เผยผลตรวจ Department of Medical Sciences of Medical Sciences จดหมายข าว กรมว ทยาศาสตร การแพทย กระทรวงสาธารณส

กรมวทยาศาสตรการแพทย

Department of Medical Sciences

สขภาพดไมมขาย อยากไดตองรวมสราง

จดหมายขาว News Letter

ปท 31 ฉบบท 9 เดอนกนยายน 2560

ISO 9001:2016 Certified

จดหม

ายขา

ว N

ews

Lette

rIS

SN : 1

513

- 507

1 h

ttp://

www.

dmsc

.mop

h.go

.th

LAB & X-RAY MOPH STANDARD DAY ศาสตราจารยคลนก เกยรตคณ นายแพทยปยะสกล สกลสตยาทร รฐมนตรวาการกระทรวงสาธารณสข เปนประธาน เปดงานสมมนาพฒนาเครอขายคณภาพและมาตรฐานหองปฏบตการ และหนวยบรการปฐมภม ระบบบรหารคณภาพหองปฏบตการ ทางการแพทยและหองปฏบ ตการรงสว นจฉยตามมาตรฐาน กระทรวงสาธารณสข ประจำาป 2560 ซงจดโดย กรมวทยาศาสตร การแพทย ณ โรงแรมมราเคล แกรนด กรงเทพฯ

เผยผลตรวจ ผลตภณฑอาหาร OTOP ทวประเทศ

เรองในฉบบ หนา

(อานรายละเอยดหนา 3 )

ยอ แกไข แกไอ แกปวดบวมอกเสบ 2 คนดศรสาธารณสข หนวยงานดเดนดานการพฒนาคณธรรมจรยธรรม ประจำาป 2560 2 สธ.พฒนาหองปฏบตการทางการแพทยและรงสวนจฉย 3 กรมวทยฯ พฒนา’เครองสำาอางขาวหอม’ สรางรายไดใหชมชน 4 กรมวทยาศาสตรการแพทย รวมกบ 4 หนวยงานหลกสรางความเขมแขงอตสาหกรรมการผลตวคซน 5 รอบรวกรมวทยฯ 6-7 กรมวทยฯ เปดบรการหองปฏบตการตรวจหาสารพนธกรรมเชอกอโรคไอกรนแหงแรกในภาคใต 8 กรมวทยฯ พฒนาหองปฏบตการอณวทยาชนสง สนบสนนการแกไขปญหาสาธารณสขของประเทศ 9 ผลการเฝาระวงการกลายพนธและการดอยาของเชอไขหวดใหญ 9 กรมวทยาศาสตรการแพทยพรอมรบมอโรคฉหน รผลภายใน 2 วน 10 ลนรบรางวล คำาถามประจำาฉบบ 11 เผยผลตรวจผลตภณฑอาหาร OTOP ทวประเทศ 12

เปนนายตวเอง เรงสรางสงใหมคานยมกระทรวงสาธารณสข Mastery Originality M O

เครองยา สมนไพรไทย

ฉบบเดอนกนยายน 2560

2

บรรณาธการ

ชอทางวทยาศาสตร Morinda citrifolia L.วงศ RUBIACEAEชออนๆ แยใหญ มะตาเสอ ลกษณะของพช ยอเปนไมยนตน กงหรอแขนงเปนสเหลยม เปลอกตนเรยบ ใบเดยว ออกตรงขามและตงฉากกบใบคถดไป ใบรปรกวาง โคนใบแหลม ปลายใบแหลม ขอบใบเรยบ ผวใบเกลยงเปนมน แผนใบหยกเปนคลน หใบอยระหวางโคนกานใบ ทงสองดาน ดอกชอกระจกกลม กานชอดอกยาว มกลนหอม ดอกยอยสมบรณเพศ กลบเลยง โคนกลบเชอมตดกนเปนหลอด กลบดอกสขาว ปลายแยกเปน 5-6 แฉก ปลายกลบแหลม มวนลง เกสรเพศผ 5-6 อน ตดกบผนงดานในหลอด กลบดอกดานชเกสรสน เกสรเพศเมย รงไขอยใตวงกลบ ผนงรงไขเชอมตดกน กานชเกสรสน ยอดเกสร แยก 2 แฉก ผลเปนผลรวม เนอผลยอยเชอมรวมกนแนนจนเปนผลใหญผลเดยว ผวเกลยง ผลสกสขาวแกมเขยว เมลดสน�าตาลเขม มหลายเมลด ประโยชนทางยา ใบแกปวดตามขอของนวมอนวเทา แกไข แกปวดบวมอกเสบ แกไอ ผลขบลม บ�ารงธาต เจรญอาหาร แกคลนไสอาเจยน ฟอกเลอด ขบน�าคาวปลา ลกษณะของเครองยา ใบถกหนเปนชนหยาบ ท�าใหแหง มสเขยวขมา ใบคอนขางหนา เหนยว หยาบ มกลนฉนเลกนอย ผลถกหนเปนชนตามขวางของผล ท�าใหแหง เปลอกผลสน�าตาลด�า มรอยเปนวงกระจายอยทวไป เนอในของผลสน�าตาลออน มเมลดมาก เมลดมเปลอกหมสน�าตาลออน มกลนฉน

ยอ แกไข แกไอ แกปวดบวมอกเสบ

คนดศรสาธารณสข หนวยงานดเดนดานการพฒนาคณธรรมจรยธรรม

ประจ�าป 2560

ชวงนยงมฝนตกน�าทวมหลายพนท ดงนนตองระมดระวงสตวมพษตางๆ รวมถงโรคฉหนดวย ซงกรมวทยาศาสตรการแพทยไดเตรยมความพรอมหองปฏบตการรบมอโรคฉหน สามารถรผลภายใน 2 วน พรอมกบมค�าแนะน�าเพอลดความเสยงจากการ ไดรบเชอโรคฉหนมาฝาก ส�าหรบกจกรรมส�าคญทน�ามาฝากผอาน อาท การพฒนา “เครองส�าอาง ขาวหอม” สรางรายไดใหชมชน มผลตภณฑอะไรบางตดตามอานรายงานพเศษ นอกจากนกรมวทยาศาสตรการแพทย รวมกบองคการเภสชกรรม สถานเสาวภา สภากาชาดไทย บรษทองคการเภสชกรรม เมอรรเออรชววตถ จ�ากด และบรษท ไบโอเนท-เอเชย จ�ากด รวมมอพฒนาอตสาหกรรมการผลตวคซนและชววตถของประเทศ ใหมความเขมแขง เพอสรางความเชอมนในผลตภณฑวคซนและชววตถในระดบสากล สวนเรองกรมวทยฯ เตอนภยฉบบน น�าเรอง ผลการตรวจผลตภณฑอาหาร OTOP ทวประเทศ มาฝากผอาน ผลเปนอยางไรตดตามไดทายฉบบ สวสด

