22
!" #$% ! &’() ! *+ ,)-./- &-01 2+34 5"6- , ! 04 ,7!- 7 ,7!- 88 9 : !" # !" ;)< => ;/!? @2/ 72 &-.6.A #2-! 26.+ B$C D- .A 0’C- ! ) . -E.06-! 22 5+F6+ G ;/!? 6.06 H I ! ’A J ( K .F"6- ! / 6.06 ! 26. $+0L MN+%O PQ % +E 2624 RS’6- - G -*- / )-26- +E T4 &-.6.A U+ A ,V6N -E.06-! 22 U+ ,#2-! 26.+ &.# U+ )- ,) . 6.E* U+W &.)< ! C )--.A 6 2 G X+’(+Y ! X+’( /+( &.)< 72 3#"+ ! )- Z’- ,[+ ,;/!? E \F6- ]’- M. ! +( T+$O / G ;/!? / Q-- ^Z> ! X PW- ! .A 0’C- ;-*- _C 6- ) PW- 26- &"6 => -E.06-! _C 6-2 &.F"6- 26.4 G 22 - &"6 => ;/!? ,‘+#a0/ &-.6.A Pb 2#"+ -E.06-! - ) G + / PW- X+’(+Y 6-2 Q-- ^Z> ! &-.6.A 6-2 #c ,-E.06-! 22 5+F6+ ,) - 26. G d 72 *+6 >Ne- - - / 26)- ! 24 ;)< )- 72 . $e- ! "# $ 0’C- ,) &-.6.A ,-E.06-! 22 ,#2-! 26.+ ! " # $ %&’( ’ ) *+, - ./0011101// ! " # + 23(4 5 6 6 !6 "6 6 #

ˆ˙˝˛ .A 0 ’C-!˚) &-. 6 .A # 2-!26.+˙ B$CD - 72jac.scu.ac.ir/article_10250_28d3f07eb9372e90f841b57237e94e8b.pdf98- ˆ. * 7! 7 7! - ˆ.! 3456 ˚ 0 ’!1 2 / ’ ( ˚ )*˛˙ ˆ

  • Upload
    others

  • View
    1

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: ˆ˙˝˛ .A 0 ’C-!˚) &-. 6 .A # 2-!26.+˙ B$CD - 72jac.scu.ac.ir/article_10250_28d3f07eb9372e90f841b57237e94e8b.pdf98- ˆ. * 7! 7 7! - ˆ.! 3456 ˚ 0 ’!1 2 / ’ ( ˚ )*˛˙ ˆ

08/11/90: تاريخ دريافت مقاله15/11/90: تاريخ بررسي مقاله30/02/91: تاريخ پذيرش مقاله

دو فصلنامه مشاوره كاربردي،1390دانشگاه شهيد چمران اهواز، پاييز و زمستان

2ي ي اول، سال اول، شمارهدوره97-118: ص ص

به خود با سازي و اعتمادرابطه علّي پيوند والديني با خودناتوانگري پديده وانمودگرايي در دانشجويانميانجي

∗∗∗مينا محبي، ∗∗نژادسودابه بساك، ∗ييالقمنيجه شهني

چكيدهسازي و اعتماد به خود با رابطه علّي پيوند والديني با خودناتوانمدلهدف پژوهش حاضر آزمايش

هاي دورهدانشجوي ) پسر161ختر و د239 (400 نمونه پژوهش .ميانجيگري پديده وانمودگرايي بودگيري اندازههايابزار. اي انتخاب شدندگيري تصادفي طبقهتحصيالت تكميلي بودند كه به روش نمونه

سازي، از مقياس فنون پيوند والديني، مقياس پديده وانمودگرايي كالنس، خرده مقياس خودناتوانشامل پيشنهادي مدلآزمون مسيرهاي مستقيم و غيرمستقيم . دنخودابرازي دفاعي و آزمون قياس رمزگونه بود

هاي پژوهش يافته. هاي تحليل مسير و بوت استرپ انجام گرفتپژوهش، به ترتيب، با استفاده از روشحاضر نشان دادند كه مراقبت زياد مادرانه باعث افزايش اعتماد به خود و مراقبت كم و حفاظت افراطي

يهمچنين، پژوهش حاضر نشان داد كه پديده. شوندر دانشجويان ميپدرانه باعث وانمودگرايي د و حفاظت افراطي پدرانه غيرمستقيم مراقبتهايسير. سازي استوانمودگرايي پيشايند مثبت خودناتوان

اصالحي نيز مدليك . بودنددار سازي، با ميانجيگري پديده وانمودگرايي، معنيپدرانه با خودناتوان. اصلي بودمدلتر از آزمايش شد و برازندهها براي داده

پيوند والديني، پديده وانمودگرايي، خودناتوان سازي، اعتماد: كليد واژگان

) نويسنده مسئول(. شناسي دانشگاه شهيد چمران اهواز، ايرانشناسي دانشكده علوم تربيتي و رواناستاد گروه روان∗

:[email protected]،06113331366: تلفاكس

.شناسي دانشگاه شهيد چمران اهواز، ايرانعلوم تربيتي و روانشناسي دانشكده استاديار گروه روان∗∗

شناسـي دانـشگاه شـهيد چمـران شناسي تربيتي دانشكده علوم تربيتـي و روان دانش آموخته كارشناسي ارشد روان ∗∗∗

.اهواز، ايران

Page 2: ˆ˙˝˛ .A 0 ’C-!˚) &-. 6 .A # 2-!26.+˙ B$CD - 72jac.scu.ac.ir/article_10250_28d3f07eb9372e90f841b57237e94e8b.pdf98- ˆ. * 7! 7 7! - ˆ.! 3456 ˚ 0 ’!1 2 / ’ ( ˚ )*˛˙ ˆ

)2ي ي اول، سال اول، شماره، دوره1390ن پاييز و زمستا (مشاوره كاربردي دانشگاه شهيد چمران اهوازدوفصلنامه 98

مقدمه

تواند باعث تمايل به كارهاي بسيار دشوار و يا بسيار آسان شود، اما مي1ترس از شكست

دشواري آن در حد متوسط دهند كه درجهافراد داراي انگيزش پيشرفت، كارهايي را ترجيح مي

افرادي كه ترس از ). 1388، به نقل از حيدري، خداپناهي و دهقاني، 1997، 2هوبدن(است

ها كنند كه در آنهايي را انتخاب مينفس خود، موقعيتشكست دارند براي حفاظت از عزت

يك 3سازينخودناتوا. شودهايشان و شكست به عوامل بيروني اسناد داده موفقيت به توانمندي

اي است كه بر اساس آن، اگر شخص در حين انجام تكليف به وجود چنين راهبرد شناخته شده

براي ). 1971، 4كلي(شود نقطه ضعفي در خود پي ببرد، به استفاده از اين راهبرد متوسل مي

مثال، اگر شخص در امتحان شكست بخورد، به عقيده وي اين شكست نتيجه عواملي همچون

بنابراين، راهبرد . داشتن در روز امتحان يا دير خوابيدن در شب قبل استكسالت

رنگ كرده يا توانايي را تواند فقدان توانايي را به عنوان علت شكست كمسازي، ميخودناتوان

). 2010، 5و كيمبلكريهرت، مك(به عنوان علت موفقيت برجسته سازد

شناسان و مربيان از ديرباز فقيت افراد، روانسازي در جريان موعالوه بر نقش خودناتوان

كليتمن و (اند نيز در چگونگي يادگيري و موفقيت افراد مهم دانستهرا6تأثير اعتماد به خود

برخي معتقدند كه اعتماد به خود يك صفت نهان است كه در ). 2010، 7موسكروپ

دهنده يك عامل رد و نشانگي شناختي قرار مي»دانش«زيرمجموعه فرايندهاي باالتر از سطح

افرادي كه ). 1999، 8استنكوف(كنندگي، يعني خودپايي فراشناختي است ضروري از تنظيم

هاي شناختي اعتماد به خود پاييني دارند، با وجود عملكرد صحيح در تكاليف و فعاليت

ه دهند؛ ب، اعتماد و اطمينان كمتري نسبت به صحت عملكرد خود نشان مي) عملكرد9صحت(

هاي واقعي مربوط به تكليف فاصله وجود عبارتي، در اين افراد، بين اعتماد به خود و موفقيت

1- fear of failure2- Hobden3- self-handicapping4- Kelley5- Hirt, McCrea, & Kimble6- self-confidence7- Kleitman, & Moscrop 8- Stankov9- accuracy

Page 3: ˆ˙˝˛ .A 0 ’C-!˚) &-. 6 .A # 2-!26.+˙ B$CD - 72jac.scu.ac.ir/article_10250_28d3f07eb9372e90f841b57237e94e8b.pdf98- ˆ. * 7! 7 7! - ˆ.! 3456 ˚ 0 ’!1 2 / ’ ( ˚ )*˛˙ ˆ

