ЭРҮҮЛ МЭНДИЙН ГАЗРЫН ХУУЛЬ ТОГТООМЖ, ТОГТООЛ ШИЙДВЭРИЙН 2018 ОНЫ ЭХНИЙ ХАГАС ЖИЛИЙН ЭЦСИЙН ХЭРЭГЖИЛТИЙН ТАЙЛАН

2018.6-12

№

Шийдвэрийн

дугаар

Заалты

н дугаар

Шийдвэрийн нэр, огноо, дугаар, заалт Хэрэгжилтийн явц

Байгууллагын

үнэлгээ

Дээд

байгууллагын

үнэлгээ

Үнэлгээний тайлбар

Монгол улсын хууль

1 1 9

Нялх, балчир хүүхдийн хүнсний тухай. 2017-05-12. 14.6.3. Хүүхдийг эхийн сүүгээр хооллохыг дэмжсэн шийдвэр болон холбогдох хууль, тогтоомжийн хэрэгжилтэд жил бүр үнэлгээ хийх, цаашид авах арга хэмжээний тухай Хүнсний аюулгүй байдлын зөвлөлд танилцуулах

Аймгийн хэмжээнд эхний 5 сарын байдлаар 0-5 хүртэлх насны бүртгэлтэй 4997 хүүхэд байгаагийн 54,4 хувьд нь өсөлт хөгжлийг үнэлж, хоол тэжээлийн дутал болон өсөлт хоцрогдолтой 7 хүүхдийг онцгой хяналтанд авч, эмчилгээ, тохирсон хооллолт, асаргааг өгч эрүүлжүүлэх арга хэмжээ авч байна. Эхийн сүүгээр дагнан хооллож буй 328 хүүхэд буюу нийт 5 хүртэлх насны хүүхдийн 99,6 хувийг эзэлж байна.

70

Хэрэгжилтийн хувь -70%

УИХ-ын байнгын хорооны тогтоол

2 2 2

Сүрьеэ, бэлгийн замаар дамжих халдварт өвчин, хүний дархлал хомсдолын вирусын халдварын тархалтыг бууруулах, хязгаарлах, урьдчилан сэргийлэх талаар авах арга хэмжээний тухай.2016-04-05 №: 2016_10 НББСШУБХ 3.1 харьяа нутаг дэвсгэрийн хэмжээнд сүрьеэ, бэлгийн замаар дамжих халдварт өвчнөөс урьдчилан сэргийлэх, ХДХВ/ДОХ-ын тархалтыг

“Сүрьеэ ХДХВ, ДОХ-ын тархалтыг бууруулах, хязгаарлах эрсдлийн удирдлагын 2018-2019 онд хэрэгжүүлэх хөтөлбөр”-ийг боловсруулан гарган эмнэлэг, эрүүл мэндийн төвүүдэд хүргүүллээ. Сүрьеэ: Эрсдэлийн удтрдлагын хөтөлбөрийн хүрээнд сүрьеэгийн сорьц тээвэрлэлтийн үйл ажиллагааг эрчимжүүлэх Эрүүл мэндийн газрын даргын албан даалгаврыг эмнэлэг, эрүүл мэндийн төвүүдэд хүргүүлэн, үйл ажиллагааны чиглэл, үүрэг даалгаврыг өгч ажиллаж байна. Мөн сүрьеэгийн нарийн мэргэжлийн эмчийг бүх сумдад ажиллуулах хуваарь гарган, 2018 оны 6 дугаар сарын 04-12-ны өдрүүдэд зүүн бүсийн сумдад ажиллуулж байна. 2018 оны эхний 5 сарын байдлаар сүрьеэгийн диспансерийн үзлэгт нийт 381 хүнийг хамруулж, үүнээс урьдчилан сэргийлэх үзлэгт 258, мөн идэвхтэй хяналтыг 27 хүнд хийж, анхан шатны сумын эрүүл мэндийн төвүүдээс 48 хүний 96 сорьцыг тээвэрлэж, 1 уушгины түрхэц эерэг

100

бууруулах, хязгаарлах тухай эрсдлийн удирдлагын хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх ажлыг зохион байгуулах,

сүрьеэг илрүүлэн, хяналтанд авч эмчилгээнд хамруулсан. Мөн эмчилгээний хяналтын 7 сорьцыг Халдварт өвчин судлалын үндэсний төвд илгээлээ. Аймгийн хэмжээнд эхний 5 сарын байдлаар нийт сүрьеэгийн 9 өвчлөл бүртгэгдэж, өнгөрсөн оны мөн үеэс 7 тохиолдлоор буурсан үзүүлэлттэй байна. Эмчилгээнд хамрагдалт 100%, эмчилгээний таслалт байхгүй байна. БЗДХ/ДОХ: Нэгдсэн эмнэлгийн БЗДХ-ын кабинетаар 658 хүнийг хамруулснаас 485 хүнийг урьдчилан сэргийлэх үзлэгээр үзэж, БЗДХ-ын шинжилгээнд 64, бэлгийн хавьтагч 54, жирэмсэн 24 эмэгтэй болон амбулаторийн хяналтын 97, сайн дурын зөвлөгөө шинжилгээний төвд сайн дураар үзүүлсэн 7, үйлчилгээ үзүүлэгчийн санаачлагаар 201 нийт 440 хүнийг хамруулж эхний улиралд трихомониазын 27, тэмбүүгийн 34, гонококкт халдварын 11 өвчлөлийг тус тус илрүүлэн, хавьтлын тандалт судалгааг хийн, хавьтлын хамт хяналтанд авч, эмчилгээнд 100% хамрууллаа. “Дэлхийн Зөн” орон нутгийн хөгжил хөтөлбөртэй хамтран Нэгдсэн эмнэлгийн эмэгтэйчүүдийн зөвлөгөө өгөх газраас хамтран жирэмсэн эмэгтэйчүүдэд чиглэсэн сургалтыг хийж, БЗДХалдварууд болон тэр дундаа тэмбүүгээс урьдчилан сэргийлэх сэдвээр эрүүл мэндийн боловсролыг олгож, төрөлхийн тэмбүүгийн урьдчилан сэргийлэлтийг хийж байна. Мөн цэрэг татлагад хамрагдсан цэргийн насны 640 цэргийн насны залууст БЗДХ-ын урьдчилан сэргийлэх үзлэг, оношлогоог тусгайлан хийж, БЗДХ-ын 3 тохиолдлыг илрүүлэн хяналтанд авч эмчилгээнд хамруулсан. Үр дүн: 2018 оны эхний 5 сард БЗДХ-ын 72 шинэ өвчлөлийг илрүүлэн хяналтанд авч, эмчилгээнд 100% хамруулж, эдгэрэлт 100% байгаа бөгөөд “Сүрьеэ ХДХВ, ДОХ-ын тархалтыг бууруулах, хязгаарлах эрсдлийн удирдлагын 2018-2019 оны хөтөлбөр”-ийн энэ оны эхний хагас жилийн хэрэгжилт 78%-тай байна.

