БНбД 83-12-01

БНбД 83-12-01

1

Монгол Улсын барилгын норм, дїрэм

Шалны ажлын хєдєлмєр зарцуулалтын норм

Labour input norms for flooring works

ОРШИЛ ХЭСЭГ

1. Энэхїї эмхэтгэлийн нормд дараахь туслах чанарын ба бэлтгэл ажлуудыг тооцсон. Їїнд: Шалны дэвсгэр хэсгийн хогийг цэвэрлэх, хэмжиж тэмдэглэх, ажлын явцад багаж хэрэгсэл, механизмыг ирлэх, засаж сэлбэх арчлах хамгаалах, шалыг гэмтлээс хамгаалах тїр шалавч хийх ажлыг энэхїї эмхтгэлийн нормд оруулаагїй. Хар тосон тїрхлэг, асфальтан бетон чанах ажил энэ эмхэтгэлийн нормд тусгагдаагїй. Энэ ажлыг “Тусгаарлалтын ажил”-ын нормоор їнэлэнэ.

2. Дэвссэн шалны талбайн хэмжээг тодорхойлоход шалны хєвєє эмжээрийн эзлэх талбайг хасахгїй.

3. Тєсєлд заасан налуужилттай шал дэвсвэл хєдєлмєр зарцуулалтыг 1,1-ээр їржїїлнэ.

4. Нормонд материалыг 20 метр хїртэл зайд заахаар тооцсон. Їндсэн ажил гїйцэтгэж байгаа ажилчид материал, эдлэлийг нормд зааснаас илїї зайд зєєвєл нэгдсэн норм їнэлгээний 1 дїгээр эмхэтгэл “Талбайн зєєвєр тээвэр”-ийн нормоор нормчилно.

5. Байгуулалт дээр 2 метр хїртэл радиустай дугуй хэлбэртэй шал дэвсвэл хєдєлмєр зарцуулалтыг 1,2-оор їржїїлнэ.

6. Шалны ажлыг гїйцэтгэх техникийн нєхцлийн дагуу зєвшєєрєгдєх алдасыг дараах хїснэгтэнд зааснаар авна.

д/д Їзїїлэлтїїд Хэлбэлзэлийн хэмжээ хїлцэх алдаа

1.

Шалны элементийн зузаан нь тодорхой тохиолдолд тєсєлд заагдсан хэмжээнээс хэтэрч болох ба хувиас илїї байх ёсгїй.

Єгєгдсєн зузааны 10-ыг

2.

Нэг єрєєний доторхи шалны гадаргуу нь тєслийн налуу ба хэвтээ гадаргуугаас зєрж болох хїлцэх алдаа нь дараах хувь хэмжээнээс хэтрэх ёсгїй.

Барилгын єргєн ба урт нь 25 метр хїртэл байвал 0,2%, 25 метрээс дээш байвал 55 мм- ээс хэтрэх ёсгїй

ТАЙЛБАР: Бусад їзїїлэлтийн хэтрэлтийг тус бїрийн техникийн хэсэгт заасан.

БНбД 83-12-01

2

1 ДЇГЭЭР БЇЛЭГ ШИГТМЭЛ МОДНЫ ТАЙРДАС, ЦАРСАН, БАНЗАН

ШАЛУУД

Техникийн хэсэг 1. Энэ нормд тусгайлан зааснаас бусад тохиолдолд урьдчилан

боловсруулж бэлэн болгосон буюу зайлшгїй тохиолдолд ялзрал їмхрэлээс хамгаалах тїрхлэг тїрхсэн материал, хийц эдлэлээр ажлыг гїйцэтгэхээр тусгасан. Мєн жижиг єрєє тасалгаа ба давчуу нєхцєлд ажил гїйцэтгэх нєхцєл нь хєдєлмєр зарцуулалтад тусгагдсан. /Тусгайлан зааснаас бусад тохиолдолд/

2. Модон хийцийг /шон, багана, тулаас г.м/ суурилуулах нїх ухах ажлыг 2-1-р эмхэтгэл “Гар ба механизмаар гїйцэтгэх газар шорооны ажил”-аар нормчлогдоно.

3. 12-8, 12-9-ын нормыг хэрэглэхдээ 1 м 2 царсан шаланд ноогдох царсан зїймэлийн тоог дараах хїснэгтэнд їзїїлснээр тодорхойлно.

Зїймлийн єргєн мм

Зїймлийн урт, мм-ээр 400 350 300 250 200

90 28 32 37 44 56 85 29 34 39 47 59 80 31 36 42 50 63 75 33 38 45 54 67 70 36 41 48 57 72 65 39 44 51 62 77 60 42 48 56 67 84 55 45 52 61 73 91 50 50 57 67 80 100 45 56 63 74 89 111 40 63 72 84 100 125

4. Царсан хавтгаалжид дараахи хавтгаалжийн хэмжээг авна. Зэрэгцїїлж шаллахад 1,4 х 1,4м хїрээлж шаллахад 0,5 х 1,4м

5. Нормд шалны дэр мод тавих, банзан шал тавих, шалны хєвєє суулгах ажлуудыг хус, хуш модоор гїйцэтгэхээр тооцсон. Хэрэв царс, нїцгэн ховил, хушаар хийвэл хєдєлсєр зарцуулалтыг /12- 1; 12-2; 12-3; 12-14; 12-15;/ 1,2-оор, хар мод, хус мод хэрэглэвэл 1,2-оор тус тус їржїїлнэ.

Ажил гїйцэтгэх заавар Шалны єнгєт банзыг цонхноос тусах гэрлийн нийлэлийн дагуу

дэвсэх бєгєєд тодорхой чиглэлтэй хєдєлгєєн бїхий байранд /жишээ нь корридор/ - хєдєлгєєний чиглэлийн дагуу тус тус хийдэг. Шал дэвсэхээс ємнє шалны доорхи гадаргууг хог, зоргодсоос цэвэрлэсэн байх ёстой.

Хэлтгий хєвєєтэй царсан шалыг хатуу суурин дээр хар тосон тїрхлэгээр їе хийж тавина. Царсан шалыг хар тосон тїрхлэг дээр тавихдаа 12 мм зузаантай, хэлтгий хєвєєтэй царсыг хэрэглэнэ. /зєєлєн модонд 17 мм/ Царсан шалны дор хийгдэх хар тосон тїрхлэгийн зузаан нь 1 мм-ээс ихгїй байна. Царсыг урьд тавьсан царсанд сайтар шахаж

БНбД 83-12-01

3

тавих ба халуун хар тосон тїрхлэгэнд сайтар дїрнэ. Ховилтой царсыг банзан шалавч дээр тавих хэрэгтэй. Энэ царсыг зєвхєн онцгой ач холбогдолтой барилгад хэрэглэнэ. Ховилтой царсыг бат бэх суулгаж 40 мм урт ба 1,6-1,8 мм-ийн зузаантай хадаасаар шалавчинд бэхлэнэ. Царсны хажуугийн ховилын урт 300 мм-ээс доош бол 2 хадаасаар, урт нь 300 мм-ээс дээш бол 3 хадаасаар бэхлэхийн хамт буланг 1 хадаасаар заавал бэхлэнэ.

Ховилтой царсыг хооронд нь модон углуургаар холбох хэрэгтэй. 300 мм-ээс доош урттай царсны хажуугийн ховилд 2 углуурга, 300 мм-ээс дээш бол 3 углуурга, буланд 1 углуурга хийх хэрэгтэй. Царсан хавтгаалжийг банзан сараалж дээр суулгана. Банзны огтлол 50х150 мм байх ёстой. Царсан шалыг ховилын дагуу шугаман модоор холбоно. Хавтгаалжийг сараалжинд налуу байдалд хадаасаар бэхлэнэ. Хадаасны урт холбогчийн зузаанаас 2-2,5 дахин их байна. Хавтгаалжийн уулзварын царсыг сайн шахаж дэвсэн наах ёстой. /зай завсаргїй/ Шалны хєвєє, эмжээрийг царсан шалыг харуулдсаны дараа суулгана. Царсан шалыг єнгєлєх ажлыг /зїлгэлт, єнгєлєлт/ тухайн тасалгааны бїх заслалын ажил хийгдсэний дараа явуулна. Булангийн шалыг хийхдээ /дэвсгэр їеийн материалаас їл хамааран/ тайрдсаа халуун тїрхлэгэнд дээд хэсгээс бусад бїх талыг дїрэх ба нэг нэгээр нь сайтар хурдан шахаж тавина. Тэгш єнцєгт тайрдсыг суулгахдаа заадсыг чигжинэ. Тайрдасны хоорондох заадсыг хар тосон тїрхлэгээр дїїргэнэ.

Зургаан талтай булангийн тайрдасны голчийг эсрэг єнцєгїїдийн хоорондох зайгаар авна. Булангийн шалыг хийхдээ хус эвэрлэг мод нарс модоос бусад хатуу хар модоор бэлтгэсэн тэгш єнцєгт буюу зургаан талтай модон тайрдсуудыг хэрэглэнэ. Тайрдасны єндєр нь 60 буюу 80 мм байх ба тєсєлд заасан хэмжээнд тохирох ёстой. Тэгш єнцєгт тайрдасны єргєн нь 40-100 мм, зургаан талтай тайрдасных нь 120-200 мм-ын хооронд байна. Тэгш єнцєгт тайрдасны урт нь 100-200 мм хооронд байна.

Модон тайрсууд нь мєрдєж байгаа зааврын дагуу ялзралаас хамгаалагдсан байх ёстой. Булангийн шалны дэвсгэр їеийн материал нь тєслийн зааварт тохирсон байна.

12-1. ШАЛНЫ ДЭР МОД /ЛАГ/ ТАВИХ

Ажлын бїтэц 1. Банз, дїнзэнцэрээр ивээс хийх буюу тусгаарлалтын

материалаар їмхрэл ялзралаас хамгалах тїрхлэг хийж бэлтгэх. 2. Дэр модыг дїнзэнцэр, тал гуалингаар хэмжиж тайрах. 3. Дэрийг /шаардлагатай нєхцєлд/ мод залгаж холбож хийх. 4. Шалын тєвшинг хэмжиж дэр мод тавих. 5. Хадаж тїр зуурын бэхэлгээ хийх. 6. Дэрний тулгууртай шїргэх хэсгийг тэмдэглэнэ /дэр модыг шал

гуалингаар хийж суулгахад нэмнэ/.

1м 2 шалны хєдєлмєр зарцуулалт (хїн/цаг) Салааны бїрэлдэхїїн, мэргэжил зэрэг

Дэрний тєрєл Дэрний тэнхлэгийн хоорондох зай, см- ээр

¹ Дїнзэнцэ р

Тал гуалин

Мужаан IV зэрэгтэй - 1 0,42 0,60 40-50 1

БНбД 83-12-01

4

хїн Мужаан II зэрэгтэй - 1 хїн

0,31 0,46 70-80 2

12-2. БАНЗАН ШАЛАВЧ ДЭВСЭХ

Ажлын бїтэц 1. Бэлэн тулгуур дээр банзаар шалавч хийх. 2. Банзуудыг хадаасаар хадах.

100м 2 шалын хєдєлмєр зарцуулалт Салааны бїрэлдэхїїн, мэргэжил зэрэг

Дэвсэх тєрєл Хєдєлмєр зарцуулалт хїн/цаг

¹

Мужаан III зэрэгтэй - 1 хїн Мужаан II зэрэгтэй - 1 хїн Туслах ажилтан - 1 хїн

Шулуун 23,8 1

Ташуу 26,6 2

Тайлбар: 1. Хуучин банз хэрэглэж шалавч дэвсэхэд /тэднийг ялгаж/

хєдєлмєр зарцуулалтыг 1,4-єєр їржїїлнэ. Энэ нєхцєлд хуучин банзаар улавч дэвссэн ажлын хэмжээг актаар тодорхойлж ажил гїйцэтгэгч /даамлаар/ батлуулна.