99...سازي و اعتماد به خود با ميانجيگري پديدهرابطه علّي پيوند والديني با خودناتوان

وانمودگراها افرادي با . شود مشاهده مي1اين ويژگي به خصوص در افراد وانمودگرا. دارد

هاي خود را در نتيجه شانس، بخت يا تالش بسيار انگيزه پيشرفت باال هستند كه موفقيت

).1978، 2كالنس و ايمز(دانند مي

سازي و اعتماد به خود، عوامل مختلفي دخيل هستند كه از جمله بيني خودناتواندر پيش

باورهاي خودپنداره اختصاصي، نفس، جنسيت، اجتماعي، عزت- توان به پايگاه اقتصاديمي

ري و ؛ حيد2002 و همكاران، 3پلير(فراشناختي، تسلط فرد و خودكارآمدي معلم اشاره كرد

، 5؛ كليتمن و گيبسون2007كليتمن و استنكوف، ؛ 2007، 4و بيرمنركرون؛ 1388همكاران،

7نشان داده است كه پيوند والديني) 2006( و كليتمن 6عالوه بر اين، پژوهش وانت). 2011

. سازي و بستري براي رشد اعتماد به خود افراد استعامل مهمي در گرايش به خودناتوان

8هاي جديد موجود در تربيت فرزند است كه به عقيده بالبيي يكي از شيوهپيوند والدين

ثر در روابط انساني بوده و نقش مهمي در رشد شخصيت و ؤپيوندي بسيار متداول و م) 2005(

با اين ). 1992، 9پاركر، باررت و هيكي(كند بزرگسالي ايفا ميدوران شناختي روانكاركردهاي

متفاوتي به شناختي روان مختلف پيوند والديني، نتايج و پيامدهايهايعوامل و تركيبحال،

در اين زمينه، پيوند پدرانه و مادرانه با فرزند به طور جداگانه و از طريق مسيرهاي دنبال دارد و

به طوري كه در ارتباط با . گذاردرشدي متفاوت بر خودناتوان سازي و اعتماد به خود تأثير مي

از فرزندانشان افراط 10در حفاظت فرزند، پژوهشگرها معتقدند كه اگر مادرهاپيوند مادرانه با

كليتمن و ). 2006وانت و كليتمن، (كنند، فرزنداني با اعتماد به خود پايين پرورش خواهند داد

كننده اعتماد به خود بيني مادرانه پيش11به اين نتيجه رسيدند كه مراقبت) 2010(موسكروپ

صورت كه با افزايش مراقبت و صميميت مادرانه، اعتماد به خود فرزند بيشتر افراد است، بدين

1- imposter2- Clance, & Imes3- Pallier4- Kröner, & Bierman5- Gibson6- Want7- parental bonding8- Bowlby9- Parker, Barrett, & Hickie10- protectiveness11- care

Page 4: ˆ˙˝˛ .A 0 ’C-!˚) &-. 6 .A # 2-!26.+˙ B$CD - 72jac.scu.ac.ir/article_10250_28d3f07eb9372e90f841b57237e94e8b.pdf98- ˆ. * 7! 7 7! - ˆ.! 3456 ˚ 0 ’!1 2 / ’ ( ˚ )*˛˙ ˆ

)2ي ي اول، سال اول، شماره، دوره1390ن پاييز و زمستا (مشاوره كاربردي دانشگاه شهيد چمران اهوازدوفصلنامه 100

سازي نشان داده است كه مراقبت همچنين، مرور شواهد آزمايشي در قلمرو خودناتوان. شودمي

سازي در دوره نوجواني مرتبط است؛ زيرا دختر و مادرانه با عدم گرايش به خودناتوان

شدند سازي مي مادرهايشان بودند، كمتر دچار خودناتوانپسرهايي كه تحت مراقبت زياد

نيز نبود مراقبت و ) 1978 (2برگالس و جونز). 2000، 1گريون، سنتور، تامپسون و ذوروف(

.اندسازي دانستهگيري خودناتوانقيد و شرط والدين را يكي از عوامل شكلعشق بي

نشان داد كه ) 2006(ش وانت و كليتمن در ارتباط با پيوند پدرانه با فرزند، نتايج پژوه

شود و اين پديده نيز مراقبت كم و حفاظت افراطي پدرانه باعث ظهور پديده وانمودگرايي مي

اين پژوهشگرها معتقدند كه پدر . گرددسازي ميمنجر به افت اعتماد به خود و بروز خودناتوان

تي در مسير پيشرفت فرزندش كننده ممكن است به اشكال مختلفي باعث ايجاد مشكالحفاظت

بدين صورت كه از طريق تحميل آرزوهاي خود به كودك به رشد پديده وانمودگرايي ،شود

همچنين، اين . كمك كند، يا آرزو كند كه فرزندش از هر نوع شكست و ناماليمتي به دور باشد

رده تواند در فردي كه پدرش او را از فرصت كسب احساس شايستگي محروم كپديده مي

نيز معتقدند كه كنترل، حفاظت افراطي، فقدان گرمي ) 2001 (3و تاولسوناك. است، رخ دهد

.دهندو مراقبت والدين، شالوده احساسات وانمودگرايي را تشكيل مي

سازي و اعتماد به هايي كه به بررسي ارتباط پيوند والديني با خودناتواندر كل، پژوهش

اند؛ در ظر گرفتن دو عامل مراقبت و حفاظت افراطي اكتفا كردهاند تنها به در نخود پرداخته

پدر و مادر در پرورش فرزند خبر 4ها، از اهميت توجه به استبدادحالي كه نتايج پژوهش

معتقد است كه والدين مستبد، ) 2005 (6در اين زمينه، بامريند). 1996، 5كندلر(دهندمي

كننده هستند كه ممكن است باعث افت اعتماد به رلكننده و بسيار كنتوالديني زورگو، غلبه

ها نشان داده است كه استبداد همچنين، پژوهش. نفس و خودارزشمندي در كودكان شوند

از طرفي، ). 1388حيدري و همكاران، (شود ساز ميوالدين باعث پرورش كودكاني خودناتوان

فيشر و (خصيت افراد دارد با توجه به اينكه استبداد والدين تأثير زيادي روي رشد ش

1- Greaven, Santor, Thompson, & Zuroff2- Berglas, & Jones3- Sonnak, & Towell4- authoritarianism5- Kendler6- Baumrind

Page 5: ˆ˙˝˛ .A 0 ’C-!˚) &-. 6 .A # 2-!26.+˙ B$CD - 72jac.scu.ac.ir/article_10250_28d3f07eb9372e90f841b57237e94e8b.pdf98- ˆ. * 7! 7 7! - ˆ.! 3456 ˚ 0 ’!1 2 / ’ ( ˚ )*˛˙ ˆ

101...سازي و اعتماد به خود با ميانجيگري پديدهرابطه علّي پيوند والديني با خودناتوان

اند تا آرزوهاي ناكام شده خود را روي و پدرها بيشتر از مادرها راغب) 1992، 1كرافورد

رسد كه استبداد پدرانه بر ، چنين به نظر مي)2006وانت و كليتمن، (فرزندانشان پياده كنند

سازي در فرزند توانرشد پديده وانمودگرايي و در نتيجه كاهش اعتماد به خود و ظهور خودنا

. اثرگذار باشد

بنابراين، از آن جايي كه تا به حال هيچ پژوهشي چگونگي اثرگذاري پيوند والديني سه

در نتيجه، توجه به عوامل سازي و اعتماد به خود بررسي نكرده است، عاملي را بر خودناتوان

جم و واحد، به ما اجازه مراقبت، حفاظت افراطي و استبداد پيوند والديني در يك تركيب منس

سازي و اعتماد به خود مورد بررسي قرار بيني خودناتواندهد تا سهم اين عوامل در پيشمي

گر در رابطه پيوند پدرانه با به عالوه، در نظر گرفتن پديده وانمودگرايي به عنوان ميانجي. گيرد

شناخت هر چه بيشتر تواند مضامين مهمي در جهت سازي و اعتماد به خود ميخودناتوان

).1نمودار (سازوكار تأثيرگذاري پيوند والديني بر اين پيامدها داشته باشد

سازي و اعتماد به خود بـا ميـانجيگري مدل پيشنهادي رابطه علّي پيوند والديني با خودناتوان. 1نمودار