3

80

Сүрьеэ, бэлгийн замаар дамжих халдварт өвчин, хүний дархлал хомсдолын вирусын халдварын тархалтыг бууруулах, хязгаарлах, урьдчилан сэргийлэх талаар авах арга хэмжээний тухай2016-04-05 1.5. жил бүрийн хичээлийн жил эхлэхэд их дээд, сургуулийн оюутан, ерөнхий боловсролын

2018 оны 3-р улиралд хичээлийн шинэ жил эхлэхэд зохион байгуулахаар төлөвлөгөөнд тусгагдсан. ҮБ

сургуулийн ахлах ангийн сурагчдыг сүрьеэ, БЗДХ-аас урьдчилан сэргийлэх үзлэгт бүрэн хамруулах ажлыг тогтмол зохион байгуулах

4

81

Сүрьеэ, бэлгийн замаар дамжих халдварт өвчин, хүний дархлал хомсдолын вирусын халдварын тархалтыг бууруулах, хязгаарлах, урьдчилан сэргийлэх талаар авах арга хэмжээний тухай2016-04-05 1.7. Сүрьеэ, БЗДХ, ХДХВ/ДОХ –ын болон лабораторийн эмч, эмнэлгийн мэргэжилтэнг бэлтгэх сургалтыг зохион байгуулах, хүний нөөцийн асуудлыг шийдвэрлүүлэх, энэ чиглэлээр хэрэгжиж буй олон улсын төсөл, хөтөлбөрийг эрчимжүүлэх.

Төрийн сангийн зардлаар аймгийн нэгдсэн эмнэлэгт сүрьеэгийн эмчийг бэлтгэн ажиллуулж байна. Төрийн сан болон байгууллагын зардлаар лабораторийн 2 эмчийг сургаж байна.

2018 онд сүрьеэ-1, БЗДХ, ХДХВ/ДОХ -1–ын нийт 2 эмчийг сургахаар төлөвлөгөөнд тусган 4-р улиралд сургалтанд хамруулахаар нэрсийг хүргүүллээ.

70

5

83

“Монгол Улс дахь хүний эрх, эрх чөлөөний байдлын талаарх 15 дахь илтгэл” –ийг хэлэлцсэнтэй холбогдуулан авах арга хэмжээний тухай. 2016-11-16 1.4. Сэтгэцийн эмгэгтэй болон хөгжлийн бэрхшээлтэй хүүхдийн эмчилгээний тусгай хэрэглэгдэхүүн, туслах хэрэгслээр хангах, эмчилгээ хийх орчин нөхцөлийг сайжруулах хөрөнгийн эх үүсвэрийг шийдвэрлэх

Хөгжлийн бэрхшээлтэй хүүхдийн эцэг эхийн холбоонд 1 өрөөг тохижуулан өгснөөр үйл ажиллагаагаа явуулж байна. Дэлхийн зөн олон улсын байгууллагын санхүүжилтээр Улаанбаатар хотод хөгжлийн бэрхшэээлтэй эцэг эхийн төлөөлөл, төрийн байгууллагуудын төлөөлөл, Эрдэнэдалай, Адаацаг, Луус сумын нийт 15 хүн туршлага судлан ирсэн. Мөн ДЗОУБ-ын дэмжлэгтэйгээр хөгжлийн бэрхшээлтэй 10 хүүхдийг Улаанбаатар хотод онош тодоруулах оношлогоо, шинжилгээнд хамруулсан. Эмнэлэг, ЭМТөвүүд хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэдэд зориулж ариун цэврийн өрөөнүүдэд бариул, гадна налуу шат, хөтөвч, коридорийн хөтөч зэргийг хийж ээлтэй орчинг бүрдүүлсэн. Үр дүн: Эмнэлэг, эрүүл мэндийн төвүүдэд хөгжлийн бэрхшээлтэй үйлчлүүлэгчдэд ээлтэй орчин бүрдсэн.

100

6

85

Бэлгийн замаар дамжих халдварт өвчин, хүний дархлал хомсдолын вирусын халдварын тархалтыг бууруулах, урьдчилан сэргийлэх талаар авах арга хэмжээний тухай2016-12-14

Урьдчилан сэргийлэх үзлэгийн хүртээмжийг сайжруулах хүрээнд хөдөөгийн сумдад нарийн мэргэжлийн эмч нарын явуулын амбулаторийн тусламж үйлчилгээг жил бүр зохион байгуулж байна. Энэ оны эхний хагас жилийн байдлаар Дэлгэрхангай Сайхан-Овоо, Эрдэнэдалай сумдад нарийн мэргэжлийн эмч нарын багийг ажиллуулан, урьдчилан сэргийлэх үзлэгийг зохион байгуулж энэ үзлэгтэй хамтатган БЗДХ-ын үзлэгт 87, эмэгтэйчүүд 88 хүнийг тус тус хамруулж үзлэг шинжилгээ хийлээ. Үзлэгээр эмэгтэйчүүдийн үрэвсэлт өвчтэй 44, тэмбүүгийн өвчлөл 2-ийг тус тус илрүүллээ.

70

1.3. Монгол улсын Засгийн газрын 2016-2020 оны үйл ажиллагааны хөтөлбөрт “Иргэн бүрийг жилд нэг удаа эрүүл мэндийн урьдчилан сэргийлэх эрт илрүүлэг үзлэгт хамруулах, алслагдсан орон нутагт явуулын эрүүл мэндийн тулсамж, үйлчилгээг үзүүлнэ.” Гэж засны дагуу ХДХВ, БЗДХ-ын эрт илрүүлэгийн үзлэгийг энэ ажилтай хамтатган зохион байгуулах

Сүрьеэгийн хяналтанд 11 хүнийг авч эмчилгээ зөвлөгөө өглөө. Нэгдсэн эмнэлгийн БЗДХ-ын кабинетаар 376 хүнийг хамруулснаас 161 хүнийг урьдчилан сэргийлэх үзлэгээр үзэж, БЗДХ-ын шинжилгээнд 64, бэлгийн хавьтагч 54, жирэмсэн 24 эмэгтэй болон амбулаторийн хяналтын 97, сайн дурын зөвлөгөө шинжилгээний төвд сайн дураар үзүүлсэн 7, үйлчилгээ үзүүлэгчийн санаачлагаар 201 нийт 440 хүнийг хамруулж трихомониазын 27, тэмбүүгийн 34, гонококкт халдварын 11 өвчлөлийг тус тус илрүүлэн, хавьтлын тандалт судалгааг хийн, хавьтлын хамт хяналтанд авч, эмчилгээнд 100% хамрууллаа. Мөн цэрэг татлагад хамрагдсан цэргийн насны 640 цэргийн насны залууст БЗДХ-ын урьдчилан сэргийлэх үзлэг, оношлогоог тусгайлан хийж, БЗДХ-ын 3 тохиолдлыг илрүүлэн хяналтанд авч эмчилгээнд хамруулсан. Үр дүн: 2018 оны эхний 5 сард БЗДХ-ын 72 шинэ өвчлөлийг илрүүлэн хяналтанд авч, эмчилгээнд 100% хамруулж, эдгэрэлт 100% байна

7

77

Эмнэлгийн барилга, эзэмшил газрын талаар цаашид авах арга хэмжээний тухай 2014-05-13.

