان به ده ست ده هێنێت. النی كه م په رله مان و حكومه ت له به رده ستی ئه وه دان ده هێنێت، به ده ست ده نگ زۆرترین كه جا بكات. ته شكیل حكومه ت ئه وه مافی ئه و حكومه ته له نێوان الیه نێكی ئۆپۆزسیۆن و الیه نێكی ده سه اڵتدا ده بێت، یان له نێوان ئێستاوه له ده بێت. ده سه اڵتدا الیه نه كانی به شناكرێت، یه كێتیدا و پارتی نێوان له كه نییه هه ستیارتر كاته له و كاتێك هیچ

هه ڵبژاردن له پێشه .جه الل م��ام به ڕێز كه وت��را ب��ه ی��ان: ماوه ی درێژكردنه وه ی له سه ر ڕەزامه ندی ته نانه ت به اڵم داوه ، هه رێم سه رۆكایه تیی بنه ماڵه ی له جگه یه كێتیش، به رپرسانی تاڵه بانی خۆی، وه ك خاتوو هێرۆ و كوڕەكانی، بۆیان كه ریم، نه جمه ددین دكتۆر له گه ڵ زانیارییان و بكه ن تاڵه بانی سه ردانی نییه نییه له سه ری. كه نه توانن بیبینن چۆن ئه م

پرۆژەیه ی یه كێتی بۆ سازانی نیشتامنی، النی كه م له به رژەوه ندیی كۆمه ڵ و یه كگرتووه ئه مه ش باشیشه . و خ��ۆش پێشیان و بۆ دووهه میش ته حلیل. نه ك مه علوماته كردووه گه وره ی پێداگریی گۆڕان گۆڕان، په رله مان، بۆ ده ستوور گه ڕانه وه ی له سه ر سیاسی حزبێكی وه كو به رانبه ریشدا له ئه مه دا به رانبه ر له ده بێت كه زانیویه تی بكاته وه ، كه م داواكارییه كانی له به شێك شتێك ئ��ه وه ی بۆ بدات شتێك هه روه ها به ده ستهاتووه ئێستا به اڵم كه وه ربگرێت، ورده و هه ڵبژاردندایه ساته وه ختی له و ورده هه ڵبژاردن دێته پێشه وه ، ڕەنگه وه كو مادده یه كی ئیعالمی و هه ڵبژاردن بۆ دژی

نه یاره كانی باش بێت و به كاری بهێنن.گ��ۆڕان ب���ه وه ی نییه كارێكم م��ن ده ی��ك��ات، ب��ه اڵم ش��ه ڕی ڕاگ��ه ی��ان��دن، له ڕاگه یاندن، پیشه ی سنووره كانی ده ره وه ی شه ڕی له چۆن خراپه ، الیه ك هه موو بۆ ده كه ین، زه ره ر ده سته ویه خه دا هه موومان هه موومان ڕاگه یاندندا شه ڕی له ئ��اواش

زه ره ر ده كه ین و قازانج ناكه ین.ده كرێت ئ��ه وه پێشبینیی ب��ه ی��ان: بینێرێته وه و نه كات ئیمزا یاساكه بارزانی بكه نه وه ، كه م ماوه كه تا په رله مان، بۆ له سه ر سازان ماوه یه دا له و مه رجێك به ڕاپرسییه وه ، بخرێته و بكرێت ده ستوور ئێوه بپاڵێوێته وه . بتوانێت خۆی ئه وه ی بۆ مامه ڵه چۆن بارزانی ده ك��ه ن پێشبینی

له گه ڵ ئه و یاسایه دا بكات؟زانیارییه كم من عومه ر: شێخ له تیف ئه وه چاوه ڕێی هه موو ئه وه ، له سه ر نییه وته ی هه رێم سه رۆكی به ڕێز كه ده كه ین له سه ر بدات خۆی بڕیاری و بڵێت خۆی

ئه و یاسایه .هه رێم سه رۆكی شتێك هه ر ب��ه اڵم به ی��ان بیكه ن، الیه نه كان ی��ان بیكات، سازانی خزمه تی و بكرێت ڕێكه وتن باشه پێی یه كێتی ئه وه بكات، نیشتیامنی و به ڕەوای ده زانێت. مه سه له كه ئه وه نییه كه به دیاریكراوی له سه ر چی ڕێكده كه ون، بۆ بكه ون، ڕێك كه ئه وه یه مه سه له كه

یه كێتی ئه و ڕێكه وتنه ئه ساسه .له وه ده كرێت به یان: ئێستا زۆر باس كه ڕەنگه بارزانی ئه و یاسایه ئیمزا نه كات و بیگێڕێته وه . وه ك جه نابت ده ڵێیت یه كێتی ئه وه ئه گه ر داوه ، پێناوه دا له و قوربانیی له سه ر ئیمزای بارزانی و نه گیرا له به رچاو ئیحراجی یه كێتی به وه وانییه پێت نه كرد،

ڕووی تێده كات؟وانییه پێم ع��وم��ه ر: شێخ له تیف یه كێتی ئیحراج بێت، به اڵم ناچار ده بێت كه

شتێكی من ع��وم��ه ر: شێخ له تیف دكتۆر كه نه بێت ئه وه ته نیا نییه ، تایبه تم ده ڵێن پزیشكییه كه ی تیمه و نه جمه ددین باشرته جه الل مام جه نابی ته ندروستیی له وه ی پێشبینی ده كرا، باشرتیش به ره وپێش

ده چێت.و بكات قسه ده توانێت واته به یان:

خه ڵك بناسێته وه ؟ئێمه به ئه وه ی عومه ر: شێخ له تیف

گه یشتووه ، ئه و قۆناغه ی تێپه ڕاندووه .و بكات قسه ده توانێت واته به یان:

خه ڵك بناسێته وه و بشخوێنێته وه ؟له تیف شێخ عومه ر: له وه زیاتریش.

و سیاسی ڕوانگه ی له ئێوه به یان: هه ڵمه ته له پشت چی خۆتانه وه ، حزبیی گ��ۆڕان��ه وه ب��زووت��ن��ه وه ی ئیعالمییه كه ی ده بینن، كه دژی یه كێتی ده ستی پێكردووه ؟

وای��ه پێم ع��وم��ه ر: شێخ له تیف كاتێكی له هه ڵبژاردنه هه ڵمه تی ئ��ه وه یاساییه وه ڕووی ل��ه ك��ه ن��ه گ��ون��ج��اودا، ڕووی له ده ستپێبكات. هه ڵمه ت نابێت نه ك سازانه ، و پێكهاتن كاتی سیاسیشه وه سه ره تای كه ڕۆژنامه وانی، شه ڕی كاتی

بپرسین ده مانه وێت سه ره تا به یان: یه كێتی پاڵنه ره كانی و به رژەوه ندی له وه ی چی بوون بۆ ڕازیبوون به تێپه ڕاندنی یاسای درێژكردنه وه ی ماوه ی سه رۆكایه تیی بارزانی

و په رله مانی كوردستان؟هه ركه سێكی بۆ عومه ر: شێخ له تیف به ویژدان ئه وه زۆر ڕوونه . یه كێتی دروشمی به سازان به رزكرده وه ، نیشتامنیی سازانی نێوان دوو هێزدا كه ڕای له واتای پێكهاتن جیاوازیان هه یه له ناوه ڕاستی ڕێگه دا. هه ر قه بوڵ پێكهاتن و سازان بیه وێت هێزێك كه بێت له به رچاو ئه وه ی ده بێت بكات، ده بێت ده ست له به شێك له داواكارییه كانی

هه ڵبگرێت.ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن پ��ێ��داگ��ری��ی ده ك���رد ده ستوور ڕەشنووسی گه ڕانه وه ی له سه ر پارتیدا له ناو الیه نێكیش په رله مان، بۆ هه رێم سه رۆكی ڕایه كه ی له پشتیوانیی ده ستوور، له سه ر ڕاپرسیكردن بۆ ده ك��رد هه ردووالش سوور بوون له سه ر هه ڵوێستی خۆیان. له م نێوه نده شدا یه كێتیی نیشتامنی دروشم و پرۆژەی سازانی نیشتامنیی خسته بواری جێبه جێكردنه وه و هه وڵێكی زۆری بۆ

دا، بۆئه وه ی ئه و سازانه سه ربگرێت.گ��ه ڕان��ه وه ی ده س��ت��وور داوای��ه ك��ی جه ماوه ر و خه ڵكێكی زۆری ئه م واڵته بوو، ئۆپۆزسیۆنیش داوای ده كرد، خۆی له خۆیدا ده ستووره كه گ��ه وره ی��ه . ده ستكه وتێكی بۆ ڕەنگه كه ن��وورساوه ، سه رده مێكدا له ئه وكاته باش بووبێت، به اڵم ئێستا خه ڵكانێك زه مانه كه و هه یه له سه ری جیاوازیان ڕای پێداچوونه وه هه یه . به پێویستی و گۆڕاوه ئه و و بكرێت جێبه جێ ئه مه ئ��ه وه ی بۆ الیه نه كانی ده بێت ڕووب���دات، پێكهاتنه بچنه هه نگاوێك ئۆپۆزسیۆنیش و تریش پێشه وه . ئه مه مه به ست و ئامانجی یه كێتیی لێكرتازان كه داوه هه وڵی بووه ، نیشتامنی

نه بێت.هه یه تر ڕیوایه تێكی ب��ه اڵم به یان: هه ردوو ویستوویه تی یه كێتی وایه پێی هه رێم سه رۆكی و په رله مان هه ڵبژاردنی پێكه وه نه كرێن، بۆ ئه وه ی به هۆی ده نگدان پاڵێوراوی و بارزانی له پشتیوانیكردنیان و

په یامانه ی تاڵه بانی ده گات؟ خه ڵك گومانی بۆ به كارده هێرنێت تاڵه بانی له وه ی هه یه ئه وه سیاسی. بڕیاری كۆمه ڵێك ڕاییكردنی ده بێته وه ، یه كێتی ڕووب��ه ڕووی پرسیارێكه مافی رۆژنامه نووسانیشه ئه و پرسیاره بكه ن؟مافی به ڵێ ع��وم��ه ر: شێخ له تیف ئه ندامێكی وه ك م��ن ب���ه اڵم خ��ۆی��ان��ه ، مه كته بی ئ��ه وه ی دڵنیام سه ركردایه تی، ئ��ه وه ی ڕاس��ت��ه ، %100 ده یڵێت سیاسی ڕەزامه ند جه الل مام جه نابی ده وترێت ڕەزامه ند ی��ان هه رشتێك، له سه ر ب��ووه نه بووه ، ئه وه ڕاسته . كه ناڵ زۆره بۆ گه یشنت كراوه یه و ده رگاش مام جه الل به جه نابی ته ندروستیی باری ڕاسته له به رده میاندا. هه موو ن��ادات ڕێگه جه الل مام جه نابی به اڵم كاتێكدا، هه موو له ببینێت، كه سێك له گه ڵ هه یه كه ناڵی سیاسی مه كته بی جه نابی مام جه الل و زۆریش ئاسانه كاره كه .

به یان: دوایین زانیاریی به ڕێزتان چییه له سه ر ته ندروستیی تاڵه بانی؟

هه ڵوێستێك بگرێته به ر، گونجاو بێت له گه ڵ هه ڵوێستی الیه نه كانی دیكه .

ئاڕاسته یه كدا چ ب��ه وات��ه ب��ه ی��ان: هه ڵوێستی ده بێت؟

یه كێتی ئه وه ی عومه ر: شێخ له تیف به رژەوه ندیی ڕوانگه ی له كردوویه تی، هیچ كردوویه تی، گشتییه وه و نیشتامنی ده ك��ه م ح��ه ز نییه . تێدا ئیحراجییه كی شتێكت پێ بڵێم و له ڕێی ئێوه شه وه خه ڵك بڕیاره وه ئه و وه رگرتنی دوای له بیزانێت، په رله مانه وه ، الیه ن له په سه ندكردنی و به كه بێت كه مه كان ج��اره له ڕەنگه كه س یه ك ئه وه ی به بێ كوللی، ئیجامعی ئه مدواییه ی كۆبوونه وه ی ئاماده بوانی له هه موویان بێت، ن��اڕازی سه ركردایه تی مه كته بی له پیرۆزباییان و ده ستخۆشی یه كێتی هه نگاوه . ئ��ه و بۆ ك��رد سیاسی و سه ربه رزه یه كێتی ب��ه وه ، نییه ئیحراج نا هه نگاوێكی كه ده كات، پێوه شانازیی رزگار لێكرتازان و مه ئزه ق له میلله ته كه ی

كرد و خستیه قۆناغێكی دیكه وه .به یان: مه به ستم ئه وه یه ئه گه ر بارزانی ئیمزای نه كرد و ته قدیری دۆخه كه ی نه كرد، ئێوه شێوه ی چۆن ده بێت؟ هه ڵوێسته كه ی تردا حزبه كانی له گه ڵ یه كێتی ڕەنگه كه

بیگرێته به ر؟له تیف شێخ عومه ر: نازانم چی ده بێت، هه ڵوێستێك بارودۆخێكدا هه ر له چونكه و چاره سه ر بارودۆخێك هه ر بۆ هه یه .

هه ڵوێست و بڕیارێك هه یه .ب��ه ی��ان: ئ��ه ی ئ��ه و ری��وای��ه ت��ه ی باس ده كرێت كه ڕەنگه بارزانی له دوای بوونی ئه و په رله مانی، به كوردستان سیستمی نه كات قه بوڵ ته رشیفییه سه رۆكایه تییه قه بوڵ به غدا له كۆمار سه رۆكایه تیی و زانیارییه كتان هیچ فه رمی به ئێوه بكات.

له وباره یه وه هه یه ؟خۆم من خودی عومه ر: شێخ له تیف كه ڕۆژنامه وانی مه علوماتی له بێجگه شتێكی گرتووه ، وه رم ڕۆژنامه كانه وه له

مه ملوسم ال نییه .پێگه یشتووه ، زانیارییه كامن به یان: له به رده سته ، پرۆژەیه كی یه كێتی ده ڵێت ببێت سیستمه كه ئه گه ر ئه وه یه ئه ویش سه رۆكایه تییه ئه و بارزانی و په رله مانی به ئه مه ب��ۆ ن��ه ك��ات، ق��ه ب��وڵ ته رشیفاتییه پۆستی كه كردووه ته وه له وه بیری یه كێتی سه رۆك بۆ یه كێتی و سه رۆكی په رله مان بۆ ئۆپۆزسیۆن و سه رۆكی حكومه تیش بۆ پارتی بێت. ده شیه وێت سه ره تا پارتی قایل بكات، پاشان له گه ڵ ئۆپۆزسیۆن قسه بكات. ئه مه

بیركردنه وه یه ، یان پرۆژەیه ؟

له تیف شێخ عومه ر، ئه ندامی سه ركردایه تیی یه كێتیی نیشتامنی بۆ به یان:

یه كێتی؛ پارتی و هه موو الیه نه كانی له مه ئزه ق ڕزگاركرد

ئه گه ر بارزانی یاساكه ئیمزا نه كات، یه كێتی ئیحراج نابێت، به اڵم ناچار ده بێت

هه ڵوێستێك بگرێته به ر

ئه وەى گۆڕان دەیکات، هه ڵمه تی هه ڵبژاردنه له كاتێكی نه گونجاودا، كاتی

سازانه ، نه ك شه ڕی ڕۆژنامه وانی

م��اوه ی درێ��ژك��ردن��ه وه ی زۆر، ئاستێكی ت��ا سه رۆكایه تیی بارزانی له ڕۆژی 30ی حوزه یران و به ده نگی په رله مانتارانی یه كێتی و پارتی، بارودۆخی سیاسیی هه رێمی به بارێكی ناسه قامگیرتردا برد. به تایبه ت له و نێوه نده شدا توانج ئاڕاسته ی یه كێتی كرا و وا لێكدرایه وه كه بۆ جارێكی تریش یه كێتی، ده رباز یاسایی و سیاسی ته نگژەیه كی له پارتی كرد. بۆ قسه كردن له و باره یه وه ، )به یان( له تیف یه كێتیی سه ركردایه تیی ئه ندامی عومه ر، شێخ سه رۆكی نووسینگه ی به رپرسی و نیشتمانی

حكومه ت له سلێمانی، هێنایه گفتوگۆ.

گفتوگۆ: هاوژین عومه ر

ژماره )43(، سێشه ممه 2013/7/9، ساڵی یەکەم

4

ده وڵه تی یاسا و جێبه جێكردنی

یاسادادپه روه ری )العدل(

ناوێكی پیرۆزی خوای گه وره یه و پێچه وانه ی سته مه ، به اڵم یاسا

زانستێكی كۆمه اڵیه تییه له الیه ن مرۆڤه وه )ئه گه ر به شێوه یه كی ڕێژەییش بێت( بۆ چه سپاندنی

دادپه روه ری داڕێژراوه. هه موو ئاین و كتێبه ئاسامنیه كان بانگه وازی

دادپه روه ری ده كه ن و ڕێز له یاسا ده گرن، به تایبه تی ئاینی پیرۆزی

ئیسالم. وشه ی )العدل( )28( جار و )القسط(یش كه )25( جار له قورئانی پیرۆزدا باس كراوه و له

فه رمووده كانی پێغه مبه ر و زانایان و پێشه وایانی ئه هلی به یتیش چه ندین جار باسی لێوه كراوه ،

هۆكاریش نه بوونی دادپه روه ری و باڵوبوونه وه ی سته م و گه نده ڵی و

په یڕەوكردنی یاسای دارستانه .كاتێك دروشمی ده وڵه تی یاسا

به رزكرایه وه زۆر دڵخۆش بووین و واهه ستامن كرد سته م به رۆكی

ئه م گه له هه ژاره به رده دات، به اڵم ڕۆژ له دوای ڕۆژ تووشی موفاجه ئه بووین، چونكه هیچ جددییه تێك له

الیه ن هه ڵگرانی ئه م دروشمه وه به دی نه ده كرا و به دیناكرێت،

سه ره تا به فه الح سودانی و تووندوتیژییه كانی و ده رهێنانه وه ی

له دادگا و بێتاوان ناساندنیشی به هۆی فشاره وه ! ده ستی پێكرد و

هه اڵتنی كه ریم وه حید به ملیۆنه ها دۆالره وه ، یاریكردن به گیانی

هاوواڵتیان له ڕێگای هێنانی ئامێری ئاشكراكردنی ته قینه وه وه ، به اڵم ئامێری خراپ و تائێستاش هه ر

به رگری لێده كرێت، یان به سنت و واژووكردنی بۆندی كڕینی چه كی

ڕووسی، بێتاوانكردنی مه شعان جبووری و ده یان دۆسیه ی تر ته نها

به نیو كاتژمێر، سه رپێچیكردنی ده ستوور به هه ڵوه شاندنه وه ی

تۆمه تی پارێزگاری بانكی ناوه ندی له یاریكردنی به داهاتی دانراوی عێراق و ده ستگیركردنی چه ند كارمه ندێكی

به ڕێزی خاوه ن حه سانه ی ئه و بانكه و ئازادنه كردنیان پاش بێبه ریبوونیشیان، دانپیانانی

دوو سه ركرده ی ده وڵه تی یاسا به شاردنه وه ی گه نده ڵكاران

و تێوه گالوانی تیرۆر و لێنه پێچینه وه یان.

دوای هه ڵبژاردنی ئه نجوومه نی پارێزگاكانیش وامانزانی په ند وه رده گرن له و پاشه كشه یان و به ڵێنه كانیان به جێدێنن و

گه نده ڵكاران سزاده ده ن، به اڵم ئه وه ی ڕوویدا به رده وامبوونیان بوو به هه مان ریتم و به رنامه ،

دواترینیان كه هیچ پاساوێك هه ڵناگرێت، بڕیاری خانه نشینكردنی

پشكنه ری گشتیی ته ندروستی بوو دوای هه اڵتنی به ملیۆنه ها دۆالره وه ، له جیاتی ڕاوه دوونانی

یاسایی و پێشێلكردنی مافی هاوواڵتیان و لێدان و سوكایه تیكرن

به خه ڵك و تا كوشتنی سه رۆك محه مه د عه باسی ڕاهێنه ری یانه ی كه ربه ال به به رچاوی جه ماوه ره وه

و نامرۆڤانه له الیه ن هێزێكه وه كه پێویست بوو بیپارێزێت!!

وه رگێڕانی: جهانگیر ئه حمه د

چوار‌دادگای‌تاوان،‌هه‌شت‌دۆسیه‌ی‌سه‌ره‌كییان‌الیه‌ڕاپۆرت: شادى سه اڵح

عێراق تاوانه كانی ب��ااڵی دادگ���ای تاوانه ی دادگ��ای چ��وار »ئ��ه و ڕایگه یاند هه مانه ، هه شت دۆسیه ی دادوه رییان الیه ، بارزانییه كان، )ئه نفالی گرنگرتینیات كه ڕاپه ڕینی شه عبانی، سڕینه وه ی ڕەچه ڵه ك(

بۆ دیكه دۆسیه یه كی چه ند هه روه ك ن، لێكۆڵینه وه «.

عه بدولساحیب، محه مه د دادوه ر ڕایگه یاند »چوار دۆسیه ی وته بێژی دادگا، پێشووه وه ڕژێمی به په یوه ست تاوانی وتیشی م��اون��ه ت��ه وه «. ه��ه ڵ��وارساوی به سه رقاڵی ی��ه ك، تاوانه كانی »دادگ���ای دۆسیه ی بارزانییه كان و چه ند دۆسیه یه كی

دیكه یه «.ساڵی له عێراق پێشووی رژێمی ڕاگواستنی به ده ركرد بڕیارێكی 1975دا بارزانییه كان له شوێنی نیشته جێبوونیان له پارێزگای هه ولێر بۆ پارێزگاكانی خوارووی كۆمه ڵگه كانی ل��ه دوات��ری��ش ع��ێ��راق، قوشته په ناحیه ی ل��ه نیشته جێبوون

نیشته جێی كردن.

لیژنه ی پێكهێنانی ل��ه ب��ه ی��ان: لێكۆڵینه وه له ته قینه وه كانی خورماتوو، ئایا پرس و ڕاوێژتان له گه ڵ كراوه وه كو

الیه نێكی توركامنی؟هیچ به داخه وه مه هدی: عه لی ن��ه ك��راوه و پ��رس و ڕاوێ��ژێ��ك��امن پێ لیژنه ئه و نییە. هه ماهه نگییه ك هیچ حوسێن سه رۆكایه تیی به وه زاری��ی��ه كه سه ردانی خورماتوویان شه هرستانی ك����ردووه، ئ��ام��اده ن��ه ب��وون گ��وێ له داواكارییه كامنان بگرن، چونكه كه سانێك به ناوی توركامنەوە له به غداوه له گه ڵ ئه و وه فده هاتوون هه رگیز مه به ستیان وه ك توركامن كێشه ی خستنه ڕووی وایان ئ��ه وان به ڵكو نه بووه ، نه ته وه خورماتوو ته قینه وه كانی كه خسته ڕوو ئامانج، كردووه ته شیعه یان توركامنی ئه وه ش ڕاست نییه ، چونكه توركامن له كه ركووكیش كراونه ته ئامانج. بۆیه ئێمه

له ساڵی 1983دا هێزه كانی پاسه وانی كۆمه ڵگایانه ی ئ��ه و گ��ه م��ارۆی كۆماری به بارزانیه كان له زۆری ژماره یه كی و دا كۆماری كۆشكی له كۆبوونه وه بیانووی دوای كه ركووك. بۆ گواستنیه وه و برد ته رمی چه ندین 2003یش ڕووداوه كانی له به كۆمه ڵ گۆڕستانی له بارزانییه كان موسه نا پارێزگای )به سیه (ی ناحیه ی خرابوونه به ده ستبه رساوی كه دۆزرانه وه ،

ژێر گڵه وه .ئ��ه و ك��ه س��ان��ه ی ت��ۆم��ه ت��ب��اری ئه و عه زیز، )تاریق له پێكهاتوون دۆسیه یه ن، حامید ئیرباهیم، وه تبان شاكر، سه عدون مه زبان ه���ه روه ك ح��ه م��اوی(، یوسف

ئیرباهیم و سه فیان ماهر حوكم دراون.عه بدولساحیب باسی له وه ش كردووه دۆسیه ی دوو، تاوانه كانی »دادگ��ای كه پارێزگاكانی شه عبانی ڕاپه ڕینی كه سیی دادگای الیه ، عێراقی باشووری و باكوور سه ربازه دۆسیه ی تاوانه كانیش سێیه می ڕاپه ڕینی و بازرگانیكردن و به ریتانییه كان

شه عبانی الیه «.ن��اوب��راو ئ��ه وه ش��ی خ��س��ت��ه ڕوو كه

له به ره ی توركامنی، داوامان ئه وه یه ئه و بكات كه ركووكیش سه ردانی لیژنه یه توركامنه كانی داخ��وازی��ی له گوێ و

بگرێت.دیاری كه سێكیان بۆ ئه ی به یان: هه رچه ند توركامنی، به ره ی له نه كرد پله به رزی كه سانی ك��وژراون ئه وانه ی

به ره ی توركانی بوون؟كرد، باسم وه ك مه هدی: عه لی هاتبوون به غداوه له توركامنانه ی ئه و هه یه به رنامه یه كیان ئه نقه ست به توركامنی به ره ی دوورخستنه وه ی بۆ پێامن ئێمه سیاسییه. هاوكێشه له و نوێنه ری ته نها توركامنی به ره ی وایه ڕاسته قینه ی توركامنه كانه ، چونكه ئێمه داكۆكی له هه موو توركامن ده كه ین بێ مه زهه به كه ی و تایفه سه یری ئه وه ی وه زی��ری دوو لیژنه یه ل��ه و بكه ین. و كه سایه تییه ك چه ند و توركامنی

كه سیی دۆسیه ی چوار تاوانه كانی »دادگا سڕینه وه ی ڕەچه ڵه ك و راپه ڕینی شه عبان داوایانه ی ئه و له باره ی لێکۆڵینەوەى و خه ڵقی موجاهیدینی ڕێكخراوی له سه ر سه ربازگه ی ك��ه ت��ۆم��ارك��راوه، ئێرانی به كردبوو دیاله پارێزگای له ئه رشه فی

باره گای ڕێكخراوه كه ، الیە«.پارێزگای له ئ��ه رشه ف سه ربازگه ی كه سی 500 و هه زار سێ له زیاتر دیاله له كه تێدایه ، گرووپه ی ئه و ئه ندامانی الیه ن ویالیه ته یه كگرتووه كانی ئه مریكاوه به »ڕیكخراوێكی تیرۆریستی« ناسێرنابوون. ڕێگه ی عێراقیش پێشووی حكومه تی له عێراق له ماوه یه كی دیاریكراودا دابوو هه ڵبژێرن دووه م واڵتی و ده ره وه بچنه بۆ بگه ڕێنه وه ی��ان نیشته جێبوون، بۆ ب��ڕی��اره ی ئ��ه و ئێستا ت��ا ب��ه اڵم ئ��ێ��ران، ئێستاش ن��ه ك��راوه . جێبه جێ حكومه ت زۆر له ژێر چاودێرییه كی ئه و سه ربازگه یه له عێراقیدایه ، سوپای هێزه كانی وردی شێوه یه كی به ڕاده ستكردنه وه ی دوای فه رمی له الیه ن هێزه ئه مریكییه كانه وه به

عێراقییه كان له ساڵی 2009دا.