2. 120 мм-ээс єргєнтэй банз хэрэглэвэл банзыг цуулсан хєдєлмєр зарцуулалтыг 3,6 хїн/цагаар нэмэгдїїлнэ.

12-3. ЦЭВЭР БАНЗАН ШАЛ БЭЛТГЭЖ ТАВИХ

Ажлын бїтэц А. Томсгосон норм,

1. Бэлэн суурь дээр дэр тавихдаа тостой цаас /том/-оор дэвсгэр тавьж ивээсээ давирхайдаж бэлтгээд холбож бэхлэнэ.

2. Банзыг ялгаж тавих талбайн хэмжээнд тааруулж гар хєрєєгєєр хєндлєн хєрєєдєх.

3. 100мм хїртэл єргєнтэй банзыг эгнїїлж єрж, уулзваруудад зєрїїлэг углуурга гарган тохируулж банз бїрийг хадаж бэхлэх.

4. Гадаргуугаа цэвэрлэж тоос, зоргодсыг шїїрдэн шалны банзаа тэгшилэн харуулдаж хадаасныхаа тавыг сайн давтаж хадна.

5. Бэлэн хєвєє, эмжээрийг хоног гарган суулагх, хєвєє эмжээрийг хананд суулгах.


Шалны тєрєл

Дэртэй шал ¹

Дїнзэнцэр Тал гуалин Мужаан IV зэрэгтэй – 1 хїн Мужаан II зэрэгтэй – 1 хїн

Хїрээгїй 1,29 1,35 1 Хїрээтэй 1,48 1,60 2

Тайлбар:

БНбД 83-12-01

5

1. Хїснэгтийн хєдєлмєр зарцуулалтанд банзыг харуулдагч машин ба цахилгаан харуулаар харуулдахаар бодсон. Хэрэв гар харуулаар харуулдвал хєдєлмєр зарцуулалтыг 1,05-аар їржїїлнэ.

2. 100 мм-ээс дээш єргєнтэй банзаар буюу зєвхєн 5-р банзыг хадсан тохиолдолд хєдєлмєр зарцуулалтыг 0,9-єєр їржїїлнэ.

3. Шал тавихад ховил, хоног гаргах углуургадаж хийвэл хєдєлмєр зарцуулалтыг 1,2-оор їржїїлнэ.

4. Хєдєлмєр зарцуулалтад 29,37мм-ийн зузаантай банзаар шал хийхээр тусгагдсан.

БЇРЭЛДЭХЇЇН ХЭСГИЙН НОРМ.

Ажлын бїтэц

а/ Шал дэвсэх, ховилдох, зєрїїлэг гаргах. 1. Тавьсан дэр модон дээр банзаа тааруулж тавих. 2. Банзны уулзваруудыг тайрч тойруулан янзлах. 3. Бїх банзыг хадаж хадаасны тавыг тэгширтэл давтах.

б/ Банзаа хєрєєдєх. 1. Байрны хэмжээнд тааруулж банзаа тэмдэглэх, ялгах, хєрєєдєх

в/ Гївдэнг харуулдаж засах. 1. Гадаргуугийн тоос шороог цэвэрлэх. 2. Хадаасны тавыг дахин шалгаж сайн давтах. 3. Шалны гївдэнг харуулдах. 4. Зоргодсоо шїїїрдэж цэвэрлэх.

100м 2 шалны хєдєлмєр зарцуулалт

Ажлын нэр Салааны бїрэлдэхїїн, мэргэжил зэрэг

Шалны тєрєл Хїрээгїй Хїрээтэй

Шал дэвсэх /гївдэнг харуулдахгїй/

Мужаан IV зэрэгтэй – 1 хїн Мужаан II зэрэгтэй – 1 хїн

51,98 75,7

Банзаа тааруулж хєрєєдєх Мужаан II зэрэгтэй – 1 хїн

10,6

Гївдэнг харуулдаж засах

Паркет харуулдах машинаар


3,05

Цахилгаан харуулаар

Мужаан IV зэрэгтэй – 1 хїн 4,5

Гар харуулаар

Мужаан III зэрэгтэй – 1 хїн

7,6

Тайлбар: 1. 1-2 дугаар мєрїїдийн хєдєлмєр зарцуулалтад 100 мм хїртэл

єргєн банзаар шалыг хийхээр бодсон. Хэрэв 100 мм-ээс єргєн банзыг хэрэглэвэл хєдєлмєр зарцуулалтыг 0,75-аар їржїїлнэ.

БНбД 83-12-01

6

2. 1, 2 дугаар мєрїїдийн хєдєлмєр зарцуулалтад 37 мм єргєн банзаар шал хийхээр бодсон, 29 мм єргєн банзыг хэрэглэвэл хєдєлмєр зарцуулалтыг 0,9-єєр їржїїлнэ.

3. Зєвхєн 5 дахь банзыг хадаж шал дэвсвэл 1-р мєрийн хєдєлмєр зарцуулалтыг 0,7-оор їржїїлнэ.

4. Шалны уулзваруудыг тулгаж углуурга гарган хийх буюу углуурга бэлтгэж хоног гаргахад 1-р мєрийн хєдєлмєр зарцуулалтыг 1,4- єєр їржїїлнэ.

12-4. БЭЛЭН ДЭР МОДОН ДЭЭР 50х50 БА 50х25 ММ-ИЙН ДЇНЗЭНЦЭРЭЭР ЦЭВЭР

МОДОН ШАЛ ДЭВСЭХ

Ажлын бїтэц 1. Дїнзэнцэрийн зарим хэсгийн хальсыг авах 2. Шаллах єрєєний хэмжээгээр дїнзэнцэрээ хєндлєн хєрєєдєх. 3. Дїнзэнцэрээр цэвэр шал дэвсэх. 4. Дїнзэнцэрээ тохируулан засах. 5. Уулзваруудыг янзалж бэхлэх. 6. Дїнзэнцэр бїрийг хадаасаар бэхэлж хадаасны тавыг давтах.

1м 2 шалны хєдєлмєр зарцуулалт Салааны бїрэлдэхїїн, мэргэжил зэрэг

Дїнзэнцэрийн огтлол Хєдєлмєр зарцуулалт хїн/цаг

¹


50х50 0,76 1

50х25 1,08 2

Тайлбар: 10м 2 хїртэл талбайтай шалыг дэвсвэл хєдєлмєр зарцуулалтыг 1,2-оор їржїїлнэ.

12-5. БЭЛЭН ДЭРЭН ДЭЭР МОДОН ХАВТГААЛЖААР ЦЭВЭР ШАЛ ДЭВСЭХ

Ажлын бїтэц 1. Хавтгаалжаа зїйж тавих. 2. Хавтгаалжаа хєрєєдєж тааруулах /хэрэгцээтэй тохиолдолд/. 3. Бэлэн хавтгаалжаар углуургадаж шал шахах. 4. Хавтгаалжийг байранд нь тэгшилж тавих. 5. Уулзваруудыг янзалж бэхлэх. 6. Хавтгаалж бїрийг хадаасаар бэхэлж хадаасны тавыг далд

ортол давтах.


Хавтгаалжийн талбай 1м 2

хїртэл

Шалны тєрєл ¹ Хїрээгїй Хїрээтэй

Мужаан IV зэрэгтэй – 0,5 0,57 0,85 1

БНбД 83-12-01

7

1 хїн Мужаан II зэрэгтэй – 1 хїн

1 0,37 0,54 2

Тайлбар: 10м 2 хїртэл талбайтай шал дэвсвэл хєдєлмєр зарцуулалтыг 1,2-оор їржїїлнэ.

12-6. ЦЭВЭР БАНЗАН БА ДЇНЗЭНЦЭР ХАР ШАЛЫГ ХАРУУЛДАГЧ МАШИНААР ХАРУУЛДАХ

Ажлын бїтэц 1. Хадаасны тавыг дахин /шаардлагатай їед/ давтах. 2. Харуулдагч машинаар шалны гадаргууг харуулдах. 3. Ханын дэргэдэх шалны хэсгийг гараар харуулдах.

100м 2 шалны хєдєлмєр зарцуулалт Салааны бїрэлдэхїїн, мэргэжил зэрэг Шалны тєрєл

Хєдєлмєр зарцуулалт хїн/цаг ¹

Мужаан IV зэрэгтэй – 1 хїн

Хар 11,0 1

Мужаан II зэрэгтэй – 1 хїн Цэвэр 8,2 2

Тайлбар: 10м 2 хїртэл талбайтай єрєєнд шалыг дэвсвэл хєдєлмєр зарцуулалтыг 1,2-оор їржїїлнэ.

12-7. БАНЗАН БА ДЇНЗЭНЦЭР ШАЛЫГ МЕХАНИК АРГААР ЗЇЛГЭХ

Ажлын бїтэц 1. Шалыг механикжсан аргаар зїлгэн єнгєлєх ба ханын дэргэдэх

булангийн хэсэгт шалыг гараар зїлгэх. 2. Зїлгїїрийн машины дискны зїлгїїрийг солих.


Хєдєлмєр зарцуулалт хїн/цаг

Будагчин IV зэрэгтэй – 1 хїн 1,2

12-8. ЦАРСАН ЗЇЙМЭЛ БА ДЭРНИЙ ШУГАМ МОД БЭЛТГЭХ

Салааны бїрэлдэхїїн, мэргэжил зэрэг а/. Зїймлийг дугаарлаж ангилах, шугам мод бэлтгэхэд: Шалчин II зэрэгтэй – 1 хїн б/. Бусад нєхцєлд III шалчин зэрэгтэй – 1 хїн

100м 2 шалны хєдєлмєр зарцуулалт (хїн/цаг) Ажлын нэр 1м 2 шаланд орох царсан зїймлийн тоо

БНбД 83-12-01

8

36 45 56 67 80 91 111 125 Царсаа єнгє, хэмжээ чанараар ялгаж боох

5,6 6,5 7,3 8,6 9,6 11,5 13,2 14,3

Царсан шалны ерєнхий талбайн 10% хїртэл харуулда х

Цахил- гаан харуу- лаар

0,91 1,1 1,3 1,4 1,5 1,9 2,09 7,6

Гар харуу- лаар 1,4 2,3 2,7 3,2 3,7 4,4 5,06 5,8

Зїймлийг харуулда х /ерєнхий талбай 10% хїртэл/

Гар харуу- лаар /хажуу талыг/

5,6 6,4 6,9 7,9 8,9 9,6 10,4 11,5

Дэрний шугам модыг гараар бэлтгэх

Бэлэн дїнзэнц -рээр хийх

3,5 4,5 5,6 6,7

7,9 9,6 11,5 13,7

Дїнзэнц -рийг бэлтгэж хийх

4,07 5,3 6,5 7,9 9,1 11,5 13,7 15,4

Тайлбар: 1. Царсыг ялгаж дугаарлаад боохгїй бол 1-р мєрний хєдєлмєр

зарцуулалтыг 0,8-аар їржїїлнэ. 2. Царсан шалыг харуулдахад ерєнхий талбайн 10%-иас дээш

хэмжээтэй байвал 2-4 дїгээр мєрний хєдєлмєр зарцуулалтыг шууд хамааралтайгаар ихэсгэнэ.

12-9. ЦАРСАН ШАЛЫГ САЛАНГИ ЗЇЙМЭЛ БА ЦАРСАН БАНЗААР ДЭВСЭХ

А. Саланги зїймлээр

Ажлын бїтэц 1. Цаас буюу картон дэвсэх /шугам модон дээр дэвсэхэд/ буюу

ажлын байранд авчирсан асфальтан буюу хар тосон тїрхлэгийг /асфальт буюу тїрхлэг дээр дэвсэхэд/ тэгшлэх.

2. Шалыг саланги зїймлээр дэвсэх. 3. Хєндий, босго, хана ба хїрээнїїдийн уулзварт царсан зїймлийг

зїсэж тааруулан янзлах.

