Upload
trinhtu
View
222
Download
3
Embed Size (px)
Citation preview
บทคดยอ วาทกรรมชายแดนใหความหมายตอพนท ผคน ปฏบตการ และสงตางๆ ในพนทชายแดนจงหวดมกดาหารทมเอกลกษณ เชอมโยงใหเกดความเขาใจในวถชวตวฒนธรรมและความสมพนธของผคนในชมชนชายแดนโดยสรางขนจากวตถประสงคเพอประชาสมพนธการทองเทยวการคาขายและสงเสรมความสมพนธกบประเทศเพอนบานผานกลวธการใชภาษาและปฏบตการณทเกยวของสงผลใหเมองมกดาหารเปนเมองแหงการทองเทยวและการคาขายในบรบทความหลากหลายของผคนในพนทชายแดน ซงอาจน�าไปประยกตใชเปนแนวทางในเชงนโยบายรฐเพอเสรมสรางความเขาใจ กอใหเกดความสมพนธทดตอกน อนจะน�าไปสความรวมมอในการพฒนาพนทชายแดนไทย-ลาวไดตอไป
ค�ำส�ำคญ: วาทกรรมพนทชายแดนไทยลาวมกดาหาร
Abstract Borderdiscoursesassignaparticularmeaningtoanarea,people,andpractices.TheMukdahanborderhasitsownuniquenesswhichcreatesawaytounderstandingtraditional lifestyles and border community relations. Border discourses originated topromotetourismandcommerceandtoencouragerelationships,languagestrategies,andotherrelatedactionsamongneighboringcountries.Consequently,Mukdahanhasbecomeacityoftourismandcommerce,withthecontextofdiversegroupsofpeopleresidingattheborder.Suchacontextmightbeusedasaguidelineforgovernmentpolicy-makinginordertoenhanceunderstandingandbringaboutpositiverelations,whichwillleadtocooperativedevelopmentontheThai-Laoborder.
Keywords: Discourses,Thai-Laoborderland,Mukdah
วาทกรรมชายแดน
Border Discourses
โสภ อนทะยา1 / Sopee Unthaya
วารสารสงคมลมนาโขง : ปท 10 ฉบบท 3 กนยายน-ธนวาคม 2557 หนา 49-68
Journal of Mekong Societies : Vol.10 No.3 September-December 2014, pp. 49-68
1 อาจารยประจ�าคณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตรมหาวทยาลยมหาสารคาม
50 Journal of Mekong Societies
ปท 10 ฉบบท 3 กนยายน-ธนวาคม 2557
บทน�ำ
จงหวดมกดาหารเปนพนทชายแดนระหวางประเทศไทย และสาธารณรฐ
ประชาธปไตยประชาชนลาว เปนเมองชายแดนทมความส�าคญทางการเมอง
เศรษฐกจการคาการทองเทยวอตสาหกรรมการศกษาและอนๆมากมายกอให
เกดความสมพนธของผคนทหลากหลายการใหความหมายพนทชายแดนของผคน
ทเกยวของและอาศยอยในพนทรวมทงการสรางความสมพนธในสงคมจงแตกตางกน
ไปตามบรบท โดยเฉพาะในเขตเทศบาลเมอง จงหวดมกดาหารซงมเรอขามฟาก
และสะพานมตรภาพไทย-ลาว แหงท 2 เชอมโยงผคนสองฝงแมน�าโขงใหเดนทาง
ไปมาหากนไดอยางสะดวกสบายบรเวณชายแดนแหงนจงมผคนปะทะปฏสมพนธ
และอาศยอยรวมกนมากท�ากจกรรมตางๆ เพอสรางความสมพนธระหวางบคคล
กลมบคคล สงคม และประเทศชาต เชอมโยงชาวไทย ชาวลาว ชาวเวยดนาม
และอนๆใหมความสมพนธสบเนองตอกนมายาวนาน
การอยรวมกนของคนในสงคมจ�าเปนตองมสงยดเหนยวเพอใหการอยรวม
กนนนมลกษณะยาวนานสงยดเหนยวทสรางรวมกนขนมาสวนใหญจะปรากฏเปน
ผลผลตทางวฒนธรรมแบบตางๆเชนภาษาความเชอคานยมธรรมเนยมปฏบต
วตถสงของเครองใช ระบบภมปญญา กฎระเบยบ ฯลฯ (กาญจนา แกวเทพ,
2544: 22) ซงมนยส�าคญตอการท�าความเขาใจพนทชายแดน วฒนธรรมเปน
พนฐานของความสมพนธระหวางกลมชาตพนธและระหวางรฐชาตทมพรมแดน
ตดตอกน วฒนธรรมเปนพลงขบเคลอนทอยเบองหลงความรวมมอทางเศรษฐกจ
และการเมองขามพรมแดนของรฐชาต หากปราศจากความเขาใจตอประเดนทาง
ดานวฒนธรรมอาจเปนเหตปจจยทสรางความขดแยงระหวางกลมตางๆไดโดยงาย
(ยศสนตสมบต,2551:46-47)เชนเดยวกบการศกษาปรากฏการณตางๆทเกดขน
บนพนทชายแดนจงหวดมกดาหาร อาจเปนแนวทางหนงทท�าใหทราบถงการให
ความหมายพนทชายแดนของผคนทอาศยมปฏสมพนธตอกนบนพนทชายแดน
ไทย-ลาวไดดงเชนWilsonandDonnan(2002:3-6)ทมองวาชายแดนมความ
หลากหลายทางวฒนธรรม เปนพนททตอรองไดทงระดบปฏบตการและระดบ
51วาทกรรมชายแดน
ปท 10 ฉบบท 3 กนยายน-ธนวาคม 2557
การนยามความหมายตอกจกรรมตางๆ ในทองถน ผคนในพนทชายแดนสามารถ
ตอรองและใหความหมายทเกยวของกบการเปนสมาชกของชาตและรฐได
นอกจากนการท�าความเขาใจการใชภาษาซงเปนสวนหนงของวฒนธรรม
อนเปนทยอมรบของสมาชกในสงคม ทใชภาษาในความหมายทหลากหลาย
เพอวตถประสงคในบรบททแตกตางกนไปจงตองมองภาษาในฐานะทเปนสวนหนง