پديده وانمودگرايي

روش پژوهش

رابطه علّي پيوند والديني با مدل، آزمايش 1در نتيجه، هدف اين پژوهش مطابق با نمودار

.گري پديده وانمودگرايي استسازي و اعتماد به خود، با ميانجيخودناتوان

1- Fischer, & Crawford

Page 6: ˆ˙˝˛ .A 0 ’C-!˚) &-. 6 .A # 2-!26.+˙ B$CD - 72jac.scu.ac.ir/article_10250_28d3f07eb9372e90f841b57237e94e8b.pdf98- ˆ. * 7! 7 7! - ˆ.! 3456 ˚ 0 ’!1 2 / ’ ( ˚ )*˛˙ ˆ

)2ي ي اول، سال اول، شماره، دوره1390ن پاييز و زمستا (مشاوره كاربردي دانشگاه شهيد چمران اهوازدوفصلنامه 102

روش

جامعه آماري اين پژوهش شامل. است1 مسير تحليلاز نوعپژوهش حاضر همبستگي و

مران اهواز، در دانشگاه شهيد چهاي كارشناسي ارشد و دكتري است كه دانشجوي دوره2949

گيري در اين پژوهش، از روش نمونه. ، مشغول به تحصيل بودند1389- 90در سال تحصيلي

دانشكده دانشگاه شهيد 11به اين صورت كه، ابتدا از بين . استفاده شد2ايطبقهتصادفي

دانشكده، به 6سپس، از بين . دانشكده به صورت تصادفي انتخاب شدند6چمران اهواز،

دختر و (و جنسيت ) ارشد و دكتري (د دانشجويان تحصيالت تكميلي هر دورهتعدانسبت

پرسشنامه همچنين، . انتخاب شدند) پسر161 دختر و 239( نفر400ها، جمعاً تعداد آن) پسر

سال اول زندگي خود را 16ها را ناقص پر كرده بودند، آن دسته از دانشجوياني كه پرسشنامه

در . كنار گذاشته شدند) نفر50تعداد (غايب بودند نكرده بودند و يابا پدر يا مادرشان زندگي

. پرسشنامه مورد تحليل قرار گرفت350نهايت،

ابزار

گيري پيوند مادرانه و پدرانه از در پژوهش حاضر به منظور اندازه. ابزار پيوند والديني-1

كه هم براي پدر و هم دارد ماده 16اين ابزار.استفاده شد) 1996(كندلر 3پيوند والدينيابزار

در ، كهاستمراقبت، حفاظت افراطي و استبداد سه عامل دارايشود و براي مادر تكميل مي

براي .تنظيم شده است) 1، تا به ندرت 4از اغلب اوقات (اي از نوع ليكرت درجه4 طيف يك

)2009( و همكاران 4ترا. "وشمداد تا طبق ميل خود لباس بپپدرم به من اجازه نمي/مادر"،مثال

، حفاظت 91/0 مراقبت مادرانه هاي ابزار را براي عاملاينآلفاي كرونباخ ضرايب پايايي

82/0، حفاظت افراطي پدرانه 91/0، مراقبت پدرانه 84/0، استبداد مادرانه 84/0افراطي مادرانه

، مطالعهدر اين ). 2003ن، و همكارا5اشتينليچتن (اندكرده گزارش 87/0و استبداد پدرانه

، 66/0، حفاظت افراطي مادرانه 85/0مراقبت مادرانه هاي آلفاي كرونباخ عاملضرايب پايايي

78/0 و استبداد پدرانه 61/0، حفاظت افراطي پدرانه 85/0، مراقبت پدرانه 71/0استبداد مادرانه

1- path analysis2- stratified random sampling3- Parental Bonding Instrument (PBI)4- Terra5- Lichtenstein

Page 7: ˆ˙˝˛ .A 0 ’C-!˚) &-. 6 .A # 2-!26.+˙ B$CD - 72jac.scu.ac.ir/article_10250_28d3f07eb9372e90f841b57237e94e8b.pdf98- ˆ. * 7! 7 7! - ˆ.! 3456 ˚ 0 ’!1 2 / ’ ( ˚ )*˛˙ ˆ

103...سازي و اعتماد به خود با ميانجيگري پديدهرابطه علّي پيوند والديني با خودناتوان

. باشددهنده همساني دورني اين ابزار ميكه نشان، بود

مقياس پديده وانمودگرايي كالنس، توسط . 1قياس پديده وانمودگرايي كالنس م-2

اي از نوع ليكرت درجه5 ماده است و از يك مقياس 20داراي ، شده ساخته)1985(كالنس

توانم مي"،براي مثال. تشكيل شده است) كامالً صحيح است=5اصالً صحيح نيست تا =1(

ضريب ) 2008 (2فرنچ و فولمن- فرنچ، آلريچ."مام نشان دهتر از حد واقعيخود را شايسته

3 كريسمن. محاسبه نموده اند83/0) 1384( و بساك نژاد 92/0پايايي آلفاي كرونباخ اين ابزار

به منظور تعيين روايي اين پرسشنامه، با استفاده از روش اعتبار مالكي) 1995 (و همكاران

ترس از (هاي اضطراب اجتماعي مودگرايي و مؤلفه، نشان دادند كه بين پديده وانهمزمان

. همبستگي مثبت وجود داردو تيپ شخصيتي الف) ارزيابي منفي و پريشاني اجتماعي

و 38/0 با مقياس اجتناب و پريشاني اجتماعي را مقياس اينضريب روايي) 1384(نژاد بساك

ضريب مطالعه،در اين همچنين،. گزارش كرده است) p>001/0(41/0، با تيپ شخصيتي الف

. به دست آمد84/0،آلفاي كرونباخ به روش،پايايي

لي، .سازي از مقياس فنون خودابرازي دفاعيخودناتوان خرده مقياس راهبرد -3

، به منظور سنجش انواع راهبردهاي خودابرازي )1999(4كويگلي، نسلر، كوربت و تدشي

خواهي، مقياس سازي و پوزشت، خودناتوان يعني عذرخواهي، توجيه، سلب مسئولي5دفاعي

5 ماده دارد و هر 25مقياس فنون خودابرازي دفاعي . فنون خودابرازي دفاعي را طراحي كردند

كه ،سازيدر اين مطالعه از خرده مقياس خودناتوان. ماده آن شامل يكي از انواع راهبردها است

) خيلي زياد=9 خيلي كم تا =1از (اي از نوع ليكرت درجه9يك مقياس هاي آن در ماده

وقتي براي خوب انجام دادن كارهايم تحت فشار "راي مثالب. شده است استفاده،تنظيم گرديده

ضريب پايايي آلفاي كرونباخ اين خرده ) 1999(لي و همكاران . "شومزيادي باشم، مريض مي

) 1999(لي و همكاران . انده گزارش كرد82/0) 1386(نژاد ييالق و بساك و شهني62/0مقياس

) 1982 (6سازي جونز و رودوالتنشان دادند كه بين اين خرده مقياس و مقياس خودناتوان

1- Clance Imposter Phenomenon Scale (CIPS)2- French, Ullrich-French, & Follman3- Chrisman 4- Lee, Quigley, Nesler, Corbett, & Tedeschi5- defensive self-presentation tactics 6- Rhodewalt

Page 8: ˆ˙˝˛ .A 0 ’C-!˚) &-. 6 .A # 2-!26.+˙ B$CD - 72jac.scu.ac.ir/article_10250_28d3f07eb9372e90f841b57237e94e8b.pdf98- ˆ. * 7! 7 7! - ˆ.! 3456 ˚ 0 ’!1 2 / ’ ( ˚ )*˛˙ ˆ

)2ي ي اول، سال اول، شماره، دوره1390ن پاييز و زمستا (مشاوره كاربردي دانشگاه شهيد چمران اهوازدوفصلنامه 104

مقياس و اين خرده مقياس بين) 1386(نژاد ييالق و بساكشهنيودار همبستگي مثبت و معني

شخصيتي الفدار و با پرسشنامه تيپ اجتناب و پريشاني اجتماعي همبستگي مثبت و معني

آلفاي ضريب پايايي به روش، مطالعهدر اين .به دست آوردنددار همبستگي منفي و معني

.به دست آمد72/0كرونباخ

گيري اعتماد به خود از آزمون در اين پژوهش به منظور اندازه.1 آزمون قياس رمزگونه-4

باشد كه توسط مي2هاي كويكي تستمجموعه از آزموناين . قياس رمزگونه استفاده شد

اعتماد هاي مبتني برهاي كالمي، استدالل و قضاوتجهت سنجش مهارت) 1997(استنكوف

اي در هر ماده از اين آزمون، يك زوج واژه كه با يكديگر ارتباط ويژه. طراحي شده است

شود تا زوج آن را از بين چهار گزينهدارند، همراه با تك واژه سومي به آزمودني ارائه مي

پاسخ صحيح . هستند» هاي كالميقياس«ها به صورت هر يك از اين ماده.انتخابي پيدا كند

براي مثال، در قياس جوجه به . آزمودني به هر قياس بيانگر صحت پاسخ او در آن قياس است