БНбД 83-12-01

9

1м 2 шалны хєдєлмєр зарцуулалт (хїн/цаг) Царсан шалны тєрєл

1м 2 шаланд орох царсан зїймлийн тоо 36 45 56 67 80 91 111 125

Гуалин мод буюу ас- фальт дээр

Хїрээтэй дан суудал эмжээртэй /зураг 1-ын б/ буюу царсан хэсгээ цувруулан дан зїйж судал эмжээр гаргасан /зураг 1в /

0,86 0,92 1,01 1,2 1,2 1,4 1,6 1,8

Хїрээгїй 0,53 0,63 0,74 0,89 1,01 2,1 1,4 1,6

Хар тосон тїрх- лэг дээр

Хїрээгїй 0,36 0,44 0,53 0,63 0,73 0,86 0,97 1,2 Хїрээтэй, дан судал эмжээртэй /зураг 1б/ буюу царсан хэсгээ цувруулан дан зїйж судал эмжээр гаргасан /зураг 1в/

0,58 0,64 0,73 0,81 0,88 0,97 1,1 1,2

Тайлбар: 1. Судал шугамгїй хїрээтэй /зураг 1а/ буюу олон тооны шугам ба

судалтай /зураг 1в, д/ шал дэвсвэл 1м 2 шалны шугам, судал тус бїрт хєдєлмєр зарцуулалтыг 0,03 хїн/цагаар нэмэх буюу хасаж єгнє.

2. Бэлэн хєвєє суулгавал 12-14-єєр нормчлоно. 3. Асфальт ба тїрхлэг чанах нь тус тусдаа нормчлогдоно. 4. Нормын 3, 4-р мєрїїдэд шалны халуун ба хїйтэн тїрхлэгийн

аль алин дээр нь дэвсэхээр тооцсон.

Зураг 1. Янз байдал: а/ хїрээгїй, б/ хїрээтэй в/ зїймэл царсыг шугам модны дагуу їргэлжилсэн нэг эгнээгээр г/ зїймэл царс ба судлыг шугам модны дагуу їргэлжилсэн нэг эгнээгээр д/шугам модны судлалын дагуу горивоор янзлах:

БНбД 83-12-01

10

1. зїймэл царсан хїрээ 2. шугам мод 3. царсны судал 4. дэвсэх эгнээ 5. хана

Б. Царсан банзаар

Ажлын бїтэц 1. Элсэн дэвсгэрийг тэгшлэх 2. Тусгаарлалтын жийрэг ивэх зїсэх 3. Дэр модыг тэмдэглэж хутгаар зїсэх 4. Дэр модыг ивээс дээр дэвсэх 5. Царсан банзыг дэр модон дээр дэвсэж хадаасаар хадах 6. Босгыг шавах

1м 2 шалны хєдєлмєр зарцуулалт /хїрээгїй/ Царсан банзны талбай м 2 -аар

Салааны бїрэлдэхїїн, мэргэжил зэрэг


0,5 хїртэл Шалчин IV зэрэгтэй – 1 хїн Шалчин II зэрэгтэй – 1 хїн

0,59

12-10. ХАВТГААЛЖИН ЦАРСААР

А. Хавтгаалжин царсан дор сараалж хийх

Ажлын бїтэц 1. Ивээс хийх 2. Бэлэн суурь дээр сараалж хийж бїх хэсгийг тааруулж бэхлэх 3. Сараалжийг шалны тєвшинтэй тэгшилж шалгах



Мужаан III зэрэгтэй – 1 хїн Мужаан II зэрэгтэй – 1 хїн

0,48

Б. Хавтгаалжин царсаар шал дэвсэх

Ажлын бїтэц 1. Бэлэн хавтгаалжин царсаар шал дэвсэх 2. Ууулзваруудын залгаасыг тэгшлэж тааруулах 3. Гївдэнг харуулдах, хїрээ хийж дутуу зайг битїїлэх



Зурагны тєрєл

Эгнїїлэн хийж дутуу зайг битїїлэх

Суудал хїрээ гаргах

/єнгєт/ мозайкан

Бусад нєхцєлд


БНбД 83-12-01

11

хавтгайлжаар 60, 40-єєр райб /том хэмжээний/

0,55 1,4

Мужаан VI-р зэрэгтэй – 1 хїн Мужаан III зэрэгтэй – 1 хїн

Мужаан V-р зэрэгтэй – 1 хїн Мужаан III зэрэгтэй – 1 хїн

Жижиг райб /тосгон/ 0,67 1,6

єнгєт /зїймэл/ 0,82 1,6

12-11. ЦАРСАН ШАЛНЫ ГАДАРГУУГ ЄНГЄЛЖ ЗАСЛАЛ ХИЙХ

100м 2 шалны хєдєлмєр зарцуулалт (хїн/цаг)


Царсан шалны тєрєл Шугам модон дээр

Асфальт ба тїрхлэг дээр

Шалыг шїїрдэж угаах Туслах ажилчин I зэрэгтэй – 1 хїн

1,6 2,3 1

Шалыг нойтон їртсээр усаар норгож арчих

Туслах ажилчин I зэрэгтэй – 1 хїн

3,3 4,9 2

Шалыг чийглэж харуулдах ба зоргодсыг шїїрдэх

Царс харуулдагч машинаар

Шалчин IV зэрэгтэй – 1 хїн Шалчин II зэрэгтэй – 1 хїн

7,8 14,8 3

Цахилгаан харуулаар

Шалчин IV зэрэгтэй – 1 хїн

11,5 21,4 4

Гар харуулаар ширхэгийн царсыг

Шалчин III зэрэгтэй – 1 хїн 31,9 62,7

5

Самбарласан шалны царсыг гар харуулаар

Шалчин III зэрэгтэй – 1 хїн

24,2 - 6

Харуулдсан царсан шалыг хусуурдаж засах ба хана, багануудыг цэвэрлэх /урьдчилан чийглэж гараар цэвэрлэх/

Царс єнгєлєгч машинаар

Шалчин IV зэрэгтэй – 1 хїн

6,6 6,6 7

Машинаар харуулдсаны дараа гар харуулаар


8

Мєн адил гараар харуулдсаны дараа


9

Шал ба хєвєєнд

Зїлгэгч машинаар

Шалчин III зэрэгтэй– 1 хїн 2,3 2,3

1 0

БНбД 83-12-01

12

тїрхлэг тїрхэх ба шалыг зїлгэх сойзоор

Шалчин II зэрэгтэй – 1 хїн

14,8 14,8 1 1

а б ¹

Тайлбар: Шалны хана, баганатай нийлсэн цэвэрлээгїй хэсгийг харуулдах ажлыг 3, 4-р мєрїїдийн хєдєлмєр зарцуулалтад тусгагдаагїй. Дээрх ажилд нь хусуурдах явцад хийгддэг ба 8-р мєрний хєдєлмєр зарцуулалтад тооцогдсон.

12-12. ШИГТГЭМЭЛ /МОДНЫ ТАЙРДАС/ ШАЛ ДЭВСЭХ

Ажлын бїтэц 1. Шигтгэх материал /тайрдас/-аа сонгон авах 2. Тэгшилгээ їе хийх шалгах 3. Тїрхлэг /масик/ буюу элсэн суурь дээр тайрдсаа суулган бэхлэх

ба эгнээг нь шалгах 4. Заадсыг тїрхлэгээр шавах


Салааны бїрэлдэхїїн , мэргэжил зэрэг

Ажлын нэр

Зургаан талтай тайрдасны голч мм-ээр

Тэгш єнцєгт тайрдас урт нь мм-ээр

120 хїр- тэл

140 хїр- тэл

160 хїр- тэл

160- аас дээш

160 хїр- тэл

200 хїрт эл

200- аас дээш


Тайрдасаа салган авч шигтгэн дэвсэх

1,2 1,08 0,87 0,69 1,1 1,02 0,95

Їїнээс тайрдас сонгон авахад

0,21 0,18 0,15 0,13 0,17 0,15 0,13

Тайлбар: 1. Суурь машин, жижиг тємєр зам болон баганыг тойруулан шал

хийхдээ 1 м бїрт хєдєлмєр зарцуулалтыг 0,3 хїн/цагаар нэмэгдїїлнэ.

2. Шалыг харуулдагч машинаар харуулдахад IV зэрэгтэй мужаан нэмж 1м 2 шаланд хєдєлмєр зарцуулалтыг 0,1 хїн/цагаар нэмэгдїїлнэ.

3. Тїрхлэг чанах ажлыг 11-р эмхэтгэлээр нормчлоно.

12-13. ШИРХЭГТ МОДЛОГ ХАВТАНЦАРААР ШАЛ ДЭВСЭХ


а/ Дан їеэр шаллахад 1. Хавтанцраа хэмжиж тайрах 2. Бензинтэй хар тосоор суурийг хєрсжїїлэх 3. Хар тосон тїрхлэг дээр хавтанцраа наах

БНбД 83-12-01

13

4. Наасны дараа заадсуудыг цэвэрлэх б/ Давхар їеэр шаллахад нэмж хийх ажил

5. 2-р їеийн хавтанцрыг хэмжиж тайрах 6. Ээдэмцэр /казейн/ тїрхлэг бэлтгэх 7. 1-р їеийн хавтанцар дээр тїрхлэг хийх 8. Тїрхлэг дээр хавтанцрын 2-р їеийг наах 9. 2-р їеийн хавтанцруудын уулзваруудыг шахаж єрєх

100м 2 шалны хєдєлмєр зарцуулалт Салааны бїрэлдэхїїн, мэргэжил зэрэг Шал хийх Хєдєлмєр зарцуулалт хїн/цаг ¹


Дан їеэр 45,1 1

Давхар їеэр 61,6 2

Тайлбар: 1. Нормд ширхэгт модон хавтанцраар цементэн тэгшилгээн дээр

шал хийхээр тусгасан. Хавтанцрыг хар модон шалан дээр дэвсвэл хєдєлмєр зарцуулалтыг 1,3-аар, цэвэр банзан шалан дээр хийвэл 0,75-аар тус тус їржїїлнэ.

2. 10м 2 хїртэл талбайтай єрєєнд шал хийвэл хєдєлмєр зарцуулалтыг 0,75-аар їржїїлнэ.

12-14. ШАЛНЫ ХЄВЄЄ СУУЛГАХ

Ажлын бїтэц а/ Ердийн хєвєє суулгахад

1. Бэлэн хєвєєг шахаж тэгшлэх 2. Хєвєєг суулгаж ханатай бэхлэх

б/ Ховилтой хєвєєг суулгахад Бэлэн жийрэг ба даруулга шугам тавих ажил нэмж орно



Хєвєєний тєрєл

Барилгын тєрєл Орон сууцны Иргэн,

їйлдвэрийн Хєдєлмєр зарцуулалт хїн/цаг

Мужаан III зэрэгтэй – 1 хїн Мужаан II зэрэгтэй – 1 хїн

Ердийн хєвєє 16,5 10,9

Ховилтой хєвєє 28,5 19,6

Тайлбар: Чулуун хананд нїх гаргаж бєглєє бэлтгэж суулгахад 100м 2

шаланд нэмэх нь: а/ орон сууцны барилгад хєдєлмєр зарцуулалтыг 4,4 хїн цагаар б/ иргэн їйлдвэрийн барилгад хєдєлмєр зарцуулалтыг 3,1 хїн цагаар тус тус нэмэгдїїлнэ.

12-15. САЛХИВЧНЫ САРААЛЖИЙГ ТАВИХ


БНбД 83-12-01

14

1. Нїхийг єрємдєх 2. Бэлэн шугам модоор жааз бэлтгэх 3. Углуургыг цэвэрлэх 4. Сараалжийг жаазанд суулгаж, эрэгээр бэхлэх 1 сараалжийн хєдєлмєр зарцуулалт



Мужаан III зэрэгтэй – 1 хїн 0,23

Тайлбар: Царсан шаланд салхивчийн сараалж хийвэл хєдєлмєр зарцуулалт 1,2-оор їржїїлнэ.

