316
cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL 1 ! kl/ro !=! k[i7e"ld g]kfndf )^@.^# sf] bf];|f] hgcfGbf]ng kl5 nf]stGq, clwsf/ lgIf]k0f, :yfgLo hgtfsf clwsf/ ;DjGwdf gofF 9+uaf6 kl/efiff / cEof;sf] vf]lhdf a9f]Q/L cfPsf] 5 . @)$^ ;fndf ax'bnLo k|hftflGqs Joj:yf k'g:y{fkgf x'g' cufl8 klg :yfgLo lgsfox?af6 jflif{s of]hgfx? sfof{Gjog gePsf xf]Ogg\ . hgcfGbf]ng kZrft lhNnf tyf ufpF:t/df x/]s jif{ oL lgsfox?n] jflif{s of]hgf th'{df ub}{ cfO/x]sf 5g\ t/ klg jx';+Vos hgtfx?n] ljsf;sf] cg'e"lt kfpg ;s]sf 5}gg\ . o;/L hgtfdf ljsf;sf] k|efj gkg'{df ljleGg sf/0fx?dWo] k|d'v sf/0f :ki6 ?kdf bL3{sfnLg ljsf;sf] cjwf/0ffsf] cfwf/df jflif{s of]hgfx? th'{df gx'g' xf] . To;}n] o; lhNnf ljsf; ;ldltn] hgcfGbfn]g kZrft ul7t bf];|f] lgjf{lrt ;ldltsf] sfo{sfnsf] z'?cftdf ;fdfGo lx;fjdf k~rjifL{o of]hgf tof/ ug]{ hdsf]{ ul/of] . T;sf] nuQ} k'gM )%&M)%* af6 ;/sf/af6 lgwf{/Lt 9fFrfdf cfwf/Lt eO{ & jif]{ of]hgf agfO{ sfof{Gjog ul/of] . kl5Nnf] k6s To; of]hgfsf] ;ldIff ul/ t];|f] cfjlws of]hgfsf] ?kdf of] cGtl/d lqjlif{o of]hgf th"{df eO{ sfof{Gjogdf cfPsf] lyof] . t/ cf=j= @)&!.&@ cfjlws of]hgfsf] lx;fjn] Knfg xf]ln8] sf] ?kdf of]hgf ljlxg jif{sf] ?Kfdf /x|\of] . To;} l;nzLnfdf of] kfFr jlif{o cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf th{'df ul/ k|sf;df NofOPsf] 5 . :yfgLo :jfoQ zf;g P]g, @)%% sf] bkmf !(% cg';f/ k|To]s lhNnf ljsf; ;ldltn] cfˆgf] lhNnfsf] ljsf;sf nflu cfjlws / jflif{s ljsf; of]hgf th'{df ug'{kg]{ k|fjwfgcg';f/ o; lhNnf ljsf; ;ldltn] klg of] % jlif{o cfjlws of]hgf tof/ u/]sf] xf] . cfjlws of]hgf th'{df ubf{ lhNnfsf] e"–jgfj6, ;DefJotf, :yfgLo cfjZostf, k|fyldstf cflb klxrfg u/L bL3{sfnLg ljsf;sf] ;f]+r / cjwf/0ff cg'?k g]kfn ;/sf/af6 kfpg] cg'bfg, cfGtl/s ;|f]t, ;F:yfgx?sf] ah]6, :yfgLo ;fd'bflos ;d"x, u};;, cGt/f{li6«o u};; tyf lghL If]qaf6 kl/rfng x'g] ;|f]t tyf hg;xeflutfsf] cfwf/df ah]6 k|If]k0f u/L cfufdL % jif{ leqdf ;~rfng ug{ ;lsg] sfo{qmd tyf of]hgfx? ;dfj]z u/L of] cfjlws of]hgf tof/ ul/Psf] 5 . !=@ p2]Zo of] cfjlws of]hgf th'{df u/L sfof{Gjog u/fpg cjnDag ul/Psf d'Vo p2]Zox? o; k|sf/ /x]sf 5g\ M lhNnfsf] cfjZostf, ;DefJotf / k|fyldstfsf] cfwf/df :ki6 nIo, p2]\Zo, gLlt tyf sfo{qmd tof/ kf/L jflif{s of]hgf th'{dfdf d2t ug]{ . o; cjlwdf nIocg'?k ePsf sfo{qmdx?sf] sfo{Gjogsf] d"NofÍg cfwf/ tof/ kfg]{ . ;/sf/L Pj+ u}/;/sf/L ;F:yf tyf :yfgLo lgsfox?aLr ;dGjo u/fO{ sfof{Gjogsf] k|efjsfl/tf a9fpFb} ljsf;sf] bf]xf]/f]kgnfO{ sd ub}{ nfg] . !=# of]hgf th'{df ljlw k|:t't of]hgf tof/ ubf{ lhNnf ljsf; ;ldltaf6 lhNnfdf cjl:yt ;/sf/L, u}/;/sf/L, tyf :yfgLo lgsfosf k|ltlglwx? e]nf u/fO{ cfjlws of]hgf ;DaGwdf lj:t[t 5nkmn ul/Psf] lyof] . pQm cjlwdf o; cfjlws of]hgf tof/ ug'{ k"j{ lhNnf ljsf; ;ldltsf] cfof]hgfdf ljleGg r/0fdf uf]i7Lx? cfof]hgf ul/Psf] lyof] . pQm uf]i7Ldf ;/sf/L ;F:yfsf sfof{no k|d'vx?, u}/;/sf/L ;F:yfx?sf k|ltlglwx?, lhlj;sf kbflwsf/Lx? tyf sd{rf/Lx?, ufpF ljsf; ;ldlt dxf;+3sf cWoIf, tyf dGqfnosf k|ltlglwx? Ef]nf u/fO{

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL - DDC Kaskiddckaski.gov.np/wp-content/uploads/2015/12/main-text-of...cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

  • Upload
    others

  • View
    5

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

1

!

kl/ro

!=! k[i7e"ld

g]kfndf )^@.^# sf] bf];|f] hgcfGbf]ng kl5 nf]stGq, clwsf/ lgIf]k0f, :yfgLo hgtfsf clwsf/ ;DjGwdf

gofF 9+uaf6 kl/efiff / cEof;sf] vf]lhdf a9f]Q/L cfPsf] 5 . @)$^ ;fndf ax'bnLo k|hftflGqs Joj:yf

k'g:y{fkgf x'g' cufl8 klg :yfgLo lgsfox?af6 jflif{s of]hgfx? sfof{Gjog gePsf xf]Ogg\ . hgcfGbf]ng

kZrft lhNnf tyf ufpF:t/df x/]s jif{ oL lgsfox?n] jflif{s of]hgf th'{df ub}{ cfO/x]sf 5g\ t/ klg

jx';+Vos hgtfx?n] ljsf;sf] cg'e"lt kfpg ;s]sf 5}gg\ . o;/L hgtfdf ljsf;sf] k|efj gkg'{df ljleGg

sf/0fx?dWo] k|d'v sf/0f :ki6 ?kdf bL3{sfnLg ljsf;sf] cjwf/0ffsf] cfwf/df jflif{s of]hgfx? th'{df gx'g'

xf] .

To;}n] o; lhNnf ljsf; ;ldltn] hgcfGbfn]g kZrft ul7t bf];|f] lgjf{lrt ;ldltsf] sfo{sfnsf] z'?cftdf

;fdfGo lx;fjdf k~rjifL{o of]hgf tof/ ug]{ hdsf]{ ul/of] . T;sf] nuQ} k'gM )%&M)%* af6 ;/sf/af6

lgwf{/Lt 9fFrfdf cfwf/Lt eO{ & jif]{ of]hgf agfO{ sfof{Gjog ul/of] . kl5Nnf] k6s To; of]hgfsf] ;ldIff ul/

t];|f] cfjlws of]hgfsf] ?kdf of] cGtl/d lqjlif{o of]hgf th"{df eO{ sfof{Gjogdf cfPsf]] lyof] . t/ cf=j=

@)&!.&@ cfjlws of]hgfsf] lx;fjn] Knfg xf]ln8] sf] ?kdf of]hgf ljlxg jif{sf] ?Kfdf /x|\of] . To;}

l;nzLnfdf of] kfFr jlif{o cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf th{'df ul/ k|sf;df NofOPsf] 5 .

:yfgLo :jfoQ zf;g P]g, @)%% sf] bkmf !(% cg';f/ k|To]s lhNnf ljsf; ;ldltn] cfˆgf] lhNnfsf]

ljsf;sf nflu cfjlws / jflif{s ljsf; of]hgf th'{df ug'{kg]{ k|fjwfgcg';f/ o; lhNnf ljsf; ;ldltn] klg

of] % jlif{o cfjlws of]hgf tof/ u/]sf] xf] . cfjlws of]hgf th'{df ubf{ lhNnfsf] e"–jgfj6, ;DefJotf,

:yfgLo cfjZostf, k|fyldstf cflb klxrfg u/L bL3{sfnLg ljsf;sf] ;f]+r / cjwf/0ff cg'?k g]kfn

;/sf/af6 kfpg] cg'bfg, cfGtl/s ;|f]t, ;F:yfgx?sf] ah]6, :yfgLo ;fd'bflos ;d"x, u};;, cGt/f{li6«o u};;

tyf lghL If]qaf6 kl/rfng x'g] ;|f]t tyf hg;xeflutfsf] cfwf/df ah]6 k|If]k0f u/L cfufdL % jif{ leqdf

;~rfng ug{ ;lsg] sfo{qmd tyf of]hgfx? ;dfj]z u/L of] cfjlws of]hgf tof/ ul/Psf] 5 .

!=@ p2]Zo

of] cfjlws of]hgf th'{df u/L sfof{Gjog u/fpg cjnDag ul/Psf d'Vo p2]Zox? o; k|sf/ /x]sf 5g\ M

lhNnfsf] cfjZostf, ;DefJotf / k|fyldstfsf] cfwf/df :ki6 nIo, p2]\Zo, gLlt tyf sfo{qmd

tof/ kf/L jflif{s of]hgf th'{dfdf d2t ug]{ .

o; cjlwdf nIocg'?k ePsf sfo{qmdx?sf] sfo{Gjogsf] d"NofÍg cfwf/ tof/ kfg]{ .

;/sf/L Pj+ u}/;/sf/L ;F:yf tyf :yfgLo lgsfox?aLr ;dGjo u/fO{ sfof{Gjogsf] k|efjsfl/tf

a9fpFb} ljsf;sf] bf]xf]/f]kgnfO{ sd ub}{ nfg] .

!=# of]hgf th'{df ljlw

k|:t't of]hgf tof/ ubf{ lhNnf ljsf; ;ldltaf6 lhNnfdf cjl:yt ;/sf/L, u}/;/sf/L, tyf :yfgLo

lgsfosf k|ltlglwx? e]nf u/fO{ cfjlws of]hgf ;DaGwdf lj:t[t 5nkmn ul/Psf] lyof] . pQm cjlwdf o;

cfjlws of]hgf tof/ ug'{ k"j{ lhNnf ljsf; ;ldltsf] cfof]hgfdf ljleGg r/0fdf uf]i7Lx? cfof]hgf ul/Psf]

lyof] . pQm uf]i7Ldf ;/sf/L ;F:yfsf sfof{no k|d'vx?, u}/;/sf/L ;F:yfx?sf k|ltlglwx?, lhlj;sf

kbflwsf/Lx? tyf sd{rf/Lx?, ufpF ljsf; ;ldlt dxf;+3sf cWoIf, tyf dGqfnosf k|ltlglwx? Ef]nf u/fO{

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

2

uf]i7L ;~rfng u/L lhNnfsf] d'Vo kl/b[io, nIo, p2]Zox?, gLlt tyf sfo{gLltx? cfk;L 5nkmnsf]

dfWodaf6 to ul/Psf] lyof] . pQm nIo xfl;n ug{ cfOkg]{ ;d:ofx? / cjlws of]hgfsf] cGTo ;Dddf

lhNnfsf] l:yltdf x'g] ;Defljt kl/jt{g ;DaGwdd ts{o'Qm 9fFrf (Logical Frame) tof/ ul/Psf] lyof] . /fli6«o

of]hgf cfof]uaf6 k|fKt ljifo;"rL cg'?k pQm ts{o'Qm 9fFrfnfO{ tof/ u/L of]hgfj4 tl/sfn] cfjlws

of]hgf tof/ ug{ Ps k|fljlws sfo{bn u7g ul/Psf] lyof] . pQm k|fljlws sfo{bnn] lhNnfdf k|fKt Pj+

;+slnt tyf k|zf]lwt tYofÍsf] cfwf/df ljleGg ;DalGwt sfof{no k|d'vx?;+u 5nkmn u/L lhNnfsf]

jf:tljs l:yltsf] d"NofÍg u/L Pj+ lhNnfsf ljleGg ;/f]sf/ ;d"xx?sf] ;xof]udf k"0f{tM ;xeflutfTds

of]hgf th'{df k|lqmof cjnDjg u/L of] % jif]{ cfjlws of]hgf tof/LnfO{ clGtd ?k k|bfg u/]sf] 5 .

!=$ ;Ldf

/fli6«o of]hgf cfof]uaf6 hf/L ul/Psf] cfjlws of]hgf;DaGwL lgb]{lzsfn] kl/nlIft u/]sf] of]hgf th{'dfsf]

;xeflutfTds cfwf/df g} of] of]hgf tof/ ePsf] xf] . of]hgfnfO{ a9L j}1flgs Pj+ j:t'lgi7 u/fpg] k|of;sf]

afah"b klg oy]i7 ?kdf tYofÍ, ;"rgf tyf cGo cWoog ;fdu|Lx?sf] cefj v6lsPsf] 5 . jflif{s of]hgf

th'{dfdf o:tf sld–sdhf]/Lx?df kl/dfh{g u/L Pj+ of]hgfsf] dWofjlw d"NofÍgsf] cj:yfdf ;xL tYofÍut

k|df0fx? h'6fO{ of]hgf sfof{GjognfO{ oyfy{k/s u/fp+b} nfg'kg]{ cfjZostf dxz'if ul/Psf] 5 .

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

3

kl/R5]b @

cfjlws lHfNnf ljsf; of]hgf M bL3{sflng ;f]r, p4]Zo, /0fgLlt / k|fyldstf

@=! e'ldsf

;+;f/df d"ntM bf];|f] ljZjo'4 kl5 g} ljsf; Pj+ of]hgfa4 ?kdf hgtfsf] hLjg:t/ psf:g] k|of; z'? ePsf]

kfOG5 . To;/L g} g]kfndf klg of]hgfa4 ljsf;sf] z'?jft lj=;+= @)!# ;fnaf6 ePsf] xf] . xfn;Dd t]x|

j6f cfjlws of]hgfx? sfof{Gjogdf cfO;s]sf 5g\ . k|yd / bf];|f] of]hgfn] ef}lts k"jf{wf/df hf]8, t];|f]

b]lv kfFrf} of]hgf;Dd pTkfbgdf hf]8, 5}6f} / ;ftf}n] cfwf/e"t cfjZostf kl/k"lt{df hf]8, cf7f}+ / gjf}+

of]hgfn] lbuf] ljsf;, ul/jL Go"lgs/0f / k|efjsf/L cg'udgnfO{ hf]8 lbPsf] kfOG5 . To;} ul/ ul/jL

lgjf/0f /0fgLltkqsf] ?kdf bzf}+ of]hgf cfPsf], To; kl5sf of]hgfx?n] d'ntM ul/jL lgjf/0f / bLuf] zflGt

lgdf{0ftkm{ s]lGb|t ePsf] kfOG5 .

cem} klg cltsd ljsl;t /fi6\sf] ?kdf /x]sf] g]kfnnfO{ yk /fhg}lts k|ltj4tf Pj+ lbzfaf]w ;lxt ljsf;

k|of;df yk k|efjsfl/tf NofOPdf clt sd ljsl;t /fi6\af6 dWod cfo ePsf] ljsf;lzn /fi6\sf] ;"rLdf

:t/f]Gglt ug{ ;lsg] ;+efjgf cToGt k|jn 5 . ;fy} ;x>fAbL ljsf; nIf tyf blIf0f Pl;ofnL If]qLo

;xof]u ;+u7gsf ljsf; nIfx? xfl;n ug]{, lbuf] ljsf;, dfgj clwsf/ Pj+ hnjfo' kl/jt{g nufot

cGt//fli6\o tyf If]qLo:t/df k|ltj4tf ghfOPsf cGo ljifox?nfO{ ;d]t ;Daf]wg u/L xl/t cy{tGqsf]

k|jw{g / ul/jL Go"lgs/0f ug]{ tkm{ kl5Nnf] of]hgf s]lGb|t ePsf] 5 .

o; lhNnfdf ljifout sfof{nox?n] :yfgLo:t/df hnjfo' kl/jt{g cg's'ng, ul/jL Go"lgs/0f, xl/t ljsf;,

u'0f:t/Lo lzIff Pj+ :jf:Yo ;DjGwL gLlt tyf sfo{qmdx? ;+rfng x'Fb} cfPsf] 5g\ . jflif{s lHfNnf ljs;f

of]hgfdf ;d]t ljleGg If]qut gLltx? to ub}{ ;f] cg';f/sf sfo{qmdx? yk k|efsfl/tfsf ;fy ;+rfnLt x'b}

cfPsf 5g\ .

o; cfjlws lHfNnf ljsf; of]hgf d'ntM lhNnfdf cfly{s, ;fdflhs Pj+ ef}lts k"jf{wf/x?df cfwf/e"t Pj+

u'0f:t/Lo ?kd} ljsf; ug]{, jg tyf jftfj/0f kIfsf] ;+/If0f, h}ljs ljljwtfsf] ;+aw{g, hnfwf/ If]qsf]

Plss[t ljsf;, hnjfo' kljt{g cg's'ng, jftfj/0fd}qL :yfgLo zf;g, afnd}qL :yfgLo zf;g, ljkb\ hf]lvd

Aoj:ykfg, kmf]xf]/d}nf Aoj:yfkg, :yfgLo ;'zf;g, dfgj ;+zfwg ljsf; If]q gljg kIfx? ;d]tnfO{ ;d]6\g

s]lGb|t eO{ k|:t't ul/Psf] 5 .

@=@ ljsf;sf] bL3{sfnLg ;f]+r

o; lhNnfsf] ;du| ljsf;sf] nflu o; % jif]{ cfjlws of]hgf tof/ ul/ nfu" ug]{ hdsf]{ ul/Psf] 5 . o;

cfjlws of]hgf cfly{s jif{ @)&@.&# b]lv @)&^.&& ;Ddsf nflu tof/ ePsf] 5, h;n] s[lif, hn>f]t Pj+

ko{6g ljsf;nfO{ k|d'v k|fyldstf lb+b} ef}lts k"jf{wf/ If]q nfO{ ljz]if hf]8 lbO{ ljsf; ug{ bL3{sfnLg ;f]+r

o; k|sf/ lnPsf] 5 .

æs[lif, ko{6g, hn>f]t / k"jf{wf/

;dfj]zL lbuf] ljsf; sf:sLsf] d'n cfwf/Æ

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

4

@=# lgb]{zs l;4fGtx?

o; lhNnfsf] lgwf{l/t ljsf;sf] nIodf k'Ugsf nflu Pj+ p2]Zox? k|flKtsf nflu o; cfjlws of]hgf cGtu{t

lgDgfg';f/sf] lgb]{zs l;4fGt ckgfO{ lhNnfsf] ljsf;sf] ultnfO{ tLa| ul/+b} nluPsf] x'g]5 M

;/f]sf/jfnf nlIft ju{sf] ;xeflutf

jftfj/0f ;+/If0f PJf+ jftfj/0fd}lq ljsf;

:yfgLo ;|f]t / ;fwgsf] clwstd ;b'kof]u

;/f]sf/afnfsf] k|ltj4tf Pj+ ;dfj]lzs/0f

ul/aL Go"lgs/0f

lbuf] ljsf;

clwsf/df cfwfl/t ljsf; k|lqmof

;'zf;g

n}lËs ;d–ljsf;sf] cjwf/0ff / ljsf;

ljs]lGb|t Pj+ ;xeflutfd'ns of]hgf k|lqmof

;xsfo{ / ;fem]bf/L

;fdflhs kl/rfng

afnd}lq ljsf; k|lqmof

ckf+ud}qL Pj+ h]i7 gful/sd}qL ljsf;

@=$ ljsf;sf] ;dli6ut nIf, p4]Zo tyf /0fgLlt

@=$=! ljsf;sf] nIo

g]kfn ;/sf/sf] xfnsf] cfjlws of]hgfsf] d'Vo p2]Zo ul/aL lgjf/0fnfO{ /fli6«o nIosf] ?kdf

lnPsf] ;Gbe{df lhNnf:t/df ul/aL Go"lgs/0f ug{ lhNnf ljsf; ;ldlt, sf:sLn] ko{6g s[lif, ef}lts

k"jf{wf/ Pj+ ;fdflhs k"jf{wf/ ljsf; ug{sf] lgwf{l/t nIo lgDgfg';f/ lnOPsf] 5 .

æsf:sL lhNnfsf hgtfx?sf] cfly{s / ;fdflhs cj:yfdf pNn]vlgo ;'wf/ ePsf] x'g]5 .Æ

@=$=@ p2]Zo

pQm nIodf k'Ugsf] nflu lgDgfg';f/sf] p2]Zox? lnOPsf] 5 M

gofF ko{6lso j:t', ko{6sLo :ynsf] vf]hL, ;+/If0f / ljsf; ug]{ .

s[lifdf cfw'lgsLs/0f, oflGqlss/0f PJ+f Aoj;flos/0f / u}/ s[lifIf]qaf6 cfo tyf /f]huf/Ldf j[l4

ug]{ .

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

5

hgtfsf nflu ;'ne / ;'ud x'g] u/L ;+:yfut ?kdf ef}lts k"jf{wf/sf] u'0f:t/Lo ljsf; ug]{ .

:yfgLo lgsfo Pj+ :yfgLo ljsf;sf cGo ;fem]bf/x?sf] Ifdtf Pj+ bIftf clej[l4 u/L ljsf;

Joj:yfkg ;'b[9 ug]{ .

afnaflnsf, blnt, h]i7 gful/s, dlxnf, cfly{s ?kn] ljkGg, lk5l8Psf hg;d'bfo, ckf+utf

ePsf AolQm, c;xfo, czQm, cflbjf;L hghflt, cNk;+Vos / cfGbf]ng ;Dj4 j[4x?sf]

hLjg:t/df ;'wf/ Nofpg] .

dfgjLo ;+;fwfgsf] ljsf;, ;/f]sf/jfnfx?sf] ;dGjo Pj+ ;fem]bf/L ljsf; ug]{ .

u'0f:t/Lo :Jff:Yo, u'0f:t/Lo k|fljlws Pj+ Aoj;flos lzIffsf] kxF'r lj:tf/ Pj+ hgtfsf] hLJfgsf]

u'0f:t/df j[l4 ug{] .

cf}Bf]lus ljsf;, hn>f]t, k|fs[lts Pj+ ;fF:s[lts ;Dkbfsf] ;+/If0f, ;Da4{g / ljsf; ug]{ .

@=$=# /0fgLltx?

o; cfjlws of]hgfsf d'Vo /0fgLltx? o; k|sf/ /xg] 5g\ M

:yfgLo:t/df PsLs[t / ;xeflutfd"ns of]hgf k4lt cjnDjg ul/g]5 .

;+:yfut Ifdtf ljsf;, >f]t Pj+ ;fdflhs kl/rfngnfO{ cfTd;ft / ljsf;sf] d"n cfwf/sf]

?kdf lnOg]5 .

k|To]s of]hgf tyf sfo{qmdnfO{ ul/aL lgjf/0f, lbuf] ljsf;, ljkb hf]lvd pTyfglzn, hnjfo'

kl/jt{g cg's'n, jftfj/0fd}qL pGd'v u/fOg]5 .

gful/s ;dfh, ;/sf/L PJ+f u}/;/sf/L ;:yfaLr ;dGjo eO{ sfo{qmd sfof{Gjogdf k|efjsfl/tf

NofOg]5 .

uflj;, gu/kfnLsf Pj+ lhlj;af6 PsLs[t, If]qut of]hgfsf] cjwf/0ff cjnDjg /

;dGjotfTds ?kdf sfo{qmd th'{df / sfof{Gjogsf] kl/kf6Lsf] ljsf; ul/g]5 .

ljsf; lgdf{0f sfo{x?df lghL, ;xsf/L / ;fd'bflos If]qsf] ;lqmo ;xeflutf, ;xsfo{ /

;fe]mbf/L ljsf; ul/g]5 .

@=$=% ljifout ljsf; k|fyldstf

sf:sL lhNnfsf] cfly{s cj:yf, dfgjLo ;+;fwg tyf ;F:yfut cfwf/nfO{ b[li6ut u/L lhNnfsf]

cfjZostfnfO{ k|fyldstf qmddf k'/f ug{ o; # jif]{ cfjlws of]hgfdf lgDg–lnlvt If]qx?nfO{

k|fyldstf lbOPsf] 5 M

-s_ s[lif M

zx/L hg;+Vof sl/j ^^ k|ltzt eP klg o; lhNnfsf clwsf+z hgtf s[lifdf cfwfl/t /x]sf /

s[lif If]qsf] ljsf;sf w]/} ;+efjgfx? ePsfn] bL3{sfnLg s[lif of]hgf cg'?k s[lif If]qsf] ljsf;

ul/g]5 . ljutsf s[lif ljsf; k|of;x?af6 s[lif pTkfbgdf ljljwLs/0f ug'{ eGbf k/Dk/fut

vfBfGgd'vL pTkfbg k|0ffnLnfO{ g} 6]jf k'¥ofpg] k|of;x? ePsf] b]lvG5 . t;y{, cfufdL jif{x?df

t'ngfTds nfesf cGo s[lif pTkfbg If]qx? h:t} kmnk"mn, t/sf/L, sd jhg tyf a9L d"No kg]{

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

6

afnLx? klxNofO{ s[lif Pj+ e"–kof{j/0fLo cj:yf cg'?k s[lif Joj;fodf ljljwLs/0f tyf

Jofj;foLs/0f ut]{tk{m Wofg lbOg]5 . ko{6sx?n] pkef]u ug]{ :yfgLo hftsf vfBfGg kmnk"mn,

Rofp, df5f, df;', k'mn cflb pTkfbgdf ljz]if hf]8 lbOg]5 . s[lif pTkfbgnfO{ ;d'lrt laqmL

ljt/0f ug{ ;/sf/L If]qaf6 6]jf k'¥ofpg ;xsf/L ;+3 ;F:yfx?nfO{ ;lqmo u/fOg]5 .

-v_ jftfj/0fd}lq u|fdL0f Pj+ ef}lts k"jf{wf/sf] ljsf;M

ljsf;sf] ;du| cfly{s tyf ;fdflhs ljsf;sf] k"jf{wf/sf] ?kdf /x]sf] ;8s, k'n, hn,

vfg]kfgL, l;+rfO, ;~rf/ cflb ef}lts k"jf{wf/x?sf] ljsf;df hf]8 lbOg]5 .

ljutdf lgld{t ef}lts k"jf{wf/nfO{ s[lif pTkfbg a9fpg / ahf/ k|j4{gdf d2t k'¥ofpg hf]8

lbOg]5 . ef}lts k"jf{wf/x?sf] of]hgf th'{df Pj+ sfof{Gjogdf s[lif pTkfbgdf clej[l4, ahf/sf]

lj:tf/, zx/ ufpFaLrsf] cfly{s cu|–k[i7–;DaGw (forward and backward linkages) df j[l4 Pj+

;fdflhs ;]jfsf] lj:tf/df d2t k'Ug] p2]Zoaf6 ef}lts k"jf{wf/sf] ljsf;df hf]8 lbOg]5 . ;fy},

jftfj/0fLo k|efj kIfnfO{ ljz]if k|fyldstfsf ;fy cufl8 a9fOg]5 .

-u_ ko{6g M

sf:sL lhNnf clw/fHos} ko{6gsf] cfsif{0f–s]Gb| tyf kf]v/f cGgk"0f{ If]q g]kfnsf] k|dv' ko{6sLo

uGtJo :yn ePsf] ;Gbe{df ko{6gnfO{ Ps ;zSt ko{6lso cf}Bf]lus If]qsf] ?kdf ljsf; ug{

hf]8 lbOg]5 . sf:sL lhNnfsf] s'n cfDbfgL ;|f]tsf] sl/a !^ k|ltzt / kfFr xhf/ eGbf a9L

JolQmnfO{ k|ToIf /f]huf/ lbg] o; ko{6g If]qnfO{ yk cfo tyf /f]huf/L l;h{gfsf nflu

k|fyldstf lbOg] 5 . o; of]hgf cjlw ;Dddf slDtdf % nfv ko{6sx? sf:sL lhNnfdf cfpg]

nIo /flvPsf] 5 .

g]kfn sf] ;/sf/n] ljut s]xL jif{b]lv lghL If]nfO{ klg xjfO{ ;]jf ;~rfng ug{ lbg] k|fjwfg

cg'?k ko{6sx?sf] cfudgdf ;sf/fTds cj;/ l;h{gf ePsf] 5 . o; of]hgf cjlwdf sf:sL

lhNnfsf] ljBdfg ljdfg :ynsf] wfjg dfu{nfO{ ;'ljwfhgs agfO{, gofF ko{6g :ynsf] cfjZos

;"rgf lj:tf/ u/L, hn tyf jfo' k|b"if0fnfO{ lgoGq0f u/L, 6«fen Ph]G;L, /]i6'/]i6 tyf xf]6nx?sf]

;]jf :yn a9fO{ Pj+ ltgLx?sf] a;fOF cjlw a9fpg hf]8 lbOg]5 . ko{6g cfsif{0fsf ljleGg

sfo{qmdx? ;~rfng ug{sf ;fy} ko{6sLo pkef]Uo j:t' Pj+ x:tsnf h:tf ;fdu|Lx?sf] pTkfbg

a9fpg 3/]n' pBf]usf] :yfkgfdf hf]8 lbOg]5 .

s[lif pTkfbgnfO{ k|ToIf c;/ kg]{ tyf ko{6g If]qsf] ;d]t d2t k'Ug] ;+efJo 7fpFdf u|fdL0f s[lif

;8s tyf emf]n'Ë] k'n lgdf{0fdf ljz]if hf]8 lbOg]5 .

-3_ hn>f]t M

hn>f]taf6 l;+rfO{, hn oftfoft, :jR5 vfg]kfgL, kz'kfng, s[lifdf Aoj;flos/0f, jftfj/0fd}qL

cf}Bf]lus ljsf; cflb sfo{ ;Dej x'G5 . t;y{ hn>f]tsf] ljsf;nfO{ Psf+sL ljsf;sf] lx;fjn]

dfq gx]/L ljB't pTkfbg / ;du| ljsf;sf] dxTjk"0f{ pkfosf] ?kdf lng] ul/ o; lHfNnfsf]

ljsf;df k|d'v k|fyldstf k|fKt If]qsf] ?kdf ljsf; of]hgf th'{df Pj+ sfofGjog ul/g]5 .

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

7

-ª_ ;dfj]lz Pj+ nlIft ju{sf] dfgljo ljsf;

;dfj]lz nf]stGq g} ljsf;sf] ;fWo / dfWods} ?Kfdf lnOb}{ cfPsf] kfOG5 . ;dfj]lz

nf]stGqsf] dd{ eg]s} nlIft ju{sf] Ifdtf ljsf;, :j/f]huf/Lsf cj;/df a[l4, l;dfGts[lt

ju{sf] cfo:t/ a[l4 cflb g} xf] . t;y{ o; lhNnfsf] ljsf; ubf{ o; kIfnfO{ k|d'v k|fyldstf

lbOg]5 .

@=$=% k|d'v hf]lvd kIfx?

cfjlws of]hgf cGtu{t lgwf{l/t ljsf;sf p2]Zox?sf] k|flKtsf nflu lgDgfg';f/sf cj:yfx?nfO{

hf]lvdsf ?kdf lnOPsf] 5 M

lHfNnfsf] ljsf; k|of;df ;xsf/L, lghL, u}/;/sf/L ;+:yf, :yfgLo lgsfo, ;d'bfo nufotsf

;/f]sf/jfnfx?sf] ;fem]bf/L PJ+f pNn]Vo nufgL a[l4 ePsf] x'g] .

:yfgLo :jfoQ zf;g P]g, @)%% cg'?k o; cfjlws of]hgfsf] sfof{Gjogdf lhlj;n] k|efjsf/L

e"ldsf v]Ng kfpg] pko'Qm jftfj/0f l;h{gf x'g' kg]{ .

g]kfn sf] ;/sf/af6 ljsf; tyf ;fwf/0f vr{ afkt of]hgfsf] cfjZostf cg'?k lhNnfdf ah]6

ljlgof]hg lgoldt ?kdf x'g' kg]{ .

bft[ ;+:yf tyf cGt/f{li6«o u}/;/sf/L ;+:yfx?sf] k|ltj4tf cg'?k k|fljlws Pj+ cfly{s ;xof]udf

lg/Gt/tf x'g' kg]{ .

cfjlws of]hgf lgdf{0fdf k|fKt /fhgLlts bnx?sf] k|ltj4tf sfof{Gjog cj:yfdf klg sfod /xg'

kg]{ .

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

8

cfly{s k"jf{wf/ ljsf;sf] If]qsf of]hgf

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

9

kl/R5]b #

s[lif ljsf;

#=! e'ldsf

ljZj vfB ;Dd]ng !(^^ n] vfB ;'/IffnfO{ kl/eflift u/] cg';f/ k|To]s AolQmsf] :j:y / ;lqmo hLjg

ofkgsf] nflu cfk\mgf] cfjZostf / rfxgf cg'?k ;w}+ :j:y / kf]if0fo'Qm vfgf dflysf] ef}lts / cfly{s kx'Fr

ePsf] cj:yf vfB ;'/Iff xf] . h;sf] nflu k|yd ?kdf s[lif g} dxQd If]qsf] ?kdf /x]sf] x'G5 . g]kfndf

s[lif If]qn] s'n ufx{:y pTkfbgdf sl/j Ps ltxfO{ / @ ltxfO{ hg;+VofnfO{ lhljsfsf] cfwf/ k|bfg u/]sf]n]

o; If]qsf] of]ubfg ct'nlgo g} /x]sf] 5 .

g]kfnsf] xfnsf] ;+ljwfgn] vfB ;+k|QfnfO{ df}lns xssf] ?kdf :jLsf/ u/]sf], s[lifdf cfl>t ax';+Vos

hgtfsf] cfly{s pGglt x'g] cj:yfsf] ;[hgf u/L s[lifnfO{ pBf]usf] ?kdf ljsf; ug]{ gLltut k|fyldstf

lbPsf] kfOG5 . To;} u/L s[lif If]qsf] ;du| ljsf;sf] nflu @) jif]{ s[lif ljsf; /0fgLlt ;d]t tof/ ePsf] 5

.

;x>fAbL ljsf; nIf, /fli6\o gLlt, lhNnfsf] gLlt, cfjZostf Pj+ k|fyldstf ;d]tsf] cfwf/df s[lif pTkfbg,

Aofkf/df k|lt:kwf{, Aoj;flos/0f, oflGqlss/0f, ljljlws/0fdf hf]8 lbb} ;/sf/L Pj+ lgHfL ;fem]bf/L ;d]tsf]

ljsf;df Wofg lbOg] 5 . To:t} s[lif k]zfnfO{ ;Ddfghgs agfO{ cfo tyf /f]huf/L ;[hgf, vfB tyf kf]if0f

;'/Iff / cfly{s ?kdfGt/0fdf s[lif If]qsf] of]ubfg ug{ of] of]hgf s]lGb|t x'g]5 .

#=@ jt{dfg l:ylt

o; lhNnfdf ljutb]lv xfn;Dd vf4 jf;nft, ;'Gtnf hftsf] kmnk'mnsf] jf;nft, bnxg Pj+ t]ng jfnL,

t/sf/L ;d]tsf] jf;nft ;Gtf]ifhgs /x]sf] b]lvPsf] 5}g .

h;nfO{ ;Djf]wg ug{ k|fljlws hgzlQmsf] pknAwtf a9\bf] qmddf /x]sf], :yfgLo ahf/sf] pknAwtfdf a[l4

ePsf], ljleGg afnLsf] Aoj;flos pTkfbgsf] nflu pko'Qm e"jgfj6 /x]sf], lghLIf]qsf] a9\bf] ;+nUgtfsf]

cj:yf /x]sf], ;8s, ljB't, 6]lnkmf]g h:tf ef}lts k"jf{wf/sf] ljsf; ePsf], s[lif If]qdf ;xsf/Ls/0f Pj+

;xof]uL ;+:yfsf] lbgfg'lbg a9]sf], k|fËfl/s v]ltsf] k|rng a9]sf] ;d]t b]lvG5 .

o; lhNnfdf klg ;f]lx xf/fxfl/df s[lif If]qsf] ckl/d]o of]ubfg /x]sf] s'/fnfO{ gsfg{ ;lsb}g . o; lhNnfdf

s[lifsf] ljsf;df u};;x?, s[ifs ;d'xx?, cg';+wfgd'ns ;+:yfx?, ;/sf/L tyf lghL ;+:yfx? lqmoflzn /lx

cfPsf 5g\ .

sf]bf] cleofg cufl9 a9]sf] b]lvG5, h;nfO{ lg/Gt/tf lbO{ wfg, ds} ;d]tsf] pTkfbg / pTkfbsTj a9fO{

vfB af;nftdf ;'wf/ ug'{kg]{, t/sf/L Pj+ kmnkm'n ;d]tsf] pTkfbg / pTkfbsTj a9fO{ s[lifdf cfTdlge{/

lHfNnf agfpg] k|of; ug'{kg]{ b]lvG5 .

h]7f] a'8f] wfgsf] ljpm ;+/If0f / ljsf;, ds}sf] :yfgLo ljpmsf] ;+/If0f . To:t} cfn', kmnkmn', df5f, slkm,

Rofpm cflbsf] ks]6 If]q ljsf;, o'jfx?nfO{ s[lifdf cfslif{t s;/L ug]{ / s[lifdf cfw'lgsLs/0f, Aoj;flos/0f

/ oflGqs/0f s;/L ug]{ h:tf ;jfnx?nfO{ yk k|f]T;fxg ug'{kg]{ b]lvG5 .

#=# ;jn kIf, sdhf]/ kIf, cj;/ / r'gf}lt

o; lhNnfdf s[lifdf /fhg}lts k|ltj4tfsf] a[l4 ug'{, o'jf ju{nfO{ s[lif k]zfdf cfslif{t ug'{, jftfj/0fLo

kl/jt{gsf] cg's'ng ug'{, h:tf r'gf}ltsf] ;fdgf ug'{kg]{ b]lvPsf] 5 . o; If]qsf ;jn, sdhf]/ kIf Pj+

cj;/ / r'gf}lt o; k|sf/ /x]sf] 5 .

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

10

;jn kIf

k|fljlws hgzlQmsf] pknAwtf a9\bf]

qmddf /x]sf]

:yfgLo ahf/sf] pknAwtfdf a[l4 ePsf]

ljleGg afnLsf] Aoj;flos pTkfbgsf]

nflu pko'Qm e"jgfj6 /x]sf]

lghLIf]qsf] a9\bf] ;+nUgtfsf] cj:yf /x]sf]

;8s, ljB't, 6]lnkmf]g h:tf ef}lts

k"jf{wf/sf] ljsf; ePsf]

s[lif If]qdf ;xsf/Ls/0f Pj+ ;xof]uL

;+:yfsf] lbgfg'lbg a9]sf]

k|fËfl/s v]ltsf] k|rng a9]sf]

;/sf/L lgtLdf pRr k|fyldstfdf

elgPsf] .

cj;/

pGgt k|ljlw lj:tf/, k|rf/ ul/ pTkfbg Pj+ pTkfbsTj

a9fpg ;lsg]

lghL If]qdf ;d]t s[lif Pj+ kz' k|fljlws pTkfbg ePsf

Aoj;flos jfnLx?sf] If]qkmn lj:tf/ ul/ /f]huf/Lsf]

cj;/sf] l;h{gf ug{ ;lsg]

vfBfGg jfnLx?sf] pTkfbg tyf pTkfbsTj a[l4 ul/

vfB ;'/Iffdf 6]jf k'/\ofpg ;lsg]

b'u{d If]q Pj+ nlIft ju{x?df cfo cfh{g a[l4 ul/

ul/jL Go"lgs/0f ug{ ;lsg]

:yfgLo lgsfon] o; If]qnfO{ k|fyldstf lbg z'?

;/sf/sf] C0f gLltsf sf/0f hgtfnfO{ C0fsf] cj;/

a[l4 ePsf]

ko{6gd'lv s[lif ljsf;sf] k|r'/ ;+efjgf ePsf]

s[lif jg cjwf/0ffsf] k|of]usf] k|;:t ;+efjgf ePsf]

afnL ljdfsf] Joj:yf

j}b]lzs /f]huf/af6 kms]{sf o'jfx? Joj;flos s[lifdf

cfsif{0f a9\bf] .

sdhf]/ kIf

s[lif k|fljlws hgzlQm -;/sf/L_ ck'u

/x]sf]

s[lifdf ;/sf/L If]qsf] Go"g nufgLsf]

cj:yf /x]sf]

C0fsf] k|jfxdf emd]nf

k|efjsf/L s[lif ljdf sfo{qmd gx'g'

:ki6 P]g tyf gLltsf] cefj / ePsf]

sfg"gsf] klg sfof{Gjog k|efjsf/L gx'g'

pTkfbgsf] nfut a9\bf] /x]sf]

>f]t s]Gb|sf] sld /x]sf]

;dfh4f/f s[lif k]zfnfO{ ;Ddflgt k]zfsf]

?kdf gdfGg' .

s[lif ofGqLs/0f ljsf; x'g g;Sg' .

s[lif Joj;fonfO{ cfw'lgsLs/0f /

Joj;foLs/0f ug{ g;lsPsf] .

jhf/Ls/0fsf] ;d'RrLt Joj:y fug{

g;lsPsf] .

k|fËfl/s pTkfbgnfO{ k|df0fLs/0f ug{

g;Sg' .

r'gf}lt

s[lifdf /fhg}lts k|ltj4tfsf] a[l4 ug'{

ljkb ljz]if ul/ af9L, klx/f] / cl;gfsf ;fy} afFb/

k|sf]ksf] Go"lgs/0f ug'{

hldgsf] vl08s/0f, s[lif of]Uo hldg u}/s[lifdf k|of]u

a9\bf]

jftfj/0fLo kl/jt{g

o'jfju{sf] ljb]z knfog

cldnf] hft kmnkm'ndf ;+qmds /f]u .

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

11

#=$ bL3{sflng ;f]r

s[lif Joj;fodf ljljwLs/0f tyf lbuf] ?kdf Joj;foLs/0f u/L s[lifhGo a:t'x?sf] pTkfbg tyf pTkfbsTj

a9fO{ vfB / kf]if0f ;'/Iff ;'b[9 ePsf] x'g]5 .

#=% p4]Zo

s[lifhGo j:t'sf] pTkfbg tyf pTkfbsTj a[l4 eO{ lhNnfaf;Lsf] cfly{s hLjg:t/ a[l4df 6]jf k'/\ofpg] .

#=^ glthf, ;"rs, nIf, k'i6\ofO{sf] >f]t, dfGotf / hf]lvd sd ug]{ tl/sf

;f/f+z ;'rs k'i6\ofOsf] >f]t hf]lvd⁄ dfGotf hf]lvd sd

ug]{ pkfo

!= ;DjGwL

If]q

p4]Zo M

s[lifhGo j:t'sf]

pTkfbg tyf

pTkfbsTj a[l4

eO{

lhNnfaf;Lsf]

cfly{s

hLjg:t/

a[l4df 6]jf

k'/\ofpg] .

;"rssf] ljj/0f xfnsf]

l:ylt

nIo

vfB jf;nft Go"g

-d]=6=_

!#^!

#

!!,$

!%

bnxg-d]=6=_ 894.2 930

t]nxg-d]=6=_ 451.62

%))

s[lif sfo{qmd

;+rfng ug]{ uflj;

Pj+ g=kf= ;+Vof

#$ #$

– lhlj;sf]

;'rgf zfvf

– s[lif ljsf;

sfof{nosf]

jflif{s

k|ltj]bg

– ;/f]sf/jfnf

jLr ;fem]bf/L /

;xsfo{ ePdf

– k|fs[lts ljkb\

gePdf

– s[lif If]qdf

nufgLsf]

jftfj/0f /

s[lif dn tyf

jLpm pknAw

ePdf .

;fem]bf/L /

;xsfo{nfO{

a9fjf lbg

;lsg]5

– nufgL a[l4

Pj+ ;dodf

s[lif dn tyf

jLpm pknAw

u/fpg]

glthf !

vfBfGg, bnxg

Pj+ t]nxg

jfnLsf]

pTkfbgdf a[l2

eO{ vfB

jf;nftdf

;'wf/ ePsf]

x'g]5 .

;"rssf]

ljj/0f

xfnsf]

l:ylt

nIo

cg';Gwfg

Pj+

lb3{sflng

of]hgf tof/

) !

vfB

jf;nft

Go"g -d]=6=_

!#^!# !!,$!%

wfg jif]{

tyf r}t] -

d]=6=_ 84680

(,)^%

)

ux'F-d]=6=_ 13503.6 !$,!%)

ds} -d]=6=_

56191.6 %&,$%

)

sf]bf] -d]=6=_ 17720.4 !&,(%)

bnxg- 894.2 930

– lhlj;sf]

;'rgf zfvf

– s[lif ljsf;

sfof{nosf]

jflif{s

k|ltj]bg

– ;/f]sf/jfnf

jLr ;fem]bf/L /

;xsfo{ ePdf

– s[lif If]qdf

nufgLsf]

jftfj/0f ePdf

;fem]bf/L /

;xsfo{nfO{

a9fjf lbg

;lsg]5 .

– nufgL a[l4sf]

jftfj/0f

agfpg] .

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

12

d]=6=_

t]nxg-

d]=6=_ 451.62 %))

glthf g+ @

kmnkm'n jfnLsf]

pTkfbg tyf

pTkfbsTj a[l2

/ ljljlws/0f

ePsf] x'g]5 .

;"rssf]

ljj/0f

xfnsf]

l:ylt

nIo

;'Gtnf hft

pTkfbg -

d]=6=_

6378.7 6750

If]qkmn -x]_

875 900

pTkfbg -k|lt

x]_

7.3 7.5

s]/f pTkfbg

-d]=6=_

1875 3100

If]qkmn -x]=_

125 200

pTkfbg -k|lt

x]_

15 15.5

cfFk pTkfbg

-d]=6=_

538 550

ln+lr pTkfbg

-d]=6=_

238 250

e'O{ s6x/

pTkfbg -

d]=6=_

750 1100

If]qkmn -x]=_

75 100

pTkfbg -

k|lt x]_ d]=6=

10 11

– lhlj;sf]

;'rgf zfvf

– s[lif ljsf;

sfof{nosf]

jflif{s

k|ltj]bg

– ;/f]sf/jfnf

jLr ;fem]bf/L /

;xsfo{ ePdf

– s[lif If]qdf

nufgLsf]

jftfj/0f ePdf

;fem]bf/L /

;xsfo{nfO{

a9fjf lbg

;lsg]5 .

– nufgL a[l4sf]

jftfj/0f

agfpg] .

glthf g+ #

t/sf/L tyf

kmnkm'n jfnLsf]

pTkfbg tyf

pTkfbsTj a[l2

/ ljljlws/0f

ePsf] x'g]5 .

;"rssf]

ljj/0f

xfnsf]

l:ylt

nIo

t/sf/L

pTkfbg-

d]=6=_

!)$&# !#&&)

@*&*! $)%%

)

aif]{ t/sf/L

– lhlj;sf]

;'rgf zfvf

– s[lif ljsf;

sfof{nosf]

jflif{s

k|ltj]bg

– ;/f]sf/jfnf

jLr ;fem]bf/L /

;xsfo{ ePdf

– s[lif If]qdf

nufgLsf]

jftfj/0f ePdf

;fem]bf/L /

;xsfo{nfO{

a9fjf lbg

;lsg]5 .

– nufgL a[l4sf]

jftfj/0f

agfpg] .

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

13

pTkfbg

cfn'

pTkfbg-

d]=6=_

glthf $M dx,

Rofpm, df5f,

lrof, slkm,

k'ik, d;nf

nufotsf gub]

aflnsf] pTkfbg

/ pTkfbsTj

a9]sf] x'g]5 .

;"rssf]

ljj/0f

xfnsf]

l:ylt

nIo

dx pTkfbg

-s]=hL=_

1600 0 #@&^)

Rofpm

pTkfbg

*% !$%

d]=6g

df5fsf]

pTkfbgd]=6=_

%$#

d]=6g

&))

d]6g

d;fnf

afnLsf]

pTkfbgd]=6=_

lrofsf]

pTkfbg-

d]=6=_

slkm pTkfbg

-d]=6=_

km"n g;{/L

;+Vof

@% #)

Aoa;flos

km'nsf]

pTkfbg

– lhlj;sf]

;'rgf zfvf

– s[lif ljsf;

sfof{nosf]

jflif{s

k|ltj]bg

– ;/f]sf/jfnf

jLr ;fem]bf/L /

;xsfo{ ePdf

– s[lif If]qdf

nufgLsf]

jftfj/0f ePdf

;fem]bf/L /

;xsfo{nfO{

a9fjf lbg

;lsg]5 .

– nufgL a[l4sf]

jftfj/0f

agfpg] .

glthf %M

s[lifdf

cfw'lgsLs/0f,

oflGqsLs/0f,

ljdf k4lt PJf+

Ifdtf ljsf;

ePsf] x'g]5 .

;"rssf]

ljj/0f

xfnsf]

l:ylt

nIo

s[lif ljdf

k4lt nfu"

) !

xft] 6\ofS6/

k|of]u k|ltzt

u|fld0f s[lif

sfo{stf{

;+Vof

$! %)

– lhlj;sf]

;'rgf zfvf

– s[lif ljsf;

sfof{nosf]

jflif{s

k|ltj]bg

– ;/f]sf/jfnf

jLr ;fem]bf/L /

;xsfo{ ePdf

– s[lif If]qdf

nufgLsf]

jftfj/0f ePdf

;fem]bf/L /

;xsfo{nfO{

a9fjf lbg

;lsg]5 .

– nufgL a[l4sf]

jftfj/0f

agfpg] .

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

14

jfln

xfj]{l:6+u ug{]

oGqsf] k|of]u

glthf ^=

s[lifdf u};;,

:yfgLo lgsfo,

lghL If]qsf]

nufgL a[l4 Pj+

;fem]bf/L

a9]sf] 'xg]5 .

;"rssf]

ljj/0f

xfnsf]

l:ylt

nIo

s[lif sfo{qmd

;+rfng ug]{

uflj; Pj+

g=kf= ;+Vof

#$ #$

s[lif If]qdf

!) k|ltzt

ah]6

ljlgof]hg

ug]z[ gkf

tyf uflj;

;+Vof

!) #$

s[lif If]qdf

;=nUg

u};; sf]

;+Vof

!# !$

s[lif If]qdf

u};; sf]

nufgL ?

– lhlj;sf]

;'rgf zfvf

– s[lif ljsf;

sfof{nosf]

jflif{s

k|ltj]bg

– ;/f]sf/jfnf

jLr ;fem]bf/L /

;xsfo{ ePdf

– s[lif If]qdf

nufgLsf]

jftfj/0f ePdf

;fem]bf/L /

;xsfo{nfO{

a9fjf lbg

;lsg]5 .

– nufgL a[l4sf]

jftfj/0f

agfpg] .

glthf &M

s[ifssf]

;+:yfut Ifdtf,

s[lif pTkfbgsf]

e08f/ Ifdtf

a[l4 tyf ahf/

Aoj:yf ;'b[9

ePsf] x'g]5 .

;"rssf]

ljj/0f

xfnsf]

l:ylt

nIo

s[lif ljdf

sfo{s|ddf

;+nUg s[ifs

k|ltzt

!) %)

s[ifs ;d'x

;+Vof

^(( &%)

s[ifs

zxsf/L

;+Vof

lzt e08f/0f

Ifdtf

vfBfGg

– lhlj;sf]

;'rgf zfvf

– s[lif ljsf;

sfof{nosf]

jflif{s

k|ltj]bg

– ;/f]sf/jfnf

jLr ;fem]bf/L /

;xsfo{ ePdf

– s[lif If]qdf

nufgLsf]

jftfj/0f ePdf

;fem]bf/L /

;xsfo{nfO{

a9fjf lbg

;lsg]5 .

– nufgL a[l4sf]

jftfj/0f

agfpg] .

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

15

e08f/0f

Ifdtf

kmnkm'n tyf

t/sf/L ahf/

;+Vof

glthf * s[lif

dnvfb, ljiffbL

/ cg'bfgsf]

pknAwtfdf

a[l2 ePsf] x'g]5

.

;"rssf]

ljj/0f

xfnsf]

l:ylt

nIo

ljiffbL

pknAwtf

!) d]= 6=

/f;folgs

dn

pknAwtf

@)#)

d]=6=

h}ljs dn

pknAwtf

– lhlj;sf]

;'rgf zfvf

– s[lif ljsf;

sfof{nosf]

jflif{s

k|ltj]bg

– ;/f]sf/jfnf

jLr ;fem]bf/L /

;xsfo{ ePdf

– s[lif If]qdf

nufgLsf]

jftfj/0f ePdf

;fem]bf/L /

;xsfo{nfO{

a9fjf lbg

;lsg]5 .

– nufgL a[l4sf]

jftfj/0f

agfpg] .

#=& gLlt tyf /0fgLlt

s[lif cg';Gwfgaf6 ljsf; eO{ of]Uo ;fljt ePsf cfw'lgs s[lif k|ljlwx¿ ;j{;'ne tl/sfn] s[ifs

;dIf k'¥ofO{ k|ljlw x:tfGt/0f ug{ hf]8 lbOg]5 .

s[lif pTkfbg ;fdfu|L / ;]jfdf ;j{;'ne ?kn] s[ifsx¿sf] kx'Fr a9fO{ s[lifhGo afnL÷ j:t'x¿sf]

pTkfbg / pTkfbsTjdf kl/df0ffTds / u'0ffTds j[l4 u/L lhNnfnfO{ vfB kf]if0f ;'/Iffdf cfTdlge{/

agfO{ lgsf;L of]Uo j:t'x¿df hf]8 lbO{ lgof{t k|j4{g ul/g]5 .

:yfgLo:t/df cfjZos kg]{ u'0f:t/o'Qm aLp, af]6 la?jf / ;|f]t ;fdu|Lsf] lbuf] cfk"lt{sf]

nflu >f]ts]Gb|sf] ljsf; ul/g]5 .

s[lifdf cfwfl/t pBf]ux¿sf nflu cfjZos kg]{ sRrf kbfy{x¿ s[lif ;xsf/L dfkm{t pknAw u/fpg

;dGjo ug]{ / ahf/ k"jf{wf/ ljsf; u/L s[lif Joj;foLs/0f tyf cf}Bf]uLs/0f dfWodaf6 /f]huf/Lsf

cj;/x¿ ;[hgf ul/g]5 .

lbuf] s[lif ljsf; / h}ljs ljljwtf tyf jftfj/0f ;+/If0faLr ;Gt'ng sfod /fVg] k|of; ul/g]5 .

s[lif pTkfbg tyf pTkfbsTj j[l4sf nflu ljsl;t pTkfbgf]k/fGt k|ljlwx¿sf] k|rf/k|;f/ / k|fljlws

;]jf 6]jf ;j{;'ne?kdf k|bfg u/L s[ifsx¿nfO{ s[lif ljsf; ug{ ;Ifd agfOg]5 .

lgof{tof]Uo Pj+ pRr d"Nosf s[lifhGo afnL÷j:t'x¿sf] pTkfbgdf ljlzi6tf xfl;n ug{ hf]8 lbOg]5

.

s[lifhGo pBf]usf] nflu cfjZos kg]{ u'0f:t/o'Qm s[lif pTkfbgdf ljljlws/0f ul/g]5 .

s[lif pTkfbg ;fdfu|Lsf] pTkfbg Pj+ ahf/Ls/0f ;]jf 6]jf lbOg]]5 .

s[lif ljsf;df s[ifs ;d"x÷;ldlt÷;xsf/L÷u}x|–;xsf/L ;+:yf / :yfgLo lgsfox¿;Fu ;fem]bf/L

ul/g]5 .

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

16

#=* glthf k|fKt ug]{ sfo{qmd tyf ah]6

qm=

;=

sfo{qmd tyf

lqmofsnfkx?

kl/

df0f

ah]6 =

)&@⁄&# ah]6

)&#⁄&$

ah]6

)&$⁄&% ah]6

)&%⁄&^ ah]6

)&^⁄&&

hDdf

ah]6

k|yld

stf

s|d

glthf !=

x/]s j:tLsf] df6f]

kl/If0f Pj+ lb3{sflng

of]hgf tof/

1 500 400 900

1

wfg ljh Pj+

pTkfbg a[l4 sfo{qmd

20 100 100 200 200 200 800

4

ux'F pTkfbg ljh Pj+

a[l4 sfo{qmd

5 100 100 100 100 100 500

3

ds} pTkfbg ljh Pj+

a[l4 sfo{qmd

5 100 100 100 100 100 500

5

sf]bf] pTkfbg ljh

Pj+ a[l4 sfo{qmd

7 100 100 100 100 100 500

6

bnxg pTkfbg ljh

Pj+ a[l4 sfo{qmd

5 100 100 100 100 100 500

7

t]nxg pTkfbg ljh

Pj+ a[l4 sfo{qmd

5 100 100 100 100 100 500

8

glthf @=

;'Gtnf hft kmnkm'n

lj:tf/ sfo{s|d

6 300 300 300 300 300 1500 2

s]/f ptkfbg a[l2

sfo{s|d

6 300 300 300 300 300 1500 10

cGo kmnkm'n ptkfbg

a[l2 sfo{s|d

6 300 300 300 300 300 1500 9

glthf #=

ljh Pj+ t/sf/L

pTkfbg sfo{s|d

7 400 500 500 550 400 2350 11

lxpFb] t/sf/L pTkfbg

sfo{s|d

7 450 500 470 600 500 2520 12

aif]{ t/sf/L pTkfbg

sfo{s|d

7 400 400 400 400 400 2000 13

ljh Pj+ cfn' pTkfbg

sfo{s|d

7 600 700 650 740 850 3540 15

s[ifs cg'bfg sfo{s|d

hgf

500 1000 2200 2400 3000 4500 13100 16

glthf $=

df}/L kfng tyf k|a4{g

a[l2 sfosd

6 3200 3500 4500 5400 7500 24100 18

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

17

Rofpm pTkfbg a[l2

sfo{s|d

7 1400 2400 2400 3400 4400 14000 17

df5f pTkfbg a[l2

sfo{s|d

5 5500 5500 5500 5500 5500 27500 19

d;fnf afnLsf] pTkfbg

a[l2 sfo{s|d

5 100 100 100 100 100 500 20

lrofsf] pTkfbg a[l2

sfo{s|d

7 400 400 400 400 400 2000 22

slkm pTkfbg a[l2

sfo{s|d

7 400 400 400 400 400 2000 23

km"n pTkfbg tyf

g;{/L Aoa:yfkg

sfo{s|d

8 800 800 800 800 800 4000 21

Aoa;flos k'iksf]

pTkfbg

8 800 800 800 800 800 4000 24

glthf %=

gofF s[lif afln cWoog 6 4000 4000 4000 4000 4500 20500 26

;'Gtnf ks]6 If]q

lj:tf/ sfo{s|d

6 4000 4000 4000 4000 4500 20500 25

s[lif sfo{stf{ tflnd 5 300 300 300 300 300 1500 27

h}ljs ljljwtf ;+/If0f

sfo{qmd

6 4000 4000 4000 4000 4500 20500 29

k|f/f+ufl/ v]lt k|jb{g 5 300 300 300 300 300 1500 28

glthf ^=

uflj; Pj+ g=kf= df

s[lif k|jw{g sfo{qmd

34 8500 8500 8500 8500 8500 42500 31

uflj; Pj+ g=kf= df

s[lif of]hgf tof/

34 200 200 300 700 30

glthf &=

s[lif ljdf sfo{s|ddf 2000 2000 2000 2000 2000 10000 32

s[ifs ;d'x Pj+ ;xsf/L

k|jw{g

50 500 500 500 500 500 2500 33

lzt e08f/0f tyf

Ifdtf lj:tf/

1200

4500 5500 5500 6000 4500 26000 34

vfBfGg e08f/0f tyf

Ifdtf lj:tf/ d]=6=

1200

4500 4500 4500 5500 4500 19000 35

k'ik, kmnkm'n ;+sng

s]Gb| tyf t/sf/L ahf/

ljsf; -;+Vof_

6 4500 4500 4500 4500 4500 22500 36

glthf *=

ljifflbsf] Aoj:yfkg 570 8500 8500 8500 8500 8500 43070 39

/f;folgs dn 165 39500 49500 49500 49500 49500 239150 40

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

18

Aoj:yfkg 0

h}ljs dn Aoj:yfkg 900 5500 6500 6500 6500 6500 32400 44

s[ifs kf7zfnf

sfo{qmd

400 800 800 800 800 800 4400 43

s[ifs tfnLd PJ+f

cGt/lqmof / e|d0f

sfo{qmd -hgf_

450 2800 2800 2800 2800 2900 14550 42

sd{rf/L tflnd 41 500 500 500 500 500 2541 41

h}ljs dn Pj+ ljifflb

pTkfbg Pj+ tflnd

10 4000 4000 4000 4000 4500 20510 46

k|rf/, k|;f/, k|bz{gL

tyf k|sf;g

900 500 500 500 500 500 3400 45

s[lif oGq tyf ;fdfu|L

cg'bfg

500 9500 9500 9500 9500 9500 48000 38

cg'udg tyf d"Nof+sg 10 500 500 500 500 500 2510 37

hDdf 126150 141600 142520 146590 150750 707610

#=( lhDd]jf/L jfF8kmf8 tflnsf M

qm=

;+=

sfo{qmd tyf lqmofsnfkx? ;Fof]hgstf{ sfof{Gjogstf{ ;xof]uL ;fdm]bf/L jf

;xsfo{ ug]{

lgsfo

glthf !=

j:tLsf] df6f] kl/If0f Pj+

lb3{sflng of]hgf tof/

lh=s[=lj=sf= Pj+

lh=lj=;=

lhNnf s[lif lasf;

sfof{no, s[ifs

s[lif ;]jf

s]Gb|, s[ifs

;d'x, ;xsf/L

lh=la=;,

laleGg u}=;=;,

;xsf/Lx?

s[lif afnLsf] ;+efAotf

cWoog

lh=s[=lj=sf= Pj+

lh=lj=;=

lhNnf s[lif lasf;

sfof{no, s[ifs

s[lif ;]jf

s]Gb|, s[ifs

;d'x, ;xsf/L

lh=la=;,

laleGg u}=;=;,

;xsf/Lx?

x/]s j:tLsf] df6f] kl/If0f Pj+

lb3{sflng of]hgf tof/

lh=s[=lj=sf= Pj+

lh=lj=;=

lhNnf s[lif lasf;

sfof{no, s[ifs

s[lif ;]jf

s]Gb|, s[ifs

;d'x, ;xsf/L

lh=la=;,

laleGg u}=;=;,

;xsf/Lx?

jif]{ tyf r}t] wfg ljh Pj+

pTkfbg a[l4 sfo{qmd

lh=s[=lj=sf= Pj+

lh=lj=;=

lhNnf s[lif lasf;

sfof{no, s[ifs

s[lif ;]jf

s]Gb|, s[ifs

;d'x, ;xsf/L

lh=la=;,

laleGg u}=;=;,

;xsf/Lx?

ux'F pTkfbg ljh Pj+ a[l4

sfo{qmd

lh=s[=lj=sf= Pj+

lh=lj=;=

lhNnf s[lif lasf;

sfof{no, s[ifs

s[lif ;]jf

s]Gb|, s[ifs

;d'x, ;xsf/L

lh=la=;,

laleGg u}=;=;,

;xsf/Lx?

ds} pTkfbg ljh Pj+ a[l4

sfo{qmd

lh=s[=lj=sf= Pj+

lh=lj=;=

lhNnf s[lif lasf;

sfof{no, s[ifs

s[lif ;]jf

s]Gb|, s[ifs

;d'x, ;xsf/L

lh=la=;,

laleGg u}=;=;,

;xsf/Lx?

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

19

sf]bf] pTkfbg ljh Pj+ a[l4

sfo{qmd

lh=s[=lj=sf= Pj+

lh=lj=;=

lhNnf s[lif lasf;

sfof{no, s[ifs

s[lif ;]jf

s]Gb|, s[ifs

;d'x, ;xsf/L

lh=la=;,

laleGg u}=;=;,

;xsf/Lx?

ux'F pTkfbg ljh Pj+ a[l4

sfo{qmd

lh=s[=lj=sf= Pj+

lh=lj=;=

lhNnf s[lif lasf;

sfof{no, s[ifs

s[lif ;]jf

s]Gb|, s[ifs

;d'x, ;xsf/L

lh=la=;,

laleGg u}=;=;,

;xsf/Lx?

glthf @=

;'Gtnf hft kmnkm'n lj:tf/

sfo{s|d

lh=s[=lj=sf= Pj+

lh=lj=;=

lhNnf s[lif lasf;

sfof{no, s[ifs

s[lif ;]jf

s]Gb|, s[ifs

;d'x, ;xsf/L

lh=la=;,

laleGg u}=;=;,

;xsf/Lx?

s]/f ptkfbg a[l2 sfo{s|d

lh=s[=lj=sf= Pj+

lh=lj=;=

lhNnf s[lif lasf;

sfof{no, s[ifs

s[lif ;]jf

s]Gb|, s[ifs

;d'x, ;xsf/L

lh=la=;,

laleGg u}=;=;,

;xsf/Lx?

cGo kmnkm'n ptkfbg a[l2

sfo{s|d

lh=s[=lj=sf= Pj+

lh=lj=;=

lhNnf s[lif lasf;

sfof{no, s[ifs

s[lif ;]jf

s]Gb|, s[ifs

;d'x, ;xsf/L

lh=la=;,

laleGg u}=;=;,

;xsf/Lx?

glthf #=

dx pTkfbg a[l2 sfosd

lh=s[=lj=sf= Pj+

lh=lj=;=

lhNnf s[lif lasf;

sfof{no, s[ifs

s[lif ;]jf

s]Gb|, s[ifs

;d'x, ;xsf/L

lh=la=;,

laleGg u}=;=;,

;xsf/Lx?

Rofpm pTkfbg a[l2 sfo{s|d lh=s[=lj=sf= Pj+

lh=lj=;=

lhNnf s[lif lasf;

sfof{no, s[ifs

s[lif ;]jf

s]Gb|, s[ifs

;d'x, ;xsf/L

lh=la=;,

laleGg u}=;=;,

;xsf/Lx?

df5f pTkfbg a[l2 sfo{s|d lh=s[=lj=sf= Pj+

lh=lj=;=

lhNnf s[lif lasf;

sfof{no, s[ifs

s[lif ;]jf

s]Gb|, s[ifs

;d'x, ;xsf/L

lh=la=;,

laleGg u}=;=;,

;xsf/Lx?

glthf $=

dx pTkfbg a[l2 sfosd

lh=s[=lj=sf= Pj+

lh=lj=;=

lhNnf s[lif lasf;

sfof{no, s[ifs

s[lif ;]jf

s]Gb|, s[ifs

;d'x, ;xsf/L

lh=la=;,

laleGg u}=;=;,

;xsf/Lx?

Rofpm pTkfbg a[l2 sfo{s|d lh=s[=lj=sf= Pj+

lh=lj=;=

lhNnf s[lif lasf;

sfof{no, s[ifs

s[lif ;]jf

s]Gb|, s[ifs

;d'x, ;xsf/L

lh=la=;,

laleGg u}=;=;,

;xsf/Lx?

df5f pTkfbg a[l2 sfo{s|d lh=s[=lj=sf= Pj+

lh=lj=;=

lhNnf s[lif lasf;

sfof{no, s[ifs

s[lif ;]jf

s]Gb|, s[ifs

;d'x, ;xsf/L

lh=la=;,

laleGg u}=;=;,

;xsf/Lx?

d;fnf afnLsf] pTkfbg a[l2

sfo{s|d

lh=s[=lj=sf= Pj+

lh=lj=;=

lhNnf s[lif lasf;

sfof{no, s[ifs

s[lif ;]jf

s]Gb|, s[ifs

;d'x, ;xsf/L

lh=la=;,

laleGg u}=;=;,

;xsf/Lx?

lrofsf] pTkfbg a[l2 sfo{s|d lh=s[=lj=sf= Pj+

lh=lj=;=

lhNnf s[lif lasf;

sfof{no, s[ifs

s[lif ;]jf

s]Gb|, s[ifs

;d'x, ;xsf/L

lh=la=;,

laleGg u}=;=;,

;xsf/Lx?

slkm pTkfbg a[l2 sfo{s|d lh=s[=lj=sf= Pj+ lhNnf s[lif lasf; s[lif ;]jf lh=la=;,

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

20

lh=lj=;= sfof{no, s[ifs s]Gb|, s[ifs

;d'x, ;xsf/L

laleGg u}=;=;,

;xsf/Lx?

km"n pTkfbg tyf g;{/L

Aoa:yfkg sfo{s|d

lh=s[=lj=sf= Pj+

lh=lj=;=

lhNnf s[lif lasf;

sfof{no, s[ifs

s[lif ;]jf

s]Gb|, s[ifs

;d'x, ;xsf/L

lh=la=;,

laleGg u}=;=;,

;xsf/Lx?

Aoa;flus km'nsf] pTkfbg lh=s[=lj=sf= Pj+

lh=lj=;=

lhNnf s[lif lasf;

sfof{no, s[ifs

s[lif ;]jf

s]Gb|, s[ifs

;d'x, ;xsf/L

lh=la=;,

laleGg u}=;=;,

;xsf/Lx?

glthf %=

s[lif ljdf k4lt nfu" lh=s[=lj=sf= Pj+

lh=lj=;=

lhNnf s[lif lasf;

sfof{no, s[ifs

s[lif ;]jf

s]Gb|, s[ifs

;d'x, ;xsf/L

lh=la=;,

laleGg u}=;=;,

;xsf/Lx?

;'Gtnf ks]6 If]q lj:tf/

sfo{s|d

lh=s[=lj=sf= Pj+

lh=lj=;=

lhNnf s[lif lasf;

sfof{no, s[ifs

s[lif ;]jf

s]Gb|, s[ifs

;d'x, ;xsf/L

lh=la=;,

laleGg u}=;=;,

;xsf/Lx?

s[lif sfo{stf{ tflnd lh=s[=lj=sf= Pj+

lh=lj=;=

lhNnf s[lif lasf;

sfof{no, s[ifs

s[lif ;]jf

s]Gb|, s[ifs

;d'x, ;xsf/L

lh=la=;,

laleGg u}=;=;,

;xsf/Lx?

h}ljs ljljwtf sfo{qmd lh=s[=lj=sf= Pj+

lh=lj=;=

lhNnf s[lif lasf;

sfof{no, s[ifs

s[lif ;]jf

s]Gb|, s[ifs

;d'x, ;xsf/L

lh=la=;,

laleGg u}=;=;,

;xsf/Lx?

k|f/f+ufl/ v]lt k|jb{g lh=s[=lj=sf= Pj+

lh=lj=;=

lhNnf s[lif lasf;

sfof{no, s[ifs

s[lif ;]jf

s]Gb|, s[ifs

;d'x, ;xsf/L

lh=la=;,

laleGg u}=;=;,

;xsf/Lx?

glthf ^=

uflj; Pj+ g=kf= df s[lif k|jw{g

sfo{qmd

lh=s[=lj=sf= Pj+

lh=lj=;=

lhNnf s[lif lasf;

sfof{no, s[ifs

s[lif ;]jf

s]Gb|, s[ifs

;d'x, ;xsf/L

lh=la=;,

laleGg u}=;=;,

;xsf/Lx?

uflj; Pj+ g=kf= df s[lif of]hgf

tof/

lh=s[=lj=sf= Pj+

lh=lj=;=

lhNnf s[lif lasf;

sfof{no, s[ifs

s[lif ;]jf

s]Gb|, s[ifs

;d'x, ;xsf/L

lh=la=;,

laleGg u}=;=;,

;xsf/Lx?

glthf &=

s[ifs ;d'x Pj+ ;xsf/L k|jw{g

lh=s[=lj=sf= Pj+

lh=lj=;=

lhNnf s[lif lasf;

sfof{no, s[ifs

s[lif ;]jf

s]Gb|, s[ifs

;d'x, ;xsf/L

lh=la=;,

laleGg u}=;=;,

;xsf/Lx?

lzt e08f/0f Ifdtf ljsf;

lh=s[=lj=sf= Pj+

lh=lj=;=

lhNnf s[lif lasf;

sfof{no, s[ifs

s[lif ;]jf

s]Gb|, s[ifs

;d'x, ;xsf/L

lh=la=;,

laleGg u}=;=;,

;xsf/Lx?

vfBfGg e08f/0f Ifdtf lj:tf/

lh=s[=lj=sf= Pj+

lh=lj=;=

lhNnf s[lif lasf;

sfof{no, s[ifs

s[lif ;]jf

s]Gb|, s[ifs

;d'x, ;xsf/L

lh=la=;,

laleGg u}=;=;,

;xsf/Lx?

k'ik, kmnkm'n tyf t/sf/L ahf/

ljsf;

lh=s[=lj=sf= Pj+

lh=lj=;=

lhNnf s[lif lasf;

sfof{no, s[ifs

s[lif ;]jf

s]Gb|, s[ifs

;d'x, ;xsf/L

lh=la=;,

laleGg u}=;=;,

;xsf/Lx?

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

21

glthf *

ljifflbsf] Aoj:yfkg

lh=s[=lj=sf= Pj+

lh=lj=;=

lhNnf s[lif lasf;

sfof{no, s[ifs

s[lif ;]jf

s]Gb|, s[ifs

;d'x, ;xsf/L

lh=la=;,

laleGg u}=;=;,

;xsf/Lx?

/f;folgs dn Aoj:yfkg

lh=s[=lj=sf= Pj+

lh=lj=;=

lhNnf s[lif lasf;

sfof{no, s[ifs

s[lif ;]jf

s]Gb|, s[ifs

;d'x, ;xsf/L

lh=la=;,

laleGg u}=;=;,

;xsf/Lx?

h}ljs dn Aoj:yfkg

lh=s[=lj=sf= Pj+

lh=lj=;=

lhNnf s[lif lasf;

sfof{no, s[ifs

s[lif ;]jf

s]Gb|, s[ifs

;d'x, ;xsf/L

lh=la=;,

laleGg u}=;=;,

;xsf/Lx?

s[ifs kf7zfnf sfo{qmd

lh=s[=lj=sf= Pj+

lh=lj=;=

lhNnf s[lif lasf;

sfof{no, s[ifs

s[lif ;]jf

s]Gb|, s[ifs

;d'x, ;xsf/L

lh=la=;,

laleGg u}=;=;,

;xsf/Lx?

s[ifs tfnLd PJ+f cGt/lqmof /

e|d0f sfo{qmd

lh=s[=lj=sf= Pj+

lh=lj=;=

lhNnf s[lif lasf;

sfof{no, s[ifs

s[lif ;]jf

s]Gb|, s[ifs

;d'x, ;xsf/L

lh=la=;,

laleGg u}=;=;,

;xsf/Lx?

sd{rf/L tflnd

lh=s[=lj=sf= Pj+

lh=lj=;=

lhNnf s[lif lasf;

sfof{no, s[ifs

s[lif ;]jf

s]Gb|, s[ifs

;d'x, ;xsf/L

lh=la=;,

laleGg u}=;=;,

;xsf/Lx?

h}ljs dn Pj+ ljifflb pTkfbg

Pj+ tflnd

lh=s[=lj=sf= Pj+

lh=lj=;=

lhNnf s[lif lasf;

sfof{no, s[ifs

s[lif ;]jf

s]Gb|, s[ifs

;d'x, ;xsf/L

lh=la=;,

laleGg u}=;=;,

;xsf/Lx?

s[lif oGq tyf ;fdfu|L ljt/0f

lh=s[=lj=sf= Pj+

lh=lj=;=

lhNnf s[lif lasf;

sfof{no, s[ifs

s[lif ;]jf

s]Gb|, s[ifs

;d'x, ;xsf/L

lh=la=;,

laleGg u}=;=;,

;xsf/Lx?

cg'udg tyf d"Nof+sg

lh=s[=lj=sf= Pj+

lh=lj=;=

lhNnf s[lif lasf;

sfof{no, s[ifs

s[lif ;]jf

s]Gb|, s[ifs

;d'x, ;xsf/L

lh=la=;,

laleGg u}=;=;,

;xsf/Lx?

k|rf/, k|;f/, k|bz{gL tyf

k|sf;g

lh=s[=lj=sf= Pj+

lh=lj=;=

lhNnf s[lif lasf;

sfof{no, s[ifs

s[lif ;]jf

s]Gb|, s[ifs

;d'x, ;xsf/L

lh=la=;,

laleGg u}=;=;,

;xsf/Lx?

lh=s[=lj=sf= Pj+

lh=lj=;=

lhNnf s[lif lasf;

sfof{no, s[ifs

s[lif ;]jf

s]Gb|, s[ifs

;d'x, ;xsf/L

lh=la=;,

laleGg u}=;=;,

;xsf/Lx?

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

22

#=!) cg'udg tyf d"Nof+sg

qm=

:f+=

sfo{qmd tyf lqmofsnfkx? cg'udg ug]{

lgsfo

k|ltj]bg

ug]{ ;do

cg'udg ug]{ ljlw k|ltj]bg k]z

ug'{kg]{ lgsfo

glthf !=

df6f] kl/If0f Pj+ lb3{sflng of]hgf

tof/

lh=s[=;ldlt,

lh=s[=lj=sf=

rf}dfl;s

/ jflif{s

— lg/LIf0f

— k|ult k|ltj]bg

lh=lj=;=,

If]=s[=lg=,s[lif

ljefu

s[lif afnLsf] ;+efAotf cWoog lh=s[=;ldlt,

lh=s[=lj=sf=

rf}dfl;s

/ jflif{s

— lg/LIf0f

— k|ult k|ltj]bg

lh=lj=;=,

If]=s[=lg=,s[lif

ljefu

jif]{ tyf r}t] wfg pTkfbg a[l4

sfo{qmd

lh=s[=;ldlt,

lh=s[=lj=sf=

rf}dfl;s

/ jflif{s

— lg/LIf0f

— k|ult k|ltj]bg

lh=lj=;=,

If]=s[=lg=,s[lif

ljefu

jif]{ tyf r}t] wfg ljh Pj+ pTkfbg

a[l4 sfo{qmd

lh=s[=;ldlt,

lh=s[=lj=sf=

rf}dfl;s

/ jflif{s

— lg/LIf0f

— k|ult k|ltj]bg

lh=lj=;=,

If]=s[=lg=,s[lif

ljefu

ux'F pTkfbg ljh Pj+ a[l4 sfo{qmd lh=s[=;ldlt,

lh=s[=lj=sf=

rf}dfl;s

/ jflif{s

— lg/LIf0f

— k|ult k|ltj]bg

lh=lj=;=,

If]=s[=lg=,s[lif

ljefu

ds} pTkfbg ljh Pj+ a[l4 sfo{qmd lh=s[=;ldlt,

lh=s[=lj=sf=

rf}dfl;s

/ jflif{s

— lg/LIf0f

— k|ult k|ltj]bg

lh=lj=;=,

If]=s[=lg=,s[lif

ljefu

sf]bf] pTkfbg ljh Pj+ a[l4

sfo{qmd

lh=s[=;ldlt,

lh=s[=lj=sf=

rf}dfl;s

/ jflif{s

— lg/LIf0f

— k|ult k|ltj]bg

lh=lj=;=,

If]=s[=lg=,s[lif

ljefu

ux'F pTkfbg ljh Pj+ a[l4 sfo{qmd lHfNnf k|zf;g

sfo{no,

lh=lj=;=

rf}dfl;s

Pj+ jflif{s

cjnf]sg, k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

glthf @=

;'Gtnf hft kmnkm'n lj:tf/ sfo{s|d

lh=s[=;ldlt,

lh=s[=lj=sf=

rf}dfl;s

/ jflif{s

— lg/LIf0f

— k|ult k|ltj]bg

lh=lj=;=,

If]=s[=lg=,s[lif

ljefu

s]/f ptkfbg a[l2 sfo{s|d

lh=s[=;ldlt,

lh=s[=lj=sf=

rf}dfl;s

/ jflif{s

— lg/LIf0f

— k|ult k|ltj]bg

lh=lj=;=,

If]=s[=lg=,s[lif

ljefu

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

23

cGo kmnkm'n ptkfbg a[l2 sfo{s|d

lh=s[=;ldlt,

lh=s[=lj=sf=

rf}dfl;s

/ jflif{s

— lg/LIf0f

— k|ult k|ltj]bg

lh=lj=;=,

If]=s[=lg=,s[lif

ljefu

glthf #=

dx pTkfbg a[l2 sfosd

lh=s[=;ldlt,

lh=s[=lj=sf=

rf}dfl;s

/ jflif{s

— lg/LIf0f

— k|ult k|ltj]bg

lh=lj=;=,

If]=s[=lg=,s[lif

ljefu

Rofpm pTkfbg a[l2 sfo{s|d lh=s[=;ldlt,

lh=s[=lj=sf=

rf}dfl;s

/ jflif{s

— lg/LIf0f

— k|ult k|ltj]bg

lh=lj=;=,

If]=s[=lg=,s[lif

ljefu

df5f pTkfbg a[l2 sfo{s|d lh=s[=;ldlt,

lh=s[=lj=sf=

rf}dfl;s

/ jflif{s

— lg/LIf0f

— k|ult k|ltj]bg

lh=lj=;=,

If]=s[=lg=,s[lif

ljefu

glthf $=

dx pTkfbg a[l2 sfosd

lh=s[=;ldlt,

lh=s[=lj=sf=

rf}dfl;s

/ jflif{s

— lg/LIf0f

— k|ult k|ltj]bg

lh=lj=;=,

If]=s[=lg=,s[lif

ljefu

Rofpm pTkfbg a[l2 sfo{s|d lh=s[=;ldlt,

lh=s[=lj=sf=

rf}dfl;s

/ jflif{s

— lg/LIf0f

— k|ult k|ltj]bg

lh=lj=;=,

If]=s[=lg=,s[lif

ljefu

df5f pTkfbg a[l2 sfo{s|d lh=s[=;ldlt,

lh=s[=lj=sf=

rf}dfl;s

/ jflif{s

— lg/LIf0f

— k|ult k|ltj]bg

lh=lj=;=,

If]=s[=lg=,s[lif

ljefu

d;fnf afnLsf] pTkfbg a[l2 sfo{s|d lh=s[=;ldlt,

lh=s[=lj=sf=

rf}dfl;s

/ jflif{s

— lg/LIf0f

— k|ult k|ltj]bg

lh=lj=;=,

If]=s[=lg=,s[lif

ljefu

lrofsf] pTkfbg a[l2 sfo{s|d lh=s[=;ldlt,

lh=s[=lj=sf=

rf}dfl;s

/ jflif{s

— lg/LIf0f

— k|ult k|ltj]bg

lh=lj=;=,

If]=s[=lg=,s[lif

ljefu

slkm pTkfbg a[l2 sfo{s|d lh=s[=;ldlt,

lh=s[=lj=sf=

rf}dfl;s

/ jflif{s

— lg/LIf0f

— k|ult k|ltj]bg

lh=lj=;=,

If]=s[=lg=,s[lif

ljefu

km"n pTkfbg tyf g;{/L Aoa:yfkg

sfo{s|d

lh=s[=;ldlt,

lh=s[=lj=sf=

rf}dfl;s

/ jflif{s

— lg/LIf0f

— k|ult k|ltj]bg

lh=lj=;=,

If]=s[=lg=,s[lif

ljefu

Aoa;flus km'nsf] pTkfbg lh=s[=;ldlt,

lh=s[=lj=sf=

rf}dfl;s

/ jflif{s

— lg/LIf0f

— k|ult k|ltj]bg

lh=lj=;=,

If]=s[=lg=,s[lif

ljefu

glthf %=

s[lif ljdf k4lt nfu" lh=s[=;ldlt,

lh=s[=lj=sf=

rf}dfl;s

/ jflif{s

— lg/LIf0f

— k|ult k|ltj]bg

lh=lj=;=,

If]=s[=lg=,s[lif

ljefu

;'Gtnf ks]6 If]q lj:tf/ sfo{s|d lh=s[=;ldlt,

lh=s[=lj=sf=

rf}dfl;s

/ jflif{s

— lg/LIf0f

— k|ult k|ltj]bg

lh=lj=;=,

If]=s[=lg=,s[lif

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

24

ljefu

s[lif sfo{stf{ tflnd lh=s[=;ldlt,

lh=s[=lj=sf=

rf}dfl;s

/ jflif{s

— lg/LIf0f

— k|ult k|ltj]bg

lh=lj=;=,

If]=s[=lg=,s[lif

ljefu

h}ljs ljljwtf sfo{qmd lh=s[=;ldlt,

lh=s[=lj=sf=

rf}dfl;s

/ jflif{s

— lg/LIf0f

— k|ult k|ltj]bg

lh=lj=;=,

If]=s[=lg=,s[lif

ljefu

k|f/f+ufl/ v]lt k|jb{g lh=s[=;ldlt,

lh=s[=lj=sf=

rf}dfl;s

/ jflif{s

— lg/LIf0f

— k|ult k|ltj]bg

lh=lj=;=,

If]=s[=lg=,s[lif

ljefu

glthf ^=

s[lif ljdf sfo{s|ddf

lh=s[=;ldlt,

lh=s[=lj=sf=

rf}dfl;s

/ jflif{s

— lg/LIf0f

— k|ult k|ltj]bg

lh=lj=;=,

If]=s[=lg=,s[lif

ljefu

s[ifs ;d'x Pj+ ;xsf/L k|jw{g

lh=s[=;ldlt,

lh=s[=lj=sf=

rf}dfl;s

/ jflif{s

— lg/LIf0f

— k|ult k|ltj]bg

lh=lj=;=,

If]=s[=lg=,s[lif

ljefu

lzt e08f/0f Ifdtf ljsf;

lh=s[=;ldlt,

lh=s[=lj=sf=

rf}dfl;s

/ jflif{s

— lg/LIf0f

— k|ult k|ltj]bg

lh=lj=;=,

If]=s[=lg=,s[lif

ljefu

vfBfGg e08f/0f Ifdtf lj:tf/

lh=s[=;ldlt,

lh=s[=lj=sf=

rf}dfl;s

/ jflif{s

— lg/LIf0f

— k|ult k|ltj]bg

lh=lj=;=,

If]=s[=lg=,s[lif

ljefu

k'ik, kmnkm'n tyf t/sf/L ahf/

ljsf;

lh=s[=;ldlt,

lh=s[=lj=sf=

rf}dfl;s

/ jflif{s

— lg/LIf0f

— k|ult k|ltj]bg

lh=lj=;=,

If]=s[=lg=,s[lif

ljefu

glthf &=

s[ifs ;d'x Pj+ ;xsf/L k|jw{g

lh=s[=;ldlt,

lh=s[=lj=sf=

rf}dfl;s

/ jflif{s

— lg/LIf0f

— k|ult k|ltj]bg

lh=lj=;=,

If]=s[=lg=,s[lif

ljefu

lzt e08f/0f Ifdtf ljsf;

lh=s[=;ldlt,

lh=s[=lj=sf=

rf}dfl;s

/ jflif{s

— lg/LIf0f

— k|ult k|ltj]bg

lh=lj=;=,

If]=s[=lg=,s[lif

ljefu

vfBfGg e08f/0f Ifdtf lj:tf/

lh=s[=;ldlt,

lh=s[=lj=sf=

rf}dfl;s

/ jflif{s

— lg/LIf0f

— k|ult k|ltj]bg

lh=lj=;=,

If]=s[=lg=,s[lif

ljefu

k'ik, kmnkm'n tyf t/sf/L ahf/

ljsf;

lh=s[=;ldlt,

lh=s[=lj=sf=

rf}dfl;s

/ jflif{s

— lg/LIf0f

— k|ult k|ltj]bg

lh=lj=;=,

If]=s[=lg=,s[lif

ljefu

glthf *=

ljifflbsf] Aoj:yfkg

lh=s[=;ldlt,

lh=s[=lj=sf=

rf}dfl;s

/ jflif{s

— lg/LIf0f

— k|ult k|ltj]bg

lh=lj=;=,

If]=s[=lg=,s[lif

ljefu

/f;folgs dn Aoj:yfkg

lh=s[=;ldlt, rf}dfl;s — lg/LIf0f lh=lj=;=,

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

25

lh=s[=lj=sf=

/ jflif{s — k|ult k|ltj]bg If]=s[=lg=,s[lif

ljefu

h}ljs dn Aoj:yfkg

lh=s[=;ldlt,

lh=s[=lj=sf=

rf}dfl;s

/ jflif{s

— lg/LIf0f

— k|ult k|ltj]bg

lh=lj=;=,

If]=s[=lg=,s[lif

ljefu

s[ifs kf7zfnf sfo{qmd

lh=s[=;ldlt,

lh=s[=lj=sf=

rf}dfl;s

/ jflif{s

— lg/LIf0f

— k|ult k|ltj]bg

lh=lj=;=,

If]=s[=lg=,s[lif

ljefu

s[ifs tfnLd PJ+f cGt/lqmof / e|d0f

sfo{qmd

lh=s[=;ldlt,

lh=s[=lj=sf=

rf}dfl;s

/ jflif{s

— lg/LIf0f

— k|ult k|ltj]bg

lh=lj=;=,

If]=s[=lg=,s[lif

ljefu

sd{rf/L tflnd

lh=s[=;ldlt,

lh=s[=lj=sf=

rf}dfl;s

/ jflif{s

— lg/LIf0f

— k|ult k|ltj]bg

lh=lj=;=,

If]=s[=lg=,s[lif

ljefu

h}ljs dn Pj+ ljifflb pTkfbg Pj+

tflnd

lh=s[=;ldlt,

lh=s[=lj=sf=

rf}dfl;s

/ jflif{s

— lg/LIf0f

— k|ult k|ltj]bg

lh=lj=;=,

If]=s[=lg=,s[lif

ljefu

s[lif oGq tyf ;fdfu|L ljt/0f

lh=s[=;ldlt,

lh=s[=lj=sf=

rf}dfl;s

/ jflif{s

— lg/LIf0f

— k|ult k|ltj]bg

lh=lj=;=,

If]=s[=lg=,s[lif

ljefu

cg'udg tyf d"Nof+sg

lh=s[=;ldlt,

lh=s[=lj=sf=

rf}dfl;s

/ jflif{s

— lg/LIf0f

— k|ult k|ltj]bg

lh=lj=;=,

If]=s[=lg=,s[lif

ljefu

k|rf/, k|;f/, k|bz{gL tyf k|sf;g

lh=s[=;ldlt,

lh=s[=lj=sf=

rf}dfl;s

/ jflif{s

— lg/LIf0f

— k|ult k|ltj]bg

lh=lj=;=,

If]=s[=lg=,s[lif

ljefu

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

26

kl/R5]b $

kz' ;]jf

$=! e'ldsf

g]kfndf kz'kfng tyf s[lif If]qn] s'n ufx{:y pTkfbgdf sl/j Ps ltxfO{ / @ ltxfO{ hg;+VofnfO{ lhljsfsf]

cfwf/ k|bfg u/]sf]n] o; If]qsf] of]ubfg ct'nlgo g} /x]sf] 5 . g]kfnsf] xfnsf] ;+ljwfgn] vfB ;+k|QfnfO{

df}lns xssf] ?kdf :jLsf/ u/]sf], s[lifdf cfl>t ax';+Vos hgtfsf] cfly{s pGglt x'g] cj:yfsf] ;[hgf u/L

s[lifnfO{ pBf]usf] ?kdf ljsf; ug]{ gLltut k|fyldstf lbPsf] kfOG5 . To;} u/L s[lif If]qsf] ;du| ljsf;sf]

nflu @) jif]{ s[lif ljsf; /0fgLlt ;d]t tof/ ePsf] 5 .

o; lhNnfdf klg ;f]lx xf/fxfl/df kz'kfng If]qsf] ckl/d]o of]ubfg /x]sf] s'/fnfO{ gsfg{ ;lsb}g . o;

lhNnfdf kz'k+lIfsf] ljsf;df u};;x?, kz'kfns s[ifs ;d'xx?, cg';+wfgd'ns ;+:yfx?, ;/sf/L tyf lghL

;+:yfx? lqmoflzn /lx cfPsf 5g\ . ;x>fAbL ljsf; nIf, /fli6\o gLlt, lhNnfsf] gLlt, cfjZostf Pj+

k|fyldstf ;d]tsf] cfwf/df kz' tyf kz'hGo pTkfbg, Aofkf/df k|lt:kwf{, Aoj;flos/0f, oflGqlss/0f,

ljljlws/0fdf hf]8 lbb} ;/sf/L Pj+ lgHfL ;fem]bf/L ;d]tsf] ljsf;df Wofg lbOg] 5 . To:t} kz'k+lIf kfng

k]zfnfO{ ;Ddfghgs agfO{ cfo tyf /f]huf/L ;[hgf, vfB tyf kf]if0f ;'/Iff / cfly{s ?kdfGt/0fdf kz'k+lIf

kfng If]qsf] of]ubfg ug{ of] of]hgf s]lGb|t x'g]5 . o; lhNnfnfO{ d'ntM b'w tyf df;' / oL kbfy{df

cfwf/Lt pTkfbg, ljlqm / ljt/0fdf qmdzM cfTdlge{/ / bL3{sfndf lgof{ts lhNnfsf] ?kdf ljsf; ug'{

ckl/xfo{tf / ;+efAotf /x]sf] klg 5 .

$=@ jt{dfg l:ylt

o; lhNnfdf ;fgf kz'kfng kmd{x? a9\bf] qmddf /x]sf 5g\ . To:t} 7'nf kmd{ sd ljsf; ePsf]n] ltgsf]

ljsf;df hf]8 lbg' kg]{ b]lvPsf] 5 . eljZodf df;', b'w cflbdf cfTdlge{/ lHfNnf agfO{ /fVg] ;+efjgf klg

/x]sf] 5 . h;sf nflu o'jfnfO{ cfsif{0f s;/L ug]{, ;'emfj M kz'kfngnfO{ Aoj;flos/0f / oflGqLsLs/0f

ul/ kz'hGo :j:y pTkfbg Pj+ h}ljs ;'/Iff / dfgj ;'/Iffdf ;d]t Wofg lbO{ ks]6 If]qx?sf] ljsf; ul/ b'w

Pj+ df;'df cfTdlge{/ aGg]tkm{ ;+efjgf o'Qm 9+un] cufl9 a9\g h?/L b]lvPsf] 5 .

$=# ;jn kIf, sdhf]/ kIf, cj;/ / r'gf}lt

;jn kIf

kz'k+lIfsf] pTkfbgdf :yfgLo

ahf/sf] pknAwtfdf a[l4 ePsf]

kz' k|fljlws hgzlQmsf] pknAwtf

a9\bf] qmddf /x]sf]

kz'kfngdf lghLIf]qsf] a9\bf]

;+nUgtfsf] cj:yf /x]sf]

kz' If]qdf ;xsf/Ls/0f Pj+

;xof]uL ;+:yfsf] lbgfg'lbg a9]sf]

kxfl8 ef}uf]lns cj:yfn] 8fn] 3fF;

tyf e"O{ 3fF; v]lt ul/ 3fF;df

cfwf/Lt kz'kfngnfO{ k|f]T;fxg

ldn]sf]

gZn ;'wf/sf] nflu s[lqd uef{wfg

sfo{qmd tyf b'wfn' ufO{sf] a+z

cj;/

lghL If]qdf ;d]t+ kz' k|fljlws pTkfbg

ePsf

kz'k+lIfhGo pTkfbg tyf pTkfbsTj a[l4

ul/ df;' Pj+ b'wdf cfTdlge{/tfdf 6]jf

k'/\ofpg ;lsg]

:yfgLo lgsfon] o; If]qnfO{ k|fyldstf lbg

z'?

kz'hGo pBf]usf] :yfkgf tyf lj:tf/ ug{

;lsg]

;/sf/sf] C0f gLltsf sf/0f hgtfnfO{

C0fsf] cj;/ a[l4 ePsf]

ko{6gd'lv kz'k+lzIf ljsf;sf] k|r'/ ;+efjgf

ePsf]

kz' k+lIfsf kmd{ ljsf; / 7"nf kmd{df

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

27

;'wf/ sfo{qmd ;+rfng ePsf]

sf:sLsf] dflyNnf] pRr kxfl8

If]qdf Aofks r/g If]q /x]sf]

kz'hGo ;xsf/L ;+:yfx?sf] ;+Vofdf

a[l4

kz'hGo kbfy{x?sf] pkef]udf a[l4

oflGqLlss/0fsf] k|;:t ;+efjgf ePsf]

lghL If]qdf kz':jf:Yo k|fljlws k9fpg]

;+:yf vf]Ng'

kz' ljdfsf] Aoj:yf

sdhf]/ kIf

kz' k+lIf k|fljlws hgzlQm l;ldt

?kdf /x]sf]

kz'k+lIf kfng If]qdf ;/sf/L If]qsf]

Go"g nufgLsf] cj:yf /x]sf]

:ki6 P]g tyf gLltsf] cefj /

ePsf] sfg"gsf] klg sfof{Gjog

k|efjsf/L gx'g'

pTkfbgsf] nfut a9\bf] /x]sf]

;dfh4f/f kz'kfng k]zfnfO{

;Ddflgt gdflgg'

:ki6 e"pkof]u gLlt gx'Fbf :yflkt

kmd{ lj:yflkt x'g] cj:yf cfpg'

pGgt 3fF;sf ljpm ljhgsf] >f]t

s]Gb|sf] cefj

r'gf}lt

jftfj/0fLo kl/jt{gnfO{ /f]ls jf cg's'ng

x'g] ul/ kz'k+lIf kfng ug]{

o'jfju{sf] ljb]z knfognfO{ /f]ls kz'kfng

sfo{df nufpg'

kz'k+lIfsf ;+qmds /f]ux?sf] lgoGq0f ug]{

o'jfnfO{ kz'kfngdf nufpg]

kof{Kt df;' pTkfbg ug{ g;Sbf g]kfnL d'b|f

ljb]lzg'

cfoft a[l4, cfTdlge{/tf x'g]

$=$ bL3{sflng ;f]r

kz'kfng Aoj;fonfO{ Aoj;flos/0f, cfw'lgsLs/0f, oflGqls/0f / k|ljlwo'Qm agfO{ kz'hGo pTkfbgdf pNn]Vo

?kdf cfTdlge{/tftkm{ pGd'v lHfNnf ePsf] x'g]5 .

$=% p4]Zo

pGgt gZn Pa+ pGgt k|lawLsf] k|of]u ul/ Aoj;flos kz'kfng dfkm{t lhNnfjf;Lsf] lhjg:t/df ;'wf/

Nofpg] .

$=^ glthf, ;"rs, nIf, k'i6\ofO{sf] >f]t, dfGotf / hf]lvd sd ug]{ tl/sf

;f/f+z ;'rs k'i6\ofOsf] >f]t hf]lvd hf]lvd sd

ug]{ pkfo

!= ;DjGwL

If]q

p4]Zo M pGgt

gZn Pa+ pGgt

k|lawLsf] k|of]u

ul/ Aoj;flos

;"rssf] ljj/0f xfnsf]

l:ylt

nIo

pg pTkfbg *=@ (=!

df;' pTkfbg &*@@ !!^

&&

b'w pTkfbg ^^%% (%$

–lhlj;sf] ;'rgf zfvf

–kz';]jf sfo{fnosf]

jflif{s k|ltj]bg

;/f]sf/jfnf

jLr

;fem]bf/L /

;xsfo{

ePdf

;fem]bf/L /

;xsfo{nfO{

a9fjf lbg

;lsg]5 .

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

28

kz'kfng dfkm{t

lhNnfjf;Lsf]

lhjg:t/df

;'wf/ Nofpg] .

) %(

c08f pTkfbg @!^!

#

#)$

$%

glthf ! M

kz'x?sf] gZn

;'wf/ u/L

pGgt / :j:Yo

kz'x?sf]

;+Vofdf j[l4

ePsf] x'g]5 .

;"rssf] ljj/0f xfnsf]

l:ylt

nIo

s[ltd uef{wfg

-ufO{, e};L tyf

afv|f_ ;+Vof

!%$!

$

@)#$

)

pGgt ufO{

;+Vof

!$*

%%

!*&$

%

pGgt e};L

;+Vof

#()

*#

$#*%

)

pGgt afv|f

;+Vof

!$&

)%

@))(

)

pGgt e]8f

;+Vof

#((& %!!%

pGgt

aFu'/⁄;'Fu'/

;+Vof

*!#$ !$#)

%

pGgt s'v'/f

;+Vof

!@^%

^^(

!#(!$

!

–lhlj;sf] ;'rgf zfvf

–kz';]jf sfo{fnosf]

jflif{s k|ltj]bg

;/f]sf/jfnf

jLr

;fem]bf/L /

;xsfo{

ePdf

;fem]bf/L /

;xsfo{nfO{

a9fjf lbg

;lsg]5 .

glthf @ M

3fF;, bfgf,

cg'bfg Pj+

;fdfuL sf]

pknAwtf eO{

kz'hGo

pTkfbg /

pTkfbsTjdf

j[l4 ePsf] x'g]5

.

;"rssf] ljj/0f xfnsf]

l:ylt

nIo

kz' r/g If]q x]= @%#^

^

@%#^^

8fn] 3fF;sf] If]q

c08f pTkfbg @!^!

#

#)$$

%

pg pTkfbg *=@ (=!

df;' pTkfbg &*@@ !!^&&

b'w pTkfbg ^^%%

)

(%$%

(

c08f pTkfbg @!^!

#

#)$$

%

–lhlj;sf] ;'rgf zfvf

–kz';]jf sfo{fnosf]

jflif{s k|ltj]bg

;/f]sf/jfnf

jLr

;fem]bf/L /

;xsfo{

ePdf

;fem]bf/L /

;xsfo{nfO{

a9fjf lbg

;lsg]5 .

glthf #M

;+nUg ls;fg,

;+3 ;+:yfsf]

Ifdtf ljsf;

;"rssf] ljj/0f xfnsf]

l:ylt

nIo

ls;fg ;d'x ;+Vof !)# !#%

–lhlj;sf] ;'rgf zfvf

–kz';]jf sfo{fnosf]

jflif{s k|ltj]bg

;/f]sf/jfnf

jLr

;fem]bf/L /

;xsfo{

;fem]bf/L /

;xsfo{nfO{

a9fjf lbg

;lsg]5 .

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

29

Pj+ kz'hGo

a:t'sf]

ahf/Ls/0fdf

ljsf; ePsf]

x'g]5 .

kz' If]q;+u cfa4

;xsf/L ;+Vof

@^ #^

kz' If]qdf sfd

ug]{ u};;

( !)

Aoa;flos kz'

k|a4{g tflnd

k|fkt s[ifs ;+Vof

!)) !%)

d'No >[vnf tyf

ahf/Ls/0f tflnd

k|fTt s[ifs ;+Vof

%) !!)

lhNnf :t/df

cu'jf s[ifs

tflnd k|fKt s[ifs

;+Vof

$#) %%)

# dlxg] u|f=k=:jf=

sfo{stf{ tflnd

k|fKt ;+Vof

!))

hgf

!%)

hgf

u|f=k=:jf= sfo{stf{

;+Vof

** !!)

b'Ub ;+sng s]Gb| #& $@

v;L Pj+ /fFuf

ahf/ s]Gb| ;+Vof

# $

ePdf

glthf g+ $

ljif]z kz' ks]6

If]qdf lj;tf/

eO kz' kfng

If]qsf]

Aoa;foLs/0fdf

a[l2 ePsf] x'g]5

.

;"rssf] ljj/0f xfnsf]

l:ylt

nIo

e};L ks]6 If]q !( @!

e};Lsf] kmfd{ ;+Vof !!# !^)

ufO{ ks]6 If]q !% !&

ufO{sf] kmfd{ ;+Vof *# !!%

afv|f ks]6 If]q !( @%

afv|fsf] kmfd{ ;+Vof && *(

e]+8f ks]6 If]q % %

–lhlj;sf] ;'rgf zfvf

–kz';]jf sfo{fnosf]

jflif{s k|ltj]bg

;/f]sf/jfnf

jLr

;fem]bf/L /

;xsfo{

ePdf

;fem]bf/L /

;xsfo{nfO{

a9fjf lbg

;lsg]5 .

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

30

e]8fsf] kmfd{ ;+Vof !% !&

a+u'/ ks]6 If]q @ #

a+u'/sf] kmfd{ ;+Vof #^ $*

$=& gLlt tyf /0fgLlt

kz'hGo pTkfbgsf] nfut d"No 36fpg 3fF; ljsf; tyf gZn ;'wf/ sfo{qmd k|fyldstf;fy nlug]5

.

s[ifsx?df ;Lk x:tfGt/0f4f/f cfw'lgs kz'kfng k4ltsf] ljsf; ub}{ n}hfg] gLlt lnOg]5 .

kz'hGo kbfy{sf] jhf/Ls/0f tyf pTkfbg ljljlws/0f sfo{qmd ;+rfng ul/g]5 .

kz'kfng If]qsf] ljsf;df s[ifs ;d'x, ;ldlt, ;xsf/L, u}x| ;xsf/L ;+:yf / :yfgLo lgsfox?;+u

;fem]bf/L ul/g]5 .

blnt, hghflt, dlxnf tyf ljkGg ju{df ljz]if k|fyldstfsf ;fy sfo{qmd n}hfg] gLlt lnOg]5 .

lhNnfnfO{ b'Uw tyf b'UwhGo kbfy{df cfTdlge{/ agfpg 8]l/ ks]6 sfo{qmdnfO{ k|fyldstfsf ;fy

cufl8 a9fOg] 5 .

kz'wgsf] Iflt Go"lgs/0fsf nflu /f]u lgoGq0f vf]k sfo{qmd tyf kz':jf:Yo lzlj/ ;+rfngdf hf]8

lbOg]5 .

u'0f:t/Lo kz'hGo pTkfbgsf] nflu :j:Yj / Aojl:yt kz'kfngnfO{ k|f]t;flxt ub}{ nlug]5 .

$=* glthf k|fKt ug]{ sfo{qmd tyf ah]6

-?= xhf/df_

qm=

;+=

sfo{qmd tyf

lqmofsnfkx?

kl/

df0f

ah]6 =

)&@⁄&# ah]6

)&#⁄&$

ah]6

)&$⁄&% ah]6

)&%⁄&^ ah]6

)&^⁄&& hDdf

ah]6

k|yld

stf s|d

glthf !=

kz' :jf:Yo

sfo{qmd

2400 2075 5075 5105 3400 18055

10

kz' g:n ;'wf/

sfo{qmd

1455 1460 1535 1670 1690 7810

8

s[lqd uef{wfg

sfo{qmd

600 600 600 650 700 3150

9

glthf @=

kz' pTkfbg, 2500 23000 23500 24500 25000 98500 1

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

31

k|zf]wg / cfxf/f

sfo{qmd

glthf #=

tfnLd uf]li7

;+rfng tyf s[ifs

e|d0f -k6s_

500 1650 2650 2700 2750 10250

3

;"rgf k|;f/ /

k|sfzg

300 300 300 300 300 1500

6

kz' jhf/ k|j4{g

sfo{qmd

615 657 764 850 840 3726 7

Joj;flostf k|j4{g 1200 1250 1250 1250 1250 6200 5

cg'udg Pj+

d"Nofsg

200 200 200 200 200 1000

4

Glthf $=

ks]6 Kofs]h

lj:tf/ tyf k|a4{g

sfo{qmd

4350 4700 5000 5560 6045 25655

1

kz' kmd{ k|jw{g

sfo{qmd

2500 23000 24300 24500 25500 99800 2

hDdf 16620 58892 65174 67285 67675 275646

$=( lhDd]jf/L jfF8kmf8 tflnsf M

qm=

;+=

sfo{qmd tyf lqmofsnfkx? ;Fof]hgstf{ sfof{Gjogstf{ ;xof]uL ;fdm]bf/L jf

;xsfo{ ug]{

lgsfo

glthf !=

kz' :jf:Yo sfo{qmd lh=k=;]=sf= lh=k=;]=sf= k|O{e]6 kf/fe]6x? lh=lj=;=, u};;

kz' k|hgg sfo{qmd lh=k=;]=sf= lh=k=;]=sf= x]km/ O{G6/g]zn,

Pu|f]e]6

lh=lj=;=, lghL

;+:yf

s[lqd uef{wfg sfo{qmd lh=k=;]=sf= lh=k=;]=sf= P=Pr=6L=l;=P;= lh=lj=;=, u};;

glthf @=

kz' pTkfbg Pj+ k|zf]wg

sfo{qmd

lh=k=;]=sf= lh=k=;]=sf= P=Pr=6L=l;=P;= lh=lj=;=, u};;

kz' cfxf/f sfo{qmd

glthf #=

tfnLd uf]li7 ;+rfng lh=k=;]=sf= lh=k=;]=sf= P=Pr=6L=l;=P;= lh=lj=;=, u};;

;"rgf k|;f/ / k|sfzg lh=k=;]=sf= lh=k=;]=sf= P=Pr=6L=l;=P;= lh=lj=;=, u};;

kz' jhf/ k|j4{g sfo{qmd lh=k=;]=sf= lh=k=;]=sf= P=Pr=6L=l;=P;= lh=lj=;=, u};;

Joj;flostf k|j4{g lh=k=;]=sf= lh=k=;]=sf= P=Pr=6L=l;=P;= lh=lj=;=, u};;

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

32

cg'udg Pj+ d"Nofsg lh=k=;]=sf= lh=k=;]=sf= P=Pr=6L=l;=P;= lh=lj=;=, u};;

glthf $=

ks]6 Kofs]h sfo{qmd lh=k=;]=sf= lh=k=;]=sf= P=Pr=6L=l;=P;= lh=lj=;=, u};;

kz' kmd{ k|jw{g sfo{qmd lh=k=;]=sf= lh=k=;]=sf= P=Pr=6L=l;=P;= lh=lj=;=, u};;

$=!) cg'udg tyf d"Nof+sg

qm=

:f+=

sfo{qmd tyf lqmofsnfkx? cg'udg ug]{

lgsfo

k|ltj]bg ug]{ ;do cg'udg ug]{ ljlw k|ltj]bg k]z

ug'{kg]{ lgsfo

glthf !=

kz' :jf:Yo sfo{qmd lh=k=;]=sf=,

lh=lj=;=

dfl;s ,

rf}dfl;s, jflif{s

lg/LIf0f,

k|ltj]bg cWoog

If]=k=;]=lg=/k=;]=

lj= /lh=lj=;=

kz' k|hgg sfo{qmd lh=k=;]=sf=,

lh=lj=;=

dfl;s ,

rf}dfl;s, jflif{s

lg/LIf0f,

k|ltj]bg cWoog

If]=k=;]=lg=/k=;]=

lj= /lh=lj=;=

s[lqd uef{wfg sfo{qmd lh=k=;]=sf=,

lh=lj=;=

dfl;s ,

rf}dfl;s, jflif{s

lg/LIf0f,

k|ltj]bg cWoog

If]=k=;]=lg=/k=;]=

lj= /lh=lj=;=

glthf @=

kz' pTkfbg Pj+ k|zf]wg

sfo{qmd

lh=k=;]=sf=,

lh=lj=;=

dfl;s ,

rf}dfl;s, jflif{s

lg/LIf0f,

k|ltj]bg cWoog

If]=k=;]=lg=/k=;]=

lj= /lh=lj=;=

kz' cfxf/f sfo{qmd lh=k=;]=sf=,

lh=lj=;=

dfl;s ,

rf}dfl;s, jflif{s

lg/LIf0f,

k|ltj]bg cWoog

If]=k=;]=lg=/k=;]=

lj= /lh=lj=;=

glthf #=

tfnLd uf]li7 ;+rfng lh=k=;]=sf=,

lh=lj=;=

dfl;s ,

rf}dfl;s, jflif{s

lg/LIf0f,

k|ltj]bg cWoog

If]=k=;]=lg=/k=;]=

lj= /lh=lj=;=

;"rgf k|;f/ / k|sfzg lh=k=;]=sf=,

lh=lj=;=

dfl;s ,

rf}dfl;s, jflif{s

lg/LIf0f,

k|ltj]bg cWoog

If]=k=;]=lg=/k=;]=

lj= /lh=lj=;=

kz' jhf/ k|j4{g sfo{qmd lh=k=;]=sf=,

lh=lj=;=

dfl;s ,

rf}dfl;s, jflif{s

lg/LIf0f,

k|ltj]bg cWoog

If]=k=;]=lg=/k=;]=

lj= /lh=lj=;=

Joj;flostf k|j4{g lh=k=;]=sf=,

lh=lj=;=

dfl;s ,

rf}dfl;s, jflif{s

lg/LIf0f,

k|ltj]bg cWoog

If]=k=;]=lg=/k=;]=

lj= /lh=lj=;=

glthf $=

ks]6 Kofs]h sfo{qmd lh=k=;]=sf=,

lh=lj=;=

dfl;s ,

rf}dfl;s, jflif{s

lg/LIf0f,

k|ltj]bg cWoog

If]=k=;]=lg=/k=;]=

lj= /lh=lj=;=

kz' kmd{ k|jw{g sfo{qmd lh=k=;]=sf=,

lh=lj=;=

dfl;s ,

rf}dfl;s, jflif{s

lg/LIf0f,

k|ltj]bg cWoog

If]=k=;]=lg=/k=;]=

lj= /lh=lj=;=

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

33

kl/R5]b %

l;+rfO{ ljsf;

%=! e'ldsf

xfd|f] b]zsf] s'n If]qkmndWo] sl/j @^ nfv $! xhf/ x]S6/ s[lifof]Uo hldg ePsf], h;df ef}uf]lns ljs6tf

Pj+ hldgsf] cjl:yltsf sf/0f sl/j !& nfv ^^ xh/df x]S6/df dfq l;+rfO{ ;'ljwf k'/\ofpg ;lsg]

dflgPsf] 5 . t/ xfn !@ nfv %) x]S6/df dfq l;+rfO{ ;'ljwf k'u]sf], h;df klg afx|}df; l;+rfO{ ;'ljwf

k'u]sf] hldg w]/} sd /x]sf] 5 . l;+rfO{ If]qsf] ljsf; / lj:t/sf] If]qdf k/fk"j{sfnb]lv ls;fg cfkm}n] /

vf;ul/ of]hgfa4 ljsf;sf] yfngL kl5 ;/sf/n] klg nufgL ub}{ cfPsf] 5 .

o; lhNnfdf klg ufpF ufpFdf l;+rfO{ s'nfx?, gx/x?sf] k|f?k aGb} cfPsf] klg kfOG5 . lhNnfdf klg

:yfgLo :jfoQ zf;g P]g cfP kl5 of]hgfa4 ?kdf :yfgLo lgsfox?n] klg l;+rfO{ If]qsf] ljsf;df nufgL

ub}{ cfPsf] 5g\ . :yfgLo:t/df pknAw gbLgfnf, e"ldut Pj+ jiff{tsf] kfgL ;+sng ug]{ u/L ;fgf, demf}nf

tyf 7'nf l;+rfO{ ;+/rgfx? lgdf{0f ul/Psf 5g\ . h;af6 s[lifsf] ljsf;df ;d]t pNn]Vo 6]jf k'usf] 5 .

%=@ jt{dfg l:ylt

o; lhNnfdf sl/j !@!*@ x]S6/ If]qkmn s[lif e"lddf l;+rfO{ ;'ljwf k'u]sf] 5, / kl5Nnf] tLg jif{df %% j6f

s'nfx?sf] dd{t ;+ef/ ePsf] b]lvG5 . gu/kfnLsf If]qdf ePsf gx/ Pj+ s'nfx?sf] pkof]u sd x'b} uPsf],

v]ltof]Uo hldgx? 3/ 38]/L k|of]hgsf nflu k|of]u ePsf] 5 . t/ ufpF ufpFdf df};ld l;+rfO{ ug]{ s'nfx?

eP klg e/kbf{ / 7'nf s'nfx? aGgdf sd k|fyldstf kb}{ cfPsf] b]lvG5 .

qm=;+= ljj/0f )^*.)^( )&).&!

! s'n cfjflb dWo] l;+rfO{ ;'ljwf k'u]sf] If]q -x]=_ !!(&) !@!*@

@ 7'nf s'nfx?sf] dd{t ;+ef/ ;+Vof %) %%

t;y{, cj 7'nf l;+rfO{ cfo]fhgfsf] ljsf;, zx/L If]qsf s'nf Pj+ gx/sf] s] cj:yf x'g] eGg] lgSof}{n ul/

pkof]lutf a9fpg] s'/fdf Wofg lbg' kb{5 . To;} ul/ yf]kf l;+rfO{, ;fgf l;+rfO{, lnkm\6 l;+rfO{ h:tfM

j}slNks pkfox?sf] ;d]t ljsf; ul/ l;+rfO{ ;'ljwf ljsf; / lj:tf/ ub}{ lhNnfsf] s[lif Pj+ ;du| If]qsf]

ljsf;df 6]jf k'/\ofpg' kg]{ h?/L b]lvPsf] 5 . s[lifof]Uo e"lddf afx|} dlxgf l;+rfO{ ;'ljwf k'/\ofO{ pTkfbg

tyf pTkfbsTj a[l4 ug]{ / lhNnfdf pknAw hn>f]tsf] ;d'lrt pkof]u u/L l;+rfO{ If]qsf] ax'p4]lZoo tyf

lbuf] ljsf;4f/f s[lifIf]qsf] ljsf;df 6]jf k'/ofpg] sfo{ cj pRr k|fyldstfdf kg'{ l9nf ug'{ x'b}g .

%=# ;jn kIf, sdhf]/ kIf, cj;/ / r'gf}lt

;jnkIf

hn>f]tsf] k|r'/tf /x]sf]n] l;+rfO{

lj:tf/ ePsf]

k|;:t v]ltof]Uo hldg /x]sf]

jiff{tsf] kfgLsf] lgsf; ;xh

cj;/x?

tfntn}of, vf]nf ;+/If0f

hn>f]tsf] kof{Kt ePsf]n] l;+rfO{ ug{

;lsg]

s[lifdf Aoj;flosLs/0f u/]/ /f]huf/L /

cfo cfh{gdf a[l4 ug{ ;lsg]

glbx?sf] lgoGq0f ePdf hldgsf] jl9

pkof]u ug{ ;lsg]

sdhf]/ kIf

hn>f]tsf] Aofks pkof]u ug{

g;lsPsf]

lhNnf el/ afx} dlxgf l;+rfO{

;'ljwf gePsf]

r'gf}lt

lHfNnfe/ e/kbf]{ l;+rfO{ ;'ljwf k'/\ofpg]

jftfj/l0fo k|b'if0f 36fpg]

kfgLsf >f]tx?sf] ;+/If0f ug]{

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

34

hnpTkGGf k|sf]k lgoGq0fsf]

nflu ef}uf]lns ljs6tf sfod}

/xg'

kof{Kt jh]6 gx''g', ;dodf

lgsf;f gx'g'

l;+lrt e"lddf ltj| zx/Ls/0f x'g'

l;+lrt If]qdf klg afx|}df; v]lt

gx'g'

%=$ bL3{sflng ;f]r

sf:sL lhNnfdf ljBdfg hn>f]tsf] k|efjsf/L pkof]u u/L l;rfOof]Uo hdLgdf jif}{ e/L l;rfO{ ;]jf lj:tf/

ePsf] x'g]5 .

%=% p4]Zo

l;+rfO{sf] lj:tf/jf6 s[lifsf] Joj;foLs/0fdf 6]jf k'/\ofO{ s[lif pTkfbg / pTkfbgTjsf j[l4 u/L hgtfsf]

lhjg:t/ dflYf p7fpg] .

%=^ glthf, ;"rs, nIf, k'i6\ofO{sf] >f]t, dfGotf / hf]lvd sd ug]{ tl/sf

;f/f+z ;'rs k'i6\ofOsf] >f]t hf]lvd hf]lvd sd

ug]{ pkfo

!= ;DjGwL

If]q

p4]Zo M

l;+rfO{sf]

lj:tf/jf6

s[lifsf]

Joj;foLs/0fdf

6]jf k'/\ofO{ s[lif

pTkfbg /

pTkfbgTjsf

j[l4 u/L

hgtfsf]

lhjg:t/ dflYf

p7fpg] .

;"rssf] ljj/0f xfnsf]

l:ylt

nIo

jfx} dlxgf l;+rfO{

;'ljwf

!@@$

(

!#@

))

df};dL l;+lrt

If]=km= -x]=_

!$&!

^

!$(

$!

–lhlj;sf] ;'rgf zfvf

–l;+rfO{ l8lehg

sfo{fnosf] jflif{s

k|ltj]bg

;/f]sf/jfnf

jLr

;fem]bf/L /

;xsfo{

ePdf

;fem]bf/L /

;xsfo{nfO{

a9fjf lbg

;lsg]5 .

glthf !M

l;+lrt hUufsf]

If]qkmn lj:tf/

ePsf] x'g]5 .

;"rssf] ljj/0f xfnsf]

l:ylt

nIo

l;+lrt If]qkmn-x]=_ @^&%

&

@^(

))

–lhlj;sf] ;'rgf zfvf

–l;+rfO{ l8lehg

sfo{fnosf] jflif{s

k|ltj]bg

;/f]sf/jfnf

jLr

;fem]bf/L /

;xsfo{

ePdf

;fem]bf/L /

;xsfo{nfO{

a9fjf lbg

;lsg]5 .

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

35

jfx} dlxgf l;+rfO{

;'ljwf

!@@$

(

!#@

))

df};dL l;+lrt

If]=km= -x]=_

!$&!

^

!$(

$!

glthf @ M ;"rssf] ljj/0f xfnsf]

l:ylt

nIo

l;+rfO{ s'nf dd{t

;+Vof

!@@$

(

!#@

))

gofF l;+rfO{ s'nf

gx/ ;+Vof

@% %)

yf]kf Pj+ ;fgf

l;+rfO{

!#) @#)

–lhlj;sf] ;'rgf zfvf

–l;+rfO{ l8lehg

sfo{fnosf] jflif{s

k|ltj]bg

;/f]sf/jfnf

jLr

;fem]bf/L /

;xsfo{

ePdf

;fem]bf/L /

;xsfo{nfO{

a9fjf lbg

;lsg]5 .

%=& gLlt tyf /0fgLlt

hg;xeflutfd'Nfs l;+rfO{ of]hgfx?sf] ljsf; ul/g]5 .

kfgLsf] >f]tsf] sld Pj+ kmnkm'n, t/sf/L h:tf gub] jfnLx?sf] k|r'/ ;+efjgfo'Qm :yfgx?df kfOk,

kf]v/L, l:k|+sn h:tf l;+rfO{ k|ljlwsf] lj:tf/ ul/g]5 .

l;+rfO{ ;'ljwf ePsf] If]qnfO{ l;+lrt If]q 3f]if0f u/L u}x|s[lif k|of]hgsf nflu lg?T;flxt ul/g]5 .

l;+rfO{ k|0ffnLsf] bLuf] ;+rfng / Aoj:yfkgsf] nflu hn pkef]Qmf ;ldlt nfO{ cfTdlge{/ agfpg

clgafo{ ?kdf ;]jfz'Ns p7fpg] Pj+ ;]jfz'Ns lt/]kl5 dfq dfnkf]t b:t'/ p7fpg] k|efjsf/L Aoj:yf

ldnfpg :yfgLo lgsfo / dfnkf]t sfof{nojLr ;dGjo lj:tf/ ul/g]5 .

bLuf] hn Aoj:yfkgsf nflu hn pkef]Qmf ;d'xsf] ;+:yfut Ifdtf clea[l4 ul/g]5 .