، پاسخ صحيح آزمودني به اين ماده )فيل/ پشم/ گاو ماده/ گاو نر... (مرغ، مثل گوساله است به

شود تا سطح اعتماد خود به بعد از پاسخ به هر ماده، از آزمودني خواسته مي. ده استگاو ما

پاسخ داده شده را تعيين كند؛ يا به عبارتي، به قضاوت و داوري در مورد اعتماد خويش

وانت و .شود درصد نشان داده مي100 تا 25ميزان اين اعتماد به صورت درصد از . بپردازد

و 73/0هاي صحت و اعتماد يب پايايي آلفاي كرونباخ، براي خرده آزمونضرا) 2006(كليتمن

در اين .گزارش كردند مثبت رابين اعتماد به خود و صحت عملكردضريب روايي همزمان

.محاسبه شده است91/0اين آزمون،آلفاي كرونباخ، به روشضريب پايايي، مطالعه

هايافته

انحراف معيار، حداقل و حداكثر نمره و روش ميانگين(يفي ها از آمار توصبراي تحليل داده

. ها در زير ارائه شده استاستفاده شد كه نتايج آن) تحليل مسير(و استنباطي ) همبستگي

ها را در متغيرهاي پژوهش نشان ميانگين، انحراف معيار، حداقل و حداكثر نمره1جدول

.دهدمي

1راف معيار متغيرهاي مورد بررسي در جدول هاي آماري مانند ميانگين و انحشاخص

1- Esoteric Analogies Test (EAT) 2- Quickie

Page 9: ˆ˙˝˛ .A 0 ’C-!˚) &-. 6 .A # 2-!26.+˙ B$CD - 72jac.scu.ac.ir/article_10250_28d3f07eb9372e90f841b57237e94e8b.pdf98- ˆ. * 7! 7 7! - ˆ.! 3456 ˚ 0 ’!1 2 / ’ ( ˚ )*˛˙ ˆ

105...سازي و اعتماد به خود با ميانجيگري پديدهرابطه علّي پيوند والديني با خودناتوان

مورد مطالعه متغيرهاي هاي آماريشاخص. 1جدول

هاي آماريشاخصمتغيرها

حداكثر نمرهحداقل نمرهانحراف معيارميانگين

90/2226/4928مراقبت مادرانه

36/1126/3520حفاظت افراطي مادرانه

44/752/2415استبداد مادرانه

89/205/4728مراقبت پدرانه

62/1091/2518حفاظت افراطي پدرانه

63/773/2416استبداد پدرانه

37/493/112584پديده وانمودگرايي

23/1723/8540سازيخودناتوان

73/7147/72080اعتماد به خود

، حفاظت )26/4و (90/22 مادرانه مراقبت) و انحراف معيار(ميانگين . اندنشان داده شده

و (89/20، مراقبت پدرانه )52/2و (44/7، استبداد مادرانه )26/3و (36/11افراطي مادرانه

، پديده )73/2و (63/7، استبداد پدرانه )91/2 (62/10، حفاظت افراطي پدرانه )5/4

و (73/71اد به خود و اعتم) 23/8و (23/17سازي ، خودناتوان)3/11و (37/49وانمودگرايي

.دهد ضرايب همبستگي بين متغيرهاي را نشان مي2جدول.باشندمي) 47/7

دهد، اكثر مقادير ضرايب همبستگي بين متغيرهاي مورد نشان مي2طور كه جدول همان

2نمودار .دهد ضرايب مسير مدل پيشنهادي مطالعه را نشان مي2نمودار . دار استمطالعه معني

سازي، استبداد مادرانه به هد كه، ضرايب مسيرهاي مراقبت مادرانه به خودناتواندنشان مي

سازي، حفاظت افراطي مادرانه به اعتماد به خود، سازي، استبداد پدرانه به خودناتوانخودناتوان

دار نيستند استبداد پدرانه به پديده وانمودگرايي و پديده وانمودگرايي به اعتماد به خود معني

با اعمال يك شاخص با حذف اين مسيرها از مدل وبنابراين). 2ها در نمودار چينخط (

اصالح روي مدل و بر اساس تحقيقات، يك مسير از مراقبت مادرانه به پديده وانمودگرايي

هاي برازندگي آن در و شاخص3انجام شد، كه نتايج مسيرهاي مدل اصالح شده در نمودار

. آمده است3جدول

Page 10: ˆ˙˝˛ .A 0 ’C-!˚) &-. 6 .A # 2-!26.+˙ B$CD - 72jac.scu.ac.ir/article_10250_28d3f07eb9372e90f841b57237e94e8b.pdf98- ˆ. * 7! 7 7! - ˆ.! 3456 ˚ 0 ’!1 2 / ’ ( ˚ )*˛˙ ˆ

)2ي ي اول، سال اول، شماره، دوره1390ن پاييز و زمستا (مشاوره كاربردي دانشگاه شهيد چمران اهوازدوفصلنامه 106

مورد مطالعهضرايب همبستگي بين متغيرهاي . 2جدول

123456789متغيرهارديف

1مراقبت مادرانه1

**حفاظت افراطي مادرانه219/0-1

**استبداد مادرانه351/0-

**40/01

**مراقبت پدرانه433/0

**13/0-

**25/0-1

**نهحفاظت افراطي پدرا519/0-

**47/0

**18/0

**20/0-1

**استبداد پدرانه623/0-

**31/0

**47/0

**50/0-

**46/01

**پديده وانمودگرايي727/0-

**21/0

**19/0

**32/0-

**27/0

**26/01

**سازيخودناتوان818/0-

**22/0

**21/0

**20/0-

**27/0

**24/0

**47/01

**اعتماد به خود915/008/0-08/0-04/006/0-01/0-05/0-07/0-1

01/0∗∗p<

سازي و اعتمـاد ضرايب مسير استاندارد مدل پيشنهادي رابطه علّي پيوند والديني با خودناتوان . 2نمودار

)1مدل (به خود با ميانجيگري پديده وانمودگرايي

Page 11: ˆ˙˝˛ .A 0 ’C-!˚) &-. 6 .A # 2-!26.+˙ B$CD - 72jac.scu.ac.ir/article_10250_28d3f07eb9372e90f841b57237e94e8b.pdf98- ˆ. * 7! 7 7! - ˆ.! 3456 ˚ 0 ’!1 2 / ’ ( ˚ )*˛˙ ˆ

107...سازي و اعتماد به خود با ميانجيگري پديدهرابطه علّي پيوند والديني با خودناتوان

گـري سازي و اعتماد به خود با ميانجيده رابطه علّي پيوند والديني با خودناتوان مدل اصالح ش . 3نمودار

)2مدل (پديده وانمودگرايي

پيشنهادي و اصالح شدهمدلهاي برازش دو شاخص. 3جدول

هاي برازندگيشاخص

χχχχ2222dfdf/x2GFIAGFIIFITLICFINFIRMSEAهامدل

:1مدل پيشنهاديمدل

65/23111/298/094/098/094/098/096/005/0

:2مدل اصالح شدهمدل

90/11932/199/097/099/098/099/096/003/0

با هادهد كه دادهنشان مي1هاي مدل شاخص آمده است، 3همان گونه كه در جدول

برازش لذا جهت. دار نشدند؛ با اين وجود برخي مسيرها معنيرندداجامعه برازش مناسب

كليه 2 در مدل .مورد بررسي و تحليل قرار گرفت) 2مدل (بهتر، مدل اصالح شده

در اين ،همچنين. دهندنشان مي1تري را نسبت به مدل برازش مناسببرازندگي هاي شاخص

بيانگر خطاي اندك مدل اصالح RMSRA (03/0(ريشه ميانگين مجذور خطاي تقريب مدل

دهد نشان مي پيشنهادي و اصالح شدهمدلدو اخص مجذور خي تفاضل ش مقايسه .شده است

دار در دار است كه حاكي از بهبود معني درجه آزادي معني2 با 74/11كه مقدار مجذور خي

همچنين، آزمون الگوهاي پيشنهادي و اصالح شده، . دهدرا نشان ميبن. مدل اصالح شده است

متغيرها در اين الگوها اشاره دارد، در رات مستقيمداري اثكه به ضرايب استاندارد و سطح معني

. نشان داده شده است4جدول

Page 12: ˆ˙˝˛ .A 0 ’C-!˚) &-. 6 .A # 2-!26.+˙ B$CD - 72jac.scu.ac.ir/article_10250_28d3f07eb9372e90f841b57237e94e8b.pdf98- ˆ. * 7! 7 7! - ˆ.! 3456 ˚ 0 ’!1 2 / ’ ( ˚ )*˛˙ ˆ