2-Р БЇЛЭГ: ХУЛДААСАН, РЕЛИН, ДАВИРХАЙГ АСБЕСТОН ХАВТАНЦАРААР ШАЛ ДЭВСЭХ

Техникийн хэсэг

Энэ барилгын нормд 5м 2 -аас дээш талбайтай байранд шалыг хулдаасаар бїрэх ажил орсон /12-16/ 5м 2 хїртэл талбайтай байранд шалыг хулдаасаар бїрэхэд хєдєлмєр зарцуулалтыг 1,3-аар їржїїлнэ. Шалыг релинээр бїрэх, мєн давирхайт асбестон хавтанцраар шал дэвсэх ажлууд нь 10м 2 -аас дээш талбайтай байранд хийхээр тусгагдсан /12-18/ 10м 2 хїртэл талбайтай байранд шал дэвсвэл дурьдсан зїйл ангиудын хєдєлмєр зарцуулалтыг 1,2-оор їржїїлнэ.

12-16. ШАЛЫГ ХУЛДААСААР БЇРЭХ

А. ЦАВУУН БА ХАР ТОСОН ТЇРХЛЭГ ДЭЭР

Ажил гїйцэтгэх заавар

Зэрэгцсэн ирмэгїїд нь хоорондоо догол, завсаргїй бєгєєд нэг тєвшинд байна. 2 метр урт шугамаар гадаргууг хэмжиж їзэхэд завсрын хэмжээ нь:

а/ модон дэвсгэр буюу тэгшилгээн дээр хулдаасаар бїрэхэд 3 мм, хулдаасаар шууд бїрэхэд 2 мм-ээс дээш байж болохгїй.

б/ Тїрхлэгийн їеийн зузаан нь 1 мм байна.


1. Суурийн тоос шороог цэвэрлэх 2. Дэвсгэр їе /шаардлагатай бол/ хийх 3. Хуйлмал хулдаасаа тэгшитгэн хэмжээ авч зїсэх 4. Шалны догол, илїї гарсан хээгийг тохируулан хулдааслаж наах 5. Цавуу цавуун тїрхлэг бэлтгэх


Тїрхлэг дээр Цавуун Битум

Єнгєлгєєчин IV зэрэгтэй – 1 хїн Єнгєлгєєчин II зэрэгтэй – 1 хїн

0,24 0,34

Б. ХЇЙТЭН ТЇРХЛЭГ ДЭЭР

БНбД 83-12-01

15

Ажлыг гїйцэтгэх заавар

Хулдаас наахад ацетон, НЦГ гэсэн хїйтэн тїрхлэгїїдийг хэрэглэдэг. Тїрхлэгийг суурин дээр наагаад шїдтэй нийвийгээр тэгшлэдэг. Хулдаасаа сууринд сайтар наах, наасны дараа агаар оруулахгїйн тулд наасан хэсгийг гар єнхрїїлгээр дардаг. Наалтын тєгсгєлд хулдаасны хоёр хуудсыг зэрэг хєндлєн шугамаар зїснэ. Хулдаасны зїссэн хэсгийг холдуулж хуудасны захыг сууринд сайтар наана.

Бїх тєрлийн хулдаасыг хуудасны бїх талбайгаар наадаг. Їргэлжилсэн наалт хийх нь шалны хагарсан буюу цоорсон газар ус їл нэвтрэх, мєн хулдаасыг хєєлгєхгїй байлгах зорилгыг агуулдаг.


1. Суурийн тоос шороог цэвэрлэх 2. Дэвсгэр їе хийх 3. Хуйлмал хулдаасаа тэнийлгэн хэмжээ авч зїсэх 4. Хулдаасаа хуурайгаар дэвсэх 5. Шалны догол, илїї гарсан хэсэгт хулдаасаа тохируулан зїсэх 6. Тїрхлэгийг суурин дээр тїрхэж тэгшлэх 7. Хулдаасыг тїрхлэг дээр нааж нягтруулах 8. Уулзварыг нь тааруулж заадсыг засах


Тїрхлэгийн тєрєл



Ацетон 0,36 НЛГ 0,45

12-17. ШАЛЫГ РЕЛИНЭЭР БЇРЭХ

Ажлын бїтэц 1. Суурийн гадаргууг тоос, шорооноос цэвэрлэх 2. Суурийн дэвсгэр їе хийх 3. Хуйлмал хулдаасаа тэнийлгэх ба релинээ гараар зїсэх 4. Шалны догол илїї гарсан хэсэгт тохируулан релин дэвсэх 5. Релинээ хар тосон тїрхлэг дээр нааж тавих 6. Заадсыг цавуудах 7. Релины гадаргууг хар тосноос цэвэрлэх

1м 2 шалны хєдєлмєр зарцуулалт Салааны бїрэлдэхїїн, мэргэжил зэрэг Хєдєлмєр зарцуулалт хїн/цаг


0,43

12-18. ШАЛЫГ ДАВИРХАЙТ АСБЕСТОН БА ПОЛИВИНИХЛОРИД ХАВТАНЦРААР ДЭВСЭХ

Ажлыг гїйцэтгэх заавар

БНбД 83-12-01

16

Давирхайт асбестон ба поливинилхлорид хавтанцараар шал хийх ажил нь

барилгын ба угсралтын бїх ажил дууссаны дараа хийгддэг. Хавтанцруудыг 45-60 0 С хїртэл халааж 1 мм-ээс дээшгїй зузаан тїрхлэгийг тїрхсэнээс хойш 10-15 минутын дараа тавина. Хавтанцруудын хоорондох заадсын зузаан 0,2-0,3 мм-ээс ихгїй байна.


1. Суурийн гадаргууг цэвэрлэх 2. Дэвсгэр їе хийх 3. Тїрхлэгийг суурин дээр тїрхэх 4. Хавтанцарыг цахилгаан пийшинд халаах 5. Хавтанцарыг нэг ба хоёр єнгєєр ялгаж тавих 6. Хавтанцарыг єнгєлж зїлгэх


Хавтанцарын хэмжээ мм- ээр

Хєдєлмєр зарцуулалт


150х150х4 0,54

200х200х4 0,44

3-Р БЇЛЭГ. ХАВТАНЦАР БА МОЗАЙКАН ШАЛУУД

Техникийн хэсэг 1. Энэ бїлгийн нормд онцгойлон зааснаас бусад тохиолдолд

урьдчилан боловсруулалт хийж бэлтгэгдсэн материал хийц эдлэхїїнээр ажлыг гїйцэтгэх, суурьт їеийн гадаргууд урьдчилан зураас хэрчлээс гарган металл сойзоор цэвэрлэж усаар угаах, бэлэн зуурмагаар їе хийх ажлууд тусгагдсан.

2. 10м 2 хїртэл талбайтай шалны ажил гїйцэтгэвэл 12-25-н хєдєлмєр зарцуулалтыг 1,2-оор їржїїлнэ.

3. Байгалийн чулуу зїсэх, нїх єрємдєх гар ажлууд нь нэмж нормчлогдоно.

12-19. ВААРАН, ЦЕМЕНТЭН, МОЗАЙКАН ХАВТАНЦРУУДЫГ БЭЛТГЭХ

Хїснэгтэд заасан хэмжигдэхїїний хєдєлмєр зарцуулалт (хїн/цаг)

Салааны бїрэлдэхїїн , мэргэжил зэрэг

Ажлын нэр Хэмжих нэгж

Бэлтгэх арга

¹ Механизмаа р

гараар

Хавтанцар єнгєлєгч III зэрэгтэй

Захыг засаж огтлох

Хавтанцар 100 ширхэг хавтанцар

- 1,2 1

Хавчуурга 100 ширхэг хавчуурга

- 0,60 2

БНбД 83-12-01

17

Огтлогдсон, хавтанцрын ирмэгийг засах

100 ширхэг хавтанцар 0,41 1,5

3

Хавтанцарт нїх гаргаж єрємдєх

100 ширхэг нїх 8,4 28,6

4

12-20. ВААРАН, ЦЕМЕНТЭН, МОЗАЙКАН ХАВТАНЦРААР ШАЛ ДЭВСЭХ


Вааран хавтанцрыг цементэн зуурмаг буюу тїрхлэг /мастик/ їе дээр,

цемент - элсэн ба мозайкан хавтанцрыг цементэн зуурмагийн їе дээр тавина. Зуурмаган їеийн зузаан 10-15 мм, хар тосон ба давирхайн тїрхлэгийн їеийн зузаан нь 2-3 мм байна. Хавтанцруудыг чиг мод буюу утасны дагуу сайтар шахаж тавина. Хавтанцруудыг зуурмагийн їе дээр тавихдаа зуурмаг нь хавтанцруудын хоорондох заадсанд орох ёсгїй. Хавтанцруудыг суулгах ажил нь зуурмаг буюу тїрхлэг бэхжихээс ємнє хийгдсэн байх ёстой. Хавтанцруудын хоорондох заадсыг 1:1 /цементэн нарийн элсэн/ харьцаатай шингэн цементэн хольц буюу зуурмагаар 2-3 хоногийн дараа дїїргэж тэгшилнэ. Илїїдэл цементэн хольц буюу зуурмагийг бэхжихээс нь ємнє авч хаяна. Наасан хавтанцрын гадаргууг цемент бэхжсэний дараа нойтон їртэс буюу навтсаар арчиж усаар угаана.


1. Хавтанцруудыг єнгє хэмжээгээр нь дугаарлан ангилах 2. Хавтанцраа зїсэж ирмэгийг нь засах 3. Шаллах талбайгаа хэмжиж тэмдэглэх 4. Хуурайгаар бэлтгэсэн хольцоор дэвсгэр їе хийх 5. Єгєгдсєн зургийн дагуу нэг буюу хоёр єнгєєр /хавчуулгын

єнгийг їл харгалзан/ хавтанцраа суулгах 6. Заадсыг хольц буюу зуурмагаар дїїргэж гадаргууг угааж арчих 7. Хавтанцраа єєлж ирмэгийг янзлан угааж хєвєє тавих

1м 2 шалны хєдєлмєр зарцуулалт (хїн/цаг) Салааны бїрэлдэхїїн , мэргэжил зэрэг

Шалны талбай м 2 - аар

Хавтанцрын хэмжээ, мм-ээр Їїнээс хєвєє

¹ 100 хїртэл

160 хїртэл

160-аас дээш

Хавтанцар єнгєлєгч IV зэрэгтэй – 1 хїн Хавтанцар єнгєлєгч III зэрэгтэй – 1 хїн

2 хїртэл 1,6 1,3 1,1 0,67 1 5 хїртэл 1,4 1,1 0,99 0,53 2 10 хїртэл 1,2 0,94 0,78 0,34 3 20 хїртэл 1,03 0,77 0,64 0,24 4

20-оос дээш 0,90 0,66 0,53 0,14 5

БНбД 83-12-01

18

Тайлбар: 1. Нормд бїх хавтанцрын 10 хїртэл хувийн ирмэгийг засах,

огтлохоор бодсон. 10%-иас дээш бол хєдєлмєр зарцуулалтыг 12-19-єєр нормчлоно.

2. Шалыг 3 єнгийн хавтанцраар /хавчуургын єнгийг тооцохгїй/ буюу тїїнээс дээш олон єнгийн хавтанцраар хээ гарган хийвэл хєдєлмєр зарцуулалтыг 1,2-оор їржїїлнэ.

12-21. ХИВСЭН ХЭЭТЭЙ ХАВТАНЦРААР ШАЛ ДЭВСЭХ


Зїймэл шал хийхдээ жижиг хавтанцруудыг хуудас цаасан дээр хээгий нь

гарган наана. Цементэн зуурмаган їе дээр цаасы нь дээш харуулж наагаад

хавтанцрын доороос агаар чєлєєтэй гарахын тулд цаасаа цоолж нїх гаргана. Тусгай хуудсуудыг хавтанцруудын хоорондох завсруудаар хийж єгнє. Мозайк наасан цаасыг суулгаснаас хойш 1-2 хоногийн дараа хуулж авна. Цаасыг хуулж авахын тулд шалны гадаргууг урьдчилан усаар норгож дэвтээнэ.