%=* glthf k|fKt ug]{ sfo{qmd tyf ah]6

-?= xhf/df_

qm=;= sfo{qmd tyf

lqmofsnfkx?

kl/df0f ah]6 =

)&@⁄&# ah]6

)&#⁄&$

ah]6

)&$⁄&% ah]6

)&%⁄&^ ah]6

)&^⁄&& hDdf

ah]6

k|yldstf

s|d

glthf !=

l;+rfO{ s'nf dd{t

;+Vof

100 5500 36400 46540 57500 57600 203640 1

gofF l;+rfO{ s'nf

gx/ ;+Vof

50 45000 247500 259650 257650 357850 1167700 4

yf]kf Pj+ ;fgf

l;+rfO{ of]hgf

200 2500 14500 15350 15630 15240 63420 2

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

36

kf]v/L lgdf{0f

;+Vof 60 1500 8150 11600 11550 11650 44510 3

hDdf 54500 306550 333140 342330 442340 1479270

%=( lhDd]jf/L jfF8kmf8 tflnsf M

qm=

;+=

sfo{qmd tyf lqmofsnfkx? ;Fof]hgstf{ sfof{Gjogstf{ ;xof]uL ;fdm]bf/L jf

;xsfo{ ug]{

lgsfo

glthf !=

l;+rfO{ s'nf dd{t ;+Vof

lh=lj=;=, g=kf=,

uf=lj=;=

lhNNff l;+rfO{

l8lehg Pj+

lh=s[=lj=sf=

pkef]Qmf,

gful/s

;dfh

u};;, lghL

If]q, ;d'bfo

gofF l;+rfO{ s'nf gx/ ;+Vof

lh=lj=;=, g=kf=,

uf=lj=;=

lhNNff l;+rfO{

l8lehg Pj+

lh=s[=lj=sf=

pkef]Qmf,

gful/s

;dfh

u};;, lghL

If]q, ;d'bfo

yf]kf Pj+ ;fgf l;+rfO{

lh=lj=;=, g=kf=,

uf=lj=;=

lhNNff l;+rfO{

l8lehg Pj+

lh=s[=lj=sf=

pkef]Qmf,

gful/s

;dfh

u};;, lghL

If]q, ;d'bfo

%=!) cg'udg tyf d"Nof+sg

qm=

:f+=

sfo{qmd tyf lqmofsnfkx? cg'udg ug]{

lgsfo

k|ltj]bg ug]{

;do

cg'udg ug]{

ljlw

k|ltj]bg k]z

ug'{kg]{ lgsfo

glthf !=

l;+rfO{ s'nf dd{t ;+Vof

lhlj;, lhNNff

l;+rfO{

l8lehg Pj+

lh=s[=lj=sf=

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;=, tfn's

ljefu, :yfgLo

lgsfo

gofF l;+rfO{ s'nf gx/ ;+Vof

lhlj;, lhNNff

l;+rfO{

l8lehg Pj+

lh=s[=lj=sf=

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;=, tfn's

ljefu, :yfgLo

lgsfo

yf]kf Pj+ ;fgf l;+rfO{

lhlj;, lhNNff

l;+rfO{

l8lehg Pj+

lh=s[=lj=sf=

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;=, tfn's

ljefu, :yfgLo

lgsfo

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

37

kl/R5]b ^

ko{6g tyf ;+:s[lt ljsf;

^=! e'ldsf

g]kfnsf] gofF ko{6g gLlt, ko{6g jf]8{, cfly{s s'6gLlt / oxFfsf] cg'kd k|fs[lts Pj+ ;f+s[lts ;+kbfsf sf/0f

g]kfn ljZj ko{6gsf] Ps cfsif{s :yn aGb} u/]sf] 5 . e"agf]6sf sf/0f l;lh{t ljZjs} cl4lto k|fs[lts

tyf h}ljs ;+kbfx? / P]ltxfl;s, wfld{s, ;f+:s[lts ;+kbfx?s]f klxrfg, ;+/If0f / k|aw{gaf6 ko{6g If]qsf]

ljsf; / lj:tf/ u/L k|fKt k|ltkmnnfO{ Gofof]lrt tl/sfn] u|fld0ftx;Dd ko{6g If]qsf] ljljlws/0f, ljsf; /

lj:tf/ ug]{ k|of; eO{ cfPsf] klg 5 .

gofF ko{6lso :yn / pkhx?sf] klxrfg tyf k"jf{wf/x?sf] ljsf; u/L ko{6g If]qdf o; lhNnfnfO{ yk

cfsif{s :ynsf] ?kdf g]kfnd} :yfkLt u/fpg] ;+efjgf ;d]t /x]sf] 5, / o; of]hgfn] To; tkm{ s]lGb|t

ug]{tkm{ th'{df ug]{ hdsf]{ u/]sf] 5 .

^=@ jt{dfg l:ylt

ko{6g If]qnfO{ o; lhNnfdf cem ltj|t/ ljsf; / lj:tf/ u/L lHfNnfafl;x?sf] hLjg:t/ ;'wf/, /f]huf/L

l;h{gf, ko{6g If]qsf] nfe u|fld0f hgtf ;d]tdf k'/ofO{ lhNnfsf] ;d[l4sf] d'n cfwf/sf ?kdf :yfkLt ug'

ckl/xfo{ ag]sf] 5 .

ko{6g k"jf{wf/, ko{6g k|jw{g / ko{6lso ultljlwx?sf] ljljlws/0f tyf lj:tf/ ug]{ gLlt lnOP cg'?kdf o;

lhNnfdf ko{6g k"jf{wf/ / o;sf] ljsf; ePsf] klg 5 . ko{6lso d]nf, pT;j, cflbaf6 cfGtl/s ko{6g

k|jw{g, ko{6gnfO{ u|fld0ftx;Dd k'/\ofpg xf]d:6]sf] k|jw{g, ;r]tgfd'ns tfnLd h:tf sfo{c? klg eO{

cfPsf] 5 .

lHfNnfsf] ko{6lso ;+efjgfx?nfO{ phfu/ ug{, ;Gt'lnt ?kdf ko{6lso ;Dkbfx?sf] klxrfg, ljsf; / k|jw{g

ug{ kl5Nnf k|of; ;fem]bf/Lo'Qm Pj+ ;femf k|of;sf ?Kfdf klg cufl9 a9fOPsf] b]lvG5 . ko{6snfO{ :j:y

dgf]/Ghg lbg xf]6nx?sf] klg ljsf; / lj:tf/ eO{ cfPsf] 5 .

;du|df, ko{6ssf] ;+Vof a[l4, ko{6ssf] j;fO{ cjlw a9fpg], ko{6ssf] vr{ a9fpg], u'0f:t/Lo ko{6s

leqfpg], cfGt/Ls ko{6g k|jw{g ug]{, /f]huf/L a[l4, ko{6g h:t} s]jnsf/ cflbsf] ljsf; ug{ lghL, ;/sf/L,

u}/;/sf/L ;fem]bf/L ljsf; ug]{, xf]d:6] Pj+ 6\]ls+u ?6sf] ljsf; ul/ u|fld0f ko{6gsf] ljsf; ug]{, kof{ko{6g,

s[lif ko{6g, v]n ko{6g, :jf:Yo ko{6g, wfld{s ko{6g, ;fxl;s dgf]/Ghg ko{6g h:tf sfo{ dfkm{t ko{6gsf]

ljljlws/0f ug{ o; of]hgfn] Wofg lbg' kg]{ b]lvPsf] 5 .

^=# ;jn kIf, sdhf]/ kIf, cj;/ / r'gf}lt

;jnkIf

k|fs[lts, ;f+:s[lts, P]ltxfl;s >f]tx?sf]

k|r'/tf

ko{6gd'lv ;/sf/L gLlt / k|fyldstf

ko{6gsf] u'?of]hgf ag]sf]

ljljwtfjLrsf] Pstf

cfly{s cj:yfdf 6]jf k'/\ofPsf]

k|fs[lts ;'Gb/tf

cj;/

/f]huf/L a9fpg ;lsg]

hgtfsf] cfo:t/ psf:g ;lsg]

ljZj jGw'Tj a9fpg ;lsg]

;+:s[ltsf] k|jw{g ug{ ;lsg]

afXo ko{6s ;Fu} cfGt/Ls ko{6snfO{ k|f]T;fxg ug]{

sdhf]/ kIf

/fhg}lts cl:y/tf

aGb x8tfn e}/xg'

r'gf}lt

aGb, x8tfn x'g] k|j[lQnfO{ /f]Sg]

ko{6s lzIffsf] k|rf/ ug]{

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

38

ck"0f{ gLlt /x]sf]

bIf hgzlQmsf] sld / ePsf] hgzlQmsf]

knfog x'g'

ko{6g k|jw{gsf] sld

xjfO{ oftfoftsf] e/kbf]{kgf / kof{Kttf a9fpg]

ko{6g k"jf{wf/sf] ljsf; ug]{

;/f]sf/jfnf lgsfo lgliqmo x'g'

^=$ bL3{sflng ;f]r

sf:sL kf]v/f g]kfns} k|d'v ko{6lso /fhwfgLsf] ?kdf :yflkt ePsf] x'g]5 .

^=% p4]Zo

sf:sL lhNnfnfO{ ljZj dfglrqdf cfsif{s, /dl0fo, ;'/lIft Pj+ ;fxl;s ko{6lso uGtAo:ynsf] ?kdf ljsf; ub}{

;+VofTds / u'0ffTds ko{6gsf] ljsf; Pj+ k|jw{g u/L lhNNffaf;Lsf] cfo Pj+ /f]huf/L a9fpb} hgtfsf] hLjg:t/df

kl/jt{g ug]{ .

^=^ glthf, ;"rs, nIf, k'i6\ofO{sf] >f]t, dfGotf / hf]lvd sd ug]{ tl/sf

;f/f+z ;'rs k'i6\ofOsf] >f]t hf]lvd hf]lvd sd

ug]{ pkfo

!= ;DjGwL

If]q

p4]Zo M

sf:sL lhNnfnfO{

ljZj dfglrqdf

cfsif{s, /dl0fo,

;'/lIft Pj+

;fxl;s

ko{6lso

uGtAo:ynsf]

?kdf ljsf; ub}{

;+VofTds /

u'0ffTds

ko{6gsf] ljsf;

Pj+ k|jw{g u/L

lhNNffaf;Lsf]

cfo Pj+ /f]huf/L

a9fpb} hgtfsf]

hLjg:t/df

kl/jt{g ug]{ .

;"rssf] ljj/0f xfnsf]

l:ylt

nIo

ko{6gdf ;+nUg

/f]huf/L -hgf_ $())

!)())

ko{6s cfudg

;+Vof

$^!%

(*

*%)

)))

–lhlj;sf] ;'rgf zfvf

–ko{6g sfo{fnosf]

jflif{s k|ltj]bg

;/f]sf/jfnf

jLr

;fem]bf/L /

;xsfo{

ePdf

;fem]bf/L /

;xsfo{nfO{

a9fjf lbg

;lsg]5 .

glthf ! M

ko{6g If]qaf6

cfo /f]huf/L

j[lb u/L

;"rssf] ljj/0f xfnsf]

l:ylt

nIo

ko{6gdf ;+nUg $())

!)())

–lhlj;sf] ;'rgf zfvf

–ko{6g sfo{fnosf]

;/f]sf/jfnf

jLr

;fem]bf/L /

;fem]bf/L /

;xsfo{nfO{

a9fjf lbg

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

39

lhNnfjf;Lsf]

hLjg:t/ ;'wf/

x'g]5

/f]huf/L -hgf_

ko{6s cfudg

;+Vof

$^!%

(*

*%)

)))

ko{6g a|f08 tof/,

k|rf/ k|;f/

cleofg / dxf]T;j

@ $

ko{6gsf] j;fO{

cjlw-lbg_

@ #

jflif{s k|ltj]bg

;xsfo{

ePdf

;lsg]5 .

glthf @ M

ko{6sLo

k"jf{wf/sf]

pNn]Vo j[lb

ePsf] x'g]5 .

;"rssf] ljj/0f xfnsf]

l:ylt

nIo

cGt/fli6o If]qLo

ljdfg:yn

) !

kbdfu{ ;+Vof !* @!

aGhL hDkLË

:yn

! #

s]jnsf/ :yfg ) @

Sofgf]Ë :yn ! @

hLk km\noP/ !

af}4 uGtJo:yn ! @

Kof/fUnfO8LË

;+Vof

%# ^#

cN6fnfO6 , kfj/

UnfO8/

$ %

ko{6sLo

Osf]6'l/Hd kfs{

) %

lrl8ofvfgf ) !

ko{6s j;kfs{ ! !

dgf]/d :yn ) !

ko{6lso

;+u|xfno

! !

;f+:s[lts

;+u|xfno

$ ^

/s SnfO{DaLË ! #

ko{6g If]q, Eo"

6fj/

& !@

–lhlj;sf] ;'rgf zfvf

–ko{6g sfo{fnosf]

jflif{s k|ltj]bg

;/f]sf/jfnf

jLr

;fem]bf/L /

;xsfo{

ePdf

;fem]bf/L /

;xsfo{nfO{

a9fjf lbg

;lsg]5 .

glthf # M

u|fdL0f ko{6gsf]

ljsf; lj:tf/

ePsf] x'g]5 .

;"rssf] ljj/0f xfnsf]

l:ylt

nIo

xf]d :6] :yn !! #)

cfktsfnLg

ko{6s p4f/

) (

–lhlj;sf] ;'rgf zfvf

–ko{6g sfo{fnosf]

jflif{s k|ltj]bg

;/f]sf/jfnf

jLr

;fem]bf/L /

;xsfo{

ePdf

;fem]bf/L /

;xsfo{nfO{

a9fjf lbg

;lsg]5 .

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

40

;ldlt

lxdfn cf/f]x0f /

SofDk -ABC) @ @

ko{6g k|x/L rf}sL

:yfkgf

# %

u|fdL0f If]qdf

7'nf ko{6s xf]6n

a]8 ;FVof

!%) @&)

glthf $ M

tfnx?sf]

;F/If0f, ljsf;,

lj:tf/,

;f}Gbo{s/0f Pj+

hn>f]thGo

ko{6g ljsf;

;"rssf] ljj/0f xfnsf]

l:ylt

nIo

/\ofkm6LË :yn @ #

sfoflsË ) !

jf6/ kfs{

;Frfng

) !

tfnx?sf] ;F/If0f,

lj:tf/, ;Ldfs+g,

;f}Gbo{s/0f

) (

;ft tfnsf]

6«ofs

) !

jf6/ an ;Frfng ! @

jf6/ ;fO{SnLË ! @

tfn j/k/ km'6

6«ofs

) !

–lhlj;sf] ;'rgf zfvf

–ko{6g sfo{fnosf]

jflif{s k|ltj]bg

;/f]sf/jfnf

jLr

;fem]bf/L /

;xsfo{

ePdf

;fem]bf/L /

;xsfo{nfO{

a9fjf lbg

;lsg]5 .

glthf % M

ko{6g If]qsf

;+:yf Pj+

hgzlQmsf]

Ifdtf / l;k

ljsf; ePsf]

x'g]5 .

;"rssf] ljj/0f xfnsf]

l:ylt

nIo

;+nUg

hgzlQmnfO{

tflnd

!@ #)

ko{6g kl/ifb

! !

xf]6n Pj+ ko{6g

lzIff cWoog

6«fen

Ph]G;Lx?sf]

;Ghfn

! !

6«]sLË Ph]G;L

x?sf] ;+hfn

;FVof

! !

/]:6'/]G6

;+:yfx?sf]

;Ghfn

! !

ko{6g u'?of]hgf

cBfjlws ! !

–lhlj;sf] ;'rgf zfvf

–ko{6g sfo{fnosf]

jflif{s k|ltj]bg

;/f]sf/jfnf

jLr

;fem]bf/L /

;xsfo{

ePdf

;fem]bf/L /

;xsfo{nfO{

a9fjf lbg

;lsg]5 .

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

41

ko{6g k|f]kmfOn

tof/ ) !

glthf ^ M

ko{6sLo

j:t'sf]

ljljwLs/0f /

ljsf; ePsf]

x'g]5 .

;"rssf] ljj/0f xfnsf]

l:ylt

nIo

sf];]nL 3/ ! @

s[lif ko{6g tyf

cuf{lgs len]h

) !

u'kmfx? $ *

x:tsnf s]Gb| ) !

–lhlj;sf] ;'rgf zfvf

–ko{6g sfo{fnosf]

jflif{s k|ltj]bg

;/f]sf/jfnf

jLr

;fem]bf/L /

;xsfo{

ePdf

;fem]bf/L /

;xsfo{nfO{

a9fjf lbg

;lsg]5 .

glthf & M

;+:s[lts ;+kbf

Pj+ ;f+:s[lts

ko{6gsf]

ljsf;, k|jb{g

/ ;+/If0f ePsf]

x'g]5 .

;"rssf] ljj/0f xfnsf]

l:ylt

nIo

dlGb/ Pj+ u'Djf

;+/If0f / dd{t

!) %)

dl:hb PJ+f rr{

;+/If0f / dd{t

% &

u'Gb|'s, ;'s'l6 ;fu,

d:of}/f cflb

Kofls+u / ljt/0f

s]Gb|

) #

–lhlj;sf] ;'rgf zfvf

–ko{6g sfo{fnosf]

jflif{s k|ltj]bg

;/f]sf/jfnf

jLr

;fem]bf/L /

;xsfo{

ePdf

;fem]bf/L /

;xsfo{nfO{

a9fjf lbg

;lsg]5 .

^=& gLlt tyf /0fgLlt

sf:sL kf]v/f ko{6gsf] a|fl08+u ug]{ / If]lqo Pj+ cGt//fli6\o hutdf o;sf] k|rf/ k|;f/ u/L

;+VofTds PJf+ u'0f:t/Lo ko{6gsf] ljsf; ul/g]5 .

ko{6lso k'jf{wf/sf] ljsf; aftfj/0fd}qL Pj+ ko{6gd}qL 9+un] ko{6gsf] ljsf; ul/g]5 .

k|fs[lts, wfld{s, ;f+:s[lts, P]ltxf;Ls, k'/ftflTjs Pj+ ef}uf]lns gofF ko{6lso uGtAo :ynx?sf]

vf]hL, ljsf; / k|jw{g ul/g]5 .

cGgk"0f{ kbdfu{ Pj+ eO/x]sf]kbdfu{sf] :t/f]Gglt, ;+/If0f Pj+ ;'/lIft agfpg] / gofF kbdfu{ ljsf;

ug{ hf]8 lbOg]5 .

ko{6ssf] cf}ift a;fO{ cjlw nDjfpg] Pj+ u'0f:t/Lo ko{6ssf] ljsf; ug]{ sfo{nfO{ pRr k|fyldstf

lbOg]5 .

cfGtl/s Pj+ jfXof ko{6gsf] ljsf; ug]{ /0fgLlt c+lusf/ ul/g]5 .

lghL If]qsf] cu'jfO{df ko{6gsf] yk ljsf; ug{ jftfj/0f ;[hgf ug]{tkm{ hf]8 lbOg]5 .

ko{6gsf] ljsf;df :yfgLo lgsfo, u};;, gful/s ;dfh lghLIf]q Pj+ ;fd'bflos ;+:yf, ;xsf/L /

;/sf/L ;+:yf ;d]tsf] ;xsfo{, ;dGjo / ;fe]mbf/L a[l4 ul/g]5 .

zflGt Pj+ :yfloTjsf] k|ab{g ug{ jsfnt Pj+ k}/lj ul/g]5 .

ko{6g If]qdf ;+nUg dfgljo Pj+ :f+:yfut ljsf; ul/g]5 .

u|fld0f ko{6gsf] ljsf; ug{ xf]d :6]sf] cjwf/0ffnfO{ sfo{?k lbOg]5 .

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

42

ko{6lso If]q,:yn, ;Dkbf, k/Dk/fut snf / ;+:s[ltsf] ;+/If0f / gofF ko{6lso :ynsf] vf]lh /

ljsf; ul/g]5 .

ko{6gaf6 k|fKt cfDbfgLnfO{ u|fdL0f ko{6gsf] ljsf;sf nflu ;d'bfo :t/df vr{ ug{ k|f]T;flxt

ul/g]5 .

ko{6g ljsf;sf] nflu ;fd'bflos ;xeflutfnfO{ k|fyldstf lbOg]5 .

ko{6g ljsf;sf nflu lghL If]qsf] ;xeflutf Pj+ nufgL cfsif{0f ug]{ / ;f] cg's"nsf gLltx?sf]

ljsf; ul/g]5 .

ko{6g If]qsf cfjZostfx? clwstd ?kdf :yfgLo:t/af6} cfk"lt{ ug{] gLlt lnOg]5 .

^=* glthf k|fKt ug]{ sfo{qmd tyf ah]6

-?= xhf/df_

qm=

;+=

sfo{qmd tyf

lqmofsnfkx?

kl/

df0f

ah]6 =

)&@⁄&# ah]6

)&#⁄&$

ah]6

)&$⁄&% ah]6

)&%⁄&^ ah]6

)&^⁄&& hDdf ah]6

k|yld

stf

s|d

glthf !=

ko{6gdf /f]huf/L tflnd 520 1550 5750 5900 12100 12000 37300 8

ko{6g Aojf;o Pj+

xf]d :6] tflnd 350 1450 2490 2510 560 2540 9550

7

gofF gofF ko{6lso

:ynsf] vf]lh / lj:tf/ 30 91400 252000 352200 453200 452600 1601400

9

ko{6g j|f08 ljsf;,

k|rf/ k|;f/, cleofg Pj+

dxf]T;j

4 2550 2550 2550 2550 2550 12750 10

glthf @=

cGt/fli6o If]qLo

ljdfg:yn lgdf{0f ! 5000000 6000000 6000000 9000000 900000 26900000

11

kbdfu{ dd{t / ljsf; @! 1200 2000 2000 2300 2100 9600 12

aGhL hDkLË :yn

ljsf; # 2500 3000 4000 3000 2500 15000

13

s]jnsf/ lgdf{0f @ 85500 80000 75000 52000 90000 382500 15

Sofgf]Ë k|jw{g @ 250 600 1450 1200 650 4150 14

hLk km\noP/ k|jw{g 260 650 870 730 500 3010 16

ljZj zflGt :t'kf, af}4

uGtJo:yn ljsf; @ 130 300 300 300 400 1430

17

Kof/fUnfO8LË :k6

ljsf; ^# 500 1400 1200 3000 4300 10400

19

cN6fnfO6 , kfj/

UnfO8/ sf] Aoj:yfkg % 5040 56560 58700 12500 12060 144860

20

ko{6sLo Osf]6'l/Hd

kfs{ % 9250 21540 211600 231200 123800 597390

18

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

43

lrl8ofvfgf ! 930 8100 82000 915000 5050 1011080 22

ko{6s j;kfs{ ! 2200 92800 90200 93840 93700 372740 21

dgf]/d :yn lgdf{0f ! 300 400 2500 6400 1250 10850 24

ko{6lso ;+u|xfno ! 100 4500 2620 2810 2950 12980 23

;f+:s[lts ;+u|xfno ^ 0 2200 7800 6590 2540 19130 25

/s SnfO{DaLË lgdf{0f # 0 500 1050 750 650 2950 28

ko{6g If]q lgdf{0f tyf

lj:tf/ Pj+ Eo"6fj/

lgdf{0f

!@ 9930 58100 82000 915000 55050 1120080

26

glthf #=

xf]d :6] :yn ljsf; #) 50 540 600 1200 800 3190 27

cfktsfnLg ko{6s

p4f/ ;ldlt lgdf{0f ( 500

30

lxdfn cf/f]x0f /

SofDk -ABC) Aoj:yfkg

@ 130 300 300 300 400 1430

29

ko{6g k|x/L rf}sL

:yfkgf % 260 650 870 730 500 3010

31

u|fdL0f If]qdf 7'nf

ko{6s xf]6n lj:tf/ @&) 0 1152200 2257800 226590 2442540 6079130

30

glthf $=

/\ofkm6LË :yn # 260 650 870 730 500 3010 36

sfoflsË ! 260 650 870 730 500 3010 34

jf6/ kfs{ ;Frfng ! 1000 35

tfnx?sf] ;F/If0f,

lj:tf/, ;Ldfs+g,

;f}Gbo{s/0f

( 9930 28100 282000 915000 95050 1330080

33

;ft tfnsf] 6«ofs ! 1930 8100 82000 915000 5050 1012080 32

jf6/ an ;Frfng @ 260 650 870 730 500 3010 37

jf6/ ;fO{SnLË @ 260 650 870 730 500 3010 38

tfn j/k/ km'6 6«ofs ! 1930 8100 82000 915000 5050 1012080 39

glthf %

;+nUg hgzlQmnfO{

tflnd #) 250 600 1450 1200 650 4150

45

ko{6g kl/ifb ! 260 650 870 730 500 3010 40

xf]6n Pj+ ko{6g lzIff

cWoog 130 300 300 300 400 1430

41

6«fen Ph]G;Lx?sf]

;Ghfn ! 250 250 250 250 250 1250

44

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

44

6«]sLË Ph]G;L x?sf]

;+hfn ;FVof ! 250 250 250 250 250 1250

43

/]:6'/]G6 ;+:yfx?sf]

;Ghfn ! 250 600 1450 1200 650 4150

42

ko{6g u'?of]hgf

cBfjlws ! 260 650 870 730 500 3010

2

ko{6g k|f]kmfOn tof/ ! 130 300 300 300 400 1430 1

glthf ^=

sf];]nL 3/ Aoj:yfkg @ 260 650 870 730 500 3010 4

s[lif ko{6g tyf

cuf{lgs len]h k|jw{g ! 260 650 870 730 500 3010

3

u'kmfx? dd{t * 250 600 1450 1200 650 4150 5

x:tsnf s]Gb| ljsf; ! 250 600 1450 1200 650 4150 6

glthf &=

dlGb/ Pj+ u'Djf ;+/If0f

/ dd{t %) 250 600 1450 1200 650 4150

46

dl:hb PJ+f rr{ ;+/If0f

/ dd{t & 260 650 870 730 500 3010

48

u'Gb|'s, ;'s'l6 ;fu,

d:of}/f cflb Kofls+u /

ljt/0f s]Gb| ljsf;

# 130 300 300 300 400 1430 47

hDdf M 5233750 7803680 9708500 14702820 4326030 41774780

^=( lhDd]jf/L jfF8kmf8 tflnsf M

qm=

;+=

sfo{qmd tyf lqmofsnfkx? ;Fof]hgstf{ sfof{Gjogstf{ ;xof]uL ;fdm]bf/L jf

;xsfo{ ug]{

lgsfo

glthf !=

ko{6gdf /f]huf/L tflnd ko{6g kl/ifb ko{6g sfof{no,

lghL If]q, ;d'bfo

/fhg}lts

bn, gful/s

;dfh

:yfgLo lgsfo,

u};;

ko{6g Aojf;o Pj+ xf]d :6]

tflnd

ko{6g kl/ifb,

xfg, 6fg, /]jfg

ko{6g sfof{no,

lghL If]q, ;d'bfo

/fhg}lts

bn, gful/s

;dfh

:yfgLo lgsfo,

u};;

ko{6g a|f08 ljsf;, k|rf/

k|;f/, cleofg / dxf]T;j

ko{6g kl/ifb,

xfg, 6fg, /]jfg

ko{6g sfof{no,

lghL If]q, ;d'bfo

/fhg}lts

bn, gful/s

;dfh

:yfgLo lgsfo,

u};;

glthf @=

cGt/fli6o If]qLo ljdfg:yn

lgdf{0f

ko{6g kl/ifb ko{6g sfof{no,

lghL If]q, ;d'bfo

/fhg}lts

bn, gful/s

;dfh

:yfgLo lgsfo,

u};;

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

45

kbdfu{ dd{t / ljsf; ko{6g kl/ifb ko{6g sfof{no,

lghL If]q, ;d'bfo

/fhg}lts

bn, gful/s

;dfh

:yfgLo lgsfo,

u};;

aGhL hDkLË :yn ljsf; ko{6g kl/ifb ko{6g sfof{no,

lghL If]q, ;d'bfo

/fhg}lts

bn, gful/s

;dfh

:yfgLo lgsfo,

u};;

s]jnsf/ lgdf{0f ko{6g kl/ifb ko{6g sfof{no,

lghL If]q, ;d'bfo

/fhg}lts

bn, gful/s

;dfh

:yfgLo lgsfo,

u};;

Sofgf]Ë k|jw{g ko{6g kl/ifb ko{6g sfof{no,

lghL If]q, ;d'bfo

/fhg}lts

bn, gful/s

;dfh

:yfgLo lgsfo,

u};;

hLk km\noP/ k|jw{g ko{6g kl/ifb ko{6g sfof{no,

lghL If]q, ;d'bfo

/fhg}lts

bn, gful/s

;dfh

:yfgLo lgsfo,

u};;

ljZj zflGt :t'kf, af}4

uGtJo:yn ljsf;

ko{6g kl/ifb ko{6g sfof{no,

lghL If]q, ;d'bfo

/fhg}lts

bn, gful/s

;dfh

:yfgLo lgsfo,

u};;

Kof/fUnfO8LË :k6 ljsf; ko{6g kl/ifb,

Pleof Snj

ko{6g sfof{no,

lghL If]q, ;d'bfo

/fhg}lts

bn, gful/s

;dfh

:yfgLo lgsfo,

u};;

cN6fnfO6 , kfj/ UnfO8/ sf]

Aoj:yfkg

ko{6g kl/ifb,

Pleof Snj

ko{6g sfof{no,

lghL If]q, ;d'bfo

/fhg}lts

bn, gful/s

;dfh

:yfgLo lgsfo,

u};;

ko{6sLo Osf]6'l/Hd kfs{ ko{6g kl/ifb ko{6g sfof{no,

lghL If]q, ;d'bfo

/fhg}lts

bn, gful/s

;dfh

:yfgLo lgsfo,

u};;

lrl8ofvfgf ko{6g kl/ifb ko{6g sfof{no,

lghL If]q, ;d'bfo

/fhg}lts

bn, gful/s

;dfh

:yfgLo lgsfo,

u};;

ko{6s j;kfs{ ko{6g kl/ifb ko{6g sfof{no,

lghL If]q, ;d'bfo

/fhg}lts

bn, gful/s

;dfh

:yfgLo lgsfo,

u};;

dgf]/d :yn lgdf{0f ko{6g kl/ifb ko{6g sfof{no,

lghL If]q, ;d'bfo

/fhg}lts

bn, gful/s

;dfh

:yfgLo lgsfo,

u};;

ko{6lso ;+u|xfno ko{6g kl/ifb ko{6g sfof{no,

lghL If]q, ;d'bfo

/fhg}lts

bn, gful/s

;dfh

:yfgLo lgsfo,

u};;

;f+:s[lts ;+u|xfno ko{6g kl/ifb ko{6g sfof{no,

lghL If]q, ;d'bfo

/fhg}lts

bn, gful/s

;dfh

:yfgLo lgsfo,

u};;

/s SnfO{DaLË lgdf{0f ko{6g kl/ifb ko{6g sfof{no,

lghL If]q, ;d'bfo

/fhg}lts

bn, gful/s

:yfgLo lgsfo,

u};;

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

46

;dfh

ko{6g If]q lgdf{0f tyf

lj:tf/ / Eo" 6fj/

ko{6g kl/ifb ko{6g sfof{no,

lghL If]q, ;d'bfo

/fhg}lts

bn, gful/s

;dfh

:yfgLo lgsfo,

u};;

glthf #=

xf]d :6] :yn ljsf; ko{6g kl/ifb ko{6g sfof{no,

lghL If]q, ;d'bfo

/fhg}lts

bn, gful/s

;dfh

:yfgLo lgsfo,

u};;

cfktsfnLg ko{6s p4f/

;ldlt lgdf{0f

ko{6g kl/ifb ko{6g sfof{no,

lghL If]q, ;d'bfo

/fhg}lts

bn, gful/s

;dfh

:yfgLo lgsfo,

u};;

lxdfn cf/f]x0f / SofDk -

ABC) Aoj:yfkg ko{6g kl/ifb ko{6g sfof{no,

lghL If]q, ;d'bfo

/fhg}lts

bn, gful/s

;dfh

:yfgLo lgsfo,

u};;

ko{6g k|x/L rf}sL :yfkgf ko{6g kl/ifb ko{6g sfof{no,

lghL If]q, ;d'bfo

/fhg}lts

bn, gful/s

;dfh

:yfgLo lgsfo,

u};;

u|fdL0f If]qdf 7'nf ko{6s

xf]6n lj:tf/

ko{6g kl/ifb ko{6g sfof{no,

lghL If]q, ;d'bfo

/fhg}lts

bn, gful/s

;dfh

:yfgLo lgsfo,

u};;

glthf $

/\ofkm6LË :yn ko{6g kl/ifb ko{6g sfof{no,

lghL If]q, ;d'bfo

/fhg}lts

bn, gful/s

;dfh

:yfgLo lgsfo,

u};;

sfoflsË ko{6g kl/ifb ko{6g sfof{no,

lghL If]q, ;d'bfo

/fhg}lts

bn, gful/s

;dfh

:yfgLo lgsfo,

u};;

jf6/ kfs{ ;Frfng ko{6g kl/ifb ko{6g sfof{no,

lghL If]q, ;d'bfo

/fhg}lts

bn, gful/s

;dfh

:yfgLo lgsfo,

u};;

tfnx?sf] ;F/If0f, lj:tf/,

;Ldfs+g, ;f}Gbo{s/0f

ko{6g kl/ifb ko{6g sfof{no,

lghL If]q, ;d'bfo

/fhg}lts

bn, gful/s

;dfh

:yfgLo lgsfo,

u};;

;ft tfnsf] 6«ofs ko{6g kl/ifb ko{6g sfof{no,

lghL If]q, ;d'bfo

/fhg}lts

bn, gful/s

;dfh

:yfgLo lgsfo,

u};;

jf6/ an ;Frfng ko{6g kl/ifb ko{6g sfof{no,

lghL If]q, ;d'bfo

/fhg}lts

bn, gful/s

;dfh

:yfgLo lgsfo,

u};;

jf6/ ;fO{SnLË ko{6g kl/ifb ko{6g sfof{no,

lghL If]q, ;d'bfo

/fhg}lts

bn, gful/s

;dfh

:yfgLo lgsfo,

u};;

tfn j/k/ km'6 6«ofs ko{6g kl/ifb ko{6g sfof{no,

lghL If]q, ;d'bfo

/fhg}lts

bn, gful/s

:yfgLo lgsfo,

u};;

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

47

;dfh

glthf %=

;+nUg hgzlQmnfO{ tflnd ko{6g kl/ifb ko{6g sfof{no,

lghL If]q, ;d'bfo

/fhg}lts

bn, gful/s

;dfh

:yfgLo lgsfo,

u};;

ko{6g kl/ifb ko{6g kl/ifb ko{6g sfof{no,

lghL If]q, ;d'bfo

/fhg}lts

bn, gful/s

;dfh

:yfgLo lgsfo,

u};;

xf]6n Pj+ ko{6g lzIff

cWoog

ko{6g kl/ifb ko{6g sfof{no,

lghL If]q, ;d'bfo

/fhg}lts

bn, gful/s

;dfh

:yfgLo lgsfo,

u};;

6«fen Ph]G;Lx?sf] ;Ghfn ko{6g kl/ifb ko{6g sfof{no,

lghL If]q, ;d'bfo

/fhg}lts

bn, gful/s

;dfh

:yfgLo lgsfo,

u};;

6«]sLË Ph]G;L x?sf] ;+hfn

;FVof

ko{6g kl/ifb ko{6g sfof{no,

lghL If]q, ;d'bfo

/fhg}lts

bn, gful/s

;dfh

:yfgLo lgsfo,

u};;

/]:6'/]G6 ;+:yfx?sf] ;Ghfn ko{6g kl/ifb ko{6g sfof{no,

lghL If]q, ;d'bfo

/fhg}lts

bn, gful/s

;dfh

:yfgLo lgsfo,

u};;

ko{6g u'?of]hgf cBfjlws ko{6g kl/ifb ko{6g sfof{no,

lghL If]q, ;d'bfo

/fhg}lts

bn, gful/s

;dfh

:yfgLo lgsfo,

u};;

ko{6g k|f]kmfOn tof/ ko{6g kl/ifb ko{6g sfof{no,

lghL If]q, ;d'bfo

/fhg}lts

bn, gful/s

;dfh

:yfgLo lgsfo,

u};;

glthf ^=

sf];]nL 3/ Aoj:yfkg ko{6g kl/ifb ko{6g sfof{no,

lghL If]q, ;d'bfo

/fhg}lts

bn, gful/s

;dfh

:yfgLo lgsfo,

u};;

s[lif ko{6g tyf cuf{lgs

len]h k|jw{g

ko{6g kl/ifb ko{6g sfof{no,

lghL If]q, ;d'bfo

/fhg}lts

bn, gful/s

;dfh

:yfgLo lgsfo,

u};;

u'kmfx? dd{t ko{6g kl/ifb ko{6g sfof{no,

lghL If]q, ;d'bfo

/fhg}lts

bn, gful/s

;dfh

:yfgLo lgsfo,

u};;

x:tsnf s]Gb| ljsf; ko{6g kl/ifb ko{6g sfof{no,

lghL If]q, ;d'bfo

/fhg}lts

bn, gful/s

;dfh

:yfgLo lgsfo,

u};;

glthf &=

dlGb/ Pj+ u'Djf ;+/If0f / dd{t

ko{6g kl/ifb ko{6g sfof{no,

lghL If]q, ;d'bfo

/fhg}lts

bn, gful/s

;dfh

:yfgLo lgsfo,

u};;

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

48

dl:hb PJ+f rr{ ;+/If0f / dd{t

ko{6g kl/ifb ko{6g sfof{no,

lghL If]q, ;d'bfo

/fhg}lts

bn, gful/s

;dfh

:yfgLo lgsfo,

u};;

u'Gb|'s, ;'s'l6 ;fu, d:of}/f cflb

Kofls+u / ljt/0f s]Gb| ljsf;

ko{6g kl/ifb ko{6g sfof{no,

lghL If]q, ;d'bfo

/fhg}lts

bn, gful/s

;dfh

:yfgLo lgsfo,

u};;

^=!) cg'udg tyf d"Nof+sg

qm=

:f+=

sfo{qmd tyf lqmofsnfkx? cg'udg ug]{

lgsfo

k|ltj]bg ug]{

;do

cg'udg ug]{

ljlw

k|ltj]bg k]z

ug'{kg]{ lgsfo

glthf !=

ko{6gdf /f]huf/L tflnd ko{6g

sfof{no,

ko{6g kl/ifb,

lhlj;

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

ko{6g Aojf;o Pj+ xf]d :6] tflnd

ko{6g

sfof{no,

ko{6g kl/ifb,

lhlj;

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

ko{6g a|f0f ljsf;, k|rf/ k|;f/,

cleofg Pj+ dxf]T;j

ko{6g

sfof{no,

ko{6g kl/ifb,

lhlj;

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

glthf =@

cGt/fli6o If]qLo ljdfg:yn

lgdf{0f

ko{6g

sfof{no,

ko{6g kl/ifb,

lhlj;

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

kbdfu{ dd{t / ljsf; ko{6g

sfof{no,

ko{6g kl/ifb,

lhlj;

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

aGhL hDkLË :yn ljsf; ko{6g

sfof{no,

ko{6g kl/ifb,

lhlj;

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

s]jnsf/ lgdf{0f ko{6g

sfof{no,

ko{6g kl/ifb,

lhlj;

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

Sofgf]Ë k|jw{g ko{6g

sfof{no,

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

49

ko{6g kl/ifb,

lhlj;

cWoog,

hLk km\noP/ k|jw{g ko{6g

sfof{no,

ko{6g kl/ifb,

lhlj;

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

ljZj zflGt :t'kf, af}4 uGtJo:yn

ljsf;

ko{6g

sfof{no,

ko{6g kl/ifb,

lhlj;

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

Kof/fUnfO8LË :k6 ljsf; ko{6g

sfof{no,

ko{6g kl/ifb,

lhlj;

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

cN6fnfO6 , kfj/ UnfO8/ sf]

Aoj:yfkg

ko{6g

sfof{no,

ko{6g kl/ifb,

lhlj;

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

ko{6sLo Osf]6'l/Hd kfs{ ko{6g

sfof{no,

ko{6g kl/ifb,

lhlj;

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

lrl8ofvfgf ko{6g

sfof{no,

ko{6g kl/ifb,

lhlj;

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

ko{6s j;kfs{ ko{6g

sfof{no,

ko{6g kl/ifb,

lhlj;

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

dgf]/d :yn lgdf{0f ko{6g

sfof{no,

ko{6g kl/ifb,

lhlj;

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

ko{6lso ;+u|xfno ko{6g

sfof{no,

ko{6g kl/ifb,

lhlj;

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

;f+:s[lts ;+u|xfno ko{6g

sfof{no,

ko{6g kl/ifb,

lhlj;

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

/s SnfO{DaLË lgdf{0f ko{6g

sfof{no,

ko{6g kl/ifb,

lhlj;

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

ko{6g If]q lgdf{0f tyf lj:tf/ /

Eo" 6fj/

ko{6g

sfof{no,

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

50

ko{6g kl/ifb,

lhlj;

cWoog,

glthf #

xf]d :6] :yn ljsf; ko{6g

sfof{no,

ko{6g kl/ifb,

lhlj;

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

cfktsfnLg ko{6s p4f/ ;ldlt

lgdf{0f

ko{6g

sfof{no,

ko{6g kl/ifb,

lhlj;

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

lxdfn cf/f]x0f / SofDk -ABC) Aoj:yfkg

ko{6g

sfof{no,

ko{6g kl/ifb,

lhlj;

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

ko{6g k|x/L rf}sL :yfkgf ko{6g

sfof{no,

ko{6g kl/ifb,

lhlj;

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

u|fdL0f If]qdf 7'nf ko{6s xf]6n

lj:tf/

ko{6g

sfof{no,

ko{6g kl/ifb,

lhlj;

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

glthf $=

/\ofkm6LË :yn ko{6g

sfof{no,

ko{6g kl/ifb,

lhlj;

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

sfoflsË ko{6g

sfof{no,

ko{6g kl/ifb,

lhlj;

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

jf6/ kfs{ ;Frfng ko{6g

sfof{no,

ko{6g kl/ifb,

lhlj;

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

tfnx?sf] ;F/If0f, lj:tf/, ;Ldfs+g,

;f}Gbo{s/0f

ko{6g

sfof{no,

ko{6g kl/ifb,

lhlj;

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

;ft tfnsf] 6«ofs ko{6g

sfof{no,

ko{6g kl/ifb,

lhlj;

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

jf6/ an ;Frfng ko{6g

sfof{no,

ko{6g kl/ifb,

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

51

lhlj;

jf6/ ;fO{SnLË ko{6g

sfof{no,

ko{6g kl/ifb,

lhlj;

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

tfn j/k/ km'6 6«ofs ko{6g

sfof{no,

ko{6g kl/ifb,

lhlj;

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

glthf %=

;+nUg hgzlQmnfO{ tflnd ko{6g

sfof{no,

ko{6g kl/ifb,

lhlj;

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

ko{6g kl/ifb ko{6g

sfof{no,

ko{6g kl/ifb,

lhlj;

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

xf]6n Pj+ ko{6g lzIff cWoog ko{6g

sfof{no,

ko{6g kl/ifb,

lhlj;

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

6«fen Ph]G;Lx?sf] ;Ghfn ko{6g

sfof{no,

ko{6g kl/ifb,

lhlj;

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

6«]sLË Ph]G;L x?sf] ;+hfn ;FVof ko{6g

sfof{no,

ko{6g kl/ifb,

lhlj;

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

/]:6'/]G6 ;+:yfx?sf] ;Ghfn ko{6g

sfof{no,

ko{6g kl/ifb,

lhlj;

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

ko{6g u'?of]hgf cBfjlws ko{6g

sfof{no,

ko{6g kl/ifb,

lhlj;

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

ko{6g k|f]kmfOn tof/ ko{6g

sfof{no,

ko{6g kl/ifb,

lhlj;

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

glthf ^=

sf];]nL 3/ Aoj:yfkg ko{6g

sfof{no,

ko{6g kl/ifb,

lhlj;

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

52

s[lif ko{6g tyf cuf{lgs len]h

k|jw{g

ko{6g

sfof{no,

ko{6g kl/ifb,

lhlj;

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

u'kmfx? dd{t ko{6g

sfof{no,

ko{6g kl/ifb,

lhlj;

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

x:tsnf s]Gb| ljsf; ko{6g

sfof{no,

ko{6g kl/ifb,

lhlj;

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

glthf &=

dlGb/ Pj+ u'Djf ;+/If0f / dd{t

ko{6g

sfof{no,

ko{6g kl/ifb,

lhlj;

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

dl:hb PJ+f rr{ ;+/If0f / dd{t

ko{6g

sfof{no,

ko{6g kl/ifb,

lhlj;

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

u'Gb|'s, ;'s'l6 ;fu, d:of}/f cflb

Kofls+u / ljt/0f s]Gb| ljsf;

ko{6g

sfof{no,

ko{6g kl/ifb,

lhlj;

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

53

kl/R5]b &

;xsf/L tyf ul/jL Go"lgs/0f

&=! e'ldsf

g]kfnsf] xfnsf] ;+ljwfgddf ;d]t ;/sf/, ;xsf/L / lghL If]qsf] dfWodaf6 d'n'ssf] cy{tGqsf] ljsf; ug]{

elg gLltut Aoj:yf u/]sf] 5 . o; lhNnfn] klg ;f] cg'?k lgtLut Pj+ k|s[ofut ?kdf canDjg ub}{

cfPsf] 5 . d'n'ssf] Pj+ lhNnfsf] ljsf;df ;xof]u ug]{ ljleGg pTkfbg If]qx? dWo] ;xsf/L If]q klg Ps

dxTjk"0f{ If]q /lx cfPsf] 5 . ;xsf/L If]qnfO{ of]hgfj4 ?kdf pTkfbg, ahf/Ls/0f / ;]jf k|jfxdf u/fpg'

clt cfjZos 5 . ;d'bfodf 5l/P/ /x]sf] >d, ;Lk, k|ljlw / k"FlhnfO{ Pslqt u/L pTkfbg, pTkfbsTj /

/f[huf/L a[l4af6 lHfNnfsf] ljsf; Pj+ :yfgLo hg;d'bfosf] cfly{s lxt k|jw{g ug{ / ;fdflhs ?kfGt/0f u/L

;Da[4 ;dfhsf] lgdf{0f ug{ ;xsf/L If]qsf] ljsf;, lj:tf/ / k|jw{g ul/g' kg]{ b]lvPsf] 5 . To;} u/L

g]kfndf ul/jLsf] dfqf @#=* k|ltzt /x]sf] 5 .

o; lhNnfdf klg ;xsf/L If]qsf] ltj|t/ ljsf;, :yfgLo k"lhF / ;Lk Pj+ pTkfbgsf] a[l4 ug{ / lhNnfdf

/x]sf] ul/jLnfO{ cem} pNn]Vo ?Kfdf sd ug{]tkm{ of] of]hgfdf hf]8 lbOPsf] 5 .

&=@ jt{dfg l:ylt

g]kfnsf] cy{tGqdf sl/j # k|ltzt of]ubfg u/]sf] o; ;xsf/L If]qdf o; lhNnfdf k|foM uflj; Pj+

gu/fkfnLsfdf y'k|} ;xsf/L ;+:yfx? :yflkt / ;+rfnLt 5g\ . h;af6 s/f]8f}+ art kl/rfng, xhf/f}nfO{

k|ToIf Pj+ ck|ToIf /f]huf/L k|bfg x'b} cfPsf] 5 . To:t} o; lhNnfdf b]ze/sf] ul/jLsf] k|ltzteGbf sd

dfqfdf lg/k]If ul/jL /x]sf] b]lvPsf] 5 . t/ b'u{d ufpFdf /x]sf blnt, sdhf]/ l:yltsf hghflt Pj+ cGo

hftsf dflg;x?sf] ul/jLsf] cj:yf / wlgx?sf] cj:yf t'ngf g} ug{ gldNg] ul/ sxfln nfUbf] cj:yfdf

oxfFsf ul/jx? /x]sf 5g\ . ul/jLsf] ljifdtf / uxgtf al9 g} /x]sf] 5 .

t;y{, o; lhNnfdf ul/jL 36fpg], ;xsf/Lx? ;xsf/Lsf] dd{ cg';f/ ;+rfng ug]{, ;xsf/Lx?sf] pTkfbg Pj+

Aoj;fo d'lv rl/q / nufgL a9fpg] / ;xsf/Lsf ;b:ox?nfO{ l;k ljsf;, cfo cfh{hg, pTkfbg ;lxt n3'

pBdtkm{ cfslif{t ug]{ sfo{ ul/ ;xsf/Lsf] ljsf; Pj+ ul/jL Go"lgs/0f pNn]Vo dfqfdf ug{ ;lsg] ul/

of]hgfn] Wofg lbg' kg]{ x'G5 .

&=# ;jn kIf, sdhf]/ kIf, cj;/ / r'gf}lt

;jnkIf

k|fs[lts, ;f+:s[lts, P]ltxfl;s >f]tx?sf]

k|r'/tf

n3' pBd, 3/]n' pBf]u Pj+ ;fgf pBf]u /

ko{6gd'lv ;/sf/L gLlt / k|fyldstf

l;k ljsf; tfnLd, k|fljlws lzIffnosf]

Aoj:yf

pBf]u Aojf;fo cflbsf] lj:tf/af6 cfly{s

cj:yfdf 6]jf k'/\ofPsf]

;Da4 lgsfox? aLr ;dGjo

cj;/

/f]huf/L a9fpg ;lsg]

hgtfsf] cfo:t/ psf:g ;lsg]

p3' pBd, ko{6g, s[lif Pj+ :j/f]huf/Lsf] k|jw{g ug{

;lsg]

o'jfx?sf] n3'pBd lt/ k|f]T;fxg ug{

/]ld6\ofG;sf] ?kdf k|fKt cfo n3' pBdlt/ ;b'kof]u ug{

:yfgLo ;+3;+:yfsf] ;xof]u

sdhf]/ kIf

/fhg}lts cl:y/tf

ck"0f{ /f]huf/L, ul/jL Go"lgs/0f gLlt /x]sf]

bIf hgzlQmsf] sld / ePsf] hgzlQmsf]

r'gf}lt

aGb, x8tfn x'g] k|j[lQnfO{ /f]Sg]

ko{6s lzIffsf] k|rf/ ug]{

pBf]u Aoj;fo k|lt cfsif{s gx'g'

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

54

knfog x'g'

pBf]u k|jw{gsf] sld

n3' pBdsf] ljsf; x'g g;Sg'

;xsf/LnfO{ pTkfbg If]qdf cfslif{t ug{

g;Sg'

hdLgsf] c;dfg ljt/0f, hUuf v08Ls/0f

kof{Kt / e/kbf]{ xjfO{ ;]jf pknAw gx'g'

n3' pBd ljs;

cfly{s cefj

;j{;'ne >[0f k|fKt gx'g'

&=$ bL3{sflng ;f]r

:yfgLo >f]t, >d / k'hLsf] clwstd kl/rfng u/L Pj+ :yfgLo pTkfbgd'lv , ;xsf/Lsf] l;4fGtdf cfwf/Lt

Pj+ pTkfbgd'lv ;xsf/Lx?sf] ljsf; / ltgsf] pTkfbgsf] ahf/Ls/0fsf] Aoj:yf ub}{ n3' pBd, /f]huf/L /

cfo a[l4 ePsf] x'g]5 .

&=% p4]Zo

;xsf/Ldf cfwf/Lt pBd Aoj;fosf] ljsf; / lj:tf/ ul/ lbuf] / ;dtfd"ns cfly{s ;fdflhs ljsf; dfkm{t

;xsf/Lsf] ljsf; Pj+ ul/jL Go"lgs/0fdf of]ubfg k'/\ofpg] .

&=^ glthf, ;"rs, nIf, k'i6\ofO{sf] >f]t, dfGotf / hf]lvd sd ug]{ tl/sf

;f/f+z ;'rs k'i6\ofOsf] >f]t hf]lvd hf]lvd sd

ug]{ pkfo

!= ;DjGwL

If]q

p4]Zo M

;xsf/Ldf

cfwf/Lt pBd

Aoj;fosf]

ljsf; / lj:tf/

ul/ lbuf] /

;dtfd"ns

cfly{s ;fdflhs

ljsf; dfkm{t

;xsf/Lsf]

ljsf; Pj+ ul/jL

Go"lgs/0fdf

of]ubfg

k'/\ofpg] .

;"rssf] ljj/0f xfnsf]

l:ylt

nIo

s[lif pTkfbs

;xsf/L

!#^ @))

cf}iflw hl8a'l6

k|zf]wg ;xsf/L

@ %

kz'kfng ;xsf/L $ !)

;xsf/Laf6 C0f

kl/rfng ?=-s/f]8_

–lhlj;sf] k|f]kmfOn

–;xsf/L k|lzIf0f tyf

l8lehg sfof{nosf]

jflif{s k|ltj]bg

;/f]sf/jfn

f jLr

;fem]bf/L /

;xsfo{

ePdf

;fem]bf/L /

;xsfo{nfO{

a9fjf lbg

;lsg]5 .

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

55

glthf ! M

;xsf/L

;+:yfsf] ljsf;,

lj:tf/

;jnLs/0f

ePsf] x'g]5 .

;"rssf] ljj/0f xfnsf]

l:ylt

nIo

;xsf/L ;+Vof %(( !))

)

ljlQo ;xsf/L

ufleg] ;+Vof

@ !))

;xsf/L tflnd !%) %%)

–lhlj;sf] k|f]kmfOn

–;xsf/L k|lzIf0f tyf

l8lehg sfof{nosf]

jflif{s k|ltj]bg

lghL

If]qsf]

;xsf/Ldf

nufgL

a9]df

;fem]bf/L /

;xsfo{nfO{

a9fjf lbg

;lsg]5 .

glthf @ M

;xsf/Ldf

cfwf/Lt pBd

pBdsf] ljsf;

ePsf] x'g]5 .

;"rssf] ljj/0f xfnsf]

l:ylt

nIo

pTkfbs /

pkef]QmfsfjLrsf]

k'nsf] sfd ug]{

;Vof

*) !%)

s[lif pTkfbs

;xsf/L

!#^ @))

cf}iflw hl8a'l6

k|zf]wg ;xsf/L

@ %

kz'kfng ;xsf/L $ !)

b'U3 pTkfbs

;xsf/L

@@ $)

–lhlj;sf] k|f]kmfOn

–;xsf/L k|lzIf0f tyf

l8lehg sfof{nosf]

jflif{s k|ltj]bg

;/f]sf/jfn

f jLr

;fem]bf/L /

;xsfo{

ePdf

;fem]bf/L /

;xsfo{nfO{

a9fjf lbg

;lsg]5 .

&=& gLlt tyf /0fgLlt

;xsf/L pTkfbsx? jLrsf] ;xsfo{ a[l4 ul/g]5 .

pTkfbs ;xsf/L ls;fgx?sf] pTkfbg ljlqmdf ljrf}lnofx?sf] k|efj cGTo ug]{ / ;xsf/L dfkm{t

ahf/Ls/0fsf] Aoj:yf ug]{ Aoj:yfdf hf]8 lbOg]5 .

;xsf/Ltf / ;xsf/L d"Nodf cfwf/Lt ;xsf/L ;+:yf ;+rfng / ljsf; ug{ k|fyldstf lbOg]5 .

;xsf/L ;+:yfdf ;+nUg hgzlQmsf] Ifdtf ljsf; ul/g]5 .

;xsf/L dfkm{t pBf]u, n3' pBd, cfod"ns sfo{qmd, art Pj+ C0f kl/rfng u/L ul/jL

Go"lgs/0f / :j/f]huf/Lsf cj;/ l;h{gf ul/g]5 .

&=* ah]6 tyf sfo{qmd M

-?= xhf/df_

qm=

;+=

sfo{qmd tyf

lqmofsnfkx?

kl/df0f ah]6 =

)&@⁄&# ah]6

)&#⁄&$

ah]6

)&$⁄&% ah]6

)&%⁄&^ ah]6

)&^⁄&& hDdf

ah]6

k|yldstf

s|d

;xsf/L tflnd

tyf k|lzIf0f

!%%)

hgf 1000 11200 11200 11200 11200 45800

2

;xsf/L k|jw{g *))

j6f 11550 32450 32500 42500 53500 172500

3

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

56

;xsf/L

;+rfng tyf

Ifdtf ljsf;

sfo{s|d

^)

k6s 2200 2200 2200 2200 2200 11000

1

;xsf/L

cg'udg Pj+

;'b[l9s/0f

sfo{s|d

!)

k6s 2500 2500 2500 2500 2500 12500

5

Ifdtf tyf

pBdzLntf

tflnd

!^%)

hgf 2500 2500 2500 2500 2500 12500

4

pBdnLntf

k|j{4g sfo{s|d 1000 1500 1500 1800 2200 8000 6

zLk ljsf;

tflnd tyf

;fdfu|L

cg'bfg

^))

hgf 1200 1250 1500 1550 1800 7300

7

hDdf 21950 53600 53900 64250 75900 269600

&=( lhDd]jf/L jfF8kmf8 tflnsf M

qm=

;+=

sfo{qmd tyf lqmofsnfkx? ;Fof]hgstf{ sfof{Gjogstf{ ;xof]uL ;fdm]bf/L jf

;xsfo{ ug]{

lgsfo

glthf !=

;xsf/L tflnd tyf tflnd

tyf k|lzIf0f

;xsf/L k|lzIf0f

tyf l8lehg

sfof{no

;xsf/L k|lzIf0f

tyf l8lehg

sfof{no

;xsf/L ;+3

;+:Yffx?

;xsf/L ;+3

;+:Yffx?

;xsf/L k|jw{g ;xsf/L k|lzIf0f

tyf l8lehg

sfof{no

;xsf/L k|lzIf0f

tyf l8lehg

sfof{no

;xsf/L ;+3

;+:Yffx?

;xsf/L ;+3

;+:Yffx?

ljlQo ;xsf/L ufleg]

sfo{qmd

;xsf/L k|lzIf0f

tyf l8lehg

sfof{no

;xsf/L k|lzIf0f

tyf l8lehg

sfof{no

;xsf/L ;+3

;+:Yffx?

;xsf/L ;+3

;+:Yffx?

glthf @=

pTkfbs / pkef]QmfsfjLrsf]

k'nsf] sfd ug]{ Ifdtf ljsf;

;xsf/L k|lzIf0f

tyf l8lehg

sfof{no

;xsf/L k|lzIf0f

tyf l8lehg

sfof{no

;xsf/L ;+3

;+:Yffx?

;xsf/L ;+3

;+:Yffx?

s[lif pTkfbs ;xsf/L

cg'udg Pj+ ;[b[l9s/0f

;xsf/L k|lzIf0f

tyf l8lehg

sfof{no

;xsf/L k|lzIf0f

tyf l8lehg

sfof{no

;xsf/L ;+3

;+:Yffx?

;xsf/L ;+3

;+:Yffx?

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

57

cf}iflw hl8a'l6 k|zf]wg

;xsf/L

;xsf/L k|lzIf0f

tyf l8lehg

sfof{no

;xsf/L k|lzIf0f

tyf l8lehg

sfof{no

;xsf/L ;+3

;+:Yffx?

;xsf/L ;+3

;+:Yffx?

kz'kfng ;xsf/L cg'udg Pj+

;[b[l9s/0f

;xsf/L k|lzIf0f

tyf l8lehg

sfof{no

;xsf/L k|lzIf0f

tyf l8lehg

sfof{no

;xsf/L ;+3

;+:Yffx?

;xsf/L ;+3

;+:Yffx?

b'U3 pTkfbs ;xsf/L ;xsf/L k|lzIf0f

tyf l8lehg

sfof{no

;xsf/L k|lzIf0f

tyf l8lehg

sfof{no

;xsf/L ;+3

;+:Yffx?

;xsf/L ;+3

;+:Yffx?

&=!) cg'udg tyf d"Nof+sg

qm=

:f+=

sfo{qmd tyf lqmofsnfkx? cg'udg ug]{

lgsfo

k|ltj]bg ug]{

;do

cg'udg ug]{

ljlw

k|ltj]bg k]z

ug'{kg]{ lgsfo

glthf !=

;xsf/L tflnd tyf tflnd tyf

k|lzIf0f

;xsf/L

k|=tyf l8=

sfof{no

df;Ls,

rf}df;Ls

jfifL{s

:ynut

lg/LIf0f,

Kf|ult ;ldIff

;xsf/L ljefu

;xsf/L :yfkgf PJf k|jw{g ;xsf/L

k|=tyf l8=

sfof{no

df;Ls,

rf}df;Ls

jfifL{s

:ynut

lg/LIf0f,

Kf|ult ;ldIff

;xsf/L ljefu

ljlQo ;xsf/L ufleg] sfo{qmd ;xsf/L

k|=tyf l8=

sfof{no

df;Ls,

rf}df;Ls

jfifL{s

:ynut

lg/LIf0f,

Kf|ult ;ldIff

;xsf/L ljefu

glthf @

pTkfbs / pkef]QmfsfjLrsf]

k'nsf] sfd ug]{ Ifdtf ljsf;

;xsf/L

k|=tyf l8=

sfof{no

df;Ls,

rf}df;Ls

jfifL{s

:ynut

lg/LIf0f,

Kf|ult ;ldIff

;xsf/L ljefu

s[lif pTkfbs ;xsf/L cg'udg Pj+

;[b[l9s/0f

;xsf/L

k|=tyf l8=

sfof{no

df;Ls,

rf}df;Ls

jfifL{s

:ynut

lg/LIf0f,

Kf|ult ;ldIff

;xsf/L ljefu

cf}iflw hl8a'l6 k|zf]wg ;xsf/L ;xsf/L

k|=tyf l8=

sfof{no

df;Ls,

rf}df;Ls

jfifL{s

:ynut

lg/LIf0f,

Kf|ult ;ldIff

;xsf/L ljefu

kz'kfng ;xsf/L cg'udg Pj+

;[b[l9s/0f

;xsf/L

k|=tyf l8=

sfof{no

df;Ls,

rf}df;Ls

jfifL{s

:ynut

lg/LIf0f,

Kf|ult ;ldIff

;xsf/L ljefu

b'U3 pTkfbs ;xsf/L ;xsf/L

k|=tyf l8=

sfof{no

df;Ls,

rf}df;Ls

jfifL{s

:ynut

lg/LIf0f,

Kf|ult ;ldIff

;xsf/L ljefu

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

58

kl/R5]b *

pBf]u tyf /f]huf/L

*=! e'ldsf

g]kfndf gofF cf}Bf]lus gLlt, afl0fHo gLlt Pj+ cf}Bf]lus Aoj;fo P]g / nufgL jf]8{ P]g cfP kl5 nufgLsf]

jftj/0fdf ;'wf/ cfPsf] / pBf]u If]qn] s]lx ult lng yfn]sf] cg'e't ul/Psf] 5 . s[lif If]qdf /x]sf]

lge{/tfnfO{ sd ub}{ n}hfg s]lx ?kdf eP klg cf}Bf]luls/0fsf] e'ldsf /x]sf] 5 . cf}Bf]lus nufgLn] pTkfbg

/ pTkbsTj a[l4, /f]huf/L l;h{gf, ;Lk Pj+ :yfgLo >f]tsf] pkof]u, lgof{t k|jWf{gdf of]ubfg ub{5 g} .

o; lhNnfdf klg n3' pBd, 3/]n' tyf ;fgf pBf]u / s]lx dfqfdf 7'nf k|sf/sf] pBf]ux? klg ljsf; /

lj:tf/ eO{ cfPsf] b]lvG5 . cf}Bf]lus If]qdf lghL k"lhF cfslif{t ug]{, cfjZos k"jf{wf/ lgdf{0fdf ;xof]u ug]{,

n3' Pj+ ;fgf pBf]ux?sf] k|jw{g ub}{ n}hfg' kg]{ b]lvG5 .

*=@ jt{dfg l:ylt

cf}Bf]lus ;'/Iffsf] k|Tofe'lt, ljB't cfk"lt{, :j:y k|lt:kwf{, gofF k|ljlwx?sf] pkof]u, ljlQo kx'Fr a[l4,

/f]huf/L l;h{gf Pj+ lHfNnf jflx/ lgsf;Lof]Uo j:t'sf] klxrfg, ljsf; / ahf/ lj:tf/df ;/sf/L Pj+ lghL

;xsfo{ ;d]t a9fpb} hfg' kg]{ b]lvPsf] 5 .

lghL If]qsf] ljsf;af6 pBf]u Pj+ Aojf;fodf /f]huf/L a[l4, :j:Yf k|lt:klw{ ePsf] t/ sfnf] ahf/L gePsf]

pBf]u Aofkf/, >d ;DjGwsf] ljsf;, cf}wf]lus zflGt, cf}Bf]uLs dgf]lj1fgsf] ljsf; / ;/sf/L lghL ;xsfo{,

;fem]bf/L a9fO{ pBf]u tyf /f]huf/Lsf] ljsf; / lj:tf/ ug'{kg]{ b]lvPsf] 5 .

*=# ;jn kIf, sdhf]/ kIf, cj;/ / r'gf}lt

;jnkIf

cfBf]lus Pj+ Aokf/Ls d]nfsf] cfof]hgf

x'g] u/sf]

s[lif, kz' Pj+ ;]jf Aoj;fodf

cf}Bf]lusLs/0f x'b} u/]sf] -# ;fndf_

pBf]u Pj+ Aofkf/tkm{ o'jf ju{ cfslif{t

ePsf]

cj;/

a9bf] hg;+Vof / zxl/s/0fn] k|d'v ahf/ s]Gb|x?sf]

ljsf; x'g]

zxl/ If]qdf /f]huf/L Pj+ pBf]u Aofof/ a9\g ;Sg]

s[lif, kz'k+lIfhGo a:t'sf] ahf/Ls/0f x'g;Sg]

b'j{n kIf

lhNnfsf btf{ ge} ;+rfngdf /x]sf

pBf]lu Aoj;flonfO{ btf{ k|lqmofdf

Nofpg g;lsPsf]

pBf]ux?sf] nflu Aojl:yt tyf kof{Kt

ahf/sf] sld ePsf]

bIf hgzlQmsf] sld x'g'

s[lif, kz'k+lIfhGo a:t'sf] ahf/Ls/0f

gx'g'

;dofg's'n P]g lgod kl/dfh{g gx'g'

dflns / dhb'/ ljrsf] ;'dw'/ ;DaGw

r'gf}lt

pBf]u If]qdf nufgL a9fpg

Jofkf/ Aoj;fonfO{ dof{lbt / :jR5 k|lt:kwf{df

cfwf/Lt agfpg

o'jf hgzlQm ljb]z knfog

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

59

ljsf; x'g g;Sg'

Jojl:yt cf}Bf]lus If]qsf] lj:tf/

u'0f:t/Lo j:t' tyf ;]jfsf] pTkfbg gx'g'

*=$ bL3{sflng ;f]r

3/]n' tyf ;fgf pBf]u Pj+ n3' pBd ljsf;sf] dfWod4f/f /f]huf/L Pj+ :j/f]huf/sf cj;/ lHfNnfafl;x?n]

kof{Kt ?Kfdf k|fKt u/]sf x'g]5g .

*=% p4]Zo

3/]n', ;fgf Pj+ n3' pBdsf] ljsf; ub}{ pBf]usf] pTkfbg Pj+ pTkfbsTj a[l4 / :j/f]huf/Lsf] l;h{gf u/L

hgtfsf] hLJfg:t/df ;'wf/ Nofpg] .

*=^ glthf, ;"rs, nIf, k'i6\ofO{sf] >f]t, dfGotf / hf]lvd sd ug]{ tl/sf

;f/f+z ;'rs k'i6\ofOsf] >f]t hf]lvd hf]lvd sd

ug]{ pkfo

!= ;DjGwL

If]q

p4]Zo M

3/]n', ;fgf Pj+

n3' pBdsf]

ljsf; ub}{

pBf]usf]

pTkfbg Pj+

pTkfbsTj a[l4

/ :j/f]huf/Lsf]

l;h{gf u/L

hgtfsf]

hLJfg:t/df

;'wf/ Nofpg] .

;"rssf] ljj/0f xfnsf]

l:ylt

nIo

pBdlzntf

tflnd

$%) !%)

)

3/]n' tyf ;fgf

pBf]uaf6 /f]huf/L

$^))

)

%$)

))

–lhlj;sf] ;'rgf

zfvf

–3/]n' tyf pBf]u

sfof{nosf] jflif{s

k|ltj]bg

;/f]sf/jfn

f jLr

;fem]bf/L /

;xsfo{

ePdf

;fem]bf/L /

;xsfo{nfO{

a9fjf lbg

;lsg]5 .

glthf ! M

pBf]ux?sf]

ljsf; /

lj:tf/ ePsf]

x'g]5 .

;"rssf] ljj/0f xfnsf]

l:ylt

nIo

pBf]u btf{ !)!# ^))

)

cf}Bf]uLs Pj+

Aofkfl/s d]nf

$ !%

–lhlj;sf] k|f]kmfOn

— pBf]u btf{ /lhi6/

lghL

nufgL

a9g]

nufgL Pj+

;xh jhf/sf]

jftfj/0f

agfpg k|of;

ug]{

glthf @M pBd ;"rssf] ljj/0f xfnsf] nIo –lhlj;sf] k|f]kmfOn

lghL

nufgL Pj+

/fhg}lts

k|ltj4tf Pj+

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

60

ljsf; tyf

l;k ljsf;

tflnd k|fKt

AolQmx?sf]

;+Vof / pBd

ckgfpg]sf]

;+Vof a[l4

ePsf] x'g]5 .

l:ylt

;Lk ljsf;

tflnd

#&# @))

)

pBdlzntf

tflnd

$%) !%)

)

3/]n' tyf ;fgf

pBf]uaf6 /f]huf/L

$^))

)

%$)

))

— pBf]u btf{ /lhi6/ ;/sf/L

jh]6 a9g]

k|zf;lgs

;xhtf agfpg]

glthf #M

pBf]uaf6 cfo

PJf+ /f]hfuf/L

a9fpg ;xof]u

k'u]sf] x'g]5 .

;"rssf] ljj/0f xfnsf]

l:ylt

nIo

3/]n' tyf ;fgf

pBf]uaf6 /f]huf/L

$^))

)

%$)

))

;/sf/nfO{ /fhzj

? -s/f]8_

@*@ $%)

*=& gLlt tyf /0fgLlt

lzIff, :jf:Yo / ko{6g If]qdf cfjZostfx?sf] cfk"lt{ :yfgLo :t/af6} pknJw u/fpg] gLlt

cjnDag ul/g]5 .

:yfgLo sRRff kbfy{, ;|f]t, >d / ;Lkdf cfwfl/t, x:tsnf Pj+ 3/]n' tyf ;fgf pBf]usf] ljsf; Pj+

k|j4{g / :yfgLo txsf hgtfsf] pBdlzntfsf] k|jw{gdf ljz]if hf]8 lbOg]5 .

lhNnfsf] ;fdflhs, cfly{s, z}lIfs, :jf:Yo cflbdf lghL If]qsf] nufgLnfO{ k|f]T;fxg ul/g]5 .

/f]huf/L l;h{gf / cfly{s ljsf;df al9 of]ubfg k'/\ofpg] 7"nf pBf]usf] ljsf;df lghLIf]qnfO{

k|f]T;fxg u/L To:tf pBf]u ;+rfng ubf{ jftfj/0fd}lq jgfpg] kIfnfO{ ljz]if hf]8 lbOg]5 .

sDKo"6/ lzIff Pj+ ;"rgf k|ljlwsf] ljsf;df hf]8 lbOg]5 .

kf]v/f pkTosf If]qdf jftfj/df k|lts'n c;/ kg]{ vfnsf pBf]u Joj;fonfO{ lj:tf/} lj:yflkt ub}{

hfg] / To; lsl;dsf gofF pBf]ufnO{ k|j]z glbg] gLlt lnOg]5 .

*=* glthf k|fKt ug]{ sfo{qmd tyf ah]6

-?= xhf/df_

qm= sfo{qmd tyf

lqmofsnfkx?

kl/df0f ah]6 =

)&@⁄&# ah]6

)&#⁄&$

ah]6

)&$⁄&% ah]6

)&%⁄&^ ah]6

)&^⁄&& hDdf

ah]6

k|yldstf

s|d ;+=

glthf !=

pBf]u k|j4{g

sfo{s|d

1500 21500 31500 31500 31500 117500 1

cf}Bf]uLs Pj+

Aofkfl/s d]nf

cfof]hgf

2500 2500 2500 2500 2500 12500 4

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

61

glthf @=

;Lk ljsf;

tflnd

3500 15500 15000 15000 15000 64000 3

pBdlzntf

tflnd

500 9500 9500 9500 9500 38500 2

glthf #=

/fhzj ;+sng

cleofg

!)

k6s

100 100 100 100 100 500 5

hDdf M 8100 49100 58600 58600 58600 233000

*=( lhDd]jf/L jfF8kmf8 tflnsf M

qm=

;+=

sfo{qmd tyf lqmofsnfkx? ;Fof]hgstf{ sfof{Gjogstf{ ;xof]uL ;fdm]bf/L jf

;xsfo{ ug]{

lgsfo

glthf !=

pBf]u btf{ lhNnf ljsf;

;ldlt, 3/]n' tyf

;fgf pwf]u

sfof{no

3/]n' tyf ;fgf pwf]u

sfof{no, lghL pBld

ljleGg ;/sf/L

sfof{nox?

:yflgo

lgsfox? /

cGo

;+3;+:yfx?

cf}Bf]uLs Pj+ Aofkfl/s d]nf

lhNnf ljsf;

;ldlt, 3/]n' tyf

;fgf pwf]u

sfof{no

3/]n' tyf ;fgf pwf]u

sfof{no, lghL pBld

ljleGg ;/sf/L

sfof{nox?

:yflgo

lgsfox? /

cGo

;+3;+:yfx?

glthf @=

;Lk ljsf; tflnd lhNnf ljsf;

;ldlt, 3/]n' tyf

;fgf pwf]u

sfof{no

3/]n' tyf ;fgf pwf]u

sfof{no, lghL pBld

ljleGg ;/sf/L

sfof{nox?

:yflgo

lgsfox? /

cGo

;+3;+:yfx?

pBdlzntf tflnd

3/]n' tyf ;fgf pBf]uaf6

/f]huf/L

glthf #=

3/]n' tyf ;fgf pBf]uaf6

/f]huf/L

lhNnf ljsf;

;ldlt, 3/]n' tyf

;fgf pwf]u

sfof{no

3/]n' tyf ;fgf pwf]u

sfof{no, lghL pBld

ljleGg ;/sf/L

sfof{nox?

:yflgo

lgsfox? /

cGo

;+3;+:yfx?

;/sf/nfO{ /fhzj a[l4 cleofg

lhNnf ljsf;

;ldlt, 3/]n' tyf

;fgf pwf]u

sfof{no

3/]n' tyf ;fgf pwf]u

sfof{no, lghL pBld

ljleGg ;/sf/L

sfof{nox?

:yflgo

lgsfox? /

cGo

;+3;+:yfx?

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

62

*=!) cg'udg tyf d"Nof+sg

qm=

:f+=

sfo{qmd tyf lqmofsnfkx? cg'udg ug]{

lgsfo

k|ltj]bg ug]{

;do

cg'udg ug]{

ljlw

k|ltj]bg k]z

ug'{kg]{ lgsfo

glthf !=

pBf]u btf{ lhNnf pwd

ljsf; ;ldlt,

3/]n' tyf ;fgf

pwf]u sfof{no

dfl;s,

rf}dfl;s /

jflif{s

:ynut Pj+

k|ltj]bg cWoog

lhNnf ljsf;

;ldlt, ljefu,

dGqfno

cf}Bf]uLs Pj+ Aofkfl/s d]nf

lhNnf pwd

ljsf; ;ldlt,

3/]n' tyf ;fgf

pwf]u sfof{no

dfl;s,

rf}dfl;s /

jflif{s

:ynut Pj+

k|ltj]bg cWoog

lhNnf ljsf;

;ldlt, ljefu,

dGqfno

glthf @=

;Lk ljsf; tflnd lhNnf pwd

ljsf; ;ldlt,

3/]n' tyf ;fgf

pwf]u sfof{no

dfl;s,

rf}dfl;s /

jflif{s

:ynut Pj+

k|ltj]bg cWoog

lhNnf ljsf;

;ldlt, ljefu,

dGqfno

pBdlzntf tflnd

3/]n' tyf ;fgf pBf]uaf6 /f]huf/L

glthf #=

3/]n' tyf ;fgf pBf]uaf6 /f]huf/L

lhNnf pwd

ljsf; ;ldlt,

3/]n' tyf ;fgf

pwf]u sfof{no

dfl;s,

rf}dfl;s /

jflif{s

:ynut Pj+

k|ltj]bg cWoog

lhNnf ljsf;

;ldlt, ljefu,

dGqfno

;/sf/nfO{ /fhzj a[l4 cleofg

lhNnf pwd

ljsf; ;ldlt,

3/]n' tyf ;fgf

pwf]u sfof{no

dfl;s,

rf}dfl;s /

jflif{s

:ynut Pj+

k|ltj]bg cWoog

lhNnf ljsf;

;ldlt, ljefu,

dGqfno

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

63

kl/R5]b (

lghL If]q PJf+ ;/sf/L lghL ;fe]mbf/Lsf] ljsf;

(=! e'ldsf

k/fk"j{ sfnsf] jl0fsaflb cjwf/0ffdf ;d]t :jtGq cy{ Aoj:yf Pj+ lghL If]qsf] jr{Zj sfod} lyof] . t/

;g\ !(#) sf] bzsdf cfPsf] ljZj cfly{s dxfdlGbsf] sf/0fn] lghLIf]qsf] jr{Zj eGbf ;/sf/L jr{Zj

cy{Aoj:yfdf x'g'kg]{ dfu u/\of] . k'gM ;g\ !(*) sf] bzs kl5 :jtGq cy{ Aoj:yfsf] cEo"bo ePsf] 5 .

h;nfO{ bf];|f] k':tfsf] pbfl/s/0f klg elGfG5, hxfF cy{tGqdf lghL If]qsf] :jtGq ljr/0fnfO{ v'nf ul/G5 .

h] eP klg cy{ Aoj:yfsf] ;du| ljsf;sf] s]Gb| eg]s} lghL If]q xf] . To;/L g} lhNnfsf] ;du| ljsf; k|of;,

nufgL Pj+ pknAwLdf lghLIf]qsf] of]ubfg ;/sf/L If]qsf] eGbf Hofb} al9 /x]sf] x'G5 . t;y{ lhNnfsf]

ljsf;df lghL If]qsf] cem a9f]Q/L e"ldsf :yflkt ug{' ckl/xfo{ x'G5 . t;y{ lhNnfsf] :yfgLo pTkfbg

a9fO{ cGo lHfNnf, If]q jf /fli6\o ahf/df k|lt:kwf{ u/L lHfNnfsf] lgof{t a9fpg lghL If]qnfO{ yk k|f]T;fxg,

;xlhs/0f / of]ubfg lbg' ;j} kIfsf] st{Ao lxtdf x'G5 . o; lHfNnfsf] lghL If]qsf] ljsf; ul/ pTkfbg,

lgof{t, pBf]u, Aofkf/, /f]huf/L / ;fj{hlgs If]qsf] ljsf;df lghL ;fj{hlgs ;fem]bf/L k|jw{g ug'{ g}

lhNnfsf] ljsf;df dxQd 6]jf k'Ug] oyfy{nfO{ :jLsf/ ug'{ kb{5 .

(=@ jt{dfg l:ylt

g]kfndf v'nf cy{tGqsf] gLlt cjnDag u/]kl5 g} lghL If]qnfO{ pTkfbg, ljt/0f / /f]huf/L ;[hgfsf] If]qdf

;fe]mbf/ agfpg] k|of;nfO} lg/Gt/tf lbOcfPsf] kfOG5 . lgdf{0f, :jfldTj, ;+rfng / x:tfGt/0f gLlt,

k|lt:kwf{ sfg'g, ;fj{hlgs lghL ;fem]bf/L lgtL cflbsf] Aoj:yf ul/ ;/sf/L / gLlh ;+afb, ;xsfo{ / k|jw{g

ub}{ ;j}sf] ;femf ?kdf /x]sf] b]zsf] ljsf; ;+ej x'g] s'/fnfO{ o; lHfNnfsf] ;Gbe{df ;d]t ?kfGt/0f ug'{

k/]sf] 5 .

lhlj;, gu/kfnLsf ;d]tn] lghL If]qsf] ljsf;df cfaZostfg';f/ jflif{s of]hgf Pj+ cfjlws of]hgfdf

;d]t lghLIf]qsf] ljsf;, ;xsfo{ / k|jw{gsf gLlt tyf sfo{qmdx? ;fdfGo ?kdf eP klg x'Fb} cfPsf], lghL

If]qn] klg ;fdflhs pQ/bfloTjsf] l;4fGtnfO{ :jLsf/ ul/ oyf]lrt sfo{ ub}{ cfPsf] 5 .

ufpF gu/ ;fe]bf/Lsf cjwf/0ff s'g} g s'g} ?kdf sfofGjogdf cfPsf], pBf]u afl0fHo ;+3 ;d]t ;fj{hlgs

If]q;Fu ;xsfo{ ub}{ cufl9 cfPsf], lghL If]qaf ;+rfnLt pBf]u Pj+ Aoj;foaf6 lhNnfsf] pTkfbg, pTkfbsTj,

ahf/ lj:tf/, /f]huf/L k|bfg / :yfgLo lgsfosf] /fhZj a[l4df ;d]t ;s/fTds ?kdf of]ubfg /lx cfPsf] 5

.

lghL If]qsf] ljsf;af6 pBf]u Pj+ Aojf;fodf /f]huf/L a[l4, :j:Yf k|lt:klw{ ePsf] t/ sfnf] ahf/L gePsf]

pBf]u Aofkf/, >d ;DjGwsf] ljsf;, cf}wf]lus zflGt, cf}Bf]uLs dgf]lj1fgsf] ljsf; / ;/sf/L lghL ;xsfo{,

;fem]bf/L a9fO{ pBf]u tyf /f]huf/Lsf] ljsf; / lj:tf/ ug'{kg]{ b]lvPsf] 5 .

;du|df, lghL If]qnfO{ cfly{s ljsf;sf] k|d'v ;+jfxssf] ?kdf :yflkt ug]{ / lghL If]qsf] ljsf; /

;/sf/;Fusf] ;xsfo{df d'n'ssf] cfly{s ljsf; / /f]huf/L ;[hgfsf] nflu lghL If]qsf] nufgL a9fpg]

jftfj/0f ;[hgf ul/g' kb{5 .

(=# ;jn kIf, sdhf]/ kIf, cj;/ / r'gf}lt

;jnkIf

cfBf]lus Pj+ Aokf/Ls d]nfsf]

cfof]hgf x'g] u/sf]

s[lif, kz' Pj+ ;]jf Aoj;fodf

cf}Bf]lusLs/0f x'b} u/]sf]

pBf]u Pj+ Aofkf/tkm{ o'jf ju{

cfslif{t ePsf]

cj;/ M

a9bf] hg;+Vof / zxl/s/0fn] k|d'v ahf/ s]Gb|x?sf]

ljsf; x'g]

zxl/ If]qdf /f]huf/L Pj+ pBf]u Aofof/ a9\g ;Sg]

s[lif, kz'k+lIfhGo a:t'sf] ahf/Ls/0f x'g;Sg]

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

64

b'j{n kIf

lhNnfsf btf{ ge} ;+rfngdf /x]sf

pBf]lu Aoj;flonfO{ btf{ k|lqmofdf

Nofpg g;lsPsf]

pBf]ux?sf] nflu Aojl:yt tyf

kof{Kt ahf/sf] sld ePsf]

bIf hgzlQmsf] sld x'g'

dhb'/x?sf] a9\bf] bjbjf x'g'

s[lif, kz'k+lIfhGo a:t'sf] ahf/Ls/0f

gx'g'

r'gf}lt

Aojl:yt cf}Bf]lus If]qsf] lj:tf/ ug]{

pBf]u If]qdf nufgL a9fpg]

Jofkf/ Aoj;fonfO{ dof{lbt / :jR5

k|lt:kwf{df cfwf/Lt agfpg]

u'0f:t/Lo j:t' tyf ;]jfsf] pTkfbg ug]{

(=$ bL3{sflng ;f]r

lghL If]qnfO{ lHfNnfsf] cfly{s ljsf;sf] k|d'v ;+jfxssf ?kdf :yflkt ug]{ .

(=% p4]Zo

lghL, ;/sf/L tyf ;xsf/L If]qdf ;fj{hlgs lghL ;fem]bf/Lsf] ljsf; ul/ lhNnfsf] ljsf;df lghL If]qsf]

of]ubfg a9fpg] .

(=^ glthf, ;"rs, nIf, k'i6\ofO{sf] >f]t, dfGotf / hf]lvd sd ug]{ tl/sf

;f/f+z ;'rs k'i6\ofOsf] >f]t hf]lvd hf]lvd sd

ug]{ pkfo

!= ;DjGwL

If]q

p4]Zo M

lghL, ;/sf/L

tyf ;xsf/L

If]qdf

;fj{hlgs lghL

;fem]bf/Lsf]

ljsf; ul/

lhNnfsf]

ljsf;df lghL

If]qsf] of]ubfg

a9fpg] .

;"rssf] ljj/0f xfnsf]

l:ylt

nIo

lHfNnf :t/sf] lghL

PJ+f ;/sf/L

;fem]bf/L gLlt

tof/ / nfUf"

) !

gu/kfnLsfdf

;fj{hlgs Pj+

lghL ;fe]mbf/L

gLlt tof/ / nfu"

) @

–lhlj;sf] ;'rgf zfvf

–pBf]u afl0fHo ;+3sf]

jflif{s k|ltj]bg

;/f]sf/jfnf

jLr

;fem]bf/L /

;xsfo{

ePdf

;fem]bf/L /

;xsfo{nfO{

a9fjf lbg

;lsg]5 .

glthf ! lghL

If]qsf] ljsf; /

lj:tf/ ePsf]

;"rssf] ljj/0f xfnsf]

l:ylt

nIo

lHfNnfdf lghL ) !

–lhlj;sf] ;'rgf zfvf

–pBf]u afl0fHo ;+3sf]

jflif{s k|ltj]bg

;/f]sf/jfnf

jLr

;fem]bf/L /

;xsfo{

;fem]bf/L /

;xsfo{nfO{

a9fjf lbg

;lsg]5 .

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

65

x'g]5 . If]qsf] ljsf;

of]hgf tof/ /

nfu"

gofF pBdL Pj+

Aoj;flosf] a[l4

k|ltzt

! @%

ePdf

glthf @M

;fj{hlgs Pj+

lghL

;fe]bf/Lsf]

ljsf; ePsf]

x'g]5 .

;"rssf] ljj/0f xfnsf]

l:ylt

nIo

lHfNnf :t/sf] lghL

PJ+f ;/sf/L

;fem]bf/L gLlt

tof/ / nfUf"

) !

gu/kfnLsfdf

;fj{hlgs Pj+

lghL ;fe]mbf/L

gLlt tof/ / nfu"

) @

–lhlj;sf] ;'rgf zfvf

–pBf]u afl0fHo ;+3sf]

jflif{s k|ltj]bg

;/f]sf/jfnf

jLr

;fem]bf/L /

;xsfo{

ePdf

;fem]bf/L /

;xsfo{nfO{

a9fjf lbg

;lsg]5 .

(=& gLlt tyf /0fgLlt

!= lHfNnfdf nufgLd}qL jftfj/0f ;[hgf u/L lghL If]qsf] k|jw{g / nufgL k|jw{g ug]{ .

@= lHfNnfdf >d ;DjGwnfO{ ;s/fTds agfpg k|of; ug]{ .

#= ;+:yfut ;fdflhs pQ/bfloTjnfO{ k|f]lT;flxt ug]{ .

$= lghL ljlQo ;+:yfsf] k|jw{gdf 6]jf k'/\ofpg] .

%= lghL ;fj{hlgs ;fe]mbf/Lsf] k|jw{g ug]{

(=* glthf k|fKt ug]{ sfo{qmd tyf ah]6

cfufdL % aif{sf sfo{s|d tyf c'gdflgt cfjZos ah]6

ah]6 -? ))) df_

qm=

;+= ljj/0f

kl/

df0f

cf=j=

)&@.&#

cf=j=

)&#.&$

cf=j=

)&$.&%

cf=j=

)&%.&^

cf=j=

)&^.&& hDdf

k|yld

stf

s|d

glthf 1

lHfNnfdf lghL If]qsf]

ljsf; of]hgf tof/ /

nfu"

500 1500 1500 1500 5000 1

gofF pBdL Pj+ Aoj;flo

k|jw{g tflnd

@%)

hgf 350 350 350 350 350 1750 3

glthf 2

lHfNnf :t/sf] lghL PJ+f

;/sf/L ;fem]bf/L gLlt

tof/ / sfof{{Gjog

500 1400 1500 1500 4900 2

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

66

gu/kfnLsfdf ;fj{hlgs

Pj+ lghL ;fe]mbf/L gLlt

tof/ / nfu" 300 300 1200 1600 3400 4

hDdf 350 1150 1050 350 350 15050

(=( lhDd]jf/L jfF8kmf8

s|=

;= sfo{s|d

k|fyldst

fs|d

;+of]hg

stf{

sfof{Gjog

stf{ ;xof]uL

;fem]bf/L÷;xsfo{

ug]{ ;+:yf

glthf 1

lHfNnfdf lghL If]qsf] ljsf; of]hgf

tof/ !

lh=3=lj=

sf= p=jf=;+

lhlj;

tyf gkf

gofF pBdL Pj+ Aoj;flo k|jw{g tflnd

lh=3=lj=

sf= p=jf=;+

lhlj;

tyf gkf lh=3=lj= sf=

glthf 2

lHfNnf :t/sf] lghL PJ+f ;/sf/L

;fem]bf/L gLlt tof/

lh=3=lj=

sf= p=jf=;+

lhlj; tyf

gkf

lh=3=lj=

sf= lh=3=lj= sf=

gu/kfnLsfdf ;fj{hlgs Pj+ lghL

;fe]mbf/L gLlt tof/

lh=3=lj=

sf= p=jf=;+

lhlj; tyf

gkf

lh=3=lj=

sf= lh=3=lj= sf=

(=!) cg'udg tyf d"Nof+sg

s|=;= sfo{s|d cg'udg ug]{ lgsfo cg'udg ljlw

cg'udg

ug]{ ;do

k|ltj]bg k]z ug'{

kg]{ lgsfo

k|ltj]bg

sfof{Gjog ug']{

lgsfo

glthf 1

lHfNnfdf lghL

If]qsf] ljsf;

of]hgf tof/

lhlj; tyf p=jf=;= k|ltj]bg cWoog

aflif{s

lhlj; tyf

p=jf=;=

lhlj; tyf

p=jf=;=

gofF pBdL Pj+

Aoj;flo k|jw{g

tflnd

lhlj; tyf p=jf=;= k|ltj]bg cWoog

aflif{s

lhlj; tyf

p=jf=;=

lhlj; tyf

p=jf=;=

glthf 2

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

67

lHfNnf :t/sf]

lghL PJ+f ;/sf/L

;fem]bf/L gLlt

tof/

lhlj; tyf p=jf=;= k|ltj]bg cWoog

aflif{s

lhlj; tyf

p=jf=;=

lhlj; tyf

p=jf=;=

gu/kfnLsfdf

;fj{hlgs Pj+

lghL ;fe]mbf/L

gLlt tof/

lhlj; tyf p=jf=;= k|ltj]bg cWoog

aflif{s

lhlj; tyf

p=jf=;=

lhlj; tyf

p=jf=;=

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

68

ef}lts k"jf{wf/ ljsf;sf] If]qsf of]hgf

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

69

kl/R5]b !)

;8s, k'n tyf oftfoft

!)=! e'ldsf

;8s ;+/rgfsf] Aojl:yt ljsf;sf nflu !) jif]{ k|fylds nufgL of]hgf -;g\ @))& b]lv @)!^_

sfof{Gojgdf /x]sf] 5 . To:t}, g]kfndf ljutsf k|foM ;j} cfjlws of]hgfx?df ;8s tyf oftfoft If]qsf]

ljsf;nfO{ k|fyldstf / nufgL a[l4 x'b} cfPsf] 5 . k"j{ klZrd nf]sdfu{, dWo kxfl8 nf]sdfu{, x'nfsL dfu{,

pQ/ blIf0f sf]l/8f]/x?, /]ndfu{x?, lHfNnf ;b/d'sfd Pj+ b'u{d If]q hf]8g\ ;8sx?nfO{ k|fyldstf lbO{ lgdf{0f

tyf dd{t sfo{x? ePsf b]lvG5g . sl/j @%!## ls=ld= nfdf] /0fg}lts ;8sx? g]kfndf xfn;Dd lgdf{0f

ePsf] b]lvG5 . h;df sfnf]kq] ;8s s]jn sl/j *))) ls=ld= dfq 5 . To;} ul/ kl5Nnf] ;dodf

df]6/]jn k'n lgdf{0fdf ljb]lz ;xof]u / xfd|f] k|fyldstf a9]sf] b]lvG5, ;f] cg';f/ xfn;Dd sl/j !^)( j6f

df]6/]jn k'n lgdf{0f ePsf, &# lHfNnf ;b/d'sfd ;8s ;~hfndf hf]l8Psf], /]n oftfoft Pj+ ;8s oftfoft

Aoj;flox?sf] klg lqmoflzntf lj:tf/ ePsf] b]lvG5 . t/ sltko :yfgdf j; tyf 6\s Aoj;flo

;ldltx?sf] l;08Ls]6 sfod} /x]sf] klg b]lvPsf] 5 .

o; lhNnfdf sl/j !@@# ls=ld= ;8s lj:tf/ ePsf], sl/j @& j6f df]6/]jn k'n lgdf{0f ePs]f, sl/j ^*

j6f emf]n'+u] k'n lgdf{0f ePsf] b]lvG5 . tL ;8s tyf k'nx?sf] lgoldt dd{t ;+ef/, yk df]6/j]n k'nx?,

emf]n'+u] k'nx?, yk kSsL tyf u|fe]n:t/sf] ;8s lgdf{0f / lHfNnfe/sf ;j} j:tLaf6 cfwf 306fsf] k}bn

b'/Ldf u|fe]n :t/sf] ;8s oftfoftsf] kx'Fr k'/ofpg] u/L k|fyldstfsf ;fy of] of]hgf tof/ ul/Psf] 5 .

!)=@ jt{dfg l:ylt

o; lhNnfdf sl/j !@@# ls=ld= ;8s lj:tf/ ePsf], sl/j @& j6f df]6/]jn k'n lgdf{0f ePs]f, sl/j ^*

j6f emf]n'+u] k'n lgdf{0f ePsf] b]lvG5 . o; lhNnfdf /]n oftfoftsf] ;'ljwf 5}g, To:t} s]jnsf/ Pj+ /f]kj]sf]

ljsf; klg xfn;Dd x'g ;s]sf] 5}g .

;8s /]vf+sg / lgdf{0f:yndf ljjfb, hUuf k|flKtdf sl7gfO{, hUufsf] pRr d'No dfusf sf/0f d'cfAhf

ljt/0fdf sl7gfO{, OlGhlgol/+u l8hfOg ljgf g} ;8s lgdf{0f x'g], lgoldt hgzlQm eGbf k/fdz{stf{ vf]Hg]

k|a[lQ a9\g', lgoldt dd{t ;+ef/ gx'g', ;j} j:tL;Dd jfx|}df; e/kbf]{ ;8s ;+/rgf ljsf; ug{ g;lsg', jfof]

OlGhlgol/+udf sd Wofg k'Ug', jftfj/0fLo d}qL ;8ssf] cjwf/0ffnfO{ s8fOsf ;fy kfngf u/fpg g;lsg',

;/sf/L Pj+ :yfgLo lgsfosf] jfx]s cGo u}/;/sf/L If]q Pj+ lghL If]qfnfO{ ;8s lgdf{0fsf] If]qdf cfslif{t

ug{ g;lsg', oftfoft Aoj;fodf lghL If]qsf] jf]njfnf eO{ l;08Ls]6 sfod x'g' h:tf gs/fTds cj:yf klg

b]lvPsf] 5 .

lhNnfdf ! 306fsf] b'/Ldf ;8s oftfoft ;'ljwf u|fe]n Pj+ klSs ;8ssf] kx'Fr / $) ldg]6sf] b'/Ldf 3'n]

;8ssf] kx'Rf k'/\ofpg] ul/ nIf / jlu{s/0f ug]{, ;8ssf] /fO6 ckm j] jf dfkb08 nfu" ug]{, ;8s dd{t

/0fgLlt agfpmg] h:t}M ;8s l8lehg sfof{non] dd{tdf !@^ lsdL ;8snfO{ &.* s/f]8 ah]6 5'6\6fp5,

h;sf] cg'z/0f ug]{, afx|}dfu ;8s rNg] agfpg] tkm{ Wofg lbg'kg]{ x'G5 .

klxnfsf] of]hgfdf sd dxTj lbOPsf] If]q gofF ;8s 6\ofs vf]Ng] slt xf] , ;f] klg nIo /fvL cufl9 a9\g],

;8sx?df j; oftfoft rNg oftfoft Aoj;flo ;u ;dGjo /flv lgoldt oftfoft ;]jf lbnfpg], /]n jf

df]gf]/]n lgdf{0f ;fj{hlgs Pj+ lghL ;fem]bf/Ldf ug{ ;lsG5 ls cWoog u/L k|of; cufl9 a9fpg], rqmky

lgdf{0f Pj+ ;8sx?df gfnL sd 5g\, ePsfdf klg kfgL kbf{ e]n ts{b}g j? af6f]df kfgL jU5, ;8ssf] cfo'

3l6/fv]sf] 5, h:tf kIfnfO{ yk k|fyldstf lbg] ug'{ kb{5 .

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

70

lhNnf uf}/jsf cfof]hgf olsg u/f}, l8l6Pdlkdf k/]sfsf ;8s dfq x]g]{ xf] jf cGo ;8s klg dd{t jf

lgdf{0f ug]{ xf] olsg u/L ;8s u'?of]hgf lhlj;sf] dfq x'g ePg eGg] dd{sf ;fy ;j} lgsfosf ;8s

of]hgf jf k|of; ;d]6\g' kg]{ u/L o; of]hgfnfO{ cufl9 a9fpg' kg]{ b]lvG5 . ;8s of]hgfdf ah]6 5'6\6fpbf

u|fe]n 5g]{, df6f] sf6\g] dfqdf geO{ gfnL, r]s 8\ofd jf cGo :6\Sr/ agfpg] ul/ jflif{s of]hgf agfpg], nIf

tf]Sg] / :6\Sr/ agfpg] tkm{ s]lGb|t x'g'kg]{ . To:t}, uflj; ejg ;Dd k'Ug] ;8s, cGo ;xfos ;8s nfO{

ef}lts k"jf{wf/sf] slt slt k|ltzt ah]6 5'6\6fpg] ef/ ;d]t tf]Sg] u/f}+ .

;du|df, x/]s uflj;df u|fe]n :6f088{sf] afx}df; lgoldt, e/kbf]{ / u'0f:t/Lo oftfot k|0ffnLsf] ljsf; ul/

! 306fsf] k}bn b'/Ldf oftfoft ;]jf k'/\ofpg], :yfgLo cy{tGq Pj+ ;fdflhs Pstfsf nflu :t/Lo, ;'/lIft /

e/kbf]{ ;8s oftfoft ;~hfn ljsf; ub}{ :yfgLo Plss/0f, cfly{s ;fdflhs ljsf; / If]qut ;Gt'ngdf

of]ubfg k'Ug] u/L :t/Lo, e/kbf]{, ;'ne / ;'/lIft ;8s oftfoft ;~hfn lgdf{0f ug]{ Pj+ cfufld lbgdf xjfO{

oftfoft, /]n oftfoft Pj+ hn oftfoft ;]jfsf] ljsf; / lj:tf/df klg oyf]lrt Wofg / k|fyldstf lbg' kg]{

b]lvPsf] 5 .

!)=# ;jn kIf, sdhf]/ kIf, cj;/ / r'gf}lt

;jnkIf

;8s oftfoftsf] sf/0f :yfgLo

hgtfx?sf] ;xh ;8s kx'Fr

a9]sf]

ef}uf]lns lgs6tf / hg;Dks{df

a[l4 ePsf]

;8s oftfoft Pj+ xjfO{

oftfoftaf6 cfly{s ljsf;df

;xof]u k'u]sf] Pj+ ;fdflhs

Plss/0fdf 6]jf k'u]sf]

cj;/

cfw'lgs tyf u'0f:t/Lo oftfoft

;'ljwfdf lj:tf/ ug{ ;lsg]

gofF k|ljlwdf cfwf/Lt oftfoft ;]jf

k|fKt x'g]

hn oftfoft a9\g ;Sg]

s]jnsf/ aGg ;Sg], rNg ;Sg]

sdhf]/ kIf

;8s, k'n h:tf ef}lts

k"jf{wf/x?sf] kof{Kt of]hgf,

;DefAotf cWoog ljgf aGg]

u/]sf

;DkGg of]hgfsf] k|efj d"Nof+sg

ul/ gs/fTds k|efj Go"lgs/0f

x'g] gu/]sf]

;8s k"jf{wf/x?sf] ;dGjofTds

lgdf{0f / ;+/If0fdf sld /x]sf]

hgr]tgf Pj+ ;fem]bf/L efjgfsf]

sld /x]sf]

lbuf] Aoj:yfkgsf] ;d:of

;]jfu|flxsf] dfu cg'?k oftfoft

;]jf k|jfx ug{ g;lsPsf]

;dGjosf] sld ePsf] sf/0f Ps}

r'gf}lt

;8s, k'n lgdf{0f ;DkGg ;+/rgfx?sf]

dd{t ;+ef/ / lbuf] Aoj:yfkg ug]{

jftfj/0fLo hf]lvd 36fO{ jftfj/0fd}lq

;8s t'Nofpg]

lhNnf oftfoft u'?of]hgf jfx]ssf

u|fld0f ;8s lgdf{0fdf /x]sf] cToflws

rfk / dfunfO{ ;Djf]wg ug]{

>f]tx?sf] plrt ;+/If0f tyf ;+jWf{gdf

sl7gfO{ x6fpg]

hUuf ljjfb ldnfpg]

ef}uf]lns sl7gfO{nfO{ sd ug]{

ah]6 tyf sfo{qmd cfj:ostf cg';f/

a9fpg]

xjfO{ tyf :yn oftfoft ;]jfnfO{

u'0f:t/Lo jgfpg]

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

71

7fpFdf cfj:ostfeGbf al9

;8s ;+/rgf aGg] u/]sf]

!)=$ bL3{sflng ;f]r

lhNnfdf cGo oftfoft k|0ffnLsf] ljsf; tyf k|To]s j:tLx?af6 cfwf 3G6fleq e/kbf{ ;8s oftfoftsf]

kx"+r afx|} dlxgf lgoldt ?kdf k'u]sf] x'g]5 .

!)=% p4]Zo

xfn e}/x]sf ;8s Pj+ cGo oftfoft k|0ffnLsf] vf]h, ljsf; / lj:tf/ ub}{ jftfj/0fd}qL, lbuf] / cGo

ljsf;df pNn]Vo 6]jf k'/\ofpg] .

!)=^ glthf, ;"rs, nIf, k'i6\ofO{sf] >f]t, dfGotf / hf]lvd sd ug]{ tl/sf

;f/f+z ;'rs k'i6\ofOsf] >f]t hf]lvd hf]lvd sd

ug]{ pkfo

!= ;DjGwL

If]q

p4]Zo M xfn

e}/x]sf ;8s

Pj+ cGo

oftfoft

k|0ffnLsf] vf]h,

ljsf; /

lj:tf/ ub}{

jftfj/0fd}qL,

lbuf] / cGo

ljsf;df

pNn]Vo 6]jf

k'/\ofpg] .

;"rssf] ljj/0f xfnsf]

l:ylt

nIo

sfnf]kq ;8s -

lsdL_

##) ^))

u|fd]n -lsld_ @^( %&)

slRr df};ld w'n]

;8s -lsld_

^@% !*)

–lhlj;sf] ;'rgf

zfvf

–uflj; tyf gkf /

kf]v/f pkTsf gu/

ljsf; ;ldltsf]

sfo{fnosf] jflif{s

k|ltj]bg

;/f]sf/jfn

f jLr

;fem]bf/L /

;xsfo{

ePdf

;fem]bf/L /

;xsfo{nfO{

a9fjf lbg

;lsg]5 .

glthf ! M cfwf

306fsf] b'/Ldf

;xh, e/kbf]{ /

lgoldt ;8s

oftfoftsf]

ljsf; ePsf]

x'g]5 .

;"rssf] ljj/0f xfnsf]

l:ylt

nIo

sfnf]kq ;8s -

lsdL_

##) ^))

u|fd]n -lsld_ @^( %&)

slRr df};ld w'n]

;8s -lsld_

^@% !*)

df]6/]jn k'n @& &)

shj] ;+Vof #) ^)

–lhlj;sf] ;'rgf

zfvf

;/f]sf/jfn

f jLr

;fem]bf/L /

;xsfo{

ePdf

;fem]bf/L /

;xsfo{nfO{

a9fjf lbg

;lsg]5 .

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

72

glthf @ xjfO{

tyf hn

oftfoftsf]

e/kbf]{ ljsf;

ePsf] x'g]5 .

;"rssf] ljj/0f xfnsf]

l:ylt

nIo

If]lqo cGt//fli6\o

ljdfg:yn

) !

cfGtl/s

ljdfg:yn

! !

xjfO{ ;]jf ;+rfng

ug]{ ljdfg ;+:yf

;+Vof

!# !#

hn oftfot

k|0ffnL -lsdL_

) @

–lhlj;sf] ;'rgf

zfvf

;/f]sf/jfn

f jLr

;fem]bf/L /

;xsfo{

ePdf

;fem]bf/L /

;xsfo{nfO{

a9fjf lbg

;lsg]5 .

glthf # k}bn

oftfot

k|0ffnLsf]

ljsf; ePsf]

x'g]5 .

;"rssf] ljj/0f xfnsf]

l:ylt

nIo

emf]n'+u] k'n -uf]6f_ ^* !))

3f]/]6f] af6f] lgdf{0f-

uf]6f_

$% ^)

cfw'lgs ;f3'F

k'n];f lgdf{0f-uf]6f_

!% %)

–lhlj;sf] ;'rgf

zfvf

;/f]sf/jfn

f jLr

;fem]bf/L /

;xsfo{

ePdf

;fem]bf/L /

;xsfo{nfO{

a9fjf lbg

;lsg]5 .

!)=& gLlt tyf /0fgLlt

;8s, k'n h:tf ef}lts k"jf{wf/x?sf] lgdf{0fnfO{ bLuf] ljsf;d}lq agfpg cfly{s,

k|fljlws, jftfj/0fLo, ;fdflhs cflb kIfsf] lj:t[t cWoog / d"Nof+sgsf] cfwf/df

of]hgfj4 Pj+ u'0f:t/Lo agfpg hf]8 lbOg]5 .

lhNnf :t/df tof/ ul/Psf] oftfoft u'?of]hgfsf] gLlt cg'?k lhNnfsf u|fdL0f

;8sx?, k'n Pj+ k'n];fsf] lgdf{0f sfo{nfO{ qmlds ?kdf sfof{Gjog ub}{{ nlug] 5 .

hyfeflj ;8s vGg], x]lj OlSjkd]G6sf] k|of]u ug]{, ;8s dfkb08sf] kfngf gug]{

k|a[lQnfO{ lg?T;flxt ug]{, ;8s clwsf/ If]qsf] cltqmd0f /f]Sg] / lhNnfsf s / v

ju{sf ;8s clwsf/ If]qleqsf hUuf g]kfn ;/sf/sf] gfpFdf Nofpg kxn ul/g]5 .

lhNnfsf ljleGg j:tLx?af6 ! 306fdf u|fdL0f df]6/ ;8s ;Dd k'Ug ;Sg] Pj+

lhNnfsf] ;b/d'sfd;+u u|fdL0f ;8sx?nfO{ hf]8\g] u/L] ;8sx?sf] lgdf{0f sfo{nfO{

k|fyldstf lbOg]5 .

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

73

s[lifsf ks]6 If]qx?af6 ahf/;Dd hf]8\g ;lsg] ;8sx?sf] lgdf{0f sfo{ tyf dd{t

;+ef/sf] nflu hg;xeflutf h'6\g ;Sg] ;8sx?nfO{ k|fyldstf lbOg]5 .

n3' hn ljB't cfof]hgfx? tyf cGo k"jf{wf/sf cfof]ghfx? / :yfgLo dxTjsf

cfof]hgfx?nfO{ ;3fp k'¥ofpg] ;8sx?sf] lgdf{0fnfO{ k|fyldstf lbOg]5 .

ko{6g ljsf;sf nflu /f]kj], s]a'nsf/, xjfO{ oftfoftsf] ljsf;df lghL If]qnfO{

k|f]T;flxt ul/g]5 .

pk–dxfgu/kflnsf, gu/kflnsfsf] a9\bf] hgrfknfO{ sd ug{ u|fdL0f ;8sx?nfO{

;b/d'sfd;+u hf]8\g tyf zx/L a:tLnfO{ Jojl:yt ljsf; ug{sf nflu kf]v/f pkTosf

rqmkysf] w'n] sRrL ;8ssf] lgdf{0f ;DkGg ul/g]5 .

u|fdL0f ;8snfO{ jftfj/0f Pj+ k|fljlws cfwf/af6 lbuf] u/fpg Joj:yfkg kIf /

pkef]Qmf ;d"xsf] Ifdtf clej[l4 ug]{ sfo{qmdnfO{ k|efjsf/L ?kn] cufl8 a9fOg]5 .

xfn e}/x]sf ;8sx?sf] jftfj/0ffLo ;Gt'ng ug]{ pkfox? cjnEjg u/L :t/pGglt

ug{] .

hnljw't,s[lif, ko{6g / cGo k"jf{wf/x?sf] ljsf;df ;dfGjofTds 9+un] oftfoft

k|0ffnLsf] Joj:yfkg ug]{ .

goFf 6]lsË ?6sf] If[hgf u/L ko{6g k|jw{g ug]{

kf]v/f pkTosf rqmky lgdf{0f ul/g]5 tyf jftfj/0f d}qL, ;fO{sn Track sf]

Joj:yf x'g]5 .

kf]v/f cGt/fli6|o ljdfg:Yfn lgdf{0f sfo{nfO{ ;DdGg ul/g]5 .

!)=* glthf k|fKt ug]{ sfo{qmd tyf ah]6

-?= xhf/df_

qm=

;=

sfo{qmd tyf

lqmofsnfkx?

kl/df0f ah]6 =

)&@⁄&# ah]6

)&#⁄&$

ah]6

)&$⁄&% ah]6

)&%⁄&^ ah]6

)&^⁄&& hDdf ah]6 k|fyld

stf

s|d

glthf !=

sfnf]kq] ;8s

-lsdL_

@&) 142500 1224000 1250000 1320000 1350000 5286500 8

u|fd]n ug]{

-lsld_

@)! 316000 927200 937500 937600 938500 4056800 9

gfnL lgdf{0f

lsld

$)) 72000 223000 336000 425000 532000 1588000 11

l;d]G6]8 l/6]G;g

jfn 3=ld=

$%) 43000 45000 85000 85000 84500 342500 10

Uofljn jfP/

(Gavion wire) 3=ld=

#%)) 31600 46200 57400 77500 87800 300500 12

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

74

df]6/]jn k'n ## 220000 250000 260000 320000 250000 1300000 5

shj] ;+Vof #) 1500 2100 1800 1800 1800 9000 7

/fhdfu{ dd{t

;'wf/ tyf

lj:tf/ lsld

&) 32000 150000 200000 220000 150000 752000 6

lhNNff :t/sf

;8s dd{t

;'wf/ lsld

@)) 112000 215000 2155000 2160000 2165000 6807000 4

zx/L ;8s

dd{t ;'wf/ lsld

!%) 2500 55500 67500 512500 413000 1051000 2

u|fld0f ;8s

dd{t ;'wf/ lsld

!)) 5000 15500 16000 36500 57600 130600 1

gofF 6 «ofs vf]Ng]

lsld

@% 21000 81500 82500 93000 93000 371000 3

glthf @=

kf]v/f ljdfG:yn

dd{t ;'wf/

! 51500 61500 41500 31500 12700 198700 13

hn oftfoftsf]

ljsf; ;+efAotf

cWoog

@

1000 1000 14

glthf #=

emf]n'+u] k'n dd{t

tyf lgdf{0f -#@

j6f gofF lgdf{0f

/ @) j6f dd{t_

%@ 132000 132000 143000 125000 132000 664000 15

3f]/]6f] af6f]

lgdf{0f tyf

dd{t -uf]6f_

^% 88500 99500 99700 211400 251500 750600 16

hDdf 1271100 3529000 5732900 6556800 6519400 23609200

!)=( lhDd]jf/L jfF8kmf8 tflnsf M

qm=

;+=

sfo{qmd tyf lqmofsnfkx? ;Fof]hgstf{ sfof{Gjogstf{ ;xof]uL ;fdm]bf/L jf

;xsfo{ ug]{

lgsfo

glthf !=

sfnf]kq] ;8s -lsdL_

lh=lj=;= gkf

tyf ;8s

ljefu

lh=lj=;= gkf tyf

;8s ljefu

/fhg}lts bn,

gful/s,

pkef]Qmf

;ldlt, bft[

lgsfo

u|fd]n ug]{ -lsld_

lh=lj=;= gkf

tyf ;8s

ljefu

lh=lj=;= gkf tyf

;8s ljefu

/fhg}lts bn,

gful/s,

pkef]Qmf

;ldlt, bft[

lgsfo

gfnL lgdf{0f lsld

lh=lj=;= gkf

tyf ;8s

lh=lj=;= gkf tyf

;8s ljefu

/fhg}lts bn,

gful/s,

pkef]Qmf

;ldlt, bft[

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

75

ljefu lgsfo

l;d]G6]8 l/6]G;g jfn 3=ld=

lh=lj=;= gkf

tyf ;8s

ljefu

lh=lj=;= gkf tyf

;8s ljefu

/fhg}lts bn,

gful/s,

pkef]Qmf

;ldlt, bft[

lgsfo

\

Uofljn jfP/ (Gavion wire)

3=ld=

lh=lj=;= gkf

tyf ;8s

ljefu

lh=lj=;= gkf tyf

;8s ljefu

/fhg}lts bn,

gful/s,

pkef]Qmf

;ldlt, bft[

lgsfo

df]6/]jn k'n

lh=lj=;= gkf

tyf ;8s

ljefu

lh=lj=;= gkf tyf

;8s ljefu

/fhg}lts bn,

gful/s,

pkef]Qmf

;ldlt, bft[

lgsfo

shj] ;+Vof

lh=lj=;= gkf

tyf ;8s

ljefu

lh=lj=;= gkf tyf

;8s ljefu

/fhg}lts bn,

gful/s,

pkef]Qmf

;ldlt, bft[

lgsfo

/fhdfu{ dd{t ;'wf/ tyf lj:tf/

lsld

lh=lj=;= gkf

tyf ;8s

ljefu

lh=lj=;= gkf tyf

;8s ljefu

/fhg}lts bn,

gful/s,

pkef]Qmf

;ldlt, bft[

lgsfo

lhNNff :t/sf ;8s dd{t ;'wf/

lsld

lh=lj=;= gkf

tyf ;8s

ljefu

lh=lj=;= gkf tyf

;8s ljefu

/fhg}lts bn,

gful/s,

pkef]Qmf

;ldlt, bft[

lgsfo

zx/L ;8s dd{t ;'wf/ lsld

lh=lj=;= gkf

tyf ;8s

ljefu

lh=lj=;= gkf tyf

;8s ljefu

/fhg}lts bn,

gful/s,

pkef]Qmf

;ldlt, bft[

lgsfo

u|fld0f ;8s dd{t ;'wf/ lsld

lh=lj=;= gkf

tyf ;8s

ljefu

lh=lj=;= gkf tyf

;8s ljefu

/fhg}lts bn,

gful/s,

pkef]Qmf

;ldlt, bft[

lgsfo

gofF 6 «ofs vf]Ng] lsld

lh=lj=;= gkf

tyf ;8s

ljefu

lh=lj=;= gkf tyf

;8s ljefu

/fhg}lts bn,

gful/s,

pkef]Qmf

;ldlt, bft[

lgsfo

glthf @=

kf]v/f ljdfG:yn dd{t ;'wf/

ko{6g tyf

gful/s

p8\oog

sfof{no

ko{6g tyf gful/s

p8\oog sfof{no

/fhg}lts bn,

gful/s

ko{6g tyf

gful/s

p8\oog

sfof{no

hn oftfoftsf] ljsf; ;+efAotf

cWoog

lh=lj=;= lh=lj=;= gkf /fhg}lts bn,

gful/s,

pkef]Qmf

;ldlt, bft[

lgsfo

glthf #=

emf]n'+u] k'n dd{t tyf lgdf{0f

lh=lj=;= lh=lj=;= gk tyf

uflj;

/fhg}lts bn,

gful/s,

pkef]Qmf

;ldlt, bft[

lgsfo

3f]/]6f] af6f] lgdf{0f tyf dd{t

lh=lj=;= lh=lj=;= gk tyf

uflj;

/fhg}lts bn,

gful/s,

pkef]Qmf

;ldlt, bft[

lgsfo

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

76

!)=!) cg'udg tyf d"Nof+sg

qm=

:f+=

sfo{qmd tyf lqmofsnfkx? cg'udg ug]{ lgsfo k|ltj]bg ug]{

;do

cg'udg ug]{

ljlw

k|ltj]bg k]z

ug'{kg]{ lgsfo

glthf !=

sfnf]kq] ;8s -lsdL_

lHfNnf cg'udg ;ldlt,

;8s ljefu lh=lj=;=

bft[ lgsfo,

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

u|fd]n ug]{ -lsld_

lHfNnf cg'udg ;ldlt,

;8s ljefu lh=lj=;=

bft[ lgsfo,

rf}dfl;s

Pj+ jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

gfnL lgdf{0f lsld

lHfNnf cg'udg ;ldlt,

;8s ljefu lh=lj=;=

bft[ lgsfo,

rf}dfl;s

Pj+ jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

l;d]G6]8 l/6]G;g jfn 3=ld=

lHfNnf cg'udg ;ldlt,

;8s ljefu lh=lj=;=

bft[ lgsfo,

rf}dfl;s

Pj+ jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

Uofljn jfP/ (Gavion

wire) 3=ld=

lHfNnf cg'udg ;ldlt,

;8s ljefu lh=lj=;=

bft[ lgsfo,

rf}dfl;s

Pj+ jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

df]6/]jn k'n

lHfNnf cg'udg ;ldlt,

;8s ljefu lh=lj=;=

bft[ lgsfo,

rf}dfl;s

Pj+ jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

shj] ;+Vof

lHfNnf cg'udg ;ldlt,

;8s ljefu lh=lj=;=

bft[ lgsfo,

rf}dfl;s

Pj+ jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

/fhdfu{ dd{t ;'wf/ tyf

lj:tf/ lsld

lHfNnf cg'udg ;ldlt,

;8s ljefu lh=lj=;=

bft[ lgsfo,

rf}dfl;s

Pj+ jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

lhNNff :t/sf ;8s dd{t

;'wf/ lsld

lHfNnf cg'udg ;ldlt,

;8s ljefu lh=lj=;=

bft[ lgsfo,

rf}dfl;s

Pj+ jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

zx/L ;8s dd{t ;'wf/

lsld

lHfNnf cg'udg ;ldlt,

;8s ljefu lh=lj=;=

bft[ lgsfo,

rf}dfl;s

Pj+ jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

u|fld0f ;8s dd{t ;'wf/

lsld

lHfNnf cg'udg ;ldlt,

;8s ljefu lh=lj=;=

bft[ lgsfo,

rf}dfl;s

Pj+ jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

gofF 6 «ofs vf]Ng] lsld

lHfNnf cg'udg ;ldlt,

;8s ljefu lh=lj=;=

bft[ lgsfo,

rf}dfl;s

Pj+ jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

glthf @

kf]v/f ljdfG:yn dd{t ;'wf/

ko{6g tyf gful/s

p8\8og ljefu

rf}dfl;s

Pj+ jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

77

hn oftfoftsf] ljsf;

;+efAotf cWoog

lHfNnf cg'udg ;ldlt,

;8s ljefu lh=lj=;=

bft[ lgsfo,

rf}dfl;s

Pj+ jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

glthf #

emf]n'+u] k'n dd{t tyf lgdf{0f

lHfNnf cg'udg ;ldlt,

;8s ljefu lh=lj=;=

bft[ lgsfo,

rf}dfl;s

Pj+ jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

3f]/]6f] af6f] lgdf{0f tyf

dd{t

lHfNnf cg'udg ;ldlt,

;8s ljefu lh=lj=;=

bft[ lgsfo,

rf}dfl;s

Pj+ jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

78

kl/R5]b !!

ljB't tyf phf{

!!=! e'ldsf

g]kfn ljZjd} hn>f]tsf] lx;fjn] wlg b]z, hnljB't pTkfgsf] lx;fjn] bf];|f] ;+efjgfo'Qm b]zsf] ?kdf ;d]t

lrlgG5 . sl/j *#))) d]ufjf6 hnljB't pTkfbg x'g ;Sg], h;dWo] $$ xhf/ d]ufjf6 hnljB't pTkfbg

ug{ k|fljlws Pj+ cfly{s lx;fjn] ;+efAo klg /x]sf]5 . t/ ljB't nf]8;]l8+u xfd|f] lgolt em} lgoldt aGb}

u/]sf] lj8Djgf klg 5 . ljB't P]g, @)$(, hn>f]t gLlt @)$(, phf{ cfof]u, phf{ ljsf; /0fgLlt ;d]t

th'{df / sfof{Gjog eOcfPsf] 5 . g]kfnsf] lgldQ hnljB't g} phf{sf] dxTjk"0f{ Pj+ e/kbf]{ ;+efAo >f]t

klg xf] . phf{ If]qsf] ljsf; ug{ gofF a}b]lzs ;fem]bf/, gljg k|ljlw, a}b]lzs Pj+ :jb]lz lghL nufgLstf{

cfslif{t ug]{ sfo{ eO{/x]sf] 5 . hnljB'tsf nfO;]G; lnP/ cf]u6\g] t/ ;+rfng gug]{, z'? ePsf cfof]hgf

klg ;dodf ;DkGg x'g /fhg}lts Pj+ l5d]ls b]zsf /0fg}lts :jfy{ 6lqmg] h:tf k|a[lQaf6 xfldsxfF

hnljB't If]qn] ck]lIft ljsf; x'g] cj;/ kfpg ;s]sf] 5}g .

o; lhNnfdf ;j} uflj;sf ;j} jl:tdf ljB'lts/0f, n3' hnljB'tsf] ljsf;, gofF ljB't cfof]hgfx?sf]

lgdf{0fdf k|f]T;fxg, k'/fgf kf]n Pj+ 6\fG;km/d/x?sf] k'g:yfkgf, ljB't ;]jfsf] e/kbf]{ Pj+ lgoldt cfk"lt{df

s]lGb|t x'g] u/L of] of]hgf tof/ kf/LPsf] 5 .

!!=@ jt{dfg l:ylt

o; lhNnfsf ;j} uflj;x?df cf+lzs ljB'lts/0f ;]jf k'u]sf], t/ ;j} j:tLdf ;f] ;]jf k'Ug ;s]sf] 5}g, o;

lHfNnfdf 7'nf hnljB't cfof]hgfx? lgdff{0f x'g] qmdn] ltj|tf / d't{tf kfpb} uPsf] 5 . n3' hnljB't

pTkfbg klg x'b} u/]sf] cj:yf klg 5 . xfn o; lhNnnfsf] nflu #) d]ufjf6 ljB't cfjZos /x]sf] df

lhNnfsf] pTkfbgn] !)=% d]ufjf6 dfq cfk'lt{ ePsf] 5 / cfufdL % aif{ kl5 ljB'tsf] dfu $) d]ufjf6 k'Ug]

cg'dfg ul/Psf] 5 . afFsL gk'u ljB't aflx/af6 Nofpg' k/]sf] 5 ;fy} ;'Vvf ofddf !* 306f ;Dd nf]8

;]l8+u x'g] u/]sf] 5 . xfn o; lhNnfdf n3', ;fgf, demf}nf tyf 7"nf ul/ !) j6f eGbf of]hgfx? ;+rfngdf

/x]ssf tyf 7"nf b'O{ of]hgfx? lgdf{0flwg cj:yfdf /xg] 5g . h; af6 cfufdL % aif{ leqdf $) d]ufjf6

ljB't 'Tkfbg eO{ o; lhNnf nf]8 ;]l8ª d'Qm lhNnf 3f]if0ff x'g]5 .

t/ ljB't pTkfbg ;DjGwL cfof]hgfx? ;dod} z'? gx'g', z'? ePsf cfof]hgf klg ;dod} ;DkGg g'x'g a?

nfut a9\b} hfg', cfof]hgfx? z'? ug{ :yfgLo ;/f]sf/jfnfx?sf cfjfh sd ;'lgg' ;fy} cgfjZos dfu Pj+

d'cfjAhfsf] bflj / cGo /fhg}lts ld>Lt sf/0faf6 cfof]hgf sfof{Gjogsf] ;xh jftfj/0f gx'g] u/]sf] klg

b]lvPsf] 5 .

n3' hnljB'tsf] ljsf;, gofF ljB't cfof]hgfx?sf] lgdf{0fdf k|f]T;fxg, k'/fgf kf]n Pj+ 6\fG;km/d/x?sf]

k'g:yfkgf, ljB't ;]jfsf] e/kbf]{ Pj+ lgoldt cfk"lt{df hf]8 lbg'kg]{ cfjZostf eg] sfod} 5 .

!!=# ;jn kIf, sdhf]/ kIf, cj;/ / r'gf}lt

;jnkIf

hnljB't pTKffbg eO/]x]sf]

hn>f]tsf] k|r'/tf /x]sf]

hnljB't pTkfbgdf ;xhtf ePsf]

j}slNks phf{sf] lj:tf/ / k|jw{g ePsf]

;bjxf/ jxfj ePsf glbx? /x]sf]

cj;/x?

hnf;o o'Qm hnljB't pTkfbg ;+u} hnljxf/hGo

ko{6g pBf]usf] k|r'/ ;+efjgf

j}slNks phf{sf] lj:tf/ / k|jw{gsf] ;+efjgf /x]sf]

ljB't;]jf lhNnfleq ;j} hgtf Pj+ pBdnfO{ pknAw

u/fpg ;lsg]

sdhf]/ kIf

hn>f]tsf] Aofks pkof]u ug{ g;lsPsf]

r'gf}lt

d'cfAhf ljjfb ;xh agfpg]

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

79

lhNnf el/ ljB't se/]h gx'g'

clgolGqt ?kdf vf]nf gfnfsf] btf{ x'g'

kof{Kt jh]6 gx''g', ;dodf lgsf;f gx'g'

d'cfAhf ljjfb

ljB't pTkfbgdf a[l4 ug]{

k"jf{wf/ ljsf;af6 l;lh{t e"IfonfO{ Go"lgs/0f ug]{

kfgLsf >f]tx?sf] ;+/If0f ug]{

!!=$ bL3{sflng ;f]r

sf:sL lHfNnf b]zs} k|d'v ljB't phf{ pTkfbs lhNnf .

