( Dhamma traces )

2553

DHAMMA TRACES

By

Mr. Warawat Pimpisai

A Thesis Submitted in Partial Fulfillment of the Requirments for the Degree

Bachelor of Fine Art (B.F.A),

Department of Thai Art,

THE FACULTY OF PAINTING SCULPTURE AND GRAPHIC ARTS

SILPAKORN UNIVERSITY

2010

คณะจตรกรรมประตมากรรมและภาพพมพ มหาวทยาลยศลปากร อนมตใหนบเอกสารศลปนพนธฉบบน เปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญาศลปบณฑต สาขาวชาศลปไทย

....................................................... (รองศาสตราจารยปรญญา ตนตสข)

คณบดคณะจตรกรรมประตมากรรมและภาพพมพ ........./.........................../...............

คณะกรรมการตรวจศลปนพนธ ....................................................... ประธานกรรมการ

(ผชวยศาสตราจารยอภชย ภรมยรกษ) .........../............................/..............

........................................................ กรรมการ

(ผชวยศาสตราจารยวรญญา ดวงรตน) ............/............................/..............

........................................................ กรรมการ

(อาจารยปญญา วจนธนสาร) .........../............................/..............

........................................................ กรรมการ

(อาจารยชศกด ศรขวญ) .........../............................/..............

........................................................ กรรมการและเลขานการ

(อาจารยสาครนทร เครอออน) ............/............................/..............

ผควบคมศลปนพนธ ..........................................................

(อาจารยปญญา วจนธนสาร) ............/............................/..............

หวขอศลปนพนธ รอยธรรม ชอนกศกษา นายวราวจน พมพสย สาขาวชา ศลปไทย ภาควชา ศลปไทย ปการศกษา 2553

บทคดยอ

สรรพสงทงหลายในโลกยอมเปลยนแปลงไปตามกาลเวลา บางรองรอยเกดขนใหมแตบางรองรอ ยกลบลบเลอนหายไปดวยเกดจากการกระทาของธรรมชาตและมนษย ดงเหนไดจากจตรกรรมฝาผนงซงเปนแรงบนดาลใจใหเกดแนวคดและจนตนาการในการสรางสรรคศลปะ ขาพเจาตองการนาเสนอรองรอยหลดลอกจากจตรกรรมฝาผนงซงเปนศลปะไทยอดมคตแบบสองมตมาสรางใหเกดรปทรงใหม โดยใชเนอหาสาระบางสวนในงานจตรกรรมไทยเชน ลายโขดหน ลายนาไหล ลายพรรณพฤกษาและลวดลายในศลปะไทย เพอสอถงธาตทงสอนม ดน นา ลม ไฟเปนปฐมเหต รปทรงใหมทเกดจากเทคนควธการการดนโลหะ ทาใหเกดผลงานในลกษณะทเปนสามมตเพอเนนเนอหาสาระของรปทรงใหชดเจนขน การเปลยนแปลงของธาตทงสมผลตอภาวะวกฤตการณของโลกซงเปนไปตามสจธรรมของธรรมชาต ลกษณะทเกดขนดงกลาวในทางธรรมสะทอนใหเหนถงความไมเทยงของสรรพสงทตองเปลยนแปลงทงการเกดและการดบ

ง

Thesis Title Dhamma traces Name Mr. Warawat Pimpisai Concentration Thai Art Department Thai Art Academic Year 2010

Abstract

Everything in the world inevitably changes by time. Some traces occurred nevertheless, some traces vanished by nature and man, as we can see mural paintings, which has inspires idea and imagination of this art work creativity.

I would like to present new shape created from the ruins of the mural paintings that is two dimensions Idealistic Thai art. Some of matters such as, rocky coast pattern, Nam-Lai pattern, floral pattern and pattern in Thai art design, are used in conveying 4 elements; of earth, water, wind and fire as the primary cause. A new shape from metal embossed technique, was constructed, and gets new three dimensions art work which emphasize on shape. Change of those 4 elements due to the world crisis as the truth of nature. What was happened reflects uncertainty of everything; to be born and to pass away

จ

กตตกรรมประกาศ

ขาพเจาขอนอมราลกถงพระรตนตรย พระผมพระภาคสมมาสมพทธสพพญ ตาญาณเจา ผเปนสรณะสองสวางปญญาใหเกดสมมาทฐในมรรคาแหงพทธศาสนา บดา มารดา ผเปนพรหมของบตร บรมครชางไทยทงในอดตและปจจบนทไดสรางสรรคมรดกศลปกรรมอนทรงคณคา ดวยความกตญ กตเวทตา ขาพเจาขอกราบขอบพระคณอาจารยกตตพศทธพนธ คาโมง ผจดประกายชแนะและทาใหขาพเจามโอกาสทางานศลปะอยางจรงจง กราบขอบพระคณคณาจารยภาควชาศลปไทยทกทานทไดประสทธประสาทวชาความร ชแนะแนวทางการสรางสรรคมาโดยตลอด โดยเฉพาะอยางยงอาจารยปญญา วจนธนสาร อาจารยผควบคมศลปนพนธ สถาบนการศกษาทกสถาบนและกลยาณมตรผชวยเหลอและใหคาปรกษาทดเสมอมา จงขอขอบพระคณมา ณ ทน

ฉ

คานา เอกสารฉบบนเปนหนงสอประกอบผลงานศลปนพนธ สาขาวชาศลปไทย ภาควชาศลปไทย คณะ

จตรกรรมประตมากรรมและภาพพมพ มหาวทยาลยศลปากร ปการศกษา 2553 ซงเปนการสรปสาระสาคญของการสรางสรรค การศกษาคนควาในการปฏบตงานศลปนพนธภายใตหวขอเรอง “ รอยธรรม” (Dhamma traces) มสวนประกอบแบงออก เปนสองสวน คอ ผลงานสรางสรรคทางทศนศลป และเอกสารประกอบการสรางสรรคศลปนพนธ

ผลงานสรางสรรคทางทศนศลปนน เปนเรองราวเกยวกบ การสรางสรรครปทรงใหมดวยเทคนควธการดนโลหะ มทมา จากจตรกรรมฝาผนงซงเปนศลปะไทยอดมคตแบบสองมต ทาใหเกดผลงานในลกษณะทเปนสามมตเพอเนนเนอหาสาระของรปทรงใหชดเจนขน เปนการคนหาแนวทางการสรางสรรคศลปะไทยรวมสมยทเชอมโยงกบศลปะไทยแบบประเพณ

ในสวนทเปนเอกสารทางวชาการประกอบการสรางสรรคผลงานศลปนพนธนน ไดรวบรวมขนสาหรบใชประกอบการศกษา เพออธบายการดาเนนงานตามขนตอนตางๆ อนไดแกแหลงทมาของอทธพลทไดรบแรงบนดาลใจ แนวความคด เทคนควธการ รปแบบ และผลสรปของการสรางสรรค โดยหวงวาโครงการศลปนพนธชดน จะเกดคณอนกอประโยชนแกผทสนใจตอไป

ช

สารบญ

หนา บทคดยอภาษาไทย ..................................................................................................................... ง บทคดยอภาษาองกฤษ ................................................................................................................ จ กตตกรรมประกาศ ..................................................................................................................... ฉ คานา ........................................................................................................................................... ช สารบญภาพ ............................................................................................................................... ญ บทท 1 บทนา …………………………………………………………………………..….... 1

ความเปนมาและความสาคญของการสรางสรรค ……………………..……… 1 วตถประสงคของการสรางสรรค ……………………………………………... 1 แนวความคดในการสรางสรรค …………………………....…………….…… 2 ขอบเขตของโครงการ ……………………………………………….……….. 2 ขนตอนและวธการสรางสรรค ……………………………………………….. 2 แหลงขอมลทนามาใชในการสรางสรรค …………………………………….. 3 อปกรณทใชในการทางานศลปนพนธ ………………………………………. 3

2 ขอมลเกยวกบการสรางสรรค ……………………………………………………….. 4 อทธพลจากคาสอนในพระพทธศาสนา เรองไตรลกษณ …………………..…. 4 อทธพลจากงานจตรกรรมฝาผนงและลวดลายปนปน …………………..……. 5

อทธพลจากงานชางบดนโลหะ …………………………………….…………. 10 3 การพฒนาและกระบวนการสรางสรรค ……………………………………………... 14 ขนตอนการประมวลความคด …………………………..…………………….. 14 ขนตอนการแสดงออกทางทศนศลป …………………………………………. 16 ขนตอนการแสดงออกดวยเทคนควธการ …………………………….………. 18

ซ

บทท หนา ผลงานระยะแรก ………………………………………………….….. 18 ผลงานระยะทสอง …………………………………………………… 18 ผลงานกอนศลปนพนธ ………………………………………………. 18 ขนตอนในการสรางสรรค ……………………………………………….…… 18 ขนตอนการรางภาพศลปนพนธ ………………………………………. 18 ขนตอนการสรางสรรคผลงานศลปนพนธ ……………………………. 19 ขนตอนการนาเสนอและตดตงผลงาน ………………………….…….. 19 4 การสรางสรรคผลงานศลปนพนธ …………………………………………………… 33 ผลงานศลปนพนธ …………………………………………………….……… 33 รปทรง (Form) ………………………………………………….…….. 33 ส (Color) และพนผว (Texture) …………………………………..…... 33 รายละเอยด (Detail) ………………………………………………..…. 34 ปญหาทเกดขนกบการสรางสรรคผลงานศลปนพนธ ………………… 34 5 สรปการสรางสรรคผลงานศลปนพนธ ………………………………………….…... 40 บรรณานกรม ………………………………………………………………………….……… 41 รายชอผลงานศลปนพนธ ……………………………………………………………..………. 42 ประวตการศกษา ……………………………………………………………………………… 43