)2ي ي اول، سال اول، شماره، دوره1390ن پاييز و زمستا (مشاوره كاربردي دانشگاه شهيد چمران اهوازدوفصلنامه 108

پيشنهادي و اصالح شدهمدلو دد و غيراستانداردضرايب استاندار. 4جدول

اصالح شدهمدل پيشنهاديمدلمسيرها

SEBββββpSEBββββp

----10/002/001/0803/0سازيمراقبت مادرانه به خودناتوان

19/029/009/0134/015/038/011/0014/0سازياستبداد مادرانه به خودناتوان

----16/008/0140/0سازياستبداد پدرانه به خودناتوان

12/029/013/0017/011/033/015/0004/0مراقبت مادرانه به اعتماد به خود

----315/0-05/0-15/015/0حفاظت افراطي مادرانه به اعتماد به خود

0001/0-25/0-0001/012/064/0-29/0-14/073/0مراقبت پدرانه به پديده وانمودگرايي

21/079/020/00001/019/077/020/00001/0وانمودگراييحفاظت افراطي پدرانه به پديده

----25/017/004/0503/0استبداد پدرانه به پديده وانمودگرايي

03/032/044/00001/003/033/046/00001/0سازيپديده وانمودگرايي به خودناتوان

----140/0-02/0-16/024/0پديده وانمودگرايي به اعتماد به خود

0001/0-17/0-13/045/0----مراقبت مادرانه به پديده وانمودگرايي

اصالح شده، مسير استبداد مادرانه به خودناتوان مدلدهد، در نشان مي 4مندرجات جدول

سـازي، حفاظـت افراطـي دار شده است، اما مسيرهاي مراقبت مادرانه به خودناتوان سازي معني

سـازي، اسـتبداد پدرانـه بـه خودنـاتوان مادرانه به اعتماد به خود، استبداد مادرانه به خودنـاتوان

دار مودگرايي و پديده وانمودگرايي به اعتماد بـه خـود معنـي سازي، استبداد پدرانه به پديده وان

. باشددار مي عالوه بر اين، مسير جديد مراقبت مادرانه به پديده وانمودگرايي نيز معني . اندنشده

هـاي بـوت از روشمورد مطالعهبين متغيرهاي يا غيرمستقيم اي بررسي روابط واسطههمچنين

. )5جدول ( استفاده شد2 تصحيح شدهاريب و بوت استرپ 1استرپ صدكي

، تنها ضرايب استاندارد مسيرهاي غيرمستقيم مراقبت پدرانه به 5طبق مندرجات جدول

سازي از سازي از طريق پديده وانمودگرايي و حفاظت افراطي پدرانه به خودناتوانخودناتوان

اريب تصحيح طريق پديده وانمودگرايي، با روش بوت استرپ صدكي و روش بوت استرپ

1- percentile bootstrap2- bias-corrected bootstrap

Page 13: ˆ˙˝˛ .A 0 ’C-!˚) &-. 6 .A # 2-!26.+˙ B$CD - 72jac.scu.ac.ir/article_10250_28d3f07eb9372e90f841b57237e94e8b.pdf98- ˆ. * 7! 7 7! - ˆ.! 3456 ˚ 0 ’!1 2 / ’ ( ˚ )*˛˙ ˆ

109...سازي و اعتماد به خود با ميانجيگري پديدهرابطه علّي پيوند والديني با خودناتوان

از آنجايي كه نتايج پژوهش حاضر نشان داد همچنين، . دار است معنيp>01/0سطح شده در

دار است؛ در نتيجه، اثر مراقبت كه مسير مستقيم مراقبت مادرانه به پديده وانمودگرايي معني

دار نيسازي با ميانجيگري پديده وانمودگرايي نيز آزمون شد و نتايج معمادرانه به خودناتوان

.بودن اين مسير غيرمستقيم را تأييد كرد

پيشنهاديمدل در غيرمستقيماستاندارد مسيرهاي ضرايب نتايج . 5جدول

فاصله اطمينان

بوت استرپ صدكيضرايباريببوت استرپ

تصحيح شده رهاسيم

Bβحدپايين

حدحد pباال

پايينحدpباال

پديده ←مراقبت پدرانه 008/0-17/0-01/035/0-15/0-38/0-13/0-24/0سازيخودناتوان←راييوانمودگ

پديده←پدرانهافراطي حفاظت 26/009/013/044/001/014/041/001/0سازيخودناتوان←وانمودگرايي

پديده←استبداد پدرانه21/05/0-24/0673/008/0-05/002/013/0سازي خودناتوان←وانمودگرايي

پديده←مراقبت پدرانه 07/0734/0-08/0624/004/0-01/0008/005/0 اعتماد به خود←وانمودگرايي

پديده←حفاظت افراطي پدرانه 05/0849/0-05/0622/006/0-09/0-006/0-02/0 اعتماد به خود←وانمودگرايي

پديده←استبداد پدرانه 01/0426/0-04/0895/004/0-04/0-001/0-004/0 اعتماد به خود←وانمودگرايي

پديده←مراقبت مادرانه 01/0-06/0-004/023/0-05/0-22/0-07/0-15/0سازي خودناتوان←وانمودگرايي

بحث

نتيجه . رابطه وجود نداردسازي خودناتوانومراقبت مادرانه بين پژوهش نشان داد كه يافته

؛ وانت و كليتمن، 2000و همكاران،گريون( پيشين مغايرت دارد هايبه دست آمده با پژوهش

فرزندي در جوامع شرقي -توان گفت چون ماهيت رابطه مادردر تبيين اين يافته مي). 2006

ي و پذيرا بودن مدل، اگر مادر احساس ه)2011، 1ليو، لي و فانگ(بسيار گرم و صميمانه است

1- Liu, Li, & Fang

Page 14: ˆ˙˝˛ .A 0 ’C-!˚) &-. 6 .A # 2-!26.+˙ B$CD - 72jac.scu.ac.ir/article_10250_28d3f07eb9372e90f841b57237e94e8b.pdf98- ˆ. * 7! 7 7! - ˆ.! 3456 ˚ 0 ’!1 2 / ’ ( ˚ )*˛˙ ˆ

)2ي ي اول، سال اول، شماره، دوره1390ن پاييز و زمستا (مشاوره كاربردي دانشگاه شهيد چمران اهوازدوفصلنامه 110

توجه و خويش را به عنوان مادري طردكننده، بيرا به فرزندش منتقل نكند و كودك مادر

شود كه كودك نياز به انجام يا عدم انجام كاري به كند؛ اين مسئله نيز باعث ميمهر ادراك بي

روسكام، همچنين. تراشي يا توجيه علت شكست احتمالي خويش احساس نكندمنظور دليل

فرزندي، پيشايند دوري براي - ي مادرمعتقدند كه كيفيت دلبستگ) 2011 (1ميونير و استيونارت

داري مسير جديد مراقبت مادرانه به رفتارهاي مختلف در فرزندان است، كه معني

به عالوه، نتايج نشان . سازي با ميانجيگري پديده وانمودگرايي مؤيد اين مطلب استخودناتوان

نتايج به دست . ديده نشدري داسازي اثر معنياستبداد مادرانه و پدرانه بر خودناتوانبين داد كه

؛ 2006؛ وانت و كليتمن، 2000گريون و همكاران، (آمده با مطالعات قبلي همسو نيست

توان گفت كه تا به حال، پژوهشگرها در بررسي در تبيين اين يافته مي). 2005، 2هيراباياشي

كندلر، (ابزار پيوند والديني » استبداد«سازي از عامل تأثير استبداد مادرانه و پدرانه بر خودناتوان

هاي فرزندپروري شيوههاي قبلي بعد استبدادي ابزاراند و همه پژوهشاستفاده نكرده) 1996

در نتيجه، متفاوت بودن اين يافته احتماالً ناشي از متفاوت . اندرا به كار برده) 1971مريند، با(

. دارديبه عالوه، نتايج نشان داد كه مراقبت مادرانه بر اعتماد به خود اثر مثبت. بودن ابزار باشد

طه ها، راببه اعتقاد محقق. استيكي) 2010(اين يافته با پژوهش موسكروپ و كليتمن

دهد تا دنياي خارج را كشف كند و به سمت فرزندي عاشقانه به كودك اجازه مي-مراقب

نفس را هاي فعال دروني، كه توانايي كاوشگري، اعتماد به نفس و عزتگسترش طرحواره

پذيري سطوح بينيدر واقع، پيش). 2001، 3الرنت-تيموس و اس(كنند، سوق يابد فراهم مي

از طريق مراقبت مادرانه، بر اهميت تأثير مراقبت مادرانه بر اعتماد به خود اعتماد به خود كودك

همچنين، نتايج نشان داد كه حفاظت افراطي ). 2010موسكروپ و كليتمن، (فرزند اشاره دارد