!!=% p4]Zo

cfufdL % aif{df lhNnfnfO{ nf]8;]l8ª d'Qm agfpg] .

!!=^ glthf, ;"rs, nIf, k'i6\ofO{sf] >f]t, dfGotf / hf]lvd sd ug]{ tl/sf

;f/f+z ;'rs k'i6\ofOsf] >f]t hf]lvd hf]lvd sd

ug]{ pkfo

!= ;DjGwL

If]q

p4]Zo M cfufdL

% aif{df

lhNnfnfO{

nf]8;]l8ª d'Qm

agfpg] .

;"rssf] ljj/0f xfnsf]

l:ylt

nIo

ljB't pTkfbg !)=%

d]=jf=

$%

d]=jf

=

ljB'tsf] dfu #)

d]=jf=

$)

d]=jf

=

cfk'lt{ Go"g @)

d]=jf=

)

–lhlj;sf] ;'rgf

zfvf

–g]=lj=k|flws/0fsf]

jflif{s k|ltj]bg

lghL Pj+

;/sf/L

nufgL

a9]sf] x'g]5

.

nufgLsf]

jftfj/0f

ljsf; ug]{

glthf ! M

ljB't

pTkfbgdf a[l2

eO{ ;]jf

pkof]udf

lj:tf/ /

u'0f:t/ a[l4

ePsf] x'g]5 .

;"rssf] ljj/0f xfnsf]

l:ylt

nIo

cf+lzs ljB't ;]jf

k'u]sf] hg:f+Vof

k|ltzt

*) !))

nf]8;]l8+usf] cf}ift

306f

!) )

ljB't dfu -d]=jf=_ #) $)

ljB't cfk"lt{-

d]=jf=_

!)=* $)

lhNnfaf6 ljB't

lgof{t -d]=jf=_

) %

–lhlj;sf] ;'rgf

zfvf

–g]=lj=k|flws/0fsf]

jflif{s k|ltj]bg

lghL Pj+

;/sf/L

nufgL

a9]sf] x'g]5

.

nufgLsf]

jftfj/0f

ljsf; ug]{

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

80

!!=& gLlt tyf /0fgLlt

jfof] OlGhlgol/+u PJ+f r]s 8\ofd lgdf{0f ul/ ljB't u[x / k|0ffnLsf] ;+/If0f ul/g]5 .

ljB't dd{tnfO{ kof{Kt ah]6 Aoj:yfkg / r'xfj6 lgoGq0f ul/g]5 .

ljB'tsf] Jofj:yfklso kIfdf ;'wf/ ul/g]5 .

emf]nfdf vf]nf /fVg] k|0ffnLnfO{ lg?G;flxt ul/ lghL Pj+ ;xsf/L If]qsf] nufgL a9fpg k|f]T;flxt

ul/g]5 .

:yfgLo txdf ljB't nfOgsf] ;+/If0f Pj+ ljB't r'xfj6 lgoGq0f ug{ :yfgLo ;d'bfo;+u ldn]/ sfo{

ul/g]5 .

sf:sL lhNnfnfO{ k"0f{ ?kdf ljB't ;]jf pknAw u/fpg u|fld0f ljB'lts/0f ug{ ;xsfo{ / ;fem]bf/Lsf]

gLlt lnOg]5 .

;/sf/L, u}/;/sf/L ;+3;F:yf tyf :yfgLo lgsfoaLr ;dGjo u/fO{ n3' hnljB't cfof]hgf ;~rfng

ug{ :yfgLo pkef]QmfnfO{ ;lqmo agfOg]5 .

g]kfn ;/sf/ tyf cGo ;+3 ;F:yfx?sf] ;xof]udf sf:sL lhNnfsf gbL gfnfx?af6 n3' hnljB't

pTkfbg ;DefJotf cWoog ug{ ;xof]u u/L ;DefJo b]lvPsf gbLgfnfx?af6 n3' hnljB't cfof]hgf

;~rfng ul/g]5 .

cfGt/Ls >f]t, g]kfn ;/sf/, bft[ ;F:yf Pj+ /fli6«o tyf cGt/f{li6«o ;+3;+:yfsf] ;xof]udf u|fdL0f

ljB'tLs/0fnfO{ ljsf; ug{ cfjZos sfo{ u/fOg]5 .

n3' hnljB't cfof]hgf ;~rfng ug{sf nflu lghL If]qnfO{ k|f]T;fxg ub}{ :yfgLo pkef]Stfx?df

;dGjo u/fOg]5 .

lhNnfsf] ljB't ljsf; k|f]kmfOn tof/ u/L g]kfn ;/sf/sf] gLlt cg'?k hg;xeflutfTds

sfo{qmdnfO{ :yfgLo :t/df ljB't lj:tf/nfO{ k|f]T;flxt ub{} nlug]5 .

!!=* glthf k|fKt ug]{ sfo{qmd tyf ah]6

-?= xhf/df_

qm

=

;+=

sfo{qmd tyf

lqmofsnfkx?

kl/

df0f

ah]6 =

)&@⁄&# ah]6

)&#⁄&$

ah]6

)&$⁄&% ah]6

)&%⁄&^ ah]6

)&^⁄&& hDdf

ah]6

k|fyld

stf

s|d

glthf !=

n3' tyf ;fgf

hnljB't of]hgf

lgdf{0f ;+Vof

10 1500 2200 2900 3200 5600 15400 7

demf}nf hnljB't

cfof]hgf lgdf{0f ;+Vof 3 24500 26500 56000 22500 76400 205900

6

7"nf hnljB't

cfo]hgf lgdf{0f ;+Vof 5 1540000 6500000 4350000 5350000 5650000 23390000

4

k'/fgf hnljB't

cfof]hgf dd{t tyf

;+ef/ ;+Vof

4 1500 2200 5400 1400 2100 12600 5

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

81

gofF laB't nfO{g

lj:tf/ lsld 50 2000 15000 34500 54600 36500 142600

3

laB't nfO{g dd{t

tyf ;'wf/ lsld 150 2000 3500 2400 3000 3500 14400

1

6«fG;km/d/sf] dd{t

tyf Ifdtf lj:tf/ -

uf]6f_

75 1000 2500 2000 1200 600 7300

2

hDdf M 1572500 6551900 4453200 5435900 5774700 23788200

!!=( lhDd]jf/L jfF8kmf8 tflnsf M

qm=

;+=

sfo{qmd tyf lqmofsnfkx? ;Fof]hgstf{ sfof{Gjogstf{ ;xof]uL ;fdm]bf/L jf

;xsfo{ ug]{

lgsfo

glthf !=

n3' tyf ;fgf hnljB't of]hgf

lgdf{0f ;+Vof

lh=lj=;=tyf

uflj;

:yflgoaf;L tyf

pkef]Qmf

/fhg}lts bn,

gful/s

k|efj If]sf

afl;Gbf,

zxsf/L, u};;

tyf bft[ lgsfo

demf}nf hnljB't cfof]hgf

lgdf{0f ;+Vof

g]kfn ljB't

k|flws/0f

g]kfn ljB't

k|flws/0f tyf

lglh If]q

/fhg}lts bn,

gful/s

k|efj If]sf

afl;Gbf,

zxsf/L, u};;

tyf bft[ lgsfo

7"nf hnljB't cfo]hgf lgdf{0f

;+Vof

g]kfn ljB't

k|flws/0f

g]kfn ljB't

k|flws/0f tyf

lglh If]q

/fhg}lts bn,

gful/s

k|efj If]sf

afl;Gbf,

zxsf/L, u};;

tyf bft[ lgsfo

k'/fgf hnljB't cfof]hgf dd{t

tyf ;+ef/ ;+Vof

g]kfn ljB't

k|flws/0f

g]kfn ljB't

k|flws/0f tyf

lglh If]q

/fhg}lts bn,

gful/s

k|efj If]sf

afl;Gbf,

zxsf/L, u};;

tyf bft[ lgsfo

gofF laB't nfO{g lj:tf/ lsld g]kfn ljB't

k|flws/0f

g]kfn ljB't

k|flws/0f tyf

lglh If]q

/fhg}lts bn,

gful/s

k|efj If]sf

afl;Gbf, u};;

tyf bft[ lgsfo

laB't nfO{g dd{t tyf ;'wf/

lsld

g]kfn ljB't

k|flws/0f

g]kfn ljB't

k|flws/0f tyf

lglh If]q

/fhg}lts bn,

gful/s

pkef]Qmf, u};;

tyf bft[ lgsfo

6«fG;km/d/sf] dd{t tyf Ifdtf

lj:tf/ -uf]6f_

g]kfn ljB't

k|flws/0f

g]kfn ljB't

k|flws/0f tyf

lglh If]q

/fhg}lts bn,

gful/s

k|efj If]sf

afl;Gbf,

zxsf/L, u};;

tyf bft[ lgsfo

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

82

!!=!) cg'udg tyf d"Nof+sg

qm=

:f+=

sfo{qmd tyf lqmofsnfkx? cg'udg ug]{

lgsfo

k|ltj]bg ug]{

;do

cg'udg ug]{

ljlw

k|ltj]bg k]z

ug'{kg]{ lgsfo

glthf !=

n3' tyf ;fgf hnljB't of]hgf

lgdf{0f ;+Vof

lHfNnf k|zf;g

sfo{no,

lh=lj=;=

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

demf}nf hnljB't cfof]hgf lgdf{0f

;+Vof

g]kfn ljB't

k|flws/0f tyf

lgdf{0f sDkgL

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

7"nf hnljB't cfo]hgf lgdf{0f ;+Vof g]kfn ljB't

k|flws/0f tyf

lgdf{0f sDkgL

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

k'/fgf hnljB't cfof]hgf dd{t tyf

;+ef/ ;+Vof

g]kfn ljB't

k|flws/0f tyf

lgdf{0f sDkgL

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

gofF laB't nfO{g lj:tf/ lsld g]kfn ljB't

k|flws/0f tyf

lgdf{0f sDkgL

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

laB't nfO{g dd{t tyf ;'wf/ lsld g]kfn ljB't

k|flws/0f tyf

lgdf{0f sDkgL

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

6«fG;km/d/sf] dd{t tyf Ifdtf

lj:tf/ -uf]6f_

g]kfn ljB't

k|flws/0f tyf

lgdf{0f sDkgL

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

Df"Vo of]hgfx? M

lgld{t hn ljB't cfof]hgfdf km]jf / ;]lt u/L !)=* d]ufjf6 /x]sf] 5 . To:t}M lgdf{0fflwg cfof]hgftkm{

dflb !@ d]=jf=, ?lb ^=* d]=jf=, db:So" l;Sn]; !) d]=jf=, u08ls $ d]=jf, l;Sn]; @ d]=jf=, ;flb{vf]nf $

d]=jf=, ck/ df]bL $@ d]=jf= ul/ hDDff &$=* d]=jf sf kl/of]hgfx? /x]sf] 5g\ . / t'?Gt} lgdf{0f ;'? x'g

nfu]sf 6"nf cfof]hgfx?df ;'k/ dflb @^ d]=jf= -;f]+wf b]lv rfF;' If]q_ / ck/ ;]tL @) d]=jf= /x]sf] 5g\ .

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

83

kl/R5]b !@

gljs/0fLo tyf j}slNks phf{ ljsf;

!@=! e'ldsf

g]kfndf clwsf+z j:tL 5l/P/ /x]sf, /fli6\o ljB't k|;f/0f nfOg klg k'/\ofpg sl7g ePsf] If]qdf a}slNks

tyf gljs/0fLo phf{sf] k|of]u g} pko'Qm ljsNk klg xf] . g]kfnn] ;x>flAb ljsf; nIf, lbuf] ljsf;,

hnjfo' kl/jt{gsf c;/sf] Go"lgs/0f, n}+lus ;dfgtf, ;j}sf nflu lbuf] phf{sf] cjwf/0ff nufot

cGt//fli6\o:t/df ljleGg k|ltj4tf klg hgfPsf] 5 . bz} of]hgfaf6 g]kfnn] j}slNks tyf gljs/0fLo

phf{sf] ljsf; / k|jw{gdf ljz]if hf]8 lb+b} cfPsf] 5 . sfj{g OsfO{sf] :yfkgf, gljs/0fLo phf{af6 sl/j !#

k|ltzt g]kfnLnfO{ ljB't ;]jf k'u]sf] b]lvG5 .

lHfNnfsf] u|fld0f efudf /x]sf] bfp/f h:tf k/Dk/fut phf{dflysf] cToflws lge{/tf sd ug{, xl/t

cy{tGqnfO{ k|jw{g ug{, gljs/0fLo phf{ dfkm{t :yfgLo cfjZostf / jftfj/0f ;Gt'ng sfod ug{, 3/leqsf]

w'jf /lxt r'Nxf] cleofg ;+rfng ug{, ;f}o{ phf{sf] clwsfclws pkof]u ug{, gljs/0fLo phf{sf] k|jw{gaf5

n}+lus ;dfgtf sfod ug{ ;lsg] ul/ j}slNks tyf gljs/0fLo phf{sf] ljsf; / k|jw{g ug{ of] of]hgfn]

ljz]if hf]8 lbPsf] 5 .

!@=@ jt{dfg l:ylt

o; lhNnfdf lhlj;df phf{, jftf/0f tyf hnjfo' cg's'ng zfvfsf] :yfkgf, phf{ gLltsf] tof/L, :jR5

ljsf; ;+oGq ljsf;, 3/leqsf] w'jf /lxt 3/ cleofg, jfof]Uof; k|jw{g sfo{qmd, ;f}o{ phf{ k|jw{g h:tf

sfo{qmdx? ;+rfng eO{ cfPsf] 5 . o; If]qsf] ljsf;df ;/sf/L, lghL, u}/;/sf/L, :yfgLo lgsfo, ;d'bfo

cflb ;/f]sf/jfnfx?sf] ;dGjo / ;xsfo{df sfo{ ePsf] klg kfOG5 .

!@=# ;jn kIf, sdhf]/ kIf, cj;/ / r'gf}lt

;jnkIf

hn>f]tsf] k|r'/tf /x]sf]

hn>f]t pTkfbgdf ;xhtf ePsf]n] n3'

hnljB'tsf] ;+efjgf clws /x]sf]

lhNnfe/ s]lx uflj;df n3' hnljB't

pTkfbg ePsf]

j}slNks phf{sf] lj:tf/ / k|jw{g ePsf]

;f}o{ phf{sf] k|of]u a9]sf]

;f]nf/ ;fdfu|L ;Knfo;{ a9]sf

uf]j/Uof;sf] k|of]u a9]sf]

3/leqsf] w'jf /lxt cleofg z'?

;'wf/LPsf] r'Nxf] agfpg] hgzlQm pTkflbt

;'wf/LPsf] r'Nxf] k|of]u a9]sf]

afof] ljs|]6 k|ljlw k|of]u z'?

cj;/x?

;f]nf/sf] k|of]u a9fpg ;lsg]

;'wf/LPsf] r'Nxf] k|of]udf a[l4

jghGo kbfy{ k|of]u ul/ phf{ pkof]u ug]{ k|rng

36fpg]

j}slNks phf{sf] lj:tf/ / k|jw{gsf] ;+efjgf /x]sf]

hn>f]tsf] kof{Kt ePsf]n] phf{ / l;+rfO{ ug{ ;lsg]

uf]j/ Uof; k|of]u a9fpg]

sdhf]/ kIf

hn>f]tsf] Aofks pkof]u ug{ g;lsPsf]

lhNnf el/ ljB't se/]h gx'g'

clgolGqt ?kdf vf]nf gfnfsf] btf{ x'g'

r'gf}lt

a}1fgLs e"pkof]u gLlt agfO{ nfu' ug]{

n3' hn ljB't pTkfbgdf a[l4 ug]{

kfgLsf >f]tx?sf] ;+/If0f ug]{

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

84

kof{Kt jh]6 gx''g', ;dodf lgsf;f gx'g'

a}slNks phf{ k|of]u lj:tf/df cg'bfg cem}

sd / :yfgLo lgsfodf of]hgf gx'g'

!@=$ bL3{sflng ;f]r

j}slNks phf{sf] ljsf; u/L k/Dk/fut ?kjf6 k|of]u e}/x]sf] phf{sf] jrt u/L jftfj/0fLo kIfdf ;'wf/ Pj+

lhNnfnfO{ nf]8 ;]l8Ëd'Qm jgfpg 6]jf k'u]sf] x'g]5 .

!@=% p4]Zo

u|fdL0f O{nfsfdf :yfgLo hgtfsf] ;xof]udf j}slNks phf{sf >f]tx?sf] kl/rfng / k/Dk/fut phf{sf] k|of]u

pNn]Vo ?kdf sd eO{ hgtfsf] hLJfg:t/ a[l4df a[l4 ug]{ .

!@=^ glthf, ;"rs, nIf, k'i6\ofO{sf] >f]t, dfGotf / hf]lvd sd ug]{ tl/sf

;f/f+z ;'rs k'i6\ofOsf] >f]t hf]lvd hf]lvd sd

ug]{ pkfo

!= ;DjGwL

If]q

p4]Zo M u|fdL0f

O{nfsfdf

:yfgLo

hgtfsf]

;xof]udf

j}slNks

phf{sf

>f]tx?sf]

kl/rfng /

k/Dk/fut

phf{sf] k|of]u

pNn]Vo ?kdf

sd eO{

hgtfsf]

hLJfg:t/

a[l4df a[l4 ug]{

.

;"rssf] ljj/0f xfnsf]

l:ylt

nIo

j}slNks phf{sf]

k|of]u k|ltzt

# !!

n3' hnljB't

pTkfbg s]Gb| ;+Vof

!& @)

3/ Pj+ ejgdf

;f]nf/ phf{sf]

k|of]u Pj+ h8fg

$%#^ !)!

))

–lhlj;sf] ;'rgf zfvf

–lhNnf ljsf; ;ldltsf]

sfo{fno, phf{ zfvfsf]

jflif{s k|ltj]bg

;/f]sf/jfnf

jLr

;fem]bf/L /

;xsfo{

ePdf

;fem]bf/L /

;xsfo{nfO{

a9fjf lbg

;lsg]5 .

glthf !

j}slNks

phf{sf] pTkfbg

tyf pkof]udf

lj:tf/ ePsf]

x'g]5 .

;"rssf] ljj/0f xfnsf]

l:ylt

nIo

n3' hnljB't

pTkfbg s]Gb| ;+Vof

!& @)

3/ Pj+ ejgdf $%#^ !)!

–lhlj;sf] ;'rgf zfvf

–lhNnf ljsf; ;ldltsf]

sfo{fno, phf{ zfvfsf]

jflif{s k|ltj]bg

;/f]sf/jfnf

jLr

;fem]bf/L /

;xsfo{

ePdf

;fem]bf/L /

;xsfo{nfO{

a9fjf lbg

;lsg]5 .

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

85

;f]nf/ phf{sf]

k|of]u Pj+ h8fg

))

;f]nf/ ;8s jQL !*^^ %%)

)

glthf@

k/Dk/fut

phf{sf] jrt

Pj+ j}slNks

>f]tsf] pkof]u

a[l4 ePsf]

x'g]5 .

;"rssf] ljj/0f xfnsf]

l:ylt

nIo

;'wfl/Psf] r'Nxf]

k|of]u

!%$&

@

!*%

))

uf]j/Uof; lgdf{0f !*%(

*

@@%

))

j}slNks phf{sf]

k|of]u k|ltzt

# !!

–lhlj;sf] ;'rgf zfvf

–lhNnf ljsf; ;ldltsf]

sfo{fno, phf{ zfvfsf]

jflif{s k|ltj]bg

;/f]sf/jfnf

jLr

;fem]bf/L /

;xsfo{

ePdf

;fem]bf/L /

;xsfo{nfO{

a9fjf lbg

;lsg]5 .

!@=& gLlt tyf /0fgLlt

:yfgLo :t/df ljB't ;]jf lj:tf/ ug{ n3' hnljB't Pj+ j}slNks phf{sf] ljsf; ug{ hf]8 lbOg]5 .

g]kfn ;/sf/, bft[ ;F:yf, u};;sf] ;xof]udf u|fdL0f j}slNks pmhf{sf] ljsf; ug{ ;xof]u ug]{ .

j}slNks pmhf{ ;~rfngsf] nflu lghL If]qnfO{ k|f]T;fxg ub}{ :yfgLo pkef]Stfx?df ;dGjo ug]{ .

ko{6sLo dfu{df kg]{ xf]6n Jofj;foLx?nfO{ j}slNks pmhf{sf] dxTj, cfjZostfsf] af]w u/fpFb} k|of]u

u/fpg k|f]T;flxt ug]{ .

!@=* glthf k|fKt ug]{ sfo{qmd tyf ah]6

-?= xhf/df_

qm=;=

sfo{qmd tyf

lqmofsnfkx? kl/df0f

aflif{s ah]6 ljlgof]hg ah]6 ? xhf/df

k|yldstf

s|d )&@⁄&# )&#⁄&$ )&$⁄&% )&%⁄&^ )&^⁄&& hDdf

glthf !=

n3' hnljB't

of]hgf lgdf{0f

#% j6f 35000 24000 35000 24500 35300 153800 1

;f]nf/ ;hf{

pTkfbg

#

ls=jf=

34000 35000 24500 24500 118000 2

;f]nf/ alQ

h8fg cg'bfg

%%^$

kl/jf/

5564 5640 6750 5600 6123 29677 3

zx/L If]qdf

;8sdf ;f]nf/

alQ h8fg

#^#$

j6f

370 420 430 470 520 2210 6

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

86

glthf @=

;'wf/LPsf]

r'Nxf] lgdf{0f

#)@*

j6f

450 475 492 535 550 2502 4

uf]j/ Uof;

lgdf{0f

#()@

j6f

4292 4357 4700 4820 4945 23114 5

hDdf M 45676 68892 82372 60425 71938 329303

!@=( lhDd]jf/L jfF8kmf8 tflnsf M

qm=

;+=

sfo{qmd tyf lqmofsnfkx? ;Fof]hgstf{ sfof{Gjogstf{ ;xof]uL ;fdm]bf/L jf

;xsfo{ ug]{

lgsfo

glthf !=

n3' hnljB't pTkfbg

lh=lj=;=,

PSofk

:yfgLo lgsfo,

PSofk, lghL If]q

/fhg}lts bn,

gful/s, u};;

:yfgLo lgsfo,

ljB't k|flws/0f

3/ Pj+ ejgdf ;f]nf/ phf{sf]

k|of]u Pj+ h8fg

lh=lj=;=,

PSofk

:yfgLo lgsfo,

PSofk, lghL If]q

/fhg}lts bn,

gful/s, u};;

:yfgLo lgsfo,

ljB't k|flws/0f

;f]nf/ ;8s jQL k|jw{g

lh=lj=;=,

PSofk

:yfgLo lgsfo,

PSofk, lghL If]q

/fhg}lts bn,

gful/s, u};;

:yfgLo lgsfo,

ljB't k|flws/0f

k/Dk/fut phf{ lg?T;fxg

sfo{qmd

lh=lj=;=,

PSofk

:yfgLo lgsfo,

PSofk, lghL If]q

/fhg}lts bn,

gful/s, u};;

:yfgLo lgsfo,

ljB't k|flws/0f

glthf @=

3/leqsf] w'jf/lxt uflj;

cleofg

lh=lj=;=,

PSofk

:yfgLo lgsfo,

PSofk, lghL If]q

/fhg}lts bn,

gful/s, u};;

:yfgLo lgsfo,

ljB't k|flws/0f

;'wfl/Psf] r'Nxf] lj:tf/

lh=lj=;=,

PSofk

:yfgLo lgsfo,

PSofk, lghL If]q

/fhg}lts bn,

gful/s, u};;

:yfgLo lgsfo,

ljB't k|flws/0f

uf]j/Uof; lgdf{0f

lh=lj=;=,

PSofk

:yfgLo lgsfo,

PSofk, lghL If]q

/fhg}lts bn,

gful/s, u};;

:yfgLo lgsfo,

ljB't k|flws/0f

j}slNks phf{sf cGo pkfo

k|jw{g sfo{qmd

lh=lj=;=,

PSofk

:yfgLo lgsfo,

PSofk, lghL If]q

/fhg}lts bn,

gful/s, u};;

:yfgLo lgsfo,

ljB't k|flws/0f

!@=!) cg'udg tyf d"Nof+sg

qm=

:f+=

sfo{qmd tyf lqmofsnfkx? cg'udg ug]{

lgsfo

k|ltj]bg ug]{

;do

cg'udg ug]{

ljlw

k|ltj]bg k]z

ug'{kg]{ lgsfo

glthf !=

n3' hnljB't pTkfbg

:yfgLo

lgsfo,

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

87

g]=lj=k|f= cWoog,

3/ Pj+ ejgdf ;f]nf/ phf{sf] k|of]u

Pj+ h8fg

:yfgLo

lgsfo,

g]=lj=k|f=

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

;f]nf/ ;8s jQL k|jw{g

:yfgLo

lgsfo,

g]=lj=k|f=

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

k/Dk/fut phf{ lg?T;fxg sfo{qmd :yfgLo

lgsfo,

g]=lj=k|f=

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

glthf @=

3/leqsf] w'jf/lxt uflj; cleofg :yfgLo

lgsfo,

g]=lj=k|f=

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

;'wfl/Psf] r'Nxf] lj:tf/

:yfgLo

lgsfo,

g]=lj=k|f=

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

uf]j/Uof; lgdf{0f

:yfgLo

lgsfo,

g]=lj=k|f=

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

j}slNks phf{sf cGo pkfo k|jw{g

sfo{qmd

:yfgLo

lgsfo,

g]=lj=k|f=

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

88

kl/R5]b !#

;"rgf tyf ;~rf/

!#=! e'ldsf

xfnsf] ;+ljwfgdf ;"rgfsf] xsnfO{ df}lns xssf] ?kdf lnPsf] Pj+ ;"rgf tyf k|ljlwsf] ljsf; ug]{ s'/f

/fHosf] gLlt ePsf] s'/f pNn]v ul/Psf] 5 . ;"rgf tyf ;+rf/ g} ljsf;sf] k|f0f Pj+ d]?b08 xf] eGg] klg

dflgG5 . ;"rgf k|ljlw gLlt, @)^&, ;~rf/ P]g Pj+ ;~rf/ gLlt klg th'{df / sfof{Gjog eO{ cfPsf] 5 .

^ j6f 6]lnkmf]g ;]jf k|bfosx?n] k|lt:kwf{sf ;fy ;]jf k|jfx ul//x]sf, @ s/f]8 eGbf al9 6]lnkmf]g ljt/0f

ePsf, $() /]l8of]x? ;+rfng ePsf, sl/j &@ nfv g]kfnLx?n] OG6/g]6 ;'ljwf lnPsf / sl/j & xhf/

kqklqsf btf{ eO{ ;+rfngdf /x]sf] b]lvG5 .

o; lHfNnfdf ;"rgf tyf k|ljlwsf] pkof]u / ljsf;df lj:tf/ ug]{, ;/sf/L Pj+ lghL If]qsf] ;+nUgtfnfO{

k|f]T;fxg, ;"rgf ;+:s[ltsf] ljsf;, klqsf Pj+ /]l8of] / l6eLx?nfO{ k|jw{g, OG6/g]6 PJ+f sDKo'6/ k|ljlwsf]

lj:tf/, 6]lnkmf]g Pj+ df]jfOn ;]jfsf] u'0f:t/Lo Pj+ ;+VofTds ljsf;df yk 6]jf lbg] u/L of] of]hgf th'{df

ul/Psf] 5 .

!#=@ jt{dfg l:ylt

o; lhNnfdf sl/j @@ j6f /]l8of], $ j6f l6le, #@ j6f kqklqsf, !$ j6f s]jn Rofgn, # nfv hlt

df]jfOn ;]jf, !^ j6f jfODofS; ;]jf ;+rfngdf /x]sf] kfOG5 .

lhNnfsf ;j} uflj;df df]jfOn ;]jf PJf+ OG6/g]6 k]lg6\]zg ;+ej ePsf] 5 . /]l8of], kqklqsf, s]jn Rofgn

cflb ;'rgf tyf ;~rf/sf ;]jf Pj+ ;'ljwfx? ljsf; / lj:tf/ ePsf] 5 . t/ ;j} hgtf Pj+ j:tLdf

df]jfOn ;]jf, OG6/g]6 ;]jf, klqsf, /]l8of] cflbsf] u'0f:t/Lo kx'Fr k'Ug ;s]sf] 5}g . To:t} ;"rgf ;+:s[ltsf]

ljsf; / lj:tf/ ug{ cem} w]/} sfo{ ug'{ kg]{ cfjZostf 68sf/f] dxz'if ePsf] 5 .

!#=# ;jn kIf, sdhf]/ kIf, cj;/ / r'gf}lt

;jnkIf

zx/LIf]qdf Pkm Pd /]l8of] a9sf]

klqsf k|sfzg Pj+ 6]lnlehg, s]jn

6]lnlehg a9]sf]

df]jfO{n ;]jf k|bfos a9]sf]

df]jfOn k|of]ustf{ a9]sf

Od]n Pj+ OG6/g]6sf] k|of]u lhNnfdf a9]sf]

;"rgf ;+:s[lt a9\bf]

cj;/x?

;"rgfsf] xssf] k|jw{g ug{ ;lsg]

/]l8of], 6]lnlehg, klqsfaf6 ;"rgf Pj+ ;dfrf/ /

1fg k|;f/0f x'g]

kf/blz{tf a9]sf]

kmf]g ;]jf ;j}df k'Ug ;Sg]

xft xftdf OG6/g]6, ljZj;Fu g]6js{ hf]8g]

sdhf]/ kIf

kmf]g df]jfOn ;]jfsf] u'0f:t/ sd

/]l8of], l6le, klqsf l6Sg c;xh

c:j:y kqsf/Ltf a9\g ;Sg]

kof{Kt jh]6 gx''g', ;dodf lgsf;f gx'g'

r'gf}lt

/]l8of], klqsf, l6lesf] u'0f:t/Lo / lg/Gt/ ;]jf k|fKt

ug]{

;'zf;g a[l4

;"rgf ;+:s[ltsf] k|a{g

!#=$ bL3{sflng ;f]r

sf:sL lhNnfsf ;Dk'0f{ uf=lj=;= u'0f:tl/o df]jfOn, OG6/g]6, 6]lnkmf]g h:tf ;"rgf k|ljlwsf] pkof]udf

lj:tf/ Pj+ ljB'lto / 5fkf ;~rf/ dfWodsf] pNn]Vo ljsf; ePsf] x'g]5 .

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

89

!#=% p4]Zo

;"rgf / ;~rf/ If]qsf] dfqfTds Pj+ u'0ffTds ljsf; u/L lhNnfsf] ;'zf;g Pj+ ljsf;df 6]jf k'/\ofpg] .

!#=^ glthf, ;"rs, nIf, k'i6\ofO{sf] >f]t, dfGotf / hf]lvd sd ug]{ tl/sf

;f/f+z ;'rs k'i6\ofOsf] >f]t hf]lvd hf]lvd sd

ug]{ pkfo

!= ;DjGwL

If]q

p4]Zo M ;"rgf

/ ;~rf/ If]qsf]

dfqfTds Pj+

u'0ffTds ljsf;

u/L lhNnfsf]

;'zf;g Pj+

ljsf;df 6]jf

k'/\ofpg] .

;"rssf] ljj/0f xfnsf]

l:ylt

nIo

OG6/g]6

k|of]ustf{

hg;Vof k|ltzt

@) ^)

b|'t ;]jf ;+rfns

;+Vof

@* $)

lkP;l6Pg u|fxs

;+Vof

#%!#% $%)))

df]jfOn ljt/0f ^*&(#& *%))))

–lhlj;sf] ;'rgf zfvf

–g]kfn 6]lnsd / x'nfs

sfo{fnosf] jflif{s

k|ltj]bg

;/f]sf/jfnf

jLr

;fem]bf/L /

;xsfo{

ePdf

;fem]bf/L /

;xsfo{nfO{

a9fjf lbg

;lsg]5 .

glthf ! x'nfs

;]jfsf] ljsf;

ePsf] x'g]5 .

;"rssf] ljj/0f xfnsf]

l:ylt

nIo

Onfsf x'nfs ;+Vof !# !#

cltl/Qm x'nfs

;+Vof

#& #&

kf]i6 jS; ;+Vof ^%) ^%)

x'nfs dfkm{t

;+rflnt 6]ln;]G6/

s]Gb| ;+Vof

% %

b|'t ;]jf ;+rfns

;+Vof

@* $)

–lhlj;sf] ;'rgf zfvf

–g]kfn 6]lnsd / x'nfs

sfo{fnosf] jflif{s

k|ltj]bg

;/f]sf/jfnf

jLr

;fem]bf/L /

;xsfo{

ePdf

;fem]bf/L /

;xsfo{nfO{

a9fjf lbg

;lsg]5 .

glthf@ kmf]g

tyf ;+rf/sf]

;fwgx?sf]

pkof]u /

u'0f:t/ ljsf;

ePsf] x'g]5 .

;"rssf] ljj/0f xfnsf]

l:ylt

nIo

lkP;l6Pg u|fxs

;+Vof

#%!#

%

$%)

))

df]jfOn ljt/0f ^*&( *%)

–lhlj;sf] ;'rgf zfvf

–g]kfn 6]lnsd / x'nfs

sfo{fnosf] jflif{s

k|ltj]bg

;/f]sf/jfnf

jLr

;fem]bf/L /

;xsfo{

ePdf

;fem]bf/L /

;xsfo{nfO{

a9fjf lbg

;lsg]5 .

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

90

#& )))

glthf # /]l8of],

l6le, kqklqsf

h:tf ldl8of

If]qsf] ljsf;

tyf

;+rf/sdL{x?sf]

k]zfut

bIftfdf ljsf;

ePsf] x'g]5 .

;"rssf] ljj/0f xfnsf]

l:ylt

nIo

kqklqsf ;+Vof $% %)

/]l8of] ;+Vof @@ @#

6]lnlehg ;+Vof $ $

s]jn Rofgn ;+Vof !$ !$

–lhlj;sf] ;'rgf zfvf

–g]kfn 6]lnsd / x'nfs

sfo{fnosf] jflif{s

k|ltj]bg

;/f]sf/jfnf

jLr

;fem]bf/L /

;xsfo{

ePdf

;fem]bf/L /

;xsfo{nfO{

a9fjf lbg

;lsg]5 .

glthf $ Od]n

tyf OG6/g]6sf]

lj:tf/ /

pkof]u

u'0f:t/Lo ?kdf

ljsf; ePsf]

x'g]5 .

;"rssf] ljj/0f xfnsf]

l:ylt

nIo

jfODofS; OG6/g]6

;]jf df gful/ssf]

kx'Fr k|ltzt

!) ()

OGt/g]6sf] Ifdtf !%)

s]la k|lt

ldg]6

%))

s]lj k|lt

ldg]6

OG6/g]6 ;]jf

k|bfos ;+Vof

% &

jfODofS; $%) !@)

)

Pl8P;Pn

PlOG6/g]6 ;'ljwf

lng] ;+Vof

!@)%

!

!))

)))

)

OG6/g]6sf]

k]lg6\];g ePsf]

j:tL ;+Vof

%) !%)

OG6/g]6 k|of]ustf{

hg;Vof k|ltzt

@) ^)

–lhlj;sf] ;'rgf zfvf

–g]kfn 6]lnsd / x'nfs

sfo{fnosf] jflif{s

k|ltj]bg

;/f]sf/jfnf

jLr

;fem]bf/L /

;xsfo{

ePdf

;fem]bf/L /

;xsfo{nfO{

a9fjf lbg

;lsg]5 .

lhNnfsf ;Dk'0f sfo{no tyf ;+3

;+:yfx?df Od]n dfkm{t lr7L

kqsf] cfbfg k|bfg ePsf] x'g]5 .

xfO{ :kL8 jfO{kmfO{ OG6/g]6sf]

;'ljwf ;'ne d'Nodf lhNnfe/ g}

k'u]sf] x'g[5 .

–lhlj;sf] ;'rgf zfvf

–g]kfn 6]lnsd / x'nfs

sfo{fnosf] jflif{s

k|ltj]bg

;/f]sf/jfnf

jLr

;fem]bf/L /

;xsfo{

ePdf

;fem]bf/L /

;xsfo{nfO{

a9fjf lbg

;lsg]5 .

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

91

!#=& gLlt tyf /0fgLlt

Od]n, OG6/g]6sf] k|of]u / ljsf;nfO{ lj:tf/ ug{ lghLIf]qnfO{ k|f]t;flxt ul/g]5 .

x'nfs ;]jfsf] ljsf; / k|efjsfl/tfdf clej[l4 ug{sf nflu eO/x]sf] cj:yfdf

k'g/fjnf]sg ug]{ / l56f] 5l/tf] tyf k|efjsf/L agfpg Wofg lbOg]5 .

;dosf] dxTj a9\b} uPsf] cj:yfdf l56f], 5l/tf] / k|efjsf/L ;~rf/ dfWodsf] ?kdf

b"/ ;~rf/nfO{ k|To]s uflj;sf] x/]s j8fdf qmlds ?kdf ;~rfng ug{ k|of; ul/g]5 .

b"/ ;~rf/ ;]jfdf ;+nUg k|fljlws dWod tyf lgDg :t/sf hgzlQmx?nfO{ :yfgLo

tflndsf] cj;/ pknAw u/fOg]5 .

lghL If]q cfsif{0f gx'g] ljs6 kxf8L If]qsf nflu 5'§} gLlt th'{df u/L nfu" ul/g]5 /

lghL If]qnfO{ ;+nUg u/fO{ ;~rf/ ;]afnfO{ ;j{ ;'ne u/fOg]5 .

;'rgf k|j'l4sf] k|of]u dfkm{t :yflgo hgtfsf] cfly{s,;fdflhs ljsf; ul/g] 5 .

zxl/ If]qdf cK6Lsn kmfOj/ Pj+ u|fdL0f If]qdf jfo/n];, OG6/g]6 ;]jfnfO{ k|efjsf/L

jgfOg] 5 .

kq kqLsf k|sf;gdf u'0f:tl/otf / lgoldttf ckgfOg] 5 .

!#=* glthf k|fKt ug]{ sfo{qmd tyf ah]6

-?= xhf/df_

qm= sfo{qmd tyf

lqmofsnfkx?

kl/

df0f

ah]6 =

)&@⁄&# ah]6

)&#⁄&$

ah]6

)&$⁄&% ah]6

)&%⁄&^ ah]6

)&^⁄&& hDdf

ah]6

k|fyld

stf

s|d ;+=

6]nLkmf]g n]g nfOg

lj:tf/, dd{t tyf

Aoa:yfkg

;+Vof

1200 2500 3000 2400 3000 12100 4

df]jfOn 6fj/sf]

Ifdtf lj:tf/

;+Vof

2000 24500 25000 34000 7650 93150 5

clK6sn kmfOj/

s]jnsf] lj:tf/

lsld 5000 15000 15000 15000 15000 65000

6

;'rgf s]Gbsf]

Aoa:yfkg

;+:of 500 500 2000 2000 5000

7

lhNnfsf] ljsf;

ultljlwnfO /]l8of]

tyf l6le 4f/f k|;f/0f

tyf klqsfdf k|sf;g

k6s 300 400 500 600 600 2400

1

kqsf/x?sf nflu

k]zfut bIftf tflnd

;+Vof 200 200 250 250 300 1200

2

a|f]8Aof08 OG6/g]6

;]jf lj:tf/

22000 13000 17500 17500 17500 87500 3

hDdf M 30700 56100 61750 71750 46050 266350

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

92

!#=( lhDd]jf/L jfF8kmf8 tflnsf M

qm=

;+=

sfo{qmd tyf lqmofsnfkx? ;Fof]hgstf{ sfof{Gjogstf{ ;xof]uL ;fdm]bf/L jf

;xsfo{ ug]{

lgsfo

6]nLkmf]g n]g nfOg lj:tf/,

dd{t tyf Aoa:yfkg

g]kfn 6]nLsd ;DjGwLt ;j}

;+:yfx?

/fhg}lts bn,

gful/s

lgu/fgL ug]{

lgsfox?

df]jfOn 6fj/sf] Ifdtf lj:tf/ g]kfn 6]nLsd ;DjGwLt ;j}

;+:yfx?

/fhg}lts bn,

gful/s

lgu/fgL ug]{

lgsfox?

clK6sn kmfOj/ s]jnsf] lj:tf/ g]kfn 6]nLsd ;DjGwLt ;j}

;+:yfx?

/fhg}lts bn,

gful/s

lgu/fgL ug]{

lgsfox?

;'rgf s]Gbsf] Aoa:yfkg lh=lj=;=, ;'rgf

ljefu

;DjGwLt ;j}

;+:yfx?

kqsf/

dxf;+3

u};;,

;/sf/L, u}/sf/L Pj+ lghL {

ljsf; ultljlwnfO /]l8of] tyf

l6le 4f/f k|;f/0f tyf klqsfdf

k|sf;g k|jw{g

lh=lj=;= lh=lj=;= kqsf/

dxf;+3

ldl8ofx?

kqsf/x?sf nflu k]zfut bIftf

tflnd

kqsf/ dxf;+3 kqsf/ dxf;+3 kqsf/

dxf;+3

u};;,

a|f]8Aof08 OG6/g]6 ;]jf lj:tf/

!#=!) cg'udg tyf d"Nof+sg

qm=

:f+=

sfo{qmd tyf lqmofsnfkx? cg'udg ug]{

lgsfo

k|ltj]bg ug]{

;do

cg'udg ug]{

ljlw

k|ltj]bg k]z

ug'{kg]{ lgsfo

6]nLkf]g n]g nfOg lj:tf/, dd{t tyf

Aoa:yfkg

g]kfn 6]nLsd rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

df]jfOn 6fj/sf] Ifdtf lj:tf/ g]kfn 6]nLsd rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

clK6sn kmfOj/ s]jnsf] lj:tf/ g]kfn 6]nLsd rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

;'rgf s]Gbsf] Aoa:yfkg g]kfn 6]nLsd rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

;/sf/L, u}/sf/L Pj+ lghL { ljsf;

ultljlwnfO /]l8of] tyf l6le 4f/f

k|;f/0f tyf klqsfdf k|sf;g k|jw{g

g]kfn 6]nLsd rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

kqsf/x?sf nflu k]zfut bIftf

tflnd

g]kfn 6]nLsd rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

a|f]8Aof08 OG6/g]6 ;]jf lj:tf/

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

93

kl/R5]b !$

u|fld0f–zx/L ljsf;, e"pkof]u / kmf]xf]d}nf Aoj:yfkg

!$=! e'ldsf

d'n'se/ ;fj{hlgs ejg, lghL cfjf; lgdf{0fsf] dfkb08 lgwf{/0f ul/Psf] 5 . g]kfndf ;/sf/L ejg sl/j

Ps nfv krf; xhf/ / lghL ejg sl/j %) nfv /x]sf 5g\ . 7'nf gu/If]qdf ejg ;+lxtf ;d]t nfu"

ul/Ps]f 5, tyflk To;sf] k|efjsf/L ?Kfdf nfu" x'g ;s]sf] 5}g . lj=;+= @)^* sf] hgu0fgf cg';f/ sl/j

!& k|ltzt dflg;x? gu/kflnsf ePsf zx/df j:b5g\ .

t/ hgu0fgfdf ;dfj]z g'x] c:yflo hg;+Vof / gu/kfnLsf gePsf zlx/L If]q ;d]t ubf{ g]kfnsf] zx/L

If]qdf a;f]jf; ug]{ hg;+Vof sl/j @$ k|ltzt / sl/j &^ k|ltzt dflg; u|fld0f If]qdf a;f]jf; ub{5g\ .

b]zdf sl/j !(! gu/kfnLsfx? / #@&^ uflj;x? /x]sf 5g\ . zx/L If]qdf pko'Qm e' pkof]u gLltsf] cefj

tyf ePsf] gLltsf] sfof[Gjog kIfdf lkmtnf] cj:yf /x]sf] x'Fbf zx/L If]qdf e'mk|f j:tL, cAojl:yt a;f]jf;,

hUuf hldgsf] hyfeflj Pj+ dgnfUbL pkof]u eO/x]sf] 5 h;n] ubf{ zx/sf] k|f?k g} s'?k ag]sf] 5 .

o; lhNnfdf pknAw hUufsf] a}1flgs pkof]u, Aojl:yt ufpF Pj+ zx/sf] ljsf;, ufpF gu/ ;fem]bf/Lsf]

lgdf{0f h:tf kIfnfO{ yk hf]8 lbO{ ljsf; sfo{nfO{ cufl9 a9fpg] Wo]osf ;fy of] of]hgf agfOPsf] 5 .

!$=@ jt{dfg l:ylt

zx/Ls/0fsf] k|lqmofn] ;]jf, ;'ljwf / cj;/x? lj:tf/ ug]{ ePsf]n] dflg;x?sf] :jefljs cfsif{0f zx/tkm{

x'g] ub{5 / o; lhNnfdf klg ;f]lx ls;Ldsf] c;/ u/]sf] klg 5 . em08} cfwf hg;+Vofsf] xf/fxf/Ldf zx/

s]lGb|t x'g yfn]sf] 5 . h;af6 zx/df pknAw l;ldt ;fdflhs / ef}lts k"jf{wf/ ;]jfx?df cltl/Qm rfk

kg{ uPsf] 5 . zx/L If]qdf ;8sx? ;f3'/f x'g yfn]sf 5g\, ;jf/L rfk a9]sf] 5, Wjlg Pj+ jfo' k|b'if0f

a9]sf] 5, vfg]kfgLsf] ;d:of a9]sf] 5 . csf]{tkm{ ufpFx? o'jf ljlxg, kf}/lv xft ljlxg, pTkfbg ljlxg h:t}

ePsf] 5 .

o;/L ufpF / zx/aLr ;'dw'/ k|efj / ;DjGw sd x'b} uPsf] 5 . ljsl;t b]zdf h:t}M cj g]kfn Pj+ o;

lhNnfdf klg zx/n] ufpFnfO{ ;s/fTds lzIff, l;k, k|ljlw, ahf/sf] ;'ljwf, s[lifhGo pGgt ljpm Pj+

pks/0f, /f]huf/L cflb ;]jf lbg'kg]{ / ufpFn] zx/nfO{ hgzlQm, s[lifhGo pTKffbg, vfgf, t/sf/L, kmnkm'n,

df;', b'w, pBf]usf] nflu sRrf kbfy{ lbO{ ufpF / gu/ b'j}sf] Ps;fy Pj+ cGt/lge{/ ljsf; ug]{ jftfj/0f

l;h{gf ul//xg] l:ytL tof/ ug'{ kg]{5 . lhNnfdf pknAw hldgsf] s] s;/L dxQd 9+un] ljsf; pkfof]u

ug{ ;lsG5, ;f] jf/] ljrf/ ul/ cufl9 a9\g'kg]{ x'G5 .

!$=# ;jn kIf, sdhf]/ kIf, cj;/ / r'gf}lt

;jnkIf

gu/kfnLsf /x]sf]

zx/Ls/0f / ;fgf zxl/ s]Gb|x?sf] ljsf;

ePsf]

zx/LIf]qdf hUufsf] s]lx dfqfdf dfkb08 /x]sf]

zx/L If]qdf cfw'lgs ;'ljwfx? lj:tf/} j9\b}

uPsf]

cj;/x?

e"pkof]u gLlt, hUufsf] pkof]usf] dfkb08 agfO{

nfu" ug]{

gu/ If]qdf ;d]t ;fxl;s ko{6lso lqmofsnfkx?

;+rfng ug{ ;lsg]

gu/kfnLsf j/k/sf] If]q hf]l8 7'nf] gu/kfnLsf jf

Aojl:yt gd'gf zx/ jgfpg ;lsg]

Nof08 hf]lg+u ug{ ;lsg]

rfSnf ;8s, 9n, gfnL, dgf]/Ghg kfs{, pBfg,

;x/L jg Aoj:yfkg ug{ ;lxg]

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

94

sdhf]/ kIf

gu/kfnLsfsf] cfjZostf cg';f/ kof{Kt jh]6

gx''g', ;dodf lgsf;f gx'g'

cAojl:yt a;f]jf;

em'k|f j:tL

e"pkof]u ;DjGwL :ki6 gLlt gx'g'

e"ldsf] vl08s/0f gx'g'

l;+lrt e"lddf ltj| zx/Ls/0f x'g'

e"pkof]u gLlt gx'g'

r'gf}lt

cAojl:yt a;fO{+ ;/fO{ / zx/Ls/0fnfO{ Aojl:yt

agfpg]

a}1fgLs e"pkof]u gLlt agfO{ nfu' ug]{

;fj{hlgs hldgsf] cltqmd0f, cAojl:yt ;'s'Djfl;

;d:of x6fO{ hldgsf] ;+/If0f / ;b'kof]u a9fpg]

e"Ifo tyf glb s6fgnfO{ 36fpg]

hn, jfo', WjgL nufot jftfj/l0fo k|b'if0f 36fpg]

9n agfpg]

8DkL+u ;fO6sf] lbuf] Aoj:yf

;/;kmfO{ Pj+ kmf]x/ Aoj:yfkg

!$=$ bL3{sflng ;f]r

Aojl:yt, ;kmf, cfw'lgs k"jf{wf/ Pj+ ;]jf ;'ljwfo'Qm al:t tyf zx/x?sf] ljsf; Pj+ u|fld0f zxl/ ;DjGw

;'b[9 ePsf] x'g]5 .

!$=% p4]Zo

u|fld0f / zxl/If]qsf] ;s/fTds cGt/;DjGw ljsf;, Aojl:yt e"pkof]u Pj+ kmf]xf]/sf] Aoj:yfkg u/L

lhNnfafl;sf] cfw'lgs / ;Eo hLjgz}lnsf] ljsf; ug]{ .

!$=^ glthf, ;"rs, nIf, k'i6\ofO{sf] >f]t, dfGotf / hf]lvd sd ug]{ tl/sf

;f/f+z ;'rs k'i6\ofOsf] >f]t hf]lvd hf]lvd sd

ug]{ pkfo

!= ;DjGwL

If]q

p4]Zo M u|fld0f

/ zxl/If]qsf]

;s/fTds

cGt/;DjGw

ljsf;,

Aojl:yt

e"pkof]u Pj+

kmf]xf]/sf]

Aoj:yfkg u/L

lhNnfafl;sf]

cfw'lgs / ;Eo

hLjgz}lnsf]

ljsf; ug]{ .

;"rssf] ljj/0f xfnsf]

l:ylt

nIo

kf]v/fdf dxfgu/

:yfkgf

) !

kf]v/f PJf+ n]vgfy

zx/L l/+u/f]8

lgdf{0f

) !

e"pkof]u gLlt

Pj+ Nof08 hf]lg+u

tof/ / nfu"

) !

e"pkof]u of]hgf

tof/L / nfu"

) !

–lhlj;sf] ;'rgf zfvf

–kf]=p=d=g=kf / n]=g=kf=

sfo{fnosf] jflif{s

k|ltj]bg

;/f]sf/jfnf

jLr

;fem]bf/L /

;xsfo{

ePdf

;fem]bf/L /

;xsfo{nfO{

a9fjf lbg

;lsg]5 .

glthf ! M

u|fld0f tyf

;"rssf] ljj/0f xfnsf]

l:ylt

nIo –lhlj;sf] ;'rgf zfvf ;/f]sf/jfnf

jLr

;fem]bf/L /

;xsfo{nfO{

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

95

zx/L ;s/fTds

cGt/;DjGw

ljsf; ePsf]

x'g]5 .

ufpF Pj+ zx/sf

;fj{hlgs

;DKflQx?sf] nut

/fVg] uflj; Pj+

g=kf=

) #$

u|fld0f Pj+ zx/L

cGt/;DjGw

;DjGwL ufpF Pj+

gu/df tflnd

) #)

;fgf zx/x?sf]

Aojl:yt ljsf;

) $

gofF Pj+ cfw'lgs

;'ljwfo'Qm

cf}Bf]lus If]qsf]

:yfkgf

) !

k'/fgf] cf}Bf]lus

If]qsf] :t/f]Gglt

! !

–kf]=p=d=g=kf / n]=g=kf=

sfo{fnosf] jflif{s

k|ltj]bg

;fem]bf/L /

;xsfo{

ePdf

a9fjf lbg

;lsg]5 .

glthf @

e"pkof]u gLlt

Pj+ of]hgf nfu"

eO{ Aojl:yt

j:tL tyf

zx/x?sf]

ljsf; ePsf]

x'g]5 .

;"rssf] ljj/0f xfnsf]

l:ylt

nIo

e"pkof]u gLlt

Pj+ Nof08 hf]lg+u

tof/ / nfu"

) !

e"pkof]u of]hgf

tof/L / nfu"

) !

kf]v/f Pj++

n]vgfynfO{ 7'nf

zx/sf] ?kdf

ljsf;

! @

ljkGg hgtf

cfjf; lgdf{0f-

:yfg_

@ %

–lhlj;sf] ;'rgf zfvf

–kf]=p=d=g=kf / n]=g=kf=

sfo{fnosf] jflif{s

k|ltj]bg

;/f]sf/jfnf

jLr

;fem]bf/L /

;xsfo{

ePdf

;fem]bf/L /

;xsfo{nfO{

a9fjf lbg

;lsg]5 .

glthf # M

cfw'lgs zx/L

;'ljwfx?sf]

ljsf; /

ef}lts

k"jf{wf/x?sf]

;"rssf] ljj/0f xfnsf]

l:ylt

nIo

kf]v/fdf dxfgu/

:yfkgf

) !

kf]v/f PJf+ n]vgfy ) !

–lhlj;sf] ;'rgf zfvf

–kf]=p=d=g=kf / n]=g=kf=

sfo{fnosf] jflif{s

k|ltj]bg

;/f]sf/jfnf

jLr

;fem]bf/L /

;xsfo{

ePdf

;fem]bf/L /

;xsfo{nfO{

a9fjf lbg

;lsg]5 .

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

96

ljsf; ePsf]

x'g]5 .

zx/L l/+u/f]8

lgdf{0f

v'nf :yfg Pj+

kfs{x?sf] lgdf{0f

! (

ljBdfg ;efu[xsf]

;'wf/ / gofF

cGt//fli6\o:t/sf]

;efu[x lgdf{0f

! @

^ n]gsf ;x/L

sf]l/8f]/ lgdf{0f

) !)

$ n]gsf ;x/L

sf]l/8f]/ lgdf{0f

@ !)

7'nf] Pj+ cfw'lgs

;'ljwfo'Qm a;kfs{

lgdf{0f

) @

;fgf a;kfs{x?sf]

:t/f]Gglt -:f+Vof_

@ @

glthf $M ufpF

Pj+ zx/df

kmf]xf]/d}nf

Aoj:yfkg Pj+

9nsf]

k|efjsf/L ?kdf

ePsf] x'g]5 .

;"rssf] ljj/0f xfnsf]

l:ylt

nIo

u|fld0fs]Gb|df

Nof08lkmn ;fO6

:yfkgf

! %

kf]v/f / n]vgfydf

Aojl:yt

Nof08lkmn ;fO6

:yfkgf

! @

kmf]xf]/ k|zf]wg

s]Gb| :yfkgf

) @

9nsf] nDjfO{ lsld ) !)

–lhlj;sf] ;'rgf zfvf

–kf]=p=d=g=kf / n]=g=kf=

sfo{fnosf] jflif{s

k|ltj]bg

;/f]sf/jfnf

jLr

;fem]bf/L /

;xsfo{

ePdf

;fem]bf/L /

;xsfo{nfO{

a9fjf lbg

;lsg]5 .

!$=& gLlt tyf /0fgLlt

lhNnfsf] e"pkof]u gLlt tyf gS;f agfO nfu" ug{ k|of; ul/g]5 .

e";+/If0f sfo{qmd dfkm{t hnfwf/ If]qsf] jftfj/0f ;+/If0f ul/g]5 .

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

97

:yfgLo hldgsf] pQd pkfof]u ug{ pkef]Stf ;d"x, u}/;/sf/L ;F:yf, ;/sf/L ;F:yf /

lghL If]q;+u ;fem]bf/L tyf ;dGjo ug{ hf]8 lbOg]5 .

cf–cfˆgf] If]qsf] ljsf; Joj:yfkgdf ;a} kIfsf] lg0f{o k|lqmofdf hgtfnfO{ ;xefuL

agfpgsf] ;fy} :yfgLo of]hgf k|lt ;a} ;/f]sf/ ;d"xsf] lhDd]jf/L jf]w u/fpg

!$=* glthf k|fKt ug]{ sfo{qmd tyf ah]6

-?= xhf/df_

qm= sfo{qmd tyf

lqmofsnfkx?

kl/

df0f

ah]6 =

)&@⁄&# ah]6

)&#⁄&$

ah]6

)&$⁄&% ah]6

)&%⁄&^ ah]6

)&^⁄&& hDdf

ah]6

k|fyld

stf

s|d ;+=

glthf !=

ufpF Pj+ g=kf= sf

;fj{hlgs ;DKflQx?sf]

nut tof/ #$ 0 800 750 1550

4

u|fld0f Pj+ zx/L

cGt/;DjGw ;DjGwL

ufpF Pj+ gu/df tflnd

% 40 40 40 40 40 200

1

;fgf zx/x?sf]

Aojl:yt ljsf; $ 200 11500 34000 2350 4500 52550

5

gofF Pj+ cfw'lgs

;'ljwfo'Qm cf}Bf]lus

If]qsf] :yfkgf

! 500 650000 630000 562000 360000 2202500

2

k'/fgf] cf}Bf]lus If]qsf]

:t/f]Gglt ! 3000 4000 500 7500

3

glthf @=

e"pkof]u gLlt Pj+

Nof08 hf]lg+u tof/ /

nfu"

! 2300 4000 6300

6

e"pkof]u of]hgf tof/L

/ nfu" ! 2500 2500

7

kf]v/f Pj++ n]vgfynfO{

7'nf zx/sf] ?kdf

ljsf;

@ 2500 2500 4500 9500

8

ljkGg hgtf cfjf;

lgdf{0f -:yfg_ % 200 200 200 200 800

10

glthf #=

v'nf :yfg Pj+ kfs{x?sf]

lgdf{0f ( 300 2000 3200 1250 900 7650

9

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

98

ljBdfg ;efu[xsf] ;'wf/

/ gofF

cGt//fli6\o:t/sf]

;efu[x lgdf{0f

@ 500 43250 14500 16500 5460 80210

11

^ n]gsf ;x/L sf]l/8f]/

lgdf{0f !) 450 3460 8500 9600 12000 34010

14

$ n]gsf ;x/L sf]l/8f]/

lgdf{0f lsld @) 5000 20000 50000 20000 20000 115000

13

7'nf] Pj+ cfw'lgs

;'ljwfo'Qm a;kfs{

lgdf{0f

@ 2000 8300 7500 3500 1200 22500

12

;fgf a;kfs{x?sf]

:t/f]Gglt -:f+Vof_ @ 100 300 200 600

15

glthf $=

u|fld0fs]Gb|df Nof08lkmn

;fO6 :yfkgf % 300 400 800 400 1900

17

kf]v/f / n]vgfydf

Aojl:yt Nof08lkmn

;fO6 :yfkgf

@ 270 3500 3520 2300 2500 12090

19

kmf]xf]/ k|zf]wg s]Gb|

:yfkgf @ 150 300 120 570

18

9nsf] lgdf{0f lsld @) 300 1200 2400 2500 1100 7500 16

hDdf M 9660 752800 768510 626160 408300 2565430

!$=( lhDd]jf/L jfF8kmf8 tflnsf M

qm=

;+=

sfo{qmd tyf lqmofsnfkx? ;Fof]hgstf{ sfof{Gjogstf{ ;xof]uL ;fdm]bf/L jf

;xsfo{ ug]{

lgsfo

glthf !=

ufpF Pj+ g=kf= sf ;fj{hlgs

;DKflQx?sf] nut tof/

:yfgLo lgsfo,

gu/kfnLsfx?

Uflj;,

Gfu/kflnsfx?

/fhg}lts bn,

zxl/ ljsf;

l8lehg

bftf, u};;,

lghL If]q

u|fld0f Pj+ zx/L cGt/;DjGw

;DjGwL ufpF Pj+ gu/df tflnd

:yfgLo lgsfo,

gu/kfnLsfx?

Uflj;,

Gfu/kflnsfx?

/fhg}lts bn,

zxl/ ljsf;

l8lehg

bftf, u};;,

lghL If]q

;fgf zx/x?sf] Aojl:yt ljsf;

:yfgLo lgsfo,

gu/kfnLsfx?

Uflj;,

Gfu/kflnsfx?

/fhg}lts bn,

zxl/ ljsf;

l8lehg

bftf, u};;,

lghL If]q

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

99

gofF Pj+ cfw'lgs ;'ljwfo'Qm

cf}Bf]lus If]qsf] :yfkgf

:yfgLo lgsfo,

gu/kfnLsfx?

Uflj;,

Gfu/kflnsfx?

/fhg}lts bn,

zxl/ ljsf;

l8lehg

bftf, u};;,

lghL If]q

k'/fgf] cf}Bf]lus If]qsf] :t/f]Gglt

:yfgLo lgsfo,

gu/kfnLsfx?

Uflj;,

Gfu/kflnsfx?

/fhg}lts bn,

zxl/ ljsf;

l8lehg

bftf, u};;,

lghL If]q

glthf @=

:yfgLo lgsfo,

gu/kfnLsfx?

Uflj;,

Gfu/kflnsfx?

/fhg}lts bn,

zxl/ ljsf;

l8lehg

bftf, u};;,

lghL If]q

e"pkof]u gLlt Pj+ Nof08

hf]lg+u tof/ / nfu"

:yfgLo lgsfo,

gu/kfnLsfx?

Uflj;,

Gfu/kflnsfx?

/fhg}lts bn,

zxl/ ljsf;

l8lehg

bftf, u};;,

lghL If]q

e"pkof]u of]hgf tof/L / nfu"

:yfgLo lgsfo,

gu/kfnLsfx?

Uflj;,

Gfu/kflnsfx?

/fhg}lts bn,

zxl/ ljsf;

l8lehg

bftf, u};;,

lghL If]q

kf]v/f Pj++ n]vgfynfO{ 7'nf

zx/sf] ?kdf ljsf;

:yfgLo lgsfo,

gu/kfnLsfx?

Uflj;,

Gfu/kflnsfx?

/fhg}lts bn,

zxl/ ljsf;

l8lehg

bftf, u};;,

lghL If]q

ljkGg hgtf cfjf; lgdf{0f-

:yfg_

:yfgLo lgsfo,

gu/kfnLsfx?

Uflj;,

Gfu/kflnsfx?

/fhg}lts bn,

zxl/ ljsf;

l8lehg

bftf, u};;,

lghL If]q

glthf #=

kf]v/fdf dxfgu/ :yfkgf

:yfgLo lgsfo,

gu/kfnLsfx?

Uflj;,

Gfu/kflnsfx?

/fhg}lts bn,

zxl/ ljsf;

l8lehg

bftf, u};;,

lghL If]q

kf]v/f PJf+ n]vgfy zx/L l/+u/f]8

lgdf{0f

:yfgLo lgsfo,

gu/kfnLsfx?

Uflj;,

Gfu/kflnsfx?

/fhg}lts bn,

zxl/ ljsf;

l8lehg

bftf, u};;,

lghL If]q

v'nf :yfg Pj+ kfs{x?sf] lgdf{0f

:yfgLo lgsfo,

gu/kfnLsfx?

Uflj;,

Gfu/kflnsfx?

/fhg}lts bn,

zxl/ ljsf;

l8lehg

bftf, u};;,

lghL If]q

ljBdfg ;efu[xsf] ;'wf/ / gofF

cGt//fli6\o:t/sf] ;efu[x

lgdf{0f

:yfgLo lgsfo,

gu/kfnLsfx?

Uflj;,

Gfu/kflnsfx?

/fhg}lts bn,

zxl/ ljsf;

l8lehg

bftf, u};;,

lghL If]q

^ n]gsf ;x/L sf]l/8f]/ lgdf{0f

:yfgLo lgsfo,

gu/kfnLsfx?

Uflj;,

Gfu/kflnsfx?

/fhg}lts bn,

zxl/ ljsf;

l8lehg

bftf, u};;,

lghL If]q

$ n]gsf ;x/L sf]l/8f]/ lgdf{0f

:yfgLo lgsfo,

gu/kfnLsfx?

Uflj;,

Gfu/kflnsfx?

/fhg}lts bn,

zxl/ ljsf;

l8lehg

bftf, u};;,

lghL If]q

7'nf] Pj+ cfw'lgs ;'ljwfo'Qm

a;kfs{ lgdf{0f

:yfgLo lgsfo,

gu/kfnLsfx?

Uflj;,

Gfu/kflnsfx?

/fhg}lts bn,

zxl/ ljsf;

l8lehg

bftf, u};;,

lghL If]q

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

100

;fgf a;kfs{x?sf] :t/f]Gglt -

:f+Vof_

:yfgLo lgsfo,

gu/kfnLsfx?

Uflj;,

Gfu/kflnsfx?

/fhg}lts bn,

zxl/ ljsf;

l8lehg

bftf, u};;,

lghL If]q

glthf $=

u|fld0fs]Gb|df Nof08lkmn ;fO6

:yfkgf

:yfgLo lgsfo,

gu/kfnLsfx?

Uflj;,

Gfu/kflnsfx?

/fhg}lts bn,

zxl/ ljsf;

l8lehg

bftf, u};;,

lghL If]q

kf]v/f / n]vgfydf Aojl:yt

Nof08lkmn ;fO6 :yfkgf

:yfgLo lgsfo,

gu/kfnLsfx?

Uflj;,

Gfu/kflnsfx?

/fhg}lts bn,

zxl/ ljsf;

l8lehg

bftf, u};;,

lghL If]q

kmf]xf]/ k|zf]wg s]Gb| :yfkgf

:yfgLo lgsfo,

gu/kfnLsfx?

Uflj;,

Gfu/kflnsfx?

/fhg}lts bn,

zxl/ ljsf;

l8lehg

bftf, u};;,

lghL If]q

9nsf] lgdf{0f

:yfgLo lgsfo,

gu/kfnLsfx?

Uflj;,

Gfu/kflnsfx?

/fhg}lts bn,

zxl/ ljsf;

l8lehg

bftf, u};;,

lghL If]q

!$=!) cg'udg tyf d"Nof+sg

qm=

:f+=

sfo{qmd tyf lqmofsnfkx? cg'udg ug]{

lgsfo

k|ltj]bg ug]{

;do

cg'udg ug]{

ljlw

k|ltj]bg k]z

ug'{kg]{ lgsfo

glthf !=

ufpF Pj+ g=kf= sf ;fj{hlgs

;DKflQx?sf] nut tof/

:yfgLo

lgsfo

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg lkmN8

cWoog,

:yfgLo lgsfo Pj+

dflyNnf] lgsfo

u|fld0f Pj+ zx/L cGt/;DjGw ;DjGwL

ufpF Pj+ gu/df tflnd

:yfgLo

lgsfo

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg lkmN8

cWoog,

:yfgLo lgsfo Pj+

dflyNnf] lgsfo

;fgf zx/x?sf] Aojl:yt ljsf;

:yfgLo

lgsfo

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg lkmN8

cWoog,

:yfgLo lgsfo Pj+

dflyNnf] lgsfo

gofF Pj+ cfw'lgs ;'ljwfo'Qm cf}Bf]lus

If]qsf] :yfkgf

:yfgLo

lgsfo

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg lkmN8

cWoog,

:yfgLo lgsfo Pj+

dflyNnf] lgsfo

k'/fgf] cf}Bf]lus If]qsf] :t/f]Gglt

:yfgLo

lgsfo

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg lkmN8

cWoog,

:yfgLo lgsfo Pj+

dflyNnf] lgsfo

glthf @=

e"pkof]u gLlt Pj+ Nof08 hf]lg+u

tof/ / nfu"

:yfgLo

lgsfo

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg lkmN8

cWoog,

:yfgLo lgsfo Pj+

dflyNnf] lgsfo

e"pkof]u of]hgf tof/L / nfu"

:yfgLo

lgsfo

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg lkmN8

cWoog,

:yfgLo lgsfo Pj+

dflyNnf] lgsfo

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

101

kf]v/f Pj++ n]vgfynfO{ 7'nf zx/sf]

?kdf ljsf;

:yfgLo

lgsfo

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg lkmN8

cWoog,

:yfgLo lgsfo Pj+

dflyNnf] lgsfo

ljkGg hgtf cfjf; lgdf{0f-:yfg_

:yfgLo

lgsfo

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg lkmN8

cWoog,

:yfgLo lgsfo Pj+

dflyNnf] lgsfo

glthf #=

kf]v/fdf dxfgu/ :yfkgf

:yfgLo

lgsfo

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg lkmN8

cWoog,

:yfgLo lgsfo Pj+

dflyNnf] lgsfo

kf]v/f PJf+ n]vgfy zx/L l/+u/f]8

lgdf{0f

:yfgLo

lgsfo

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg lkmN8

cWoog,

:yfgLo lgsfo Pj+

dflyNnf] lgsfo

v'nf :yfg Pj+ kfs{x?sf] lgdf{0f

:yfgLo

lgsfo

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg lkmN8

cWoog,

:yfgLo lgsfo Pj+

dflyNnf] lgsfo

ljBdfg ;efu[xsf] ;'wf/ / gofF

cGt//fli6\o:t/sf] ;efu[x lgdf{0f

:yfgLo

lgsfo

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg lkmN8

cWoog,

:yfgLo lgsfo Pj+

dflyNnf] lgsfo

^ n]gsf ;x/L sf]l/8f]/ lgdf{0f

:yfgLo

lgsfo

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg lkmN8

cWoog,

:yfgLo lgsfo Pj+

dflyNnf] lgsfo

$ n]gsf ;x/L sf]l/8f]/ lgdf{0f

:yfgLo

lgsfo

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg lkmN8

cWoog,

:yfgLo lgsfo Pj+

dflyNnf] lgsfo

7'nf] Pj+ cfw'lgs ;'ljwfo'Qm a;kfs{

lgdf{0f

:yfgLo

lgsfo

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg lkmN8

cWoog,

:yfgLo lgsfo Pj+

dflyNnf] lgsfo

;fgf a;kfs{x?sf] :t/f]Gglt -:f+Vof_

:yfgLo

lgsfo

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg lkmN8

cWoog,

:yfgLo lgsfo Pj+

dflyNnf] lgsfo

glthf $=

u|fld0fs]Gb|df Nof08lkmn ;fO6

:yfkgf

:yfgLo

lgsfo

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg lkmN8

cWoog,

:yfgLo lgsfo Pj+

dflyNnf] lgsfo

kf]v/f / n]vgfydf Aojl:yt

Nof08lkmn ;fO6 :yfkgf

:yfgLo

lgsfo

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg lkmN8

cWoog,

:yfgLo lgsfo Pj+

dflyNnf] lgsfo

kmf]xf]/ k|zf]wg s]Gb| :yfkgf

:yfgLo

lgsfo

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg lkmN8

cWoog,

:yfgLo lgsfo Pj+

dflyNnf] lgsfo

9nsf] lgdf{0f

:yfgLo

lgsfo

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg lkmN8

cWoog,

:yfgLo lgsfo Pj+

dflyNnf] lgsfo

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

102

;dflhs ljsf;sf] If]qsf of]hgf

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

103

kl/R5]b !%

lzIff

!%=! e'ldsf

xfnsf] g]kfnsf] ;+ljwfgn] ;d]t lzIff tyf ;+:s[ltnfO{ df}lns xssf ?Kfdf :yflkt u/]sf] 5 . lzIffnfO{

g]kfnL dfqfsf] cfwf/e't dfgj clwsf/sf] ?kdf :jLsf/ ub}{ dfWoflds tx;Ddsf] lzIffnfO{ lgMz'Ns ug]{

k|ltj4tf, ;+:s[ltsf] cjnDjg / cEof; ug]{ :jtGqtf ;d]t k|Tofe"t u/]sf] 5 . b]zaf6 lg/If/tf pGd'ng

ub}{ u'0f:t/o'Qm lzIffdf kx'Fr a[l4, ;j}sf nflu lzIff ;lxt ;x>flab ljsf; nIf xfl;n ug]{ / ;g\ @)@@

;Dddf g]kfnnfO{ cNkljsl;t /fi6\af6 ljsf;lzn /fi6\sf] ?kdf :t/f]Gglt ug]{ lb3{sflng ;f]r xfl;n ug]{

tkm{ lzIff If]qsf k|of;x? s]lGb|t 5g\ .

o; lhNnfnfO{ g} k"0f{ ;fIf/ lHfNnf agfpg] ul/ cfwf eGbf al9 uflj;x?nfO{ k"0f{ ;fIf/ 3f]if0ff ug{ k|of;x?

cufl9 ltj|t/ lx;fjdf a9]sf] 5 . o; ;Gbe{df, ;/sf/L tyf lghLIf]q, u}/;/sf/L If]q, :yfgLo lgsfo Pj+

;d'bfo ;d]t ;xeflu / pQ/bflo eO{ ;du| z}lIfs k|0ffnL, k|lqmof / lqmofsnfkx?nfO{ z}lIfs ;'zf;gsf]

l;4fGt cg';f/ ;+rfng ug]{, z}lIfs ;]jfk|jfxnfO{ l56f] 5l/tf] agfpg], lzIffdf u'0f:t/Lotf, k|fljlws lzIff

Pj+ tflnddf a9fjf lbg], ljBfnox?nfO} afnd}qL agfpg], ljBfnox?sf] ef}lts k"jf{wf/nfO{ cfw'lgs /

;'ljwf ;DkGg agfpg] tkm{ of] of]hgf cu|;/ u/fpg] k|of; ePsf] 5 .

To;} ul/ o; lhNnfdf xfn;Ddsf] pknAwLsf] hudf k|fKt cj;/x?sf] pkof]u u/L PSsfO;f}+ ztflAbsf

r'gf}ltx?sf] ;fdgf / k|lt:kwf{ ug{ ;Sg] ul/ ;dfj]lz, ;dGoflos / u'0f:t/o'Qm z}lIfs k|0ffnLsf] ljsf; ul/

;Ifd, st{Aolgi7 tyf pTkfbglzn hgzlQm ljsf; ug]{ ;jfndf of] of]hgf kmnbflo x''g'kg]{ b]lvPsf] 5 .

!%=@ jt{dfg l:ylt

o; lhNnfnfO{ g} k"0f{ ;fIf/ lHfNnf agfpg] ul/ cfwf eGbf al9 uflj;x?nfO{ k"0f{ ;fIf/ 3f]if0ff ug{ k|of;x?

cufl9 ltj|t/ lx;fjdf a9]sf] 5 . lzIffdf u'0f:t/Lotf, k|fljlws lzIff Pj+ tflnddf a9fjf ;d]t lbOb}

cfPsf] 5 . ljBfnox?nfO} afnd}qL agfpg], ljBfnox?sf] ef}lts k"jf{wf/nfO{ cfw'lgs / ;'ljwf ;DkGg

agfpg] lx;fjn] sfo{x? cufl9 a9]sf] kfOG5 .

;/sf/L tyf lghLIf]q, u}/;/sf/L If]q, :yfgLo lgsfo Pj+ ;d'bfo ;d]t ;xeflu / pQ/bflo eO{ ;du| z}lIfs

k|0ffnLsf] ljsf; ug{ ;xsfo{ / ;xofqf klg ePsf] b]Vg ;lsG5 .

!%=# ;jn kIf, sdhf]/ kIf, cj;/ / r'gf}lt

;jnkIf

ljBfno txdf of]hgfsf] yfngL ePsf]

:yfgLo >f]t ;fwgsf] clwstd k|of]usf]

k|of; ePsf]

ljBfly{ egf{ b/df pNn]Vo a[l4 ePsf]

u};;x?;+u ;dGjo / ;xsfo{df a[l4 ePsf]

lzIffsf] cfjlws of]hgf /x]sf]

cj;/

ljBfnosf] Aoj:yfkg ;d'bfon] lhDdf lng] sfo{sf]

z'?jft ePsf]

jfnljsf; s]Gb|x?sf] ;+rfngdf :yfgLo lgsfo,

u};; / ;d'bfon] lhDd]jf/L lnb} uPsf]

:yfgLo lgsfon] ljBfnodf ljBfly{ egf{, ef}lts

k"jf{wf/ ;'wf/, >f]t ;+sng Pj+ kl/rfngdf ckgTj

ln+b} hfg yfn]sf]

sdhf]/ kIf

nIo cg'?ksf] ah]6 geO{ sld ljlgof]hg x'g'

ljBfnox?sf] ck]lIft Ifdtfsf] a[l4 x'g

g;s]sf]

z}lIfs u'0f:t/df sld /x]sf]

ljBfly{ egf{b/ ;+u} l6sfpb/ 36fpg sl7gfO{

r'gf}lt

z}lIfs u'0f:t/df ck]lIft ;'wf/

l6sfpb/df sld Nofpg'

ljBfno Aoj:yfkg ;ldltdf ;dfj]lz ;xeflutf

sfod ug'{

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

104

ljs]lGb|t z}lIfs of]hgfsf] k|efjsf/L

sfof{Gjog x'g g;Sg'

ljb\ofno xftfleq n}l8=us lx+;f x6fpg

g;lsPsf]

ljb\ofno cg'udgnfO{ k|efjsf/L t'nofpg

g;lsPsf]

vr{ ug]{ gD;{df ;do;fk]If ;'wf/ x'g ;s]g

afnd}qL, 5fqf / ckf8=ud}qL k"jf{wf/sf] sdL

;fd'bflos ljBfnox?df ljBfly{ ;+Vof 36\g glbg'

k|fljlws lzIffsf] lj:tf/

lzIffdf /fhgLlt

blnt ;d'bfosf] pRrlIffdf kx'Fr

clgoldt z}lIfs ;+:yf :yfkgf / ;~rfngsf]

lgodg

z}lIfs hgzlQmsf] ljb]z knfog

!%=$ bL3{sflng ;f]r

hLjgkof]lu / u'0ffTds lzIffsf] dfWodaf6 lbuf] ljsf; ul/ ;j}sf nflu u'0f:t/Lo lzIff ;'lglZrt ePsf] x'g]5 .

!%=% p4]Zo

cfwf/e't lzIff tkm{ ;j}sf nflu lzIffnfO{ lgjf{w clwsf/sf ¿kdf lnO{ ljb\ofnodf afnd}qL jftfj/0f

dfkm{t\ ;dtfd'ns tyf u'0f:t/Lo lzIffdf kx'Frsf] ;'lglZrttf ug{ % b]lv !@ jif{ pd]/ ;d"xsf

afnaflnsfx¿sf] ;dtfd"ns kx'Frsf] ;'lglZttf ub}{ u'0f:t/Lo lzIff k|flKtdf cu|;/ x'g] .

!%=^ glthf, ;"rs, nIf, k'i6\ofO{sf] >f]t, dfGotf / hf]lvd sd ug]{ tl/sf

;f/f+z ;'rs k'i6\ofOsf] >f]t hf]lvd hf]lvd sd

ug]{ pkfo

!= ;DjGwL

If]q

p4]Zo M

cfwf/e't lzIff

tkm{ ;j}sf

nflu lzIffnfO{

lgjf{w

clwsf/sf

¿kdf lnO{

ljb\ofnodf

afnd}qL

jftfj/0f dfkm{t\

;dtfd'ns tyf

u'0f:t/Lo

lzIffdf

kx'Frsf]

;'lglZrttf ug{

% b]lv !@ jif{

;"rssf] ljj/0f xfnsf]

l:ylt

nIo

k|fljlws wf/

;~rfng ug]{

ljb\ofno 2 8 ljz]if ljb\ofno 2 2 s[lif SofDk; 0 1 k|fljlws wf/

;~rfng ug]{

ljb\ofno 2 8 P:f=PNf=;L= pQL0f{

k|ltzt 72 80 k|fylds txsf] v'b

egf{b/ 98.1 100 sIff ! sf] bf]xf]/fpg]

b/ 6.2 0

–lhlj;sf] ;'rgf

zfvf

–uflj; lzIff

sfo{nosf] aflif{s

k|ult k|ltj]bg

pRr dfWoflds lzIff

kl/ifbsf] jflif{s k|utL

k|ltj]bg

lqljlj kf]ljlj, sfljlj

tyf lzIff dGqfnosf]

aflif{s k|ltj]bg

s]tljsf] aflif{s

k|ltj]bg

;/f]sf/jfn

f jLr

;fem]bf/L /

;xsfo{

ePdf

;fem]bf/L /

;xsfo{nfO{

a9fjf lbg

;lsg]5 .

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

105

pd]/ ;d"xsf

afnaflnsfx¿

sf] ;dtfd"ns

kx'Frsf]

;'lglZttf ub}{

u'0f:t/Lo lzIff

k|flKtdf cu|;/

x'g] .

glthf ! M

ljBfno egf{

b/ a9]sf] x'g]5

.

;"rssf] ljj/0f xfnsf]

l:ylt

nIo

afnljsf; s]Gb|sf]

;xh} b]lvg] egf{ b/

169.2 100

afnljsf; s]Gb|sf]

;xh} b]lvg] egf{ b/ 191 151 afnljsf; s]Gb|

dfkm{t sIff ! Dff

egf{ 51 70

sIff ! sf] ;xh}{}

b]lvg] k|j]z b/

137.2 115

sIff !sf] v'b

k|j]zb/ 97.2 100 k|fylds txsf] v'b

egf{b/ 98.1 100 lg=df=lj= txsf] v'b

b]lvg] egf{ b/ 96.8 98 cfwf/e't txsf] v'b

egf{b/ -!–*_ 97.5 99 df=lj= txsf] v'b]

egf{ b/ -(–!@_ 51 68

lhlj;sf] ;'rgf zfvf

–uflj; lzIff

sfo{nosf] aflif{s

k|ult k|ltj]bg

pRr dfWoflds lzIff

kl/ifbsf] jflif{s k|utL

k|ltj]bg

;/f]sf/jfn

f jLr

;fem]bf/L /

;xsfo{

ePdf

;fem]bf/L /

;xsfo{nfO{

a9fjf lbg

;lsg]5 .

glthf @ M

ljBfnosf] sIff

plQ0f{ b/ a9]sf]

x'g]5 .

;"rssf] ljj/0f xfnsf]

l:ylt

nIo

sIff ! sf] plQ0f{b/ 83.9 90 k|fylds txsf]

plQ0f{b/ 92.2 97 sIff ! sf] bf]xf]/fpg]

b/ 6.2 0 k|fylds txsf]

bf]xf]/fpg] b/ 3.2 1 lgDg dfWolds

txsf] bf]xf]/fpg] b/ 3.9 1.5 dfWolds tx -(–

!)_ sf] bf]xf]/fpg]

b/ 3.7 1 P:f=PNf=;L= pQL0f{

k|ltzt 72 80 k|fylds txsf]

l;sfO{ pknlJw 59.5 60

lhlj;sf] ;'rgf zfvf

–uflj; lzIff

sfo{nosf] aflif{s

k|ult k|ltj]bg

pRr dfWoflds lzIff

kl/ifbsf] jflif{s k|utL

k|ltj]bg

;/f]sf/jfn

f jLr

;fem]bf/L /

;xsfo{

ePdf

;fem]bf/L /

;xsfo{nfO{

a9fjf lbg

;lsg]5 .

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

106

lgDgdfWolds txsf]

l;sfO[ pknlJw 46.6 52 dfWolds txsf]

l;sfO[ pknlJw 43.9 50

glthf # M sIff

5f8\g] b/df

sld cfPsf] x'g]

.

;"rssf] ljj/0f xfnsf]

l:ylt

nIo

sIff ! sf] 5f8\g] b/ 9.9 5 k|fylds txsf]

5f8\g] b/ 4.7 2 lgDg dfWolds

txsf] 5f8\g] b/ 5.4 2 dfWolds tx -(–

!)_ sf] 5f8\g] b/ 5.4 3

lhlj;sf] ;'rgf zfvf

–uflj; lzIff

sfo{nosf] aflif{s

k|ult k|ltj]bg

pRr dfWoflds lzIff

kl/ifbsf] jflif{s k|utL

k|ltj]bg

;/f]sf/jfn

f jLr

;fem]bf/L /

;xsfo{

ePdf

;fem]bf/L /

;xsfo{nfO{

a9fjf lbg

;lsg]5 .

glthf $ M

tflnd k|fKt

lzIfssf]

;+Vofdf a[l4

ePsf] x'g]5 .

;"rssf] ljj/0f xfnsf]

l:ylt

nIo

k'0f{ tflnd k|fKt

lzIfs k|fylds 94.9 100 k'0f{ tflnd k|fKt

lzIfs

lgDgdfWolds 83 100 k'0f{ tflnd k|fKt

lzIfs dfWolds 89.3 100 k'0f{ tflnd k|fKt

lzIfs

pRrdfWolds 71.6 80

lhlj;sf] ;'rgf zfvf

–uflj; lzIff

sfo{nosf] aflif{s

k|ult k|ltj]bg

pRr dfWoflds lzIff

kl/ifbsf] jflif{s k|utL

k|ltj]bg

;/f]sf/jfn

f jLr

;fem]bf/L /

;xsfo{

ePdf

;fem]bf/L /

;xsfo{nfO{

a9fjf lbg

;lsg]5 .

glthf % M

ljBfnox?df

ef}lts k"jf{wf/

kof{Kt x'g] PJ+f

afnd}qL

ljBfno ;+Vof

a9]sf] x'g]5g .

;"rssf] ljj/0f xfnsf]

l:ylt

nIo

Nofj ePsf] dflj

;+Vof 60 110 Og6/g]6 ePsf]

ljb\ofno ;+Vof 120 167 k':tsfno ePsf]

ljb\ofno ;+Vof 108 210 ljb\ofnodf

:oflg6/L Kof8sf]

Joj:yf 40 110 ljb\ofnodf

v]nd}bfg 60 hDdf ljb\ofno

;+Vof 630 630 ;|f]tsIff ;~rfng 10 10 afnljsf;s]Gb|

;~rfng 589 600

lhlj;sf] ;'rgf zfvf

–uflj; lzIff

sfo{nosf] aflif{s

k|ult k|ltj]bg

pRr dfWoflds lzIff

kl/ifbsf] jflif{s k|utL

k|ltj]bg

;/f]sf/jfn

f jLr

;fem]bf/L /

;xsfo{

ePdf

;fem]bf/L /

;xsfo{nfO{

a9fjf lbg

;lsg]5 .

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

107

glthf ^ pRr

lzIff, k|fljlws

lzIff, a}slNks

lzIff, ;dflxt

lzIff ;lxt

cGo z}lIfs

jftfj/0fsf]

ljsf; ePsf]

x'g]5 .

;"rssf] ljj/0f xfnsf]

l:ylt

nIo

k|fljlws wf/

;~rfng ug]{

ljb\ofno 2 8 ljz]if ljb\ofno 2 2 s[lif SofDk; 0 1 Pg]S; ljb\ofno 1 1

hDdf ljb\ofno

;+Vof 630 ;+:yfut ljb\ofno

;+Vof 215 215 ;DjGwg k|fKt

SofDk; ;+Vof 36 44 l;6LOle6Ljf6

;Djgwg k|fKt

k|fljlws lzIff lbg]

;+:yfx? 17 25 cGt/fli6o ;+u|xfno 1

lhlj;sf] ;'rgf zfvf

–uflj; lzIff

sfo{nosf] aflif{s

k|ult k|ltj]bg

pRr dfWoflds lzIff

kl/ifbsf] jflif{s k|utL

k|ltj]bg

;/f]sf/jfn

f jLr

;fem]bf/L /

;xsfo{

ePdf

;fem]bf/L /

;xsfo{nfO{

a9fjf lbg

;lsg]5 .

!%=& gLlt tyf /0fgLlt

;/sf/L tyf u}/;/sf/L lgsfo;+u ;dGjofTds 9+un] sfo{qmd sfof{Gjog ub}{ k|f/lDes jfnlzIff

tyf ljsf; sfo{qmddf jfnaflnsfx?sf] kx'Fr tyf ;xeflutf a9fpg lk5l8Psf If]qdf sfo{qmdsf]

lj:tf/ ul/g]5 .

lh cfO{ P; df cfwf/Lt gS;f+sgsf] cfwf/df cfjZostf ePsf] If]qdf afnljsf; s]Gb|sf] :yfkgf

u/L ;LdfGts[t tyf ul/jLo'Qm If]qdf lhNnfn] :yfgLo tx dfkm{t k|f/lDes afnlzIff tyf ljsf;

s]Gb|sf] :yfkgf ul/g]5 .

Go"gtd dfkb08 lgwf{/0f u/L l;sfO{ tyf afnljsf;sf nflu cfj:os ;fwg >f]tsf ;fy} afnd}lq

jftfj/0fsf] l;h{gf ul/g]5 .

:yfgLo ;/f]sf/jfnf ;+3;+:yfsf] Ifdtf clea[l4 / plgx?sf] ;xeflutfdf afnljsf; s]Gb|sf] u'0f:t/

;'wf/ ub}{ k|To]s >f]ts]Gb|df slDtdf Ps gd"gf afnljsf; s]Gb|sf] ljsf; ul/g]5 .

ljBfnox?nfO{ sfo{;+Dkfbgsf cfwf/df k|f]T;fxg cg'bfgsf] Aoj:yf, ljBfno gS;f+sgsf] cfwf/df

glhssf] txdf Plss[t,cfjlws lzIff of]hgf Pj+ ljBfno ;'wf/ of]hgfsf] cfwf/df dfWoflds

lzIffnfO{ lgz'Ns u/fpg 6]jf k'/\ofpg] .

lk5l8Psf ;d'x / nlIft ju{nfO{{ nlIft u/L ljBfno, lghLIf]q / u}=;=;= ;+usf] ;fem]bf/Ldf

cgf}krf/Ls / hLjko{Gt l;sfO{nfO{ hf]8 lbOg]5 .

lzIfssf] k]zfut ljsf;sf] nflu ;j} txsf lzIfsx?sf nflu >f]t s]Gb| jf tfnLd s]Gb| dfkm{t

dfudf cfwf/Lt tfnLd lbOg]5 .

ljBfnox?df k|efjsf/L Joj:yfkgsf] axfnL u/L tL ljBfnox?sf] Ifdtf clej[l4 ug{ hf]8 lbg] .

:yfgLo ;|f]t, ;fwg / ;Lksf] cToflws kl/rfng u/L lzIff If]qsf] ljsf;sf nflu cfjZos

k"jf{wf/sf] ljsf; ug]{ .

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

108

z}lIfs k"jf{wf/sf] ljsf; Pj+ k7g kf7gsf] lj:tf/df ;/sf/L tyf lghL If]qsf] ;fe]mbf/L cjwf/0ff

Pj+ sfo{qmdnfO{ Jofks u/fp+b} nfg] .

;fIf/f]Q/ sfo{qmddf ;/sf/L, lghL tyf u}/;/sf/L If]qsf] ;dGjofTds k|of;nfO{ cl3 a9fpg] .

z}lIfs u'0f:t/df clej[l4 Nofpg ljBfnox?df z}lIfs ;fdu|L tyf pks/0fx?sf] pknJwtf a9fpg] .

cg'udg, d"NofÍg Pj+ ;'k/Lj]If0f k4ltsf] ;'b[9Ls/0fdf hf]8 lbg] .

5fqf, blnt tyf ckf8=utf ePsf afnaflnsfx?sf nflu kf]|T;fxg sfo{qmd ;~rfng ug]{ .

k|fljlws lzIffdf hf]8 lbO{ dWod tyf lgDg txsf k|fljlws hgzlQmsf] cfk"lt{ a9fpg k|fljlws

ljb\ofnosf] lj:tf/ ug]{ .

;fd'bflos cWoogs]Gb|x?dfkm{t ;fIf/tf / ;fIf/f]Q/ sfo{qmd ;~rfng ug]{ .

s[lif,:jf:Yo / OlGhlgol/8= ljifodf pRr lzIff lbg] ;+:yfx?sf] :yfkgf / ljsf;df hf]8 lbOg]5 .

lgjf{rg If]qut ?kdf sDtLdf ! j6fsf b/n] gd"gf ljbofno / afnljsf; s]Gb|sf] ljsf; ul/

z}lIfs ko{6gdf hf]8 lbOg] .

clgoldt z}lIfs ;+:yfx?nfO{ cg'udg ul/ lgodg ug]{ .

sfdsfhL dlxnfx?sf nflu lz;':ofxf/ s]Gb| :yfkgf ug]{ .

;j} txsf afnaflnsfx?sf] l;sfO{ pknlJw j9fpg] .

;fj{hlgs k':tsfno, cGt/fli6o ;+u|xfnosf] :yfkgfdf hf]8lbOg] .

lglh z}lIfs :f+:yfx?nfO{ k|efjsf/L cg'udg lg/LIf0f ul/ sfg'gsf] kl/lwleq Nofpg] .

;/sf/L lgsfo;+u ;dGjofTds 9+un] sfo{qmd sfof{Gjog ub}{ k|f/lDes jfnlzIff tyf ljsf;

sfo{qmddf jfnafnLsfx?sf] kx'Fr tyf ;xeflutf a9fpg lk5l8Psf If]qdf sfo{qmdsf] lj:tf/

ul/g]5 .

lh cfO{ P; df cfwf/Lt gS;f+sgsf] cfwf/df cfjZostf ePsf] If]qdf afnljsf; s]Gb|sf] :yfkgf

u/L ;LdfGts[t tyf ul/jLo'Qm If]qdf lhNnfn] :yfgLo tx dfkm{t k|f/lDes afnlzIff tyf ljsf;

s]Gb|sf] :yfkgf ul/g]5 .

Go"gtd dfkb08 lgwf{/0f u/L l;sfO{ tyf afnljsf;sf nflu cfj:os ;fwg >f]tsf ;fy} afnd}lq

jftfj/0fsf] l;h{gf ul/g]5 .

:yfgLo ;/f]sf/jfnf ;+3;+:yfsf] Ifdtf clea[l4 / plgx?sf] ;xeflutfdf afnljsf; s]Gb|sf] u'0f:t/

;'wf/ ub}{ k|To]s >f]ts]Gb|df slDtdf Ps afnljsf; s]Gb|sf] ljsf; ul/g]5 .

ljBfnox?nfO{ sfo{;+Dkfbgsf cfwf/df k|f]T;fxg cg'bfgsf] Aoj:yf, ljBfno gS;f+sgsf] cfwf/df

glhssf] txdf Plss[t,cfjlws lzIff of]hgf Pj+ ljBfno ;'wf/ of]hgfsf] cfwf/df dfWoflds

lzIffnfO{ lgz'Ns u/fpg 6]jf k'/\ofpg] .

lk5l8Psf ;d'x / nlIft ju{nfO{{ nlIft u/L ljBfno, lghLIf]q / u}=;=;= ;+usf] ;fem]bf/Ldf

cgf}krf/Ls / hLjko{Gt l;sfO{nfO{ hf]8 lbOg]5 .

lzIfssf] k]zfut ljsf;sf] nflu ;j} txsf lzIfsx?sf nflu >f]t s]Gb| jf tfnLd s]Gb| dfkm{t

dfudf cfwf/Lt tfnLd lbOg]5 .

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

109

ljBfnox?df k|efjsf/L Joj:yfkgsf] axfnL u/L tL ljBfnox?sf] Ifdtf clej[l4 ug{ hf]8 lbg] .

:yfgLo ;|f]t, ;fwg / ;Lksf] cToflws kl/rfng u/L lzIff If]qsf] ljsf;sf nflu cfjZos

k"jf{wf/sf] ljsf; ug]{ .

z}lIfs k"jf{wf/sf] ljsf; Pj+ k7g kf7gsf] lj:tf/df ;/sf/L tyf lghL If]qsf] ;fe]mbf/L cjwf/0ff

Pj+ sfo{qmdnfO{ Jofks u/fp+b} nfg] .

lhNnfsf b'u{d uflj;x?df ;d]t cfwf/e"t tyf k|fylds lzIffsf] lj:tf/ ug]{ .

;fIf/tf sfo{qmddf ;/sf/L, lghL tyf u}/;/sf/L If]qsf] ;dGjofTds k|of;nfO{ cl3 a9fpg] .

!%=* glthf k|fKt ug]{ sfo{qmd tyf ah]6

-?= xhf/df_

qm=

;=

sfo{qmd tyf

lqmofsnfkx?

kl/

df0f

aflif{s ah]6 ljlgof]hg ah]6 ? xhf/df k|yld

stf

s|d )&@⁄&# )&#⁄&$ )&$⁄&% )&%⁄&^ )&^⁄&& hDdf

ljb\ofno If]q ;'wf/

-rfn'_ 230,341 241,858 253,951 266,649 279,981 1,272,780

3

ljb\ofno If]q ;'wf/

-k'FhLut_ 5,000 5,250 5,513 5,788 6,078 27,629

1

cgf}krfl/s lzIff

tyf /fli6«o ;fIf/tf

cleofg 3,443 3,615 3,796 3,986 4,185 19,025

2

;a}sf nflu lzIff

k|f=lz=-k|f=lz= te_ 486,787 511,126 536,683 563,517 591,693 2,689,806

8

ljleGg dflj tyf

lgdflj 332,502 349,127 366,584 384,913 404,158 1,837,284

4

pRr dfWolds lzIff 34,470 36,194 38,003 39,903 41,899 190,469 7

ljz]if lzIff kl/ifb 5,494 5,769 6,057 6,360 6,678 30,358 6

;fd'bflos ljb\ofno

Ifdtf clej[l4

sfo{qmd 4,062 4,265 4,478 4,702 4,937 22,444

5

lhNnf lzIff

Aoj:yfkg 10,571 11,100 11,655 12,237 12,849 58,412

10

k/LIff Joj:yfkg 7,061 7,414 7,785 8,174 8,583 39,017 9

u}/;/sf/L If]qsf]

hDdf 29,400 203,700 213,885 224,579 235,808 907,372

hDdf 1,149,131 1,379,418 1,448,390 1,520,808 1,596,849 7,094,596

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

110

dflysf] tflnsfsf] ljb\ofno If]q ;'wf/ sfo{qmd-rfn'_ tkm{sf] dfq

sfo{qmd lqmofsnfk kl/df0f ah]6

)&@.&#

ah]6

)&#.&$

ah]6

)&$.&%

ah]6

)&%.&^

ah]6

)&^.&&

hDdf ah]6

1

k|f/lDes

afnljsf;

tyf lzIff

15,735 16,522 17,348 18,215 19,126 86,946 2 ljBfno

lzIffdf

kxF'rsf]

;'lglZrttf

64,880 68,124 71,530 75,107 78,862 358,503

3 ;fIf/tf tyf

lg/Gt/ lzIff

4,406 4,626 4,858 5,100 5,356 24,346

4 z}lIfs u'0f:t/

clea[l4

38,237 40,149 42,156 44,264 46,477 211,284

5 lzIfs lzIff

tyf ljsf;

1,586 1,665 1,749 1,836 1,928 8,764

6 k|efjsf/L ;]jf

k|jfxsf nflu

Ifdtf clea[l4

1,846 1,938 2,035 2,137 2,244 10,200

7 ljBfno

Joj:yfkg

tyf cg'udg

32,131 33,738 35,424 37,196 39,055 177,544

8 k|f]T;fxg tyf

;xof]u

19,363 20,331 21,348 22,415 23,536 106,993

9 ljBfnox?nfO{

PCF sf

cfwf/df Non

Salary cg'bfg

;xof]u

52,156 54,764 57,502 60,377 63,396 288,195

hDdf 230,340 241,857 253,950 266,647 279,980 1,272,774

!%=( lhDd]jf/L jfF8kmf8 tflnsf M

s=;= sfo{s|d ;+of]hgstf{ sfof{Gjogstf{ ;xof]uL

;fem]bf/L÷;xsfo{ ug]{

;+:yf

1 jfn ljsf; sfo{s|d

lhlj;÷lh=lz=sf=uflj;,

gkf lh=lz=sf= ;|f]t s]Gb|÷af=lj=s]=

Uf}];;, :yflgo

lgsfo

2

cfwf/e"t tyf

dfWoflds lzIff

sfo{s|d

lzIff ljefu÷

lh=lz=sf÷lhlj; lh=lz=sf=

lhNnf lzIff

;ldlt÷lhlzsf lghL ljBfno

3 ef}lts ;'ljwf

lj:tf/ sfo{s|d lhlj;÷lh=lz=sf= lh=lz=sf= ;/f]sf/jfnf

:yflgo lgsfox?

tyf ;Da4 u};;

4 z}lIfs u'0f:t/

clea[l2 sfo{s|d lhlj;÷lh=lz=sf= lh=lz=sf= ljBfno ;Da4 u};;

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

111

5 k|f]T;fxg tyf

;xof]u lhlzsf lh=lz=sf=

;|f]t s]Gb| tyf

lj=Ao=;

:yflgo lgsfox?

tyf ;Da4 u};;

6 k|lt ljBfyL{ nfut

OsfO sfo{s|d lh=lz=sf= lh=lz=sf=

;|f]t s]Gb| tyf

ljBfno

7 v'nf ljBfno

;+rfng lh=lz=sf= lh=lz=sf=

;|f]t s]Gb| tyf

:yflgo lzIff ;ldlt ;Da4 u};;

8

ljBfno Joj:yfkg

cg'udg tyf

d'Nofª\sg ÷lh=lz=sf= lh=lz=sf=

lhNnf cg'udg

;ldlt

9 ;fIf/tf / lg/Gt/

lzIff lhlj;÷lh=lz=sf= lh=lz=sf= g]kfn ;/sf/

:yflgo lgsfox?

tyf ;Da4 u};;

10 lzIfs lzIff /

ljsf; lzIff ljefu÷lh=lz=sf= lh=lz=sf= ;|f]t s]Gb|

11 Ifdtf ljsf;

sfo{s|d lhlj;÷lh=lz=sf= lh=lz=sf= g]kfn ;/sf/ ;Da4 u};;

12 k|fljlws lzIff tyf

Joj;flos tflnd lhlzsf lh=lz=sf=÷CTEVT g]kfn ;/sf/

lglh If]q÷ ;Da4

u};;

13 pRr lzIff lqljlj

lqljlj tyf cGo

ljlj g]kfn ;/sf/ ljb]zL bft[ ;+:yf

14 v]ns'b ljsf; lh=v]=lj=;= lh=v]=lj=;= If]=v]=lj=;=

lhlj;, g]kfn

;/sf/

hDdf M

!%=!) cg'udg tyf d"Nof+sg

s|=;= sfo{s|d cg'udg ug]{ lgsfo cg'udg ljlw

cg'udg ug]{

;do

k|ltj]bg k]z ug'{

kg]{ lgsfo

k|ltj]bg sfof{Gjog

ug']{ lgsfo

1 jfn ljsf; sfo{s|d :yf=lg=,If]lzlg÷lhlzsf,

u};;,

:ynut

e|d0f÷;d'bfodf

5nkmn÷EMIS

dfl;s ?kdf If]lzlg÷lhlj;,lzIff

ljefu

lhlzsf, :yfgLo

lgsfo

2

cfwf/e"t tyf

dfWoflds lzIff

sfo{s|d

:yf=lg=,If]lzlg÷lhlzsf,

u};;,

:ynut

e|d0f÷;d'bfodf

5nkmn÷EMIS

dfl;s ?kdf If]lzlg÷lhlj;,lzIff

ljefu

lhlzsf, :yfgLo

lgsfo

3 ef}lts ;'ljwf lj:tf/

sfo{s|d

:yf=lg=,If]lzlg÷lhlzsf,

u};;,

:ynut

e|d0f÷;d'bfodf

5nkmn÷EMIS

dfl;s ?kdf If]lzlg÷lhlj;,lzIff

ljefu

lhlzsf, :yfgLo

lgsfo

4 z}lIfs u'0f:t/

clea[l2 sfo{s|d

:yf=lg=,If]lzlg÷lhlzsf,

u};;,

:ynut

e|d0f÷;d'bfodf

5nkmn÷EMIS

dfl;s ?kdf If]lzlg÷lhlj;,lzIff

ljefu

lhlzsf, :yfgLo

lgsfo

5

k|f]T;fxg tyf ;xof]u

:yf=lg=,If]lzlg÷lhlzsf,

u};;,

:ynut

e|d0f÷;d'bfodf

5nkmn÷EMIS

dfl;s ?kdf If]lzlg÷lhlj;,lzIff

ljefu

lhlzsf, :yfgLo

lgsfo

6 k|lt ljBfyL{ nfut

OsfO sfo{s|d

:yf=lg=,If]lzlg÷lhlzsf,

u};;,

:ynut

e|d0f÷;d'bfodf

5nkmn÷EMIS

dfl;s ?kdf If]lzlg÷lhlj;,lzIff

ljefu

lhlzsf, :yfgLo

lgsfo

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

112

7

v'nf ljBfno ;+rfng

:yf=lg=,If]lzlg÷lhlzsf,

u};;,

:ynut

e|d0f÷;d'bfodf

5nkmn÷EMIS

dfl;s ?kdf If]lzlg÷lhlj;,lzIff

ljefu

lhlzsf, :yfgLo

lgsfo

8

ljBfno Joj:yfkg

cg'udg tyf

d'Nofª\sg

:yf=lg=,If]lzlg÷lhlzsf,

u};;,

:ynut

e|d0f÷;d'bfodf

5nkmn÷EMIS

dfl;s ?kdf If]lzlg÷lhlj;,lzIff

ljefu

lhlzsf, :yfgLo

lgsfo

9 ;fIf/tf / lg/Gt/

lzIff

:yf=lg=,If]lzlg÷lhlzsf,

u};;,

:ynut

e|d0f÷;d'bfodf

5nkmn÷EMIS

dfl;s ?kdf If]lzlg÷lhlj;,lzIff

ljefu

lhlzsf, :yfgLo

lgsfo

10

lzIfs lzIff / ljsf;

:yf=lg=,If]lzlg÷lhlzsf,

u};;,

:ynut

e|d0f÷;d'bfodf

5nkmn÷EMIS

dfl;s ?kdf If]lzlg÷lhlj;,lzIff

ljefu

lhlzsf, :yfgLo

lgsfo

11

Ifdtf ljsf; sfo{s|d

:yf=lg=,If]lzlg÷lhlzsf,

u};;,

:ynut

e|d0f÷;d'bfodf

5nkmn÷EMIS

dfl;s ?kdf If]lzlg÷lhlj;,lzIff

ljefu

lhlzsf, :yfgLo

lgsfo

12 k|fljlws lzIff tyf

Aoj;flos tflnd

:yf=lg=,If]lzlg÷lhlzsf,

u};;,

:ynut

e|d0f÷;d'bfodf

5nkmn÷EMIS

dfl;s ?kdf If]lzlg÷lhlj;,lzIff

ljefu

lhlzsf, :yfgLo

lgsfo

13

pRr lzIff lqljlj÷lglh ljlj lg/Gt/ dfl;s ?kdf

If]lzlg÷lhlj;,lzIff

ljefu

lhlzsf, :yfgLo

lgsfo

14

v]ns'b ljsf; lhlj;÷v]lj; ÷u};; lg/Gt/ dfl;s ?kdf

If]lzlg÷lhlj;,lzIff

ljefu

lhlzsf, :yfgLo

lgsfo

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

113

kl/R5]b !^

:jf:Yo tyf kf]if0f

!^=! e'ldsf

:jf:Yo ;]jfnfO{ g]kfnsf] ;+ljwfgn] cfwf/e"t df}lns xssf] ?kdf k|Tofe't u/]sf] 5 . dfgj clwsf/sf]

dxQd If]qsf] ?kdf lnO{ g]kfnL gful/sx?sf] :jf:Yo ;DjGwL dfgj clwsf/nfO{ k|jw{g u/]sf] 5 .

;dfj]lzs/0f Pj+ ;dGofosf] cfwf/df ;j} If]q, ju{, ln+u, hfthfltsf hgtfsf] hg:jf:Yo ;]jfsf] kx'Fr

a9fpg] ul/ s]Gb|df Pj+ :yfgLo txdf cfjZos tof/L / sfo{x? ;+rfng eO{ cfPsf] 5 . /fli6\o :jf:Yo

;~rf/ gLlt, @)^(, /fli6\o hg:jf:Yo k|of]uzfnf gLlt, @)^(, /fli6\o :jf:Yo ljdf gLlt, :jf:Yo If]qsf]

dfgj ;+zfwg /0fgLlts of]hgf, ljkGg gful/s cf}iflw pkrf/ sf]if lgb]{lzsf, :jf:Yo ;+:yf :yfkgf /

;~rfng lgb]{lzsf, @)&) cflb tof/ eO{ sfof{Gjogdf NofOPsf] 5 .

o; lhNnfdf ;/sf/L, u}/;/sf/L, lghL, ;fd'bflos If]q ;d]taf6 lhNnfaf;Lsf] :jf:Yo ;]jfdf kx'Fr Pj+

u'0f:t/Lotf a[l4sf sfo{ eO{ cfPsf 5g\ . ljutdf em} cfufld lbgdf klg :jf:Yo ;DjGwL ;"rsx?df

pNn]Vo pknlAw xfl;n ug]{tkm{ s]lGb|t eO{ of] of]hgf tof/ ul/Psf] 5 .

!^=@ jt{dfg l:ylt

vf]k ;]jfnfO{ lgoldt, Aojl:yt / bLuf] jgfpg] sfo{sf] kl/0ffd :j?k o;tkm{sf ;"rsx? sl/j !))

k|ltztsf] xf/fxfl/df pknAwL k|fKt ePsf] b]lvG5 . lgz'Ns ?kdf sl/j $) eGbf al9 k|sf/sf cf}iflw

lgz'Ns ljt/0f, h]i7 gful/s pkrf/ ;xof]u, clt;f/ /f]ux?sf] ;xh pkrf/ cflb sfo{qmd k|efjsf/L /

a[xt ?kdf o; lHfNnfdf ;+rfng eO{ /x]sf] 5 . lghL :t/df lSnlgs Pj+ :jf:Yo ;+:yfx?sf] lj:tf/,

u}/;/sf/L ;+:yfx?af6 ;d]t :jf:Yo If]qdf a9bf] ;+nUgtf eO{/x]sf] 5 .

;x>fAbL ljsf; nIf cg'?k afnd[To'b/, lzz'd[To'b/ h:tf ;'rsx? ;d]t o; lhNnfdf ;s/fTds ?kdf k|fKt

x'g] lbzfd} cu|;/ /x]sf] 5 . ;/sf/L u|fld0f :jf:Yo ;+:yfx?sf] :t/f]Gglt, b/jGbL yk, dlxnf

:od;]ljsfx?sf] k|efjsf/L kl/rfng, bIf :jf:Yosld{af6 ;'Ts]/L u/fpg ljz]if Aoj:yf ;d]t eP u/]sf] 5 .

!^=# ;jn kIf, sdhf]/ kIf, cj;/ / r'gf}lt

;jnkIf

vf]ksf] k|utL tkm{ d"NofFsg ubf{ la=l;=lh=

nIo eGbf k|utL wgfTds ?kdf xfFl;n u/]sf]

v'nf lbzfd'St lhNnf 3f]if0ff ePsf]

laut !) jif{b]lv dxfdf/L gePsf]

lghL tyf u}x| ;/sf/L ;+:yfx?sf] :yfkgf

tyf ;xsfo{

lglh :jf:Yo ;+:yfx?sf] cg'udg

gu/ :jf:Yo s]Gb| tyf ;fd'bflos :jf:Yo

O{sfO{ qmdzM :yfkgf x'Fb} uPsf]

sd{rf/Lx?sf] kbk"lt{ ePsf]n] ;]jf k|jfxdf

a[l4

s]lx :jf:Yo ;+:yfx?df uf=lj=;= sf]

;xof]udf :jf:YosdL{x? egf{ ul/Psf]

dlxnf :jf:Yo :jo+;]ljsfx?sf] ;lqmo

cj;/

;a} pk :jf:Yo rf}sLx? :jf:Yo rf}sLdf :t/f]GgtL

:yfgLo :jf:Yo zf;g ;'b[l9s/0f ;xsfo{sf] vfsf

sfo{qmd sfof{Gjog tyf ;~rfng

lghL tyf u};; ;+3 ;+:yfx?sf] :yfkgf tyf

;xsfo{

:yfgLo :t/df Pkm=Pd= /]l8of], 6]lnlehg, kqklqsf

tyf j]j;fO{6x?n] :jf:Yo ;Gb]z k|jfx

:jf:Yo ljifo cBfkg u/fpg] O{lG:6Ro"6sf] a[l4

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

114

;xeflutf

aly{ª ;]06/ qmdzM :yfkgf tyf s]xL lghL

c:ktfnx?df ;d]t cfdf ;'/Iff sfo{qmd nfu"

ePsf] .

sdhf]/ kIf

vf]kdf la=l;=lh= sf] cfzfltt pknJwL

xfFl;n ug{ ;lsPtf klg cGo vf]ksf] se/]h

() k|ltzt k'/\ofpg g;lsPsf]

lghL :jf:Yo ;+:yfx?n] k|ltsf/fTds /

k|j4{gfTds sfo{qmdnfO{ k|fyldstf glbg'

v'nf lbzfd'St lhNnf 3f]if0ff ePtf klg

emf8fkvfnf k|lt xhf/df pNn]Vo dfqfdf

g36]sf]

;a} uf=lj=;= x?df aly{ª ;]06/ ;~rfng

Nofpg g;lsPsf]]

kl/jf/ lgof]hgsf] ;fwg k|of]ub/df pn]Vo

dfqfdf k|utL xfFl;n ug{ g;lsPsf]

:jf:Yo tyf hg;+Vof dGqfnoaf6 &) cfO{6d

cf}ifwL lgz'MNs lbg] elgPtf klg ;a} xfn;Dd

cf}ifwL k|fKt x'g g;s]sf]

zx/L If]qdf hg:Jff:Yosf sfo{qmd nfu" ug{

sl7gfO{ x'g'

;]jfsf] kx'Fr sd ePsf :yfgx?df nlIft

au{sf] dfu cg';f/sf sfo{qmd ;~rfng ug{

g;lsPsf]

rf}la;} 306f aly{ª ;]06/df ;]jf k|bfg ug{

cfjZos bIf hgzlQm / k"jf{wf/ k'/f ug{

g;lsPsf]

df}h'bf b/aGbL cg';f/ sfo{ ;Dkfbg ug{

sl7gfO{

;a} lghL c:ktfnx?df cfdf ;'/Iff sfo{qmd

nfu" gePsf]

lszf]/Lx?sf] ue{jtL ;+Vof pRr /x]sf]

r'gf}lt

:jf:Yo ;+:yfx?af6 k|bfg ul/g] ;]jfx?df hgtfx?n]

pRr:t/sf] ;]jfsf] cfsfFIff

zx/L hg;+Vofdf lta| a[4L, ul/a tyf l;dfGts[t

au{df ;j{;'ne :jf:Yo ;]jf

lghL :jf:Yo ;+:yfx?n] lbPsf] ;]jfsf] /]sl8{ª

l/kf]l6{ª ;/sf/L gLlt cg';f/ ;dfof]hg

cf}ifwL vl/b k|lqmof -3l636fpdf vl/b ug'{kg]{_,

cf}ifwLsf] u'0f:t/sf] cg'udg

non-communicable diseases sf] k|sf]k

a9\bf]

lghL :jf:Yo ;+:yfx?nfO{ ;/sf/L gLlt leq Nofpg

sl7gfO{

nfu" cf}ifw, b'Jo{;gL tyf PrcfO{eL P8\; /f]u

lgoGq0f

:jf:YohGo kmf]x/d}nf Aoj:yfkg ug]{

;'/lIft ue{ktgnfO{ kl/jf/ lgof]hgsf] ;fwgsf]

?kdf k|of]u

cf}ifwLsf] ;d'lrt k|of]u

!^=$ bL3{sflng ;f]r

lhNnfsf ;a} gful/sx? zf/Ll/s, dfgl;s, ;fdflhs / efjgfTds ¿kdf :j:y /xL pTkfbgZfLn /

u'0f:t/Lo hLjg ofkg ug{ ;Ifd x'g] . -/fli6«o :jf:Yo gLlt @)&!_

!^=% p4]Zo

hg;+Vof Joj:yfkg Pj+ u'0f:t/Lo :jf:Yo ;]jfsf] ljsf; / lj:tf/ u/L ;a} au{, If]q / ;d'bfosf gful/snfO{

cfwf/e"t :jf:Yo ;]jfsf] kx"Frdf j[l4 ug]{ .

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

115

!^=^ glthf, ;"rs, nIf, k'i6\ofO{sf] >f]t, dfGotf / hf]lvd sd ug]{ tl/sf

;f/f+z ;'rs k'i6\ofOsf] >f]t hf]lvd hf]lvd sd

ug]{ pkfo

!= ;DjGwL

If]q

p4]Zo M

hg;+Vof

Joj:yfkg Pj+

u'0f:t/Lo

:jf:Yo ;]jfsf]

ljsf; /

lj:tf/ u/L

:jf:Yo ;]jfsf]

kx"Fr j[l4 ug]{ .

;"rssf] ljj/0f xfnsf]

l:ylt

nIo

cf}ift cfo' aif{{ &! &@

hg;+Vof j[l4b/

-k|ltzt_

@=^@ @=@%

–lhlj;sf] k|f]kmfOn

–lhNnf hg :jf:y

sfof{nosf] aflif{s

k|utL k|ltj]bg

:jf:y ljefusf]

aflif{s k|utL k|ltj]bg

s]lGb|o tYof+s

ljefusf] k|ltj]bg tyf

HDI Report of

UNDP

;/f]sf/jfn

f jLr

;fem]bf/L /

;xsfo{

ePdf

;fem]bf/L /

;xsfo{nfO{

a9fjf lbg

;lsg]5 .

glthf (=!

hg;+Vof

Joj:yfkg tyf

lzz', dft[

d[To"b/ 36]sf]

x'g]5 .

;"rssf] ljj/0f xfnsf]

l:ylt

nIo

kl/jf/ lgof]hgsf]

;fwg k|of]ustf{ -

k|ltzt_

$#=^# %)

lzz'd[To' b/ -k|lt

xhf/_

@^ @@

dft[d[To'b/ -k|lt

nfv_

@@( !()

–lhlj;sf] k|f]kmfOn

–lhNnf hg :jf:y

sfof{nosf] aflif{s

k|utL k|ltj]bg

Human

Development Index

Report of UNDP

;/f]sf/jfn

f jLr

;fem]bf/L /

;xsfo{

ePdf

;fem]bf/L /

;xsfo{nfO{

a9fjf lbg

;lsg]5 .

glthf (=@ M

vf]k, kf]if0f tyf

afnaflnsfsf]

:jf:Yodf

u'0ffTds ;'wf/

ePsf] x'g]5 .

;"rssf] ljj/0f xfnsf]

l:ylt

nIo

lj=l;=lh= se/]h-

k|ltzt_

!)) !))

bfb'/f se/]h -

k|ltzt_

*! ()

j[l4 cg'udg -

k||ltzt_

%@ &)

k"0f{ vf]k ;'lglZrt

uf=lj=;=, g=kf= sf

@! sf:sL

lhNnf

–lhlj;sf] k|f]kmfOn

–lhNnf hg :jf:y

sfof{nosf] k|utL

k|ltj]bg

;/f]sf/jfn

f jLr

;fem]bf/L /

;xsfo{

ePdf

;fem]bf/L /

;xsfo{nfO{

a9fjf lbg

;lsg]5 .

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

116

j8f 3f]if0ff sf

#@

uf=lj=

;= /

b'O{

g=kf=

gofF a[l4 cg'udg

dWo] s'kf]lift aRrf-

k|ltzt_

)=*^ )

glthf (=#

k|hgg :jf:Yo

;]jf tyf

;'/lIft dft[Tj

pkof]udf j[l4

ePsf] x'g]5 .

;"rssf] ljj/0f xfnsf]

l:ylt

nIo

klxnf] k6s ue{jlt

hfFr ug]{

dlxnfx?sf] k|ltzt

!)) !))

:jf:YosdL{4f/f

;'Ts]/L u/fpg] b/ -

k|ltzt_

*@ ()

rf}yf] k6s ue{jlt

hfFr ug]{

dlxnfx?sf] k|ltzt

*^ (%

aly{ª ;]06/sf]

:yfkgf

@$ #)

lszf]/ cj:yfdf x'g]

uef{wfg

#% @)

uef{j:yf / ;'Ts]/L

cj:yfdf @@%

rSsL cfO{/g vfg]

k|ltzt

$# ^)

klxnf] k6s ue{jlt

hfFr ug]{

dlxnfx?sf] k|ltzt

!)) !))

:jf:YosdL{4f/f

;'Ts]/L u/fpg] b/ -

k|ltzt_

*@ ()

rf}yf] k6s ue{jlt

hfFr ug]{

dlxnfx?sf] k|ltzt

*^ (%

uef{j:yf / ;'Ts]/L

cj:yfdf @@%

rSsL cfO{/g vfg]

$# ^)

–lhlj;sf] k|f]kmfOn

–lhNnf hg :jf:y

sfof{nosf] k|utL

k|ltj]bg

;/f]sf/jfn

f jLr

;fem]bf/L /

;xsfo{

ePdf

;fem]bf/L /

;xsfo{nfO{

a9fjf lbg

;lsg]5 .

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

117

k|ltzt

gjhft lzz' hfFr

k|ltzt

&@ !))

kf7]3/ v;]sf

dlxnfsf] kl/If0f

tyf VIA k|ljlwaf6 kf7]3/sf] d'vsf]

SofG;/ kl/If0f

:yfg

!) %)

glthf (=%

k|efjsf/L ?kdf

;?jf /f]ux?sf]

lgoGq0f ePsf]

x'g]5 .

;"rssf] ljj/0f xfnsf]

l:ylt

nIo

:jf;k|:jf; /f]u

nfUg] b/ -k|ltxhf/_

&(( ^!^

emf8fkvfnf /f]u

nfUg] b/ -k|ltxhf/_

$)& #*^

cf}nf]sf] /Qm gd"gf

;+sng hfFr -hDdf

hg;+Vofdf_

)=$# )=%

gofF ;+sf:kb

Ifo/f]uL kQf nufpg]

*$ ()

–lhlj;sf] k|f]kmfOn

–lhNnf hg :jf:y

sfof{nosf] k|utL

k|ltj]bg

;/f]sf/jfn

f jLr

;fem]bf/L /

;xsfo{

ePdf

;fem]bf/L /

;xsfo{nfO{

a9fjf lbg

;lsg]5 .

!^=& gLlt tyf /0fgLlt

ljs]Gb|Ls/0fsf] gLlt cg'?k :yfgLo lgsfox?, lhlj;, uflj; tyf gu/kflnsfx?n] :jf:Yo

If]qdf tf]lsPsf sfd st{Jo / clwsf/sf] kfngf ub}{ PsLs[t ;dGjofTds k|of; ul/g]5 .

:yfgLo ;|f]t ;fwg / hg;xeflutf kl/rfngaf6 lbuf] :jf:Yo ljsf;

ul/g]5 .

cTofjZos :jf:Yo ;]afnfO{ lj:tf/ ug{ ;?jf /f]u lgoGq0f, ;'/lIft dft[Tj / k|hgg

:jf:Yo, afn:jf:Yo / kf]if0f h:tf sfo{qmdnfO{ k|fyldstf lbO{ u|fdL0f :t/ ;Dd ;j{ ;'ne

ul/g] 5 .

hg:jf:Yo sfof{no, k|fylds :jf:Yo s]Gb|, :jf:Yo rf}sL, pk :jf:Yo rf}sL tyf cfo'j]{b

cf}ifwfnox?sf] ;F:yfut ljsf;÷ef}lts ljsf; tyf Ifdtf clej[l4 ug]{ .

:jf:Yo / o;nfO{ k|ToIf k/f]If c;/ kfg]{ sfo{qmd Pj+ ;+3 ;F:yf ;/f]sf/afnfaLr ;dGjo

ul/g] 5 .

:jf:Yo If]qdf sfo{/t hgzlQm Pj+ :jo+ ;]js ;]jLsfx?nfO{ tflndsf] Joj:yf ul/g]5 .

:jf:y rf}sL Pj+ pk :jf:y rf}sLx?sf] :t/f]Gglt ug{ ljz]if kxn ul/g] 5 .

u|fld0f If]qdf :jf:ysdL{ssf] ;]jfnfO{ lgoldt Pj+ kx'Fr of]Uo agfpg k|of; ul/g] 5 .

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

118

:jf:Yo ;]jf s]Gb|, :jfy rf}sL Pj+ pk :jf:y rf}sLaf6 k|fylds Pj+ cfwf/e't ;]jf lgM z'Ns

k|bfg ul/g] 5 .