ฌ

สารบญภาพ

ภาพท หนา 1 อทธพลจากงานจตรกรรมฝาผนง................................................................................. 7

2 อทธพลจากลวดลายปนปน………………………………………………………….. 9 3 อทธพลจากลวดลายปนปน………………………………………………………….. 9 4 อทธพลจากงานชางบดนโลหะ……………………………………………………… 12 5 อทธพลจากงานชางบดนโลหะ……………………………………………………… 12 6 พระพทธรปทองคา กรวดราชบรณะ………………………………………………... 13 7 แผนทองดนนน กรวดราชบรณะ…………………………………………….……… 13 8 ภาพผลงานระยะแรก………………………………………………………………… 20 9 ภาพผลงานระยะแรก………………………………………………………………… 21 10 ภาพผลงานระยะทสอง ………………………………………………………………. 22 11 ภาพผลงานระยะทสอง………………………………………………………………. 23 12 ภาพผลงานระยะทสอง…………………………………………………………...….. 24 13 ภาพผลงานกอนศลปนพนธ…………………………………………………………. 25 14 ภาพผลงานกอนศลปนพนธ…………………………………………………………. 26 15 ภาพผลงานกอนศลปนพนธ…………………………………………………………… 27 16 ภาพผลงานกอนศลปนพนธ…………………………………………………………. 28 17 ภาพรางผลงานศลปนพนธ…………………………………………………………... 29 18 ภาพรางผลงานศลปนพนธ…………………………………………………………... 29 19 เครองมอทใชในการดนโลหะ……………………………………………………….. 30 20 อปกรณในการทาส………………………………………………………………….. 30 21 ขนตอนการสรางสรรคผลงาน………………………………………………………. 31 22 ขนตอนการสรางสรรคผลงาน………………………………………………………. 31 23 ขนตอนการสรางสรรคผลงาน………………………………………………………. 32 24 ขนตอนการสรางสรรคผลงาน………………………………………………………. 32 25 ภาพผลงานศลปนพนธ……………………………………………………………… 36

ญ

ภาพท หนา 26 รายละเอยดผลงานศลปนพนธ……………………………………………………… 37 27 รายละเอยดผลงานศลปนพนธ……………………………………………………… 37 28 รายละเอยดผลงานศลปนพนธ ……………………………………………………… 38 29 รายละเอยดผลงานศลปนพนธ……………………………………………………… 38 30 รายละเอยดผลงานศลปนพนธ…………………………………………………….... 39 31 รายละเอยดผลงานศลปนพนธ……………………………………………………… 39

ฎ

บทท 1

บทนา

ความเปนมาและความสาคญของการสรางสรรค

รองรอยของจตรกรรมฝาผนง และลวดลายปนปนตามโบราณสถาน เชน อโบสถ วหาร หรอผนงกร ผนงคหาเจดยและบนกระดาษทเยบเปนสมดภาพ สงเหลานเปนสงทบรรพชนสรางสรรคขนดวยความศรทธาเพอเปนพทธบชาและบงบอกถงความเจรญรงเรองของคนในชาต สวนมากไดรบอทธพลจากเรองราวทางพทธศาสนาเชน อดตพทธ พทธประวต ทศชาตชาดก ไตรภม เปนตน ผลงานเหลานสามารถโนมนาวจตใจของพทธศาสนกชนใหซาบซงในหลกธรรมคาสอน เรองราวเนอหาในคาสอนของพทธศาสนามอทธพลเกยวของกบวถชวตของสงคมไทยมาตงแตอดตจนถงปจจบน การหลดลอกของจตรกรรมฝาผนง การแตกกระเทาะของลวดลายปนปนตามโบราณสถาน แสดงถงวฒนธรรมทเสอมสลายไปตามกาลเวลา สงเหลานเปนแรงบนดาลใจใหเกดแนวคดและการสรางสรรคศลปะทสอดคลองกบหลกคาสอนในพระพทธศาสนา ดวยการพจารณาใหเหนสงตางๆตามความเปนจรงหรอสภาวะแหงสจธรรม คอสรรพสงเกดขนดวยอาศยธาตทงสปรงแตงใหเกดเปนสภาวะ อนม ดน นา ลม ไฟ เปนปฐมเหต ธาตทงสมผลตอภาวะวกฤตการณของโลก สรรพสงในโลกจะไมหยดนงอยกบท จะหมนเวยนเปลยนไปสความเสอมสลายในทสด วตถประสงคของการสรางสรรค

ขาพเจาตองการนาเสนอรองรอยการหลดลอกของจตรกรรมฝาผนงทเปนการสรางรปทรงใหมผานสนทรยภาพของเทคนควธการดนโลหะ เพอนาเสนอเรองพทธปรชญาทวา สรรพสงเกดขนดวยอาศยธาตทงสปรงแตงใหเกดเปนสภาวะอนม ดน นา ลม ไฟ เปนปฐมเหต ธาตทงสเปนผควบคมสภาวะโลกใหเปนไปตามสภาวะแหงสจธรรม สรรพสงในโลกนทเหนได สมผสได ลวนเปนสงทถกปรงแตงขนมาทงสน สงใดถกปรงแตงสงนนยอมมอาการแปรปรวน เปลยนแปลงและดบสลายไปสความไมมตวตนในทสด เมอพจารณาใหเหนความจรงดงนกยอมเปนการพจารณาธรรมไปดวยเชนเดยวกน

1

2

แนวความคดในการสรางสรรค

ธรรมชาตเปนบอเกดของสรรพสง แตเมอเราสามารถพจารณาใหเหนถงความเปนจรงของธรรมชาต ทธาตทงสหมนเวยนเกดดบเปนวฏฏะ เรากจะสามารถเขาถงสภาวธรรมทอยในนนได ขาพเจาตองการนาเสนอรองรอยหลดลอกของจตรกรรมฝาผนง ทเปนงานศลปะไทยอดมคตแบบ สองมต มาสรางรปทรงขนใหมโดยอาศยเนอหาสาระบางสวนในงานจตรกรรมไทยเชน ลายโขดหน ลายนาไหล ลายพนธพฤกษาและลวดลายตางๆในงานจตรกรรมไทย รปทรงทเกดขนใหมทาใหเกดงานในลกษณะทเปนแบบสามมต เพอเนนเนอหาสาระของรปทรงใหชดเจนขน และเพอแสดงถงสภาวธรรมทสงทงหลายถกปรงแตงขนโดยมเหตปจจยคอธาตทงส ดงนนมวลรวมหรอกลมกอนทเหนลวนคอมายา จงไมใชสงๆเดยวกนหรอชนเดยวกนอยางแทจรง แตประกอบขนมาแตเหตตางๆเพยงชวขณะระยะหนง จงมสภาวะของแรงบบเคนใหคนสสภาพเดมหรอธรรมชาตเดมแทกอนการปรงแตง และเสอมสลายไปในทสด โดยใชสญลกษณหนากาลและความเสอมสลายของโบราณสถาน ดวยคตทวากาลเวลายอมกลนกนทกสรรพสงแมกระทงตวมนเอง ผานรองรอยทเกดจากกระบวนการเทคนคการสลกดนโลหะ คอการทาใหแผนโลหะเรยบๆเกดลวดลายและความนน โดยขาพเจาแทนคาดวยลกษณะของกายภาพทางเทคนค คอความมอยและความไมมอย โดยใชลกษณะความนนแทนคาการมอย และความเวาแทนคาความวาง ซงเปนการสอดคลองกนระหวางเรองราวเนอหาและเทคนควธการ เพอสอความหมายแทนคาสญลกษณตามทศนคตสวนตว ขอบเขตของโครงการ นาเสนอเรองราวเกยวกบหลกคาสอนในพทธศาสนาเรองไตรลกษณ คอความไมเทยง เปนทกข และปราศจากตวตน ผานรองรอยของจตรกรรมฝาผนง รอยหลดลอกของลวดลายปนปนตามโบราณสถาน ทเสอมสลายไปตามกาลเวลา โดยการสรางรปทรงขนใหมใหเชอมโยงสอดคลองกบลกษณะของจตรกรรมไทย ทาใหเกดรปทรงในลกษณะกงนามธรรม ทแสดงออกดวยการใชรปทรงยอยเคลอนไหวไปตามโครงสรางหลกของภาพ โดยนาเสนอผานผลงานศลปะไทยรวมสมยในลกษณะระนาบรปแบบสามมต ดวยเทคนคการดนโลหะ ขนตอนและวธการสรางสรรค

1. ศกษา คนควาและเกบรวบรวมขอมลทเกยวของ

1.1 ขอมลเกยวกบหลกคาสอนในพทธศาสนา

3

1.2 ขอมลรองรอยการหลดลอกของจตรกรรมฝาผนงและลวดลายปนปนตามโบราณสถาน

1.3 ขอมลเกยวกบเทคนคการสลกดนโลหะ 2. รางภาพลายเสนเพอหาองคประกอบ

3. วเคราะห วางแผน และตงขอสงเกตโดยใชแนวความคด อารมณความรสกและจนตนาการ เพอกลนกรองหาความเหมาะสมลงตวในการสรางสรรคผลงานศลปะใหตรงตามวตถประสงค