هماهنگ نبوده ) 2006(اين يافته با پژوهش وانت و كليتمن . مادرانه بر اعتماد به خود اثر ندارد

توان به در تبيين اين يافته مي. استهمخوان) 2010(كروپ و كليتمن و با پژوهش موس

تواند به دو صورت متفاوت، يعني ماهيت پيچيده حفاظت افراطي والدين اشاره كرد كه مي

تالش والدين براي «به شناختي روانكنترل. بروز كندشناختي روانكنترل رفتاري و كنترل

اشاره دارد، اما كنترل ) 3296. ص (»كودكشناختي رواندخالت در جريان رشد هيجاني و

1- Roskam, Meunier, & Stievenart2- Hirabayashi3- Moss, & St-Laurent

Page 15: ˆ˙˝˛ .A 0 ’C-!˚) &-. 6 .A # 2-!26.+˙ B$CD - 72jac.scu.ac.ir/article_10250_28d3f07eb9372e90f841b57237e94e8b.pdf98- ˆ. * 7! 7 7! - ˆ.! 3456 ˚ 0 ’!1 2 / ’ ( ˚ )*˛˙ ˆ

111...سازي و اعتماد به خود با ميانجيگري پديدهرابطه علّي پيوند والديني با خودناتوان

، اشاره دارد »گيردرفتارهايي از والدين كه به منظور كنترل رفتار كودك انجام مي«رفتاري به

در واقع كودكان ايراني به دليل نداشتن ). 2010، به نقل از موسكروپ و كليتمن، 1996، 1باربر(

االيي از حفاظت افراطي، انضباط و ارشاد والدين سبك زندگي مستقل از والدين، به سطوح ب

گيري و انجام كارهاي نياز دارند؛ چرا كه نظارت مداوم و توجه مستمر والدين بر تصميم

، 2برك(گاهي محكم و ايمن مرتفع شود شود كه نياز كودك به داشتن تكيهفرزندان، باعث مي

2003 .(

حفاظت افراطي پدرانه بر پديده يافته ديگر اين پژوهش نشان داد كه مراقبت و

هاي نتيجه به دست آمده با پژوهش.داري دارندوانمودگرايي به ترتيب اثر منفي و مثبت معني

؛ وانت و كليتمن 1988، 3؛ گرولينك و رايان2000سوناك و تاول، (قبلي هماهنگ است

به عنوان عامل فرزندپروري نامناسبتوان گفت كه همواره در تبيين اين يافته مي). 2006

خطري براي رشد اختالالت روانپزشكي در دوران بزرگسالي مطرح بوده و در اين زمينه،

به ).2010 و همكاران، 4آگوستيني(همراه شده است شناختي روانهايمراقبت پدرانه، با آسيب

است كنندهدر در نظام خانوادگي وانمودگرها، پدري سرزنشپكهمعتقدند شناسان عالوه، روان

توان در نتيجه، مي). 1980ايمز، (هاي فرزندش ندارد اي در مورد تواناييبينانهكه ديدگاه واقع

كودكان منتقل شناختي روانگفت كه مراقبت ضعيف پدرانه، فشارزاهاي متنوعي را به فضاي

اما ؛ )2008 و همكاران، 5ريخي(كرده و تأثيرات پايداري بر كاركردهاي دوران بزرگسالي دارد

گيري شرايط محيطي مخرب و آلي از فرزندش داشته باشد، مانع شكلاگر پدري مراقبت ايده

اين يافته منجر به آن شده است كه ).2000 و همكاران، 6هيل(شود زا براي فرزند ميآسيب

است كه فرزند را از » سپري«شناسان به اين باور برسند كه گرمي و محبت پدرانه به مثابه روان

در پژوهش حاضر استبداد ). 2006وانت و كليتمن، (كند اسات فريبكارانه محافظت مياحس

هاي توان به تفاوتدر تبيين اين يافته مي. داري بر پديده وانمودگرايي نداشتپدرانه اثر معني

- ينون، هندرسون، اسكات؛ دانكنكمك. فرهنگي موجود در ابزار پيوند والديني اشاره كرد

1- Barber2- Berk3- Grolnick, & Ryan4- Agostini5- Rikhye6- Hill

Page 16: ˆ˙˝˛ .A 0 ’C-!˚) &-. 6 .A # 2-!26.+˙ B$CD - 72jac.scu.ac.ir/article_10250_28d3f07eb9372e90f841b57237e94e8b.pdf98- ˆ. * 7! 7 7! - ˆ.! 3456 ˚ 0 ’!1 2 / ’ ( ˚ )*˛˙ ˆ

)2ي ي اول، سال اول، شماره، دوره1390ن پاييز و زمستا (مشاوره كاربردي دانشگاه شهيد چمران اهوازدوفصلنامه 112

هاي فرهنگي مختلف، نتايج متفاوتي معتقدند كه ممكن است اين ابزار در بافت) 1989(1جونز

در نتيجه، احتماالً نقش منفي پدر، . دار شودبه همراه داشته باشد و عوامل متفاوتي از آن معني

) حفاظت افراطي پدر(گر و بيش از حد محافظ فرزندي، به صورت پدري كنترل-در پيوند پدر

استبداد ( به صورت پدري كه جريان رشد استقالل و خودمختاري فرزند تعريف شده است، نه

. را مسدود كند) پدر

سازي اثر مثبت يافته ديگر پژوهش حاضر نشان داد كه پديده وانمودگرايي بر خودناتوان

؛ كاومن و 1386نژاد، ييالق و بساكشهني(اين يافته با مطالعه پژوهشگران پيشين . دارد

؛ وانت و 2000، 4؛ ليري، پاتون، اورياندو و فانك1993 و كالنس، 3 النگفورد؛2002، 2فرراري

توان گفت كه افراد وانمودگرا، با توجه در تبيين اين يافته مي. هماهنگ است) 2006كليتمن،

هاي خاصي كه دارند، مثل ترس از شناخته شدن، ترس از شكست و ترس از بروز به ويژگي

ترين هاي ديگران در باره خود را كنترل كنند و يكي از مهمنگرشكنند تا اشتباه، تالش مي

وانمودگراها به . سازي استكنند، خودناتوانراهبردي كه وانمودگراها در اين زمينه استفاده مي

نفس خويش حمايت كنند و توجيهي منطقي براي كمك اين راهبرد در تالش هستند تا از عزت

به عالوه، نتايج ). 1386نژاد، ييالق و بساكشهني(ابند ناتواني و عملكرد ضعيف خويش بي

اين يافته با . داري نداردنشان داد كه پديده وانمودگرايي بر اعتماد به خود اثر منفي معني

، به نقل 2000(هماهنگ نيست اما با نظريه ليري و همكاران ) 2006(پژوهش وانت و كليتمن

ها به انواع وانمودگرايي اشاره كرده و معتقدند محققاين . هماهنگ است) 1384نژاد، از بساك

كند، بازخوردهاي ديگران كه در وانمودگرايي راهبردي، فرد خود را به طور مثبتي ارزيابي مي

كند، اما به منظور كنترل هاي خود را دروني ميپذيرد و موفقيتهاي خود را ميدر باره توانايي

فردي و در د و كنترل شكست احتمالي، در روابط بينهاي ديگران از خوو مديريت برداشت

به عبارتي، شايد اين گروه از وانمودگراها به دليل . دهدمجامع عمومي خود را فروتن نشان مي

قرار نگرفتن در موقعيت ارزيابي توسط ديگران، قضاوت صحيحي در مورد عملكرد خود

.خود اعتماد بااليي داشته باشندداشته و به

1- Mackinnon, Henderson, Scott, & Duncan-Jones2- Cowman, & Ferrari3- Langford4- Leary, Patton, Oriando, & Funk

Page 17: ˆ˙˝˛ .A 0 ’C-!˚) &-. 6 .A # 2-!26.+˙ B$CD - 72jac.scu.ac.ir/article_10250_28d3f07eb9372e90f841b57237e94e8b.pdf98- ˆ. * 7! 7 7! - ˆ.! 3456 ˚ 0 ’!1 2 / ’ ( ˚ )*˛˙ ˆ

113...سازي و اعتماد به خود با ميانجيگري پديدهرابطه علّي پيوند والديني با خودناتوان

گري پديده سازي، با ميانجيه، اثر مراقبت و حفاظت افراطي پدرانه بر خودناتوانبه عالو

توان چنين استدالل كرد كه وقتي رابطه مي. دار استوانمودگرايي در پژوهش حاضر، معني

گيرد كه طي آن، پدر به روند عاطفي پدر با فرزند سرد و طردكننده باشد، فرايندي شكل مي