!^=* glthf k|fKt ug]{ sfo{qmd tyf ah]6

-?= xhf/df_

qm=;= sfo{qmd tyf

lqmofsnfkx? kl/df0f

aflif{s ah]6 ljlgof]hg ah]6 ? xhf/df

k|yldstf

s|d )&@⁄&# )&#⁄&$ )&$⁄&% )&%⁄&^ )&^⁄&& hDdf

s= PsLs[t lhNnf

:jf:Yo sfo{qmd

1 jfn :jf:Yo 5330 5863 6449.3 7094.2 7803.7 32540.2 1

2 kl/jf/ :jf:Yo 38048 41853 46038 50642 55706 232287 5

3 Joj:yfkg ;"rgf

k|0ffnL tyf

c=lg=;'=

22640 24904 27394 30134 33147 138219 4

4 hg;+Vof

Joj:yfkg

1945 2139.5 2353.5 2588.8 2847.7 11874.4 2

5 dxfdf/L lgoGq0f

tyf cf}nf],

sfhfnf/

2455 2700.5 2970.6 3267.6 3594.4 14988 3

6 s'i7/f]u lgoGq0f 280 308 338.8 372.68 409.95 1709.43 7

7 cfk"lt{ Joj:yfkg 1405 1545.5 1700.1 1870.1 2057.1 8577.67 6

8 k|fylds :jf:Yo

k'g{hfu/0f

16730 18403 20243 22268 24494 102138 8

v= /fli6«o :jf:Yo

lzIff , ;"rgf

tyf ;~rf/

sfo{qmd

2110 2321 2553.1 2808.4 3089.3 12881.8

10 u= /fli6«o ljsf;

:jo+;]js

sfo{qmd

500 550 605 665.5 732.05 3052.55 9

3= Ifo/f]u lgoGq0f

sfo{qmd

3153 3468.3 3815.1 4196.6 4616.3 19249.4 12

ª= PrcfO{eL P8\;

/f]u lgoGq0f

sfo{qmd

360 396 435.6 479.16 527.08 2197.84 13

r= ;fd'bflos

:jf:Yo O{sfO{

sfo{qmd

2400 2640 2904 3194.4 3513.8 14652.2 15

5= tflnd sfo{qmd 670 737 810.7 891.77 980.95 4090.42 11 h= d]l8sn ;+:yf Pj+

xl:k6n ljsf;

6480 27128 37841 38625 39487 149561 14

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

119

em= cf}}iflw, dxfdfl/

lgoGq0f

103690 114059 125465 138011 151813 633038 16

`= u}x| ;/sf/L ;+3,

;+:yfx?

143559 157915 173707 191077 210185 876443

s"n hDdf 351755 406931 455624 498186 545005 2257500

!^=( hDd]jf/L tflnsf

s=;= sfo{s|d ;+of]hgstf{ sfof{Gjogstf{ ;xof]uL

;fem]bf/L÷;xsfo{ ug]{

;+:yf

s= PsLs[t lhNnf

:jf:Yo sfo{qmd

lh=h=:jf

sf=÷lhlj; lh=h=:jf= sf=

k|f=:jf=s]=, :jf=rf}=, ;fd'bflos

:jf=O{sfO{, gu/ :jf=s]=

1 jfn :jf:Yo

lh=h=:jf

sf=÷lhlj;

lh=h=:jf= sf= k|f=:jf=s]=, :jf=rf}=, ;fd'bflos

:jf=O{sfO{, gu/ :jf=s]=

c:ktfn, u};;,

:yfgLo lgsfo,

lghLIf]q

2 kl/jf/ :jf:Yo

lh=h=:jf

sf=÷lhlj;

lh=h=:jf= sf= k|f=:jf=s]=, :jf=rf}=, ;fd'bflos

:jf=O{sfO{, gu/ :jf=s]=

c:ktfn, u};;,

:yfgLo lgsfo,

lghLIf]q

3 Joj:yfkg ;"rgf

k|0ffnL tyf c=lg=;'= lh=h=:jf

sf=÷lhlj;

lh=h=:jf= sf= k|f=:jf=s]=, :jf=rf}=, ;fd'bflos

:jf=O{sfO{, gu/ :jf=s]=

c:ktfn, u};;,

:yfgLo lgsfo,

lghLIf]q

4 hg;+Vof Joj:yfkg

lh=h=:jf

sf=÷lhlj;

lh=h=:jf= sf= k|f=:jf=s]=, :jf=rf}=, ;fd'bflos

:jf=O{sfO{, gu/ :jf=s]=

c:ktfn, u};;,

:yfgLo lgsfo,

lghLIf]q

5 dxfdf/L lgoGq0f

tyf cf}nf], sfhfnf/ lh=h=:jf

sf=÷lhlj;

lh=h=:jf= sf= k|f=:jf=s]=, :jf=rf}=, ;fd'bflos

:jf=O{sfO{, gu/ :jf=s]=

c:ktfn, u};;,

:yfgLo lgsfo,

lghLIf]q

6 s'i7/f]u lgoGq0f

lh=h=:jf

sf=÷lhlj;

lh=h=:jf= sf= k|f=:jf=s]=, :jf=rf}=, ;fd'bflos

:jf=O{sfO{, gu/ :jf=s]=

c:ktfn, u};;,

:yfgLo lgsfo,

lghLIf]q

7 cfk"lt{ Joj:yfkg

lh=h=:jf

sf=÷lhlj;

lh=h=:jf= sf= k|f=:jf=s]=, :jf=rf}=, ;fd'bflos

:jf=O{sfO{, gu/ :jf=s]=

c:ktfn, u};;,

:yfgLo lgsfo,

lghLIf]q

8 k|fylds :jf:Yo

k'g{hfu/0f lh=h=:jf

sf=÷lhlj;

lh=h=:jf= sf= k|f=:jf=s]=, :jf=rf}=, ;fd'bflos

:jf=O{sfO{, gu/ :jf=s]=

c:ktfn, u};;,

:yfgLo lgsfo,

lghLIf]q

v= /fli6«o :jf:Yo lzIff

, ;"rgf tyf

;~rf/ sfo{qmd

lh=h=:jf

sf=÷lhlj;

lh=h=:jf= sf= k|f=:jf=s]=, :jf=rf}=, ;fd'bflos

:jf=O{sfO{, gu/ :jf=s]=

c:ktfn, u};;,

:yfgLo lgsfo,

lghLIf]q

u= /fli6«o ljsf;

:jo+;]js sfo{qmd lh=h=:jf

sf=÷lhlj;

lh=h=:jf= sf= k|f=:jf=s]=, :jf=rf}=, ;fd'bflos

:jf=O{sfO{, gu/ :jf=s]=

c:ktfn, u};;,

:yfgLo lgsfo,

lghLIf]q

3= Ifo/f]u lgoGq0f

sfo{qmd lh=h=:jf

sf=÷lhlj;

lh=h=:jf= sf= k|f=:jf=s]=, :jf=rf}=, ;fd'bflos

:jf=O{sfO{, gu/ :jf=s]=

c:ktfn, u};;,

:yfgLo lgsfo,

lghLIf]q

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

120

ª= PrcfO{eL P8\; /f]u

lgoGq0f sfo{qmd lh=h=:jf

sf=÷lhlj;

lh=h=:jf= sf= k|f=:jf=s]=, :jf=rf}=, ;fd'bflos

:jf=O{sfO{, gu/ :jf=s]=

c:ktfn, u};;,

:yfgLo lgsfo,

lghLIf]q

r= ;fd'bflos :jf:Yo

O{sfO{ sfo{qmd lh=h=:jf

sf=÷lhlj;

lh=h=:jf= sf= k|f=:jf=s]=, :jf=rf}=, ;fd'bflos

:jf=O{sfO{, gu/ :jf=s]=

c:ktfn, u};;,

:yfgLo lgsfo,

lghLIf]q

!^=!) cg'udg tyf d'NofÍg

s|

=

;

=

sfo{s|d cg'udg ug]{ lgsfo cg'udg ljlw cg'ud

g ug]{

;do

k|ltj]bg k]z ug'{

kg]{ lgsfo

k|ltj]bg

sfof{Gjog

ug']{ lgsfo

s

=

PsLs[t lhNnf

:jf:Yo sfo{qmd

1 jfn :jf:Yo lh=h=:jf=sf=,If]=:jf=l

g=,

lhlj;, :jf=;]=ljefu,

:jf:Yo tyf

hg;+Vof dGqfno

:ynut lgl/If0f tyf

lhh:jfsf sf] df;Ls,

rf}dfl;s tyf aflif{s k|ltj]bg

lg/Gt/ lh=h=:jf=sf=,If]=

:jf=lg=, lhlj;,

:jf=;]=lj=

lh=h=:jf=sf=,

If]=:jf=lg=,

:jf=;]=lj=

2 kl/jf/ :jf:Yo ,, ,, ,, ,, ,, ,,

3 Joj:yfkg ;"rgf

k|0ffnL tyf c=lg=;'=

,, ,, ,, ,, ,, ,,

4 hg;+Vof Joj:yfkg ,, ,, ,, ,, ,, ,,

5 dxfdf/L lgoGq0f

tyf cf}nf], sfhfnf/

,, ,, ,, ,, ,, ,,

6 s'i7/f]u lgoGq0f ,, ,, ,, ,, ,, ,,

7 cfk"lt{ Joj:yfkg ,, ,, ,, ,, ,, ,,

8 k|fylds :jf:Yo

k'g{hfu/0f

,, ,, ,, ,, ,, ,,

v

=

/fli6«o :jf:Yo lzIff

, ;"rgf tyf

;~rf/ sfo{qmd

,, ,, ,, ,, ,, ,,

u

=

/fli6«o ljsf;

:jo+;]js sfo{qmd

,, ,, ,, ,, ,, ,,

3

=

Ifo/f]u lgoGq0f

sfo{qmd

,, ,, ,, ,, ,, ,,

ª= PrcfO{eL P8\; /f]u

lgoGq0f sfo{qmd

,, ,, ,, ,, ,, ,,

r

=

;fd'bflos :jf:Yo

O{sfO{ sfo{qmd

,, ,, ,, ,, ,, ,,

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

121

kl/R5]b !&

vfg]kfgL tyf ;/;kmfO{

!&=! e'ldsf

:jR5 jftfj/0fsf] xsnfO{ df}lns xssf] ?kdf xfnsf] ;+ljwfgdf pNn]v ul/Psf] kfOG5 . h;af6 cfwf/e"t

vfg]kfgL tyf ;/;kmfO{ klg g]kfnLsf] Ps lx;fjn] dfgj clwsf/sf] ljifos} ?kd :yflkt ePsf] b]lvG5 .

vfg]kfgL tyf ;/;kmfO{ ;]jfnfO{ Go"gtd dfgjLo cfjZostfsf ?kdf lnO{ o;nfO{ pRr k|fyldstf lbOPsf]

5 . ;x>flab ljsf; nIf cg';f/ ;g\ @)!% ;Dd &# k|ltzt hgtfnfO{ vfg]kfgL ;]jf / %# k|ltzt

hg;+VofnfO{ ;/;kmfO{ ;]jf pknAw u/fpg] nIf /fv]sf] kfOG5 . /fli6\o hn>f]t of]hgf, @))% cg';f/ ;g\

@)!& ;Dd zt k|ltzt hgtfnfO{ cfwf/e"t :t/sf] vfg]kfgL ;]jf / ;/;kmfO{ ;]jf pknAw u/fpg] nIf

lnOPsf] b]lvG5 .

o; lhNnfdf ;/sf/L If]q, :yfgLo lgsfo ;d]tsf] kxndf dfq dfly pNn]lvt nIf k|flKtnfO{ lhNnfdf cg'jfb

ug{ ;lsb}g, t;y{ ;/sf/, :yfgLo lgsfo, lghL If]q, ;d'bfo, pkef]Qmf ;d'x Pj+ u};;x?sf] Plss[t k|of;,

;dGjo, ;xsfo{ / ;fe]mbf/Ldf dfq o; If]qsf] ljsf; ug{ ;lsg] ljZjf; ul/Psf] 5 . vfg]kfgL / ;/;kmfO{

sfo{qmd Pj+ gLltnfO{ Ps;fy th'{df Pj+ sfof{Gjog ug]{ u/L of] cfjlws lHfNnf ljsf; of]hgf th'{df ul/Psf]

5 .

!&=@ jt{dfg l:ylt

o; lHfNnfdf vfg]kfgL / ;/;kmfO{sf] If]qdf w]/} lgsfox? lqmofzLn /x]sf 5g\ . lgwf{l/t ;doleq ;x>flAb

ljsf; nIf tyf /fli6\o nIf cg';f/ tf]lsPsf] o; lhNnfsf] nIf xfl;n ug]{ lbzfdf ;s/fTds ;"rsx? k|fKt

x'g] qmddf /x]sf] 5 . vfg]kfgLsf] u'0f:t/ tyf ;]jf:t/df a[l4 ug{ zx/L tyf cw{zx/L If]qdf pkef]Qmfx?sf]

;d]t ;xnufgLdf cfof]hgfx? sfof{Gjog ul/Psf] klg 5 . ;Da4 lgsfo, ;/f]sf/jfnfx?;Fusf] ;xsfo}df

k"0f{ ;/;kmfO{ sfo{qmd ;~rfng ul/ v'nf lb;fd'Qm If]q 3f]if0ffsf] sfo{qmdx? ;+kGg x'b} cfPsf] klg 5 .

ufpF, gu/ / lhNnfnfO{ g} v'nf lb;fd'Qm 3f]if0ff ug]{ ;fy} k"0f{ ;/;kmfO{o'Qm :yfgLo lgsfo 3f]if0ff ug]{ sfo{

klg ;fy{s ?kdf ul/b} cfOPsf] 5 .

lhNnfdf gofF vfg]kfgL cfof]hgfx? lgdf{0f Pj+ k'/fgf cfof]hgfx?sf] dd{t / ;+ef/sf sfo{ klg ;/sf/,

:yfgLo lgsfo Pj+ pkef]Qmf ;ldltx?sf] ;femf k|of;df ul/b} cfOPsf] 5 . vfg]kfgL cfof]hgfx? / k"0f{

;/;kmfO{ sfo{qmdaLr klg tfbfTDotf sfod /flv sfo{qmdx? ;+rfng ul/Psf] 5 .

;g\ @)!& ;Dddf ;j}nfO} cfwf/e"t vfg]kfgL Pj+ ;/;kmfO{ ;]jfdf lHfNnfe/sf] kx'Fr k'/\ofpg] /fli6\o nIf k"/f

ug{ cem} ;3g kxn ug'{kg]{ l:ylt b]lvPsf] 5 . pk/f]Qm ;]jfx? pknAw ePsf] hg;+Vofsf] k|ltzttkm{ klg

u|fld0f tyf zx/L If]qaLrdf / vfg]kfgL tyf ;/;kmfO{aLrdf cem} 7"nf] cGt/ sfod} 5 . vfg]kfgL ;'ljwf

pknAw u/fpg afFsL /x]sf :yfgx? k|foM Go"g hg3gTj ePsf, t'ngfTds ?kdf ;'Vvf If]q, kfgLsf] >f]t

glhs geO{ w]/} 6f9fsf] uflj;af6 Nofpg' kg]{, cfsf;] kfgLsf] e/ kg'{kg]{ If]q / t'ngfTds ?kdf al9 6f9f

ePsfn] ;]jf lj:tf/ dx+uf] x'g] ePsf]n] ;:tf] nfutsf] k|ljlw ljsf; ug{ klg h?/L ePsf] 5 .

!&=# ;jn kIf, sdhf]/ kIf, cj;/ / r'gf}lt

;jnkIf

hn>f]tsf] k|r'/tf /x]sf]n]

;/;kmfO{ Pj+ vfg]kfgL a9]sf]

Ps 3/ Ps wf/f cleofg z'?

zx/df gofF vfg]kfgL of]hgf

cfpb}

hn>f]tsf] k|r'/tf /x]sf]n]

;/;kmfO{ ;r]tgf / ;]jf a9]sf]

Ps 3/ Ps wf/f cleofg z'?

cj;/x?

ahf/ / ufpFdf cfwf/e't ?kdf

u'0f:t/Lo kfgLsf] cfk"lt{ ug{ ;lsg]

ahf/ / ufpFdf cfwf/e't ?kdf kmf]xf]/

Aoj:yfkg ug{ ;lsg]

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

122

zx/LIf]qdf kmf]xf]/ ;+sng /

Aoj:yfkg ePsf]

sdhf]/ kIf

s]lx uflj; ;'Vvf Hf:t} ePsf]n]

cGo uflj;af6 kfgL Nofpg' kg]{

kof{Kt jh]6 gx''g', ;dodf

lgsf;f gx'g'

cAojl:yt a;f]jf;

u'0f:t/Lo kfgL cfk"lt{ cem}

gePsf]

ahf/ If]qdf lgjf{w vfg]kfgL ;]jf

k|jfxdf sld

s]lx uflj; ;'Vvf Hf:t} ePsf]n]

cGo uflj;af6 kfgL Nofpg' kg]{

kof{Kt jh]6 gx''g', ;dodf

lgsf;f gx'g'

cAojl:yt a;f]jf;

ahf/ If]qdf 9n sld

r'gf}lt

cAojl:yt a;fO{+ ;/fO{ / zx/Ls/0n]

ahf/df lgoldt :jR5 / u'0f:/Lo

vfg]kfgL k'/\ofpg]

k|fs[lts >f]t;fwgsf] cToflws

bf]xgnfO{ 36fpg]

cAojl:yt ;'s'Djfl; j:tLdf vfg]kfgL

kfOk k'/\ofpg] ;d:of ;dfwfg ug'{

jftfj/l0fo k|b'if0f 36fpg]

kfgLsf >f]tx?sf] ;+/If0f ug]{

cAojl:yt a;fO{+ ;/fO{ / zx/Ls/0fn]

kmf]xf]/ Aoj:yfkg ;]jf k'/\ofpg]

cAojl:yt ;'s'Djfl; j:tLdf 9n Pj+

kmf]xf]/ ;d:of ;dfwfg ug'{

jftfj/l0fo k|b'if0f 36fpg]

!&=$ bL3{sflng ;f]r

sf:sL lhNnfsf ;Dk'0f{ hgtfnfO{ lj=;+ @)&& ;Dd ;'/IfLt, lgoldt, kof{Kt / u'0f:tl/o vfg]kfgL tyf

;/;kmfO{ ;]jf pknAw u/fOPsf] x'g]5 .

!&=% p4]Zo

lbuf] k|efjsf/L vfg]kfgL ljt/0f k|0ffnL4f/f ;Dk'0f{ hgtfnfO{ :j:y vfg]kfgL Pj+ ;/;kmfO{ ;]jf pknAw

u/fpb} hgtfsf] hLJfg:t/df 6]jf k'/\ofpg] .

!&=^ glthf, ;"rs, nIf, k'i6\ofO{sf] >f]t, dfGotf / hf]lvd sd ug]{ tl/sf

;f/f+z ;'rs k'i6\ofOsf] >f]t hf]lvd hf]lvd sd

ug]{ pkfo

!= vfg]kfgL

tyf ;/;kmfO{

;DjGwL If]q

p4]Zo M lbuf]

k|efjsf/L

vfg]kfgL

ljt/0f

k|0ffnL4f/f

;Dk'0f{

hgtfnfO{ :j:y

;"rssf] ljj/0f xfnsf]

l:ylt

nIo

vfg]kfgL u'0f:t/

dfkb08 @)^#

cg';f/ vfg]kfgL

;]jf pknAw

k|ltzt

#) &)

k"0f{ ;/;kmfO{ o'Qm

uflj; tyf g=kf=

) #$

–lhlj;sf] k|f]kmfOn

–If]=c=;'= l8lehg

sfo{fnosf] jflif{s

k|ltj]bg

;/f]sf/jfnf

jLr

;fem]bf/L /

;xsfo{

ePdf

;fem]bf/L /

;xsfo{nfO{

a9fjf lbg

;lsg]5 .

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

123

vfg]kfgL Pj+

;/;kmfO{ ;]jf

pknAw u/fpb}

hgtfsf]

hLJfg:t/df

6]jf k'/\ofpg] .

3f]if0ff

glthf !M

cfwf/e"t Pj+

u'0f:t/Lo

vfg]kfgL ;]jfsf]

pknAwtf

a9]sf] x'g]5 .

;"rssf] ljj/0f xfnsf]

l:ylt

nIo

kfOksf] vfg]kfgL

vfg] hg;+Vof

k|ltzt

() !))

vfg]kfgL u'0f:t/

dfkb08 @)^#

cg';f/ vfg]kfgL

;]jf pknAw

k|ltzt

#) &)

cw'/f Pj+ qmdfut

of]hgf ;+rfng

$) $)

gofF vfg]kfgL

of]hgf ;+rfng

$) *)

k'/fgf vfg]kfgL

of]hgfsf] lgoldt

dd{t ;+Vof

#) !%)

pkef]Qmf ;ldlt

Pj+ ;+nUg

hgzlQmsf] Ifdtf

ljsf; tflnd

# @)

x/]s 3/w'/Ldf

lghL wf/f

pknAwtf k|ltzt

%) &%

kfgL ;'/Iff of]hgf !% &%

vf]kfgL >f]t

;+/If0f

!@ @)

Ps 3/ Ps wf/f

cleofg k'/f ePsf]

uflj; ;+Vof

) @)

–lhlj;sf] k|f]kmfOn

–If]=c=;'= l8lehg

sfo{fnosf] jflif{s

k|ltj]bg

;/f]sf/jfnf

jLr

;fem]bf/L /

;xsfo{

ePdf

;fem]bf/L /

;xsfo{nfO{

a9fjf lbg

;lsg]5 .

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

124

glthf @ M

lhNnfdf

;/;kmfO{ ;]jf

pNn]Vo ?kdf

k'u]sf] x'g]5 .

;"rssf] ljj/0f xfnsf]

l:ylt

nIo

k"0f{ ;/;kmfO{ o'Qm

uflj; tyf g=kf=

3f]if0ff

) #$

pQ/ v'nf

lbzfd'Qm /0fgLlt

cBfjlws / nfu"

! !

;fj{hlgs

zf}rfno ;Vof

!@ #)

kmf]xf]/ 5f]Pkl5,

vfgf cl3kl5 xft

w'g] -aflgdf

kl/jt{g_ k|ltzt

@% ()

zf}rfnoleq

wf/fsf] kfgL x'g]

k|ltzt

%) ()

–lhlj;sf] k|f]kmfOn

–If]=c=;'= l8lehg

sfo{fnosf] jflif{s

k|ltj]bg

;/f]sf/jfnf

jLr

;fem]bf/L /

;xsfo{

ePdf

;fem]bf/L /

;xsfo{nfO{

a9fjf lbg

;lsg]5 .

!&=& gLlt tyf /0fgLlt

:jR5 tyf kof{Kt dfqfdf vfg]kfgL cfk"lt{ ug{sf nflu lgdf{0flwg vfg]kfgL of]hgfx?sf] lgdf{0fsfo{

;DkGg ug]{ sfo{nfO k|yldstf lbb} Plss[t ;|t kl/rfng / k'/fgf vfg]kfgL of]hgfx?sf] dd{t

;+ef/df ljif]z k|fyldstf lbOg] 5 .

zf}rfnosf] k"0f{ k|of]u ug{ u/fpg k|efjsf/L cg'udg k|0fnLsf] Aoj:yf ul/g] 5 .

:jR5 kfg]kfgL tyf ;/;kmfOnfO 6]jf k'/\ofpg Ps 3/ Ps wf/f sfo{s|dnfO cleofgsf] ?kdf

;+rfng ul/g] 5 .

;/;kmfO sfo{qmd tyf vfg]kfgL cfof]hgfx? sfof{Gjog ubf{ jftfj/0fLo kIfnfO{ Wofg lbO{g] 5 .

of]hgf th'{dfb]lv cfof]hgf ;~rfng;Dd hg;xeflutfnfO{ k|efjsf/L ?kdf kl/rfng u/fO{ vfg]kfgL

cfof]hgf ;~rfng ul/g]5 .

zx/L If]qdf tyf gu/pGd'v If]qdf vfg]kfgLsf] ;]jf:t/ clej[l4 ug{ bft[;F:yf tyf lghL If]qnfO{

;+nUg u/fpg k|f]T;flxt ul/g]5 .

cfof]hgf sfof{Gjogsf] k|To]s r/0fdf / cfof]hgfsf] lgdf{0f kZrft dd{t ;Def/df pkef]Stf

;ldltnfO{ k"0f{ lhDd]jf/ u/fOg]5 .

:yfgLo ?kdf cfjZos k|fljlwsx?sf] cfjZostf k"/f ug{ tflndsf] Joj:yf u/L Ifdtf ljsf; ug{

;F:yfut k|of; ul/g]5 .

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

125

zx/L If]qleq vfg]kfgL r'xfj6 36fpg k|fljlws Pj+ ;F:yfut Joj:yf ldnfOg] 5 .

!&=* glthf k|fKt ug]{ sfo{qmd tyf ah]6

-?= xhf/df_

qm=;= sfo{qmd tyf

lqmofsnfkx? kl/df0f

aflif{s ah]6 ljlgof]hg ah]6 ? xhf/df

k|yldstf

s|d )&@⁄&# )&#⁄&$ )&$⁄&% )&%⁄&^ )&^⁄&& hDdf

glthf !=

cw'/f Pj+

qmdfut of]hgf

;+rfng

#$ 35500 55500 55500 55500 55500 257500 2

gofF vfg]kfgL

of]hgf ;+rfng !@ 29000 179000 189000 189000 189000 775000 3

k'/fgf vfg]kfgL

of]hgfsf] lgoldt

dd{t

#) 6000 16000 16000 16000 16000 70000 4

pkef]Qmf ;ldlt

Pj+ ;+nUg

hgzlQmsf] Ifdtf

ljsf; tflnd

() 1500 1500 1500 1500 1500 7500 6

Ps 3/ Ps wf/f

clefofg, x/]s

3/w'/Ldf lghL

wf/f h8fg

-xhf/df_

%) 9000 29000 29000 29000 29000 125000 5

kfgL ;'/Iff

of]hgf tof/L /

nfu"

# 6000 26000 26000 26000 26000 110000 8

vf]kfgL >f]t

;+/If0f % 6000 6000 6000 6000 6000 30000 7

glthf @=

k"0f{ ;/;kmfO{

o'Qm uflj; tyf

g=kf= sfo{qmd

#$ 6000 56000 56000 56000 56000 230000 9

pQ/ v'nf

lbzfd'Qm /0fgLlt

cBfjlws / nfu"

! 550 550 550 550 550 2750 11

;fj{hlgs

zf}rfno lgdf0f{

;Vof

@) 1000 1000 1000 1000 1000 5000 13

kmf]xf]/ 5f]Pkl5,

vfgf cl3kl5

xft w'g] -aflgdf

kl/jt{g_ cleofg

$ 6000 6000 6000 6000 6000 30000 12

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

126

Ps 3/ Ps wf/f

clwofg -xhf/df_ @% 50000 50000 50000 55000 60000 265000 1

hDdf 156550 426550 436550 441550 446550 1907750

!&=( lhDd]jf/L jfF8kmf8 tflnsf M

qm=

;+=

sfo{qmd tyf lqmofsnfkx? ;Fof]hgstf{ sfof{Gjogstf{ ;xof]uL ;fdm]bf/L jf

;xsfo{ ug]{

lgsfo

glthf !=

cw'/f Pj+ qmdfut of]hgf

;+rfng

:yfgLo lgsfo,

lghL ;+:yf

If]=c=;'=l8=sf=,

vf=kf=;+:yfg

bftf,

;fd'bflos

;+:yf

u};;, lghL

;+:Yff, ;d'bfo,

:yfgLo lgsfo

gofF vfg]kfgL of]hgf ;+rfng

:yfgLo lgsfo,

lghL ;+:yf

If]=c=;'=l8=sf=,

vf=kf=;+:yfg

bftf,

;fd'bflos

;+:yf

u};;, lghL

;+:Yff, ;d'bfo,

:yfgLo lgsfo

k'/fgf vfg]kfgL of]hgfsf]

lgoldt dd{t

:yfgLo lgsfo,

lghL ;+:yf

If]=c=;'=l8=sf=,

vf=kf=;+:yfg

bftf,

;fd'bflos

;+:yf

u};;, lghL

;+:Yff, ;d'bfo,

:yfgLo lgsfo

pkef]Qmf ;ldlt Pj+ ;+nUg

hgzlQmsf] Ifdtf ljsf;

tflnd

:yfgLo lgsfo,

lghL ;+:yf

If]=c=;'=l8=sf=,

vf=kf=;+:yfg

bftf,

;fd'bflos

;+:yf

u};;, lghL

;+:Yff, ;d'bfo,

:yfgLo lgsfo

x/]s 3/w'/Ldf lghL wf/f

h8fg

:yfgLo lgsfo,

lghL ;+:yf

If]=c=;'=l8=sf=,

vf=kf=;+:yfg

bftf,

;fd'bflos

;+:yf

u};;, lghL

;+:Yff, ;d'bfo,

:yfgLo lgsfo

kfgL ;'/Iff of]hgf

:yfgLo lgsfo,

lghL ;+:yf

If]=c=;'=l8=sf=,

vf=kf=;+:yfg

bftf,

;fd'bflos

;+:yf

u};;, lghL

;+:Yff, ;d'bfo,

:yfgLo lgsfo

vf]kfgL >f]t ;+/If0f

:yfgLo lgsfo,

lghL ;+:yf

If]=c=;'=l8=sf=,

vf=kf=;+:yfg

bftf,

;fd'bflos

;+:yf

u};;, lghL

;+:Yff, ;d'bfo,

:yfgLo lgsfo

Ps 3/ Ps wf/f cleofg

;+rfng

:yfgLo lgsfo,

lghL ;+:yf

If]=c=;'=l8=sf=,

vf=kf=;+:yfg

bftf,

;fd'bflos

;+:yf

u};;, lghL

;+:Yff, ;d'bfo,

:yfgLo lgsfo

glthf @=

k"0f{ ;/;kmfO{ o'Qm uflj; tyf

g=kf= sfo{qmd

:yfgLo lgsfo,

lghL ;+:yf

If]=c=;'=l8=sf= bftf,

;fd'bflos

;+:yf

u};;, lghL

;+:Yff, ;d'bfo,

:yfgLo lgsfo

pQ/ v'nf lbzfd'Qm /0fgLlt

cBfjlws / nfu"

:yfgLo lgsfo,

lghL ;+:yf

If]=c=;'=l8=sf= bftf,

;fd'bflos

;+:yf

u};;, lghL

;+:Yff, ;d'bfo,

:yfgLo lgsfo

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

127

;fj{hlgs

zf}rfno lgdf{0f

:yfgLo lgsfo,

lghL ;+:yf

If]=c=;'=l8=sf= bftf,

;fd'bflos

;+:yf

u};;, lghL

;+:Yff, ;d'bfo,

:yfgLo lgsfo

kmf]xf]/ 5f]Pkl5, vfgf cl3kl5

xft w'g] -aflgdf kl/jt{g_

cleofg ;+rfng

:yfgLo lgsfo,

lghL ;+:yf

If]=c=;'=l8=sf= bftf,

;fd'bflos

;+:yf

u};;, lghL

;+:Yff, ;d'bfo,

:yfgLo lgsfo

zf}rfnoleq wf/fsf] kfgL

cleofg

:yfgLo lgsfo,

lghL ;+:yf

If]=c=;'=l8=sf= bftf,

;fd'bflos

;+:yf

u};;, lghL

;+:Yff, ;d'bfo,

:yfgLo lgsfo

!&=!) cg'udg tyf d"Nof+sg

qm=

:f+=

sfo{qmd tyf lqmofsnfkx? cg'udg ug]{

lgsfo

k|ltj]bg ug]{

;do

cg'udg ug]{

ljlw

k|ltj]bg k]z

ug'{kg]{ lgsfo

glthf !=

cw'/f Pj+ qmdfut of]hgf ;+rfng

lhlj;,

If]=c=;'=l8=sf=,

vf=kf= ;+:yfg

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg lkmN8

cWoog,

:yfgLo lgsfo Pj+

dflyNnf] lgsfo

gofF vfg]kfgL of]hgf ;+rfng

lhlj;,

If]=c=;'=l8=sf=,

vf=kf= ;+:yfg

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg lkmN8

cWoog,

:yfgLo lgsfo Pj+

dflyNnf] lgsfo

k'/fgf vfg]kfgL of]hgfsf] lgoldt

dd{t

lhlj;,

If]=c=;'=l8=sf=,

vf=kf= ;+:yfg

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg lkmN8

cWoog,

:yfgLo lgsfo Pj+

dflyNnf] lgsfo

pkef]Qmf ;ldlt Pj+ ;+nUg

hgzlQmsf] Ifdtf ljsf; tflnd

lhlj;,

If]=c=;'=l8=sf=,

vf=kf= ;+:yfg

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg lkmN8

cWoog,

:yfgLo lgsfo Pj+

dflyNnf] lgsfo

x/]s 3/w'/Ldf lghL wf/f h8fg

lhlj;,

If]=c=;'=l8=sf=,

vf=kf= ;+:yfg

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg lkmN8

cWoog,

:yfgLo lgsfo Pj+

dflyNnf] lgsfo

kfgL ;'/Iff of]hgf

lhlj;,

If]=c=;'=l8=sf=,

vf=kf= ;+:yfg

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg lkmN8

cWoog,

:yfgLo lgsfo Pj+

dflyNnf] lgsfo

vf]kfgL >f]t ;+/If0f

lhlj;,

If]=c=;'=l8=sf=,

vf=kf= ;+:yfg

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg lkmN8

cWoog,

:yfgLo lgsfo Pj+

dflyNnf] lgsfo

Ps 3/ Ps wf/f cleofg ;+rfng

lhlj;,

If]=c=;'=l8=sf=,

vf=kf= ;+:yfg

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg lkmN8

cWoog,

:yfgLo lgsfo Pj+

dflyNnf] lgsfo

glthf @=

k"0f{ ;/;kmfO{ o'Qm uflj; tyf

lhlj;,

If]=c=;'=l8=sf=

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg lkmN8

:yfgLo lgsfo Pj+

dflyNnf] lgsfo

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

128

g=kf= sfo{qmd cWoog,

pQ/ v'nf lbzfd'Qm /0fgLlt

cBfjlws / nfu"

lhlj;,

If]=c=;'=l8=sf=

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg lkmN8

cWoog,

:yfgLo lgsfo Pj+

dflyNnf] lgsfo

;fj{hlgs

zf}rfno ;Vof

lhlj;,

If]=c=;'=l8=sf=

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg lkmN8

cWoog,

:yfgLo lgsfo Pj+

dflyNnf] lgsfo

kmf]xf]/ 5f]Pkl5, vfgf cl3kl5 xft

w'g] -aflgdf kl/jt{g_ cleofg

;+rfng

lhlj;,

If]=c=;'=l8=sf=

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg lkmN8

cWoog,

:yfgLo lgsfo Pj+

dflyNnf] lgsfo

k"0f{ ;/;kmfO{ o'Qm uflj; tyf

g=kf= sfo{qmd

lhlj;,

If]=c=;'=l8=sf=

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg lkmN8

cWoog,

:yfgLo lgsfo Pj+

dflyNnf] lgsfo

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

129

kl/R5]b !*

dlxnf tyf n}+lus ljsf;

!*=! e'ldsf

dlxnf / k'?ifdf hf] k5fl8 5g\, pgLx?nfO{ cGo dfgj ;/x ;dfg Pj+ ;dtfdf cfwf/Lt ljsf; ug'{kg]{

cjwf/0ff g} n}+lus ljsf; xf] . g]kfndf !% b]lv @$ jif{sf] pd]/ ;d'xsf dlxnfsf] ;fIf/tf b/ *% k|ltzt

k'u]sf] 5, t/ ;du|df ;j} dlxnfsf] ;fIf/tf b/ k'?ifsf] &% k|ltztsf] t'ngfdf hDdf %& k|ltzt 5 .

dlxnf lj?4 x'g] ;j} k|sf/sf ebefj pGd'ng ug]{ dxf;GwL, !(&( sf] kIf /fi6\ alg x:tfIf/ u/]sf] g]kfnn]

;f] ;DjGwL /fli6\o sfo{of]hgf @)^) tof/ / sfof{Gjog ub}{ ;f]sf] k|ltjb]g ;d]t lgoldt ?kdf ub}{ cfPsf]

5 . To;} u/L ;+o'Qm /fi6\;+3sf] ;/Iff kl/ifbaf6 kfl/t k|:tfj !#@% / !*@) sf] sfof{of]hgf agfO{ sfo{ ub}{

cfPsf] 5 . n}+lus lx+;f tyf n}+lus ;zlQms/0f ;DjGwL sfo{of]hgf ;d]t tof/ eO{ nfu" ePsf] 5 . 3/]n'

l+x;f -s;'/ / ;hfo_ P]g, @)^^ Pj+ lgodfjnL @)^& cfPsf] . n}+lus lx+;f lgjf/0f sf]ifsf] :yfkgf, Psn

dlxnf ;'/Iff sf]if ;+rfng lgodjnL @)&) cfPsf], :yfgLo lgsfodf hfg] cg'bfgsf] !) k|ltzt dlxnf

ljsf;df vr{ ug'{kg]{ sfo{ljlw tof/, slDtdf @% hlt n}+lus ah]6sf] cjwf/0ff nfu", n}+lus pQ/bflo ;+oGq

Pj= ah]6sf] Aoj:yf, cl86 lgb]{lzsf tof/, dlxnf ;]km xfp;x?sf] :yfkgf, ljkGg dlxnfsf] nflu shf{

sfo{qmd, &% lHfNnf Pj+ ;j} uflj;df dlxnf ljsf; sfo{qmd ;+rfng ug]{ Aoj:yf eO/x]sf] 5 .

xfn o; lhNnfdf dlxnf Pj+ n}+lus ljsf; ;DjGwL gLlt Pj+ sfo{qmdnfO{ k|efjsf/L agfpg], n}lus ah]6

n]vfkl/If0f ug]{, dlxnf / k'?ifsf] ;dtfdf cfwf/Lt eO{ ;dljsf; ug]{, dlxndflysf lx+;f, z]if0f cflbsf]

Go"lgs/0f, dlxnf ju{sf] Ifdtf ljsf;, cfo cfh{g / ;+:yfut ljsf; ug{ of] of]hgf tof/ ul/b}5 .

!*=@ jt{dfg l:ylt

o; lhNnfdf dlxnf Pj+ n}+lus ljsf; ;DjGwL gLlt Pj+ sfo{qmd lhlj;sf] jflif{s of]hgfdf ;dfj]z ub}{

nluPsf], n}lus ah]6 n]vfkl/If0f ug]{ ul/Psf], dlxnf ;'/Iff u[xsf] cjwf/0ff cufl9 a9fOPsf], ;dtfdf

cfwf/Lt ;d'bfo eGg] gf/fsf ;fy dlxnf ljsf;sf sfo{qmdx? ;+rfng ul/Psf] ;d]t 5 . o; If]qdf lghL,

;/sf/L, u}/;/sf/L ;+:yf, :yfgLo lgsfo cflbsf] ;xsfo{ / ;dGjodf sfo{qmdx? ;+rfng ePsf 5g\ .

dlxnf tyf k'?ifaLr ;dfgtf sfod ug]{ gLltut, ;+:yfut tyf sfo{qmdut Aoj:yfklso sfo{ x'bfx'b} klg

glthf cem} ck]lIft :t/df k|fKt x'g ;s]sf] 5}g . ljsf;sf ;j} k|lqmof, ;+/rgf, lg0f{o Pj+ gLlt lgdf{0f

txdf ;j} ju{sf dlxnfsf] kx'Fr, lgoGq0f / cy{k"0f{ ;xeflutf ;'lglZrt ug{ cem w]/} sfo{ ug'{kg]{ ePsf] 5 .

dlxnfsf] >dsf] ;Ddfg / cfly{s x}l;ot glbg', cfly{s pkfh{gdf dlxnf k5fl8 kg'{, bf]xf]/f] b}lgsLsf] df/df

kg'{, g]t[Tjsf/L eGbf ;xof]uL e"ldsfdf dfq l;ldt /flvg' h:tf ;jfn cem} klg :d/0fLo / dglgo b]lvPsf]

5g\ . tyflk o; lhNnfdf n}+lus ;dfgtf Pj+ ;dtf cg'?Kfsf] /0fgLlt, sfo{qmd Pj+ ah]6sf] Aoj:yfkg /

sfof{GjognfO{ yk k|efjsf/L agfpb} nluPsf] 5 .

!*=# ;jn kIf, sdhf]/ kIf, cj;/ / r'gf}lt

;jn kIf

dlxnf ;d'x / ltgsf] ;+:yfut

;+hfn a9]sf]

Plss[t ?kdf dlxnf ljsf;

sfo{qmd ;+rfng ePsf]

;fdflhs ;dfj]lzs/0fsf] gLlt

cg'?ksf] ;xeflutf a9]sf]

dlxnf nlIft sfo{qmd ;+rfng

cj;/

g]t[Tj ljsf;, Ifdtf ljsf;sf k|;:t

cj;/ a9]sf]

k'?ifx?sf] klg ;xof]u kfpg]

u|fld0fIf]qdf 7'nf] dfqfdf art

kl/rfng ePsf]

nlIft ju{sf] lxt lglDt ;j}sf] rf;f]

a9]sf]

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

130

ePsf]

Aoj;flos ;Lk ljsf; Pj+

rfn'sf]if shf{ k|jfx dfkm{t

dlxnfsf] cfly{s ;zlQms/0fsf

sfo{qmd ;+rfng ePsf

;d'bfo:t/df ;d'x, ;ldlt h:tf

;+:yfx?sf] ;+:yfut ljsf;

ePsf]

;dGjo / ;xsfo{ a9]sf]

n}l8=us lx+;fsf 36\gf/ ph'/Lx?

;txdf cfpg yfn]sf]

;/sf/L gLltlgod tyf sfo{ljlwsf]

pknJwtf

dlxnf z;lQms/0fsf nflu ;sf/fTds

wf/0ffsf]ljsf;

dlxnf ljsf; sfo{qmd ;d'bfo:t/jf6

g} dfu ePsf]

dlxnff ;xeflutfsf nflu x/]s If]qdf

;dfj]zL gLlt sfof[Gjogsf] k|of;

sdhf]/ kIfM

ljkGg ju{df nIo cg';f/sf]

sfo{qmd k'Ug g;Sg'

sfo{qmddf bf]xf]/f]kgf sfod} /xg'

>f]t;fwgsf] sld

;]jf k|jfxs n}lu+s ;+j]bgl;n

pQ/bflo jgg g;Sg'

pknJw ;|f]t;fwgsf] ;d'lrt

kl/rfng gx'g'

ljb\odfg P]g, sfg'g / gLltsf]

k|efjsf/L sfof{Gjog gx'g'

r'gf}lt

aflif{s sfo{qmd ;dodf g} cfO{ plrt

;dodf sfo{qmd ;+rfng ug]{

nlIft ju{sf] cfjZostfg';f/ ah]6

tyf sfo{qmd ;+rfng ug]{

sfo{qmddf bf]xf]/f]kgf x6fpg]

n}l8=us lje]b sfod} /xg'

n}l8=us lx+;f tyf 3/]n lx+;f JofKt

/xg'

lx+;flkl8tsf nflu ;'/Iffu[x lgdf{0f

sfo{:yndf ;'/lIft / dof{lbt jftfj/0f

;/f]sf/jfnfljrsf] ;dGjo

!*=$ bL3{sflng ;f]r

;dtfd'ns ;DkGg ;d'bfo ;[hgf ePsf] x'g]5 .

!*=% p4]Zo

;f+u7lgs ljsf;, cfly{s ljsf; / ;ddflhs ljsf;sf] dfWodjf6 dlxnf z;lQms/0f, lje]bsf] cGTo Pj+

hLJfg:t/ a[l4 ug]{ .

!*=^ glthf, ;"rs, nIf, k'i6\ofO{sf] >f]t, dfGotf / hf]lvd sd ug]{ tl/sf

;f/f+z ;'rs k'i6\ofOsf] >f]t hf]lvd hf]lvd sd

ug]{ pkfo

!= ;DjGwL

If]q

;"rssf] ljj/0f xfnsf]

l:ylt

nIo –lhlj;sf] ;'rgf

zfvf

;/f]sf/jfnf

jLr

;fem]bf/L /

;fem]bf/L /

;xsfo{nfO{

a9fjf lbg

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

131

p4]Zo M

;f+u7lgs

ljsf;, cfly{s

ljsf; /

;ddflhs

ljsf;sf]

dfWodjf6

dlxnf

z;lQms/0f,

lje]bsf] cGTo

Pj+ hLJfg:t/

a[l4 ug]{ .

dlxnf ;d'x u7g #)%) #^*)

jrt ;+sng tyf

kl/rfng ?= -

xhf/df_

@^((@ ##&$)

;+:yfut ?kdf

lg0f{o txdf

dlxnfsf]

;xeflutf

% ##

;dljsf; tfnLd

-hgf_

() @&)

–d= tyf jf=sf=

sfof{nosf] jflif{s

k|ltj]bg

;xsfo{

ePdf

;lsg]5 .

glthf =!

sf:sLlhNnfsf]

;j} uflj;df

dlxnf ju{sf]

;+:yfut ljsf;

ePsf] x'g]5 .

;"rssf] ljj/0f xfnsf]

l:ylt

nIo

dlxnf ;d'x u7g #)%) #^*)

;ldlt u7g #! $!

dlxnf ;xsf/L

;+:yf btf{

#! $!

;+:yfut ljsf;

tflnd

()) !!%)

n]vf Joj:yfkg

tflnd

^)) *))

–lhlj;sf] ;'rgf

zfvf

–d= tyf jf=sf=

sfof{nosf] jflif{s

k|ltj]bg

;/f]sf/jfnf

jLr

;fem]bf/L /

;xsfo{

ePdf

;fem]bf/L /

;xsfo{nfO{

a9fjf lbg

;lsg]5 .

glthf @ cly{s

ljsf;sf] nflu

Joj;flos tyf

;Lk ljsf;

tflnd / 6]jf

sfo{qmd k|fKt

u/]sf x'g]5g .

;"rssf] ljj/0f xfnsf]

l:ylt

nIo

l;kljsf; tflnd

tyf 6]jf k|fKt ug]{

@*) %))

;xsf/L ;+:yfx?sf]

/0fgLltkq tof/L

) !%

;xsf/L

;+:yf

–lhlj;sf] ;'rgf

zfvf

–d= tyf jf=sf=

sfof{nosf] jflif{s

k|ltj]bg

;/f]sf/jfnf

jLr

;fem]bf/L /

;xsfo{

ePdf

;fem]bf/L /

;xsfo{nfO{

a9fjf lbg

;lsg]5 .

glthf # dlxnf

ju{sf] Ifdtf

ljsf; PJf+

;dljsf; ePsf]

x'g]5 .

;"rssf] ljj/0f xfnsf]

l:ylt

nIo

;+:yfut ljsf;

tfnLd -hgf_

()) !!%)

g]t[Tj ljsf; tflnd ()) !!%)

–lhlj;sf] ;'rgf

zfvf

–d= tyf jf=sf=

sfof{nosf] jflif{s

k|ltj]bg

;/f]sf/jfnf

jLr

;fem]bf/L /

;xsfo{

ePdf

;fem]bf/L /

;xsfo{nfO{

a9fjf lbg

;lsg]5 .

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

132

glthf $= Psn

dlxnf, h]i7

dlxnf Pj+ cGo

dlxnf ju{sf]

cfly{s cj:yfdf

;'wf/ /

Joj;flos/0f

ePsf] x'g]5 .

;"rssf]

ljj/0f

xfnsf]

l:ylt

nIo

dlxnf ;xsf/L

;+:yf btf{ u7g

kl/rfng

#! $!

jrt ;+sng

tyf kl/rfng

?= -xhf/df_

##)))) ###)))

;fdflhs ;'/Iff

eQf kfpg]

Psn dlxnf

*)) !@))

;fdflhs ;'/Iff

eQf kfpg] h]i7

dlxnf

&$)) !)%))

–lhlj;sf] ;'rgf

zfvf

–d= tyf jf=sf=

sfof{nosf] jflif{s

k|ltj]bg

;/f]sf/jfnf

jLr

;fem]bf/L /

;xsfo{

ePdf

;fem]bf/L /

;xsfo{nfO{

a9fjf lbg

;lsg]5 .

glthf g %

r]tgf hfu/0f

tyf Ifdtf

ljsf; eO{

kl/jf/df 5f]/f

;/L 5f]/L / 5f]/L

;/L a'xf/Lsf]

Jojxf/ ePsf]

x'g]5 .

;"rssf] ljj/0f xfnsf]

l:ylt

nIo

z;lQms/0f ;xsfo{

tflnd

%&) !)!)

;f;' j'xf/L tflnd $% &%)

–lhlj;sf] ;'rgf

zfvf

–d= tyf jf=sf=

sfof{nosf] jflif{s

k|ltj]bg

;/f]sf/jfnf

jLr

;fem]bf/L /

;xsfo{

ePdf

;fem]bf/L /

;xsfo{nfO{

a9fjf lbg

;lsg]5 .

glthf g+ ^

;fdflhs tyf

/fhg}lts If]qdf

dlxnf

;xeflutf tyf

g]t[Tj j9]sf]

x'g]5 .

;"rssf] ljj/0f xfnsf]

l:ylt

nIo

;+/If0f k|0ffnLsf]

tflnd

@&) !)@)

/fhg}lts g]t[Tjdf

dlxnf k|ltzt

% ##

–lhlj;sf] ;'rgf

zfvf

–d= tyf jf=sf=

sfof{nosf] jflif{s

k|ltj]bg

;/f]sf/jfnf

jLr

;fem]bf/L /

;xsfo{

ePdf

;fem]bf/L /

;xsfo{nfO{

a9fjf lbg

;lsg]5 .

glthf g+=&

dlxnf

z;lQms/0fsf

nflu k'?ifsf]

;xof]u j9\g] /

dlxnfsf]

sfo{jf]em 36\g]

;"rssf] ljj/0f xfnsf]

l:ylt

nIo

z;lQms/0f

;xsfo{ tflnd

%&)

hgf

&%)hgf

cgt/k':tf ;Lk

tfnLd

#))

–lhlj;sf] ;'rgf

zfvf

–d= tyf jf=sf=

sfof{nosf] jflif{s

k|ltj]bg

;/f]sf/jfnf

jLr

;fem]bf/L /

;xsfo{

ePdf

;fem]bf/L /

;xsfo{nfO{

a9fjf lbg

;lsg]5 .

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

133

glthf *

n}l8=us lx+;f

36]sf x'g]5 /

ph'/Lsf] ;+Vof

j9]sf] x'g]5 .

;"rssf] ljj/0f xfnsf]

l:ylt

nIo

lgu/fgL ;d'x

u7g

!^# @&$

lx+;flkl8tnfO{

;xof]u

#$(

hgf

*))

;'/Iffu[x lgdf{0f /

;~rfng

) !

–lhlj;sf] ;'rgf

zfvf

–d= tyf jf=sf=

sfof{nosf] jflif{s

k|ltj]bg

;/f]sf/jfnf

jLr

;fem]bf/L /

;xsfo{

ePdf

;fem]bf/L /

;xsfo{nfO{

a9fjf lbg

;lsg]5 .

glthf (

lghfdtL ;]jfdf

dlxnf

sd{rf/Lsf] ;+Vof

clej[l4 x'g]5 .

;"rssf] ljj/0f xfnsf]

l:ylt

nIo

nf]s;]jfsf]

tof/LsIff

;~rfng

!%% !*)

k|ltjif{

sfdsfhL

dlxnfsf nflu

lz;':ofxf/ s]Gb|

) !

–lhlj;sf] ;'rgf

zfvf

–d= tyf jf=sf=

sfof{nosf] jflif{s

k|ltj]bg

;/f]sf/jfnf

jLr

;fem]bf/L /

;xsfo{

ePdf

;fem]bf/L /

;xsfo{nfO{

a9fjf lbg

;lsg]5 .

glthf !) M

k|hgg /f]uL /

lszf]/L

ue{jtLsf] ;+Vof

36]sf] x'g]5 .

;"rssf] ljj/0f xfnsf]

l:ylt

nIo

n}l8=us

;Dj]bgzLn

k\hgg :jf:Yo

tflnd

#) !%)

lszf]/lx?sf nflu

hLjgf]kof]uL ;Lk

^) @!)

–lhlj;sf] ;'rgf

zfvf

–d= tyf jf=sf=

sfof{nosf] jflif{s

k|ltj]bg

;/f]sf/jfnf

jLr

;fem]bf/L /

;xsfo{

ePdf

;fem]bf/L /

;xsfo{nfO{

a9fjf lbg

;lsg]5 .

!*=& gLlt tyf /0fgLlt

dlxnf z;lQms/0fsf nflu dlxnfx?sf] r]tgf hfu/0f, Ifdtf ljsf; / n}l8=us lje]b / lx+;f cGTo

ug{sf nflu k'?ifx?sf] ;xeflutf j9fOg]5 .

g]kfn ;/sf/sf] tLg aif]{ cGtl/d of]hgf cg'?k :yflgo tx;Dd /fhgLlts Pj+ x/]s ljsf; k|s[ofdf

slDtdf ## k|ltzt dlxnfsf] ;xeflutf / kx'Fr ;'lgl:rt ul/g]5 .

ljkGg tyf k5f8L kfl/Psf dlxnf, ;a} k|sf/sf lx+;fdf k/]sf dlxnf, Psn dlxnf, ¢Gb lkl8t /

ckf+u dlxnfx?nfO ;fdflhs Gofo, sfg'gL ;xof]u, /fxft Pj+ k'g{:yfkg sfo{s|d ;+rfng ul/g]5 .

:yflgo txdf dlxnf ;xeflutf cfea[l2sf] nflu k}/jL ug{ uflj; tx ;Dd dlxnf ;+hfn lgdf{0f

ul/g]5 .

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

134

n}lus ;dgtfsf] ;'lglZrttfsf nflu ;/sf/L, u}/ ;/sf/L Pj+ gLlh If]qsf] ;fem]bf/Ldf sfo{s|d

;+rfng ul/g]5 .

n}+lus ljsf;sf nflu ;dtfd'ns, n}lus d}qL ah]6 k|s[of Pj+ z;lQms/0fdf hf]8 lbOg]5 .

dlxnf ljsf;sf ljljw kIfdf ;fdflhs kl/rfng, :yfgLo ;|f]t / ;fwgsf] kl/rfng, nlIft

;d"xsf] Jofks ;xeflutf ,dlxnf clwsf/ ;+/If0f tyf cj;/ kx"Frdf j[l4 h:tf

sfo{qmdx?nfO{ k|fyldstfsf ;fy ;~rfng ul/g]5 .

;fy{s ;xeflutfsf nflu ljkGg dlxnffO{ ;fy lbg] .

;dfj]lzs/0f, z;lQms/0f / n}lËs d'nk|jflxs/0fsf] gLlt cjnDjg ug]{ .

dlxnf ;d"x, ;ldlt / ;+:yf u7g tyf kl/rfngdf hf]8 lbg] .

nlIft ju{sf] r]tgf hfu/0f, Ifdtf ljsf; / ;Lk ljsf;sf] dfWodaf6 ;zlQms/0f ug]{ .

cfly{s ;zlQms/0fsf nflu 6]jf tyf cu| Jofj;foL cg'bfg k|bfg u/L Jofj;foLs/0fdf hf]8 lbg] .

;f+u7lgs ljsf;sf] dfWodaf6 x/]s txdf ## k|ltzt dlxnf ;xeflutfsf nflu k|f]T;flxt ug]{ .

n}lËs lje]b tyf dlxnf / afnaflnsfdfly x'g] lx;+fsf] lj?4df cleofg ;+rfng ug]{ .

lx+;f lk8LtnfO{ sfg'gL ;xfotf, /fxt Pj+ k'g:yf{kgf sfo{qmdx? ;+rfng ug]{ .

n}lËs ;dfgtf clej[l4sf nflu ;/sf/L tyf u}/;/sf/L ;+:yfx?sf] ;+hfn lgdf{0f tyf kl/rfng ug]{

.

n}lËsd}qL ah]6 lgdf{0fsf nflu k}/lj, ;xlhs/0f tyf cg'udg ug]{ .

dft[Tj tyf jft;fNosf] ;+/If0f ug]{ .

afnaflnsf, Ho]i7 gful/s, ckfËtf, Psn dlxnf / t]>f] lnËL x?sf xs, clwsf/ ;+/If0f ug]{ / tL

clwsf/ pkef]u ug]{ jftfj/0f tof/ ug]{ .

!*=* glthf k|fKt ug]{ sfo{qmd tyf ah]6

-?= xhf/df_

qm=;= sfo{qmd tyf

lqmofsnfkx? kl/df0f

aflif{s ah]6 ljlgof]hg ah]6 ? xhf/df

k|yldstf

s|d )&@⁄&# )&#⁄&$ )&$⁄&% )&%⁄&^ )&^⁄&& hDdf

glthf !=

dlxnf ;d'x

u7g /

kl/rfng

#^*)

500 600 650 900 1100 3750

3

;ldlt u7g /

kl/rfng

$! 400 500 600 700 750

2950 5

dlxnf ;xsf/L

;+:yf btf{ /

kl/rfng ;+Vof

$!

700 1700 1800 1800 1850 7850

4

;+:yfut ljsf;

tflnd hgf

!!%) 1200 1500 1600 1800 2000

8100 7

n]vf Joj:yfkg

tflnd hgf

*)) 600 700 900 1100 1200

4500 6

glthf @=

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

135

l;k ljsf;

tflnd tyf 6]jf

k|bfg

%%))

700 17700 17800 17000 17200 70400

10

;xsf/L

;+:yfx?sf]

/0fgLltkq

tof/L ;+Vof

!%

900 900 900 900 900

4500

9

glthf #=

;+:yfut ljsf;

tfnLd -hgf_

!!%) 550 750 850 900 1050

4100 8

g]t[Tj ljsf;

tflnd

!!%) 480 550 640 860 950

3480 11

glthf $=

dlxnf ;xsf/L

;+:yf btf{ u7g

kl/rfng

$!

400 400 400 400 400 2000

12

glthf %=

z;lQms/0f

;xsfo{ tflnd

!)!) 650 680 730 850 880

3790 2

;f;' j'xf/L :g]x

tflnd

&%) 500 550 600 650 650

2950 1

glthf ^=

;+/If0f

k|0ffnLsf]

tflnd

!)@)

600 650 720 770 820 3560

13

/fhg}lts

g]t[Tjdf dlxnf

;xeflutf a[l4

cleofg

@)

k6s 300 500 550 600 700

2650

14

glthf &=

z;lQms/0f

;xsfo{ tflnd

&%)hgf 700 800 1100 1200 1700

5500 16

cgt/k':tf ;Lk

tfnLd

#)) 250 450 650 750 750

2850 15

glthf *=

lgu/fgL ;d'x

u7g /

kl/rfng

@&$

450 500 550 600 650 2750

17

lx+;flkl8tnfO{

;xof]u

*)) 500 11500 41500 51500 61500

166500 19

;'/Iffu[x lgdf{0f

/ ;~rfng

! 650 6050 6150 6450 6650

25950 18

glthf (=

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

136

nf]s;]jfsf]

tof/LsIff

;~rfng

!*))

hgf

k|ltjif{

750 8850 9800 9850 9850

39100

21

sfdsfhL

dlxnfsf nflu

lz;':ofxf/ s]Gb|

Aoj:yfkg tyf

;+rng

!

500 1200 1500 500 500

4200

20

glthf !)=

n}+lus

;Dj]bgzLn

k|hgg :jf:Yo

tflnd

!%)

500 550 700 700 900

3350

22

lszf]/lx?sf

nflu

hLjgf]kof]uL

;Lk tflnd

@!)

1200 1600 1800 1800 1850

8250

23

hDdf M 13980 59180 92490 102580 114800 383030

!*=( lhDd]jf/L jfF8kmf8 tflnsf M

qm=

;+=

sfo{qmd tyf lqmofsnfkx? ;Fof]hgstf{ sfof{Gjogstf{ ;xof]uL ;fdm]bf/L jf

;xsfo{ ug]{

lgsfo

glthf !=

dlxnf ;d'x u7g / kl/rfng

:yfgLo lgsfo,

d=jf=sf=

dlxnf tyf

afnaflnsf sfof{no

/fhg}lts bn,

gful/s, dlxnf

;d'bfo, u};;,

bftf

;ldlt u7g / kl/rfng

lh=lj=;= ;DjGwLt ;j}

;+:yfx?

/fhg}lts bn,

gful/s

lgu/fgL ug]{

lgsfox?

dlxnf ;xsf/L ;+:yf btf{ /

kl/rfng

:yfgLo lgsfo,

d=jf=sf=

dlxnf tyf

afnaflnsf sfof{no

/fhg}lts bn,

gful/s, dlxnf

;d'bfo, u};;,

bftf

;+:yfut ljsf; tflnd

:yfgLo lgsfo,

d=jf=sf=

dlxnf tyf

afnaflnsf sfof{no

/fhg}lts bn,

gful/s, dlxnf

;d'bfo, u};;,

bftf

n]vf Joj:yfkg tflnd

:yfgLo lgsfo,

d=jf=sf=

dlxnf tyf

afnaflnsf sfof{no

/fhg}lts bn,

gful/s, dlxnf

;d'bfo, u};;,

bftf

glthf @=

l;kljsf; tflnd tyf 6]jf

k|bfg

:yfgLo lgsfo,

d=jf=sf=

dlxnf tyf

afnaflnsf sfof{no

/fhg}lts bn,

gful/s, dlxnf

;d'bfo, u};;,

bftf

;xsf/L ;+:yfx?sf] /0fgLltkq

tof/L

:yfgLo lgsfo,

d=jf=sf=

dlxnf tyf

afnaflnsf sfof{no

/fhg}lts bn,

gful/s, dlxnf

;d'bfo, u};;,

bftf

glthf #=

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

137

;+:yfut ljsf; tfnLd

:yfgLo lgsfo,

d=jf=sf=

dlxnf tyf

afnaflnsf sfof{no

/fhg}lts bn,

gful/s, dlxnf

;d'bfo, u};;,

bftf

g]t[Tj ljsf; tflnd

:yfgLo lgsfo,

d=jf=sf=

dlxnf tyf

afnaflnsf sfof{no

/fhg}lts bn,

gful/s, dlxnf

;d'bfo, u};;,

bftf

glthf $=

dlxnf ;xsf/L ;+:yf btf{ u7g

kl/rfng

:yfgLo lgsfo,

d=jf=sf=

dlxnf tyf

afnaflnsf sfof{no

/fhg}lts bn,

gful/s, dlxnf

;d'bfo, u};;,

bftf

jrt ;+sng tyf kl/rfng ?= -

xhf/df_

:yfgLo lgsfo,

d=jf=sf=

dlxnf tyf

afnaflnsf sfof{no

/fhg}lts bn,

gful/s, dlxnf

;d'bfo, u};;,

bftf

glthf %=

z;lQms/0f ;xsfo{ tflnd

:yfgLo lgsfo,

d=jf=sf=

dlxnf tyf

afnaflnsf sfof{no

/fhg}lts bn,

gful/s, dlxnf

;d'bfo, u};;,

bftf

;f;' j'xf/L tflnd

:yfgLo lgsfo,

d=jf=sf=

dlxnf tyf

afnaflnsf sfof{no

/fhg}lts bn,

gful/s, dlxnf

;d'bfo, u};;,

bftf

glthf ^=

;+/If0f k|0ffnLsf] tflnd

:yfgLo lgsfo,

d=jf=sf=

dlxnf tyf

afnaflnsf sfof{no

/fhg}lts bn,

gful/s, dlxnf

;d'bfo, u};;,

bftf

/fhg}lts g]t[Tjdf dlxnf

;xeflutf a[l4

:yfgLo lgsfo,

d=jf=sf=

dlxnf tyf

afnaflnsf sfof{no

/fhg}lts bn,

gful/s, dlxnf

;d'bfo, u};;,

bftf

glthf &=

z;lQms/0f ;xsfo{ tflnd

:yfgLo lgsfo,

d=jf=sf=

dlxnf tyf

afnaflnsf sfof{no

/fhg}lts bn,

gful/s, dlxnf

;d'bfo, u};;,

bftf

cgt/k':tf ;Lk tfnLd

:yfgLo lgsfo,

d=jf=sf=

dlxnf tyf

afnaflnsf sfof{no

/fhg}lts bn,

gful/s, dlxnf

;d'bfo, u};;,

bftf

glthf *=

lgu/fgL ;d'x u7g / kl/rfng

:yfgLo lgsfo,

d=jf=sf=

dlxnf tyf

afnaflnsf sfof{no

/fhg}lts bn,

gful/s, dlxnf

;d'bfo, u};;,

bftf

lx+;flkl8tnfO{ ;xof]u

:yfgLo lgsfo,

d=jf=sf=

dlxnf tyf

afnaflnsf sfof{no

/fhg}lts bn,

gful/s, dlxnf

;d'bfo, u};;,

bftf

;'/Iffu[x lgdf{0f / ;~rfng

:yfgLo lgsfo,

d=jf=sf=

dlxnf tyf

afnaflnsf sfof{no

/fhg}lts bn,

gful/s, dlxnf

;d'bfo, u};;,

bftf

glthf (=

nf]s;]jfsf] tof/LsIff ;~rfng

:yfgLo lgsfo,

d=jf=sf=

dlxnf tyf

afnaflnsf sfof{no

/fhg}lts bn,

gful/s, dlxnf

;d'bfo, u};;,

bftf

sfdsfhL dlxnfsf nflu

lz;':ofxf/ s]Gb| Aoj:yfkg

:yfgLo lgsfo,

d=jf=sf=

dlxnf tyf

afnaflnsf sfof{no

/fhg}lts bn,

gful/s, dlxnf

;d'bfo, u};;,

bftf

glthf !)=

n}l8=us ;Dj]bgzLn k\hgg

:jf:Yo tflnd

:yfgLo lgsfo,

d=jf=sf=

dlxnf tyf

afnaflnsf sfof{no

/fhg}lts bn,

gful/s, dlxnf

;d'bfo, u};;,

bftf

lszf]/lx?sf nflu hLjgf]kof]uL

;Lk tflnd

:yfgLo lgsfo,

d=jf=sf=

dlxnf tyf

afnaflnsf sfof{no

/fhg}lts bn,

gful/s, dlxnf

;d'bfo, u};;,

bftf

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

138

!*=!) cg'udg tyf d"Nof+sg

qm=

:f+=

sfo{qmd tyf lqmofsnfkx? cg'udg ug]{

lgsfo

k|ltj]bg ug]{

;do

cg'udg ug]{

ljlw

k|ltj]bg k]z

ug'{kg]{ lgsfo

glthf !=

dlxnf ;d'x u7g / kl/rfng

:yfgLo

lgsfo,

d=jf=sf=

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

;ldlt u7g / kl/rfng

:yfgLo

lgsfo,

d=jf=sf=

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

dlxnf ;xsf/L ;+:yf btf{ / kl/rfng

:yfgLo

lgsfo,

d=jf=sf=

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

;+:yfut ljsf; tflnd

:yfgLo

lgsfo,

d=jf=sf=

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

n]vf Joj:yfkg tflnd

:yfgLo

lgsfo,

d=jf=sf=

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

glthf @=

l;kljsf; tflnd tyf 6]jf k|bfg

:yfgLo

lgsfo,

d=jf=sf=

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

;xsf/L ;+:yfx?sf] /0fgLltkq tof/L

:yfgLo

lgsfo,

d=jf=sf=

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

glthf #=

;+:yfut ljsf; tfnLd

:yfgLo

lgsfo,

d=jf=sf=

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

g]t[Tj ljsf; tflnd

:yfgLo

lgsfo,

d=jf=sf=

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

glthf $=

dlxnf ;xsf/L ;+:yf btf{ u7g

kl/rfng

:yfgLo

lgsfo,

d=jf=sf=

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

jrt ;+sng tyf kl/rfng ?= -

xhf/df_

:yfgLo

lgsfo,

d=jf=sf=

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

glthf %=

z;lQms/0f ;xsfo{ tflnd

:yfgLo

lgsfo,

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

139

d=jf=sf= cWoog,

;f;' j'xf/L tflnd

:yfgLo

lgsfo,

d=jf=sf=

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

glthf ^=

;+/If0f k|0ffnLsf] tflnd

:yfgLo

lgsfo,

d=jf=sf=

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

/fhg}lts g]t[Tjdf dlxnf ;xeflutf

a[l4

:yfgLo

lgsfo,

d=jf=sf=

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

glthf &=

z;lQms/0f ;xsfo{ tflnd

:yfgLo

lgsfo,

d=jf=sf=

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

cgt/k':tf ;Lk tfnLd

:yfgLo

lgsfo,

d=jf=sf=

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

glthf *=

lgu/fgL ;d'x u7g / kl/rfng

:yfgLo

lgsfo,

d=jf=sf=

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

lx+;flkl8tnfO{ ;xof]u

:yfgLo

lgsfo,

d=jf=sf=

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

;'/Iffu[x lgdf{0f / ;~rfng

:yfgLo

lgsfo,

d=jf=sf=

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

glthf (=

nf]s;]jfsf] tof/LsIff ;~rfng

:yfgLo

lgsfo,

d=jf=sf=

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

sfdsfhL dlxnfsf nflu lz;':ofxf/

s]Gb| Aoj:yfkg

:yfgLo

lgsfo,

d=jf=sf=

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

glthf !)=

n}l8=us ;Dj]bgzLn k\hgg :jf:Yo

tflnd

:yfgLo

lgsfo,

d=jf=sf=

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

lszf]/lx?sf nflu hLjgf]kof]uL ;Lk

tflnd

:yfgLo

lgsfo,

d=jf=sf=

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

140

kl/R5]b !(

afnd}qL :yfgLo zf;g k|jw{g

!(=! e'ldsf

afnaflnsf sf] x'g\ eGg] kl/efiffdf ljZje/ Pj+ g]kfnsf If]qut sfg'g cg';f/ klg Ps?ktf 5}g . tyflk

;g\ !(*( gf]e]Dj/ @) df kfl/t afn clwsf/ ;DjGwL dxf;GwL ;d]tsf] cfwf/df ljsf;sf] ;Gbe{df

afnaflnsf eGgfn], zfl//Ls, dfgl;s, af}l4s Pj+ ;1fgfTds ljsf;sf] lx;fjn] ltj| ljsf;sf] qmddf /x]sf,

t/ k"0f{ kl/kSj eO{ g;s]sf !* jif{ d"lgsf ;j} dfG5]x? afnaflnsf x'g, ;fy} cfdfsf] k]6df e|'0fsf]

cj:yfdf /x]sfnfO{ klg afnaflnsf ;/x dfGg' k5{ eg]sf] 5 .

ljsf;sf] ljleGg /0fgLltx? dWo] afnd}qL :yfgLo zf;g klg kl5Nnf] ljsf;sf] Ps /0fgLlt g} xf] .

ue{b]lv hGd]sf] b'O{ jif{sf] aLrsf] cjlwdf dfq} Pp6f dfG5]sf] ;fdfGotofM x'g] ljsf;sf] sl/j &) k|ltzt

dfgl;s, af}l4s Pj+ cG/lglxt Ifdtfsf] ljsf; x'g] tYox? cg';Gwfgaf6 b]lvP kl5 s'g} klg ;dfh Pj+

b]zsf] l56f] / ltj|t/ ljsf; ug{ afnaflnsf dfly nufgL jf afnaflnsf s]lGb|t ljsf; ug'{kg]{ lgisif{

lgsfnLof] . h;sf] nflu afnd}qL :yfgLo zf;gsf] cjwf/0ff nfu' ug{ ljZje/ k|of; eO{ cfPsf] 5 . cfwf

hg;+Vofsf] lx:;f cf]u6\g] afnaflnsf s]lGb|t ljsf; PJ+f nufgL x'g' kg]{ s'/fnfO{ cfTd;fy ul/ g]kfn

;/sf/n] lj=;+= @)^* df afnd}qL :yfgLo zf;g /0fgLlt / afnd}qL :yfgLo zf;g sfo{ljlw ;d]t tof/ ul/

nfu" u/]sf] 5 . afnaflnsfsf] nflu !) jif]{ /fli6\o sfo{of]hgf ag]sf] To:t} lszf]/ lszf]/Lx?sf] nflu ;d]t

/fli6\o sfo{of]hgf tof/ eO{ sfof{Gjogdf cfPsf] 5 .

o; lhNnfdf klg afnaflnsf tyf lszf]/lszf]/Lx?sf] afFRg kfpg], ;+/If0f x'g kfpg], ljsf; x'g kfpg] Pj+

;xeflutf ;'lglZrt x'g'kg]{ h:tf afnclwsf/sf ;jfnx?nfO{ :yfgLo txsf] lg0f{o k|s[of, gLlt Pj+ of]hgf,

;+/rgf, sfo{k|0ffnL, Aojxf/ ;d]tdf ;+:yfut PJ+f ;dflxt ug]{ sfo{ s]lx g s]lx ?kdf z'? ePsf] . o;

k|lqmofnfO{ emg} cfTd;ft ug{ ;d]t of] of]hgf s]lGb|t /x]sf] 5 .

!(=@ jt{dfg l:ylt

afnaflnsf Pj+ lszf]/lszf]/Lx?sf] clwsf/sf] ;+/If0f, k|jw{g, pgLx?sf] zfl//Ls, dfgl;s, af}l4s Ifdtf Pj+

hLjgofkgnfO{ ;xh agfpg ;DjGwL ljsf;fTds sfo{x?, gLltx? o; lhNnfdf klg tof/ / sfof{Gjog x'b}

cfPsf] 5g\ . ;/sf/L, lghL, bftfx?, lHfNnf afnsNof0f ;ldlt, afnu[x, u};;x?, :yfgLo lgsfo, ;d'bfo,

ljBfnox?, :jf:Yo ;+:yfx? nufot ;j} ;/f]sf/jfnfx?aLr ;dGjo, ;xsfo{, ;fe]mbf/L, ;xhLs/0f,

;xof]udf afnclwsf/nfO{ ;+:yfut ug]{ sfo{ eO{ cfPsf] 5 . /fli6\o ?kdf afnaflnsfx? sl/j $$=$

k|ltzt / o; lhNnfdf klg sl/j $% k|ltztsf] xf/fxf/Ldf afnaflnsf /x]sf 5g\ , pgLx?nfO{ ;Djf]wg ug]{

u/L lHfNnf afn sNof0f ;ldltn] # jif]{ /0fg}lts of]hgf agfO{ k|efjsf/L ?kdf nfu" ug]{ Aoj:yf ul//x]sf] 5

. lgs[i6 >d, ;8s afnaflnsf, lx+;fo'Qm cj:yf h:tf sl7g cj:yfdf /x]sf afnaflnsfx?sf] cg'udg /

p4f/sf sfo{ klg :yfgLo txdf eO{ cfPsf] 5 .

:yfgLo txdf cem kl5Nnf] ;dodf afn ljjfx, lszf]/L cj:yfd} ue{jlt x'g] k||ltzt sl/j #% k|ltzt ;Dd

s'g} s'g} 7fpF ljz]ifdf k'u]sf] tYox? jf k|a[lQut cj:yf klg sfod} b]lvG5 . sfo{:yn, ljBfno, 3/,

;d'bfo ;d]tdf afnlx+;f, oftgf, of}gzf]if0f h:tf cj:yfx? klg ljBdfg /x]sf] b]lvG5 . afn ;xeflutf

gLlt, jfn;+/If0f gLlt, jfn ljsf; Pj+ z}lIfs ;xlqmofsnfkx?df a[l4, afnd}qL :yfgLo lgsfo Pj+ afnd}qL

ljBfno agfpg] gLltut Pj+ sfo{ut k|of;x? lHfNnf Pj+ :yfgLo txdf x'b} cfPsf] ;s/fTds l:ylt klg b]vf

k/]sf] 5 .

!(=# ;jn kIf, sdhf]/ kIf, cj;/ / r'gf}lt

;jn kIf

– afn ljsf; s]Gb|x? :yfkgf x'g'

cj;/

– ;/sf/L, u}/;/sf/L Pj+ jfXo bftfx?af6 ;d]t

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

141

– ;/f]sf/jfnfsf] rf;f] a9\g'

– afnaflnsfx? ;+ul7t x'g' Pj+ pgLx?sf d~r -

;+hfn_ aGg'

– afnaflnsfsf] r]tgf:t/ a9\g'

– gLlt lgdf{0f / of]hgf sfof{Gjog:t/df pgLx?sf]

;xeflutf a9]sf]

;xof]u a9fpFb} hfg ;Sg]

– ;a} afnaflnsf afn Snjx?df cfj4 x'g ;Sg]

– afnaflnsfsf] Ifdtf clej[l4 tyf g]t[Tj ljsf;

x'g'

sdhf]/ kIf

– afnd}qL k"jf{wf/ ;a} 7fpFdf tof/ gx'g'

– afnaflnsfsf] nflu ah]6 Go"g x'g'

– ah]6 gLltdf dfq l;dLt eO{ sfof{Gjogdf gx'g'

– cy{k"0f{ afn ;xeflutf gx'g'

– afnd}qL kfs{, tyf :ynx? ;+rfngdf gx'g'

r'gf}tL

– afn>d /f]Sg]

– ;8s afnaflnsfsf] k'g:yf{kgf ug]{

– afnaflnsfk|ltsf] b'Jo{jxf/ 36fpg]

– ul/jLsf] df/af6 kf/ nufpg]

– afn k|]d ljjfx Go"gLs/0f ug]{

– afnaflnsfnfO{ nfu" cf}ifwaf6 arfpg]

– ;3g ?kdf lszf]/lszf]/L lzIff ;+rfg ug]{

– n}lu+s lx+;f, 3/]n' lx+;f ;Daf]w ug]{

– cleefjsljxLg afnaflnsfsf] ;+/If0f ug]{

!(=$ bL3{sflng ;f]r

;/f]sf/jfnfx?sf] bfloTj axgdf k|To]s afnaflnsfsf] ;a} clwsf/ ;'lglZrt ePsf] afnd}qL lhNnf lgdf{0f

x'g]5 .

!(=% p4]Zo

cleefjs, ;d'bfo, gful/s ;dfh tyf :yfgLo ;/sf/sf lgsfox?4f/f ;a} afnaflnsfk|ltsf] cfkm\gf]

bfloTj k"0f{ ?kdf axg u/L pknAw ;|f]t / ;fwgsf] clwstd pkof]udf afnd}qL :yfgLo zf;g dfkm{t

k|To]s afnaflnsfsf ;a} clwsf/ ;'lglZrt ug]{ .

!(=^ glthf, ;"rs, nIf, k'i6\ofO{sf] >f]t, dfGotf / hf]lvd sd ug]{ tl/sf

;f/f+z ;'rs k'i6\ofOsf] >f]t hf]lvd hf]lvd sd

ug]{ pkfo

!= afnd}qL

:yfgLo zf;g

;DjGwL If]q

p4]Zo M

cleefjs,

;d'bfo,

gful/s ;dfh

tyf :yfgLo

;/sf/sf

lgsfox?4f/f

;a}

;"rssf] ljj/0f xfnsf]

l:ylt

nIo

;8s

afnaflnsfsf]

;fdflhs

k'g:yf{kgf s]Gb|

) !

cfktsflng

cj:yfsf

afnaflnsfnfO{

p4f/

$* !%)

lk8Lt %) @))

–lhlj;sf] k|f]kmfOn

–lHfNnf afn sNof0f

;ldltsf] afnaflnsf

l:ylt kq

;/f]sf/jfnf

jLr

;fem]bf/L /

;xsfo{

ePdf

;fem]bf/L /

;xsfo{nfO{

a9fjf lbg

;lsg]5 .

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

142

afnaflnsfk|lt

sf] cfkm\gf]

bfloTj k"0f{

?kdf axg u/L

pknAw ;|f]t /

;fwgsf]

clwstd

pkof]udf

afnd}qL :yfgLo

zf;g dfkm{t

k|To]s

afnaflnsfsf

;a} clwsf/

;'lglZrt ug]{ .

afnaflnsfnfO{

dgf]ljdz{ ;]jf

afnd}qL uflj;

tyf gkf ;+Vof

) gkf

@

uflj

;

#@

afnu[x ;+Vof ^# $@

glthf !=!

k|To]s

afnaflnsfsf]

cleefjsLo

x]/rfx tyf

cGo j}slNks

x]/rfxsf]

jftfj/0fsf]

;[hgf ePsf]

x'g]5 .

;"rssf] ljj/0f xfnsf]

l:ylt

nIo

afn>ddf /x]sf

afnaflnsfsf

cleefjsx? nfO{

cfod'ns ;Lk

tyf tflnd /

6]jf

) !))

afnu[xdf

afnaflnsfsf]

;+Vof

!$%^ !))

)

s / v ju{sf

afnu[x

sM #

vM

@#

uM

@*

3M *

sM!

)

vM

#@

;8sdf cfl>t

afnaflnsf

!!! )

–lhlj;sf] k|f]kmfOn

–lHfNnf afn sNof0f

;ldltsf] afnaflnsf

l:ylt kq

;/f]sf/jfnf

jLr

;fem]bf/L /

;xsfo{

ePdf

;fem]bf/L /

;xsfo{nfO{

a9fjf lbg

;lsg]5 .

glthf !=@

k|To]s

afnaflnsfsf]

;'/lIft ?kdf

hGd, uf;, af;

/ skf;sf ;fy}

cfwf/e"t

:jf:Yo ;]jfdf

kx'Fr ePsf]

x'g]5

;"rssf] ljj/0f xfnsf]

l:ylt

nIo

:jf=;+=df

afnaflnsf

hlGdPsf] b/

&@ !))

afn s'kf]if0f b/

(U5) !=$^ )=%

s'n ue{ktg

;+Vof

36f

pg]

lszf]/L uej{tL #% )

–lhlj;sf] k|f]kmfOn

–lHfNnf afn sNof0f

;ldltsf] afnaflnsf

l:ylt kq

;/f]sf/jfnf

jLr

;fem]bf/L /

;xsfo{

ePdf

;fem]bf/L /

;xsfo{nfO{

a9fjf lbg

;lsg]5 .

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

143

b/

emf8fkvfnf

b]lvPsf

afnaflnsf (U5)

$)&

k|lt

xhf/

@))

k|lt

xhf

/

glthf !=#

afnaflnsfdfly

x'g] ;a} k|sf/sf

xfgLaf6 lk8Lt

afnaflnsfsf]

p4f/, tyf

;+/If0f ePsf]

x'g]5

;"rssf] ljj/0f xfnsf]

l:ylt

nIo

cfktsfnLg afn

p4f/ sf]ifdf

/sd ? xhf/df

!%) %))

afnaflnsfnfO{

>daf6 5'6fO{

ljBfno egf{

#) @))

ufpF afn ;+/If0f

;ldlt ;+Vof

@ #@

gkfx?df

afnaflnsf p4f/

tyf l;kmfl/;

;ldlt ;+Vof

@ @

kfl/jfl/s ;xof]u

k|bfg

%) @%)

>lds

afnaflnsfsf]

;+Vof

!%)) %))

nfu" cf}ifw k|of]u

ug]{ afnaflnsf

$^& @))

–lhlj;sf] k|f]kmfOn

–lHfNnf afn sNof0f

;ldltsf] afnaflnsf

l:ylt kq

;/f]sf/jfnf

jLr

;fem]bf/L /

;xsfo{

ePdf

;fem]bf/L /

;xsfo{nfO{

a9fjf lbg

;lsg]5 .

glthf !=$

k|To]s

afnaflnsfsf]

cfTdfg'zf;g /

lhDd]jf/L

af]wsf ;fy

;jf{lË0f ljsf;

ePsf] x'g]5

;"rssf] ljj/0f xfnsf]

l:ylt

nIo

afn ljsf; s]Gb|

;+Vof

%*( ^%)

cgf}krfl/s lzIff

k|fKt ug]{

afnaflnsf ;+Vof

a9f

pg]

;dflxt lzIff

k|fKt ug]{

afnaflnsf ;+Vof

a9f

pg]

lszf]/Lx?sf

nflu

hLjgf]kof]uL ;Lk

@ !)

–lhlj;sf] k|f]kmfOn

–lHfNnf afn sNof0f

;ldltsf] afnaflnsf

l:ylt kq

;/f]sf/jfnf

jLr

;fem]bf/L /

;xsfo{

ePdf

;fem]bf/L /

;xsfo{nfO{

a9fjf lbg

;lsg]5 .

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

144

tflnd

afn d~rx?sf]

Ifdtf clej[l4

tflnd ;+Vof

% #%

afnd}qL ;"rgf

;fdu|Lx?sf]

pTkfbg

@ %

sfdsfhL

dlxnfx?sf]

sfo{:yndf afn

:ofxf/ s]Gb|

) !

glthf !=%

:yfgLo txdf

afn cfjfhsf]

;'g'jfO{ u/L

of]hgf th'{df /

;/f]sf/sf cGo

lgsfox? ;d]t

lhDd]jf/ ePsf

x'g]5g

;"rssf] ljj/0f xfnsf]

l:ylt

nIo

ufpF, gu/ tyf

lhNnf afn e]nf

;+Vof -jflif{s_

#$ #$

ufpF, gu/ tyf

lhNnf afn d~r

;+Vof

#$ #$

afnd}qL :yfgLo

zf;g ;ldlt

ePsf :yfgLo

lgsfo ;+Vof

* #%

lj=Jo=;=df afn

;xeflutf ePsf]

ljBfno ;+Vof

!) @))

afnaflnsf

;DaGwL 5'6\6}

sf]if

) !

afnaflnsfsf]

hGdbtf{ b/

^& ()

afnd}qL kfs{,

:ynx?sf] ;+Vof

@ !)

afnd}qL ljBfno

;+Vof

) @))

ufpF, gu/ tyf

lhNnf afn e]nf

;+Vof

ufpFM!

)

gu/M

@

lhNnf

M!

ufpFM

#@

gu/M

@

lhN

nfM!

–lhlj;sf] k|f]kmfOn

–lHfNnf afn sNof0f

;ldltsf] afnaflnsf

l:ylt kq

;/f]sf/jfnf

jLr

;fem]bf/L /

;xsfo{

ePdf

;fem]bf/L /

;xsfo{nfO{

a9fjf lbg

;lsg]5 .

glthf !(=^

;"rssf] ljj/0f xfnsf] nIo –lhlj;sf] k|f]kmfOn ;/f]sf/jfnf ;fem]bf/L /

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

145

afnd}qL :yfgLo

lgsfo

:yfkgfdf

pNn]Vo k|ult

ePsf] x'g]5 .

l:ylt

afnd}qL cfrf/

;+lxtf tof/ /

nfu" ePsf] uflj;

PJf+ g=kf= ;+Vof

^

uflj;

/ @

g=kf=

#$

afn k|f]kmfOnsf]

cfwf/df afnd}qL

nufgL of]hgf

tof/ / nfu" ePsf]

uflj; PJf+ g=kf=

;+Vof

$

uflj;

/ !

g=kf=

#$

afnd}qL ;"rs

:yfgLos/0f u/L

;f] dWo] slDtdf

*) k|ltzt ;"rs

k"/f u/L afnd}qL

3f]if0ff ePsf

uflj; PJf+ g=kf=

;+Vof

) #$

–lHfNnf afn sNof0f

;ldltsf] afnaflnsf

l:ylt kq

jLr

;fem]bf/L /

;xsfo{

ePdf

;xsfo{nfO{

a9fjf lbg

;lsg]5 .

!(=& gLlt tyf /0fgLlt

jfn ;xeflutfsf nflu :yflgo tx;Dd jfn Snj Pj+ ;+hfnx?sf] lj:tf/df hf]8 lbOg]5 .

:yflgo lg0f{o k|s[ofdf ;xeflutf, k"jf{wf/ Pj+ cGo ljsf; ultljlwdf afnd}lq ljsf;sf]

cjwf/0ffsf] cjnDjg ul/g]5 .

afnaflnsfsf] ljBdfg l:ylt ;'wf/ ug{ cleefjs tyf afn nlIft ;d"xsf] Jofks

;xeflutf a9fOg]5 .

afn tyf lzz' :ofxf/ / hf]lvd kl/l:yltsf afnaflnsfx?sf] ;+/If0f;DaGwL

r]tgfd"ns sfo{qmdx? ;~rfng ul/g]5 .

lhNnf afn sNof0f ;ldltnfO{ ;F:yfut ub}{ :yfgLo lgsfo, u}/;/sf/L ;F:yf tyf

lglh If]qsf] ;xeflutfdf ;dGjofTds sfo{qmdx?sf] ;~rfngdf hf]8 lbOg]5 .

afnaflnsfx?;+u ;DalGwt ljsf;fTds sfo{qmdx? ;fdflhs÷;fd'bflos kl/rfng /

k|rf/ k|;f/df hf]8 lbOg]5 / hgk|ltlglw tyf :yfgLo lgsfox?nfO{ a9L lhDd]jf/

u/fOg]5 .

afn aflnsfx?sf] :j:y ljsf;sf nflu kl/jf/ Pj+ ;d'bfo s]lGb|t sfo{qmdx?sf]

;~rfngdf hf]8 lbOg]5 .

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

146

afn aflnsfx?sf] ;dfg'kflts ljsf;sf nflu n}l+us lje]bdf Go'gLs/0f Nofpg]tk{m

k|To]s ;/f]sf/;d"xnfO{ ;hu t'NofOg]5 .

afn lasf;sf nflu k|ToIf k|efj kfg]{ sfo{qmdx?sf ?kdf lgoldt vf]k lSnlgsdf

;'wf/, ;dGjo, cg'udg tyf d"NofÍg gLlt lgdf{0f / kl/kf6L, afn clwsf/ ;+/If0f,

clgjfo{ k|fylds tyf cfwf/e"t lzIff, afn ;'wf/ u[x :yfkgf, afn clwsf/;DaGwL

cleefjs lzIff, afn of}g zf]if0f, j]rljvg lj?4 lzIff / sfg'gL ;+/If0f / afn

pBfg, afnklqsf tyf k':tsfnosf] Joj:yf cflbsf] ;~rfngdf hf]8 lbOg]5 .

sfo{gLlt M

;/sf/L, u}/ ;/sf/L / lghL tyf Jofj;foLs lgsfox?aLr ;dGjo, ;xsfo{ / ;fem]bf/L ug]{ .

:yfgLo ;|f]tsf] kl/rfng ug]{ .

afnaflnsfsf] ;jf]{Qd lxtdf cfwfl/t ;+/If0f k|0ffnLsf] ljsf; ug]{ .

afnaflnsf / pgLx?sf] clwsf/sf] l:ylt ljZn]if0f, of]hgf th'{df / nufgLsf] ;'lglZrttf ug]{ .

cfrf/;+lxtf tyf gLlt lgdf{0f ug]{ .

gLltut jsfnt, k}/aL / ;r]tgf ug]{ .

afnaflnsfsf] ;zlQms/0f / cy{k"0f{ ;xeflutf k|j4{g ug]{ .

;]jfsf] k|efjsf/Ltfsf nflu hjfkmb]lxtf / kf/blz{tf clej[l4 ug]{ .

;+:yfut ljsf; ug]{ .

Ifdtf clej[l4 ug]{ .

;fd'bflos kl/rfngdf hf]8 lbg] .

;fdflhs ;dfj]zLs/0f k|j4{g ug]{ .

k|efjsf/L cg'udg, ;'k/Lj]If0f tyf d"Nof+sg k|0ffnL ljsf; ug]{ .

afnd}qL :yfgLo zf;gsf] k|j4{g ug]{ .

afnaflnsfnfO{ klxnf] k|fyldstf gLltsf] k|j4{g ug]{ .

afnaflnsf zfGtL If]q cleofgsf] k|j4{g ug]{ .

!(=* glthf k|fKt ug]{ sfo{qmd tyf ah]6

-?= xhf/df_

qm=;= sfo{qmd tyf

lqmofsnfkx? kl/df0f

aflif{s ah]6 ljlgof]hg ah]6 ? xhf/df

k|yldstf

s|d )&@⁄&# )&#⁄&$ )&$⁄&% )&%⁄&^ )&^⁄&& hDdf

glthf !=

cfod'ns ;Lk

tyf tflnd 1000 51000 51000 51000 51000 205000 5

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

147

afnu[x÷;'wf/ u[x

cg'udg tyf

afnaflnsfsf]

kfl/jfl/s

k'g:yf{kgf

350 2400 2450 2500 2550 10250 4

afnu[xx?nfO{

dfkb08 / Ifdtf

clej[l4 tflnd 0 200 0 0 250 450 7

;8sdf cfl>t

afnaflnsfsf]

k'g:yf{kgf s]Gb|

:yfkgf tyf

;+rfng

2000 30000 40000 50000 50000 172000 6

glthf @=

;d'bfo tx;Dd

cfjZos

r]tgfd'ns

cleofg

100 4200 4200 4200 5200 17900 8

cleefjsx?;Fu

cfjZos

cleefjs

cGt/s[of

100 200 200 200 200 900 9

kf}li6s cfxf/

ljt/0f tyf

kf]if0f s]Gb|x?

;~rfng

6200 9200 9200 9200 9200 43000 10

lszf]/L lzIff

;+rfng 100 100 100 200 200 700 11

glthf #=

cfktsfnLg afn

p4f/ a9f]Q/L 200 200 300 300 300 1300 12

afnaflnsf

ljBfno egf{

;xof]u 200 800 900 1200 800 3900 14

ufpF afn ;+/If0f

;ldlt u7g tyf

kl/rfng 650 650 200 200 200 1900 16

afnaflnsf p4f/

tyf l;kmfl/;

;ldlt kl/rfng 100 150 200 250 250 950 13

kfl/jfl/s ;xof]u

k|bfg 300 500 600 700 750 2850 15

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

148

afn >d lj?4

r]tgfd'ns

sfo{qmd Pj+

tflnd ;+rfng

ug]{ -;8s gf6s,

/]l8of] sfo{qmd,

krf{–kDKn]6 5kfO{

cflb_

500 500 600 600 700 2900 17

glthf $=

afn ljsf; s]Gb|

:yfkgf tyf

;+rfng 500 51000 51000 5600 5600 113700 22

cgf}krfl/s lzIff

sfo{qmd 500 500 500 500 500 2500 23

lszf]/ lszf]/L

tflnd 200 500 500 300 600 2100 24

afn d~rx?sf]

Ifdtf clej[l4

tflnd 500 600 800 900 1000 3800 20

afnd}qL ;"rgf

;fdu|Lx?sf]

pTkfbg 200 400 700 800 900 3000 21

afn :ofxf/ s]Gb|

:yfkgf tyf

;+rfng 0 1000 500 500 500 2500 18

ljBfnox?df x'g]

zfl//Ls

;hfoFnfO{

Go"gLs/0f ug{sf

nflu lzIfs

lzlIfsfx?nfO{

tflnd

500 500 500 500 500 2500 18

glthf %=

ufpF, gu/ tyf

lhNnf afn e]nf

cfof]hgf 600 600 600 700 700 3200 25

afnd}qL :yfgLo

zf;g ;ldlt

u7g tyf

kl/rfng

500 400 300 200 100 1500 27

afnaflnsf

;DaGwL 5'6\6} 2200 5200 5600 6000 6000 25000 26

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

149

sf]if :yfkgf tyf

;+rfng

hGdbtf{

k|j4{gfTds

sfo{qmd tyf

lzlj/ cfof]hgf

500 600 700 800 850 3450 28

afnd}qL kfs{,

:ynx?sf] lgdf{0f 4 700 9500 9500 9500 9500 38700 30

;DalGwt

;/f]sf/jfnfx?sf]

nflu afn

clwsf/ /

afnd}qL :yfgLo

zf;gsf af/]df

tflnd tyf

cGt/s[of

sfo{qmd

300 400 500 550 650 2400 29

;]jf k|bfos

sfof{nox?df

afnaflnsfsf

nflu v]Ng], k9\g]

;fdu|L ;lxtsf]

afnd}qL sf]7f

:yfkgf u/L

;+rfng ug]{

500 500 500 500 500 2500 32

afn lbj;x?

dgfpg] 100 100 100 100 100 500 31

glthf ^=

afnd}qL cfrf/

;+lxtf tof/ /

nfu" 100 100 100 100 100 500 1

k|f]kmfOn tof/

u/L afnd}qL

nufgL of]hgf

tof/L

500 500 500 500 500 2500 2

afnd}qL ;"rs

k'/f u/L afnd}qL

ufpF, gu/ /

lHfNnf 3f]if0ff

5500 6500 7500 8500 9500 37500 3

hDdf 25700 179000 190350 157100 159700 711850

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

150

!(=( lhDd]jf/L jfF8kmf8 tflnsf M

qm=

;+=

sfo{qmd tyf lqmofsnfkx? ;Fof]hgstf{ sfof{Gjogstf{ ;xof]uL ;fdm]bf/L jf

;xsfo{ ug]{

lgsfo

glthf !=

cfod'ns ;Lk tyf tflnd

lh=lj=;=,

uflj;, g=kf=

lh=jf=s=;=,

d=af=sf=, uflj;

/fhg}lts

bn, gful/s

u};;, lghL

If]q, ;d'bfo

afnu[x÷;'wf/ u[x cg'udg

tyf afnaflnsfsf] kfl/jfl/s

k'g:yf{kgf

lh=lj=;=,

uflj;, g=kf=

lh=jf=s=;=,

d=af=sf=, uflj;

/fhg}lts

bn, gful/s

u};;, lghL

If]q, ;d'bfo

afnu[xx?nfO{ dfkb08 /

Ifdtf clej[l4 tflnd

lh=lj=;=,

uflj;, g=kf=

lh=jf=s=;=,

d=af=sf=, uflj;

/fhg}lts

bn, gful/s

u};;, lghL

If]q, ;d'bfo

;8sdf cfl>t afnaflnsfsf]

k'g:yf{kgf s]Gb| :yfkgf tyf

;+rfng

lh=lj=;=,

uflj;, g=kf=

lh=jf=s=;=,

d=af=sf=, uflj;

/fhg}lts

bn, gful/s

u};;, lghL

If]q, ;d'bfo

glthf @=

;d'bfo tx;Dd cfjZos

r]tgfd'ns cleofg

lh=lj=;=,

ljBfno,

uflj;, g=kf=

lh=jf=s=;=,

d=af=sf=, uflj;,

cleefjs

/fhg}lts

bn, gful/s

u};;, lghL

If]q, ;d'bfo

cleefjsx?;Fu cfjZos

cGt/s[of

lh=lj=;=,

ljBfno,

uflj;, g=kf=

lh=jf=s=;=,

d=af=sf=, uflj;,

cleefjs

/fhg}lts

bn, gful/s

u};;, lghL

If]q, ;d'bfo

kf}li6s cfxf/ ljt/0f tyf

kf]if0f s]Gb|x? ;~rfng

lh=lj=;=,

ljBfno,

uflj;, g=kf=

lh=jf=s=;=,

d=af=sf=, uflj;,

cleefjs

/fhg}lts

bn, gful/s

u};;, lghL

If]q, ;d'bfo

glthf #=

cfktsfnLg afn p4f/

a9f]Q/L

lh=lj=;=,

ljBfno,

uflj;, g=kf=

lh=jf=s=;=,

d=af=sf=, uflj;,

cleefjs

/fhg}lts

bn, gful/s

u};;, lghL

If]q, ;d'bfo

afnaflnsf ljBfno egf{

;xof]u

lh=lj=;=,

ljBfno,

uflj;, g=kf=

lh=jf=s=;=,

d=af=sf=, uflj;,

cleefjs

/fhg}lts

bn, gful/s

u};;, lghL

If]q, ;d'bfo

ufpF afn ;+/If0f ;ldlt u7g

tyf kl/rfng

lh=lj=;=,

ljBfno,

uflj;, g=kf=

lh=jf=s=;=,

d=af=sf=, uflj;,

cleefjs

/fhg}lts

bn, gful/s

u};;, lghL

If]q, ;d'bfo

afnaflnsf p4f/ tyf

l;kmfl/; ;ldlt kl/rfng

lh=lj=;=,

ljBfno,

uflj;, g=kf=

lh=jf=s=;=,

d=af=sf=, uflj;,

cleefjs

/fhg}lts

bn, gful/s

u};;, lghL

If]q, ;d'bfo

kfl/jfl/s ;xof]u k|bfg

lh=lj=;=,

ljBfno,

uflj;, g=kf=

lh=jf=s=;=,

d=af=sf=, uflj;,

cleefjs

/fhg}lts

bn, gful/s

u};;, lghL

If]q, ;d'bfo

afn >d lj?4 r]tgfd'ns lh=lj=;=, lh=jf=s=;=, /fhg}lts u};;, lghL

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

151

sfo{qmd Pj+ tflnd ;+rfng

ug]{ -;8s gf6s, /]l8of]

sfo{qmd, krf{–kDKn]6 5kfO{

cflb_

ljBfno,

uflj;, g=kf=

d=af=sf=, uflj;,

cleefjs

bn, gful/s If]q, ;d'bfo

glthf $

afn ljsf; s]Gb| :yfkgf tyf

;+rfng

lh=lj=;=,

ljBfno,

uflj;, g=kf=

lh=jf=s=;=,

d=af=sf=, uflj;,

cleefjs

/fhg}lts

bn, gful/s

u};;, lghL

If]q, ;d'bfo

cgf}krfl/s lzIff sfo{qmd

lh=lj=;=,

ljBfno,

uflj;, g=kf=

lh=jf=s=;=,

d=af=sf=, uflj;,

cleefjs

/fhg}lts

bn, gful/s

u};;, lghL

If]q, ;d'bfo

lszf]/ lszf]/L tflnd

lh=lj=;=,

ljBfno,

uflj;, g=kf=

lh=jf=s=;=,

d=af=sf=, uflj;,

cleefjs

/fhg}lts

bn, gful/s

u};;, lghL

If]q, ;d'bfo

afn d~rx?sf] Ifdtf

clej[l4 tflnd

lh=lj=;=,

ljBfno,

uflj;, g=kf=

lh=jf=s=;=,

d=af=sf=, uflj;,

cleefjs

/fhg}lts

bn, gful/s

u};;, lghL

If]q, ;d'bfo

afnd}qL ;"rgf ;fdu|Lx?sf]

pTkfbg

lh=lj=;=,

ljBfno,

uflj;, g=kf=

lh=jf=s=;=,

d=af=sf=, uflj;,

cleefjs

/fhg}lts

bn, gful/s

u};;, lghL

If]q, ;d'bfo

afn :ofxf/ s]Gb|

:yfkgf tyf ;+rfng

lh=lj=;=,

ljBfno,

uflj;, g=kf=

lh=jf=s=;=,

d=af=sf=, uflj;,

cleefjs

/fhg}lts

bn, gful/s

u};;, lghL

If]q, ;d'bfo

ljBfnox?df x'g] zfl//Ls

;hfoFnfO{ Go"gLs/0f ug{sf

nflu lzIfs lzlIfsfx?nfO{

tflnd

lh=lj=;=,

ljBfno,

uflj;, g=kf=

lh=jf=s=;=,

d=af=sf=, uflj;,

cleefjs

/fhg}lts

bn, gful/s

u};;, lghL

If]q, ;d'bfo

glthf %

ufpF, gu/ tyf lhNnf afn

e]nf cfof]hgf

lh=lj=;=,

ljBfno,

uflj;, g=kf=

lh=jf=s=;=,

d=af=sf=, uflj;,

cleefjs

/fhg}lts

bn, gful/s

u};;, lghL

If]q, ;d'bfo

afnd}qL :yfgLo zf;g

;ldlt u7g tyf kl/rfng

lh=lj=;=,

ljBfno,

uflj;, g=kf=

lh=jf=s=;=,

d=af=sf=, uflj;,

cleefjs

/fhg}lts

bn, gful/s

u};;, lghL

If]q, ;d'bfo

afnaflnsf ;DaGwL 5'6\6}

sf]if :yfkgf tyf ;+rfng

lh=lj=;=,

ljBfno,

uflj;, g=kf=

lh=jf=s=;=,

d=af=sf=, uflj;,

cleefjs

/fhg}lts

bn, gful/s

u};;, lghL

If]q, ;d'bfo

hGdbtf{ k|j4{gfTds sfo{qmd

tyf lzlj/ cfof]hgf

lh=lj=;=,

ljBfno,

uflj;, g=kf=

lh=jf=s=;=,

d=af=sf=, uflj;,

cleefjs

/fhg}lts

bn, gful/s

u};;, lghL

If]q, ;d'bfo

afnd}qL kfs{, :ynx?sf]

lgdf{0f

lh=lj=;=,

ljBfno,

uflj;, g=kf=

lh=jf=s=;=,

d=af=sf=, uflj;,

cleefjs

/fhg}lts

bn, gful/s

u};;, lghL

If]q, ;d'bfo

;DalGwt ;/f]sf/jfnfx?sf] lh=lj=;=, lh=jf=s=;=, /fhg}lts u};;, lghL

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

152

nflu afn clwsf/ / afnd}qL

:yfgLo zf;gsf af/]df

tflnd tyf cGt/s[of

sfo{qmd

ljBfno,

uflj;, g=kf=

d=af=sf=, uflj;,

cleefjs

bn, gful/s If]q, ;d'bfo

;]jf k|bfos sfof{nox?df

afnaflnsfsf nflu v]Ng],

k9\g] ;fdu|L ;lxtsf] afnd}qL

sf]7f :yfkgf u/L ;+rfng ug]{

lh=lj=;=,

ljBfno,

uflj;, g=kf=

lh=jf=s=;=,

d=af=sf=, uflj;,

cleefjs

/fhg}lts

bn, gful/s

u};;, lghL

If]q, ;d'bfo

afn lbj;x? dgfpg]

glthf ^

afnd}qL cfrf/ ;+lxtf tof/

/ nfu"

lh=lj=;=,

ljBfno,

uflj;, g=kf=

lh=jf=s=;=,

d=af=sf=, uflj;,

cleefjs

/fhg}lts

bn, gful/s

u};;, lghL

If]q, ;d'bfo

k|f]kmfOn tof/ u/L afnd}qL

nufgL of]hgf

lh=lj=;=,

ljBfno,

uflj;, g=kf=

lh=jf=s=;=,

d=af=sf=, uflj;,

cleefjs

/fhg}lts

bn, gful/s

u};;, lghL

If]q, ;d'bfo

afnd}qL ;"rs k'/f u/L

afnd}qL ufpF, gu/ / lHfNnf

3f]if0ff

lh=lj=;=,

ljBfno,

uflj;, g=kf=

lh=jf=s=;=,

d=af=sf=, uflj;,

cleefjs

/fhg}lts

bn, gful/s,

dGqfno

u};;, lghL

If]q, ;d'bfo,

bftf

!(=!) cg'udg tyf d"Nof+sg

qm=

:f+=

sfo{qmd tyf lqmofsnfkx? cg'udg ug]{

lgsfo

k|ltj]bg ug]{

;do

cg'udg ug]{

ljlw

k|ltj]bg k]z

ug'{kg]{ lgsfo

glthf !=

cfod'ns ;Lk tyf tflnd

uflj;, gkf,

d=jf=sf=,

lh=jf=s=;=

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

afnu[x÷;'wf/ u[x cg'udg tyf

afnaflnsfsf] kfl/jfl/s k'g:yf{kgf

uflj;, gkf,

d=jf=sf=,

lh=jf=s=;=

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

afnu[xx?nfO{ dfkb08 / Ifdtf

clej[l4 tflnd

uflj;, gkf,

d=jf=sf=,

lh=jf=s=;=

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

;8sdf cfl>t afnaflnsfsf]

k'g:yf{kgf s]Gb| :yfkgf tyf

;+rfng

uflj;, gkf,

d=jf=sf=,

lh=jf=s=;=

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

glthf @

;d'bfo tx;Dd cfjZos

r]tgfd'ns cleofg

uflj;, gkf,

d=jf=sf=,

lh=jf=s=;=

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

cleefjsx?;Fu cfjZos

cGt/s[of

uflj;, gkf,

d=jf=sf=,

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

153

lh=jf=s=;= cWoog,

kf}li6s cfxf/ ljt/0f tyf kf]if0f

s]Gb|x? ;~rfng

uflj;, gkf,

d=jf=sf=,

lh=jf=s=;=

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

glthf #

cfktsfnLg afn p4f/ a9f]Q/L

uflj;, gkf,

d=jf=sf=,

lh=jf=s=;=

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

afnaflnsf ljBfno egf{ ;xof]u

uflj;, gkf,

d=jf=sf=,

lh=jf=s=;=

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

ufpF afn ;+/If0f ;ldlt u7g tyf

kl/rfng

uflj;, gkf,

d=jf=sf=,

lh=jf=s=;=

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

afnaflnsf p4f/ tyf l;kmfl/;

;ldlt kl/rfng

uflj;, gkf,

d=jf=sf=,

lh=jf=s=;=

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

kfl/jfl/s ;xof]u k|bfg

uflj;, gkf,

d=jf=sf=,

lh=jf=s=;=

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

afn >d lj?4 r]tgfd'ns

sfo{qmd Pj+ tflnd ;+rfng ug]{ -

;8s gf6s, /]l8of] sfo{qmd, krf{–

kDKn]6 5kfO{ cflb_

uflj;, gkf,

d=jf=sf=,

lh=jf=s=;=

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

glthf $

afn ljsf; s]Gb| :yfkgf tyf

;+rfng

uflj;, gkf,

d=jf=sf=,

lh=jf=s=;=

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

cgf}krfl/s lzIff sfo{qmd

uflj;, gkf,

d=jf=sf=,

lh=jf=s=;=

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

lszf]/ lszf]/L tflnd

uflj;, gkf,

d=jf=sf=,

lh=jf=s=;=

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

afn d~rx?sf] Ifdtf clej[l4

tflnd

uflj;, gkf,

d=jf=sf=,

lh=jf=s=;=

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

afnd}qL ;"rgf ;fdu|Lx?sf]

pTkfbg

uflj;, gkf,

d=jf=sf=,

lh=jf=s=;=

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

afn :ofxf/ s]Gb|

:yfkgf tyf ;+rfng

uflj;, gkf,

d=jf=sf=,

lh=jf=s=;=

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

ljBfnox?df x'g] zfl//Ls

;hfoFnfO{ Go"gLs/0f ug{sf nflu

lzIfs lzlIfsfx?nfO{ tflnd

uflj;, gkf,

d=jf=sf=,

lh=jf=s=;=

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

glthf %

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

154

ufpF, gu/ tyf lhNnf afn e]nf

cfof]hgf

uflj;, gkf,

d=jf=sf=,

lh=jf=s=;=

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

afnd}qL :yfgLo zf;g ;ldlt

u7g tyf kl/rfng

uflj;, gkf,

d=jf=sf=,

lh=jf=s=;=

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

afnaflnsf ;DaGwL 5'6\6} sf]if

:yfkgf tyf ;+rfng

uflj;, gkf,

d=jf=sf=,

lh=jf=s=;=

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

hGdbtf{ k|j4{gfTds sfo{qmd tyf

lzlj/ cfof]hgf

uflj;, gkf,

d=jf=sf=,

lh=jf=s=;=

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

afnd}qL kfs{, :ynx?sf] lgdf{0f

uflj;, gkf,

d=jf=sf=,

lh=jf=s=;=

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

;DalGwt ;/f]sf/jfnfx?sf] nflu

afn clwsf/ / afnd}qL :yfgLo

zf;gsf af/]df tflnd tyf

cGt/s[of sfo{qmd

uflj;, gkf,

d=jf=sf=,

lh=jf=s=;=

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

;]jf k|bfos sfof{nox?df

afnaflnsfsf nflu v]Ng], k9\g]

;fdu|L ;lxtsf] afnd}qL sf]7f

:yfkgf u/L ;+rfng ug]{

uflj;, gkf,

d=jf=sf=,

lh=jf=s=;=

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

afn lbj;x? dgfpg]

uflj;, gkf,

d=jf=sf=,

lh=jf=s=;=

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

glthf ^

afnd}qL cfrf/ ;+lxtf tof/ / nfu"

uflj;, gkf,

d=jf=sf=,

lh=jf=s=;=

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

k|f]kmfOn tof/ u/L afnd}qL nufgL

of]hgf

uflj;, gkf,

d=jf=sf=,

lh=jf=s=;=

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

afnd}qL ;"rs k'/f u/L afnd}qL

ufpF, gu/ / lHfNnf 3f]if0ff

uflj;, gkf,

d=jf=sf=,

lh=jf=s=;=

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

155

kl/R5]b @)

o'jf tyf v]ns'b

@)=! e'ldsf

xfnsf] ;+ljwfgdf o'jf ju{sf] lxt k|jw{g ug]{ eGg] /fHosf] gLlt /x]sf] s'/f pNn]v ul/Psf] 5 . ;f] cg'?k

g]kfn ;/sf/n] /fli6\o o'jf gLlt, @)^^ sfof{Gjogdf NofPsf] 5 . o'jf;Fu ;DjGwLt ;fdflhs s'l/ltx?sf]

cGTo, nfu' kbfy{ Pj+ b'Ao{;gL lj?4 ;r]tgf sfo{qmd, s[lif, ko{6g, jg cflb If]qdf n3' pBd Pj+

:j/f]huf/Lsf sfo{qmd, PrcfO{le P8\; lj?4sf sfo{qmd, a}b]lzs /f]huf/ P]g Pj+ gLlt, >d P]g, >d cbfnt,

cflbsf] Aoj:yf / ;]jfx? k|bfg ul/b} cfPsf] b]lvG5 . To:t} /fli6\o v]ns'b gLlt, @)^& sfof{Gjogdf

cfPsf], sl/j %# lHfNnfdf se8{xn lgdf{0f, v]ns'b Ps]8ldsf] :yfkgf, /fli6\o Pj+ cGt//fli6\o v]n

k|ltof]lutfx?sf] cfof]hgf Pj+ ;xeflutf g]kfnn] hgfpb} cfPsf] klg 5 . :jf:Yosf nflu v]ns'b, /fi6\sf

nflu v]ns'bsf] dd{ cg';f/ s]lx sfo{ klg ePsf] 5 .

o; lhNnfdf klg o'jf ;fem]bf/L sfo{qmdx?, o'jf :j/f]huf/ sfo{qmd, o'jfnfO{ dfgj t:s/L, j]rljvg Pj+

nfu'kbfy{ lgoGq0f h:tf sfo{qmddf ;l/s agfpg] Pj+ cfjZostfg';f/ g]t[Tj ljsf; / ;r]tgf d'ns

sfo{qmdx? ;+rflnt x'b} cfPsf] 5g\ . h;af6 o'jfx?sf] :yfgLo txdf g]t[Tj ljsf;, l;k ljsf;, /fHo Pj+

;dfh lgdf{0fk|ltsf] yk bfloTj af]w x'g k'u]sf] b]lvG5 . cfufld lbgdf o:tf kIfnfO{ yk ;[b[9 u/fpg,

o'jfju{sf] rf}tlkm{ ljsf;df :YffgLo k|of;nfO{ cem k|efjsf/L agfpg ;fy} :jf:Yosf nflu v]ns'b, /fi6\sf

nflu v]ns'b eGg] dd{nfO{ lHfNnfdf cfGtl/lss/0f ug{ ;d]t of] of]hgfn] hf]8 lbPsf] 5 .

@)=@ jt{dfg l:ylt

:jb]lz Pj+ ljb]lz ahf/ dfu cg'?ksf] Ifdtf / of]Uotf ;lxtsf] o'jf ju{sf] ljsf; ug'{kg]{ ;dosf] dfu Pj++

r'gf}lt b'j} x'g uPsf] 5 . :jb]zdf dWod /pRr lzIff k|fKt o'jf ljb]z knfog x'g], :jb]zd} cfjZos

;fdflhs Pj+ cfly{s ;]jf Pj+ 6]jf kfpg g;Sg', :j/f]h kfpg] ;+a}wflgs xsaf6 al~rt x'g', /f]huf/d'ns

Pj+ l;kd'ns lzIff k|bfg ug{ g;Sg', /fHosf] gj lgdf{0f ug]{ ;Sg] st{Ao Pj+ clwsf/af]wn] o'Qm o'jf ju{sf]

ljsf; ug{ g;Sg' cfhsf] k|d'v ;jfn xf] . x/]s jif{ >d ahf/df cfpg] o'jf hgzlQmnfO{ :j/f]huf/, lzIff,

;Lk lbO{ pgLx?nfO{ :jb]z Pj+ :yfgLo txd} ;Ddfg Pj+ cfwf/e"t cfjZostf kl/k"lt{ ug]{ cj:yf l;h{gf ul/

pgLx?nfO{ s[lif, kz'kfng, ko{6g, hn>f]t, pBf]u Pj+ Aoj;fodf cfs[i6 ug'{, o'jfju{sf] /ut / kl;gf

:yfgLo :t/d} pkof]u ug{ uj{ ug]{ / nfnflot kfg]{ r'gf}ltsf] k|efjsf/L ;fdgf ug'{ kg]{ ePsf] 5 .

lHfNnf txdf v]ns'b cleofgx? ;+rfng eO{ cfPsf] klg 5 . lHfNnf v]ns'b ljsf; ;ldlt, ljleGg v]n;Fu

;DjGwLt v]n ;+3x? u7gsf] cEof; klg eO{ cfPsf] 5 .

@)=# ;jn kIf, sdhf]/ kIf, cj;/ / r'gf}lt

;jn kIf

o'jfx?sf] ;+:yfut ;+hfn a9]sf]

Plss[t ?kdf o'jf nlIft / o'jf

:j/f]huf/ sfo{qmd ;+rfng

ePsf]

;fdflhs ;dfj]lzs/0fsf] gLlt

cg'?k o'jfsf] ljsf;df

;xeflutf a9]sf]

o'jfnfO{ Aoj;flos ;Lk ljsf;

cj;/

o'jfx?sf] g]t[Tj ljsf;, Ifdtf

ljsf;sf k|;:t cj;/ a9]sf]

o'jfx? :yfgLo ljsf;df ;xeflu x'g

kfpg]

o'jf ju{sf] lxt lglDt ;j}sf] rf;f]

a9]sf]

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

156

o'jfnfO{ shf{ k|jfx dfkm{t

cfly{s ;zlQms/0fsf sfo{qmd

;+rfng ePsf

v]ns'b PJf+ v]nd}bfg a9]sf]

sdhf]/ kIfM

o'jf ju{df nIo cg';f/sf]

sfo{qmd k'Ug g;Sg'

sfo{qmddf bf]xf]/f]kgf sfod} /xg'

o'jf tyf v]ns'b If]qsf] ljsf;df

>f]t;fwgsf] sld

r'gf}lt

o'jf ju{sf] cfjZostfg';f/ ah]6 tyf

sfo{qmd ;+rfng ug]{

sfo{qmddf bf]xf]/f]kgf x6fpg]

o'jfnfO{ :j/f]huf/ / pBd tkm{

cfslif{t ug]{

@)=$ bL3{sflng ;f]r

o'jf / v]ns'b ljsf;aLr cGt/;DjGw :yflkt ub}{ o'jfx?sf] :jf:Yo, cg'z;g, ultlzntf / lhNnfsf]

ljsf;df pNn]Vo of]ubfg k'u]sf] x'g]5 .

@)=% p4]Zo

v]ns'b If]qsf] ljsf; ub}{ o'jfnfO{ ultlzn, cg'zfl;t agfpb} pgLx?sf] hLJf:t/df ;'wf/ Nofpg] .

@)=^ glthf, ;"rs, nIf, k'i6\ofO{sf] >f]t, dfGotf / hf]lvd sd ug]{ tl/sf

;f/f+z ;'rs k'i6\ofOsf] >f]t hf]lvd hf]lvd sd

ug]{ pkfo

!=o'jf tyf

v]ns'b

;DjGwL If]q

p4]Zo M v]ns'b

If]qsf] ljsf;

ub}{ o'jfnfO{

ultlzn,

cg'zfl;t

agfpb}

pgLx?sf]

hLJf:t/df

;'wf/ Nofpg] .

;"rssf] ljj/0f xfnsf]

l:ylt

nIo

cGt/fli6\o :t/sf]

lqms]6 d}bfg

) !

v]ns'b cleofg

;+rfng -k6s_

) %

–lhlj;sf] k|f]kmfOn

–lHfNnf v]ns'b ljsf;

;ldltsf] jflif{s

k|ltj]bg

;/f]sf/jfnf

jLr

;fem]bf/L /

;xsfo{

ePdf

;fem]bf/L /

;xsfo{nfO{

a9fjf lbg

;lsg]5 .

glthf !M

v]ns'b ;DjGwL

ef}lts k"jf{wf/

/ ;+:yfut

Ifdtfsf] ljsf;

;"rssf] ljj/0f xfnsf]

l:ylt

nIo

cGt/fli6\o :t/sf]

lqms]6 d}bfg

) !

–lhlj;sf] k|f]kmfOn

–lHfNnf v]ns'b ljsf;

;ldltsf] jflif{s

k|ltj]bg

;/f]sf/jfnf

jLr

;fem]bf/L /

;xsfo{

ePdf

;fem]bf/L /

;xsfo{nfO{

a9fjf lbg

;lsg]5 .

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

157

ePsf] x'g]5 .

lHfNnf:t/sf] v]n

cfof]hgf x'g;Sg]

v]nd}bfg ePsf]

Onfsf ;+Vof

$ !#

v]ns'b ljsf;

;ldlt ePsf]

uflj; Pj+ g=kf=

;+Vof

) #$

lgjf{rg If]q:t/Lo

/+uzfnf lgdf{0f

! $

v]ns'b ;DjGwL

o'jfx?sf] Snj

! %

glthf @M

v]ns'b

cleofgfTds

?kdf ;+rfng

eO{ o'jfx?sf]

cg'zfg /

klxrfg a[l4

x'g]5 .

;"rssf] ljj/0f xfnsf]

l:ylt

nIo

v]ns'b cleofg

;+rfng -k6s_

) %

v]nfl8x?sf] cfrf/

;+lxtf tof/ /

nfu"

! !

g]kfndf sf:sLn]

k|yd x'g] v]n

;+Vof

) $

–lhlj;sf] k|f]kmfOn

–lHfNnf v]ns'b ljsf;

;ldltsf] jflif{s

k|ltj]bg

;/f]sf/jfnf

jLr

;fem]bf/L /

;xsfo{

ePdf

;fem]bf/L /

;xsfo{nfO{

a9fjf lbg

;lsg]5 .

glthf #M

v]ns'bsf]

dfWodaf6

;Ifd hgzlQm,

o'jfsf] :jf:Yo

/ hLJfgz}ln

kl/jt{g ePsf]

x'g]5 .

;"rssf] ljj/0f xfnsf]

l:ylt

nIo

v]n k|lzIfs

tflnd -uf]6f_

! !)

Aoj;flos v]nfl8

tflnd -uf]6f_

! !)

v]ns'baf6}

cfTdlge/ v]nfl8

k|ltzt

! #)

v]nfl8x?sf] ljdf

sfo{qmd ;+rfng

) !

v]nfl8 ;'/Iff sf]if

:yfkgf ePsf]

) !%

–lhlj;sf] k|f]kmfOn

–lHfNnf v]ns'b ljsf;

;ldltsf] jflif{s

k|ltj]bg

;/f]sf/jfnf

jLr

;fem]bf/L /

;xsfo{

ePdf

;fem]bf/L /

;xsfo{nfO{

a9fjf lbg

;lsg]5 .

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

158

uflj; Pj+ g=kf=

@)=& gLlt tyf /0fgLlt

x/]s lgjf{rg If]qdf /+uzfnf lgdf{0f, lqms]6 :6]l8od, x/]s uflj;df v]nd}bfgsf] ljsf; h:tf

ef}lts k"jf{wf/ lgdf{0fdf hf]8 lbOg]5 .

o'jf tyf v]nfl8x?sf] cg'z;g, ultlzntf, ;+:yfut Ifdtf ljsf; / pgLx?sf] :jf:Yo tyf

dgf]/Ghgsf] kofKt ljsf;sf] cj;/ l;h{gf ul/g]5 .

v]nfl8 tyf v]n k|lzIfssf] Ifdtf ljsf;, v]ns'b ;+3x?sf] ljsf; ug{ Wofg lbOg]5 .

;fj{hlgs, lghL, ;xsf/L, ljBfno, /fhg}lts bnx?, u};; ;d]tsf] ;xsfo{ / ;fem]bf/Ldf v]ns'b

If]q / o'jfx?sf] ljsf; ug{ cleofg ;+rfng ul/g]5 .

v]ns'bnfO{ vf; 36gf jf lqmofsnfksf ?kdf dfq xf]Og a? ;femf cleofgsf] ?kdf ljsf; ug{

hf]8 lbOg]5 .

v]ns'b ;ldltx? ;j} uflj; Pj+ gu/kfnLsfdf /xg] Aoj:yf ldnfpg], v]nfl8 ;'/Iff sf]ifsf] :yfkgf

/ v]nfl8x?nfO{ Aoj;flos / v]ns'baf6} hLJfg:t/ psf:g ;Sg] jftfj/0f l;h{gf ul/g]5 .