1.Хот, аймаг, сум, дүүргийн хүн амын тоо, төрөлт, өвчлөлт, хэвтэн эмчлүүлэгчдийн тоотой уялдуулан улсын хэмжээнд эмнэлгийн барилгын хэрэгцээ, шаардлага, орон тоог төлөвлөх, энэ талаар нэгдсэн бодлого боловсруулж танилцуулах.

Аймгийн эрүүл мэндийн салбарт нэн шаардлагатай байгаа хуучирч муудсан эрүүл мэндийн төвүүдийн барилгын жагсаалтыг гаргахад Дэрэн , Хулд, Өндөршил сумын Эрүүл мэндийн төвүүдийн барилгууд орсон. Аймгийн хэмжээнд 46383 хүн ам оршин суудаг. 12 сумын эрүүл мэндийн төв, 2 сум дундын эмнэлэг, Нэгдсэн эмнэлэг, Уламжлалт анагаах ухааны төв, 2 хувийн эмнэлэгт нийт 309 ортойгоор үйл ажиллагааг явуулж байна. 70

Хэсгийн дундаж -82,0% ЗГ-ын тогтоол

8 18 112

Давсны хэрэглээг бууруулах үндэсний стратеги батлах тухай 2015-08-31 №: 2015_3533. Үндэсний стратегийг хэрэгжүүлэх арга хэмжээг жил бүр эдийн засаг, нийгмийг хөгжүүлэх үндсэн чиглэлд, шаардагдах хөрөнгийг улсын болон орон нутгийн төсөвт тусгаж, гадаад орон, олон улсын байгууллагын зээл, тусламжид хамруулах замаар санхүүжүүлж ажиллахыг Эрүүл мэнд, спортын сайд, Сангийн сайд, аймаг, нийслэлийн Засаг дарга нарт

Үндэсний хөтөлбөр, стратегиудын санхүүжилт нь улсын төсвийн “Төсөл хөтөлбөрийн санхүүжилт”-нд тусгагдаж аймгийн Эрүүл мэндийн газар, сумын эрүүл мэндийн төвүүдэд /3-5 сая төгрөг/ хуваарилагдсан олгогдсон. “Давсны хэрэглээг бууруулах үндэсний хөтөлбөр”-ийн 2018 оны төлөвлөгөөнд тусгагдсан ажлуудыг хэрэгжүүлэх үйл ажиллагаанд эхний хагас жилийн байдлаар Эрүүл мэндийн газар, 15 сумын эрүүл мэндийн төвүүдээс 3,2 сая төгрөгийг зарцуулан ажиллалаа. Хөтөлбөрийн төлөвлөгөөний дагуу “Давсны зохистой хэрэглээг төлөвшүүлье” аяныг зохион байгуулж, эмнэлэг, эрүүл мэндийн төвүүд 14 өдөрлөг, сургалтыг зохион байгуулж, Эрүүл мэндийн газраас “Мандалговь хүнс” ХХК-тай хамтран орон нутагт үйлдвэрлэж байгаа хүнсний бүтээгдэхүүний шошгон дээр “Та өдөрт 5 гр-аас доош давсыг хэрэглэж хэвшин эрүүл мэндээ хамгаалаарай” суртачилгааг нааж 3000 хэрэглэгчдэд хүргэлээ. Аймгийн төвийн Ерөнхий боловсролын сургуулийн эмч, тогооч нарт “Сургуулийн орчинд эрүүл зөв хоол бэлтгэх, эрүүл ахуйн дэглэм” сургалтыг зохион байгуулж, “Өдөрт идэх давсны

70

үүрэг болгосугай. дээд хэмжээ”, “Давс бидний биед хэрхэн нөлөөлдөг вэ?” сэдвүүдээр хэлэлцүүлэг хийж, зөвлөмж-гарын авлага гарган иргэдэд сурталчилан тараалаа. Мөн Эрүүл мэндийн газраас Мэргэжлийн хяналтын газартай хамтран нийтийн хоолны газар, Ерөнхий боловсролын сургууль, цэцэрлэг, эмнэлгийн тогооч нарт давсны хэрэглээ болон хадгалалтын талаар сургалтыг зохион байгуулж, аймгийн төвийн 7 цэцэрлэгийн гал тогоонд хяналт хийж, зөвлөмж өгсөн. Эмнэлэг, эрүүл мэндийн төвүүдээс иргэдэд “Давсны зохистой хэрэглээг төлөвшүүлэх” чиглэлээр 18 удаагийн сургалт, өдөрлөгийг зохион байгуулж, 3200 гаруй хүнийг хамруулж, 3850 ширхэг гарын авлага, зөвлөмж материалыг боловсруулан бэлтгэж сурталчилсан байна. Үр дүн: Хөтөлбөрийн төлөвлөгөөний эхний хагас жилийн хэрэгжилт 81%-тай байна.

9 32 124

Төрөөс эрүүл мэндийн талаар баримтлах бодлого батлах тухай 2017-01-18 №: 2017_243. Төрөөс эрүүл мэндийн талаар баримтлах бодлогын хүрээнд авч хэрэгжүүлэх арга хэмжээг Монгол Улсын эдийн засаг, нийгмийг хөгжүүлэх жил бүрийн үндсэн чиглэлд, шаардагдах хөрөнгийг улсын болон орон нутгийн төсөвт жил бүр тусгаж гадаад улс, олон улсын байгууллагын зээл, хандив, тусламжид хамруулах замаар санхүүжүүлэх арга хэмжээ авахыг Сангийн сайд Б.Чойжилсүрэн, Эрүүл мэндийн сайд А.Цогцэцэг, аймаг, нийслэлийн Засаг дарга нарт үүрэг болгосугай.

Төрөөс эрүүл мэндийн талаар баримтлах бодлого батлагдсантай холбогдуулан Төрөөс эрүүл мэндийн талаар баримтлах бодлогыг хэрэгжүүлэх аймгийн дэд хөтөлбөрийг холбогдох байгууллага, ажилтан, албан хаагчид иргэдийг оролцуулан боловсруулж аймгийн Засаг даргын зөвлөлийн хурлаар хэлэлцүүлэн батлууллаа. Төрөөс эрүүл мэндийн талаар баримтлах бодлогыг хэрэгжүүлэх заалтыг аймгийн эдийн засаг нийгмийг хөгжүүлэх үндсэн чиглэл төлөвлөгөө болон Эрүүл мэндийн газрын үйл ажиллагааны төлөвлөгөөнд тусгай заалт болгон оруулж хэрэгжилтийг ханган ажиллаж байна.