هه بوون، توركامنیش په رله ماتارێكی الیه نی ئه جێندای وادی��ارب��وو ب��ه اڵم و ده ك��ه ن جێبه جێ توركامنی غه یره بخه نه ته قینه وانه ئه و ده یانویست كێشه ی ن��ه ك مه زهه بی، مۆركێكی

نه ته وه یه ك.به یان: دوای چه ندین ته قینه وه له شوێنه كانی و ته له عفه ر و خورماتوو تر، بۆچی تا ئێستا كه سێك یان الیه نێك له و ده ستی كه ده ستنیشاننه كراوه

ته قینه وانه هه بێت؟مه به ست جارێ مه هدی: عه لی ناوچه كانی و دووز ته قینه وانه ی له و له و توركامن ئه وه یه ده ورووب����ه ری چۆڵ ناوچه كه یان و نه مێنن شوێنانه ملمالنێیه ك كه عێراق له ئێستا بكه ن. ملمالنێیه ئه و باجی توركامن هه یه ، وه ك توركامن نیشاندانی به اڵم بدات، به ره یه كی له كه كێشه یه له و الیه نێك

جار زۆر ئ��ه وه ی��ه بێت، مه زهه بیدا توركامن كراونه ته ئامانج.

ده كه ن دیاری كه سێك ئایا به یان: بۆ پڕكرنه وه ی پۆستی جێگری سه رۆكی

به ره ی توركامنی؟له ئێمه به ڵی م��ه ه��دی: عه لی كۆبوونه وه كانی له به رنامه ماندایه ب��ه ره ی سه ركردایه تیی داه��ات��ووی جێگری پۆستی بۆ كه سێك توركامنی، دی��اری توركامنی ب���ه ره ی س��ه رۆك��ی به پۆسته ئه و ناكرێت چونكه بكه ین، ئه و بڕوایه دام له و و مبێنێته وه به تاڵی هه ر بكرێت، ده ستنیشان كه كه سه ش

خه ڵكی شارۆچكه ی خورماتوو بێت.به رپرسانی ل��ه ج��ی��اواز ب��ه ی��ان: ده گریایت تۆ ته نها توركامنی، به ره ی بوو، ده ستته وه به ب��ه ره ئااڵیه كی و عه لی له گه ڵ بوو چۆن په یوه ندیت

هاشم موختار ئۆغڵو؟

باسی با ج��ارێ م��ه ه��دی: عه لی موختار عه لی شه هید كه سایه تیی تائیفی كه سێكی هه رگیز بكه م. ئۆغڵو پێش رۆژێ���ك ن��ه ب��ووه . مه زهه بی و له گه ڵیدا چاوپێكه وتنێك شه هیدبوونی ئاسامنیی ك��ه ن��اڵ��ی ل��ه ئ��ه ن��ج��ام��درا جه ختی ڕاشكاوانه به ئیلی، توركمن داڕێژراو پیالنێكی كه ده ك��رده وه له وه له ئارادایه بۆ ئه وه ی دووبه ره كی بخه نه ناو توركامنه كان، به تایبه ت توركامنه كانی خورماتوو و دابه شیان بكه ن بۆ سوونی له داوای به رنامه یه دا له و شیعی. و و وریابن كرد خورماتوو توركامنه كانی گوێنه ده نه ئه و هه ڵمه ته ڕاگه یاندنه كه له دژی توركامنه كان ده كرێت. بۆیه به به رنامه بێ هاشم، عه لی ئامانجگرتنی په یوه ندیم نزیكه وه له من نه بووه . له گه ڵیدا هه بووه ، بۆیه له ده ستدانی ئه و

كاریگه ریی زۆری له سه رم هەبوو.

حه یده ر فه وزی شه كه رجی

www.bayanpress.net

عه لی مه هدی، وته بێژی به ره ی توركامنی بۆ به یان:

هه‌ندێك‌الیه‌نی‌توركمانی‌ته‌قینه‌وه‌كانیان‌خستووه‌ته‌‌به‌رگێكی‌تایه‌فی‌و‌مه‌زهه‌بییەوە

و گرووپ پێنج حزب له زیاتر لە توركمانی به ره ی هه رچه نده جارێكیش چه ند و پێكهاتووه توركمانی كه سایه تیی چه ندین و به اڵم بوونه ته وه ، ناوخۆیی كێشه ی و دووب��ه ره ك��ی تووشی درێژە دامه زراندنیان، له ساڵ 17 پاش له توانیویانه ئێستا تا و هێز مه ڵبه ندی بكه نه كه ركووك شاری و بده ن به ره یه به و خورماتوو، ته قینه وه كانی له عێراقدا. له سیاسییان كاریگه ریی توركمانی به ره ی سه رۆكی جێگری ئۆغڵو، موختار هاشم عه لی كوژرا. له ده ستدانی موختار ئۆغڵو گوزرێكی گه وره بوو له به ره ی توركمانی، به اڵم له چاوپێكه وتنیدا له گه ڵ )به یان(دا، عه لی مه هدی، توركمانی الیه نی هه ندێك وایه پێی توركمانی، به ره ی وته بێژی ته قینه وه كانی خورماتوویان به ئاقارێكی تردا بردووه كه هه رگیز

له به رژەوه ندیی توركمانه كان نابێت.

دیدار: ره فعه ت محه مه د

»ئیره‌یی‌و‌الوازیی‌خۆیان‌و‌كاریگه‌ریی‌پیاوان،‌هۆكاره‌كانی‌شكستی‌كاندیده‌‌ئافره‌ته‌كانن«

ئه‌گه‌ر‌سیستمی‌كۆتا‌نه‌بێت‌ژنان‌ناگه‌نه‌‌په‌رله‌مان

www.bayanpress.netژماره‌‌)43(،‌سێشه‌ممه‌‌2013/7/9،‌ساڵی‌یەکەم

7

په‌یجور:‌سنوور‌ئه‌بوبه‌كر‌

داه���ات���ووی‌ ه��ه‌ڵ��ب��ژاردن��ی‌ ‌ ‌لیستی‌ ب��ه‌‌ ك��وردس��ت��ان‌ په‌رله‌مانی‌ده‌نگده‌ر‌ و‌ ده‌بێت‌ نیمچه‌كراوه‌‌كاندیدی‌ ب��ه‌‌ ده‌ن���گ‌ ڕاس��ت��ه‌وخ��ۆ‌له‌نێو‌ ده‌دات‌ خ���ۆی‌ دڵ���خ���وازی‌لیسته‌كان.‌ئه‌وه‌ی‌جێگای‌سه‌رنج‌بوو‌له‌هه‌ڵبژاردنی‌رابوردووی‌ئه‌نجومه‌نی‌به‌‌هه‌مان‌شێوه‌‌ نوێنه‌رانی‌عێراق‌كه‌‌به‌‌لیستی‌نیمچه‌كراوه‌‌بوو،‌ته‌نیا‌یه‌ك‌هاوشانی‌ توانی‌ كورد‌ كاندیدی‌ ژنه‌‌به‌ده‌ست‌ پێویست‌ ده‌نگی‌ پیاوان‌سیستمی‌ به‌هۆی‌ تر‌ ئه‌وانی‌ بهێنێت،‌كۆتای‌ژنانه‌وه‌‌كه‌‌ڕێژەی‌30%‌یان‌بۆ‌له‌و‌ ‌ په‌له‌مان.‌ كراوه،‌‌چوونه‌‌ ته‌رخان‌

ڕووه‌وه‌‌ژنان‌و‌كچان‌قسه‌یان‌له‌سه‌ر‌ژنه‌كان‌ كاندیده‌‌ ده‌نگی‌ كه‌مهێنانی‌

هه‌یه‌.‌‌مژده‌‌ساڵح،‌وه‌ك‌كچێك،‌له‌سه‌ر‌ئه‌م‌پرسه‌‌‌وتی‌»ئافره‌تان‌هه‌موو‌كات‌له‌‌هه‌ڵبژاردنه‌كان،‌ دێنن‌ كه‌م‌ ده‌نگی‌پاشكۆی‌ بوونه‌ته‌‌ كه‌‌ ئه‌وه‌ی‌ به‌هۆی‌و‌ ن��او‌ بۆ‌ ته‌نیا‌ و‌ پ��ی��اوان‌ و‌ ح��زب‌به‌شدارن‌ الیه‌ن‌ هه‌ندێك‌ ڕازیكردنی‌له‌باره‌ی‌ ناوبراو‌ پڕۆسه‌یه‌دا«.‌ له‌م‌»‌بێگومان‌ ده‌ڵێت‌ خۆیه‌وه‌‌ بۆچوونی‌ده‌نگی‌ ئه‌وا‌ هه‌بێت‌ ئافره‌ت‌ ئه‌گه‌ر‌وه‌ك‌ ئافره‌تانیش‌ پێموایه‌‌ پێده‌ده‌م.‌بگرنه‌‌ ئه‌ركه‌كه‌‌ ده‌ت��وان��ن‌ پ��ی��اوان‌

ئه‌ستۆ«.‌الوه،‌‌ كچێكی‌ ك��ه‌‌ ڕۆژگ�����ار،‌ئافره‌تان‌ پ��رس��ه‌ی‌ ب��ه‌و‌ س��ه‌ب��اره‌ت‌ئاماژەی‌به‌وه‌‌كرد‌كه‌‌زۆر‌الی‌ئاساییه‌‌

ك��ه‌ن��اڵ��ه‌ك��ه‌ش،‌ڕۆژن��ام��ه‌ن��ووس��ان��ی��ان‌بۆ‌ ته‌له‌فزیۆنێكیان‌ و‌ ژوورێ��ك‌ كرده‌‌ڕوماڵی‌ ته‌له‌فزیۆنه‌وه‌‌ له‌و‌ كه‌‌ دانان‌بكه‌ن،‌ په‌رله‌مان‌ ناو‌ دانیشته‌نه‌كانی‌دا‌ بڕیاریان‌ و‌ البرد‌ ئه‌وه‌شیان‌ دواتر‌به‌‌ ب��دات‌ ڤیدیۆكان‌ خۆی‌ په‌رله‌مان‌

ڕۆژنامه‌نووسان«.ڕۆژنامه‌نووسه‌ی‌ ئه‌و‌ هه‌روه‌ها‌قۆناغی‌ دوا‌ له‌‌ باس‌ ‌)knn( كه‌ناڵی‌به‌‌ زان��ی��اری��ی��ه‌ك��ان‌ پ��ه‌ك��خ��س��ت��ن��ی‌ده‌ڵێت‌ و‌ ده‌ك��ات‌ ڕۆژن��ام��ه‌ن��ووس��ان‌حوزه‌یران،‌ 30ی‌ دوای‌ له‌‌ ئێمه‌‌ »به‌اڵم‌پێبده‌ن،‌ ڤیدۆكامنان‌ ده‌ك��ه‌ی��ن‌ داوا‌له‌‌ ئه‌مه‌‌ نایدات،‌ په‌رله‌مان‌ ڕاگه‌یاندنی‌كاتێكدایه‌‌په‌رله‌مان‌خۆی‌یاسای‌پێدانی‌په‌رله‌مانی‌ په‌سندكردووه.‌ زانیاریی‌ئێمه‌‌یاسا‌ده‌رده‌كات،‌به‌اڵم‌خۆی‌پێش‌

هه‌موو‌الیه‌ك‌پێشێلی‌ده‌كات«.سه‌باره‌ت‌به‌وه‌ی‌كه‌‌باس‌ده‌كرێت‌

كه‌‌ ئه‌وه‌بووه‌‌ »هۆكاره‌كه‌ی‌ ڕایگه‌یاند‌و‌ ده‌نگ‌ به‌یه‌كه‌وه،‌‌ ڕەپنت‌ ئامێره‌كان‌ڕەنگه‌كان‌‌سیستمی‌ده‌نگی‌ئه‌لكرتۆنیی‌كاتێك‌ كامێراكان،‌ له‌گه‌ڵ‌ پێده‌درێت‌تێكشكاند،‌ ئامێره‌یان‌ ئه‌و‌ په‌رله‌مانتاران‌كامێراكانیش‌ وای���ه‌ری‌ ه��ۆی��ه‌وه‌‌ ب��ه‌و‌ب��ه‌وه‌‌ زه‌ره‌ر‌ ته‌نیا‌ چونكه‌‌ ب��چ��ڕان،‌نه‌گه‌یشت‌كه‌‌مایكی‌‌قسه‌كردن‌وه‌ستا،‌ڕاگه‌یاندنه‌كه‌ش‌ له‌‌ كاریگه‌ریی‌ به‌ڵكوو‌كرد،‌بۆیه‌‌ئێمه‌‌ته‌نیا‌ئه‌وه‌نده‌مان‌پێكرا‌بگرین‌ دانیشتنه‌كه‌‌ له‌‌ دیمه‌نێك‌ چه‌ند‌ته‌نیا‌ ڕاگ��ه‌ی��ان��دك��اران،‌ به‌‌ بیده‌ین‌ و‌سه‌رۆكایه‌تیی‌ به‌رامبه‌ر‌ كامێرای‌ دوو‌وێنه‌‌ به‌وان‌ توانرا‌ كه‌‌ نه‌بێت‌ په‌رله‌مان‌قسه‌یان‌ ئه‌ندامانه‌ی‌ ئه‌و‌ بۆ‌ بگیرێت‌ئه‌وان‌ له‌سه‌ر‌ ته‌ركیز‌ زیاتر‌ و‌ كردووه‌‌فه‌وزایه‌ی‌ ئه‌و‌ له‌به‌ر‌ تر‌ ئه‌وه‌ی‌ بووه‌،‌نه‌توانرا‌‌ په‌رله‌مان،‌ له‌ناو‌هۆڵی‌ هه‌بووه‌‌

ڤیدیۆكان‌تۆمار‌بكرێت«.

ژیانی‌ به‌‌ په‌یوه‌سته‌‌ كه‌‌ بودجه‌‌ به‌‌میدیاكاران‌ له‌‌ خه‌ڵكه‌وه،‌‌ تاكبه‌تاكی‌خه‌ڵك‌ ناهێڵێت‌ و‌ ده‌ك��ات‌ قه‌ده‌غه‌‌بزانێت‌له‌‌په‌رله‌ماندا‌له‌باره‌ی‌قووت‌و‌

بژێوییه‌وه‌‌چی‌ده‌گوزه‌رێت«.ش��ه‌وق��ی‌ك��ان��ه‌ب��ی،‌ب��ه‌رپ��رس��ی‌‌هه‌ولێر،‌ ل��ه‌‌ ‌)knn( نووسینگه‌ی‌ده‌ڵێت‌ )ب��ه‌ی��ان(‌ بۆ‌ لێدوانێكدا‌ له‌‌ساڵی‌ چه‌ند‌ له‌‌ كوردستان‌ »په‌رله‌مانی‌ئه‌وه‌‌ له‌سه‌ر‌ ك��اری‌ زۆر‌ ڕاب���وردوودا‌كردووه‌‌كه‌‌ڕۆڵی‌میدیا‌‌له‌‌گواستنه‌وه‌ی‌سنووردار‌ ‌ په‌رله‌مان‌ ناو‌ ڕاستییه‌كانی‌بكات،‌چونكه‌‌ئێمه‌‌هه‌نگاو‌به‌‌هه‌نگاو‌ئ��ه‌و‌پ��ان��ه‌ی‌پ��ه‌رل��ه‌م��امن��ان‌دی��ت‌بۆ‌سنوورداركردنی،‌‌سه‌ره‌تا‌ڕۆنامه‌نووسان‌په‌رله‌مان‌‌ هۆڵی‌ له‌ناو‌ هه‌بوو‌ بۆیان‌دواتر‌ بكه‌نه‌وه‌،‌ باڵوی‌ و‌ بگرن‌ وێنه‌‌دواتر‌ په‌رله‌مان،‌ هۆڵی‌ س��ه‌ره‌وه‌ی‌ له‌‌داخستنی‌ دوای‌ په‌رله‌مان،‌ كه‌ناڵی‌

كێبڵ‌ ‌ په‌رله‌مانەوە‌ ئه‌ندامانی‌ له‌الیه‌ن‌كانه‌بی‌ شه‌وقی‌ تێكدراوه‌،‌ مایكه‌كان‌ و‌هه‌یه‌‌ وای‌ سیستمێكی‌ »په‌رله‌مان‌ وتی‌بۆ‌وێنه‌گرتنی‌پرۆتۆكۆڵی‌كۆبوونه‌وه‌كان،‌‌شكاندنی‌ به‌‌ نییه‌‌ په‌یوه‌ندیی‌ هیچ‌مایكێكی‌به‌رده‌م‌په‌رله‌مانتار،‌چونكه‌‌به‌‌شێوه‌یه‌كی‌زۆر‌چاك‌دانراون‌و‌زیاتر‌له‌‌ئه‌وه‌‌هه‌مووی‌ وێنه‌‌ده‌گرێت.‌ كامێرا‌ ‌3ده‌یكه‌ن،‌ ‌ یه‌كێتی‌ و‌ پارتی‌ كه‌‌ بیانووه‌‌ئۆپۆزسیۆن‌‌ چاالكیی‌ نایانه‌وێت‌ چونكه‌‌خه‌ڵك‌ بۆ‌ مه‌ده‌نییه‌كانیان‌ هه‌ڵوێسته‌‌ و‌دانیشتنه‌كان‌ ده‌یانه‌وێت‌ و‌ بگوازنه‌وه‌‌ته‌قلیدی‌ به‌شێوه‌ی‌ و‌ ده‌نگی‌ به‌بێ‌

بگوازرێته‌وه‌«.‌‌‌س���ه‌ب���اره‌ت‌ب��ه‌‌پ��ێ��ن��ه‌دان��ی‌ئ��ه‌و‌ڤیدیۆییانه‌ی‌دانیشتنی‌30ی‌حوزه‌یرانی‌به‌رپرسی‌ جه‌وهه‌ر‌ تاریق‌ په‌رله‌مان،‌په‌رله‌مانی‌ سه‌رۆكایه‌تیی‌ ڕاگه‌یاندنی‌)به‌یان(‌ بۆ‌ لێدوانێكدا‌ له‌‌ كوردستان،‌

ده‌نگ‌به‌‌ئافره‌ت‌بدات،‌به‌اڵم‌ئه‌گه‌ر‌توانای‌وه‌رگرتنی‌ بزانێت‌و‌ به‌‌شیاوی‌له‌سه‌ر‌ نه‌ك‌ هه‌بێت،‌ ئه‌ركه‌ی‌ ئه‌و‌

بنه‌مای‌سۆز‌ده‌نگی‌پێبدات.ئه‌مه‌ل،‌ ناوی‌ به‌‌ دیكه‌‌ كچێكی‌بێگومان‌ »به‌ڵێ‌ ده‌ڵێت‌ باره‌یه‌وه‌‌ له‌و‌چونكه‌‌ ده‌ده‌م،‌ ئافره‌تان‌ به‌‌ ده‌نگ‌و‌ كێشه‌‌ له‌‌ ده‌توانێت‌ ئافره‌ت‌ هه‌ر‌له‌م‌ چونكه‌‌ تێبگات،‌ ئافره‌ت‌ دۆخی‌كێشه‌‌ س��ه‌دان‌ ده‌بینین‌ رۆژگ���اره‌دا‌ئافره‌تانه‌وه،‌‌ له‌الیه‌ن‌ هه‌ن‌ سكااڵ‌ و‌هه‌ڵوارساوی‌ به‌‌ هه‌ر‌ تائێستاش‌ به‌اڵم‌ئه‌وه‌یه‌‌ له‌به‌ر‌ ئه‌مه‌ش‌ ماونه‌ته‌وه‌،‌ئافره‌ت‌ له‌‌ جیاواز‌ ڕەگ��ه‌زی‌ چونكه‌‌

ناتوانێت‌‌به‌‌باشی‌هه‌ڵیسه‌نگێنێت«.ده‌نگی‌ كه‌مهێنانی‌ به‌‌ سه‌باره‌ت‌ئ��ه‌م��ه‌ل‌وتی‌ ئ��اف��ره‌ت،‌ ك��ان��دی��دی‌یه‌ك‌ خۆیان‌ ئافره‌تان‌ وایه‌‌ پێم‌ »من‌

هۆكارێكی‌ نین،‌ ڕیز‌ یه‌ك‌ و‌ ده‌نگ‌ئێستا‌ تاڕاده‌یه‌ك‌ وایه‌‌ پێم‌ ئه‌وه‌یه‌‌ تر‌له‌ژێر‌ ده‌بینین‌كه‌مینه‌‌ده‌سه‌اڵتێكیش‌منوونه‌‌ بۆ‌ هه‌یه‌،‌ ئافره‌تاندا‌ ده‌ستی‌به‌پێی‌ تائێستا‌ ژن��ان‌ ڕێخراوه‌كانی‌پێویست‌نه‌یانتوانیوه‌‌خزمه‌ت‌به‌‌ژنان‌

بكه‌ن«.هه‌مان‌ ل��ه‌س��ه‌ر‌ ن���ووری،‌ ژی��ان‌ب��اب��ه‌ت‌وت��ی‌»ب��ه‌ه��ۆی‌ئ���ه‌وه‌ی‌له‌‌هه‌ر‌ كات‌ زۆرب��ه‌ی‌ ئێمه‌‌ كۆمه‌ڵگای‌پیاو‌سیاسه‌تی‌كردووه‌،‌بۆیه‌‌به‌‌گشتی‌ژن‌ به‌‌ ده‌نگ‌ كه‌‌ نامۆیه‌‌ المان‌ ئێمه‌‌ژنان‌ ئه‌وه‌یه‌‌ تر‌ هۆكارێكی‌ بده‌ین.‌پێگه‌كانی‌ له‌‌ پێویست‌ وه‌ك‌ ئێستا‌ تا‌متامنه‌ی‌ تا‌ نه‌بینیوه‌‌ ڕۆڵیان‌ خۆیان‌

زیاتر‌به‌ده‌ستبهێنن«.دیكه‌یه‌‌ ئافره‌تێكی‌ كه‌‌ ژی��ان،‌ ‌ئیره‌یی‌ بۆ‌ ژن��ان‌ شكستی‌ به‌شێكی‌

له‌‌ »به‌شێك‌ ده‌گێڕێته‌وه‌.‌ خۆیان‌خودی‌ نێو‌ ئیره‌یی‌ تر‌ هۆكاره‌كانی‌ژنانه‌ی‌ ئ��ه‌و‌ وای��ه‌‌ پێیان‌ كه‌‌ ژنانه‌‌ئه‌گه‌رچی‌ نین،‌ شیاو‌ كاندیدكراون‌ئه‌و‌ ب��ه‌اڵم‌ بن،‌ شیاویش‌ به‌شێكیان‌شكستی‌ هۆیه‌كی‌ و‌ هه‌ن‌ تێڕوانینانه‌‌

ده‌نگه‌كانی‌ژنانه‌«.چاالكوانێك،‌ كچه‌‌ بۆچوونی‌ به‌‌ئێستا‌گۆڕانكاری‌به‌سه‌ر‌بیركردنه‌وه‌ی‌به‌‌ متامنه‌‌ له‌وه‌ی‌ هاتووه‌‌ كۆمه‌ڵگادا‌ژنان‌بكه‌ن.‌له‌و‌باره‌یه‌وه‌‌ڕۆزه‌‌گه‌ردی،‌ئافره‌تان،‌ مافه‌كانی‌ ب��واری‌ چاالكی‌له‌گه‌ڵ‌ ب��ه‌راورد‌ ‌ به‌‌ »ئێستا‌ ده‌ڵێت‌هاتنه‌پێشه‌وه‌ی‌ به‌هۆی‌ ڕاب���وردوو،‌ه��ه‌ن��دێ‌ژن���ی‌چ���االك‌و‌گ��ۆڕان��ی‌جگه‌‌ ته‌نانه‌ت‌ خه‌ڵك،‌ بیركردنه‌وه‌ی‌ده‌نگ‌ پیاوانیش‌ له‌‌ به‌شێك‌ ژنان‌ له‌‌هۆكاری‌ رۆزه‌‌ ‌ ده‌ده‌ن«.‌ ژن��ان‌ به‌‌

بۆ‌ هه‌ڵبژاردن‌ له‌‌ ژنان‌ ده‌نگپێنه‌دانی‌گه‌ڕانده‌وه‌‌ ئه‌وه‌‌ بۆ‌ ژنه‌كاىن‌ كاندیده‌‌كاریگه‌ریی‌ له‌ژێر‌ كچان‌ و‌ ژنان‌ كه‌‌ئه‌وانیش‌ كه‌‌ مێرده‌كانیاندان،‌ و‌ باوك‌هه‌ر‌ده‌نگ‌به‌‌كاندیدی‌پیاو‌ده‌ده‌ن.‌به‌وه‌ی‌ گه‌شبینه‌‌ چاالكوانه‌‌ كچه‌‌ ئه‌و‌به‌‌هۆی‌كرانه‌وه‌ی‌كۆمه‌ڵگا‌به‌‌ڕووی‌ژن،‌له‌‌داهاتوو‌سیستمی‌كۆتای‌ژنان‌پێویستیان‌ ژنان‌ و‌ هه‌ڵوه‌شێرنێته‌وه‌‌

پێی‌نه‌مێنێ‌بۆ‌گه‌یشتنه‌‌په‌رله‌مان«.سێیه‌می‌ خولی‌ له‌‌ باسه‌‌ جێی‌پ��ه‌رل��ه‌م��ان��ی‌ك��وردس��ت��ان‌ب��ه‌ه��ۆی‌بوونه‌ته‌‌ ئافره‌ت‌ ‌33 كۆتا‌ سیستمی‌له‌‌ كوردستان.‌ په‌رله‌مانی‌ ئه‌ندامی‌داواك��اری��ی‌ لیستێك‌ ه��ه‌ر‌ ئێستاش‌پێویستبووه‌‌ ك����ردووه‌،‌ پێشكه‌ش‌كاندیدێك‌ س��ێ‌ ه��ه‌ر‌ ل��ه‌‌ ل��ه‌س��ه‌ری‌

یه‌كێکیان‌ژن‌بێت.