@)=* glthf k|fKt ug]{ sfo{qmd tyf ah]6

-?= xhf/df_

qm=

;=

sfo{qmd tyf

lqmofsnfkx? kl/df0f

aflif{s ah]6 ljlgof]hg ah]6 ? xhf/df

k|yldstf

s|d )&@⁄&# )&#⁄&$ )&$⁄&% )&%⁄&^ )&^⁄&& hDdf

glthf !=

cGt/fli6\o :t/sf]

lqms]6 d}bfg

lgdf{0f

! 8000 12000 12000 12000 12000 56000 12

Onfsfdf

lHfNnf:t/sf] v]n

cfof]hgf x'g;Sg]

v]nd}bfg lgdf{0f

/ dd{t

!# 3000 37000 70000 77600 79000 266600

13

v]ns'b ljsf;

;ldlt u7g-

uflj; Pj+ g=kf=

_

#$ 400 450 500 600 500 2450

9

lgjf{rg If]q:t/Lo

/+uzfnf lgdf{0f

$ 2000 7000 7000 7000 8000 31000 10

v]ns'b ;DjGwL

o'jfx?sf] Snj

u7g /

lqmoflzntf

% 500 400 900 960 900 3660

11

glthf @=

v]ns'b cleofg

;+rfng -k6s_

% 2500 500 500 500 500 4500 6

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

159

v]nfl8x?sf]

cfrf/ ;+lxtf

tof/ / nfu"

! 200 200 260 270 250 1180 7

g]kfndf sf:sLn]

k|yd x'g] v]n

;+Vof a[l4 sfo{

$ 1500 5500 5500 5500 5500 23500 8

glthf #=

v]n k|lzIfs

tflnd -uf]6f_

!) 700 700 700 700 700 3500 2

Aoj;flos v]nfl8

tflnd -uf]6f_

!) 2500 2500 2500 2500 2500 12500 1

v]ns'baf6}

cfTdlge/ v]nfl8

ljsf; sfo{qmd

#) 500 7000 7000 7000 7000 28500 4

v]nfl8x?sf] ljdf

sfo{qmd ;+rfng

! 500 6000 6300 6300 6600 25700 3

v]nfl8 ;'/Iff sf]if

:yfkgf ug]{ -

uflj; Pj+

g=kf=df_

!% 500 6000 6000 6000 6000 24500

5

hDdf 22800 85250 119160 126930 129450 483590

@)=( lhDd]jf/L jfF8kmf8 tflnsf M

qm=

;+=

sfo{qmd tyf lqmofsnfkx? ;Fof]hgstf{ sfof{Gjogstf{ ;xof]uL ;fdm]bf/L jf

;xsfo{ ug]{

lgsfo

glthf !=

cGt/fli6\o :t/sf] lqms]6 d}bfg

lgdf{0f

lh=lj=;=,

:yfgLo lgsfo,

k=If]=v]=lj=;=

lh=v]=lj=;=,

:yfgLo v]=lj=;=,

v]ns'b ;+3

/fhg}lts bn,

gful/s, bftf,

o'jfSnj

u};;, ljBfno,

;d'bfo, lghL

If]q

Onfsfdf lHfNnf:t/sf] v]n

cfof]hgf x'g;Sg] v]nd}bfg

lgdf{0f / dd{t

lh=lj=;=,

:yfgLo lgsfo,

k=If]=v]=lj=;=

lh=v]=lj=;=,

:yfgLo v]=lj=;=,

v]ns'b ;+3

/fhg}lts bn,

gful/s, bftf,

o'jfSnj

u};;, ljBfno,

;d'bfo, lghL

If]q

v]ns'b ljsf; ;ldlt u7g-

uflj; Pj+ g=kf= _

lh=lj=;=,

:yfgLo lgsfo,

k=If]=v]=lj=;=

lh=v]=lj=;=,

:yfgLo v]=lj=;=,

v]ns'b ;+3

/fhg}lts bn,

gful/s, bftf,

o'jfSnj

u};;, ljBfno,

;d'bfo, lghL

If]q

lgjf{rg If]q:t/Lo /+uzfnf

lgdf{0f

lh=lj=;=,

:yfgLo lgsfo,

k=If]=v]=lj=;=

lh=v]=lj=;=,

:yfgLo v]=lj=;=,

v]ns'b ;+3

/fhg}lts bn,

gful/s, bftf,

o'jfSnj

u};;, ljBfno,

;d'bfo, lghL

If]q

v]ns'b ;DjGwL o'jfx?sf] Snj

u7g / lqmoflzntf

lh=lj=;=,

:yfgLo lgsfo,

lh=v]=lj=;=,

:yfgLo v]=lj=;=,

/fhg}lts bn,

gful/s, bftf,

u};;, ljBfno,

;d'bfo, lghL

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

160

k=If]=v]=lj=;= v]ns'b ;+3 o'jfSnj If]q

glthf @=

v]ns'b cleofg ;+rfng -k6s_

lh=lj=;=,

:yfgLo lgsfo,

k=If]=v]=lj=;=

lh=v]=lj=;=,

:yfgLo v]=lj=;=,

v]ns'b ;+3

/fhg}lts bn,

gful/s, bftf,

o'jfSnj

u};;, ljBfno,

;d'bfo, lghL

If]q

v]nfl8x?sf] cfrf/ ;+lxtf tof/

/ nfu"

lh=lj=;=,

:yfgLo lgsfo,

k=If]=v]=lj=;=

lh=v]=lj=;=,

:yfgLo v]=lj=;=,

v]ns'b ;+3

/fhg}lts bn,

gful/s, bftf,

o'jfSnj

u};;, ljBfno,

;d'bfo, lghL

If]q

g]kfndf sf:sLn] k|yd x'g] v]n

;+Vof a[l4 sfo{

lh=lj=;=,

:yfgLo lgsfo,

k=If]=v]=lj=;=

lh=v]=lj=;=,

:yfgLo v]=lj=;=,

v]ns'b ;+3

/fhg}lts bn,

gful/s, bftf,

o'jfSnj

u};;, ljBfno,

;d'bfo, lghL

If]q

glthf #=

v]n k|lzIfs tflnd lh=lj=;=,

:yfgLo lgsfo,

k=If]=v]=lj=;=

lh=v]=lj=;=,

:yfgLo v]=lj=;=,

v]ns'b ;+3

/fhg}lts bn,

gful/s, bftf,

o'jfSnj

u};;, ljBfno,

;d'bfo, lghL

If]q

Aoj;flos v]nfl8 tflnd -uf]6f_

lh=lj=;=,

:yfgLo lgsfo,

k=If]=v]=lj=;=

lh=v]=lj=;=,

:yfgLo v]=lj=;=,

v]ns'b ;+3

/fhg}lts bn,

gful/s, bftf,

o'jfSnj

u};;, ljBfno,

;d'bfo, lghL

If]q

v]ns'baf6} cfTdlge/ v]nfl8

ljsf; sfo{qmd

lh=lj=;=,

:yfgLo lgsfo,

k=If]=v]=lj=;=

lh=v]=lj=;=,

:yfgLo v]=lj=;=,

v]ns'b ;+3

/fhg}lts bn,

gful/s, bftf,

o'jfSnj

u};;, ljBfno,

;d'bfo, lghL

If]q

v]nfl8x?sf] ljdf sfo{qmd

;+rfng

lh=lj=;=,

:yfgLo lgsfo,

k=If]=v]=lj=;=

lh=v]=lj=;=,

:yfgLo v]=lj=;=,

v]ns'b ;+3

/fhg}lts bn,

gful/s, bftf,

o'jfSnj

u};;, ljBfno,

;d'bfo, lghL

If]q

v]nfl8 ;'/Iff sf]if :yfkgf ug]{ -

uflj; Pj+ g=kf=df_

lh=lj=;=,

:yfgLo lgsfo,

k=If]=v]=lj=;=

lh=v]=lj=;=,

:yfgLo v]=lj=;=,

v]ns'b ;+3

/fhg}lts bn,

gful/s, bftf,

o'jfSnj

u};;, ljBfno,

;d'bfo, lghL

If]q

@)=!) cg'udg tyf d"Nof+sg

qm=

:f+=

sfo{qmd tyf lqmofsnfkx? cg'udg ug]{

lgsfo

k|ltj]bg ug]{

;do

cg'udg ug]{

ljlw

k|ltj]bg k]z

ug'{kg]{ lgsfo

glthf !=

cGt/fli6\o :t/sf] lqms]6 d}bfg

lgdf{0f

:yfgLo

lgsfo, v]n

;+3x?

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;=, If]=v]=;=

Pj+ tfn's lgsfo

Onfsfdf lHfNnf:t/sf] v]n cfof]hgf

x'g;Sg] v]nd}bfg lgdf{0f / dd{t

:yfgLo

lgsfo, v]n

;+3x?

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;=, If]=v]=;=

Pj+ tfn's lgsfo

v]ns'b ljsf; ;ldlt u7g- uflj;

Pj+ g=kf= _

:yfgLo

lgsfo, v]n

;+3x?

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;=, If]=v]=;=

Pj+ tfn's lgsfo

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

161

lgjf{rg If]q:t/Lo /+uzfnf lgdf{0f

:yfgLo

lgsfo, v]n

;+3x?

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;=, If]=v]=;=

Pj+ tfn's lgsfo

v]ns'b ;DjGwL o'jfx?sf] Snj u7g

/ lqmoflzntf

:yfgLo

lgsfo, v]n

;+3x?

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;=, If]=v]=;=

Pj+ tfn's lgsfo

glthf @=

v]ns'b cleofg ;+rfng -k6s_

:yfgLo

lgsfo, v]n

;+3x?

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;=, If]=v]=;=

Pj+ tfn's lgsfo

v]nfl8x?sf] cfrf/ ;+lxtf tof/ /

nfu"

:yfgLo

lgsfo, v]n

;+3x?

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;=, If]=v]=;=

Pj+ tfn's lgsfo

g]kfndf sf:sLn] k|yd x'g] v]n ;+Vof

a[l4 sfo{

glthf #=

v]n k|lzIfs tflnd

:yfgLo

lgsfo, v]n

;+3x?

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;=, If]=v]=;=

Pj+ tfn's lgsfo

Aoj;flos v]nfl8 tflnd -uf]6f_

:yfgLo

lgsfo, v]n

;+3x?

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;=, If]=v]=;=

Pj+ tfn's lgsfo

v]ns'baf6} cfTdlge/ v]nfl8 ljsf;

sfo{qmd

:yfgLo

lgsfo, v]n

;+3x?

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;=, If]=v]=;=

Pj+ tfn's lgsfo

v]nfl8x?sf] ljdf sfo{qmd ;+rfng

:yfgLo

lgsfo, v]n

;+3x?

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;=, If]=v]=;=

Pj+ tfn's lgsfo

v]nfl8 ;'/Iff sf]if :yfkgf ug]{ -

uflj; Pj+ g=kf=df_

:yfgLo

lgsfo, v]n

;+3x?

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;=, If]=v]=;=

Pj+ tfn's lgsfo

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

162

kl/R5]b @!

h]i7 gful/s

@!=! e'ldsf

Ho]i7 gful/s ;DaGwL P]g, @)^# / lgodfjnL, @)^% hf/L ePsf] 5 . h]i7 gful/s cfjf; u[x ;~rfng

tyf k"jf{wf/ ;DjGwL lgb]{lzsf, @)&) ;fy} Ho]i7 gful/s k|lzIf0f lgb]{lzsf klg cfPsf], % j6f ljsf; If]qdf

Ps Ps j6f gd"gf Ho]i7 gful/s cf>d lgdf0f / ;+rfng ug]{ gLlt g]kfn ;/sf/n] lnPsf] klg 5 .

h;n] Ho]i7 gful/sx?sf] cfwf/e"t xs clwsf/sf] ;+/If0f u/L pgLx?sf] ;Ddfgk"j{s afFRg Pj+ hLjgofkg

ug{, pxfFx?sf] pGglt / ;+/If0fsf ;fy} cfly{s Pj+ ;fdflhs ;'/Iffsf] yk k|Tofe"lt lbnfpg] sfo{ u/]sf] 5 .

b]zsf ljleGGf If]qd a[4f>d, lbjf x]/rfx s]Gb|, b]zsf ;/f]sf/jfnf lgsfox?aLr ;dGjosf nflu pRr:t/Lo

s]lGb|o Ho]i7 gful/s sNof0f ;ldltsf] :yfkgf ;d]t ePsf] 5 . b]zsf 7"nf ;/sf/L c:ktfnx?df h]i7

gful/s jf8{ :yfkgf, ;fj{hlgs ;8s Pj+ xjfO{ oftfoftdf l;6 ;'/lIft Pj+ ljz]if ;x'lnotsf] k|fjwfg klg

sfof{Gjogdf cfO ;s]sf] 5 .

o; lhNnfdf klg ;/f]sf/jfnf lgsfox?aLr ;dGjosf nflu lHfNnf:t/Lo Ho]i7 gful/s sNof0f ;ldltsf]

:yfkgf ePsf], Ho]i7 gful/ssf] pkrf/ Pj+ oftfoft k|0ffnLdf ;x'lnot k|bfg ug]{ Aoj:yf klg lHfNnf Pj+

:yfgLo txdf eO{ cfPsf] 5 . a[4f>dx?sf] lgdf{0f / ;+rfng klg ePsf] 5g\, t/ kl5Nnf ;dodf lbjf

dgf]/~hg jf ;T;+3 s]Gb| :yfkgf Pj+ Ho]i7 gful/sx?nfO{ a[4f>ddf xf]Og j? kl/jf/d} ;+/If0f / dfofsf]

jftfj/0f cIf'i0f /fVg'kg]{ tkm{ ;/f]sf/jfnfx?sf] Wofg Pj+ lHfNnf / :yfgLo txdf gLlt tyf of]hgf th'{df /

sfof{Gjog ug{ hf]8 lbg yfnLPsf] / of] of]hgf klg To; lbzftkm{ cu|;/ ePsf] 5 .

@!=@ jt{dfg l:ylt

Ho]i7 gful/sx?sf] tYof+s Aojl:yt ug]{, ;f]sf] l/kf]l6{+u ug]{ sfo{ :YffgLo lgsfox? Pj+ dlxnf tyf

jfnaflnsf sfof{noaf6 eO{/x]sf] 5 . ;fdflhs ;'/Iff eQf ljt/0f :yfgLo lgsfox? dfkm{t eO{ cfPsf] /

pxFfx?nfO{ ;fj{hlgs sfo{qmd cfof]hgf u/L ;Ddfg k|bfg ug]{ sfo{ klg kl5Nnf lbgx?df ltj|t/ x'b} cfPsf]

kfOG5 . lhlj; ;efklt jf lghsf] sfo{ ug{ tf]lsPsf] AolQmsf] cWoIftfdf lHfNnf Ho]i7 gful/s sNof0f

;ldlt u7g eO{ pgLx?sf] xslxt ;+/If0fsf sfo{df lqmoflzn 5 . ]

Ho]i7 gful/s xslxt ;/f]sf/ ;+DjGwL ;+:yfx? ljsf; ePsf, cGt/k':tf ;f}xfb{tf sfo{qmd ;+rfng, Ho]i7

gful/snfO{ 1fg, ;Lk x:tfGt/0f sfo{qmd ;d]t ;+rfng eO{ cfPsf] 5 . Ho]i7 gful/sx?sf] xslxt, ;Ddfg

/ k}/jL ug{ ;/sf/L, lghL, :yfgLo lgsfo, ;d'bfo, u};; cflb ;d]tsf] ;xsfo{ / ;fe]mbf/L a9\b} uPsf] 5 .

@!=# ;jn kIf, sdhf]/ kIf, cj;/ / r'gf}lt

;an kIf sdhf]/ kIf

Ho]i7 gful/ssf] ;+:yfut ;~hfn a9]sf] Ho]i7 gful/sx? k|ltsf] nIo cg';f/sf] sfo{qmd nlIft

;d'bfodf gk'Ug'

Ho]i7 gful/ssf lxt / ;'lawf x'g] vfnsf sfo{qmd

;+rfng ePsf]

Ho]i7 gful/ssf] 3/ kl/jf/ / ;dfhdf ;d]t cfb/

;Ddfg x/fp+b} hfg'

;fdflhs ;dfj]zLs/0fsf] gLlt cg'?k Ho]i7

gful/ssf] r]tgf a[¢L ePsf]

plgx?sf] 1fg, zLk / cg'ejsf] pkof]udf sdL x'g',

lnlka¢ gagfpg'

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

163

a[¢f>dx? v'n]sf Ho]i7 gful/ssf] lxt / ;'lawfdf /fHo / ;dfhsf] Wofg

sd x'g'

Ho]i7 gful/s lbjf ;]jf s]Gb| :yfkgfdf rf;f]

a9]sf]

;|f]t ;fwgsf] sdLsf sf/0f sfo{qmdx? ;+rfngdf sdL

x'g'

Ho]i7 gful/s lbj; / ;Ddfg sfo{qmd yflnPsf] ;DkQLnfO{ Ho]i7 gful/ssf] :j]lR5s x:tfGt/0f ug{

kfpg] Aoj:yf gug'{

Ho]i7 gful/ssf] :jf:Yo pkrf/df ;xof]u k'u]sf] Ho]i7 gful/s d}qL sfg"g, oftfoft ;fwg / cfjf;

Aoj:yf gx'g'

cj;/ r'gf}lt

Ho]i7 gful/ssf] ;+:yfut g]t[Tj / Ifdtf

clea[l¢sf] cj;/ a9]sf]

Ho]i7 gful/ssf] cfjZostfg';f/ ah]6 lgsf;f tyf

sfo{qmd lgwf{/0f

Ho]i7 gful/sn] lasf; sfo{df ;xeflu x'g kfpg] Ho]i7 gful/ssf cg'ej, 1fg / zLknfO{ lnlka¢ clen]v

/fVg]

Ho]i7 gful/sn] cfˆg} kl/jf/df ;Ddfg / ;+/If0f

kfpg ;Sg]

a[¢f>dnfO{ u'0f:t/Lo agfpg / a[¢f>dsf] ;+Vof

Go"lgs/0f ug'{

Ho]i7 gful/ssf] lxt k|lt ;+3 ;+:yfx?sf] rf;f]

a9\g]

Ho]i7 gful/ssf lbjf ;]jf s]Gb|, ;T;Ë Pj+ Wofgs]Gb|

:yfkgf / a[l¢ ug{'

Ho]i7 gful/ssf] zf/Ll/s, dfgl;s oftgfdf sdL

x'g]

ckfË Ho]i7 gful/ssf nflu 5'§} :ofxf/ s]Gb| ;+rfng ug{'

;'lawfhgs hLjg ofkgsf] ;+efjgf a9\g] Ho]i7 gful/ssf] lalzi6 :jf:Yo -h]l/of6«s_ pkrf/sf]

kx'r k'¥ofpg'

@!=$ bL3{sflng ;f]r

Ho]i7 gful/sx?sf] af+sL hLjg 3/ kl/jf/ / ;dfhsf nflu pkof]lu, ;lqmo, :j:Yo Pj+ ;Ddflgt agfpg]5 .

@!=% p4]Zo

;+o'Qm kl/jf/sf] ;+/rgf la36g x'+b} uPsf] / gof ;+/rgfsf] lasf; gePsf] cj:yfdf Ho]i7 gful/sx?sf] hLjgnfO{

;fy{s / ;Ddflgt agfpFg] .

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

164

@!=^ glthf, ;"rs, nIf, k'i6\ofO{sf] >f]t, dfGotf / hf]lvd sd ug]{ tl/sf

;f/f+z ;'rs k'i6\ofOsf] >f]t hf]lvd hf]lvd sd

ug]{ pkfo

!= h]i7 gful/s

;DjGwL If]q

p4]Zo M ;+o'Qm

kl/jf/sf] ;+/rgf

la36g x'+b} uPsf]

/ gof ;+/rgfsf]

lasf; gePsf]

cj:yfdf Ho]i7

gful/sx?sf]

hLjgnfO{ ;fy{s

/ ;Ddflgt

agfpFg] .

;"rssf] ljj/0f xfnsf]

l:ylt

nIo

Ho]i7 gful/snfO{

kl/ifbdf ;xeflu

u/fpg] ufpF /

gu/ ;+Vof

@ #$

kl/jf/d} /dfO/x]sf

h]i7 gful/s

k|ltzt

*% ((

dlxnf tyf afnaflnsf

sfof{nosf] k|ltj]bg,

Ho]i7 gful/s lhNnf

;+3sf] k|ltj]bg,

j[4f>dx?sf] k|ltj]bg

ah]6 tyf

sfo{qmd

k|fKt ePdf

lhNnf / s]Gb|

txdf ;dGjo

ug]{

Gflthf !M

a[¢f>dx?sf]

u'0f:t/df

clej[l4 ePsf]

x'g]5 .

;"rssf] ljj/0f xfnsf]

l:ylt

nIo

j[4f>d ;+Vof $

j6f

@

j6f

dfkb08 xf;Ln

u/]sf j[4f>d

;+Vof

! @

j6f

dlxnf tyf afnaflnsf

sfof{nosf] k|ltj]bg,

Ho]i7 gful/s lhNnf

;+3sf] k|ltj]bg,

j[4f>dx?sf] k|ltj]bg

ah]6 tyf

sfo{qmd

k|fKt ePdf

lhNnf / s]Gb|

txdf ;dGjo

ug]{

Gflthf @M Ho]i7

gful/sx?/sf

nflu lbjf ;]jf

s]Gb|x? ;+rfng

ePsf x'g]5g

;"rssf] ljj/0f xfnsf]

l:ylt

nIo

lbjf ;]jf s]Gb|

;+Vof

@ j6f

!)

j6f

kl/jf/d} /dfO/x]sf

h]i7 gful/s

k|ltzt

*% ((

dlxnf tyf afnaflnsf

sfof{nosf] k|ltj]bg,

Ho]i7 gful/s lhNnf

;+3sf] k|ltj]bg,

j[4f>dx?sf] k|ltj]bg

ah]6 tyf

sfo{qmd

k|fKt ePdf

lhNnf / s]Gb|

txdf ;dGjo

ug]{

Gflthf #M Ho]i7

gful/sx?sf]

;fdflhs ;'/Iff,

clwsf/ ;+/If0f

/ ;Ddflgt x'g]

ultljlwx?

;+rfng ePsf

x'g]5g

;"rssf] ljj/0f xfnsf]

l:ylt

nIo

Ho]i7 gful/s

lbj; dgfO{Psf]

;+Vof

Afflif{s

!

k6s

Afflif{

s !

k6s

k':tfGt/;DaGwL

cGt/s[of sfo{qmd

;+Vof

jflif{s

!

jflif{

s $

Ho]i7 gful/s

nlIft :jf:Yo

) jflif{

s $

dlxnf tyf afnaflnsf

sfof{nosf] k|ltj]bg,

Ho]i7 gful/s lhNnf

;+3sf] k|ltj]bg,

j[4f>dx?sf] k|ltj]bg

ah]6 tyf

sfo{qmd

k|fKt ePdf

lhNnf / s]Gb|

txdf ;dGjo

ug]{

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

165

l;lj/ ;+Vof

Ho]i7 gful/ssf

ufpF / gu/ ;+hfn

# #$

Ho]i7 gful/snfO{

kl/ifbdf ;xeflu

u/fpg] ufpF /

gu/ ;+Vof

@ #$

;fdflhs ;'/Iff

kfpg] h]i7 gful/s

!!%)) !#%))

@!=& gLlt tyf /0fgLlt

h]i7 gful/sx?nfO{ kl/jf/d} /dfpg] jftfj/0f ;[hgf ul/g]5 .

cGt/k'itf ;DjGw / hl6ntf af/] tflnd lbO{ h]i7 gful/snfO{3/d} ;Ddflgt agfpg hf]8 lbOg]5 .

lbjf h]i7 gful/s s]o/ s]Gb| :yfkgfdf hf]8 lbg] t/ a[4f>d lj:tf/df sld Nofpg] k|of; ul/g]5 .

;fdflhs ;'/Iff, :jf:Yo ;]jf pknAw u/fpg] Pj+ cGo ;fj{hlgs ;]jf k|jfxdf h]i7 gful/sx?nfO{

yk ;]jf Pj+ ;'ljwf a9fpg] k|of; ul/g]5 .

@!=* glthf k|fKt ug]{ sfo{qmd tyf ah]6

-?= xhf/df_

qm=;= sfo{qmd tyf

lqmofsnfkx? kl/df0f

aflif{s ah]6 ljlgof]hg ah]6 ? xhf/df

k|yldstf

s|d )&@⁄&# )&#⁄&$ )&$⁄&% )&%⁄&^ )&^⁄&& hDdf

j[4f>dx?sf]

:tf/f]GgtL tyf

;+rfng

60000 1000 1000 1000 1000 64000 6

lbjf ;]jf s]Gb|

;+rfng 6000 6000 6000 6400 6500 30900 4

lbj; dgfpg] 100 100 100 100 105 505 5

cl3Nnf] k':tf /

kl5Nnf] k':tf

aLr cGt/s[of 400 500 550 550 560 2560 3

h]i7 gful/s

;Ddfg sfo{s|d

500 600 550 6300 6300 14250 1

:jf:Yo l;lj/

;+rfng 400 550 540 500 550 2540 2

;fdflhs ;'/Iff

ljt/0f -h]i7

gful/s _ ? 85000 105000 155000 155000 162500 662500 7

s'n hDdf 152400 113750 163740 169850 177515 777255

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

166

@!=( lhDd]jf/L jfF8kmf8 tflnsf M

glthf lqmofsnfkx? ;+of]hgstf{ sfof{Gjogstf{ ;xof]uL ;fem]]bf/L jf

;xsfo{ ug]{

lgsfo

glthf !=! j[4f>dx?sf]

:tf/f]GgtL

lhlj; kf]v/f j[4f>d lhlj;, dtyfafsf,

Ho]i7gful/s lhNnf ;+3

u};;

glthf !=@ lbjf ;]jf s]Gb|

;+rfng

lhlj; u};;x? lhlj;, dtyfafsf,

Ho]i7gful/s lhNnf ;+3

u};;

glthf !=#

lbj; dgfpg]

lhlj; Ho]i7gful/s

lhNnf ;+3

lhlj;, dtyfafsf, u};;

cGt/s[of

lhlj; Ho]i7gful/s

lhNnf ;+3

lhlj;, dtyfafsf, u};;

:jf:Yo l;lj/

lhlj; Ho]i7gful/s

lhNnf ;+3

lhlj;, dtyfafsf,

hg=:jf=sf=, cf}iflw

Jofj;foL ;+3

u};;

;fdflhs ;'/Iff

sfo{qmd

lhlj; Ho]i7gful/s

lhNnf ;+3

lhlj;, dtyfafsf,

hg=:jf=sf=, cf}iflw

Jofj;foL ;+3

u};;

@!=!) cg'udg tyf d"Nof+sg

glthf lqmofsnfkx? cg'udg ug]{ Kf|ltj]bg

yof/ ug]{

lgsfo

cg'udg ug]{ Kf|ltj]bg k]z ug]{

lgsfo

! lhNnfsf oftfoft ;]jf ;xh x'g]

k|d'v :ynx?df Ho]i7 gful/s

lbjf ;]jf s]Gb| vf]Ng]

d=la=sfof{no÷l

hla;÷

lh=Ho]=gf=;+3

;+DalGwt

a[¢f>dx?

d=la=sfof{no÷

lhla;÷

lh=Ho]=gf=;+3

d=la=sfof{no÷lhl

a;

lh=Ho]=gf=;+3

sf:sL lhNnfsf oftfoft ;]jf

;xh x'g] k|d'v :ynx?df Ho]i7

gful/s lbjf ;]jf s]Gb|

d=la=sfof{no÷l

hla;÷

lh=Ho]=gf=;+3

u};; d=la=sfof{no÷

lhla;÷

lh=Ho]=gf=;+3

d=la=sfof{no÷lhl

a;÷

lh=Ho]=gf=;+3

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

167

@ cGt/fli6«o Ho]=gf=lbj;sf lbgdf

aif]{gL ¥ofnL tyf Ho]=gf=nfO{

;Ddfg sfo{qmd ug{

d=la=sfof{no÷l

hla;

lh=Ho]=gf=;+= d=la=sfof{no÷

lhla;

d=la=sfof{no÷lhl

a;

# Uffp+sf Ho]i7 gful/ssf nflu

3'lDt :jf:Yo lzlj/ ;+rfng ug]{

d=la=sfof{no÷l

hla;÷

lh=Ho]=gf=;+3

lh=Ho]=gf=;+= d=la=sfof{no÷

lhla; /

lhNnf

hg:jf:Yo

sfof{no

d=la=sfof{no÷lhl

a; / lhNnf

hg:jf:Yo

sfof{no

$ Affnaflnsf, o'jf laBfyL{ / Ho]i7

gful/ssf k':tfGt/ af/]

cGt/lqmof sfo{qmd ug{

d=la=sfof{no÷l

hla;

lh=Ho]=gf=;+= d=la=sfof{no÷

lhla;

d=la=sfof{no÷lhl

a;

;fdflhs ;'/Iff sfo{qmd lhlj; Ho]i7gful/

s lhNnf

;+3

lhlj;,

dtyfafsf,

hg=:jf=sf=,

cf}iflw

Jofj;foL ;+3

u};;

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

168

kl/R5]b @@

cflbjfl; hghflt tyf cNk;+Vos

@@=! e'ldsf

g]kfnsf] xfnsf] ;+ljwfgdf jlu{o, hflto, eflifs, n}+lus, ;f+:s[lts, wfld{s / If]qLo e]befjsf] cGTo ub}{

dlxnf, blnt, cflbjf;L hghflt, dw];L, d':nLd ;d'bfo, plTkl8t ;d'bfo / lk5l8Psf] If]q Pj+ ju{sf]

;Daf]wg ug{ /fHosf] s]lGb|s[t Pj+ PsfTds 9fFrfsf] cGTo u/L ;dfj]zLtf ;lxtsf] cu|ufdL k'gM;+/rgf ul/g]

s'/f pNn]v ul/Psf] 5 . g]kfndf ;j} hfhfltsf efiffnfO{ /fli6\o efiff dfg]sf], dft[efiffdf k|fylds lzIff

kfpg ;Sg], ;fd'bflos ;befj Pj+ /fli6\o PstfnfO{ pRr dxTj lbPsf] ;d]t b]lvG5 . g]kfnn] dfgj

clwfsf/sf] ljZjAoflk 3f]if0ffkq, gful/s tyf /fhg}lts clwsf/ ;DjGwL dxf;GwL, ;j} k|sf/sf hflto

e]befj pGd"ng ;DjGwL dxf;GwL, cGt//fli6\o >d ;+u7gsf] dxf;GwL g+= !^( h:tf y'k|} cGt//fli6\o

dxf;GwLsf] kIf /fi6\ ag]sf] / ;f] cg'?kdf sfo{of]hgf agfO{ sfo{ u/]sf] ;fy} k|ltj]bg klg ub}{ cfPsf] 5 .

lHfNnfdf n}+lus tyf ;fdflhs ;dfj]lzs/0f ah]6 cl86 ug]{, oL ju{sf] nflu :yfgLo lgsfox?df ;+oGq Pj+

of]hgf agfpg], ;dtf Pj+ ;dfgtfsf sfo{qmd ;+rfng, dlxnf ;zlQms/0f, ;Lk PJ+f ;r]tgf a[l4 ug]{,

dlxnfsf] :yfgLo txsf] ljsf; k|lqmof, ;+oGq, of]hgf tof/L Pj+ cg'udg ;d]tdf kx'Fr, lgoGq0f, cy{k"0f{

;xeflutf / d'nk|Jfflxs/0f ug]{tkm{ of] of]hgf agfpg] k|of; ul/Psf] 5 .

@@=@ jt{dfg l:ylt

lHfNnfdf n}+lus tyf ;fdflhs ;dfj]lzs/0f ah]6 cl86 x'b} cfPsf], oL ju{sf] nflu !% k|ltzt ah]6 :yfgLo

lgsfox?n] 5'6\6fpb} ;f] adf]lhdsf sfo{qmdx? ;+rfng x'b} cfPsf] 5 . cflbjf;L hghflt, blnt, d':nLd,

cNk;+Vos, PJ+f cGo lk5l8Psf ju{ / ;d'bfosf] lxtsf] nflu lhNnftxdf cflbjfl; hghflt lHfNnf ;dGjo

;ldlt, dlxnf lHfNnf ;dGjo ;ldlt, ckf+utf lHfNnf ;dGjo ;ldlt Pj+ pk]lIft pTkLl8t blnt ju{ lHfNnf

;dGjo ;ldltx? u7g / lqmoflzn u/fpg] Aoj:yf ul/Psf] 5 . cflbjf;L hghflt, blnt, d':nLd,

cNk;+Vos, PJ+f cGo lk5l8Psf ju{ / ;d'bfosf] lxtsf] nflu ljleGg sfo{qmdx? g]kfn ;/sf/ Pj+ :yflgo

lgsfodf nlIft sfo{qmd Pj+ cfof]hgf th'{df x'g] u/]sf] / pQm sfo{qmdx? pgLx?sf hflto jf ;d'bfosf

;+:yf Pj+ pgLx?sf] ;lqmotfdf sfofGjog ug]{ ul/Psf] klg 5 . pgLx?sf] efiff, ;+:s[tL, k/Dk/fut 1fg,

;Lk Pj+ k]zfsf] ;+/If0fsf sfo{qmd ;d]t x'b} cfPsf] 5 . cflbjf;L hghflt, blnt, d':nLd, cNk;+Vos, PJ+f

cGo lk5l8Psf ju{ / ;d'bfosf] lxtsf] nflu ;/sf/L, u}/;/sf/L, :yfgLo lgsfo, ;d'bfo ;d]t lqmoflzn /

cGt/ ;dGjo sfod ug]{ sfo{ klg x'b} cfPsf]5 .

ljutb]lvsf] e]befj, clzIff, /fHosf ;]jf, ;'ljwf, ;+oGq, lgsfo, lg0f{o, of]hgf tof/ ug]{ cflb :yfgdf

k5fl8 k/]sf jf kfl/Psf] ;fy} ul/jL, ljBdfg ;+ls0f{ ;fdflhs d"No dfGotf, >f]tsf] c;dfg ljt/0f cflb

sdhf]/L oBlk sfod} /x]sf] dxz'if ;DjGwLt nlIft ju{af6} x'g k'u]sf] l:ylt 5 . o; l:yltsf] ;Djf]wg ub}{

cufl9 a9\g] tTk/tf ;j} ;/f]sf/jfx?, lghLIf]q, u}/;/sf/L If]q, /fhg}lts If]q, :yfgLo lgsfo Pj+

;d'bfo:t/df ;d]t a9\b} uPsf] ;s/fTds cj:yf a9\bf] qmddf /x]sf] klg 5 .

@@=# ;jn kIf, sdhf]/ kIf, cj;/ / r'gf}lt

;jn kIf

/fHo g} hghfltsf] nflu al9

lhDd]jf/ eP/ al9 sfo{qmd

Nofpg'

hghflt ;dGjo ;ldltx? u7g

nlIft ju{sf] ;d'x, ;+hfn Aofks

dfqfdf ag]sf]

cj;/

gLlt lgdf{0fsf] txdf hghfltsf]

;xeflutf a9\g ;Sg]

of]hgf tyf sfo{qmd th'{dfdf

hghfltsf] ;xeflutf a9\g ;Sg]

hghfltsf 1fg, ;Lk / cg'ej PJf+

pkrf/ k4ltsf] ;b'kof]u ug{ ;lsg]

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

169

hghflt ;DjGwL lHfNnf ;dGjo

;ldltsf] Aoj:yf

hghfltsf] pTyfg ;DjGwL

lhlj; PJ+f gkfdf gLlt sf]

Aoj:yf ePsf]

sdhf]/L

hghflt ;DjGwLgLlt lgodsf]

sfof{Gjogsf] sld

lk5l8Psf] Pj+ ul/j hghflt;Dd

k|efjsf/L sfo{qmd gk'Ug'

hghfltsf] If]qdf ah]6sf] sld

r'gf}lt

hflto e]befjsf] efjgf cGTo ug]{

hghfltsf] cfjZostf cg';f/

sfo{qmdx? ;+rfng ug]{

hghfltsf] ci6 h df clwsf/ :yfkLt

ug]{

@@=$ bL3{sflng ;f]r

cflbjf;L hghfltx?sf] :yfgLo txdf x'g] s'g} klg lgtL lgdf{0f, of]hgf th'{df, ;zlQms/0f Pj+ ;+:s[ltsf]

;+/If0fdf kx'Fr, lgoGq0f Pj+ d"nk|jfxLs/0f eO{ cfly{s, ;fdflhs cj:yfdf pNn]vgLo ;'wf/ ePsf] x'g]5 .

@@=% p4]Zo

:yfgLo txdf x'g] ;a} k|sf/sf ljsf;df cflbjf;L hghfltsf] kx'Fr Pj+ lgoGq0f sfod ub}{ ;f] af6 k|ToIf

?kdf kfpg] nfe lng ;Ifd agfpg] .

@@=^ glthf, ;"rs, nIf, k'i6\ofO{sf] >f]t, dfGotf / hf]lvd sd ug]{ tl/sf

;f/f+z ;'rs k'i6\ofOsf] >f]t hf]lvd hf]lvd sd

ug]{ pkfo

!= ;DjGwL

If]q

p4]Zo M :yfgLo

txdf x'g] ;a}

k|sf/sf

ljsf;df

cflbjf;L

hghfltsf]

kx'Fr Pj+

lgoGq0f sfod

ub}{ ;f] af6

k|ToIf ?kdf

kfpg] nfe lng

;Ifd agfpg] .

;"rssf] ljj/0f xfnsf]

l:ylt

nIo

s[lif, kz'kfngdf

Joj;flos s[ifs

hghflt Ü

%Ü !%Ü

:yfgLo txdf n3'

pBd / :j/f]huf/

ug]{ Ü

!%Ü @%Ü

:yfgLo ;F3

;F:yfdf /f]huf/

k|fKt Ü

!)Ü !%Ü

–lhlj;sf] k|f]kmfOn

–hghflt dxf;+3 Pj+

lHfNnf hghflt ;dGjo

;ldltsf] k|ltj]bg

;/f]sf/jfnf

jLr

;fem]bf/L /

;xsfo{

ePdf

;fem]bf/L /

;xsfo{nfO{

a9fjf lbg

;lsg]5 .

glthf ! M

hghfltsf]

clwsf/ k|flKt

;"rssf] ljj/0f xfnsf]

l:ylt

nIo

ILO 169 tflnd %Ü %$

–lhlj;sf] k|f]kmfOn

–hghflt dxf;+3 Pj+

lHfNnf hghflt ;dGjo

;/f]sf/jfnf

jLr

;fem]bf/L /

;xsfo{

;fem]bf/L /

;xsfo{nfO{

a9fjf lbg

;lsg]5 .

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

170

Pj+ ;zlQms/0f

ePsf] x'g]5 .

k|fKt hghflt Ü Ü

g]t[Tj ljsf; Pj+

r]tgfd'ns tflnd

k|fKt hghflt @%Ü

^)Ü

;ldltsf] k|ltj]bg

ePdf

glthf @ M

k/Dk/fut

;Lksf] ljsf;

Pj+ cfod'ns

sfo{qmd

;Frfng ePsf]

x'g]

;"rssf] ljj/0f xfnsf]

l:ylt

nIo

klZdgf, /fl8kfvL

a'Gg hfGg] k|ltzt

@ %

s5f8, efË|f a'gfO{

ug]{ k|ltzt

@ &

h8La'6L pkrf/

1fg k|fKt k|ltzt

! %

—df6f]sf] efF8f

agfpg] s'dfn

hflt -k|ltzt_

# !)

tfdfË –k]o kbfy{_,

wg'jf0f ;Lk

!Ü !)Ü

df5f hfn

agfpg]⁄dfg]{ l;k

x'g] -hnf/L_

#)Ü $)Ü

9fsf a'Gg], vfgf,

kl/sf/ agfpg] -

g]jf/_

$)Ü &)Ü

ysfnL vfgf,

kl/sf/ agfpg]

#)Ü &%Ü

gf}dlt afhf,

s5f8, efËf

agfpg] l;k

-du/⁄5GTofn_

#Ü !!Ü

$)Ü &)Ü

–lhlj;sf] k|f]kmfOn

–hghflt dxf;+3 Pj+

lHfNnf hghflt ;dGjo

;ldltsf] k|ltj]bg

;/f]sf/jfnf

jLr

;fem]bf/L /

;xsfo{

ePdf

;fem]bf/L /

;xsfo{nfO{

a9fjf lbg

;lsg]5 .

glthf # M

hghfltx?sf]

efiff, ;F:s[tL

Pj+ e]ife'iffsf]

;F/If0f ePsf]

x'g]5 .

;"rssf] ljj/0f xfnsf]

l:ylt

nIo

ysfnL efiff

af]Ng hfGg] Ü !%Ü ^)Ü

u'?ª efiff af]Ng

hfGg] Ü ^)Ü *)

Ü

du/ efiff af]Ng

hfGg] Ü !)Ü $)

Ü

g]jf/L efiff af]Ng

hfGg] Ü $)Ü

&%Ü

5GTofn efiff

af]Ng hfGg] Ü %)Ü

&%Ü

s'dfn efiff af]Ng Ü Ü

–lhlj;sf] k|f]kmfOn

–hghflt dxf;+3 Pj+

lHfNnf hghflt ;dGjo

;ldltsf] k|ltj]bg

;/f]sf/jfnf

jLr

;fem]bf/L /

;xsfo{

ePdf

;fem]bf/L /

;xsfo{nfO{

a9fjf lbg

;lsg]5 .

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

171

hfGg] Ü

e"h]n efiff af]Ng

hfGg] Ü %)Ü

&%Ü

tfdfª efiff af]Ng

hfGg] Ü Ü

Ü

b'/f efiff af]Ng

hfGg] Ü

!)Ü @%Ü

ysfnL

e]ife'iff⁄;F:s[lt

k|j{4g

@%Ü &%Ü

du/

e]ife'iff⁄;F:s[lt

k|j{4g

$)Ü &%Ü

g]jf/L

e]ife'iff⁄;F:s[lt

k|j{4g

^)Ü *)Ü

5GTofn

e]ife'iff⁄;F:s[lt

k|j{4g

@)Ü Ü

s'dfn

e]ife'iff⁄;F:s[lt

k|j{4g

@%Ü %)Ü

tfdfª

e]ife'iff⁄;F:s[lt

k|j{4g

$)Ü &%Ü

b'/f

e]ife'iff⁄;F:s[lt

k|j{4g

@%Ü &%Ü

e'h]n

e]ife'iff⁄;F:s[lt

k|j{4g

@)Ü %)Ü

u'?ª

e]ife'iff⁄;F:s[lt

k|j{4g

^)Ü *)Ü

glthf $ M

hghfltx?sf]

s[lif, ko{6g,

kz'kfng Pj+

cGo /f]huf/Lsf]

ljsf; ub}{

pgLx?sf]

cfTdlge{/tf

Pj+ hLjg:t/sf]

ljsf; ePsf]

x'g]5 .

;"rssf] ljj/0f xfnsf]

l:ylt

nIo

s[lif, kz'kfngdf

Joj;flos s[ifs

hghflt Ü

%Ü !%Ü

:yfgLo txdf n3'

pBd / :j/f]huf/

ug]{ Ü

!%Ü @%Ü

3/]n', s[lif, kz' ;]jf

sfof{no, u};;sf]

k|ltj]bg, cGo ;F3

;F:yfsf] jflif{s

k|ltj]bg . lhlj;sf]

k|f]kmfOn

— ;"rgfsf]

kx'Frdf

j[l4 ePdf

— ;"rgfsf]

kx'Frdf j[l4

ug]{

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

172

@@=& gLlt tyf /0fgLlt

– hghfltx?sf] clen]v ;+sng / k|f]kmfOn tof/ u/L ;f] tYof+ssf] cfwf/df hghfltsf] ljsf; of]hgf

Pj+ sfo{of]hgf agfO{ nfu" ul/g]5 .

– hghflt Pj+ cGo hfltaLr ;xeflutfd'ns tflnd sfo{qmd ;+rfng / ljsf; of]hgf tof/ ul/g]5 .

– hghfltx?sf] ;Ddfg / klxrfg a[l4 ug{ sfo{qmdx? ;+rfngdf hf]8 lbOg]5 .

– hghfltx?sf] l;k ljsf;, df}lns ;+:s[ltsf] hu]gf{, k/Dk/fut cf}iflwo 1fsf] ljsf; / k|jw{g

ul/g]5 .

@@=* glthf k|fKt ug]{ sfo{qmd tyf ah]6

-?= xhf/df_

qm=;= sfo{qmd tyf

lqmofsnfkx? kl/df0f

aflif{s ah]6 ljlgof]hg ah]6 ? xhf/df k|yld

stf

s|d )&@⁄&# )&#⁄&$ )&$⁄&% )&%⁄&^ )&^⁄&& hDdf

glthf !=

g]t[Tj ljsf;

tflnd

**)

hgf

1480 2500 2550 2575 2600 11705 2

ILO 169 ;DaGwL tflnd

())

hgf

2250 4300 4300 4325 4350 19525 1

glthf @=

klZdgf, /f8LkfvL,

s5f8, efª\u|f a'gfO{

tflnd

#) 1500 2600 2650 2706 2750 12206 3

hl8a'6L pTkfbg,

k/Dk/fut pkrf/

ljwL ljsf; ug]{

%))

hgf

1100 3100 3100 3100 3100 13500 6

s'dfn hfltnfO{

k/Dk/fut df6f]sf]

efF8f] lgdf{0f l;k

tflnd

#) 1150 2150 2175 2200 2250 9925

5

tfdfª nufot

cGonfO{ wg'ifjf0f

;Lk tflnd

@ 100 100 100 100 100 500

8

df5f dfg]{ hfn

a'Gg] l;k

@ 100 100 100 150 150 600 7

:yfgLo ;F3

;F:yfdf /f]huf/

k|fKt Ü

!)Ü !%Ü

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

173

g]jf/L vfhf

agfpg] tflnd

#

k6s

100 100 100 100 100 500 4

ysfnL vfgf

agfpg] tflnd

!$ 100 100 100 100 100 500 9

gf}dlt afhf l;k #)) 150 150 150 150 150 750 10

glthf #=

u'?ª, tfdfª, g]jf/,

ysfnL, du/,

5GTofn, s'dfn,

hnf/L, e'h]n

cfbLsf] efiff,

lnkLsf] ;+/If0f,

cWofkgsf] Aoj:yf

/ af]Ng] cEof;

ljsf; sfo{qmdx?

*)

uf]6f

2800 3800 3800 3800 3800 18000

11

u'?ª, tfdfª, g]jf/,

ysfnL, du/,

5GTofn, s'dfn,

hnf/L, e'h]n

cfbLsf] e]if, e'iff,

;+/If0f sfo{qmd

$)

uf]6f

2500 5450 5500 5460 5550 24460

12

glthf $=

s[lif, kz'kfng /

ko{6gdf Joj;flos

tflnd

!%)

uf]6f

2300 5350 6340 6360 6400 26750 15

n3' pBf]u /

:j/f]huf/ tflnd

#%

k6s

2400 6450 7500 7550 7600 31500 14

:yfgLo ;F3 ;F:yf /

;d'bfonfO{

/f]huf/df kx'Fr al2

!%

k6s

1400 2450 2500 2550 2600 11500 13

hDdf 19430 38700 40965 41226 41600 181921

#$=( lhDd]jf/L jfF8kmf8 tflnsf M

qm=

;+=

sfo{qmd tyf lqmofsnfkx? ;Fof]hgstf{ sfof{Gjogstf{ ;xof]uL ;fdm]bf/L jf

;xsfo{ ug]{

lgsfo

glthf !=

g]t[Tj ljsf; tflnd :yfgLo lgsfo

Pj+ hghflt

;dGjo ;ldlt

:yfgLo lgsfo /fhg}lts

bn, gful/s

u};;, bftf,

hghflt ;+:yf

ILO 169 ;DaGwL tflnd :yfgLo lgsfo

Pj+ hghflt

:yfgLo lgsfo /fhg}lts

bn, gful/s

u};;, bftf,

hghflt ;+:yf

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

174

;dGjo ;ldlt

glthf @=

klZdgf, /f8LkfvL, s5f8,

efª\u|f a'gfO{ tflnd

:yfgLo lgsfo

Pj+ hghflt

;dGjo ;ldlt

:yfgLo lgsfo /fhg}lts

bn, gful/s

u};;, bftf,

hghflt ;+:yf

hl8a'6L pTkfbg, k/Dk/fut

pkrf/ ljwL ljsf; ug]{

:yfgLo lgsfo

Pj+ hghflt

;dGjo ;ldlt

:yfgLo lgsfo /fhg}lts

bn, gful/s

u};;, bftf,

hghflt ;+:yf

s'dfn hfltnfO{ k/Dk/fut

df6f]sf] efF8f] lgdf{0f l;k

tflnd

:yfgLo lgsfo

Pj+ hghflt

;dGjo ;ldlt

:yfgLo lgsfo /fhg}lts

bn, gful/s

u};;, bftf,

hghflt ;+:yf

tfdfª nufot cGonfO{

wg'ifjf0f ;Lk tflnd

:yfgLo lgsfo

Pj+ hghflt

;dGjo ;ldlt

:yfgLo lgsfo /fhg}lts

bn, gful/s

u};;, bftf,

hghflt ;+:yf

df5f dfg]{ hfn a'Gg] l;k :yfgLo lgsfo

Pj+ hghflt

;dGjo ;ldlt

:yfgLo lgsfo /fhg}lts

bn, gful/s

u};;, bftf,

hghflt ;+:yf

g]jf/L vfhf agfpg] tflnd :yfgLo lgsfo

Pj+ hghflt

;dGjo ;ldlt

:yfgLo lgsfo /fhg}lts

bn, gful/s

u};;, bftf,

hghflt ;+:yf

ysfnL vfgf agfpg] tflnd :yfgLo lgsfo

Pj+ hghflt

;dGjo ;ldlt

:yfgLo lgsfo /fhg}lts

bn, gful/s

u};;, bftf,

hghflt ;+:yf

gf}dlt afhf l;k :yfgLo lgsfo

Pj+ hghflt

;dGjo ;ldlt

:yfgLo lgsfo /fhg}lts

bn, gful/s

u};;, bftf,

hghflt ;+:yf

glthf #=

u'?ª, tfdfª, g]jf/, ysfnL,

du/, 5GTofn, s'dfn,

hnf/L, e'h]n cfbLsf] efiff,

lnkLsf] ;+/If0f, cWofkgsf]

Aoj:yf / af]Ng] cEof;

ljsf; sfo{qmdx?

:yfgLo lgsfo

Pj+ hghflt

;dGjo ;ldlt

:yfgLo lgsfo /fhg}lts

bn, gful/s

u};;, bftf,

hghflt ;+:yf

u'?ª, tfdfª, g]jf/, ysfnL,

du/, 5GTofn, s'dfn,

hnf/L, e'h]n cfbLsf] e]if,

e'iff, njfO{ vjfO{ ;+/If0f

sfo{qmd

:yfgLo lgsfo

Pj+ hghflt

;dGjo ;ldlt

:yfgLo lgsfo /fhg}lts

bn, gful/s

u};;, bftf,

hghflt ;+:yf

glthf $ M

s[lif, kz'kfng / ko{6gdf

Joj;flos tflnd

:yfgLo lgsfo

Pj+ hghflt

;dGjo ;ldlt

:yfgLo lgsfo /fhg}lts

bn, gful/s

u};;, bftf,

hghflt ;+:yf

n3' pBf]u / :j/f]huf/ :yfgLo lgsfo

Pj+ hghflt

:yfgLo lgsfo /fhg}lts

bn, gful/s

u};;, bftf,

hghflt ;+:yf

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

175

;dGjo ;ldlt

:yfgLo ;F3 ;F:yf /

;d'bfonfO{ /f]huf/df kx'Fr

:yfgLo lgsfo

Pj+ hghflt

;dGjo ;ldlt

:yfgLo lgsfo /fhg}lts

bn, gful/s

u};;, bftf,

hghflt ;+:yf

#$=!) cg'udg tyf d"Nof+sg

qm=

:f+=

sfo{qmd tyf lqmofsnfkx? cg'udg ug]{

lgsfo

k|ltj]bg ug]{

;do

cg'udg ug]{

ljlw

k|ltj]bg k]z

ug'{kg]{ lgsfo

glthf !=

g]t[Tj ljsf; tflnd :yfgLo hg

hflt ;dGjo

;ldlt

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

ILO 169 ;DaGwL tflnd :yfgLo hg

hflt ;dGjo

;ldlt

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

glthf @M

klZdgf, /f8LkfvL, s5f8, efª\u|f

a'gfO{ tflnd

:yfgLo hg

hflt ;dGjo

;ldlt

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

hl8a'6L pTkfbg, k/Dk/fut pkrf/

ljwL ljsf; ug]{

:yfgLo hg

hflt ;dGjo

;ldlt

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

s'dfn hfltnfO{ k/Dk/fut df6f]sf]

efF8f] lgdf{0f l;k tflnd

:yfgLo hg

hflt ;dGjo

;ldlt

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

tfdfª nufot cGonfO{ wg'ifjf0f

;Lk tflnd

:yfgLo hg

hflt ;dGjo

;ldlt

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

df5f dfg]{ hfn a'Gg] l;k :yfgLo hg

hflt ;dGjo

;ldlt

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

g]jf/L vfhf agfpg] tflnd :yfgLo hg

hflt ;dGjo

;ldlt

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

ysfnL vfgf agfpg] tflnd :yfgLo hg

hflt ;dGjo

;ldlt

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

gf}dlt afhf l;k :yfgLo hg

hflt ;dGjo

;ldlt

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

glthf #M

u'?ª, tfdfª, g]jf/, ysfnL, du/, :yfgLo hg rf}dfl;s Pj+ cjnf]sg, lh=lj=;= Pj+

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

176

5GTofn, s'dfn, hnf/L, e'h]n

cfbLsf] efiff, lnkLsf] ;+/If0f,

cWofkgsf] Aoj:yf / af]Ng] cEof;

ljsf; sfo{qmdx?

hflt ;dGjo

;ldlt

jflif{s k|ltj]bg

cWoog,

tfn's lgsfo

u'?ª, tfdfª, g]jf/, ysfnL, du/,

5GTofn, s'dfn, hnf/L, e'h]n

cfbLsf] e]if, e'iff, njfO{ vjfO{

;+/If0f sfo{qmd

:yfgLo hg

hflt ;dGjo

;ldlt

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

glthf $ M

s[lif, kz'kfng / ko{6gdf Joj;flos

tflnd

:yfgLo hg

hflt ;dGjo

;ldlt

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

n3' pBf]u / :j/f]huf/ :yfgLo hg

hflt ;dGjo

;ldlt

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

:yfgLo ;F3 ;F:yf / ;d'bfonfO{

/f]huf/df kx'Fr

:yfgLo hg

hflt ;dGjo

;ldlt

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

177

kl/R5]b @#

blnt

@#=! e'ldsf

g]kfndf t/fO{df @@ / kxf8df $ u/L sl/j @^ k|sf/sf blntx? /x]sf] dflgPsf] 5 . PSsfO;f]+ ztfAbL Pj+

dfgj ;Dotfsf] of] lzv/;Dd cfOk'Ubf klg dfG5] dfG5]aLr 5'jf5't / e]befj sfod} /x]sf] b]lvg' b'Mvb s'/f

xf] . blntsf] >d rNg], l;k rNg], sfd rNg], pgLx?n] afhf gahfP bz}+sf] k'hf ;DkGg gx'g], ;+:sf/ k'/f

gx'g], pgLx?n] kmnfPsf] cGg vfg], pgLx?n] af]s]sf ;fdfg pkof]u ug]{, pgLx?n] agfPsf] ef8fdf vfgf

ksfP/ vfg] t/ Tolx ef8f]df kfs]sf] vfBfGg pgLx?n] g} 5'g gx'g h:tf ;fdflhs d'No Pj+ dfGotfnfO{ ;Eo

/ IfDo dfGg o'Qm;+ut b]lvb}g . o; ;Gbe{df g]kfnsf] xfnsf] ;+ljwfgdf hflto e]befj / 5'jf5'tnfO{

b08lgo dfGg] ul/ df}lns xsdf Aoj:yf u/]sf] 5 . ;fy} jlu{o, hflto, eflifs, n}+lus, ;f+:s[lts, wfld{s /

If]qLo e]befjsf] cGTo ub}{ dlxnf, blnt, cflbjf;L hghflt, dw];L, d':nLd ;d'bfo, plTkl8t ;d'bfo /

lk5l8Psf] If]q Pj+ ju{sf] ;Daf]wg ug{ /fHosf] s]lGb|s[t Pj+ PsfTds 9fFrfsf] cGTo u/L ;dfj]zLtf ;lxtsf]

cu|ufdL k'gM;+/rgf ul/g] s'/f pNn]v ul/Psf] 5 . ;fd'bflos ;befj Pj+ /fli6\o PstfnfO{ pRr dxTj

lbPsf] ;d]t b]lvG5 . g]kfnn] bf;Tj lj?4sf] dxf;GwL, /+ue]b lj?4sf] dxf;GwL, dfgj clwfsf/sf]

ljZjAoflk 3f]if0ffkq, gful/s tyf /fhg}lts clwsf/ ;DjGwL dxf;GwL, ;j} k|sf/sf hflto e]befj pGd"ng

;DjGwL dxf;GwL, h:tf y'k|} cGt//fli6\o dxf;GwLsf] kIf /fi6\ ag]sf] / ;f] cg'?kdf sfo{of]hgf agfO{ sfo{

u/]sf] ;fy} k|ltj]bg klg ub}{ cfPsf] 5 .

lHfNnfdf n}+lus tyf ;fdflhs ;dfj]lzs/0f ah]6 cl86 ug]{, oL blnt ju{sf] nflu :yfgLo lgsfox?df

;+oGq Pj+ of]hgf agfpg], ;dtf Pj+ ;dfgtfsf sfo{qmd ;+rfng, blnt Pj+ blnt dlxnfsf] ;zlQms/0f,

;Lk PJ+f ;r]tgf a[l4 ug]{, blnt ju{sf] :yfgLo txsf] ljsf; k|lqmof, ;+oGq, of]hgf tof/L Pj+ cg'udg

;d]tdf kx'Fr, lgoGq0f, cy{k"0f{ ;xeflutf / d'nk|Jfflxs/0f ug]{tkm{ of] of]hgf agfpg] k|of; ul/Psf] 5 .

@#=@ jt{dfg l:ylt

lHfNnfdf n}+lus tyf ;fdflhs ;dfj]lzs/0f ah]6 cl86 x'b} cfPsf], oL ju{ Pj+ blnt ;d]tsf] nflu !%

k|ltzt ah]6 :yfgLo lgsfox?n] 5'6\6fpb} ;f] adf]lhdsf sfo{qmdx? ;+rfng x'b} cfPsf] 5 . blnt cGo

lk5l8Psf ju{ / ;d'bfosf] lxtsf] nflu lhNnftxdf pk]lIft pTkLl8t blnt ju{ lHfNnf ;dGjo ;ldlt u7g

/ lqmoflzn u/fpg] Aoj:yf ul/Psf] 5 . blnt PJ+f cGo lk5l8Psf ju{ / ;d'bfosf] lxtsf] nflu ljleGg

sfo{qmdx? g]kfn ;/sf/ Pj+ :yflgo lgsfodf nlIft sfo{qmd Pj+ cfof]hgf th'{df x'g] u/]sf] / pQm

sfo{qmdx? blnt ;d'bfosf ;+:yf Pj+ pgLx?sf] ;lqmotfdf sfofGjog ug]{ ul/Psf] klg 5 . blntx?sf]

;+:s[tL, k/Dk/fut 1fg, ;Lk Pj+ k]zfsf] ;+/If0fsf sfo{qmd ;d]t x'b} cfPsf] 5 . blnt cGo lk5l8Psf ju{

/ ;d'bfosf] lxtsf] nflu ;/sf/L, u}/;/sf/L, :yfgLo lgsfo, ;d'bfo ;d]t lqmoflzn / cGt/;dGjo sfod

ug]{ sfo{ klg x'b} cfPsf]5 .

ljutb]lvsf] 5'jf5't, kfgL Pj+ vfgf grNg] h:tf e]befj, clzIff, /fHosf ;]jf, ;'ljwf, ;+oGq, lgsfo, lg0f{o,

of]hgf tof/ ug]{ cflb :yfgdf k5fl8 k/]sf jf kfl/Psf], ul/jL, ljBdfg ;+ls0f{ ;fdflhs d"No dfGotf,

>f]tsf] c;dfg ljt/0f cflb sdhf]/L oBlk sfod} /x]sf] dxz'if ;DjGwLt blnt ju{af6} x'g k'u]sf] l:ylt 5 .

blnt ju{sf] o; l:yltsf] ;Djf]wg ub}{ cufl9 a9\g' kg]{ tTk/tf ;j} ;/f]sf/jfx?, lghLIf]q, u}/;/sf/L If]q,

/fhg}lts If]q, :yfgLo lgsfo Pj+ ;d'bfo:t/df ;d]t a9\b} uPsf] ;s/fTds cj:yf a9\bf] qmddf /x]sf] klg

5 .

@#=# ;jn kIf, sdhf]/ kIf, cj;/ / r'gf}lt

;jn kIf

blnt ;d'x / ltgsf] ;+:yfut ;+hfn a9]sf]

;fdflhs ;dfj]lzs/0fsf] gLlt cg'?k

cj;/

blntsf] g]t[Tj ljsf;, Ifdtf ljsf;sf k|;:t

cj;/ a9]sf]

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

178

blntsf] ;xeflutf a9]sf]

blnt nlIft sfo{qmd ;+rfng ePsf]

Aoj;flos ;Lk ljsf; Pj+ rfn'sf]if shf{

k|jfx dfkm{t blntsf] cfly{s ;zlQms/0fsf

sfo{qmd ;+rfng ePsf

:yfgLo txdf ;xef]h sfo{qmd x'g] u/]sf]

blnt ;d'xdf u|fld0fIf]qdf 7'nf] dfqfdf art

kl/rfng ePsf]

blnt ju{sf] lxt lglDt ;j}sf] rf;f] a9]sf]

sdhf]/ kIfM

blntg ju{df nIo cg';f/sf] sfo{qmd k'Ug

g;Sg'

blnt pTyfgsf sfo{qmddf bf]xf]/f]kgf sfod}

/xg'

blntsf] pTyfgdf >f]t;fwgsf] sld

r'gf}lt

blnt ju{sf] cfjZostfg';f/ ah]6 tyf sfo{qmd

;+rfng ug]{

blntsf] k/fDk/fut k]zf h:t}M 5fnfsf] h'Qf

agfpg], sk8f l;nfpg], jfhf, cf/g ;+rfngdf

;xof]u gk'u]sf]

blntsf] ;fIf/tf / cf}ift cfo' a9fpg]

aflb ;d'bfosf] ;d:of xn ug]{

@#=$ bL3{sflng ;f]r

blnt ;d'bfosf] ;Dk"0f{ If]qdf kx'Fr Pj+ ;xeflutfsf] a[l4 u/L cfly{s, ;fdflhs, /fhg}lts, wfld{s, z}lIfs

tyf /f]huf/Lsf] cj:yfdf pNn]Vo ;'wf/ ePsf] x'g]5 .

@#=% p4]Zo

;fdflhs lje]bsf] cGTo u/L ;j} If]qdf blnt ;d'bfosf] kx'Fr Pj+ ;xeflutfsf] a[l4 u/L pgLx?sf]

hLjg:t/df ;'wf/ ug]{ .

@#=^ glthf, ;"rs, nIf, k'i6\ofO{sf] >f]t, dfGotf / hf]lvd sd ug]{ tl/sf

;f/f+z ;'rs k'i6\ofOsf] >f]t hf]lvd hf]lvd sd

ug]{ pkfo

!= blnt ju{

;DjGwL If]q

p4]Zo

M;fdflhs

lje]bsf] cGTo

u/L ;j} If]qdf

blnt ;d'bfosf]

kx'Fr Pj+

;xeflutfsf]

a[l4 u/L

pgLx?sf]

hLjg:t/df

;'wf/ ug]{ .

;"rssf] ljj/0f xfnsf]

l:ylt

nIo

blntsf] ;fIf/tf

k|ltzt

$% &%

blntsf] ul/jLsf]

:t/

() %)

blntsf] cf}ift

cfo"

^) &)

–lhlj;sf] k|f]kmfOn

–blnt lHfNnf ;dGjo

ldltsf] k|ltj]bgg

;/f]sf/jfnf

jLr

;fem]bf/L /

;xsfo{

ePdf

;fem]bf/L /

;xsfo{nfO{

a9fjf lbg

;lsg]5 .

glthf M !

blnt ;d'bfosf]

cfocfh{gdf

;"rssf] ljj/0f xfnsf]

l:ylt

nIo

blntsf] ul/jLsf] ^) #)

–lhlj;sf] k|f]kmfOn

–blnt lHfNnf ;dGjo

ldltsf] k|ltj]bgg

;/f]sf/jfnf

jLr

;fem]bf/L /

;xsfo{

;fem]bf/L /

;xsfo{nfO{

a9fjf lbg

;lsg]5 .

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

179

a[l4 ePsf]

x'g]5 .

cg'kft

n3'pBddf ;+NfUg

blnt k|ltzt

% @%

/f]huf/d'ns

tflnd lnPsf

blntsf] ;+Vof

!)) @))

/f]huf/Ldf ;+NfUg

blnt k|ltzt

!% $)

:j/f]huf/df ;+nUg

blntsf] k|ltzt

$ !)

ePdf

glthf @

blntx?df

5'jf5't tyf

lje]bsf

36gfdf

Go"lgs/0f

cfPsf] x'g]5 .

;"rssf] ljj/0f xfnsf]

l:ylt

nIo

5'jf5'tsf ph'/L

;+Vof

!@% %)

;xef]h sfo{qmd

;+Vof

) %)

–lhlj;sf] k|f]kmfOn

–blnt lHfNnf ;dGjo

ldltsf] k|ltj]bgg

;/f]sf/jfnf

jLr

;fem]bf/L /

;xsfo{

ePdf

;fem]bf/L /

;xsfo{nfO{

a9fjf lbg

;lsg]5 .

glthf #

blntx?sf]

:jf:Yo, ;r]tgf

Pj+

;zlQms/0fdf

a[l4 ePsf]

x'g]5 .

;"rssf] ljj/0f xfnsf]

l:ylt

nIo

dfgj clwsf/

;DjGwL tfnLd

k|fKt blnt ;+Vof

@%) %))

g]t[Tj ljsf; Pj+

blnt dlxnf

k|hgg :jf:Yo

tflnd k|fKt blnt

;+Vof

!)) #))

;s/fTds zf]r

tflnd k|fKt blnt

;+Vof

&) @))

:jf:Yo ;]jfdf

blntsf] kx'Fr -

k|ltzt_

%) *)

–lhlj;sf] k|f]kmfOn

–blnt lHfNnf ;dGjo

ldltsf] k|ltj]bgg

;/f]sf/jfnf

jLr

;fem]bf/L /

;xsfo{

ePdf

;fem]bf/L /

;xsfo{nfO{

a9fjf lbg

;lsg]5 .

glthf $

blntx?sf]

;"rssf] ljj/0f xfnsf]

l:ylt

nIo –lhlj;sf] k|f]kmfOn ;/f]sf/jfnf

jLr

;fem]bf/L /

;xsfo{nfO{

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

180

;+:yfut ljsf;

ePsf] x'g]5 . blntx?sf] ;d'x

;+Vof

^) !%)

blnt ;Ghfn

;+Vof

!% #$

blnt ;+rflnt

;xsf/L ;+Vof

!) !%

blntx?sf] jrt

kl/rfng ;d'x

@@ #)

–blnt lHfNnf ;dGjo

ldltsf] k|ltj]bgg

;fem]bf/L /

;xsfo{

ePdf

a9fjf lbg

;lsg]5 .

@#=& gLlt tyf /0fgLlt

blnt pk/ x'g] ;j} k|sf/sf 5'jf5't Pj+ lje]bsf 36\gfk|lt z'Go ;xglzntfsf] gLlt lnO{g]5 .

blnt blnt leqsf] lje]b Pj+ 5'jf5'tnfO{ lg/fs/0f ul/g]5 .

blnt ju{sf] lzIff, :jf:Yo, /fhgLlt, ;fj{hlgs ;]jf k|jfxdf ljz]if ?Kfdf ;s/fTds lje]b Pj+

k|fyldstf lbOg]5 .

blnt ju{sf] :j/f]huf/L ;[hgfdf ljz]if Wofg lbOg] 5 .

blnt ju{sf] pTyfgdf ;/sf/L, lghL, ;xsf/L, u};;, :yfgLo lgsfo, ;fd'bflos ;+:yf ;d]tsf]

;xsfo{, ;fe]mbf/L / ;xsfo{sf] k|of;nfO{ a9fjf lbOg]5 .

;/sf/L Pj+ ;+:yfut /f]huf/Lsf cjz/df blntnfO{ ljz]if k|f]T;fxg ul/g]5 .

@#=* glthf k|fKt ug]{ sfo{qmd tyf ah]6

-?= xhf/df_

qm=

;=

sfo{qmd tyf

lqmofsnfkx? kl/df0f

aflif{s ah]6 ljlgof]hg ah]6 ? xhf/df k|yld

stf

s|d )&@⁄&# )&#⁄&$ )&$⁄&% )&%⁄&^ )&^⁄&& hDdf

glthf !=

nf]s;]jf cfof]u tof/L

sIff -;xfos, clws[t

Pj+ k|fljlwstkm{_ hgf

!)) 500 1500 1500 1500 2500 7500

5

blnt 5fqa[lq a[l4 &)) 2500 4000 4400 4700 4900 20500 3

blnt j:tLdf ;fIf/tf

sfo{qmd

!% 1500 3500 4000 4500 5000 18500 4

s[lif Pj+ kz' ;DjGwL

tflnd / ;fdfu|L tyf

kz'j:t' ljt/0f

^% 2500 23000 6000 4500 4000 40000 1

;Lkd'ns tfnLd /

pks/0f ljt/0f

&) 1500 3500 4200 4500 4600 18300 2

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

181

glthf @=

blnt tyf u}/ blnt

jLr ;xef]h sfo{qmd

@% 500 1500 1500 1500 1500 6500 6

5'jf5't Pj+ lje]b

lj?4 tflnd Pj+

cleofg

@) 400 500 500 500 500 2400 7

5'jf5't pk/ ph'/L

;+:s[lt ljsf; Pj+

sf/jflx cleofg

$ 500 400 400 400 400 2100 8

glthf #=

dfgj clwsf/ tflnd %% 600 1500 1500 1500 1500 6600 10

g]t[Tj Pj+ dlxnf

k|hgg / ;s/fTds

zf]r tflnd

*) 300 1200 1200 1200 1200 5100 9

blntsf nflu :jf:Yo

pkrf/df cg'bfg

@% 500 2500 2500 2500 2500 10500 11

glthf $=

blnt ;d'x Pj+

;Ghfn u7g tyf

k'g/u7g

!@) 400 500 550 580 600 2630 15

blnt ;xsf/L u7g /

ljsf;

@) 400 500 500 500 500 2400 13

g]t[Tj tyf Ifdtf

ljsf; tflnd -hgf_

!)) 500 600 700 800 950 3550 14

blntx?nfO{ u};;,

lghL, a}+s Pj+

;xsf/Ldf /f]huf/Ldf

cf/If0f / kl/Iff

tof/L sIff ;+rfng -

hgf_

!@) 500 2500 2600 2800 2900 11300

12

hDdf M 13100 47200 32050 31980 33550 157880

@#=( lhDd]jf/L jfF8kmf8 tflnsf M

qm=

;+=

sfo{qmd tyf lqmofsnfkx? ;Fof]hgstf{ sfof{Gjogstf{ ;xof]uL ;fdm]bf/L jf

;xsfo{ ug]{

lgsfo

glthf !=

nf]s;]jf cfof]u tof/L sIff -

;xfos, clws[t Pj+

k|fljlwstkm{_

:yfgLo blnt

;dGjo ;ldlt

:yfgLo lgsfosf

;fdflhs ljsf;

zfvf

/fhg}lts bn,

nf]s;]jf

cfof]u, u};;

u};;, blnt

;+:yfx?, bftf

cf/If0fsf] Aoj:yf a9fpg] :yfgLo blnt :yfgLo lgsfosf /fhg}lts bn, u};;, blnt

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

182

;dGjo ;ldlt ;fdflhs ljsf;

zfvf

nf]s;]jf

cfof]u, u};;

;+:yfx?, bftf

blnt 5fqa[lq a[l4 :yfgLo blnt

;dGjo ;ldlt

:yfgLo lgsfosf

;fdflhs ljsf;

zfvf

/fhg}lts bn,

nf]s;]jf

cfof]u, u};;

u};;, blnt

;+:yfx?, bftf

blnt j:tLdf ;fIf/tf sfo{qmd :yfgLo blnt

;dGjo ;ldlt

:yfgLo lgsfosf

;fdflhs ljsf;

zfvf

/fhg}lts bn,

nf]s;]jf

cfof]u, u};;

u};;, blnt

;+:yfx?, bftf

s[lif Pj+ kz' ;DjGwL tflnd /

;fdfu|L tyf kz'j:t' ljt/0f

:yfgLo blnt

;dGjo ;ldlt

:yfgLo lgsfosf

;fdflhs ljsf;

zfvf

/fhg}lts bn,

nf]s;]jf

cfof]u, u};;

u};;, blnt

;+:yfx?, bftf

;Lkd'ns tfnLd / pks/0f

ljt/0f

:yfgLo blnt

;dGjo ;ldlt

:yfgLo lgsfosf

;fdflhs ljsf;

zfvf

/fhg}lts bn,

nf]s;]jf

cfof]u, u};;

u};;, blnt

;+:yfx?, bftf

glthf @=

;xef]h sfo{qmd :yfgLo blnt

;dGjo ;ldlt

:yfgLo lgsfosf

;fdflhs ljsf;

zfvf

/fhg}lts bn,

nf]s;]jf

cfof]u, u};;

u};;, blnt

;+:yfx?, bftf

5'jf5't Pj+ lje]b lj?4 tflnd

Pj+ cleofg

:yfgLo blnt

;dGjo ;ldlt

:yfgLo lgsfosf

;fdflhs ljsf;

zfvf

/fhg}lts bn,

nf]s;]jf

cfof]u, u};;

u};;, blnt

;+:yfx?, bftf

5'jf5't pk/ ph'/L ;+:s[lt

ljsf; Pj+ sf/jflx

:yfgLo blnt

;dGjo ;ldlt

:yfgLo lgsfosf

;fdflhs ljsf;

zfvf

/fhg}lts bn,

nf]s;]jf

cfof]u, u};;

u};;, blnt

;+:yfx?, bftf

glthf #=

dfgj clwsf/ tflnd :yfgLo blnt

;dGjo ;ldlt

:yfgLo lgsfosf

;fdflhs ljsf;

zfvf

/fhg}lts bn,

nf]s;]jf

cfof]u, u};;

u};;, blnt

;+:yfx?, bftf

g]t[Tj Pj+ dlxnf k|hgg tflnd :yfgLo blnt

;dGjo ;ldlt

:yfgLo lgsfosf

;fdflhs ljsf;

zfvf

/fhg}lts bn,

nf]s;]jf

cfof]u, u};;

u};;, blnt

;+:yfx?, bftf

:jf:Yo ;DjGwL sfo{qmd :yfgLo blnt

;dGjo ;ldlt

:yfgLo lgsfosf

;fdflhs ljsf;

zfvf

/fhg}lts bn,

nf]s;]jf

cfof]u, u};;

u};;, blnt

;+:yfx?, bftf

glthf $=

blnt ;d'x Pj+ ;Ghfn u7g

tyf k'g/u7g

:yfgLo blnt

;dGjo ;ldlt

:yfgLo lgsfosf

;fdflhs ljsf;

zfvf

/fhg}lts bn,

nf]s;]jf

cfof]u, u};;

u};;, blnt

;+:yfx?, bftf

a}7s lgoldt ;+rfng :yfgLo blnt

;dGjo ;ldlt

:yfgLo lgsfosf

;fdflhs ljsf;

zfvf

/fhg}lts bn,

nf]s;]jf

cfof]u, u};;

u};;, blnt

;+:yfx?, bftf

blnt ;xsf/L u7g / ljsf; :yfgLo blnt

;dGjo ;ldlt

:yfgLo lgsfosf

;fdflhs ljsf;

zfvf

/fhg}lts bn,

nf]s;]jf

cfof]u, u};;

u};;, blnt

;+:yfx?, bftf

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

183

blntx?nfO{ u};;, lghL, a}+s

Pj+ ;xsf/Ldf /f]huf/Ldf

cf/If0f / kl/Iff tof/L sIff

;+rfng

:yfgLo blnt

;dGjo ;ldlt

:yfgLo lgsfosf

;fdflhs ljsf;

zfvf

/fhg}lts bn,

nf]s;]jf

cfof]u, u};;

u};;, blnt

;+:yfx?, bftf

@#=!) cg'udg tyf d"Nof+sg

qm=

:f+=

sfo{qmd tyf lqmofsnfkx? cg'udg ug]{

lgsfo

k|ltj]bg ug]{

;do

cg'udg ug]{

ljlw

k|ltj]bg k]z

ug'{kg]{ lgsfo

glthf !=

nf]s;]jf cfof]u tof/L sIff -;xfos,

clws[t Pj+ k|fljlwstkm{_

:yfgLo blnt

;dGjo

;ldlt /

lhlj;

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg lkmN8

cWoog,

:yfgLo lgsfo Pj+

dflyNnf] lgsfo

cf/If0fsf] Aoj:yf a9fpg] :yfgLo blnt

;dGjo

;ldlt /

lhlj;

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg lkmN8

cWoog,

:yfgLo lgsfo Pj+

dflyNnf] lgsfo

blnt 5fqa[lq a[l4 :yfgLo blnt

;dGjo

;ldlt /

lhlj;

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg lkmN8

cWoog,

:yfgLo lgsfo Pj+

dflyNnf] lgsfo

blnt j:tLdf ;fIf/tf sfo{qmd :yfgLo blnt

;dGjo

;ldlt /

lhlj;

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg lkmN8

cWoog,

:yfgLo lgsfo Pj+

dflyNnf] lgsfo

s[lif Pj+ kz' ;DjGwL tflnd /

;fdfu|L tyf kz'j:t' ljt/0f

:yfgLo blnt

;dGjo

;ldlt /

lhlj;

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg lkmN8

cWoog,

:yfgLo lgsfo Pj+

dflyNnf] lgsfo

;Lkd'ns tfnLd / pks/0f ljt/0f :yfgLo blnt

;dGjo

;ldlt /

lhlj;

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg lkmN8

cWoog,

:yfgLo lgsfo Pj+

dflyNnf] lgsfo

glthf @=

;xef]h sfo{qmd :yfgLo blnt

;dGjo

;ldlt /

lhlj;

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg lkmN8

cWoog,

:yfgLo lgsfo Pj+

dflyNnf] lgsfo

5'jf5't Pj+ lje]b lj?4 tflnd Pj+

cleofg

:yfgLo blnt

;dGjo

;ldlt /

lhlj;

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg lkmN8

cWoog,

:yfgLo lgsfo Pj+

dflyNnf] lgsfo

5'jf5't pk/ ph'/L ;+:s[lt ljsf;

Pj+ sf/jflx

:yfgLo blnt

;dGjo

;ldlt /

lhlj;

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg lkmN8

cWoog,

:yfgLo lgsfo Pj+

dflyNnf] lgsfo

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

184

glthf #=

dfgj clwsf/ tflnd :yfgLo blnt

;dGjo

;ldlt /

lhlj;

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg lkmN8

cWoog,

:yfgLo lgsfo Pj+

dflyNnf] lgsfo

g]t[Tj Pj+ dlxnf k|hgg / ;s/fTds

zf]r tflnd

:yfgLo blnt

;dGjo

;ldlt /

lhlj;

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg lkmN8

cWoog,

:yfgLo lgsfo Pj+

dflyNnf] lgsfo

blnt :jf:Yo kx'Fr sfo{qmd :yfgLo blnt

;dGjo

;ldlt /

lhlj;

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg lkmN8

cWoog,

:yfgLo lgsfo Pj+

dflyNnf] lgsfo

glthf $=

blnt ;d'x Pj+ ;Ghfn u7g tyf

k'g/u7g

:yfgLo blnt

;dGjo

;ldlt /

lhlj;

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg lkmN8

cWoog,

:yfgLo lgsfo Pj+

dflyNnf] lgsfo

a}7s lgoldt ;+rfng :yfgLo blnt

;dGjo

;ldlt /

lhlj;

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg lkmN8

cWoog,

:yfgLo lgsfo Pj+

dflyNnf] lgsfo

blnt ;xsf/L u7g / ljsf; :yfgLo blnt

;dGjo

;ldlt /

lhlj;

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg lkmN8

cWoog,

:yfgLo lgsfo Pj+

dflyNnf] lgsfo

blntx?nfO{ u};;, lghL, a}+s Pj+

;xsf/Ldf /f]huf/Ldf cf/If0f /

kl/Iff tof/L sIff ;+rfng

:yfgLo blnt

;dGjo

;ldlt /

lhlj;

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg lkmN8

cWoog,

:yfgLo lgsfo Pj+

dflyNnf] lgsfo

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

185

kl/R5]b @$

ckf+utf ePsf AolQm

@$=! e'ldsf

ckf+utf x'g' k"j{ hGdsf] kfk xf]Og, / ;f] cfwf/df e]befj jf x]+nf ug'{ dfgjtf lj?4sf] sfo{ xf], eGg] dfGotf

Pj+ l;4fGtnfO{ g]kfnsf] kl/j]zdf klg c+lusf/ / :jLsf/ ug]{ k|rng a9]/ uPsf] 5 . ckf+utf ePsf

AolQmx?sf] xs clwsf/ k|jw{g ty pkef]udf ;xhtf Nofpg ckf+u ;+/If0f / sNof0f P]g, lgodfjnL, /fli6\o

gLlt / sfo{of]hgf ;d]t g]kfn ;/sf/n] tof/ u/L sfof{Gjogdf NofPsf] 5 .

ckf+utf ePsf AolQmx?sf] clwsf/ ;DjGwL dxf;GwL / o;sf] OR5flwg cfn]v @))^ nufot cGt//fli6\o

k|ltj4tfx?nfO{ Aojxf/df ptfg{sf nflu ;d'bfodf cfwf/Lt k'gM:yfkgf sfo{qmd, ljz]if lzIff, ;dflxt lzIff,

lgz'Ns ;xfos ;fdfu|L, ckf+utf ;DjGwL ;r]tgfd"ns >Ao b[io ;fdfu|L, ;dfj]lzs/0f, ckf+utf ePsf]

AolQmx?sf] ;+:yfut ljsf; cg'bfg, ;fdflhs ;'/Iff eQf ljt/0f nufot ljleGg nlIft sfo{qmdx? g]kfne/

;+rfngdf /x]sf 5g .

o; lHfNnfdf ckf+utf ePsf AolQmx?sf] ;Ddfg, klxrfg, lxt Pj+ clwsf/sf] ;+/If0f / k|aw{g ug{, ;d'bfod}

k'g:yfkgf, ljz]if lzIff, ;fxfos ;fdflu|sf] lgjf{w pknAwtf, ckf+ud}qL ef}lts k"jf{wf/ Pj+ ljsf; cflb

ljifodf s]lGb|t / hf]8 lb+b} of] cfjlws lHfNnf ljsf; of]hgf tof/ ug]{ k|of; ePsf] 5 .

@$=@ jt{dfg l:ylt

o; lHfNnfdf g]kfn ;/sf/sf] gLlt adf]lhd 3/ hUuf /lhi6\]zgdf 5'6, ;xfos ;fdfu|Lx? ;x'lnotdf

ljt/0f, aflif{s ?kdf lhlj;, uflj; Pj+ gu/kflnsfdf ckf+utf ePsf AolQmx?sf] nflu gLlt, of]hgf tyf

sfo{qmd th'{df / sfof{Gjog x'Fb} cfPsf] 5 .

;fy} sfo{qmd sfof{Gjogdf ckf+utf ePsf AolQmx?sf] ;+nUgtfdf pgLx?sf] ;+:yfx? dfkm{t sfof{Gjog ug{

ljz]if k|fyldstf lb+b} cfOPsf] klg 5 . To:t} ;fdflhs ;'/Iff eQf :yfgLo :t/d} / k"0f{ ckf+utf ePsf

AolQms} 3/;Dd k'/\ofpg] sfo{nfO{ klg k|fyldstf lbOPsf] 5 . ;jf/L ;fwgdf %) k|ltzt 5'6, pkrf/df

;xof]u, ;]jfk|jfxdf k|fyldstf, /f]huf/Ldf sf]6f 5'6\6fpg] cEof;, ljz]if lzIff Pj+ cWofkgsf] Aoj:yf cflb

sfo{ lHfNnf Pj+ :yfgLo :t/df x'b} cfPsf] 5g\ .

@$=# ;jn kIf, sdhf]/ kIf, cj;/ / r'gf}lt

;jn kIf

ckf+utf ePsf AolQmx?sf]

;+:yfut ;+hfn a9]sf]

Plss[t ?kdf ckf+utf ePsfsf]

lxt Pj+ ljsf; sfo{qmd

;+rfng ePsf]

;fdflhs ;dfj]lzs/0fsf] gLlt

cg'?ksf] ckf+utf ePsfx?sf]

;xeflutf a9]sf]

ckf+u nlIft sfo{qmd ;+rfng

ePsf]

ckf+ux?nfO{ Aoj;flos ;Lk

ljsf; / cfly{s ;zlQms/0fsf

cj;/

ckf+utf ePsf AolQmx?sf] g]t[Tj

ljsf;, Ifdtf ljsf;sf k|;:t cj;/

a9]sf]

ckf+utf ePsf x?n] klg ljsf;df

;xeflu x'g kfpg]

ckf+utf ePsfsf] lxt lglDt ;j}sf]

rf;f] a9]sf]

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

186

sfo{qmd ;+rfng ePsf

;d'bfo:t/df ckf+utf ePsfsf]

;d'x, ;ldlt h:tf ;+:yfx?sf]

;+:yfut ljsf; ePs

sdhf]/ kIfM

ckf+utf ePsf ju{df nIo

cg';f/sf] sfo{qmd k'Ug g;Sg'

ckf+utf ePsfsf] ;d'lrt lxt

k|jw{g ug{ >f]t;fwgsf] sld

cfod'ns sfo{qmd / :j/f]huf/L

gkfpg'

r'gf}lt

ckf+utf ePsf ju{sf] cfjZostfg';f/

ah]6 tyf sfo{qmd ;+rfng ug]{

;j} ckf+utf ePsfn] ;fdflhs ;'/Iff

eQf kfpg]

e]befj sd x'g]

;j} ef}lts k"jf{wf/x? ckf+utfd}qL x'g]

;dflxt lzIff ;j} ckfutf ePsfn]

kfpg]

l;k ljsf;, :j/f]huf/Lsf cj;/

ckf+utf ePsfn] kfpg]

@$=$ bL3{sflng ;f]r

;[hglzn, :jfanlDe / dof{lbt hLjg ofkg ul//x]sf] ;d[4 sf:sL lhNnfsf ckf+utf ePsf] AolQmx? .

@$=% p4]Zo

o; cfjlws of]hgfsf] cGTo;DDfdf sf:sL lhNnfsf ckf+utf ePsf AolQmx?sf] ljBdfg ;fdflhs Pj+ cfly{s

:t/df ck]lIft Pj+ pNNf]vlgo ;'wf/ ug]{ .

@$=^ glthf, ;"rs, nIf, k'i6\ofO{sf] >f]t, dfGotf / hf]lvd sd ug]{ tl/sf

;f/f+z ;'rs k'i6\ofOsf] >f]t hf]lvd hf]lvd sd

ug]{ pkfo

!=ckf+utf

ePsf AolQm

;DjGwL If]q

p4]Zo M o;

cfjlws

of]hgfsf]

cGTo;DDfdf

sf:sL lhNnfsf

ckf+utf ePsf

AolQmx?sf]

;"rssf] ljj/0f xfnsf]

l:ylt

nIo

ckf+utf ePsf

AolQmsf] ul/jLsf]

cg'kft

() %)

n3'pBddf ;+NfUg

ckf+utf ePsf

AolQm k|ltzt

% @%

–lhlj;sf] k|f]kmfOn

–ckf+utf ePsf

AolQmx?sf] lHfNnf

:f+hfnsf] jflif{s

k|ltj]bg

;/f]sf/jfnf

jLr

;fem]bf/L /

;xsfo{

ePdf

;fem]bf/L /

;xsfo{nfO{

a9fjf lbg

;lsg]5 .

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

187

ljBdfg

;fdflhs Pj+

cfly{s :t/df

ck]lIft Pj+

pNNf]vlgo

;'wf/ ug]{ .

glthf M !

ckf+utf ePsf

AolQm ;d'bfosf]

cfocfh{gdf

a[l4 ePsf]

x'g]5 .

;"rssf] ljj/0f xfnsf]

l:ylt

nIo

/f]huf/Ldf ;+NfUg

ckf+utf ePsf

AolQm k|ltzt

% !)

ckf+utf ePsf

AolQmsf] ul/jLsf]

cg'kft

() %)

n3'pBddf ;+NfUg

ckf+utf ePsf

AolQm k|ltzt

% @%

–lhlj;sf] k|f]kmfOn

–ckf+utf ePsf

AolQmx?sf] lHfNnf

:f+hfnsf] jflif{s

k|ltj]bg

;/f]sf/jfnf

jLr

;fem]bf/L /

;xsfo{

ePdf

;fem]bf/L /

;xsfo{nfO{

a9fjf lbg

;lsg]5 .

glthf @

ckf+utf ePsf

AolQmx?sf]

;Ddfg,

;fdflhs ;'/Iff

lzIff / ;xfos

;fdfu|L

pknAwtfsf]

:t/df a[l4

cfPsf] x'g]5 .

;"rssf] ljj/0f xfnsf]

l:ylt

nIo

ckf+utf kl/ro

kq ljt/0f

ckf+utf ePsf

afnaflnsf Pj+

a[4x?sf]

cf>o:yn ;+Vof

) !

;fdflhs ;'/Iff

eQf kfpg] ;+Vof

()) !%)

)

;xfos

;fdfu|Lx?sf]

ljt/0f ;+Vof

%)) ())

–lhlj;sf] k|f]kmfOn

–ckf+utf ePsf

AolQmx?sf] lHfNnf

:f+hfnsf] jflif{s

k|ltj]bg

;/f]sf/jfnf

jLr

;fem]bf/L /

;xsfo{

ePdf

;fem]bf/L /

;xsfo{nfO{

a9fjf lbg

;lsg]5 .

glthf #

ckf+utf ePsf

AolQmx?sf]

:jf:Yo, ;r]tgf

Pj+ ;zlQms/0f

/ v]ns'b

;"rssf] ljj/0f xfnsf]

l:ylt

nIo

ckf+utf PJ+f dfgj

clwsf/ ;DjGwL

tfnLd k|fKt

@%) ())

–lhlj;sf] k|f]kmfOn

–ckf+utf ePsf

AolQmx?sf] lHfNnf

:f+hfnsf] jflif{s

k|ltj]bg

;/f]sf/jfnf

jLr

;fem]bf/L /

;xsfo{

ePdf

;fem]bf/L /

;xsfo{nfO{

a9fjf lbg

;lsg]5 .

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

188

;+rfngdf a[l4

ePsf] x'g]5 .

ckf+utf ePsf

AolQm ;+Vof

g]t[Tj ljsf; Pj+

ckf+utf ePsf

dlxnfsf] k|hgg

:jf:Yo tflnd

k|fKt ckf+utf

ePsf AolQm ;+Vof

!)) %))

ckf+utf ePsfjLr

v]ns'b ;+rfng

! !)

:jf:Yo ;]jfdf

ckf+utf ePsf

AolQmsf] kx'Fr a[l4

Pj+ :jf:Yo ljdf

-k|ltzt_

# $)

glthf $

ckf+utf ePsf

AolQmx?sf]

;+:yfut ljsf;

ePsf] x'g]5 .

;"rssf] ljj/0f xfnsf]

l:ylt

nIo

ckf+utf ePsf

AolQmx?sf] ;d'x

;+Vof

^) !%)

ckf+utf ePsf

AolQm ;Ghfn

;+Vof

!% #$

–lhlj;sf] k|f]kmfOn

–ckf+utf ePsf

AolQmx?sf] lHfNnf

:f+hfnsf] jflif{s

k|ltj]bg

;/f]sf/jfnf

jLr

;fem]bf/L /

;xsfo{

ePdf

;fem]bf/L /

;xsfo{nfO{

a9fjf lbg

;lsg]5 .

@$=& gLlt tyf /0fgLlt

ckf+utf ePsf AolQmx?sf] ;d'x lgdf{0f, lj:tf/ Pj+ ;~hfn lgdf{0f u/L clwstd ?kdf kl/rfng

ul/g]5 .

ckf+utf ePsf AolQm Pj+ :f+:yfx?sf] Ifdtf ljsf; ul/g]5 .

ckf+utf ePsf AolQm Pj+ ;+:yfx?sf] ;xeflutf k|j4{g ul/g]5 .

hgjsfnt, k}/jL PJ+f ;r]tgfd'ns sfo{qmdx?nfO{ ltj|tf lbOg]5 .

;fdflhs ;dfj]lzs/0fsf] gLlt cjnDjg u/L ckf+utf ePsf AolQmx?sf] d'nk|jflxs/0f ul/g]5 .

pgLx?sf] kx'Fr a[l4 Pj+ cg's'ngsf sfo{qmdsf] lj:tf/ ul/g]5 .

o; If]qsf] ljsf;sf nflu ;/f]sf/jfnfx?aLr ;dGjo, ;xlhs/0f / ;xsfo{sf] cjwf/0ffsf]

cjnDjGf ul/g]5 .

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

189

@$=* glthf k|fKt ug]{ sfo{qmd tyf ah]6

-?= xhf/df_

qm=

;=

sfo{qmd tyf

lqmofsnfkx? kl/df0f

aflif{s ah]6 ljlgof]hg ah]6 ? xhf/df k|yld

stf

s|d )&@⁄&# )&#⁄&$ )&$⁄&% )&%⁄&^ )&^⁄&& hDdf

glthf !=

nf]s;]jf cfof]u tof/L

sIff -;xfos, clws[t

Pj+ k|fljlwstkm{_ k6s

15 400 1200 1200 1200 1200 5200 7

cf/If0fsf] Aoj:yf

a9fpg] cleofg -k6s_ 3 200 300 300 300 300 1400 9

ckf+utf ePsf AolQm

5fqa[lq a[l4 $)) 1600 1600 1600 1600 1600 8000 8

ckf+utf ePsf

AolQmnfO{ ljz]if a|]n

lnlk Pj+ ;fIf/tf

sfo{qmd

% 500 900 900 900 900 4100 10

;Lkd'ns tfnLd /

pks/0f ljt/0f #&) 1700 2500 2500 2500 2500 11700 11

glthf @=

kl/ro kq ljt/0f &)) 200 200 200 200 200 1000 12

;fdflhs ;'/Iff eQf !%%) 4000 8000 9000 9000 9000 39000 13

ckf+utf ePsf a[4 Pj+

afnaflnsfsf] nflu

cf>o:yn

! 500 2500 2500 2500 2500 10500 14

;xfos ;fdfu|L ljt/0f &%) 700 1800 1800 1800 1800 7900 15

glthf #=

ckf+utf PJ+f dfgj

clwsf/ tflnd !% 500 700 700 700 700 3300 5

ckf+u g]t[Tj Pj+ dlxnf

k|hgg / ;s/fTds

zf]r tflnd

@) 500 900 900 900 900 4100 6

:jf:Yo ;DjGwL PJ+f

:jf:Yo ljdf sfo{qmd % 1700 2500 2500 2500 2500 11700 4

glthf $=

ckf+utf ePsf AolQm

;d'x Pj+ ;Ghfn u7g

tyf k'g/u7g

@# 500 700 700 700 700 3300 1

a}7s lgoldt ;+rfng #% 200 200 200 200 200 1000 3

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

190

ckf+utf ePsf

AolQmx?nfO{ u};;,

lghL, a}+s Pj+

;xsf/Ldf /f]huf/Ldf

cf/If0f / kl/Iff tof/L

sIff ;+rfng

% 4000 8000 9000 1100 1200 23300 2

hDdf 17200 32000 34000 26100 26200 135500

@$=( lhDd]jf/L jfF8kmf8 tflnsf M

qm=

;+=

sfo{qmd tyf lqmofsnfkx? ;Fof]hgstf{ sfof{Gjogstf{ ;xof]uL ;fdm]bf/L jf

;xsfo{ ug]{

lgsfo

glthf !=

nf]s;]jf cfof]u tof/L sIff -

;xfos, clws[t Pj+

k|fljlwstkm{_

:yfgLo lgsfo,

ckf+utf

;DjGwL ;+:yf

:yfgLo lgsfosf

;fdflhs ljsf;

zfvf

/fhg}lts bn,

nf]s;]jf

cfof]u, u};;

u};;, ckf+utf

ePsf AolQm

;+:yfx?, bftf

cf/If0fsf] Aoj:yf a9fpg] :yfgLo lgsfo,

ckf+utf

;DjGwL ;+:yf

:yfgLo lgsfosf

;fdflhs ljsf;

zfvf

/fhg}lts bn,

nf]s;]jf

cfof]u, u};;

u};;, ckf+utf

ePsf AolQm

;+:yfx?, bftf

ckf+utf ePsf AolQm 5fqa[lq

a[l4

:yfgLo lgsfo,

ckf+utf

;DjGwL ;+:yf

:yfgLo lgsfosf

;fdflhs ljsf;

zfvf

/fhg}lts bn,

nf]s;]jf

cfof]u, u};;

u};;, ckf+utf

ePsf AolQm

;+:yfx?, bftf

ckf+utf ePsf AolQmnfO{ a|]n

lnkL Pj+ ;fIf/tf sfo{qmd

:yfgLo lgsfo,

ckf+utf

;DjGwL ;+:yf

:yfgLo lgsfosf

;fdflhs ljsf;

zfvf

/fhg}lts bn,

nf]s;]jf

cfof]u, u};;

u};;, ckf+utf

ePsf AolQm

;+:yfx?, bftf

;Lkd'ns tfnLd / pks/0f

ljt/0f

:yfgLo lgsfo,

ckf+utf

;DjGwL ;+:yf

:yfgLo lgsfosf

;fdflhs ljsf;

zfvf

/fhg}lts bn,

nf]s;]jf

cfof]u, u};;

u};;, ckf+utf

ePsf AolQm

;+:yfx?, bftf

glthf @=

kl/ro kq ljt/0f :yfgLo lgsfo,

ckf+utf

;DjGwL ;+:yf

:yfgLo lgsfosf

;fdflhs ljsf;

zfvf

/fhg}lts bn,

nf]s;]jf

cfof]u, u};;

u};;, ckf+utf

ePsf AolQm

;+:yfx?, bftf

;fdflhs ;'/Iff eQf :yfgLo lgsfo,

ckf+utf

;DjGwL ;+:yf

:yfgLo lgsfosf

;fdflhs ljsf;

zfvf

/fhg}lts bn,

nf]s;]jf

cfof]u, u};;

u};;, ckf+utf

ePsf AolQm

;+:yfx?, bftf

ckf+utf ePsf a[4 Pj+

afnaflnsfsf] nflu cf>o:yn

:yfgLo lgsfo,

ckf+utf

;DjGwL ;+:yf

:yfgLo lgsfosf

;fdflhs ljsf;

zfvf

/fhg}lts bn,

nf]s;]jf

cfof]u, u};;

u};;, ckf+utf

ePsf AolQm

;+:yfx?, bftf

;xfos ;fdfu|L ljt/0f :yfgLo lgsfo,

ckf+utf

;DjGwL ;+:yf

glthf #=

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

191

ckf+utf Pj+ dfgj clwsf/

tflnd

:yfgLo lgsfo,

ckf+utf

;DjGwL ;+:yf

:yfgLo lgsfosf

;fdflhs ljsf;

zfvf

/fhg}lts bn,

nf]s;]jf

cfof]u, u};;

u};;, ckf+utf

ePsf AolQm

;+:yfx?, bftf

ckf+u g]t[Tj Pj+ dlxnf k|hgg

tflnd

:yfgLo lgsfo,

ckf+utf

;DjGwL ;+:yf

:yfgLo lgsfosf

;fdflhs ljsf;

zfvf

/fhg}lts bn,

nf]s;]jf

cfof]u, u};;

u};;, ckf+utf

ePsf AolQm

;+:yfx?, bftf

:jf:Yo ;DjGwL PJ+f :jf:Yo ljdf

sfo{qmd

:yfgLo lgsfo,

ckf+utf

;DjGwL ;+:yf

:yfgLo lgsfosf

;fdflhs ljsf;

zfvf

/fhg}lts bn,

nf]s;]jf

cfof]u, u};;

u};;, ckf+utf

ePsf AolQm

;+:yfx?, bftf

glthf $=

ckf+utf ePsf AolQm ;d'x Pj+

;Ghfn u7g tyf k'g/u7g

:yfgLo lgsfo,

ckf+utf

;DjGwL ;+:yf

:yfgLo lgsfosf

;fdflhs ljsf;

zfvf

/fhg}lts bn,

nf]s;]jf

cfof]u, u};;

u};;, ckf+utf

ePsf AolQm

;+:yfx?, bftf

a}7s lgoldt ;+rfng :yfgLo lgsfo,

ckf+utf

;DjGwL ;+:yf

:yfgLo lgsfosf

;fdflhs ljsf;

zfvf

/fhg}lts bn,

nf]s;]jf

cfof]u, u};;

u};;, ckf+utf

ePsf AolQm

;+:yfx?, bftf

ckf+utf ePsf AolQmx?nfO{

u};;, lghL, a}+s Pj+ ;xsf/Ldf

/f]huf/Ldf cf/If0f / kl/Iff

tof/L sIff ;+rfng

:yfgLo lgsfo,

ckf+utf

;DjGwL ;+:yf

:yfgLo lgsfosf

;fdflhs ljsf;

zfvf

/fhg}lts bn,

nf]s;]jf

cfof]u, u};;

u};;, ckf+utf

ePsf AolQm

;+:yfx?, bftf

@$=!) cg'udg tyf d"Nof+sg

qm=

:f+=

sfo{qmd tyf lqmofsnfkx? cg'udg ug]{

lgsfo

k|ltj]bg ug]{

;do

cg'udg ug]{

ljlw

k|ltj]bg k]z

ug'{kg]{ lgsfo

glthf !=

nf]s;]jf cfof]u tof/L sIff -;xfos,

clws[t Pj+ k|fljlwstkm{_

:yfgLo

lgsfo,

ckf+utf

;DjGwL ;+:yf

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg lkmN8

cWoog,

:yfgLo lgsfo Pj+

dflyNnf] lgsfo

cf/If0fsf] Aoj:yf a9fpg] :yfgLo

lgsfo,

ckf+utf

;DjGwL ;+:yf

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg lkmN8

cWoog,

:yfgLo lgsfo Pj+

dflyNnf] lgsfo

ckf+utf ePsf AolQm 5fqa[lq a[l4 :yfgLo

lgsfo,

ckf+utf

;DjGwL ;+:yf

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg lkmN8

cWoog,

:yfgLo lgsfo Pj+

dflyNnf] lgsfo

ckf+utf ePsf AolQmnfO{ a|]n lnlk

Pj+ ;fIf/tf sfo{qmd

:yfgLo

lgsfo,

ckf+utf

;DjGwL ;+:yf

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg lkmN8

cWoog,

:yfgLo lgsfo Pj+

dflyNnf] lgsfo

;Lkd'ns tfnLd / pks/0f ljt/0f :yfgLo

lgsfo,

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg lkmN8

:yfgLo lgsfo Pj+

dflyNnf] lgsfo

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

192

ckf+utf

;DjGwL ;+:yf

cWoog,

glthf @=

kl/ro kq ljt/0f :yfgLo

lgsfo,

ckf+utf

;DjGwL ;+:yf

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg lkmN8

cWoog,

:yfgLo lgsfo Pj+

dflyNnf] lgsfo

;fdflhs ;'/Iff eQf :yfgLo

lgsfo,

ckf+utf

;DjGwL ;+:yf

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg lkmN8

cWoog,

:yfgLo lgsfo Pj+

dflyNnf] lgsfo

ckf+utf ePsf a[4 Pj+

afnaflnsfsf] nflu cf>o:yn

:yfgLo

lgsfo,

ckf+utf

;DjGwL ;+:yf

;xfos ;fdfu|L ljt/0f :yfgLo

lgsfo,

ckf+utf

;DjGwL ;+:yf

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg lkmN8

cWoog,

:yfgLo lgsfo Pj+

dflyNnf] lgsfo

glthf

#=

ckf+utf Pj+ dfgj clwsf/ tflnd :yfgLo

lgsfo,

ckf+utf

;DjGwL ;+:yf

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg lkmN8

cWoog,

:yfgLo lgsfo Pj+

dflyNnf] lgsfo

ckf+u g]t[Tj Pj+ dlxnf k|hgg /

;s/fTds zf]r tflnd

:yfgLo

lgsfo,

ckf+utf

;DjGwL ;+:yf

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg lkmN8

cWoog,

:yfgLo lgsfo Pj+

dflyNnf] lgsfo

ckf+utf ePsf AolQm :jf:Yo kx'Fr

sfo{qmd

:yfgLo

lgsfo,

ckf+utf

;DjGwL ;+:yf

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg lkmN8

cWoog,

:yfgLo lgsfo Pj+

dflyNnf] lgsfo

glthf $=

ckf+utf ePsf AolQm ;d'x Pj+

;Ghfn u7g tyf k'g/u7g

:yfgLo

lgsfo,

ckf+utf

;DjGwL ;+:yf

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg lkmN8

cWoog,

:yfgLo lgsfo Pj+

dflyNnf] lgsfo

a}7s lgoldt ;+rfng :yfgLo

lgsfo,

ckf+utf

;DjGwL ;+:yf

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg lkmN8

cWoog,

:yfgLo lgsfo Pj+

dflyNnf] lgsfo

ckf+utf ePsf AolQmx?nfO{ u};;,

lghL, a}+s Pj+ ;xsf/Ldf /f]huf/Ldf

cf/If0f / kl/Iff tof/L sIff ;+rfng

:yfgLo

lgsfo,

ckf+utf

;DjGwL ;+:yf

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg lkmN8

cWoog,

:yfgLo lgsfo Pj+

dflyNnf] lgsfo

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

193

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

194

kl/R5]b @%

>lds, cfGbf]ng ;Dj4 ju{, t];|f] ln+uL / d'l:nd nufot lk5l8Psf ju{

@%=! e'ldsf

>lds ju{, cfGbf]ng ;Dj4 kIf, t];|f] ln+lu / d':nLd nufotsf lk5l8Psf ju{sf] pTyfg, ljsf; / lxtsf

vflt/ g]kfnsf] ;+ljwfgdf /fHosf] lgb]{zs l;4fGt / gLltdf ljz]if Aoj:yf ul/sf] 5 . h;nfO{ /fHosf]

Ifdtf cg';f/ sfg'g agfO{ sfof{jGog ub}{ hfg] elgPsf] 5 . o;} ;Gbe{df >d sfg'g @)$* NofPsf] 5 .

cfGbf]ng ;Da4 ;lxb, j]kQf, 3fOt] Pj+ lj:yflktx?sf] /fxt / ;Ddfg ug{ g]kfn ;/sf/n] ljleGGf ;dodf

sNof0fsf/L of]hgf, lgb]{lzsf ;d]t NofO{ sfofGjog ul/ /x]sf] / h;sf] g]t[Tj zflGt tyf k'gM lgdf{0f

dGqfno ljz]if ?kdf sfo{/t /xsf] xf] . t];|f] ln+uLnfO{ klg /fHon] ;Ddfg ug]{ gLlt NofPsf], d'l:nd Pj+

lk58fju{sf] lxtsf] nflu cfof]u Pj+ ;ldltx? /x]sf 5g\ .

@%=@ jt{dfg l:ylt

o; lhNnfdf klg >lds xs lxtsf] nflu ;DjGwLt sfof{no /x]sf], lghL If]qdf >lds ;+3 ;+:yfx? /x]sf,

;'s'Djfl; ;dfwfgsf] nflu lHfNnf:t/df ;do ;dodf ;ldlt Pj+ cfof]ux? u7g / lqmoflzn /xb} cfPsf]

kfOG5 . d'l:nd ju{sf] nflu d'l:nd ju{sf] Ifdtf, l;k PJ+f ;+:s[ltsf] ljsf;sf] nflu s]Gb|af6 cfpg] cg'bfg

Pj+ lhNnfsf] >f]taf6 klg s]lx sfo{x? x'b} cfPsf] kfOG5 . To;} u/L :yfgLo zflGt ;ldlt dfkm{t /fhg}lts

bnx? ;lxtsf] ;xeflutfdf ;lxbx?sf] ;Ddfg, cfGbf]ng ;Dj4 a]kQf, 3fOt] Pj+ lj:yflktx?sf] nflu /fxt

ljt/0f, ;Ddfg Pj+ lxtsf nflu k}/jL ug]{ Pj+ ;dGjo ug]{ sfo{ eO{ cfPsf] 5g\ . ;fy} u}/ ;/sf/L txaf6

t];|f] ln+lux?sf] nflu guGo ?kdf Pj+ slxn] sflx s]lx sfo{ x'g] u/]sf 5g\ .

t/ o; lhNnfdf >lds, xln, ;'s'Djfl;x?sf] lxt Pj+ t];|f] ln+uLsf] ;Ddfg / lxtsf nflu of]hgfa4 x'g] sfd

sf/jflx ePsf] 5}gg ls eGg] cj:yf l;h{gf ePsf] cg'ej ;DjGwLt ;/f]sf/jfnfx?n] ul//x]sf] kfOG5 . /

d'l:nd, dw]lz Pj+ cGo lk58fju{sf] nflu vf; sfo{qmd Pj+ k|of;sf] sld g} b]lvG5 . t;y{, o; of]hgfdf

oL ju{sf] nflu ljz]if of]hgf, sfo{qmd, ;"rs ;lxtsf] Aoj:yf ul/g nfluPsf] 5 .

%=# ;jn kIf, sdhf]/ kIf, cj;/ / r'gf}lt

;jn kIf

t];|f] ln+uL, d':nLd, cNk+Vos,

;lxb PJ+f cfGbf]ng ;Dj4

kl/jf/sf] ;+:yfut ;+hfn a9]sf]

Plss[t ?kdf t];|f] ln+uL,

d':nLd, cNk+Vos, ;lxb PJ+f

cfGbf]ng ;Dj4 kl/jf/ ljsf;

sfo{qmd ;+rfng ePsf]

ljsf; / /fHosf] cg'bfgdf

;fdflhs ;dfj]lzs/0fsf] gLlt

cg'?k t];|f] ln+uL, d':nLd,

cNk+Vos, ;lxb PJ+f cfGbf]ng

;Dj4 kl/jf/sf] ;xeflutf a9]sf]

t];|f] ln+uL, d':nLd, cNk+Vos,

;lxb PJ+f cfGbf]ng ;Dj4 kl/jf/

cj;/

t];|f] ln+uL, d':nLd, cNk+Vos, ;lxb PJ+f

cfGbf]ng ;Dj4 kl/jf/sf] g]t[Tj ljsf;,

Ifdtf ljsf;sf k|;:t cj;/ a9]sf]

ljsf;df t];|f] ln+uL, d':nLd, cNk+Vos,

;lxb PJ+f cfGbf]ng ;Dj4 kl/jf/

;xeflu x'g kfpg]

t];|f] ln+uL, d':nLd, cNk+Vos, ;lxb

PJ+f cfGbf]ng ;Dj4 kl/jf/ h:tfM

nlIft ju{sf] lxt lglDt ;j}sf] rf;f]

a9]sf]

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

195

nlIft sfo{qmd ;+rfng ePsf]

t];|f] ln+uL, d':nLd, cNk+Vos,

;lxb PJ+f cfGbf]ng ;Dj4 kl/jf/

nfO{ Aoj;flos ;Lk ljsf; Pj+

rfn'sf]if shf{ k|jfx dfkm{t

dlxnfsf] cfly{s ;zlQms/0fsf

sfo{qmd ;+rfng ePsf

sdhf]/ kIfM

t];|f] ln+uL, d':nLd, cNk+Vos,

;lxb PJ+f cfGbf]ng ;Dj4

kl/jf/df nIo cg';f/sf]

sfo{qmd k'Ug g;Sg'

t];|f] ln+uL, d':nLd, cNk+Vos,

;lxb PJ+f cfGbf]ng ;Dj4

kl/jf/sf] lxt lGfDtL >f]t;fwgsf]

sld

r'gf}lt

t];|f] ln+uL, d':nLd, cNk+Vos, ;lxb PJ+f

cfGbf]ng ;Dj4 kl/jf/sf]

cfjZostfg';f/ ah]6 tyf sfo{qmd

;+rfng ug]{

t];|f] ln+uL, d':nLd, cNk+Vos, ;lxb PJ+f

cfGbf]ng ;Dj4 kl/jf/sf] l;k ljsf;,

cfly{s pkfh{gdf ;l/s u/fpg] /

Ifdtf ljsf; ug]{ .

@%=$ bL3{sflng ;f]r

dhb'/, ;'s'Djfl;, cfGbf]ng ;Dj4 ju{, t];|f] ln+lu / d'l:nd nufotsf lk5l8Psf ju{sf] Ifdtf ljsf; /

cfly{s ;'/IffTds sfo{x? eO{ pNn]Vo ?kdf pTyfg ePsf] x'g]5 .

@%=% p4]Zo

dhb'/, ;'s'Djfl;, cfGbf]ng ;Dj4 ju{, t];|f] ln+lu / d'l:nd nufotsf lk5l8Psf ju{sf] cfly{s Pj+ ;fdflhs

klxrfg a[l4 ug]{ .

@%=^ glthf, ;"rs, nIf, k'i6\ofO{sf] >f]t, dfGotf / hf]lvd sd ug]{ tl/sf

;f/f+z ;'rs k'i6\ofOsf] >f]t hf]lvd hf]lvd sd

ug]{ pkfo

!= ;DjGwL

If]q

p4]Zo M dhb'/,

;'s'Djfl;,

cfGbf]ng ;Dj4

ju{, t];|f] ln+lu

/ d'l:nd

nufotsf

lk5l8Psf

ju{sf] cfly{s

;"rssf] ljj/0f xfnsf]

l:ylt

nIo

l;kd'ns tflnd

k|fKt d'l:nd -

k|ltzt_

% #)

l;k tflnd k|fKt

>lds, dhb'/ /

;'s'Djfl; k|ltzt

# %)

–lhlj;sf] k|f]kmfOn

–lhNnf zflGt ;ldltsf]

k|ltj]bg

;/f]sf/jfnf

jLr

;fem]bf/L /

;xsfo{

ePdf

;fem]bf/L /

;xsfo{nfO{

a9fjf lbg

;lsg]5 .

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

196

Pj+ ;fdflhs

klxrfg a[l4

ug]{ .

l;k tflnd /

/fxt k|fKt

cfGbf]ngsf ;lxb,

j]kQf, lj:yflkt,

3fOt] PJ+f kl/jf/

k|ltzt

*) !))

t];|f] ln+uLsf] r]tgf

Pj+ l;k tflnd

) !)

glthf !M

d'l:nd Pj+

dw]lz ju{sf]

;+f:s[lts,

;+:yfut,

cfly{s /

;fdflhs

ljsf; ePsf]

x'g]5 .

;"rssf] ljj/0f xfnsf]

l:ylt

nIo

sj|:yfgsf]

;'b[l9s/0f

@ $

dl:hb lgdf{0f Pj+

dd{t

@ $

d'l:ndx?sf] lHfNnf

;Ghfn

) !

l;kd'ns tflnd

k|fKt d'l:nd -

k|ltzt_

% #)

db/zfsf] :yfkgf

/ ;+rfng

@ #

r]tgf Pj+

clwsf/d'lv tflnd

k|fKt -k|ltzt_

@% ^)

–lhlj;sf] k|f]kmfOn

–lhNnf zflGt ;ldltsf]

k|ltj]bg

;/f]sf/jfnf

jLr

;fem]bf/L /

;xsfo{

ePdf

;fem]bf/L /

;xsfo{nfO{

a9fjf lbg

;lsg]5 .

glthf @M

>lds,

;'s'Djfl; Pj+

dhb'/ ju{sf]

;+:yfut,

cfly{s /

;fdflhs

ljsf; ePsf]

x'g]5 .

;"rssf] ljj/0f xfnsf]

l:ylt

nIo

>lds Pj+

dhb'/sf ;femf

;Ghfn lgdf{0f

) !

;'s'Djfl;x?sf]

;femf ;Ghfn

lgdf{0f

! !

>lds, dhb'/ /

;'s'Djfl; pTyfg

sf]if

) !

–lhlj;sf] k|f]kmfOn

–u};;, >d sfof{nosf]

aflif{s k|ltj]bg

;/f]sf/jfnf

jLr

;fem]bf/L /

;xsfo{

ePdf

;fem]bf/L /

;xsfo{nfO{

a9fjf lbg

;lsg]5 .

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

197

l;k tflnd k|fKt

>lds, dhb'/ /

;'s'Djfl; k|ltzt

# %)

glthf #M

cfGbf]ngsf

;lxb, j]kQf,

3fOt], lj:yflkt

Pj+ ;Dj4

kl/jf/ ;+:yfut

/ cfly{s lxt

ePsf] x'g]5 .

;"rssf] ljj/0f xfnsf]

l:ylt

nIo

;lxb Pj+ kl/jf/sf]

;Ddfg sfo{qmd

! %

cfGbf]ngsf ;lxb,

j]kQf, 3fOt] PJ+f

kl/jf/sf] ;Ghfn

! !

cfGbf]ngsf ;lxb,

j]kQf, lj:yflkt,

3fOt] PJ+f

kl/jf/sf] ;Ghfn

! !

l;k tflnd /

/fxt k|fKt

cfGbf]ngsf ;lxb,

j]kQf, lj:yflkt,

3fOt] PJ+f kl/jf/

k|ltzt

*) !))

–lhlj;sf] k|f]kmfOn

–lhNnf zflGt ;ldltsf]

k|ltj]bg

;/f]sf/jfnf

jLr

;fem]bf/L /

;xsfo{

ePdf

;fem]bf/L /

;xsfo{nfO{

a9fjf lbg

;lsg]5 .

glthf $M t];|f]

ln+uL ju{sf]

;+:yfut,

cfly{s /

;fdflhs

pTyfg ePsf]

x'g]5 .

;"rssf] ljj/0f xfnsf]

l:ylt

nIo

t];|f] ln+uLsf]

lhNnf:t/df ;+hfn

) !

t];|f] ln+uLsf] r]tgf

Pj+ l;k tflnd

) !)

gful/stf k|fKt

t];|f] ln+uLsf]

k|ltzt

)=! *)

–lhlj;sf] k|f]kmfOn

–Uf};; dxf;+3sf]

k|ltj]bg

;/f]sf/jfnf

jLr

;fem]bf/L /

;xsfo{

ePdf

;fem]bf/L /

;xsfo{nfO{

a9fjf lbg

;lsg]5 .

@%=& gLlt tyf /0fgLlt

;lxb, cfGbf]ng ;Dj4 j]kQf, 3fOt] Pj+ lj:yflktx?sf] ;+:yfut ljsf;, Ifdtf ljsf;, l;k d'ns

tflnd / /fxtsf sfo{qmd ;+rfng ul/g]5 .

t];|f] ln+uLsf] ;Ddfg, klxrfg, Ifdtf ljsf; / pTyfg ug{ hf]8 lbOg]5 .

d';ndfg, dw]lz nufotsf lk5l8Psf cNk;+Vossf] ;f+:s[lts, z}lIfs, l;k Pj+ Ifdtf ljsf; ug{

hf]8 lbOg]5 .

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

198

dhb'/, ;'s'Djfl;, >lds cflb ju{sf] Ifdtf ljsf;, ;+:yfut lxt / cfly{s ;fdflhs ljsf;df hf]8

lbOg]5 .

@%=* glthf k|fKt ug]{ sfo{qmd tyf ah]6

-?= xhf/df_

qm=

;=

sfo{qmd tyf

lqmofsnfkx?

kl/

df0f

aflif{s ah]6 ljlgof]hg ah]6 ? xhf/df

k|yld

stf

s|d )&@⁄&# )&#⁄&$ )&$⁄&% )&%⁄&^ )&^⁄&& hDdf

glthf !=

sj|:yfgsf] ;'b[l9s/0f $ 400 400 400 400 400 2000 7

dl:hb lgdf{0f Pj+ dd{t $ 500 500 500 500 500 2500 6

d'l:ndx?sf] lHfNnf

;Ghfn / lqmoflzntf ! 50 50 50 50 50 250 8

l;kd'ns tyf

cfod'ns tflnd #) 700 1400 1500 1500 1600 6700 1

db/zfsf] :yfkgf /

;+rfng # 500 700 700 300 800 3000 9

r]tgf Pj+ clwsf/d'lv

tflnd k|fKt -k|ltzt_ ^) 600 650 670 700 800 3420 12

glthf @=

>lds Pj+ dhb'/sf

;femf ;Ghfn lgdf{0f ! 50 50 50 50 50 250 11

;'s'Djfl;x?sf] ;femf

;Ghfn lgdf{0f ! 700 1500 1500 1500 1500 6700 13

>lds, dhb'/ /

;'s'Djfl; pTyfg sf]if ! 400 400 400 400 400 2000 5

>lds, dhb'/ /

;'s'Djfl;nfO{ l;k

tflnd

%) 700 1500 1500 1500 1500 6700 14

glthf #=

;lxb Pj+ kl/jf/sf]

;Ddfg sfo{qmd % 50 50 50 50 50 250 3

cfGbf]ngsf ;lxb,

j]kQf, 3fOt] PJ+f

kl/jf/sf] ;Ghfn

! 150 150 150 150 150 750 15

cfGbf]ngsf ;lxb,

j]kQf, lj:yflkt, 3fOt]

PJ+f kl/jf/sf] ;Ghfn

ljsf;

! 50 50 50 50 50 250 16

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

199

cfGbf]ngsf ;lxb,

j]kQf, lj:yflkt, 3fOt]

PJ+f kl/jf/ l;k tflnd

/ /fxt k|bfg

!)) 400 500 500 550 400 2350 17

glthf $

t];|f] ln+uLsf]

lhNnf:t/df ;+hfn

lgdf{0f / kl/rfng

! 50 50 50 50 50 250 19

t];|f] ln+uLsf] r]tgf Pj+

l;k tflnd !) 400 400 400 400 400 2000 4

t];|f] ln+uLsf] klxrfg

Pj+ ln+usf] cfwf/df

gful/stf k|flKt

cleofg

150 150 150 150 150 750 18

hDdf 5850 8500 8620 8300 8850 40120

@%=( lhDd]jf/L jfF8kmf8 tflnsf M

qm=

;+=

sfo{qmd tyf lqmofsnfkx? ;Fof]hgstf{ sfof{Gjogstf{ ;xof]uL ;fdm]bf/L jf

;xsfo{ ug]{

lgsfo

glthf !=

sj|:yfgsf] ;'b[l9s/0f

d'l:nd lhNnf

;dGjo ;ldlt

:yfgLo lgsfo /fhg}lts

bn, gful/s

u};;, bftf,

;/sf/

dl:hb lgdf{0f Pj+ dd{t

d'l:nd lhNnf

;dGjo ;ldlt

:yfgLo lgsfo /fhg}lts

bn, gful/s

u};;, bftf,

;/sf/

d'l:ndx?sf] lHfNnf ;Ghfn

d'l:nd lhNnf

;dGjo ;ldlt

:yfgLo lgsfo /fhg}lts

bn, gful/s

u};;, bftf,

;/sf/

l;kd'ns tflnd k|fKt d'l:nd -

k|ltzt_

d'l:nd lhNnf

;dGjo ;ldlt

:yfgLo lgsfo /fhg}lts

bn, gful/s

u};;, bftf,

;/sf/

db/zfsf] :yfkgf / ;+rfng

d'l:nd lhNnf

;dGjo ;ldlt

:yfgLo lgsfo /fhg}lts

bn, gful/s

u};;, bftf,

;/sf/

r]tgf Pj+ clwsf/d'lv tflnd

k|fKt -k|ltzt_

d'l:nd lhNnf

;dGjo ;ldlt

:yfgLo lgsfo /fhg}lts

bn, gful/s

u};;, bftf,

;/sf/

glthf @=

>lds Pj+ dhb'/sf ;femf

;Ghfn lgdf{0f

;Dj4 ju{sf]

lhNnf ;dGjo

;ldltx?

:yfgLo lgsfo /fhg}lts

bn, gful/s

u};;, bftf,

;/sf/

;'s'Djfl;x?sf] ;femf ;Ghfn

lgdf{0f

;Dj4 ju{sf]

lhNnf ;dGjo

;ldltx?

:yfgLo lgsfo /fhg}lts

bn, gful/s

u};;, bftf,

;/sf/

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

200

>lds, dhb'/ / ;'s'Djfl;

pTyfg sf]if

;Dj4 ju{sf]

lhNnf ;dGjo

;ldltx?

:yfgLo lgsfo /fhg}lts

bn, gful/s

u};;, bftf,

;/sf/

>lds, dhb'/ / ;'s'Djfl;nfO{

l;k tflnd

;Dj4 ju{sf]

lhNnf ;dGjo

;ldltx?

:yfgLo lgsfo /fhg}lts

bn, gful/s

u};;, bftf,

;/sf/

glthf #M

;lxb Pj+ kl/jf/sf] ;Ddfg

sfo{qmd

;Dj4 ju{sf]

lhNnf ;dGjo

;ldltx?

:yfgLo lgsfo /fhg}lts

bn, gful/s

u};;, bftf,

;/sf/

cfGbf]ngsf ;lxb, j]kQf, 3fOt]

PJ+f kl/jf/sf] ;Ghfn

;Dj4 ju{sf]

lhNnf ;dGjo

;ldltx?

:yfgLo lgsfo /fhg}lts

bn, gful/s

u};;, bftf,

;/sf/

cfGbf]ngsf ;lxb, j]kQf,

lj:yflkt, 3fOt] PJ+f kl/jf/sf]

;Ghfn ljsf;

;Dj4 ju{sf]

lhNnf ;dGjo

;ldltx?

:yfgLo lgsfo /fhg}lts

bn, gful/s

u};;, bftf,

;/sf/

cfGbf]ngsf ;lxb, j]kQf,

lj:yflkt, 3fOt] PJ+f kl/jf/

l;k tflnd / /fxt k|bfg

;Dj4 ju{sf]

lhNnf ;dGjo

;ldltx?