70

10 36 135

Үндэсний хөтөлбөр батлах тухай /Элэг бүтэн монгол/ 2017-04-12 №: 2017_112 3. Хөтөлбөрийн зорилт, үйл ажиллагааг эрхэлсэн салбар болон харьяа нутаг дэвсгэртээ хэрэгжүүлэхэд шаардагдах хөрөнгийг жил бүр эдийн засаг,

Засгийн газраас тус “Элэг бүтэн Монгол” үндэсний хөтөлбөрийн 2 дахь шатны үйл ажиллагаа болох зорилтот 15-39 насны иргэдийг элэгний В, С вирусийн илрүүлэг шинжилгээнд хамруулах санхүүжилтыг эрүүл мэндийн даатгалын сангаас гаргахаар тогтоосон. Нэгдсэн үйл ажиллагаа “ЭМЯ-аас “Илрүүлэг шинжилгээний багц”-ын нэгдсэн худалдан авах ажиллагаа зарлагдан, эрүүл мэндийн даатгалын сангийн санхүүжилтээр оношлуур нийлүүлэгдэж илрүүлэг шинжилгээ хийгдэнэ. Үндэсний хөтөлбөрийн хэрэгжилтийн хүрээнд Эрүүл мэндийн яамнаас өгсөн чиглэлийн дагуу хөтөлбөрийн 2 дахь шатны үйл ажиллагааны

100

нийгмийг хөгжүүлэх үндсэн чиглэл, улсын болон орон нутгийн төсөвт тусгаж, олон улсын байгууллагын зээл, тусламжид хамруулах замаар санхүүжүүлж ажиллахыг Эрүүл мэндийн сайд А.Цогцэцэг, Хөдөлмөр, нийгмийн хамгааллын сайд Н.Номтойбаяр, Сангийн сайд Б.Чойжилсүрэн болон Засгийн газрын гишүүд, аймаг, нийслэлийн Засаг дарга нарт үүрэг болгосугай.

нээлтийг 2018 оны 04 дүгээр сарын 04-ны өдөр аймгийн Засаг даргын тасгын газар, Эрүүл мэндийн газар болон Нэгдсэн эмнэлэг, Уламжлалт анагаах ухааны төв, Зоонозын өвчин судлалын төв, Сайнцагаан сумын эрүүл мэндийн төв, Боржигонмандал, Өлзийтмандал өрхийн эрүүл мэндийн төвүүд, аймгийн Эрүүл мэнд, нийгмийн даатгалын хэлтэс хамтран “Элэг бүтэн Монгол” үндэсний хөтөлбөрийн 2 дахь шатны үйл ажиллагааны нээлтийг хийлээ. Нээлтийн үйл ажиллагаагаар Эрүүл мэндийн газраас “Элэг бүтэн Монгол” үндэсний хөтөлбөр, хөтөлбөрийн хүрээнд 2017 онд хэрэгжүүлсэн үйл ажиллагаа, үр дүн болон 2018 он-“Элэг бүтэн Монгол” үндэсний хөтөлбөрийн 2 дахь шатны үйл ажиллагаагаар хэрэгжүүлэх үйл ажиллагааны талаар мэдээлэл өгч, эмнэлэг, эрүүл мэндийн төвүүдээс “Элэгний В, С вирусийн халдварын урьдчилан сэргийлэлт”, “Элэгний В, С вирусийн илрүүлэг шинжилгээ”, “В гепатитын дархлаажуулалт”, “Элэгний В, С вирусийн эмчилгээ”, “Эрүүл мэндийн даатгал, түүний ач холбогдол” сэдвүүдийн хүрээнд тус тус иргэдэд сурталчилгаа хийж, гарын авлага тараан, 15-39 насны иргэдийг элэгний В, С вирусийн илрүүлэг шинжилгээнд хамруулж ажиллалаа. Нээлтийн үйл ажиллагаанд аймгийн төрийн болон төрийн бус 27 байгууллагын ажилчид, албан хаагчид, иргэд нийт 300 гаран хүн оролцсон бөгөөд аймгийн Улаан Загалмайн нийгэмлэгээс “Хүмүүнлэг иргэн-Хөгжлийн ирээдүй, Эрүүл иргэн-Улсын баялаг” уриалгыг гаргалаа. Эхний 5 сарын байдлаар зорилтот 15-39 насны 585 залуучуудыг өөрсдийн нөөц оношлуураар элэгний В, С вирусийн илрүүлэг шинжилгээнд хамруулсан. Үр дүн: Нээлтийн үйл ажиллагаа хийгдэж, зорилтот 15-39 насны иргэдийг илрүүлэг шинжилгээнд хамруулах бэлтгэл ажил хангагдсан. Өөрсдийн нөөц бололцоонд тулгуурлаг цэргийн насны 585 залуучуудыг элэгний В, С вирусийн илрүүлэг шинжилгээнд хамруулсан.

11 21 143

Үндэсний хөтөлбөр батлах тухай “Орчны эрүүл мэнд “ 2017-08-09 № 2017_225 Хөтөлбөрийн хэрэгжилтийг салбар, орон нутгийн түвшинд зохион байгуулж хэрэгжүүлж, ажиллахыг Засгийн газрын гишүүд, аймаг нийслэлийн Засаг даргат тус тус үүрэг болгосугай.

“Орчны эрүүл мэнд үндэсний хөтөлбөр” аймгийн дэд хөтөлбөрийг баталуулахаар төслийг боловсруулан, эмч, эмнэлгийн мэргэжилтнүүдээр 3 удаагийн хэлэлцүүлгийг хийж, АЗД –ын зөвлөлийн хуралд оруулахад бэлэн болгосон. Хөтөлбөрт тусгагдсан үндсэн үйл ажиллагааны хүрээнд энэ онд “Нутгийн шийдэл сан”-тай хамтран “Жорлонгоо өөрчилье” сургалтыг зохион байгуулж, 15 сумын эмнэлэг, эрүүл мэндийн төвийн нийгмийн эрүүл мэндийн тусламж үйлчилгээ хариуцсан эмч нар болон Ерөнхий боловсролын сургууль, цэцэрлэгийн нийгмийн ажилтан, иргэд нийт 126 хүн хамрууллаа. Мөн Сайнцагаан сумын ИТХ-ын дэргэд "Жорлонгоо шинэчилье-Дундговь" зөвлөл байгуулагдлаа. Тус зөвлөлийн гишүүдээр сургагч багшийн сертификаттай баг бүрийн төлөөлөл иргэд, Сайнцагаан сумын ИТХ-ын дарга, ЭМГ, ДУУЗХороо, ДЗОУБ,ЗӨСҮТ, Эмэгтэйчүүдийн зөвлөл, МХАҮТ зэрэг байгуулагуудын ажилчид нийт 20 хүний бүрэлдэхүүнтэй байгууллаа. Зөвлөл нь иргэдэд мэдээлэл хүргэх,