در اين ميان، آن دسته از كودكاني كه به . شودتوجه مي فرزندش بيهايموفقيت و پيشرفت

توجهي گرايي، مستعد وانمودگرايي هستند، به دليل بيدليل داشتن انگيزه پيشرفت باال و كمال

كنند كه موفقيتي به هايشان، چنين احساس ميها و عدم تشويق موفقيتهاي آنپدر به هدف

يافتي از سوي معلم، همكالسي و دوستانشان مبني بر اينكه دست نياورده و بازخوردهاي در

تفاوتي پدر به چرا كه اين بازخوردها با بي). 1985كالنس، (فردي موفق هستند، واقعيت ندارد

از سوي ديگر، اجبار پدر براي رسيدن فرزند به مقصد و آرزوي مورد . اين مسئله تناقض دارد

شود كه انايي، تمايل و استعداد فرزند، باعث مينظر خويش، بدون در نظر گرفتن سطح تو

كودك از افزايش تقاضاهاي خانواده براي موفق شدن و همچنين از افزايش مسئوليت و

؛ انتظار و تقاضاي اعضاء خانواده )2004، 1كاسترو، جونز و ميرسليمي(ها بترسد انتظارهاي آن

دروني نشده باشند، با ترس از ها در كودكبراي موفق شدن فرزند، در صورتي كه موفقيت

هاي خود را دروني نكرده و از سوي ديگر، چون فرد وانمودگرا موفقيت. شكست همراه است

هاي وي پيخواهد كه ديگران به سطح واقعي تواناييدچار نوعي عدم قطعيت است، نمي

احساس ترس ببرند؛ در نتيجه به هنگام انجام تكاليفي كه سطح دشواري متوسطي دارند دچار

نفس در نهايت، اين فرد براي اجتناب از شكست و حفاظت از عزت. شوداز شكست مي

آورد كاري رو ميتراشي يا اهمالسازي، مثل دليلخويش به استفاده از راهبردهاي خودناتوان

از طرفي نتايج پژوهش حاضر نشان داد كه استبداد پدرانه از ). 1988 و رودوالت، 2مايرسون(

داري اين اثر به علت عدم معني. شودسازي نميپديده وانمودگرايي باعث خودناتوانطريق

. دار شدن عامل استبداد پدرانه در فرهنگ ما كه قبالً نيز به آن اشاره شد، برمي گرددعدم معني

فرزندي، به عنوان پدري است كه -به عبارتي، در پژوهش حاضر، نقش منفي پدر در رابطه پدر

ترل بيش از حدي بر اعمال و رفتارهاي فرزندش دارد، نه به عنوان پدري مستبد نظارت و كن

هاي وي را درك نكرده كند و نيازها و خواستهكه احساس طرد شدن را در فرزندش ايجاد مي

1- Castro, Jones, & Mirsalimi2- Mayerson

Page 18: ˆ˙˝˛ .A 0 ’C-!˚) &-. 6 .A # 2-!26.+˙ B$CD - 72jac.scu.ac.ir/article_10250_28d3f07eb9372e90f841b57237e94e8b.pdf98- ˆ. * 7! 7 7! - ˆ.! 3456 ˚ 0 ’!1 2 / ’ ( ˚ )*˛˙ ˆ

)2ي ي اول، سال اول، شماره، دوره1390ن پاييز و زمستا (مشاوره كاربردي دانشگاه شهيد چمران اهوازدوفصلنامه 114

. كندو به حريم خصوصي او تعرض مي

ه بر اعتماد به عالوه بر اين، نتايج پژوهش نشان داد كه اثر مراقبت و حفاظت افراطي پدران

ها داري اين يافتهعلت عدم معني. دار نيستگري پديده وانمودگرايي، معنيخود، با ميانجي

به اين معني كه . ممكن است به نوع وانمودگرايي راهبردي در پژوهش حاضر، مربوط باشد

ر چون وانمودگراها از اين مسئله مطمئن هستند كه در موقعيت ارزيابي از سوي ديگران قرا

، در نتيجه، احتماالً )2000ليري و همكاران، (ها مطلع نخواهد شد ندارند و كسي از پاسخ آن

اثر غيرمستقيم استبداد پدرانه به همچنين، . اندقضاوت درستي از اعتماد به خود خويش داشته

رد توان چنين استدالل كمي.دار نيستگري پديده وانمودگرايي معنياعتماد به خود، با ميانجي

كه افراد در گزارش سبك دلبستگي خويش بيشتر گرايش دارند سبك دلبستگي كه دوست

ها و والدينشان وجود كنند تا سبك دلبستگي كه واقعاً بين آناند دارا باشند را گزارش ميداشته

).2006، 1بنت(داشته است

در زمينه هاي انجام گرفتهتوان گفت كه به دليل كم بودن حجم پژوهشدر پايان مي

هاي شود كه اين پژوهش را در مناطق و فرهنگموضوع پژوهش، به پژوهشگرها پيشنهاد مي

.دهدها را افزايش ميپذيري يافتهديگر تكرار كنند؛ چرا كه اين كار قدرت تعميم

گيرينتيجه

نشان داد كه نتايج ،هاي تحليل مسير و بوت استرپبا استفاده از روش، پژوهشايندر

مراقبت زياد مادرانه باعث افزايش اعتماد به خود و مراقبت كم و حفاظت افراطي پدرانه باعث

نشان داد كه پديده وانمودگرايي پيشايند ها همچنين، تحليل. شود ميفرزندانوانمودگرايي در

سازي،مراقبت پايين و حفاظت افراطي پدرانه، با خودناتوانرابطه . سازي استمثبت خودناتوان

ماد به خود تمادر باعث افزايش اعمحبت،به عبارتي. بوددار پديده وانمودگرايي، معنياز طريق

به وانمودگرايي و از اين طريق به تواند مراقبت كم و حفاظت زياد پدر مي وشوددر فرزند مي

. سازي منجر شودخودناتوان

1- Bennett

Page 19: ˆ˙˝˛ .A 0 ’C-!˚) &-. 6 .A # 2-!26.+˙ B$CD - 72jac.scu.ac.ir/article_10250_28d3f07eb9372e90f841b57237e94e8b.pdf98- ˆ. * 7! 7 7! - ˆ.! 3456 ˚ 0 ’!1 2 / ’ ( ˚ )*˛˙ ˆ

115...سازي و اعتماد به خود با ميانجيگري پديدهرابطه علّي پيوند والديني با خودناتوان

منابع

نفس، دگانه ترس از موفقيت، عزتبررسي روابط ساده و چن). 1384 (.نژاد، سودابهبساك

گرايي و ترس از ارزيابي منفي با نشانگان وانمودگرايي در دانشجويان كمال

شناسي، دانشگاه نامه دكتري روانپايان.تحصيالت تكميلي دانشگاه شهيد چمران اهواز

.شهيد چمران اهواز

تأثير شيوه بررسي). 1388 (. خداپناهي، محمدكريم؛ دهقاني، محسن؛حيدري، محمود

، شماره پژوهيفصلنامه خانواده. سازيفرزندپروري ادراك شده و جنس بر خودناتوان

18 ،137-125.

بررسي رابطه انواع راهبردهاي خودابرازي ). 1386 (.نژاد، سودابه بساك؛شهني ييالق، منيجه

، 25اره شم،ور رفتارپژوهشي دانش-دو ماهنامه علمي. دفاعي با نشانگان وانمودگرايي

.61-74. سال چهاردهم، دوره جديد، صص

Agostini, A., Rizzello, F., Ravegnani, G., Gionchetti, P., Tambasco, R., Ercolani, M., & Campieri, M. (2010). Parental Bonding and Inflammatory Bowel Disease. Psychosomatics, 51, 14-21.

Baumrind, D. (1971). Current patterns of parental authority.Developmental Psychology Monograph, 4, 1-103.

Baumrind, D. (2005). Patterns of parental authority and adolescent autonomy. New Directions for Child and Adolescent Development, 108, 61-69.

Bennett, C. S. (2006). Attachment theory and research applied to the conceptualization and treatment of psychological narcissism. Clinical Social Work Journal, 34 (1), 45-60.

Berglas, S., & Jones, E. E. (1978). Drug choice as a self-handicapping strategy in response to noncontingent success. Journal of Personality and Social Psychology, 36, 405-417.

Berk, L. E. (2003). Child development (6th ed.). Boston, MA: Allyn & Bacon.

Bowlby, J. (2005). The making and breaking of affection bonds. New York: Rutledge.

Castro, D. M., Jones, R. A., & Mirsalimi, H. (2004). Prettification and the impostor phenomenon: An empirical investigation. American Journal of Family Therapy, 32, 205-216.