:yfgLo lgsfo /fhg}lts

bn, gful/s

u};;, bftf,

;/sf/

glthf $=

t];|f] ln+uLsf] lhNnf:t/df ;+hfn

lgdf{0f / kl/rfng

t];|f] ln+uL

lhNnf ;dGjo

;ldlt

:yfgLo lgsfo /fhg}lts

bn, gful/s

u};;, bftf,

;/sf/

t];|f] ln+uLsf] r]tgf Pj+ l;k

tflnd

t];|f] ln+uL

lhNnf ;dGjo

;ldlt

:yfgLo lgsfo /fhg}lts

bn, gful/s

u};;, bftf,

;/sf/

t];|f] ln+uLsf] klxrfg Pj+ ln+usf]

cfwf/df gful/stf k|flKt

cleofg

t];|f] ln+uL

lhNnf ;dGjo

;ldlt

:yfgLo lgsfo /fhg}lts

bn, gful/s

u};;, bftf,

;/sf/

@%=!) cg'udg tyf d"Nof+sg

qm=

:f+=

sfo{qmd tyf lqmofsnfkx? cg'udg ug]{

lgsfo

k|ltj]bg ug]{

;do

cg'udg ug]{

ljlw

k|ltj]bg k]z

ug'{kg]{ lgsfo

glthf !=

sj|:yfgsf] ;'b[l9s/0f

:yfgLo

lgsfo

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

dl:hb lgdf{0f Pj+ dd{t

:yfgLo

lgsfo

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

201

d'l:ndx?sf] lHfNnf ;Ghfn

:yfgLo

lgsfo

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

l;kd'ns tflnd k|fKt d'l:nd -

k|ltzt_

:yfgLo

lgsfo

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

db/zfsf] :yfkgf / ;+rfng

:yfgLo

lgsfo

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

glthf @M

>lds Pj+ dhb'/sf ;femf ;Ghfn

lgdf{0f

:yfgLo

lgsfo

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

;'s'Djfl;x?sf] ;femf ;Ghfn lgdf{0f

:yfgLo

lgsfo

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

>lds, dhb'/ / ;'s'Djfl; pTyfg

sf]if

:yfgLo

lgsfo

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

>lds, dhb'/ / ;'s'Djfl;nfO{ l;k

tflnd

:yfgLo

lgsfo

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

glthf #M

;lxb Pj+ kl/jf/sf] ;Ddfg sfo{qmd

:yfgLo

lgsfo

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

cfGbf]ngsf ;lxb, j]kQf, 3fOt] PJ+f

kl/jf/sf] ;Ghfn

:yfgLo

lgsfo

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

cfGbf]ngsf ;lxb, j]kQf, lj:yflkt,

3fOt] PJ+f kl/jf/sf] ;Ghfn ljsf;

:yfgLo

lgsfo

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

cfGbf]ngsf ;lxb, j]kQf, lj:yflkt,

3fOt] PJ+f kl/jf/ l;k tflnd / /fxt

k|bfg

:yfgLo

lgsfo

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

glhtf $M

t];|f] ln+uLsf] lhNnf:t/df ;+hfn

lgdf{0f / kl/rfng

:yfgLo

lgsfo

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

t];|f] ln+uLsf] r]tgf Pj+ l;k tflnd

:yfgLo

lgsfo

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

t];|f] ln+uLsf] klxrfg Pj+ ln+usf]

cfwf/df gful/stf k|flKt cleofg

:yfgLo

lgsfo

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

202

Jfg tyf jftfj/0f ljsf;sf] If]qsf of]hgf

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

203

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

204

kl/R5]b @^

jg, jGohGt' tyf u}/ sfi7 jGf k}bfj/

@^=! e'ldsf

g]kfnsf] s'n If]qkmnsf] sl/j #(=^ k|ltzt If]qkmn jg If]qn] cf]u6]sf] 5 . u|fld0f If]qdf a;f]jf; ug]{

;d'bfosf] b}lgs hLjgofkgsf nflu geO{ gx'g] 3fF; bfp/f, sf7, hl8a'l6, cGo u}/sfi7 jg k}bfjf/

jftfj/0fLo ;]jf h:tf cTofjZos ;]jfx? jg If]qaf6 pknAw x'Fb} cfPsf] 5 . jg If]qn] s[lif, pBf]u,

jftfj/0f / h}ljs ljljwtf ;+/If0fsf] nflu dxTjk"0f{ cfwf/ k|bfg u/]sf] 5 . g]kfndf ;+/lIft jg If]qx?

ko{6g ljsf;sf] cfwf/ :tDesf] ?Kfdf e"ldsf lgjf{x ul/ cfPsf 5g\ .

o;} u/L o; lhNnfdf jghGo >f]tsf] Aoj;flos/0faf6 ul/jL Go"lgs/0fdf ;d]t 6]jf k'/\ofpg / hnjfo'

kl/jt{gsf c;/x?nfO{ sdL NofO{ dfgj Pj+ kl/l:yltlso k|0ffnLnfO} jbln+bf] kl/l:ylt;Fu cg's'ng ug{

;xof]u k'/\ofpg jg If]qn] dxTjk"0f{ e"ldsf v]Ng ;Sg] s'/f :jtM l;4 5 . b]z Pj+ o; lHfNnfsf] ;d[l4sf]

nflu jg eGg] d'n gf/fsf ;fy hg;xeflutfd'ns jg, ljs]Gb|Lt Aoj:yfkg Pj+ j}1fgLs jg Aoj:yfkg u/L

;du| jg If]qsf] lbuf] ljsf; ub}{ jgsf] pTkfbg Pj+ pTkfbsTj a[l4 u/L lhNnfsf] ljsf;df 6\]jf k'/\ofpgsf

;fy} :yfgLo ;d'bfosf] hLljsf]kfh{gdf ;'wf/ ug{ jg If]qsf] of]hgfsf gLlt tyf sfo{qmdx? lgb]{lzt ul/Psf]

5 .

@^=@ jt{dfg l:ylt

o; lhNnfsf] uflj; jg sfo{of]hgf cBfjlws ;d]t ul/ ;lsPsf] 5 . ;of}+sf] ;+Vofdf ;fd'bflos jgx?df

pkef]Qmf ;ldltx?nfO{ x:tfGt/0f ul/Psf] 5, @) xhf/ 3/w'/LnfO{ k|ToIf kmfObf k'/ofpg ;fd'bflos jgx?

;kmn ePsf 5g\ . o;af6 ;fd'bflos ljsf;, ul/jL Go"lgs/0f, ;fdflhs ;dfj]lzs/0f tyf jg If]qsf]

;'zf;gnfO{ ;+:yfut ug{ ;d]t ;xof]u k'u]sf] 5 . ul/jLsf] /]vfd'lg /x]sf ;d'bfonfO{ k|bfg ul/Psf]

sj'lnolt jg, lghL jg / wfld{s jg lj:tf/n] ul/jL Go"lgs/0f, jgsf] ;3gtf a[l4, jghGo pTkfbg Pj+

pTkfbsTj a[l4df dxTjk'0f{ of]ubfg k'usf] 5 . ;+/lIft jgsf] lj:tf/, h}ljs ljljwtfsf] Aoj:yfkg, bh{gf}

pkhnfwf/ If]qx?sf] Aoj:yfkg, ltgLx?sf] sfo{of]hgf tof/ h:tf sfo{ ePsf] 5g\ . h;af6 a]l;g Pk|f]r

dfkm{t ;]jf lj:tf/ ePsf], jg If]qsf] gofF /fli6\o /0fgLlt cg'?k lhNnfdf ;d]t sfo{x? ePsf] 5 . To:t}

hnjfo' kl/jt{g cg's'ng Pj+ /]8 km/]li6sf] cjwf/0ff cg'?kdf s]lx k|f?kdf sfo{ ;d]t ePsf] 5 .

@^=# ;jn kIf, sdhf]/ kIf, cj;/ / r'gf}lt

;jn kIf

bIf hgzlQmsf] ;+Vof a9]sf]

jgsf] x}l;ot a9]sf]

xfd|f] jg eGg] efjgf a9]sf]

pkef]Qmfsf] cfly{s cj:yfdf ;'wf/ ePsf]

dlxnf ;xeflutf a9]sf]

h}ljs ljljwtfdf a[l4 ePsf]

P]g lgod Pj+ dfu{bz{g ag]sf]

hg;xeflutfdf cfwf/Lt jg

cj;/

Osf]l;i6d lbuf] agfpg ;lsg]

hg;xeflutfdf cfwf/Lt jg, jgk}bfj/sf] cfk"lt{df

a[l4 x'g]

ul/jL Go"lgs/0fdf ;xof]u k'Ug]

kfgLsf] d"n ;+/If0f x'g]

sdhf]/ kIf

bIf hgzlQmsf] b/jlGb 36]sf]

r'gf}lt

89]nf]sf] lgoGq0f ug]{

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

205

hg;+Vof a9]sf]n] jg ;+kbfdfly clws rfk

a9]sf]

clgoldt ultljlw a9]sf]

ul/jL a9]sf]n] jg ;+kbfnfO{ j}slNks cfosf]

?kdf lng'

cem} dlxnf ;xeflutf sd /x]sf]

;do ;fk]If P]g lgod Pj+ cGo sfg"lg

Aoj:yfsf] sld / ePsf sfg'gsf] klg kfngf

Pj+ sfof{Gjogsf] cj:yf sdhf]/ /x]sf]

pko'Qm AolQm plrt :yfgdf kl/rfng ug{

g;lsPsf]

k|ltj4 /fhg}lts g]t[Tj / sd{rf/Lsf] sld

;fd'bflos jgsf] ;b'kof]udf sld

d?e'lds/0f k|lqmofnfO{ lgoGq0f ug]{

ljsf; lgdf{0fsf sfo{nfO{ jftfj/0fd}lq agfpg]

kfgLsf d"n ;'Sg] k|lqmofnfO{ lgoGq0f ug]{

jgIf]q cltqmd0fnfO{ /f]Sg]

jgIf]qsf] l;df+sg ul/ ;+/If0f ug]{

@^=$ bL3{sflng ;f]r

jg, jGohGt' Pj+ u}/sfi7 jg k}bfj/ / h}ljs ljljwtf If]qsf] dfqfTds Pj+ u'0ffTds ?kdf lbuf] Joj:yfkg4f/f :yfgLo / /fli6«o ;d[l4df of]ubfg k'u]sf] x'g]5 .

@^=% p4]Zo

lbuf] ?kdf jg If]q, jGohGt' Pj+ hl8a'l6sf] ;+/If0f, ;+jw{g / ljsf;4f/f ;j{;fwf/0f hgtfsf] cfjZostf ;tt\M ?kdf kl/k"lt{ ug'{sf] ;fy} hLjg:t/ p7fO{ xl/ofnL k|jw{g tyf kof{j/l0fo ljsf;df 6]jf k'/\ofpg] .

@^=^ glthf, ;"rs, nIf, k'i6\ofO{sf] >f]t, dfGotf / hf]lvd sd ug]{ tl/sf

;f/f+z ;'rs k'i6\ofOsf]

>f]t

hf]lvd hf]lvd sd

ug]{ pkfo

p4]Zo M lbuf] ?kdf jg If]q, jGohGt' Pj+ hl8a'l6sf] ;+/If0f, ;+jw{g / ljsf;4f/f ;j{;fwf/0f hgtfsf] cfjZostf ;tt\M ?kdf kl/k"lt{ ug'{sf] ;fy} hLjg:t/ p7fO{ xl/ofnL k|jw{g tyf kof{j/l0fo ljsf;df 6]jf k'/\ofpg] .

;"rssf] ljj/0f xfnsf]

l:ylt

nIo

jg bzs cleofg ) %

s'n jg If]q 46.66 47

;fd'bflos jg sf]

If]qkmn-x]S6/df_ 18342 19000

lhNnf jg

sfof{nosf]

jflif{s

k|ltj]bg

lh=lj=;

;'rgf

zfvfsf]

clen]v

;/f]sf/jfnf

jLr

;fembf/L /

;xsfo{

ePdf

;fembf/L /

;xsfo{nfO{

j9fjf lbg] .

glthf ! jg ;++/If0f

sfo{qmdjf6 jg If]q

lj:tf/ x'g]5 .

;"rssf] ljj/0f xfnsf]

l:ylt

nIo

;fd'bflos jg ;d"x 489 504

lhNnf jg

sfof{nosf]

jflif{s

k|ltj]bg

;/f]sf/jfnf

jLr

;fembf/L /

;xsfo{

;fembf/L /

;xsfo{nfO{

j9fjf lbg] .

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

206

u7g P+j x:tfGt/0f

;fd'bflos jg sf]

If]qkmn-x]S6/df_ 18342 19000

lglh jg 33 45

s'n jg If]q 46.66 47

lh=lj=;

;'rgf

zfvfsf]

clen]v

ePdf

glthf @ lbuf] tyf

j}1flgs jg

Joj:yfkg ePsf] x'g]5

.

;"rssf] ljj/0f xfnsf]

l:ylt

nIo

;fd'bflos jg

k'g/fjnf]sg-;Vof_ 200 200

jgsf] j}1flgs

Joj:yfkg-sfof{of]hgf

tof/L / sfof{Gjog

;d]t_

$ !)

gd"gf -glthf tyf

ljwL k|bz{gL Kn6

:yfkgf, TSI/SLI _ @ $

zx/L jg sfo{qmd -

:yflgo lgsfosf]

;fem]bf/Ldf_

! %

gu/kflnsfdf j[Iff/f]k0f

;lxt pBfg lgdf{0f ! $

;fd'bflos jg

Joj:yfkg :ynut

cEof;

* $)

lhNnf jg

sfof{nosf]

jflif{s

k|ltj]bg

lh=lj=;

;'rgf

zfvfsf]

clen]v

;/f]sf/jfnf

jLr

;fembf/L /

;xsfo{

ePdf

;fembf/L /

;xsfo{nfO{

j9fjf lbg] .

glthf #M=jgsf] lbuf]

;b'kof]u,

Joj;foLs/0f Pj+

jGohGt' / u}/sfi7

jg k}bfj/sf] a[l4

ePsf] x'g]5 .

;"rssf] ljj/0f xfnsf]

l:ylt

nIo

ljkGg ju{nfO{

cfod'nds

sfof{qmddf ;xof]u

! %

u}x|sfi7 jg k}bfjf/

Joj:yfkg tyf

pBd ljsf; tflnd

! $

cglws[t lgsf;L,

rf]l/ lzsf/LlgoGq0f

;dGjo

;ldlt/;'/Iff lgsfo

j}7s tyf cGo

;:yfut ;dGjo

1 5

jGohGt' ;+/If0f /

;'/fsL Joj:yf 1 5

xl/td'vL pBd

ljsf;df ;xof]u ! $

cld];f] /f]k0f-xhf/_ 25 625 sf7 pTkfbg-3g

lkm6_ ##))) !%))))

lhNnf jg

sfof{nosf]

jflif{s

k|ltj]bg

lh=lj=;

;'rgf

zfvfsf]

clen]v

;/f]sf/jfnf

jLr

;fembf/L /

;xsfo{

ePdf

;fembf/L /

;xsfo{nfO{

j9fjf lbg] .

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

207

bfp/f-r6f+_

@)x20x5 3g lkm6 @!) !)%)

l;d;f/,tfn,kf]v/L

;+/If0f tyf

Joj:yfkg sfo{qmd

! %

glthf $ jg If]qsf]

z';fzg Pj+

;/f]sf/jfnfx?sf]

Ifdtf clej[l4

ePsf] x'g]5 .

;"rssf]

ljj/0f

xfnsf]

l:ylt

nIo

/]s{8 lslk8=

tyf n]vf

;'b[9Ls/0f

sf]lr8=

2 40

n}lËs tyf

;fdflhs

;dfj]zLs/0f

k|jw{g tflnd

! %

Onfsf÷;]S6/

:tl/o

cGt/lqmof

tyf of]hgf

th'{df uf]li7

! $

jflif{s

of]hgf th'{df

uf]i7L

1 5

k|ult ;ldIFff

j}7s 1 5

lhNnf jg

If]q ;dGjo

;ldltsf]

;+Rffng P+j

;'b[l9s/0f

1 5

lhNnf jg

sfof{nosf]

jflif{s

k|ltj]bg

lh=lj=;

;'rgf

zfvfsf]

clen]v

;/f]sf/jfnf

jLr

;fembf/L /

;xsfo{

ePdf

;fembf/L /

;xsfo{nfO{

j9fjf lbg] .

glthf % lj?jf

pTkfbg,j[Iff/f]k0f

tyf lglh jg

sfo{qmd ;+rfng

ePsf] x'g]5 .

;"rssf] ljj/0f xfnsf]

l:ylt

nIo

lj?jf pTkfbg

tyf vl/b 128261 641305

j'Iff/f]k0f 5 25 lglh jg btf{

tyf ;xlhs/0f 1 10

lhNnf jg

sfof{nosf]

jflif{s

k|ltj]bg

lh=lj=;

;'rgf

zfvfsf]

clen]v

;/f]sf/jfnf

jLr

;fembf/L /

;xsfo{

ePdf

;fembf/L /

;xsfo{nfO{

j9fjf lbg] .

glthf ^ jg bzs

sfo{qmd sf] Ps

gu/ cg]s pBfg

sfo{qmd+ ;+rfng

ePsf] x'g]5

;"rssf] ljj/0f xfnsf]

l:ylt

nIo

gu/kflnsfdf j[Iff/f]k0f

;lxt pBfg lgdf{0f Pj+

Joj:yfkg / cg'udg

! %

lhNnf jg

sfof{nosf]

jflif{s

k|ltj]bg

lh=lj=;

;'rgf

;/f]sf/jfnf

jLr

;fembf/L /

;xsfo{

ePdf

;fembf/L /

;xsfo{nfO{

j9fjf lbg] .

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

208

d"Nof+sg, clen]lvs/0f

tyf k|ltj]bg ;lx

jg bzs cleofg ) %

zfvfsf]

clen]v

glthf & hnjfo'

kl/jt{g,REDD /

h}ljs ljljwtf

;DjlGw sfo{qmd

;+rfng ePsf] x'g]5

.

;"rssf] ljj/0f xfnsf]

l:ylt

nIo

/]8 ;DjlGw

jx';/f]sf/jfnfx?nfO

hnjfo' kl/jt{g tyf

/]8 kl/rofTds uf]i7L 1 %

lhNnf jg sfo{nosf]

j]j ;fO6 lgdf0f{ 1 1 jg If]qsf]

clen]lvs/0f ! $

/]8 ;DjlGw

jx';/f]sf/jfnfx?nfO

hnjfo' kl/jt{g tyf

/]8 kl/rofTds uf]i7L 1 %

lhNnf jg

sfof{nosf]

jflif{s

k|ltj]bg

lh=lj=;

;'rgf

zfvfsf]

clen]v

;/f]sf/jfnf

jLr

;fembf/L /

;xsfo{

ePdf

;fembf/L /

;xsfo{nfO{

j9fjf lbg] .

@^=& gLlt tyf /0fgLlt

sj'lnotL jg / lghL jg tyf wfld{s jgsf] ljsf; ug,]{ a[Iff/f]k0f sfo{nfO{ a9fjf lbb}+ ;du| jgsf] ;+/If0f ul/g]5 .

u}x| sfg"lg sfo{x?nfO{ lg?T;flxt u/L jg jg:klt, jGohGt' nufotsf h}ljs

ljljwtfsf] ;+/If0f ul/g]5 .

;fd'bflos jg sfo{qmd dfkm{t pkef]Stfx?sf] jg k}bfjf/sf] cfjZostf ;tt\M ?kdf kl/k"lt{ ug]{ u/L jgsf] j}1flgs Joj:yfkgdf hf]8 lbOg]5 .

jg ljsf;tk{m ;fd'bflos jgsf] ljsf;df ljkGg, dlxnf tyf blnt ju{sf] kx'Fr a[l4

ul/ o;sf] dfWodaf6 ;j{;fwf/0fsf] b}lgs jghGo cfjZostf kl/k"lt{ ug]{ sfo{df

;d'bfonfO{ jg x:tfGt/0f / cg'udg ug]{ ;F:yfut Ifdtf j[l4 u/fOg]5 .

jg ljsf; sfo{qmdx?df j[If/f]k0f sfo{qmd rnfpFbf kz' cfxf/f, kmnk"mn tyf

s[lif;DaGwL cGo gub]afnLdf hf]8 lbOg]5 .

jx'd"No u}x|sfi7 jg k}bfjf/x?sf] lbuf] Aoj:yfkg / lgsfl; k|jw{g ul/g]5 .

;/sf/L, lghL tyf u}/;/sf/L If]qsf] e"ldsf / lhDd]jf/Lx? :ki6 Pj+ kf/bzL{ agfO{

;fd'bflos tyf lghL jg ljsf;sf] sfof{GjognfO{ ;/n / ultzLn agfOg]5 .

hldgnfO{ s[lif, jg, r/0f, j[If/f]k0f, a;f]af;, zx/L ljsf; tyf cf}Bf]lus k|of]hgsf]

nflu juL{s/0f u/L ;f]xL cg'?k hldgsf] pkof]u ug{ k|f]T;fxg lbOg]5 .

u}/;/sf/L ;F:yf tyf lghL If]qnfO{ lbuf] ?kdf jftfj/0fLo sfo{qmddf nfUg k|f]T;fxg

lbOg]5 .

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

209

:yfgLo jg h+un / k|fs[lts ;Dkbfsf] ;+ef/ tyf Joj:yfkgåf/f ljljw k|0ffnL tof/

u/L nfu" ul/g]5 .

;fd'bflos jg ljsf;df ljkGg, dlxnf tyf blnt ju{sf] kx'+r a[l4 ul/g]5 .

jx'd"No u}x|sfi7 jg k}bfjf/x?sf] lbuf] Joj:yfkg / lgsf;L k|jw{gdf hf]8 lbOg]5 .

;+:yfut Joj:yf Pj+ ;'zf;g / n}lËs ;dfgtfdf hf]8 lbOg]5 .

@^=* glthf k|fKt ug]{ sfo{qmd tyf ah]6

-?= xhf/df_

qm=

;=

sfo{qmd tyf

lqmofsnfkx?

kl/

df0f

aflif{s ah]6 ljlgof]hg ah]6 ? xhf/df

k|yld

stf

s|d )&@⁄&#

&#⁄&$

)&$⁄&%

)&%⁄&^

)&^⁄&&

hDdf

ah]6

glthf !=

;fd'bflos jg df j}7s 15 45 50 54 60 66 275 4

;fd'bflos jg

sfo{of]hgf 15 30 33 36 40 44 183 3

glthf @=

jg sfo{of]hgf

gljs/0f 200 600 660 726 799 878 3663 7

jgsf] j}1flgs

Joj:yfkg sfof{of]hgf

lgdf{0f

6 1500 1650 1815 1997 2196 9158 6

l;df8=sg / ;j}{If0f

u/L ?vx? Gffkg

% 120 1520 2520 2520 2520 9200 8

j[Iff/f]k0f % 2250 8275 8303 9333 9366 37527 2

lh=j=sf sf]

k|fyldstfdf /x]sf]

:yfg df pBfg lgdf{0f

% 1100 1210 1331 1464 1611 6716 9

glthf #=

n3' pBf]u ljsf;

;xof]u % 100 110 121 133 146 610 10

cld];f] /f]k0f-xhf/_ &% 100 5110 5121 5133 5146 20610 11

tfn ;+/If0f / ljsf; % 550 8605 9666 9732 9805 38358 12

l;d;f/ If]q

Joj:yfkg % 450 495 8545 9599 9659 28748 13

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

210

jGo hGt' ;+/If0f,

rf]/L lgsf;L lgoGq0f

/ ljsf; sfo{qmd

$ 400 500 400 400 400 2100 14

u}/sfi7 jg k}bfjf/

a[l4, hl8a'l6 k|zf]wg

$ 2300 6400 7400 7400 7400 30900 15

glthf $=

;fd'bflos jg sf]

jflif{s sfo{qmdsf]

hfgsf/L lng]

485 340 373 411 452 497 2073 16

/]s{8 lslk8= tyf n]vf

;'b[9Ls/0f tflnd

40 80 88 97 106 117 488 19

n}lËs tyf ;fdflhs

;dfj]zLs/0f k|jw{g

tflnd

5 30 33 36 40 44 183 18

u}x|sfi7 jg k}bfjf/

Joj:yfkg tyf pBd

ljsf; tflnd

5 50 55 61 67 73 306 17

Onfsf :tl/o

cGt/lqmof tyf of]hgf

th'{df uf]li7

40 120 132 145 160 176 733 20

;]S6/ :tl/o cGt/lqmof

tyf of]hgf th'{df

uf]li7

5 15 17 18 20 22 92 22

jflif{s of]hgf th'{df

uf]i7L 5 30 33 36 40 44 183 21

k|ult ;ldIFff j}7s 5 20 22 24 27 29 122 24

lhNnf jg If]q ;dGjo

;ldltsf] ;+Rffng P+j

;'b[l9s/0f

5 150 165 182 200 220 917 23

glthf % / ^

lj?jf pTkfbg tyf

vl/b

350000 630 693 762 839 922 3846 27

j'Iff/f]k0f 25 100 6110 6121 5133 5146 22610 25

lglh jg btf{ % 30 33 36 40 44 183 26

gu/kflnsfdf

j[Iff/f]k0f ;lxt pBfg

lgdf{0f

5 1100 1210 1331 1464 1610 6715 28

hl8j'l6L k|j4{g

sfof{qmd % 950 11045 11150 11265 11390 45800 30

glthf &=

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

211

hnjfo' kl/j{tg

;DalGw cGt/s[of

uf]i7L tyf tflnd

% 50 55 60 66 73 304 29

lhNnf jg sfo{nosf]

j]j ;fO6 lgdf0f{

% 75 82 90 99 109 455 31

jg If]qsf]

clen]lvs/0f % 600 660 726 798 878 3662 1

hDdf M 13915 55424 67324 69426 70631 276720

#$=( lhDd]jf/L jfF8kmf8 tflnsf M

qm=

;+=

sfo{qmd tyf lqmofsnfkx? ;Fof]hgstf{ sfof{Gjogstf{ ;xof]uL ;fdm]bf/L jf

;xsfo{ ug]{

lgsfo

glthf !=

;fd'bflos jg df j}7s lh=j=sf pkef]Qmf ;d"x lh=j=sf MSFP

;fd'bflos jg sfo{of]hgf lh=j=sf pkef]Qmf ;d"x lh=j=sf MSFP

glthf @=

jg sfo{of]hgf gljs/0f lh=j=sf

lh=j=sf, pkef]Qmf

;d"x lh=j=sf MSFP

jgsf] j}1flgs Joj:yfkg

sfof{of]hgf tof/L lh=j=sf

lh=j=sf lh=j=sf MSFP

l;df8=sg / ;j}{If0f u/L ?vx?

Gffkg lh=j=sf

lh=j=sf xl/of] jg,

PSofk

bftf, ;d'bfo,

:yfgLo lgsfo

j[Iff/f]k0f lh=j=sf pkef]Qmf ;d"x

xl/of] jg,

PSofk

bftf, ;d'bfo,

:yfgLo lgsfo

lh=j=sf sf] k|fyldstfdf

/x]sf] :yfg df pBfg lgdf{0f lh=j=sf pkef]Qmf ;d"x

xl/of] jg,

PSofk

bftf, ;d'bfo,

:yfgLo lgsfo

glthf #=

n3' pBf]u ljsf; ;xof]u

lh=lj=;= ;DjGwLt ;j}

;+:yfx?

/fhg}lts bn,

gful/s

lgu/fgL ug]{

lgsfox?

cld];f] /f]k0f-xhf/_ lh=j=sf pkef]Qmf ;d"x

xl/of] jg,

PSofk

bftf, ;d'bfo,

:yfgLo lgsfo

sf7 pTkfbg-3g lkm6_ lh=j=sf pkef]Qmf ;d"x

xl/of] jg,

PSofk

bftf, ;d'bfo,

:yfgLo lgsfo

bfp/f-r6f+_ @)x20x5 3g

lkm6 lh=j=sf pkef]Qmf ;d"x

xl/of] jg,

PSofk

bftf, ;d'bfo,

:yfgLo lgsfo

tfn ;+/If0f / ljsf; lh=j=sf pkef]Qmf ;d"x

xl/of] jg,

PSofk

bftf, ;d'bfo,

:yfgLo lgsfo

l;d;f/ If]q Joj:yfkg lh=j=sf pkef]Qmf ;d"x

xl/of] jg,

PSofk

bftf, ;d'bfo,

:yfgLo lgsfo

jGo hGt' ;+/If0f, rf]/L

lgsf;L lgoGq0f / ljsf;

lh=lj=;= ;DjGwLt ;j}

;+:yfx?

/fhg}lts bn,

gful/s

lgu/fgL ug]{

lgsfox?

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

212

sfo{qmd

u}/sfi7 jg k}bfjf/ a[l4,

hl8a'l6 k|zf]wg lh=j=sf pkef]Qmf ;d"x

xl/of] jg,

PSofk

bftf, ;d'bfo,

:yfgLo lgsfo

glthf $=

;fd'bflos jg sf] jflif{s

sfo{qmdsf] hfgsf/L lng] lh=j=sf pkef]Qmf ;d"x

xl/of] jg,

PSofk

bftf, ;d'bfo,

:yfgLo lgsfo

/]s{8 lslk8= tyf n]vf

;'b[9Ls/0f tflnd lh=j=sf pkef]Qmf ;d"x

xl/of] jg,

PSofk

bftf, ;d'bfo,

:yfgLo lgsfo

n}lËs tyf ;fdflhs

;dfj]zLs/0f k|jw{g tflnd lh=j=sf pkef]Qmf ;d"x

xl/of] jg,

PSofk

bftf, ;d'bfo,

:yfgLo lgsfo

u}x|sfi7 jg k}bfjf/ Joj:yfkg

tyf pBd ljsf; tflnd lh=j=sf pkef]Qmf ;d"x

xl/of] jg,

PSofk

bftf, ;d'bfo,

:yfgLo lgsfo

Onfsf :tl/o cGt/lqmof tyf

of]hgf th'{df uf]li7 lh=j=sf pkef]Qmf ;d"x

xl/of] jg,

PSofk

bftf, ;d'bfo,

:yfgLo lgsfo

;]S6/ :tl/o cGt/lqmof tyf

of]hgf th'{df uf]li7 lh=j=sf pkef]Qmf ;d"x

xl/of] jg,

PSofk

bftf, ;d'bfo,

:yfgLo lgsfo

jflif{s of]hgf th'{df uf]i7L lh=j=sf pkef]Qmf ;d"x

xl/of] jg,

PSofk

bftf, ;d'bfo,

:yfgLo lgsfo

k|ult ;ldIFff j}7s lh=j=sf pkef]Qmf ;d"x

xl/of] jg,

PSofk

bftf, ;d'bfo,

:yfgLo lgsfo

lhNnf jg If]q ;dGjo ;ldltsf]

;+Rffng P+j ;'b[l9s/0f lh=j=sf pkef]Qmf ;d"x

xl/of] jg,

PSofk

bftf, ;d'bfo,

:yfgLo lgsfo

glthf % / ^=

lj?jf pTkfbg tyf vl/b lh=j=sf pkef]Qmf ;d"x

xl/of] jg,

PSofk

bftf, ;d'bfo,

:yfgLo lgsfo

j'Iff/f]k0f lh=j=sf pkef]Qmf ;d"x

xl/of] jg,

PSofk

bftf, ;d'bfo,

:yfgLo lgsfo

lglh jg btf{ lh=j=sf pkef]Qmf ;d"x

xl/of] jg,

PSofk

bftf, ;d'bfo,

:yfgLo lgsfo

gu/kflnsfdf j[Iff/f]k0f ;lxt

pBfg lgdf{0f lh=j=sf pkef]Qmf ;d"x

xl/of] jg,

PSofk

bftf, ;d'bfo,

:yfgLo lgsfo

hl8j'l6L k|j4{g sfof{qmd lh=j=sf pkef]Qmf ;d"x

xl/of] jg,

PSofk

bftf, ;d'bfo,

:yfgLo lgsfo

lj?jf pTkfbg tyf vl/b lh=j=sf pkef]Qmf ;d"x

xl/of] jg,

PSofk

bftf, ;d'bfo,

:yfgLo lgsfo

j'Iff/f]k0f lh=j=sf pkef]Qmf ;d"x

xl/of] jg,

PSofk

bftf, ;d'bfo,

:yfgLo lgsfo

lglh jg btf{ lh=j=sf pkef]Qmf ;d"x

xl/of] jg,

PSofk

bftf, ;d'bfo,

:yfgLo lgsfo

gu/kflnsfdf j[Iff/f]k0f ;lxt

pBfg lgdf{0f lh=j=sf pkef]Qmf ;d"x

xl/of] jg,

PSofk

bftf, ;d'bfo,

:yfgLo lgsfo

hl8j'l6L k|j4{g sfof{qmd lh=j=sf pkef]Qmf ;d"x

xl/of] jg,

PSofk

bftf, ;d'bfo,

:yfgLo lgsfo

glthf &=

/]8 ;DjlGe

jx';/f]sf/jfnfx?nfO hnjfo' lh=j=sf pkef]Qmf ;d"x

xl/of] jg,

PSofk

bftf, ;d'bfo,

:yfgLo lgsfo

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

213

kl/jt{g tyf /]8 kl/rofTds

uf]i7L

lhNnf jg sfo{nosf] j]j

;fO6 lgdf0f{ lh=j=sf pkef]Qmf ;d"x

xl/of] jg,

PSofk

bftf, ;d'bfo,

:yfgLo lgsfo

jg If]qsf] clen]lvs/0f lh=j=sf pkef]Qmf ;d"x

xl/of] jg,

PSofk

bftf, ;d'bfo,

:yfgLo lgsfo

#$=!) cg'udg tyf d"Nof+sg

qm=

:f+=

sfo{qmd tyf lqmofsnfkx? cg'udg ug]{

lgsfo

k|ltj]bg ug]{

;do

cg'udg ug]{

ljlw

k|ltj]bg k]z

ug'{kg]{ lgsfo

glthf !=

;fd'bflos jg df j}7s lh=j=sf

rf}dfl;s,

jflif{s lkmN8 cg'dug

jg ljefu,

:yfgLo lgsfo

;fd'bflos jg sfo{of]hgf lh=j=sf rf}dfl;s lkmN8 cg'dug

jg ljefu,

:yfgLo lgsfo

glthf @=

jg sfo{of]hgf gljs/0f lh=j=sf rf}dfl;s lh=j=sf MSFP

jgsf] j}1flgs Joj:yfkg

sfof{of]hgf tof/L lh=j=sf rf}dfl;s lkmN8 cg'dug

jg ljefu,

:yfgLo lgsfo

l;df8=sg / ;j}{If0f u/L ?vx?

Gffkg lh=j=sf

rf}dfl;s,

jflif{s lkmN8 cg'dug

jg ljefu,

:yfgLo lgsfo

j[Iff/f]k0f lh=j=sf rf}dfl;s lkmN8 cg'dug

jg ljefu,

:yfgLo lgsfo

lh=j=sf sf] k|fyldstfdf /x]sf]

:yfg df pBfg lgdf{0f lh=j=sf rf}dfl;s lkmN8 cg'dug

jg ljefu,

:yfgLo lgsfo

glthf #=

n3' pBf]u ljsf; ;xof]u lh=j=sf rf}dfl;s lkmN8 cg'dug

jg ljefu,

:yfgLo lgsfo

cld];f] /f]k0f-xhf/_ lh=j=sf rf}dfl;s lkmN8 cg'dug

jg ljefu,

:yfgLo lgsfo

sf7 pTkfbg-3g lkm6_ lh=j=sf rf}dfl;s lkmN8 cg'dug

jg ljefu,

:yfgLo lgsfo

bfp/f-r6f+_ @)x20x5 3g lkm6 lh=j=sf rf}dfl;s lkmN8 cg'dug

jg ljefu,

:yfgLo lgsfo

tfn ;+/If0f / ljsf; lh=j=sf rf}dfl;s lkmN8 cg'dug

jg ljefu,

:yfgLo lgsfo

l;d;f/ If]q Joj:yfkg lh=j=sf rf}dfl;s lkmN8 cg'dug

jg ljefu,

:yfgLo lgsfo

jGo hGt' ;+/If0f, rf]/L lgsf;L

lgoGq0f / ljsf; sfo{qmd lh=j=sf rf}dfl;s lkmN8 cg'dug

jg ljefu,

:yfgLo lgsfo

u}/sfi7 jg k}bfjf/ a[l4, hl8a'l6

k|zf]wg lh=j=sf rf}dfl;s lkmN8 cg'dug

jg ljefu,

:yfgLo lgsfo

glthf $=

;fd'bflos jg sf] jflif{s sfo{qmdsf]

hfgsf/L lng] lh=j=sf lh=j=sf MSFP

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

214

/]s{8 lslk8= tyf n]vf ;'b[9Ls/0f

tflnd lh=j=sf rf}dfl;s lkmN8 cg'dug

jg ljefu,

:yfgLo lgsfo

n}lËs tyf ;fdflhs ;dfj]zLs/0f

k|jw{g tflnd lh=j=sf rf}dfl;s lkmN8 cg'dug

jg ljefu,

:yfgLo lgsfo

u}x|sfi7 jg k}bfjf/ Joj:yfkg tyf

pBd ljsf; tflnd lh=j=sf rf}dfl;s lkmN8 cg'dug

jg ljefu,

:yfgLo lgsfo

Onfsf :tl/o cGt/lqmof tyf of]hgf

th'{df uf]li7 lh=j=sf rf}dfl;s lkmN8 cg'dug

jg ljefu,

:yfgLo lgsfo

;]S6/ :tl/o cGt/lqmof tyf of]hgf

th'{df uf]li7 lh=j=sf rf}dfl;s lkmN8 cg'dug

jg ljefu,

:yfgLo lgsfo

jflif{s of]hgf th'{df uf]i7L lh=j=sf rf}dfl;s lkmN8 cg'dug

jg ljefu,

:yfgLo lgsfo

k|ult ;ldIFff j}7s lh=j=sf rf}dfl;s lkmN8 cg'dug

jg ljefu,

:yfgLo lgsfo

lhNnf jg If]q ;dGjo ;ldltsf]

;+Rffng P+j ;'b[l9s/0f lh=j=sf rf}dfl;s lkmN8 cg'dug

jg ljefu,

:yfgLo lgsfo

glthf % / ^=

lj?jf pTkfbg tyf vl/b lh=j=sf rf}dfl;s lkmN8 cg'dug

jg ljefu,

:yfgLo lgsfo

j'Iff/f]k0f lh=j=sf rf}dfl;s lkmN8 cg'dug

jg ljefu,

:yfgLo lgsfo

lglh jg btf{ lh=j=sf rf}dfl;s lkmN8 cg'dug

jg ljefu,

:yfgLo lgsfo

gu/kflnsfdf j[Iff/f]k0f ;lxt

pBfg lgdf{0f lh=j=sf rf}dfl;s lkmN8 cg'dug

jg ljefu,

:yfgLo lgsfo

hl8j'l6L k|j4{g sfof{qmd lh=j=sf rf}dfl;s lkmN8 cg'dug

jg ljefu,

:yfgLo lgsfo

lj?jf pTkfbg tyf vl/b lh=j=sf rf}dfl;s lkmN8 cg'dug

jg ljefu,

:yfgLo lgsfo

j'Iff/f]k0f lh=j=sf rf}dfl;s lkmN8 cg'dug

jg ljefu,

:yfgLo lgsfo

lglh jg btf{ lh=j=sf rf}dfl;s lkmN8 cg'dug

jg ljefu,

:yfgLo lgsfo

gu/kflnsfdf j[Iff/f]k0f ;lxt

pBfg lgdf{0f lh=j=sf rf}dfl;s lkmN8 cg'dug

jg ljefu,

:yfgLo lgsfo

hl8j'l6L k|j4{g sfof{qmd lh=j=sf rf}dfl;s lkmN8 cg'dug

jg ljefu,

:yfgLo lgsfo

glthf &=

/]8 ;DjlGe jx';/f]sf/jfnfx?nfO{

hnjfo' kl/jt{g tyf /]8

kl/rofTds uf]i7L

lh=j=sf rf}dfl;s lkmN8 cg'dug jg ljefu,

:yfgLo lgsfo

lhNnf jg sfo{nosf] j]j ;fO6

lgdf0f{ lh=j=sf rf}dfl;s lkmN8 cg'dug

jg ljefu,

:yfgLo lgsfo

jg If]qsf] clen]lvs/0f lh=j=sf rf}dfl;s lkmN8 cg'dug

jg ljefu,

:yfgLo lgsfo

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

215

kl/R5]b @&

e";+/If0f tyf hnpTkGg k|sf]k

@&=! e"ldsf

ljZjdf hnfwf/ If]qsf] Plss[t ljsf; / Aoj:yfkg ug]{ ;Sg] d'n'sx?df] dfq ;fy{s ?kdfGt/0f ePsf]

dflgG5 . g]kfn hnjfo'hGo k|sf]ksf] lx;fjn] ljZjd} pRr hf]lvddf /x]sf] b]z xf] . g]kfnsf] s'n

If]qkmnsf] sl/j #(=^ k|ltzt If]qkmn jg If]qn] cf]u6]sf] 5 . hnfwf/ If]qn] s[lif, pBf]u, jftfj/0f / h}ljs

ljljwtf ;+/If0fsf] nflu dxTjk"0f{ cfwf/ k|bfg u/]sf] 5 .

o;} u/L o; lhNnfdf hnfwf/ If]q Pj+ pkhnfwf/ If]qsf] ljsf;af6 jftfj/0f ;+/If0f, jghGo >f]tsf] ;+/If0f

/ hnjfo' kl/jt{gsf c;/x?nfO{ sdL NofO{ dfgj Pj+ kl/l:yltlso k|0ffnLnfO} jbln+bf] kl/l:ylt;Fu

cg's'ng ug{ ;xof]u k'/\ofpg dxTjk"0f{ e"ldsf v]Ng ;Sg] s'/f :jtM l;4 5 . o; lHfNnfsf] ;d[l4sf] nflu

hnfwf/ If]qsf] Aoj:yfkg eGg] d'n dd{sf ;fy hg;xeflutfd'ns , ljs]Gb|Lt Pj+ j}1fgLs ?kdf hnfwf/

If]qsf] Aoj:yfkg u/L ;du| lhNnfsf] ljsf;df 6\]jf k'/\ofpgsf ;fy} :yfgLo ;d'bfosf] hLljsf]kfh{gdf ;'wf/

ug{ hnfwf/ If]qsf] of]hgfsf gLlt tyf sfo{qmdx? lgb]{lzt ul/Psf] 5 .

@&=@ jt{dfg l:ylt

pkhnfwf/ If]qsf] ljsf; of]hgf Pj+ sfo{of]hgf aGg] qmd z'? ePsf] 5 . o; k|lqmofnfO{ ;j} pkhnfwf/

If]qdf l56f] / Aojl:yt ?kdf k'/\ofpg' cfhsf] k|yd cfjZostf xf] . hnfwf/ If]qsf] ;'zf;gnfO{ ;+:yfut

ug{, ul/jLsf] /]vfd'lg /x]sf ;d'bfonfO{ hnfwf/ ;+/If0f cleofgdf ;l/s u/fpb} pgLx?sf] hLjg:t/ psf:g,

h}ljs ljljwtfsf] ;+/If0f ug{, hnjfo' cg's'ng sfod ug{, kfgLsf d'xfgx?sf] ;+/If0f ug{ s]lx sfo{ z'?

ePsf t/ y'k|} sfo{ ug{ afFls /x]sf] b]lvG5 .

a]l;g Pk|f]r dfkm{t ;]jf lj:tf/ ePsf], To:t} hnjfo' kl/jt{g cg's'ng Pj+ /]8 km/]li6sf] cjwf/0ff cg'?kdf

s]lx k|f?kdf sfo{ ;d]t ePsf] 5 .

@&=# ;jn kIf, sdhf]/ kIf, cj;/ / r'gf}lt

;jn kIf

e";+/If0fdf bIf hgzlQmsf] ;+Vof a9]sf]

e";+/If0fd dlxnf ;xeflutf a9]sf]

e"Ifodf sld cfPsf]

P]g lgod Pj+ dfu{bz{g ag]sf]

hg;xeflutfdf cfwf/Lt e";+/If0fsf] sfo{

ePsf]

s]lx hnfwf/ If]qsf] ;+/If0f of]hgf ag]sf]

cj;/

hg;xeflutfdf cfwf/Lt e";+/If0f ug]{ sfo{df a[l4

x'g]

e"Ifodf sld eO{ jgsf] :t/df a[l4 x'g]

hnfwf/ If]qsf] ;+/If0f x'g]

sdhf]/ kIf

;j} hnfwf/ If]qsf] Aoj:yfkg of]hgf

gag]sf]

bIf hgzlQmsf] b/jlGb 36]sf]

hg;+Vof a9]sf]n] jg ;+kbfdfly clws rfk

a9]sf]

r'gf}lt

e";+/If0f of]hgf / u'?of]hgf agfpg]

afl9 klx/f]sf] lgoGq0f ug]{

df};d kl/jt{gsf] cj:yf cfpg glbg]

jgIf]q cltqmd0fnfO{ /f]Sg]

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

216

cem} dlxnf ;xeflutf sd /x]sf]

ljsf;sf sfo{n] jg km8fgL Pj+ e"Ifo a9]sf]

;do ;fk]If P]g lgod Pj+ cGo sfg"lg

Aoj:yfsf] sld / ePsf sfg'gsf] klg kfngf

Pj+ sfof{Gjogsf] cj:yf sdhf]/ /x]sf]

vf]nf, hnfwf/ If]qsf] l;df+sg ul/ ;+/If0f ug]{

@&=$ bL3{sflng ;f]r

hnfwf/ If]qsf] lbuf] Joj:yfkg4f/f :yflgo / /fli6«o ;d[l4df of]ubfg k'u]sf] x'g]5 .

@&=% p4]Zo

hnfwf/ If]qdf /x]sf k|fs[lts ;|f]tx?sf] lbuf] Pj j}1flgs Joj:yfkg / Ps[ls[t hnfwf/ Joj:yfkg ub}{ :yfgLo hgtfsf] hLjg:t/df ;'wf/ Nofpg] .

@&=^ glthf, ;"rs, nIf, k'i6\ofO{sf] >f]t, dfGotf / hf]lvd sd ug]{ tl/sf

;f/f+z ;'rs k'i6\ofOsf] >f]t hf]lvd hf]lvd sd

ug]{ pkfo

!= e";+/If0f

;DjGwL If]q

p4]Zo M hnfwf/ If]qdf /x]sf k|fs[lts ;|f]tx?sf] lbuf] Pj j}1flgs Joj:yfkg / Ps[ls[t hnfwf/ Joj:yfkg ub}{ :yfgLo hgtfsf] hLjg:t/df ;'wf/ Nofpg] .

;"rssf] ljj/0f xfnsf]

l:ylt

nIf

pkhnfwf/ If]q

u'?of]hgf tof/ /

;+/If0f -uf]6f_

@ !@

klx/f] lgoGq0f -uf]6f=_ !% $)

l;d;f/ If]q of]hgf

tof/ / sfof{Gjog

! #

–lhlj;sf] ;'rgf

zfvf

–uflj; tyf gkf

/ kf]v/f pkTsf

gu/ ljsf;

;ldltsf]

sfo{fnosf]

jflif{s k|ltj]bg

;/f]sf/jfnf

jLr

;fem]bf/L /

;xsfo{

ePdf

;fem]bf/L /

;xsfo{nfO{

a9fjf lbg

;lsg]5 .

glthf ! ljleGg

:yfgdf t6jGwg

lgdf{0f, vf]nf

lgoGq0f, klx/f

;"rssf] ljj/0f xfnsf]

l:ylt

nIf

t6jGwg lgdf{0f -ls=dL=_ !) ^)

vf]nf lgoGq0f -ls=dL=_ & $(

lhlj;sf] ;'rgf

zfvf

–lh=e"=;+=

;/f]sf/jfnf

jLr

;fem]bf/L /

;xsfo{

;fem]bf/L /

;xsfo{nfO{

a9fjf lbg

;lsg]5 .

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

217

lgoGq0f ePsf]

x'g]5 .

klx/f] lgoGq0f -uf]6f=_ !% $)

sfo{nosf] aflif{s

k|ltj]bg

u};; tyf bft[

lgsfosf]

k|ltj]bg

ePdf

glthf # pk

hnfwf/ If]qsf]

cWoog,

k|fyldlss/0f tyf

;+/If0f u"?of]hgf

lgdf{f0f ePsf]

x'g]5 .

;"rssf] ljj/0f xfnsf]

l:ylt

nIf

pk hnfwf/ If]qsf]

cWoog tyf klxrfg

!) #)

pkhnfwf/ If]q

u'?of]hgf tof/ /

;+/If0f -uf]6f_

@ !@

6f/ ;+/If0f -uf]6f_ @ !$

klx/f] lgoGq0f -j6f_ !% #)

– lhlj;sf]

;'rgf zfvf

–lh=e"=;+=

sfo{nosf] aflif{s

k|ltj]bg

u};; tyf bft[

lgsfosf]

k|ltj]bg

;/f]sf/jfnf

jLr

;fem]bf/L /

;xsfo{

ePdf

;fem]bf/L /

;xsfo{nfO{

a9fjf lbg

;lsg]5 .

glthf $ hf]lvd

o'Qm ;Ld;f/

If]qsf] ;+/If0f

ePsf] x'g]5 .

;"rssf] ljj/0f xfnsf]

l:ylt

nIf

l;d;f/ If]q of]hgf

tof/ / sfof{Gjog

! #

l;d;f/ If]qsf] l;df+sg ) #

– lhlj;sf]

;'rgf zfvf

–lh=e"=;+=

sfo{nosf] aflif{s

k|ltj]bg

u};; tyf bft[

lgsfosf]

k|ltj]bg

;/f]sf/jfnf

jLr

;fem]bf/L /

;xsfo{

ePdf

;fem]bf/L /

;xsfo{nfO{

a9fjf lbg

;lsg]5 .

@&=& gLlt tyf /0fgLlt

l;ldt >f]taf6 clwstd nfe lng hnfwf/ tyf pkhnfwf/ I]fqdf ljefhg u/L

k|fyldstfsf] cfwf/df ;3g / Plss[t hnfwf/ Aoj:yfkg ul/g]5 .

glb tyf vx/] vf]nf lsgf/fsf] ;+/If0f u/L ;DefAo afl9 tyf klx/f]sf] k|sf]kaf6 hUuf

hldgnfO{ cfjZos ;'/Iff lbOg]5 .

hnfwf/ If]qsf] jftfj/0f ;+/If0f tyf ;f] If]qdf e"pkof]u k|0ffnLsf] ljsf; ul/g]5 .

tfn tyf glbgfnfdf x'g ;Sg] lylu|g] k|lqmofnfO{ 36fpg] pkfox?sf] cjnDjg ul/g]5 .

k|fyldstf k|fKt pkhnfwf/df tLg jif{;Dd 3gLe"t ?kdf sfo{qmd ;+rfng ul/g]5 .

clwsts :yflgo ;|f]t / ;fwgdf cfwfl/t sd vlr{nf] k|ljlwdf hf]8 lbOg]5 .

:yflgo ;d'bfosf] PIN(Problem, Intrest, Need) sf] cfwf/df ;]jfk|jfx u/Lg] .

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

218

e"=;+/If0f / hnfwf/ Joj:yfkgjf/] Jofks k|rf/ k|;f/ u/L hgr]tgf clej[l4 ul/g]5 .

;f=lj=x= cfdf]8n cg';/0f sfo{qmdnfO{ cfTd;fyub{} k|fyldstf k|fKt pkhnfwf/ If]qx?df

sfof{qmd lj:tf/ u/L nfu' ul/g]5 .

lhNnfsf] dxTjk"0f{ tfntn}of Pj+ l;d;f/ If]q ;+/If0fsf] nflu cGo lgsfosf] ;dGjodf

Plss[t Joj:yfkg ul/g]5 .

@&=* glthf k|fKt ug]{ sfo{qmd tyf ah]6

-?= xhf/df_

qm=

;=

sfo{qmd tyf

lqmofsnfkx?

aflif{s ah]6 ljlgof]hg ah]6 ? xhf/df k|yld

stf

s|d kl/df0f )&@⁄&# )&#⁄&$ )&$⁄&% )&%⁄&^ )&^⁄&& hDdf

t6jGwg lgdf{0f ^) 4500 14950 15445 15989 16588 67472 4

vf]nf lgoGq0f $( 5500 6050 16655 17320 18052 63577 5

klx/f] lgoGq0f $) 3300 3630 13993 14392 14831 50146 6

pkhnfwf/sf]

u'?of]hgf !@ 10000 11000 12100 13310 14641 61051 7

pk hnfwf/ If]qsf]

cWoog tyf klxrfg

tyf k|fyldlss/0f -

uf]6f_

@) 200 300 600 800 500 2400 3

6f/ j:tL ;+/If0f -

uf]6f_ !$ 1200 1320 1452 1597 1756 7325 1

l;d;f/ If]q

l;df+sg Pj+ ;+/If0f

-uf]6f_

# 100 1050 1100 1290 1490 5030 2

l;d;f/ If]q

u'?of]hgf tof/ -

uf]6f_

@ 600 600 715 700 700 3315 8

ag g;{/L Aoa:yfkg $ 500 500 500 500 500 2500 9

a[Iff/f]k0f If]q x]= % 200 200 200 300 400 1300 10

hDdf 26100 39600 62760 66198 69458 264116

@&=( lhDd]jf/L jfF8kmf8 tflnsf M

qm=

;+=

sfo{qmd tyf lqmofsnfkx? ;Fof]hgstf{ sfof{Gjogstf{ ;xof]uL ;fdm]bf/L jf

;xsfo{ ug]{

lgsfo

t6jGwg lgdf{0f lh=lj=;, h=p =ljefu hn pTkGg

pkef]Qmf

;d"x

:yfgLo lgsfo,

u};; tyf bftf

vf]nf lgoGq0f lh=lj=;, h=p =ljefu hn pTkGg

pkef]Qmf

;d"x

:yfgLo lgsfo,

u};; tyf bftf

klx/f] lgoGq0f lh=lj=;, h=p =ljefu, uflj; e" ;+/If0f pkef]Qmf :yfgLo lgsfo,

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

219

lh e"=;+= sf= sfo{no, u};; ;d"x u};; tyf bftf

pkhnfwf/sf] u'?of]hgf lh=lj=;, h=p =ljefu,

lh e"=;+= sf=

uflj; e" ;+/If0f

sfo{no, u};;

pkef]Qmf

;d"x :yfgLo lgsfo,

u};; tyf bftf

pk hnfwf/ If]qsf] cWoog tyf

klxrfg tyf k|fyldlss/0f -

uf]6f_

lh=lj=;, h=p =ljefu,

lh e"=;+= sf=

uflj; e" ;+/If0f

sfo{no, u};;

pkef]Qmf

;d"x :yfgLo lgsfo,

u};; tyf bftf

6f/ j:tL ;+/If0f -uf]6f_ lh=lj=;, h=p =ljefu,

lh e"=;+= sf=

uflj; e" ;+/If0f

sfo{no, u};;

pkef]Qmf

;d"x :yfgLo lgsfo,

u};; tyf bftf

l;d;f/ If]q l;df+sg Pj+

;+/If0f -uf]6f_

lh=lj=;, h=p =ljefu,

lh e"=;+= sf=

uflj; e" ;+/If0f

sfo{no, u};;

pkef]Qmf

;d"x :yfgLo lgsfo,

u};; tyf bftf

l;d;f/ If]q u'?of]hgf tof/ -

uf]6f_

lh=lj=;, h=p =ljefu,

lh e"=;+= sf=

uflj; e" ;+/If0f

sfo{no, u};;

pkef]Qmf

;d"x :yfgLo lgsfo,

u};; tyf bftf

ag g;{/L Aoa:yfkg lh=lj=;, h=p =ljefu,

lh e"=;+= sf=

uflj; e" ;+/If0f

sfo{no, u};;

pkef]Qmf

;d"x :yfgLo lgsfo,

u};; tyf bftf

a[Iff/f]k0f If]q x]= lh=lj=;, h=p =ljefu,

lh e"=;+= sf=

uflj; e" ;+/If0f

sfo{no, u};;

pkef]Qmf

;d"x :yfgLo lgsfo,

u};; tyf bftf

@&=!) cg'udg tyf d"Nof+sg

qm=

:f+=

sfo{qmd tyf lqmofsnfkx? cg'udg ug]{

lgsfo

k|ltj]bg ug]{

;do

cg'udg ug]{

ljlw

k|ltj]bg k]z

ug'{kg]{ lgsfo

t6jGwg lgdf{0f

lh=lj=;., h=p =ljefu

rf}dfl;s lkmN8 cg'udg lh=lj=;., h=p

=ljefu

vf]nf lgoGq0f lh=lj=;., h=p =ljefu

rf}dfl;s

aflif{s

:ynut

cg'udg,

lh=lj=;=,

lh=e"=;+=sf= h=p

k|=lg=ljefu

klx/f] lgoGq0f lh=lj=;., h=p =ljefu

rf}dfl;s

aflif{s

:ynut

cg'udg,

lh=lj=;=,

lh=e"=;+=sf= h=p

k|=lg=ljefu

pkhnfwf/sf] u'?of]hgf lh=lj=;=,

lh=e"=;+=sf=

rf}dfl;s

aflif{s

:ynut

cg'udg,

lh=lj=;=,

lh=e"=;+=sf=

pk hnfwf/ If]qsf] cWoog tyf

klxrfg tyf k|fyldlss/0f -uf]6f_

lh=lj=;=,

lh=e"=;+=sf=

rf}dfl;s

aflif{s

:ynut

cg'udg,

lh=lj=;=,

lh=e"=;+=sf=

6f/ j:tL ;+/If0f -uf]6f_ lh=lj=;=,

lh=e"=;+=sf=

rf}dfl;s

aflif{s

:ynut

cg'udg,

lh=lj=;=,

lh=e"=;+=sf=

l;d;f/ If]q l;df+sg Pj+ ;+/If0f -

uf]6f_

lh=lj=;=,

lh=e"=;+=sf=

rf}dfl;s

aflif{s

:ynut

cg'udg,

lh=lj=;=,

lh=e"=;+=sf=

l;d;f/ If]q u'?of]hgf tof/ -uf]6f_ lh=lj=;=,

lh=e"=;+=sf=

rf}dfl;s

aflif{s

:ynut

cg'udg,

lh=lj=;=,

lh=e"=;+=sf=

ag g;{/L Aoa:yfkg lh=lj=;=,

lh=e"=;+=sf=

rf}dfl;s

aflif{s

:ynut

cg'udg,

lh=lj=;=,

lh=e"=;+=sf=

a[Iff/f]k0f If]q x]= lh=lj=;=,

lh=e"=;+=sf=

rf}dfl;s

aflif{s

:ynut

cg'udg,

lh=lj=;=,

lh=e"=;+=sf=

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

220

kl/R5]b @*

jftfj/0fd}qL :yfgLo zf;g tyf hnjfo' cg's'ng

@*=! e'ldsf

:j:y jftjf/0fsf] xsnfO{ df}lns xssf] ?Kfdf xfnsf] ;+ljwfgdf dfGotf lbPsf]n], :jR5 jftfj/0f Ps dfgj

clwsf/sf] ?kdf ;Ddfg / k|jw{g ug'{kg]{ ePsf] 5 . g]kfn ;/sf/n] jftfj/0f ;+/If0f P]g, / lgodfjnL,

jftfj/0f ;+/If0f lgb]{lzsf cflb hfl/ ul/Psf] 5 . hnjfo' kl/jt{g Pj+ jftfj/0f ;+/If0f ;DjGwdf ePsf

cGt//fli6\o ;lGw dxf;GwLx?sf] ;+emf}tf, cg'df]bg Pj+ ;DdLng ub}{ tbcg'?k sfo{of]hgf agfO{ k|ltjb]gx?

kIf /fi6\sf] x}l;otdf ub}{ cfPsf], ;f] cg's'n /fli6\o sfg'gx?sf] kl/dfh{g, sfo{of]hgf cg's'n cGo gLltut,

;+/rgfut, sfo{ut Pj+ Aoj:yfklso sfo{x? ub}{ cfPsf] 5 . hnjfo' kl/jt{g ;+s]t ah]6sf] Aoj:yf

ul/Psf], jftfj/0fd}qL :yfgLo zf;gsf] k|f?k, @)&) sfof{Gjogdf cfPsf], hnjfo' kl/jt{g cg's'ngsf]

;+/rgfut / gLltut Aoj:yfx? klg u/]sf] 5 .

bLuf] ljsf;sf] sfo{;"lr cg'?ksf sfo{qmd ;+rfng, Unf]jn jfld{+u lj?4sf sfo{qmd tof/L, jftfj/0fLo k|efj

d"Nof+sg, k|f/lDes jftfj/0fLo cWoog, ;+kGGf of]hgfx?sf] k|efj d"Nofs+g, ;jf/L ;fwgx?sf] dfkb08

lgwf{/0f Wjlg Pj+ jfo' k|b'if0f lgoGq0f, jftfj/0fLo ;'zf;g sfod ug{ jftfj/0f ljefusf] u7g, Sof]6f]

k|f]6f]sn cGtu{t sfj{g Aofkf/af6 g]kfnn] cfDbfgL k|fKt ug{ z'? u/]sf], xl/t cy{tGqsf] cjwf/0ff cjnDjg,

Go"g sfj{g pT;h{g ljsf; /0fgLlt agfO{ nfu' u/]sf] ;d]t 5 . hnjfo' kl/jt{gsf] ;Gbe{df gLltut kIfdf

u/]sf] pknAwLnfO{ d"Nof+sg u/L ;+o'Qm /fi6\;+3Lo k|0ffnLaf6 g]kfnnfO{ Unf]jn ln8/zLk cjf8{ k|fKt ePsf]

klg 5 .

o; lHfNnfdf jftfj/0f ;+/If0f Pj+ hnjfo' cg's'ng ;DjGWfdf ;/sf/L lgsfo, :yfgLo lgsfox?, cGo

kl/of]hgfx?, bftfx?, ;d'bfo Pj+ lghLIf]q ;d]tsf] ;xsfo{ / ;dGjo a9fpg], lhlj;df /x]sf phf{, jftfj0f

tyf hnjfo' cg''s'ng zfvf Pj+ cGo ;+:yfx?sf] ;:yfut ;[b[l9s/0f, ;/f]sf/jfnf lgsfosf] Ifdtf ljsf;,

jftfj/0f k|b'if0fsf] lgoGq0f, hnjfo' kl/jt{gsf c;/x?sf] cWoog Pj+ cg's'ngsf] sfo{of]hgf ;lxt

k|efjsf/L sfof{Gjog ;d]tsf] Aoj:yf o; of]hgfdf ul/Psf]] 5 .

@*=@ jt{dfg l:ylt

o; lHfNnfdf jftfj/0f ;+/If0f Pj+ hnjfo' cg's'ng ;DjGWfdf ;/sf/L lgsfo, :yfgLo lgsfox?, cGo

kl/of]hgfx?, bftfx?, ;d'bfo Pj+ lghLIf]q ;d]tsf] ;xsfo{ / ;dGjo sfod ul/ sfo{qmdx? sfof{Gjo ug]{

qmd a9]sf], lhlj;df phf{, jftfj0f tyf hnjfo' cg''s'ng zfvf :yfkgf eO{ sfo{of]hgf tof/ Pj+ ;f]

cg'?ksf sfo{ ug]{ jftfj/0f tof/ eO/x]sf], ;/f]sf/jfnf lgsfosf] Ifdtf ljsf;, jftfj/0f k|b'if0fsf]

lgoGq0f, hnjfo' kl/jt{gsf c;/x?sf] cWoog Pj+ cg's'ngsf] sfo{of]hgf tof/L ;d]tsf sfo{n] ltj|tf

kfPsf] 5 .

lhNnfdf xl/t ljsf;sf] cjwf/0fsf] cjnDjg, :jR5 ljsf;sf] ;+oGq tof/L, ufpF:t/df hnjfo' kl/jt{g

cg's'ngsf sfo{of]hgf Pj+ sfo{qmd tof/ -nfkf_, jg sfof{no ;d]tsf] ;lqmotfdf ;d'bfo:t/df hnjfo'

kl/jt{g cg's'ngsf sfo{qmd-sfkf_ tof/L Pj+ ;+rfng eO{ cfPsf] 5 . 7'nf k"jf{wf/x?sf] lgdf{0f, glbsf 3f6

;+rfng Pj+ vfgL ;+rfng ubf{ cfOOO{ Pj+ OcfOP ug]{ cEof;sf] cjDjg ul/Psf] 5 .

@*=# ;jn kIf, sdhf]/ kIf, cj;/ / r'gf}lt

;jnkIf

% uflj;df jftfj/0fd}qL :yfgLo zf;g

sfo{qmd z'?

jftfj/0fd}qL tfnLd / ;r]tgfsf sfo{qmd

;+rfngdf a[l4

cj;/x?

tfntn}of ;+/If0f

l;d;f/ If]qsf] ;+/If0f

jftfj/0fd}qL uflj; agfpg ;lsg]

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

221

hnpTkGg k|sf]kaf/] ;r]tgf a9]sf]

h}ljs ljljwtfdf Ifltdf sld

sdhf]/ kIf

clgolGqt ?kdf vf]nf gfnfsf] btf{ x'g'

hnpTkGGf k|sf]k lgoGq0fsf] nflu ef}uf]lns

ljs6tf sfod} /xg'

kof{Kt jh]6 gx''g', ;dodf lgsf;f gx'g'

jftfj/0fd}qL ;"rsx? cg';f/ sfo{ x'g

g;s]sf]

r'gf}lt

jftfj/0fd}qL lHfNnf 3f]if0f ug]{

cAojl:yt a;fO{+ ;/fO{ / zx/Ls/0fnfO{ Aojl:yt

agfpg]

k|fs[lts >f]t;fwgsf] cToflws bf]xgnfO{ 36fpg]

;fj{hlgs hldgsf] cltqmd0f, cAojl:yt ;'s'Djfl;

;d:of x6fO{ hldgsf] ;+/If0f / ;b'kof]u a9fpg]

e"Ifo tyf glb s6fgnfO{ 36fpg]

jftfj/l0fo k|b'if0f 36fpg]

kfgLsf >f]tx?sf] ;+/If0f ug]{

yk

;jnkIf

hnjfo' kl/jt{g / o;sf] c;/ af/] k|rf/

k|;f/ ePsf]

hnjfo' kl/jt{g cg's'ng sf sfo{qmd u};;

/ lhlj; dfkm{t z'?

hnpTkGg k|sf]kaf/] ;r]tgf a9]sf]

hnjfo' kl/jt{g cg's'ng lgDtL nfkf PJf+

sfkf agfpg] sfo{ z'?

s]lx uflj;df nfkf jf hnjfo' kl/jt{g

cg's'ng sfo{of]hgf agfpg] 5nkmn z'?

cj;/x?

gofF cfjlws of]hgfdf hnjfo' kl/jt{g cg's'ng

of]hgf aGg ;Sg]

nfkf / sfkf ;j} :yfgLo lgsfodf jlg sfof{Gjog

x'g ;Sg]

df};ddf cfPsf] kl/jt{gsf] clen]v /flv ;f] cg';f/

v]ltkflt ug{ ;lsg]

glbx?sf] lgoGq0f ePdf hldgsf] jl9 pkof]u ug{

;lsg]

x/]s uflj;sf ;j} j8fx?df kf]v/L lgdf{0f

kfgLsf d'xfgx?sf] ;+/If0f

sdhf]/ kIf

;j} :yfgLo lgsfodf hnjfo' kl/jt{g

cg's'ng of]hgf Pj+ sfo{of]hgf gePsf]

l;d;f/ If]qsf] ;+/If0fdf sld

;j} lgsfo / ;d'bfodf nfkf / sfkf gag]sf]

kof{Kt jh]6 gx''g', ;dodf lgsf;f gx'g'

v/fof], :ofn h:tf hgfj/, To:t}M sflnh,

sfu, 8f+u|], lu4, cflb r/fx? sd x'b}

kflt, lrp/L, cDjf, lgj'jf, dfln+uf], 6';f cflb

sd x'b}

:yfgLo t/sf/L, vfBfGgsf ljpm gf; x'b} .

kfgL kg]{, hf8f] jf lr;f] x'g] ;do ! dlxgf

cl3kl5 ;/sf]

r'gf}lt

glbx?sf] lgoGq0f ePdf hldgsf] jl9 pkof]u ug{

;lsg]

x/]s uflj;sf ;j} j8fx?df kf]v/L lgdf{0f

kfgLsf d'xfgx?sf] ;+/If0f

k|fs[lts >f]t;fwgsf] cToflws bf]xgnfO{ 36fpg]

e"Ifo tyf glb s6fgnfO{ 36fpg]

jftfj/l0fo k|b'if0f 36fpg]

kfgLsf >f]tx?sf] ;+/If0f ug]{

x/]s uflj; / gkfx?df hnjfo' kl/jt{g cg's'ng

of]hgf tof/ ul/ sfof{Gjog ug]{

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

222

@*=$ bL3{sflng ;f]r

;'Gb/ / jftfj/0fd}qL ;dfhsf] ;[hgf ug{sf] nflu 3/ kl/jf/ b]lv gu/ tyf uflj;;Dd jftfj/0fd}qL

:yfgLo zf;g :yfkgf / k|fs[lts >f]t ;fwgsf] ljj]slzn pkof]u u/L hnjfo' kl/jt{gaf6 x'g;Sg]

c;/x?sf] Go"lgs/0f tyf cg's'ng ePsf] x'g]5 .

@*=% p4]Zo

:yfgLo of]hgf k|s[ofdf jftfj/0fd}qL :yfgLo zf;g Pj+ hnjfo' kl/jt{g cg's'ngsf] sfo{qmdnfO{

d"nk|jflxs/0f u/L lbuf] ljsf; Pj+ hgtfsf] hLjgofkgdf ;xhtf Nofpg] .

@*=^ glthf, ;"rs, nIf, k'i6\ofO{sf] >f]t, dfGotf / hf]lvd sd ug]{ tl/sf

;f/f+z ;'rs k'i6\ofOsf] >f]t hf]lvd hf]lvd sd

ug]{ pkfo

!= ;DjGwL If]q

p4]Zo M :yfgLo

of]hgf k|s[ofdf

jftfj/0fd}qL

:yfgLo zf;g

Pj+ hnjfo'

kl/jt{g

cg's'ngsf]

sfo{qmdnfO{

d"nk|jflxs/0f

u/L lbuf]

ljsf; Pj+

hgtfsf]

hLjg:t/df

;'wf/ Nofpg] .

;"rssf] ljj/0f xfnsf]

l:ylt

nIo

hnjfo' kl/jt{g

cg's'nsf] jfln

rqm tof/ / ;f]sf]

sfof{Gjog ug]{

uflj;

% #@

jftfj/0fd}qL

:yfgLo zf;g nfu"

ePsf] uflj; /

g=kf= ;+Vof

% #$

–lhlj;sf] ;'rgf

zfvf

–uflj; tyf gkf /

kf]v/f pkTsf gu/

ljsf; ;ldltsf]

sfo{fnosf] jflif{s

k|ltj]bg

;/f]sf/jfn

f jLr

;fem]bf/L /

;xsfo{

ePdf

;fem]bf/L /

;xsfo{nfO{

a9fjf lbg

;lsg]5 .

glthf ! M

jftfj/0fd}qL

:yfgLo

zf;gsf]

cjwf/0ff

;+:yfut /

Knfli6s d'Qm

If]qsf] lj:tf/

ePsf] x'g]5 .

;"rssf] ljj/0f xfnsf]

l:ylt

nIo

jftfj/0fd}qL

:yfgLo zf;g nfu"

ePsf] uflj; /

g=kf= ;+Vof

% #$

jftfj/0fd}qL

uflj; Pj+ gkf

3f]if0ff ;+Vof

) !@

jftfj/0fd}qL

:f"rs :yfgLos/0f

/ nfu' ePsf]

) #$

–lhlj;sf] ;'rgf

zfvf

–uflj; tyf gkf /

kf]v/f pkTsf gu/

ljsf; ;ldltsf]

sfo{fnosf] jflif{s

k|ltj]bg

;/f]sf/jfn

f jLr

;fem]bf/L /

;xsfo{

ePdf

;fem]bf/L /

;xsfo{nfO{

a9fjf lbg

;lsg]5 .

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

223

uflj; / g=kf=

;+Vof

jftfj/0fd}qL

:yfgLo zf;g

;DjGwL tflnd

%

uflj;

#@

uflj

;

Knfli6sd'Qm uflj;

/ g=kf= ;+Vof

) #$

glthf @ M

hnjfo'

kl/jt{g

cg's'ngsf

sfo{qmdx?

k|efjsf/L ?kdf

;+rflnt x'g]5g\

.

;"rssf] ljj/0f xfnsf]

l:ylt

nIo

Ps ufpF Ps

kf]v/L ePsf]

uflj; ;+Vof

) @%

vfg]kfgL

d'xfgx?sf]

k|f]kmfOn tof/

) !

hnjfo' kl/jt{gsf]

gS;f+sg

) !

hnjfo' kl/jt{g

cg's'nsf] jfln

rqm tof/ / ;f]sf]

sfof{Gjog ug]{

uflj;

% #@

ldrfxf emf/sf]

k|zf]wg u/L

sDkf]i6 dn

agfpg] s]Gb|

:yfkgf

) !)

–lhlj;sf] ;'rgf

zfvf

–uflj; tyf gkf /

kf]v/f pkTsf gu/

ljsf; ;ldltsf]

sfo{fnosf] jflif{s

k|ltj]bg

;/f]sf/jfn

f jLr

;fem]bf/L /

;xsfo{

ePdf

;fem]bf/L /

;xsfo{nfO{

a9fjf lbg

;lsg]5 .

glthf #M

jftfj/0fd}qL

:yfgLo zf;g

Pj+ hnjfo'

cg's'ngsf]

;r]tgf lj:tf/

/ ;+:yfut

;+oGq ljsf;

ePsf] x'g]5 .

;"rssf] ljj/0f xfnsf]

l:ylt

nIo

jftfj/0fd}qL Pj+

hnjfo' kl/jt{g

cg's'ng gu/ Pj+

ufpF ;ldlt u7g

/ ;+rfng

) #$

jftfj/0f k|b'if0f

lj?4 cled'lvs/0f

sfo{s|d

@) !%)

–lhlj;sf] ;'rgf

zfvf

–uflj; tyf gkf

sfo{fnosf] jflif{s

k|ltj]bg

;/f]sf/jfn

f jLr

;fem]bf/L /

;xsfo{

ePdf

;fem]bf/L /

;xsfo{nfO{

a9fjf lbg

;lsg]5 .

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

224

hnjfo' kl/jt{g

cg's'ng ;r]tgf

tflnd

!) %)

@*=& gLlt tyf /0fgLlt

x/]s uflj;df :yfgLo hnjfo' kl/jt{g cg's'ng -LAPA_ Pj+ ;d'bflos hnjfo' kl/jt{g cg's'ng -

CAPA_ sfo{qmdx? ;+rfng ul/g]5 .

jftfj/0fd}qL :yfgLo zf;gsf] cjwf/0ffnfO{ x/]s :yfgLo lgsfos]f of]hgf k|s[ofdf cfGtl/sLs/0f

u/L uflj;x? Pj+ gu/kfnLsfx?nfO{ jftfj/0fd}qL :yfgLo lgsfo 3f]if0ff ub} nlug] 5 .

jftfj/0fd}qL Pj+ hnjfo' cg's'ngsf sfo{qmdx?nfO{ ljsf;sf cGo If]q;Fu cGt/;DjGwLt Pj+

Plss[t ?kdf ;dflxt ub}{ nlug]5 .

clt ljkGg kl/jf/sf] ;+/If0f, Ifdtf ljsf; / hnjfo' kl/jt{gsf] c;/x?sf] gS;f+sg u/L ;f] cg'?k

of]hgfx? th'{df Pj+ sfof{Gjog ul/g]5 .

jftfj/0fd}qL lbuf] ljsf; Pj+ hnjfo' kl/jt{g cg's'ngnfO{ cfwf/e"t txaf6} ;j} kIf Pj+

;/f]sf/jfnfx?nfO{ lhDd]jf/, ;xsfo{ / ;fe]mbf/ agfpb} nlug] 5 .

:yfgLo :jfldTj, ckgTj / hjfkmb]lxtfsf] ;+:s[lt ljsf; ul/g]5 .

@*=* glthf k|fKt ug]{ sfo{qmd tyf ah]6

-?= xhf/df_

qm=

;=

sfo{qmd tyf

lqmofsnfkx?

kl/

df0f

aflif{s ah]6 ljlgof]hg ah]6 ? xhf/df k|yld

stf

s|d )&@⁄&# )&#⁄&$ )&$⁄&% )&%⁄&^ )&^⁄&& hDdf

glthf !=

jftfj/0fd}qL :yfgLo

zf;gsfsf ;"rs

:yfgLos/0f / nfu"

#@

uflj;,

@ gkf

500 5500 5500 5500 5500 22500 1

jftfj/0fd}qL :yfgLo

zf;g ;DjGwL

tflnd

#@

uflj;,

@ gkf

600 4600 4600 4600 4600 19000 3

jftfj/0fd}qL :yfgLo

zf;gsf] lHfNnf

of]hgf

!

700 700 2

Knfli6s d'Qm

cleofg ;+rfng

#@

uflj;,

@ gkf

50 4100 4200 4200 4200 16750 4

glthf @=

Ps ufpF Ps kf]v/L

lgdf{0f

@% 100 9500 11200 11000 9400 41200 5

hnjfo' kl/jt{gsf]

gS;f+sg

@) 200 800 1000 7

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

225

vfg]kfgL d'xfgx?sf]

k|f]kmfOn tof/ /

;+/If0f

!

200 2000 1500 1300 4350 9350 6

hnjfo' kl/jt{g

cg's'n jflnrqm

ljsf; / nfu"

#@

uflj; 200 200 200 200 200 1000 8

ldrfxf emf/af6

sDkf]i6 dn lgdf{0f

s]Gb| :yfkgf

!)

200 400 600 500 300 2000 9

glthf #=

jftfj/0fd}qL Pj+

hnjfo' cg's'ng

;ldlt u7g tyf

tflnd

#@

uflj; 175 175 175 175 175 875 11

jftfj/0f k|b'if0f

lj?4 ;r]tgf tflnd

!%)

hgf 2175 8175 8175 9175 9175 36875 10

hnjfo' kl/jt{gsf

k|efj / Go"lgs/0f

tflnd

!%)

hgf 4175 7175 7175 7175 7175 32875 12

hDdf 8375 42725 44125 43825 45075 184125

@*=( lhDd]jf/L jfF8kmf8 tflnsf M

qm=

;+=

sfo{qmd tyf lqmofsnfkx? ;Fof]hgstf{ sfof{Gjogstf{ ;xof]uL ;fdm]bf/L jf

;xsfo{ ug]{

lgsfo

glthf !=

jftfj/0fd}qL :yfgLo zf;gsfsf

;"rs :yfgLos/0f / sfof{Gjog

:yfgLo lgsfo uflj;, gkf,

lh=j=sf=

lhlj;, xl/of]

jg

u};;, lghL

If]q, ;d'bfo

jftfj/0fd}qL :yfgLo zf;g

;DjGwL tflnd

:yfgLo lgsfo uflj;, gkf,

lh=j=sf=

lhlj;, xl/of]

jg

u};;, lghL

If]q, ;d'bfo

jftfj/0fd}qL :yfgLo zf;g ufpF

/ gu/ tof/L sfo{qmd

:yfgLo lgsfo uflj;, gkf,

lh=j=sf=

lhlj;, xl/of]

jg

u};;, lghL

If]q, ;d'bfo

jftfj/0fd}qL :yfgLo zf;gsf]

lHfNnf of]hgf

:yfgLo lgsfo uflj;, gkf,

lh=j=sf=

lhlj;, xl/of]

jg

u};;, lghL

If]q, ;d'bfo

Knfli6s d'Qm cleofg ;+rfng :yfgLo lgsfo uflj;, gkf,

lh=j=sf=

lhlj;, xl/of]

jg

u};;, lghL

If]q, ;d'bfo

glthf @=

Ps ufpF Ps kf]v/L lgdf{0f :yfgLo lgsfo uflj;, gkf,

lh=j=sf=

lhlj;, xl/of]

jg

u};;, lghL

If]q, ;d'bfo

hnjfo' kl/jt{gsf] gS;f+sg :yfgLo lgsfo uflj;, gkf,

lh=j=sf=

lhlj;, xl/of]

jg

u};;, lghL

If]q, ;d'bfo

vfg]kfgL d'xfgx?sf] k|f]kmfOn :yfgLo lgsfo uflj;, gkf, lhlj;, xl/of] u};;, lghL

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

226

tof/ / ;+/If0f lh=j=sf= jg If]q, ;d'bfo

hnjfo' kl/jt{g cg's'n

jflnrq ljsf; / nfu"

:yfgLo lgsfo uflj;, gkf,

lh=j=sf=

lhlj;, xl/of]

jg

u};;, lghL

If]q, ;d'bfo

ldrfxf emf/af6 sDkf]i6 dn

lgdf{0f s]Gb| :yfkgf

:yfgLo lgsfo uflj;, gkf,

lh=j=sf=

lhlj;, xl/of]

jg

u};;, lghL

If]q, ;d'bfo

glthf #=

jftfj/0fd}qL Pj+ hnjfo'

cg's'ng ;ldlt u7g Pj+

lqmoflzn

:yfgLo lgsfo uflj;, gkf,

lh=j=sf=

lhlj;, xl/of]

jg

u};;, lghL

If]q, ;d'bfo

jftfj/0f k|b'if0f lj?4 ;r]tgf

tflnd

:yfgLo lgsfo uflj;, gkf,

lh=j=sf=

lhlj;, xl/of]

jg

u};;, lghL

If]q, ;d'bfo

hnjfo' kl/jt{gsf k|efj /

Go"lgs/0f tflnd

:yfgLo lgsfo uflj;, gkf,

lh=j=sf=

lhlj;, xl/of]

jg

u};;, lghL

If]q, ;d'bfo

@*=!) cg'udg tyf d"Nof+sg

qm=

:f+=

sfo{qmd tyf lqmofsnfkx? cg'udg ug]{

lgsfo

k|ltj]bg ug]{

;do

cg'udg ug]{

ljlw

k|ltj]bg k]z

ug'{kg]{ lgsfo

glthf !=

jftfj/0fd}qL :yfgLo zf;gsfsf

;"rs :yfgLos/0f

lhlj;, gkf,

uflj;,

lh=j=sf=

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg lkmN8

cWoog,

:yfgLo lgsfo Pj+

dflyNnf] lgsfo

jftfj/0fd}qL :yfgLo zf;g ;DjGwL

tflnd

lhlj;, gkf,

uflj;,

lh=j=sf=

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg lkmN8

cWoog,

:yfgLo lgsfo Pj+

dflyNnf] lgsfo

jftfj/0fd}qL :yfgLo zf;g ufpF /

gu/ tof/L sfo{qmd

lhlj;, gkf,

uflj;,

lh=j=sf=

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg lkmN8

cWoog,

:yfgLo lgsfo Pj+

dflyNnf] lgsfo

jftfj/0fd}qL :yfgLo zf;gsf] lHfNnf

of]hgf

lhlj;, gkf,

uflj;,

lh=j=sf=

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg lkmN8

cWoog,

:yfgLo lgsfo Pj+

dflyNnf] lgsfo

Knfli6s d'Qm cleofg ;+rfng lhlj;, gkf,

uflj;,

lh=j=sf=

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg lkmN8

cWoog,

:yfgLo lgsfo Pj+

dflyNnf] lgsfo

glthf @=

Ps ufpF Ps kf]v/L lgdf{0f lhlj;, gkf,

uflj;,

lh=j=sf=

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg lkmN8

cWoog,

:yfgLo lgsfo Pj+

dflyNnf] lgsfo

hnjfo' kl/jt{gsf] gS;f+sg lhlj;, gkf,

uflj;,

lh=j=sf=

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg lkmN8

cWoog,

:yfgLo lgsfo Pj+

dflyNnf] lgsfo

vfg]kfgL d'xfgx?sf] k|f]kmfOn tof/

/ ;+/If0f

lhlj;, gkf,

uflj;,

lh=j=sf=

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg lkmN8

cWoog,

:yfgLo lgsfo Pj+

dflyNnf] lgsfo

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

227

hnjfo' kl/jt{g cg's'n jflnrq

ljsf; / nfu"

lhlj;, gkf,

uflj;,

lh=j=sf=

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg lkmN8

cWoog,

:yfgLo lgsfo Pj+

dflyNnf] lgsfo

ldrfxf emf/af6 sDkf]i6 dn lgdf{0f

s]Gb| :yfkgf

lhlj;, gkf,

uflj;,

lh=j=sf=

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg lkmN8

cWoog,

:yfgLo lgsfo Pj+

dflyNnf] lgsfo

glthf #=

jftfj/0fd}qL Pj+ hnjfo' cg's'ng

;ldlt u7g Pj+ lqmoflzn

lhlj;, gkf,

uflj;,

lh=j=sf=

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg lkmN8

cWoog,

:yfgLo lgsfo Pj+

dflyNnf] lgsfo

jftfj/0f k|b'if0f lj?4 ;r]tgf

tflnd

lhlj;, gkf,

uflj;,

lh=j=sf=

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg lkmN8

cWoog,

:yfgLo lgsfo Pj+

dflyNnf] lgsfo

hnjfo' kl/jt{gsf k|efj /

Go"lgs/0f tflnd

lhlj;, gkf,

uflj;,

lh=j=sf=

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg lkmN8

cWoog,

:yfgLo lgsfo Pj+

dflyNnf] lgsfo

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

228

kl/R5]b @(

ljkb\ hf]lvd Aoj:yfkg

@(=! e'ldsf

g]kfn e"slDko hf]lvdsf lx;fjn] ljZjdf P3f/f} :yfgdf kb{5 . To;} u/L oxfFsf] ef}uf]lns agf]6, ef}ule{s

agf]6 Pj+ ultlzntf, k|fs[lts, hnjfo' kl/jt{g Pj+ dfgljo lqmofsnfkaf6 l;hL{t ljkb\ hf]lvdsf] lx;fan]

;d]t g]kfn pRr hf]lvddf kb{5 . b}lj k|sf]k p4f/ P]g, @)#(, ljkb hf]lvd Aoj:yfkg /fli6\o /0fgLlt,

@)^^, :yfgLo :jfoQ zf;g P]g, @)%%, e"sDk k|lt/f]lw ejg jgfpg ejg P]g, @)%%, ejg lgdf{0f ;+lxtf,

@)^#, k|wfg dGqLsf] cWoIftfdf ljkb hf]lvd Aoj:yfkg pRr:t/Lo k|flws/0fsf] :yfkgf h:tf sfo{ g]kfn

;/sf/n] ub}{ cfPsf] 5 . hnjfo' tyf df};d eljZojfl0f ug]{ sfo{nfO{ j}1flgs agfpb} nluPsf], e"slDko

t/+usf] ;"rgf b]zel/sf e"slDko ;~hfnaf6 t'?Gt} k|fKt ug]{ Aoj:yf ldnfO{s]f, u[x dGqfno cGtu{t b}lj

k|sf]k p4f/ ljefu Pj+ s]lGb|o cfktsflng sfo{;~rfng s]Gb| :yfkgf, h;nfO{ lHfNnf:t/df klg :yfkgf ub}{

nluPsf] 5 . ljkb\ k|ltsfo{sf] nflu b]zsf *# :yfgx?nfO{ v'nfIf]qx? klxrfg ul/ ToxfF ljkb\sf j]nf

cf>o:yn agfpg] Pj+ vfg]kfgL nufotsf] Aoj:yf ug]{ sfo{ cufl9 a9]sf] 5 .

o; lHfNnf:t/sf ljsf; k|of;df hf]lvd Go"lgs/0fnfO{ ;f/e"t ?kdf d"nk|jflxs/0f ug{, ljkb\af6 x'g;Sg]

7"nf] wghgsf] Ifltdf sld Nofpg], ljkb\ pTyfglzntf a[l4 ug]{, ef}lts ;+/rgfx?sf] hf]lvdhGotf s dug]{

pkfox?sf] cjnDjg, hyfeflj tl/sfn] 3/ Pj+ cGo ef}lts k"jf{wf/sf of]hgfx? lgdf{0f ug]{ tyf a]xf];L

dfgljo lqmofsnfkn] ljkb hf]vLd a9]/ hfg;Sg] cj:yfnfO{ Go"lgs/0f ug]{], jftfj/0fLo k|sf]k Pj+ hn

pTkGg k|sf]k / hnjfo' kl/jt{g cg's'ngsf sfo{qmdnfO{ yk ltj|tf Pj+ a}1fgLs Aoj:yfkg u/fpg ;d]t of]

of]hgf lgb]{lzt ePsf] 5 .

@(=@ jt{dfg l:ylt

o; lHfNnfdf lHfNnf k|zf;g sfof{nosf] cu|;/tfdf ljkb\ hf]lvd k"j{ tof/ / p4f/ ;DjGwdf of]hgf ag]sf],

lhlj;df k|sf]k Aoj:yfkg ljz]if sf]ifsf] :yfkgf ug'{ kg]{ Aoj:yf ePsf], g]kfn /]8qm; lHfNnf zfvfn] j:tL

Pj+ ufpF;Dd ljkb\ Aoj:yfkg Pj+ p4f/sf] sfo{;~hfn agfPsf], ;]gf Pj+ k|xl/df ;f] ;DjGwL tfnLd k|fKt

hgzlQm ;d]t /x]sf] l:ylt 5 . lhlj;df phf{, jftfj/0f Pj+ hnjfo' cg's'ng zfvf :yfkgf ul/Psf] klg 5

. ljkb\ Aoj:yfkgdf ;/sf/L Pj+ lghL ;+:yf, u}/;/sf/L ;+:yf, ;d'bfo, :yfgLo lgsfo ;d]tsf] ;xsfo{ /

;dGjo ;d]t sfod /x]sf] 5 .

gu/If]qdf ejg ;+lxtf Pj+ dfkb08sf] Aoj:yfnfO{ cjnDjg ub}{ nluPsf] Pj+ ePsf] klg 5 . t/ ljut

b]lv xfn;Ddsf ljsf; k|of;df hf]lvd Go"lgs/0fnfO{ ;f/e"t ?kdf d"nk|jflxs/0f ug{ g;Sbf 7"nf] wghgsf]

Iflt, ef}lts ;+/rgfx?sf] hf]lvdhGotf ;d]t a9]/ uPsf] 5 . hyfeflj tl/sfn] 3/ Pj+ cGo ef}lts

k"jf{wf/sf of]hgfx? lgdf{0f ug]{ tyf a]xf];L dfgljo lqmofsnfkn] ljkb hf]vLd a9]/ uPsf], jftfj/0fLo k|sf]k

Pj+ hn pTkGg k|sf]k a9]/ uPsf] 5 .

cfw'lgs k|ljlwo'Qm k"j{;"rgf k|0ffnLsf] ljsf; ug{ g;lsPsf], ;d'bfosf] ;xeflutf sd /xg] u/]sf], vf]h Pj+

p4f/ sfo{df k/Dk/fut 1fg PJ+f ;Lksf] pkof]u x'g g;Sg', ejg ;+lxtf Pj+ dfkb08 k|efjsf/L ?kdf nfu"

ug{ g;lsPsf], lghLIf]qsf] ;xeflutf sd x'g', ljkb\ hf]lvdsf] cWoog ul/ ljkb\ hf]lvdsf] clen]v Pj+

gS;f+sg x'g g;s]sf], of]hgf agfpbf g} ljkb\ hf]lvd Go"gLs/0fsf] pkfosf] ;+:yfut gul/g', ljkb\ hf]lvd /

hnjfo' cg's'ngsf sfo{qmdnfO{ Plss[t / ;dGjLt ?kdf n}hfg g;lsg', ljkb\sf] 36gf ePkl5 dfq /fxt /

p4f/ ug]{ sfo{z}nLdf dfq l;ldt x'g], /fxt kl5 k'g:yfkgf / k'gMlgdf{0f Pj+ gjlgdf{0f ug]{ ul/ sfo{ gx'g]

l:ylt sfod} 5 .

pk/f]Qm cj:yfnfO{ cj;/ / sfo{?Kfdf kl/0ft ug'{ ckl/xfo{ cfjZostf ePsf] dxz'if /fd|};Fu ;j}nfO{ ePsf]

5 .

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

229

@(=# ;jn kIf, sdhf]/ kIf, cj;/ / r'gf}lt

;jn kIf

p4f/ ug]{ bIf hgzlQmsf] ;+Vof a9]sf]

e"Ifodf sld cfPsf]

ljkb hf]lvd Aoj:yfkg lHfNnf ;ldlt ag]sf]

:yfgLo ljkb hf]lvd k"j{tof/ of]hgf

lh=k|zf;g sfof{non] agfPsf]

ljkb hf]lvd gLlt Pj+ sfo{qmd :yfgLo

lgsfodf aGg] u/]sf]

s]lx uflj;df o; ;DjGwL ;ldlt, tflnd,

;fdfu|L ;lxtsf] ls6 afs;sf] Aoj:yf

ul/Psf]

ljkb hf]lvd Aoj:yfkg h:t} e"sDk ;d]tdf

hg;xeflutf / :jod;]lj efjgf a9]sf]

cj;/

k"j{tof/L dfq xf]Og ;du| ljkb Aoj:yfkg of]hgf

agfpg ;lsg]

e"sDkn] dfkb08 Pj+ e"sDk k|lt/f]lw 3/ aGg ;xh

jftfj/0f ag]sf]

glb vf]nfdf t6aGwgsf] z'?jft x'g;Sg]

sdhf]/ kIf

;du|df ljkb hf]lvd Aoj:yfkg of]hgf

gePsf]

ljkb hf]lvo'Qm :yfg / sf/s tTjx?sf]

gS;f+sg gePsf]

tfnLd k|fKt hgzlQm gePsf]

pks/0fx?sf] Aoj:yfdf sld

;fO/g k|0ffnL r'?:t ?kdf g/x]sf]

hg;+Vof a9]sf]n] jg ;+kbfdfly clws rfk

a9]sf]

ljsf;sf sfo{n] jg km8fgL Pj+ e"Ifo a9]sf]

;do ;fk]If P]g lgod Pj+ cGo sfg"lg

Aoj:yfsf] sld / ePsf sfg'gsf] klg kfngf

Pj+ sfof{Gjogsf] cj:yf sdhf]/ /x]sf]

r'gf}lt

x/]s uflj; Pj+ gkfx?df ljkb hf]lvd Aoj:yfkg

of]hgf agfpg]

x/]s uflj;df ljkb hf]lvd Aoj:yfkg sf]if /

;fdfu|L ;lxtsf] ls6 aS; ;lxtsf] tof/L ug]{

ljkb Aoj:yfkgdf ;xsfo{ / ;fd'lxs lhDDf]jf/Lsf]

af]w ug]{

hf]lvdo'Qm :yfgx?sf] gS;f+sg ug]{

ljkb ;+efAo :yfgx?df ;fO/g k|0ffnL cBfjlws

?kdf Aoj:yfkg ug]{

@(=$ bL3{sflng ;f]r

e"sDk, cfufnflu, r6\of+u, dfxfdf/L, dfgljo Pj+ hn pTkGg k|sf]k jf6 l;lh{t dfgljo, ef}lts, ;fdflhs tyf cfly{s xfgL gf]S;fgLnfO{ Go"lgs/0f u/L ljkb hf]lvd pTyfglzn lhNnfsf] ?kdf ljsf; ePsf] x'g]5 .

@(=% p4]Zo

jfl9 klx/f], u]u/fg, jfxj, 8'jfg tyf s6fg h:tf hn pTkGg k|sf]kjf6 wg hg, j:tL, s[lifof]Uo hldg tyf

ljsf;sf k'jf{wf/x?df jif{]gL x'g] Iflt Go"lgs/0f ug]{ .

k|fs[lts k|sf]ksf 36gfaf6 x'g] wg hg, / ;fj{hflgs ;DklQsf] IfltnfO Go"lgs/0f ug]{ .

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

230

@(=^ glthf, ;"rs, nIf, k'i6\ofO{sf] >f]t, dfGotf / hf]lvd sd ug]{ tl/sf

;f/f+z ;'rs k'i6\ofOsf] >f]t hf]lvd hf]lvd sd

ug]{ pkfo

!= ;DjGwL

If]q

p4]Zo M

k|fs[lts

k|sf]ksf

36gfaf6 x'g]

wg hg, /

;fj{hflgs

;DklQsf]

IfltnfO

Go"lgs/0f ug]{ .

;"rssf] ljj/0f xfnsf]

l:ylt

nIo

ljkb\ k"j{ tof/L,

k|ltsfo{,

k'g:yfkgf,

k'gMlgdf{0f /

lgoGq0f ;lxtsf]

u'? of]hgf tof/ /

nfu"

) !

ljkb\ hf]lvdaf6

aRg] pkfo af/]

tflnd

!)) !%))

–lhlj;sf] ;'rgf

zfvf

–uflj; tyf gkf /

kf]v/f pkTsf gu/

ljsf; ;ldltsf]

sfo{fnosf] jflif{s

k|ltj]bg

;/f]sf/jfn

f jLr

;fem]bf/L /

;xsfo{

ePdf

;fem]bf/L /

;xsfo{nfO{

a9fjf lbg

;lsg]5 .

glthf ! ljkb

hf]lvd

Aoj:yfkg

;"rgf Pj+

of]hgf k|0ffnL

k|efjsf/L

ePsf] x'g]5 .

;"rssf] ljj/0f xfnsf]

l:ylt

nIo

ljkb\ hf]lvdsf]

k|f]kmfOn Pj+

gS;f+sg

! #

lHfNnf cfkbsflng

sfo{;+rfng s]Gb|

! !

ljkb\ k"j{ tof/L,

k|ltsfo{,

k'g:yfkgf,

k'gMlgdf{0f /

lgoGq0f ;lxtsf]

u'? of]hgf tof/ /

nfu"

) !

ljkb\ hf]lvdaf6

aRg] pkfo af/]

tflnd

!)) !%))

–lhlj;sf] ;'rgf

zfvf

–uflj; tyf gkf

jflif{s k|ltj]bg

u};;sf aflif{s

k|ltj]bg

;/f]sf/jfn

f jLr

;fem]bf/L /

;xsfo{

ePdf

;fem]bf/L /

;xsfo{nfO{

a9fjf lbg

;lsg]5 .

glthf @

hnpTkGg

k|sf]ksf]

Go"lgs/0f ePsf]

;"rssf] ljj/0f xfnsf]

l:ylt

nIo

;fO/g k|0ffnL

;"rf? ePsf] glb

! #

–lhlj;sf] ;'rgf

zfvf

–uflj; tyf gkf

jflif{s k|ltj]bg

;/f]sf/jfn

f jLr

;fem]bf/L /

;xsfo{

ePdf

;fem]bf/L /

;xsfo{nfO{

a9fjf lbg

;lsg]5 .

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

231

x'g]5 . ;+Vof

r]s8\ofd Pj+

l;N6]zg 8\ofd

lgdf{0f

! %

ODAof+sd]G6 Pj+

:k/ lgdf{0f ePsf

glb

) #

u};;sf aflif{s

k|ltj]bg

glthf #M

e"sDkaf6

k|efljtsf]

/fxt, p4f/,

k'g:yfkgf PJf+

k'glgdf{0f

k|efjsf/L ?Kfdf

ePsf] x'g]5 .

;"rssf] ljj/0f xfnsf]

l:ylt

nIo

e"sDkaf6 Iflt

ejg k'glgdf{0f -

uf]6f_

) %$))

e"sDKf k|lt/f]wL 3/

lgdf{0f -uf]6f_

!%)) %$))

ljkb\ Aoa:yfkg

tflnd -@ gkf

tyf #@ uflj;_

@))

hgf

(%)

hgf

–lhlj;sf] ;'rgf

zfvf

–uflj; tyf gkf

jflif{s k|ltj]bg

u};;sf aflif{s

k|ltj]bg

;/f]sf/jfn

f jLr

;fem]bf/L /

;xsfo{

ePdf

;fem]bf/L /

;xsfo{nfO{

a9fjf lbg

;lsg]5 .

glthf $ M

ljkb\ hf]lvd

sf]if, hgzlQm

Pj+ ;+:yfut

Ifdtf ljsf;

ePsf] x'g]5 .

;"rssf] ljj/0f xfnsf]

l:ylt

nIo

ljkb\ hf]lvd sf]if

:yfkgf ePsf]

uflj; Pj+ g=kf=

& #$

p4f/ ;DjGwL yk

hgzlQm ljsf;

tflnd

%) @))

cTofw'lgs

pks/0f ;lxtsf]

s]Gb| :yfkgf

) !

––lhlj;sf] ;'rgf

zfvf

–uflj; tyf gkf

jflif{s k|ltj]bg

u};;sf aflif{s

k|ltj]bg

;/f]sf/jfn

f jLr

;fem]bf/L /

;xsfo{

ePdf

;fem]bf/L /

;xsfo{nfO{

a9fjf lbg

;lsg]5 .

@(=& gLlt tyf /0fgLlt

k|sf]khGo glbx?, k|sf]k k|efljt tfnx?, uDeL/ k|sf]khGo klx/f]x?, k|sf]k k|efljt 6f/ Pj+ j:tLx?sf] klxrfg ug{] Pj+ gS;f+sg u/L ;f] sf] k|rf/ k|;f/ ul/g]5 .

7"nf gbLx?jf6 ePsf] Iflt Go"lgs/0f Pj+ cfufld lbgdf kfg{ ;Sg] IfltnfO{ Go"g ug{ ;Sg] u/L ;du| ljkb\ hf]lvd u'?of]hgf tof/ u/L nfu" ul/g]5 .

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

232

;e{], u'?of]hgfjf6 k|FKt ljj/0f cg';f/ r]s 8ofd, glb lsgf/ ;+/If0f, ODjfªd]G6, :k/, l;n6];g 6ofsx? lgdf{0f u/L k|sf]knfO{ Go"lgs/0f ul/g]5 .

7"nf] ljkb\ hf]lvdx?sf] lgoGq0f tyf ;+/If0f ug{ ;DjlGwt ;/f]sf/jfnfx?sf] ;dGjodf lglh If]q nfO{ ;d]t ;+nUg u/L Plss[t sfo{qmdx? nfu" ul/g]5 .

@(=* glthf k|fKt ug]{ sfo{qmd tyf ah]6

-?= xhf/df_

qm=

;=

sfo{qmd tyf

lqmofsnfkx?

kl/

df0f

aflif{s ah]6 ljlgof]hg ah]6 ? xhf/df k|yld

stf

s|d )&@⁄&# )&#⁄&$ )&$⁄&% )&%⁄&^ )&^⁄&& hDdf

glthf !=

ljkb\ hf]lvdsf]

k|f]kmfOn Pj+

gS;f+sg

# 200 300 400 900 2

lHfNnf cfkbsflng

sfo{;+rfng s]Gb|

Aoj:yfkg

! 200 200 300 300 200 1200 4

ljkb\ Aoa:yfkg u'?

of]hgf tof/ ! 200 700 2500 2500 3600 9500 1

ljkb\ hf]lvdaf6

aRg] pkfo af/]

tflnd

!%)) 300 300 200 200 200 1200 3

glthf @=

glbdf ;fO/g

k|0ffnL ;"rf? Pj+

h8fg

# 500 500 500 1500 7

r]s8\ofd Pj+

l;N6]zg 8\ofd

lgdf{0f

% 1500 1500 1500 1500 1500 7500 6

glbdf ODAof+sd]G6

Pj+ :k/ lgdf{0f # 2900 6200 8400 9500 11500 38500 5

glthf #=

e"sDkaf6 Iflt

ejg k'glgdf{0f %$)) 32000 56700 45600 23450 23000 180750 10

3/x?df /]6\f] lkml6+u

ug]{ %)) 2000 2000 2000 2000 2000 10000 9

ljkb\ Aoa:yfkg

tflnd hgf #))) 3000 3000 3000 3000 3000 15000 8

glthf $ M

ljkb\ hf]lvd sf]if

:yfkgf - uflj; Pj+

g=kf=_

#$ 12000 3000 4500 4500 3000 27000 14

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

233

p4f/ ;DjGwL yk

hgzlQm ljsf;

tflnd

@)) 5000 5000 5000 5000 5000 25000 13

cTofw'lgs pks/0f

;lxtsf] 6«df

;]G6/sf]| :yfkgf

! 2300 55000 54500 83450 83000 63560 12

hDdf 62100 134400 128400 135400 136000 596300

@(=( lhDd]jf/L jfF8kmf8 tflnsf M

qm=

;+=

sfo{qmd tyf lqmofsnfkx? ;Fof]hgstf{ sfof{Gjogstf{ ;xof]uL ;fdm]bf/L jf

;xsfo{ ug]{

lgsfo

glthf !=

ljkb\ hf]lvdsf] k|f]kmfOn Pj+

gS;f+sg

lhlj;gkf tyf

uflj;

:yfgLo lgsfo /]8qm;,

;'/Iff

lgsfo

bftfx?,

;d'bfo,

u};;

lHfNnf cfktsflng sfo{;+rfng

s]Gb| Aoj:yfkg

lHfNnf k|zf;g

sfof{no

lhlj;, /]8qm;,

;'/Iff lgsfo

:yfgLo

lgsfo

bftfx?,

;d'bfo,

u};;

ljkb\ k"j{ tof/L, k|ltsfo{,

k'g:yfkgf, k'gMlgdf{0f / lgoGq0f

;lxtsf] u'? of]hgf tof/ /

nfu"

lhlj;gkf tyf

uflj;

:yfgLo lgsfo /]8qm;,

;'/Iff

lgsfo

bftfx?,

;d'bfo,

u};;

ljkb hf]lvd Aoa:yfkg tflnd

lhlj;, /]8qm;,

;'/Iff lgsfo

lhlj;, /]8qm;,

;'/Iff lgsfo

:yfgLo

lgsfo

bftfx?,

;d'bfo,

u};;

glthf @=

glbdf ;fO/g k|0ffnL ;"rf? Pj+

h8fg

lhlj;, lHfk|sf lhlj;, /]8qm;,

;'/Iff lgsfo

:yfgLo

lgsfo

bftfx?,

;d'bfo,

u};;

r]s8\ofd Pj+ l;N6]zg 8\ofd

lgdf{0f

lhlj;,

hpk|lgsf

lhlj;, /]8qm;,

;'/Iff lgsfo

:yfgLo

lgsfo

bftfx?,

;d'bfo,

u};;

glbdf ODAof+sd]G6 Pj+ :k/

lgdf{0f

lhlj;,

hpk|lgsf tyf

lhe";+sf

lhlj;, /]8qm;,

;'/Iff lgsfo

:yfgLo

lgsfo

bftfx?,

;d'bfo,

u};;

glthf #=

e"sDkaf6 Iflt ejg k'glgdf{0f

lhlj;, gkf

tyf ejg

ljefu

lhlj;, /]8qm;,

;'/Iff lgsfo

:yfgLo

lgsfo

bftfx?,

;d'bfo,

u};;

3/x?df /]6\f] lkml6+u ul/g]

lhlj;, gkf lhlj;, /]8qm;, :yfgLo bftfx?,

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

234

tyf ejg

ljefu

;'/Iff lgsfo lgsfo ;d'bfo,

u};;

e"sDkaf6 dfgl;s k|efj k/]sf

/ e"sDKf cfpbfsf] tof/L

;DaGwL tflnd ;+rfng

lHfNnf k|zf;g

sfof{no

lhlj;, /]8qm;,

;'/Iff lgsfo

:yfgLo

lgsfo

bftfx?,

;d'bfo,

u};;

glthf $M

ljkb\ hf]lvd sf]if :yfkgf -

uflj; Pj+ g=kf=_

:yfgLo lgsfo lhlj;, /]8qm;,

;'/Iff lgsfo

:yfgLo

lgsfo

bftfx?,

u};;,

;d'bfo

p4f/ ;DjGwL yk hgzlQm

ljsf; tflnd

lHfNnf k|zf;g

sfof{no

lhlj;, /]8qm;,

;'/Iff lgsfo

:yfgLo

lgsfo

bftfx?,

;d'bfo,

u};;

cTofw'lgs pks/0f ;lxtsf]

s]Gb| :yfkgf

lHfNnf k|zf;g

sfof{no

lhlj;, /]8qm;,

;'/Iff lgsfo

:yfgLo

lgsfo

bftfx?,

;d'bfo,

u};;

@(=!) cg'udg tyf d"Nof+sg

qm=

:f+=

sfo{qmd tyf lqmofsnfkx? cg'udg ug]{

lgsfo

k|ltj]bg ug]{

;do

cg'udg ug]{

ljlw

k|ltj]bg k]z ug'{kg]{

lgsfo

glthf !=

ljkb\ hf]lvdsf] k|f]kmfOn Pj+ gS;f+sg

lh=lj=;= gkf rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lHfNnf k|zf;g

sfo{no, lhlj; Pj+

tfn's lgsfo

lHfNnf cfkbsflng sfo{;+rfng s]Gb|

Aoj:yfkg

lHfNnf k|zf;g

sfo{no,

lh=lj=;=

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lHfNnf k|zf;g

sfo{no, lhlj; Pj+

tfn's lgsfo

ljkb\ k"j{ tof/L, k|ltsfo{, k'g:yfkgf,

k'gMlgdf{0f / lgoGq0f ;lxtsf] u'?

of]hgf tof/ / nfu"

lHfNnf k|zf;g

sfo{no,

lh=lj=;=,

u};;

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lHfNnf k|zf;g

sfo{no, lhlj; Pj+

tfn's lgsfo

ljkb\ hf]lvdaf6 aRg] pkfo af/]

tflnd

lHfNnf k|zf;g

sfo{no,

lh=lj=;=,

u};;

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+ tfn's

lgsfo

glthf @M

glbdf ;fO/g k|0ffnL ;"rf? Pj+ h8fg

lHfNnf k|zf;g

sfo{no,

lh=lj=;=

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lHfNnf k|zf;g

sfo{no, lhlj; Pj+

tfn's lgsfo

r]s8\ofd Pj+ l;N6]zg 8\ofd lgdf{0f

lh=lj=;= tyf

lhe";+sf

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lHfNnf k|zf;g

sfo{no, lhlj; Pj+

tfn's lgsfo

glbdf ODAof+sd]G6 Pj+ :k/ lgdf{0f

lHfNnf k|zf;g

sfo{no,

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

lHfNnf k|zf;g

sfo{no, lhlj; Pj+

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

235

lh=lj=;= cWoog, tfn's lgsfo

glthf #M

e"sDkaf6 Iflt ejg k'glgdf{0f

lHfNnf k|zf;g

sfo{no,

lh=lj=;=

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

ejg ljefu, lhlj;

Pj+ tfn's lgsfo

3/x?df /]6«f]lkml6+u

lHfNnf k|zf;g

sfo{no,

lh=lj=;=

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

ejg ljefu, gkf

Pj+ tfn's lgsfo

e"sDkaf6 dfgl;s k|efj k/]sf /

e"sDKf cfpbfsf] tof/L ;DaGwL

tflnd ;+rfng

lHfNnf k|zf;g

sfo{no,

lh=lj=;=

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

u[x dGqfno Pj+

tfn's lgsfo

glthf $M

ljkb\ hf]lvd sf]if :yfkgf - uflj;

Pj+ g=kf=_

lHfNnf k|zf;g

sfo{no,

lh=lj=;=

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

:yflgo lgsfo Pj+

tfn's lgsfo

p4f/ ;DjGwL yk hgzlQm ljsf;

tflnd

lHfNnf k|zf;g

sfo{no,

lh=lj=;=

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

u[x dGqfno Pj+

tfn's lgsfo

cTofw'lgs pks/0f ;lxtsf] s]Gb|

:yfkgf

lHfNnf k|zf;g

sfo{no,

lh=lj=;=

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

u[x dGqfno Pj+

tfn's lgsfo

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

236

;+:yfut ljsf;sf] If]qsf of]hgf

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

237

kl/R5]b #)

;+:yfut PJ+f >f]t ljsf;

#)=! e'ldsf

g]kfndf ljs]Gb|Ls/0f / :yfgLo :jfoQ zf;g k¢ltsf] ljsf;sf nflu ljut #) aif{ eGbf a9L ;do b]lv

ljleGg k|ofzx? ul/b} cfPsf 5g\ . o; qmddf /fHon] ljs]Gb|Ls/0fsf] dfWodjf6 ;fj{ef}d;Qf ;DkGg

hgtfnfO{ zf;g k|s[ofdf clwsflws dfqfdf ;lDdlnt x'g] cj;/ h'6fpg ljleGg k|of;x? u/LcfPsf] 5 .

h; cGtu{t lhlj;, gu/kflnsf tyf uflj;x?sf] :yfkgf tyf ljsf;sf] nflu ;|f]t tyf ;fwgsf] kl/rfng /

ljlgof]hg :yfgLo hgtf cfkm}n] ug{ ;Sg] Joa:yf u/L ljsf;sf] k|ltkmn ;Gt'lnt Pa+ ;dfg ?kdf ljt/0f

ug{ ;dfj]zL tyf ;xeflutfTds ljsf;sf] cjwf/0ffnfO{ cuf8L ;fl/Psf] 5 . ljs]Gb|Ls/0f Pa+ :yfgLo

:jzf;gsf If]qdf /fHon] xfl;n ug{ vf]h]sf pko'{Qm nIo xfl;n ug{ :yfgLo lgsfox?, u};;x?, lghL If]q,

;fd'bflos ;+:yfx?, ldl8ofx? nufot ;j} If]q ;Ifd / ;an Pj+ ;+:yfut ljsf; ck]lIft ?kdf x'g

cfjZos 5 .

#)=@ jt{dfg l:ylt

o; lhNnfdf s]Gb|Lo :t/sf ljsf;;+u ;Da4 ;+:yfx?sf] sfo{ lhDd]jf/L / :yfgLo lgsfox?nfO{ k|bfg u/]sf]

lhDd]jf/Ldf bf]xf]/f]kgf /x]sf] oyf{y{nfO{ dx;'z u/L xfn cfP/ g]kfn ;/sf/n] ljs]Gb|Ls/0fsf] efjgf cg';f/

ljifout sfof{nox? lhlj;sf] 5ftf leq /flv qmd; pQm lgsfox?n] ;Dkfbg ug]{ e"ldsfx?nfO{ lhlj;

cGtu{t lgIf]k0f ug]{ sfo{sf] ;d]t yfngL u/L ;s]sf] 5 . :yfgLo lgsfox?;+u ;dGjo ug]{ tyf ;+rflnt

sfo{qmdx?x?sf] cg'udg tyf d"Nof+sg ug{ ;Sg] ;+:yfut Ifdtfdf cfzfltt ljsf; x'g g;s]sf] cj:yf 5 .

To;} u/L u};;x?, lghL If]q, ;fd'bflos ;+:yfx?, ldl8ofx? nufot ;j} If]q ;Ifd / ;an Pj+ ;+:yfut

ljsf; ug{ ;/sf/L PJf+ u}/;/sf/L k|of;x? ;dGjLt ?kdf ;+rfng x'g ;s]sf] b]lvb}g .

o; lhNnfsf] ljsf; ug{ d'n ;fwg Pj+ dfWodsf] ?kdf sfo{ ug]{ u};;x?, lghL If]q, ;fd'bflos ;+:yfx?,

ldl8ofx? nufotsf] ;"rgf k|ljlwsf] pkof]u, ;+nUg hgzlQmsf] Ifdtf ljsf; / ;]jf k|jfxsf] :t/ a[l4,

Ifdtf ljsf; ;j} If]q ;Ifd / ;an Pj+ ;+:yfut ljsf; of]hgf, >f]t a[l4 of]hgf, sfo{;Dkfbg Ifdtf

gful/sx?sf] ck]Iff cg'?kdf agfpg s]lx sfo{x? ePsf] 5 . tyfkL o; If]qdf of]hgfa4 ?kdf ljutdf

sfo{ ePsf] gb]lvPsf]n] o; cfjlws of]hgfdf yk Wofg lbg' kg]{ dxz'if ulx/f] u/L ;j}df ePsf] 5 .

#)=# ;jn kIf, sdhf]/ kIf, cj;/ / r'gf}lt

;jnkIf

jl:tb]lv uflj;:t/;Dd nlIft

;d'xsf ;+hfn lj:tf/ ePsf]

;/sf/L tyf u}/;/sf/L / lghL

;+:yfx?sf] ljsf; ePsf]

;+:yfx?df s]lx dfqfdf bIf

hgzlQm a9]sf]

;+:yfut ?kdf Aofks cfly{s

>f]t kl/rfng ePsf]

;+rf/ ;DjGwL ;+:yfx?sf]

;+:yfut ljsf; ePsf]

cfly{s ;fdflhs k"jf{wf/x?

cj;/

;fdflhs kl/jt{g / ;'wf/ ug{ ;lsg]

yf]/} nufgLdf w]/} sfd ug{ ;lsg]

;[hgfTds sfd ug{ ;lsg]

;+:yfut ;dGjosf] cfwf/df sfd ug{

;lsg]

;xsf/Lsf] ljsf; ug{ ;lsg]

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

238

lgdf{0fdf ;+:yfx? nflu k/]sf

;fd'lxs efjgfsf] ljsf; ePsf]

;xsf/L ;+:yfx? ufpF ufpFdf

v'n]sf

sdhf]/ kIf

cfly{s >f]tsf] sldsf] cj:yf

/x]sf]

cfjZostfg';f/sf] bIf

hgzlQmsf] cem} sld /x]sf]

;+:yfut ;'zf;gsf] sld /x]sf]

sfo{ut ;dGjodf sld /x]sf]

r'gf}lt

yk >f]t h'6fO{ kl/rfng ug]{

/fhg}lts cl:y/tfnfO{ sd ug]{

jftfj/0fLo k|lts'ntfnfO{ x6fpg]

#)=$ bL3{sflng ;f]r

lHfNnfsf ;j} :yfgLo lgsfo, ;/sf/L, lghL, u};;, ;fd'bflos ;+:yf Pj+ cGo ;+:yfx?sf] ;+:yfut Ifdtf Pj+

>f]t ;fwgsf] klxrfg, ljsf; / kl/rfng u/L ;/n, ;'ne / k|efjsf/L ?kn] ;]jf k|jfx ePsf] x'g]5 .

#)=% p4]Zo

:yfgLo txxf] ljsf;sf] nflu :yfgLo lgsfo, ;/sf/L, lghL, u};;, ;fd'bflos ;+:yf Pj+ cGo ;+:yfx?sf]

Ifdtf ljsf; Pj+ :yfgLo >f]tsf] kl/rfngdf clea[l4 ug]{ .

#)=^ glthf, ;"rs, nIf, k'i6\ofO{sf] >f]t, dfGotf / hf]lvd sd ug]{ tl/sf

;f/f+z ;'rs k'i6\ofOsf] >f]t hf]lvd hf]lvd sd

ug]{ pkfo

!= ;DjGwL

If]q

p4]Zo M:yfgLo

txxf] ljsf;sf]

nflu :yfgLo

lgsfo, ;/sf/L,

lghL, u};;,

;fd'bflos

;+:yf Pj+ cGo

;+:yfx?sf]

Ifdtf ljsf;

Pj+ :yfgLo

>f]tsf]

kl/rfngdf

;"rssf] ljj/0f xfnsf]

l:ylt

nIo

uflj;, g=kf= /

lhlj;sf] aflif{s

cfo a[l4 k|ltzt

@) @%

Ifdtf ljsf;

of]hgf ePsf]

uflj; Pj+ gkf

@ #$

–lhlj;sf] ;'rgf zfvf

–uflj; tyf gkf /

u};; Pj+ pBf]u afl0fHo

dxf;+3sf] jflif{s

k|ltj]bg

;/f]sf/jfnf

jLr

;fem]bf/L /

;xsfo{

ePdf

;fem]bf/L /

;xsfo{nfO{

a9fjf lbg

;lsg]5 .

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

239

clea[l4 ug]{ .

glthf ! M

;/sf/L, u};;,

lghL,

;fd'bflos cflb

;+:yfsf] ;+u7g

ljfs; / >f]t

kl/rfng a[l4

ePsf] x'g]5 .

;"rssf] ljj/0f xfnsf]

l:ylt

nIo

uflj;, g=kf= /

lhlj;sf] aflif{s

cfo a[l4 k|ltzt

@) @%

u};;sf] aflif{s

>f]t a[l4 k|ltzt

% !%

lehg Pj+ ldzg /

/0fgLlt tof/ ug]{

u};; Pj+ lghL

;+:yf -k|ltzt_

! @%

;+u7g ljsf;

cWoog / of]hgf

tof/ ePsf] uflj;

Pj+ g=kf=

@ #$

;+u7g ljsf;

cWoog / of]hgf

tof/ ePsf] u};;

;+Vof

) %)

–lhlj;sf] ;'rgf zfvf

–uflj; tyf gkf /

u};; Pj+ pBf]u afl0fHo

dxf;+3sf] jflif{s

k|ltj]bg

;/f]sf/jfnf

jLr

;fem]bf/L /

;xsfo{

ePdf

;fem]bf/L /

;xsfo{nfO{

a9fjf lbg

;lsg]5 .

glthf @ M

;/sf/L, u};;,

lghL,

;fd'bflos

;+:yfx?sf] gofF

k|ljlwsf]

pkfof]u /

Ifdtfsf] :t/

ljsf; ePsf]

x'g]5 .

;"rssf] ljj/0f xfnsf]

l:ylt

nIo

Ifdtf ljsf;

of]hgf ePsf]

uflj; Pj+ gkf

@ #$

lhlj;sf] Ifdtf

ljsf; of]hgf

tof/

! !

u};;, lghL Pj+

ldl8of ;DjGwL

;+:yfsf] Ifdtf

ljsf; of]hgf

) !

j]e;fO6 ck8]6

x'g] u};;

#) !@)

j]e;fO6 ck8]6

x'g] ;/sf/L

sfof{no

%) *)

–lhlj;sf] ;'rgf zfvf

–uflj; tyf gkf /

u};; Pj+ pBf]u afl0fHo

dxf;+3sf] jflif{s

k|ltj]bg

;/f]sf/jfnf

jLr

;fem]bf/L /

;xsfo{

ePdf

;fem]bf/L /

;xsfo{nfO{

a9fjf lbg

;lsg]5 .

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

240

j]e;fO6 ck8]6

x'g] uflj; Pj+

g=kf=

@ #$

#)=& gLlt tyf /0fgLlt

;+:yfut ;'zfgsf] nflu cfw'lgs ;"rgf k|ljlwsf] k|efjsf/L pkof]udf lj:tf/ ul/g]5 .

;+3 ;+:yfx?df cfj4 dfgj zlQmsf] ljsf;, pkfof]u / k|efjsf/L kl/rfng ul/g]5 .

;/sf/L, u}/sf/L, lghL If]q, ldl8of If]q Pj+ cGo ;+:yfx?df ;+nUg hgzlQmsf] ljsf;sf] nflu Ifdtf

ljsf; sf]if v8f ul/g]5 .

;/sf/L, u}/;/sf/L, lghL, ;xsf/L If]q Pj+ pkef]Qmf ;ldltsf sfo{ Ifdtf, bIftf / k|efjsf/Ltf

agfpg dfgj ;+zfwgsf] ljsf; of]hgf, Ifdtf ljsf; of]hgf Pj+ ;Lk d'ns sfo{qmdx? tof/L /

sfof{Gjog ul/g]5 .

:yfgLo ljsf; / hgtfnfO{ ;]jf k'¥ofpg] sfo{df pkef]Stf ;d"x, u}/;/sf/L ;F:yf, ;/sf/L

;F:yf / lghL If]qnfO{ ;dGjo u/L ljsf;df hf]8 lbOg]5 .

cf–cfˆgf] If]qsf] ljsf; Joj:yfkgdf ;a} kIfsf] lg0f{o k|lqmofdf hgtfnfO{ ;xefuL

agfpgsf] ;fy} :yfgLo of]hgf k|lt ;a} ;/f]sf/ ;d"xsf] lhDd]jf/L jf]w u/fpg ;xeflutfTds

ljsf; k|lqmofnfO{ ;F:yfut ul/g]5 .

pkef]Qmf ;d'x, ;fd'bflos ;+:yf, u}=;=;=, ;/sf/L, lghL tyf cGo ;+:yfx?sf] ;+:yfut Ifdtf

ljsf; ug{ / ;fembf/LnfO{ ljz]if hf]8 lbOg]5 .

:yfgLo ;fwgsf] ;d'lrt ;+/If0f, ;Dj4{g / ;+t'lnt pkof]u ug]{ k|j[lQsf] ljsf; ul/g]5 .

hgtfdf :jfjnDjL efjgf clej[l4 ug{ :yfgLo ljsf;sf nflu :yfgLo ;Lk / k|ljlwsf]

k|of]udf a9L hf]8 lbg] / :yfgLo txdf pknAw ;Lk / k|ljlwnfO{ kl/s[t ul/+b} nlug]5 .

#)=* glthf k|fKt ug]{ sfo{qmd tyf ah]6

-?= xhf/df_

qm=

;= sfo{qmd tyf lqmofsnfkx?

kl/

df0f

aflif{s ah]6 ljlgof]hg k|yld

stf

s|d )&@⁄&# )&#⁄&$ )&$⁄&% )&%⁄&^ )&^⁄&& hDdf

glthf !=

;/sf/L, :yfgLo lgsfo,

u};;, lghL, ldl8of PJf

;fd'bflos ;+:yfx?sf]

;+u7g ljsf; of]hgf tof/

/ cBfjlws

!)) 500 500 500 500 500 2500

1 ;/sf/L, :yfgLo lgsfosf]

;+u7g ljsf; sfo{qmd

;+rfng

!@) 800 2500 2500 2500 2500 10800 3

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

241

u};;, lghL, ;fd'bflos

;+:yfx?sf] ;+u7g ljsf;

sfo{qmd ;+rfng

!!) 700 2000 2000 2000 2000 8700 4

;/sf/L, :yfgLo lgsfo,

u};;, ldl8of, lghL PJf

;fd'bflos ;+:yfx?sf] >f]t

cWoog, >f]t kl/rfng

of]hgf tof/ / nfu"

!)% 500 1500 1500 1500 1500 6500

2 lHfNnf, gu/ Pj+ ufpF:t/df

Ifdtf ljsf; sf]if :yfkgf #$ 700 2000 2000 2000 2000 8700

5 glthf @=

;/sf/L, :yfgLo lgsfo,

u};;, ldl8of, lghL PJf

;fd'bflos ;+:yfx?sf]

Ifdtf ljsf; of]hgf tof/

/ nfu"

!)) 800 2500 2500 2500 2500 10800

7 ;/sf/L, :yfgLo lgsfo,

u};;, ldl8of, lghL PJf

;fd'bflos ;+:yfx?sf]

;"rgf k|ljlwsf] pRRftd

pkof]u sfo{qmd

!)) 1100 1700 1700 1700 1700 7900

6

hDdf 5100 12700 12700 12700 12700 55900

#)=( lhDd]jf/L jfF8kmf8

qm=

;+=

sfo{qmd tyf lqmofsnfkx? ;Fof]hgstf{ sfof{Gjogstf{ ;xof]uL ;fdm]bf/L jf

;xsfo{ ug]{

lgsfo

glthf !=

;/sf/L, :yfgLo lgsfo, u};;,

lghL, ldl8of PJf ;fd'bflos

;+:yfx?sf] ;+u7g ljsf;

of]hgf tof/

lh=lj=;=,

u};;,

p=jf=;+3x?