1. Зураг гаргаж мозайк наасан цаасаа сонгох 2. Гадаргууг цэвэрлэн усаар норгох 3. Чиг утасыг тэмдэглэж татах 4. Мозайктай цаасны дор дэвсгэр їе зуурмагаар хийх 5. Зуурмаг дээр мозайк бїхий цаасаа наах 6. Мозайкаас цаасаа хуулж авах 7. Заадсаа дїїргэж чигжих 8. Гадаргууг їртсээр зїлгэж хатсан зуурмагийг цэвэрлэх

1м 2 шалны хєдєлмєр зарцуулалт Шалны талбай м 2 - аар

Шалны тєрєл Салааны бїрэлдэхїїн, мэргэжил зэрэг


¹

5 хїртэл Шал ба шатны талбай /хїрээгїй/

Хавтанцар єнгєлєгч IV зэрэгтэй – 1 хїн Хавтанцар єнгєлєгч II зэрэгтэй – 1 хїн

0,86 1

5-аас дээш Мєн адил

Хавтанцар єнгєлєгч IV зэрэгтэй – 1 хїн Хавтанцар єнгєлєгч II зэрэгтэй – 1 хїн

0,66 2

5 хїртэл Хїрээтэй

Хавтанцар єнгєлєгч V- р зэрэгтэй – 1 хїн Хавтанцар єнгєлєгч II зэрэгтэй – 1 хїн

1,2 3

БНбД 83-12-01

19

5-аас дээш Мєн адил

Хавтанцар єнгєлєгч V- р зэрэгтэй – 1 хїн Хавтанцар єнгєлєгч II зэрэгтэй – 1 хїн

0,86 4

Тайлбар: Хэрэв шил буюу тємрєєр судал гарган хээтэй шал хийвэл гаргасан судал бїрт 12-25-ын “б”, “в”-д заасан хєдєлмєр зарцуулалтыг нэмнэ.

12-22. БАЙГАЛИЙН ЧУЛУУН ХАВТАНЦРААР ШАЛ ДЭВСЭХ


1. Хавтанцрыг дугаараар нь ялгаж авах 2. Чиглїїлэгч утас татах 3. Хээг нь тааруулж хавтанцрыг хуурайгаар нь шаланд дэвсэж

їзэх 4. Ирмэгийг шахах 5. Зуурмаг асгаж тарааж тэгшлэх 6. Зуурмаг дээр хавтанцар суулгах 7. Суулгасан хавтанцрын эгнээг тэгшлїїрээр шалгах 8. Хавтанцруудын хоорондох заадсыг засах 9. Материалыг 5 метр хїртэл зайд зєєх

1м 2 шалны хєдєлмєр зарцуулалт (хїн/цаг) Салаа- ны бїрэлд э-хїїн, мэргэ- жил зэрэг

Шалн ы тєрєл

Шалны талбай м 2 -аар

¹

10 хїртэл 10-аас дээш 1м 2 -д орох хавтанцрын тоо 2 хїр- тэл

3 хїр- тэл

4 хїр- тэл

4-єєс дээш

2 хїр- тэл

3 хїр- тэл

4 хїр- тэл

4- єєс дээш

Чулуу- чин IV зэрэгтэ й – 1 хїн Чулуу- чин III зэрэгтэ й – 1 хїн

Гантиг /мра- мор/ шал

0,73 0,98 1,21 1,6 0,60 0,81 1,02 1,36 1

Бор- жин шал

- 1,21 1,8 2,7 - 1,02 1,5 2,3 2

Шалн ы тал- байд гантиг шал хийх ба хїрээ

0,78 1,07 1,8 1,8 0,65 0,89 1,2 1,5

3

а б в г д е ж з

Тайлбар: 1. Хавтанцрыг сонгох ба дугаарлах ажлыг нэмж нормчлоно

БНбД 83-12-01

20

2. Усан оргилуурын шал хийвэл 1-р мєрний хєдєлмєр зарцуулалтыг 1,35-аар; 2-р мєрний хєдєлмєр зарцуулалтыг 1,7- оор тус тус їржїїлнэ.

12-23. ШАЛАНД ГАНТИГАН ХЄВЄЄ ХИЙХ

/Бэлэн шулуун буюу 120 мм хїртэл єргєнтэй гантиган хавтанцараар/


1. Хавтанцраа огтлох 2. Хавтанцрыг суурилуулж хэмжиж тааруулах 3. Цїїц буюу хусуураар хавтанцрыг засах 4. Нїх гаргаж бэхэлгээг суулгах 5. Зуурмаг бэлтгэх 6. Хавтанцар дор зуурмаг асгаж тараах

1м 2 шалны хєвєєний хєдєлмєр зарцуулалт (хїн/цаг) Салааны бїрэлдэхїїн, мэргэжил зэрэг

Хавтанцрын урт, мм-ээр

600 хїртэл 800 хїртэл 900 хїртэл 900-аас дээш

Єнгєлгєєчин V зэрэгтэй – 1 хїн

1,5 1,1 0,91 0,76 а б в г

12-24. БАЙГАЛИЙН ЧУЛУУН ШАЛАНД ЗАСАЛ ХИЙХ

А. Шал угаах


Ажлын бїтэц Хєдєлмєр зарцуулалт хїн/цаг

Туслах ажилчин I зэрэгтэй – 1 хїн

Шалыг бїлээн усаар угааж сойз болон резинээр зїлгэх 0,15

Б. Гантиг чулуун шалыг зїлгэж єнгєлєх


1. Гадаргууг усаар норгох 2. Жижиг ба тал ширхэгтэй зїлгїїрээр зїлгэх 3. Элсээр єнгєлєх 4. Бохир зїйлийг цэвэрлэж угаах 5. Єнгєлєгч машинд єнгєлгєєний чулууг утсаар холбох ба салгах 6. Єнгєлєгч машиныг цэвэрлэх

1м 2 шалны хєдєлмєр зарцуулалт Ажилчдын бїрэлдэхїїн Хєдєлмєр зарцуулалт хїн/цаг Єнгєлєгч IV зэрэгтэй – 1 хїн 0,63

12-25. ПЕРРАЦ /МОЗАЙКАН/ ШАЛ ХИЙХ

БНбД 83-12-01

21


Мозайкан шал хийхдээ 3,5 метр хїртэл єргєнтэй зурвасыг шугам модоор

хязгаарлаж тїїнд зуурмагаа асгаж гїйцэтгэнэ. Зуурмагийг тэгшлїїрээр хязгаарлагч шугам модон дээгїїр гїйлгэж тэгшилнэ. Зуурмагийг доргиулагчаар нягтруулна. Талбайн доргиулагч буюу шугаман доргиулагчийг хэрэглэх нь зохимжтой. Бага хэмжээний ажил гїйцэтгэхэд зуурмагийг 10 кг-аас доошгїй жинтэй мунаар цохиж нягтруулахыг зєвшєєрнє.

А. Шал хийх


а/ Перрац зуурмагаар шал дэвсэхэд: 1. Сууриа цэвэрлэх 2. Шалаа тэмдэглэх 3. Цементэн сїї бэлтгэж суурин дээр асгах 4. Дэвсгэр їеийг бэлэн зуурмагаар хийх 5. Дэвсгэр їеийн зуурмагийг 20 мм зузаантайгаар тэгшлэх 6. Чиглїїлэгч модыг суулгах 7. Перрац зуурмаг гараар бэлтгэх 8. Чиг модны дагуу буюу нэг тївшинд зуурмагаа асгаж тэгшилж

нягтруулах 9. Судал гаргаж хээ зургаа хийх

б/ Жижиг їйрмэгийг чигжиж нягтруулан шал хийхдээ 6 ба 7-р зїйлїїдийг дараах байдлаар єєрчилнє:

10.Цементэн зуурмаг гараар бэлтгэж цутгах 11.Шалны гадаргуу дээгїїр жижиг їйрмэгийг цацаж, їйрмэгийг

зуурмагийн їед суулган чигжиж нягтруулах

1м 2 шал, 1м судлын хєдєлмєр зарцуулалт (хїн/цаг) Салааны бїрэлдэхїїн , мэргэжил зэрэг

Шалны тєрєл Шал

Судлууд

¹ Шилэн Гууль ба зэс

Єнгєлгєєчи н IV зэрэгтэй – 1 хїн Єнгєлгєєчи н II зэрэгтэй – 1 хїн

Битїї дэвссэн /заадасгїй/

1,5 0,06 0,13 1

Дєрвєлжин хээтэй 1,7 0,11 0,15 2 1м 2 -т 3 м хїртэл судалтай шулуун хээтэй шал

1,8 0,19 0,20 3

1м 2 -т 3 м-ээс дээш судалтай шулуун буюу муруй хээтэй шал

2,2 0,22 0,32 4 а б в

Тайлбар: 1. Жижиг їйрмэгийг чигжиж нягтруулан шал хийвэл “а” баганын

хєдєлмєр зарцуулалтыг 1,2-оор їржїїлнэ. 2. Нормд нэг буюу хоёр єєр єнгийн гоёлын зуурмагаар шал

хийхээр бодсон. 3 ба тїїнээс дээш єнгєтэй зуурмагаар шал

БНбД 83-12-01

22

хийвэл 2, 3, 4-р мєрїїдийн “а” баганын хєдєлмєр зарцуулалтыг 1,2-оор їржїїлнэ.

Б. Галын хєвєє, эмжээр хийх


Ажлын бїтэц Хєдєлмєр зарцуулалт хїн/цаг

¹

Єнгєлгєєчин IV зэрэгтэй– 1 хїн

Зуурмаг бэлтгэх

0,75

1 Сууриа норгож цэвэрлэх 2 Зуурмагаар хєвєє эмжээр хийх

3

Ирмэг цэвэрлэх 4

В. Шалны заслал хийх ажил


а/ Зїлгэхэд: 1. Єнгєн зїлгэлт хийх 2. Шалны гадаргууг усаар норгож, элсэн цацлаа хийж зїлгэх 3. Гадаргуугийн сэв засаж, нїхийг бєглєн чигжиж тїрхлэг хийх 4. Тэгшилж сэв зассан чигжїїрийг авах 5. Шалны гадаргууг цэвэрлэх, угаах 6. Єнгєлгєєний чулууг солих

б/ Єнгєлєхєд: 1. Усаар норгох 2. Хэсэгчилсэн сэв засалт, чигжилт хийх тэгшлэх 3. Сэв засалт хийсэн хэсгийг жижиг хайргаар зїлгэж угаах 4. Гадаргууг билїї буюу занар чулуугаар цэвэрлэх 5. Гадаргууг цэвэрлэж угаах 6. Гялайлган єнгєлєх

1м 2 шал, 1м хєвєє, эмжээрийн хєдєлмєр зарцуулалт (хїн/цаг)

Гадаргуу- гийн тєрєл

Зїлгэх буюу єнгєлєх аргаар


Зїлгэх

Єнгєлєх

¹ нунтагаа р

лаваа р

Шал

механизмаар Єнгєлгєєчин IV зэрэгтэй – 1 хїн

0,61 0,90 0,82 1

гараар Єнгєлгєєчин III зэрэгтэй – 1 хїн

2,7 4,2 2,8 2

Хєвєє буюу эмжээр Гараар

Єнгєлгєєчин V-р зэрэгтэй – 1 хїн

0,90 2,2 1,8 3

а б в

Тайлбар: 1. Шалны багана ханатай нийлсэн хэсгїїдийг гараар зїлгэвэл

/машинаар зїлгэсний дараа/ 1м уулзварт хєдєлмєр

БНбД 83-12-01

23

зарцуулалтыг 0,3 хїн/цагаар нэмэгдїїлж, III зэрэгтэй єнгєлгєєчинг салааны бїрэлдэхїїнд нэмж оруулна.

2. Боржин буюу лабораторид їйрмэг 40%-иас дээш байвал “а” мєрний хєдєлмєр зарцуулалтыг 1,2-оор їржїїлнэ.

3. Судалтай мозайкан шалыг зїлгэхдээ хєдєлмєр зарцуулалтыг 1,1-ээр їржїїлнэ.