4. เรมกระบวนการและขนตอนการทางานศลปนพนธ

5. นาเสนอผลงาน พรอมประเมนงานศลปนพนธเปนระยะๆ เพอปรบปรงแกไข พฒนาผลงานใหสมบรณยงขน

แหลงขอมลทนามาใชในการสรางสรรค

1. ขอมลจากสถานทจรงตามแหลงโบราณสถาน

2. ขอมลจากหนงสอทเกยวของ

3. ขอมลจากอนเตอรเนต

อปกรณทใชในการทางานศลปนพนธ 1. อปกรณทใชในการเกบขอมล ไดแก

1.1 กระดาษ 1.2 เครองเขยน 1.3 กลองถายรป 1.4 คอมพวเตอร

2. อปกรณทใชในการสรางสรรคผลงาน 2.1 แผนอะลมเนยม 2.2 เครองมอดนโลหะ ไดแก สวเดนเสน เหลกดนโลหะ 2.3 ทองคาเปลว ,ยางมะเดอ 2.4 คอน 2.5 ชน 2.6 ถงแกส 2.7 หมกสาหรบทาส

บทท 2

ขอมลเกยวกบการสรางสรรค

2.1 อทธพลจากคาสอนในพระพทธศาสนาเรองไตรลกษณ

ไตรลกษณ1 แปลวา “ลกษณะสามอยาง” หมายถงสามญลกษณะ ซงเปนลกษณะความจรงแทของสรรพสงทตกอยภายใตกฎเกณฑของธรรมชาต หรอสงทมประจาอยในตวของสงขารทงปวง อนไดแก

2.1.1 อนจจง

คอความเปลยนแปลง อาการไมเทยง อาการไมคงท ความไมจรงยงยนของสงทงปวง เปนกฎเกณฑของธรรมชาตททงมนษย สตว พช และวตถทงปวงไมอาจจะหลกเลยงอนจจงได ความเปลยนแปลงและความไมจรงเกดขนเสมอกบทกสง เมอกาลเวลาผานไป ทกอยางกเปลยนแปลงไปตามเวลา

2.1.2 ทกขง

คอ สภาพทไมอาจทนอยในสภาพเดมได อาการทถกบบคนดวยการเกดขนและสลายตว อาการทกดดน อาการฝนและขดแยงอยในตว เพราะปจจยทปรงแตงใหมสภาพเปนอยางนนเปลยนแปลงไป อาการทไมสมบรณมความบกพรองอยในตว อาการทมความเสอมและสลายไปเปนธรรมดา จากการทสรรพสงไมทานทนอยไดนาน สงมชวตทมวญญาณ มความรสกจงเปนทกข เพราะไมอาจตานทานความเสอมทเกดจากความเจบไขไดปวย ความแก และความตายได

2.1.3 อนตตา คอความไมมตวตนทแทจรงของสงทงปวง อาการทแสดงถงความไมใชใคร ไมใชของใคร เพราะเกด

จากองคประกอบหลายๆ อยางมารวมกนเปนสงใดสงหนงขนมา เชนรางกายของมนษยและสตว แทจรงแลวไมมตวตน เพราะเกดจากองคประกอบ คอมธาตดน ธาตนา ธาตไฟ และธาตลม มารวมกนตามธรรมชาต แลวมจตวญญาณ มความรสก สกวนหนงเมอกายนแตกดบ ทกอยางกจะ

1 นายแพทยสงคม วรรณสสร, แนวทางดบทกข (กรงเทพมหานคร : เคเค การพมพ ,2526 ) ,173.

4

5 กลบไปสสภาพเดม คอธาตดนไปสดน ธาตนาไปสนา ธาตลมไปสลม และธาตไฟไปสไฟ ซงเปนกฎ

ของอนจจง ตามหลกพทธธรรมทวา สงทงหลายเกดจากสวนประกอบตางๆ มาประชมกนเขา หรอมอยในรปของ

การรวมตวเขาดวยกนของสวนประกอบตางๆ ความจรงทกลาววาสงทงหลายเกดจากการประชมกนของสวนประกอบตางๆ นน เปนเพยงคากลาวเพอเขาใจงาย ๆ ในเบองตนเทานน แทจรงแลวสงทงหลายมอยในรปของกระแส สวนประกอบแตละอยาง ลวนประกอบขนจากสวนประกอบอนๆ ยอยลงไป แตละอยางไมมตวตนของมนอสระ ลวนเกดดบตอเนองกนไป ไมเทยงไมคงท ไมมทสนสด

ถายกเอาหลกธรรมนยามทแสดงไตรลกษณ หรอสามญลกษณะ 3 อยาง มาตงเปนหวขออกครงหนงเพออธบายใหลกซงยงขนไป ตามแนวหลกวชาทมหลกฐานอยในคมภรตาง ๆ ดงน

สงขารทงหลายทงปวง ไมเทยง สงขารทงหลายทงปวง เปนทกข ธรรมทงหลายทงปวง เปนอนตตา

สงขารทงปวงไมเทยง เรยกตามคาบาลวา เปน อนจจ หรอ อนจจะ แตในภาษาไทยนยมใชคาวา อนจจงความไมเทยง ความเปนสงไมเทยง หรออนจจงนน เรยกเปนคาศพทตามบาลวา อนจจตา ลกษณะทแสดงถงความไมเทยงเรยกเปนศพทวา อนจจลกษณะ สงขารทงหลายเปนทกข ในภาษาไทย บางทใชอยางภาษาพดวา ทกขง ความเปนทกข ความเปนของคงทนอยมได ความเปนสภาวะมความบบคนขดแยง หรอภาวะทเปนทกขนน เรยกเปนคาศพทตามบาลวา ทกขตา ลกษณะทแสดงถงความเปนทกขเรยกเปนศพทวา ทกขลกษณะ ธรรมทงปวงเปนอนตตา ความเปนอนตตา ความเปนของมใชตวตน หรอภาวะทเปนอนตตานนเรยกเปนคาศพทตามบาลวา อนตตตา ลกษณะทแสดงถงความเปนอนตตาเรยกเปนคาศพทวา อนตตลกษณะ 2.2 อทธพลจากงานจตรกรรมฝาผนงและลวดลายปนปน

2.2.1 งานจตรกรรมฝาผนง งานจตรกรรมฝาผนง เปนศลปะทมคายงประเภทหนงทมมาตงแตโบราณกาล ซงนยมเขยนกนตามผนงภายในพระอโบสถ พระวหาร พระมณฑป พระปรางค พระระเบยง พระสถปเจดย ศาลาการเปรยญ และปราสาท พระราชวง ตลอดจนผนงถา และเ พงผา ซงเรยกวา จตรกรรมฝาผนง (Mural Painting) ลกษณะของการเขยนภาพจตรกรรมฝาผนงของไทยสมยโบราณ สวนมากมกจะเปนเรองเกยวกบชาดก เรองพระพทธประวต ทลวนเกยวพนกบพระพทธศาสนาทงสน

6

การเขยนภาพในพระอโบสถหรอวหาร นอกจากจะเขยนขนเพอประดบตกแตงแลว จตรกรหรอผทใหเขยนภาพนน ตองการจะใหภาพทเขยนเปนเครองโนมนาวจตใจของผชม ใหบงเกดความเลอมใสศรทธาในพระพทธศาสนา และไดประกอบแตคณงามความด จตรกรเองจะตองเปนผทมความรเกยวกบพทธประวตเปนอยางด

ลกษณะของภาพจตรกรรมของไทย

ภาพเขยนจตรกรรมฝาผนงของไทย มลกษณะเฉพาะของไทยเอง ซงไมเหมอนกบของประเทศในเอเชยอาคเนย หรอประเทศใด ๆ เลย จตรกรรมฝาผนงจะเปนลกษณะแบนราบ ไมมสวนลกของภาพทเราเรยกวา “Perspective” เชน ภาพทอยไกลจะมลกษณะทเลกกวา ภาพเขยนจงมเพยง 2 ลกษณะ คอ กวางและยาวเทานนเอง แตเปนภาพเขยนทจตรกรไดพยายามใชความสามารถทจะเขยนใหรวาบคคลไหนเปนตวเอกของเรอง นอกจากนนภาพเขยนยงแสดงออกหรอสะทอนใหเหนชวตความเปนอยของคนในยคนน ๆ

คณคาของจตรกรรมฝาผนง คณคาของภาพจตรกรรมฝาผนงนน ขนอยกบผทจะศกษาหาความรจากภาพเหลานน การศกษาอาจ

แบงไดหลายแงหลายมม อาท การศกษาถงศลปะความงาม สภาพความเปนอย การสรางบานแปลงเรอน ชวตของสงคมประจาวนของกษตรยของคนในราชสานกรวมไปถงบคคลธรรมดา ตลอดจนจารตประเพณของคนในสมยโบราณ ฯลฯ ซงจตรกรรมฝาผนงเหลานจะสะทอนใหเหนวา เรองราวความเปนอยในสมยทตนยงมชวตอย จตรกรเองใชความพยายามอยางยงทจะอธบายชวตทกแงทกมม ตลอดจนภาพธรรมชาตแวดลอมลงไปในภาพจตรกรรมนนดวย

ลกษณะการเขยนภาพจตรกรรมฝาผนง ลกษณะในการเขยนภาพจตรกรรมฝาผนงของไทยในสมยโบราณ มดวยกน 2 แบบ คอ

การเขยนแบบสฝ น (Tempera) ซงมวธการทซบซอนมาก ผนงทใชเขยนจะตองไมมความเคมของปน ในสมยโบราณใชใบขเหลกตา ผสมนาราด จนกวาจะหมดความเคมของปน ซงจะทราบไดโดยการใชขมนทา ถาขมนเปนสแดงอย กตองใชนาใบขเหลกราดตอไป เมอผนงหมดความเคมกตองรอใหผนงนนแหงสนท จงจะลงมอเขยนภาพได

วธเขยนแบบปนเปยก (Fresco) การเขยนแบบปนเปยกน คอ การเขยนภาพลงบนปนทยงไมแหง ซงจะทาใหสอยทนถาวร ซงชาวไทยรจกการเขยนภาพแบบนมาจากชาวจน