:yfgLo lgsfox?,

u};;, p=jf=;+3x?

/fhg}lts bn,

;fd'bflos

;+:yf

lghL If]q, bftf

;/sf/L, :yfgLo lgsfosf]

;+u7g ljsf; sfo{qmd ;+rfng

lh=lj=;=,

u};;,

p=jf=;+3x?

:yfgLo lgsfox?,

u};;, p=jf=;+3x?

/fhg}lts bn,

;fd'bflos

;+:yf

lghL If]q, bftf

u};;, lghL, ;fd'bflos

;+:yfx?sf] ;+u7g ljsf;

sfo{qmd ;+rfng

lh=lj=;=,

u};;,

p=jf=;+3x?

:yfgLo lgsfox?,

u};;, p=jf=;+3x?

/fhg}lts bn,

;fd'bflos

;+:yf

lghL If]q, bftf

;/sf/L, :yfgLo lgsfo, u};;,

ldl8of, lghL PJf ;fd'bflos

;+:yfx?sf] >f]t cWoog, >f]t

kl/rfng of]hgf tof/ / nfu"

lh=lj=;=,

u};;,

p=jf=;+3x?

:yfgLo lgsfox?,

u};;, p=jf=;+3x?

/fhg}lts bn,

;fd'bflos

;+:yf

lghL If]q, bftf

lHfNnf, gu/ Pj+ ufpF:t/df

Ifdtf ljsf; sf]if :yfkgf

lh=lj=;=,

u};;,

:yfgLo lgsfox?,

u};;, p=jf=;+3x?

/fhg}lts bn,

;fd'bflos

lghL If]q, bftf

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

242

p=jf=;+3x? ;+:yf

glthf @=

;/sf/L, :yfgLo lgsfo, u};;,

ldl8of, lghL PJf ;fd'bflos

;+:yfx?sf] Ifdtf ljsf; of]hgf

tof/ / nfu"

lh=lj=;=,

u};;,

p=jf=;+3x?

:yfgLo lgsfox?,

u};;, p=jf=;+3x?

/fhg}lts bn,

;fd'bflos

;+:yf

lghL If]q, bftf

;/sf/L, :yfgLo lgsfo, u};;,

ldl8of, lghL PJf ;fd'bflos

;+:yfx?sf] ;"rgf k|ljlwsf]

pRRftd pkof]u sfo{qmd

lh=lj=;=,

u};;,

p=jf=;+3x?

:yfgLo lgsfox?,

u};;, p=jf=;+3x?

/fhg}lts bn,

;fd'bflos

;+:yf

lghL If]q, bftf

#)=!) cg'udg tyf d"Nof+sg

qm=

:f+=

sfo{qmd tyf lqmofsnfkx? cg'udg ug]{

lgsfo

k|ltj]bg ug]{

;do

cg'udg ug]{

ljlw

k|ltj]bg k]z

ug'{kg]{ lgsfo

glthf !=

;/sf/L, :yfgLo lgsfo, u};;, lghL,

ldl8of PJf ;fd'bflos ;+:yfx?sf]

;+u7g ljsf; of]hgf tof/

u};; dxf;+3

kqsf/

dxf;+3, u};;

dxf;+3

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

;/sf/L, :yfgLo lgsfosf] ;+u7g

ljsf; sfo{qmd ;+rfng

u};; dxf;+3

kqsf/

dxf;+3, u};;

dxf;+3

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

u};;, lghL, ;fd'bflos ;+:yfx?sf]

;+u7g ljsf; sfo{qmd ;+rfng

u};; dxf;+3

kqsf/

dxf;+3, u};;

dxf;+3

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

;/sf/L, :yfgLo lgsfo, u};;,

ldl8of, lghL PJf ;fd'bflos

;+:yfx?sf] >f]t cWoog, >f]t

kl/rfng of]hgf tof/ / nfu"

u};; dxf;+3

kqsf/

dxf;+3, u};;

dxf;+3

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

lHfNnf, gu/ Pj+ ufpF:t/df Ifdtf

ljsf; sf]if :yfkgf

u};; dxf;+3

kqsf/

dxf;+3, u};;

dxf;+3

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

glthf @=

;/sf/L, :yfgLo lgsfo, u};;,

ldl8of, lghL PJf ;fd'bflos

;+:yfx?sf] Ifdtf ljsf; of]hgf

tof/ / nfu"

u};; dxf;+3

kqsf/

dxf;+3, u};;

dxf;+3

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

;/sf/L, :yfgLo lgsfo, u};;,

ldl8of, lghL PJf ;fd'bflos

;+:yfx?sf] ;"rgf k|ljlwsf] pRRftd

pkof]u sfo{qmd

u};; dxf;+3

kqsf/

dxf;+3, u};;

dxf;+3

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

243

kl/R5]b #!

;fdflhs k/lrfng

#!=! e'ldsf

;dfGotM ;dfh / kl/rfng zAb ldn]/ ;fdflhs klrfng ePsf] xf] . hxfF ;d'x / kl/rfng ug]{ sfo{ u/L

d'n'sL ljsf; ug]{ ;d'bfodf cfwf/Lt ljsf;sf] kIfsf ?kdf ;fdflhs kl/rfng ;+;f/e/ em} g]kfndf cEof;

ul/Psf] 5 / o; lhNnfdf klg . k|foM ;dfg cfjZostf ePsf ;dfg ?kn] of]ubfg lbg;Sg] / ;dfg

p4]Zo ePsf Ps csf{nfO{ ;xof]u ug]{ efjgf ePsf tyf ;fdflhs / cfly{s pGglt ug]{ nIo lnPsf

AolQmx?sf] hdftnfO{ ;d'x elgG5 .

Ps} ef}uf]lns If]qdf a:g], Pp6} cfjZostf / p4]Zo ePsf, Ps} vfnsf] ljrf/, kl/j]z ePsf, ;dfg

z}lIfs:t/, Ps} cfly{s:t/ ePsf AolQm jf kl/jf/x?sf] ;d'xnfO{ pgLx?sf] cfly{s cj:yf ;'wf/ ug{ Pj+

;dfhsf] ljsf; ug{ pgLx?nfO{ / :yfgLo >f]tnfO{ pgLx? dfkm{t g} kl/rfng ug]{, rnfpg] jf cu|;/

u/fpg] eGg] a'lemG5 .

;fdflhs kl/rfng eg]sf] ;d'bfosf] cfly{s, ;fdflhs p4]Zo k'/f ug{ ;d'bfonfO{ g} ;d:of klxrfg, of]hgf

th'{df, sfof{Gjog, nfexfgLsf] ljt/0f / cg'udg Pj+ d"Nof+sgdf ;xeflu u/fpg] k|lqmof jf l;4fGt xf] .

cTfM o;af6 ;d'bfosf] ljsf;df ;d'bfonfO{ kl/rfng ug{ / ;dfh Pj+ To;sf ;b:osf] ltj| ljsf; ug{

;xof]u k'Ub5 .

#!=@ jt{dfg l:ylt

o; lhNnfdf klg ;d'bfosf] ljsf;df ;d'bfo g} d'n stf{ jf lhDd]jf/ x'g eGg] clek|fosf ;fy ;fdflhs

kl/rfngsf] sfo{ eO{ cfPsf] kfOG5 . of]hgf k|lqmofsf] klrfg, th'{df, sfof{Gjog, cg'udg / d"Nof+sg u/L

;j} r/0fdf ;d'xnfO{ ;lqmo ;xeflu u/fpg], ;d'bfosf] cfly{s lxt ug]{, ;d'bfosf] kx'Fr-shf{, jhf/, ;]jf

s]Gb| cflbdf_ a9fpg], k"jf{wf/ lgdf{0f ug]{, ;d'bfosf] ;zlQms/0f ug]{, ;j} k|sf/sf c;dfgtf x6fpg],

;d'bfosf] pBdlzntf ljsf; ug]{, ;d'bfonfO{ :jfjnDjg Pj+ cfTdlge{/ agfpg ;xof]u ug]{ cflb d'n

dfGotf lnO{ ;d'xx?nfO{ kl/rfng ug]{ sfo{ ePsf] 5 .

lhNnfsf] ljsf; To;df klg ;d'bfosf] ljsf;df d"Vo stf{ eg]sf] ;d'x, ;d'bfo jf nlIft ju{ x'g h;sf]

;xof]uL lgsfox?sf] ?kdf k|ToIf ;xof]u ug]{ ;/sf/L Pj+ u};;x? / cGo ;d'x jf ;d'bfo /x]sf] 5g\ . yk

;xof]uLsf] e"ldsfdf lghL If]qsf ;+:yfx?, :yfgLo lgsfox? / ljb]zL bftf ;+:yf jf lgsfox? lqmoflzn

/x]sf] 5g\ .

o; lhNnfdf ;fdflhs kl/rfngsf] sfo{ ubf{ d'ntM sf/f]jf/Lo ljlw / xfn ?kfGt/0f ljlwdf cfwf/Lt u/L

b'j} ljlw cEof;df /x]sf 5g\ . ?kfGt/0fLo ljlwsf] cjDjgdf d'ntM :yfgLo zf;g tyf ;d'bflos ljsf;

sfo{qmd / ;+nUg :yfgLo ;]jf k|bfos ;+:yfx? Pj+ g]i6 ;+:yf /x]sf 5g\ . ;fdflhs kl/rfngsf] sfo{ z'?

ubf{ :yfg jf If]q 5gf}6 ug]{, ;j]{If0f jf pQm :yfgsf] ;du| kIfsf] ljZn]if0f ug]{, nlIft If]q jf nlIft

;d'xsf] 5gf}6 ug]{, nlIft If]q jf nlIft ;d'xdf k|j]z ug]{ / cled'lvs/0f ug]{, ;d'bfo;Fu 5nkmn,

;d'bfosf] ;d:of Pj+ cfjZostf klxrfg ug]{ / ;DjGwLt sfo{qmd jf ;fdflhs kl/rfngsf] cfjZostf

;d'bfonfO{ u/fO{ ;d'x u7g ug]{ sfo{ ul/cfPsf] kfOG5 .

o; lhNnfdf sl/j b'O{ xhf/ u};;x?, ;/sf/L lgsfox?, uflj;, gu/kfnLsfx? ;d]tn] ;d'x u7g u/L

;fdflhs kl/rfngsf] sfo{ eO{ cfPsf] kfOG5 .

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

244

#!=# ;jn kIf, sdhf]/ kIf, cj;/ / r'gf}lt

;jnkIf

jl:tb]lv uflj;:t/;Dd nlIft

;d'xsf ;ldlt PJf+ ;+hfn lj:tf/

ePsf]

;/sf/L tyf u}/;/sf/L / lghL

;+:yfx?sf] ljsf; ePsf]

Pnlhl;l8kLsf] dfWodaf6

sf/f]jf/Lo ljlwsf] ;6\6f

?kfGt/Lo ljlwaf6 ;fdflhs

kl/rfng z'?

:yfgLo txdf cfdf ;d'x, s[ifs

;d'x, ag]sf, jrt tyf C0f

;d'x ag]sf . gu/kfnLsfdf

l6Pncf] ag]sf,

;d'xx?df Aofos dfqfdf art

kl/rfng ty C0f kl/rfng

ePsf]

;fd'bflos ;r]tgf s]Gb| -l;Pl;_

:yfkgf

x/]s j8fx?df j8f gful/s d~r

ag]sf

;j} uflj; PJ+f ;j} j8fx?df

;fdflhs klrfns /x]sf

;fd'lxs efjgfsf] ljsf; ePsf]

cj;/

;fdflhs kl/jt{g / ;'wf/ ug{ ;lsg]

yf]/} nufgLdf w]/} sfd ug{ ;lsg]

;[hgfTds sfd ug{ ;lsg]

;+:yfut ;dGjosf] cfwf/df sfd ug{

;lsg]

sdhf]/ kIf

sdhf]/ ;d'xsf] lg/Gt/tf

clglZrt

cfly{s >f]tsf] sldsf] cj:yf

/x]sf]

;fdflhs kl/rfnssf] :yfloTj

clglZrt

Ps k6s ;xof]u ug]{ u};;sf]

lgoldt ;xof]u gx'g]

;d'xx?sf] ljwfg gePsf]

;d'x ;b:ox? cfkm} ;d'x

lg/Gt/ ;+rfng ug{ ;Sg] ul/

Ifdtf ljsf; gePsf]

;+:yfut ;'zf;gsf] sld /x]sf]

sfo{ut ;dGjodf sld /x]sf]

r'gf}lt

yk >f]t h'6fO{ kl/rfng ug]{

/fhg}lts ;+nUgtf 36fpg]

:jb]lz >f]t dfq kl/rfng ug]{

cl:y/tfnfO{ sd ug]{

;d'xx? :yfgLo lgsfon] cfkm} :jfldTj

lnO{ lg/Gt/ ;xof]u ug]{

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

245

#!=$ bL3{sflng ;f]r

lHfNnfaf;Lx?sf] ;zlQms/0f / ;fdflhs ?kfGt/0fsf] k|s[of dfkm{t lhljsf]kfh{gdf ;'wf/ Nofpg] tyf pko'Qm

;]jf cfk"lt{sf] a[l4 u/L hghLjgdf pNn]vlgo ;'wf/ cfPsf] x'g]5 .

#!=% p4]Zo

;fd'bflos ;+:yfx?, ;d'bfodf cfwf/Lt ;d'xx?sf] ;zlQms/0f, cfly{s ;fdflhs pTyfg Pj+ ?kfGt/0fsf]

dfWodaf6 lHfNnfsf gful/sx?sf] lhljsf]kfh{gdf pNn]vlgo ;'wf/ ug]{ / ;dfhdf /x]sf] cfly{s, ;fdflhs,

;+/rgfut Pj+ ;f+:s[lts cj/f]wx? x6fpg] .

#!=^ glthf, ;"rs, nIf, k'i6\ofO{sf] >f]t, dfGotf / hf]lvd sd ug]{ tl/sf

;f/f+z ;'rs k'i6\ofOsf] >f]t hf]lvd hf]lvd sd

ug]{ pkfo

!=;fdflhs kl/rfng

;DjGwL If]q

p4]Zo M ;fd'bflos ;+:yf

Pj+ ;d'xx?sf] ;zlQms/0f,

cfly{s ;fdflhs pTyfg

Pj+ ?kfGt/0fsf] dfWodaf6

lHfNnfsf gful/sx?sf]

lhljsf]kfh{gdf pNn]vlgo

;'wf/ ug]{ / ;dfhdf /x]sf]

cfly{s, ;fdflhs,

;+/rgfut Pj+ ;f+:s[lts

cj/f]wx? x6fpg] .

;"rssf] ljj/0f xfnsf]

l:ylt

nIf

;d'x of]hgf

agfPsf ;d'x

k|ltzt

!) %)

gful/s ;r]tgf

s]Gb|

*( *(

j8f gful/s d~r $@) $@)

–lhlj;sf]

;'rgf zfvf

–uflj; tyf

gkf / kf]v/f

pkTsf gu/

ljsf; ;ldltsf]

sfo{fnosf]

jflif{s k|ltj]bg

;/f]sf/j

fnf jLr

;fem]bf/L

/

;xsfo{

ePdf

;fem]bf/L /

;xsfo{nfO{

a9fjf lbg

;lsg]5 .

glthf !=;d'x kl/rfngdf

u'0f:t/Lo a[l4 eO{ nlIft

;d'bfonfO{ kl/rfng u/L

pgLx?sf cfjZostf

klxrfg / sfof{Gjodf

;xhLs/0f ePsf] x'g]5 .

;"rssf] ljj/0f xfnsf]

l:ylt

nIf

:yfgLo lgsfodf

dfu k]z ug]{ ;d'x

k|ltzt

!) $)

;d'x of]hgf

agfPsf ;d'x

k|ltzt

!) %)

–lhlj;sf]

;'rgf zfvf

–uflj; tyf

gkf / kf]v/f

pkTsf gu/

ljsf; ;ldltsf]

sfo{fnosf]

jflif{s k|ltj]bg

;/f]sf/j

fnf jLr

;fem]bf/L

/

;xsfo{

ePdf

;fem]bf/L /

;xsfo{nfO{

a9fjf lbg

;lsg]5 .

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

246

glthfM@=?kfGt/0fLo

;fdflhs kl/rfngdf

u'0f:t/Lo a[l4 eO{

;+/rgfTds cj/f]wx?df

sld cfPsf] PJ+f ;d'xsf]

;+:yfut ljsf; ePsf]

x'g]5 .

;"rssf]

ljj/0f

xfnsf]

l:ylt

nIf

j8f gful/s

d~r

$@) #*%

gful/s

;r]tgf s]Gb|

*( *(

cfkm\g} ljwfg

ePsf ;d'x

k|ltzt

@ @%

;d'x k|jw{g

ug]{ ;+:yfx?

%^ ()

–lhlj;sf]

;'rgf zfvf

–uflj; tyf

gkf / kf]v/f

pkTsf gu/

ljsf; ;ldltsf]

sfo{fnosf]

jflif{s k|ltj]bg

;/f]sf/j

fnf jLr

;fem]bf/L

/

;xsfo{

ePdf

;fem]bf/L /

;xsfo{nfO{

a9fjf lbg

;lsg]5 .

glthf#=;fdflhs

kl/rfngaf6 ;d'bfosf

nlIft ju{ :jt:km't{ ?kdf

kl/rfng eO{ ;]jf k|jfx

Pj+ gful/sx?sf]

hLjg:t/df pNn]vlgo

a[l4 ePsf] x'g]5 .

;"rssf]

ljj/0f

xfnsf]

l:ylt

nIf

;d'x ;+Vof @%%) #!))

;d'x jrt ?-

s/f]8_

^% (%

;d'xdf

nufgL ?-

s/f]8_

^$ ($

n3' pBd ug]{

;d'x k|ltzt

!) @)

–lhlj;sf]

;'rgf zfvf

–uflj; tyf

gkf / kf]v/f

pkTsf gu/

ljsf; ;ldltsf]

sfo{fnosf]

jflif{s k|ltj]bg

;/f]sf/j

fnf jLr

;fem]bf/L

/

;xsfo{

ePdf

;fem]bf/L /

;xsfo{nfO{

a9fjf lbg

;lsg]5 .

#!=& gLlt tyf /0fgLlt

:YffgLo lgsfosf] ;j} j8fx?df j8f gful/s d~r / ;j} 6f]n j:tLx?df gful/s ;r]tgf s]Gb|

:yfkgf u/L gful/sx?sf] ;zlQms/0f u/L ljsf; of]hgfdf kx'Fr clea[l4 ul/g]5 .

;fdflhs ljsf; sfo{sf] nflu of]hgf 5gf}6, sfof{Gjog, cg'udg Pj+ d"Nof+sgsf] ;fy} ljsf;

k|of;df :jfldTj u|x0f / lbuf]kgfdf gful/sx?sf] ;fdflhs kl/rfng dfkm{t ;xeflutf a9fOg]5 .

;/sf/L u}/;/sf/L ;+:yfx?sf] n}+lus pQ/bfloTj, of]hgf th'{df th'{df, sfof{Gjog / cg'udg ub}{

gful/sx?nfO{ ;';"lrt u/fOg]5 .

;fdflhs kl/rfngnfO{ Plss[t Pj+ ;dGjofTds ?kdf cufl9 a9fOg] Pj+ ;fdflhs kl/rfngdf

;+nUg ;+:yfx?aLrsf] ;dGjo yk k|efjsf/L agfOg] 5 .

;fdflhs kl/rfngdf of]hgf Aoj:yfkg, cfly{s ljsf;, sf/f]jf/Lo ljlw Pj+ ?kfGt/Lo ljlw

;d]tnfO{ Plss[t Pj+ k[ys ?kdf klg ckgfpg ;lsg] Aoj:yf sfod} ul/g]5 .

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

247

#!=* glthf k|fKt ug]{ sfo{qmd tyf ah]6

-?= xhf/df_

qm=

;=

sfo{qmd tyf

lqmofsnfkx?

kl/

df0f

aflif{s ah]6 ljlgof]hg ah]6 ? xhf/df k|yld

stf

s|d )&@⁄&# )&#⁄&$ )&$⁄&% )&%⁄&^ )&^⁄&& hDdf

;d'xx?nfO{ Ifdtf ljsf;

tflnd

%))

hgf 1500 11500 11550 11600 11650 47800

2 of]hgf th'{df Pj+

sfof{Gjog tfnLd

%))

hgf 1400 1600 1800 2000 2200 9000

3 ;fdflhs ;dfj[zLs/0f

sfo{s|d 1200 1550 1630 1660 1870 7910

1 jfnd}qL :yflgo ;fzg,

jftfj/0f dPqL :yflgo

;fzg, n}lus ;dtf,

;fdflhs lje]b, jfn

tyf dlxnf lx+;f, dfgj

clwsf/, :jf:y cflb

If]qdf hgr]tgf d'ns

tflnd tyf cleofg

;+rfng

13200 13250 13410 13550 12554 65964

5 gful/s clwsf/ pkof]u

tyf st{Ao kfngf

cleofg ;+rfng

!)

k6s 500 700 1240 1350 1430 5220

4 j8f gful/s d~rss

;b:ox?nfO ;zlQms/0f

sfo{s|d

2000 2200 2500 2900 3100 12700 7

:yflgo ;]jf k|bfos

kl/rfng 11200 21350 21421 22320 32100 108391

6 g]t[Tj ljsf; tflnd %))

hgf 1600 1850 1950 1850 2150 9400

9 Ifdtf ljsf; tflnd %))

hgf 12500 12950 13150 13250 13450 65300

8 ;d'x ljwfg tof/ / btf{

cleofg

@%)

;d'x 500 650 650 650 650 3100

12 cfod'ns sfo{qmd

;+rfng

*))

j6f 14500 76500 95000 91500 93500 371000

11 ICT :jod ;]js

kl/rfng 530 650 700 750 775 3405

13

hDdf 60630 144750 165001 163380 175429 709190

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

248

#!=( lhDd]jf/L jfF8kmf8

qm=

;+=

sfo{qmd tyf lqmofsnfkx? ;Fof]hgstf{ sfof{Gjogstf{ ;xof]uL ;fdm]bf/L jf

;xsfo{ ug]{

lgsfo

glthf !=

;d'xx?nfO{ ljleGg lgsfodf

dfu /fVg] Ifdtf ljsf;

:yfgLo

lgsfo

u};;, ;fd'bflos

;+:yf

/fhg}lts

bn, gful/s

u};;, bftf,

;d'bfo

of]hgf th'{df Pj+ sfof{Gjog

tfnLd

:yfgLo

lgsfo

u};;, ;fd'bflos

;+:yf

/fhg}lts

bn, gful/s

u};;, bftf,

;d'bfo

j8f gful/s d~rsf] a}7s

lgoldt ;+rfng

:yfgLo

lgsfo

u};;, ;fd'bflos

;+:yf

/fhg}lts

bn, gful/s

u};;, bftf,

;d'bfo

glthf @=

g]t[Tj ljsf; tflnd :yfgLo

lgsfo

u};;, ;fd'bflos

;+:yf

/fhg}lts

bn, gful/s

u};;, bftf,

;d'bfo

Ifdtf ljsf; tflnd :yfgLo

lgsfo

u};;, ;fd'bflos

;+:yf

/fhg}lts

bn, gful/s

u};;, bftf,

;d'bfo

;d'x ljwfg tof/ / btf{

cleofg

:yfgLo

lgsfo

u};;, ;fd'bflos

;+:yf

/fhg}lts

bn, gful/s

u};;, bftf,

;d'bfo

glthf #=

jrt kl/rfng :yfgLo

lgsfo

u};;, ;fd'bflos

;+:yf

/fhg}lts

bn, gful/s

u};;, bftf,

;d'bfo

C0f nufgL :yfgLo

lgsfo

u};;, ;fd'bflos

;+:yf

/fhg}lts

bn, gful/s

u};;, bftf,

;d'bfo

cfod'ns sfo{qmd ;+rfng :yfgLo

lgsfo

u};;, ;fd'bflos

;+:yf

/fhg}lts

bn, gful/s

u};;, bftf,

;d'bfo

#!=!) cg'udg tyf d"Nof+sg

qm=

:f+=

sfo{qmd tyf lqmofsnfkx? cg'udg ug]{

lgsfo

k|ltj]bg ug]{

;do

cg'udg ug]{

ljlw

k|ltj]bg k]z

ug'{kg]{ lgsfo

glthf !=

;d'xx?nfO{ ljleGg lgsfodf dfu

/fVg] Ifdtf ljsf;

u};; dxf;+3,

:yfgLo

lgsfo

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

of]hgf th'{df Pj+ sfof{Gjog tfnLd u};; dxf;+3,

:yfgLo

lgsfo

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

j8f gful/s d~rsf] a}7s lgoldt

;+rfng

u};; dxf;+3,

:yfgLo

lgsfo

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

glthf @=

g]t[Tj ljsf; tflnd u};; dxf;+3,

:yfgLo

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

249

lgsfo cWoog,

Ifdtf ljsf; tflnd u};; dxf;+3,

:yfgLo

lgsfo

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

;d'x ljwfg tof/ / btf{ cleofg u};; dxf;+3,

:yfgLo

lgsfo

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

glthf #=

jrt kl/rfng u};; dxf;+3,

:yfgLo

lgsfo

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

C0f nufgL u};; dxf;+3,

:yfgLo

lgsfo

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

cfod'ns sfo{qmd ;+rfng u};; dxf;+3,

:yfgLo

lgsfo

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

250

kl/R5]b #@

;'zf;g

#@=! e'ldsf

xfnsf] ;+ljwfgdf g]kfn /fHon] ;'zf;g sfod ug]{ bfloTj lgjf{x ug'{kg]{ u/L /fHosf] bfloTj Pj+ lgz]{zs

l;4fGtsf] ?kdf :jLsf/ ul/Psf] 5 . e|i6frf/ lj?4sf] ;+o'Qm /fi6\;+3Lo dxf;GwLnfO{ x:tfIf/ ul/ ;f]

cg'?kd sfo{of]hgf, /0fgLlt tof/ / sfof{Gjog ub}{ k|ltj]bg ub}{ cfPsf] klg 5 . x]nf] ;/sf/, /fli6\o

;ts{tf s]Gb|, clVtof/ b'?kof]u cg';Gwfg cfof]u, ;DklQ z'l4s/0f P]g Pj+ ljefu, /fhZj r'jfx6 lgoGq0f

P]g Pj+ ljefu, cbfnt, ljz]if cbfnt cflb lgsfox?sf] :yfkgf klg ePsf 5g\ . e|i6frf/ lgjf/0f P]g

@)%(, ;'zf;g sfo{of]hgf #)^*, e|i6frf/ lj?4sf] tTsfn /fxt sfo{qmd Pj+ sfo{o]fhgf, ;'zf;g P]g

@)^$, s]Gb| b]lv lHfNnf;Dd cg'udg ;ldltx?, ahf/ cg'udgsf] Aoj:yf, pkef]Qmf lxt ;+/If0f P]g, @)%$,

^ j6f ljefudf Ifltk"lt{ ;lxtsf] gful/s j8fkq, @)@& kl5sf dGqLkl/ifbsf lg0f{o ;+/If0f, sd{rf/L c?sf]

cfrf/ ;+lxtf, cfr/0f ;DjGwL k|fjwfg, sd{rf/Lx?nfO{ tfnLd Pj+ ;dofg's'n tna a[l4, ;fj{hlgs ;'g'jfO{

Pj+ ;fj{hlgs kl/If0f sfo{ljlw cflb ;d]tsf] Aoj:yf ;lxt Goflos / lgu/fgL ;lqmotf ;/sf/af6 a9fOPsf]

kfOG5 . t/ Gofono, ;]gf, lghL If]q, u}/;/sf/L If]q, ;fd'bflos If]q, dGqLkl/ifbsf lg0f{o cflb e|i6frf/

lgoGq0fsf] Goflos lgu/fgLsf] If]q aflx/ /x]sf]n] 7"nf] e|i6frf/ x'g] If]q cem} cg';Gwfg / lgu/fgL jflx/

/x]sf] 5 .

o; lhNnfdf klg ;]jf k|jfxnfO{ :df6{ sfof{no, d':sfg ;lxtsf] ;]jf, gd'gf sfof{no, sfof{no ;dosf]

lj:tf/, l56f] Pj+ u'0f:t/Lo ;]jf k|jfx, e|i6frf/ lj?4 z'Go ;xglzntf h:tf Aoj:yf ;lxt lHfNnfdf ;]jf

k|jfxnfO{ ;]jfu|flxd}qL Pj+ ;'zf;gsf] cg'e'tL ug{ ;Sg] cj:yf l;h{gf ug{ of] of]hgf s]lGb|t x'g]5 .

#@=@ jt{dfg l:ylt

lHfNnf txdf ;'zf;g sfod ug{ ;/sf/, lghLIf]q, u};;x?, gful/s ;dfh, ;d'bfo Pj+ :yfgLo lgsfox?aLr

;xsfo{ / ;dGjo x'g yfn]sf] 5 . clgoldttf lj?4 ;]jfu|flx Pj+ kqklqsf / /]l8of]x?n] ;"rgf ;fj{hlgs

ug]{ Pj+ bjfj lbg] sfo{ klg ub}{ cfPsf 5g\ . lgu/fgL /fVg] lgsfox?sf] o; lHfNnfdf ;lqmotf a9]sf] .

e\i6frf/ ePdf lguf/fgL ug]{ lgsfodf ph'/L ug]{ ;+:s[lt a9]sf], obfsbf /fhg}lts bn Pj+ sd{rf/Lx?af6

XjL;n Anf]O+u ub}{ ;"rgf t];|f] kIfnfO{ lbg] Pj+ ph'/L ;d]t ug]{ k|rng a9]sf] 5 . tyflk ;]jf k|jfx :yfgLo

gful/sn] ck]Iff u/] cg'?k ;/n, sd vlr{nf] x'g g;s]sf], k/Dk/fut ?kdf ;]jf k|jfx nfO{ cgnfOgdf

cfw/Lt agfpg g;lsPsf], ;]jf lng ;j{;fwf/0f hgtfn] yk d"No jf gh/fgf lbg'kg]{ u/]sf] s'/f :od

;]jfu|flxaf6 cfpg] ;d]t u/]sf] :yfgLo lgsfosf ;fj{hlgs ;'g'jfO{ Pj+ ;ldIffsf qmddf b]lvPsf] 5 .

lHfNnf cbfnt Pj+ :yfgLo ;fd'bflos d]nldnfk s]Gb|, kf/fudg ;ldlt, uflj; Pj+ gu/kfnLsf, k|x/L

sfof{no h:tf Goflos Pj+ cw{Goflos lgsfoaf6 x'g] Gofo k|0ffnLnfO{ klg qmdz ;'wf/ ub}{ nluPsf] b]lvG5,

t/klg Toxf ;'wf/sf] k|;:t u'Ghfo; cfjZos 5 . ljsf; of]hgfdf kf/blz{tf Pj+ pQ/bfloTj /

u'0f:t/Lotf a[l4 u/L d'b|fsf] d"No l;4fGtnfO{ k|jw{g ug{ ;d]t cfjZos b]lvPsf] 5 .

#@=# ;jn kIf, sdhf]/ kIf, cj;/ / r'gf}lt

;jnkIf

lhlj;df ;fdflhs kl/If0f, ;fj{hlgs

kl/If0f, n}lus kl/If0f x'g] u/]sf]

;fj{hlgs ;'g'jfO{ h:tf pQ/bflo sfo{qmd

x'g] u/]sf]

cfo Aoo ;fj{hlgs ug'{Kfg]{ Aoj:yf

cj;/

;fdflhs pQ/bfloTj lgjf{x u/fpg ;/f]sf/jfnf

;+:yfx?nfO{ cEo:t agfpg ;lsg]

;+:yfut pQ/bfloTj / kf/blz{tf a9\g ;Sg]

hjfkmb]lx x'g] ;+:s[ltsf] ljsf; x'g ;Sg]

;+:yfut ;dGjosf] cfwf/df sfd ug{ ;lsg]

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

251

lghL If]qsf] ;fdflhs pQ/bf.oT lgjf{x ug]{

k|rng a9]sf]

j8f gful/s d~rsf] ;lqmotf a9]sf]

u};;x? kf/blz{tfdf / ;'zf;gdf rf;f]

a9fpg yfn]sf

sdhf]/ kIf

;'zfg k|jw{gdf cfly{s >f]tsf] sldsf] cj:yf

/x]sf]

;'zf;g lguf/fgL ;+:yfx?sf] sld, lgu/fgL

ug]{ ;+:yfx?s} csf]{ lgu/fgL ug]{ lgsfosf]

cfjZostf dxz'if x'g'

;+:yfut ;'zf;gsf] sld /x]sf]

;'zf;g sfod ug]{ lgsfox?d} sfo{ut

;dGjodf sld /x]sf]

lghL, u};; ;d]tdf kf/Ljf/Ls ;+nUgtf /

ckf/blz{tf Pj+ vf; AolQmut lxtdf Wofg

lbg] sfo{df a9f]Q/L

r'gf}lt

lghL If]qdf ahf/ cg'udg / pkef]Qmfsf] lxt ;+/If0f

ug]{

/fhg}lts bnx?sf] ;'zf;g a9fpg]

pkef]Qmf ;ldltx?sf] pQ/bfloTj a9fpg]

;/sf/L lgsfo PJ+f sd{rf/Lsf] kf/blz{tf, pQ/bfloTj

/ ;bfrf/ ;+:s[lt a9fpg]

/fhg}lts cl:y/tfnfO{ sd ug]{

jftfj/0fLo k|lts'ntfnfO{ x6fpg]

#@=$ bL3{sflng ;f]r

;/sf/L, u}/;/sf/L, lghL Pj+ ;fd'bflos ;+:yfx?sf] ;]jf k|jfxnfO{ hgd'lv, kl/df0fd'lv, kf/blz{, pQ/bflo /

k|lt:klw{ agfpb} k};fsf] d'Nosf] l;4fGtnfO{ k|Tofe't Pj+ ;'zf;gsf] cg'e"ltdf pNn]vlgo ;'wf/ ePsf] x'g]5 .

#@=% p4]Zo

;/sf/L, u}/;/sf/L, lghL Pj+ ;fd'bflos ;+:yfx?sf lg0f{o, sfo{, sfo{qmd, cfo Aoo / ;]jf k|jfxnfO{ kf/blz{,

glthfd'lv / ;'zf;gd'lv agfpg] .

#@=^ glthf, ;"rs, nIf, k'i6\ofO{sf] >f]t, dfGotf / hf]lvd sd ug]{ tl/sf

;f/f+z ;'rs k'i6\ofOsf] >f]t hf]lvd hf]lvd sd

ug]{ pkfo

!= ;DjGwL

If]q

p4]Zo M

;/sf/L,

u}/;/sf/L,

lghL Pj+

;fd'bflos

;+:yfx?sf

lg0f{o, sfo{,

sfo{qmd, cfo

Aoo / ;]jf

;"rssf] ljj/0f xfnsf]

l:ylt

nIo

;+u7fgfTds Ifdtf

ljsf; of]hgf

ePsf ;/sf/L,

lglh tyf u};;

k|ltzt

!) *)

;+u7fgfTds Ifdtf

ljsf; of]hgf

ePsf /fhg}lts

) &%

–lhlj;sf] k|f]kmfOn

–u};; dxf;+3,

kqsf/ dxf;+3sf] Pj+

p=jf=;+3sf] k|ltj]bg

;/f]sf/jfnf

jLr

;fem]bf/L /

;xsfo{

ePdf

;fem]bf/L /

;xsfo{nfO{

a9fjf lbg

;lsg]5 .

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

252

k|jfxnfO{

kf/blz{,

glthfd'lv /

;'zf;gd'lv

agfpg]]{ .

bnsf] k|ltzt

glthf ! M

;/sf/L, u};;,

lghL,

;fd'bflos Pj+

ldl8of /

/fhg}lts

bnx?

gful/sx?k|lt

pQ/bflo

ePsf x'g]5g\ .

;"rssf] ljj/0f xfnsf]

l:ylt

nIo

cBfjlws gful/s

j8fkq nfu" ug]{

;/sf/L sfof{no

k|ltzt

*% !))

cBfjlws gful/s

j8fkq nfu" ug]{

u};; k|ltzt

! !))

cBfjlws gful/s

j8fkq nfu" ug]{

lghL Pj+ ldl8of

;+:yf k|ltzt

)=@ !))

;fdflhs kl/If0f

ug]{ ;/sf/L lgsfo

k|ltzt

!) !))

;fdflhs kl/If0f

ug]{ u};; k|ltzt

)=)! !))

;fdflhs kl/If0f

ug]{ lghL Pj+

ldl8of ;+:yf

k|ltzt

) !))

cfrf/ ;+lxtf

tof/ u/L nfu"

ug]{ ;/sf/L lgsfo

k|ltzt

@% &)

cfrf/ ;+lxtf

tof/ u/L nfu"

ug]{ u};; k|ltzt

@ @%

cfrf/ ;+lxtf

tof/ u/L nfu"

# !%

–lhlj;sf] k|f]kmfOn

–u};; dxf;+3,

kqsf/ dxf;+3sf] Pj+

p=jf=;+3sf] k|ltj]bg

;/f]sf/jfnf

jLr

;fem]bf/L /

;xsfo{

ePdf

;fem]bf/L /

;xsfo{nfO{

a9fjf lbg

;lsg]5 .

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

253

ug]{ lghL PJ+f

ldl8of ;+:yf

k|ltzt

cfrf/ ;+lxtf

tof/ u/L nfu"

ug]{ /fhg}lts bn

k|ltzt

) *)

;fj{hlgs ;'g'jfO{

ug]{ ;/sf/L lgsfo

k|ltzt

@) *%

;fj{hlgs ;'g'jfO{

ug]{ /fhg}lts bn

k|ltzt

) %)

;fj{hlgs ;'g'jfO{

ug]{ lghL Pj+

ldl8of ;+:yf

k|ltzt

) %)

;fj{hlgs ;'g'jfO{

ug]{ u};; k|ltzt

) %)

glthf @ M

;/sf/L, u};;,

lghL,

/fhg}lts bn,

;fd'bflos

;+:yfx?sf]

kf/blz{ ;+:sf/

ljsf; ePsf]

x'g]5 .

;"rssf] ljj/0f xfnsf]

l:ylt

nIo

lg0f{o, :jLs[t

sfo{qmd, k|ult /

cfoAoo lgoldt

;fj{hlgs ug]{

;/sf/L sfof{no

k|ltzt

@ ()

lg0f{o, :jLs[t

sfo{qmd, k|ult /

cfoAoo lgoldt

;fj{hlgs ug]{

u};; k|ltzt

)=)! !)

lg0f{o, :jLs[t

sfo{qmd, k|ult /

cfoAoo lgoldt

;fj{hlgs ug]{

lghL, ldl8of PJ+f

;fd'bflos ;+:yf

k|ltzt

) #

–lhlj;sf] k|f]kmfOn

–u};; dxf;+3,

kqsf/ dxf;+3sf] Pj+

p=jf=;+3sf] k|ltj]bg

;/f]sf/jfnf

jLr

;fem]bf/L /

;xsfo{

ePdf

;fem]bf/L /

;xsfo{nfO{

a9fjf lbg

;lsg]5 .

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

254

lg0f{o, sfo{qmd /

cfoAoo lgoldt

;fj{hlgs ug]{

/fhg}lts bn

;+Vof

) !@

j6f

glthf # M

;/sf/L, u};;,

lghL PJf+

;fd'bflos

;+:yfsf] ;]jf

k|jfxdf

u'0f:t/ Pj+

gful/s

;Gt'li6sf] :t/

a9]sf] x'g]5 .

;"rssf] ljj/0f xfnsf]

l:ylt

nIo

gful/s k|ltj]bg

nfu' ug]{ ;/sf/L

sfof{no k|ltzt

) @)

gful/s k|ltj]bg

nfu' ug]{ u};; PJf+

;fd'bflos ;+:yf

;+Vof

) %

gful/s k|ltj]bg

nfu' ug]{ lghL Pj+

ldl8of ;+:yf ;+Vof

) #

–lhlj;sf] k|f]kmfOn

–u};; dxf;+3,

kqsf/ dxf;+3sf] Pj+

p=jf=;+3sf] k|ltj]bg

;/f]sf/jfnf

jLr

;fem]bf/L /

;xsfo{

ePdf

;fem]bf/L /

;xsfo{nfO{

a9fjf lbg

;lsg]5 .

#@=& gLlt tyf /0fgLlt

ljsf;df Pj+ ljsf; k|of;df ;+NfUg ;/sf/L, u}/;/sf/L, lghL, ;fd'bflos ;+:yfx? dfkm{t :yfgLo

;Lk, ;fwg Pj+ k|ljlwsf] ljsf;, pkof]u / lj:tf/ ug{ al9 hf]8 lbOg]5 .

;/sf/L, u}/;/sf/L Pj+ lghL If]q / pkef]Qmf ;d'xx?nfO{ gful/s tyf ;]jf hjfkmb]lx Pj+

;bfrf/o'Qm agfpb} nlug]5 .

:yfgLo >f]t / ;fwgsf] ;d'lrt ;+/If0f, ;Da4{g / ;Gt'lnt pkef]u ug]{ k|ljlw Pj+ ;+oGqsf] ljsf;

ul/g]5 .

;/sf/L, u}/;/sf/L Pj+ lghL If]qsf ;+3 ;+:yfx?nfO{ lhDd]jf/, hjfkmb]lx, kf/blz{ / hgd'lv agfpg]

yk k|of; ul/g]5 .

pkef]Qmf ;ldlt, ;fd'bflos ;+:yf, u};;, ;xsf/L, lghL tyf cGo ;+:yfx?sf] ;+:yfut ;'zf;g

lgjf{xdf ljz]if hf]8 lbOg]5 .

:yfgLo ljsf; / hgtfnfO{ ;]jf k'/\ofpg] sfddf pkef]Qmf ;d'x, u};;, ;/sf/L Pj+ lghL If]qaLr

;dGjo, ;xsfo{ / ;xofqfnfO{ glthfd'lv Pj+ kl/0ffdd'lv agfpg yk hf]8 lbOg]5 .

;j} ;+:yf, ;d'bfo, If]q Pj+ gful/sx?sf] ljsf; ug{ ;j} kIfsf] lg0f{o k|lqmofdf hgtfnfO{ ;xeflu

u/fO{ ljsf;df ;j}sf] lhDd]jf/L, lx:;]bf/L Pj+ clwsf/ / st{Ao :yflkt ul/g]5 .

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

255

#@=* glthf k|fKt ug]{ sfo{qmd tyf ah]6

-?= xhf/df_

qm=

;=

sfo{qmd tyf

lqmofsnfkx?

kl/

df0f

aflif{s ah]6 ljlgof]hg ah]6 ? xhf/df k|yld

stf

s|d )&@⁄&# )&#⁄&$ )&$⁄&% )&%⁄&^ )&^⁄&& hDdf

;+:yfsf] ;+u7g tyf

Ifdtf ljsf; of]hgf

tof/ -;+Vof_

40 1600 1600 1600 1600 1600 8000 2

;/sf/L sfof{no tyf

;+:yfsf] gful/s j8fkq

tof/ -uf]6f_

50 200 200 200 200 200 1000 1

;fdflhs kl/If0f tyf

;fj{hflgs ;'g'jfO{ -k6s_ 200 2000 2000 2000 2000 2000 10000

3 cfrf/ ;+lxtf kfng

lgb{]lzsf tof/ 1 500 500

4 ;]jf k|jfxsf] gful/s4f/f

;j]{If0f 100 2500 2500 2500 2500 2500 12500

5 ;'rgfsf] xs ;DaGwdf

gful/s tyf ;+3 ;+:yf

aLr cGt/ls|of sfo{s|d -

k6s_

100 5000 5000 5000 5000 5000 25000

6

hDdf 11300 11800 11300 11300 11300 57000

#@=( lhDd]jf/L jfF8kmf8 tflnsf M

qm=

;+=

sfo{qmd tyf lqmofsnfkx? ;Fof]hgstf{ sfof{Gjogstf{ ;xof]uL ;fdm]bf/L jf

;xsfo{ ug]{

lgsfo

;+:yfsf] ;+u7g tyf Ifdtf

ljsf; of]hgf tof/

:yfgLo lgsfo u};; dxf;+3,

p=jf=;+3, kqsf/

dxf;+3

/fhg}lts bn,

lghL If]q

bftf, u};;,

:yfgLo lgsfo

;/sf/L sfof{no tyf ;+:yfsf]

gful/s j8fkq tof/

:yfgLo lgsfo u};; dxf;+3,

p=jf=;+3, kqsf/

dxf;+3

/fhg}lts bn,

lghL If]q

bftf, u};;,

:yfgLo lgsfo

;fdflhs kl/If0f tyf

;fj{hflgs ;'g'jfO{

:yfgLo lgsfo u};; dxf;+3,

p=jf=;+3, kqsf/

dxf;+3

/fhg}lts bn,

lghL If]q

bftf, u};;,

:yfgLo lgsfo

cfrf/ ;+lxtf kfng lgb{]lzsf

tof/

:yfgLo lgsfo u};; dxf;+3,

p=jf=;+3, kqsf/

dxf;+3

/fhg}lts bn,

lghL If]q

bftf, u};;,

:yfgLo lgsfo

;]jf k|jfxsf] gful/s4f/f :yfgLo lgsfo u};; dxf;+3, /fhg}lts bn, bftf, u};;,

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

256

;j]{If0f p=jf=;+3, kqsf/

dxf;+3

lghL If]q :yfgLo lgsfo

;'rgfsf] xs ;DaGwdf

gful/s tyf ;+3 ;+:yf aLr

cGt/ls|of sfo{s|d

:yflgo lgsfo ;DjGwLt ;j}

;+:yfx?

/fhg}lts bn,

gful/s

kqsf/ dxf;+3

tyf u};;

#@=!) cg'udg tyf d"Nof+sg tflnsf

qm=

:f+=

sfo{qmd tyf lqmofsnfkx? cg'udg ug]{

lgsfo

k|ltj]bg ug]{

;do

cg'udg ug]{

ljlw

k|ltj]bg k]z

ug'{kg]{ lgsfo

;+:yfsf] ;+u7g tyf Ifdtf ljsf;

of]hgf tof/

u};;

dxf;+3,

p=jf=;+3,

kqsf/

dxf;+3

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

;/sf/L sfof{no tyf ;+:yfsf]

gful/s j8fkq tof/

u};;

dxf;+3,

p=jf=;+3,

kqsf/

dxf;+3

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

;fdflhs kl/If0f tyf ;fj{hflgs

;'g'jfO{

u};;

dxf;+3,

p=jf=;+3,

kqsf/

dxf;+3

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

cfrf/ ;+lxtf kfng lgb{]lzsf tof/ u};;

dxf;+3,

p=jf=;+3,

kqsf/

dxf;+3

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

;]jf k|jfxsf] gful/s4f/f ;j]{If0f u};;

dxf;+3,

p=jf=;+3,

kqsf/

dxf;+3

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

;'rgfsf] xs ;DaGwdf gful/s tyf

;+3 ;+:yf aLr cGt/ls|of sfo{s|d

u};;

dxf;+3,

p=jf=;+3,

kqsf/

dxf;+3

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

257

kl/R5]b ##

;fd'bflos tyf u};;/sf/L tyf gful/s ;dfh

##=! e'ldsf

xfnsf] ;+ljwfgdf u}/;/sf/L ;+:yfx?sf] lgodg / k|efjsf/L kl/rfng ug]{ eGg] /fHosf] gLlt /xg] Aoj:yf

u/]sf] 5 . Living Together, Thinking Together, Working Together, Serving

Together eGg] dd{sf ;fy :od;]lj efjgfsf ;fy u}/;/sf/L ;+:yf, ;fd'bflos ;+:yfx? :yfkgf / ;+rfng

ePsf x'G5g\ . ;fy} lo ;+:yf ;lxt lghL, wfld{s cGo ;+:yfx? ;d]tsf] Plss[t ;dfh, hf] ;dfh PJ+f

/fHonfO{ g} ;fdflhs lxt Pj+ d'n'ls lxtsf vflt/ k}/jL, ;s/fTds bjfj lbO{ kl/jt{gsf/L d"ldsf v]N5 Tof]

g} gful/s ;dfh xf] . t;y{ ;du|df ;fd'bflos ;+:yf, gful/s ;dfh Pj+ /fli6\o tyf cGt//fli6\o

u}/;/sf/L ;+:yfx?nfO{ ljsf;sf] ;fem]bf/, ;+jfxs PJf+ cy{tGqsf] ljsf;sf] t];|f] If]q klg elgG5 . g]kfn

;/s/fn] ;dfh sNof0f P]g @)$( / ;+:yf btf{ P]g @)#$, :yfgLo :jfoQ zf;g P]g, @)%% hf/L u/L o;

If]q Pj+ b]ze/sf @%) cGt//fli6\o u};; / sl/j #& xhf/ u};;nfO{ kl/rfng, o;;Fu ;fe]mbf/L Pj+

k|jw{gsf/L sfo{ ;/sf/ Pj+ :yfgLo lgsfox?n] ub{} cfPsf] 5g\ . dlxnf tyf afnaflnsf dGqfnodf

cGt/dGqfnout u};; kl/rfng ;xhLs/0f ;ldlt klg lqmoflzn /x]sf], o; qmddf cGt//fli6\o u};;x?sf]

kl/of]hgf ;xlhs/0f sfo{ljlw, @)&) sfof{Gjogdf cfPsf] klg 5 .

o; lhNnfdf ;fd'bflos ;+:yf, u};; Pj+ gful/s ;dfh kl/rfng ;DjGwdf gLlt Pj+ sfo{qmd th'{df

sfo{nfO{ yk k|efjsf/L agfpg, oL ;+:yfx?sf] ;+:yfut ;'zf;g, ;fdflhs lhDdj]jf/L k|jw{g, ljsf;

k|of;df ;fdflhs Pj+ cfly{s k"jf{wf/ tkm{ dfq xf]Og cfjZostfg';f/ ef}lts k"jf{wf/tkm{ klg kl/rfng Pj+

;xofqf ug]{tkm{ of] of]hgfn] Wofg k'/\ofpg] Wo]o /fv]sf] 5 .

##=@ jt{dfg l:ylt

o; lhNnfdf ;fd'bflos ;+:yf, u};; Pj+ gful/s ;dfh kl/rfng ;DjGwdf gLlt Pj+ jflif{s sfo{qmd th'{df

/ ;+rfng ul/Psf] 5 . lo ;+:yfx?sf] btf{ Pj+ gljs/0f l;kmf/L; / cfjZostf cg';f/ sfo{qmdx?sf]

;dGjo Pj+ cg'udg lhlj;af6 ug]{ / ltgsf] btf{ Pj+ gljs/0f / lgodg o;} lHfNnfsf] lHfNnf k|zf;g

sfof{noaf6 x'b} cfPsf] 5 . j}blzs ;xfotf kl/rfng ug]{ u};;x?sf] ;xhLs/0f Pj+ cg'udg ug{ :yfgLo

ljsf; clwsf/Lsf] ;+of]hsTjdf lHfNnf kl/of]hgf d'Nof+sg Pj+ ;xhLs/0f ug]{ ;ldlt klg lqmoflzn /x]sf] 5

. lhlj; Pj+ gu/kfnLsfdf ;fdflhs ljsf; zfvf g} :yfkgf ul/ u};;x?sf] ;dGjo ug]{ 8]:s jf OsfO{sf]

?kdf sfo{x? eO{ cfPsf] klg 5 .

u};; kl/rfng sfo{ljlw k|efjsf/L ?kdf Aoj:yfkg, cfrf/ ;+lxtf lgdf{0f / nfu" ug]{, tL ;+:yfsf ah]6 Pj+

sfo{qmdsf] kf/blz{tf / yk pQ/bfloTj ;+oGq tof/, kf/Ljf/Ls ;+/rgfaf6 nf]stflGqs Pj+ ;d'bfodf

cfwf/Lt ;+:yfsf] ?kdf ?kdfGt/0f ug'{kg]{ ;s/fTds tof/Lx? ug'{kg]{ ;/f]sf/jfnfx?af6 dxz'if klg x'g

yfn]sf] 5 .

##=# ;jn kIf, sdhf]/ kIf, cj;/ / r'gf}lt

;jnkIf

u};;x?s]f ;+Vof al9/x]sf]

gful/sx?df ;r]tgf, clwsf/

af/] k}/jL a9]sf]

u};;af6 ;dflhs kl/rfng,

;fdflhs kl/jt{g, cfly{s :t/ /

Ifdtf ljsf;df nlIft ju{

cj;/

;fdflhs kl/jt{g / ;'wf/ ug{ ;lsg]

;fdflhs s'/Llt, e]befj x6fpg] ;xh

x'g]

;[hgfTds sfd ug{ ;lsg]

;+:yfut ;dGjosf] cfwf/df sfd ug{

;lsg]

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

258

nfeflGjt ePsf

jl:tb]lv uflj;:t/;Dd nlIft

;d'xsf ;+hfn / ;d'xx? lj:tf/

ePsf]

;/sf/L tyf u}/;/sf/L / lghL

;+:yfx?sf] ;dGjo ljsf; ePsf]

cfly{s ;fdflhs k"jf{wf/x?

lgdf{0fdf ;+:yfx? nflu k/]sf

;fd'lxs efjgfsf] ljsf; ePsf]

sdhf]/ kIf

cfly{s >f]tsf] sldsf] cj:yf

/x]sf]

cfjZostfg';f/sf] bIf

hgzlQmsf] cem} sld /x]sf]

;+:yfut ;'zf;gsf] sld /x]sf]

sfo{ut ;dGjodf sld /x]sf]

r'gf}lt

yk >f]t h'6fO{ kl/rfng ug]{

/fhg}lts ;+nUgtf sd ug]{

u};;x?sf] ;'zf;g / kf/blz{tf a9fpg]

u};;sf] ah]6 :yfgLo lgsfosf] jflif{s

of]hgfdf ;dfj]z x'g]

sfo{df ;dGjo sfod ug]{

sfo{df bf]xf]/f]kgf x6fpg]

u};;x?sf] gful/s / :yfgLo lgsfo

k|lt pQ/bfloTj a9fpg]

##=$ bL3{sflng ;f]r

/fli6\o tyf cGt//fli6\o u}/;/sf/L ;+:yfx?, ;fd'bflos ;+:yfx? / gful/s ;dfhsf] e"ldsfnfO{ ;'zfl;t

tyf kf/blz{ agfpb} lhNnfsf] cfly{s ;fdflhs ?kfGt/0fsf] nflu pQm ;+:yfx?nfO{ e/kbf]{ ;fe]mbf/sf] ?kdf

:yflkt ul/Psf] x'g]5 .

##=% p4]Zo

;/sf/L, u}/;/sf/L tyf ;fd'bflos If]qsf sfo{qmdx?df ;dGjo, ;xsfo{ / cGt/;DaGwsf] ljsf; u/L

:yfgLo txsf] ;fdflhs, cfly{s, ef}lts / ;f+:s[lts ljsf;df gful/s ;dfh Pj+ u}/;/sf/L ;+:yfx?sf]

e"ldsfnfO{ yk k|efjsf/L agfpg] .

##=^ glthf, ;"rs, nIf, k'i6\ofO{sf] >f]t, dfGotf / hf]lvd sd ug]{ tl/sf

;f/f+z ;'rs k'i6\ofOsf] >f]t hf]lvd hf]lvd sd

ug]{ pkfo

!= ;DjGwL

If]q

p4]Zo M

;/sf/L,

u}/;/sf/L tyf

;"rssf] ljj/0f xfnsf]

l:ylt

nIo

lhNNff:t/sf]

gful/s ;Ghfn

lgdf{0f, k'g/u7g /

! !

–lhlj;sf] ;'rgf zfvf

–u};; dxf;+3, sf]

jflif{s k|ltj]bg

;/f]sf/jfnf

jLr

;fem]bf/L /

;xsfo{

ePdf

;fem]bf/L /

;xsfo{nfO{

a9fjf lbg

;lsg]5 .

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

259

;fd'bflos

If]qsf

sfo{qmdx?df

;dGjo,

;xsfo{ /

cGt/;DaGwsf]

ljsf; u/L

:yfgLo txsf]

;fdflhs,

cfly{s, ef}lts

/ ;f+:s[lts

ljsf;df

gful/s ;dfh

Pj+ u}/;/sf/L

;+:yfx?sf]

e"ldsfnfO{ yk

k|efjsf/L

agfpg] .

kl/rfng

lHfNnf:t/Lo u};;

kl/rfng lgb]{lzsf

cBfjlws Pj+ nfu"

! !

glthf ! M

:yfgLo

lgsfox?df

u};; 8]:s

;lxt lhNnfe/

u};;x?sf]

k|efjsf/L

kl/rfng ePsf]

x'g]5 .

;"rssf] ljj/0f xfnsf]

l:ylt

nIo

u};; 8]:s tf]Sg]

uflj; Pj+ g=kf=

;+Vof

) #$

u};; 8]:s tf]Sg]

lhlj; ;+Vof

! !

u};;sf] lHfNnf

k|f]kmfOn

! !

lHfNnf:t/Lo u};;

kl/rfng lgb]{lzsf

cBfjlws Pj+ nfu"

! !

–lhlj;sf] ;'rgf zfvf

–u};; dxf;+3, sf]

jflif{s k|ltj]bg

;/f]sf/jfnf

jLr

;fem]bf/L /

;xsfo{

ePdf

;fem]bf/L /

;xsfo{nfO{

a9fjf lbg

;lsg]5 .

glthf @ M

u};;,

;fd'bflos

;+:yfsf] ;]jf

k|efjxdf

k|efjsfl/tf

a9]sf] x'g]5 .

;"rssf] ljj/0f xfnsf]

l:ylt

nIo

u};;x?sf] uflj;,

g=kf= / lHfNnf:t/

jlu{s/0f

) !

u};;x?sf] tYof+s,

k|ult, cfoAoo

cgnfOg k4ltdf

/fVg] ;km\6j]o/

) !

–lhlj;sf] ;'rgf zfvf

–u};; dxf;+3, sf]

jflif{s k|ltj]bg

;/f]sf/jfnf

jLr

;fem]bf/L /

;xsfo{

ePdf

;fem]bf/L /

;xsfo{nfO{

a9fjf lbg

;lsg]5 .

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

260

ljsf; / nfu"

u};;x?sf] jlu{s[t

?kdf ;+o'Qm

cg'udg ug]{

! %

glthf # M

gful/s

;dfhsf]

lgu/fgL Ifdtf

/ cEof;df

ljsf; ePsf]

x'g]5 .

;"rssf] ljj/0f xfnsf]

l:ylt

nIo

lhNNff:t/sf]

gful/s ;Ghfn

lgdf{0f, k'g/u7g /

kl/rfng

! !

ufpF Pj+ gu/

:t/sf] ;Ghfn

lgdf{0f

! #$

gful/s ;dfhdf

;DnUgnfO{

lgu/fgL Ifdtf Pj+

;s/fTds zf]r

tflnd

) !)

gful/s ;dfhsf]

sfo{ clen]v

;lxtsf] k|f]kmfOn

tof/ /

;fj{hlglss/0f

) %

–lhlj;sf] ;'rgf zfvf

–u};; dxf;+3, sf]

jflif{s k|ltj]bg

;/f]sf/jfnf

jLr

;fem]bf/L /

;xsfo{

ePdf

;fem]bf/L /

;xsfo{nfO{

a9fjf lbg

;lsg]5 .

##=& gLlt tyf /0fgLlt

:yfgLo lgsfox?df u};; 8]:s :yfkgf u/L u};;x?sf] Aoj:yfkg, kl/rfng, cg'udg / glthfd'lv

d"Nof+sg ug]{ k4ltsf] ljsf;df yk ;jnLs/0f ul/g]5 .

u};;x?sf] jflif{s sfo{qmdx? :yfgLo lgsfodf k]z ul/ Ps 4f/ k|0ffnLaf6 ;dGjofTds ?kdf

sfo{qmdx? sfof{Gjogdf hf]8 lbOg]5 .

u};;x?n] gful/s ;dfh, ;/sf/L lgsfo tyf :yfgLo lgsfox?sf] ;xeflutfdf clgjfo{ ?kdf

;fdlhs kl/If0f, ;fj{hlgs ;'g'jfO{, ;fj{hlgs kl/If0f Pj+ n}lus kl/If0f ug]{ kl/kfl6 nfu" ul/g]5 .

lhNnfsf] ;Dk"0f{ u};;x?nfO{ u};; dxf;+3df cfj4 u/fO{ lhNnfsf] cfjZostf / ;jfnsf] cfwf/df

of]hgf tyf sfo{qmd sfof{Gjog ug]{ tkm{ pGd'v u/fOg]5 .

lhNnfdf sfo{/t u};;x?sf] jlu{s/0f ul/ cg nfOg ;]jf k|jfx k|0ffnLdf n}hfg k|]l/t ul/g]5 .

u};; Pj+ gful/s ;dfhsf] ;kmn sfo{, cg's/0fLo sfo{x?sf] klxrfg, ;+/If0f, k'/:sf/ / sfo{sf]

k|rf/ k|;f/ ul/g]5 .

u};; Pj+ gful/s ;dfhsf] 8f6fj]; Pj+ j:t'l:ylt ljj/0f cBfjlws ub}{ nlug]5 .

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

261

;/sf/L, u}/;/sf/L Pj+ lghL If]qsf sfo{x?sf] gful/s ;dfh Pj+ kqsf/x?sf] lgu/fgL a9fpg]

Aoj:yf ul/g]5 .

##=* glthf k|fKt ug]{ sfo{qmd tyf ah]6

-?= xhf/df_

qm=

;= sfo{qmd tyf lqmofsnfkx?

kl/

df0f

aflif{s ah]6 ljlgof]hg ah]6 ? xhf/df k|yld

stf

s|d )&@⁄&# )&#⁄&$ )&$⁄&% )&%⁄&^ )&^⁄&& hDdf

glthf !=

uflj;df u};; 8]:s Aoj:yfkg 650 650 658 750 850 3558 6 g=kf= / lh=lj=;= df u};;

8]:ssf] Aoj:yfkg

500 500 500 500 500 2500 7 u};;sf] lHfNnf k|f]kmfOn tof/ 450 525 975 5 lHfNnf:t/Lo u};; kl/rfng

lgb]{lzsf cBfjlws Pj+ nfu"

300 250 550 2 glthf @=

u};;x?sf] uflj;, g=kf= /

lHfNnf:t/ jlu{s/0f

200 250 450 1 u};;x?sf] tYof+s, k|ult,

cfoAoo cgnfOg k4ltdf /fVg]

;km\6j]o/ ljsf; / nfu"

500 2450 2400 2400 2500 10250 4 u};;x?sf] jlu{s[t ?kdf ;+o'Qm

cg'udg

1200 2500 2500 2500 2500 11200 3 glthf #=

lhNNff:t/sf] gful/s ;Ghfn

lgdf{0f, k'g/u7g / kl/rfng

1350 2350 2350 2350 2350 10750 8 ufpF Pj+ gu/ :t/sf] gful/s

;d'xu7g, ;Ghfn lgdf{0f,

kl/rfng

1220 3350 3500 4550 4550 17170 9 gful/s ;dfhdf ;DnUgnfO{

lgu/fgL Ifdtf Pj+ ;s/fTds

zf]r tflnd

1640 2650 2710 2730 2750 12480 11 gful/s ;dfhsf] sfo{ clen]v

;lxtsf] k|f]kmfOn tof/ /

;fj{hlglss/0f

560 560 10

hDdf 7360 3850 4603 3730 3200 70443

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

262

#$=( lhDd]jf/L jfF8kmf8 tflnsf M

qm=

;+=

sfo{qmd tyf lqmofsnfkx? ;Fof]hgstf{ sfof{Gjogstf{ ;xof]uL ;fdm]bf/L jf

;xsfo{ ug]{

lgsfo

glthf !=

uflj;df u};; 8]:s Aoj:yfkg

:yfgLo lgsfo u};;, ;d'bfo,

gful/s ;dfh

/fhg}lts bn,

gful/s

bftf, lghL If]q,

:yfgLo lgsfo

g=kf= / lh=lj=;= df u};;

8]:ssf] Aoj:yfkg

:yfgLo lgsfo u};;, ;d'bfo,

gful/s ;dfh

/fhg}lts bn,

gful/s

bftf, lghL If]q,

:yfgLo lgsfo

u};;sf] lHfNnf k|f]kmfOn tof/

:yfgLo lgsfo u};;, ;d'bfo,

gful/s ;dfh

/fhg}lts bn,

gful/s

bftf, lghL If]q,

:yfgLo lgsfo

lHfNnf:t/Lo u};; kl/rfng

lgb]{lzsf cBfjlws Pj+ nfu"

:yfgLo lgsfo u};;, ;d'bfo,

gful/s ;dfh

/fhg}lts bn,

gful/s

bftf, lghL If]q,

:yfgLo lgsfo

glthf @=

u};;x?sf] uflj;, g=kf= /

lHfNnf:t/ jlu{s/0f

:yfgLo lgsfo u};;, ;d'bfo,

gful/s ;dfh

/fhg}lts bn,

gful/s

bftf, lghL If]q,

:yfgLo lgsfo

u};;x?sf] tYof+s, k|ult,

cfoAoo cgnfOg k4ltdf /fVg]

;km\6j]o/ ljsf; / nfu"

:yfgLo lgsfo u};;, ;d'bfo,

gful/s ;dfh

/fhg}lts bn,

gful/s

bftf, lghL If]q,

:yfgLo lgsfo

u};;x?sf] jlu{s[t ?kdf ;+o'Qm

cg'udg

:yfgLo lgsfo u};;, ;d'bfo,

gful/s ;dfh

/fhg}lts bn,

gful/s

bftf, lghL If]q,

:yfgLo lgsfo

glthf #=

lhNNff:t/sf] gful/s ;Ghfn

lgdf{0f, k'g/u7g / kl/rfng

:yfgLo lgsfo u};;, ;d'bfo,

gful/s ;dfh

/fhg}lts bn,

gful/s

bftf, lghL If]q,

:yfgLo lgsfo

ufpF Pj+ gu/ :t/sf] ;Ghfn

lgdf{0f, kl/rfng

:yfgLo lgsfo u};;, ;d'bfo,

gful/s ;dfh

/fhg}lts bn,

gful/s

bftf, lghL If]q,

:yfgLo lgsfo

gful/s ;dfhdf ;DnUgnfO{

lgu/fgL Ifdtf Pj+ ;s/fTds

zf]r tflnd

:yfgLo lgsfo u};;, ;d'bfo,

gful/s ;dfh

/fhg}lts bn,

gful/s

bftf, lghL If]q,

:yfgLo lgsfo

gful/s ;dfhsf] sfo{ clen]v

;lxtsf] k|f]kmfOn tof/ /

;fj{hlglss/0f

:yfgLo lgsfo u};;, ;d'bfo,

gful/s ;dfh

/fhg}lts bn,

gful/s

bftf, lghL If]q,

:yfgLo lgsfo

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

263

#$=!) cg'udg tyf d"Nof+sg

qm=

:f+=

sfo{qmd tyf lqmofsnfkx? cg'udg ug]{

lgsfo

k|ltj]bg ug]{

;do

cg'udg ug]{

ljlw

k|ltj]bg k]z

ug'{kg]{ lgsfo

glthf !=

uflj;df u};; 8]:s Aoj:yfkg

u};; dxf;+3,

gful/s

;dfhsf]

;Ghfn

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

g=kf= / lh=lj=;= df u};; 8]:ssf]

Aoj:yfkg

u};; dxf;+3,

gful/s

;dfhsf]

;Ghfn

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

u};;sf] lHfNnf k|f]kmfOn tof/

u};; dxf;+3,

gful/s

;dfhsf]

;Ghfn

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

lHfNnf:t/Lo u};; kl/rfng lgb]{lzsf

cBfjlws Pj+ nfu"

u};; dxf;+3,

gful/s

;dfhsf]

;Ghfn

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

uflj;df u};; 8]:s Aoj:yfkg

u};; dxf;+3,

gful/s

;dfhsf]

;Ghfn

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

glthf @ M

u};;x?sf] uflj;, g=kf= / lHfNnf:t/

jlu{s/0f

u};; dxf;+3,

gful/s

;dfhsf]

;Ghfn

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

u};;x?sf] tYof+s, k|ult, cfoAoo

cgnfOg k4ltdf /fVg] ;km\6j]o/

ljsf; / nfu"

u};; dxf;+3,

gful/s

;dfhsf]

;Ghfn

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

u};;x?sf] jlu{s[t ?kdf ;+o'Qm

cg'udg

u};; dxf;+3,

gful/s

;dfhsf]

;Ghfn

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

glthf # M

lhNNff:t/sf] gful/s ;Ghfn lgdf{0f,

k'g/u7g / kl/rfng

u};; dxf;+3,

gful/s

;dfhsf]

;Ghfn

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

ufpF Pj+ gu/ :t/sf] ;Ghfn lgdf{0f,

kl/rfng

u};; dxf;+3,

gful/s

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

264

;dfhsf]

;Ghfn

cWoog,

gful/s ;dfhdf ;DnUgnfO{ lgu/fgL

Ifdtf Pj+ ;s/fTds zf]r tflnd

u};; dxf;+3,

gful/s

;dfhsf]

;Ghfn

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

gful/s ;dfhsf] sfo{ clen]v

;lxtsf] k|f]kmfOn tof/ /

;fj{hlglss/0f

u};; dxf;+3,

gful/s

;dfhsf]

;Ghfn

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

lhNNff:t/sf] gful/s ;Ghfn lgdf{0f,

k'g/u7g / kl/rfng

u};; dxf;+3,

gful/s

;dfhsf]

;Ghfn

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

265

kl/R5]b #$

dfgj ;+zfwg ljsf;

#$=! e'ldsf

dfgj ;+zfwg ljsf; Psftkm{ ;fWo xf] elg csf]{tkm{ of] cfkm}df yk ljsf;sf] nflu c? pknAw >f]tx?nfO{

kl/rfng ug]{ dxQd ;fwg klg xf] . g]kfndf cf}ift cfo' ^(=! / cf}ift ;fIf/tf ^%=( k|ltzt k'u]sf] 5 .

/ ;lqmo hgzlQm %& k|ltzt /x]sf] 5 . g]kfndf sl/j @^^ nfv hg;+Vof dWo] %@=% k|ltzt dlxnf 5g\,

hg;+Vof a[l4b/ !=#% k|ltzt /x]sf] 5, aflif{s $ nfv gofF >lds jhf/df cfp5g / sl/j !% ;o b}lgs

ljb]z sfdsf] vf]lhdf hfg] u/]sf] klg 5g\ . g]kfn ;/sf/n] dfgj ;+zfwgsf] ljsf;sf] nflu dfWoflds

tx;Dd lgz'Ns lzIffsf] cjwf/0ff Pj+ rfln; yl/sf cf}iflw lgz'Ns ljt/0f klg u/]sf] 5 . t/ dlxnf,

blnt, hghflt, dw]lz, d'l:nd, lk58fju{, ul/j, dhb'/, ;'s'Djf;L cflbsf] ;d'lrt dfgljo ljsf; gePsf]

sf/0fn] d'n'ssf] dfgj ;+zfwg ljsf;n] ck]lIft ult lng ;s]sf] 5}g .

o; lHfNnfdf klg /fli6\o cf}ift eGbf cf}ift cfo' Pj+ ;fIf/tf s]lx dfq al9 eP klg dlxnf, blnt, hghflt,

dw]lz, d'l:nd, lk58fju{, ul/j, dhb'/, ;'s'Djf;L cflbsf] ;d'lrt dfgljo ljsf; gePsf] ;Gbe{df dfgj

;+zfwgsf] ljsf;, ltlgx?sf] pkof]u, clen]lvs/0f ;lxt dfjg ;+zfwg ljsf;sf] lglDt of] of]hgf agfOPsf]

xf] .

#$=@ jt{dfg l:ylt

7'nf] ;+Vofdf o; lHfNnfaf6 o'jfx? ljb]zLg] u/]sf] 5 . To:t} dlxnf, blnt, hghflt, d'l:nd, lk58fju{,

ul/j, dhb'/, ;'s'Djf;L cflbsf] ;d'lrt dfgljo ljsf; x'g ;s]sf] 5}g . lo ju{ afx]s cGo ju{ Pj+

hgtfx?sf] dfgljo ljsf; ;s/fTds lx;fjn] cufl9 a9]sf] 5, tyflk kof{Kt eg] ePsf] 5}g g} .

#$=# ;jn kIf, sdhf]/ kIf, cj;/ / r'gf}lt

;jnkIf

lzlIft hg;+Vof a9]sf]

k|fljlws hgzlQm a9]sf]

If]ut ljifodf k|lzIfs x? tof/

kf]if0f lzIff a9]sf]

cf}ift cfo' / ;fIf/tf a9]sf]

;Lk ljsf;df 3/]n', l;k ljsf; s]Gb|,

k|lzIf0f s]Gb|x?, k|fljlw lzIffnox?, lhlj;,

uflj;, ljifout sfof{nox?, lghL If]q, u};;

cflbaf6 sfo{ x'g] u/]sf]

ljleGg ljifodf Ifdtf ljsf; / ;r]tgf

ljsf;sf tfnLd ;+rfng / tfnLd k|fKt

hg;+Vof a9]sf]

;/sf/L tyf u}/;/sf/L / lghL ;+:yfx?sf]

ljsf; ePsf]

;+:yfx?df s]lx dfqfdf bIf hgzlQm a9]sf]

;+:yfut ?kdf Aofks cfly{s >f]t kl/rfng

cj;/

ljb]zaf6 cfPsfx?df cfw'lgs sfo{ cg'ej / 1fg

a9\g]

k|ljlws lzIff / tfnLd k|fKt hgzlQm a9\g ;Sg]

;fdflhs kl/jt{g / ;'wf/ ug{ ;lsg]

;[hgfTds Ifdtf ljsf; ug{ ;lsg]

/f]huf/ hg;+Vof / Ifdtf Pj+ 1fgo'Qm dfgj>f]tsf]

k|r'/ ljsf; x'g ;Sg]

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

266

ePsf

dfgj>f]tdf ;"rgf k|ljlw, ljb]zsf] cg'ej

;d]t a9sf]

b]zleq ;/sf/L, u}/;/sf/L, lghL /f]huf/Lsf

cj;/ l;h{gf ePsf]

sl/j %) k|ltzt 3/w'/Laf6 ljb]z /f]huf/Ldf

uPsf

sdhf]/ kIf

a}b]lzs /f]huf/Laf6 dlxnf / k'?if lkl8t

ePsf

:jb]zdf /f]huf/L sf cj;/ l;ldt ePsf],

gftfafb tyf s[kfafb

:j/f]huf/Lsf nflu o'jfx? zx/ jf ljb]z

knfog

lhNnfsf bIf hgzlQm lab]z knfog

ufpFdf a[4, afnaflnsf / c;Qm dlxnf

dfqsf] afx'Notf /x]sf]

r'gf}lt

zfl//Ls ?kdf :j:y, 1fgsf] lx;fjdf lzIfLt

hg;+Vof pNn]Vo ?kdf a9fpg]

:jb]zdf :j/f]huf/ a9fpg]

a}b]lzs /f]huf/LnfO{ dof{lbt, ;'/lIft / Aojl:yt

ug]{

clt ef]s, clt ul/jLaf6 d'Qm ;dfh lgdf{0fdf 6]jf

k'/\ofpg]

#$=$ bL3{sflng ;f]r

/fli6\o Pj+ cGt/fli6\o Pj+ :yfgLo :t/sf] nflu Ifdtfjfg, ;Ifd, k|efjsf/L tyf glthfd'lv / k|lt:klw{ bIf

hgzlQmsf] ljsf; ePsf] x'g]5 .

#$=% p4]Zo

lhNnfsf] ;du| ljsf;sf] nflu cfjZos bIf hgzlQm tof/ / pkof]u ug]{ .

#$=^ glthf, ;"rs, nIf, k'i6\ofO{sf] >f]t, dfGotf / hf]lvd sd ug]{ tl/sf

;f/f+z ;'rs k'i6\ofOsf] >f]t hf]lvd hf]lvd sd

ug]{ pkfo

!= ;DjGwL

If]q

p4]ZoM

lhNnfsf] ;du|

ljsf;sf] nflu

cfjZos bIf

hgzlQm tof/

/ pkof]u ug]{

.

;"rssf] ljj/0f xfnsf]

l:ylt

nIo

lhNnfdf /xsf

hgzlQmsf] /f]i6/

tof/

) !

lhNnfdf pknAw

hgzlQm kl/rfng

of]hgf

) !

–lhlj;sf] k|f]kmfOn

Pj+ lhNnf tYof+s

sfof{no / u};;sf]

k|ltj]bg

;/f]sf/jfnf

jLr

;fem]bf/L /

;xsfo{

ePdf

;fem]bf/L /

;xsfo{nfO{

a9fjf lbg

;lsg]5 .

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

267

glthf ! M

lhNnfsf]

ljsf;sf] nflu

cfjZos bIf

hgzQmLsf]

pTkfbg tyf

pknAw ePsf]

x'g]5 .

;"rssf] ljj/0f xfnsf]

l:ylt

nIo

:jf:Yo lzIff k|fKt !^(^ !()

)

OlGhlgo/ ;+Vof !#*$ !^)

)

k|f]km];/ %@ *)

ljkb\sf] ;dodf

p2f/ ug{ ;Sg]

tflnd k|fKt bIf

hgzlQm -hgf_

@) @))

of]hgf ljb -zx/L

of]hgf, If]lqo

of]hgf, cfjlws

of]hgf, ef}lts

k"jf{wf/ of]hgf,

;+u7g ;'b[l9s/0f

tyf ljsf;

of]hgf_

% !%

sfo{/t s[lif

ljz]if1

!* #@

–lhlj;sf] k|f]kmfOn

Pj+ lhNnf tYof+s

sfof{no / u};;sf]

k|ltj]bg

;/f]sf/jfnf

jLr

;fem]bf/L /

;xsfo{

ePdf

;fem]bf/L /

;xsfo{nfO{

a9fjf lbg

;lsg]5 .

#$=& gLlt tyf /0fgLlt

;/sf/L, u}/;/sf/L tyf lghL ;+3 ;+:yfx?df k|efjsf/L sfo{ ;+kfbg ug{sf nflu cfjZostf cg';f/

Ifdtf ljsf; sfo{qmdnfO{ k|fyldstf lbO{ ;+rfng ul/g]5 .

;Dk"0f{ ;/sf/L, u}/;/sf/L tyf lghL ;+3 ;+:yfx?sf] sfo{ ;Dkfbgdf k|efjsf/Ltf Nofpg cfw'lgs

k|ljlwx?sf] kx'Frdf a[l4 ub}{ ;+nUg sd{rf/Lx?sf] Ifdtf ljsf; ul/g]5 .

;/sf/L, u}/;/sf/L tyf lghL ;+3 ;+:yfx?sf] j]e;fO{6sf] Aoj:yf ul/ gful/sx?nfO{ ;"rgfdf kx'Fr

a[l4 ug{ ;Ifd agfOg] 5 .

;/sf/L, u}/;/sf/L tyf lghL ;+3 ;+:yfx?sf] ljB'lto zf;g k|0ffnLdf cfwf/Lt agfpg hf]8 lbOg]5

.

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

268

#$=* glthf k|fKt ug]{ sfo{qmd tyf ah]6

-?= xhf/df_

qm=

;= sfo{qmd tyf lqmofsnfkx?

kl/

df0f

aflif{s ah]6 ljlgof]hg ah]6 ? xhf/df k|yld

stf

s|d )&@⁄&# )&#⁄&$ )&$⁄&% )&%⁄&^ )&^⁄&& hDdf

lhNnfdf /xsf hgzlQmsf] /f]i6/

tof/ 1 1000 1000 1 lhNnfdf pknAw hgzlQm

kl/rfng of]hgf tof/ 500 500 2 lhNnfsf l;jleGg ;+3 ;+:yfsf

nflu cfjZos hgzlQm tof/

tyf Ifdtf ljsf; 3000 13200 24300 25300 25240 91040 3

hDdf 3000 14200 24800 25300 25240 92540

#$=( lhDd]jf/L jfF8kmf8 tflnsf M

qm=

;+=

sfo{qmd tyf lqmofsnfkx? ;Fof]hgstf{ sfof{Gjogstf{ ;xof]uL ;fdm]bf/L jf

;xsfo{ ug]{

lgsfo

lhNnfdf /x]sf hgzlQmsf] /f]i6/

tof/

lh=lj=;= ;DjGwLt ;j}

sfo{no tyf

;+:yfx?

/fhg}lts bn,

gful/s

u};;

lhNnfdf pknAw hgzlQm

kl/rfng of]hgf tof/

lh=lj=;= ;DjGwLt ;j}

sfo{no tyf

;+:yfx?

/fhg}lts bn,

gful/s

u};;

#$=!) cg'udg tyf d"Nof+sg

qm=

:f+=

sfo{qmd tyf lqmofsnfkx? cg'udg ug]{

lgsfo

k|ltj]bg ug]{

;do

cg'udg ug]{

ljlw

k|ltj]bg k]z

ug'{kg]{ lgsfo

lhNnfdf /x]sf hgzlQmsf] /f]i6/

tof/

lh=lj=;= jflif{s k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;=

lhNnfdf pknAw hgzlQm kl/rfng

of]hgf tof/

lh=lj=;= jflif{s k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;=

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

269

kl/R5]b #%

of]hgf Aoj:yfkg, cg'udg tyf d"Nof+sg

#%=! e'ldsf

g]kfndf of]hgfa4 ljsf;sf] ^) jif]{ cjlwdf xfn;Dd !# j6f cfjlws of]hgfx? th'{df / sfof{Gjogdf

uO;s] . To:t} If]qut dGqfno / dftxt lgsfo Pj+ :yfgLo lgsfox?n] klg /0fg}lts of]hgf, lb3{sflng

of]hgf Pj+ sfo{of]hgf, cfjlws of]hgf, ;8s u'?of]hgf, If]qut u'?of]hgf agfO{ sfof{Gjog u/]sf] klg 5g\ .

jflif{s Pj+ cfjlws of]hgf th'{df ;DjGwdf /fli6\o of]hgf cfof]un] sfo{ljlw, lbUbz{g cflb lgdf{0f ul/

;xhLs/0f klg ub}{ cfPsf] 5 . cf7f}+ of]hgfaf6 k|efjsf/L Pj+ glthdf cfwf/Lt cg'udg Pj+ d"Nof+sg,

ul/jL cg'udg, dWosfnLng vr{ ;+/rgf, cg'udg Pj+ d"Nof+sg lgb]{lzsf h:tf pks/0fsf] ljsf; /

k|of]udf ltj|tf klg cfPsf] xf] . To:t}M s[lif u0fgf, hgu0fgf, cf}Bf]lus u0fgf, kf/Ljf/Ls ;j]{If0f, :jf:Yo

;j]{If0f cflb k|lqmofaf6 ;"rgf Pj+ tYof+ssf] Aoj:yfkg / k|efjsf/L cg'udgsf sfo{ klg eO{ /x]s} 5g\ .

tYof+s ljefusf] :yfkgf, b]ze/ tYof+s sfof{no, /fi6\a}s Pj+ sf]n]lgsf / dn]lgsf dfkm{t b]zsf] ljlQo

of]hgf Pj+ tYof+s Aoj:yfkgsf] sfo{ x'b} cfPsf] klg 5 .

o; lhNnfdf tYof+s k|0ffnLsf] a}1fgLs Aoj:yfkg, tYof+ssf] pkof]u / k|efjsf/L k|of]u u/L :yfgLo jflif{s

Pj+ cfjlws of]hgfsf] k|efjsf/L ?kdf tYof+sdf cfwf/Lt eO{ th'{df / ;ldIff ug]{, ;"rsdf cfwf/Lt

cg'udg / d"Nof+sg, t];|f] Pj+ ;/f]sf/jfnf hgtfsf] kIfaf6 k|efj d"Nof+sg, k|fljlws Pj+ u'0f cl86, nlIft

juL{o ah]6 kl/If0f ug]{ Aoj:yfnfO{ hf]8 lbg / of]hgfsf] ;dod} / u'0f:t/Lo ?kdf sfof{Gjog ug]{ k4ltnfO{

Aojl:yt ug{ of] of]hgf th'{df u/L sfof{Gjog ug{ vf]lhPsf] 5 .

#%=@ jt{dfg l:ylt

o; lhNnfdf sf]n]lgsf, ;/sf/n] tf]s]sf] a}s, tYof+s sfof{no, lhlj; Pj+ gu/kfnLsfsf] ;"rgf zfvf,

:yfgLo sfof{nox?sf n]vf zfvf, u};;x?, lghL If]qx? ;d]tn] ;"rgf Pj+ tYof+ssf] Aoj:yfkg ug]{ sfo{

ul/cfPsf 5g\ .

To:t}M lhlj;df cg'udg tyf ;'kl/j]If0f ;ldlt, gu/kfnLsf Pj+ uflj;df cg'udg ;ldlt lqoflzn /x]sf]

5g\ . u};; Pj+ If]qut ljifout sfof{nosf] ;DjGwL tfn's sfof{no Pj+ lhlj;n] cg'udg ub} cfPsf]

kfOG5 .

;"rs Pj+ tYof+sdf cfwf/Lt eO{ lhlj; tyf gu/kfnLsfsf] cfjlws of]hgf tof/L ug]{ cEof; ;+:yfut g}

x'g yfn]sf] 5 . t/ jflif{s of]hgf Pj+ cGo ljifout sfof{no, u};; / lghL ;+:yfsf sfo{qmd ;"rgf Pj+

tYof+ssf] cfwf/df k|fyldlss/0f u/L th'{df ug]{ k|rng w]/} sdhf]/ /x]sf] dxz'if ePsf] 5 .

To:t}M cfjlws of]hgf Pj+ lHfNnf ;8s u'?of]hgf / gu/kfnLsfsf] gu/ ;8s u'?of]hgf ;fy} gu/ cfjlws

of]hgf th'{df, lgoldt ;ldIff / k|efjsf/L sfof{Gjogsf] vfsf agfpg] sfo{df sdhf]/L ePsf] b]lvG5 .

d'ntM >f]t kl/rfng, ;dod} sfo{ ;Dkfbg, lgoldt ;"rgf cBfjlws ug]{, nfut ;fe]mbf/L a9fpg] k|of;,

;+:yfut Ifdtf ljsf;, gljg k|ljlw Pj+ ;+:sf/ ljsf; ug]{tkm{ kof{Kt tof/L / kxn gx'bfF of]hgfx?sf]

k|efjsf/Ltf / pknAwL k|fKtdf l;ldttf cfPsf] 5 . pkf/f]Qm Uofk Pj+ sdhf]/LnfO{ k"/f ug{ ;j}

;/f]sf/jfnfx?sf] Aojxfl/s k|ltj4tf / d/Ld]6\g] sfo{tbf?ktf cfjZos 5 .

#%=# ;jn kIf, sdhf]/ kIf, cj;/ / r'gf}lt

;jnkIf

lhlj;df cg'udt tyf

;'kl/j]If0f gLlt, sfo{ljlw /x]sf]

uflj; Pj+ gkfx?df cg'udg Pj+

;'kl/j]If0fsf] ;+oGq /x]sf]

cj;/

k|efjsf/L cg'udg x'g ;Sg]

;+:yfut ;dGjosf] cfwf/df cg'udg

ug{ ;lsg]

cg'udg sf]if u};; Pj+ ;/sf/L If]qaf6

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

270

cg'udg Pj+ d"Nof+sgdf

;/f]sf/jfnfx?sf] ;xeflutf

a9]sf]

;+o'Qm cg'udgsf] cEof;

lhlj;df /x]sf]

;"rsd'lv cg'udgsf] ;r]tgf

a9]sf]

agfpg ;lsg]

sdhf]/ kIf

cg'udgdf cfly{s >f]tsf]

sldsf] cj:yf /x]sf]

cg'udgdf cfjZostfg';f/sf]

bIf hgzlQmsf] cem} sld /x]sf]

t];|f] kIf cg'udgdf ;+nUg gx'g'

tfnLdsf] kl5 cg'kf]if0f gx'g]

;+kGg of]hgfx?sf] k|efj

d"Nof+sg ug]{ k|lqmofdf sld

cg'udgdf sfo{ut ;dGjodf

sld /x]sf]

r'gf}lt

cg'udgdf yk >f]t h'6fO{ kl/rfng

ug]{

cg'udg ug]{ sfo{ k|fyldstfdf kg]{,

;+nUg zfvf jf sd{rf/Ldf sfo pTk|]/0f

a9fpg]

cg'udg k|ltj]bgsf] cfwf/df k'/:sf/ /

b08 k|f0ffnL :yfkLt ug]{

#%=$ bL3{sflng ;f]r

sf:sL lhNnfsf] ljsf; sfo{x? tYodf cfwf/Lt Pj+ glthfd'lv of]hgf th'{df Pj+ sfof{Gjog / ;"rsdf

cfwf/Lt cg'udg Pj+ d"Nof+sg ug{] k|0ffnL :yflkt ePsf] x'g]5 .

#%=% p4]Zo

;fj{hlgs ljsf;nfO{ hgd'lv, kl/df0fd'lv, glthfd'lv, kf/blz{, pQ/bflo / gful/s ;+j]bglzn agfpg] u/L

of]hgf Aoj:yfkg, sfof{Gjog Pj+ cg'udg d"Nofsg k|0ffnLsf] ljsf; ug]{ .

#%=^ glthf, ;"rs, nIf, k'i6\ofO{sf] >f]t, dfGotf / hf]lvd sd ug]{ tl/sf

;f/f+z ;'rs k'i6\ofOsf] >f]t hf]lvd hf]lvd sd

ug]{ pkfo

!= of]hgf ,

cg'udg;DjGwL

If]q

p4]Zo M

;fj{hlgs

of]hgf

k|s[ofnfO{

glthfd'lv /

;"rssf] ljj/0f xfnsf]

l:ylt

nIo

@% jif]{ lb3{sflng

of]hgf tof/

) !

cfjlws of]hgf

tof/ ug]{ uflj;

Pj+ g=kf= ;+Vof

@ #$

–lhlj;sf] ;'rgf zfvf

–uflj; tyf g=kf=

sfo{fnosf] jflif{s

k|ltj]bg

;/f]sf/jfnf

jLr

;fem]bf/L /

;xsfo{

ePdf

;fem]bf/L /

;xsfo{nfO{

a9fjf lbg

;lsg]5 .

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

271

gful/s

;+j]bglzn

agfpg] u/L

of]hgf

Aoj:yfkg,

sfof{Gjog Pj+

cg'udg

d"Nofsg

k|0ffnLsf]

ljsf; ug]{ .

glthf !M

/f]huf/L

;[hgfsf] ;fy}

ul/jL Go"lgs/0f

pGd'v

;xeflutfTds

k4ltdf

cfwf/Lt of]hgf

lgdf{0f ePsf]

x'g]5 .

;"rssf] ljj/0f xfnsf]

l:ylt

nIo

@% jif]{ lb3{sflng

of]hgf tof/

) !

cfjlws of]hgf

tof/ ug]{ uflj;

Pj+ g=kf= ;+Vof

@ #$

cfjlws lHfNnf

ljsf; of]hgf

tof/

) !

s[lif, ko{6g, lzIff

cflb If]qut

cfjlws of]hgf

tof/

! #

kf]v/f pkTosf

ljsf; u'?of]hgf

tof/

) !

–lhlj;sf] ;'rgf zfvf

–uflj; tyf g=kf=

sfo{fnosf] jflif{s

k|ltj]bg

;/f]sf/jfnf

jLr

;fem]bf/L /

;xsfo{

ePdf

;fem]bf/L /

;xsfo{nfO{

a9fjf lbg

;lsg]5 .

glthf @ M

lHfNnf, ufpF /

gu/:t/df

k|efjsf/L

sfof{Gjog

;+oGq /

cg'udg ;+oGq

lqmoflzn ePsf]

x'g]5 .

;"rssf] ljj/0f xfnsf]

l:ylt

nIo

lhlj;sf] vl/b

u'?of]hgf tof/ /

nfu"

) !

jflif{s vl/b

of]hgf Pj+

sfo{tflnsf tof/

/ nfu" ug]{ uflj;

Pj+ gu/kfnLsf

@ #$

–lhlj;sf] ;'rgf zfvf

–uflj; tyf g=kf=

sfo{fnosf] jflif{s

k|ltj]bg

;/f]sf/jfnf

jLr

;fem]bf/L /

;xsfo{

ePdf

;fem]bf/L /

;xsfo{nfO{

a9fjf lbg

;lsg]5 .

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

272

of]hgfsf] lghL,

u};;, /fhgLlt,

;/sf/L ;d]tsf]

;+o'Qm cg'udg

! !)

cg'udg Pj+

d"Nof+sg lgb]{lzsf

! !

glthf

#M:yfgLo txdf

tYof+s

Aoj:yfkg,

;ldIff Pj+

d'Nof+sg k4lt

;+:yfut ePsf]

x'g]5 .

;"rssf] ljj/0f xfnsf]

l:ylt

nIo

k|f]kmfOn ag]sf]

uflj; Pj+

gu/kfnLsf

lHfNnf:t/Lo

k|f]kmfOn

u};;x?sf]

k|f]kmfOn

! !

ko{6g k|f]kmfOn ) !

lghLIf]q, ldl8of

Pj+ ;fd'bflos

;+:yfx?sf]

k|f]kmfOn

) !

cfjlws lHfNnf

ljsf; of]hgf

;ldIff

) !

cfjlws of]hgf

tof/ ;ldIff ug]{

uflj; Pj+

gu/kfnLsf

) #$

k|efj d"Nof+sg x'g]

;+kGg of]hgfx?

! !!)

If]qut cfjlws

of]hgf ;ldIff

) @

–lhlj;sf] ;'rgf zfvf

–uflj; tyf g=kf=

sfo{fnosf] jflif{s

k|ltj]bg

;/f]sf/jfnf

jLr

;fem]bf/L /

;xsfo{

ePdf

;fem]bf/L /

;xsfo{nfO{

a9fjf lbg

;lsg]5 .

#%=& gLlt tyf /0fgLlt

lhNnfdf ljleGg lgsfox?af6 ;+rfng x'g] ljsf; of]hgfx?sf] cg'udg Pj+ d"Nof+sgdf ;fdflhs

nfutsf] n]vfhf]vf ug]{ ;+oGqsf] cjnDjg ug]{ Pj+ ;f] sf] clen]v /fVg] k4lt cg'z/0f ul/g]5 .

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

273

cfof]hgfx?s]f sfof{Gjogsf] qmddf ;DjGwLt kIfaf6 of]hgfsf] d"Nof+sg :od ug]{ ;fy} ;j} ljsf;

;fe]mbf/x?sf] ;xeflutfdf ;+o'Qm cg'udg Pj+ d"Nof+sg ug]{ kl/kfl6sf] ljsf; ul/g]5 .

ljsf; sfo{x?sf] t];|f] kIfaf6 d"Nof+sg u/fpg] Pj+ of]hgf ;DkGg ePsf] @ jif{ kl5 ;f]sf] k|efj

d"Nof+sg ug]{ kl/kfl6nfO{ ;+:yfut ul/g]5 .

cfof]hgfx?sf] sfof{Gjog, Aoj:yfkg / ;+rfngdf ;DjGwLt ;/f]sf/jfnfx?sf] ;xeflutfdf

kl/0ffdd'lv Pj+ glthfd'lv agfpg yk hf]8 lbOg]5 .

of]hgf th'{df ubf{ u};;, ;/sf/L Pj+ lghL If]qaLr ;dGjo, ;xsfo{ Pj+ ;xnufgL / ;fj{hlgs lghL

;fem]bf/Lsf] cjwf/0ffnfO{ a9fjf lbg] Aoj:yf ldnfOg] 5 .

of]hgf th'{df ubf{ ;j} tx / kIfsf] ;xeflutfTds k4lt tyf tTsfn /f]huf/L ;[hgf Pj+ kmfObf lbg]

ul/jL lgjf/0f pGd'v x'g] sfo{qmdnfO{ k|fyldstf lbOg]5 .

#%=* glthf k|fKt ug]{ sfo{qmd tyf ah]6

-?= xhf/df_

qm=

;= sfo{qmd tyf lqmofsnfkx?

kl/

df0f

aflif{s ah]6 ljlgof]hg ah]6 ? xhf/df k|yld

stf

s|d )&@⁄&# )&#⁄&$ )&$⁄&% )&%⁄&^ )&^⁄&& hDdf

glthf !=

%) jif]{ lb3{sflng of]hgf

tof/

!

4500 60000 1500 66000 2 cfjlws lHfNNff ljsf; of]hgf

cBfjlws

!

700 700 700 400 500 3000 1 cfjlws ufpF Pj+ gu/ of]hgf

tof/L, cBfjlws

#$

1200 4500 4000 4000 4000 17700 4 kf]v/f pkTosf gu/If]qsf]

lb3{sflng e" pkof]u gLlt

tof/ tyf sfo{Gjog

!

700 500 1200 3 s[lif, lzIff, s[lif, :jf:Yo,

ko{6g If]qsf] cfjlws of]hgf

tof/

%

700 1200 1900 5 glthf @=

vl/b u'?of]hgf tof/ /

sfof{Gjog

!

100 400 400 900 6 ufpF, gu/ / lHfNnfsf] jflif{s

vl/b of]hgf Pj+ sfo{tflnsf

tof/ / nfUf"

#%

400 400 400 400 800 2400 8 ;+o'Qm cg'udg k|0ffnL sfod !) 1500 4500 4500 4500 4500 19500 7 cg'udg lgb]{lzsf tof/ ! 400 500 900 9 glthf #=

lHfNnf, uflj; Pj+ g=kf=

k|f]kmfOn tof/ / ck8]6

#%

700 2100 1500 1500 1500 7300 12 u};;, lghL Pj+ ;fd'bflos

;+:yfx?sf] k|f]kmfOn tof/

@

500 300 600 1400 13

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

274

ko{6g k|f]kmfOn tof/ ! 500 500 100 1100 15 cfjlws of]hgfx? ;ldIff ! 500 500 500 1500 14 lHfNnf, uflj; Pj+ g=kf= sf]

of]hgf ;ldIff

#$

700 1600 2300 11 ;+kGg of]hgfx?sf] k|efj

d"Nof+sg

!!)

800 2500 2500 2500 2500 10800 10 If]qut cfjlws of]hgf ;ldIff % 500 1400 1900 12

hDdf M 6400 23600 78500 18100 16400 139800

#$=( lhDd]jf/L jfF8kmf8 tflnsf M

qm=

;+=

sfo{qmd tyf lqmofsnfkx? ;Fof]hgstf{ sfof{Gjogstf{ ;xof]uL ;fdm]bf/L jf

;xsfo{ ug]{

lgsfo

glthf !=

%) jif]{ lb3{sflng of]hgf

tof/

:yfgLo

lgsfo=,

/fhg}lts bn

ljifout sfof{no,

u};;, lghL If]q

/fhg}lts

bn, gful/s

u};;, bftf,

;d'bfo, lghL

If]q

cfjlws lHfNNff ljsf; of]hgf

tof/

:yfgLo

lgsfo=,

/fhg}lts bn

ljifout sfof{no,

u};;, lghL If]q

/fhg}lts

bn, gful/s

u};;, bftf,

;d'bfo, lghL

If]q

cfjlws ufpF Pj+ gu/ of]hgf

tof/L

:yfgLo

lgsfo=,

/fhg}lts bn

ljifout sfof{no,

u};;, lghL If]q

/fhg}lts

bn, gful/s

u};;, bftf,

;d'bfo, lghL

If]q

kf]v/f pkTosf gu/If]qsf]

lb3{sflng of]hgf tof/

:yfgLo

lgsfo=,

/fhg}lts bn

ljifout sfof{no,

u};;, lghL If]q

/fhg}lts

bn, gful/s

u};;, bftf,

;d'bfo, lghL

If]q

s[lif, lzIff, s[lif, :jf:Yo,

ko{6g If]qsf] cfjlws of]hgf

tof/

:yfgLo

lgsfo=,

/fhg}lts bn

ljifout sfof{no,

u};;, lghL If]q

/fhg}lts

bn, gful/s

u};;, bftf,

;d'bfo, lghL

If]q

glthf @=

vl/b u'?of]hgf tof/ /

sfof{Gjog

:yfgLo

lgsfo=,

/fhg}lts bn

ljifout sfof{no,

u};;, lghL If]q

/fhg}lts

bn, gful/s

u};;, bftf,

;d'bfo, lghL

If]q

ufpF, gu/ / lHfNnfsf] jflif{s

vl/b of]hgf Pj+ sfo{tflnsf

tof/ / nfUf"

:yfgLo

lgsfo=,

/fhg}lts bn

ljifout sfof{no,

u};;, lghL If]q

/fhg}lts

bn, gful/s

u};;, bftf,

;d'bfo, lghL

If]q

;+o'Qm cg'udg k|0ffnL sfod :yfgLo

lgsfo=,

/fhg}lts bn

ljifout sfof{no,

u};;, lghL If]q

/fhg}lts

bn, gful/s

u};;, bftf,

;d'bfo, lghL

If]q

cg'udg lgb]{lzsf tof/ :yfgLo

lgsfo=,

ljifout sfof{no,

u};;, lghL If]q

/fhg}lts

bn, gful/s

u};;, bftf,

;d'bfo, lghL

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

275

/fhg}lts bn If]q

glthf #=

lHfNnf, uflj; Pj+ g=kf=

k|f]kmfOn tof/ / ck8]6

:yfgLo

lgsfo=,

/fhg}lts bn

ljifout sfof{no,

u};;, lghL If]q

/fhg}lts

bn, gful/s

u};;, bftf,

;d'bfo, lghL

If]q

u};;, lghL Pj+ ;fd'bflos

;+:yfx?sf] k|f]kmfOn tof/

:yfgLo

lgsfo=,

/fhg}lts bn

ljifout sfof{no,

u};;, lghL If]q

/fhg}lts

bn, gful/s

u};;, bftf,

;d'bfo, lghL

If]q

ko{6g k|f]kmfOn tof/ :yfgLo

lgsfo=,

/fhg}lts bn

ljifout sfof{no,

u};;, lghL If]q

/fhg}lts

bn, gful/s

u};;, bftf,

;d'bfo, lghL

If]q

cfjlws of]hgf ;ldIff :yfgLo

lgsfo=,

/fhg}lts bn

ljifout sfof{no,

u};;, lghL If]q

/fhg}lts

bn, gful/s

u};;, bftf,

;d'bfo, lghL

If]q

gu/ Pj+ uflj;sf] cfjlws

of]hgf ;ldIff

:yfgLo

lgsfo=,

/fhg}lts bn

ljifout sfof{no,

u};;, lghL If]q

/fhg}lts

bn, gful/s

u};;, bftf,

;d'bfo, lghL

If]q

;+kGg of]hgfx?sf] k|efj

d"Nof+sg

:yfgLo

lgsfo=,

/fhg}lts bn

ljifout sfof{no,

u};;, lghL If]q

/fhg}lts

bn, gful/s

u};;, bftf,

;d'bfo, lghL

If]q

If]qut cfjlws of]hgf ;ldIff :yfgLo

lgsfo=,

/fhg}lts bn

ljifout sfof{no,

u};;, lghL If]q

/fhg}lts

bn, gful/s

u};;, bftf,

;d'bfo, lghL

If]q

#$=!) cg'udg tyf d"Nof+sg

qm=

:f+=

sfo{qmd tyf lqmofsnfkx? cg'udg ug]{

lgsfo

k|ltj]bg ug]{

;do

cg'udg ug]{

ljlw

k|ltj]bg k]z

ug'{kg]{ lgsfo

glthf !=

%) jif]{ lb3{sflng of]hgf tof/ :yfgLo

lgsfo,

/fhg}lts bn

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

cfjlws lHfNNff ljsf; of]hgf tof/ :yfgLo

lgsfo,

/fhg}lts bn

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

cfjlws ufpF Pj+ gu/ of]hgf tof/L :yfgLo

lgsfo,

/fhg}lts bn

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

kf]v/f pkTosf gu/If]qsf] lb3{sflng

of]hgf tof/

:yfgLo

lgsfo,

/fhg}lts bn

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

s[lif, lzIff, s[lif, :jf:Yo, ko{6g

If]qsf] cfjlws of]hgf tof/

:yfgLo

lgsfo,

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

276

/fhg}lts bn cWoog,

glthf @

vl/b u'?of]hgf tof/ / sfof{Gjog :yfgLo

lgsfo,

/fhg}lts bn

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

ufpF, gu/ / lHfNnfsf] jflif{s vl/b

of]hgf Pj+ sfo{tflnsf tof/ / nfUf"

:yfgLo

lgsfo,

/fhg}lts bn

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

;+o'Qm cg'udg k|0ffnL sfod :yfgLo

lgsfo,

/fhg}lts bn

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

cg'udg lgb]{lzsf tof/ :yfgLo

lgsfo,

/fhg}lts bn

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

glthf #

lHfNnf, uflj; Pj+ g=kf= k|f]kmfOn

tof/ / ck8]6

:yfgLo

lgsfo,

/fhg}lts bn

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

u};;, lghL Pj+ ;fd'bflos ;+:yfx?sf]

k|f]kmfOn tof/

:yfgLo

lgsfo,

/fhg}lts bn

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

ko{6g k|f]kmfOn tof/ :yfgLo

lgsfo,

/fhg}lts bn

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

cfjlws of]hgf ;ldIff :yfgLo

lgsfo,

/fhg}lts bn

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

gu/ Pj+ uflj;sf] cfjlws of]hgf

;ldIff

:yfgLo

lgsfo,

/fhg}lts bn

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

;+kGg of]hgfx?sf] k|efj d"Nof+sg :yfgLo

lgsfo,

/fhg}lts bn

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

If]qut cfjlws of]hgf ;ldIff :yfgLo

lgsfo,

/fhg}lts bn

rf}dfl;s Pj+

jflif{s

cjnf]sg,

k|ltj]bg

cWoog,

lh=lj=;= Pj+

tfn's lgsfo

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

277

kl/R5]b #^

cfjlws lHfNnf ljsf; of]hgfsf] ljlQo >f]t Aoj:yfkg, cg'udg Pj+ d"Nof+sg / sfof{Gjg

#^=!= e"ldsf M

:yfgLo :jfoQ zf;g P]gsf] bkmf !(% df x/]s lhNnfdf cfjlws lHfNnf ljsf; of]hgf th'{df u/L of]hgfa4

?kdf ljsf; sfo{x?nfO{ cufl9 a9fpg' kg]{ Aoj:yf u/]sf] 5 . o;} ;Gbe{df ;+ª \3Lo dfldnf tyf :yfgLo

ljsf; dGqfnon] @)&! ;fndf ;j} lHfNnfx?sf] cfjlws lHfNnf ljsf; of]hgf th'{df ug{ sfo{of]hgf g}

agfO{ lHfNnfx?nfO{ ;f] ljifodf kl/kq u/] cg';f/ o; lhNnfdf klg xfn kfFr jif]{ cfjlws lhNNff ljsf;

of]hgfsf] tof/L ul/Psf] xf] .

o; cfjlws lHfNnf ljsf; of]hgfsf] tof/L dfqn] o;sf] p4]Zo k"/f x'g lgZro klg g;Sg], a? To;sf nflu

k|efjsf/L / bIftfsf ;fy sfof{Gjogsf nflu ljBdfg ;+:yfut Aoj:yfdf cfjZstfg';f/ ;'wf/ / cBfjlws

ub}{ hfg'kg]{ b]lvPsf] 5 . :yfgLo :jfoQ zf;g P]gn] lgwf{/0f u/]sf] o; lHfNnf ljsf; ;ldltsf] lhDd]jf/L,

sfo{ / pQ/bfloTj s'zntfk"j{s ;Dkfbg ug{ / cfjlws of]hgfsf] k|efjsf/L sfo{fGjogsf nflu lhNnf

ljsf; ;ldltsf] sfo{z}nL / :j?kdf ;dofg's'n ;'wf/ ug'{ clt h?/L b]lvG5 . o;sf nflu lglb{i6

lhDd]jf/L / jt{dfg bIftf Pj+ sfo{af]emsf] cWoog u/L To;sf cfwf/df ;'wf/ k|lqmof cl3 a9fOg' oko'Qm

x'g]5 .

o; cfjlws lHfNNff ljsf; of]hgfn] lglb{i6 u/]sf] bfo/fleq /x]/ lgwf{l/t nIo / p4]Zo k|flKtsf nflu

;xeflutfd"ns k4lt4f/f jflif{s sfo{qmd tyf jh]6 th'{df u/L sfof{Gjog ul/g]5 . :yfgLo :jfoQ zf;g

P]g / lgodfjlnn] lgwf{l/t u/] cg';f/ lhNnf ljsf; ;ldltsf] e"ldsf b]xfosf s'/fx?df s]lGb|t /xg]5 M

lhNnf of]hgf th'{dfsf] s]Gb| ljGb'sf ?Kfdf sfo{ ug]{ .

lhNNnf ljsf;sf] gLlt lgdf{tfsf] ?kdf e"ldsf lgjf{x ug]{ .

lhNnfsf nflu ljleGg ;fem]bf/ lgsfox? kl/rfng u/L ljsf; sfo{ cl3 a9fpg] Pj+ ;dGjostf{

;+:yfsf] ?kdf sfo{ ug]{ .

of]hgf sfof{Gjogsf] ;'k/Lj]If0f, cg'udg / d"Nof+sg ug]{ uflj;:t/Lo d'Vo lgsfosf] ?Kfdf sfo{ ug]{

.

lhNnfjf;Lx?nfO{ ljleGg Ph]G;L / ;+3;+:yfx? dfkm{t ;]jf / ;''ljwf k'/\ofpg] lhDd]jf/L lnPsf] d'Vo

lgsfosf] ?kdf sfo{ ug]{ .

#^=@= o; of]hgfsf] jh]6 Aoj:yf M

#^=@=! vr{sf] k|If]k0f M

o; lhNnfsf] cfjlws lhNnf ljsf; of]hgfsf nflu s'n cfjZos vr{ ? 1,11,89,00,65,000. -cIf?kL M ? !

vj{, !! cj{, pgfGgAa] s/f]8, ^% xhf/_ x'g] c'gdfg ul/Psf] 5 . vr{sf] k|If]k0fdf sfo{qmd vr{nfO{ dfq

;dfj]z ul/Psf] 5 .

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

278

cfufdL % jif{df lgoldt ?kdf ? 59,18,29,69,000. -cIf?kL M ? %( cj{, !* s/f]8, @( nfv, ^( xhf/_

h'6\g] jf >f]t k|jfx x'g] cg'dfg ul/Psf] 5 . h; cg';f/ cfufld % jif{df cfjZos kg]{ /sddf lgoldt

?kdf h'6\g ;Sg] /sd 36fpbf gk'u x'g hfg] /sd ? 52,70,70,97,000. -cIf?kL M ? %@ cj{, &) s/f]8, &)

nfv, (& xhf/_ x'g cfpg] b]lvG5 . If]qut cfwf/df lgDgfg';f/ vr{ x'g] k|If]k0f ul/Psf] 5 M

-ah]6 ? = xhf/df _

s|=;= ljsf;sf] If]q % aif{sf nflu

cfjZos ah]6

pknAw x'g]

cg'dflgt ah]6

gk'u ah]6

1 s[lif ljsf; 707610 608998.8 98611.2

2 l;+rfO{ 1479270 463663.4 1015606.6

3 kz' ljsf; 275646 161901.3 113744.7

4 ko{6g tyf ;+:s[lt ljsf; 41774780 38200942 3573838

5 ;xsf/L ljsf; tyf ul/jL

Go"lgs/0f

269600 201637.5 67962.5

6 pBf]u tyf /f]huf/L 233000 182256.8 50743.2

7 lghL If]q PJf+ ;/sf/L lghL

;fe]mbf/Lsf] ljsf;

15050 9530 5520

8 ;8s, k'n tyf oftfoft 23609200 7619042 15990158

9 ljB't tyf phf{ 23788200 2592457 21195743

10 a}slNks phf{ 329303 280251.1 49051.9

11 ;'rgf tyf ;+rf/ 266350 222332 44018

12 u|fld0f–zx/L ljsf;, e"pkof]u /

kmf]xf]d}nf Aoj:yfkg

2565430 475452.5 2089977.5

13 lzIff 7094596 1969127 5125469

14 :jf:y 2257500.2 2176778 80722.16

15 vfg]kfgL tyf ;/;kmfO{ 1907750 1107758 799992

16 dlxnf tyf n}+lus ljsf; 383030 323912 59118

17 afnd}qL :yfgLo zf;g k|jw{g 711850 315023 396827

18 o'jf tyf v]ns'b 483590 47325.42 436264.58

19 h]i7 gful/s 777255 103786.7 673468.3

20 cflbjfl; hghflt tyf

cNk;+Vos

181921 149291.9 32629.1

21 blnt pTyfg 157880 140125.5 17754.5

22 ckf+utf ePsf AolQm 135500 65391.91 70108.09

23 >lds, cfGbf]ng ;Dj4 ju{, t];|f]

ln+uL / d'l:nd nufot lk5l8Psf

ju{

40120 15262.75 24857.25

24 jg, jGohGt' tyf u}/ sfi7 jGf

k}bfj/

276220 112724.9 163495.1

25 e";+/If0f tyf hnpTkGg k|sf]k 264116 187824.3 76291.7

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

279

26 jftfj/0fd}qL :yfgLo zf;g tyf

hnjfo' cg's'ng

184125 138280 45845

27 ljkb\ hf]lvd Aoj:yfkg 596300 489824.4 106475.6

28 ;+:yfut Ifdtf PJ+f >f]t ljsf; 55900 19536.32 36363.68

29 ;fdflhs k/lrfng 709190 579185 130005

30 ;'zf;g 57000 39683.15 17316.85

31 ;fd'bflos tyf u};;/sf/L tyf

gful/s ;dfh

70443 61562 8881

32 dfgj ;+zfwg ljsf; 92540 76313.75 16226.25

33 of]hgf Aoj:yfkg, cg'udg tyf

d"Nof+sg

139800 45788.25 94011.75

hDdf M 111890065 59182969 52707096.5

#^=#= gk'u x'g hfg] jf yk >f]t Aoj:yfkg M

o; cfjlws of]hgf cjlwdf ljifout If]qsf nflu cg'dfg ul/Psf] vr{sf] d'Vo >f]t g]kfn ;/sf/sf]

ljifout sfof{no dfkm{t ljlgof]hg x'g] lhNnf:t/Lo jh]6 / :yfgLo lgsfox?nfO{ pknAw u/fpg] jflif{s

cg'bfg /sd g} xf] . :yfgLo lgsfox?sf] cfGtl/s >f]t kl/rfngsf] ;Defjgf / Ifdtf Hofb} ;Lldt ePsf]

b]lvG5 . a}b]lzs C0f tyf cg'bfg l;w} lHfNnf ljsf; ;ldlt jf cGo ;/sf/L ljifout sfof{non] kl/rfng

gug]{ :ki6} 5 .

cfufdL % jif{df lgoldt ?kdf ? 59,18,29,69,000. -cIf?kL M ? %( cj{, !* s/f]8, @( nfv, ^( xhf/_

h'6\g] jf >f]t k|jfx x'g] cg'dfg ul/Psf] 5 . h; cg';f/ cfufld % jif{df cfjZos kg]{ /sddf lgoldt

?kdf h'6\g ;Sg] /sd 36fpbf gk'u x'g hfg] /sd ? 52,70,70,97,000. -cIf?kL M ? %@ cj{, &) s/f]8, &)

nfv, (& xhf/_ x'g cfpg] b]lvG5 .

o; of]hgfnfO{ cfj:os kg]{ t/ lgoldt >f]taf6 gk'uL yk k|of; ug'{kg]{ If]qut /sdsf] Aoj:yfkg

lgDgfg'';f/ yk ah]6 h'6fpg] k|of; ul/g] jf ug'{kg]{ cg'dfg ul/Psf] 5 M

-ah]6 ? = xhf/df _

s|=

;=

ljIfo If]q

s]Gb|

;/sf/

af6 yk

lhlj;

af6 yk

gu/kf

nLsf

af6

yk

uflj;

af6 yk

hg

;xeflut

f

u};;

af6

yk

lghLIf]q

af6 yk

;d'bfo

af6 yk

cGo bft[

lgsfo af6

yk

Yfk

h'6fpg]

hDdf

ah]6

1 s[lif ljsf; 39900 1375 4620 6000 11200 5394 13400 8200 8522 98611

2 l;+rfO{ 819075 5000 5000 3750 9500 7500 2500 15000 148282 1015607

3 kz' ljsf; 63728 2550 6000 9050 5500 3500 18000 1500 3917 113745

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

280

4 ko{6g tyf

;+:s[lt ljsf;

932540 5000 5000 11550 9500 5000 193540 5000 2406708 3573838

5 ;xsf/L ljsf;

tyf ul/jL

Go"lgs/0f

11100 4360 5500 7250 500 2500 35000 1500 253 67963

6 pBf]u, /f]huf/L

tyf a}b]lzs

/f]huf/L

2100 2750 2550 2100 5000 2500 29500 2500 1743 50743

7 lghL If]q PJf+

;/sf/L lghL

;fe]mbf/Lsf]

ljsf;

500 1450 700 500 500 500 500 500 370 5520

8 ;8s, k'n tyf

oftfoft

353530 5050 8050 47250 23050 5000 15000 5000 15528228 15990158

9 ljB't tyf phf{ 901615 2800 2500 1500 5000 15000 9505000 5000 10757328 21195743

10 a}slNks phf{ 5000 1000 1500 2100 2500 2500 11000 500 22952 49052

11 ;'rgf tyf

;+rf/

3000 1550 2000 500 500 500 25000 2500 8468 44018

12 u|fld0f–zx/L

ljsf;, e"pkof]u

/ kmf]xf]d}nf

Aoj:yfkg

62220 51500 2500 1200 1500 1500 1525000 1500 443058 2089978

13 lzIff 18732 37994 1000 12650 2500 2500 2825000 12500 2212593 5125469

14 :jf:y 3930 1500 2500 1500 1000 115 55000 1500 13677 80722

15 vfg]kfgL tyf

;/;kmfO{

35000 56491 1500 5320 500 500 2500 500 697681 799992

16 dlxnf tyf

n}+lus ljsf;

2550 4484 3500 6400 500 500 500 500 40184 59118

17 afnd}qL :yfgLo

zf;g k|jw{g

800 4500 1500 2400 400 500 2500 500 383727 396827

18 o'jf tyf v]ns'b 400 1500 1500 1160 400 490 6500 600 423715 436265

19 h]i7 gful/s 12500 1500 500 4175 600 700 14000 600 638893 673468

20 cflbjfl;

hghflt tyf

cNk;+Vos

1500 1500 500 1300 500 600 700 800 25229 32629

21 blnt pTyfg 1500 1500 500 1300 600 400 900 700 10355 17755

22 ckf+utf ePsf

AolQm

1500 1902 500 1100 400 600 500 400 63206 70108

23 >lds, cfGbf]ng

;Dj4 ju{, t];|f]

ln+uL / d'l:nd

nufot

lk5l8Psf ju{

6800 1263 2500 3500 500 500 500 500 8794 24857

24 jg, jGohGt'

tyf u}/ sfi7

jGf k}bfj/

11500 1540 2000 1500 500 500 6500 500 138955 163495

25 e";+/If0f tyf

hnpTkGg k|sf]k

3500 2150 1500 3000 500 1500 9500 2500 52142 76292

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

281

26 jftfj/0fd}qL

:yfgLo zf;g

tyf hnjfo'

cg's'ng

1500 4150 500 1500 1500 500 2500 500 33195 45845

27 ljkb\ hf]lvd

Aoj:yfkg

3500 5430 3500 3000 2500 1500 12500 1500 73046 106476

28 ;+:yfut Ifdtf

PJ+f >f]t ljsf;

2500 2500 500 5500 500 500 3500 1500 19364 36364

29 ;fdflhs

k/lrfng

1500 1300 500 500 100 200 100 100 125705 130005

30 ;'zf;g 1500 983 1500 1200 500 500 6500 500 4134 17317

31 ;fd'bflos tyf

u};;/sf/L tyf

gful/s ;dfh

500 3450 500 600 500 500 500 500 1831 8881

32 dfgj ;+zfwg

ljsf;

2650 2340 500 600 500 600 3500 500 5036 16226

33 of]hgf

Aoj:yfkg,

cg'udg tyf

d"Nof+sg

15000 8200 2500 3600 500 500 1500 1500 60712 94012

hDdf 3323170 230562 75420 154555 89750 65599 14328640 77400 34362001 52707097

#^=$= gk'u x'g] jf 3f6f ah]6 / gk'u x'g] jf 3f6f ah]6 h'6fpg] jf k"lt{ ug]{ /0fgLltsf] Aoj:yfM

o; of]hgfsf] cfufdL % jif{df lgoldt ?kdf ? 59,18,29,69,000. -cIf?kL M ? %( cj{, !* s/f]8, @(

nfv, ^( xhf/_ h'6\g] jf >f]t k|jfx x'g] cg'dfg ul/Psf] 5 . h; cg';f/ cfufld % jif{df cfjZos kg]{

/sddf lgoldt ?kdf h'6\g ;Sg] /sd 36fpbf gk'u x'g hfg] /sd ? 52,70,70,97,000. -cIf?kL M ? %@

cj{, &) s/f]8, &) nfv, (& xhf/_ x'g cfpg] b]lvG5 . pQm Go"g x'g ;Sg] pQm /sd k"lt{ ug{ jflif{s

of]hgf th'{df ubf{ ljlEfGg If]qaf6 >f]t h'6fpg lgDgfg';f/ kxn Pj+ k|of; ul/g]5 M

lhNnfdf pknAw cfly{s >f]tsf] pRrtd pkof]u ug{ ldtAolo sfof{Gjog k|lqmof / nufgLdf

kf/blz{tfsf] gLlt cjnDjg ul/g]5, h;n] ubf{ ;fljssf] nufgLaf6 al9 pknlAw eO{ al9

hg;xeflutf kl/rfng x'g]5 .

g]kfn ;/sf/sf] cg'bfg /sd a[l4 u/fpg k|of; ul/g]5 .

lhNnfsf] cfjZostf / bft[ ;+:yfx?sf] k|fyldstfnfO{ Wofgdf /fv]/ cfjZos k|:tfjx? tof/ u/L

>f]t a[l4sf nflu bft[ ;+:yfx?sf] vf]hL ul/g]5 .

:yfgLo lgsfox? / ;fd'bflos ;+3;+:yfx?sf] cfGtl/s >f]t kl/rfng a[l4 ul/g]5 . cfosf gofF

If]qx? klxrfg u/L s/ jf z'Ns ;+sngsf sfo{x? cufl9 a9fOg]5 .

ko{6g, ljB't, pBf]u, ;+rf/, :Jff:Yo, lzIff / s[lif If]qdf lghL If]qsf] nufgL a[l4 ug]{ jftfj/0f tof/

ul/g]5 .

;/sf/L, lghL If]q tyf u};;x?sf] ;fem]bf/L tyf ;xsfo{af6 sfo{qmdx? ;+rfng ul/g]5 .

hg;xeflutf clea[l4 Pj+ gful/s ;fem]bf/LnfO{ ;d]t oyf]lrt k|f]T;flxt ul/g]5 .

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

282

#^=%= ;+u7g ;+/rgf, cg'udg tyf d"Nof+sg / ljsf; Joj:yfkg M

#^=%=!= ;+u7g ;+/rgf / lhDd]jf/L

o; cfjlws lhNnf ljsf; of]hgfdf lglb{i6 cfof]hgf tyf sfo{qmdx?sf] sfof{Gjog ;DjGwL lhDd]jf/L,

;+of]hg, d'Vo sfof{Gjogstf{ / ;xof]uL ;+:yfx?sf] ljj/0f ;DjlGWft ljsf; If]qsf] of]hgfsf] v08df lbOPsf]

tf]lsPsf] 5 . To;}u/L cg'udg Pj+ d"Nof+sgsf] Aoj:yf klg ;f]lx v08df ul/Psf] 5 .

;du| ?kdf o; of]hgfsf] ;dGjo / lgb]{zgsf] nflu lhNnf kl/ifb, lhNnf ljsf; af]8{ / cg'udg Pj+

;'kl/j]If0f ;ldltaf6 cfjZos Aoj:yfkg x'g]5 . ;"rgf Aoj:yfkg lhlj;sf] ;"rgf zfvfn] ug]{5, To:t}

lhlj;df ljifout ;ldltx? Uf7g ul/ afx|} dlxgf lqmoflzn u/fpg] Aoj:yf ldnfpg' kg]{ x'G5 .

#^=%=@= cg'udg tyf d"Nof+sg M

#^=%=@=! o; cfjlws of]hgfsf] ;'kl/j]If0f, ;dLIff, cg'udg tyf d"Nof+sgsf] sfo{ b]xfo jdf]lhd ug]{

Joj:yf ldnfOg]5 M

s_ :yfgLo :jf:oQ zf;g P]gsf] bkmf @!) / @!! tyf lgodfjnLsf] lgod @)@ / cGo sfg'gL Joj:yf

cg';f/sf] ;+:yfut ;+/rgf4f/f lgoldt cg'udg tyf d"Nof+sg ug]{ .

v_ ;xeflutfd"ns cg'udg tyf d"Nof+sg Joj:yfsf nflu lhNNff txdf lhlj; cGtu{t /xg] u/L cg'udg

tyf d"Nof+sg OsfO{sf] :yfkgf ul/g]5 . o;/L 5'6\6} OsfO{ u7g geP;Dd ;f] sfo{ ;"rgf tyf clen]v

zfvfn] g} o; ;DjGwL sfo{ ug]{5 .