นางพพฒน ไชยตร นางสขใจ ผลอ�าไพสถตย นางสาวชลพร จนทรเสนา

ในปงบประมาณ 2560 คณะกรรมการด�าเนนการ พฒนาคณธรรมจรยธรรม กระทรวงสาธารณสข ไดจด ประชมสมมนาพฒนาคณธรรมจรยธรรม กระทรวงสาธารณสข ครงท 12 ประจ�าป 2560 ในประเดน “มไมตรตอกน สรางสรรคสาธารณสขไทย เทดไท องคราชน” โดยมวตถประสงคเพอนอมเกลาฯ ถวายความ จงรกภกด และเฉลมพระเกยรตแดสมเดจพระเจาอยหว มหาวชราลงกรณ บดนทรเทพยวรางกร เนองในมหามงคล เฉลมพระชนมพรรษา 65 พรรษา และเพอใหบคลากรกระทรวงสาธารณสข ไดแลกเปลยนเรยนรประสบการณดานการพฒนาคณธรรมจรยธรรม สงเสรมหนวยงาน ใหมโอกาสเผยแพรผลงานเดนดานคณธรรมจรยธรรม เชดชคนดศรสาธารณสข ผมความสามารถในการประกวด เรองเลา การกลาวสนทรพจนดานการพฒนาคณธรรมจรยธรรม และขยายการด�าเนนการพฒนาคณธรรมจรยธรรมไปยงเครอขายทงใน และนอกกระทรวสาธารณสข ในการด�าเนนกจกรรมครงน พระเจาวรวงศเธอพระองคเจาโสมสวล พระวรราชาทนดดามาต เสดจเปนองคประธานเปดการประชมสมมนาฯ และประทานโลรางวลแกหนวยงานทไดรบรางวล และคนดศรสาธารณสข ซงหนวยงานและบคลากรกรมวทยาศาสตรการแพทย ทไดรบการคดเลอกใหไดรบรางวลดงกลาวคอ สถาบนวจยวทยาศาสตรสาธารณสข กรมวทยาศาสตร การแพทย น�าเสนอผลงานเรอง “กรมวทยาศาสตรการแพทยรวมใจน�าความร คคณธรรม สสงคมไทย” ไดรบการคดเลอกใหเปนหนวยงานดเด นระดบกรม ทมผลงานดานการพฒนาคณธรรมจรยธรรม โดยม นางสขใจ ผลอ�าไพสถตย ประธานชมรมจรยธรรมสถาบนวจยวทยาศาสตรสาธารณสข เปนผรบผดชอบโครงการ นางสาวชลพร จนทรเสนา ศนยวทยาศาสตร การแพทยท 8 อดรธาน และนางพพฒน ไชยตร ศนยวทยาศาสตรการแพทยท 12 สงขลา ไดรบการคดเลอก ใหเปนคนดศรสาธารณสข ประจ�าป 2560 ขอแสดงความชนชม ยนดกบหนวยงานและบคลากรกรมวทยาศาสตรการแพทยทกทานทไดรบรางวลแหงความภาคภมใจในครงน

ฝายประชาสมพนธ ส�านกงานเลขานการกรมรายงาน

ขอมลจาก หนงสอเครองยาสมนไพรไทยสถาบนวจยสมนไพร

Department of Medical Sciences3จดหมายขาว กรมวทยาศาสตรการแพทย กระทรวงสาธารณสข


ถอมตนออนนอมใสใจประชาชน Humilityคานยมกระทรวงสาธารณสข P HPeople centered

เรองเดนในฉบบ

กระทรวงสาธารณสข โดย กรมวทยาศาสตรการแพทย น�าระบบบรหารคณภาพพฒนามาตรฐานหองปฏบตการทางการแพทยและหองปฏบตการรงสวนจฉย ซงเปนหวใจส�าคญในการตรวจวนจฉย น�าขอมลหรอผลวเคราะหมาใชประโยชนในการรกษาและควบคมปองกนโรคไดอยางทนตอสถานการณและประชาชนสามารถเขาถงบรการทมคณภาพอยางทวถงและเทาเทยมกน ศาสตราจารยคลนก เกยรตคณ นายแพทยปยะสกล

สกลสตยาทร รฐมนตรวาการกระทรวงสาธารณสข กลาวภายหลง

เปนประธานมอบใบรบรองระบบบรหารคณภาพและประกาศ

เกยรตคณหองปฏบตการทางดานการแพทยและรงสวนจฉย

ตามมาตรฐานกระทรวงสาธารณสขประจ�าป2560“LAB & X-RAY

MOPH STANDARD DAY” วารฐบาลมนโยบายทจะพฒนาการ

สาธารณสขใหคนไทยทกคนไดรบบรการทางการแพทยอยางทวถง

และมคณภาพเทาเทยมกน โดยหองปฏบตการทางการแพทยและ

รงสวนจฉยถอเปนหวใจส�าคญ ในการตรวจวนจฉย เพอน�าขอมล

หรอผลวเคราะหมาใชประโยชนในการรกษาและควบคมปองกน

โรคไดอยางทนตอสถานการณ กระทรวงสาธารณสขไดมอบหมาย

กรมวทยาศาสตรการแพทย ซงเปนองคกรหลก ดานหองปฏบต

การทางการแพทยและสาธารณสขในการพฒนาเครอข าย

ห องปฏบตการ เพอให เกดความมนใจของท งแพทย และ

ประชาชน โดยในปนมความกาวหนาขนมาก โดยมโรงพยาบาล

ไดรบรางวลมาตรฐานเพมมากขน และบางเขตสขภาพไดรบการ

รบรองมาตรฐานครบ100%

สธ.พฒนาหองปฏบตการทางการแพทยและรงสวนจฉยมมาตรฐานพรอมใหบรการประชาชนไดอยางทวถงและเทาเทยมกน