4. Шалны багана, ханатай нийлсэн хэсгїїдийг гараар єнгєлєхєд /машинаар єнгєлсний дараа/ 1 м уулзвар хэсэгт нэмэх:

а/ нунтагаар єнгєлєхєд III зэрэгтэй єнгєлгєєчний хєдєлмєр зарцуулалтыг 0,47 - хїн/цагаар б/ лаваар /воск/ єнгєлєхєд 3-р зэрэгтэй єнгєлгєєчний хєдєлмєр зарцуулалтыг 0,44 – хїн/цагаар нэмэгдїїлнэ.

4-Р БЇЛЭГ: БЕТОН ЦЕМЕНТЭН ШАЛ


1. Энэ бїлгийн нормд ажлын байранд бэлэн татсан материалаар ажил гїйцэтгэхээр бодсон.

2. 12-26; 12-30-т бетон шалыг 20м 2 -аас дээш талбайтай тасалгаанд хийхээр тооцсон. Хэрэв 5м 2 -аас бага талбайтай тасалгаанд хийвэл хєдєлмєр зарцуулалтыг 1,5-аар, 5-20м 2

хїртэл талбайтай тасалгаанд хийвэл хєдєлмєр зарцуулалтыг 1,5-аар тус тус їржїїлнэ.

12-26. ТООСГОН ЇЙРМЭГЭЭР ШАЛНЫ БЭЛТГЭЛ ХИЙХ


1. Жижиг гадас шааж, утсаар тэгшлїїр татах 2. Тоосгоны їйрмэгийг тарааж тэгшлэн, нягтруулах 3. Зуурмагаа цутгах

1м 2 шалны бэлтгэл їе хийх хєдєлмєр зарцуулалт (хїн/цаг) Салааны бїрэлдэхїїн, мэргэжил зэрэг

Їеийн зузаан, мм хїртэл

Бетончин III зэрэгтэй – 1 хїн Бетончин II зэрэгтэй – 1 хїн

100 150 200 0,23 0,27 0,32

12-27. ЦЕМЕНТЭН ТЭГШИЛГЭЭ ХИЙХ


1. Суурийн гадаргууг усаар чийглэж цэвэрлэх 2. Тэгшилгээ хийх тївшингээр модон шугам татах 3. Цементэн зуурмагийг шугам модоор тарааж тэгшлэх 4. Шугам модыг авах, нїх ховилоо засах



БНбД 83-12-01

24


25,3

Тайлбар: Нормд 50 мм хїртэл зузаантай тэгшилгээ їе хийхээр тооцсон

12-28. ДЭВСГЭР ЇЕИЙГ КЕРАМЗИТБЕТОНООР ХИЙХ


1. Сууриа усаар чийглэх 2. Бункерээ цэвэрлэж керамзибетон хольцоо буулгах 3. Суурийн ил гадаргууг /толийлгон/ хольцоо тарааж тэгшлэх 100м 2 дэвсгэр їеийн хєдєлмєр зарцуулалт



Бетончин III зэрэгтэй – 1 хїн Бетончин II зэрэгтэй – 1 хїн 15,4

Тайлбар: Нормд 100 мм хїртэл дэвсгэр їе хийхээр тооцсон.

12-29. ЭЛСЭН ДЭВСГЭР ЇЕ ХИЙХ


Шалны дор элсэн дэвсгэр їеийн бэлэн бетон бэлтгэл їе буюу шороон суурин дээр хийхээр орсон.


1. Зєєврийн хэрэглээт элс хїлээж авах 2. Элсээ асгах 3. Гадаргууг тэгшилж толийлгох 4. Материалыг ажлын байранд зєєх

100м 2 дэвсгэр їеийн хєдєлмєр зарцуулалт Салааны бїрэлдэхїїн, мэргэжил зэрэг


Туслах ажилтан II зэрэгтэй – 2 хїн 11,5

Тайлбар: Нормд 100 мм хїртэл дэвсгэр їе хийхээр тооцсон.

12-30. БЕТОН ДЭВСГЭР ЇЕ БА ЦЭВЭР БЕТОН ШАЛ ХИЙХ


а/ Бетон дэвсгэр їе хийхэд: 1. Шугам татаж гадаслах ба банзан хашлага хийх 2. Бетон хольц хийж тэгшлэх 3. Бетон хольцоо доргиулагч /буюу доргиулагч шугам/-аар чигжиж

нягтруулах 4. Бетон гадаргууг шугам модоор тэгшлэх

БНбД 83-12-01

25

5. Татсан утас, банзан хашлагаа авч їндсэн нїх ховилоо засаж тэгшлэх

б/ Цэвэр бетон шал хийхэд 1. Чиглїїлэгч шугам тавих 2. Бетон хольцоо хийж тэгшлэх 3. Бетон хольцоо доргиулагч буюу доргиулагч шугамаар

нягтруулах 4. Бетон гадаргууг шугамаар сайтар тэгшилж толийлгох 5. Шугам утсаа авч їндсэн нїх ховилыг засаж тэгшлэх 6. Гадаргууг металл єнгєлєгчєєр толийлгох


Ажлын нэр

Чигжиж нягтруулах арга


Їеийн зузаан, мм хїртэл

100 150 200 250

Бетон дэвсгэр їе хийх

Доргиулагч буюу шугаман доргиулагчаа р


8,2 10,6 12,6 14,8

Гараар 12,6 15,9 19,2 -

Цэвэр бетон шал хийх

I Бетончин V зэрэгтэй – 1 хїн Бетончин II зэрэгтэй – 1 хїн

5,7

12-31. ЦЭВЭР ЦЕМЕНТЭН ШАЛ ХИЙХ


1. Бэлэн дэвсгэр дээгїїр чиглїїлэгч шугам тавих 2. Цементэн зуурмагаа шугамаар тэгшилж тараан толийлгох 3. Шугам утсаа авч, нїх ховилыг тэгшилж янзлах 4. Шалны хєвєєний оронд цементэн зуурмагаар 70 мм хїртэл

єргєнтэй хєвєє хийх.

100м 2 шалны хєдєлмєр зарцуулалт (хїн/цаг) Салааны бїрэлдэхїїн , мэргэжил зэрэг

Дэвсгэр їеийн зузаан мм хїртэл

Шалны талбай м 2

хїртэл Бїгд

Їїнээс хийх

Шал Хєвєє

Бетончин IV зэрэгтэй – 1 хїн Бетончин III зэрэгтэй – 1 хїн Бетончин II зэрэгтэй – 1 хїн

20

5 58,5 16,4 42,1 10 37,4 15,8 21,6 40 23,4 12,8 10,5 100 18,7 12,9 5,85

40

5 62,07 19,9 42,1 10 42,0 19,3 21,6 40 25,7 15,3 10,5 100 21,06 15,3 5,85

5-Р БЇЛЭГ: ХЇЧИЛД ТЭСВЭРТЭЙ ШАЛУУД

БНбД 83-12-01

26

12-32. ХЇЧИЛД ТЭСВЭРТЭЙ ШАЛЫН ДООРХ СУУРИЙГ БЭХЛЭХ


а/ Бетон суурь хийхэд 1. Хальсыг зайлуулах ба угаах 2. Суурийг тємєр сойзоор цэвэрлэх 3. Гадаргууг шїїрдэх

б/ Модон суурь хийхэд 1. Суурийн гадаргууг цэвэрлэх 2. Суурийн гадаргуунд хэрчлээс гаргах 3. Гадаргууг шїїрдэх 4. 100м 2 суурийн хєдєлмєр зарцуулалт


Суурийн тєрєл Хєдєлмєр зарцуулалт (хїн/цаг)

Єнгєлгєєчин II зэрэгтэй – 1 хїн

Бетон 7,4 Модон 10,01

Тайлбар: Модон шаланд тємєр утас хэрэх буюу хадаас хадахад /тор хийх/ ННЇ-ний эмхэтгэл 8 / 8-5, хїснэгт/-ээр нормчлон, хєдєлмєр зарцуулалтыг 0,8-аар їржїїлнэ.

12-33. ХЇЧИЛД ТЭСВЭРТЭЙ ШАЛ ХИЙХ


Хїчиллэг хольцыг 2,5 м хїртэл єргєнтэй зурваст асгаж 3-5 кг жинтэй мунаар доргиож нягтруулна. Їеэр бїрэхэд эхний їеийг доод їеийг хатсаны дараа /1-2 хоногийн дараа/ 1,06-1,08 хувийн жинтэй хлорт магнийн уусмалаар хєрсжїїлэлт хийсний дараа дээд їеийг хийж эхэлнэ. Дээд їеийн гадаргууг бэхлэхээс ємнє тємєр тэгшлїїрээр толийлгоно. Єнгє їеийн заслалыг /єнгєлгєє хийх/ хийхдээ кислотийг бэхжсэний дараа эхэлнэ. Єнгєлгєєг хуурайгаар хийнэ. Зїлгэхийн ємнє гадаргууг каустик магнезит, пигментийн хольц 1,07 хувийн жинтэй хлорт магнийн уусмалаар чийглэнэ.

А. Шал хийх


1. Талбайг тэгшилж, тэгшлїїр шугам татах 2. Магнезит /нїїрсхїчилэн магни/-ийн уусмал бэлтгэх 3. Суурийг магнезитийн уусмалаар норгох 4. Хїчиллэг хольцыг їе їеэр тарааж тэгшлэн нягтруулах 5. Тємєр тэгшлїїрээр дээд їеийг толийлгох 6. Шалны сэв засалт хийх 7. Шалыг єнгєлєх 8. Хлорт магнийн шингэн уусмалаар арчиж їртсээр зїлгэх 9. Булан гаргаж хїчиллэг хольцоор хєвєє тавих

БНбД 83-12-01

27



Шалны талбай м 2 - аар

Шал хийх Їїнээс шалны хєвєє, эмжээр

¹ Дан буюу 12мм хїртэл зузаантай давхар їетэй шалны дээд їе

22 мм хїртэл зузаантай давхар їетэй

Єнгєлгєєчин IV зэрэгтэй – 1 хїн Єнгєлгєєчин III зэрэгтэй – 1 хїн Єнгєлгєєчин II зэрэгтэй – 1 хїн

2 хїртэл 0,90 1,01 0,49 1 5 хїртэл 0,70 0,81 0,27 2 10 хїртэл 0,55 0,67 0,16 3 20 хїртэл 0,57 0,68 0,11 4

20-оос дээш

0,41 0,51 0,07

5 а б в

Тайлбар: 1. Хэрвээ шалыг дєрвєлжин хээтэй /шатрын хєлєг шиг/ буюу

хїрээтэй зураглалтай хийх бол дєрвєлжин хээний эргэн тойрны уртын ба хїрээ, зураглалын уртын 1м тутамд:

а/ Дєрвєлжин хээтэй хийвэл 4-р зэргийн єнгєлгєєчний хєдєлмєр зарцуулалтыг 0,14 хїн/цагаар б/ Хїрээ буюу зурагтай хийвэл 5-р зэрэгтэй єнгєлгєєчний хєдєлмєр зарцуулалтыг 0,11 хїн/цагаар тус тус нэмэгдїїлнэ.

2. Їеийн зузааныг заагдсан хэмжээнээс дээш нэмэгдїїлбэл илїї хийсэн їеийн 5мм тутамд хєдєлмєр зарцуулалтыг 5%-иар нэмнэ.