ของการกระท�าทางสงคมทผกตดอยกบวถชวตของผใชภาษา ดงค�าอธบายของ
วตตเกนสไตน(Wittgenstein,1992:8)วาภาษาคอรปแบบของชวตทหลากหลาย
.... เมอพดถงภาษากตองพดถงวถชวตของคนในภาษานนไปพรอมๆ กนดวย
(languageasformsoflife…Toimaginealanguagemeanstoimagineaform
oflife)
วาทกรรมเปนมากกวาเรองราวของภาษาหรอค�าพดแตมภาคปฏบตการ
จรงของวาทกรรม(discursivepractices)ซงรวมถงจารตปฏบตความคดความเชอ
คณคาและสถาบนตางๆในสงคมทเกยวของกบเรองนนๆดวยฟโกตกลาวไวอยาง
ชดเจนวา วาทกรรมถกสรางขนมาจากความแตกตางระหวางสงทสามารถพดได
อยางถกตองในชวงเวลาหนง(ภายใตกฎเกณฑและตรรกะชดหนง)กบสงทถกพด
อยางแทจรง สนามของวาทกรรมในขณะใดขณะหนงกคอกฎเกณฑวาดวยความ
แตกตางนฉะนนวาทกรรมจงสรางสรรพสงตางๆขนมาภายใตกฎเกณฑทชดเจน
ชดหนงกฎเกณฑนจะเปนตวก�าหนดการด�ารงอยการเปลยนแปลงหรอการเลอน
หายไปของสรรพสงนนคอควบคไปกบสรรพสงตางๆทสงคมสรางขนยงมการสราง
และการเปลยนแปลงสงทถกพดถงโดยวาทกรรมอกดวย(ไชยรตนเจรญสนโอฬาร,
2545: 21-32) ภาษาจงเปนสวนส�าคญในวาทกรรม เพราะภาษาเปนเครองมอ
ทถกใชในการก�าหนดเพอใหความส�าคญและสรางความส�าคญของสงตางๆโยงใย
ใหเหนความสมพนธของผคนทหลากหลายในสงคม กอใหเกดความเขาใจใน
ปรากฏการณตางๆได
วาทกรรมเปนสวนหนงในวถชวตของมนษยทไมสามารถแยกออกจากกนได
และตางกมผลกระทบซงกนและกน หรอทเรยกวาความสมพนธเชงวภาษวธ
(dialectic relationship) ในแงนกคอ วาทกรรมเปนการกระท�าทคนปฏบตตอโลก
52 Journal of Mekong Societies
ปท 10 ฉบบท 3 กนยายน-ธนวาคม 2557
ตอคนอนซงกนและกนโดยวาทกรรมอยในรปตวแทนทางความคดทผานทางภาษา
และสญลกษณ(กฤษดาวรรณหงศลดารมภ,2549:8)
บทความนมวตถประสงคเพอศกษาวาทกรรมบนพนทชายแดนไทย-ลาว
เขตเทศบาลเมองจงหวดมกดาหาร ในประเดนกลวธการใชภาษาของวาทกรรม
การใหความหมายสรรพสงตางๆของวาทกรรมและผลกระทบของวาทกรรมทมตอ
คนในชมชนบนพนทชายแดนไทย-ลาวโดยใชแนวคดวาทกรรมวเคราะหเชงวพากษ
และแนวคดพนทชายแดนมาเชอมโยงเปนแนวทางในการศกษาตามวตถประสงค
ของการวจย
การศกษาเพอใหเกดความเขาใจในวาทกรรมชายแดน จะท�าใหเขาใจใน
วถชวตวฒนธรรมของผคนหลากหลายทอาศยอยในพนทชายแดนได นอกจากน
การเขาไปในพนทเพอท�าความรจกสงเกตไปรวมประเพณพธกรรมกจกรรมตางๆ
รบฟงและท�าความเขาใจกบเสยงของผคนในชมชนบนพนทชายแดน การพดคย
สนทนาเลาเรองอธบายตอบโตหรอตอสตอรองกบอ�านาจและอทธพลตางๆดวย
ภาษา และปฏบตการในวถชวตประจ�าวนของเขาในสงคม ในบรบทตางๆ ตอการ
ปฏสมพนธในชมชนและคนอนๆอาจน�าไปสการท�าความเขาใจ เพอแกไขปญหา
หรอลดความขดแยงทเกดขนตลอดจนน�าไปเปนแนวทางในการก�าหนดนโยบายรฐ
เพอเสรมสรางความเขาใจกอใหเกดความสมพนธทดตอกนอนจะน�าไปสความรวม
มอกนในการพฒนาพนทชายแดนไทย-ลาว สงเสรมศกยภาพของชมชนชายแดน
ชวยแกไขปญหาลดความขดแยงตางๆประยกตใชแนวคดของคนในชมชนชายแดน
ไทย-ลาว น�ามาปรบใชใหเกดประโยชน เสรมสรางความสามคคในชมชน สงเสรม
ความสมพนธภายในประเทศ และความสมพนธระหวางประเทศใหเจรญรงเรอง
ตอไปในอนาคต
วำทกรรมชำยแดน
ไชยรตน เจรญสนโอฬาร (2545: 19-42) กลาววา อาจารยสมเกยรต
วนทะนะ แหงคณะสงคมศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร เปนนกวชาการไทย
53วาทกรรมชายแดน
ปท 10 ฉบบท 3 กนยายน-ธนวาคม 2557
คนแรกทเลอกใชค�าภาษาไทยวา “วาทกรรม” แทนค�าวา “Discourse” ในภาษา
องกฤษ และถอเปนคณปการทส�าคญตอวงวชาการดานสงคมศาสตรและ
มนษยศาสตรของไทย กลาวถงวาทกรรมกบการวเคราะหวาทกรรม (Discourse
and Discourse Analysis) สรปไดวา วาทกรรมมไดหมายถงภาษา ค�าพด หรอ
ถอยแถลงอยางทมกนยมเขาใจกนเทานน แตจะใชในความหมายแบบเดยวกนกบ
ทมเชลฟโกต(MichelFoucault)นกคดนกเขยนและนกปรชญาชาวฝรงเศสใชใน
งานศกษายคหลงของเขาโดยเฉพาะอยางยงนบตงแตครสตทศวรรษ1970เปนตน
มากลาวคอวาทกรรมหมายถงระบบและกระบวนการในการสรางผลต(constitute)
อตลกษณ(identity)และความหมาย(significance)ใหกบสรรพสงตางๆในสงคม
ทหอหมเราอยไมวาจะเปนความรความจรงอ�านาจหรอตวตนของเราเอง
วาทกรรมวเคราะหเชงวพากษ (Critical Discourse Analysis) พฒนา
ตอเนองจากภาษาศาสตรเชงวพากษ นกวาทกรรมวเคราะหเชงวพากษเหน
เชนเดยวกนวา สามารถน�าวธการทางภาษาศาสตรมาใชวเคราะหความคด ความ