รฐมนตรวาการกระทรวงสาธารณสข กลาวเพมเตมวา

หองปฏบตการทางการแพทยและรงสวนจฉย เปนสวนส�าคญ

อยางยงตอระบบการบรการสขภาพ ดงนนหองปฏบตการทางการ

แพทยและรงสวนจฉย ตองเปนมากกวาหองปฏบตการทวไป

(more than laboratory) โดยมการวจยและพฒนาวธการใหมๆ

จากขอมลทมอยใหเกดนวตกรรมทางการแพทย และการพฒนา

บคลากรการแพทยใหสามารถแจงผลทผดปกต ใหแพทยทดแล

ผ ปวยไดอยางรวดเรว เพอประโยชนในการรกษาผ ปวย และ

ทส�าคญตองมความยงยนโดยใหบรการทมคณภาพมาตรฐานและ

สามารถสรางรายไดโดยไมเปนภาระกบองคกร

นายแพทยสขม กาญจนพมาย อธบดกรมวทยาศาสตร

การแพทยกลาววาตงแตป2557จนถงปจจบนมสถานพยาบาล

ผานมาตรฐานส�าหรบหองปฏบตการทางการแพทยทกประเภท

รวม 831 แหง จากทงหมด 924 แหง คดเปนเกอบรอยละ 90

ส�าหรบหนวยบรการปฐมภม ไดการรบรอง รวม 3,239 แหง

จากทงหมด10,066แหงคดเปนรอยละ32และหองปฏบตการ

รงสวนจฉย ไดรบการรบรอง รวมทงสน 746 แหง จากทงหมด

767 แหง คดเปนรอยละ 97 โดยครอบคลมโรงพยาบาลในสงกด

ส�านกงานปลดกระทรวงสาธารณสขกรมการแพทยกรมควบคมโรค

กรมสขภาพจต และกรมอนามย ตลอดจนโรงพยาบาลในสงกด

กรงเทพมหานคร รวมทงมหองปฏบตการทไดรบรางวล ผลการ

ปฏบตงานทเปนเลศ(BestPractice)ประจ�าป2560ซงไดคะแนน

รวมมากกวารอยละ95อกจ�านวน36แหง

ส�ำนกมำตรฐำนหองปฏบตกำร ... รำยงำน


4 พเศษรายงาน

กรมวทยฯ พฒนา “เครองส�าอางขาวหอม” สรางรายไดใหชมชน

น�าไปตอยอดสประโยชนเชงพาณชยดานผลตภณฑชมชนได อธบดกรมวทยาศาสตร การแพทย กล าวเพมเตมว าหลงจากผลตภณฑของกล มแปรรปสมนไพรบานตมไดรบการตรวจคณภาพมาตรฐานจากกรมวทยาศาสตรการแพทย ท�าให มยอดการส งซ อ เ พม ขนอย างต อเน องจากผ ประกอบการ โรงแรมและสปาทงในประเทศและประเทศเพอนบาน สรางรายได ใหชมชนเพมขนจากเดมรายไดหมนเวยนเพยงเดอนละหมนบาท เปนเดอนละสหมนบาท สงผลใหชมชนพงพาตนเองไดเกดความ ผกพนในชมชนทงผสงอายและเยาวชนไดท�างานรวมกน เปนการ เพมมลค าของผลตภณฑรวมถงเพมมลค าทางเศรษฐกจให ประเทศไทยอกดวย ตามนโยบายของรฐบาลสนบสนนแนวทาง ประชารฐและสงเสรมผลตภณฑสมนไพรไทย และสรางรายได ลดความเหลอมล�าใหกบชมชนทองถนตางๆ “โครงการพฒนาคณภาพสมนไพรด วยวทยาศาสตร การแพทยเพอสรางเศรษฐกจชมชนเปนโครงการทกรมวทยาศาสตรการแพทยไดใหศนยวทยาศาสตรการแพทยทง14แหงทวประเทศเขาไปพฒนาคณภาพวตถดบสมนไพรรวมถงผลตภณฑเครองส�าอาง สมนไพรใหมคณภาพไดมาตรฐาน โดยถายทอดองคความร ดานวทยาศาสตรการแพทยในการผลตวตถดบและผลตภณฑ เครองส�าอางจากสมนไพร และสงเสรมศกยภาพของชมชนในการจ�าหนายสมนไพรและผลตภณฑใหสามารถแขงขนไดอยางยงยนพรอมตรวจวเคราะหคณภาพผลตภณฑเครองส�าอางสมนไพร ทผลตไดจากผประกอบการทเขารวมอบรมอกดวย เพอสรางความมนใจใหกบผประกอบการและผบรโภคในการเลอกซอผลตภณฑ ดงกลาวปจจบนมผประกอบการทเขารวมโครงการแลว149ราย”นายแพทยสขมกลาว

ศนยวทยำศำสตรกำรแพทยท 6 ชลบร ... รำยงำน

กรมวทยาศาสตรการแพทย ถ ายทอดองคความร ดานวทยาศาสตรการแพทยใหกลมแปรรปสมนไพรบานตม อ�าเภอพนสนคม จงหวดชลบร ตอยอดผลตภณฑขาวหอมมะล 105 พนธพนถนของจงหวดชลบรและฉะเชงเทรา เปนผลตภณฑ เครองส�าอางท ไดมาตรฐาน จนสามารถสงออกไปประเทศ เพอนบาน เพมรายไดแกชมชนมากกวาเดมถง 4 เทา นายแพทยสขม กาญจนพมาย อธบดกรมวทยาศาสตรการแพทย กลาววา เมอป 2559 ศนยวทยาศาสตรการแพทย ท 6 ชลบร ไดเขาไปถายทอดเทคโนโลยองคความรวทยาศาสตร การแพทยใหกบกลมแปรรปสมนไพรบานตม อ�าเภอพนสนคมจงหวดชลบร ภายใตโครงการบรณาการ “การพฒนาคณภาพสมนไพรดวยวทยาศาสตรการแพทยเพอสรางเศรษฐกจชมชน” ซงทผ านมากล มแปรรปสมนไพรบานตม มอาชพหลกท�านา ไดน�าวสดเหลอใชจากการสขาวหอมมะล 105 ซงเปนพนธพนถนจงหวดชลบรและฉะเชงเทรา มชอเสยงในเรองของรสชาตและ ความหอม มาพฒนาเปนผลตภณฑ OTOP เชน แกลบหอม สบ ก อนจากปลายขาว แตไมเปนทนยมเนองจากสนคาขาดมาตรฐานทางดานคณภาพและการออกแบบบรรจภณฑไมทนสมย ศนยวทยาศาสตรการแพทยท 6 ชลบร จงไดเขาไปถายทอดเทคโนโลยองคความรวทยาศาสตรการแพทย ตงแตกระบวนการเตรยมวตถดบการเกบรกษาวตถดบการแปรรปวตถดบตลอดจน การควบคมคณภาพขนตอนการผลต ใหปราศจากการปนเปอน เชอจลนทรยจนเปนผลตภณฑ พรอมตอยอดผลตภณฑโดย ท�าการศกษาวจยกวา 2 เดอน จนไดต�ารบสบเหลวแกลบ สบเหลวขาวหอม และสครบผวกายขาวหอมจากขาวหอมมะล 105 ทมความคงตว และตามเกณฑมาตรฐานผลตภณฑ ชมชน (มผช.95/2552)มคณภาพสอดคลองตามเกณฑก�าหนดจนสามารถ




กรมวทยฯ พฒนา “เครองส�าอางขาวหอม” สรางรายไดใหชมชน

กรมวทยาศาสตรการแพทย รวมกบองคการเภสชกรรม สถานเสาวภา สภากาชาดไทย บรษทองคการเภสชกรรม เมอรรเออรชววตถ จ�ากด และบรษท ไบโอเนท-เอเชย จ�ากด ร วมมอพฒนาอตสาหกรรมการผลตวคซนและชววตถ ของประเทศใหมความเขมแขง เพอสรางความเชอมนในผลตภณฑ วคซนและชววตถในระดบสากล และสรางศกยภาพของประเทศ ในการพงพาตนเอง นายแพทยสขม กาญจนพมาย อธบดกรมวทยาศาสตร การแพทย กลาววา ปจจบนผลตภณฑชววตถ เปนเครองมอ

ทส�าคญในการควบคมปองกนและรกษา โรคตดตอตวอยางเชนวคซนในการควบคม คณภาพผลตภณฑวคซนและชววตถจ�าเปน ตองมวคซนหรอชววตถมาตรฐานเปนสาร อ างอ งท ส� าคญ ทดสอบควบค ไปกบ ผลตภณฑตวอยางกรมวทยาศาสตรการแพทย

โดยสถาบนชววตถ จงไดรวมมอกบหนวยงานหลกอนๆ รวมกนพฒนาการจดเตรยมชววตถมาตรฐานใหครอบคลมทกผลตภณฑเพอจะชวยสนบสนนการควบคมคณภาพวคซนและชววตถในประเทศใหมคณภาพลดปญหาความแตกตางของผลวเคราะหทาง หองปฏบตการในการรบรองคณภาพผลตภณฑชววตถสรางความเชอมนในผลการทดสอบใหเปนทยอมรบในระดบสากล เพอใหสามารถพงพาตนเองไดในระดบประเทศและระดบภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใตโดยปจจยหนงทจะใหเกดความมนใจในคณภาพประสทธภาพของผลตภณฑชววตถ คอชววตถมาตรฐานทใชเปน สารอางองในการตรวจวเคราะหคณภาพ ซงทผานมาองคการอนามยโลกจะผลตชววตถมาตรฐานสากลขน เพอแจกจายหรอ ขายใหกบหนวยงานควบคมคณภาพภาครฐและผผลตแตปรมาณ ทไดจะถกจ�ากดในแตละประเทศ องคการอนามยโลกจงแนะน�า ใหแตละประเทศจดเตรยมชววตถมาตรฐานขนมาใชเองใน หองปฏบตการ “สถาบนชววตถ กรมวทยาศาสตรการแพทย จ�าเปนตองใชชววตถมาตรฐานทงในขนตอนของการขนทะเบยน การควบคม ร นการผลต ตลอดจนการเฝาระวงหลงจ�าหนาย ซงเกยวของ กบการประกนและควบคมคณภาพผลตภณฑชววตถ ดงนน