70

судалгаа авах, үр дүнг боловсруулах, аймгийн болон сумын засаг даргад танилцуулах, хамтран ажиллах, иргэдэд сургалт зохион байгуулах зэрэг нийт 12 ажлыг чухалчилан төлөвлөж баталлаа. "Жорлонгоо шинэчилье-Дундговь" зөвлөлөөс аймгийн төвийн нүхэн жорлонтой 549 өрхөөс судалгаа авахад жорлонгоо шинэчилэх хүсэлтэй иргэд 70%, өөрчлөх шинэчлэхгүй иргэд 30% байна. Судалгааг үндэслэн цаашид авах арга хэмжээний төлөвлөгөө гарган, төсөл бичиж байна. Үр дүн: Дэд хөтөлбөрийн төсөл батлагдах шатандаа байна. Жорлонгоо өөрчилье” нэгдсэн арга хэмжээг хэрэгжүүлэх 121 сургагч багшийг бэлгэсэн.

12 39 129

Үндэсний хөтөлбөр батлах тухай“Эх, хүүхэд, нөхөн үржихүйн эрүүл мэнд” 2017-03-07 №:2017_78 2. Хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх арга хэмжээг Монгол Улсын эдийн засаг,нийгмийг хөгжүүлэх үндсэн чиглэлд,шаардагдах хөрөнгийг улсын болонорон нутгийн төсөвт жил бүр тусгаж, олон улсын байгууллагын зээл,тусламжид хамруулах замаарсанхүүжүүлж ажиллахыг Эрүүл мэндийн сайд А.Цогцэцэг, Сангийнсайд Б.Чойжилсүрэн, холбогдохсайд болон аймаг, нийслэлийнЗасаг дарга нарт үүрэг болгосугай

Үндэсний хөтөлбөр стратегийг хэрэгжүүлэх төсөвийг жил бүр Эрүүл мэндийн яамнаас хөтөлбөр арга хэмжээний зарлаар хуваарилан олгож байна. Эх, хүүхэд болон нөхөн үржихүйн тусламж үйлчилгээний чиглэлээр дараах үйл ажиллагааг тасралтгүй хэрэгжүүлэн ажиллаж байна. Үүнд: Эх, хүүхдийн тусламж, үйлчилгээнд “Төрөөс эрүүл мэндийн талаар баримтлах бодлого” 2017-2026 он, “Нярайн эрт үеийн нэн шаардлагатай тусламж үйлчилгээг хэрэгжүүлэх” стратеги 2014-2020 он, Тогтвортой хөгжлийн гурав дахь зорилтыг хэрэгжүүлэх, эх барих эмэгтэйчүүдийн тусламж, үйлчилгээг нотолгоонд тулгуурласан батлагдсан стандарт, журам, заавар, удирдамжууд болон эх, хүүхдийн тусламж, үйлчилгээний чиглэлээр гарсан тушаал, шийдвэрүүдтэй уялдуулан хөтөлбөрийн хэрэгжилтийг үнэлэх, эх, хүүхдийн тусламж, үйлчилгээний эмнэл зүйн удирдамж, стандартын хэрэгжилтэнд хяналт тавих, эмнэлэг, эрүүл мэндийн төвүүдийн эх, нярайд үзүүлж байгаа тусламж үйлчилгээний чанарт “Дэмжлэгт хяналт” –ыг хийж, мэргэжил арга зүйн заавар, зөвлөмжийг өгч ажиллалаа. Анхан шатны эрүүл мэндийн байгууллагын эх барих эмэгтэйчүүдийн тусламж, үйлчилгээний хүртээмж, чанарыг сайжруулах зорилгоор нөхөн үржихүйн насны эмэгтэйчүүдийн, хөгжлийн бэрхшээлтэй нөхөн үржихүйн насны эмэгтэйчүүдийн, эрсдэлт бүлгийн нөхөн үржихүйн насны эмэгтэйчүүдийн, нэн ядуу эмзэг бүлгийн нөхөн үржихүйн насны эмэгтэйчүүдийн бүртгэл судалгааг эмнэлэг, эрүүл мэндийн төвүүдэд гаргуулан, судалгаа дүгнэлт, хяналттай ажиллах үүрэг чиглэлийг өгөөд байна. Эмнэлэг, эрүүл мэндийн төвүүдийн дэргэд эхийн амрах байрыг ажиллуулан 2018 оны эхний хагас жилийн байдлаар эхийн амрах байраар 178 эх амарч, 890 ор хоног ашигласан байна. Сумын эрүүл мэндийн төвүүдэд 36 хүүхэд төрсөн байна. Нэн шаардлагатай тоног төхөөрөмжөөр хангах талаар Сумын засаг дарга, Эрүүл мэндийн газрын дарга, эмнэлэг, эрүүл мэндийн төвийн дарга нарын гурвалсан гэрээнд тусгалаа. Говь-Угтаал, Эрдэнэдалай, Адаацаг, Гурвансайхан сумдад “Эсэн мэнд