เชอและทศนคตทแฝงอยในตวบทซงเปนสวนส�าคญของวาทกรรมแตเนองจากวาท
กรรมวเคราะหเชงวพากษมงศกษาวาทกรรมในฐานะกระบวนการทางสงคมจงเนน
การวเคราะหบรบทสงคมควบคไปดวย(ณฐพรพานโพธทอง,2556:30)
อยางไรกตามการวเคราะหวาทกรรมในครงนจะไมศกษาในความหมายท
ยกใหวาทกรรมมอ�านาจสงสด ในฐานะทเปนตวก�าหนดหรอสรางความหมายและ
การด�ารงอยใหกบสรรพสงตางๆในสงคมแตเพยงฝายเดยวแตจะมพนทใหกบโลก
แหงความเปนจรงเสยงของผคนในพนทชายแดนและบรบทอนๆทเกยวของดวย
ซงสามารถมปฏกรยาตอบโต ตอตาน ไมเหนดวย ขดขน หรอสงเสรมวาทกรรม
ไดดวย
วาทกรรมเปนถอยค�า กล มค�า หรอขอความทถกสรางขนมาเพอ
วตถประสงคตางๆอนเกยวเนองกบวถชวตการปฏสมพนธของผคนในสงคมโตตอบ
ซงกนและกนสรางความหมายก�าหนดและควบคมความรความคดผานการเลอก
ใชองคประกอบทางภาษา มปฏบตการทสงผลกระทบตอบคคล และสงคม เชน
จดระเบยบครอบง�าปดกนตอสตอรองฯลฯ
54 Journal of Mekong Societies
ปท 10 ฉบบท 3 กนยายน-ธนวาคม 2557
ชายแดนเปนพนททเราไมเพยงแตเหนอ�านาจและขอจ�ากดของรฐชาต
แตเรายงเหนความสมพนธ ความขดแยง และการอ�านวยความสะดวกในฐานะท
อาณาบรเวณนหลากลนไปดวยปฏบตการทางวฒนธรรมของผคนจ�านวนมากทม
ประวตของการยายถน พลดถน ขามรฐชาต อาณาบรเวณชายแดนเปน พนทใน
ระหวางซงมตทางวฒนธรรมการเมองเศรษฐกจ(เดชาตงสฟา,2551:306-307)
ชายแดนไมใชเสนทขดไวอยางตายตวเพอใหคนสงของหรอความคดขามไปขาม
มาแตชายแดนไมวาจะเปนชายแดนของอะไรกตามถกขยบถกลบและถกขดใหม
อยเสมอๆ ขนอยกบความสมพนธของกลมคนในแตละสถานทและเวลา พนท
ชายแดนจงมความหมายทหลากหลายและแบงออกเปนหลายลกษณะแตละลกษณะ
ไมไดแบงแยกอยางชดเจน มการทบซอนกนอย ความหมายของพนทชายแดน
จงเลอนไหลไปตามระยะเวลา อ�านาจ สงคมบรบทแวดลอมและความเคลอนไหว
ของผคนทเกยวของผานอ�านาจการตอสตอรองกจกรรมตางๆในวถชวตของผคน
ในชมชน ในบทความนจะศกษาวาทกรรมในพนทชายแดนไทย-ลาว เขตเทศบาล
เมองจงหวดมกดาหาร
กลวธกำรใชภำษำในวำทกรรมชำยแดน
ภาษามไดเปนเพยงเครองมอในการสอสารทเปนกลางเทานนแตภาษาคอ
การแสดงออกของชวต และวถการด�ารงอยของผคนทใชภาษานน ภาษาเปน
มากกวาภาพแสดงหรอตวแทนโลกแหงความเปนจรงเชงวตถ ภาษาสรางความ
เขาใจสรางการรบรรวมใหกบคนทใชภาษานนๆภาษาจงเปนเรองของการกระท�า
เปนสวนหนงของชวต และจ�าเปนตองน�ามาศกษาเพอใหเหนปรากฏการณความ
เคลอนไหวในสงคมอกดวย การใชภาษาจงมไดมความหมายตายตว แตมความ
หมายแตกตางกนไปตามบรบทหรอสถานการณทสะทอนใหเหนปรากฏการณตางๆ
ทแฝงไวดวยเจตนาความรความคดความเชอฯลฯซงแสดงออกในรปแบบของ
วาทกรรมทมใชเปนเพยงรปภาษาหรอถอยค�าทน�ามาเรยงรอยตอกนเทานน
55วาทกรรมชายแดน
ปท 10 ฉบบท 3 กนยายน-ธนวาคม 2557
จากการศกษาเอกสารของทางราชการวารสารประชาสมพนธของจงหวด
มกดาหาร วารสารประชาสมพนธของเทศบาลเมองจงหวดมกดาหาร ค�าบรรยาย
ประกอบภาพศลปะ-หตถกรรมวตถโบราณในหอแกวมกดาหารซงเปนพพธภณฑ
จงหวดมกดาหาร ปายประกาศปายโฆษณาประชาสมพนธทเกยวของกบสถานท
และกจกรรมในชวงเวลาและเทศกาลตางๆในพนทชายแดนจงหวดมกดาหารรวม
ทงค�าพดอนเปนทยอมรบรบรรวมกนของคนในชมชนชายแดนจงหวดมกดาหารท
เกยวของกบพนทชายแดน และมผลกระทบตอผ คนในพนทชายแดนจงหวด
มกดาหารปรากฏวาพบวาทกรรมชายแดนจ�านวน19ขอความคอค�าขวญจงหวด
มกดาหารเจาพอฟามงเมองเจาแมสองนางพนองดานตรวจคนเขาเมองตลาดอน
โดจนประตสอนโดจนประเพณแขงเรอไทย-ลาวมกดาหาร-สะหวนนะเขตประเพณ
สงกรานตสองฝงโขงสามแผนดนมหานทแหงเอเซยเมองส�าราญชายโขงพญานาค
พธตชางน�านองพธท�าบญตกบาตรสามแผนดนวนเดยวเทยวสามแผนดนวนเปด
พรมแดนสายธารอารยธรรมสายน�าแหงอษาคเนยสงหสองฝงสดแดนสยาม
วาทกรรมชายแดนมกลวธในการใชภาษาทหลากหลายเพอสอความหมาย
ไปยงผรบสารคอผอานผฟงซงเปนคนทอาศยในพนทชายแดนจงหวดมกดาหาร
นกทองเทยวนกธรกจฯลฯทงชาวไทยและชาวตางประเทศรวมทงผทเดนทางผาน
ไปมาและคนทวๆ ไป ใหเกดความเขาใจตามวตถประสงคของผสอสารทสรางวาท
กรรมนนขนมา
กลวธกำรใชภำษำ
ภาษาเปนเครองมอทใชในการตดตอสอสารท�าความเขาใจกนระหวาง
มนษยท�าหนาทสงความรสกนกคดจากผสงสารไปยงผรบสารการสอสารจะประสบ
ความส�าเรจหรอไมนน ผสงสารและผรบสารตองมความเขาใจในเครองมอสอสาร
หรอภาษาตรงกนมความเขาใจในกลวธการใชภาษาการใชค�าขอความประโยค
และส�านวนซงจะถายทอดสงทผตองการสอใหประสบผลส�าเรจ