ความรวมมอครงนจะชวยในการรวมกนพฒนาอตสาหกรรม การผลตวคซนและชววตถของประเทศใหมมาตรฐานเปนทยอมรบในระดบสากลสงผลใหประชาชนไดรบวคซนและชววตถทมคณภาพ ความปลอดภยและประสทธภาพ”นายแพทยสขมกลาว ดาน นายแพทยนพพร ชนกลน ผ อ�านวยการองคการ เภสชกรรม กลาววา องคการเภสชกรรมไดเรมด�าเนนการ ผลตชววตถตงแตป พ.ศ.2489 ในขณะท ยงมฐานะเปนโรงงานเภสชกรรม เพอค นคว าวจย และผลตวคซนป องกนโรคไข ทรพษ (smallpox Vaccine) ซงเปนโรคตดตอรายแรงระบาดไปทวโลกในขณะนน จนสามารถผลตเพอสนอง ความตองการของประเทศ และมสวนชวยในการรวมรณรงค กบทกประเทศทวโลกในการกวาดลางไข ทรพษให หมดไป จากโลกได หลงจากการกอตงองคการเภสชกรรม จงไดมการ ยกระดบเปนฝายชววตถ ด�าเนนการผลตวคซน เซรมแกพษง และเซร มแกพษบาดทะยก ตลอดจนจดหาวคซนเพอใช ใน โครงการเสรมสรางภมคมกนโรคในคนตามนโยบายของกระทรวงสาธารณสข ทท�าการผลตวคซนตงแตในขนตนจนเปนวคซนส�าเรจรป ในดานการประกนคณภาพชววตถ องคการเภสชกรรม มความจ�าเปนตองจดหาสารมาตรฐานอางองส�าหรบใชในการ ตรวจสอบคณภาพผลตภณฑในแตละขนตอน เพอควบคมกระบวนการผลตใหมความสม�าเสมอ และเปนไปตามขอก�าหนดมาตรฐาน นอกจากนยงใชในการตรวจตดตามความคงตวและ แนวโนมดานคณภาพ เพอการเฝาระวงหลงการจ�าหนายและ พฒนาคณภาพส�าหรบการปรบปรงกระบวนการผลตในอนาคต ผอ�านวยการองคการเภสชกรรมกลาวตอไปวาการลงนาม ในครงน จะชวยลดขอจ�ากดดานปรมาณสารมาตรฐานอางอง ทใชและสรางความเชอมนในผลการทดสอบสนบสนนการควบคมคณภาพวคซนและชววตถในประเทศ และสามารถพงพาตนเอง ไดตามทองคการอนามยโลกแนะน�า สถำบนชววตถ ... รำยงำน

กรมวทยาศาสตรการแพทย รวมกบ 4 หนวยงานหลกสรางความเขมแขงอตสาหกรรมการผลตวคซนและชววตถ


6รอบรวกรมวทย

จตอาสากรมวทยาศาสตรการแพทย นายแพทยสขมกาญจนพมายอธบดกรมวทยาศาสตรการแพทยตรวจเยยมใหก�าลงใจขาราชการและเจาหนาทกรมวทยาศาสตรการแพทย ทมาเปนจตอาสาใหบรการแจกจายอาหาร เครองดม และคอยอ�านวยความสะดวกใหกบประชาชนทเขาสกการะ พระบรมศพพระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดชและส�านกในพระมหากรณาธคณตงแตเวลา03.00น.-21.00น.ณมณฑล พธทองสนามหลวงถนนราชด�าเนนกรงเทพฯวนท19สงหาคมพ.ศ.2560

กรมวทยาศาสตรการแพทย โดยกลมงานคมครองจรยธรรม และส�านกงานเลขานการกรมจดโครงการกรมวทย ฯ รอยดวงใจ “ปลกดอกดาวเรองบานสะพรง รวมพล งแห งความจงรกภกด” โดยม นายแพทย สขม กาญจนพมาย อธบด กรมวทยาศาสตรการแพทย พรอมดวยผบรหาร ขาราชการและเจาหนาทกรมวทยาศาสตรการแพทย เขารวมชวยกนปลกตนดาวเรอง เปนจ�านวนมากเพอนอมถวายเปนพระราชกศลแสดงความจงรกภกดและส�านกในพระมหากรณาธคณณบรเวณลานจอดรถขางอาคาร14 กรมวทยาศาสตรการแพทยวนท21สงหาคมพ.ศ.2560

กรมวทยฯรอยดวงใจ “ปลกดอกดาวเรองบานสะพรงรวมพลงแหงความจงรกภกด

บนทกขอตกลงความรวมมอในการจดเตรยมชววตถมาตรฐาน นายแพทยสขม กาญจนพมาย อธบดกรมวทยาศาสตร การแพทยรวมลงนามบนทกขอตกลงความรวมมอในการจดเตรยมชววตถ มาตรฐาน ระหวางกรมวทยาศาสตรการแพทย องคการเภสชกรรมสถานเสาวภา สภากาชาดไทย บรษทองคการเภสชกรรม เมอรรเออร ชววตถ จ�ากด และบรษท ไบโอเนท-เอเชย จ�ากด เพอพฒนาการ จดเตรยมชววตถมาตรฐานใหครอบคลมทกผลตภณฑชวยสนบสนน การควบคมคณภาพวคซนและชววตถในประเทศให มคณภาพ ณหองประชมกรมวทยาศาสตรการแพทยวนท22สงหาคมพ.ศ.2560

ประชมการจดท�าแผนงานวจยดานวณโรคระดบชาต ศาสตราจารยคลนก เกยรตคณ นายแพทยปยะสกลสกลสตยาทรรฐมนตรวาการกระทรวงสาธารณสขเปนประธาน เปดประชม “การจดท�าแผนงานวจยดานวณโรคระดบชาต” โดยความรวมมอของกรมวทยาศาสตรการแพทยกรมควบคมโรคกรมการแพทยสถาบนวจยระบบสาธารณสของคการอนามยโลก ส�านกงานหลกประกนสขภาพแหงชาต สมาคมปราบวณโรคแหงประเทศไทยในพระบรมราชปถมภมหาวทยาลยตางๆและส�านกงานอนามยกรงเทพมหานคร เพอรวมกนก�าหนดแนวทางในการจดท�าแผนวจยวณโรคระดบชาตใหสอดคลองกบเปาหมาย ในการยตวณโรคขององคการอนามยโลกภายในป2564ณหอง ประชมกรมวทยาศาสตรการแพทยวนท25สงหาคมพ.ศ.2560

สมมนาจรยธรรมการวจยในมนษย นายแพทยพเชฐบญญตรองอธบดกรมวทยาศาสตรการแพทย เปนประธานเปดสมมนาจรยธรรมการวจยในมนษยเพอปกปองสทธ ศกดศรความเปนอยทดของผเขารวมโครงการวจยโดยมขาราชการ และเจาหนาทกรมวทยาศาสตรการแพทย ทงสวนกลางและ

ศนยวทยาศาสตรการแพทยเขารวมสมมนาณหองประชมกรมวทยาศาสตรการแพทยวนท15สงหาคมพ.ศ.2560




ประชมวชาการกระทรวงสาธารณสข ประจ�าป 2560 แพทยหญงมยรา กสมภ ทปรกษารฐมนตร วาการกระทรวงสาธารณสขเปนประธานเปดการประชม วชาการประจ�าป2560กระทรวงสาธารณสขครงท25 ในหวขอ “สาธารณสขไทยใตรมพระบารมกาวส 100 ป ไทยแลนด 4.0” ซงการประชมในครงน บธนทรรศการกรมวทยาศาสตรการแพทย เรอง “GREEN BOOK ชวยคนไทย ใชยาคณภาพ” ไดรบรางวลชมเชย สวนบคลากรของกรมวทยาศาสตรการแพทย ไดรบรางวลผลงานวชาการยอดเยยมกระทรวงสาธารณสข ประจ�าป 2559 จ�านวน 1 รางวล และผลงาน วชาการดเดนประจ�าป 2560 มผไดรบรางวลผลงานจากการน�าเสนอดวยโปสเตอร จ�านวน 5 รางวล ณ โรงแรมเซนทารา โฮเตล แอนดคอนเวนชนเซนเตอรจงหวดอดรธานระหวางวนท6-8กนยายนพ.ศ.2560

สรฤกษทรงศวไลเลขาธการคณะกรรมการวจยแหงชาตในงานมหกรรมงานวจยแหงชาตประจ�าป2560โดยกรมวทยาศาสตรการแพทยไดคดคนนวตกรรมการปองกนและก�าจดไขยงลายพฒนากบดกไขยงลโอแทรปเคลอบดวยสารดงดดสารสกดจากหอยลายและใสสารก�าจดลกน�ายงซโอไลท ซงมคณสมบตก�าจดลกน�ายงลายไดด มความปลอดภยตอมนษยณ โรงแรมเซนทาราแกรนด และบางกอกคอนเวนชนเซนเตอรเซนทรลเวลดกรงเทพฯวนท27สงหาคมพ.ศ.2560