په‌رله‌مان‌یاسای‌پێدانی‌زانیاریی‌ده‌ركـــــرد‌و‌یه‌كه‌م‌دەزگاش‌بوو‌پێشێلی‌كرد!ڕۆژنامه‌نووسێك:‌ده‌بێت‌خه‌ڵك‌بزانن‌نوێنه‌ره‌كانیان‌لە‌پەرلەمان‌وێ���نه‌‌ده‌كێشن،‌خه‌وتوون،‌ی����ان‌داكۆكی‌له‌‌مافه‌كانیان‌ده‌كه‌ن؟

گه ڕەكی دانیشتووی یاسین، هاوكار سه ركارێز، سه باره ت به و حاڵته ترسناكه ی سه ر ژیانیان، وتی »ماوه ی چه ندین ساڵه كه س به اڵم هه یه ، كێشه یه مان ئه و ئێمه به ڵێنامن چه ندجارێك لێناگرێت. گوێامن چاره سه ر بۆ كێشه كه مان كه پێدراوه به ڵێنانه ئ��ه و تائێستا ب��ه اڵم ب��ك��ه ن،

جێبه جێنه كراون «.ئه مه به ری و ئه وبه ر كارگانه ی ئه و شاری ده روازه ی له مه خموور شه قامی و كه ساره و قیر كارگه ی له هه ولێر، پێكدێن، م��ه زرا س��ه ری دروستكردنی چه ند ب��ه سووته مه نیش كارگه كانی ناوچه یه دا له و به شێك له جۆرێكیه وه

هه ن. گه ڕەكی دانیشتووی بابه كر، نیهاد كه ل��ه وه ده ك��ات ب��اس محه مه د، گ��رد چه ندین ت��ووش��ی ه��ه ی��ه وا خه ڵكی

په یجور: عیسا عه بدولقه هار � هه ولێر

چه ندین ل��ه نزیكییان ب��ه ه��ۆی گه ڕەكێكی چه ند دانیشتووانی كارگه ، چه ندین به تووشبوون مه ترسیی هه ولێر نه خۆشیی ترسناكیان لێده كرێت. ده سته ی ئه و ڕایده گه ێنێت هه رێمیش ژینگه ی له سه ر خراپیان زۆر كاریگه ریی كارگانه

ژینگه ی ئه و ناوچه یه دروستكردووه .ڕێگای سه ر ده كه ونه كارگانه ئه و ئ��ه وه ی به هۆی مه خموور، � هه ولێر دوك��ه ڵ و ژەه���راوی غ��ازی كارگه كان

ده رده ن، دانیشتووانی گه ڕەكه كانی: و سه ركارێز محه مه د، گرد مامزاوه ، قه ته وی، مه ترسیی تووشبوون به چه ندین

نه خۆشییان لێ ده كرێت.

نه خۆشی بووه و ناتوانێ چاره سه ری خۆی ناتوانین »زۆرجار وتیشی ناوبراو بكات. په نجه ره یه ك بكه ینه وه تا هه وا هه ڵمژین، به یانیان خۆڵ و تۆز و دوكه ڵی كارگه كان

خه ریكه مبانخكێنێت «. دان��ی��ش��ت��ووان��ی ئ��ه و گ��ه ڕەك��ان��ه كه مه به هۆی كه ده ك��ه ن، به وه ئاماژە ده رامه تییه وه ناتوانن له شوێنی تر خانوو

بكڕن و ئه و شوێنانه جێبهێڵن.هاوواڵتییه كی ك��ه م��ال، ك��ه وس��ه ر هه ژاری گه ڕەكی مامزاوه یه و داواكاره ئه و

كارگانه له نزیك گه ڕەكان بگوازرێنه وه .ب���ه وت����ه ی ئ��ه ح��م��ه د ع��وم��ه ر، چه ند سه ركارێز گه ڕەكی دانیشتووانی جارێك ئیمزایان بۆ گواستنه وه ی كارگه كان كۆكردووه ته وه ، به اڵم گوێیان لێ نه گیراوه .

ئ��ه و مه ترسییه كانی ل���ه ب���اره ی زان��ك��ۆی مامۆستایه كی ك��ارگ��ان��ه وە،

دانانی »ده ب��ێ ده ڵێت سه اڵحه ددین، ئاڕاسته ی كه بێت به شێوه یه ك كارگه كان دوكه ڵه كه ی پێچه وانه ی ئاڕاسته ی با بێت، چونكه زۆربه ی ئه و غازانه ی له كارگه كانی غازی ده رده چێت، مه خموور شه قامی

ژەهراوین و مه ترسیی زۆریان هه یه «.»به هۆی وتیشی ناوبراو هه روه ها ده ره��اوێ��ش��ت��ن��ی ئ��ه و گ���ازان���ه وە، زۆر شێرپه نجه و نه زۆكی وه ك نه خۆشیی ت��ووش��ی ه��اوواڵت��ی��ان ده ب����ن«. ئ��ه و ب��ه وه ش ئ��ام��اژەی زانكۆ مامۆستایه ی له سه ر كارگانه ئه و »زۆرب��ه ی كه كرد، و دان��ه م��ه زراون سه رده می بنه مایه كی

هیچ فلته رێكیشیان بۆ دانه نراوه «.ف��ه ت��اح، رێ��ب��از د. خ��ۆی��ه وه الی ژینگه و ته ندروستی لیژنه ی سه رۆكی )به یان( بۆ كوردستان، په رله مانی له كارگه یه ك هه موو »پێویسته ڕایگه یاند

بۆیان كه بكه ن جێبه جێ ڕێنامییانه ئه و له كارگانه له و هه ندێك به اڵم دان��راوه ، هه رێمن حكومه تی ده سه اڵتی ده ره وه ی جێبه جێ ڕێنامییانه و بڕیار له و هیچ و

ناكه ن«. ئه و ئه ندام په رله مانه وتیشی »ئێمه كردووه ، قسه مان ژینگه ده سته ی له گه ڵ جێبه جێكرنی له ژینگه ده سته ی كێشه ی ده توانێ ده سته كه چونكه بڕیاره كاندایه ، بۆ منوونه ده توانێ بڕیار ده ربكات، ته نیا به اڵم بدات، كارگه كان داخستنی بڕیاری ده كه وێته بڕیاره كان جێبه جێكردنی دیاره به اڵم ناوخۆ، وه زاره ت��ی ئه ستۆی ڕێنامییه كانیان به گوێ ناوخۆ وه زاره تی

نادات«.كارگه كان مه ترسیی ده رب����اره ی ناوچه یه ، ئه و مرۆڤه كانی ژیانی له سه ر حاكم سه مه د، به رپرسی ده سته ی ژینگه ی

به دواداچوونیان ئاشكرایكرد هه رێم، كردووه ، به اڵم به داخه وه ده ركه وتووه كه كارگه كان كاریگه ریی زۆر خراپیان له سه ر دروستكردووه ، ناوچه یه ئه و ژینگه ی وه كو به رپرس الیه نه كانی له گه ڵ بۆیه شاره وانی و پارێزگار، له هه وڵی ئه وه داین چیرت تاكو بگوازینه وه شوێنه كانیان

خه ڵكی ئه و ناوچانه هه راسان نه بن.ل��ه ب��اره ی ه��ۆك��اری دواك��ه وت��ن��ی حاكم كارگه كانه ، ئ��ه و گواستنه وه ی »هۆكاره كه ی وت )به یان(ی به سه مه د تاكو نین ماڵێك كارگانه ئه و كه ئه وه یه ده بێت به ڵكو بگوازرێنه وه ، ئاسانی به كه بێت م��ه رج كۆمه ڵێك ب��ه گ��وێ��ره ی به تر شوێنێكی له ژینگه یی كاریگه ریی نه كات، دروست ئێستا شێوه ی هه مان دواتر گواستنه وه پڕۆسه یه كی درێژخایه نه

و كاتی ده وێت«.

www.bayanpress.net ژماره )43(، سێشه ممه 2013/7/9، ساڵی یەکەم

6

شێوازی و دانیشتنه كان كوردستاندا، ناو پشێوییه كانی و گفتوگۆكردن ڕاگه یاندنێك، هیچ به نه درا په رله مان به كه ڤیدیۆییانه گرته ئ��ه و ته نیا كه ناڵه كان له وێنه گیرابوون، مۆبایل

باڵوكرانه وه .به ئ����ه وه ڕۆژن���ام���ه ن���ووس���ان په رله مان بڕیاره كانی پێچه وانه ی ئ��ازادی��ی ب��ه رت��ه س��ك��ك��ردن��ه وه ی و ڕەحامن ئه رسه الن ده زانن، ڕاگه یاندن به ب��اره وه له و ڕاگه یاندكارێك، وه ك سه ره تای »ل��ه ڕاگه یاند )ب��ه ی��ان(ی ده ركه وتنی ئۆپۆزسیۆنه وه له په رله مان، سه رۆكایه تیی په رله مان تا دێت فشاری دروستده كات میدیا له سه ر زیاتر بێت ه��ه رچ��ۆن��ێ��ك ده ی��ان��ه وێ��ت و په رله مان له ئ��ه وه ی ن��ه ده ن ڕێگه كاتێكدا له خه ڵك، بگاته ده گوزه رێت، ئه وه مافی خه ڵكه بزانێت له ناو هۆڵی

په یجور: ئاكار شیره یی

كێشه ی كوردستان هه رێمی له ئ��ه وه ن��ده ى نییه، یاسا ده رك��ردن��ی ده قی جێبه جێكرنی شێوازی له كێشه یاساكاندا هه یه. له گه ڵ ئه وه ی ده بێت په رله مانی هه رێمی كوردستان ڤیدیۆی ڕاگه یاندكاران به بدات دانیشتنه كانی و ڕۆژنامه نووسان، به اڵم ئه وه ی له 30ی حوزه یران له ڕاگه یاندنی په رله مان بیرنا، هیچ و كرد دانیشتنه كانی په رده پۆشی گرته یه كی ڤیدیۆیی نه دا به ڕاگه یاندن.

ئه مه له كاتێكدایه له ماوه ی ڕابوردوودا پرۆژەیاسای كوردستان په رله مانی ڕۆژنامه نووسان به زانیاریی پێدانی له بیرنا ئ��ه وه ی ب��ه اڵم ك��رد، په سند 30ی له په رله ماندا دانیشتنی كۆتا درێژكردنه وه ی كاتی له ح��وزه ی��ران، هه رێمی س��ه رۆك��ای��ه ت��ی��ی م����اوه ی

خه ریكی نوێنه ره كانیان په رله ماندا خه وتوون، ده كێشن، وێنه ئایا چین، یان ده ك��ه ن مافه كانیان له داكۆكی ده س��ت ته نیا ع��م��ی( بكم )ص��م��م

هه ڵده بڕن؟«. ئ��ه و ڕاگ��ه ی��ان��دك��اره ل��ه درێ��ژەی پێچه وانه ی به ك��اره ئه و قسه كانیدا ئازادییه كان و به ڵێنی سه رۆكی په رله مان میدیاكارانی به كه ئه ژمار ده دات��ه په رله مان سه رۆكایه تیی »ئه وه ی دابوو په رله مان ڕاگه یاندنی ڕاوێ��ژك��اری و ده یكات، دووره له هه موو ئه ته كێتێكی هه موو پێچه وانه ی و په رله مانی كاری سه رۆكی به رێز كه بانگه شانه یه ئه و په رله مان له دوای وه رگرتنی پۆسته كه ی مه به سته كه ش دابوو، میدیاكارانی به خه ڵكی كه ئه وه یه بۆ ته نیا و ڕوونه له كه نه بینن ڕاستییانه ئه و كوردستان كارانه ش به و و ڕووده ده ن په رله مان

سه ملاندوویانه په رله مان سه رۆكایه تیی ئه م ئاستی له سیاسییان عه قڵیه تی كه قۆناغى له هێشتا و نییه قۆناغه دا

نه وه ده كانی سه ده ى ڕابردوودایه «. س���ه ب���اره ت ب����ه وه ی ئ��ای��ا له ده بێت ڕاگ��ه ی��ان��دن كاتێك ه��ه م��وو په رله مان ناو دانیشتنه كانی ئاگاداری ب��ێ��ت؟ ئ��ه رس��ه الن وت��ی »ت��ه ن��ی��ا له ك��ۆب��وون��ه وه ی ده ك��رێ��ت حاڵێكدا ئه ویش بێت، نهێنی به په رله مان به په یوه ندی كۆبوونه وه یه ك كاتێك مه سه له یه كی و ئاشتی و شه ڕ بڕیاری ئاسایشی ب��ه تایبه ت هه ستیاری ئێستای ئه وه ی نه ك بێت، هه رێمه وه شاردنه وه ی په رله مان. سه رۆكایه تیی ڕوون پێشێلكارییه كی زانیارییه كان، سه ر بۆ ده ستدرێژیكردنه و ئاشكرا و زانیاری. به گه یشنت له خه ڵك مافی

تایبه ت كۆبوونه وه كانی ته نانه ت

مامۆستایه كی زانكۆ: به هۆی ده رهاویشتنی ئه و گازانه وە هاوواڵتیان تووشی نه خۆشیی نه زۆكی و شێرپه نجه ده بن

كارگه‌كان‌هه‌ڕەشەن‌بۆ‌سەر‌ژیانی‌خەڵکى‌هه‌ولێر

په‌رله‌مان‌یاسای‌پێدانی‌زانیاریی‌ده‌ركـــــرد‌و‌یه‌كه‌م‌دەزگاش‌بوو‌پێشێلی‌كرد!ڕۆژنامه نووسێك: ده بێت خه ڵك بزانن نوێنه ره كانیان لە پەرلەمان وێ���نه ده كێشن، خه وتوون، ی����ان داكۆكی له مافه كانیان ده كه ن؟

‌ڕۆژووی‌‌ده‌روون

9www.bayanpress.netژماره )41(، سێشه ممه 2013/7/9، ساڵی یەکەم

وێنە

جیهانییەکان

ئا: الس هه ورامی

دیمەنەکانی ڕەمەزان

دەردەکەون، وێنەکاندا لە ئەوانەی ڕەمەزانن، پیرۆزی مانگی دیمەنەکانی کە ئێمەی مسوڵامن هەموو ساڵێک پێیان بە بوون دیمەنەکانیان و دەبین ئاشنا

چەند وێنەیەکی جیهانی و بەناوبانگ.ئ����ەو دی���م���ەن���ان���ەی ه��ەم��وو لە بریتین دەبنەوە، دووبارە ڕەمەزانێک چاودێریکردنی مانگ لە سەرەتا و کۆتایی ڕەمەزاندا، پەرستش و نوێژی بەکۆمەڵ و ئاوەدانیی مزگەوتەکان، ئەڵقەکانی زیکر بەکۆمەڵ، بەربانگی قورئانخوێندن، و و سامان و ماڵ بەخشینی دیمەنەکانی ن��ەداران.. و ه��ەژاران بە خواردەمەنی

هتد.لە مانگە ئەم هاتنی گەورە خوای هەموو مسوڵامنان پیرۆز بکات و بیکاتە

مایەی خێر و خۆشی بۆ هەموو الیەک.

له ماڵ به فیڕۆدان و ئیرساف كردن.و ب��ك��ه ره وه گورجوگۆڵ خ��ۆت �دوای ئ��ه وه ی بۆ ببه سته لێ پشتێنی له سه ر بیت ب���ه رده وام ره م��ه زان��ی��ش ئه وه ی راهاتووی له سه ری له ره مه زاندا.نه ك كۆشانه مانگی ڕە م���ه زان �

مانگی خه وتن و ته مه ڵی.ل��ه داواك���ردن���ی � پ��ه ل��ه ب��ك��ه سته مت كه كه سه ی له و لێخۆشبوون لێی كردووه ، پێش ئه وه ی له چاكه كانت

ببات. � سوربه له سه رئه وه ی كه به ربانگ چونكه بكه یته وه ، رۆژووه وان��ێ��ك بۆ

پاداشتت وه ك ئه و ده بێت.

� تۆ گه ر رۆژووش ناگریت، هه موو ب��اوه ڕی له ڕێ��ز ئ��ه وا كه بگره ده وروبه رت ئه وانه ی به عه شقه وه به رۆژوون. له به ر چاویاندا مه خۆ و مه خۆره وه .

به ب��ك��ه ره م�����ه زان �خ��اڵ��ی وه رچ����ه رخ����ان و پێداچوونه وه لێپرسینه وه و

و رێكخستنه وه ی ژیانت.ل��ه س��ه ر س��ورب��ه �نوێژی له پارێزگاریكردن

ته راویح به جه ماعه ت.دووربكه وه ره وه �

پاڕانه وه و زیكر له سه ر زمانت �به زۆر كه مه به ئه وانه وه كو رابێنه ،

كه می زیكری خوا ده كه ن.� دوورب���ك���ه وه ره وە ل��ه ك��ۆڕ و بده هه وڵ سووده كان، بێ كۆبوونه وه

له كۆڕ و كۆبوونه وه ی به سووددا بیت.و میوانێكه مانگه ئ��ه م بزانه �تێده په ڕێت، ده تۆش هه وڵده به جوانی

میوانداریی لێ بكه یت.جۆره كانی هه موو مه ده هه وڵ �ئه وه ئاماده بكه یت، ئێواره بۆ خواردن به بێت سه رقاڵ هاوسه رت واده ك��ات نه یپه رژێته و خواردنه وه ئاماده كردنی

سه ر یادی خوا و قورئان خوێندن.

ل��ه وه ی � دوورب���ك���ه وەره وه به بێ نه بیت به رۆژوو رۆژێك كه هه موو ئه گه ر چونكه بیانوو، قه ره بووى بیت، به رۆژوو ساڵه كه

ئه و رۆژە ناكه یته وه .� ئه گه ر كرده وه یه كی خراپت بۆی م���ه زن خ���وای و ك����ردووه ئاماژە یه ئ��ه وه بزانه پۆشیویت، ببیته وه ، په شیامن ئ���ه وه ی ب��ۆ خ��ێ��راك��ه پ��ه ش��ی��امن ب����ه ره وه له بده بڕیار و خراپه كانت ك��رده وه نه گه ڕێیته وه سه ر كرده وه ئیرت كه

خراپه كانت.

چه ند ئامۆژگارییه ك بۆ مانگی ره مه زان

مه تین

جهانگیر ئەحمەد

له ترسی م��رۆڤ ڕزگ��ار ده ك��ات ڕۆژوو به رپرسیاریه تی و دڵه ڕاوكێ و شپرزه یی.

په یڕە وكردن هۆی ده بێته ڕۆژوو كه قووڵ و ب��ه رده وام چاره سه رێكی له توانا فیڕۆدانی به و دڵه ڕاوكێ ڕۆژان��ه ده روونییه كان ده خاته ده ره وه ی مرۆڤ و چه ندین فرمانی به خشین و لێبووردن بۆ عه قڵ ده رده كات. له كاتی به ڕۆژووبووندا گفتوگۆی بۆ به رده وام ڕێككردنه وه یه كی ڕۆژ درێژایی به كه ده ڕە خسێت خوود و جوان ده سته واژە ی كۆمه ڵێك مرۆڤ خۆیدا مێشكی و ده روون له كاریگه ر ده ڵێته وه و هه لێك دێنێته پێشه وه كه زۆر واتای پۆزه تیڤ و جوان له ناخدا بچێنێت،

وه ك زیكر و دوعا و په رستشه كان.

سه رنجدانی قووڵ و تێڕامانی ورد. شایانی ڕێگه ی له ئاینه كانیشدا زۆربه ی له باسه په یامبه رانی خوداوه جه خت له سه ر ئه وه پاكی كراوه ته وه كه كۆنتڕۆڵكردنی خوود دانایی و هێزی ده روونی و هاوسه نگیی

به مرۆڤ ده به خشێت.ڕۆژووگرتن به ڕاهێنان و وه رزشێكی ڕۆژانه ی ڕێكوپێك داده نرێت كه هاوكاریی درۆ له دووركه وتنه وه له ده كات مرۆڤ به شێوه یه كی كه ده روونییه كان فێڵه و مرۆڤه وه، ناخی ده چنه خۆنه ویست و درۆكردنی ڕاسته قینه وه ك شاردنه وه ی ڕاستیان ش��ێ��وه ی ك��ه خووپێوه گیراو ڕووخانی به هه ستكردن یان وه رگرتووه ، ئینكاریكردن، و سه ركۆنه و ده روون��ی

له ڕووی خوود كۆنتڕۆڵكردنی ده روونی و ڕە وشت و بایۆلۆجییه وه ، ل��ه الی��ه ن ڕۆژوه وان���ان���ه وه ك��ه به خ��ۆگ��رت��ن��ه وه ی ل��ه خ�����واردن و ئازارنه دانی و جیامع و خواردنه وه كه سانی تر و چاوپاراستنه وه ده بێت، توانایه كی و به هێزه ڕاهێنانێكی بۆ ده به خشێت م��رۆڤ ب��ه ب��اش كاریگه رییه ده ستبه سه راگرتنی ده روونییه كان و دابه زاندنی لێكه وته هه ڵچوون ناوه ندی هه ستیاریه كانی چاالكییه كانی ڕێكخستنی و ئه مه ش ده م��اغ��دا. له دڕكه په تك ده روون چاالككردنی بۆ حاڵه تێكه و بیركردنه وه توانای به هێزكردنی و

بۆیه كه مجار له سه ر ئاستی هه رێمی كوردستان، جوتیارێكی دانیشتوی سنوری

ناحیه ی سه نگاو چه ندین داهێنانی له بواری كشتوكاڵی بیانی و ناخۆیی ئه نجامداوه.

پیشه كه یان بده ن.ئه مه له كاتێكدایه به وته ی به شێك له به رپرسان، جوتیارانی كورد ناتوانن بره و به

هاوواڵتی شێخ جه مال جەالل، دانیشتووی گوندی كربچنه یه، ماوه ی 5 ساڵه

باوك له ساڵه چه ندین جه مال، شێخ وته ی به سه رقاڵه، كشتوكاڵییه وه كاری به

كاری یه كه مجار بۆ 2008 ساڵی له . ماوه ته وه بۆ پیشه یه ی ئه و باپیرانیه وه و

كشتوكاڵی له خانووی پالستیكدا ئه نجامداوه. ناوبراو به رۆژنامه ی به یانی وت: »ئەو

ساڵه توانیم یه كه م جوتیار بم له سه ر ئاستی كوردستان بۆ به ده ستهێنانی به رهه می

كشتوكاڵی، هه ر ئه و ساڵه ش له الیه ن وه زاره تی كشتوكاڵه وه خه اڵت كرام به پێدانی

خانوویه كی تری پالستیكی« به وته ی خۆی: ئه و یه كه م كه س بووه داهێنانی تازه ی

كشتوكاڵیی كردووه له هه رێمی كوردستان »ئێمه توانیومانه رووه كی گۆڵدن بێری

و متوربه كردنی ته مامه له سه ر رووه كی په تاته و به رهه مهێنانی رووه كی برۆكلی و

رووه كی سه وزه ی گۆرنكۆڵ كه پێشرت ئه و رووه كانه له هه رێمی كوردستان بوونیان

نه بووه ، به رهەمبهێنێت، هه روه ها رووه كی جاتره كه رووه كێكی شاخاوییه ، ئێستا

له خانووی پالستیكیدا بەرهەمدەهێنین. ئه مانه منوونه یه كی كه من له و داهێنانه ی كردوومانه «.