70 /-/

амаржихуй”-н сургалтын нэгжийг байгуулахаар Эх хүүхдийн эрүүл мэндийн үндэсний төвтэй хамтран эх, нярайн тусламж үзүүлэгч эмч, мэргэжилтнүүдэд зориулсан “Сэргээн засал, эмчилгээг эх барихын практикт хэрэглэх нь” сургалтыг зохион байгуулж, сургалтанд тухайн сумдын эх баригч нарыг хамруулан сургалтын материалаар хангасан. Тухайн сумд тус тус 1 өрөөг тохижуулан сургалтын нэгжийг байгуулсан. Сумдын сургалтын нэгжээр жирэмсэн 258 эмэгтэй болон гэр бүлийн 81 хүн хамрагдаж, эрүүл мэндийн мэдээлэл, зөвлөмж авсан байна. Багийн эмч нарын ажлын байрны тодорхойлолтонд жирэмсэн эмэгтэй бүрийг жирэмсний эрт хяналтанд авах, өндөр эрсдэлт бүлгийн нөхөн үржихүйн насны эмэгтэйчүүдийг эрүүлжүүлэх, хөгжлийн бэрхшээлтэй нөхөн үржихүйн насны эмэгтэйчүүдийг ЖСАХ-д хамруулах зэрэг заалтыг тусгаж өгснөөр эх баригчтай хамтран ажиллах уялдааг сайжруулж өгсөн. Өрхийн эрүүл мэндийн төвүүд 14 хоног тутамд эмэгтэйчүүдийн зөвлөгөө өгөх газартай жирэмсэн эхчүүдийн хяналтыг тулгаж, жирэмсний хяналтын картыг солилцон, давхар хяналттайгаар ажиллаж байна. Анхан шатны эмнэлэг, эрүүл мэндийн төвүүдийн жирэмсэн эхчүүдийн хяналтын чанарт онцгойлон анхаарч, жирэмсэн эмэгтэй, төрсөн эхийн талаарх мэдээлэл, төрсөн эх, нярайн гэрийн идэвхитэй эргэлт, төрөх эхчүүдийн нэрс зэргийг сар бүр авч нэгтгэн, хүндрэлтэй төрөх эхчүүдийг 2,3-р шатлалын эмнэлгүүдэд илгээж ажиллаж байна. Аймгийн хэмжээнд эхний 5 сарын байдлаар 387 эх төрж, амьд 392 хүүхэд мэндэлсэн. Жирэмсний эр хяналт 90,7%-тай байна. Аймгийн хэмжээнд эхний 5 сарын байдлаар 0-5 хүртэлх насны бүртгэлтэй 4997 хүүхэд байгаагийн 54,4 хувьд нь өсөлт хөгжлийг үнэлж, хоол тэжээлийн дутал болон өсөлт хоцрогдолтой 7 хүүхдийг онцгой хяналтанд авч, эмчилгээ, тохирсон хооллолт, асаргааг өгч эрүүлжүүлэх арга хэмжээ авч байна. Үр дүн: 2018 оны эхний 5 сарын байдлаар эхийн эндэгдэлгүй, жирэмсний эрт хяналт 90,7%-тай өнгөрсөн оны мөн үеийн түвшинд, 0-5 хүртэлх насны хүүхдийн эндэгдлийн 6 тохиолдол бүртгэгдэж 1000 амьд төрөлтөд 15.3 промиль байгаа нь өнгөрсөн оны мөн үеэс 2 тохиолдол буюу 4 промилиэр өссөн, нялхсын эндэгдлийн 3 тохиолдол бүртгэгдэж 1000 амьд төрөлтөд 7,6 промиль байгаа нь өнгөрсөн оны мөн үеийн түвшинд, нярайн эндэгдлийн 2 тохиолдол бүртгэгдэж 1000 амьд төрөлтөд 5,1 промиль байгаа нь 1 тохиолдол буюу 32,3 промилиэр өссөн үзүүлэлттэй байна. 0-5 насны хяналтанд хамрагдсан хүүхдүүдээс хоол тэжээл, өсөлт хөгжлийн хоцрогдолтой 7 хүүхэд байгаа нь өнгөрсөн оны мөн үеэс 13 тохиодлоор буурсан үзүүлэлттэй байна.

13 78 149

Үндэсний хөтөлбөр батлах тухай“Халдвар бус өвчинтэй тэмцэх ” 2017-09-27 №2017_289

Халдварт бус өвчинтэй тэмцэх үндэсний хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх үйл ажиллагааны төлөвлөгөөг гарган, эмнэлэг, эрүүл мэндийн төв, сумдын Засаг даргын тамгын газарт тус тус хүргүүлэн аймгийн хэмжээнд хэрэгжүүлэн ажиллаж байна. Үндэсний хөтөлбөрийн хүрээнд эхний хагас

70

Халдварт бус өвчинтэй тэмцэх үндэсний хөтөлбөрийг улсын хэмжээнд хэрэгжүүлэх арга хэмжээний төлөвлөгөө батлан хэрэгжүүлж, биелэлтэнд хяналт тавьж ажиллахыг Эрүүл мэндийн сайдад даалгасугай.

жилийн байдлаар дараах ажлуудыг хийж хэрэгжүүллээ. Үүнд: Эмнэлэг, эрүүл мэндийн төвүүдээс эхний 5 сарын байдлаар аймгийн хэмжээнд давхардсан тоогоор нийт 74160 хүнийг үзлэгт хамруулснаас урьдчилан сэргийлэх үзлэгт 22076 хүнийг хамруулж, урьдчилан сэргийлэх үзлэгийн хамрагдалт 29,7% байна. Мөн 15 сум, 2 өрхийн эрүүл мэндийн төвүүдээс эхний 5 сард зонхилон тохиолдох халдварт бус артерийн гипертензийн эрт илрүүлэг үзлэгт 2457, чихрийн шижин хэв шинж-2-ын эрт илрүүлэг үзлэгт 2377, хөхний өмөнгийн эрт илрүүлэг үзлэгт 1632, умайн хүзүүний өмөнгийн эрт илрүүлэг шинжилгээнд 814 иргэдийг хамруулж, артерийн гипертензийн 29, чихрийн шижингийн 1 өвчлөлийг илрүүлэн хяналтанд авлаа. Эрүүл мэндийн газраас анхан шатны эмнэлэг, эрүүл мэндийн төвүүдийн эхний 5 сарын хамрагдалтын мэдээнд дүгнэлт хийн эрт илрүүлэг үзлэгийн хамрагдалтыг эрчимжүүлж ажиллах албан тоотыг хүргүүлж, хяналт тавин ажиллаж байна. Иргэдэд халдвар бус өвчлөлөөс урьдчилан сэргийлэх эрүүл мэндийн боловсрол олгох ажлын хүрээнд орон нутгийн “Цоглог” ТВ-тэй гэрээ байгуулан ажиллаж 28 сэдвийн хүрээнд 22 шторк, 9 эрүүл мэндийн зөвлөмж мэдээлэл, Эрүүл мэндийн газрын цахим сайтаар 45 сэдвээр 90 мэдээлэл, мөн аймгийн Онцгой байдлын газрын АСЦ-оор аймгийн ЗДТГ-аас батлагдсан хуваарийн дагуу 20 сэдвээр тус тус мэдээлэл хийж, эрүүл мэндийн боловсрол олгох мэдээллийг ард иргэд, малчдад тогтмол хүргэн ажиллалаа. Мөн “Амьдралын зөв дадал хэвшил-энгийн зүйлээс эхэлнэ” сургалтын график төлөвлөгөөг гарган, төлөвлөгөөни дагуу эхний 5 сард “Охид, эмэгтэйчүүдийн эрүүл мэнд”, “Зам тээврийн осол гэмтлээс сэргийлье”, “Ундны усны зөв хадгалалт, эрүүл ахуй”, “Сүрьеэгийн халдварын урьдчилан сэргийлэлт”, “Ажлын байрны стрессээс сэргийлэх нь”, “Эрүүл зөв хооллолт”, “Гараа зөв угаах”, “Амны хөндийн эрүүл мэнд”, “Зөв хооллолт”, “Хөдөлгөөн эрүүл мэнд” зэрэг сургалтуудыг зохион байгуулж, насанд хүрэгчид, хүүхэд, ахмад настнууд нийт 3000 гаруй хүнд эрүүл мэндийн боловсролыг олголоо. “Төрийн үйлчилгээг сумдад” өдөрлөгөөр 8 төрлийн гарын авлагыг боловсруулан 4000 ширхэгийг олшруулан сурталчилан тараалаа. Осол гэмтлээс сэргийлэх ажлын хүрээнд “Миний гэр аюулгүй орчин” аян болон аймгийн замын Цагдаагийн хэлтэстэй хамтран “Зам тээврийн ослоос хамтдаа сэргийлье” аяныг зарлан, жолооч болон хүүхэд, эцэг, эх, асран хамгаалагчдад 1700 гаруй хүнд эрүүл мэндийн боловсрол олгох ажлыг хэрэгжүүлсэн. Ахуйн ослоос урьдчилан сэргийлэх талаар сургалт хийн эрсдэлт зан үйлээ үнэлэх талаар зааж 4 төрлийн 600 гаруй ширхэг гарын авлагыг боловсруулан гаргаж тараан сурталчилсан ба “Анхааруулах Замын цагдаа”-г хийн Улаанбаатар хот-Дундговийн хоорондох замд байршуулсан.