ภาษาทจะสอใหเกดความหมายยอมประกอบไปดวยขอความ ซงเกดมา
จากการน�าค�ามาเรยงกนใหไดความ ผสอความตองรจกเลอกค�ามาใชใหเหมาะสม
รลกษณะของค�าสองประการคอค�าทเปนรปธรรม (Concrete) เปนค�าทกลาวแลว
56 Journal of Mekong Societies
ปท 10 ฉบบท 3 กนยายน-ธนวาคม 2557
เหนรปเหนตวตน มค�าแสดงภาพ (PictureWord) และค�าแสดงอาการ (ActionWord) ค�าทเปนนามธรรม (Abstract) คอค�าทกลาวแลวท�าใหเกดความรสกสวนการใชค�าตองใชใหถกตองตามความหมายตามระเบยบของภาษาระดบของค�าควรค�านงถงความไพเราะงดงามใชค�าใหมน�าหนกมความเหมาะสมการใชถอยค�าทเหมาะสมเปนปจจยส�าคญทจะชวยใหการพดและการเขยนประสบผลส�าเรจจงควรทราบถงกลวธการใชถอยค�า ดงน เลอกใชค�าใหตรงกบระดบของภาษาเพอใหสอดคลองกบกลมเปาหมาย ใชค�าใหถกตองตามหลกภาษาไทยและต�าแหนงหนาทของค�าเลอกใชค�าใหตรงกบความหมายเรยงล�าดบค�าหรอพยางคใหถกตองไมควรใชค�าใดค�าหนงซ�าๆ ในการเขยนมากจนเกนไป ไมควรใชค�าฟมเฟอยหรอค�าซ�าซอนโดยไมจ�าเปน ไมควรใชค�าภาษาตางประเทศโดยไมจ�าเปนนอกจากเปนศพททางวชาการหลกเลยงค�าทใหความรสกไมดตอผอน(สทตขตตยะ,2551:25) กลวธการใชภาษาถอวาเปนความสามารถและศลปะเฉพาะของผสงสารซงตองผานประสบการณการฝกฝนมาพอสมควร การใชภาษาทเหมาะสมจะเปนเสนหและอตลกษณทบงบอกถงคณลกษณะของผสงสารตลอดจนท�าใหประสบความส�าเรจในการสอสารแตละครงอกดวย วาทกรรมชายแดนทง 19 ขอความ มกลวธในการใชภาษาทเขาใจงายมความหมายตรง ใชภาษาเหมาะสมกบผรบสารและกาลเทศะ ใชภาษาถกตองตามหลกภาษาและใชภาษาอยางมศลปะ วาทกรรมชายแดนทมกลวธการใชภาษาทเขาใจงายมความหมายตรงคอวนเดยวเทยวสามแผนดนดานตรวจคนเขาเมองวนเปดพรมแดนเจาแมสองนางพนองเจาพอฟามงเมองพญานาควาทกรรมดงกลาวเปนวาทกรรมทใชกลวธการใชค�าใหตรงกบความหมายผรบสารซงเปนผฟงและผอานจะเกดความเขาใจไดทนท การใชภาษาใหเหมาะสมกบผรบสารและกาลเทศะเปนกลวธการใชภาษาทค�านงถงผรบสาร เวลาและสถานทหรอสภาพแวดลอมเปนหลก เพอใหผรบสารสามารถเขาใจเรองราวทผ สงสารตองการสอไดตามวตถประสงคของผสงสารวาทกรรมชายแดนทมกลวธการใชภาษาเหมาะสมกบผรบสารและกาลเทศะคอสดแดนสยามตลาดอนโดจนประเพณแขงเรอไทย-ลาวมกดาหาร-สะหวนนะเขต
พธท�าบญตกบาตรสามแผนดน
57วาทกรรมชายแดน
ปท 10 ฉบบท 3 กนยายน-ธนวาคม 2557
วาทกรรมทมลกษณะการใชภาษาถกตองตามหลกภาษาคอดานตรวจคน
เขาเมอง มกลวธการจดเรยงล�าดบถอยค�าถกตองตามหลกภาษาไทยถกตองตาม
โครงสรางของประโยคซงประกอบไปดวยภาคประธานและภาคแสดง วาทกรรม
ชายแดนทมกลวธการใชภาษาอยางมศลปะไดแกค�าขวญจงหวดมกดาหาร
“หอแกวสงเสยดฟา ภผาเทบแกงกะเบา แปดเผาชนพนเมอง ลอเลอง
มะขามหวานกลองโบราณล�าเลศถนก�าเนดล�าผญาตระการตาชายโขงเชอมโยง
อนโดจน”
และกลมค�าอนๆดงนวนเดยวเทยวสามแผนดนพธตชางน�านองประเพณ
สงกรานตสองฝงโขงสามแผนดนสายธารอารยธรรมสายน�าแหงอษาคเนยมหานท
แหงเอเชยประตสอนโดจน เมองแฝดสามเมองส�าราญชายโขงสงหสองฝง
กลวธการใชภาษาจากวาทกรรมชายแดนมหลากหลายลกษณะ กลวธท
พบมากทสดคอการใชภาษาอยางมศลปะซงเปนความเชยวชาญในกลวธตลอดจน
สไตลหรอลลาในการสอสารของผสงสารแตละคนทจะท�าใหผรบสารประทบใจใน
สารนนๆความรในหลกเกณฑการใชภาษาการใชค�า การใชประโยค เปนเสมอน
โครงสรางทางกายภาพของการสงสารเปนองคประกอบทท�าใหสารกอรปรางขนมา
ได สวนศลปะการใชภาษาเปนกลวธทจะมาชวยเสรมแตงใหวาทกรรมชายแดน
ดงกลาวมความงดงามสละสลวยประทบใจสามารถน�าไปใชสอสารเพอวตถประสงค
ตางๆไดเปนอยางด
แนวทางวเคราะหในลกษณะนจะสามารถบอกไดถงปฏสมพนธระหวางคน
กบภาษาในแงทวาในสงคมมอทธพลตอการผลตภาษาอยางไรกลวธทางภาษาแบบ
ใดทถกเลอกใชและเมอใชไปแลวกลวธนนชวยใหคนสามารถสอสารกบสงคมนนได
อยางไร ดงนนประโยชนของการวเคราะหระดบนคอ จะสามารถดงขอมลเกยวกบ
บรบทของวาทกรรมนนๆไดการวเคราะหนนาจะสามารถท�าใหคนมความรเทาทน
การหาประโยชนจากภาษาไดนนคอการทคนใชกลวธทางภาษาเพอประโยชนใด
และกลวธนนชวยเนนหรอชวยท�าใหการหาประโยชนจากภาษาไดหรอไมอยางไร
(สาวตรคทวณช,2549:43-45)
58 Journal of Mekong Societies
ปท 10 ฉบบท 3 กนยายน-ธนวาคม 2557
การวเคราะหกลวธการใชภาษาจากวาทกรรมชายแดนท�าใหเหนถงวธการ
ประกอบสรางวาทกรรมใหมความสละสลวยประทบใจน�าไปใชสอสารประชาสมพนธ