تۆكمه پالنێكی كوردستان هه رێمی له سااڵنه »ئه گه ر داهێنه ره جوتیاره ئه و وته ی به

دابرنێت بۆ به ره وپێشچوونی كه رتی كشتوكاڵی، ئه وا حكومه تی هه رێمی كوردستان ده توانێ

ر نه

هێ دا

كیارێ

وتی ج

مەعروف مەجید

www.bayanpress.net ژماره )43(، سێشه ممه 2013/7/9، ساڵی یەکەم

8

داڤید ڤیای هێرشبه ری نێوده وڵه تیی ئیسپانی و یانه ی به رشه لۆنه له كه ئینگلیزیی تۆتنهامی یانه ی ده كاته روو یا داهاتوو، هه فته ی یانه ی ده كاته روو یا نوێدایه ، هێرشبه رێكی به ده ستهێنانی هه وڵی ئه تله تیكۆ مه درید كه ده یه وێت شوێنی رادامێل فاڵكاوی پێ پڕبكاته وه به و هێرشبه ره به توانا كه یانه ی به رشه لۆنه بۆ وه رزی داهاتوو پشتی پێنابه ستێت به هۆی ئه وه ی یانه كه نیامری كڕیوه و خاوه نی پیدرۆ و

سانشێزیشه .رۆژنامه ی ئه ملۆندۆی نزیك له یانه كه ته لۆنییه كه ئاشكرای كرد كه

به رشه لۆنه داوای بڕی 10 ملیۆن یۆرۆ ده كات به رامبه ر فرۆشتنی ڤیا.

یانه ی كه دووپاتكرده وه ئه وه یان راپۆرته كان ئه وه ی دوای كاڤانی ئیدسۆن گرێبه ستی به كۆتایی جێرمان سان پاریس یانه ی راهێنه ری بالنی لۆران یۆرۆ، ملیۆن 63 به رامبه ر هێناوه ده ستبه رداری یانه كه یان ك��رده وه ره تی جێرمان سان پاریس زالتان ئیرباهیمۆڤیچ ببێت و وتیشی هه ردوو یاریزانه كه ده توانن و بكه ن یاریی هێرشربدن پێشه وه ی هێڵی له یه كرت هاوشانی هه ردووكیان »دڵنیام وتیشی تۆماربكه ن، زۆر گۆڵی به یه كه وه

ته واو كه ری یه كرت ده بن«.تیاگۆ بەهیچ شێوەیەک نایانه وێت كه ئاشكراشی كرد بالن

سێلڤای به رگریكاریان بفرۆشن.

كاڤانی‌و‌ئیبراهیمۆڤیچ‌به‌یه‌كه‌وه‌‌یاری‌ده‌كه‌ن فێدرێر‌چووه‌‌پێنجه‌می‌ریزبه‌ندی

كارفاخال ئەو بەرگریکارەی کە مۆرینهۆ خۆشیدەویست

ئه رده اڵن محه ممه د

وێمبڵدۆن پاڵه وانێتی له فێدرێر رۆج��ێ ئ��ه وه ی پاش دووه می قۆناغی له و بكات نازناوه كه له به رگری نه یتوانی یاریزانانی ریزبه ندی چواره می پله ی ده ره وه ، كرایه دووه م تێنسی له ده ستدا و چووه پله ی پێنجه م، رافائیل نادالیش چووه پله ی چوارەمی ریزبه ندی، داڤید فێره ری ئیسپانیش سه ركه وت ئه وه ی سه ره ڕای سڕبیش جۆكۆڤیچی نۆڤاك سێهه م، پله ی بۆ پاڵه وانێتییه كه ی له كۆتاییدا به مۆرای دۆڕاند له پله ی یه كه مدا

مایه وه و مۆرای به دووه م مایه وه .مۆرای وه ك یه كه م به ریتانی دوای 77 ساڵ توانی پاڵه وانێتی وێبمڵدۆن به ده ستبهێنێت كه سێهه م پاڵه وانێتی گه روه ی ساڵه .

پیچش کەمپی لە الوان تیپی راستی الی بۆ ببات ریاڵ ئەستێرەکانی لەگەڵ وەرزدا ئەمریکا، بەاڵم بێشانسی یەخەی کارفاخالی ناوبراو سەفەرەکە، پێش رۆژێک و گرت مەلەکردن بۆ رۆیشنت هاوڕێکانیدا لەگەڵ بەدێک بەر قاچی بەاڵم بۆ دەریاچەیەک، کەوت و بریندار بوو، بۆیە مۆرینهۆ لەبەر خۆش لێی هەرگیز کەمتەرخەمییەی ئەم نەکرد، بۆ حسابی هەرگیز ئیرت و نەبوو زۆر کاستیا لە یارییەکانیشی هەرچەندە پەیوەندی ناوبراو لە کۆتاییدا بوون، چاک تاکو بایەرلیڤه رکوزنەوە یانەی بە کرد هەیە. لێهاتووییەکی چ کە بدات نیشانی کاتێک ریاڵ ئەویان بە لیڤه رکوزن فرۆشت، ری��اڵ ک��ە هاتبوو گرێبەستەکەیدا ل��ە دەتوانێت کارفاخال لە بەرامبەر 6.٥ ملیۆن یۆرۆدا وەربگرێتەوە. ئێستاش کە مۆرینهۆ شانسی دووب��ارە کارفاخال رۆیشتووە، ئامادەبوونی لە مەدرید پەیداکردووە. ئەم ناساندنیدا ئاهەنگی لە ساڵە 21 یاریزانە وتی »سوپاسی سەرۆک، بەرپرسانی یانەکە و هاندەران دەکەم، لەبەر ئەو متامنەیەی لە تەنانەت هەیانە، من بە ساڵە دە کە نەبووم. لێرە من کە ساڵەشدا ئەم ماوەی

لە یەکێکە ک��ارف��اخ��ال، دان��ێ��ل ری��اڵ ئەکادیمیای سمبولەکانی بوو ساڵ 10 تەمەنی کاتێک مەدرید، 12ی ئەکادیمیایەوە، ئەم هاتووەتە بوو، ساڵ 12 تەمەنی کە 2004 مەی دیستیفانۆ ئەلفریدۆ لەگەڵ هاوڕێ یەکەمین � یانەکە ئەفسانەی � � )والدبباس( تەالری بناغەی بەردی دانا. یان � ریاڵ مەشقەکانی کەمپی لە مەدرید تازەپێگەیشتووەی ئەم بەم پەیوەندی ساڵیدا 10 تەمەنی خۆی ه��ەروەک کرد، ئەکادیمیایەوە دەڵێت: هاتبوو بۆ ئەوەی خەونەکانی توانی خێرایی بە زۆر دی. بێنێتە و رابکێشێت خۆی بۆ سەرنجەکان یەکێک بێت لەو الوانەی کە چاوەڕوان هەبێت. گەشی ئایندەیەکی دەک��را مۆرینهۆ ساڵی 2010 چووە )والدبباس( و بەخێرایی ناوی ئەم یاریزانە الوەی لە دەفتەری یادەوەرییەکانیدا تۆمار کرد. بەرگریکارەی ئەم دەیویست ناوبراو

من بۆ گەیشنت بە خەونەکانم تێکۆشانم کەسی خۆشحاڵرتین ئێستا ک��ردووە، کە یارییەک هەر و زەویم رووی سەر بچمە یاریگاوە بە تەواوی بوونم هەوڵ سەرمەشق بە ببم حەزدەکەم دەدەم. یاریزانە بۆ ه��ەروەک تر، ئەوانی بۆ ریاڵ الوانی )تیپی کاستیاش الوەکانی مابوومایەتەوە لێرە ئەگەر مەدرید(. یەکەمە تیپی ئەم بۆ ئێستا لەوانەیە ساڵێک نازانم نەکرامایە. بانگهێشت پەیوەندییکردنم ئامادەیی ئێستا پێش بە تیپی یەکەمەوە هەبووە یان نا، ئەوە دەدەن، لەسەر بڕیاری راهێنەرەکان لەوانەیە ویستبێتیان من بچم بۆ تیپێکی منیش وەربگرم، تازە وان��ەی تاکو تر بۆچوونەکەیانم قبوڵ کرد. بە تەنها ژیان لە واڵتێکی تر، تەجروبەیەکی چاک بوو، تەواوی بە هەستدەکەم ئێستا بەاڵم

پێگەیشتووم«.ساڵەدا ئەو ماوەی لە کارفاخال یاریدا بەشداریی لیڤه رکوزن، لە 31 لە کردووە و گۆڵێکی تۆمار کردووە و هیچ کارتی و 7 کارتی سووری وەرنەگرتووە

زەردی وەرگرتووە.

وریا عەلی

عێراق پاڵه وانی كرده یانه كه ی

یانه ی له م��ێ��ژووی یه كه مجار بۆ

یاریزانی ئێستاشدا له سلێامنی،

عێراقی ب��ژارده ی خولی سه ره كیی

بۆندی چه ندین سلێامنییه ، یانه ی

ب��ه اڵم پێگه یشتووه ، گرانبه های

سلێامنی یانه ی بۆ دۆڵسۆزی له به ر

درێژە ی ره تكرده وه و سه رجه میانی

به یارییكردن له یانه ی سلێامنی داوه .

چاره كی ل��ه ت��وان��ی ف��ه رح��ان

خوار الوانی جیهانیی جامی كۆتایی

كۆریای به رامبه ر ساڵ، 20 ته مه ن

و تۆماربكات گ��ۆڵ دوو ب��اش��وور،

لێدانی یه كالكه ره وه ی كۆتاییشی لێدا

تۆپی مێژووی له جار یه كه م بۆ و

پێی عێراقدا، هه ڵبژارده كه ی گه یانده

نیوه ی كۆتایی.

یانه ی یاریزانی شكور، فه رحان

یانه ی الوان��ی له ری��زی سلێامنی،

به یارییكردن، كردووه ده ستی خاك

ریزی به ك��ردووه په یوه ندیی دواتر

خولی ب��ۆ سلێامنییه وه ی��ان��ه ی

ئاستبه رزییه وه به هۆی كوردستان،

راهێنه ری متامنه ی تیپه كه دا، له گەڵ

له گه ڵ م��اوه ت��ه وه به ده ستهێناوه ،

تیپه كه دا تا ساڵی رابردوو

تر ج���ارێ���ك���ی ت���وان���ی���ی���ان

یانه ری���زی ب��ۆ س��ه ری��ب��خ��ه ن��ه وه

بژارده كانی عێراق.

ف���ه رح���ان ی��ه ك��ێ��ك ب���وو ل��ه و

بینی گرنگی رۆڵێكی كه یاریزانانه ی

له و پله نایابه كان كۆتایی له یاریی

به رامبه ر گۆڵێكی كۆتاییشدا یاریی

یانه ی نه وت تۆماركرد.

ئه و الوه كورده بناسه له پشت سه ركه وتنه كانی الوانی عێراقه وه یه

هه‌فته‌ی‌داهاتوو‌چاره‌نووسی‌یه‌كال‌ده‌بێته‌وه‌

گه نجێك: سەرقاڵبوون به یاریكردنی زۆره وه، ده ره نجامی زۆریی كاته

هه ژموونی تۆپی پێ، گه نجانی داگیركردووه شوان محه مه د كه یاریزانی یه كێك )به یان(ی به میلله یه كانه ، تیپه له هۆكاری من بۆچوونی »به ڕاگه یاند ج��ۆرب��ه ج��ۆره ك��ان یارییه سه ره كیی كاته ، زۆری���ی تۆپانێ، تایبه تی ب��ه كاری هه ندێ له خۆگرتنه وه یه ی��ان ماوه ی خۆم من نادروست. و نابه جێ له و ده ستكه وتووه، ك��ارم ساڵه سێ ته نیا شه وێك ده چم ماوه یه دا هه فته ی كاتێك خوله كان، له بێجگه ی��اری. بۆ ده چم، دێت كۆتایی تا هه بێت ده وره ئیش ئ��ه وه ی پێش له كاتێكدا ئه مه كه مه وه به الیه نی هه فته ی بكه م، كات هه ندێ و ده ك��رد یاریم حه وت بۆیه هه فته كه دا. له ده كرد یاریم ده هه روه ها سه ره كییه. هۆكاری بێكاری زۆر گه نجانێكی یاریكردن، له جگه

ڕێگه ی له یان ته له فزیۆنه كانه وه ، له و یارییه كان متابه عه ی ئینته رنێته وه هه واڵه وه رزشییه كان ده كه ن و كاتێكی زۆریش به وه وه ده كوژن، من وه ك خۆم، شه وی وا هه بوو تا دووی شه و به دیار یان ماومه ته وه ، یارییه وه سه یركردنی سه یركردنی بۆ هه ستاوم شه و چواری به ڕاستی بووه . كاته دا له و كه یارییه ك كاتانه م، له و نیم په شیامن هیچ من شتی زۆر ل��ه ده مپارێزێت چونكه

نادروست«.یه كێك ڕاه��ێ��ن��ه ری ع��ەل��ی، زان��ا ده ڵێت سلێامنی، شاری تیپه كانی له ژماره یه كی ڕاهێنه رێك وه ك��و »م��ن ده توانم پێیه به و له الیه، یاریزانم زۆر ئه و و یاریگاكان ژم��اره ی زۆربوونی چه ند بۆ ده ك��ه ن، یاری كه كه سانه ی

زۆربوونی له وانه : بگه ڕێنمه وه ، خاڵێك چونكه ی����اری، ل��ه س��ه ر داواك�����اری ته نانه ت و گه نجان له زۆر ژماره یه كی هه ندێ له به ته مه نه كانیش، به ده م ئه م هه لێكی هه روه رها دێن. یارییانه وه سوودێكی و وه به رهێنان بۆ باشه خستنه گه ڕی به رانبه ر له تێدایه باشی

سه رمایه یه كی تاڕاده یه ك بچووك«. هه روه ها ئه و ڕاهێنه ره ده رباره ی وه رزش، به الوان زیاتری گرنگیدانی ده ڵێت »ئێستا وه رزش به گشتی و تۆپی ڕەواجێكی جیهاندا له تایبه ت، به پێ كوردستانیش و په یداكردووه زۆری پێ تۆپی و دیارده یه له و نییه به ده ر بووه به خولیای زۆرێك له گه نجان، كه ده گه ڕێنمه وه یه كه م پله ی به ئه مه ش وه رزشییه كان میدیا كاریگه ریی بۆ

خولی یارییه كانی په خشكردنی و جیهانییه كان. پاڵه وانییه و ئه وروپی نه بوونی دیكه هۆیه كی ه��ه روه ه��ا شوێنێكی تره كه جێگره وه ی ئه م یاریگا و یارییانه بێت و گه نجان ڕووی تێبكه ن

و خۆیانی پێوه خه ریك بكه ن«.یاریزانی كه ئه حمه د سه ركه وت یه كێك له تیپه كانی شاری سلێامنییه به له شتێك »هه موو ڕاگه یاند )به یان(ی سنووری خۆیدا جوانه . من یاری ده كه م، به اڵم سنوورێكم بۆ داناوه و كردوومه به به رنامه و له گه ڵ جه دوه لی ژیامندا ڕێكم زۆربه ی گشتی به شێوه كی خستووه . بۆ ی��اری خۆشمه وه، به و گه نجان له بیركردنی ده كه ین: مه به ستێك چه ند كات، به سه ربردنی بۆ ژیان، كێشه كانی

وه كو خولیا و هیوایه تیش«.

چێنه ر ئه حمه د پێی وایه شتێكی تر وه اڵمی بتوانێت یاری هاوشێوه ی نییه شێوه ب��ه و بۆیه ب��دات��ه وه ، گه نجان »یاریكردن تێده كه ن. ڕووی به رباڵوه و ت��ه ن��دروس��ت��ی ت��ری س���وودی زۆر ده روونیشی هه یه و ده توانێت كۆنرتۆڵ الی هه ڵسوكه وت و ڕەفتاركردن بۆ

گه نجان دروستبكات«. زۆر كه گه نجێكه میره رێكه وت به ناوبانگه كانی یانە یاریی ته ماشای كات »زۆربه ی ده ڵێت ده كات، جیهان یانانه كێشه ده خه نه وه هانده رانی ئه م و لێبوردن فێری ئ��ه وه ی له جیاتی و جیاوازییه كان ب��ن، قبوڵكردن یه كرت

تۆخرتده كه نه وه «. ڕێكه وت باسی له وه شكرد كه یاریی گه نجان له زۆر شتی تر دوورده خاته وه .

www.bayanpress.netژماره )43(، سێشه ممه 2013/7/9، ساڵی یەکەم

11

كچێك: هه ندێک له دراماكان بۆ ك��ه مكردن���ه وه ی كاریگه ری ڕە مه زان په خش ده كرێن

پڕۆگرامه كانیان و به رنامه بۆ ڕیكالم بیسه رێكی و بینه ر ئه مه ش ده ك��ه ن، باشی هه یه و هه موو شتێكیش الیه نی ب��اش و الی��ه ن��ی خ��راپ��ی ه��ه ی��ه . ئه م پرۆگرامانه ش به هه موو جۆره كانیانه وه هه ردوو الیه نه كه ی تێدا به دیده كرێت، زاڵ سلبییه كه ی الیه نه جار هه ندێك كۆمه ڵگا له سه ر كاریگه ریی و ده بێت هه ن كه س چه ندین چونكه ده بێت، بۆ نوێژی نه چوون له به ر درامایه ك كه

ته ڕاویح«.كۆمه اڵیه تییه ت���وێ���ژەره ئ���ه و زیاتر كه ده ك��ات ئ��ه وه بۆ ئاماژەش به اڵم هۆكارن، عه ملانییه كان كه ناڵه هۆشیار ئه وه نده ده بێت خه ڵكیش ئه و شتانه ی نه داته ده ست بێت خۆی له دوورخستنه وه یان هۆی ده بنه كه وه زاره ت��ی ناوبراو په رستشه كانیان«. ڕۆشنبیری به به رپرس ده زانێت كه هیچ ئه و په خشكردنی له نییه فلته رێكی

درامایانه .گه نجه كچێكی س��ه الم ئ��ه وی��ن

ڕای بابه ته وه ئ��ه م ل��ه ب��اره ی و هه ندێكیان »درام���اك���ان وای���ه كاریگه ریی كه مكردنه وه ی بۆ چونكه خه ڵك، له سه ر ڕەمه زانن زۆر كه ناڵ هه ن بڕوایان به م مانگه پرۆگرامه وه له ڕووی كه چی نییه ، ده كه ن بۆ وه ه��ای ئاماده كاریی ڕەمه زاندابن، له ناو بڵێیت وه ك سه رنجی ڕاكێشانی بۆ ته نیا به اڵم

خه ڵكه و هیچی تر«.درامای بوونی مه هدی ئاكار ڕەمه زاندا له سانسۆر بێ و زۆر ب���ۆ چ���ه واش���ه ك���ردن���ی خ��ه ڵ��ك وایه پێی ئ��ه و ده گه ڕێنێته وه . غه یری بۆ خۆیان درامایانه ئه و كه چی نین، گونجاو ڕەمه زانیش په خشیان پ��ی��رۆزه دا مانگه ل��ه و »زۆربه ی وتیشی ئاكار ده كه ن«. له م به ناو ته نیا ئه مڕۆ خه ڵكی نه بن كه میان به شێكی مانگه دان ، هیچ كاریگه ریی ژێر ناكه ونه كه

شتێكی خراپه وه «.

په خشكردنی هه ندێک دراما كاریگــه ریی ڕه مه زانیان كه مكردووه ته وه

سەرەقەڵەم

خه‌یاڵپاڵوس��ه ی��روس��ه م��ه ره ك��ان��ی ژی��ان زۆرن، ك��وردس��ت��ان��دا هه رێمی ل��ه هه ركه سه ی به پێی تێڕوانینی بۆ خۆی دوای له پێشبینییه كانی ژیانی، و ئیداره ی ژیان و بۆ ده كات ڕیز یه ك ده كات، ڕۆژان��ه ژیانی گۆڕانه كانی كه سانی خ��ۆی و ئاستی ل��ه س��ه ر

ده وروبه ر.هه رێمه دا له م هاوواڵتی ئه گه ر ژیانی له كاتژمێر دوو ڕۆژی ته نیا ته ماشاكردنی بۆ خۆی ته رخان بكات له ح��ی��واری به رنامه یه كی چه ند ئه وا كوردستان، ڕاگه یاندنه كانی كه ده بێت ئاشكرا بۆی ڕوون��ی به زۆرب��ه ی پۆاڵیینه كانی قه ناعه ته به كه می هاوواڵتیانی كوردستان زۆر گونجاون بڵێین با یان هاوته رینب، گۆڕانكارییانه ی هه مووه ئه م له گه ڵ ژیانی ل��ه ش��ێ��وازی ك��ه ڕووی����داوه ژیانی ڕووب��ه ره ك��ان��ی ل��ه زۆرێ���ك ده سته جه معیی ژیانی تاكه كه سی و

كۆمه ڵگاكه مان. ڕووب���ه ڕووی ئاسایی ب��ه زۆر گوێبیستی ك��ه ده ب��ی��ن��ه وه ش��ۆك سیاسی ئیداری و كه سه له زۆرێ��ك هه ر بۆیه ده بین ، ڕۆشنبیره كان و مه رجێك به بخرێته ڕوو بابه تێك مامه ڵه ی كه سانه ئه و ویستی به پێی له زۆرێك ده بینین نه كرێت، له گه ڵ مافی له گه ڵ ئه وه نده سیاسییه كان مرۆڤ و دیموكراسی و دادپه روه ری و سه روه ریی یاسادان، كه به رژەوه ندییه نزیكنه بێته وه تاكه كه سییه كانیان زه ره رم��ه ن��دب��وون، مه ترسیی ل��ه به پابه ندن ئه وه نده ئیدارییه كانیش پره نسیپه سه ره كییه كانی به ڕێوه بردن، له كورسییه كانیان شوێنپێكانیان و تا ئه مان و به رده وامبووندا بێت، زۆرێك له به رگری ئه وه نده ڕۆشنبیرانیش له پێگه كه ده كه ن مافخوراوان مافی بێت، ئه ماندا له خۆیان جێگه ی و مه گه ر نا ئه گه ر ئه م حاڵه تانه بگۆڕێت له زۆربه ی سیاسییه كان بۆ هه ریه كه و ئیدارییه كان و ڕۆشنبیرییه كانی ئه م ئه گه ر شه خسی به ئ��ه وا هه رێمه ، ئ��ه وه ی تێبینی، بابه تی بیكه یته له ئه سته مه حاڵه تانه دا له م ده یبینی دراماكان یان فیلمه كانیش بیبینیته وه . له و زۆرێ���ك الی تائێستاش دروشمه و م��رۆڤ مافی كه سانه ، به شێك ده بێته تا ده وێ��ت زۆری ژیانیان، پ��ڕۆژەی قه ناعه تیان و له ب���ه ڕێ���وه ب���ردن���ی دام�������ه زراوه و ته نیا ده ستكه وته و كه سه كانیش ده ری��ده ك��ات، ده ستیان له م��ردن یه كسانی، یان دادپه روه ریش له نێوان كوردستاندا خه ڵكه ی ئه م سه رجه می وتاره تێكست و ناو ته نیا جێگه كه ی ئومێدی سیاسییه كانه و ئه ده بی و به رجه سته كردنی له واقیعدا نه وعێكه

له خه یاڵپاڵوی بۆ یه كسانیخوازان.ت��ا ك���ه ی ه��اوواڵت��ی��ان��ی ئ��ه م شه به حی گ��ی��رۆده ی كۆمه ڵگایه خه یر و خۆم و بۆ خۆم قه ناعه تی گیرفانم بۆ هه رێمه ش ئ��ه م بێری گیان پیرۆزه و تاكه ی كورسی ده بن؟ محه لی هاوواڵتیش ماڵی حاڵ و و كه سانی له زۆرێ��ك بیری له نییه ئه م بیرمه ندی ئیداری و سیاسی و

كوردستانه دا؟

* پسپۆڕ له بواری جێنده ر و خێزان

د. عالیە فەرەج* دوو هەفتە جارێک دەینووسێت

وه ك ئاشكرایه گه نج زیندوو ترین چینی كۆمه ڵگایه جا به كارهێنانی به شێوه یه كی پۆزه تیڤانه كۆمه ڵگایه كی ڕۆشنبیر و پێشكه وتوو به رهه م دێت. به پێچه وانه شه وه

سه رقاڵبوونی گه نجان به شتانێكی بێ سوود و بێ كه ڵكه وه جگه له وه ی ژیانی خۆیان ده كوژن، میلله تێكی

مردوو و دواكه وتووش وه به رهه م ده هێنن، كه زیانی زۆر به دوا ڕۆژی میلله ت ده گه یه نێت، پێویسته و ئه ركی سه ر شانی حكومه ت و دایك و باوكان و

خێزانه كانه كه نه وه و گه نجه كانیان له شتانێكی به سوودا به كاربهێنن.