Аймгийн хэмжээнд салбар байгууллагууд Гэр бүл, хүүхэд, залуучуудын хөгжлийн газар, Тэнгэрийн тэмдэг хүүхдийн театртай хамтран “Бүжиг-Хөдөлгөөн-Эрүүл мэнд” аяныг зохион байгуулж, 7 хоног бүрийн Мягмар, Пүрэв гаригуудад төрийн болон төрийн бус байгууллага 46 аж ахуй нэгжийн 1300 гаруй хүнийг хамруулан зохион байгуулан явуулж байна. Үр дүн: Хөтөлбөрийн хэрэгжүүлэх төлөвлөгөөний эхний хагас жилийн хэрэгжилт 83,5%-тай байна.

14 114

Гемодиализийн эмчилгээний хүртээмжийг нэмэгдүүлэх тухай 2016-11-23 №2016_159 Гемодиализийн эмчилгээний зардлыг төсвийн багцаасаа эрүүл мэндийн даатгалын санд шилжүүлж байхыг Эрүүл мэндийн сайда А.Цогцэцэгт даалгасугай.

Нэгдсэн эмнэлэгт “Айвико” ХХК болон хандит тусламжаар гемодиализийн 2 аппарат болон дагалдах тоног төхөөрөмжийг суурилуулж, эмчийг бэлтгэн орон нутагт бөөр орлуулах гемодиализ эмчилгээг хийж байна. Энэ оны эхний 5 сарын байдлаар гемодиализын эмчилгээнд 4 иргэнийг хамрууллаа. Эмчилгээний зардлыг төсвийн багцаас эрүүл мэндийн даатгалын санд шилжүүлэн эмчилж байна.

100

15 120

Үндэсний хөтөлбөр батлах тухай“Халдварт өвчнөөс сэргийлэх,хянах хөтөлбөр ” 2017-01-11 №2017_11Халдварт өвчнөөс сэргийлэх хянахүндэсний хөтөлбөрийн хэрэгжилтийгхангаж, явцыг жил бүр тайлагнаж байх

Халдварт өвчинтэй тэмцэх үндэсний хөтөлбөрийн хүрээнд дараах үйл ажиллагааг хэрэгжүллээ. Үүнд: Дархлаажуулалт бүхий халдварт өвчний тандалтыг эрчимжүүлж, дархлаажуулалтын хамралтыг нэмэгдүүлэх замаар тарилгаар сэргийлэгддэг халдварт өвчний хяналтын чиглэлээр: 2018 оны 1, 2 дугаар улиралд шаардлагатай вакцин биобэлдмэл, дагалдах хэрэгслийн нөөцийг ХӨСҮТ-өөс татан авч, эмнэлэг эрүүл мэндийн төвүүдэд захиалгын дагуу хүргүүлэн ажиллалаа. Заавал хийгдэх товлолын дархлаажуулалтын хамралтын мэдээг нэгтгэн дүгнэлт хийн дархлаажуулалтаас хоцорсон хүүхдийг нөхөн дархлаажуулах ажлыг сар бүр зохион байгуулан, эхний 5 сарын байдлаар нийт 1995 хүүхэд хамруулахаас 1975 хамруулж аймгийн хэмжээнд 98,9%-ийн хамрагдалттай ажиллалаа. Дархлаажуулалтын дараах урвал хүндрэл, тарилгатай халдварт өвчин, цочмог сул саажилт өвчнийг илрүүлэх тандалтыг 7 хоног тутам хийн ажиллаж байна. 2018 оны ээлжит дархлаажуулалтын 10 хоногийг 5 дугаар сарын 21-31-ны өдрүүдэд зохион байгуулж, нийт 25 хүүхдийг нөхөн дархлаажууллаа. Үр дүн: Товлолт дархлаажуулалтын хамралт аймгийн хэмжээнд 98,9%-тай байна. Хепатитын вируст халдвараас урьдчилан сэргийлэх, халдварыг эрт илрүүлэх, хүн амын дундах вирусийн халдварын тархалтыг хязгаарлах чиглэлээр: Элэгний В, С вирусийн халдвартай 263 иргэнийг элэгний С вирусийн эсрэг эмчилгээнд хамруулж, 209 хүн вирусийн ачааллыг давтан тоолуулахад идэвхжилгүй буюу тооллогдохгүй болж эрүүлжсэн. Эмчийн хяналтанд эмээ ууж байгаа 54 үйлчлүүлэгчийг хяналтын шинжилгээнд