การเขยนภาพแบบน คนไทยในสมยโบราณไมนยม เพราะลกษณะภาพเขยนหรอจตรกรรมฝาผนงของไทยตองใชความประณตมากและตองใชเวลา จงไมเหมาะกบการเขยนแบบน การเขยนภาพบนปนเปยกเหมาะทจะเขยนภาพขนาดใหญ รายละเอยดนอยการใชสในสมยโบราณคนไทยรจกการทาสขนใชเอง โดยไดมาจากธรรมชาต เชน รากไม ใบไม เปลอกไม และดน

7 ยคสมยของจตรกรรมฝาผนง

จตรกรรมฝาผนงทเขยนขนโดยจตรกรในประเทศไทย เรมตนมาตงแตสมยทวารวด สมยศรวชย สมยสโขทย สมยอยธยา สมยธนบร และสมยรตนโกสนทร การเขยนจตรกรรมมววฒนาการมาโดยตลอด จากความเรยบงายมาเปนความสลบซบซอนของภาพ ซงตองอาศยฝมอของจตรกรอยางมาก ภาพจตรกรรมฝาผนงทยงหลงเหลอใหเราไดเหน ความวจตรสวยงามนนเปนสกลชางของ กรงศรอยธยา ธนบร และรตนโกสนทร จตรกรรมฝาผนงในสมยกรงศรอยธยาตอนตนนน ปรากฏวาถกทาลายลงไปเสยมากจตรกรรมฝาผนงทสวยงาม และสมบรณทยงหลงเหลอใหเราเหนอยในปจจบนน สวนมากอยในสมยกรงศรอยธยาตอนปลายจนถงตนรตนโกสนทร ซงจตรกรในสมยตนรตนโกสนทรน เขาใจวาคงจะมชวตอยในสมยอยธยานนเอง หลงจากเสยกรงแกขาศกแลว กคงดาเนนงานตามแบบทตนถนดตอมาในตนสมยกรงรตนโกสนทร

ภาพท 1 จตรกรรมฝาผนงเรองอดตพทธ กรปรางควดราชบรณะ

8

2.2.2 ลวดลายปนปน

ศลปะการปนปนและงานศลปกรรมปนปน 2 ประดบศาสนสถานทปรากฏอยในสงคมไทยนน ถอไดวาเปนมรดกชางศลปไทยทมคณคาและมความงาม ตามแบบอยางทางศลปะไทยทสมควรแกการอนรกษ รกษา และสบสานความรไวสบไป

งานปนปนนน มความหมายหมายถง ลวดลายหรอภาพทเกดจากการปนปนเพอใหเปนลวดลาย รปภาพ และรปทรง เพอใชในการประดบตกแตง ตลอดจนทาเปนสวนประกอบทางสถาปตยกรรม ถอเปนงานทางศลปกรรมของชางไทยทสาคญอยางหนง ทปรากฏมมาตงแตสมยโบราณ ปรากฏหลกฐานวามมาแลวตงแตสมยทวาราวด ราวพทธศตวรรษท 12-16 โดยไดพบงานปนปนประดบศาสนสถานตางๆ ซงมทงทเปนลวดลายประตมากรรมรปพระพทธรป เทวดา และบคคลในบรเวณเมองโบราณสาคญๆ ของภาคกลาง เชน เมองนครปฐม เมองลพบร เมองคบว ทตาบลคบว จงหวดราชบร เมองอทอง อาเภออทอง จงหวดสพรรณบร และเมองมโหสถ จงหวดปราจนบรนอกจากน ในภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ไดปรากฏทเมองฟาแดดสงยาง จงหวดกาฬสนธ และภาคเหนอทเมองหรภญชยหรอลาพน เปนตน สนนษฐานวาศลปะการปนปนดงกลาวนคงไดรบการถายทอดมาจากชางชาวอนเดย ทเดนทางเขามาสดนแดนแถบนพรอมๆ กบการเผยแผเขามาของศาสนาพทธและฮนด

ในสมยอยธยาซงมอายอยชวงพทธศตวรรษท 20-23 ไดมการใชงานปนปนประดบตกแตงสถาปตยกรรมเปนอยางมาก และยงปรากฏเหลอหลกฐานใหเหนอยคอนขางมาก ซงลวดลายปนปนทมความงดงามและมชอเสยงจะไดแก ลวดลายปนปนประดบปรางควดจฬามณ เมองพษณโลก สมยอยธยาตอนตน ปนปนทวดโรงชาง ราชบร สมยอยธยาตอนกลาง และปนปนพระอโบสถวดภเขาทอง พระนครศรอยธยา ปนปนทวดมหาธาตกบวดเขาบนไดอฐ เมองเพชรบร สมยอยธยาตอนปลาย เปนตน

นอกจากนยงมปนปนปรากฏอยในศลปะอกสกลชางหนง ซงมอายรวมสมยกบอยธยาคอ ศลปะลานนา งานปนปนในศลปะลานนาทงดงามและมชอเสยงเปนทรจกด คอ งานปนปนรปเทวดาประดบวหารวดเจดยอด วดมหาโพธารามหรอวดเจดยอด และปนปนประดบหอไตรวดพระสงห เมองเชยงใหม รวมทงงานปนปนประดบโบราณสถานลานนาอกหลายแหง อาท ซมประต

โขงวดพระธาตลาปางหลวง จงหวดลาปาง เจดยวดเกาะกลาง จงหวดลาพน ตลอดจนงานปนปนประดบหนาบนวหารลานนาในสมยรตนโกสนทร เปนตน

2 เยาวนช เวศรภาดา, ประณตศลป : มรดกแผนดนแหงสยามประเทศ, (กรงเทพฯ: ว.พรนท (1991 ) จากด, 2550), 68.

9

ภาพท 2 เหราอมนาค ปนปนประดบปรางค วดสม

ภาพท 3 ลวดลายซมปรางค วดสม

10

2.3 อทธพลจากงานชางบดนโลหะ

งานบดนโลหะ 3 ถอเปนงานชางประณตศลปอกอยางหนงของไทย ทมลกษณะเปนการตกแตงผวภายนอกของศลปวตถและสถาปตยกรรมใหเกดความงาม มคณคาและคงทนถาวร ในสมยโบราณชางบ ไดถกจดใหเปนชางหลวงอยในจาพวกชางสบหม คอ ชางประเภทททาการบดนโลหะใหแผออกเปนแผนบางๆ แลวนาไปหมคลมปดเขากบหนชนดตางๆเพอปดประดบทาเปนผวนอกของหนทอาจทาดวยวตถตางๆ ซงจะรวมถงการดนใหเกดลวดลายประดบทสวยงามดวย

การบ หมายถง การต การแผ การกดทบ วตถตางๆใหเกดรปราง รปทรงตางๆ เชน การบขน บพาน เปนตน และยงหมายถงการหมขางนอกวตถตางๆ ดวยวสดอนๆเพอใหเกดความพเศษ เชน การบทองลงบนขนเงน และพานเงน เปนตน

การดน หมายถง การทาใหแผนโลหะตางๆ เชน แผนเงน แผนทอง ฯลฯ เปนรปรอยนนขนมา เรยกกรรมวธนวา ดนลาย และอาจเรยกลวดลายททาขนนวา ลายดน

ดงนนงานบดนโลหะจงเปนงานชางฝมอ ทตองดาเนนการเกยวกบการหอหมผวนอกของวตถ และสถาปตยกรรมตางๆ ดวยโลหะ ตลอดจนทาใหเกดลวดลายตางๆ บนแผนโลหะเพอการประดบตกแตงอกดวย

ประเภทของงานบดนโลหะ โดยทวไปแลวงานบดนโลหะจะแบงออกไดเปน 2 ลกษณะ คอ 1. การบหมโลหะอยางผวเรยบ การบโลหะในลกษณะน จะเปนการนาเอาโลหะชนดใดชนดหนง

มาทาการตแผออกใหเปนแผนบางๆ ตามขนาดทตองการแลวจงนาเขาปดหรอบทบบนวตถทตองการบทาผวใหเปนโลหะ การบหมอยางผวเรยบมกจะนยมใชในการบสงกอสรางทเปน ปชนยสถาน เชน การบโลหะหมองคพระสถปเจดย พระปรางค เปนตน ภายหลงการบหมแผนโลหะแลว จะนยมทาการลงรกปดทองเพอใหเกดความงดงามตระการตา โดยทวไปแลวในสมยโบราณจะเรยกงานบแผนโลหะและลงรกปดทองปชนยสถานดงกลาวนวา บทองสวรรณจงโก หรอบทองปะทาส นอกจากนการบโลหะอยางผวเรยบ นยงนยมใชในการตหรอบ ทาใหเปนรปทรงหรอประตมากรรมตางๆ อกดวย สาหรบการบโลหะหม หน ทเปนรปหลอโลหะสารดหรอไมสลกนน การบโลหะในลกษณะดงกลาวน ภาษาชางจะเรยกวา หมแผลง

3 เยาวนช เวศรภาดา, ประณตศลป : มรดกแผนดนแหงสยามประเทศ, (กรงเทพฯ: ว.พรนท (1991 ) จากด, 2550), 64.