راپۆرت: به هه شت عه لی

فرۆشیارێك: وێركردن بۆ ڕزگاربوونه له لەڕوودامان

وێركردن،‌له‌‌نێوان‌بێزاری‌و‌خۆشه‌ویستیداڕاپۆرت: ئاراس ڕەفیق

له وباره یه وه و دوكاندارێكه قوربانی، زۆر شتێكی دی��ارده ی��ه »ئ��ه و ده ڵ��ێ��ت لێ���ی كه سێك هه موو وایه پێم ناخۆشه . له بكات پیاده ی ناچاره ب��ه اڵم و بێزاره تێدابێت، نارساوی كه سێكی كه شوێنێكدا پیاده ئه و دیارده یه ئه گه ر كه سێك چونكه نه كات، ئه وا به كه سێكی ڕەزیل ده درێته بۆیه داده مێنیت ڕوو له زۆرجار قه ڵه م.

ئه نجامی ده ده یت«.ئه گه ر ده ڵێت زانكۆ مامۆستایه كی نه بێت، وێركردن ئیحراجكردنی له به ر نه ك زانكۆ، بۆ ده چم پاس به زۆرجار من ئۆتۆمبێلی خۆم ببه م. )د.ج( كه مامۆستای بهێرنێت، ناوی خۆشنه بوو پێی و زانكۆیه له ناو زان��ك��ۆم مامۆستای »م��ن ده ڵێت

ڕاپۆرت: گۆنا سه عید

مانگی ڕەمه زان، ده روازه یه كه بۆ ده رگایه كه و لێخۆشبوون بۆ بۆ الی خوا، به نده كان گه ڕانه وه ی پڕكردنی توێشوو به كرده وه ی چاك پ��ه روه ردگ��ار. له نزیكبوونه وه و زۆرێ���ك ل��ه ڕاگ��ه ی��ان��دن��ه ك��ان له پڕۆگرامی په خشكردنی ڕێگه ی هۆكاری بوونه ته ب��ه س��ووده وه، ب����ه رزك����ردن����ه وه ی ب��ااڵن��س��ی به اڵم خ��ودا، به نده كانی ب��اوه ڕی ئ��ه وه دا ل��ه پ��اڵ هه ندێكیشیان كۆمه ڵێك پ��ه خ��ش��ك��ردن��ی ب��ه درام��ای و س��وود بێ به رنامه ی كۆمه ڵگه ی دابونه ریتی له دوور پیرۆزه دا، مانگه له م مسوڵامنان، نیگه رانی. و باس جێی بوونه ته ئه و په خشكردنی ب��ه ڕاده ی��ه ك هۆی بووه ته درام��ا، زۆره ی ڕاده له خه ڵكی دوورك���ه وت���ن���ه وه ی

په رستشه كانیان.

خوێندكاره كان زۆربه ی له به رئه وه ی شار. بكه م. هاتوچۆ پاس به ناتوانم ده مناسن، ده وام، بۆ ده چ��ووم پاس به كه زۆرج��ار سه یرم بده م، پاره كه م ده مویست كاتێك دراوه پاره كه ت ده ڵێت: كه سێك ده كرد جار هه ندێك ئ��ه وه ی به بێ مامۆستا. كرێی هه رچه نده بناسم. كه سه كه ش ب��ه اڵم نییه ، وا شتێكی گواستنه وه كه دیارده كه زۆر ئیحراجییه. بۆیه ئێستا ناچار خۆم تایبه تی ئۆتۆمبێلی به كات زۆربه ی

ده چم بۆ زانكۆ«.هاوواڵتییه كه، محه مه د، س��ام��ان »به ده ڵێت وێركردن دیارده ی ده رب��اره ی نیشانه ی ئێمه كۆمه ڵگه ی بۆچوونی ده ربڕینی خۆشه ویستی بۆ كه سی به رانبه ر شێوه یه به و ته نیا گشتییانه دا شوێنه له و ده بێت، له كاتێكدا جگه له ده نگه ده نگێكی

هاوواڵتییه ك، وه ك جه الل هودا فیلم و درام��ا په خشكردنی وایه پێی چه واشه كردنی و كاتكوشتنه ته نیا »بۆ ده ڵێت ئه و مرۆڤه . ئه قڵیه تی بوارانه دا له و ئاساییه مێشك پشووی پڕۆگرامیان ڕاگه یاندن كه ناڵه كانی ده ڵێم ئه وه به داخه وه به اڵم هه بێت، له زیاتر كه ناڵه كامنان له زۆرێ��ك كه له شه و و ڕۆژێكدا سێ بۆ چوار دراما بێ ته نیا ئه مه ش كه ده كه ن، په خش و ده رده خ���ات كه ناڵه كه به رنامه یی سنوورداركردنی عه قڵی بینه ره «. ناوبراو درامایانه ش ئه و نه شارده وه ئه وه شی ڕەم��ه زان��دا پ��ی��رۆزی ل��ه مانگی ك��ه وه های كاریگه رییه كی په خشده كرێن، كه جێهێشتووه خه ڵكی ل��ه س��ه ر خه ریكی پێویست ڕاده ی به نه توانن

په رستشه كانیان بن.ڕاگه یاندنكار، پێنجوێنی، ئه رده اڵن و زۆر كاری »ڕاگه یاندنه كان ده ڵێت له ده زانن باش كاری به زۆر درامای په خشی كه پیرۆزدا ڕەمه زانی مانگی

بێامنا هیچی تر نییه.جاری وا هه بووه ته نیا ئه وه نده پاره م پێبووه كه بتوانم پێداویستیی بچمه نه متوانیوه پڕبكه مه وه ، پێ خۆمی دابنیشم، بووه مه به ستم كه شوێنه ی ئه و نارساو كه سێكی ئه گه ر كردوه ته وه بیرم بێت چی بكه م؟ زۆر خۆشه هه موو كه س پاره ی خۆی بدات و بچێته ده ره وه .زۆرجار دوكانداره كانیش بێزار ده بن بۆیه ده نووسن

) تكایه وێر نییه («.ئ����اوات ئ��ه ب��وب��ەك��ر، ه��اوواڵت��ی، له یه كێك وای��ه »پێم وتی له وباره یه وه و نه ریتی كۆمه ڵگه ی جیاوازییه كانی جۆره ئ��ه م پێشكه وتووه كان كۆمه ڵگه دیاردانه ن كه گیانی هاوكاری و نیشاندانی دڵسۆزی و ده ربڕینی هه ستی خزمایه تيیان كۆمه ڵگه له ئه مه به دیده كرێت. تێدا به دیده كرێت. كه مرت پێشكه وتووه كاندا

كه ناڵه له گله ییه ئ��ه و من ده ك��ه ن، ده ك��ه م تایبه تی ب��ه ئیسالمییه كان دراماكان ژم��اره ی ئ��ه وه ی له جیاتی به زۆر پێچه وانه وه به كه مبكه نه وه ، په خشی ڕەمه زاندا مانگی له زیاده وه ده كه ن، ئه گه ر به پێی دراماكانی ئه وان فریای هه ر هاوواڵتی و بینه ر بێت، سێ سه یری شه وانه ده ك��ه ون ئ��ه وه ناوبراو هه روه ها بكه ن«. دراما چوار ڕێزی به وه ڕەم��ه زان »مانگی ده ڵێت دراماكان ل��ه وه ش جگه لێناگیرێت. بێت، پێ باشیشیان په یامی ئه گه ر بۆ هۆكارێكن زۆرجار هه مانكاتدا له خستنه وه یادی زۆر كرده وه ی نارشین.

له و ماده یه ی بڕە ئه و ل��ه وه ش جگه ته رخان به فیڕۆده درێت، درامایانه دا سوودمه ند پڕۆژەیه كی بۆ بكرێت

یاخود پڕۆژەیه كی خێری باشرته «.ت��وێ��ژەرێ��ك��ی وه ك ف��رم��ێ��س��ك، ك��ۆم��ه اڵی��ه ت��ی، ده ڵ��ێ��ت »ه��ه م��وو بیسرتاوه وه، و بیرناو به ڕاگه یاندنه كان ڕەمه زان مانگی پێش ڕۆژێك چه ند له

به دوور كوردی كۆمه ڵگه ی وه كو ئێمه ش بۆ وای��ه پێم دی��اردان��ه . ل��ه م ج��ۆره نین له به رئه وه ی بێزارن، لێی خه ڵكی ئێستا ڕووكه شیيانه به شێوه یه كی ته نیا زۆرجار نییه ، ئاماده له ناخه وه و ده گوترێت چونكه له و مانا ڕاسته قینه ی خاڵیبووه ته وه به ه��ه ب��ووه. بوونی ڕاب���وردوودا له كه به ئێمه كۆمه ڵگه ی ئه گه ر من بۆچوونی دروست تێیدا نه زانیبێت، باشی شتێكی

نه ده بوو«.

سه الم سابیر، كه سێكی دژە باوه و به وێركردن به بڕوای ژیانیدا له خۆی وته ی نه بووه »وێركردن هیچ مانای نییه .ئێمه له به رانبه ر ده ده ی��ن هه وڵ وێ��ره وه ڕێگه ی بخه ینه كێشه وه و له ئیرساحه تی بخه ین«. »وازهێنان كرد ب��ه وه ش ئاماژەی س��ه الم باشرته گشتییانه دا شوێنه له و خه ڵك له تاوه كو ئیحراجكردنیان. وێركردن ته ده خول و ده ستێوه ردانی ژیانی خه ڵكه و نه مانی

زۆر باشرته «.

www.bayanpress.net ژماره )43(، سێشه ممه 2013/7/9، ساڵی یەکەم

10

كچێك: هه ندێک له دراماكان بۆ ك��ه مكردن���ه وه ی كاریگه ری ڕە مه زان په خش ده كرێن

‌‌‌كۆمه‌ڵناسیی‌‌‌‌‌‌خۆمانە

هه واڵ و نه خۆشخستنی

ئێمه هه واڵه كان هه موو پانتاییه كی

ژیانی ئێمه یان داگیركردووه . شوێنێك نییه هه واڵ تیایدا ئاماده نه بێت. هه واڵی دونیا هه مووی، هه واڵی ڕۆژانه و هتد... هه واڵ پڕكردنی دونیایه له بێتامی، له نائارامی.

زۆرجار میدیاكان به هه واڵ ئێمه ده خه نه گێژاوێكی سه خته وه . ئه وان

له ڕاستیدا بۆ ئه وه ئه م كاره ناكه ن كه زانیارییه كانی ئێمه له باره ی دونیای ده ره وه ی خۆمانه وه فراوان بكه ن.

هه واڵخستنه وه ئیشی میدیاكانه، بۆ ئه وه ی كه هه میشه پڕ بین له

هه واڵ، هه میشه پڕ بین له نائارامی. باشه چی ده بوو ئه گه ر ئێمه هیچامن

له باره ی دونیاوه نه ده زانی؟ چی ده بوو ئه گه ر میدیا هه واڵی نه ده بوو. كۆمه ڵگای جه نگ كڕیاری هه میشه یی هه واڵه . ئه م سه وداسه رییه بۆ زانینی هه واڵی دونیا، لەناو كورددا بێئه ندازه

له چاو نه ته وه كانی تری دونیادا گه شه ی كردووه . كورد كاتی له وه

زۆرتره كه به دیار ئاریشه كانی خۆیه وه دابنیشێت.

ئێمه ئه گه ر هه واڵی دراوسێ و دووره كانی خۆمان نه زانین،

شێت ده بین. نه گبه تی له وه دایه كه سه رچاوه ی باوه ڕهێنان و

به ڵگه نه ویستیی ڕووداوه كانی دونیا بووه ته هه واڵ، له كاتێكدا

میدیا هه واڵ وه ك چه واشه كاریی گه وره له ئانوساتی دۆڕان، یان

مژده به خشینه وه ی هه ڵبژاردن و پێشهاته كاندا بۆ داگیركردنی ئێمه

به گه ڕ ده خات. ئێمه هه موو نه خۆشی هه واڵین.

به دڵنیاییه وه ئه گه ر بۆ ماوه یه ك له هه واڵی دونیا داببڕێین، له م

ئاڵۆزییه دێینه ده ره وه . كاری هه واڵ ئه وه یه كه سه رجه م ناخۆشییه كان

بهێنێته ناومانه وه ، له یاده وه ریامندا جێگیریان بكات. ئه وه نده به دووی هه واڵه وه ین، ئه گه ر له كایه یه كی

زانستی و ئه كادیمیدا خه ریكبووینایه ، ئێستا شتێكی تر ده بووین. هێزی

هه واڵ و گوێگرتن به دیار فڕێدانی گوتاری میدیاكانەوە، بێئه ندازه ئێمه ی

داگیركردووه . بۆچی ده بێت ئه وه نده

تامه زرۆی هه واڵ بین؟ هه واڵ وامان لێده كات بێجگه له خۆی، به دیار سه رچاوه یه كی تره وه دانه نیشین.

هه واڵ هه م دڵنیاییه و هه م بكوژی دڵنیاییش. دڵنییایه تا ئاستی

چاوكوێركردنی ئێمه ، گومانیشه تا ئه و شوێنه ی كه هه واڵه كان

زۆرجار خۆیان به درۆ ده خه نه وه . هه واڵسازی الی ئێمه واتای هه ڵهاتنه له ڕیاڵه تی. میدیا وەکو چەواشەکارى هەواڵامن تێدا دەچێنێت. بۆ ئه وه ی دووربكه وینه وه له خۆمان، هه میشه

هه واڵه كان ئه م كاره مان بۆ ده كه ن. له ئێستاوه ئه گه ر هوشیارییه ك نه بێت

له هێزی هه واڵه كان دامانبامڵێت، ئه سته مه بتوانین له ده ره وه ی هێزی

ئه وانه وه بژین.

ڕایان عوسامن دەینووسێت

په‌خشكردنی‌هه‌ندێک‌‌دراما‌كاریگــه‌ریی‌ڕه‌مه‌زانیان‌كه‌مكردووه‌ته‌وه‌

گه نجێك: وێركردن نیشانه ی ده ربڕینی خۆشه ویستییه بۆ به رانبه ر

وشه ی وێركردن به و دیارده یه ده گوترێت كه ڕاسته وخۆ په یوه ندی به مامه ڵه ی كڕین و فرۆشتنه وه هه یه له ناو

كۆمه ڵگه ی كوردییدا، ئه م دیارده یه ش كاتێك ڕووده دات كه دووكه سی ناسراو له هه مان شوێندا خه ریكی شتكڕین بن،

یان له ناو پاس یان له هه رشوێنێكی تری وه ك و چێشتخانه و قاوه خانه و... هتد. كاتێك یه كێكیان خه ریكی كڕینی پێداویستییه كه یه تی ئه وی دیكه دێت بۆ هه مان شوێن،

له وكاته دا كه سی یه كه م هه وڵی ئه وه ده دات پاره ی كه سی دووه م بدات، یان به پێچه وانه وه . زۆرجار ئیدی ده بێت

به ده نگه ده نگ و هه ریه كه و له الیه كه وه خه ریكی سوێند خواردنه و هه وڵده دات پاره كه ی هه ردووكیان واسڵ بكات،

ئه وی دیكه شیان ڕێگه ی نادات. ئه مه بێزاری الی خه ڵك دروست كردووه .

ڕاپۆرت: ئاراس ڕەفیق فۆتۆگراف: سەنگەر ساالر

هیراقلیت، فه یله سووفی گۆڕانكاری

دیموكراسی و كوده تای سه ربازی و هه ڵه ی ئیخوان

ز پ. 500 له ده وت��رێ��ت ل��ه وه ی جگه بنه ماڵه ی له ب��ووه ، س��ااڵن 40 ته مه نی ئیفسۆسی ش���اری ل��ه ب���ووه ، ش��اه��ان��ه ناڕوون فه یله سووفی به بچووك، ئاسیای سه یر وته ی چونكه ن��ارساوه ، )الغامض( ب��اره وه له م لیده گێڕنه وه. سه مه ره ی و »مه ته ڵباز وتوویه تی ز( پ. 300( تیمۆن »ته شبیهی ده ڵێت ئه فه لۆتینیش بووه «. به نه داوه گرنگیی و به كارهێناوه زۆری

روونكردنه وه ی مه به سته كانی«.فه یله سووفی وتراوه پێی هه روه ها گریاو )الفیلسوف الباكی( چونكه له گۆڕانی سیاسیدا له هاتنه سه ركاری دیموكراسیه تی ده ست به گریاوه و بووه بێزار كاته ئه و

جموجووڵی جه ماوه رییه وه .هیراقلیت فه لسه فه ی بنه ماكانی

چوارن،ی��ه ك��ه م: ب��ڕوای��ه ب��ه ل��ۆگ��ۆس، وات��ه له سه ر ژی��ان��ی ك��ه ئ��ه زه ل��ی یاسایه كی

ده ڕوات.ب��ه ره ن��گ��اری و خ��ه ب��ات دووه م: بنه مای راسته قینه ی ژیانه ، چونكه هه موو به رامبه ره كان دژ به یه ك ده وه ستنه وه و له له رووبه ڕووبوونه وه یان جۆرێك ئه نجامی

گونجان دروست ده بێت.حاڵه تی له شتیك هه موو سێیه م: كه شتێك ته نها و گۆڕاندایه و بزووتن

نه گۆڕ بێ ئه م یاسای بزووتنه یه .له بریتییه ب��وون بناغه ی چ��واره م: هه میشه بڵێسه یه كی ئه ویش كه ئاگر، رۆشن و هه ڵكراوه . مه به ستی ئه و له ئاگر ئه م ئاگره نییه كه رۆژانه ده یبینین، به ڵكو بۆخۆی كه ئه به دییه و ئه زه لی ئاگرێكی ده ستكردی و جیهانه یه ئه م سیستمی

كه س نییه .كه لێنه و درز له و یه كێكه لۆگۆس هیراقلیتدا فه لسه فه ی له كه گه ورانه ی شتێكی ئه گه ر چونكه ده كرێت، به دی

بوونی بنه مای به ئه م ئاگره ی له و جیایه داده نێت، ئه و پرسیاره دروست ده بێت كه

رسوشتی لۆگۆس چییه ؟ ئه وه بێت، ئاگر ره گه زی له ئه گه ر ئه میش ئه گینا دراوه ك��ه ی��ه ، پێچه وانه ی ده بێته بنه مایه كی دیكه له به رامبه ر ئاگر،

واته سه ملاندنی بنه مایه كی ناماددی.ده ك���ات، گ���ۆڕان ل��ه ب��اس كاتیك ده هێنێته وه. بۆ رووبارمان ئاوی منوونه ی وایه رووبارێك ئاوی وه ك ژیان وایه پێی به جوواڵندایه ، دۆخ��ی له هه میشه كه له دووج��ار ناتوانێت كه س كه جۆرێك چونكه بشوات، خۆی رووبارێكدا ئاوی ئه و ئاوه ی یه كه م سات خۆتی پێ ده شۆی، تازه ئ��اوی و رۆیشتووه س��ات دووه م

هاتووەته جێی.ب��ه اڵم ئ��ه م گ��ۆڕان��ه چ��ۆن دروس��ت ده بێت؟ ئه و پێی وایه گۆڕان له ئه نجامی ناو داخلی( )توتر ناوه كی شلۆقییه كی

رووبه ڕووی دژەكان كاتێك به رامبه ره كان ئه گه ر ده بێت. دروست ده بنه وه، یه كرت ئه وا بهێنینه وه ، بۆ منوونه یه كی مبانه وێت كه ده هێنینه وه ، مه رگ و ژیان منوونه ی تازه كان خانه مرۆڤدا جه سته ی له چۆن و ده ك��ه ن لێژ كۆنه كان خانه به جێگا

ناچاریان ده كه ن له ناوبچن.فه یله سووفێكی هیراقلیت پێیه به م به چونكه )م��ادی(. ماتریالیسته ت��ه واو هیچ خ��ۆی، پێش ئ��ه وان��ی پێچه وانه ی حسابێك بۆ خاڵێكی جێگیر، یان بنه مایه كی به رهه سته وه جیهانی دیوی له و جێگیر ناكات. هه ر بۆیه ده بێته پێشه نگی هه موو و هاتن ئه و دوای فه یله سووفانه ی ئه و ویستیان لێكدانه وه یه كی ماددی بۆ بوون

بكه ن. شه هرستانی، ئیسالم، گه وره ی زانای یۆنانییه كان فه یله سووفه له ب��اس كه ده ك��ات، فه رامۆش هیراقلیت ده ك��ات،

له و ناكات، باسی ئه واندا لیستی له فه لسه فه كه ی زانیویه تی كه رووه وه فه لسه فه ی ری��زب��ه ن��دی ن���اڕوات���ه

ئیالهییه وه .فه لسه فه ی بێت هه رچۆنێك گ��ۆڕان��ك��اری��ی ل��ه م��ێ��ژوودا گ��وڕ و بابه ته و باس به خشییه تازه ی تینێكی هه موو جۆرێك به فه لسه فییه كان، سێ له بریتییه فه لسه فه م��ی��ژووی

ته وژم:فه لسه فه ی ت��ه وژم��ی -1

یه كێتی و جیگیربوونی بوون.فه لسه فه ی ت��ه وژم��ی -2

گۆڕانكاری.ت������������ه وژم������������ی -3ته وژمه دوو ئه م پێكه وه گونجاندنی

دژبه یه كه .

هەفتانە دەینووسێت

birura_bayan@yahoo.comژماره )43(، سێشه ممه 2013/7/9، ساڵی یەکەم

13

خه ڵك، وه ك ده سه اڵتێكی شكستخواردوو نیشانی بده ن، سه ره نجام، هێزه بێتوانا و سه روو له نێوده وڵه تییه كان و ئیقلیمی سعود، ئالی و ئیامرات هه موویانه وه ده رفه ته یان ئ��ه و و س��ه رخ��ه ت هاتنه ڕێكخست. كوده تان پیالنی و قۆسته وه كوده تایه دا له و ڕاگه یاندن ده زگاكانی دیكه ده ستگاكانی هه موو له ڕۆڵیان كاریگه رتر و كوشنده تر بوو. ماكینه یه كی ماكینه یه ك خرایه گه ڕ، گه وره ڕاگه یاندنی كه ئیشی بریتی بێت له چه واشه كردن و دروستكردنی فه وزا و بێمتامنه یی، حساب بۆ كه مرتین ئه ته كێتی كاری ڕۆژنامه وانی بۆمبی ڕۆژانه سه دان نه كات. پیشه یی و پڕوپاگه نده و درۆ و بوختان و سووكایه تی و مورسی ب��ه ده س��ه اڵت��ی دژ فۆبیا، و به سه ر و میرس كۆمه ڵگه ی له ئیخوان، ناوی له ژێر بته قێنێته وه . میرسییه كاندا ئه م ڕاده ربڕیندا ئازادیی و دیموكراسی سیستم هیچ له ئه نجامده درا. پرۆسه یه و نه بووه وا كاری دنیادا، قوژبنێكی و

ڕێپێدراو نییه .