ภาพลกษณของจงหวด และปฏบตการของผคนในพนทชายแดน เพอสนบสนน
เศรษฐกจ การทองเทยว และสงเสรมความสมพนธกบประเทศเพอนบานไดเปน
อยางด
กำรสอควำมหมำยจำกวำทกรรมชำยแดน
วาทกรรมในความหมายเชงภาษาศาสตรหมายถง ภาษาเหนอระดบ
ประโยคเปนภาษาระดบขอความซงมเอกภาพเชงความหมายและความสมบรณใน
ตวเอง เปนภาษาพดและภาษาเขยนในบรบทสถานการณจรง มเจตนาหรอ
จดมงหมายในการใชภาษาของผใชและความรบรของผรบก�ากบอยดวยวาทกรรม
ในแงภาษาศาสตรเชงวพากษหมายถงกระบวนการและปฏบตการทงหมดทสงคม
ภาษา และสอซงเปนบรบทของภาษามปฏสมพนธโตตอบซงกน และกนในเชง
สะทอนภาพ สรางความหมายก�าหนดและควบคมความรบร ความคด ผานการ
เลอกใช (syntagmatic combination) องคประกอบของภาษา ตลอดจนผลตซ�า
ตอกย�า ตามนยยะน สรปไดวา การวเคราะหวาทกรรมเชงวพากษ ประกอบจาก
สามมตคอมตบรรยายความมตตความและมตอธบายความ(สรณวงศเบยสจจ
และคณะ,2547)
จากการศกษาประวตศาสตรต�านานนทานเอกสารทเกยวของและขอมล
ภาคสนามการสมภาษณคนในชมชนการสงเกตและการเขารวมกจกรรมในชมชน
พบวามวาทกรรมชายแดนใหความหมายตอพนท ผคน ปฏบตการ และสงตางๆ
บนพนทชายแดนดงตอไปน
(1) วำทกรรมชำยแดนใหควำมหมำยพนททเปนอตลกษณจงหวด
มกดำหำร
-มกดาหารเปนเมองทมอตลกษณเฉพาะจากวาทกรรมค�าขวญประจ�า
จงหวด
59วาทกรรมชายแดน
ปท 10 ฉบบท 3 กนยายน-ธนวาคม 2557
-เปนเมองแหงการทองเทยว วาทกรรมทใหความหมายวาเมอง
มกดาหารเปนเมองทองเทยวมจ�านวนสองขอความคอวนเดยวเทยวสามแผนดน
และเมองส�าราญชายโขง
-มกดาหารเปนเมองชายแดนวาทกรรมทใหความหมายวามกดาหาร
เปนเมองชายแดนคอสดแดนสยามดานตรวจคนเขาเมองวนเปดพรมแดน
-มกดาหารเปนเมองทเชอมโยงประเทศสามประเทศในอนโดจนเมอง
มกดาหารมเสนทางคมนาคมทเชอมโยงประเทศไทย ลาว เวยดนาม และพมา
วาทกรรมทใหความหมายนคอประตสอนโดจนและตลาดอนโดจน
การสอความหมายอนเปนอตลกษณของจงหวดมกดาหาร สงผลใหพนท
ชายแดนมความนาสนใจ ท�าใหนกทองเทยวอยากมาเทยวดงเชน ค�าบอกเลาของ
นกทองเทยวคนหนงทแสดงความคดเหนตอค�าขวญจงหวดมกดาหารวา
“อานแลวชอบนะ ฉนเลอกมาเทยวทมก สวนหนงกมาจากค�าขวญ และ
ค�าบอกเลาของคนทเคยมาฉนคดวาในค�าขวญจะบอกลกษณะทนาสนใจของจงหวด
ใหอยากมาเทยวทน”
(2) วำทกรรมชำยแดนใหควำมหมำยประเพณ
การตงชอประเพณงานท�าบญหรอเทศกาลตางๆซงเปนปฏบตการของ
คนในชมชนเพอเชอมความสมพนธของคนในชมชนและเชอมความสมพนธระหวาง
ประเทศ เปนวาทกรรมทแสดงปฏบตการของคนในชมชนทตอรองกบการขดกน
เขตแดนระหวางประเทศแตมไดขวางกนความสมพนธของคนชายแดนทมประเพณ
รวมกนใหความหมายตอประเพณในการเชอมความสมพนธกบประเทศเพอนบาน
คอประเพณแขงเรอออกพรรษาไทย-ลาวมกดาหาร-สะหวนนะเขตพธตชางน�านอง
ประเพณสงกรานตสองฝงโขงสามแผนดนท�าบญตกบาตรสามแผนดน
วฒนธรรมประเพณเปนพนฐานของความสมพนธระหวางกลมชาตพนธ
และระหวางรฐชาตทมพรมแดนตดตอกน วฒนธรรมเปนพลงขบเคลอนทอย
เบองหลงความรวมมอทางเศรษฐกจ และการเมองขามพรมแดนของรฐชาต
หากปราศจากความเขาใจตอประเดนทางดานวฒนธรรมอาจเปนเหตปจจยทสราง
ความขดแยงระหวางกลมตางๆ ไดโดยงาย (ยศ สนตสมบต, 2551: 46-47)
60 Journal of Mekong Societies
ปท 10 ฉบบท 3 กนยายน-ธนวาคม 2557
เชนเดยวกบปรากฏการณตางๆ ทเกดขนในชมชนบนพนทชายแดนจงหวด
มกดาหารซงมวถวฒนธรรมประเพณทปฏบตสบเนองกนมาชานานคนไทย-ลาว
ทอาศยบนพนทชายแดนสองฝงแมน�าโขงขามไปมาเพอรวมงานประเพณทจดรวม
กนเพอยนยนถงความสมพนธทมตอกนแมจะมพรมแดนของรฐชาตมาขดกนกตาม
ความเขาใจรวมกนทางวฒนธรรมน�าไปสความรวมมอตางๆบนพนทแหงน
ประเพณแขงเรอออกพรรษาไทย-ลาวและประเพณสงกรานตสองฝงโขงสามแผนดน
(3) วำทกรรมชำยแดนใหควำมหมำยแมน�ำโขง
วาทกรรมชายแดนใหความหมายแสดงอตลกษณทพเศษยงใหญของแมน�า
โขงวา เปนแมน�าในดนแดนแหงความเจรญรงเรอง มอารยธรรม มความยงใหญ
ในเอเชย ผานขอความสามขอความดงตอไปน สายธารอารยธรรม สายน�าแหง
อษาคเนยและ มหานทแหงเอเชย
จากวาทกรรมดงกลาวแสดงใหเหนความส�าคญความยงใหญความเจรญ
ร งเรองของชมชนในอาณาบรเวณสองฝ งแมน�าโขงทมพฒนาการมายาวนาน
วาทกรรมนปรากฏอย ในหอแกวมกดาหาร พพธภณฑของจงหวดมกดาหาร
ซงนบเปนวาทกรรมทประกอบสรางอตลกษณพเศษของแมน�าโขง เพอใชสงเสรม
การทองเทยวดงดดความสนใจนกทองเทยวใหมาเทยวในจงหวดมกดาหารเพอได
ชมแมน�าโขงซงเปนแมน�าสายส�าคญ เชอมโยงสายสมพนธของผคนในภมภาคน