ทางการแพทยและหนวยบรการปฐมภมระบบบรหารคณภาพหองปฏบตการทางการแพทยและหองปฏบตการรงสวนจฉยตามมาตรฐานกระทรวงสาธารณสขซงจดโดยกรมวทยาศาสตรการแพทยณโรงแรมมราเคลแกรนดกรงเทพฯวนท28สงหาคมพ.ศ.2560

อธบดกรมวทยาศาสตรการแพทยใหการตอนรบ ซงสถาบนวจยสมนไพรไดเขารวมจดนทรรศการใหความรแกประชาชนในหวขอ กาวใหมของกลวยสการพฒนานวตกรรมสขภาพณอาคารHall6-8อมแพคเมองทองธานจ.นนทบรวนท30สงหาคมพ.ศ.2560

สงคมและรางวลบรหารภาครฐแหงชาต(TPSA)ประจ�าปพ.ศ.2560ประเภทรางวลนวตกรรมการบรการระดบดเดนชอผลงานลโอแทรป(LeO-Trap):นวตกรรมการควบคมยงลายพาหะโรคไขเลอดออกไขชคนกนยาและไขซกาโดยสถาบนวจยวทยาศาสตรสาธารณสขจากนายวษณเครองามรองนายกรฐมนตรณหองประชมโรงแรมเดอะเบอรเคลยกรงเทพฯวนท14กนยายนพ.ศ.2560

รบรางวลชนะเลศ Platinum Award มหกรรมงานวจยแหงชาต ประจ�าป 2560 นายแพทย ส ขม กาญจนพมาย อธบดกรม วทยาศาสตรการแพทยรบมอบรางวลชนะเลศ(PlatinumAward) ถวยรางวลพระราชทานสมเดจพระเทพรตน ราชสดาฯสยามบรมราชกมารจากศาสตราจารยนายแพทย

กรมวทยาศาสตรการแพทยรบรางวลของส�านกงาน ก.พ.ร. ประจ�าป พ.ศ.2560 นายแพทยสขม กาญจนพมาย อธบดกรมวทยาศาสตร การแพทยเขารบรางวลคณภาพการบรหารจดการภาครฐ(PMQA)ประจ�าปพ.ศ.2560หมวด1การน�าองคการและความรบผดชอบตอ

MOPH LAB & X-RAY STANDARD DAY ศาสตราจารยคลนก เกยรตคณ นายแพทยปยะสกล สกลสตยาทรรฐมนตรวาการกระทรวงสาธารณสขเปนประธานมอบใบรบรองระบบบรหารและประกาศเกยรตคณหองปฏบตการฯ ใหกบโรงพยาบาลทผานเกณฑรบรองมาตรฐานประจ�าป 2560 “LAB & X-RAY MOPH STANDARD DAY” ในงานสมมนาพฒนาเครอขายคณภาพและมาตรฐานหองปฏบตการ

มหกรรมสมนไพรแหงชาตครงท 14 “เสนหไทย สมนไพรไทย 4.0” พล.ร.อ.ณรงค พพฒนาศย รองนายกรฐมนตรเยยมชมนทรรศการของกรมวทยาศาสตรการแพทยภายหลงเปนประธานพธเปดงานมหกรรมสมนไพรแหงชาต ประจ�าป 2560 ครงท 14 “เสนหไทยสมนไพรไทย4.0”โดยมนายแพทยสขมกาญจนพมาย




8 มม วชาการ

กรมวทยฯ เปดบรการหองปฏบตการตรวจหาสารพนธกรรม

เชอกอโรคไอกรนแหงแรกในภาคใต

กรมวทยาศาสตรการแพทย ไดพฒนาศกยภาพหอง ปฏบตการตรวจหาสารพนธกรรมเชอกอโรคไอกรน ทศนยวทยาศาสตรการแพทยท 12 สงขลา ซงเปนแหงแรกในภาคใต เปนวธทมความไว มความแมนย�าสง ทราบผลภายใน 1 วน เพอแกปญหาโรคไอกรนในพนทจงหวดชายแดนใต นายแพทยสขม กาญจนพมาย อธบดกรมวทยาศาสตร การแพทย เปดเผยวา โรคไอกรน เปนโรคตดเชอ ในระบบทางเดนหายใจเกดจากเชอแบคทเรยบอรเดเทลลา เพอรตสซส (Bor detella pertussis)โรคไอกรนกอใหเกดการไออยางรนแรงตอเนอง เปนเวลาหลายสปดาห โดยเฉพาะในเดกทารกและเดกเลก จะมความรนแรงมากหรอหยดหายใจได โดยมภาวะแทรกซอน ของระบบทางเดนหายใจไดแกปอดอกเสบอาจมความรนแรงถงแก ชวตได นอกจากนน ยงอาจพบภาวะแทรกซ อน ทางระบบประสาทอาจมอาการชกเกรง ส�าหรบประเทศไทยจากขอมลเฝ าระวงโรคของส�านกระบาดวทยากรมควบคมโรค กระทรวงสาธารณสข ตงแตวนท 1 ม.ค. - 24 ก.ค.2560พบผปวย42รายเสยชวต 1รายโดยภาคใตมอตราปวยสงสด 0.11 ตอแสนประชากรซงพบมากในกล มอาย 1-3เดอน ซงทผ านมาการตรวจยนยนการตดเชอ B. pertussis ใชวธการเพาะเชอ ซงเปนวธมาตรฐานทใชเวลาตรวจประมาณ 3-7วนมความไวต�าวธการยงยากและตองใชอาหารเลยงเชอเฉพาะโดยมขอจ�ากดเรองตวอยางตองสงตรวจหองปฏบตการทนทดงนนเพอเปนการรองรบสถานการณของโรคไอกรน ซงปจจบนยงเปนปญหาในพนทจงหวดชายแดนใต ไดแก ยะลา นราธวาส ปตตานและสงขลา กรมวทยาศาสตรการแพทย โดย ศนยวทยาศาสตร การแพทยท 12 สงขลา จงไดพฒนาศกยภาพบคลากรและ หองปฏบตการ และเปดใหบรการตรวจวนจฉยเชอกอโรคไอกรนดวยเทคนค Multiplex real-time PCR ซงเปนวธทมความไว

กรมวทยฯ พฒนาหองปฏบตการอณวทยาชนสง สนบสนนการแกไขปญหา สาธารณสขของประเทศ

มความแมนย�าสง และสามารถตรวจไดภายใน 1 วน โดยตรวจหาเชอแบคทเรย กอโรคไอกรน 2 ชนด คอ B. pertussis และ B. parapertussisซงB. pertussisท�าใหเกดโรคไอกรน(whooping cough) สวนB. parapertussis ท�าใหเกดโรคไอกรนอยางออนๆ โดยใชตวอยางจากสารคดหลง Nasopharyngeal swab หรอ Nasopharyngeal aspirate ของผปวยและผสมผสโรค ทเกบใสหลอดปราศจากเชอสงหองปฏบตการในสภาวะแชเยน นายแพทยสขมกลาวเพมเตมวาศนยวทยาศาสตรการแพทยท12สงขลาเปนหนวยงานในสวนภมภาคสงกดกรมวทยาศาสตรการแพทย มเขตพนทรบผดชอบครอบคลมใน 4 จงหวดภาคใต คอ สงขลา ปตตาน ยะลา และนราธวาส จากผลการด�าเนนงาน

ตงแตเดอนส.ค.2559–ก.ค.2560รวมทงสน71ตวอยาง เปนตวอยางจากผปวย21ราย พบเชอB. pertussis7ราย (รอยละ 33.3) และผสมผส 50รายพบเชอ B. pertussis 2 ราย (รอยละ 4.0) ผปวย ส วนใหญ เป น เดกอาย ต�ากวา 6 เดอน เนองจากเป นช ว งอาย ท ย ง ได ร บ ว คซ น ไม ค รบ จากการ น� า เทคน ค Mu l t i p lex real - t ime PCR มาใช ตรวจยนยนการตเชอไอกรน ท�าใหหองปฏบตการสามารถ