Б. Шаланд заслал хийх


а/ Зїлгэхэд 1. Усаар норгох 2. Шал, хєвєє буюу эмжээрийг карборундаар зїлгэх 3. Гадаргууг навтсаар арчих

б/ Арчихад 1. Шалны гадаргуу, хєвєє, эмжээрийг цэвэрлэх 2. Тосоо халааж шалаа тослох 3. Лав ба нийлэгээр тїрхлэг бэлтгэх 4. Шалаа арчих

1м 2 шал ба 1м хєвєє, эмжээрийн хєдєлмєр зарцуулалт

Ажлын нэр


Шал Хєвєє буюу эмжээр


БНбД 83-12-01

28

Єнгєлє х

Машинаар Єнгєлгєєчин IV зэрэгтэй – 1 хїн

0,04

гараар Єнгєлгєєчин III зэрэгтэй – 1 хїн

0,18 0,32

Тослох Єнгєлгєєчин II зэрэгтэй – 1 хїн

0,07 0,13

Арчих зїлгэх

Зїлгэгч машинаар Єнгєлгєєчин III зэрэгтэй – 1 хїн

0,02 -

Сойзоор

Лавгїй тїрхлэгээр


0,07 0,15

Лавтай тїрхлэгээр


0,09 0,23

В. Хїчлийн хольц бэлтгэх


1. Давсны хїчил буюу хлорт магнийн ба карпаллитийн уусмалыг шаардлагатай нягтрал автал хутгах

2. Магнезит, дїїргэгч ба єнгє гаргагчаар хуурай хольцыг бэлтгэх 3. Хїчиллэг хольцыг давсны хїчил ба карпаллит, хлорт магнийн

уусмалаар зуурах 4. Материалыг 10 м хїртэл зайд зєєх

Салааны бїрэлдэхїїн, мэргэжил зэрэг Салааны бїрэлдэхїїн, мэргэжил зэрэг

Хольц бэлтгэх арга

Зєєврийн зуурмаг зуурагчийн III зэрэгтэй машинч

Механизмаар Гараар 1 -

Єнгєлгєєчин III зэрэгтэй – 1 хїн

1 1

Єнгєлгєєчин II зэрэгтэй – 1 хїн 1 1

1м 3 хольц бэлтгэх хєдєлмєр зарцуулалт (хїн/цаг) Хольц нэгтгэх арга Машинчид Єнгєлгєєчид

Механизмаар Давсны хїчлээр 1,4 2,9 Хлорт магний буюу карпаллитаар 0,95 1,9

Гараа р

Давсны хїчлээр

Їртэстэй - 5,06 Їртэс ба элстэй - 6,05

Хлорт магний буюу карпаллитаар

Їртэстэй - 3,08

Їртэс ба элстэй - 4,0

БНбД 83-12-01

29

Тайлбар: Їртсийг шигшвэл 1м 3 хольцонд II зэрэгтэй єнгєлгєєчний хєдєлмєр зарцуулалтыг 1,3 хїн/цагаар нэмэгдїїлнэ.

12-34. ХЇЧИЛД ТЭСВЭРТЭЙ ХАВТАНЦРААР ШАЛ ДЭВСЭХ


150х150-аас 300х300 мм хэмжээтэй, 12-15 мм зузаантай хїчилд тэсвэртэй хавтанцраар вааран хавтанцар шалны дор хийсэнтэй яг адил суурин дээр шал хийнэ. Хавтанцрыг бетон суурь буюу цементэн тэгшилгээтэй 1,5-2,5 мм зузаантай хар тосон тїрхлэг буюу магнезит цементэн їе дээр нааж бэхэлнэ. Їеийг суурьтай сайтар бэхлэхийн тулд тїїний гадаргууг ажил эхлэхийн ємнє сайн цэвэрлэж хєрсжїїлнэ. Хєрсжїїлэлт хийхдээ магнезит уусмалаар їе хийсэн бол шингэн магнезитэн зуурмаг /1,16 – 1,18 хувийн жинтэй хлорт магнийн уусмалд зуурсан магнезит/ хар тосон тїрхлэгээр їе хийсэн бол керосин, бензинээр шингэрїїлсэн хар тосыг /битумын нэг хэсэг, бензин буюу керосины 2 хэсэг/ тус тус хэрэглэнэ.


1. Сууриа цэвэрлэх 2. Хєрсжїїлэлт хийх 3. Хавтанцрыг хуурайгаар дэвсэж талбайн илїї гарсан хэсэгт

тааруулан тавих 4. Хавтанцраа огтлох /шаардлагатай їед/, ирмэгийг засах 5. Чиглїїлэгч эгнээг суулган тїїний дагуу хавтанцраа дэвсэх 6. Заадсаа дїїргэх /цементэн зуурмаг дээр дэвсэхэд/ 7. Гадаргуугийн хар тос буюу зуурмагийг цэвэрлэх


Хавтанцрын хэмжээ, мм-ээр

Хар тосон тїрхлэг дээр

Цементэн зуурмаг дээр

Єнгєлгєєчин IV зэрэгтэй – 1 хїн Єнгєлгєєчин III зэрэгтэй – 1 хїн

150х150 0,73 0,80 200х200 0,57 0,71 250х250 0,42 0,64

Тайлбар: Нормд 10м 2 -аас дээш талбайтай тасалгаанд шал хийхээр тусгагдсан 10м 2 хїртэл талбайтай тасалгаанд хийвэл хєдєлмєр зарцуулалтыг 1,2-оор їржїїлнэ.

6-Р БЇЛЭГ: АСФАЛЬТАН, ЧУЛУУН БА ШИРМЭН ХАВТАНЦАР ШАЛУУД


1. Энэ бїлгийн нормд тусгайлан зааснаас бусад тохиолдолд сайтар зурж зїсэн металл сойзоор цэвэрлэж усаар угаасан дэвсгэр їе дээр бэлэн зуурмаг хэрэглэн урьдчилан боловсруулалт хийж бэлтгэгдсэн материал хийц эдлэлээр ажлыг гїйцэтгэхээр тусгасан.

БНбД 83-12-01

30

2. Хар барьцалдуулагч материалаар шалыг бїрвэл дээрхээс гадна сайтар хатааж шингэн, халуун хєрсжїїлсэн байна. Энэ ажлуудыг гїйцэтгэхдээ 12-35-аар нормчлоно. /тайлбар/

3. Энэ бїлгийн нормд ажлыг одоо мєрдєж байгаа техникийн нєхцєлд заасан хїлцэх алдааны хэмжээний дотор гїйцэтгэхээр тусгасан.

12-35. ШИНГЭН АСФАЛЬТААР ШАЛ ЦУТГАЖ ХИЙХ

А. Шал хийх


1. Сууриа цэвэрлэх 2. Ажлын байранд авчирсан бэлэн асфалтан хольцоо цутгах 3. Хольцоо тэгшлэх 4. Хольцоо єнхрїїлэг булгаар нягтруулах 5. Элс цацаж гадаргууг тэгшлэх 6. Хаягдал хогийг цэвэрлэх


Шалны зузаан, мм хїртэл 25 38 50

Асфальто - бетончин IV зэрэгтэй – 1 хїн Асфальто - бетончин II зэрэгтэй – 1 хїн


0,26 0,20 0,24

Тайлбар: Бетон суурийг халуун хар тос буюу давирхайгаар хєрсжїїлбэл 1м 2 шаланд III зэрэгтэй асфальт – бетончины хєдєлмєр зарцуулалтыг 0,03 хїн/цагаар нэмэгдїїлнэ.

Б. Хєвєє хийх


1. Сууриа цэвэрлэх 2. Ажлын байранд авчирсан бэлэн асфалтан хольцоо цутгах 3. Хольцоо тэгшлэх 4. Элс цацах 5. Гадаргууг тэгшлэх 6. Илїїдэл хогийг цэвэрлэх

1 м хєвєєний хєдєлмєр зарцуулалт Салааны бїрэлдэхїїн, мэргэжил зэрэг Хєдєлмєр зарцуулалт хїн/цаг

Асфальто - бетончин IV зэрэгтэй – 1 хїн Асфальто - бетончин III зэрэгтэй – 1 хїн

0,19

БНбД 83-12-01

31

12-36. 240х120; 240x2440; 250x250мм- ИЙН ХЭМЖЭЭТЭЙ АСФАЛЬТ БЕТОН ХАВТАНЦРААР ШАЛ ДЭВСЭХ


1. Сууриа усаар норгож цэвэрлэх 2. Чийглїїлэгч хийх 3. Элс цементэн зуурмагаар 10-15 хїртэл зузаантай дэвсгэр їе

хийх 4. Хавтанцраа зуурмаг дээр тавьж тааруулах 5. Хавтанцруудын хоорондох заадсуудыг зуурмагаар дїїргэх 6. Заадсыг цэвэрлэх


Хєдєлмєр зарцуулалт

Хавтанцар єнгєлєєчин IV зэрэгтэй – 1 хїн Хавтанцар єнгєлєєчин III зэрэгтэй 1 хїн

0,84

Тайлбар: 10м 2 хїртэл талбайтай тасалгаанд шал хийвэл хєдєлмєр зарцуулалтыг 1,2-оор їржїїлнэ.

12-37.КЛИНКЕР БУЮУ ДЭВСМЭЛ ЧУЛУУН ШАЛ ТАВИХ

А. ШАЛ ДЭВСЭХ

Ажлын бїтэц 1. 100 мм-ийн зузаантай элсэн дэвсгэр їе хийх 2. Элсээ тэгшилж нягтруулж янзлах 3. Эгнээг хуваах 4. Клинкерийг хагалах /хэрэгцээгээр/ 5. Клинкер буюу дэвсмэлд чулууг суулгах 6. Єргийг тївшингээр нь хэмжиж шалгах


Чигжиж Чигжихгїй

Єнгєлгєєчин V зэрэгтэй – 1 хїн Єнгєлгєєчин II зэрэгтэй – 1 хїн

0,81 0,69

Тайлбар: Дэвсмэл чулууг муруй тахир эгнээгээр чигжиж тавивал эгнээний 11м бїрт 5-р зэрэгтэй ажилчны хєдєлмєр зарцуулалтыг 0,21 хїн/цагаар нэмэгдїїлнэ.

Б. ЗААДСЫГ ДЇЇРГЭХ

БНбД 83-12-01

32


1. Шалаа цэвэрлэх 2. Заадсаа цэвэрлэх 3. Зєєврийн тогоонд хар тос хийж тїлшээ бэлтгэн хар тосоо

халаах буюу цементэн зуурмагаа бэлтгэх 4. Заадсуудыг хар тосон буюу цементэн зуурмагаар дїїргэх


Заадсуудыг дїїргэх тєрєл

Шалны тєрєл Клинкер Дэвсмэл чулуу

Асфальт-бетончин III зэрэгтэй – 1 хїн Чулуун шал єрєгч III зэрэгтэй – 1 хїн

Элстэй хар тосоор 0,56 0,42

Цементэн зуурмагаар

0,1 0,7

12-38. ШИРМЭН ХАВТАНЦРААР ШАЛ ХИЙХ


а/ зуурмаг дээр дэвсэхэд 1. Хавтанцраа суулгахын ємнє бэлэн суурин дээр цементэн

зуурмагаа 40-45 мм зузаантай їе хийж тэгшлэх 2. Зуурмаг дээр хавтанцраа шахаж суулгах 3. Зуурмагаа усаар шингэлж хавтанцруудын хоорондох заадсыг

дїїргэх 4. Материалаа 10 м хїртэл зайд зєєх

б/ элсэн їе дээр дэвсэхэд 1. 80-100 мм зузаантай їетэй элсэн бэлтгэлээ тэгшлэх 2. Усаар услах 3. Хавтанцраа сайн шахаж суулгах ба элсээр сайтар чигжих 4. Материалаа 10 м хїртэл зайд зєєх


Хавтанцрын хэмжээ мм-ээр Хєдєлмєр

зарцуулалт хїн/цаг Квадратын

талууд Зузаан нь

Хавтанцрыг зуурмаг дээр дэвсэж

V-р зэрэгтэй – 1 хїн II зэрэгтэй – 1 хїн

300 25-30 0,46

V зэрэгтэй – 1 хїн II зэрэгтэй – 2 хїн

400 25-30 0,35

V зэрэгтэй – 1 хїн II зэрэгтэй – 2 хїн

500 35-40 0,70

V зэрэгтэй - 1 хїн II зэрэгтэй – 2 хїн

600 35-40 0,56

V зэрэгтэй - 1 хїн II зэрэгтэй – 2 хїн 700 35-40 0,44

БНбД 83-12-01

33

Элсэн їе дээр хавтанцрыг дэвсэх


1000 20-30 0,41

V зэрэгтэй - 1 хїн II зэрэгтэй – 5 хїн 1000 40-50 0,60


1000 60-70 0,82

Тайлбар: Хавтанцрыг краны тусламжтайгаар дэвсвэл хєдєлмєр зарцуулалтыг 0,7-оор їржїїлнэ. Краны машинчийн ажлын хєлсийг энэ тохиолдолд тусад нь бодно.