ดงวาทกรรมทปรากฏ
61วาทกรรมชายแดน
ปท 10 ฉบบท 3 กนยายน-ธนวาคม 2557
(4) วำทกรรมชำยแดนใหควำมหมำยตอรปเคำรพ
วาทกรรมชายแดนใหความหมายแสดงปฏบตการของผคนทมความเชอ
ความศรทธาตอรปเคารพในมกดาหาร วาเปนสงศกดสทธ เปนความเชอดงเดม
ยดเหนยวจตใจคนในจงหวดมกดาหารคอเจาพอฟามงเมองเจาแมสองนางพนอง
พญานาค
เจาพอฟามงเมองวาทกรรมนใหความหมายตอสงศกดสทธซงเปนรปปน
ในศาลหลกเมองเกาของจงหวดมกดาหารหมายถงพอผปกปองคมครองเมอง
เจาแมสองนางพนอง เปนวาทกรรมทมความหมายตรงใชเรยกแทน
สงศกดสทธสงหนงทชาวมกดาหารเคารพนบถอคอ เจาแมสองนางพนองเปน
สงศกดสทธทมต�านานและเรองเลาขานสบทอดกนมาเนนนานตงแตสมยอาณาจกร
ลานชาง เปนปฏบตการของวาทกรรมทแสดงถงความมประวตศาสตรรวมกนของ
คนในพนท
พญานาคเปนวาทกรรมทใชค�างายและมความหมายตรงตามตวอกษรแม
พญานาคจะไมใชค�าไทยแตกเปนค�าทคนเคยและเขาใจไดโดยทวไปวาหมายถงงตว
ใหญทมอทธฤทธมากเปนผปกครองนานน�าโดยเฉพาะแมน�าโขงคนทอาศยอยใน
ลมแมน�าโขงทงสองฝง มความเชอเรองพญานาคเลาสบตอกนมาหลายเรอง ใน
จงหวดมกดาหารไดสรางรปพญานาคไวทใตสะพานมตรภาพไทย-ลาว
พธบวงสรวงพญานาคทจงหวดมกดาหาร
62 Journal of Mekong Societies
ปท 10 ฉบบท 3 กนยายน-ธนวาคม 2557
(5) วำทกรรมชำยแดนใหควำมหมำยบคคล
วาทกรรมชายแดนทใหความหมายบคคลทมสญชาตสองสญชาต มบตร
ประชาชนสองใบวาเปนสงหสองฝงคอเปนคนทมวถการด�าเนนชวตอยทงสองฝง
แมน�าโขง มบตรประชาชนสองใบ คอบตรประชาชนประเทศไทย และสาธารณรฐ
ประชาธปไตยประชาชนลาว ซงตามกฎหมายรฐก�าหนดใหมหลกฐานแสดงความ
เปนพลเมองของรฐใดรฐหนงเพยงรฐเดยวแตในปฏบตการจรงเขาตองด�าเนนชวต
ในสองประเทศซงมคนเหลานจ�านวนหนงทเขาใหเหตผลวามความจ�าเปนทจะตอง
ใชบตรประชาชนสองใบเพอแสดงสญชาตทงสองประเทศ เพราะเขาเหลานนตอง
ด�าเนนชวตตดตอกจกรรมอนเกยวเนองดวยความสมพนธทางเครอญาตหรอความ
สมพนธทางเศรษฐกจ ทปฏบตตอเนองกนมาเปนเวลายาวนานหลายชวคนจนถง
ปจจบนสงหสองฝงจงเปนวาทกรรมทสรางขนเพอตอรองอ�านาจรฐดงเชนความ
เหนของWalker (1997) ทน�าเสนอวา รฐชาตไมไดมอ�านาจในการก�าหนดกตกา
ตางๆในบรเวณชายแดนแตเพยงฝายเดยวแตผคนทอยในบรเวณนนกสามารถท
จะสรางสรรคตอรองและอธบายการใหความหมายของชายแดนโดยตวของเขาเอง
โดยผานปฏบตการและกจกรรมตางๆได
การใหความหมายสงตางๆ จากวาทกรรมชายแดนสงผลกระทบตอผคน
หลากหลายทอาศยอยในชมชนและผทเกยวของ รวมทงนกธรกจ นกทองเทยวท
เดนทางเขามาในพนทชายแดนจงหวดมกดาหารในดานตางๆมากมาย
ผลกระทบจำกวำทกรรมชำยแดนทมตอชมชนบนพนทชำยแดนไทย-ลำว
วาทกรรมชายแดนสงผลกระทบตอผคนทอาศยและมปฏสมพนธตอกนใน
พนทชายแดนเขตเทศบาลเมองมกดาหารในดานตางๆดงน
ผลกระทบดำนสงคม
วาทกรรมชายแดนเปนกลไกหนงทสรางความสมพนธของผคนหลากหลาย
ทมาปฏสมพนธกนในพนทชายแดนท�าใหเกดความเขาใจกนซงน�าไปสความสมพนธ
63วาทกรรมชายแดน
ปท 10 ฉบบท 3 กนยายน-ธนวาคม 2557
ในระดบชาตและความสมพนธระดบประเทศโดยเฉพาะกบประเทศเพอนบานไดเปน
อยางด โดยมสงศกดสทธเปนเครองเชอมรอยความสมพนธ ตลอดจนประเพณ
พธกรรมทจดขนบนพนทชายแดน
วาทกรรมทท�าใหเกดความสมพนธทางสงคมคอ เจาแมสองนางพนอง
เจาพอฟามงเมอง ประเพณแขงเรอไทย-ลาว มกดาหาร-สะหวนนะเขต วนเปด
พรมแดนพธท�าบญตกบาตรสามแผนดนประเพณสงกรานตสองฝงโขงสามแผนดน
นางจนสอนจากหมบานศรบญเรองเมองไกสอนพมวหานแขวงสะหวน
นะเขตหญงชาวลาวทมารวมงานแขงเรอในประเพณออกพรรษากลาวอยางตนเตน
ดใจวา
“ดใจหลายทมารวมงาน เพงเคยขามมาประเทศไทยเปนครงแรกตนเตน
และสนกมากอยากใหจดแบบนไปทกปอยากขามมาทกปไดรจกคนไทยหลายคน
รวมทงรสกปลมใจทไดเปนตวแทนของประเทศมารวมงานใหญแบบน งานทท�าให
ประชาชนทงสองประเทศรจกกนมความสามคคกน”(นางจนสอน[ชอสมมต],2553)
จากวาทกรรมดงกลาวท�าใหพนทชายแดนไทย-ลาว จงหวดมกดาหาร-
แขวงสะหวนนะเขต กลายเปนพนทเชอมความสมพนธระหวางคนในสงคมชมชน
ประเทศชาต และระหวางชาต ทผกโยงกนดวยปฏบตการของคนในชมชนผาน
กจกรรมตามขนบธรรมเนยมประเพณ และความเชอทถอปฏบตรวมกนสบเนอง
ตอมาจากอดตจนถงปจจบน
ผลกระทบดำนเศรษฐกจและกำรทองเทยว
วาทกรรมชายแดนสวนใหญสงผลกระทบตอเศรษฐกจในจงหวดมกดาหาร
ใหมเศรษฐกจดขนโดยเฉพาะการคาขายและการทองเทยวคนในชมชนสวนใหญม
ความพงพอใจเพราะท�าใหพวกเขาสามารถประกอบอาชพคาขายและการทองเทยว