รายงานผลไดภายใน 1 วน เมอเทยบกบการตรวจดวยวธเพาะเชอ ทใชเวลา 3-7 วน สงผลดตอผ ปวยและผ สมผสโรค สามารถ ไดรบยารกษาอยางสมเหตสมผล ชวยปองกนเชอดอยา ลดความ รนแรงของโรคและการแพรเชอไปยงผอน ทงนถอเปนการพฒนาศกยภาพหองปฏบตการ เพอรองรบบรบทพนท และสนบสนนหนวยงานทเกยวของ ท�าใหสามารถควบคมโรคไดอยางรวดเรว และมประสทธภาพ ซงปจจบนไดเปดใหบรการเปนหนวยงานแรกและแหงเดยวในภาคใต

ศนยวทยำศำสตรกำรแพทยท 12 สงขลำ ... รำยงำน




ผลการทดสอบ ยอดสะสม ชนด/สายพนธไขหวดใหญ ประจ�าเดอนสงหาคม2560 ม.ค.52–30ส.ค.60

จ�านวนเชอท จ�านวนเชอท รอยละทดอยา รอยละทดอยา ทดสอบ ดอยา

ไขหวดใหญตามฤดกาล 1.A/H1N1(2009) 34 0 0(0/34) 0.89(13/1,458) 2.A/H3N2 45 0 0(0/45) 0(0/1,174) 3.InfluenzaB 0 0 0(0/0) 0(0/523)

ศนยไขหวดใหญแหงชำต สถำบนวจยวทยำศำสตรสำธำรณสข... รำยงำน

จากการเฝาระวงไขหวดนกและไขหวดใหญทางหองปฏบตการศนยไขหวดใหญแหงชาตกรมวทยาศาสตรการแพทยโดยสมตวอยาง

จากกลมผปวย (CLuSTER) ทมอาการคลายไขหวดใหญ ผปวยทมอาการรนแรง ไดแก ปอดบวม ปอดอกเสบ มาเพาะเชอและท�าการ

ตรวจวเคราะหโดยวธ GENOTyPIC ASSAy เพอหายนสทเกยวของกบการดอยา และวธ PHENOTyPIC ASSAy โดยการทดสอบเชอไวรส

กบยาตานไวรสในกลมNEuRAMINIdASEINHIBITORผลการทดสอบดงน

การเฝาระวงการกลายพนธและการดอยาของ เชอไขหวดใหญประจำาเดอนสงหาคม 2560

กรมวทยฯ พฒนาหองปฏบตการอณวทยาชนสง สนบสนนการแกไขปญหา สาธารณสขของประเทศ

กรมวทยาศาสตร การแพทย พฒนาห องปฏ บ ตการ อณวทยาชนสงสามารถตรวจวเคราะห ได ทงโรคตดเชอ และ โรคไม ตดเ ชอ ด วยเทคนคเพมปรมาณสารพนธกรรม และ เทคโนโลยเอนจเอส เพอรองรบโรคขามพรมแดน ภยพบต และสถานการณฉกเฉนดานสาธารณสข นายแพทยสขม กาญจนพมาย อธบดกรมวทยาศาสตร การแพทย กลาววา กรมวทยาศาสตรการแพทย มบทบาท ในการเปนหองปฏบตการอางองในการตรวจวนจฉยเชอโรค เฝาระวงสถานการณการระบาดของเชอโรครายแรงตางๆ ตลอดจน ภยคกคามสขภาพและสถานการณฉกเฉนอนๆ ทงจากโรคตดเชอ และโรคไม ตดเชอ กรมวทยาศาสตร การแพทยจงได พฒนา เพอรองรบการตรวจวนจฉยโรคใหถกตองรวดเรวทนตอสถานการณ โดยการจดตงหองปฏบตการอณวทยาชนสง เปนหองปฏบตการตรวจวเคราะหสารพนธกรรมโดยเทคนคเพมปรมาณสารพนธกรรม การหาล�าดบนวคลโอไทดและเทคโนโลยเอนจเอส(Nextgeneration sequencing technology) ทมความจ�าเพาะและความไวสง โดยจดตงทสถาบนวจยวทยาศาสตรสาธารณสขในสวนกลาง และศนยวทยาศาสตรการแพทยทง 14 แหงทวประเทศ รบผดชอบครอบคลมทกเขตสขภาพ โดยใชระบบการบรหารจดการและ ระบบการสงตอตวอยางทสอดคลองตามกฎอนามยระหวางประเทศ(IHR 2005) ในการเตรยมความพรอมหองปฏบตการเพอรองรบ โรคขามพรมแดนภยพบตและสถานการณฉกเฉนดานสาธารณสข อธบดกรมวทยาศาสตรการแพทยกลาวเพมเตมวานอกจากการวนจฉยโรครายแรง ทเปนปญหาสาธารณสขทส�าคญแลวสถาบนวจยวทยาศาสตรสาธารณสขยงตรวจวนจฉยโรคอบตใหม

ทไมเคยพบในประเทศไทยมากอนและมผลการศกษาวจยนอยไดแก “โรคแมวขวน” (cat scratch disease) อนมสาเหตจาก เชอBartonella spp.โดยมแมวเปนสตวรงโรคและ“หมดแมว” เปนพาหะน�าเชอกอโรค คนมโอกาสตดเชอผานรอยแผลถลอก ทเกดจากการกดขวนของแมวโดยคนปกตมกจะมอาการไมรนแรงแตจะมอาการรนแรงในคนทมระดบภมค มกนต�า อาการทวไป ทพบ ไดแก ผนแดง ตอมน�าเหลองโตบรเวณใกลรอยแผลกด/ขวน ไขสงลอย เจบคอปวดศรษะ เบออาหารอาเจยน ในผปวยบางรายอาจมอาการปวดขอ ปวดกลามเนอ อาการตบมามโต และอาการทางสมองอกเสบได ประเทศไทยมรายงานการพบเชอนครงแรกเมอป พ.ศ.2551 โดยทมนกวจยของสถาบนวจยวทยาศาสตรสาธารณสข ไดท�าวจยเรอง การเฝาระวงเชงรก ตอเชอนในสตวฟนแทะในประเทศไทยโดยวธmultispacersequence typing (MST) และผลงานวจยนไดรบรางวลผลงานวชาการ ยอดเยยมของกระทรวงสาธารณสข ประจ�าป 2559 การตรวจวนจฉยนใชระยะเวลาในการเพาะแยกเชอ7–45วนและตรวจหาสารพนธกรรมของเชอBartonella spp.โดยวธอณวทยารวมทงการตรวจหาล�าดบเบสของสารพนธกรรมเชอไดดวย

สถำบนวจยวทยำศำสตรสำธำรณสข ... รำยงำน


1010 ความเสยง เลยงได

โรคเลปโตสไปโรสสเบองตน กอนทจะสงมาตรวจยนยน โดย กรมวทยาศาสตรการแพทยอกครง นอกจากน ส ถ า บนว จ ย ว ท ย าศาสตร ส า ธ า รณ สข กรมวทยาศาสตรการแพทย ยงไดผลตชดตรวจโรคเลปโตสไปโรสส ดวยวธ IFA สามารถทราบผลเบองตนไดภายใน 3 ชวโมง และ ชดตรวจโรคเลปโตสไปโรสสเบองตนLeptoLatexTestสามารถทราบผลเบองตนไดภายใน 5-10 นาท ท�าใหเจาหนาทสามารถ ตรวจวนจฉยโรคขนตนไดและแพทยสามารถรกษาผปวยไดทนทวงท