Chrisman, S. M., Pieper, W. A., Clance, P. R., Holland, C. L., & Glickauf-Hughes, C. (1995). Validation of the Clance Impostor

Page 20: ˆ˙˝˛ .A 0 ’C-!˚) &-. 6 .A # 2-!26.+˙ B$CD - 72jac.scu.ac.ir/article_10250_28d3f07eb9372e90f841b57237e94e8b.pdf98- ˆ. * 7! 7 7! - ˆ.! 3456 ˚ 0 ’!1 2 / ’ ( ˚ )*˛˙ ˆ

)2ي ي اول، سال اول، شماره، دوره1390ن پاييز و زمستا (مشاوره كاربردي دانشگاه شهيد چمران اهوازدوفصلنامه 116

Phenomenon Scale. Journal of Personality Assessment, 65 (3), 456-467.

Clance, P. R. (1985). The imposter phenomenon: Overcoming the fear that haunts your success. Atlanta, GA: Peachtree.

Clance, P. R., & Imes, S. A. (1978). The impostor phenomenon in high achieving women: Dynamics and therapeutic interaction. Psychotherapy: Theory, Research and Practice, 15 (3), 241-247.

Cowman, S. E., & Ferrari, J. R. (2002). Am I for real? Predicting impostor tendencies from self-handicapping and affective components. Social Behavior and Personality, 30 (2), 119-126.

Fischer, J., & Crawford, D. (1992). Codependency and parenting styles. Journal of Adolescent Research, 7, 352-363.

French, B. F., Ullrich-French, S. C., & Follman, D. (2008). The psychometric properties of the Clance Impostor Scale. Personality and Individual Differences, 44, 1270-1278.

Greaven, S. H., Santor, D. S., Thompson, R., & Zuroff, D. C. (2000). Adolescent self-handicapping, depressive affect, and maternal parenting styles. Journal of Youth and Adolescence, 29 (6), 631-646.

Grolnick, W. S., & Ryan, R. M. (1988). Parent styles associated with children's self -regulation and competence in school. Journal of Educational Psychology, 81, 14-154.

Hill, J., Davis, R., Byatt, M., Burnside, E., Rollinson, L., & Fear, S. (2000). Childhood sexual abuse and affective symptoms inwomen: A general population study. Psychological Medicine, 30(6), 1283-1291.

Hirabayashi, K. E. (2005). The role of parental style on self-handicapping and defensive pessimism in Asian American college students. Unpublished doctoral dissertation, University of Southern California.

Hirt, E. R., McCrea, S. M., & Kimble, C. E. (2010). Public self-focus and sex differences in behavioral self-handicapping: Does increasing self-threat still make it “just a man’s game? Personality and Social Psychology, 26, 1131-1141.

Imes, S. (1980). The impostor phenomenon as a function of attribution patterns and internalized femininity/masculinity in high achieving women and men. Dissertation Abstracts International, 40, 5868-5869.

Jones, E. E., & Rhodewalt, F. (1982). The Self-Handicapping Scale.Retrieved from: http://www.psych.utah.edu/people/faculty/rhodewalt/handicapsurvey.pdf.

Page 21: ˆ˙˝˛ .A 0 ’C-!˚) &-. 6 .A # 2-!26.+˙ B$CD - 72jac.scu.ac.ir/article_10250_28d3f07eb9372e90f841b57237e94e8b.pdf98- ˆ. * 7! 7 7! - ˆ.! 3456 ˚ 0 ’!1 2 / ’ ( ˚ )*˛˙ ˆ

117...سازي و اعتماد به خود با ميانجيگري پديدهرابطه علّي پيوند والديني با خودناتوان

Kelley, H. (1971). Attribution and social interaction. General Learning Press, Morristown, NJ.

Kendler, K. S. (1996). Parenting: A genetic-epidemiologic perspective. American Journal of Psychiatry, 153, 11-20.

Kleitman, S., & Gibson, J. (2011). Meta-cognitive beliefs, self-confidence and primary learning environment of sixth grade students. Learning and Individual Differences, xxx, 1-8.

Kleitman, S., & Moscrop, T. (2010). Self-confidence and academic achievements in primary-school children: Their relationships and links to parental bonds, intelligence, age, and gender. Trends and Prospects in Metacognition Research, 14, 239-326.

Kleitman, S., & Stankov, L. (2007). Self-confidence and metacognitive processes. Learning and Individual Differences, 17 (2), 161-173.

Kröner, S., & Bierman, A. (2007). The relationship between confidence and self-concept towards a model of response confidence. Intelligence, 35, 580-590.

Langford, J., & Clance, P. R.(1993). The impostor phenomenon: Recent research findings regarding dynamics, personality and family patterns and their implications for treatment. Psychotherapy, 30, 495-501.

Leary, M. R., Patton, K. M., Oriando, A. E., & Funk, W. (2000). The imposter phenomen: Self-perceptions, reflected appraisals, and interpersonal strategies. Journal of Personality, 68, 725-756.

Lee, S. J., Quigley, B. M., Nesler, M. S., Corbett, A. B., & Tedeschi, T. (1999). Development of a self- presentation tactics scale. Personality and Individual Differences, 269 (4), 701- 722.

Lichtenstein, P., Ganiban, J., Neiderhiser, J. M., Pedersen, N. L., Hansson, K., Cederblad, M., Elthammar, O., & Reiss, D. (2003). Remembered parental bonding in adult twins: Genetic and environmental influences. Behavior Genetics, 33 (4), 397-408.

Liu, J., Li, L., & Fang, F. (2011). Psychometric properties of the Chinese version of the parental bonding instrument. International Journal of Nursing Studies, 48, 582-589.

Mackinnon, A. J., Henderson, A. S., Scott, R., & Duncan-Jones, P. (1989). The Parental Bonding Instrument (PBI): An epidemiological study in a general population sample.Psychological Medicine, 19, 1023-1034.

Page 22: ˆ˙˝˛ .A 0 ’C-!˚) &-. 6 .A # 2-!26.+˙ B$CD - 72jac.scu.ac.ir/article_10250_28d3f07eb9372e90f841b57237e94e8b.pdf98- ˆ. * 7! 7 7! - ˆ.! 3456 ˚ 0 ’!1 2 / ’ ( ˚ )*˛˙ ˆ

)2ي ي اول، سال اول، شماره، دوره1390ن پاييز و زمستا (مشاوره كاربردي دانشگاه شهيد چمران اهوازدوفصلنامه 118

Mayerson, N. H., & Rhodewalt, F. (1988). The role of self-protective attributions in the experience of pain. Journal of Social and Clinical Psychology, 6, 203-218.

Moss, E., & St-Laurent, D. (2001). Attachment at school age and academic performance. Developmental Psychology, 37, 863-874.

Pallier, G., Wilkinson, R., Danthiir, V., Kleitman, S., Knezevic, G.,Stankov, L., & Roberts, R. (2002). The role of individual difference in the accuracy of confidence judgments. Journal of General Psychology, 129 (3), 257-299.

Parker, G., Barrett, E., & Hickie, I. (1992). From nurture to network: Examining links between perceptions of parenting received in childhood and social bonds in adulthood. American Journal of Psychiatry, 149, 877-885.

Rikhye, K., Tyrka, A. R., Kelly, M. M., Gagne Jr., G. G., Mello, A. F., Mello, M. F., Price, L. H., & Carpenter, L. L. (2008).Interplay between childhood maltreatment, parental bonding, and gender effects: Impact on quality of life. Child Abuse & Neglect, 32, 19-34.

Roskam, I., Meunier, J-C., & Stiévenart, M. (2011). Parent attachment, childrearing behavior, child attachment: Mediated effects predicting preschoolers’ externalizing behavior. Journal of Applied Developmental Psychology, 32, 170-179.

Sonnak, C. , & Towell, T. (2001). The impostor phenomenon in British university students: Relationships between self-esteem, mental health, parental rearing style and socio-economic status. Personality and Individual Differences, 31, 863-874.

Stankov, L. (1997). The Gf/Gc Quickie Test Battery. Unpublished test battery. School of Psychology, University of Sydney.

Stankov, L. (1999). Mining on the "no man's land" between intelligence and personality. In P. L. Ackerman, P. C. Kyllonen, & R. D. Roberts (Eds.), Learning and individual differences: Process, trait, and content determinants (pp. 314-347). Washington, DC: American Psychological Society.

Terra, L., Hauck, S., Schestatsky, S., Fillipon, A. P., Sanchez, P., Hirakata, V., & Ceitlin, L. H. (2009). Confirmatory factor analysis of the Parental Bonding Instrument in a Brazilian female population. Australian and New Zealand Journal of Psychiatry, 43, 348-354.

Want, J., & Kleitman, S. (2006). Imposter phenomenon and self-handicapping: Links with parenting styles and self-confidence.Personality and Individual Differences, 40 (5), 961-971.