-u_ cg'udg tyf d"Nof+sgsf ;"rsx?

o; cfjlws of]hgfdf ;dflji6 p4]Zo, gLlt tyf sfo{qmdx?sf] cg'udg tyf d"Nof+sgsf nflu ;dli6ut

Pj+ ljifout nukm|]ddf ;dflji6 ;"rsx? g} k|of]udf NofOg]5 . lhlj;n] k|lqmofut, bLuf]kgf, c;/, k|efj,

;Dj4tf, glhtf,pknlAw cflbsf] cfwf/df cg'udg tyf d"Nof+sg ul/g]5, h'g sfo{ ;Dkfbg ug{ k|rlnt P]g,

lgod tyf lgb]{lzsfdf Joj:yf ePsf kmf/dx? Pj+ ;"rsx? nufot cfjZostfg';f/ cGo ;"rs tyf

kmf/dx? th'{df u/L nfu" ug{ ;lsg]5 .

-3_ cg'udg tyf d"Nof+sgsf nflu tYof+sLo cfwf/

cg'udg tyf d"Nof+sgsf nflu tYof+sLo cfwf/sf] cToGt h?/L kb{5 . ctM o;sf nflu lhlj; cGtu{t

;"rgf tyf clen]v s]Gb| / cg'udg tyf d"Nof+sg OsfOx?nfO{ kl/rfng ul/g]5 . tL OsfOx?nfO{ tflnd

k|fKt hgzlQm Pj+ ;xfos pks/0f4f/f ;';lHht kf/Lg]5 . ;fy} lhNnfsf k|d'v cfof]hgfx?sf] k|f]kmfOn

sDKo"6/df /fvL cBfjlws ub}{ hfg] Joj:yf klg ldnfOg]5 .

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

283

-ª_ dWofjlw tyf clGtd d"Nof+sg

o; cfjlws of]hgfdf ;dflji6 sfo{qmd tyf kl/of]hgfx? lglZrt ;Ldfleq /x]/ th'{df ul/Psf x'g\ .

;doqmddf kl/jt{g x'b}hfg] gofF gofF rfxgf tyf cfjZostfx? ;+u;Fu} o; of]hgfdf ;dflji6 of]hgf tyf

cfof]hgfx?nfO{ klg ;dfof]hgf, kl/dfh{g Pj+ ;+zf]wg ub}{ hfg'kg]{ x'G5 . oL kIfx?nfO{ ldnfg ub}{

of]hgfnfO{ ;do ;fk]If jgfpb} n}hfg o; cfjlws of]hgfsf] @ jif{kl5 g} dWofjlw d"Nof+sg u/L

pknlAwx/sf] cfwf/df / gofF l;lh{t cfjZostfx?nfO{ ;dfj]z u/L of]hgfnfO{ kl/dfh{g ug'{kg]{ b]lvG5 .

o; of]hgfsf] clGtd d"Nof+sg cf=j= @)&^÷)&& sf] dWolt/ ul/g]5 . ;f] d"Nof+sgaf6 k|fKt x'g] cg'ejx?

;d]taf6 lzIff lnO{ csf]{ cfjlws lHfNNff ljsf; of]hgf th'{df ul/g]5 .

#^=^ cflhljof] sfof{Gjogsf] k"j{tof/L tyf jflif{s nufgL sfo{qmd

cfjlws of]hgfsf] ;kmn sfof{Gjogsf nflu ;f] of]hgf cg'?Kf jflif{s of]hgf, sfo{qmd tyf jh]6 tof/ u/L

sfof{Gjog ul/g' kb{5 . cTfM o; of]hgfn] lglb{i6 u/]sf p4]Zo, glthf, ;"rs tyf sfo{qmdx?sf] bfo/fleq

/x]/ g} lhlj;n] jflif{s of]hgf, sfo{qmd tyf jh]6 tof/ ug]{5 . cflhljof] sfof{Gjogsf] k"j{ tof/L:j?k

k|To]s ljifo If]qsf sfo{qmd tyf cfof]hgfx?sf] jflif{s nufgLsf] ?k/]vf tof/ u/L jflif{s sfo{of]hgf tof/

ul/g]5 .

s_ cflhljof]sf] :JfLs[lt tyf k|sfzg

cflhljof] tof/ ug{sf nflu /fli6\o of]hgf cfof]uaf6 hf/L ePsf] lgb]{lzsf adf]lhdsf k|lqmofx? cjnDag

u/L ;f] cg'?ksf ljifoj:t' ;dflji6 u/L of] bf];|f] cflhljof] tof/ ul/Psf] xf] . of] b:tfj]h tof/ ubf{

lhlj;sf] g]t[Tjdf ;Dk"0f{ k|lqmof cl3 a9fOPsf] lyof] . o;sf] tof/Ldf lhNnfsf] ljsf;df ;+UnUg ;j}

;/f]sf/jfnfx?sf] ;lqmo ;xeflutf h'6fOPsf] lyof] . o;df uflj; kl/ifbaf6 kf; u/L k|sf;g ug]{ / nfu"

ug]{ s'/fnfO{ Jojl:yt ug'{kg]5 .

v_ cflhljof] sfof{Gjogsf nflu ug'{kg]{ k"j{tof/L

lhNNff:t/af6 cfjlws of]hgf tof/ ug]{ o; k|of;df lhNnfsf ljsf;;Fu ;DjlGwt cGo lgsfox? nufot

lhlj; :o+dsf] klg ;+u7gfTds 9fFrf / sfo{ k|lqmofdf ;'wf/ NofO{ cflhljof] sfof{Gjogsf nflu cg's'n

agfOg'kg]{ x'G5 . o;} ;Gbe{df lhlj;sf] ;+u7gfTds 9fFrf / sfo{k|lqmofnfO{ ;'wf/ ug]{ qmddf Ps 5'6\6}

cWoog u/L To;sf] k|ltj]bgsf cfwf/df ;+u7gfTds ljsf;sf] k|lqmof lhlj;n] cl3 a9fpg' kg]{5 .

u_ jflif{s nufgL sfo{qmd

k|To]s ljifout If]q adf]lhdsf sfo{qmdx? sfof{Gjog ug{ cfjZos kg]{ ah]6sf] cg'dfg jf k|If]k0f o;

cufl9 s} efudf ul/Psf]5 . o; cfjlws of]hgfnfO{ d"n cfwf/ dfgL lhNnfn] jflif{s uflj; ljsf; of]hgf

tof/ u/L sfof{Gjog ug'{kg]5 .

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

284

cg';"lrx?

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

285

cg';"lr !

ljut % jif{df s]Gb|af6 lhNnfdf k|jfx ePsf] rfn' / k"Flhut >f]t

qm=;+= sfof{no Pj+ ;+:yfx? )^^⁄^& )^&⁄^* )^*⁄^( )^(⁄&) )&)⁄&! s'n hDdf

rfn' sfo{qmd rfn' sfo{qmd rfn' sfo{qmd rfn' sfo{qmd rfn' sfo{qmd

1 s[lif ljsf; sfo{fno 13074 1600 11313 4101 14953 5200 13600 19170 14080 30439 127529

2 lhNnf kz' ;]jf sfof{no 11024 1100 9799 4414 15350 4600 12450 6050 26200 10875 101862

3 s[lif ;fdfu|L sDkgL ln= 2189 90893 77669 80550 10450 11462 273213

4 lhNnf v]ns'b ljsf; ;ldlt 850 900 1230 1452 1750 1750 7932

5 ;xsf/L l8lehg sfof{no 791 1500 4147 4006 11122 5750 2000 15035 3750 48101

6 kz' u}=;=;+ 2540 4034 5160 7699 8050 27483

7 s[lif u}=;=;+ 6200 7560 9050 12833 1254 36897

8 cGgk"0f{ ;+/If0f If]q 15839 19049 36230 25568 15722 14300 16000 18661 161369

9 lhNnf hg :jf:Yo sfo{{fno 33260 33970 33260 66512 227820 76500 85500 103622 188397 110059 958900

10 lhNnf cfo'j{]b s]Gb| 2240 3015 4020 3540 4646 1400 18861

11 lhNnf lzIff sfo{fno 595799 56575 65400 686272 74400 869784 79553 996220 77000 3501003

12 dlxnf tyf afnaflnsf

sfo{fno 6300 8700 6930 1986 3428 6379 59736 16217 3875 15875 129425

13 lhNnf afnsNof0f ;ldlt 1450 1560 811 1250 1530 6601

14 uflj;x?sf] cfGtl/s cfo 8050 8590 8940 9567 12545 47692

15 lhNnf jg sfo{fno 12720 3412 17445 4046 3894 4600 18440 9351 9260 83168

16 lhNnf e"‐;+/If0f sfo{fno 2856 9785 5709 14175 7127 13920 8085 20271 14020 4100 100048

17 pBf]u sf= 5409 1280 1250 1800 4500 2500 5553 3183 3840 29315

18 cGo u};;x? 376309 423867 390405 323867 483050 1997498

19 lHfNNffsf cGo ;/sf/L

sfo{fno 3300 4200 5760 7800 8050 29110

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

286

20 hn pTkGg k|sf]k ;j l8le=

sf= 3300 4510 3000 4670 1760 4800 1800 6000 8560 38400

21 Joj;flos l;k ljsf; s]Gb| 4530

6050 7980 8786 10637 37983

22 vfg]kfgL l8lehg 8500 43800 28955 9198 30597 95000 67200 175025 458274

23 vfg]kfgL ;+:yfg 18540 20000 75010 37030 35715 186295

24 g]kfn ljB't k|flws/0f, k]fv/f 6100 21800 19000 18800 19000 84700

25 ;8s l8lehg sfo{fno 12550 20000 29055 22235 25030 108870

26 g]kfn ljB't k|flws/0f,

uuguf}+8f 24500 29300 28750 47500 38040 168090

27 l;+rfO l8lehg sfo{fno 73900 54800 54500 58500 61356 303056

28 zx/L lj= tyf ejg lg=

l8lehg 79725 26522 77600 5250 108902 136614 434613

29 lhlj; sfo{fno / uflj;

cg'bfg 246828 235263 400305 2545 460569 262110 483215 834935 2925770

30 ko{6g, gful/s p8= sfo{fno 6070 95200 2130 13517 8876 5230 131023

31 kf]v/f gu/kflnsf 92089 107754 215680 221670 96470 313680 127508 291820 1466671

32 n]vgfy gu/kflnsf 8498 51826 75950 91014 15190 131115 67654 83133 524380

33 lhNnf k|fljlws sfo{fno 570 34348 26883 45030 62050 83540 252421

34 g]kfn /]8qm; 5030 9399 6339 6780 7316 20533 29015 84412

35 df};d tyf hnafo' sfo{fno 790 810 860 5500 975 1250 10185

36 lglhIf]q, ;d'bflos If]q Pj+

cGo 563020 843070 854015 926340 926352 4112797

hDdf 812218 1912624 337515 2610399 987968 2734703 1591023 2973912 1475385 3578202 19013948

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

287

cg';"lr @

ljutdf sfo{qmd ah]6 a[l4b/ / % jif{sf] cf}ift a[l4b/

qm=;= Sfof{no Pj+ ;+:yf 066/67 067/68 a[l4 068/69 a[l4 069/70 a[l4 070/71 a[l4 ut $

jifsf]

cf}ift

jflif{s

k|ltzt k|ltzt k|ltzt k|ltzt s'n a[l4b/ a[l4 b/

1 s[lif ljsf; sfo{fno 1600 4101 156 5200 27 19170 269 30439 59 456 91 2 lhNnf kz' ;]jf sfof{no 1100 4414 301 4600 4 10650 132 10875 2 441 88 3 s[lif ;fdfu|L sDkgL ln= 70893 77669 10 80550 4 10450 87 11462 10 104 21 4 lhNnf v]ns'b ljsf; ;ldlt 850 900 6 1230 37 1452 18 1750 21 65 13 5 ;xsf/L l8lehg sfof{no 1500 4006 167 5750 44 2000 -65 3750 88 149 30 6 kz' u}=;=;+ 2540 4034 59 5160 28 7699 49 8050 5 140 28 7 s[lif u}=;=;+ 6200 7560 22 9050 20 12833 42 1254 -90 87 17 8 cGgk"0f{ ;+/If0f If]q 19049 36230 90 25568 -29 14300 -44 18661 30 21 4 9 lhNnf hg :jf:Yo sfo{{fno 33970 66512 96 76500 15 103622 35 110059 6 150 30 10 lhNnf cfo'j{]b s]Gb| 2240 3015 35 4020 33 3540 -12 1400 -60 60 12 11 lhNnf lzIff sfo{fno 460575 55400 -88 97400 76 119553 23 137000 15 15 3 12 dlxnf tyf afnaflnsf

sfo{fno 8700 1986 -77 6379 221 16217 154 15875 -2 302 60 13 lhNnf afnsNof0f ;ldlt 1450 1560 8 811 -48 1250 54 1530 22 18 4 14 uflj;x?sf] cfGtl/s cfo 8050 8590 7 8940 4 9567 7 12545 31 22 4 15 lhNnf jg sfo{fno 3412 4046 19 4600 14 9351 103 9260 -1 140 28 16 lhNnf e"‐;+/If0f sfo{fno 9785 14175 45 13920 -2 20271 46 4100 -80 93 19 17 pBf]u sf= 1280 1800 41 2500 39 3183 27 3840 21 111 22 18 cGo u};;x? 376309 423867 13 390405 -8 323867 -17 483050 49 -8 -2 19 lHfNNffsf cGo ;/sf/L

sfo{fno 3300 4200 27 5760 37 7800 35 8050 3 104 21 20 hn pTkGg k|sf]k ;j l8le=

sf= 4510 4670 4 4800 3 6000 25 8560 43 35 7

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

288

21 Joj;flos l;k ljsf; s]Gb| 4530 6050 34 7980 32 8786 10 10637 21 80 16 22 vfg]kfgL l8lehg 43800 28955 -34 30597 6 67200 120 175025 160 95 19 23 vfg]kfgL ;+:yfg 18540 20000 8 75010 275 37030 -51 35715 -4 236 47 ## g]kfn ljB't k|flws/0f, k]fv/f 6100 21800 257 19000 -13 18800 -1 19000 1 247 49 25 ;8s l8lehg sfo{fno 12550 20000 59 29055 45 22235 -23 25030 13 85 17 26 g]kfn ljB't k|flws/0f,

uuguf}+8f 24500 29300 20 28750 -2 47500 65 38040 -20 87 17 27 l;+rfO l8lehg sfo{fno 33900 44800 32 54500 22 58500 7 61356 5 65 13 28 zx/L lj= tyf ejg lg=

l8lehg 79725 26522 -67 77600 193 108902 40 136614 25 170 34 29 lhlj; sfo{fno / uflj;

cg'bfg 246828 400305 62 460569 15 483215 5 834935 73 86 17 30 ko{6g, gful/s p8= sfo{fno 6070 95200 1468 2130 -98 8876 317 5230 -41 1691 338 31 kf]v/f gu/kflnsf 107754 215680 100 221670 3 313680 42 291820 -7 148 30 32 n]vgfy gu/kflnsf 51826 75950 47 91014 20 131115 44 83133 -37 114 23 33 lhNnf k|fljlws sfo{fno 34348 26883 -22 45030 68 62050 38 83540 35 88 18 34 g]kfn /]8qm; 5030 6339 26 6780 7 20533 203 29015 41 240 48 35 df};d tyf hnafo' sfo{fno 790 810 3 860 6 975 13 1250 28 26 5 36 lglhIf]q, ;d'bflos If]q Pj+

cGo 563020 843070 50 854015 1 926340 8 926352 0 64 13

hDdf 2256624 2590399 15 2757703 6 3018512 9 3638202 21 35 7

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

289

cg';"lr #

ljifout If]q cg';f/ cfufld % jif{sf] >f]t k|If]k0f

qm=;= sfo{qmd tyf lqmofsnfkx?

ljut %

jif{sf]

cf}ift

a[l4b/

-k|ltzt_

cfufdL

k|If]lkt

aflif{s

a[l4b/

-k|ltzt_

cfufdL

k|If]lkt

aflif{s

a[l4b/sf]

u'0fs

aflif{s ah]6 ljlgof]hg ah]6 ? xhf/df

)&@⁄&# )&#⁄&$ )&$⁄&% )&%⁄&^ )&^⁄&& hDdf

1 s[lif ljsf; 91 15 1.15 90324 103872.6 119453.5 137371.5 157977.2 608998.8

608998.8 2 l;+rfO{ 13 13 1.13 71550 80851.5 91362.2 103239.3 116660.4 463663.4

463663.4

3 kz' ljsf; 88 14 1.14 24493 27922.02 31831.1 36287.46 41367.7 161901.3

161901.3 4 ko{6g tyf ;+:s[lt ljsf; 12 12 1.12 6013200 6734784 7542958 8448113 9461887 38200942

38200942

5 ;xsf/L ljsf; tyf ul/jL Go"lgs/0f 19 11 1.11 32377 35938.47 39891.7 44279.79 49150.57 201637.5

201637.5 6 pBf]u tyf /f]huf/L 22 12 1.12 28689 32131.68 35987.48 40305.98 45142.7 182256.8

182256.8

7 lghL If]q PJf+ ;/sf/L lghL

;fe]mbf/Lsf] ljsf; 12 12 1.12 1500 1680 1881.6 2107.392 2360.279 9529.271

9529.271 8 ;8s, k'n tyf oftfoft 17 17 1.17 1086200 1270854 1486899 1739672 2035416 7619042

7619042

9 ljB't tyf phf{ 47 12 1.12 408078 457047.4 511893 573320.2 642118.6 2592457

2592457 10 a}slNks phf{ 15 11 1.11 45000 49950 55444.5 61543.4 68313.17 280251.1

280251.1

11 ;'rgf tyf ;+rf/ 11 11 1.11 35700 39627 43985.97 48824.43 54195.11 222332.5

222332.5

12 u|fld0f–zx/L ljsf;, e"pkof]u /

kmf]xf]d}nf Aoj:yfkg 40 15 1.15 70517 81094.55 93258.73 107247.5 123334.7 475452.5

475452.5 13 lzIff 3 10 1.1 322538 354791.8 390271 429298.1 472227.9 1969127

1969127

14 :jf:Yo 30 12 1.12 342646 383763.5 429815.1 481393 539160.1 2176778

2176778 15 vfg]kfgL tyf ;/;kmfO{ 20 10 1.1 181448 199592.8 219552.1 241507.3 265658 1107758

1107758

16 dlxnf tyf n}+lus ljsf; 60 12 1.12 50987 57105.44 63958.09 71633.06 80229.03 323912.6

323912

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

290

17 afnd}qL :yfgLo zf;g k|jw{g 4 10 1.1 51600 56760 62436 68679.6 75547.56 315023.2

315023 18 o'jf tyf v]ns'b 13 13 1.13 7303 8252.39 9325.201 10537.48 11907.35 47325.42

47325.42

19 h]i7 gful/s 10 10 1.1 17000 18700 20570 22627 24889.7 103786.7

103786.7 20 cflbjfl; hghflt tyf cNk;+Vos 16 12 1.12 23500 26320 29478.4 33015.81 36977.7 149291.9

149291.9

21 blnt pTyfg 13 11 1.11 22500 24975 27722.25 30771.7 34156.58 140125.5

140125.5 22 ckf+utf ePsf AolQm 11 11 1.11 10500 11655 12937.05 14360.13 15939.74 65391.91

65391.91

23

>lds, cfGbf]ng ;Dj4 ju{, t];|f]

ln+uL / d'l:nd nufot lk5l8Psf

ju{ 7 10 1.1 2500 2750 3025 3327.5 3660.25 15262.75

15262.75

24 jg, jGohGt' tyf u}/ sfi7 jGf

k}bfj/ 27 12 1.12 17744 19873.28 22258.07 24929.04 27920.53 112724.9

112724.9 25 e";+/If0f tyf hnpTkGg k|sf]k 18 11 1.11 30159 33476.49 37158.9 41246.38 45783.49 187824.3

187824.3

26 jftfj/0fd}qL :yfgLo zf;g tyf

hnjfo' cg's'ng 15 10 1.1 22650 24915 27406.5 30147.15 33161.87 138280.5

138280 27 ljkb\ hf]lvd Aoj:yfkg 8 10 1.1 80232 88255.2 97080.72 106788.8 117467.7 489824.4

489824.4

28 ;+:yfut Ifdtf PJ+f >f]t ljsf; 5 10 1.1 3200 3520 3872 4259.2 4685.12 19536.32

19536.32 29 ;fdflhs k/lrfng 11 11 1.11 93000 103230 114585.3 127189.7 141180.5 579185.5

579185

30 ;'zf;g 7 10 1.1 6500 7150 7865 8651.5 9516.65 39683.15

39683.15

31 ;fd'bflos tyf u};;/sf/L tyf

gful/s ;dfh 13 13 1.13 9500 10735 12130.55 13707.52 15489.5 61562.57

61562 32 dfgj ;+zfwg ljsf; 6 10 1.1 12500 13750 15125 16637.5 18301.25 76313.75

76313.75

33 of]hgf Aoj:yfkg, cg'udg tyf

d"Nof+sg 11 10 1.1 7500 8250 9075 9982.5 10980.75 45788.25

45788.25 hDdf 9223135 10373574 11670494 13133002 14782765 59182970

59182968.4

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

291

cg';"lr $

ljsf; If]q cg';f/ pknAw x'g ;Sg] ah]6, cfjZos ah]6 tyf gk'u x'g] ah]6

s|=;= ljsf;sf] If]q

% aif{sf nflu cfjZos ah]6 pknAw x'g] cg'dflgt

ah]6 gk'u ah]6

1 s[lif ljsf; 707610 608998.8 98611.2

2 l;+rfO{ 1479270 463663.4 1015606.6

3 kz' ljsf; 275646 161901.3 113744.7

4 ko{6g tyf ;+:s[lt ljsf; 41774780 38200942 3573838

5 ;xsf/L ljsf; tyf ul/jL Go"lgs/0f 269600 201637.5 67962.5

6 pBf]u tyf /f]huf/L 233000 182256.8 50743.2

7 lghL If]q PJf+ ;/sf/L lghL ;fe]mbf/Lsf] ljsf; 15050 9530 5520

8 ;8s, k'n tyf oftfoft 23609200 7619042 15990158

9 ljB't tyf phf{ 23788200 2592457 21195743

10 a}slNks phf{ 329303 280251.1 49051.9

11 ;'rgf tyf ;+rf/ 266350 222332 44018

12 u|fld0f–zx/L ljsf;, e"pkof]u / kmf]xf]d}nf Aoj:yfkg 2565430 475452.5 2089977.5

13 lzIff 7094596 1969127 5125469

14 :jf:y 2257500.2 2176778 80722.16

15 vfg]kfgL tyf ;/;kmfO{ 1907750 1107758 799992

16 dlxnf tyf n}+lus ljsf; 383030 323912 59118

17 afnd}qL :yfgLo zf;g k|jw{g 711850 315023 396827

18 o'jf tyf v]ns'b 483590 47325.42 436264.58

19 h]i7 gful/s 777255 103786.7 673468.3

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

292

20 cflbjfl; hghflt tyf cNk;+Vos 181921 149291.9 32629.1

21 blnt pTyfg 157880 140125.5 17754.5

22 ckf+utf ePsf AolQm 135500 65391.91 70108.09

23 >lds, cfGbf]ng ;Dj4 ju{, t];|f] ln+uL / d'l:nd nufot

lk5l8Psf ju{

40120 15262.75 24857.25

24 jg, jGohGt' tyf u}/ sfi7 jGf k}bfj/ 276220 112724.9 163495.1

25 e";+/If0f tyf hnpTkGg k|sf]k 264116 187824.3 76291.7

26 jftfj/0fd}qL :yfgLo zf;g tyf hnjfo' cg's'ng 184125 138280 45845

27 ljkb\ hf]lvd Aoj:yfkg 596300 489824.4 106475.6

28 ;+:yfut Ifdtf PJ+f >f]t ljsf; 55900 19536.32 36363.68

29 ;fdflhs k/lrfng 709190 579185 130005

30 ;'zf;g 57000 39683.15 17316.85

31 ;fd'bflos tyf u};;/sf/L tyf gful/s ;dfh 70443 61562 8881

32 dfgj ;+zfwg ljsf; 92540 76313.75 16226.25

33 of]hgf Aoj:yfkg, cg'udg tyf d"Nof+sg 139800 45788.25 94011.75

hDdf M 111890065 59182969 52707096.5

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

293

cg';"lr %

gk'u ah]6 >f]t h'6fpg] yk pkfo Pj+ lgsfo

s|=

;=

ljIfo If]q

% aif{sf

nflu

cfjZos

ah]6

lgoldt

>f]t af6

gk'lu sd

x'g] /sd

lgoldt >f]t af6 gk'lu sd x'g] /sd h'6fpg yk k|of; ug'{kg]{ pkfo jf yk >f]t h'6fpg] lgsfo

s]Gb|

;/sf/ af6

yk

lhlj;

af6 yk

gu/kfnLsf

af6 yk

uflj;

af6 yk

hg

;xeflutf

u};; af6

yk

lghLIf]q

af6 yk

;d'bfo

af6 yk

cGo bft[

lgsfo af6

yk

hDdf

1 s[lif ljsf; 707610 98611 39900 1375 4620 6000 11200 5394 13400 8200 8522 98611

2 l;+rfO{ 1479270 1015607 819075 5000 5000 3750 9500 7500 2500 15000 148282 1015607

3 kz' ljsf; 275646 113745 63728 2550 6000 9050 5500 3500 18000 1500 3917 113745

4 ko{6g tyf ;+:s[lt

ljsf;

41774780 3573838 932540 5000 5000 11550 9500 5000 193540 5000 2406708 3573838

5 ;xsf/L ljsf; tyf

ul/jL Go"lgs/0f

269600 67963 11100 4360 5500 7250 500 2500 35000 1500 253 67963

6 pBf]u, /f]huf/L tyf

a}b]lzs /f]huf/L

233000 50743 2100 2750 2550 2100 5000 2500 29500 2500 1743 50743

7 lghL If]q PJf+ ;/sf/L

lghL ;fe]mbf/Lsf] ljsf;

15050 5520 500 1450 700 500 500 500 500 500 370 5520

8 ;8s, k'n tyf oftfoft 23609200 15990158 353530 5050 8050 47250 23050 5000 15000 5000 15528228 15990158

9 ljB't tyf phf{ 23788200 21195743 901615 2800 2500 1500 5000 15000 9505000 5000 10757328 21195743

10 a}slNks phf{ 329303 49052 5000 1000 1500 2100 2500 2500 11000 500 22952 49052

11 ;'rgf tyf ;+rf/ 266350 44018 3000 1550 2000 500 500 500 25000 2500 8468 44018

12 u|fld0f–zx/L ljsf;,

e"pkof]u / kmf]xf]d}nf

Aoj:yfkg

2565430 2089978 62220 51500 2500 1200 1500 1500 1525000 1500 443058 2089978

13 lzIff 7094596 5125469 18732 37994 1000 12650 2500 2500 2825000 12500 2212593 5125469

14 :jf:y 2257500.2 80722 3930 1500 2500 1500 1000 115 55000 1500 13677 80722

15 vfg]kfgL tyf ;/;kmfO{ 1907750 799992 35000 56491 1500 5320 500 500 2500 500 697681 799992

16 dlxnf tyf n}+lus ljsf; 383030 59118 2550 4484 3500 6400 500 500 500 500 40184 59118

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

294

17 afnd}qL :yfgLo zf;g

k|jw{g

711850 396827 800 4500 1500 2400 400 500 2500 500 383727 396827

18 o'jf tyf v]ns'b 483590 436265 400 1500 1500 1160 400 490 6500 600 423715 436265

19 h]i7 gful/s 777255 673468 12500 1500 500 4175 600 700 14000 600 638893 673468

20 cflbjfl; hghflt tyf

cNk;+Vos

181921 32629 1500 1500 500 1300 500 600 700 800 25229 32629

21 blnt pTyfg 157880 17755 1500 1500 500 1300 600 400 900 700 10355 17755

22 ckf+utf ePsf AolQm 135500 70108 1500 1902 500 1100 400 600 500 400 63206 70108

23 >lds, cfGbf]ng ;Dj4

ju{, t];|f] ln+uL / d'l:nd

nufot lk5l8Psf ju{

40120 24857 6800 1263 2500 3500 500 500 500 500 8794 24857

24 jg, jGohGt' tyf u}/

sfi7 jGf k}bfj/

276220 163495 11500 1540 2000 1500 500 500 6500 500 138955 163495

25 e";+/If0f tyf hnpTkGg

k|sf]k

264116 76292 3500 2150 1500 3000 500 1500 9500 2500 52142 76292

26 jftfj/0fd}qL :yfgLo

zf;g tyf hnjfo'

cg's'ng

184125 45845 1500 4150 500 1500 1500 500 2500 500 33195 45845

27 ljkb\ hf]lvd Aoj:yfkg 596300 106476 3500 5430 3500 3000 2500 1500 12500 1500 73046 106476

28 ;+:yfut Ifdtf PJ+f >f]t

ljsf;

55900 36364 2500 2500 500 5500 500 500 3500 1500 19364 36364

29 ;fdflhs k/lrfng 709190 130005 1500 1300 500 500 100 200 100 100 125705 130005

30 ;'zf;g 57000 17317 1500 983 1500 1200 500 500 6500 500 4134 17317

31 ;fd'bflos tyf

u};;/sf/L tyf gful/s

;dfh

70443 8881 500 3450 500 600 500 500 500 500 1831 8881

32 dfgj ;+zfwg ljsf; 92540 16226 2650 2340 500 600 500 600 3500 500 5036 16226

33 of]hgf Aoj:yfkg,

cg'udg tyf d"Nof+sg

139800 94012 15000 8200 2500 3600 500 500 1500 1500 60712 94012

hDdf 111890065 52707097 3323170 230562 75420 154555 89750 65599 14328640 77400 34362001 52707097

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

295

cg'';"lr ^

k"jf{wf/ ljsf; tkm{sf k|d'v kl/of]hgfx?

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

296

cg';"lr ^

k|d'v kl/of]hgfx?

-!_ If]lqo k|zf;g sfof{no, kf]v/fsf] ljz]if ;s[otfdf tyf gful/sx?sf] ljz]if pT;fxdf kf]v/fnfO{

cGt/fli6«o zx/sf] ?kdf ljsf; ug{ k|:tfljt sf:sL uf}/jsf cfof]hgfx? M

qm=;+= of]hgfx? qm=;+= of]hgfx?

! kf]v/f pkTosf u'?of]hgf !@ n]vgfy–kf]v/f rqmky

@ kf]v/f cGt/fli6«o ;ef ;Dd]ng s]Gb| !# j[xt ;fj{hlgs k':tsfno

# Nf]gkf cGt/fli6«o ;ef ;Dd]ng s]Gb| !$ sf:sL l;¢fy{ ozf]w/f :df/s

$ /fli6«o j; 6ld{gn, sf:sL !% x]Dhf–sf7df08f}+ /]ndfu

% /fli6«o snf tyf ;flxTo kfs{ !^ n]vgfy kf]v/f ;fO{sn l;6L

cfof]hgf

^ kf]v/f cGt/fli6«o lqms]6 :6]l8Pd !& ;flb{vf]nf–vf/kfgL–lkk/ftfn

s]jnsf/ cfof]hgf

& kf]v/f /fli6«o :jb]zL xf6 ahf/ !* sfF8]–ebf}/]–k~rf;] wfdL{s :yn

s]jnsf/ cfof]hgf

* kf]v/f jf]6flgsn uf8]{g !( km]jftfn ;+/If0fsf] nflu xk{g

vf]nfdf l;N6];g 8\ofd lgdf{0f

cfof]hgf

( kf]v/f 6fj/ @) ?kf–j]ugf; PSjfl/od ljsf;

cfof]hgf

!) kf]v/f Do"lhsn kmfp06]g @! sf]q]–n]vgfy–kf]v/f ^ n]g ;8s

lgdf{0f cfof]hgf

!! sf:sL ;Dkbf ;+/If0f

To:t} u|fld0f:t/df rqmkysf] cjwf/0ff cg'?k :yfgLo ;8sx? ljsf;df yk k|of; / rf;f] a9fpg] kg]{ x'G5 . h:t}M

;flb{vf]nf cd{nf df}hf kfr]{ l;Sn]; ;8s, jf/rf]s ldh'/] kf]lz ;8s, jf/rf]s ;}d/f+u y'dfsf]8fF8f gfdfh'{u l;Sn];

;8s, df}hf kfr]{ dgf+u lhNnf hf]8\g] ;8s, df5fk'R5\] 3frf]s, nfxfrf]s, l/efg sf] dflyNnf] efu x'b} Njf+u3n]n n'Dn]

3fGb|'s ;8s, sk'r] lkk/ tfn ;8s, l9s'/kf]v/L ebf}/] k+rf;] k'DbL ;8s x]dhf sf:sLsf]6 ebf}/] 7'nfv]t ;8s cflb

.

@ ;8s tyf k'n

/fhdfu{ / zx/L ;8s dd{t ;'wf/

qm=

;+ /fhdfu{sf] k|sf/ /fhdfu{÷ cGo ;8s nDafO{ - ls=ld=_

! /fi6«Lo /fhdfu{ Kf[lYj /fhdfu{ -kf]v/f–sf]q] v08_ !(

@ /fi6«Lo /fhdfu l;4fy{ /fhdfu{ -kf]v/f –s'le08] v08_ !&

# lkm8/ /f]8 Kff]v/f – ;/fªsf]6 $=*

$ lkm8/ /f]8 Kff]v/f – ;/fªsf]6 !@=%

% lkm8/ /f]8 kf]v/f – afUn'ª -sf:sL v08_ $#=&^

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

297

^ lkm8/ /f]8 Tffnrf]s – a]ugf;tfn #=%

&

Kf]fv/f zx/L ;8s

Kf]v/f afUn'ª /fhdfu{sf] ) ls=ld=– xNng rf]s–zxLb rf]s

–d':tfª rf]s

^=#

;[hgfrf]s–/fi6«a}s rf]s– la/f}6f rf]s @=%

k[lYjrf]s– led;]g rf]s– s]=cfO=l;+ k'n– dx]Gb| u'kmf !@

cd/l;+x rf]s – /fgLkf}jf rf]s – led;]g rf]s @=@

a'4 rf]s – km/]i6«L SofDk; $=)

hDdf !@^=(^

#= lhNnf oftfoft u'?of]hgfdf k/]sf ;8sx?sf] dd{t ;+ef/

A ju{sf ;8sx?sf] gfd / ;txsf] cj:yf

l;=g+= ;8ssf] gfd s'n

ls=dL= l;=g+= ;8ssf] gfd

s'n

ls=dL=

1 j]ugf;–ef]n]{6f/ 24.17 11 bf]ljNnf jfudf/f ;8s 12.19

2 /fvL–ldh'/] 19.77 12 gfp8fF8f–sf:sLsf]6–;/fªsf]6 12.50 3 nfdfrf}/–df5fk'R5«] 16.00 13 s;]/L–e}+;]–y'dfsf]8fF8f 17.36 4 sfFx'vf]nf–d]njf]6–kfr]{–b'wkf]v/L 37.32 14 gofFk'n – lj/]7fF6L– ltv]9'Ëf 7.50 5 a}bfd–kfd]–l;bfg] 21,10 15 sfp/]–HofDb'Ë–tfªltË 15.90

6 l;;'jf–b]p/fnL–kf]Nofª6f/ 25.20 16 d]njf]6–lwtfn–wDk'; 14.00 7 lj/]7fF6L–rfg] ko{6g ;8s 6.39 17 sfFx'vf]nf–cfjf{–df}hf 15.34

8 5f]/]]kf6g–s[:tL–e/tkf]v/L 22.5 18 sfF8]–ebf}/]–;Nofg 10.88 9 x]Dhf–;ldju/–n'D/] 15.37 19 km'njf/L–sfFx' 6fj/ 5.5 10 ;ftd'xfg]–¿kfsf]6–y'DsL 23.09 20 afUn'Ë–a;kfs{–;/fËsf]6–

l9s'/kf]v/L

14.00

11 bf]ljNnf jfudf/f ;8s 12.19 8.00

hDdf 335.18

B ju{sf ;8sx?sf] gfd / ;txsf] cj:yf

l;=

g+

;8ssf] gfd s'n

ls=dL=

l;=

g+

;8ssf] gfd s'n

ls=dL=

1 5f]/]]kf6g–zfGtL:t'k–e'DbL– s'le08] 18.30 12 /fgLkf}jf– enfd–af6'n]rf}/ 6.00 2 dx]Gb|u'kmf–cd{nfsf]6–cfF6L3/–df}hf 13.06 13 uxt]8fF8f–nfdfv]t–df}hf 12.05 3 km';|]vf]nf–/fdbL–dl§vfg 9.70 14 u}/]kf]v/L– v}t] –l;;f3f6 7.71

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

298

4 lr;fkfgL–l;u]{jf;–bflGng 12.00 15 k'nrf]s – l;;f3f6 7.50

5 ;f}o{–lnKkfgL –/fdsf]6–x+;k'/–7"nfa];L 22.87 16 y'D;Lsf]6 – d'u|]a];L–uf]u]{ –

ldh'/]8fF8f

14.34

6 ;dLju/–nfxfrf]s–df5fk'R5'] 11.00 17 3§]vf]nf– vfgLufpF– wDk'; 13.00 7 enfd– ¥ofn]rf}/– dh'jf lj;f}gf 6.19 18 y'D;Lsf]6– efrf]s 9.26

8 ;fu|fjf; –Sof]n]g] – dfwj];L 6.00 19 y'D;Lsf]6– 3§]8fF8f–

ldh'/]8fF8f

7.31

9 dbL{k'n–;dLju/–l/efg–;}b]3§ 12.57 20 ldngrf]s –eujtL6f/–

;}d/fª

6.97

10 3f6Ll5gf–dsjfgk'/–e~HofË 12.00 21 n'Dn] – rGb|sf]6–tfGrf]s–

NofGb|'s

16

11 tfna];L–lnKkfgL–rdf/] cf]8f/ 11.00 22 5f]/]kf6g– Sg};]–s'le08] 8.84

12 /fgLkf}jf– enfd–af6'n]rf}/ 6.00 23 gfpF8fF8f–clwsf/L8fF8f–

sfsL{8fF8f

11.50

hDDff 255.17 3.5 29.66 222.01 A / B sf] hDDff 590.35 76.28 82.86 431.21

$= l;+rfO{ of]hgfx?

qm=

;+=

of]hgf 7]ufgf qm=

;+=

of]hgf 7]ufgf

1 km]jf l;+rfO{ k|0ffnL kf]v/f – !& ,

sf:sL

29 tf}lg:jf+/f l;+rfO{ k|0ffnL gfdfh'{ª

2 x]Dhf l;+rfO{ k|0ffnL x]Dhf 30 kf]Nofª6f/ l;+rfO{ k|0ffnL l;4

3 kf]v/f hnpkof]u tyf l;+rfO{

k|0ffnL

kf]v/f 31 ;flb{vf]nf , k'/~rf}/ l;+rfO{

k|0ffnL

;flb{vf]nf ,

k'/~rf}/

4 lahok'/ l;+rfO{ k|0ffnL n]vgfy g=kf= 32 e}dn kmfF6 l;+rfO{ k|0ffnL Njfª3n]n

5 a]ugf; l;+rfO{ k|0ffnL n]vgfy g=kf= 33 bfud6f/ l;+rfO{ k|0ffnL y'DsL

6 pkNnf] nfxfrf]s l;+rfO{ k|0ffnL nfxfrf]s 34 tfd|f] l;+rfO{ k|0ffnL ldh'/]8fF8f

7 lwtfn l;+rfO{ k|0ffnL lwtfn 35 xk{g vf]nf l;+rfO{ k|0ffnL ebf}/] tfdfuL

8 3fGb|'s l;+rfO{ k|0ffnL 3fGb|'s 36 6f/Lv]t l;+rfO{ k|0ffnL ebf}/] tfdfuL

9 n'Dn] l;+rfO{ k|0ffnL n'Dn] 37 sfp/] a]+lz l;+rfO{ k|0ffnL df5fk'R5|]

10 kfr]{ l;+rfO{ k|0ffnL kfr]{ 38 z]/f kmf+6 l;+rfO{ k|0ffnL k'DbL e'DbL

11 lzz'jf l;+rfO{ k|0ffnL n]vgfy g=kf= 39 lwk|fªkmf+6 l;+rfO{ k|0ffnL df5fk'R5|]

12 ;flb{vf]nf l;+rfO{ k|0ffnL ;flb{vf]nf 40 ofgf{ kmf+6 l;+rfO{ k|0ffnL ldh'/]8f+8f

13 pkNnf] 3frf]s l;+rfO{ k|0ffnL df5fk'R5|] 41 tNnf] clwsf/L kmfF6 l;+rfO{

k|0ffnL

k'/~rf}?

14 dlb{afª l;+rfO{ k|0ffnL Njfª3n]n 42 s'nv]t l;+rfO{ k|0ffnL s[lit

15 l/efg l;+rfO{ k|0ffnL nfxfrf]s 43 l;dna]+l; l;+rfO{ k|0ffnL Njfª3n]n

16 Njfª3n]n gof+ l;+rfO{ k|0ffnL Njfª3n]n 44 /f3]rf}/ l;+rfO{ k|0ffnL

17 hf]uLrf}/ l;+rfO{ k|0ffnL nfxfrf]s 45 lsda]+l; l;+rfO{ k|0ffnL n]vgfy g=kf=

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

299

18 lwtfn l;+rfO{ k|0ffnL lwtfn 46 5]nfª l;+rfO{ k|0ffnL

19 3frf]s l;+rfO{ k|0ffnL 3frf]s 47 ;'/f}bL vf]nf l;+rfO{ k|0ffnL

20 n'Dn] l;+rfO{ k|0ffnL n'Dn] 48 l;lnjfª l;+rfO{ k|0ffnL

21 lrd|f] kmfF6 l;+rfO{ k|0ffnL bf+ul;+u 49 rf}/f;L s"nf] l;+rfO{ k|0ffnL

22 lsda]+l; l;+rfO{ k|0ffnL a]ugf; 50 jflb{vf]nf l;+rfO{ k|0ffnL

23 emf]jfª l;+rfO{ k|0ffnL ;Nofg 51 c3f]{ a8x/] l;+rfO{ k|0ffnL

24 ;f+lwv]t l;+rfO{ k|0ffnL ebf}/] tfdfuL 52 pkNnf] bjfsL l;+rfO{ k|0ffnL

25 tNnf[] nfxfrf]s l;+rfO{ k|0ffnL nfxfrf]s 53 k'DbL6f/ l;+rfO{ k|0ffnL

26 u8'jf l;+rfO{ k|0ffnL n]vgfy g=kf= 54 /fO{r] vf]nf l;+rfO{ k|0ffnL

27 P];]n'rf}/ l;+rfO{ k|0ffn rfkfsf]6

55

cGo – hf]uLkfgL ,k'DbLsf]6, –ofn]6f/ , 7'nfv]t

, u}/Lv]t, l5kfª , dlb{jfª ,enfaf]6,bfg]vf]nf,

kf+pb'/ vf]nf , dfemla+8L , enfd,l;lnjfª

cfbL_

28 O{bLvf]nf l;+rfO{ k|0ffnL ;}d/fª

Yfk l;+rfO{sf of]hgf

qm=

;+=

of]hgf 7]ufgf qm=

;+=

of]hgf 7]ufgf

1 j/fbL vf]nf l;+|rfO{ of]hgf ?kfsf]6 85 kfTn]vf]nf s'nf]d'gL l;+rfO{ df}hf

2 u'?Ë s'nf] dd{t of]hgf nfdfv]t b]p/fnL 86 l;Gs' wfgv]t l;+rfO{ df}hf

3 l;ofn] v]t l;+rfO{ of]hgf y'DsL 87 s';'/] j]6]6f/L l;+rfO{ kf]v/f

4 ljdnL s'nf] dd{t of]hgf l;¢ 88 nfdfv]t l;+rfO{ df}hf

5 8f]6]ns'gf s'nf] dd{t of]hgf b]p/fnL 89 ufpFa]zL l;+rfO{ df}hf

6 ;f]tLv]t l;+rfO{ s'nf] dd{t y'DsL

90 uxt] / df5v8 s[lif s'nf]

lgdf{0f kf]v/f

7 ;ftj];L kf/L s'nf] dd{t b]p/fnL 91 lu/]8fF8f l;+rfO{ df}hf

8 ef]n]{ l;+rfO{ of]hgf ?kfsf]6 92 gf}lj;] l;+rfO{ df}hf

9 9f8vf]nf lr;fkfgL s'nf] dd{t b]p/fnL 93 sfkmns'gf] / rvf{ l;+rfO{ df}hf

10 kf]NofË6f/ l;+rfO{ of]hgf l;¢ 94 cnf}+r] 3fdL{vf]nf a]zL l;+rfO{ kf]v/f

11 ljd]/]b]jL :yfg s'nf] dd{t b]p/fnL

95 ux6]vf]nf rgf}6] l;+rfO{ s'nf]

lgdf{0f kf]v/f

12 jv} s'nf] dd{t y'DsL 96 ;LnLjfª l;rfO{ ebf}/]

13 5x/] vf]nf l;+rfO{ of]hgf ?kfsf]6 97 8'8]kmf6 l;rfO{ ebf}/]

14 b/ufdtf/ l;+rfO{ of]hgf y'DsL 98 /tLvf]nf l;rfO{ ebf}/]

15 cDr/L s'nf] dd{t of]hgf b]p/fnL 99 ;]/fj]zL l;rfO{ ;/fªsf]6

16 ld> s'gf s'nf] dd{t of]hgf ?kfsf]6,

b]p/fnL

100

rfnL;] l;rfO{ ;/fªsf]6

17 5x/] v'nf s'nf] l;+rfO{ of]hgf ?kfsf]6 101 vf]nfv]t l;rfO{ ;/fªsf]6

18 lr/ufbL 6f/ l;+rfO{ of]hgf 102 h/Lhf]nf l;rfO{ rfkfsf]6

19 k'8L6f/ l;+rfO{ of]hgf 103 rLqfvf]nf df;]{ l;rfO{ rfkfsf]6 -

gofFj:tL_

20 9f]8j];L l;+rfO{ of]hgf

104 kfnjkfgL cf?jf]6 lgdfg]

l;rfO{ rfkfsf]6

21 ljk|m]sf] ;f]tf] e'ldut l;+rfO{ of]hgf 105 j]TofgL l;rfO{ sf:sLsf]6

22 s'ln{ª ;'/f}bL vf]nf l;+rfO{ of]hgf 106 nf}8s l;rfO{ sf:sLsf]6

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

300

23 yfdf{ l;+rfO ldh/']8f8f 107 j]TofgL rfnL;] l;rfO{ sf:sLsf]6

24 88'jf s'nf] l;+rfO{ x+;k'/ 108 7"nLkf]v/L nfn{sLjf/L l;rfO{ sf:sLsf]6

25 :jtf] sNn]/L l;+rfO efrf]s 109 7f]6\g]vf]nf l;rfO{ sf:sLsf]6

26 j'Dn]vf]nf tf;]kmfF6 l;+rfO ;}d/fË 110 7"nfv]t ebfn] l;rfO{ sf:sLsf]6

27 so8f8f s'nf] lg= x+;k'/

111 gf=;=s]= rfg] vf]nf l;bL{ kmfF6

l;+rfO{ (LGCDP) 3fGb|'s

28 l;Dn] l;+rfO{ ldh/']8f8f

112

j];L kfTn]v]t ;fgf l;+rfO{

of]hgf n'Dn]

29 Olbkmf6 l;+rfO ;}d/fË

113 lvp cfªjfª PSn] l;|+rfO{

of]hgf bfªl;Ë

30 kx/] s'nf] l;+rfO{ efrf]s

114 lj/]7fF6L–/}b' nfdv]t lrd?Ë

l;+rfO{ bfªl;Ë

31 Rofb] l;+rfO{ ldh/']8f8f

115 jf/Lvf]nf–kfTn]v]t–Ejf/Lv]t–

le/d'gL l;+rfO{ ;Nofg

32 gof s'nf] l;+rfO[ x+;k'/ 116 e'/uLpF vf]nf yf]kf l;+rfO{ 3fGb|'s

33 ;fKn]vfnf u}/L l;+rfO{ ;}d/fË 117 l;+rfO{ kfO{k dfu n'Dn]

34 7'nf]:jf/f s'nf] dd{t x+;k'/ 118 l;+rfO{ kfO{k dfu j];L kfTn]v]t n'Dn]

35 7'nf]s'nf] l;+rfO ldh/']8f8f

119 ;]d'gfu'df kf]v/L lgdf{0f ul/

j]+l;v]tdf l;FrfO{ of]hgf wDk';

36 uf]tfd]6f/L l;+rfO s'nf] dd{t efrf]s

120

Jof8vf]nf l;FrfO{ !, s"nf] dd{t

e'gvf]nf−@ wDk';

37 dfems'nf] l;+rfO{ x+;k'/

121 k}o'Fvf]nf x'Fb} ODsfjf/L l;FrfO{

of]hgf Njfª3n]n

38 jfbL{vf]nf d'u|Lj];L l;+rfO{ qmdfut ldh/]8f8f

122 cFw]/Lvf]nf le/d'gL l;FrfO{

of]hgf l9s'/kf]v/L

39 rfln;] s'nf] l;+rfO{ of]hgf sflnsf 123 5/5/] l;FrfO{ of]hgf l9s'/kf]v/L

40 af+o6f/L l;+rfO{ s'nf] cfof]hgf sflnsf

124

/fpGg]jf]6 x'b} w'lksf] l8n ;Dd

l;FrfO{ of]hgf Njfª3n]n

41 ljhok"/ gx/ lgdf{0f dd{t ;+ef/

125 7f8f]vf]nf b]lv cfFksf] vf]nf

;Dd l;FrfO{ of]hgf Njfª3n]n

42 ;'gk+b]nL kmf+6 l;+rfO{ of]hgf

126 ;}ltvf]nf b]lv /8f l;FrfO{

of]hgf Njfª3n]n

43 8'+vf]nf s6'jf l;+rfO{ of]hgf 127 7'nfrf}/ l;FrfO{ of]hgf l9s'/kf]v/L

44 k+rf;] s'nf] l;+rfO dfem7fgf 128 z]/frf}/ l;FrfO{ of]hgf l9s'/kf]v/L

45 ;fpg]kfgL u}x|L:jf/f s'nf] dfem7fgf 129 l;dnj];L j[xb l;FrfO{ of]hgf Njfª3n]n

46 cr{naf]6 l;+rfO{ s'nf]

130 efªvf]nf b]lv nfªbL e}dn

l;FrfO{ of]hgf Njfª3n]n

47 9'+u]vf]nf dfGb|]9'+uf l;+rfO{ s'nf] dfem7fgf 131 jon8fF8f l;FrfO{ of]hgf Njfª3n]n

48 kl/ emf}6f/L l;+rfO{ s'nf] dd{t n]=g=kf=

132 ª:of}? vf]nf−sfnLdf6L l;FrfO{

of]hgf Njfª3n]n

49 k/fOr] s'nf] l;+rfO{ s'nf] dd{t dfem7fgf 133 tfbLvf]nf l;FrfO{ of]hgf Njfª3n]n

50 eujtL6f/ l;+rfO{ s'nf] dd{t dfem7fgf,

sflnsf

134 vfpvf]nf−5sd l;FrfO{ of]hgf Njfª3n]n

51 e}+;] lrq]kmf+6 l;+rfO{s'nf] dd{t sflnsf 135 3n]n l;FrfO{ of]hgf Njfª3n]n

52 e"te"t] tNnfjf/L l;+rfO{ s'nf] lgdf{0f n]=g=kf= 136 lgjf/] l;FrfO{ of]hgf l9s'/kf]v/L

53 l;:g]/L e't]vf]nf l;+rfO{ s'nf] lgdf{0f sflnsf 137 sfduf8] l;FrfO{ s"nf] dd{t lwtfn

54 a]TofgLvf]nf l;+rfO{ of]hgf dfem7fgf 138 j'w'g] c:tfd]6f/L l;FrfO{ s'nf] lwtfn

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

301

dd{t

55 p/f] l;+rfO{ of]hgf kfr]{ 139 j]+l;6f]n l;FrfO{ s'nf] dd{t lwtfn

56 O{lb vf]nf tf/sfË l;+rfO{ of]hgf

y'dfsf]

8fF8f

140

l;Dn] -tNnf]_ / l;Dn]jf]6

l;FrfO{ of]hgf l9s'/kf]v/L

57 j}gfkmfF6 7"nf] l;+rfO{ of]hgf

y'dfsf]

8fF8f

141 dfemj]0fL v]t l;FrfO{ of]hgf l9s'/kf]v/L

58 /f]nLkmfF6 l;+rfO{ of]hgf

gfdfh'{Ë

142 nfdfvf]l/of−r'lxg] kx/f

l;FrfO{ of]hgf

l9s'/kf]v/L

59

lbDnL HofDb'Ë kmfF6 l;+rfO{ of]hgf

y'dfsf]

8fF8f

143

;';fpg] jf6 kmNn]8fF8f x'Fb} u}/]

lj8L, 7"nfv]t l8xL l;d/fjf]6 /

d6\6Lvfg ;Ddsf] l;FrfO{ s'nf]

lgdf{0f ug]{

60 tf/sfË :jfF/f kfO{k l;+rfO{ of]hgf

y'dfsf]

8fF8f

144

;fFbL t];]{ s'nf] dd{t lgdf{0f nfxfrf]s

61 s[lif gofFufFp l;+rfO{ of]hgf

kfr]{

145 s'N5f s/fªo] l;+rfO{ s'nf]

lg/Gt/tf l/efg

62 h's]vf]]nf l;rfO{ of]hgf

y'dfsf]

8fF8f

146

n:tLvf]nf d'na];L l;+rfO{

of]hgf 3frf]s

63

;]n6f/L l;+rfO of]hgf

kf]=p=d=g=

kf=

147

afFwsf] gfsb]lv cfgGbahf/

7fF6L x'Fb} vx/] l8n];Dd v]t

l;+rfO{ -l/efg !,@,#,$,^_

l/efg

64 wf]jLvf]nf j'9fj];L l;rfO{ of]hgf kf]=p=d=g=

kf=

148

nfxfrf]s pkNnf] n:tL l;+rfO{

of]hgf j8f g+=!—(_

65 ¢f/kmfF6 l;rfO s'nf] dd{t kf]=p=d=g=

kf=

149 cGgk"0f{ l;+rfO{ gx/ of]hgf kf]v/f

66 7'nf kFw]/f] cdnrf}/ s'nf] dd{t kf]=p=d=g=

kf=

150

tNnf] nfxfrf]s l;+rfO{ of]hgf

n:tLvf]nf

67 vfgk'/ l;+rfO of]hgf kf]=p=d=g=

kf=

151

kl/of/ 6f]n x'Fb} 7s'/Ly/

;Ddsf] hf]8g] s'nf] lgdf{0f Pj+

dd{t

efrf]s

68 l;/jfgL l;rfO of]hgf kf]=p=d=g=

kf=

152

sN5f s/fË] 7"nfv]t l;+rfO{

kf6:o'af6 Nofpgsf] nflu

l/efg j8f g+=^,&,*,(

l/efg

69 bD;fbL l;rfO of]hgf kf]=p=d=g=

kf=

153

;]tLd'n ;fgf] le/s6]/f l;+rfO{

s'nf] nfxfrf]s

70 wf]jLvf]nf l;+rfO dd{t ;+ef/ kf]=p=d=g=

kf=

154

9'ªuLd l;+rfO{ of]hgf dd{t

tyf ;Def/ -j8f g+=& / (_

71 km]bLkf6g l;+rfO of]hgf kf]=p=d=g=

kf=

155

hf]uLrf}/ l;+rfO{ s'nf] dd{t

nfxfrf]s * nfxfrf]s

72 hf8kfgL 9'Ë]kfgL l;rfO of]hgf kf]=p=d=g=

kf=

156

3f/L l;+rfO{ s'nf] j8f g+=(

nfxfrf]s -gf=;=;]af6 dfu_ nfxfrf]s

73 /lrrf}/ l;rfO of]hgf kf]=p=d=g=

kf=

157

tNnf] nfxfrf]s l;+rfO{ dfem

s'nf] x'Fb} tNnv08 ;Dd s'nf]

dd{t

nfxfrf]s

74 9'Ëf5]8] kmf6df l;rfO{sf] nfuL s'nf]

lgdf{0f kf]v/f

158

;flb{vf]nf k'?Grf}/ gx/ s'nf]]

lgdf{0f ;fbL{vf]nf

75 cfj{3f/L r}t] s'nf] k'glgdf{0f kf]v/f 159 ;fx's'nf] h]luguf8] zfvf s'nf] k'?Grf}/

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

302

lgdf{0f

76 a'nf}bL vf]nfnfO{ Aoj:yLt ug{ gx/

lgdf{0f, kf]v/f & kf]v/f

160

rf}/ l;+rfO{ ;fbL{vf]nf

77 l;rfO{ s'nf] dd{t kf]v/f !& kf]v/f 161 pOb' j]l; l;+rfO{ df5fk'R5\]

78 s'gfv]t l;rfO{

kf]v/f

162 sfnfd'8f ;x]nf lr?jf t'Ds]

hf]lud0fL dh'jf l;+rfO{ cd{nf

79 sflnvf]nf b]vL !& ;o kmfF6 -enfd_

l;+rfO{ kf]v/f

163

b]f]efgv]fnf So"lb l;+rfO{ -

;efzb dfkm{t_ ;fbL{vf]nf

80 bflxg] vf]nf Hofld/] l;+rfO{ of]hgf df}hf 164 ax'/]nL s'nf] l;+rfO{ k'?Grf}/

81 7f8f]vf]nf Hofld/] l;+rfO{ of]hgf df}hf 165 ;fx's'nf] ] lgdf{0f k'?Grf}/

82 nfdfrf}/ ef]6Lvf]nf l;+rfO{ of]hgf kf]v/f 166 z]/f s'n]f k'?Grf}/

83 3t]{ ;x]nf] l;+rfO{ kf]v/f 167 3fdL{vf]nf–h};] v]t l;+rfO{ cd{nf

84 l;:g]kfgL drf/L l;+rfO{ kf]v/f

168 lspbL vf]nf vfb/h'+u l;+rfO{

s'nf] lgdf{0f ;flb{vf]nf

% ko{6g M

qm=

;+=

of]hgf 7]ufgf qm=

;+=

of]hgf 7]ufgf

1 sf]6 sflnsf dlGb/ Eo"6fj/ y'DsL 52 sfx'Fw/x/fdf jfOgfs'n/ lgdf{0f kf]v/f

2 sflnsf dlGb/ Eo"6fj/ dlGb/ b]p/fnL

53

:yfgfktL lzjdGbL/ kl/;/nfO{

ko{6sLo :yn lgdf{0f kf]v/f

3

ef}lts k"jf{wf/ lgdf{0f lr;fkfgL yfKn]

?kfsf]6–!, le/rf]s, ?kfsf]6–&,

e}/jsf]6 ko{6g k|j¢{g

54 csnfb]jL u'?of]hgf lgdf{0fsf

nflu /sd dfu ug]{ kf]v/f

4 tfn lsgf/f ;+/If0f ?kfsf]6

55 dx]Gb| u'kmf b]lv dfOsf] yfg x'Fb

d0fL;Dd ko{6sLo l;+8L lgdf{0f kf]v/f

5 e+u/fdf lkslgs :kf]6{; ?kfsf]6

56 enfd @) x'b} sfx'Fw/x/f k}}bndfu{

lgldf{0f kf]v/f

6 /f]on 6«fs dfu{ Aoj:yfkg ?kfsf]6 57 e'd] :yfgdf vf=kf=6+sL lgdf{0f kf]v/f

7 km's]9'Ë b]vL ls/fsf] vf]/ ;Dd k}bn

ko{6g dfu{ ?kfsf]6

58 df}nf ;+/If0f df}hf

8

e}/j dlGb/ d}bfg e]/]8fF8f lerf]{ssf]6

xflt d]xtf lth'8fF8f lr;fkfgL, yfKn]

df]xf]l/of x'Fb} ;u|jf;

?kfsf]6

59 rgf}6] b]lv dl0f 3fdL{ ko{6s dfu{

l;8L lgdf{0f kf]v/f

9

;'Ntfg] zlxb u]6 l;9L lgdf{0f n]=g=kf=

60

csnf b]jL dlGb/ b]lv afljof

t/f;Dd ko{6s dfu{df l;8L

lgdf{0f

kf]v/f

10 kf+8]y'd 6fj/ lgdf{0f

61

cdnf lj;fpgL b]lv

e'gkx/];Ddsf] kfvf]df k|fs[lts

lrl8of vfgf lgdf{0f

kf]v/f

11 n]=g=kf=sf tfnx?df ko{6g k|j4{g

62 e'ldk'Hg] :yfg dlGb/ lgdf{0f -

3fdL{_ kf]v/f

12 dlgnfn8f8f x'8Lsf]6 k'm6\6ofs dgL 8fF8fdf Eo"6fj/df tnf yk kf]v/f

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

303

lgdf{0f tyf x'+8Lsf]6df 6fj/ lgdf{0f

13 :ofsn'Ë sf]6df ko{6g Eo'6fj/

lgdf{0f x+;k'/

63

a}bfd—h/]j/—Uof/hflt—

;/fsf]6ª—l9s'/kf]v/L—sf:sLsf]6—

ebf}/]—kFrf;]—dsjfgk'/—38]/L—

k'DbL—5f]/]kf6g 6] «sLª ?6 lgdf{0f

14 nDt/L Eo'6fj/ lgdf{0f ;}d/fË,

efrf]s

64

km]jftfn hnfwf/ If]q jf

rqmkyLo ;fO{sn 6 «ofs lgdf{0f

15 lzjfno y'DsL d'u|Lj];L ko{6g dfu{ ldh'/] 65 u'?Ë ;+u|fxno lgdf{0f 3fGb|'s

16 efn] r'r'/f Eo'6fj/ ldh'/]

66 j8f g+= % sf] d0fL / ( sf]lztn

u'kmf ;+/If0f ;Nofg

17 xf]d:6] ;+rfng $

uf=lj=';=

67

wDk'; kf]yfgf tf]Nsf x'Fb} nfGb|'s

sf]sf/, dlb{ lxdfn ko{6g dfu{

dd{t ;+ef/

n'Dn]

18 jfrf}[s nDt/L k}bn dfu{ lg= ;}d/fË

68 lj/]7fF6L–cfªjfË–bfªl;Ë yfd8fF8f

k¥Ro"+ x'Fb} 3fGb|'s jg7fF6L k'Ug] k}bd

ko{6sLo dfu{

bfªl;Ë

19 efrf]s nDt/L ko{{6lso k}bn dfu{ efrf]s

69 ko{6sLo ;"rgf s]Gb| Onfsf:t

/

20 x+;k'/ uf=lj=;=nfO{ ko{6g uGtJo

uf=lj=;= 3f]if0f ug]{ x+;k'/

70

Sofgf]lgª ufO8 tflnd j]l;s /

P8efG; sf]if{ Njfª3n]n

21 OGb| u'kmf Eo'6fj/ lgdf{0f x+;k'/ @

71

8f= xs{rGb| ldª\df :d[lt

nfnLu'F/f; Osf] kfs{ lgdf}0f /

6fj/ lgdf{0f wDk';

22

ko{6g u'?of]hgf tof/L sfo{qmd Onfsf:t/

72

ko{6g kfs{ lgdf{0f ;lxt Eo' 6fj/

lgdf{0f -uflj; jf6 Doflrª km08

5'l6\6Psf]_

l9s'/kf]v

/L

23

P]ltxf+l;s /f]on 6|\ofs leqsf rf}tf/f

l;9L af6f] nufotsf k"jf{wf/ ;+/If0f

of]hgf

73 j[xb ko{6g sfo{qmd ;Frfng lwtfn

24 xf]d:6] k|jw{g ;+rfng dfem6fgf

74

dlb{ lxdfnsf] klxrfgnfO{

ljZj:t/;FDd k'¥ofpg dlb{ lxdfn

If]qsf[ ;Dk'0f{ kbdfu{df kbofqLsf

nflu ;fOg kf]li6ª ug]{ Njfª3n]n

25 Eo"6fj/ lgdf{0f, 7"nfsf]6 sflnsf

75 ;}lt36\6 gf} 9f]s] ko{6lso kbdfu{

lgdf{0f Njfª3n]n

26 cfltYotf Pj+ ky k|bz{g tflnd Onfsf:t/

76

ko{6sLo dlGb/ tf/]j/fxsf] ;F/If0f

/ vfg]kfgLsf] Joj:yf Njfª3n]n

27 ko{6g dfu{ sflnsf :yfg, b]pdf8L,

rfkfrf}/ e}+;] lrq] x'+b} l;Sn];

77 7"nfrf}/ kFrf;] ko{6g dfu{ lgdf{0f

l9s'/kf]v

/L

28 b]jL:yfg cf?kf6f x'+b} zflGtd}bfg

l;+9Ljf6f] lgdf{0f of]hgf sflnsf

78

n'd|] 3n]n, sfnLdf6L, km/]i6

SofDk, nf] SofDk, xfO{SofDk x'Fb}

MBC ;Dd ko{6lso kbdfu{

lgdf{0f Njfª3n]n

29 sljlz/f]d0fL hGd:yn ;flxToLs

ko{6g ljsf; of]hgf

n]vgfy

g=kf=

79

;}lt36\6 l;FbLª nf] SofDk,

xfO{SofDk x'Fb} dlb{lxdfn j]; SofDk

;Dd ko{6sLo kbdfu{ lgdf{0f ug]{ Njfª3n]n

30 ofËhfsf]6 Eo" 6fj/ lgdf{0f of]hgf y'dfsf] 80 kfpFb'/sf]6 df}nf lgdf{0f tyf l9s'/kf]v

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

304

8fF8f Joj:yfkg ug]{, xf]d:6] ;Frfng

ug]{

/L

31 l;Sn]; x'u' ko{6g ?6 dfu{ lgdf{0f kfr]{ 81 Sofgf]lgª k|jw{g sfo{qmd Njfª3n]n

32 yfs b]lv 3n]vs{ hfg] ko{6g ?6 dfu{ l;Nbh'/] 82 uf]?h'/], tf/]j/fxsf] ;F/If0f Njfª3n]n

33 s/k' 8fF8f / gf}h' 8fF8fdf Eo" 6fj/

lgdf{0f gfdf{h'Ë

83

hosf]6 Eo' 6fj/ lgdf{0f ;lxt

lkmNd :6'l8of] lgdf{0f ug]{ lwtfn

34 d§Lvfgf Eo"6fj/ kfs{ lgdf{0f

km'66\ofs kfpdgkf

84 lzjdGbL/ k'gMlgdf{0f

l9s'/kf]v

/L

35 zfGtL :t'k lxdfno Eo" koG6

k'DbLsf]6 km'66\ofs Pj+ kfs{ lgdf[0f kfpdgkf

85

dl0f cf>dsf] sDkfp08 lgdf{0f

tyf k'hf Joj:yfkg lwtfn

36 kmf]S;LËsf]6 sflnsf Eo" 6fj/ lgdf{0f

km'66\ofs ko{6g lkslgs :kf]6{ lgdf[0f kfpdgkf

86

kFr] afhf vl/b/gf}dlt jfhf vl/b

ug]{ lwtfn

37 k'DbLsf]6 u'? ofhgf 87 cd{nf Eo" 6fj/ lgdf{0f nfxfrf]s

38 jrnL dgsfdgf lkslgs :kf]6{ s[:tL

88 l/efg l8n] vx/]af6 cf]bfg] ko{6g

dfu{ lgdf{0f

39 hnb]jL dGbL/ kfs{ ;+/If0f

89 3frf]s j8f g+=@ l:yt e'd] a/fx

s'08 Joj:yfkg

40 jonL dgsfdgf lkslgs :kf]6{ kfpdgkf

90

d]njf]6 ltj]|sf]6 d0fL ko{6g

k"jf{wf/ l;+9L af6f] -

kf]]=p=d=g=kf=@&_

kf]v/f

41 dxfk|e'wfd ko{6sLo :yn k|jB{g

cfof]hgf

kf]v/f

p=k=g=kf

91 xf]d:6] tflnd

nfxfrf]s,

3frf]s,

l/efg

42 sfx'Fw/x/f ko{6g ljsf; sfo{qmd kf]v/f

92

x'DbL 8fF8f ufpF l/efg x'Fb} cf]bfg]

hfg] ko{6g dfu{

43 sfx'Fvf]nf lj;f}gf ljhok'/ wwfdu'kmf

6«]lsª ?6 lgdf{0f df}hf

93

j8f g+=& 3frf]s lrNnf/] 8fF8f;Dd

af6f] dd{t / Kof/fUnfO{l8Ë lj:tf/

44 3fdL{df xf]d:t] ;+rfng kf]v/f

94

nfxfrf]s dlb{k"n b]lv

uf=lj=;=ejg b]p/fnL dlGb/ n08f

b]lv v's]{ ;Ddsf] ko{6g dfu{

lj:tf/

45 xl/x/ u'kmf lj/]Gb| u'kmf / 3/3/nfO{

ko}6g :ynsf] ?kdf ljsf; ug]{ kf]v/f

95

tftf]kfgL k'gllgdf{0f ;fbL{vf]nf

46 nfdfrf}/—rgf}6]—3fdL{8fF8f—dx]Gb|u'kmf

k}bndfu{ lgdf{0f -l;+9L lgdf{0f_ kf]v/f

96

6';] v'd} sf]r{g a'+uf lkk/ s?jf

kbdfu{ df5fk'R5\]

47 kf]v/f—!! k"mnaf/L b]lv sfx'Fw/x/f x'b}

enfd lj/]Gb| u'kmf hfg] kbdfu{ lgdf{0f

97

e'h"+uv]f]nf 3n]vs{ tf/flxn6k

l;Sn]; kbdfu{ ;fbL{vf]nf

48 e'd]sf] yfg hfg] af6f] -k}bndfu{_

lgdf{0f kf]v/f

98

k"?Grf}/ 8f8fdf Eo"6fj/ k'?Grf}/

49 33fd u'kmf ;+/If0f tyf ko{6sLo

:yn lgdf{0f df}hf

99

l;Dn]s'gf s'/s'df/L bdfxf9'+uf

l;4jfjf ;jh] l9ls8f8f kbdfu{ cd{nf

50 ljhok'/sf]6 df}nf ;+/If0f df}hf

100 df5fk'R5\] v'dfp s]jnsf/ lgdf{0f

/ v'dfp 8fF8fdf ko{6lso s]Gb| df5fk'R5\]

51 a/fsf] tyf sf]O/f]:of] ;+:s[lt ;+/If0f df}hf

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

305

^= zf}rfno jf ;/;kmfO{

qm=

;+=

of]hgf 7]ufgf qm=

;+=

of]hgf 7]ufgf

1 ;fj{hlgs zf}rfno ahf/df b]p/fnL 36 gofFk'ndf ;fj{hlgs zf}rfno ;Nofg

2

;fj{hlgs zf}rfno l;¢

37

ko{6sLo dfu{ 3fGb|'s ufpF /

5f]d?Ë ufpFdf ;fj{hlgs

zf}rfno 3fGb|'s

3

;fj{hlgs zf}rfno vf]nfsf] 5]p ?kfsf]6

38

lj/]7fF6L gofFahf/ ;fj{lhgs

zf}rfno, /fsf]6L ;fj{lhgs

zf}rfno

n'Dn]

4 ;fj{hlgs zf}rfno y'DsL

39

lj/]7fF6L , ltv]9'Ëf, lrd?Ë

;fj{hlgs zf}rfno bfªl;Ë

5 ;fj{hlgs zf}rfno ljofufpF

?kfsf]6

40 ufpF kl/ifb\af6 l;kmfl/; ePsf

;a}nfO{ /fVg]

6 sflnsf :yfgdf ;fj{hlgs

;f}rfno lgdf{0f

41

gfu8fF8f / sfF8]jhf/df !, !

j6f ;fj{hlgs zf}rfno lgdf{0f l9s'/kf]v/L

7 Onfsf leq ljleGg :yfgdf

zf}rfno ,,

42

nfxfrf]s uf=lj=;=sf]

uf=lj=;=ejg, b]p/fnL dlGb/,

;ldau/, dlb{k"ndf ;fj{hlgs

zf}rfno lgdf{0f $ j6f

8 efrf]s j8f g+= ( y'D;Lsf]6df

;fj{hlgs zf}rfno lg= efrf]s

43

3frf]s !—( ;Dd j8fdf

;fj{hlgs zf}rfno

9 ;'Gbj];L cfdf ;d'x ejg glhs

;fj{hlgs zf}rfno lg= ldh'/]8f8f

44

l/efg j8f g+=$ sf] zfGtL3f6 /

j8f g+=& sf] zlxb :d[tL

ejgdf zf}rfno lgdf{0f

10 lvdfh]df ;j{hlgs zf}rfno lg= ;}d/fË

45 ldngrf]sdf ;fj{hlgs zf}rfno

lgdf{0f x]Dhf

11 /fdsf]6 ;fj{hlgs zf}rfno x+;k'/

46 b'Uw ;+sng tyf t/sf/L

;+sng s]Gb|df @ j6f k'?Grf}/ ^

12 jf/rf]s j;:6k glhs ;fj{hlgs

zf}rfno lg= ;}d/fË

47

;flb{vf]nf ! rf]sdf zf}rfno ;flb{vf]nf

13 tfnj];L j;:6k glhs ;fj{hlgs

zf}rfno lg=

48

/]8qm; ejg df cd{nf

14 sflnsf jhf/df ;fj{hlgs zf}rfno sflnsf 49 u'/f;] e'd] v]nd}}bfgdf df5fk'R5\]

15 ;f}o{, eujtL6f/ / :ofªv'bL

8fF8fufpF zf}rfno lgdf0f{ dfem7fgf

50

vf/kfgLdf b'j}tkm{ @ j6f df5fk'R5\]

16 ;"rgfs]Gb| zf}rfno lgdf{0f n]=g=kf= 51 7fFl6, lrt]kfgL, /}s/ df $ j6f k'?Grf}/

17 dfbLj]zL e}}}+;] zf}rfno lgdf{0f sflnsf 45 lsda]+l; l;+rfO{ k|0ffnL n]vgfy

g=kf=

18 cf]dsf/]Zj/ dlGb/ k|fË0fdf

;fj}hlgs zf}rfno lgdf{0f sflnsf

46 5]nfª l;+rfO{ k|0ffnL

19 7'nfsf]6 e}/j dlGb/ kl/;/df

zf}rfno lgdf{0f

47 ;'/f}bL vf]nf l;+rfO{ k|0ffnL

20 j]n rf}tf/ ;fd'bflos zf}rfno

s[:tL s[:tL

48 l;lnjfª l;+rfO{ k|0ffnL

21 hgr]tgf pRr df=jL= jflx/ u]6df

;fj{hlgs zf}rfno lgd{nkf]v/L

49 rf}/f;L s"nf] l;+rfO{ k|0ffnL

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

306

22 ltnfxf/ ;fj{hlgs zf}rfno k'DbLe'DbL 50 jflb{vf]nf l;+rfO{ k|0ffnL

23 s[:tL dÝLvfgrf]s ;fj{hlgs

zf}rfno km';|vf]nf s[:tL

51 c3f]{ a8x/] l;+rfO{ k|0ffnL

24 s[:tL $ Psxft] 7"nf rf}tf/f

;fj{hlgs zf}rfno lgdf0f{ s[:tL

52 pkNnf] bjfsL l;+rfO{ k|0ffnL

25 :yfgfklt lzjdlGb/ kl/;/df

zf}rfno lgdf{0f j8f sfof{no kf]v/f

53 k'DbL6f/ l;+rfO{ k|0ffnL

26 sfx'Fw/x/f If]qdf ;fj{hlgs zf}rfno kf]v/f 54 /fO{r] vf]nf l;+rfO{ k|0ffnL

&= Efmf]=k'=

qm=

;+=

of]hgf 7]ufgf qm=

;+=

of]hgf 7]ufgf

1

l;¢ ^ / y'DsL * hf]8\g] emf]=k"= -

;fny'DsL_ l;¢, y'DsL

38 /fo6f/L‒vx/]vf]nf emf]=k"=

ebf}/]

2 l;¢–& / y'DsL–$ hf]8\g] emf]=k"= l;¢, y'DsL 39 dfbLjfª emf]=k"= ebf}/]

3 l;¢ $ / l;¢ # hf]8\g] emf]=k"= l;¢ 40 kfDb]vf]nf emf]=k"= ebf}/]

4 ?kfsf]6 ^ / n]vgfy !$ hf]8\g]

emf]=k""= ?kfsf]6

41

6'gLvf]nf emf]=k"= ebf}/]

5 tfnj];Ldf emf]=k"= -tfnj];L /

n]=g=kf= !!_

42

Xo'dvf]nf emf]=k"= ebf}/]

6 df6]/xdf emf]=k"= b]p/fnL

43 u}/LjfË / cfªjfË hf]8\g] emf]=k"=

lgdf{0f bfªl;Ë

7 ;]tL glb sf]q] / tNnf]k'8L hf]8\g]

emf]=k'

44

sf]N6], e§L / km"nLjfË emf]=k"=

dd{t 3fGb|'s

8 k'm;{]vf]nf dfn]kf6g / ;]/fj];L

hf]8\g] k'n

45 ler's 3§]vf]nf emf]=k"= lgdf{0f n'Dn]

9 ;'/f}bLvf]nf ljld/] kfgLrf}/ emf]=k'=

dd{t

46

n'P/f ;fFemvf]nf / wf]ltvf]nf

emf]=k"= lgdf{0f ;Nofg

10 df}/Lj];L emf]n'Ë] k'n x+;k'/

47

;fj]t df}hf hf]8\g] emf]=k"=

lgdf{0f bfªl;Ë

11 a'Dn]vf]nf emf]=k'= ;}d/fË

48

tf]Nsf nfGb|'s ldbL vf]nf emf]=k"=

dd{t n'Dn]

12 ?bLvf]nf emf]=k'=

ldh'/]8f8f

% s/fk' !

nDh'

49 l;pnL emf]=k"= dd{t n'Dn]

13 Olbvf]nf emf]=k'=

;}d/fË #

y'dfsf]8f8f

$

50 ABC Route df kg]{ lxdSo"+

vf]nf emf]=k"= lgdf{0f 3fGb|'s

14 RofbLbf]efg emf]=k'= ldh'/]8f8f

(

51

ltdLvf]nf emf]=k"= dd{t b'a}

Abutment klx/f]n] IftL ePsf] n'Dn]

15 sfp/] ds}vf]nf hf]8\g] tNnf]

a'Dn]vf]nf emf]=k'= efrf]s

52

l9s'/kf]v/L ! / sf:sLsf]6

hf]8\g] 7f]6\g]vf]nfdf emf]=k'= lg= l9s'/kf]v/L

16 nfdfv]t - sfx'/] ljhok'/vf]nf

emf]=k'=

53

j8f g+= # / ( af6 7'nfrf}/

KofpbL hfgsf nflu emf]=k'= lg= l9s'/kf]v/L

17 s:of/L sflnsf emf]=k''=

54

vf]/fsf] d'v Njfªvn]n ! lwtfn

% hf]8\g] emf]=k'= lg= Njfª3n]n

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

307

18 lrq y'dfsf]8f+8f dfbLgbL emf]=k'=

55

3fGb|'s uf=lj=;= / Njfª3n]n

uf=lj=;= hf]8\g] jfDaf]df emf]=k'=

lg=

19 n]vgfy % /ftdf6faf6 kf]v/f

hf]8\g] emf]=k'=

56 ;fdjf/] emf]=k'= lg=

20 e'h'Ëvf]nf emf]=k"= lgdf{0f

y'dfsf]

8fF8f

57 tfbLvf]nf emf]=k'= lg=

21 jfs{vf]nfdf 6 «; emf]=k"= lgdf{0f kfr]{

58

sf]n]nL 3n]n hf]8\g] ko{6lso

emf]=k'= lg=

22 tfFuLvf]nf emf]=k"= lgdf{0f gfdfh'{Ë 59 l;lbªdf ljlkPn k'n lg=

23 ;lj, 36\6]]vf]nf emf]=k"= dd{t

l;Nbh'/]

60 klx/]vf]nf ;'G6g/L3f6 ;]tf3f6

hf]8\g] emf]=k'= lg= l9s'/kf]v/L

24 jqm]zfxL eGHofË emf]=k'=dd{t

;fljs % s[[:tL

61 Olbvf]nf emf]=k'= dd{t wDk'; &

25 nfdfrf}/ x]Dhf hf]8\g] afljot/fdf

k'n lgdf{0f kf]v/f

62

e]8fjf/L b]lv l/efg hf]8\g]

emf]=k'= lg=

26 ;fljs enfd ^ / # hf]8\g] enfd

vf]nfdf kSsL k"n kf]v/f

63

cfgGb ahf/ b]lv k|fylds

:jf:Yo s]Gb| lwtfn e]8faf/L !

l/efg $ emf]=k'=lgdf{0f

27 :ofgL vf]nfdf kSsLk"n lgdf{0f df}hf

64 3frf]s j8f g+=@ af6f nfxfrf]s

j8f g+=! Hff]8g] k"n lgdf{0f

28 7'n;] HofdL/] df}hf & emf]=k"= df}hf

65

lwtfn / nfxfrf]s * -dlb{vf]nf

dfly emf]=k'=-kf]v/f vfg]kfgL

afFwg]/_

29 ufpFvf]nfdf emf]=k'=lgdf{0f df}hf

66 3frf]s j8f g+=@ af6 j8f g+=%

hf]8\g] emf]=k'=lgdf{0f

30 ;fljs enfd & / # hf]8\g]

enfdvf]nfdf emf]=k"= kf]v/f

67

dlb{ vfg]kfgL afFw x]Dhf

nfxfrf]s hf]8g] emf]=k'=lgdf{0f

31 rf;' -df}hf / l;Nbh'/] hf]8\g]_ kSsL

k'n df}hf

68

9fj e'h'+u v]fnf / d/|of+u3f6

hf]8g] k'?Grf}/

32 d'nvf]nfdf emf]=k'=lgdf{0f df}hf

69 ;flb{v]fnf df5fk'R5\] ;]ltglb

emf]k' ;fbL{vf]nf

33 nfdfrf}/ / cd{nf hf]8\g]

3fdL{vf]nfdf emf]=k"=lgdf{0f kf]v/f

70

nfdfrf}/ e'gk/] k'?Grf}/ emf]k' k'?Grf}/

34 aflgof y/ kf]=p=g=kf=!^ / ! Hff]8g

;]tL gbL dfly klSs k"n kf]v/f

71

sf]lbvf]nf lwk|f+u emf]k' df5fk'R5\]

35 7f]6\g] vf]nf emf]=k"= sf:sLsf]6 72 ;flb{v]fnf k'?Grf}/ ! emf]k' ;fbL{vf]nf

36 df;]{vf]nf emf]=k"= rfkfsf]6 73 lst'v]fnf emf]=k"= df5fk'R5\]

37 xf8Lvf]nf emf]=k"= rfkfsf]6

*= ejg tyf ;fd'bflos ejg lgdf{0f of]hgf

qm=

;+=

of]hgf 7]ufgf qm=

;+=

of]hgf 7]ufgf

1 uf=lj=;= ejgdf ;efxn lgdf{0f sflnsf

52 tf]uL jx'pB]lzo ;fd'bflos ejg

lg= ;}d/fË

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

308

2 l;Nbh'/] uflj; ejg lgdf{0f l;Nbh'/] 53 blnt ;fd'bflos ejg ldh'/]

3 j8f ejg lgdf{0f y'dfsf]

8fF8f

54 cd/ Hof]lt cfdf ;d'x ejg lg= ldh'/]

4 j8f sfof{no ejg lgdf0f{

k'DbLe'DbL

kf]=p=d=g=kf

=

55 blnt ;fd'bflos ejg dd{t x+;k'/

5 g]kfn /]8s|; ;f];fO6L pkzfvf

kf]v/fsf] ejg lgdf0f{

kf]=p=d=g=kf

=

56 dfemufp ;fd'bflos ejg dd{t ;}d/fË

6 ;fd'bfos ejg lgdf0f{ s[itL sd]/] kf]=p=d=g=kf

=

57

pkNnf] ;fKn] ;fd'bflos ejg

dd{t ;}d/fË

7 ;fd'bflo ejg lgdf{0f -s[:tL #

sd]/]_ kf]v/f

58 xif]{ cfdf ;d'x ejg dd{t ldh'/]

8 g]kfn /]8qm; ;f];fO6L pkzfvf

kf]v/fsf] ejg lgdf{0f kf]v/f

59

;}d/fË uf=lj=;= ejg lg=

qmdfut ;}d/fË

9 g]kfn /]8qm; ;f];fO6L kf]v/f @)

df ejg lgdf{0f kf]v/f

60

w\'jk'/ ;fd'bflos ejg lgdf{0f sflnsf

10 uf=lj=;= ejg bfËl;Ë 61 dfem7fgf ;fd'bflos ejg lgdf{0f dfem7fgf

11 d];/d j/fx df=lj= 5fqfjf; 3fGb|'s

62

l;h{glzn jx'p4]lZoo ;fd'bflos

ejg sflnsf

12 jx'pkof]uL ejg÷t/sf/L ;+sng

s]Gb| n'Dn]

rfjfrf}/ ;fd'bflos ejg sflnsf

13 ;fd'bflod ejg gofFk'n ;Nofg

63 eujtL ;fd'bflos cWoog s]Gb|

ejg lgdf{0f dfem7fgf

14 ;]Gr'/L o'jf Snj ejg lgdf{0f 3fGb|'s

64 ;fd'bflos ;]jfs]Gb| -k|x/L_ ejg

lgdf{0f sflnsf

15 ejg lgdf{0f n'Dn] 65 jfnSnjsf] ejg lgdf{0f n]=g=kf=

16 sf]6 df}nf ;fd'bflos ejg bfªl;Ë

66 cf/wgf 6f]n lfsf; ;+:yf ejg

dd{t n]=g=kf=

17 ckfË ejg lgdf{0f n'Dn]

67 ;fd'bflos ljsf; ;d"x ejg

lgdf{0f, dfem8LxL

y'dfsf]

8fF8f

18 j8f ejg lgdf{0f n'Dn] 68 /f]xLkmfF6 ;fd'bflos ejg lgdf{0f gfdfh'{Ë

19 uflj; ejg wDk'; 69 ;f]+wfdf ;fd'bflos ejg lgdf{0f kfr]{

20 uflj; ejg lgdf{0f l9s'/kf]v/L,

Njfª3n]n

70 lj>fjg ;fd'bflos ejg lgdf{0f

y'dfsf]

8fF8f

21 gf=;=s]=sf] ejg lgdf{0f Onfsf:t/

71 lzjzlQm ;fd'bflos ejg lgdf{0f y'dfsf]

8fF8f

22 pbo df=lj= wDk';sf] !) sf]7]

ejg lgdf{0f wDk';

72

hghfu/0f jx'på]zLo ;fd'bflos

cWofog s]G› ejg lgdf0f{

lgd{nkf]v/L

kf]=p=d=g=kf

=

23 gf}8fF8f 6«]lsª x]=kf]=sf] ejg

lgdf{0f l9s'/kf]v/L

73

js|]s zfxL eGhfË ;fd'bflos

ejg lgdf0f{

kf]=p=d=g=kf

=

24 s[lif tyf kz' ;]jf s]Gb| ejg

lgdf{0f l9s'/kf]v/L

74

w'j{tf/f cfdf ;d"x sf] ejg

lgdf0f{

kf]=p=d=g=kf

=

25 ( j6} j8fdf j8f ejg lgdf{0f l9s'/kf]v/L

75 ltnfxf/ ;fd'bflos jx'pb]zLo

ejg

kf]=p=d=g=kf

=

26 Onfsf x'nfs sfof{nosf] ejg

lgdf{0f l9s'/kf]v/L

76

;fd'bfos ejg lgdf0f{ s[itL

sd]/]

kf]=p=d=g=kf

=

27 gfu8fF8f Onfsf k|x/L sfof{nosf] l9s'/kf]v/L 77 kmnkm"n tyf t/sf/L ;+sng kf]=p=d=g=kf

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

309

ejg lgdf{0f s]Gb| ejg lgd{nkf]v/L =

28 j8f g+= %,^,& sf] j8f ejg lg= 78 j]n3f/L 6f]n ljsf; ;+:yf ejg kf]v/f

29 ufpF3/ lsNlgs ;fd'bflos ejg x]Dhf

79

;fd'bflo ejg lgdf{0f -s[:tL #

sd]/]_ kf]v/f

30 gful/s ;r]tgf s]Gb| ejg

qmdfut nfxfrf]s

80 dfO{sf] yfgdf 7fF6L lgdf{0f

31 ;T;+u ejg lgdf{0f ;a}

uf=lj=;=

81

df}hf ax'p2]ZoLo ;fd'bflos

cWoog s]Gb|sf] ejg df}hf

32 blnt ;fd'bflos ejg lgdf{0f nfxfrf]s 82 lj=lk=:d[tL ejg lgdf{0f kf]v/f

33 gful/s ;r]tgf s]Gb| ejg lgdf{0f 3frf]s 83 l8xLsf] ;fd'bflos ejg lgdf{0f kf]v/f

34 uflj; ejg ;efxn df5fk'R5\]

84

ufoqL jx'p2]ZoLo ;fd'bflos

ejgsf] tNnf yk kf]v/f

35 uflj; ejg ;efxn ;flb{vf]nf 85 l;tnfb]jL cfdf ;d"x ejg dd{{t df}hf

36 uflj; ejg ;efxn k'?Grf}/

86

df}hf # / % l;tf cfdf ;d"x

ejg lgdf{0f df}hf

37 gful/s ;r]tgf ejg

# j6}

uflj;

87 xl/x/ cfdf ;d"x ejg lgdf{0f kf]v/f

38

k|x/L rf}ls lgdf{0f ;flb{vf]nf

88

lzjfno dlxnf ljsf; jrt tyf

C0f ;xsf/L ;+:yfsf] ejg

lgdf{0f

df}hf

39 ufpF ;'wf/ cfdf ;d'x ejg

lgdf{0f k'?Grf}/

89

sfpn]‒rfkfsf]6 ;f= ejg sf:sLsf]6

40 zf/bf dflj ejg lgdf{0f df5fk'R5\]

90

jx'pkof]uL ejg÷t/sf/L ;+sng

s]Gb| n'Dn]

41 kmNofËsf]6 j[¢f>d ejg 91 ;fd'bflod ejg gofFk'n ;Nofg

42 gjk|eft jx'p2]ZoLo dlxnf

;fd'bflos ejg b]p/fnL

92 ;]Gr'/L o'jf Snj ejg lgdf{0f 3fGb|'s

43 cfdf ;d"x Pj+ s[ifs ejg y'DsL 93 ejg lgdf{0f n'Dn]

44 blnt sd{sf08 ejg b]p/fnL 94 sf]6 df}nf ;fd'bflos ejg bfªl;Ë

45 lxdb[io Snj ;fd'bflos ejg ?kfsf]6 95 ckfË ejg lgdf{0f n'Dn]

46 l;h{glzn ;fd'bflos ejg ?kfsf]6 96 tf]Nsf cfdf ;d"x ejg lgdf{0f n'Dn]

47 Onfsf blnt ;fd'bflos ejg ?kfsf]6 97 dlxnf ;fd'bflos ejg wDk';

48 ljZjsd{ ;fd'bflos ejg ?kfsf]6 98 k"?Grf}/ 8f8fdf Eo"6fj/ k'?Grf}/

49 cfdf ;d"x ejg l;¢

99 l;Dn]s'gf s'/s'df/L bdfxf9'+uf

l;4jfjf ;jh] l9ls8f8f kbdfu{ cd{nf

50 efrf]s ( y'D;Lsf]6 s:of/Ldf

;fd'bflos ejg lg= efrf]s

100

df5fk'R5\] v'dfp s]jnsf/ lgdf{0f

/ v'dfp 8fF8fdf ko{6lso s]Gb| df5fk'R5\]

51 x+;k'/ j8f g++ ! / @ df 7'nLj];L

;fd'bflos ejg lg= x+;k'/

(= df]6/]jn k'n tyf sNe6{ of]hgf

qm=

;+=

of]hgf 7]ufgf qm=

;+=

of]hgf 7]ufgf

1

n]=g=kf= !% b]lv b]p/fnL @ hf]8\g]

df]6/]jn k'n b]p/fnL

38

cfksf]vf]nfdf df]6/jn k'n lg= Njfª3n]n

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

310

2 ?kfsf]6 / n]]=g=kf ljr cjl:yt

v/jf/L 6'F8f]df df]6/]jn k'n ?kfsf]6

39 cw]/Lvf]nf df]6/jn k'n lg=

l9s'/kf]v/L

3 eGofª3f6 n]=g=kf= @ / rd]/]3f6

hf]8\g] ;]tL glbd_ n]=g=kf=

40 ;'k]{vf]nf df]6/]jn k'n

wDk'; (

Njfn3n]n

@

4 ltsnfª d';]8f8f+ kfp/xfp;

df]6/]jn k'n n]g=kf=

41

8f8fufp b]lv Olbvf]nfdf

e]8fjf/Lsf] df]6/]jn k'n lwtfn

5 ;''u'/]j'8] Ko"/L bf]efg df]6/]jn k'n n]=g=kf=/

:ofªhf

42 kf}vf]nf df]6/]jn k'n

Njfª3n]n

$ lwtfn

%

6 rf]/df/f –nfd]cfxfn k'n n]=g=kf= n]]] g=kf=

43 ;}tLvf]nfdf df]6/]jn k'n Njfª3n]n

*

7 jiff{ s'lnË kSsL k'n

44 k'nk'nfdf df]6/]jn k'n Njfª3n]n

(

8 ;ft d'xfg] uug uf}8f df]= k'n-

v'bLvf]nf_ n]]] g=kf=

45 sf]~r]/vf]nf df]6/]jn k'n Njfª3n]n

9 dfbj];L sNofË s[i0f3f6 df]6/]jn

k'n

x+;k'/ #

s/fk'!

46 tflbvf]nf df]6/]jn k'n

10 Olbglb df]6/]jn k'n y'dfsf]8f8f

& ;}d/fË*

47 s:o'?vf]nf df]6/]jn k'n

11 sf]On]gL ef6j];L df]6/]jn k'n x+;k'/ !

ndh'Ë

48 sf]/r] kfvfdf df]6/]jn k'n

12 ?bLglb df]6/]jn k'n

ldh'/] %

nDh'Ë

s/fk' !

49

s[lif ;8s sNe6{ lgdf{0f l9s'/kf]v/L

13 rd]/]cf]8f/ df]6/]jn k'n x+;k'/ %

ldh'/] %

50

tfbLvf]nf df]6/]jn sNe6{ lgdf{0f Njfª3n]n

14 rd]/]3f6 kSsLk'n

n]=g=kf=

kf]vf/f

51

kf}vf]nf df]6/]jn sNe6{ lgdf{0f Njfª3n]n

15 lzz'jf cf?kf6f hf]8\g] b]p/fnLvf]nf

kSsLk'n

52

n'd|]sf] k'5f/df df]6/]jn sNe6{

lgdf{0f Njfª3n]n

16 n]vgfy @ / kf]v/f !* hf]8\g]

kSsLk'n

53 gf}8fF8f−clwsf/L 8fF8f−sfsL{sf]

tuf/f u|fld0f ;8sdf sNe6{

lgdf{0f l9s'/kf]v/L

17 cfjf{s:o/L / sflnsf hf]8\g]

klSsk'n ljhok'/vf]nfdf

54

efªvf]nf sNe6{ lgdf{0f Njfª3n]n

18 ;f]t/vf]nf sNe6{ 55 ;fgf] p/fOvf]nf sNe6{ lgdf{0f Njfª3n]n

19 6+'uvf]nf sNe6{ 56 7f8f]vf]nf sNe6{ lgdf{0f Njfª3n]n

20 5x/]vf]nf sNe6{ 57 36\6]vf]nf sNe6{ lgdf{0f Njfª3n]n

21 dfem7fgf $ / vf]nfa];L hf]8\g] k'n 58 sf]Kr]kfvf sNe6{ lgdf{0f Njfª3n]n

22 b'wkf]v/L u|f=;= sf] ljhok'/ gbLdf

k'n

59 3frf]s ^ / ;flb{vf]nf hf]8g] k'n

23 n]vgfy % / kf]v/f !# hf]8\g]

kSsLk'n

60

l/efg j8f g+=( sf] uf]?vs{sf]

;f]daf/] ;fF3' xfO8«f]kfj/ ePsf]

:yfgaf6 NjfË3n]n $ hf]8g]

:yndf df]6/]jn k'n

24 u9'jfvf]nf k'n lzz'jf c3f}+ k'/fgf] 61 vf/kfgL df]k' ;fbL{vf]nf

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

311

jf6f]

25 kf]v/f !& b]lv lgd{nkf]v/L bD;fbL

3f6df kSsL df]6/]jn k'n lgd{nkf]v/L

62

lrt]kfgL k'?Grf}/ 36\6]vf]nf df]k' k'?Grf}/

26 e''Ë] vf]nf kSsLk'n lgdf{0f s[:tL 63 lwk|f+u v]fnf df]k' df5fk'R5\]

27 km';|]vf]nf lr;fkfgL kSsL k'n k'DbLe'DbL 64 36\6\] v]fnf df]k' df5fk'R5\]

28 nfdfv]t ;'/f}bL 3f6df df]6/]k'n lgd{nkf]v/L 65 s?jf e/fe/L ;]ltglb df]k' df5fk'R5\]

29 kf]v/f !& / !% hf]8\g] df]6/]jn k'n

3f/Lkf6g

66

;flb}vf]nf k"?Grf}/ k}o' e'h'{+u

vf]nf df]k' ;fbL{vf]nf

30 vx/]vf]nf k'n 67 kGb|] v8\sf v]t sNe6{ cd{nf

31 rfnL;] k'n 68 sln8/ sNe6{ k'?Grf}/

32 sfq] k'n 69 t'Ds] lr?jf 9'+uf sNe6{ cd{nf

33 6f]8\s]vf]nf k'n 70 zflGt pdflj sNe6{ cd{nf

34 gofFk'n b]pk'/ hf]8\g] k'n lgdf{0f ;Nofg 71 9f8v]fnf sNe6{ cd{nf

35 bfªl;Ë dftf7fF6L 3§]vf]nf k''n

lgdf{0f bfªl;Ë

72

9f8v]fnf sNe6{ k'?Grf}/

36 x\jf+8Lvf]nf k'n lgdf{0f n'Dn]

37 :ofpnL ahf/ ;f+bLvf]nf k'n lgdf{0f 3fGb|'s

!)= vfg]kfgL tkm{ M

qm=

;+=

of]hgf 7]ufgf qm=

;+=

of]hgf 7]ufgf

1 j[xt vfg]kfgL of]hgf l;¢ 73 lrt]kfgL vf=kf=of]

2 j[xt vfg]kfgL of]hgf b]p/fnL 74 e]8L vs{ vfkfof]

3 j[xt vfg]kfgL of]hgf y'DsL 75 ekf}bL tLg'jf]6 vf=kf= of]= kf]v/f

4 j[xt vfg]kfgL of]hgf ?kfsf]6 76 vfg]kfgL wf/f dd{t

5 l;D6f/L xg'dfg kf]v/L lnˆ6Lª

vf=kf= of]hgf n]=g=kf=

77

;fd'lxs 3}6f] lgdf{0f

6 ;fpg]kfgL vf=kf= of]hgf n]=g=kf= 78 vfg]kfgLsf] nfO{g dd{tsf] kfO{k

7 jDemgf vfg]kfgL of]hgf n]=g=kf=

79 sfx'F vfg]kfgL tyf sfx'F cfbz{

vf=kf=lgoldt dd{t ;Def/ kf]v/f

8 n]=g=kf= j8f g+ (,!),!!,!%,!*

sf kxf8L If]qdf vf=kf=of]hgf

80 df}hf kf]v/L vf=kf=of]hgf

df}hf

9 e'=k'=;}lgs vf=kf= of]hgf dd{t

n]=g=kf -=!,!@_ n]=g=kf=

81

dw'/] 5x/f hNs] s'oNgL vf=kf=dd{t

;'wf/ kf]v/f

10 cfdfrf}/ vf=kf= of]hgf n]=g=kf= 82 km]bL vf=kf=6+sL lgdf{0f kf]v/f

11 yfs vfg]kfgL lg=Ps 3/ Ps

wf/f x+;k'/ ! b]lv (

83

;Ah] kftfn vf=kf=kf]v/f @* af6

kf]v/f @) df Nofpg] vf=kf=lj:tf/ kf]v/f

12 nDt/L x+;k'/ j[xt vfg]kfgL

lg=

x+;k'/,

;}d/fË,efrf]s

84 lhdf]/]df # OGrsf] vf=kf=lj:tf/ kf]v/f

13 dfbj];L vfg]kfgL lg= x+;k'/ # 85 sfx'Fvf]nf eGHofª vf=kf=of]hgf kf]v/f

14 kfTn]vf]nf vfg]kfgL lg= ;}d/fË 86 ;Ah] vf=kf=of]hgf df}hf

15 sf]q]vf]nf vfg]kfgL lg= ldh'/]8f8f

87 ;fljs nfdfrf}/ * / ( df vf=kf=

6+sL nfOg lj:tf/ kf]v/f

16 d'nkfgL vfg]kfgL x+;k'/ 88 df}hf # / % vf=kf=of]hgf df}hf

17 cfnfvf]nf tf;] vfg]kfgL lg= ;}d/fË 89 ;fljs enfd ^ / & vf=kf=of]hgf kf]v/f

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

312

18 sfw] kre}of l;df/ vfg]kfgL

lg= ldh/']8f8f

90 vfgLvf]nf sfx'F ! Vff=kf=of]hgf kf]v/f

19 s'jfkfgL lnlˆ6Ë vfg]kfgL lg= x+kk'/ 91 cnf}+r]af/L vf=kf=of]hgf df}hf

20 b'w 5x/f b]lv efrf]s $ ;Dd

vfg]kfgL dd{t efrf]s

92 nfdfrf}/ uf]:t]df vf=kf=6+sL lgdf{0f kf]v/f

21 7'nLj];L lkKn] vfg]kfgL lg= x+;k'/ 93 kfTn]vf]nf vf=kf= df}hf

22 dsfuL vf]nf sfp/] efrf]s (

vfg]kfgL lg= efrf]s

94 lrKn]vf]nf kf]v/f @) vf=kf=of]hgf kf]v/f

23 j}/fuL vfg]kfgL lg= ldh/']8f8f 95 v/;f]n'ª vf=kf=of]hgf df}hf

24 d'u|Lj];L vfg]kfgL lg= ldh/']8f8f 96 dfw] vf=kf=of]hgf df}hf

25 s'n{'Ëvf]nf vfg]kfgL lg= x+;k'/

97 j8f ejg b]lv csnf dlGb/ ;Dd

vf=kf=nfO{g lj:tf/ kf]v/f

26 nDn/Laf6 e§]ufp sd/ bd}

ufp ;Dd vfg]kfgL lg= efrf]s

98

enfd @) vf=kf=dd{t of]hgf -

enfd #_ kf]v/f

27 8d8f/] vfg]kfgL lg= x+;k'/

99 3fdL{ j[xt vfg]kfgL cfof]hgf -

;fljs nfdfrf}/ &, * / ( _ kf]v/f

28 8KsLvf]nf vfg]kfgL lg= ;}d/fË

100

lzif]{kfgL b]lv lkªrf]s l;:g]/L ;Dd

vf=kf= of]= sfx"sf] $, % j8fdf Ps

3/ Ps wf/f sfo{qmd

kf]v/f

29 k''jfvfgL 7'n9'Ë vfg]kfgL lg= ;}d/fË 101 Ps 3/ Ps wf/f O{nfsf:t/

30

cfsf;] kfgL ;+sng s]Gb|

x+;k'/ uf=lj=;= ejg /

x]Nykf]i6 /fdsf]6 3}6f] sfo{qmd

x+;k'/

102

O{:dfnL kDkLª vfg]kfgL sf:sLsf]6

31 d'u|L ef]n{'Ë:jf/f vfg]kfgL lg= ldh/']8f8f 10

3 ;]tL vf=kf=of]= ;/fËsf]6

32 vfN6] vf=kf= of]hgf-lnlk\ml68=

k|ljlw_ dfem7fgf

104 3fF6Ll5gf l;d6f/ vf=kf=of]= rfkfsf]6

33 yfs vfg]kfgL of]hgf 10

5 Ps 3/ Ps wf/f sfo{qmd Onfsf:t/

34 kxf8L Onfsf vf=kf= of]hgff n]=g=kf= 10

6 j[xt vfg]kfgL of]hgf n'Dn]

35 5x/] vf=kf= of]hgf dd{t 10

7 lrKn]s'gf vf=kf= lj:tf/ n'Dn]

36 efn'vf]nf vf=kf=of]hgf qmdfut dfem7fgf 10

8 :ofpnL ahf/ vf=kf= of]hgf bfËl;Ë

37 cf?kf6f vf=kf= of]hgf sflnsf 109 g;]kn vf]nf vf=kf= dd{t n'Dn]

38 k'm8h] vf=kf= dd{t of]hgf n]=g=kf= 110 ;dyn vf]nf vf=kf= dd{t ;Nofg

39 lkkn8fnL vf=kf= of]hgf

qmdfut sflnsf

111

cw]/Lvf]nf vfg]kfgL lg= l9s'/kf]v/L

40 e}+;] vf=kf= of]hgf sflnsf 112 wDk'; @ df ! 3/ ! wf/f vf=kf=

41 7f8f]vf]nf vf=kf=of]hgf -

e't]{nj:tL_ dfem7fgf

113 Ps 3/ Ps wf/f / k"0f{ ;/;kmfO{ sfo{qmd

42 /f]nfvf]nf vf=kf= of]hgf sflnsf 11

4 lwtfn vfg]kfgL d'n cfof]hgf

lgdf{0f u/L >f]t j'lb ug{] . lwtfn

43 s'+O{s]n ufpm vf=kf= 6+sL

lgdf{0f sflnsf

115 Deep Boring l9s'/kf]v/L

44 h's]k'xgL vf=kf= of]hgf dfem7fgf

116 l9s'/kf]v/L sf:sLsf]6 ;/fËsf]6

vfg]kfgL ! 3/ ! wf/f sfo{qmd

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

313

45 cf]dsf/]Zj/ lzjfno dlGb/

vf=kf= of]hgf sflnsf

117

nfxfrf]s l/efg vf=kf=of]hgf -

/f]sfvf]nf_

46 sg/dË vf=kf= of]hgf dfem7fgf 118 7'nf]vf]nf af]p;] bx vf=kf=-!—%_

47 e/b/] vf=kf= of]hgf l;Nbh'/]

119 3frf]s vf=kf=of]hgf -j8f g+=!—(_

48 hnhn] vf=kf= of]hgf y'dfsf] 8fF8f

120 l/efg vf=kf=of]hgf -!—(_

49 ! 3/ ! Wff/f cleofg gfdfh'{Ë 121 ;fFbL vf=kf=of]hgf -^—(_

50 ! 3/ ! Wff/f cleofg kfr]{ 12

2 l8n] vx/] gofF a:tLdf vf=kf=of]hgf l/efg

51 ! 3/ ! Wff/f cleofg y'dfsf] 8fF8f 123 bxrf}/ -3frf]s !—^_ vf=kf=of]hgf

52 s[:tL lgd{n kf]]v/L e/tkf]v/L

vfg]kfgL of]hgf s[:tL

124 cn}+rLaf/L ;ldau/ vf=kf=of]hgf nfxfrf]s

53 lkmlnÍ3f/L b]p/fnL zfGtL

:t"k vfg]kfgL of]hgf k'DbLe'DbL

125

3frf]s -j8f g+=^—(_ s'n];]

vf=kf=of]hgf

54 km";|]vf]nf ln+ˆl6Î of]hgf Ps

3'/ Ps wf/f lgd{nkf]v/L lgd{nkfv/L

126

lkknaf]6 vf=kf=of]hgf -gf=;=s]=af6

dfu eO{ cfPsf]_

55 lrDbLvf]}nf lnˆ6LÎ vfg]kfgL

of]hgf s[:tL

127 le/s6]/f dlb{k"n vf=kf=dd{t j8f nfxfrf]s

56 z]/fvf]nf vfg]kfgL of]hgf Ps

3/ Ps wf/f k'DbLe'DbL

128 hnhn] vfkf df5fk'R5\]

57 s6'jf vf]nf lnˆl6Î vfg]kfgL

of]hgf lgd{nkfv/L

129 Ps 3/ Ps wf/f ;fbL{vf]nf

58 j]tsf]?v 9'u]kfgL vfg]kfgL

of]hgf k'DbLe'DbL

130 Ps 3/ Ps wf/f k'?Grf}/

59 emfs|Lsf] yfg 3}of v]t

vfg]kfgL of]hgf k'DbLe'DbL

131

Ps 3/ Ps wf/f cd{nf

60 /f08L vfg]kfgL of]hgf s[:tL 132 3n]vs{ vfkf ;fbL{vf]nf

61 rfrfnvfd 8f8f vf=kf= ofhgf s[:tL 133 s?jf vfkf df5fk'R5\]

62 vfdk'/ vf=kf=of]hgf s[:tL 134 sk'r] vfkf df5fk'R5\]

63 n]jf8] vf=kf=of]hgf dd{t lgd{nkfv/L

135 7'n] v]fnf vfkf

k'?Grf}/

!.#.$.%

64 ekf}bL ltn'jf]6 vfg]kfgL of]hgf s[:tL 136 s'/ vfkf cd{nf

65 s[itL vf=kf=of]=cf/g8f8f

s|dfut s[:tL

137

?kL v]fnf vfkf k'?Grf}/

66 So'd|L;] vf=kf=of] cfjf{ ljho

138 Ps 3/ Ps ;f]slk6 df5fk'R5\]

67 Vffg]kfgL lj:tf/ kf]v/f !&

139 ef]h]vf]nf vfkf cd{nf

68 ;fgL vf]nf vf=kfof] lgdf{0f

cfj{ ljho

140 ;flb{vf]nf vfkf ;fbL{vf]nf

69 gofF vfg]kfgL cfjf{ljho 9f8

j]zL

141 wf/fkfgL vfkf k'?Grf}/

70 tNnf] ugug] vfkfof] 14

2 xl/kfp vfg]kfgL dd{t cd{nf

71 sfnLdf6L vf=kfof] 14

3 hn's] vf=kf= dd{t nfdfrf}/

72 s;]/L 8'd|Ljf6] vfkfof] 15

6

73 /lrrf}/ l;rfO of]hgf kf]=p=d=g=kf= 157

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

314

!!= j}slNks phf{ M

qm=

;+=

of]hgf 7]ufgf qm=

;+=

of]hgf 7]ufgf

1 jfof]Uof; KnfG6 lgdf{0f -k||To]s

3/df_

8 bd}ufpFdf ;f}o{ phf{ ljt/0f

2 n]=g=kf= !#df kmf]xf]/ jf6 jfof]

Uof; pTkfbg

9

Onfsf g+=!@ df kg]{ ;a}

uf=lj=;=-$ j6f_ sfof{nox?df

;f]nf/ Kofgn h8fg ug]{ .

3 ;'wfl/Psf] r'nf] $ j6}

uf=lj=;=

10

uflj;x?df ;f]nf/ / a}slNks

phf{ Aoj:yf

;j}

uflj;

4 kmnfd] ;'wfl/Psf] r'nf] lgdf{0fsf

lgDtL cg'bfg /sd

$ j6}

uf=lj=;=

11

df5fk'R5\] sf $ 3/df ;f]nf/ df5fk'R5\]

5 3§ lgdf{0f

ldh'/]8f8f

jfbL{vf]nf

efrf]s

12

;'wf/LPsf] r"Nxf] sfo{qmd Onfsf:t/

6

;fd'bflos ejg tyf a[4f>d,

ljBfnox?df ;f]nf/ h8fg

sfo{qmd Onfsf:t/

Onfsf:t/

13 kfgL 36\6 ;'wf/ df5fk'R5\]

/ cd{nf

7 ;f]nf/ h8fg sfo{qmd dfem7fgf

!@= ljB't If]qsf Df"Vo of]hgfx? M

lgld{t hn ljB't cfof]hgfdf km]jf / ;]lt u/L !)=* d]ufjf6 /x]sf] 5 . To:t}M lgdf{0fflwg cfof]hgftkm{ dflb !@

d]=jf=, ?lb ^=* d]=jf=, db:So" l;Sn]; !) d]=jf=, u08ls $ d]=jf, l;Sn]; @ d]=jf=, ;flb{vf]nf $ d]=jf=, ck/ df]bL

$@ d]=jf= ul/ hDDff &$=* d]=jf sf kl/of]hgfx? /x]sf] 5g\ . / t'?Gt} lgdf{0f ;'? x'g nfu]sf 6"nf cfof]hgfx?df

;'k/ dflb @^ d]=jf= -;f]+wf b]lv rfF;' If]q_ / ck/ ;]tL @) d]=jf= /x]sf] 5g\ .

!# ljkb hf]lvd Go"lgs/0f, e";+/If0f / hnpTkGg k|sf]k Go"lgs/0f

qm=

;+=

of]hgf 7]ufgf qm=

;+=

of]hgf 7]ufgf

1 ;]lt gbL, dflb gbL / df]lb glb

lgoGq0f

8

2

Kfm]jf, ljhok'/ nufot % hnfwf/

If]qsf] u'?of]hgf, $( pkhnfwf/

If]qsf] ;+/If0f of]hgf tof/

9

3 xk{g vf]nf, cw]/L vf]nf, 7'nfv]t vx/]

vf]nf lgoGq0f

10

4 E"fsDk lkl8t Pj+ afl8 lkl8tnfO{

/fxt, 3/ lgdf{0f ;xfof]u

11

5 ;]tL gbLdf ;fO/g k|0ffnL k|efjsf/L 12

6 13

7

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

315

cg';"lr &

% jif]{ cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf th'{dfsf ;xeflux? ;xeflux?sf] gfdfjnL

lhlj;sf] sfof{no, sf:sL . @)&@ >fj0f @( b]lv #! ;DDf

qm=;+= ;xeflusf] gfd y/ kb ;+:yf xflh/L

! Tff/fgfy clwsf/L :yf=lj=c= lh=lj=;, sf:sL b=

/fdrGb| ltjf/L :yf=lj=c= lh=lj=;, sf:sL

@ hLjg kl/of/ ;efifb ;+ljwfg;ef b=

# Rf'8fdl0f h+unL ;efifb ;+ljwfg;ef b=

$ lbg]z s'= yklnof If]lqo k|zf;s If]lqo k|;f;g sf b=

% s[i0f axfb'/ /fpt l;l8of] lh= k|zf;g sf= b=

^ O{Zj//fh kf}8]n pk ;lrj ;+=df=:yf=lj=dGqfno b=

& GAIL Marzen Kf|d'v DFID, UK b=

* John Rankin /fhb't UK b=

( Kf|sfzdf]xg vgfn cWoIf Kff]= g=lj=;= b=

!) Kf'0ok|;fb kf}8]n Kf"j{ ;efklt lhlj; b=

!! >Lgfy a/fn Kf"j{ pk;efklt lhlj; b=

!@ o'j/fh s'jF/ ;lrj Gf]kfnL sf+u|]; b=

!# bfdf]b/ a}/fuL ;lrj Gf]skf Pdfn] b=

!$ lji0f' kf}8]n ;lrj Gf]skf Pdfcf]jflb b=

!% s]zj kf}8]n /f=;b:o Gf]skf Pdfcf]jflb b=

!^ g/x/L ltldN;Lgf pkfWoIf /f=k|=kf= b=

!& Zff]efs/ nfld5fg] ;x;lrj cv08 g]kfn b=

!* xf]dgfy lu/L ;lrj Gf]skf dfn] b=

!( Nffn axfb'/ u'?+u ;x;lrj Gf]skf–dfcf]jflb b=

@) 8f=/ljGb| s'= zfSo ;xhstf{ -Kf"j{ pkfWoIf_ /fli6«o ;le{;]; k|f=ln=-/fli6«o of]hgf cfof]u_ b=

@! Zf'lzn l3ld/] ;xhstf{ -Kf"j{ ;lrj_ /fli6«o ;le{;]; k|f=ln= -Kfo{6g dGqfno_ b=

@@ 8f= ljZjsNof0f k/fh'nL ;xhstf{, afnd}qLljb /fli6«o ;le{;]; k|f=ln= b=

@# pk=k|f= ljho cof{n ;xhstf{, ;+u7gljb /fli6«o ;le{;]; k|f=ln= b=

@$ lrqk|;fb cfrfo{ ;xhstf{, hf]u|fkm/ /fli6«o ;le{;]; k|f=ln= b=

@% 6Lsf/fd wdnf ;xhstf{, OlGhlgo/ /fli6«o ;le{;]; k|f=ln= b=

@^ Gff/fo0f >]i7 Kf|d'v lhNnf k|fljlws sfof{no, sf:sL b=

@& s[i0f hd/s6\6]n O{= lhNnf k|fljlws sfof{no, sf:sL b=

@* Tff/fgfy clwsf/L pkfWoIf Dflxnf lHfNnf ;dGjo ;ldlt, lhlj; b=

@( Kf|]d kl/of/ pkfWoIf ckf+u lHfNnf ;dGjo ;ldlt, lhlj; b=

#) b'uf{ axfb'/ ;'gf/ pkfWoIf blnt lHfNnf ;dGjo ;ldlt, lhlj; b=

#! czf]ss'df/ e6\6rg pkfWoIf hghflt lHfNnf ;dGjo ;ldlt, lhlj; b=

#@ nIdL lh=l;= k|d'v Dflxnf tyf afnaflnsf sfof{no, sf:sL b=

## /d]zk|;fb sf]O/fnf k|d'v lhNnf s[lif ljsf; sfof{no, sf:sL b=

#$ 8f= /fs]z k|hfklt k|d'v lhNnf kz' ;]jf sfof{no, sf:sL b=

#% ;'/]z >]i7 Kf=:jf= k|f= lhNnf kz' ;]jf sfof{no, sf:sL b=

#^ ofd a/fn Df]=s=lg= lhNnf hg:jf:Yo sfof{no, sf:sL b=

#& nIdLeb| jfUn] s=c= lhNnf hg:jf:Yo sfof{no, sf:sL b=

#* Vff]d/fh zdf{ pkfWoIf ckf+utf ;DjGwL ;+:yf-l;ljcf/P;_ b=

#( lg? yfkf ;+/If0f clws[t cGgk"0f{ ;+/If0f cfof]hgf, kf]v/f b=

$) bfdf]b/ ;'j]lb ;xfos lh=lz=c= lhNnf lzIff sfof{no, sf:sL b=

$! s[i0fk|;fb cfrfo{ k|d'v 3/]n' tyf ;fgf pBf]u sfof{no, sf:sL b=

$@ clgnk|;fb cfrfo{ Hf'= OlGhlgo/ Nf]vgfy gu/kfnLsf b=

$# Uff]kfn v8\sf cWoIf u};; dxf;+3, sf:sL b=

$$ s'z'd s]zj k/fh'nL ;lrj Hf]i7 gful/s lhNnf ;~hfn, sf:sL b=

$% nIdLklt kf]v/]n OlGhlgo/ hnpTkGg k|sf]k sfof{no, sf:sL b=

$^ OGb|k|;fb kf}8]n OlGhlgo/ ;8s l8lehg sfof{no, kf]v/f b=

$& Tff]ofgfy ltldN;Lgf cWoIf Ufflj; ;lrj xslxt ;+/If0f s]Gb|, sf:sL b=

$* e/t/fh a/fn Affn clwsf/ clws[t lhNnf afnsNof0f ;ldlt b=

cfjlws lhNnf ljsf; of]hgf, sf:sL

316

qm=;+= ;xeflusf] gfd y/ kb ;+:yf xflh/L

$( /fh]z /]UdL Afhf/ clws[t Gf]kfn 6]lnsd b=

%) lbks lj=s= cWoIf lhNnf afn d~r b=

%! ;'idf s'Fj/ sf]iffWoIf lhNnf afn d~r b=

%@ Gff/fo0f kf}8]n ;=e'=;+/If0f clws[t lhNnf e";+/If0f sfof{no, sf:sL b=

%# Kf|sfz 9sfn Kfqsf/ cfljZsf/ b}lgs klqsf b=

%$ k/z'/fd zdf{ Kf|ltlglw Gf]kfn 6]lnlehg b=

%% b'uf{ clwsf/L k|jGw lgb]{zs /]l8of] ;kmntf b=

%^ l8NnLk|;fb 9'+ufgf Zffvf clws[t If]lqo cg'udg÷;'=k= sfof{no- vfg]kfgL_ b=

%& ;/f]h >]i7 RCCD Expert LGCDP, RCU, Cluster, Pokhara b=

%* ;'dg yfkf ICT Officer lh=lj=;= sf:sL b=

%( o1k|;fb a]Njf;] Kf|=;=lgl/Ifs k|x/L rf}sL, wDk'; b=

^) /d]z >]i7 Kf|x/L xjNbf/ k|x/L rf}sL, wDk'; b=

^! c?0f k/fh'nL /]Gh/ lhNnf jg sfof{no, sf:sL b=

^@ sf}znrGb| lh=l;= phf{, hnjfo' clws[t lh=lj=;= sf:sL b=

^# Af;lGt >]i7 Gff=;'= lh=lj=;= sf:sL b=

^$ /f]dgfy pkfWofo Afl/i7 cfn]k clws[t lh=lj=;= sf:sL b=

^% Gff/fo0fbQ cfrfo{ Gff=;'= lh=lj=;= sf:sL b=

^^ Effg axfb'/ ;fksf]6f ;xof]uL lh=lj=;= sf:sL b=

^& 6+s /fgfef6 ;xof]uL lh=lj=;= sf:sL b=

^* ;Ltf/fd bfxfn 8«fOe/ lHfNnf k|fljlws sfof{no, sf:sL b=

^( Dffof u'?+u ;+of]hs ;fdL kl/of]hgf, lh=lj=;= sf:sL b=

&) s[i0f cj:yL Dist. Gov. Expert LGCDP, DDC, Kaski b=

&! lji0f'k|;fb clwsf/L ;lrj wDk'; uflj;sf] sfof{no, sf:sL b=

&@ /fdz/0f ltldN;Lgf O{lGhlgo/ Gf]kfn ljB't k|flws/0f b=

&# ;'/]Gb| kf}8]n O{lGhlgo/ Kff]v/f pkdxfgu/kfnLsfsf] sfof{no, sf:sL b=

&$ bnaxfb'/ u'?+u pkfWoIf Ufflj; dxf;+3, sf:sL b=

&% /fh' /]UdL O{lGhlgo/ lHfNnf k|fljlws sfof{no, sf:sL b=

&^ Tff/fgfy ;'j]bL Kf|zf;g k|d'v lHfNnf k|fljlws sfof{no, sf:sL b=

&& ;Gt' ;'j]lb ;b:o lhNnf ;xsf/L ;+:yf, kf]v/f b=

&* g/]Gb| ;'j]bL l;l8O{ l8lehg ;8s sfof{no, kf]v/f b=

&( ch'{g g]pkfg] ;fdflhs lj= clws[t lh=lj=;=sf] sfof{no, sf:sL b=

*) cGh' u'?+u sDKo"6/ clws[t lh=lj=;=sf] sfof{no, sf:sL b=

*! lji0f' a/fn Nf]vfkfn lh=lj=;=sf] sfof{no, sf:sL b=

*@ nIdL vgfn ;n]kf lh=lj=;=sf] sfof{no, sf:sL b=

*# lji0f' zdf{ Nf]vfkfn lh=lj=;=sf] sfof{no, sf:sL b=

*$ Affns[i0f ;'j]bL ;xsf/L k|lzIfs ;xsf/L l8lehg sfof{no, kf]v/f b=

*% ?h]Gb| t'nfrg l;l8O{ Zfx/L ljsf; l8lehg sfof{no, kf]v/f b=

*^ t'n;L/fd e6\6/fO{ l;l8O{ l;+rfO{ l8lehg sfof{no, kf]v/f b=

*& Eff]h axfb'/ yfkf ;xof]uL lh=lj=;=sf] sfof{no, sf:sL b=

** Tff/f s]=;L= Nf]vfkfn lh=lj=;=sf] sfof{no, sf:sL b=

*( Dfgb]lj u'?+u Nf]vfkfn lh=lj=;=sf] sfof{no, sf:sL b=

() nIdL clwsf/L Gffoj ;'Aaf lh=lj=;=sf] sfof{no, sf:sL b=

(! b'uf{ kf}8]n Vfl/bf/ lh=lj=;=sf] sfof{no, sf:sL b=

(@ Zff]ef/fd zdf{ 8«fOe/ lh=lj=;=sf] sfof{no, sf:sL b=

(# U+fuf cfrfo{ 8«fOe/ lh=lj=;=sf] sfof{no, sf:sL b=

($ ldgf kf}8]n Zffvf clws[t lh=lj=;=sf] sfof{no, sf:sL b=

(% s[i0f vgfn Vfl/bf/ lh=lj=;=sf] sfof{no, sf:sL b=

(^ lst{g/fh kf}8]n of]hgf, c=÷k|= clws[t lh=lj=;=sf] sfof{no, sf:sL b=