โรคฉหนหรอโรคเลปโตสไปโรสสเปนโรคตดตอจากสตวสคนทมอนตรายรายแรงถงขนเสยชวต ซงจดเปนเชออนตรายรายแรงระดบ2ทไมตดตอผานทางระบบหายใจสาเหตมาจากเชอ Lepto-spira interrogans ผปวยรบเชอจากการสมผสเลอดหรอปสสาวะของสตวรงโรคโดยตรงเชนโคกระบอสกรสนขแมวหนอกทงผปวยยงสามารถตดเชอผานทางรอยแผล รอยขดขวน รอยถลอกบรเวณผวหนงเยอบตาจมกปากทเกดจากการท�ากจกรรมในพนทชนแฉะมน�าทวมขงหรอตดเชอจากการรบประทานอาหารหรอดมน�าทปนเปอนเชอเขาไปสวนสาเหตทท�าใหผปวยโรคเลปโตสไปโรสสนนเสยชวตมากเนองจากในระยะแรกผปวยมกจะแสดงอาการไมเฉพาะเจาะจงเชนมไขปวดศรษะปวดเมอยกลามเนอคลนไสอาเจยนหรอทองเสยคลายคลงกบโรคไขหวดหรอโรคตดเชออนๆหลายโรค

สวมรองเทาบท ถงมอขณะท�างานสมผสดนและน�า และลางท�าความสะอาดหลงจากเสรจกจกรรม ในกรณทม บาดแผล หรอรอยถลอกทผวหนงควรหลกเลยงการสมผสดนและน�าโดยตรง

สถำบนวจยวทยำศำสตรสำธำรณสข ... รำยงำน

มารจกโรคฉหน

กรมวทยาศาสตรการแพทยพรอมรบมอ

โรคฉหน รผลภายใน 2 วน กรมวทยาศาสตรการแพทย กระทรวงสาธารณสข พรอมรบมอโรคฉหนทมกระบาดในชวงฤดฝน โดยเปดใหบรการตรวจวเคราะหทางหองปฏบตการตามมาตรฐานองคการอนามยโลก ใชระยะเวลาในการตรวจ ไมเกน 2 วนท�าการ พรอมผลตชดตรวจโรคเลปโตสไปโรสสทสามารถตรวจวนจฉยโรคขนตนได ภายในเวลา 5-10 นาท เพอใหแพทยสามารถรกษาผปวยไดทนทวงท นายแพทยสขม กาญจนพมาย อธบดกรมวทยาศาสตร การแพทย กลาววา ขณะนมหลายจงหวดทประสบอทกภย ท�าใหประชาชนมความเสยงตอการเกดโรคภยตางๆ โดยเฉพาะอยางยงโรคทระบาดในชวงน�าทวม เชน โรคเลปโตสไปโรสสหรอ โรคฉหนซงกรมวทยาศาสตรการแพทยโดยสถาบนวจยวทยาศาสตรสาธารณสข มหองปฏบตการพรอมใหบรการตรวจวเคราะห หาระดบภมคมกน สารพนธกรรม และเพาะแยกเชอ 3 วธ ไดแก วธ MAT (Microscopic agglutination test) ตามมาตรฐานทก�าหนดโดยองคการอนามยโลกวธIFA(IndirectImmunofluo-rescentAssay)ทพฒนาและไดรบการรบรองตามมาตรฐานสากลหองปฏบตการทางการแพทย ISO 15189 และวธ PCR เปนการ ตรวจหาเชอในสงสงตรวจ เชน เลอด ปสสาวะ หรอเชอทไดจากการเพาะแยก ซงทง 3 วธดงกลาวขางตนใชระยะเวลาในการ ตรวจวนจฉยไมเกน 2 วนท�าการ อกทงยงมศนยวทยาศาสตร การแพทยทง 14 แหงทวประเทศ ทพร อมใหบรการตรวจ

ดงนนการตรวจวนจฉยโรคอยางถกตองและรวดเรวจะชวยใหแพทยสามารถใหการรกษาผปวยไดถกตองและปลอดภย ท�ำอยำงไร ใหลดควำมเสยงจำกกำรตดเชอ

Department of Medical Sciences

ปท 31 ฉบบท 9 เดอนกนยายน 2560จดหมายขาว กรมวทยาศาสตรการแพทย กระทรวงสาธารณสข 11

รายชอผโชคด

ถอมตนออนนอมใสใจประชาชน Humilityคานยมกระทรวงสาธารณสข P

ใสใจประชาชน P HPeople centered

อานตอจากหนา 12 : ผลตภณฑอาหาร OTOP ทวประเทศ

รายชอผโชคด

คณพรพล ตรเศรษฐศกด คณมณ ศรบ�ล คณวรสทธ เจรญศลป คณทศน แกวคนฑ�คณสโรช� ซ�ไทร

คณภ�วด ยอดเพชรผองศรคณจณหนภ� เหลกอย คณณฐฐ�นนท ปนสวรรณ คณวร�ภรณ กตตโชตพ�ณชย คณศรพร สยะพอ

คณพลย�รตน บญโสภ� คณจำ�เนยน ชำ�น�ญไพรคณจรนนท พงษสข คณปญญศ� ลมอม คณภ�นพงศ แจมม

ลนรบรางวล ประจำาฉบบกนยายน 2560

คำาถาม โรคฉหนสามารถตดตอไดทางใด

คนดศรสาธารณสข หนวยงานดเดนดานการพฒนาคณธรรมจรยธรรม

ประจำาป 2560

กรณาสงค�าตอบ พรอมระบชอทอย เบอรโทรศพทของท�นทส�ม�รถตดตอได สงม�ยง ฝ�ยประช�สมพนธ กรมวทย�ศ�สตรก�รแพทย กระทรวงส�ธ�รณสข อ.เมอง จ.นนทบร 11000 หรอ ท�งอเมล [email protected] หรอโทรส�ร 0 2591 1707 หรอสงเข�ม� ทกลองขอคว�มในเฟชบก เครอข�ยประช�สมพนธกรมวทย�ศ�สตรก�รแพทย เพอลนรบ กระเปาผา จ�านวน 20 รางวล (หมดเขตสงค�าตอบลนรางวลภายในวนท 31 ตลาคม 2560) ประก�ศร�ยชอผโชคด ในจดหม�ยข�วกรมวทย�ศ�สตรก�รแพทยฉบบพฤศจก�ยน 2560 เฉลยคำ�ตอบ และร�ยชอผโชคดประจำ�ฉบบกรกฎ�คม 2560 กรมวทย�ศ�สตรก�รแพทย วจยพบส�รสกดจ�กหมอนส�ม�รถเพมสมรรถภ�พด�นใดบ�งตอบ เพมสมรรถภาพทางกาย ท�าใหกลามเนอแขน และกลามเนอตนขามความแขงแรงมากขน ชวยใหการทรงตวดขน เพมสมรรถภาพทางจต ท�าใหมความสงบมากขน ลดกลมอาการ ซมเศราและวตกกงวล และเพมการเรยนรและความจ�า ท�าใหเพมความจ�าไดด

คณอรชม� มทรพย คณชรรตน พงษพพฒน คณพรศร สขแสนน�นคณอบลงรรณ� เจรญผอง คณเอมอร อยย�ห�ญ

ของจลนทรยสวนใหญ แตยงมโอก�สพบก�รปนเปอนจลนทรยต�งๆ รวมถงเชอโรคอ�ห�รเปนพษได จงทำ�ใหผ บรโภคมคว�มเสยง ตอก�รเจบปวย โดยเฉพ�ะผบรโภคทมพฤตกรรมก�รบรโภคอ�ห�รดบโดยไมผ�นคว�มรอน ซงพบว�ยงคงเปนทนยมของผบรโภค บ�งกลม ดงนนควรนำ�อ�ห�รประเภทนม�ปรงใหสกดวยคว�มรอน กอนบรโภค เพอทำ�ล�ยเชอจลนทรยและปองกนก�รเกดโรค อ�ห�รเปนพษ นอกจ�กนนยงมกลมอ�ห�รดบ ซงพบว� กลมเนอสตวทผ�นก�รทำ�ใหแหง และกลมเครองแกงมปญห�ก�รปนเปอน จลนทรยเปนสวนใหญเชนกน แตเนองจ�กอ�ห�รประเภทน ตองผ�นคว�มรอนกอนบรโภค จงไมเสยงเหมอนอ�ห�รหมก พนเมองทแปรรปจ�กเนอสตว น�ยแพทยสขม กล�วตออกว� ในกลมเครองดมในภ�ชนะบรรจทปดสนทมบ�งสวนทไมผ�นม�ตรฐ�น เพร�ะมก�รปนเปอนเชอจลนทรย ยสตและร�เกนเกณฑ ซงทำ�ใหเน�เสยไดง�ย ปญห�ทพบเชอจลนทรยปนเปอนเกนเกณฑในอ�ห�รและเครองดมอ�จ ม�จ�กส�เหตต�งๆ เชน ก�รใชวตถดบทมก�รปนเปอนเชอจลนทรยในปรม�ณสง ก�รล�งและเตรยมวตถดบไมดพอ ภ�ชนะและอปกรณไมสะอ�ด ก�รผลตและก�รเกบรกษ�ไมถกสขลกษณะ สวนปญห�ด�นเคม พบก�รใชวตถกนเสยชนดกรดโซอกเกนเกณฑเลกนอย และพบก�รใชสสงเคร�ะหในอ�ห�รกลมผกผลไมดอง/