ได ซงมการเชอมโยงธรกจตางๆทสงผลประโยชนแกชาวมกดาหารไดเปนอยางด
คอ วนเดยวเทยวสามแผนดน ตลาดอนโดจน ประตสอนโดจน สดแดนสยาม
เมองส�าราญชายโขง พญานาค ประเพณแขงเรอออกพรรษาไทยลาว วนเปด
พรมแดนประเพณสงกรานตสองฝงโขงสามแผนดน
64 Journal of Mekong Societies
ปท 10 ฉบบท 3 กนยายน-ธนวาคม 2557
วาทกรรม “ตลาดอนโดจน” นบเปนวาทกรรมทมผลตอเศรษฐกจและ
การทองเทยวทสงผลใหคนในมกดาหารมอาชพคาขายจ�านวนมากในตลาดอนโดจน
มเรองเลาถงตลาดในยคแรกวาชายคนหนงทน�าสนคาเลกๆนอยๆมาขายทรมฝง
แมน�าโขงและขยายเปนตลาดการคาสนคาจากอนโดจนในระยะตอมา
“ผมเชอวาคนมกดาหารในชวง25ปทผานมาคงรวาคณลงคนทน�ารถเขน
ไปขายของทใตตนโพธใหญทางลงเขอนรมฝงแมน�าโขงคนนนเปนใครผมไมทราบ
วายงมชวตอยหรอไม ถายงมชวตอยคณลงคงภมใจมาก เพราะทานเปนคนแรกท
จดประกายใหเกดการคาขาย จนเกดตลาดอนโดจนใหกบจงหวดมกดาหาร”
(ดนสทธกานต,2553:8)
วาทกรรม “พญานาค” ท�าใหมการสรางรปปนพญานาคไวในบรเวณใต
สะพานขามแมน�าโขงในฝงมกดาหารบรเวณนนไดกลายเปนสถานททองเทยวเพอ
มาสกการะพญานาคและชมทวทศนทงดงามรมฝง แมน�าโขง และมาชมคลนน�าท
เกดจากพญานาคเลนน�าทใตสะพานมตรภาพไทย-ลาวในบางโอกาสตามความเชอ
และความศรทธาพญานาคของคนในชมชนชายแดนไทย-ลาว ซงสงผลตอการคา
และการทองเทยวในจงหวดมกดาหารใหคกคกและเปนเมองทมเศรษฐกจดจากการ
ทองเทยวอกดวย
ผลกระทบดำนกำรเมองกำรปกครอง
วาทกรรมชายแดนทมผลกระทบตอการเมองการปกครองสวนใหญจะเปน
เรองทเกยวของกบการแสดงความเปนเมองชายแดนคอสดแดนสยามดานตรวจ
คนเขาเมองวนเปดพรมแดน
ลงอวน พอคาคนหนงทคาขายอยบรเวณทาเรอขามฟากมกดาหาร-
สะหวนเขตพดถงการตรวจคนเขาเมองททาเรอขามฟากวา
“การมดานตรวจคนเขาเมองถงแมจะยงยากแตกดในแงปองกนการลกลอบ
เขาเมองซงอาจน�าสงตองหามตางๆเขามาเปนอนตรายตอประเทศบางทพวกเรา
ทท�ามาหากนตรงนกเดอดรอนไปดวย”(ลงอวน[ชอสมมต],2557)
ชายแดนจงเปนเครองมออนหนงในการจดระเบยบของรฐทเขามาสราง
ความเหมอนและความตางของคนในสงคม และคนตางสงคมทเคลอนยายไมได
65วาทกรรมชายแดน
ปท 10 ฉบบท 3 กนยายน-ธนวาคม 2557
(Fixed) และไมอาจปะปนกน เปนกลไกส�าคญในการผลตพนททางการเมอง
และทางวฒนธรรมทตอเนองและเปนอนหนงอนเดยวกน(ปนแกวเหลองอรามศร,
2545:1-16)
บทสรป
วาทกรรมเกดขนเพราะการปฏสมพนธของคนในสงคม ขณะเดยวกน
โครงสรางและระบบทางสงคมกมผลตอวถปฏบตของคนดวยซงเทากบวาวาทกรรม
ทมอยแวดลอมกสงผลตอการกระท�าของมนษยดวยเชนกน วาทกรรมจงตอง
เกยวของกบระบบและโครงสรางทางสงคมวฒนธรรมซงจะมเรองของอ�านาจและ
อดมการณแอบแฝงอยเครองมอและกลวธทางภาษาสามารถชวยถอดรหสความคด
ความเขาใจไปสเรองราวอนซบซอนของชวตและสงคมได(กฤษดาวรรณหงศลดารมภ,
2549:9)ภาษาจงเปนสวนส�าคญในวาทกรรมเพราะภาษาเปนเครองมอทถกใชใน
การก�าหนด เพอใหความส�าคญ และสรางความส�าคญของสงตางๆ โยงใยใหเหน
ความสมพนธของผคนทหลากหลายในสงคมกอใหเกดความเขาใจในปรากฏการณ
ตางๆไดกลวธการใชภาษาจากวาทกรรมชายแดนในหลากหลายลกษณะกลวธท
พบมากทสดคอการใชภาษาอยางมศลปะซงเปนความเชยวชาญในกลวธตลอดจน
สไตลหรอลลาในการสอสารของผสงสารแตละคนทจะท�าใหผรบสารประทบใจในสาร
นนๆ ความรในหลกเกณฑการใชภาษา การใชค�า การใชประโยค เปนเสมอน
โครงสรางทางกายภาพของการสงสารเปนองคประกอบทท�าใหสารกอรปรางขนมา
ไดสวนศลปะการใชภาษาเปนกลวธทจะมาชวยประกอบสรางใหวาทกรรมชายแดน
ดงกลาวมความงดงาม สละสลวยประทบใจ เพมพลงดวยภาษาทท�าใหเกดความ
นาสนใจในการท�าธรกจการคาการทองเทยวสงเสรมความสมพนธและใชเพอการ
ตอรองอ�านาจของรฐบนพนทชายแดน
วาทกรรมชายแดนใหความหมายตอพนทชายแดนจงหวดมกดาหารทม
อตลกษณและเชอมโยงความสมพนธระหวางประเทศในอนโดจนวาทกรรมทสราง
ขนจากวตถประสงคเพอประชาสมพนธการคาการทองเทยวและการสงเสรมความ
66 Journal of Mekong Societies
ปท 10 ฉบบท 3 กนยายน-ธนวาคม 2557
สมพนธกบประเทศเพอนบานบนพนทชายแดนซงสงผลกระทบใหเมองมกดาหาร
เปนเมองแหงการทองเทยวและการคาขาย มเสนทางคมนาคมทส�าคญ เชอมโยง
ประเทศไทยและสาธารณรฐประชาธปไตยประชาชนลาวและสาธารณรฐสงคมนยม
เวยดนามจากจงหวดมกดาหารแขวงสะหวนนะเขตเชอมตอไปถงเมองดานงเมอง
ทาส�าคญของสาธารณรฐสงคมนยมเวยดนามจงหวดมกดาหารจงถกก�าหนดใหเปน