نالی پێنجوێنی � سویرسا

مرۆڤ تووشی شۆك ده بێت، كاتێک ده بینێت هه ندێ ڕۆشنبیر و هێز و الیه نی به ناو دیموكراسیخواز و عه ملانی سیاسیی و لیرباڵ، له میرس و ده ره ی میرس، شایی و لۆغان بۆ كوده تایه كی سه ربازی ده گێڕن، سه رۆكێكی دوورخستنه وه ی بۆ هه لهه له ده كرێ به ڕاست، لێده ده ن، هه ڵبژێردراو بكات، دیموكراسی بانگه شه ی كه سێك له والوه پیرۆزبایی له كوده تایه ك بكات كه هیچ مانایه ك بۆ دیموكراسی و هه ڵبژاردن له و زۆرێك ناهێڵێته وه ؟! خه ڵك ڕای و الیه نانه ی كه پیالنی كوده تاكه ی میرسیان داڕشت و دواتر پیرۆزباییان لێكرد. پێشرت كێشی ده نگدان سندوقه كانی له سه ر خ��ۆی��ان ب��ۆ ده رك����ه وت، ڕووزه ردی��ی��ان چنییه وه . هه ندێكیشیان، به هیچ جۆرێک بڕوایان به پێكه وه ژیان و دیموكراسی نییه ، پێیان وایه ئیسالمییه كان جێگه یان كونجی فه رمانڕەوایی كورسیی نه ك زیندانه ، ده روون���ی لێوانلێوی ده س����ه اڵت. و به رامبه ر قین، و بوغز له له وان هه ندێ ئیسالمییه كان، له وكاته هه ستی پێده كرێت كه به شێوه یه كی هیسرتیایی خۆشحاڵی بۆ

كوده تایه كی سه ربازی ده رده بڕن.ه���ه ر ل��ه س���ه ره ت���ای ده س��ه اڵت��ی م��ورس��ی��ی��ه وه ، ده زگ��اك��ان��ی ده وڵ���ه ت كه ق��ه زا« و پۆلیس سوپا، »ڕاگه یاندن، »فلول« ڕژێ��م پاشاموه كانی زۆربه یان ژێربه ژێر، و پێكه وه ده ب��ه ن، به ڕێوه ی خولقاندنی و نابووتكردن خه ریكی ك��ۆس��پ و ت��ه گ��ه ره ب��وون ل��ه ب���ه رده م بێ ل��ه والش��ه وه ، ئیخواندا. ده س��ه اڵت��ی ڕەخنه ، پره نسیپێكی هیچ ڕەچاوكردنی و س��ووك��ای��ه ت��ی و بوختان خه ریكی دروستكردنی غه وغا بوون. تا له پێشچاوی

له ئه مڕۆش كرد. پشتگیرییان زلهێزیش دووباره ده بێته وه . سیناریۆ هه مان میرس گه مه له زوو توركیا، ئیسالمییه كانی ئه زموونی و تێگه یشنت سیاسییه كه ئیخوان ب��وو. دای��ك ل��ه »ئ��ۆردۆگ��ان« ئه زموونه كه ی له س��وود نه یانتوانی سه ره تاوه له كه ئه وان وه ربگرن. ئه وان سه رۆككۆمار بۆ كاندیدیان دا به ڵێنیان گه ر په شیامنبوونه وه ، دوات��ر نه بێت، بكردایه ، »ئه بولفتوح«یان پاڵپشتیی مسۆگه ر په رله مانیان هه ڵبژاردنی دواتر ئه وسا پێكده هێنا، حكومه تیان و ده كرد و ته وافوقی حكومه تێكی پێكهێنانی به ده یانتوانی زۆربه ی هێزه كان، به شداریی كه سانی و فلول له ده وڵه ت ده زگاكانی بكه نه میرس پاكبكه نه وه ، شۆڕش ئه نتی موئه سه ساتی و دیموكراسی ده وڵه تێكی

و ده سه اڵت بۆ خۆیان مسۆگه ر بكه ن. ل��ه الی��ه ك��ی دی��ك��ه وه ، ل��ه ئاست به شه یتانكردنی و فۆبیا پ��رۆس��ه ی ئ��ی��خ��وان، ل��ه ك��ۆم��ه ڵ��گ��ای م��ی��رس و به زیاتره ، ساڵ په نجا كه ده ره وه ی���دا،

و ب��ه رژەوه ن��دخ��واز و درۆزن ده ی���ان ده كاته خه ڵك پێشچاوی له گه نده ڵ دڵسۆز. و ده ستپاك و حه كیم سیاسیی و پاكی به پشتیان میرس، ئیخوانه كانی ساڵحبوون و چاكیی خۆیان به ستبوو، وایان ڕەوشتانه ئه و هه ڵگری ئه وان تا ده زانێ بن، خه ڵك هه ر ئه وانی ده وێت و پشتیان له چونكه هه یه ، وا ئیسالمیی تێناكات. فه رمانڕەوایی و سیاسه ت بنه ماكانی سپی ده ستوپێ كۆمه ڵگه دا، ناسینی و و كورتبینانه و عاتفی بێئاگایه ، و ڕەخنه له بری بیرده كاته وه ، سوریالییانه خه له ل ده ستنیشانكردنی و له خۆگرتن و »عه ره ب ده ڵێت كه موكووڕییه كان، و و نین دیموكراسی شایه نی میرسییه كان

شایسته ی موباره كن!«. ئیسالمییه كان، ئه مڕۆش تا پێناچێ له ڕووداوه ك���ان په ند پێویست وه ك توركیا سوپای 1997 ساڵی وه ربگرن، ده س��ه اڵت س��ه ك��ۆی ل��ه ئه ربه كانیان جه نه راڵه كانی ل��ه 1991، دوورخسته وه . سوپای جه زائیر، كوده تایان كرد و واڵتانی

كاری هه ڵسوڕاوانی ب��ه داخ��ه وه ڕەخنه جورئه تی ئه مڕۆش تا ئیسالمی، به زۆرێكیان الوازه ، زۆر له خۆگرتنیان پێوه ری دینی، چاكه و خراپه ، ساڵحبوون و خواناسی له دنیای سیاسه ت ده ڕوانن. فه رمانڕەوایی، و سیاسه تكردن نازانن ئیمكاناتی و پ��رۆژە به پێویستی زیاتر ڕاگه یاندنی و به توانا كادێری و ئابووری به هێز هه یه . نه ك ساڵحبوون و ده ستپاكی و ئ��ه وه نییه مه به ستم ڕاستگۆیی. و كه سی بۆ ڕەوشتانه ئه و بڵێم، ناومه وێ سیاسی گرنگ نین. به ڵكو ده مه وێ بڵێم، ئه و ڕەوشتانه شفاعه ت بۆ كه سی سیاسی ناكه ن و پسوڵه ی سه ركه وتن به به رۆكیدا سه ركرده كه سی كوردستان له ناكه ن. هه بوو پۆستی وه زاره تی وه رگرت و جگه چاكسازییه كی هیچ مادیی سوودی له پێنه كرا، چونكه نه پالنی هه بوو، نه وه ك ڕۆژئاوا توانیی باسی كۆسپ و ته گه ره و له مپه ڕەكانی به رده م پرۆژەكانی بكات و

خه ڵكی پێ ئاشنا و لێئاگادار بكاته وه . له مڕۆی دنیای سیاسه تدا، ڕاگه یاندن

و خه لیج گه نده ڵه كانی شێخه پ��اره ی ڕژێمه كه ی موخابه راتییه كانی ده زگ��ا بێ و خه مسارد ده ك��رێ��ت، م��وب��اره ك به هێزیان ڕاگه یاندنێكی ب��وون. پ��رۆژە كوردستانیش، ئیسالمییه كانی نه بوو. ئه مڕۆش ت��ا ه��ه ی��ه . گرفتیان ه��ه م��ان نابینن، پێویست وه ك ڕاگه یاندن ڕۆڵی دواوه له دوای ڕاگه یاندنه كانیان ئه گینا جدی كاری وردی به ده ب��وو نه ده بوو. مه ترسیی و دڕدۆنگی ڕەواندنه وه ی بۆ هێزه كانی دیكه بكه ن. ئه و پڕوپاگه نده و بوختان و درۆیانه بكه نه بڵقی سه رئاو و

مه ترسیی خه ڵك بڕەوێننه وه . ك��ه م��ئ��اگ��ای��ی و ك��ه م��ئ��ه زم��ون��ی پێوه ره زاڵبوونی و ب��ه ڕێ��وه ب��ردن له سیاسییه كان پێوه ره به سه ر دینییه كان قه ره بووكردنه وه ی په له په لی الیه ك، له زیاتر مه زڵوومیه تی و مه حروومییه ت پیره كانی باوكه نه وه ی ساڵی په نجا له به ئیسالمیكردنی پرۆسه ی و ئیخوان كوشندانه و زه ق هه ڵه له و كۆمه ڵگا، له پشت لێكرد وا ئیخوانیان كه بوون گه نجانی تایبه ت به دیكه هێزه كانی لێره دا بكات. میرس، شۆڕشی دینه مۆی له دوا ده ڵێن به بیردێته وه ، منوونه یه كم چ��اره س��ه ری بۆ كه »لینین« بابه تیدا كێشه ی بواری كشتوكاڵ و گوندنشینه كان به 10 »پێویستامن ده ڵێ نووسیبووی، له گواستنه وه ب��ۆ هه یه س��اڵ 20 ت��ا بۆ ده ره به گایه تییه وه و تایبه ت كه رتی سۆشیالیستی و كه رتی گشتی«. له دواییدا گرته ده ست، ده س��ه اڵت��ی ستالین ك��ه پڕۆژەی ئه و ده مانگ به و كرد په له ی جێبه جێكرد، سه ره نجام هه زاران جووتیار پڕۆژەكه ی دژی گونده كان خه ڵكی و وه ستانه وه ، ئه ویش زۆریانی قه اڵچۆ كرد. ئیستاش دوای كوده تای سوپا و هێزه ناحه زانی پیالنی و میرس سوكه ڵه كانی شۆڕش، گه ر ئیخوان په ند له هه ڵه كانیان سیاسه تكردن میكانیزمه كانی و وه ربگرن ن���ه وه ی ب��گ��ۆڕن، ف��ه رم��ان��ڕەوای��ی و نوێ نه وەى به كاره ئه و باوكه پیره كان له جه ماوه ریان ئیسالمییه كان بسپێرن، گشت هێزه كانی دیكه زیاتره و ده توانن

بێنه وه سه ر سه كۆی فه رمانڕەوایی.

د. سه باح به رزنجی *

(9)

بوونه وه یه كێتیی به رامبه ر لە و ك��رد پێشنیاری ب��ارم��ن��ی��دس ك��ه جێگیردا بوونێكی له جیهانی هه موو فره یی دیارده كانی پوخته كرده وه ، ن��اوزه د خه یاڵ و وه ه��م به هه موو به گه یشت ن��ۆره ئه مجاره یان ك��رد، فه یله سوفێك كه جیهانی هه موو كرده له گه شه كردن و له گۆڕان، تاڤگه یه ك

ته كان.ئه م فه یله سووفه ناوی هیراقلیته ، نازانین، ژی��ان��ی��ه وه ل��ه ب��اره ی زۆر

ڕوانین

سه رسه خت دژایه تییه كی رووب����ه ڕووی بووه وه ، چه ندان هێزی ناوخۆیی و ناوچه یی و جیهانی بۆ لێدانی ئه م هێزه یه كیانگرته وه ، سه ركه وتنی ده ت��رس��ان س��ع��ودی��ی��ه ك��ان پێگه له ده ستدانی هۆكاری ببێته ئیخوان هه ربۆیه دینیه كه یان، مه رجه عیه ته و هه ڵڕشنت پ��اره ل��ه پێیانكرا ئ��ه وه ن��ده ی ده وڵه تانی له هه ندێك و ئیامرات كردیان، ئابووریی ب��ووژان��ه وه ی ترسی له خلیج سویس نۆكه ندی له چاكسازی و میرس وه ك ئابووریان، پێگه ی له ده ستدانی و دژایه تیی و هه ڵڕشت پاره یان سعودیه كان له وه ئیرسائیلییه كانیش ئیعالنكرد. خۆیان كه سی ملیۆن 90 دراوسێیه كی كه تۆقیون نه یاری بێت، ئیسالمییه كانه وه به ده ست واته ئه مریكا، نه یاری وات��ه ئیرسائیلیش میرس له كه واته ئه وروپا، یه كێتی نه یاری دژی له هه بێت نه یارێك ئ��ه وه ی پێش بگه ڕێت، ده ره كی پشتیوانیی بۆ و مورسی ده وڵه تانی ناوچه كه و جیهانیش خۆیان شاره ده ڕشت پاره یان و ده گه ڕان میرس شاری و زیندووكردنه وه ی و نه یار دروستكردنی بۆ

پاشاموه كانی موباره ك و كوده تاكردن.ئیخوان به سه ر ئه مڕۆ كوده تایه ی ئه و كه نییه ئه وه كراوه ، هی و دكتۆر مورسیدا دكتۆر مورسی ملیاره ها دۆالری میرسییه كانی زیندانه كانی نییه ئه وه هی كردبێت، تااڵن پۆل و شۆڕشگێڕ خه ڵكی له پڕكردبێت ئه وه هی دابێت، له سێداره گه نجانی پۆل به رته سككردبێته وه ئازادییه كانی نییه و كردبێت ق��ه ده غ��ه خۆپیشاندانی و

نییه ئه وه ش هی داخستبێت، رۆژنامه كانی ئاماده بێت، كورسی له سه ر بێت ساڵ 10به پێچه وانه وه ، بكات، چۆڵ كورسی نه بێت ده كرێت، له دژ كوده تایان كه ئه مڕۆ ئه وان خاوه نی میرس ده یانه وێت له به رئه وه یه ده یانه وێت بێت، خۆی به هێزی ئابووریی هێزه پاشكۆی و بێت سه ربه خۆ میرس نه بێت، ده ره كییه كان و ناوخۆییه كان ده یانه وێت هێزی میرس هێزی گه ل و خاكی میرس بێت، ئه مه كرۆكی ترسی نه یاره كانیانه .

گوندبه گوند و به شار شار نه یاران لێره دا ئا كۆیان دروستده كه ن، نه یار و ده گه ڕێن ئه مه ش پێده كه ن. كوده تایان ده كه نه وه

ده رئه نجامی چه ند راستییه كه ، ئه وانیش:ئاسامنی كه ناڵی ده ی���ان ی��ه ك��ه م: بۆ ل��ه ك��ارداب��وون ب���ه رده وام ناوخۆیی و ناشیرینكردن و لێدانی ئیخوان و حكومه تی دك��ت��ۆر م��ورس��ی و ه��ان��دان��ی خ��ه ڵ��ك له خاوه نی زۆری به شی له كاتێكدا دژی��ان، پاشكۆ و كلك ل��ه و ته له فزیۆنانه ئ��ه م پاره ی به كه موباره كن سه رمایه دارانه ی ئێستاش دامه زراون، میرس خه ڵكی دزراوی خه لیجییه كان و سعودیه نه وتی پاره ی به

ته مویل ده كرێن.له یه كێك مانگێك، چ��ه ن��د پێش نووسه ره گه وره كانی میرس وتی »ته له فزیۆن مورسییه ، دكتۆر ئۆپۆزسیۆنی گه وره ترین 2012 ساڵی ل��ه م��ی��رس«. خه ڵكی ن��ه ك له كۆی 100 سه عات كراوه، توێژینه وه یه ك 15 رۆژان��ه ی وتووێژی و دیدار به رنامه ی كه ناڵی ته له فزیۆنی له میرس، به ته نها له 6-

8% له قازانجی مورسی بوو، واته له 94% له دژی مورسی بووه ، ئه مه رۆژانه !

دووه م: نقومكردنی نه یارانی مورسی به مورسییه وه سه ركه وتنی دوای له پاره وپول، به ده یان سه نته ر و رێكخراو و دامه زراوه ی بێ دروس��ت��ك��راوه ، وه همی ج��ۆراوج��ۆری بن، كارێك و پرۆژە هیچ خاوه نی ئه وه ی تاكه ده كرێت، ته مویل سنوور بێ ب��ه اڵم كارێكیان دژایه تی و هاندانی خه ڵك بوو له له وه ی جگه ئه مه مورسی، و ئیخوان دژی سه رانی ئۆپۆزسیۆن، كه ناڵه كانی ته له فزیۆن، پێگه ئه له كرتۆنییه كان و رۆژنامه كان، رادیۆ، ته مویلكراواندا پێشه وه ی ریزی له ئه مانه

بوون.ئه م پاره به خشینه وه یه و ته مویلكردنه الی میرسییه كان شاراوه نییه ، ئه وه نده به سه كه ناڵێكی خاوه نی كه عوكاشه تۆفیق كه كه سایه تییه كی خۆشی و ته له فزیۆنییه مورسی، نه یاره كانی له یه كێكه و ئیعالمییه دان به وه دا بنێت و بڵێت »ئێمه 6 ملیار و توانیومانه دوو نیومان سه رفكردووه ، ئه وجا ملیۆن و نیو هاوواڵتی بهێنینه سه ر شه قام«.

سێیه م: موحه ممه د به رادعی، حه مدین تریش، زۆری و موسا و عه مر سه باحی، خۆشه ویستی و نین نیشتامنی كه سایه تی و ب��ێ��زراون به ڵكو نین، میرس خه ڵكی گه نده ڵییان تۆمه تی چه ندان هه ریه كه یان به دواوه یه ، ئه وە پاره ی نه وتی خه لیجییه كان كه موباره كن پاشاموه ی ته له فزیۆنه كانی و وه ك ئه وانش كۆده كه نه وه ، بۆ خه ڵكیان

قاره مان ده رده كه ون.

ئیخوانه كان راس��ت��ه چ����واره م: ل��ه ده س��ه اڵت��دا ب���وون، ب��ه اڵم ده ی��ان له هێشتا هه ستیار دام���وده زگ���ای الی���ه ن پ��اش��اموه ك��ان��ی م��وب��اره ك��ه وه له حه زیان ئه مانه ب��ه ڕێ��وه ده ب��ران، سایه یدا له كه ده ك��رد ده سه اڵتێك ئه وه شدا له گه ڵ به اڵم گه نده ڵی بكه ن، ته موزی 3ی تا به رده وامبوون ئیخوان ده كات، به سه ردا كوده تایان سوپا كه هه تا له رۆژی كوده تاوه ، به پێی مه سحی فرۆكه كانی سوپا، ژماره ی خۆپیشاندانی مزگه وتی ل��ه ب��ه رده م ئیسالمییه كان قاهیره ، زانكۆی و ع��ه ده وی رابیعه ی زیاتر بوون له خۆپیشانده رانی ساحه ی گه وره یه درۆی��ه ك��ی ئ��ه وه ته حریر. داواكاریی به ده م سوپا ده وترێت كه پێشرت چۆن هه روه ك چووه ، خه ڵكه وه ئیمزای ده یانوت ئۆپۆزسیۆن سه رانی 22 ملیۆمنان كۆكردووه ته وه بۆ رووخانی نووسه ری هوه یدی فه همی مورسی. گاڵته پێكردنه وه به میرس گ���ه وره ی باری ده یوت »ئیمزای 22 ملیۆن كه س ده وه ره ق��ه ، له ده ك��ات شاحینه 132كوێ له وه ره قانه تان ئه و بڵێن پێامن جاره ئ��ه م سته مه ی ئ��ه م دان���اوه ؟!«. سه ده ی سته می وه ك كرا، ئیخوان له رابوردوو نییه. ئه مڕۆ هه موو ئازادیخواز مرۆڤدۆستانی و دیموكراسیخواز و ئامێزی له ئ��ه وان له گه ڵیانه جیهان ئه م ده توانن گه وره دان، جه ماوه رێكی

قۆناغه سه خته تێپه ڕێنن.

میرس، ل��ه ئیخوانوملوسلمین هه یه ، قوربانیدانیان له پڕ مێژوویه كی تیرۆركردنی گه ر چله كاندا كۆتایی له نه بوایه ره شبگیرییه ئه و و به ننا ئیامم كاته ئه و هه ر ئه وا هاتن، تووشی كه وه رگرتنی توانای گه وره هێزێكی وه ك تا مێژووه وه له و هه بوو، ده سه اڵتیان قوربانی هێزه ئه م موباره ك، رووخانی دیكتاتۆره كانی گ���ورزی ده دات، ب����ه رده ك����ه وێ����ت، ب���ۆ گ���ه وره ی���ی بزانین به سه ئه وه نده قوربانییه كانیان كه جگه له ئیامم به ننا، عه المه و گه وره پیاوێكی وه ك سه ید قوتب و عه بدولقادر عۆده و ده یانی تریش له رابه رانی ئه م حزبه ن كه له سێداره دراون، به درێژایی ئه م ب��ه رده وام موباره كیش، سه رده می زیندانه كاندا له هه زارانیان به هێزه راوه دوو ده دران، سێداره له ب��وون،

ده نران، ماڵ و موڵكیان داگیر ده كرا.موباره كیش رووخ��ان��ی دوای ده ستیان هه ڵبژاردنه كان هێشتا كه هێزه ئ��ه م تر جارێكی پێنه كردبوو،

زۆربه ی تێگه یشتنه كان، به تایبه تی په خشه كانی میدیا، په یوه ستی ڕواڵه تن

نه ك قوواڵیی. میرسیش ڕوونرتین منوونه ی ئه و چۆنیه تییه یه، كه هۆكار و ڕووداوه

ساته وه خته كان شه نوكه و ده كرێن، له م میانه شه وه رشۆڤه و سه رنجه كان ده خرێنه ڕوو. كه چی سرتاتیژیه تێكی

درێژخایه ن له م ناوچه ی ئێمه دا هه یه ، زۆربه ی ڕووداو و كاره ساته كانی پێوه

گرێدراوه . وه ك بڵێی سه رچاوه یه ك هه یه هه رچی لق و پۆپه له وێوه ده ستپێده كات.

ئه مه ی ئه مڕۆ له میرس ڕوو ده دات، به و ساده ییه نیيه ، كه خه ڵك و ئۆپۆزۆسیۆن

بێزار بوونه و ڕژاونه ته سه ر شه قام. ئه مه پالنێكی پێشوه ختینه یه. مرۆڤێكی زۆر نه زانیش عه قڵێ به وه ده شكێ، كه

سه رۆكێكی هه ڵبژێردراو، ناكرێ به ساڵێك لێپێچینه وه ی له گه ڵ بكرێت، چ جای

ئه وه ی ملیۆنان كه سی، به خێراییه كی بێ وێنه، بۆ بهێرنێته سه رجاده ، عه سكه ریش خێراتر ببێته یاریزانی یه كه می سیاسه ت.

له جیهانی به رچاوی ئێمه دا دوو ده وڵه تی ئایینی هه ن ، ئیرسائیل

و ڤاتیكان. هه ردووكیان دووژمنی سه رسه ختی ئیسالمن. سرتاتیژیی

ئیسڕائیل و ئوروپا و ئه مریكا له وه دایه ئه م ناوچه ی ئێمه هه میشه په رته واز، تێكشكاو، نائارام و دواكه وتوو بێت.

له مێژە پالنی دابه شكردنی ئه م ناوچه ی ئێمه كه وتووه ته بواری جێبه جێكردنەوە.

پالنه كه له عێراق سه ری گرت. له سوریا هێشتا له ئارادایه . له لوبنانیش هه روه ها كاری بۆ ده كرێت . بێگومان

ده وڵه تێكی عه له وی به ڕێوه یه . ئنجا ده وڵه تێكی دورزی له سوریا و لوبنان،

هه روه ها ده وڵه تێكی مه سیحیش، ئنجا ده وڵه تێكی قیپتیش له میرس.

دامه زراندنی ئه م ده وڵه تانه له الیه نی جوگرافیيه وه ده كه ونه سه ر سنووره كانی نێوان ئیسڕائیل و مسوڵامنان. ئه و كاتیش

دامه زرانی چه ند ده وڵه تێك له سه ر بنه مای ئیسالمی ده بنه فه رمانی ڕەوش )ئه مری واقیع(. لێره دا چه ند ئامانجێك

بۆ دوژمنانی مسوڵامنان به رده ست ده بن. له الیه ك سنووره كانی ئیسڕائیل

ده پارێزرێن، چونكه هیچ گرفتێك له نێوان مه سیحییه كان و دورزییه كان و

عه له وییه كان و قیپتییه كان نيیه له گه ڵ ئیسڕائیلدا. بوغز و كینه ی ئه مانه ، نه ك

ته نها له مسوڵامنانه، به ڵكو له خودی ئیسالمه، ئه مه ش چاره سه ری نیيه . دووه م

ئه م ناوچه یه ی ئێمه دابه شده بێت بۆ سه ر ده وڵه تی دینی، ئه مه ش وا ده كات، ئه و له كه ی به سه ر ئیسڕائیله وه هه یه كه ده وڵه تێكه له سه ر بنه مای ئایین دروست

بووه، نه مێنێت. گه ش و منای ئابوری و ئاسایشیش هه ره س دێنێت، تاكه واڵت كه خاوه ن هێز بێت، پێویسته ته نها ئیرسائیل بێت. شه ڕی نێوان سوننه و شیعه ش هه ر

له والوه . سێ ساڵه قه سابه كه ی سوریا، مرۆڤ، داروبه رد به به رچاوی خه ڵكەوە

ده سوتێنێت، دونیای دیموكراسیش پێكی پالنه كانیان به رزده كه نه وه !