แชอม และกลมเครองดมบ�งเลกนอยเชนเดยวกน ดงนนผบรโภคควรเลอกซอผลตภณฑทมสสนใกลเคยงกบธรรมช�ต เพอลดคว�มเสยงจ�กก�รไดรบสสงเคร�ะห “ขอมลทไดจ�กก�รตรวจเฝ�ระวงในครงน กรมวทย�ศ�สตรก�รแพทยและหนวยง�นทเกยวของ จะใชเปนแนวท�งในก�ร พฒน�ผลตภณฑชมชนด�นอ�ห�รใหมคณภ�พและมคว�มปลอดภยตอผบรโภคม�กยงขน รวมทงห�กผผลตอ�ห�รชมชน และหนวยง�นภ�ครฐรวมกนพฒน�ปรบปรงคณภ�พผลตภณฑอย�งตอเนองและเฝ�ระวงคณภ�พอย�งจรงจงและสมำ�เสมอ ค�ดว�ผลตภณฑชมชนด�นอ�ห�รของไทยจะมคณภ�พม�ตรฐ�น พรอมทจะก�วสก�รแขงขนในตล�ดทงระดบประเทศและส�กลอย�งแนนอน” น�ยแพทยสขม กล�วทงท�ย

ส�านกคณภาพและความปลอดภยอาหาร ... รายงาน

กรมวทยาศาสตรการแพทย กระทรวงสาธารณสข88/7 ซอยตวานนท 14 ถนนตวานนทอำาเภอเมอง จงหวดนนทบร 11000

เสนอแนะ ตชม หรอสงบทความลงตพมพ สงมาไดทกองบรรณาธการฝายประชาสมพนธสำานกงานเลขานการกรมกรมวทยาศาสตรการแพทยถนนตวานนท อำาเภอเมองจงหวดนนทบร 11000โทร. 0-2951-0000 ตอ 99081โทรสาร 0-2951-0312E mail: [email protected] www.dmsc.moph.go.thwww.dmscsmartlifeblog.com เครอขายประชาสมพนธ กรมวทยาศาสตรการแพทย

ชำ�ระค�ฝ�กสงเปนร�ยเดอนใบอนญ�ตเลขท 22/2552

ไปรษณยกระทรวงส�ธ�รณสข

ทปรกษา อธบด รองอธบด ผทรงคณวฒ ผเชยวชาญเฉพาะ ผอำานวยการสำานก / สถาบน / ศนยวทยาศาสตรการแพทย กองบรรณาธการ อภรด เฉยรอด, อภสทธ เหมาะสมสกล, วชพร แดงอทย, วระวญ อนทรง, พรยทธ คนทะชมภ, จงกล เงนมาก, ธระพล ดโสภา, สรพล สนเจรญรง, ภาคนย กลนกล, สนนทา สขสมตร, สวรรณ โพธมา, กตตพร องคนนนท

ศนยขอมลขาวสาร กรมวทยาศาสตรการแพทยตงอยทอ�ค�ร 14 ชน 2 กรมวทย�ศ�สตรก�รแพทย นนทบร

12

กรมวทย เตอนภย

(อานตอหนา 11)

เผยผลตรวจ ผลตภณฑอาหาร OTOP ทวประเทศ

กรมวทยาศาสตรการแพทย เฝ าระวงคณภาพและ ความปลอดภยผลตภณฑชมชน (OTOP) ดานอาหารทวประเทศ เพอสรางความมนใจใหแกผบรโภค ตงแตป พ.ศ. 2555 เปนตนมา พบวา สนคามแนวโนมไดมาตรฐานมากขน โดยตรวจพบ การปนเป อนเชอจลนทรยลดลง พรอมกระต นกล มผ ผลต อาหารชมชนรกษามาตรฐานไวอยางตอเนอง เพอทจะกาวส การแขงขนในตลาดทงระดบประเทศและสากล น�ยแพทยสขม ก�ญจนพม�ย อธบดกรมวทย�ศ�สตร ก�รแพทย กล�วว� ปจจบนผลตภณฑชมชน (OTOP) ด�นอ�ห�ร มก�รผลตและจำ�หน�ยอย�งแพรหล�ย เปนทนยมของผบรโภค และนกทองเทยว ทำ�ใหผ ผลตและหนวยง�นภ�ครฐตองใสใจคณภ�พของผลตภณฑ เพอคว�มปลอดภยของผบรโภค สำ�นกคณภ�พและคว�มปลอดภยอ�ห�ร กรมวทย�ศ�สตรก�รแพทย และ ศนยวทย�ศ�สตรก�รแพทย 14 แหง ไดเฝ�ระวงคณภ�พและ คว�มปลอดภยของผลตภณฑชมชน (OTOP) ด �นอ�ห�ร ประกอบดวย ตวอย�งทส มเกบจ�กสถ�นทผลตและจำ�หน�ย ทวประเทศโดยสำ�นกง�นคณะกรรมก�รอ�ห�รและย� และสำ�นกง�นส�ธ�รณสขจงหวด รวมทงตวอย�งทนำ�สงโดยกล มวส�หกจชมชนและกล มแมบ �น นำ�ม�ตรวจวเคร�ะหท�ง หองปฏบตก�รทงด�นจลชววทย�และด�นเคม ด�นจลชววทย� ตรวจสอบก�รปนเปอนจลนทรยบงชถงคณภ�พอ�ห�ร ไดแก

จำ�นวนจลนทรยรวม ยสตและร� จลนทรยบงชสขลกษณะก�รผลต ไดแก อโคไล (E. coli) โคลฟอรม (Coliforms) และเชอโรคอ�ห�รเปนพษ เชน ซ�ลโมเนลล� (Salmonella spp.) สเเตปฟโลคอกคส ออเรยส (Staphylococcus aureus) คลอสตรเดยม เพอรฟรงเจนส (Clostridium perfringens) บ�ซลส ซเรยส (Bacillus cereus) ด�นเคม ตรวจห�ปรม�ณวตถกนเสย (กรดเบนโซอกและกรดซอรบก) และสสงเคร�ะห ผลก�รตรวจวเคร�ะหตวอย�งผลตภณฑอ�ห�รและผลตภณฑเครองดม ในชวง 5 ปทผ�นม� ตงแตป พ.ศ.2555-2559 รวมทงสน 7,269 ตวอย�ง พบว� ผ�นม�ตรฐ�น รอยละ 88.3, 89.6, 90.8, 93.1 และ 94.6 ต�มลำ�ดบ ซงก�รปนเปอนเชอจลนทรยต�งๆ เกนม�ตรฐ�นมแนวโนมลดลง ส�เหตสวนใหญม�จ�กปญห�ก�รปนเปอน เชอจลนทรย โดยผลตภณฑทจดว�เปนกลมเสยง ไดแก กลมอ�ห�รหมกพนเมองทแปรรปจ�กเนอสตว เชน แหนม ปล�สม แมว�อ�ห�รกลมนไดผ�นกระบวนก�รหมกทอ�จชวยทำ�ล�ยหรอยบยงก�รเจรญ

Documents

เผยผลตรวจ Department of Medical Sciences of Medical Sciences จดหมายข าว กรมว ทยาศาสตร การแพทย กระทรวงสาธารณส