11

2. การบหมโลหะอยางผวเปนลวดลาย โลหะทใชในการทาลวดลายนนมกจะใชโลหะทมเนอออน เชน ทองคา และเงน งานบโลหะประเภทนจะเปนการดนแผนโลหะใหเปนลวดลาย กอนทจะนาไปบทบลงบนวตถหรอหนชนดตางๆ ทสรางขน เชน งานบประดบเครองราชภณฑ งานบสวนลวดลายประดบสถาปตยกรรม และพระพทธปฏมากรทรงเครองตางๆ เปนตน นอกจากนยงรวมหมายไปถงงานบดนโลหะภาชนะเครองเงนและเครองโลหะอนๆ เชน ขนลงหน อกดวย

กรรมวธการบดนโลหะ งานบดนโลหะ จดเปนงานชางประณตศลปทตองใชฝมอและความชานาญเปนอยางมาก เพราะเปน

งานทตองทากบโลหะอนมคา ซงสวนใหญจะเปนทองคา เงน ทองแดง และดบก เพอใหเกดความงามอยางวจตร ดงนนจงตองใหมความผดพลาดไดนอยทสด งานการบดนโลหะจะประกอบไปดวยขนตอนและวธดาเนนงาน ดงน

การออกแบบและลอกลวดลาย เปนการออกแบบ แลวนาแบบลวดลายนนมาทาบลงในแผนโลหะ ซงจะนยมใชวธกลบแบบเปนภาพกลบ แลวใชเหลกแหลมขดลงไปตามเสนลวดลายนนๆ

การบและดน นาแผนโลหะมาทาความสะอาดเชดใหแหง แลวนาไปวางบนเครองรอง เชน ถงทราย หรอกระดาษหนงสอพมพหนาๆ ฯลฯ จากนนใชเครองมอดนโลหะดานหนงใหนนไปตามโครงรางของลวดลายทกาหนด เสรจแลวใชดนสอพองทบดแลวผสมนามนมะพราวและเทยนไขละลายใสภาชนะ นาไปตงไฟ แลวหยอดลงบนรองโลหะทไดดนไว เพอปองกนแผนโลหะคนรป และใชกระดาษแขงปดไวชวคราว

การตกแตงลวดลาย จากนนจะกลบดานแผนโลหะ แลวใชเครองมอดนลาย ตกแตงสวนละเอยด เมอเสรจแลวจะนาไปลนไฟเพอใหดนสอพองขผงหลดออก

ทาความสะอาดและขดเงา ขนตอนสดทายเปนการทาความสะอาด ตกแตง และขดเงา กรรมวธในการบดนโลหะนนอาจมวธการทแตกตางกนออกไปบางเลกนอย ตามแตเทคนคของชางแตละคน

งานศลปกรรมบดนโลหะทปรากฏอยในสงคมไทย ทงทเปนโบราณศลปวตถและศลปหตถกรรมในทกวนน จดเปนงานประณตศลปไทยอนมคณคา ทมความงามตามแบบอยางศลปะไทย และเปนมรดกชางศลปไทยอนควรคาแกความภมใจเปนอยางยง

12

ภาพท 4 ชางดนโลหะ หมบานงวลาย

ภาพท 5 งานดนโลหะประดบฝาผนงวดหมนสาร ถนนงวลาย

13

ภาพท 6 พระพทธรปทองคา กรวดราชบรณะ

ภาพท 7 แผนทองดนนน กรวดราชบรณะ

บทท 3

การพฒนาและกระบวนการสรางสรรค

แนวทางการสรางสรรค ขาพเจาไดศกษาขอมลและไดรบอทธพลจากศลปะแบบไทยประเพณมา

ผสมผสานกบจนตนาการ อารมณความรสกสวนตน โดยมเนอหาจากหลกธรรมทางพระพทธศาสนา เพอสอความหมายพทธปรชญาแทนคาสญลกษณตามแนวทางเฉพาะตน โดยไดกาหนดกระบวนการสรางสรรคเปนลาดบขนตอนดงตอไปน

3.1 ขนตอนการประมวลความคด วเคราะหและทาความเขาใจเกยวกบเรองของหลกธรรมโดยเฉพาะคาวา “ธรรม” หรอ ธรรมะ นน

โดยพยญชนะเขยนอยางเดยวกนแตโดยความหมายแลว มหลายอยางหลายประเภทขนอยกบบรบทแวดลอม โดยความหมายรวมและเปนกลางทสดตามภาษาบาล

คาวา “ธรรม” 4 แปลวา สงซงทรงตวมนเองอยได ธรรมดา ธรรมชาต หรอโดยความหมายไดแก สงทงปวงนนเอง ไมมอะไรทไมถกเรยกวา ธรรม ไมวาสงนนจะเปนสงทเปลยนแปลงหรอเปนสงทไมมการเปลยนแปลงกตาม สงทงหลายประเภททเปลยนแปลง กทรงตวมนอยไดดวยการเปลยนแปลง หรอโดยนยกตวความเปลยนแปลงนนเอง คอตวมนเอง สวนสงทงหลายประเภททไมเปลยนแปลง กทรงตวอยไดดวยความไมเปลยนแปลง หรอตวความไมเปลยนแปลงนนเอง เปนตวของมน ทงสองประเภทนลวนแตทรงตวเองได จงเรยกมนวา “ธรรมะ” หรอ “ธมม” แลวแตวาจะอยในรปภาษาบาล สนสกฤต หรอภาษาไทยคาวา “ธรรม” โดยศพทศาสตร ตรงกบคาไทยแทวา “สง”เปนสามญญนาม หมายถง ไดทกสงและมคณลกษณะคอ “การทรงตวมนเอง”

คาวา “ธรรม” น ถกนาไปใชในบรบททแตกตางกนตามจดมงหมาย โดยความหมายทวๆไปนนมทางทจะพจารณาไดดงน

4 นายแพทยสงคม วรรณสสร, แนวทางดบทกข (กรงเทพมหานคร : เคเค การพมพ ,2526 ) , 42.

14

15 นยอนแรก คาวา ธรรม นหมายถง ธรรมชาตทกสงทกอยาง ในทางภาษาวดมกเรยกวา “สภาวธรรม”

ธรรมทเปนอยเองหรอสงทเปนอยเองถาเรยกโดยภาษาอยางปจจบนกตองเรยกวาธรรมชาต นยทแรกหมายถง ตวธรรมชาตทงหลายทงปวงนนเองอยางไมยกเวน

นยทสอง คาวา ธรรม หมายถง กฎของธรรมชาต ขนชอวาธรรมชาตทงหลาย ยอมมกฎอยในตวมนเอง เชน สงทเรยกวา ธาตดน ธาตนา ธาตลม ธาตไฟ เหลานเปนธรรมชาต แตในสงนนๆมกฎของธรรมชาตวาจะตองเปนอยางไร เชนถกความรอนเขาจะเปนอยางไร ถกความเยนเขาจะเปนอยางไร หรอวาสงขารหนาททรางกายของเราหรอของสตวทงหลายกตาม ทกสงทกอยางมกฎเกณฑวาจะตองเปนอยางนน จะตองเปนอยางน

นยทสาม คาวา ธรรม หมายถง หนาททมนษยจะตองปฏบตใหตรงตามกฎของธรรมชาต มนษยเกดมามกฎธรรมชาตครอบงาอย มนษยมหนาททจะตองปฏบตใหถกตามกฎเกณฑของธรรมชาตนนๆหรอดาเนนชวตใหสอดคลองกบกฎเกณฑดงกลาว ทงนเพราะความทกขนน มสาเหตสาคญมาจากการทมนษยดาเนนชวตไปในทางทขดแยงกบธรรมชาต ซงมสาเหตใหญมาจากการไมเขาใจธรรมชาตของทกสงทกอยางตามความเปนจรง จงเปนหนาทของมนษยทจะกระทาตนใหพนทกขดวยการทาความเขาใจธรรมชาตตามความเปนจรงของสงทงหลายทงปวงนนเอง

จงพอจะสรปความหมายทวไปของคาวา “ธรรม” ไดสามนยคอ นยแรกเมอเราเรยกวา”สภาวธรรม” เราหมายถง “ตวธรรมชาต” นยทสองสวนทเปนกฎเกณฑนเราเรยกวา “กฎของธรรมชาต” หรอทเรามกเรยกกนตามภาษาวดวา “สจจะธรรม” และนยทสามคอหนาททมนษยจะตองปฏบตใหถกตองตามกฎของธรรมชาต หรอเรยกวา “การปฏบตธรรม” นนเอง

สงขารทงปวงกบธรรมทงปวง

“ธรรม” เปนคาทมความหมายกวางทสด ครอบคลมทกสรรพสงลวนสน ทงสากลจกรวาล ทงทมไดและไดม ตลอดกระทงความไมมทเปนคกบความมนน ทกสงทกอยางทใครกตามกลาวถง คดถง หรอรถงทงเรองทางวตถและทางจตใจ ทงทดและทชว ทงทเปนสามญวสยและเหนอสามญวสย รวมอยในคาวา “ธรรม” ทงสน ถาจะใหมความหมายแคบเขา หรอจาแนกแยกธรรมนนแบงประเภทออกไป เมอใชในลกษณะตางๆ

“ธรรม” ทกลาวถงในหลกอนตตา แหงไตรลกษณน หมายถง สภาวะหรอสภาพทกอยาง ไมมขดจากด “ธรรม” ในความหมายเชนนจะเขาใจชดเจนยงขน เมอแยกแยะแจกแจงแบงประเภทออกไป เชน จาแนกเปนรปธรรม และนามธรรมบาง โลกยธรรม และโลกตตรธรรมบาง สงขตธรรมและอสงขตธรรม บาง กศลธรรมและอกศลธรรม ธรรมทจาแนกเปนชดเหลาน แตละชดครอบคลม

16

ความหมายของธรรมไดหมดสนทงนน แตชดทตรงกบแงทควรศกษาในทนคอ ชดสงขตธรรม และอสงขตธรรม

ธรรมทงหลายทงปวงแยกประเภทไดเปน 2 อยางคอ สงขตธรรม คอ ธรรมทถกปรงแตง ไดแก ธรรมทมปจจย สภาวะทเกดจากปจจยปรงแตงขน สภาวะท