ประตสอนโดจนตามแผนการพฒนาเครอขายเชอมโยงสนคาสอนโดจน
วาทกรรมเปนมากกวาเรองราวของภาษาหรอค�าพดแตมภาคปฏบตการ
จรงของวาทกรรม (discursive practices) ซงรวมถงจารตปฏบต ความคด
ความเชอ คณคา และสถาบนตางๆ ในสงคมทเกยวของกบเรองนนๆ ดวย
(ไชยรตนเจรญสนโอฬาร,2545:21)ปฏบตการของวาทกรรมชายแดนเปนกลไก
หนงทสรางความสมพนธของผคนหลากหลายทมาปฏสมพนธกนในพนทชายแดน
ซงมท�าใหเกดความเขาใจกนซงน�าไปสความสมพนธในระดบชาตและความสมพนธ
ระดบประเทศโดยเฉพาะกบประเทศเพอนบานไดเปนอยางดโดยมสงศกดสทธเปน
เครองเชอมรอยความสมพนธ ตลอดจนประเพณพธกรรม ศรทธาความเชอใน
พทธศาสนาอนแสดงออกมาในรปแบบงานบญประเพณตางๆ ในพนทชายแดนก
เปนสงส�าคญทกอใหเกดความสมพนธในสงคมเชนกน
จากผลการศกษาวาทกรรมชายแดนท�าใหเขาใจในวถชวตวฒนธรรมของ
ผคนหลากหลายทอาศยอยในพนทชายแดนไทย-ลาวจงหวดมกดาหารผานปฏบต
การทางภาษา ประเพณ พธกรรม และอนๆ ทเกยวของ ดวยกลวธการใชภาษา
อยางมศลปะ เพอใหความหมายตอพนท ผคนปฏบตการและสงตางๆบนพนท
ชายแดนซงมผลกระทบตอสงคมเศรษฐกจการเมองการปกครองและความสมพนธ
บนพนทชายแดนไทย-ลาว ในบรบทความหลากหลายในชมชนชายแดน อกทงยง
สามารถน�าไปสการท�าความเขาใจ เพอแกไขปญหาหรอลดความขดแยงทเกดขน
ตลอดจนน�าไปใชเปนแนวทางในการก�าหนดนโยบายรฐเพอเสรมสรางความเขาใจ
กอใหเกดความสมพนธทดตอกน อนจะน�าไปสความรวมมอกนในการพฒนาพนท
ชายแดนไทย-ลาวสงเสรมศกยภาพของชมชนชายแดนชวยแกไขปญหาลดความ
67วาทกรรมชายแดน
ปท 10 ฉบบท 3 กนยายน-ธนวาคม 2557
ขดแยงตางๆ ประยกตใชแนวคดของคนในชมชนชายแดนไทย-ลาว มาปรบใชให
เกดประโยชนเสรมสรางความสามคคในชมชนสงเสรมความสมพนธภายในประเทศ
และระหวางประเทศไดในอนาคตนอกจากนยงสามารถน�าไปประยกตใชเพอศกษา
พนทชายแดนในบรบทอนๆเพอเปนประโยชนตอการศกษาทเกยวของไดตอไป
บรรณำนกรม
กฤษดาวรรณ หงศลดารมภและจนทมา เอยมานนท. (2549).มองสงคมผำน
วำทกรรม. กรงเทพฯ:ดานสทธาการพมพ.
กาญจนา แกวเทพ. (2544). ศำสตรแหงสอและวฒนธรรมศกษำ. กรงเทพฯ :
จฬาลงกรณมหาวทยาลย.
ไชยรตน เจรญสนโอฬาร. (2545). วำทกรรมกำรพฒนำ. พมพครงท 3.
กรงเทพฯ:ส�านกพมพวภาษา.
ณฐพรพานโพธ.(2556).วำทกรรมวเครำะหเชงวพำกษตำมแนวภำษำศำสตร:
แนวคดและกำรน�ำมำศกษำวำทกรรมในภำษำไทย. กรงเทพฯ :
จฬาลงกรณมหาวทยาลย.
ดน สทธกานต. (2553). ยอนวนวานตลาดอนโดจน. วำรสำรเทศบำลเมอง
มกดำหำร8(2):8.
เดชา ตงสฟา. (2551). อาน คมอราชการ เขยนพนทวฒนธรรม : วาทกรรม
วฒนธรรมของรฐไทยกบพนทในระหวางไทย-มาเลเซย. ใน ชยวฒน
สถาอานนท(บรรณาธการ). แผนดนจนตนำกำร: รฐและกำรแกไขปญหำ
ควำมรนแรงในภำคใต. (หนา306-307).กรงเทพฯ:ส�านกพมพมตชน.
ปนแกวเหลองอรามศร.(2545).ขามพรมแดนกบค�าถามเรองอตลกษณวฒนธรรม
พนทและความเปนชาต.วำสำรสงคมศำสตร. 15(1),1-16.
ยศสนตสมบต. (2551).อ�ำนำจ พนท และอตลกษณทำงชำตพนธ กำรเมอง
วฒนธรรมของรฐชำตในสงคมไทย. กรงเทพฯ:โรงพมพแปลนพรนตง.
68 Journal of Mekong Societies
ปท 10 ฉบบท 3 กนยายน-ธนวาคม 2557
สรณ วงศเบยสจจและคณะ. (2547).อดมกำรณและกำรจดระเบยบอ�ำนำจ
ในนทำนเดกไทย : กำรเปลยนแปลงเชงวฒนธรรมในสองชวงเวลำ.
บทความน�าเสนอทประชมเชงวชาการเรองวถไทยและวถลานนา จดโดย
สถาบนวจยสงคมมหาวทยาลยเชยงใหม.
สาวตรคทวณช.(2549).วาทกรรมศกษาเพอการวจยทางสงคม:กรอบทฤษฎเพอ
การวจยเชงประจกษ. ในกฤษดาวรรณหงศลดารมภและจนทมาเอยมานนท
(บรรณาธการ). มองสงคมผำนวำทกรรม. (หนา 23-48). กรงเทพฯ :
ดานสทธาการพมพ.
สทตขตตยะ.(2551).ศำสตรกำรเขยน. กรงเทพฯ:จฬาลงกรณมหาวทยาลย.
Walker,A.(1997).The Legend of the Gloden Boat: Regulation Transport
And Trade in North-Western Laos. PhD. Dissertation, Australian
NationalUniversity,Canberra.
Wilson,M.T.andDonnan,H.(Eds.)(1998).Border Identities Nation and
State at Internation Forntiers. UK:Cambridge.
Wittgenstein,L.(1992).Philosophical Lnvestigations. G.E.M.Anscombe.
Trans.Oxford:Blackwell.
สมภำษณ
นางจนสอน (ชอสมมต). (22 ตลาคม 2557). สมภำษณ. ผหมบานศรบญเรอง
เมองไกสอนพมวหานแขวงสะหวนนะเขต.
ลงอวน(ชอสมมต).(20ตลาคม2557). สมภำษณ.พอคาบรเวณทาเรอขามฟาก
มกดาหาร-สะหวนเขตแขวงสะหวนนะเขตอ�าเภอเมองจงหวดมกดาหาร.