12-39. АСФАЛЬТАН ХОЛИМОГ БЭЛТГЭХ


1. Материалаа 50 м хїртэл зайд байгаа тогоо руу зєєх 2. Материалаа тогоонд хийх 3. Тїлш бэлтгэх 4. Тогоог цэвэрлэж гал тїлэх 5. Асфальтан тїрхлэг ба хар тосоо жижиглэх 6. Хольцоо чанах 7. Бэлэн болсон хольцыг саванд хийх 8. Савтай хольцыг 50 м хїртэл зайд зєєж ажлын байранд авчрах

1м 3 хольц бэлтгэх хєдєлмєр зарцуулалт Салааны бїрэлдэхїїн, мэргэжил зэрэг Хєдєлмєр зарцуулалт хїн/цаг Асфальт-бетончин IV зэрэгтэй /чанагч/ - 1 хїн Туслах ажилчин II зэрэгтэй – 2 хїн

12,6

Тайлбар: Энэ зїйл ангийн хєдєлмєр зарцуулалтыг бага хэмжээний ажил гїйцэтгэхэд хэрэглэхийг зєвшєєрнє.

7-Р БЇЛЭГ

Янз бїрийн материалаар шал хийх Энэ бїлгийн нормд 10м 2 –аас дээш талбайтай тасалгаанд шал

хийхээр тусгав. 10м 2 -аас доош талбайтай тасалгаанд шал хийхэд хєдєлмєр зарцуулалтыг 1,2-оор їржїїлнэ.

12-40. ШАВРААР ШАЛ ХИЙХ


1. Барилгын доод талд зєєлєн шороо, жижиг хайрга цацаж 10см зузаантай шавар шал хийх

2. Нягтруулж чигжих



Чулуу єрєгч III зэрэгтэй – 1 хїн Чулуу єрєгч II зэрэгтэй – 1 хїн 0,21

БНбД 83-12-01

34

12-41. ТООСГООР ШЇЇРЇЇЛЭХ ШАЛ ДЭВСЭХ


1. Бэлэн зуурмагаа шавах 2. Нэг хэв шалны тоосгоор шїїрїїлэх шал хийх 3. Єрийн зєв эсэхийг шалгах



Чулуучин IV зэрэгтэй – 1 хїн Чулуучин III зэрэгтэй – 1 хїн

3,08

Тайлбар: Нормд шалны єргийг цементэн зуурмаг хийхээр тооцсон. Хэрэв єєр тєрлийн зуурмаг дээр єрєг хийвэл хєдєлмєр зарцуулалтыг 0,9-оор їржїїлнэ.

12-42. ТООСГООР ГУРВАЛЖИН ЄРЖ ШАЛ ХИЙХ


1. Дэвсгэр элсэн їеийг тэгшилж янзлах 2. Тоосго єрєхийн ємнє норгох 3. Нэг хэв маягийн тоосгоор гурвалжин єрєх 4. Тоосгоо хагалах 5. Заадсуудыг нь зуурмагаар дїїргэх 6. Шалны тївшинг гадаргуутай нь тэгшилж шалгах


Єрєх арга Хєдєлмєр зарцуулалт хїн/цаг

Єрєгч IV зэрэгтэй – 1 хїн Єрєгч III зэрэгтэй – 1 хїн

Босоогоор гурвалжин 79,2 Хавтгайгаар гурвалжин 55,0

Тайлбар: Нормд єргийг цементэн зуурмаг дээр хийхээр бодсон. Хэрэв єєр тєрлийн зуурмаг дээр хийвэл хєдєлмєр зарцуулалтыг 0,9-єєр їржїїлнэ.

12-43. БЕТОН БЭЛТГЭЛ ДЭЭР ХЇЧИЛД ТЭСВЭРТЭЙ ТООСГООР ШАЛ ДЭВСЭХ


а/ Сууриа бэлтгэхэд 1. Хєрсжїїлэх 2. Хар цаас наах

б/ Бэлтгэгдсэн суурь дээр шал хийхэд 1. Хїчилд тэсвэртэй тоосго сонгож авах ба хагалж тааруулах

БНбД 83-12-01

35

2. Чиглїїлэгч утас татах 3. Бэлэн асфальтан хольцоор дэвсгэр їе хийх 4. Хїчилд тэсвэртэй тоосгоо бэлэн халуун хар тосон тїрхлэг дээр

хавтгайгаар нь єрєх 5. Заадсуудыг тїрхлэгээр дїїргэх

100м 2 шалны хєдєлмєр зарцуулалт Ажлын тєрєл Салааны бїрэлдэхїїн,

мэргэжил зэрэг Хєдєлмєр зарцуулалт

Суурийг бэлтгэх Тусгаарлагч III зэрэгтэй – 1 хїн ТусгаарлагчIII зэрэгтэй – 1 хїн 41,8

Шал хийх Єрєгч IV зэрэгтэй – 1 хїн Єрєгч II зэрэгтэй – 1 хїн 91,3

12-44. ПОЛИМЕР ЦЕМЕНТЭН ШАЛ ДАН ЇЕЭР ЗААДАСГЇЙ ХИЙХ


1. Суурийг тоос сорогч ба сойзоор цэвэрлэх 2. Дэвсгэрт поливинилацететын эмульсийн усан уусмалаар бага

хэрэглэн хєрсжїїлэлт хийнэ 3. Чиглїїлэгч мод суулгах 4. Олон найрлагатай цементэн тїрхлэгийг шпателаар цацаж

тэгшлэх 5. Гадаргууг єнгєлєгч машинаар єнгєлєх 6. Шалыг усаар норгож цэвэрлэх 7. Єнгєлєгч машинаа цэвэрлэх 8. Єнгєлгєє хийсний дараа хаягдал хог зєєж хаях

1м 2 шалны хєдєлмєр зарцуулалт Салааны бїрэлдэхїїн, мэргэжил зэрэг Хєдєлмєр зарцуулалт хїн/цаг

Єнгєлгєєчин IV зэрэгтэй – 1 хїн Єнгєлгєєчин III зэрэгтэй – 1 хїн

0,35

Тайлбар: Олон найрлагатай цементэн тїрхлэг бэлтгэх ажил ороогїй ба нэмж нормчлогдоно.

12-45. ЗААДАСГЇЙ ШАЛАНД ХАГАС МЕХАНИКЖ- УУЛСАН АРГААР ТЇРХЛЭГ БЭЛТГЭХ

Ажлын бїтэц 1. Цементийг гараар шигших 2. Жин хэмжїїрийн тусламжтайгаар орох найрлагыг тугнах 3. Тїрхлэгийг зуурмаг зуурагчид бэлтгэж, доргиот шигшїїрээр

шїїх 4. Зуурмаг зуурагчийг тїрхлэгийн їлдэгдлээс цэвэрлэх



Єнгєлгєєчин III зэрэгтэй – 1 хїн 2,3

БНбД 83-12-01

36

ГАРЧИГ БЇЛЭГ 1. ШИГТГЭМЭЛ МОДНЫ ТАЙРДАС, ЦАРСАН,

БАНЗАН ШАЛУУД

12-1. Шалны дэр мод (лаг) тавих 3 12-2. Банзан шалавч дэвсэх 3 12-3. Цэвэр банзан шал бэлтгэж тавих 3 12-4. Бэлэн дэр модон дээр 50х50 ба 50х25 мм 2 -ийн дїнзэнцэрээрцэвэр модон шал дэвсэх 6 12-5. Бэлэн дэрэн дээр модон хавтгаалжаар цэвэр шал дэвсэх 6 12-6. Цэвэр банзан ба дїнзэнцэр хар шалыг харуулдагч машинаар

харуулдах 7 12-7. Банзан ба дїнзэнцэр шалыг механик аргаар зїлгэх 7 12-8. Царсан зїймэл ба дэрний шугам мод бэлтгэх 7 12-9. Царсан шалыг саланги зїймэл ба царсан банзаар дэвсэх 8 12-10. Хавтгаалжилсан царсаар шал дэвсэх 10 12-11. Царсан шалны гадаргууг єнгєлж заслал хийх 11 12-12. Шигтгэмэл модны тайрдас шал дэвсэх 12 12-13. Ширхэгт модлог хавтанцраар шал дэвсэх 12 12-14. Шалны хєвєє суулгах 13 12-15. Салхивчны сараалжийг тавих 13

БЇЛЭГ 2. ХУЛДААС, РЕЛИН, ДАВИРХАЙТ АСБЕСТОН ХАВТАНЦРААР ШАЛ ДЭВСЭХ

12-16. Шалыг хулдаасаар бїрэх 14 12-17. Шалыг релинээр бїрэх 15 12-18. Шалыг давирхайт асбестон ба поливинихлорид хавтанцраар

дэвсэх 15

БЇЛЭГ 3. ХАВТАНЦАР БА МОЗАЙКАН ШАЛУУД 12-19. Вааран, цементэн, мозайкан хавтанцруудыг бэлтгэх 16 12-20. Вааран, цементэн, мозайкан хавтанцраар шал дэвсэх 17 12-21. Хивсэн хээтэй хавтанцраар шал дэвсэх 18 12-22. Байгалийн чулуун хавтанцраар шал дэвсэх 19 12-23. Шаланд гантиган хєвєє хийх 20 12-24. Байгалийн чулуун шаланд заслал хийх 20 12-25. Перрац мозайкан шал 20

БЇЛЭГ 4. БЕТОН, ЦЕМЕНТЭН ШАЛ 12-26. Тоосгон їйрмэгээр шалны бэлтгэл хийх 23 12-27. Цементэн тэгшилгээ хийх 23 12-28. Дэвсгэр їеийг керамзитбетоноор хийх 24 12-29. Элсэн дэвсгэр їе хийх 24 12-30. Бетон дэвсгэр їе ба цэвэр бетон шал хийх 24 12-31. Цэвэр цементэн шал хийх 25

БЇЛЭГ 5. ХЇЧИЛД ТЭСВЭРТЭЙ ШАЛУУД 12-32. Хїчилд тэсвэртэй шалын доорхи суурийг бэлтгэх 25 12-33. Хїчилд тэсвэртэй шал хийх 26 12-34. Хїчилд тэсвэртэй хавтанцраар шал дэвсэх 29

БНбД 83-12-01

37

БЇЛЭГ 6. АСФАЛЬТАН, ЧУЛУУН БА ШИРМЭН ХАВТАНЦАР ШАЛУУД

12-35. Шингэн асфальтаар шал цутгаж хийх 29 12-36. 240х120 : 240х240 : 250х250 мм-ийн хэмжээтэй асфальт

бетон хавтанцраар шал дэвсэх 30 12-37. Клинкер буюу дэвсмэл чулуун шал тавих 31 12-38. Ширмэн хавтанцраар шал хийх 32 12-39. Асфальтан холимог бэлтгэх 33

БЇЛЭГ 7. ЯНЗ БЇРИЙН МАТЕРИАЛААР ШАЛ ХИЙХ

12-40. Шавраар шал хийх 33 12-41. Тоосгоор шїїрїїлэх шал дэвсэх 34 12-42. Тоосгоор гурвалжин єрж шал хийх 34 12-43. Бетон бэлтгэл дээр хїчилд тэсвэртэй тоосгоор шал

дэвсэх 34 12-44. Полимер цементэн шал дан їеэр заадасгїй хийх 35 12-45. Заадасгїй шаланд хагас механикжсан аргаар тїрхлэг

бэлтгэх 35

Documents

БНбД 83-12-01