ปจจยทงหลายมารวมกนแตงสรรคขนสงทปจจยประกอบเขาหรอสงทปรากฏและเปนไปตามเงอนไขของปจจย เรยกอกอยางหนงวา “สงขาร” ซงมรากศพทและคาแปลเหมอนกนหมายถงสภาวะทกอยางทงทางวตถและทางจตใจ ทงรปธรรมและนามธรรม ทงทเปนโลกยะและโลกตระ ทงทดและชวและทเปนกลางๆ ทงหมด เวนแตนพพาน

อสงขตธรรม ธรรมหรอสงทไมไดเกดแตเหตปจจยปรงแตง ไดแก ธรรมทไมมปจจย หรอสภาวะทไมเกดจากปจจยปรงแตงไมเปนไปตามเงอนไขของปจจย เรยกอกอยางหนงวา วสงขาร ซงแปลวา สภาวะทปลอดสงขารหรอสภาวะทไมมปจจยปรงแตง หมายถง นพพาน เพราะหมายถงสภาวธรรมหรอธรรมชาตทงหลายทงปวงนนเอง กลาวคอ ยงไมเกดปรากฎการณของการปรงแตงกนขน แตกเปนจรงอยางน เปนเพยงสภาวะหรอสภาวธรรมหรอนามธรรม ทยงไมเกดการปรงแตงกนขน จงครอบคลมสภาวธรรมทงหลาย เชน นพพาน สภาวธรรมการตายหรอแตกดบของชวต สภาวธรรมการเกดขนของฝน ฯลฯ สงเหลานเปนเพยงธรรม ทยงไมเกดการปรงแตงกน จนเกดขนจรงๆ เปนตวเปนตนหรอเปนสงขาร แตเมอใดมเหตหรอสงตางๆทเหตหรอสงตางๆทเปนปจจยกนมาปรงแตงหรอประชมกนครบ กจะเกดสงขารหรอสงขตธรรมขน ธรรมเปนจรงอยางไรกเปนจรงอยอยางนน เรยกไดวา อกาลโก ไมขนตอกาล จงมความแตกตางไมเหมอนดงเชนพวกสงขาร ทไมเทยงและทนอยไดยากจงตองดบไปเปนทสดทงสน

3.2 ขนตอนการแสดงออกทางทศนศลป

จากการศกษาคตธรรมทางพระพทธศาสนา ผลงานศลปนพนธจ งมงเนนนาเสนอเนอหาเรองราว การแสดงออกถงพลงความเคลอนไหว ความแปรเปลยน ความไมเทยงไมหยดนงของสรรพสง โดยนาเสนอผานรองรอยของจตรกรรมฝาผนง จากการเขาไปสมผสสถานทจรงเพอเปนการกระตนความรสก การเกบขอมลเปนลายลกษณอกษร ในกระบวนการแสดงออกทางทศนศลปจงไดกาหนดรปแบบและองคประกอบของผลงานสรางสรรค โดยใชทศนธาต (visual element) ดงตอไปน

17

เสน (Line)

ในการสรางสรรคผลงานเสนเปนทศนธาตทสาคญ ททาใหเกดความประสานกลมกลนกนระหวางรปทรง และแสดงรายละเอยดของภาพทอยในรปทรงทงรปทรงหลกและรปทรงรอง เสนทเกดจากกระบวนการตอกลายของเทคนควธการดนโลหะ มทมาจากการสรางงานจตรกรรมไทยโบราณ คอการใชเสนทมการประสานสมพนธกนทเปนลวดลายภายในรปทรง และแสดงความ เคลอนไหวทเปนจงหวะสอดประสานกนในแตละรปทรง ทาใหผลงานเกดเอกภาพและเปนไปตามจดมงหมายทตองการแสดงออก สและนาหนก (Color and volume)

จากเทคนควธการการดนโลหะสทเกดขนในงาน เกดจากตววสดทเปนโลหะทมความมนวาว นอกจากสของตววสดแลว ยงมสทองเหลองและทองแดงทเกดจากการตดทองคาเปลวแลวขดออก เกดเปนรองรอยทตดกบลวดลายเปนบางทคลายกบทองทหลดลอกของงานจตรกรรมฝาผนง ในการลงหมกดาทาใหเกดนาหนกขนในงาน นาหนกทเกดขนเกดจากการดนลายทมความนนขนจากพนระนาบ ทาใหตวรปทรงและพนระนาบแยกจากกนอยางชดเจน เมอเชดหมกออกสวนทนนกจะสวางตามลาดบของความนน สวนทเปนพนกจะเขม แสดงความแตกตางของพนระนาบไดชดเจน ทาให เกดผลทางอารมณความรสกทตนเตน และทรงพลง รปทรง(Form)

ในการสรางสรรคขาพเจาไดนารปทรงทเกดจากรองรอยของจตรกรรมฝาผนงมาแสดงเนอหาสาระของการหลดลอก โดยนารปทรงยอยมาสรางรปทรงใหมและขยายเพอสรางสญลกษณและสอความหมายในตวเอง รปทรงใหญเกดจากรปทรงยอยๆขนาดเลกรวมตวกน โดยกาหนดทศทางคลายการกระจายตวหรอสลายตว รปทรงทมความนนเปนแบบสามมตยงชวยสรางจดเดนใหกบภาพและทาใหภาพเกดความหนกแนนมากยงขน พนทวาง(Space)

ขาพเจาใชพนทวางใหเกดความเคลอนไหว ลนไหลอยางตอเนอง พนทวางทาหนาทกาหนดรปทรงและเชอมรปทรงเขาหากน ทาใหเกดรปทรงภายในและรปทรงภายนอก นอกจากแสดงตวมนเองแลวพนทวางยงทาใหเกดรปทรงใหมทเกดจากพนทวางภายในอกดวย ในทางกลบกนรปทรงกกลบกลายไปเปนพนทวางเชนกน พนผว(Texture)

เกดจากเทคนคการดนโลหะ การตอกเสนทาใหพนผวเกดเปนลวดลาย โดยไดนาลกษณะทางกายภาพของพนผวในธรรมชาต เชนรอยความนนของโขดหน ลกษณะผวของสตวเลอยคลานท

18 มเกลดและสตวครงบกครงนาทเปนปมมาใช ทาใหไดความรสกของรองรอยทมาจากธรรมชาตและรอยรอยทมาจากลวดลายอดมคตผสมผสานกน ทาใหเกดพนผวทมความหลากหลายขนในงาน 3.3 ขนตอนการแสดงออกดวยเทคนควธการ

จากการศกษาคนควาอยางตอเนอง ขาพเจาไดแบงระยะการพฒนาผลงานและการแสดงออกดวยเทคนควธการ รวมทงการแกปญหาทเกดขนตามลาดบ แบงได 3 ระยะ ดงตอไปน ผลงานระยะแรก เปนชวงการทดลองทางานสรางสรรคดวยเทคนควธการดนโลหะ ซงเปนเทคนคของชางไทยทมมาแตโบราณ ในชวงการศกษาแรกจงเปนการแสวงหาความคดในการแสดงออกทางอารมณ เพอตอบสนองความรสกสวนตวโดยอาศยรปทรงภาพสตวในอดมคตแบบไทยผสมผสานกบสตวทมรปแบบเหมอนจรง โดยแสดงการกดกนกนเปนทศทางหมนวนเพอแสดงถงวฏจกรของชวต ปญหาทเกดขน คอเนอเรองกบเทคนควธการยงไมสอดคลองกนและยงไมตรงตามความรสก การแสดงออกจงเปนเพยงการแสดงรปทรงและเทคนควธการเทานน ยงไมตรงกบความรสกทตองการนาเสนอ ผลงานระยะทสอง เปนการนาเสนอเนอเรองทสอดคลองกบเทคนควธการใหสมบรณมากยงขน โดยเรมใชเนอหาสาระทมาจากรองรอยของจตรกรรมฝาผนงมาเปนแนวเรองในการทางาน โดยใชกายภาพของเทคนควธการดนโลหะ คอความนน ความเวา แสดงความมอยและความเสอมสลายของรปทรง ทาใหเนอหาและเทคนควธการเรมทางานรวมกนมากขน แตรปทรงจากจตรกรรมฝาผนงยงมลกษณะแบบเหมอนจรงมากเกนไป ในระยะนเทคนควธการยงยดตามแบบโบราณคอการใชชนในการรองแผนโลหะเพอทาการดนซงตองใชระยะเวลาในการทางานนานและไดผลงานในขนาดทจากด ผลงานกอนศลปนพนธ เปนการปรบเปลยนเทคนคจากชางโบราณทตองใชชนในการรองแผนโลหะ เปลยนเปนการตอกกบพน เปนการแกปญหาทางเทคนคเนองจากตองการขยายขนาดของผลงานใหใหญขนเพอผลทางทศนศลป เนอหาเรมมการเชอมโยงรอยรอยของจตรกรรมฝาผนงกบคตธรรมทางพระพทธศาสนา และสรางรปทรงขนใหมในรอยหลดลอกเพอแสดงออกถงอารมณความรสก และสรางจตภาพใหมใหเกดขนกบผลงาน 3.4 ขนตอนในการสรางสรรค 3.4.1 ขนตอนการรางภาพ ในการศกษาขอมลจากภาพจตรกรรมฝาผนงซงมเนอหาและรปแบบทแตกตางกนออกไปตามยคสมย ในการศกษาตนแบบขาพเจาไดนาจตรกรรมสมยอยธยาตอนอดตพทธบางสวนทเกดการหลดลอกและเสอมสลาย มาเปนแบบราง มการขยาย ตดทอน

19 รปทรงและสรางรปทรงขนใหมในรอยหลดลอก ทาใหเกดงานจตรกรรมแบบใหมทเชอมโยงกบงานจตรกรรมแบบประเพณ