نه خشه ی كردنی میرس به سوریا و عێراق ده ستی پێكرد. ئامانجی هه ره

گه وره ش الوازكردنی میلله تانی ئێمه یه و دروستكردنی ئه و ده وڵه تانه یه كه له

ناوه ڕۆكدا دژی مسوڵامنه كانن. الوازكردنی مسوڵامنانیش ئامانجی سه ره كیيه بۆ

ئه وه ی وه كو میلله تانی ئه فریقیا و »ئاسیای هه ژار« مبێننه وه بۆ مردن و

له ناوچوون، یان مانه وه به كۆمه كه كانی نه ته وه یه كگرتووه كان، كه له ڕێگای

كڵێساوه ده یبه خشێته وه به هه ژاراندا!

birura_bayan@yahoo.com ژماره )43(، سێشه ممه 2013/7/9، ساڵی یەکەم

12

میسر عێراقێكی تر

عەىل سیرینى

ئیخوان‌باوه‌شی‌جه‌ماوه‌ر‌و‌گورزی‌دیكتاتۆره‌كان

به‌س‌دیموكراسی‌خه‌جاڵه‌تكه‌ن

یه‌كێتی،‌قبوڵكردنی‌بیروڕای‌جیاواز‌و‌سزادانی‌سیاسی و سازانی له نێوانیاندا داوه ، ئه وه ش به یه كێك له و خاڵ و سه روه رییانه دانراوه كه هه میشه له خ��ۆی و پ��ێ��وه ك��ردووه شانازی یه كێتی سیاسیی گۆڕەپانی تری سیاسییه كانی الیه نه هه رچه نده جیاكردووه ته وه . پێ كوردستان هێڵی و سنوور بیروڕا جیاوازیی قبوڵكردنی كاتێك منوونه : بۆ هه بووه ، خۆی س��ووری كاتی له كه كۆمه ڵه دا كۆنفرانسی سێیه م له نێوان یه كێتی و ڕێمی به عسدا دانوستاندنی ناكۆكی به سرتا، مێرگه پان له 1984 ساڵی له ئااڵی ناوی به باڵێك و نێوانیانه وه كه وته شۆڕش له كۆمه ڵه جیابوونه وه ، له گه ڵ ئه وه ی یه كێتی له جیابوونه وه یان بانگه شه ی كه گشتیی سكرتێری له گه ڵ ته نانه ت نه ده كرد، وه ك ئه وه ی له سه ر ڕێكه وتبوون یه كێتیش

دیموكراسی لە ناخیاندا چه كه ره ی نه كردووه ، ئه م بیرمه نده كانی و به ناوڕۆشنبیر خۆ واڵتانه ی خۆمان، سه رده مانێكه به قسه ی زل و بریقه دار خه ریكه كه ڕ و كوێرمان ده كه ن، كه چی هێشتا كوده تاكه هه ڵمی لێهه ڵده ستا، خێرا كه وتنه پیرۆزبایی و هێنانه وه ی پاساوی به شێوه یه كی ئه وه ی وه كو بۆی، نابه جێ دیموكراسییه ی ماسكه ئه و خۆنه ویست ده موچاویان البردبێت و ڕووی ڕاسته قینه ی

نارشین و به دفه ڕیان ده رخستبێت.و عه ملانی گ���ه وره ی كێشه ی ب��ه اڵم ئه وه یه كه خاوه نی لیبڕاڵه كانی الی خۆمان كه ڕۆژئاواییانه شی به رنامه ئه و نیین فیكر له وه ی گه وره تره و قورس زۆر وه ریده گرن، كه ئه مان بۆیان هه رس بكرێت، چونكه ئه وه و پێشكه وتن ساڵه ی چه ندین به رهه می گه شه ی كۆمه ڵگه ئه وروپیه كانه ، جا بابایه كی عه قڵ بچووكی الی ئێمه، به كورتبینی خۆی

فاروق محه ممه د

یه كێتی هه ر له سه ره تای دامه زراندنیه وه وه ك هێزێكی نیمچه به ره یی له چه ند باڵێكی جیاوازی خه تی گشتی، كۆمه ڵه و بزووتنه وه ی له و هه ریه ك كه پێكهاتبوو، سۆسیالیست بااڵنه خاوه نی بیروڕای جیاوازی خۆیان بوون، باڵ سێ كۆمه ڵه شدا خودی له نێو ته نانه ت بوونی هه بوو، كه تێڕوانین و بیروڕای جیاواز د ۆخه ش، ئه و زاده ی هه بوو، نێوانیاندا له بوونی فره ڕایی و بیروبۆچوونی جیاواز له نێو و سكرتێر واقیع، ئه مری به بوو یه كێتیدا پاراستنی له پێناو یه كێتیش، سه ركردایه تیی یه كێتیی ناو یه كێتیدا، گوێی له و ڕا و ده نگه جیاوازانه گرتووه و هه وڵی ڕازیكردنی باڵه كان

د. ئیسامعیل به رزنجی

كوده تا سه ربازییه كه ی میرس زۆر شتی )قولی وابوو ڕووبار بواری وه كو سه ملاند، ڕەش و سپی(ى ده رخست، ئه وانه ی خۆیان ئه وروپا چاوشینه كانی و سپی پێست وه ك نیشانده دا، دیموكراسیی عه یار بیستوچواریان هه ر ن��ه ك ده رك����ه وت پێده فرۆشتین،

قوله پێیان، به ڵكو ناخیشیان قه ترانی ڕەشه .زۆربه یان كه سیاسییه كان له قیروسیا تۆسقاڵێك و چییه سرتاتیج و فكر نازانن

مبێننه وه ، یه كێتیدا له نێو یه كێتی باڵێكی له بیروڕایه جیاوازیی ئه و دواج��ار ب��ه اڵم به هه ستان و نه كرا قبوڵ كۆمه ڵه وه الیه ن تا ش��ۆڕش، ئ��ااڵی سه رانی ده ستگیركردنی بڕیاری كۆمه ڵه دا پلنیۆمی له ڕاده یه ی ئه و به مه ش ده رك���ردن، بۆ له سێده ره دانیان كردن، پاشگه زبوونه وه یان و پاكانه به ناچار ته نانه ت به وه ش ئازادیان نه كردن و بۆ ماوه ی هه ره سی تر جارێكی دوای تا ساڵ چه ند له و ڕانه گه یه ندراو شێوه یه كی به شۆڕش له ئێران، عێراق- جه نگی وه ستانی دوای زیندانی هاوڕێكانیاندا له شاخ زیندانی كران.

كاتێكیش بزووتنه وه ی گۆڕان له یه كێتی جیابووه وه ، له گه ڵ جیاوازیی سه رده مه كه دا، هه ڵمه ت و و نه كرا قبوڵ به سانایی به اڵم

وه كو ڕۆژێكدا و شه و له ده یه وێ و دێت ئه وانی لێبێت، ئاكامی هه ر ئه مه ده بێت.

خاتری له به ر هه ر واشنه بن، ئه گه ر ئه و و هه ڵیانگرتووه كه مه بده ئه ی ئه و لێیده ده ن، ساڵه چه ندین الفوگه زافه ی هه روه ك كردیان، كه نه كه ن ئه وه ده بوایه میدیا ڕۆژئاواییه كان، هه رچه نده خۆشیان له ئیخوان و ئیسالمییه كان نایه ت، به اڵم كاره كه له گه ڵ ئه و بنه ما و بیروباوه ڕە دژیه كبوو كه ئه وان بانگه شه ی بۆ ده كه ن، بۆیه زۆربه یان به كوده تا و پێچه وانه ی دیموكراسی وه سفیان بچووك و گ��ه وره خۆمان الی ب��ه اڵم ك��رد، ته نانه ت لێیان، ده ستخۆشیكردن كه وتنه ئه جێندای ده رده ك��ه وت��ن كه وا ئه وانه شی ئیسالمییه كان له گه ڵ هه یه هاوبه شیان دیموكراسی گڕوگاڵی خه ریكی پێكه وه و دیكتاتۆریه تن، ب��ه گ��ژاچ��وون��ه وه ی و به دیموكراسییان هێشتا كه ده ریانخست

هێرشێكی تووندی ڕاگه یاندن و نانبڕینی نه ك ته نها له سه ر ئاستی حزب، به ڵكو له داموده زگا حكومییه كانیشی لێكه وته وه ، به واتایه كی تر،

به شێوازێكی سه رده مییانه سزادران.سێباره پرسی له ئێستاشدا كاتی له ویالیه تی درێژكردنه وه ی و هه ڵبژاردنه وه باڵه ده ره وه ی له یه كێتیدا، له نێو بارزانی، سیاسیی مه كته بی ده ستڕۆیشتووه كانی بیر وبۆچوونی ده نگ و چه ند حزبه دا، ئه و شێوه ی هه مان به كه ده رك��ه وت��ن، جیاواز جیاوازییه كانی رابردوو بێ سزادان تێنه په ڕی، ئه و حزبه ئه ندامێكی سه ركردایه تیی دواجار ته نها ئ��ه وه ش درا. س��زا ته جمیدكردن به واتایه كی به ڵكو نییه ، ئاسایی سزادانێكی هه ڵگرتووه . خۆیدا ه��ه ن��اوی له قووڵی

لۆجیكی ئه وانیش قبووڵه ، خۆیان مه رجی بیرده كه نه وه ، دیموكراسی( )عه سكه ر به هه ریسه كه شینی نه بووه هیچ هێشتا كه ترسی وه رنه گرتووه ، ده سه اڵتیان ده ك��ه ن، له به رئه وه ی ئه مه ش هه یه ، له ده ستدانیان كه نادیموكراسین، كلتوورێكی میراتگری

ئێستا به بۆچوونی خۆیان دژایه تیی ده كه ن.خراپه ش باره ئه م سه ره كیی هۆكاری له بار ژینگه یه كی نه بوونی بۆ ده گه ڕێته وه دیموكراسی، موماره سه ی بۆ گونجاو و ئه مه الی نوخبه ی سیاسی و فیكریش هه ر دژایه تیی كه واده زانن هه ر به و شێوه یه یه ، كرد، ئیسالمییه كانت ته وژمه و ئیسالم و لیبڕاڵ ئۆتۆماتیكی شێوه یه كی به ئیرت دیموكراسیخوازیت، بێئاگا له وه ی هه ڵگرتنی ئه و فیكره و خۆگونجاندن له گه ڵیدا، پێویستی به قوربانیدان و له ده ستدانی زۆر شت هه یه ،

له ناویشیاندا له ده ستدانی ده سه اڵت.

ناڕازی و ده نگه كپكردنی و سنوور دانانی سه ركردایه تی، یه كێتی و نێو جیاوازه كانی ناو ج��ی��اوازه ك��ان��ی ده ن��گ��ه ب��ۆ په یامێكه یه كێتی، به وه ی هه ر كه س له هه ر پۆست و هه ڵوێستی و جیاواز ده نگی بێت، پله یه كدا باڵه پێچه وانه ی به هه بێت، خۆی تایبه تی سیاسیی مه كته ب ناو ده ستڕۆیشتووه كانی ئه ندامه چاره نووسی هه مان حزبه ، ئه و چاوه ڕێی سه ركردایه تی ته جمیدكراوه كه ی

ده كات و بێ سزادان ده ربازی نابێت.یه كێتی نێوان له جیاوازی چیرت بۆیه نه ماوه ، سرتاتیجییه كه یدا هاوپه یامنه و كه بكات ئه وه بۆ بانگه شه ناتوانێت چیرت بیركردنه وه و ئازادیی خاوه نی نێوخۆیدا له

بیروڕای جیاوازه و شانازیی پێوه بكات.

ئیسالمییه كانیان سه رده مانێك ئاخر به ب��ڕوای��ان كه ب��ه وه ی ده ك��رد تۆمه تبار و هه ڵبژاردن و ده س��ه اڵت ده ستاوده ستی حوكم، وه رگرتنی بۆ نییه ئاشتییانه ڕێگای له به رگری ئ��ه وه ی ده بینین ئێستا كه چی به و ده ك��ات دیموكراسی پڕەنسیپه كانی ده سه اڵت ده چێته هه ڵبژاردن شه رعییه تی له سه ربازییه هێزی به كارهێنانی دژی و ئیسالمییه كانن، سیاسییه كاندا، ملمالنێ ئ��ه وه ش��ی پ��ێ��چ��ه وان��ه ی ئ���ه وه ده ك���ات، ئێمه نازانم جا عه ملانیه تن، بانگه شه كارانی ئه ده بیاتی كه تێنه گه یشتووین زمانه له و ئ��ه وان ی��ان پ��ێ��ن��وورساوه ، دیموكراسیی ته رجه مه یه كی شه ل و سه قه تیان بۆ كردووه .

ئه وه یه بۆیان پێشنیارم به هه رحاڵ شیعار بیكه نه بدۆزنه وه تر شتێكی بچن دیموكراسی چیرت خ��ۆی��ان، به رنامه ی و

خه جاڵه تی الی خه ڵك و مێژوو نه كه ن.

كامه ران حه سه ن

ته ندروستی به رپرسانی كه ئێستا ئه م »چاره سه ركردنی« له سه ر قسه دوای به كه دڵنیابه ده ك��ەن، گرفته میكانیزمێكدا ده گه ڕێن كه قازانجی زیاتر بێت. بۆیان، مسۆگه ر كه هه یه له وه ی له گه ڵ گه وره گرێبه ستێكی منوونه بۆ كۆمپانیایه ك یان جیهانی ده زگایه كی قازانجێكی ئه نجامدا له ده ب��ه س��ن، گرێبه سته وه ئ��ه و ل��ه ڕێ��ی گ��ه وره ت��ر ده كه ن، وه كو له وه ی كه له تێكه ڵبوونی ده كه وێت. ده ستیان كه رته كه وه دوو یان جیاكردنه وه كه به شێوازێك ده كه ن كه رتی له پرۆژەكانیان و بزنس كه وه كو بكات، زیاتر قازانجی تایبه ت ئه وه ی پێش هه ر هه یه . ئێستا له وه ی بكرێت، جیاكردنه وه كه له سه ر قسه بیدعه ی ئێستا، وه زی��ره ی ئه م خودی به له كه داهێنا، تایبه ت«ی »نیمچه گشتی كه رتی ڕووتی تایبه تكردنێكی مسۆگه ركردنی بۆ و نییه تر هیچی

قازانجی زیاتره له سیستمه كه دا. زۆر حكومی به رپرسانی ب��ه ی��ان: جه خت له كه رتی تایبه ت ده كه نه وه ، كه ماناكانی بڕەخسێرنێت، بۆ بواری ده بێت

پشت ئه م جه ختكردنه وه یه كامانه ن؟د. گۆران عه بدوڵاڵ: ئه م ته قه الیه ی كه رتی بۆ به رپرسه كانی و حكومه ت ته ندروستیدا، ب���واری ل��ه تایبه ت نییه دكتۆرایه ك و ماسته ر به پێویستی له سیستم و سیاسه تی ته ندروستیدا بۆ به و كورتی به تێبگه ین. لێی ئه وه ی كوردی، به رپرس و سیاسییه كانی خۆمان له هه یه شێریان پشكی و هاوبه شن پرۆژە ته ندروستییه كانی كه رتی تایبه ت. نییە ته ندروستی تایبه تی پرۆژەیه كی به ده رم��ان��ه وه ، بردنی و هێنان به بازرگانیكردنی كه ره سته ی پزیشكییه وه ، نه خۆشخانه وه ، دروس��ت��ك��ردن��ی ب��ه بۆ نه خۆشه وه هێنانی و ب��ردن به به چ��اره س��ه ر، وه رگرتنی بۆ واڵت��ان كۆمپانیا له گه ڵ به سن گرێبه ست و كه حیزب لۆكاڵییه كانه وه ، و جیهانی

سیاسییه كان ده ستیان بۆ نه بردبێت. كه دۆخه كه ئاوه ها بوو، هیچ سه یر نابێت كه له ئاستێكی بااڵی حكومه تدا سیستمی به تایبه تكردنی بۆ بانگه شه ئ��ه وه ، ن��ه ك بكرێت. ت��ه ن��دروس��ت��ی ته ندروستی ناله باری دۆخ��ی به ڵكو خۆش خه ونێكی گشتیدا، كه رتی له بازرگانه كانی گ��ه وره ی ئاواتێكی و كه ته ندروستین. تایبه تی كه رتی بواری ده تۆرێن گشتی كه رتی له هاوواڵتیان له وێ چاره سه ر كه سڵده كه نه وه و هاوبه شه كانیان و بازرگانه كان وه رگرن، له سیاسییه كان، قازانجی زیاتر ده كه ن. ده سه اڵتی گوێنه دانی و بێباكی بۆیه له ناو ك��اره س��ات��ان��ه ی ب��ه و سیاسی ڕووده ده ن، گشتییه كاندا نه خۆشخانه نه زانین و ب��ێ��ده س��ه اڵت��ی ل��ه ته نها به ڵكو نییه ، نابه رپرسیارێتییه وه و تۆراندنی بۆ نافه رمییه سیاسه تێكی خه ڵك له كه رتی گشتی و هاندانیان بۆ و بزنس و نه خۆشخانه له ڕوو ئه وه ی

پرۆژەكانیان بكه ن له كه رتی تایبه ت.

پارێزگای ل��ه ته ندروستی وه زی���ری ده توانێت ت��ه واوه ت��ی به سلێامنیش ملمالنێ له وێشدا نه خێر، ببینێت، رۆڵ نیشتیامنی یه كێتیی ناوخۆییه كانی

كاریگه ریی هه بووه له سه ر كاره كانی. ته ندروستی به رپرسانی ب��ه ی��ان: و گشتی كه رتی تێكه ڵبوونی له ب��اس له یه كێك و وه ك ده كه ن تایبه ت كه رتی تێكه ڵبوونه چۆن ئه م كێشه كان ده یبینن،

دروستبووه و گرفته كانی چین؟د. گۆران عه بدوڵاڵ: من پێم سه یره ، و هۆكار خۆی ته ندروستی وه زاره ت��ی ماوه یه كی كێشه یه. ئه و سه رچاوه ی زۆره ئێمه ومانان داوای چاره سه ركردنی به رپرسه كانی ده كه ین. كێشه یه ئه و وه زاره تی ته ندروستی به كۆن و تازه وه جیاكردنه وه ی له به رده م ڕێگرن خۆیان و گشتی كه رتی له تیابه ت كه رتی به و دۆخه . هۆكارێكی زۆر كۆتاییهێنان ساده ش هه یه له و ڕێگرییه ، كه ئه ویش ئ��ه وه ی��ه خ��ۆی��ان زه ره رم��ه ن��د ده ب��ن. بۆ ته ندروستی وه زاره تی به پرسه كانی نه خۆشخانه ی و پرۆژە و بزنس خۆیان تیابه تدا، كه رتی له هه یه تیابه تیان ئه وه نه یانبێت، خۆیان بۆ ئه گه ریش و هاوبه شی جۆره كان له به جۆرێك تایبه تیش شه ریكایه تییان هه یه . كه رتی گشتییه وه كه رتی به سه ر مشه خۆری ئه وه نده ی منوونه ، بۆ هه ر ده ك��ات. نه خۆش له عیاده كانی بازاڕەوه داخیلی نه خۆش هێنده ده كرێت، نه خۆشخانه به یانیانه وه ئیستیشارییه كانی ل��ه كورتی به ناكرێت. نه خۆشخانه داخڵی بازرگانه كانی بواری ته ندروستی، كه رتی كۆكردنه وه و بۆ به كارده هێنن گشتی تایبه ت، كه رتی بۆ نه خۆش ڕاكێشانی ڕەوانه یان تایبه ته وه كه رتی له دواتر ئه وه ی بۆ گشتی، كه رتی بۆ ده ك��ه ن مه رسه فه كانی خۆیان بخه نه سه ر شانی حكومه ت و له كۆتاییشدا قازانجه كانیان

زیاد بكات.

ژماره )43(، سێشه ممه 2013/7/9، ساڵی یەکەم

15

خاوەىن ئیمتیاز و سەرنووسەر: هاوژین عومەر کەریم

hawzheenk@yahoo.com07701543488

بەڕێوەبەرى هونەرى:ڕەوشت محەمەد

rawshtmail@yahoo.com07501112083

بەڕێوەبەرى کارگێڕى:جیهانگیر ئەحمەد

bayanreklam@yahoo.com07702455504

ناونیشاىن بەیان لە ئینتەرنێت:www.bayanpress.net

E.mail: bayanpress@yahoo.comwww.facebook.com/bayanpres

ئەنداماىن بۆرد:سەاڵح ساالر

ئیدریس سیوەیىلمحەمەد جەمال

ناونیشان: سلێامىن - شەقامى ئیرباهیم پاشا - تەالرى بنار نهۆمى پێنجەم - شوقەى ژمارە 3. تەلەفۆن: 07480605181 بایی )750( دینارە

رۆژنامەیەکى سیاسیى گشتیى ئەهلییە

گفتوگۆ

بۆیه بكات، مسۆگه ر كه مدا ماوه یه كی عاجیباتی نییه كه به رپرسه سیاسییه كان تری بواره كانی وه كو تێبكه ن، ڕووی ئۆتۆمبیل و چیمه نتۆ و جگه ره وه كو و نه وت مۆنۆپۆلی بكه ن. پێشم وا نییه سیاسییه كان و ده سه اڵتی سیاسیی ئێمه به كۆمه ڵێك میكانیزم و ڕێگه چاره ڕازی بن كه زه ره ر له گیرفان و داهاتی خۆیان

بدات. ل��ه الی��ه ك��ی ت�����ره وه ، ه��ه رچ��ی ب��واری و سیستمه كه له ڕەخنه یه ك هه ر یا بگرین، تایبه تی به ده رم��ان ده سه اڵتی یه كسه ر بكه ین، پێشنیارێك ته ندروستی به كاریده هێنێت بۆ قازانجی ئابووری. بۆ منوونه ماوه ی چه ند ساڵێكه شاره زایان و دڵسۆزان و رۆژنامه نووسان و پزیشكان و كارمه ندانیش قسه له سه ر ده كه ن، ده رمان بواری بێسه روبه ریی ته ندروستی وه زاره ت��ی ئه وه ی له باتی به دوای چاره سه ری بنه ڕەتی و ڕێشه یی بگه ڕێت، كوردستاندا له كێشه كان بۆ له گه ڵ گوماناویی گرێبه ستێكی چوو به ست، »به ریتانی« كۆمپانیایه كی ئه و و ئێمه زانیارییه كانی به پێی كه دۆكیۆمێنتییانه ی له ژێر ده ستامندایه ، له ته نها 2011 - 2010 ساڵه كانی ماوه ی سێ پاوه نی له سه ر حیسابه به نكییه كه ی هه بووه ، جگه له گرێبه سته كه ی له گه ڵ حكومه تی هه رێم، ئه زموونێكی ئه وتۆی نییه ، كۆنرتۆڵكردن ده رم��ان ب��واری له كه ئه وه یه بیكات كه كارێك ته نها وه رده گرێت ده رمانه كان له منوونه دنیا شوێنێكی چ له نازانێ كه س و ڕاپۆرت به دوات��ر و تاقییانده كاته وه ئاگادارده كاته وه . هه رێم حكومه تی پێ شتامن یه ك ته نها ڕاستییانه ئه م وه زاره ت��ی ئه وه یه ئه ویش كه ده ڵێن، ته ندروستی و ده سه اڵته كه ی ئه وه نده ی له خه می ئه وه دان كه له ڕێی گرێبه ست بزنسدا ئ��ه و و كۆمپانیا ئ��ه م له گه ڵ له ئه وه نده بكه ن، قازانج خۆشیان

ته ندروستی دۆخی باشرتكردنی خه می منوونه بۆ نین. هاوواڵتیاندا ژیانی و ته ندروستی وه زاره ت���ی به رپرسانی لۆكاڵییه كۆمپانیا ئه و له خودی خۆیان سوودمه ندبوون كه به قاچاغ ئاڤاستینی كۆمپانیایه ئه و كوردستانه وه ، هێناوه ته وه زاره ت��ه ك��ه به رپرسانی بۆ گه شتی گاڵته جاڕییه كه دوبه ی. بۆ ڕێكخستووه كه به رپرسه ی ئه و خودی كه ئه وه یه ئێستا كۆمپانیاكه ، له بوو سووده مه ند

سه رۆكی لیژنه ی لێكۆڵێنه وه یه . له سه ر پرسیار دۆخ����ه دا، ل��ه م بۆ »گ���ون���ج���او« م��ی��ك��ان��ی��زی��م��ی چ��اره س��ه رك��ردن��ی دۆخ���ی ده رم���ان

پرسیارێكی بێهوده یه . ملمالنێكانی ئێستادا له ب��ه ی��ان: و كاریگه ری پارتی و یه كێتی نێوان سیسته می له سه ر چین ده ركه وته كانی

ته ندروستی له هه رێمی كوردستاندا؟ملمالنێیه ئه و عه بدوڵاڵ: گۆران د. له ناو وه زاره تی ته ندروستیدا به ئاشكرا دیاره . ئه وه ی ڕوونه ئه وه یه كه وه زیری له ئه وتۆی ده سه اڵتێكی ته ندروستی نییه ، پارتی ده سه اڵتی ژێر پارێزگاكانی ته نها ده توانێت له سلێامنی و گه رمیان رۆڵێكی كه م ببینێت. بۆ منوونه له میانی كێشه ی ئاڤاستیندا، وه زیری ته ندروستی فه رمانگه ی ب��ه ڕێ��وه ب��ه ری الی��ه ن له سه رزه نشت هه ولێره وه ته ندروستیی كردووه په له ی كه ئه وه ی له سه ر كرا هه روه ها بڕیاره كاندا. ده ركردنی له هه ن ته ندروستی ده زگ��ای كۆمه ڵێك پارتی ده سه اڵتی ژێر ناوچه كانی له ناتوانێت نه ك ته ندروستی وه زیری كه ده س��ت��ی��ان ب��ۆ ب��ب��ات، ب��ه ڵ��ك��و هیچ بۆ نییه . له سه ریان زانیارییه كیشی منوونه نه خۆشخانه ی دڵ له هه ولێر، له ده ره وه ی ده سه اڵتی وه زیر و وه زاره تی ته ندروستییه و كه س نازانێت داهات و

خه رجییه كانی بۆچ قاسه یه ك ده ڕۆن. كه نییه ئه وه مانای ئه وه به اڵم

دکتۆر گۆران عه بدوڵاڵ، ش�ارەزا لە سیاسەىت تەندروستى:

كۆمه‌ڵێك‌ده‌زگای‌ته‌ندروستی‌هه‌ن‌له‌‌ناوچه‌كانی‌پارتـــی،‌وه‌زیری‌ته‌ندروستی‌هیچ‌زانیاریی‌له‌سه‌ریان‌نییه‌

* گۆران عه بدوڵاڵ سابیر* ساڵی 1978 له دایكبووه .

* ساڵی ٢٠٠٣ کۆلێژی پزیشكیی زانکۆی سەالحەددینی تەواوکردووە* ساڵی ٢٠٠9 ماستەری لە سیاسەتی تەندروستی لە ئەمریکا بەدەستهێناوە.

* ساڵی ٢٠11 دەستیکردووە بە خوێندنی دکتۆرا لە سیاسەتی تەندروستیی نێودەوڵەتی لە زانکۆی ئەدەنبرەی به ریتانیا.

* ساڵی ٢٠1٣ بڕوانامەی کۆلێژی پزیشکیی شاهانەی به ریتانیای پێ بەخشراوە.* جگه له چه ند توێژینه وه ی زانستی به زمانی ئینگلیزی، دوو به رهه می زانستیی به زمانی

كوردی چاپكردووه .