3.4.2 ขนตอนการสรางสรรคผลงาน หลงจากไดภาพรางโครงสรางหลกทแนนอนแลว กเรมทาการขยายแบบรางใหเทากบขนาดของชนงานทกาหนดไว เพอทาการตดแบบกบแผนอลมเนยมเมอตดแบบเสรจเรยบรอย ในขนตอนนสามารถปรบเปลยนหรอเพมเตมแบบรางได เมอแบบรางเกดความสมบรณลงตวแลว กเรมตอกเสนดวยเครองมอ ในภาษาชางเรยกวาการเดนลาย เพอทาใหเสนปรากฏบนแผนอลมเนยม เมอทาการเดนเสนเสรจขนตอนตอไปคอการดนลาย คอการกลบดานของแผนอลมเนยมและทาใหภาพเกดความนนขนจากระนาบเดยวกน ซงเปนการเนนรปทรงใหเปนจดสนใจของภาพ 3.4.3 ขนตอนการนาเสนอและตดตงผลงาน เนองจากแผนอลมเนยมทใชในการดนโลหะมขนาดทจากด ในการนาเสนอผลงานทมขนาดใหญจงตองใชการตอแผนอลมเนยมเพอใหผลงานมขนาดใหญขน และตดตงโดยการแขวนตดผนงในระดบสายตา และจดแสงเงาเพอแสดงผลของงานทมลกษณะนนตาและนนสงใหชดเจนขน

20

ผลงานระยะแรก

ภาพท 8 ชอภาพ วฏจกรแหงชวต ขนาด 120 x 180 ซม. เทคนค ดนโลหะ

21

ภาพท 9 ชอภาพ อดตพทธ ขนาด 120 x 180 ซม. เทคนค ดนโลหะ

22

ผลงานระยะทสอง

ภาพท 10 ชอภาพ กาล ๑ ขนาด 110 x 160 ซม. เทคนค ดนโลหะ

23

ภาพท 11 ชอภาพ กาล ๒ ขนาด 110 x 160 ซม. เทคนค ดนโลหะ

24

ภาพท 12 ชอภาพ พทธบชา ขนาด 150 x 200 ซม. เทคนค ดนโลหะ (โลหะผสม)

25

ผลงานกอนศลปนพนธ

ภาพท 13 ชอภาพ หนาบน ขนาด 120 x 160 ซม. เทคนค ดนโลหะ

26

ภาพท 14 ชอภาพ กาล ๓ ขนาด 110 x 240 ซม. เทคนค ดนโลหะ

27

ภาพท 15 ชอภาพ รองรอยของกาลเวลา ๑ ขนาด 120 x 180 ซม. เทคนค ดนโลหะ

28

ภาพท 16 ชอภาพ รองรอยของกาลเวลา ๒ ขนาด 224 x 366 ซม. เทคนค ดนโลหะ

29

ขนตอนในการสรางสรรค

ภาพท 17 ภาพรางผลงานศลปนพนธ

ภาพท 18 ภาพรางผลงานศลปนพนธ

30

ภาพท 19 เครองมอทใชในการดนโลหะ

ภาพท 20 อปกรณในการทาส

31

ภาพท 21 ขนตอนการสรางสรรคผลงาน การขยายภาพรางลงบนแผนอะลมเนยม

ภาพท 22 ขนตอนการสรางสรรคผลงาน การตอกลายเสน

32

ภาพท 23 ขนตอนการสรางสรรคผลงาน การดนโลหะ

ภาพท 24 ขนตอนการสรางสรรคผลงาน การทาส

บทท 4

การสรางสรรคผลงานศลปนพนธ

การสรางสรรคผลงานศลปนพนธ เปนผลงานทมการพฒนาอยางตอเนองจากผลงานกอนศลปนพนธ ซงเปนการพฒนาดานเทคนคและรปแบบ โดยมอปสรรคและขอผดพลาดเกดขน ทาใหเกดกระบวนการเรยนรในการแกไขปญหา ปรบปรงและพฒนาผลงานอยางเปนลาดบขนตอน โดยยงคงนาเสนอผลงานในเทคนคดนโลหะทพฒนามาจากงานชางไทย ทาใหเกดผลงานในลกษณะไทยทมความเปนรวมสมยมากขน

ผลงานศลปนพนธ

ในกระบวนการสรางสรรคศลปะนพนธภายใตชอหวขอ “รอยธรรม” เปนการนาเสนอรองรอยทเกดจากกระบวนการทางเทคนค และรอยรอยทเกดจากการเสอมสลายของจตรกรรมฝาผนง ซงขาพเจาไดหยบยกมาเปนสาระในผลงาน เพอแสดงถงความไมเทยงของสรรพสง อนมรายละเอยดทางทศนธาตดงตอไปน

รปทรง(Form)

ทมาของรปทรง มาจากรองรอยหลดลอกของจตรกรรมฝาผนงทเสอมสลายไปตามกาลเวลา โดยนารปทรงทเหนเปนเคาโครงเลอนราง นามาจดองคประกอบและสรางรปทรงขนมาใหม รปทรงทเกดขนใหม มาจากตวของงานจตรกรรมเองและการผสมผสานกนของลวดลายทมาจากธรรมชาต เชน ลายโขดหน ลายคลนนา ลายพนธพฤกษา ทาใหเกดผลงานในรปแบบใหม เปนการสรางรปทรงขนใหมจากสงทเสอมสลาย และใชสญลกษณหนากาลเพอสอถงพทธปรชญาทวา กาลเวลายอมกลนกนทกสรรพสงแมกระทงตวมนเอง

ส (Color) และพนผว (texture)

สทเกดขนในผลงาน เกดจากสของตววสดทเปนโลหะคอแผนอลมเนยมทใหสเงน สของภาพรวมในผลงานจะเปนสเอกรงคคอมสของตววสดเอง สเทาและสดา นาหนกทเกดขนในผลงานเกดจากตวของวสดและเทคนควธการ ทเปนการลงหมกในขนตอนสดทายหลงจากทดนงานเสรจ สทสวางมากเกดจากการเชดหมกออกจากรปทรงทมความนนมาก นาหนกจงแตกตางลดหลนกนไป

33

34 ตามระดบความนนของรปทรง นอกจากสของวสดทเปนสเงนแลว ยงมการปดทองคาเปลวทเปนสทองแดงและทองในจดทตองการจะเนน เพอสรางจดสนใจใหเกดขนในภาพ

รายละเอยด (Detail)

รายละเอยดของผลงานสามารถแบงได 2 สวนคอ 1. งานทเปน 2 มต เปนสวนทอยบนพนระนาบเดยวกนกบรอยหลดลอก โดยมลายนาไหล โขดหน ลายคลนนา กระจายอยทวรปทรง ทาใหเกดความเคลอนไหวภายใตความหยดนงของรปทรง ทอยในรอยหลดลอกนน 2. งานทมลกษณะเปน 3 มต เปนสวนทนนขนมาจากรอยหลดลอก เปนการแสดงกระบวนการทางเทคนคดนโลหะทเนนปรมาตร ความนน และแสดงสาระของรปทรงทสามารถจบตองได เพอเนนรปทรงหลกของภาพใหเกดจดเดน โดยใชสญลกษณหนากาลทอยตรงกลางภาพเปนหลก และยงมรปทรงหนากาลยอยทอยมมดานลางซายของภาพและมมบนขวาของภาพ นอกจากภาพหนากาลแลวยงมสวนทเปนรปทรงทมาจากธรรมชาต เชน โขดหน งกาลงกนกบ คางคกและปลา ทสอดแทรกเปนปรศนาธรรมอยในภาพ

องคประกอบ (Composition)

เปนการกระจายตวออกจากจดกงกลางภาพ เปนองคประกอบแบบสองขางเทากน โดยมตวหนากาลเปนจดเดนอยกลางภาพ รปทรงกระจายตวออกดานขาง มการใชพนทวางใหลนไหลไปตามรปทรงและเชอมรปทรงภายในและ รปทรงภายนอกเขา หากน องคประกอบโดยรวมของภาพ จะเนนรปทรงดานลางและคอยๆปลอยใหรปทรงกระจายตวสพนทวางดานบน เพอแสดงความรสกวารปทรงกาลงจะสลายตวหายไป

ปญหาในการสรางสรรคผลงานศลปนพนธ

ในการทางานศลปนพนธชดน ขาพเจาไดพยายามรวบรวมประสบการณ ความคด ความรสก ใหสอดคลองกบเทคนควธการในการแสดงออก จากเทคนคดนโลหะของชางไทยนามาปรบปรง พฒนาแสวงหาวธการใหมๆเพอใหเขากบบคลกภาพสวนตน ในการทางานแตละครงจงเกดปญหาทคาดไมถงไดเสมอ ปญหาทเกดขนขาพเจาไดวางแผนและแกไขปญหาทอาจจะเกดขนไดในระยะน จงไดวเคราะหและประมวลผลไวเปนขอ ดงตอไปน 1.ปญหาเรองเทคนควธการ เนองจากเทคนควธการเปนเทคนคเฉพาะทตองใชความชานาญเฉพาะดาน จงตองอาศยการทดลองปฏบตอยางตอเนอง ในผลงานศลปนพนธชดนขาพเจาไดปรบเปลยนเทคนควธการดนโลหะ จากวธธรรมเนยมทตองใชชนเปนพนรองรบแผนโลหะ ซงตอง

35 เผาชนเพอใหเกดการออนตว แลวคอยวางแผนโลหะลงไปซงตองใชเวลานาน ทาใหตองเปลยนวธการ มาเปนการตอกลายเสนกบพนทปดวยเสอนามน ทาใหลดแรงกระแทกไดในระดบหนง ใน สวนทตองการจะดนใหนน กใชดนนามนรองแทนชน ซงใชเวลานอยกวาและใหความนนในระดบทใกลเคยงกน 2. ปญหาเรองจงหวะและการวางองคประกอบ ในการทางานศลปนพนธชนน ขาพเจามงนาเสนอการเสอมสลายไปของวตถธาตในธรรมชาต จงหวะและองคประกอบของภาพจงเปนเหมอนการกระจายตวของรปทรงอสระในพนทสเหลยมทเปนพนระนาบรองรบ ซงตวรปทรงกบสวนทเปนพนหลงแยกออกจากกนอยางชดเจน ทาใหดแลวเปนเหมอนงานชางมากเกนไป ขาพเจาพยายามแกไขโดยการสรางรปทรงยอยใหกระจายประสานสมพนธเขากบพนหลง ซงจะทาใหรปทรงและพนหลงทางานรวมกนและไมแยกจากกนมากเกนไป

36

ผลงานศลปนพนธ

ภาพท 25 ชอภาพ รอยธรรม ขนาด 225 x366 ซม. เทคนค ดนโลหะ

37

ภาพท 26 รายละเอยดผลงานศลปนพนธ

ภาพท 27 รายละเอยดผลงานศลปนพนธ

38

ภาพท 28 รายละเอยดผลงานศลปนพนธ

ภาพท 29 รายละเอยดผลงานศลปนพนธ

39

ภาพท 30 รายละเอยดผลงานศลปนพนธ

ภาพท 31 รายละเอยดผลงานศลปนพนธ

บทท 5

สรปการสรางสรรคผลงานศลปนพนธ

การสรางสรรคผลงานศลปนพนธภายใตหวขอ “รอยธรรม” ของขาพเจาชดนเปนการรวบราม ความคด เทคนควธการ ทเปนการสรางสรรคผลงานศลปะไทยทมรากฐานมาจากงานชางศลปกรรมไทยโบราณ โดยขาพเจาไดนาเอาเนอหาสาระเรองราวของพทธปรชญามานาเสนอในรปแบบทมความเปนรวมสมยมากยงขน ในรปแบบเปนการผสมศาสตรและสอของงานจตรกรรมฝาผนงทมลกษณะเปนสองมตมานาเสนอผานรปแบบสามมตโดยใชกระบวนการทางเทคนคดนโลหะ วสดโลหะธาตเปน วสดทไดรบความนยม ในงานพทธศลปนอกจากตววสดจะมคณคาในตวเองแลว ยงมคณสมบตคงทนถาวรและมอายการใชงานไดยาวนาน ในทางกลบกนขาพเจาไดนาเสนอเนอหาเรองราวทแสดงออกถงความไมเทยง ไมคงทนถาวรและการเปลยนแปลงไปสความเสอมสลายของสรรพสง ผานตววสดและเทคนควธการของตวมนเอง ในความคดของขาพเจาทไดนาเสนอมาน เปนสวนหนงในการหาความเปนไปไดในการศกษา คนควา ซงตองอาศยระยะเวลาในการทดลอง ปฏบตอยางจรงจงและตอเนอง สการพฒนารเรมคนหาเทคนคในการแสดงออกทตรงกบความรสกใหมากทสด ดวยการแสดงออกผานรองรอยของเทคนควธการ ทไมเปนเพยงการนาเสนอรองรอยของธรรมชาตภายนอกเทานน หากแตเปนการทาใหเหนถงธรรมชาตภายในของผทาอกดวย ธรรมชาตเปนบอเกดของทกสรรพสง หากเราสามารถพจารณาใหเขาใจ และยอมรบทกสงตามทมนเปนจรง เมอนนเรากจะสามารถเขาถงธรรมชาตของชวตไดเชนกน

40

41

บรรณานกรม

นายแพทยสงคม วรรณสสร, แนวทางดบทกข. พมพครงท1. กรงเทพฯ : เคเค การพมพ ,2526. เยาวนช เวศรภาดา, ประณตศลป : มรดกแผนดนแหงสยามประเทศ. พมพครงท2.กรงเทพฯ

:ว.พรนท (1991 ) จากด, 2550.

คณะสงคมผาสก, ธรรมธาต : ธรรมชาตแหงสรรพสง .พมพครงท1. กรงเทพฯ : บรษท สารมวลชน จากด,2530.

ศาสตราจารย ดร.อภชย พนธเสน, พทธเศรษฐศาสตร: ววฒนาการ ทฤษฎ และการประยกต เศรษฐศาสตรสาขาตางๆ. พมพครงท 3. กรงเทพฯ : สานกพมพอมรนทร,2547.

42

รายชอผลงานศลปนพนธ

ผลงานระยะแรก ชวงป พ.ศ. 2551

“วฏจกรแหงชวต” ขนาด 120 x 180 ซม. เทคนค ดนโลหะ “อดตพทธ” ขนาด 120 x 180 ซม. เทคนค ดนโลหะ

ผลงานระยะทสอง ชวงป พ.ศ. 255 2

“กาล ๑” ขนาด 110 x 160 ซม. เทคนค ดนโลหะ

“กาล ๒” ขนาด 110 x 160 ซม. เทคนค ดนโลหะ

“พทธบชา” ขนาด 150 x 200 ซม. เทคนค ดนโลหะ

ผลงานกอนศลปนพนธ ชวงป พ.ศ. 2553

“หนาบน” ขนาด 120 x 160 ซม. เทคนค ดนโลหะ

“กาล ๓” ขนาด 110 x 240 ซม. เทคนค ดนโลหะ “รองรอยของกาลเวลา ๑” ขนาด 120 x 180 ซม. เทคนค ดนโลหะ

“รองรอยของกาลเวลา ๒” ขนาด 224 x 366 ซม. เทคนค ดนโลหะ

ผลงานศลปนพนธ ชวงป พ.ศ. 2554

“รอยธรรม” ขนาด 225 x 366 ซม. เทคนค ดนโลหะ

43

ประวตการศกษา

ชอ-นามสกล นายวราวจน พมพสย วนเดอนปเกด 19 กรกฎาคม 2529 จงหวดกาฬสนธ ทอย 145 หม 7 บานหนองบวโดน ต.สมเดจ อ.สมเดจ จ.กาฬสนธ 46150 โทรศพท 08-7101-2110 E-mail : warawat03@hotmail.com ประวตการศกษา - โรงเรยนบานหนองบวโดน”วรนารถประชานกล”

- โรงเรยนบานสแยกสมเดจ - โรงเรยนกาฬสนธพทยาสรรพ

- โรงเรยนกลยาณวตร - วทยาลยชางศลป กรงเทพฯ

- ศลปบณฑต(ภาควชาศลปไทย) คณะจตรกรรมประตมากรรม และภาพพมพ มหาวทยาลยศลปากร

ประวตการแสดงงาน 2548 - นทรรศการนกเรยน นกศกษา วทยาลยชางศลปลาดกระบง - การประกวดศลปกรรม “เทดไทมหาราชา” เนองในวนเฉลม พระชนมพรรษา วนพอแหงชาต ประจาป 2548

2551 - โครงการประกวดภาพวาดเฉลมพระเกยรต พระบาทสมเดจ พระเจาอยหว เนองในโอกาสเฉลมพระชนมพรรษา 81 พรรษา มลนธไทยคม

2552 - นทรรศการงานสงเสรมศลปวฒนธรรมอดมศกษา “ศลปะ ศลปน ศลปากร” ครงท 10

- นทรรศการ “Reflection of voice”ณ หอศลปวฒนธรรม กรงเทพมหานคร

2553 -นทรรศการนทรรศการศลปะไทยรวมสมย”จนตนาการใน ศลปะไทย” โดยภาควชาศลปไทย คณะจตรกรรประตมากรรม และภาพพมพ รวมกบพพธภณฑธนาคารไทย ธนาคารไทย พาณชย จากด (มหาชน)

44 - เขาคายเยาวชนสรางสรรคผลงานศลปะรวมสมย (ทศนศลป) ณ บานดานางแล จงหวดเชยงราย - นทรรศการจตรกรรมเฉลมพระเกยรต สมเดจพระเจาพนางเธอ เจาฟากลยานวฒนา กรม หลวงนราธวาสราชนครนทร เกยวกบชางไทย - รวมแสดงนทรรศการจตรกรรมบวหลวง ครงท32 - นทรรศการศลปไทย โดยนกศกษา ภาควชาศลปไทย คณะจตรกรรมประตมากรรมและภาพพมพ มหาวทยาลย ศลปากร ณ หอศลปบรมราชกมาร

เกยรตประวต 2552 - รวมทาปฏทนชด “ภาพวถชวตไทย” 2552 บรษท กนกสน เอกซปอรต อมพอรต จากด - รางวลชมเชย ระดบอดมศกษา การประกวดวาดภาพ เฉลมพระเกยรต “แรงบนดาลใจ จากบทเพลงพระราชนพนธ” เนองในโอกาส เฉลมพระชนมพรรษา 81 พรรษา - เขารวมเปนวทยากรสอนวาดภาพใหแกเยาวชนในงาน 175 ป สานสมพนธสายใยไทย- อเมรกา ณ หอศลปวฒนธรรมแหง กรงเทพมหานคร

2553 - รางวลรองชนะเลศอนดบ2 การประกวดจตรกรรม เฉลมพระเกยรต สมเดจพระเจาพนาง เธอ เจาฟากลยาน วฒนากรมหลวงนราธวาสราชนครนทร เกยวกบชางไทย

- รางวลรองชนะเลศอนดบ1 โครงการประกวด “จนตนาการ สบสาน วรรณกรรมไทย ปท4” บรษท ชนคอรปเรชน จากด