»»پڕۆفایل

««

««

««

نه خۆشی و ده رده سه ریی هاوواڵتیان بۆ قازانجی ئابووریی كۆمه ڵێك بازرگانی بواری ته ندروستی به كارده هێنرێت

ئه و كۆمپانیایه ی به قاچاغ ئاڤاستینی هێناوه ته كوردستانه وه ، گه شتی بۆ به رپرسانی وه زاره تی ته ندروستی ڕێكخستووه بۆ دوبه ی

به رپرسه كانی وه زاره تی ته ندروستی بۆ خۆیان بزنس و پرۆژه و نه خۆشخانه ی تایبه تیان

هه یه له كه رتی تایبه تدا

منداڵێكی پێنج سااڵن، ته نها له سه ر ئه وه ی پسوڵه ی چوونه ژووره وه ی

پێنه بوو، نه یانهێشت بچێته ژووره وه له نه خۆشخانه و گیانی له ده ستدا

www.bayanpress.net

ژماره )43(، سێشه ممه 2013/7/9، ساڵی یەکەم

14

گفتوگۆ

بۆ دۆخی ئێوه به یان: خوێندنه وه ی له چییه ته ندروستی سیستمی ئێستای

هه رێمی كوردستاندا؟دۆخ��ی ع��ه ب��دوڵ��ا: گ����ۆران د. ته ندروستی له كوردستاندا له قه یرانێكی زۆرب���ه ی به پێی م��ه ت��رس��ی��داردای��ه . به ره و كوردستان جیهانییه كان، پێوه ره ڕووی له ده ڕوات نادیار داهاتوویه كی نه خۆشی الیه كه وه له ته ندروستییه وه . و ده ردوبه اڵكانی سه ده كانی ناوه ڕاست و زه مانی زوو له كوردستاندا ئاماده ییان هه یه . له كوردستاندا سااڵنه ڕووبه ڕووی نه خۆشییه كانی ئه نفله وه نزا، كۆلێرا، ماڵتا، تای گرانه تا، گه ڕبوون، پێست، ئه مانه ده بین، ڕشانه وه و سكچوون زه مه نه ب��ه م س��ه ر نه خۆشیگه لێكن واڵتێكی و كۆن زه مانێكی هی نین، و ته كنه لۆژیا له دوور و دواكه وتوو له والشه وه پێشكه وتنن. و مۆدێرنه نه خۆشی و ده رده كانی مۆدێرنه و واڵته تێكردووین، ڕووی پێشكه وتووه كانیش و جگه ره خواردن و نه جواڵن هۆی به كێشه و ئۆتۆمبیل خێرای لێخوڕینی كۆمه اڵیه تییه كانه وه . و ده روون���ی بۆیه شه نه خۆشییه كانی شه كره ، فشاری دڵه ڕاوكێ، خه مۆكی شێرپه نجه ، خوێن، س��ه ره وه دا ئه وانه ی پاڵ له ...هتد و و ده رد كوردستان كورتی به ده بیرنێن. زه مه نه كه ی ه��ه ردوو نه خۆشییه كانی ك���ۆك���ردووه ت���ه وه . ل��ه ب��ه رام��ب��ه ردا سه قه تیشامن ته ندروستیی سیستمێكی ڕووبه ڕووبوونه وه ی توانای نه ك هه یه ، نییه ، س��ه ره وه ی نه خۆشییانه ی ئ��ه و به ڵكو سیستمێكه كه بۆخۆشی به ده ست كه ده ناڵێنێت، نه خۆشییه وه كۆمه ڵێك له بنه ڕەتدا هۆكاری سیاسی و ئابووری ئه گه ر داخه وه به هه یه . زانستییان و نییه دوور بێت، ب��ه رده وام دۆخه ئه م كاره ساتی مرۆیی گه وره ی لێبكه وێته وه . كێشه له باس به ڕێزتان به یان: هه نووكه ییه كان و كێشه درێژخایه نه كان ته ندروستیدا، سیستمی له ناو ده كه ن

به دیاریكراوی مه به ستان چییه ؟كۆمه ڵێك عه بدوڵا: گ��ۆران د. بۆ به كاریانبهێنین هه یه ئامراز و ڕێگا ته ندروستی سیستمی له تێگه یشنت و هه نووكه یی كێشه كێشه كانی. و له و یه كێكن درێژخایه نه كان، كێشه كێشه ی گرنگرتین پێموابێت ئامرازانه . رۆژان��ه و ب���ه رده وام كه هه نووكه یی و نه زانین ده كه ین، له گه ڵ مامه ڵه ی كه ئه وانه یه نه شیاویی و ناهۆشیاری

له م دیمانه دا، دكتۆر گۆران عه بدوڵاڵ، شاره زا له سیاسه تی ته ندروستی، باس له ره وشی ته ندروستی له هه رێمی كوردستان ده كات. تیشك ده خاته سه ر ئه و كه موكورتییانه ی له سیستمی كارگێڕی و ته ندروستیی هه رێمی كوردستان هه ن، ئه و له وباره ره یەوه ئاما ژه به وه ده دات كه هه ردوو حزبی ده سه اڵتدار ئه و كه رته یان به ئاقارێكی خراپدا بردووه ناوچه كانی له هه ن ته ندروستی ده زگای كۆمه ڵێك بۆیه هه ر كردووه ، به حزبییان و پارتی، وه زیری ته ندروستی هیچ زانیاریی له سه ریان نییه. سه باره ت به دۆسیه ی ده رزیی ده ڵێت: گۆران دكتۆر له ده ستدا، چاویان هاوواڵتی ژماره یه ك به هۆیه وه كه ئاڤاستین به رپرسانی وه زاره تی ته ندروستی خۆیان له خودی ئه و كۆمپانیا لۆكاڵییه سوودمه ند بوون به رپرسانی بۆ گه شتی كۆمپانیایه ئه و كوردستانه وه ، هێناوه ته ئاڤاستینی قاچاغ به كه

وه زاره ته كه ڕێكخستووه بۆ دوبه ی.

گفتوگۆ: فازیل ئه حمه د

به ڕێوه ده به ن ته ندروستی سیستمی ئه و سه ره تاییه كانی هه ره چه مكه له سیستمه . ئه وانه ی سیستمی ته ندروستی له وه زی��ری��ش��ه وه ، به ب��ه ڕێ��وه ده ب��ه ن زیاتر حیزبی كاره كته ری كۆمه ڵێك كۆمه ڵێك ئ���ه وان ن��ی��ن. ت��ر هیچی ته ندروستین، كارمه ندی و پزیشك تووندوتۆڵیان هاوپه یامنێتییه كی كه ئه و هه یه ، سیاسی ده سه اڵتی له گه ڵ به رژەوه ندییه ب��ۆ هاوپه یامنێتییه له به شێك و خ��ۆی��ان تایبه ته كانی حیزبه كانیانه، به سه ر كه توێژەكانیان كێشه یه كی ئ��ه م��ه ب��ه ك��ارده ه��ێ��ن��ن. پێویستی هه نووكه ییه ، و ب���ه رده وام ده موده ست و خێرا چ��اره س��ه ری به ه��ه ی��ه . پ��ێ��م��واب��ێ��ت ه��ه ڵ��ب��ژاردن��ه هه لێكی كوردستان چاوه ڕوانكراوه كانی سیستمی ڕزگ��ارك��ردن��ی ب��ۆ زێڕینه له و كوردستان خه ڵكی و ته ندروستی ده سه اڵته ته ندروستییه ی كه له شكست سیستمه كه ب��ۆ ت��ری هیچی زی��ات��ر

به رهه منه هێناوه . سیستمی ت����ره وه ، الی��ه ك��ی ل��ه كۆمه ڵێك گیرۆده ی ئێمه ته ندروستیی سااڵنی له كه درێژخایه نه ، كێشه ی ڕاب�����وردوودا ك��ه ڵ��ه ك��ه ی��ان ك���ردووه ، و و سرتاتیژ پالن و كات به پێویستیان چاره ئه وه ی بۆ هه یه ، نه فه سدرێژی بكرێن. به شێك له و كێشانه په یوه ندییان له هه یه سیاسییه وه عه قلیه تی به ته ندروستی به به رامبه ر كوردستاندا به ته ندروستی سیستمی و گشتی به ئێمه سیاسییه كانی منوونه ، بۆ تایبه تی. ته ندروستی سیستمی خۆیان چونكه به الیانه وه نییه گرنگ به كارناهێنن، چۆنه . و چییه سیستمه كه دۆخ��ی درێژخایه نه كانی كێشه له به شێك ته رخاننه كردنی به په یوه ندیی تر ب��ودج��ه ی��ه ك��ی ش��ی��اوه وه ه��ه ی��ه بۆ ڕاسته وخۆ دیسان كه سیستمه كه ، سیاسی ده سه اڵتی بێمنه تیی گرێدراوی )چونكه له سیستمه كه و سه ركرده كانه ئه ته وانن بیانه وێت كوێ له خۆیان له جگه ئه مه وه رگ���رن(. چ��اره س��ه ر

كۆمه ڵێك كێشه ی درێژخایه نی تر.به رپرسیارێتی چه مكی ب��ه ی��ان:

ده كه وێته كوێی ئه م سیستمه وه ؟له یه كێك عه بدوڵا: گ��ۆران د. سیستمی سه ره كییه كانی خه سڵه ته ت��ه ن��دروس��ت��ی��ی ئ��ێ��م��ه ، ڕاك���ردن���ی له سه رپرشتیاره كانیه تی و به رپرس وه زاره تی به رپرسانی به رپرسیاریه تی.

هه بێت ته ندروستییه كت وه زی���ری 30 كه نییه ئه وان هه ڵه ی ئه وه بڵێت چاویان ئه وه وه به رچاوی به هاوواڵتی كه وه زیره ئه وه نه خێر، له ده ستداوه . پێویسته و ئاخیره و یه كه م به رپرسی به تێبگات، به رپرسیاریه تییه له و باش پێچه وانه وه شوێنه كه ی چۆڵكات باشرته . سیسته می له ناو هاوواڵتی به یان:

ته ندروستیدا سه نته ره یان په راوێز؟هاوواڵتیانی عه بدوڵا: گۆران د. نین په راوێزیشدا سه نته ری له ئێمه به داخه وه ته ندروستیدا، سیستمی له په راوێزه كانن هه موو پ��ه راوێ��زی له سیستمی له سیسته مه كه دا. له ناو ت��ه ن��دروس��ت��ی��ی ئ��ێ��م��ه دا ح��ی��زب و پۆست سه نته ردان. له داروده سته كانی سیستمی ده سه اڵته كانی و كورسی و و ج���ه رگ و چ��او ل��ه ته ندروستیی گرنگرتن. خه ڵك گورچیله ی و دڵ و كه سێك ك��ه لێبوو گ��وێ��ت ك��ه ی به به رامبه ر تاوانێك له سه ر به رپرسێك هاوواڵتیان له پۆسته كه ی الدرا، یا خۆی ده ڵێین ئه وكات ده ستیله كاركێشایه وه ، خستووه ته هاوواڵتیانی سیستمه كه كه س��ه ن��ت��ه ری گ��رن��گ��ی��دان��ی خ��ۆی��ه وه . »الزۆ ناوی به سااڵن پێنج منداڵێكی پسوڵه ی ئه وه ی له سه ر ته نها سه الم« نه یانهێشت پێنه بوو، ژووره وه ی چوونه بچێته ژووره وه له نه خۆشخانه و گیانی سه رزه نشت له سه ر كێی له ده ستدا، به هۆی عه بدولباقی« »ك��ه ژاوه ك��را؟ گیانی الموباالتییه وه و پشتگوێخسنت دادگاییكرا؟ له سه ر كێی له ده ستدا، به هه مان شێوه ؟ »سه ربه ست غه فور« له ژێر ق��ه اڵدزێ له عه بدوڵا« »سه نا

به رپرسیارن شوێنه ئه و تا ته ندروستی ده كه نه وه ، تازه نه خۆشخانه یه كی كه نوێ ت��ه ن��دروس��ت��ی��ی بنكه یه كی ی��ا دروستده كه ن، یا ئامێرێكی تازه ده كڕن، یا نه شته رگه رییه كی ده گمه ن ده كرێت. خۆشه پێیان وه زاره ته ئه و به رپرسانی له و كاتانه دا بێنه سه ر ته له فزیۆنه كان و له میدیاكانه وه شانازی به سیستمه كه و كاتێك به اڵم بكه ن، »ده ستكه وته كانی« كه ده كرێن، كوێر هاوواڵتی 30 كه به له ده ستده دات گیانی هاوواڵتییه ك هۆی ده رزی و ده رمانی ئێكسپایه ره وه ، نه خۆشخانه یه ك دروستكردنی كاتێك گه نده ڵی دنیایه ك و دواده ك��ه وێ��ت ده رزی���ی كاتێك ده ب��ێ��ت، ئ��اش��ك��را و م��اوه ب��ه س��ه رچ��وو ئه نسۆلینی ژیانی و به كارده هێرنێت ناكاریگه ر كاتێك مه ترسییه وه ، ده خاته هاوواڵتیان ته ندروستییه كانی بنكه و نه خۆشخانه بێبه شده كرێن دوورده سته كان ناوچه ته ندروستی، خزمه تی كه مرتین له داوای هاوواڵتیان و رۆشنبیران كاتێك كاتانه ئه و ده كه ن، به پرسان سزادانی نادۆزیته وه . به رپرسیار و به رپرس یه ك ده رم��ان��ی كێشه كه ی ل��ه من��وون��ه ب��ۆ هاوواڵتی 30 كوێركردنی و ئاڤاستین ل��ه ش���اری ه��ه ول��ێ��ر، ب��ه ڕێ��وه ب��ه ری نه خۆشخانه ی ڕزگاری دەیوت »هه ڵه ی فه رمانگه ی له ده رمانه كه نییه ، ئێمه ته ندروستی هه ولێره وه بۆمان هاتووه «. هه ولێر ته ندروستیی فه رمانگه ی ده ی��وت »ئ��ه وه ك��اری وه زاره ت���ه كه گونجاون«. ده رمانه كانی بێت دڵنیا دوای ته ندروستیی وه زی��ری كه چی ه��ه م��ووی��ان ف��ه رم��ووی »ده رم��ان��ه ك��ه فه رمانگه ی و ن��ه ك��ڕدراوه ئ��ه وان الی ب��ه رپ��رس��ه «. هه ولێر ته ندروستیی و هه ست ب��ه گاڵته جاڕی ل��ه ئه مه نییه . دیكه هیچی زیاتر خه ڵك سۆزی كه سیستمێكداین ب��ه رده م له ئێمه مه رجه كانی كه مرتین له به تاڵبووه ته وه وه زی��ری ده ب��ێ��ت به رپرسیاریه تی. فه رمانگه به ڕێوه به ری و ته ندروستی هه ر نه خۆشخانه كان به ڕێوه به ری و به رپرسیاریه تییه كانی له باش و یه كه ئه وانن ئه وه بزانێت و تێبگات خۆی له ئاخیرن و ی��ه ك��ه م به رپرسی ك��ه له كه ته ندروستی كێشه یه كی هه ر ڕووده دات. ده زگاكانیاندا چوارچێوه ی به رپرسیاریه تییه كه ئاستی دی���اره ده گۆڕێت. ده سه اڵته كان به گوێره ی كه گاڵته جاڕییه پێموابێت دیسان

نه بوونی به هۆی و نه شته رگه رییدا پزیشكی به نجه وه مرد، كێی له سه ر درا به دادگا؟ دنیایه ك منوونه ی ترمان هه یه كه به ڵگه ن له سه ر ئه وه ی كه هاوواڵتیان نه ك ئێمه دا ته ندروستیی سیستمی له نه خۆشی به ڵكو په راوێزدان، له ته نها نه گبه تییه كانی و ده رده س����ه ری و ئابووری قازانجی بۆ هاوواڵتیانیش سه فای و كه یف و خۆشگوزه رانی و ته ندروستی بواری بازرگانی كۆمه ڵێك به كارده هێرنێت. سیستمی ته ندروستیی ه��اوواڵت��ی��ان ك��ه خ��ۆش��ه پێی ئێمه به رپرس ئ��ه وه ی بۆ بكه ون نه خۆش بكه ن. زیاتر قازانجی بازرگانه كانی و و به رپرس و بازرگان ئه وه كورتی، به ته ندروستین سیستمی سه رداره كانی و سیستمه كه ن س��ه ن��ت��ه ری ل��ه ك��ه

هاوواڵتیانش له په راوێزدان. هاوواڵتی سی كوێركردنی به یان: نه به رپرسانی ئاڤاستین، ده رزی���ی به و له كاركێشایه وه ده ستیان ته ندروستی نهێنى ده كات، لێپرسینه وه نه حكوومه ت

ئه م شتە چییه ؟یه كێكه ئه مه عه بدوڵا: گۆران د. كه س��ەرس��وڕه��ێ��ن��ەران��ەى شتە ل��ه و واڵته و كوردستان له ب��ه س ڕەنگه هاوشێوه كانی تر ڕووبدات. له واڵتێكدا كه النی كه می مافه كانی مرۆڤ پارێزراو به ڵكو ته ندروستی، وه زیری نه ك بێت، ژێر ده ك��ه وێ��ت��ه حكومه ت ت���ه واوی له ده ستده دات. شه رعیه ت و پرسیار ل��ه واڵت��ێ��ك��دا ك��ه زه ڕڕەی����ه ك ڕێ��ز و حورمه ت بۆ مرۆڤ دابرنێت، به رپرسانی ناتوانن ئێستا جۆره ی به و ته ندروستی و خۆپیشاندان ده یان و ده رچن بۆی

چاالكیی و كۆبوونه وه و ناڕەزایه تی به اڵم ڕووی��ده دا. دانه دادگا و مه ده نی وه زاره تی و حكومه ت ته نها كێشه كه نییه ، سیاسی ده سه اڵتی و ته ندروستی و گشتی به كۆمه ڵگا خ��ودی به ڵكو و ڕێكخراوه كان و مه ده نی چاالكییه میدیاكانیشه . و تر سیاسییه كانی پارته كه م وتارێكی چه ند و كه مپینێك له ته له فزێونی، به رنامه ی سێ دوو و بۆ ك��رد چیامن كۆمه ڵگا وه ك��و ئێمه تاوانه و كاره سات ئه م پروتیستۆكردنی ئایه وه كو كۆمه ڵگا ده توانین گه وره یه ؟ ته ماشای خۆمان بكه ین له ئاوێنه یه ك و شانازی به ئاستی خه مخۆریی خۆمان بۆ یه كرتی و هاونیشتیامنیامنان بكه ین؟ به بۆیه به المه وه سه یر دڵنیاییه وه نه خێر. له بێباكه ئه وه نده حكومه ت كه نییه

ئاست كاره ساتێكی له م قه باره یه دا. قاچاخ ده رم��ان��ی هێنانی ب��ه ی��ان: سیستمی گ��رف��ت��ه ك��ان��ی ل��ه یه كێكه نه كردنی كۆنرتوڵ هۆكاری ته ندروستی، چییه و چۆن بتوانرێت میكانیزمی گونجاو

بدۆزرێته وه بۆ كۆنرتۆڵكردنی؟هیچ ع���ه ب���دوڵ���ا: گ�����ۆران د. تاوه كو نابێت، سه ركه وتوو میكانیزمێك ڕیشه یی و گرنگ گۆڕانكارییه كی ئه و ڕوون���ه دات. ده رم��ان كه یسی له گۆڕانكارییه ش بریتییه له بڕینی ده ستی حیزب له ناو كایه كه . ده سه اڵتی سیاسی و حیزبه كانی ده ستیان بردووه بۆ گه وره ده توانن كه بوارانه ی ئه و بچووكی و قازانجی ئابووری مسۆگه ر بكه ن. هێنان بردن و كڕین و فرۆشتنی ده رمانیش و یه كێكه له و بوارانه ی كه به خێراییه كی له زۆر قازانجێكی ده توانێت ترسناك

دکتۆر گۆران عه بدوڵا، ش�ارەزا لە سیاسەىت تەندروستى:

كۆمه‌ڵێك‌ده‌زگای‌ته‌ندروستی‌هه‌ن‌له‌‌ناوچه‌كانی‌پارتـــی،‌وه‌زیری‌ته‌ندروستی‌هیچ‌زانیاریی‌له‌سه‌ریان‌نییه‌

www.bayanpress.net

www.bayanpress.net

www.facebook.com/bayanpres

www.twitter/bayan2press

Tuesday, No.43First Year, July 9, 2013

political general Newspaper

ئەزموون وەک ئەلتەرناتیڤی دیموکراسی!جۆرج ئۆرۆیل دەڵێت »كەسی لیرباڵ: هێزپەرستە، بەاڵم هێزیشی نییە«.

دیمەنی سیاسی و ئەو واقیعەی حاڵی حازر لە کوردستان و میرس و بەشێک لە واڵتانی تری مسوڵامننشین دەگوزەرێت، بە کورت و پوختی پێامن دەڵێت ئەوە عەملانی و لیرباڵەکانن کە بڕوایان بە دیموکراسی و دەستاودەستکردنی دەسەاڵت و فرەالیەنیی سیاسی و زۆرێک بەردەوام ئەوەی لەگەڵ ئەوان نییە. سیاسی هزری و سیاسەت دنیای نێو تری چەمکی دیموکراسی کەشوهەوایەکی ویستووە نەیان بەاڵم کردووە، دیموکراسییان بانگەشەی فەراهەم بهێنن، دیمەنێکی سیاسیی ساختەیان پیشان داوە، پرۆسەیەکی سیاسییان لەسەر

بنەمای ناعەدالەتی و ناهاوسەنگی دامەزراندووە.ئەوان لەناو واقیعێکی پڕ لە ستەم و سەرکوتکردن و چەوساندنەوە و پەراوێزخستندا، باڵی و شان بە کاتێک ک��ردووە. دیموکراسی لە باسیان بوون، خوڵقێنەری خۆیان کە دیموکراسیدا هەڵیان داوە، کە هیچ نەیار و ئۆپۆزسیۆنێکی ئاشکرا و مۆڵەتپێدراوی خاوەن حوکمیان تەنانەت ئەوان بوونەوە. بێنە نەیانهێشتووە یان نەبووە، جەماوەرییان پێگەی بگەنە گەر بەوەی ئیسالمییەکان، پارتە تایبەتیش بە دەدا، نەیارەکانیشیان نیازی لەسەر

دەسەاڵت، ئەوە مانای کۆتایی دیموکراسی و دەستاودەستکردنی دەسەاڵتە!کاتێک ڕەشەبای بەهاری عەرەبی هەڵدەکات و کەشوهەوای دیموکراسیی ڕاستەقینە دروستدەکات، بارێکی سیاسیی ناساختە و ئۆپۆزسیۆن و نەیاری سیاسییان بۆ دێنێتە بوون، ئەوان باس و خواسی دیموکراسی دەپێچنەوە، بە مانای ئەوەی زۆرکەم گوێبیستی مەسەلەی دوای لە لیرباڵەکان چونکە و عەملانی هێزپەرستانەوە!! ئەو زاری لە دەبیت دیموکراسی لە »ئەزموونی فەرمانڕەوایی« ئێستا باس بەهاری عەرەبی جەنگی دیموکراسییان دۆڕاند، ئەزموونی بارزانی تەنها دەڵێن کوردستان لە دیموکراسی. مومارەسەکردنی نەک دەکەن، سەرۆکایەتیی هەیە و دەبێت هەر ئەو لەو پۆستەدا مبێنێتەوە، لە میرسیش سێکوچکەی کودەتا سوپا(، هێزی و عەملانیەت بە خزمەتکار ئاینیی دەسەاڵتێکی عەملانیەت، )سوپا، پاساوی بە دەکات، دیموکراسی، پیادەکردنی بەرهەمی و مەدەنی دەسەاڵتێکی بەسەر ئەوەی ئەو دەسەاڵتە، ئەزموونی فەرمانڕەوایی نییە!! مەبەستەکەش ڕوون و ئاشکرایە، تەنها

مانەوەی گرووپێکی دیارییکراوە لە دەسەاڵتدا.ئێمە ئێستا لەبەردەم گوتارێکی نوێ و تێزێکی سیاسیی تازەداین. ئێستا الی عەملانی و لیرباڵەکان، ئەزموون کراوەتە ئەلتەرناتیڤی دیموکراسی، جا ئەزموونی شاخ بێت یان شار! هەموانیش هەوڵ بۆ تیۆریزەکردنی ئەوە دەدەن. کێشەی جەوهەرییش ئەوە نییە کەسانێک لەنێو سوپا و بە هاوکاریی ڕۆژئاوای دووڕوو ڕژێمە ملهوڕ و خێڵەکییەکانی کەنداو، بەبێ بنەڕەتی کێشەی دەگۆڕن، سیاسی واقیعێکی و دەکەن کودەتا هزریی، بنەوانێکی هیچ ئەوەیە، کەسانێک لەژێر ناوی ڕۆشنبیر و لە ژێر پەردەی هزر و تەنانەت ئاینیشدا، پاساو بۆ

ئەم هەنگاوە مەترسیدارە دەهێننەوە و ڕەوایەتیی پێدەدەن.دواجار ئێمە مەحکومین بە بەرپاکردنی کۆمەڵێک جەنگ، نەک تەنها پێویستە جەنگی سیاسی بکەین، بەڵکو لەسەرمانە جەنگی ئەو کەس و گرووپانەش بکەین، کە هزر و ئاینیش

دەشێوێنن و دەیانخەنە خزمەتی ملهوڕانەوە.

هاوژین عومه ر

Reklam