100

тухай бүр хамруулж байна. Мөн элэгний В вирусийн эсрэг эмийн эмчилгээнд 64 хүн хамрагдаж, эмчийн хяналтанд эмээ ууж байгаа ба вирусийн ачаалал давтан тоолуулахад идэвхжил буурах буюу тоологдохгүй, элэгний биохимийн шинжилгээнд трансаминазын үзүүлэлт буурч эмчилгээний үр дүн 92%-тай байна. Мөн Дэлгэрхангай, Сайхан-Овоо, Эрдэнэдалай сумдад халдварт, дотор, ЭХО-гийн нарийн мэргэжлийн эмч нарыг ажиллуулж, 439 хүнийг үзлэгт хамруулан элэгний хатууралтай 5 тохиолдол болон элэгний хавдрын 3 тохиолдлыг тус тус илрүүлэн хяналтанд авч, дараагийн шатны оношлогоо, шинжилгээнд шилжүүлсэн. Элэг бүтэн Монгол” үндэсний хөтөлбөрийн хүрээнд энэ онд 15-39 насны иргэдийг элэгний В, С вирусийн илрүүлэг шинжилгээнд хамруулах бөгөөд хэрэгжүүлэх ажлын нээлтийг хийж, зорилтот 15-39 насны 585 залуучуудыг өөрсдийн нөөц оношлуураар илрүүлэг шинжилгээнд хамруулсан. Үр дүн: Эхний 5 сард гепатитын 10000 хүн амд эзлэх тохиолдлын түвшин 0,6 промиль байгаа нь өнгөрсөн оны мөн үеэс 0,1 промилиор буурсан үзүүлэлттэй байна. Шинэ болон сэргэн тархаж байгаа халдвар, томуу, томуу төст өвчний тандалтыг өргөжүүлэх замаар хариу арга хэмжээний бэлэн байдлыг хангах чиглэлээр: Томуу томуу төст өвчинтэй тэмцэх сэргийлэх тухай ЭМС-ын 2014 оны 358, 2017 оны 346, 396 дугаар тушаалуудын дагуу томуу томуу төст өвчинтэй тэмцэх сэргийлэх, цар тахлын үеийн бэлэн байдлыг хангах ажлын төлөвлөгөөг боловсруулан Эрүүл мэндийн газрын даргаар батлуулан эмнэлэг эрүүл мэндийн төвүүдэд хүргүүлэн ажиллаж байна. Аймгийн төвийн Ерөнхий боловсролын сургууль цэцэрлэгүүдийн эмч, багш, ажилчдад “Томуу томуу төст өвчнөөс сэргийлэх”, “Хүүхдийн байгууллагын эрүүл ахуй, цэвэрлэгээ үйлчилгээнд халдваргүйтгэлийн бодисын хэрэглээ” сэдэвт сургалтуудыг зохион байгуулж, 115 багш ажилчид хамрагдлаа. Иргэдэд “Бага насны хүүхдийг амьсгалын замаар дамжих халдварт өвчнөөс сэргийлэх” сэдэвт 12 удаагийн сургалтыг зохион байгуулж нийт 390 хүнийг хамрууллаа. Томуу томуу төст өвчнөөс сэргийлэх гарын авлага 1500 ширхэг, дархлаа сэргээх цэгэн иллэгийн зурагт хуудас 1500 ширхэгийг хэвлэн олшруулж ард иргэдэд тараасан. Эмнэлэг эрүүл мэндийн төвөөр үйлчлүүлж буй ард иргэдэд халдвар тархахаас сэргийлж 1 удаагийн амны хаалт 5000 ш-ийг тараасан. Сүрьеэ өвчний илрүүлэлт, оношилгоо, эмчилгээний хяналтыг сайжруулах чиглэлээр: Аймгийн хэмжээнд эхний 5 сарын байдлаар анхан шатны сумын эрүүл мэндийн төвүүдээс 48 хүний 96 сорьцыг тээвэрлэж, 1 уушгины түрхэц эерэг сүрьеэг илрүүлэн, хяналтанд авч эмчилгээнд хамрууллаа.

“Сүрьеэтэй тэмцэх дэлхийн өдөр”-ийн хүрээнд эмнэлэг, эрүүл мэндийн төвүүдээс сүрьеэгийн халдвараас урьдчилан сэргийлэх сэдвийн хүрээнд 8 удаагийн сургалтыг зохион байгуулж, 3 төрлийн зөвлөмж, гарын авлагыг иргэдэд сурталчилан тараасан байна. Нэгдсэн эмнэлгийн сүрьеэгийн диспансерийн үзлэгт нийт 324 хүнийг хамруулж, идэвхтэй хяналтыг 24 хүнд хийж, хяналтын 7 сорьцыг Халдварт өвчин судлалын үндэсний төвд илгээлээ. Үр дүн: Аймгийн хэмжээнд эхний 5 сарын байдлаар нийт сүрьеэгийн 9 өвчлөл бүртгэгдэж, өнгөрсөн оны мөн үеэс 7 тохиолдлоор буурсан үзүүлэлттэй байна. Эмчилгээнд хамрагдалт 100%, Эмчилгээний таслалт байхгүй байна. БЗДХ, ХДХВ-ын халдвараас урьдчилан сэргийлэх, эрт илрүүлэх, эрүүл мэндийн цогц, чанартай тусламж үйлчилгээний хүртээмжийг нэмэгдүүлж халдварын тархалтыг бууруулах хүрээнд: Нэгдсэн эмнэлгийн БЗДХ-ын кабинетаар 376 хүнийг хамруулснаас 161 хүнийг урьдчилан сэргийлэх үзлэгээр үзэж, БЗДХ-ын шинжилгээнд 64, бэлгийн хавьтагч 54, жирэмсэн 24 эмэгтэй болон амбулаторийн хяналтын 97, сайн дурын зөвлөгөө шинжилгээний төвд сайн дураар үзүүлсэн 7, үйлчилгээ үзүүлэгчийн санаачлагаар 201 нийт 440 хүнийг хамруулж эхний улиралд трихомониазын 27, тэмбүүгийн 34, гонококкт халдварын 11 өвчлөлийг тус тус илрүүлэн, хавьтлын тандалт судалгааг хийн, хавьтлын хамт хяналтанд авч, эмчилгээнд 100% хамрууллаа. “Дэлхийн Зөн” орон нутгийн хөгжил хөтөлбөртэй хамтран Нэгдсэн эмнэлгийн эмэгтэйчүүдийн зөвлөгөө өгөх газраас хамтран жирэмсэн эмэгтэйчүүдэд чиглэсэн сургалтыг хийж, БЗДХалдварууд болон тэр дундаа тэмбүүгээс урьдчилан сэргийлэх сэдвээр эрүүл мэндийн боловсролыг олгож, төрөлхийн тэмбүүгийн урьдчилан сэргийлэлтийг хийж байна. Мөн цэрэг татлагад хамрагдсан цэргийн насны 640 цэргийн насны залууст БЗДХ-ын урьдчилан сэргийлэх үзлэг, оношлогоог тусгайлан хийж, БЗДХ-ын 3 тохиолдлыг илрүүлэн хяналтанд авч эмчилгээнд хамруулсан. Үр дүн: 2018 оны эхний 5 сард БЗДХ-ын 72 шинэ өвчлөлийг илрүүлэн хяналтанд авч, эмчилгээнд 100% хамруулж, эдгэрэлт 100% байна Зоонозын шалтгаант болон дамжуулагчаар дамжих, зоонозын анзаарагддаггүй зарим өвчний тандалтын тогтолцоог өргөжүүлэх, дэгдэлтийн үеийн арга хэмжээний чадавхийг сайжруулах чиглэлээр: Хачгаар дамжих халдварт өвчний байгалийн голомтын тандалт судалгааг Дэлгэрхангай сумын нутагт 45000 га талбайд 15 цэгт газрыг сонгон бэлчээрт малд хачиг хайгуулдаж нийт 109 хачиг цуглуулан, хачгийн зүйлийн бүрдлийг тодорхойлон, нас, хүйс, хооллолтын судалгааг хийлээ. Цуглуулсан хачгийн эпизоотологийн холбогдолд үнэлэлт дүгнэлт өгөхөөр бэлчээрийн 62, малын 42 нийт 104 хачгийг Зооноз өвчин

судлалын үндэсний төвийн лабораторит шинжилгээнд хүргүүлээд байна. Адаацаг, Дэлгэрцогт, Цагаандэлгэр, сумдын нутагт тогтсон нуур усанд ус намгийн шувуудын ажиглалт тооллого хийлээ. Цагаандэлгэр сумын Цэгээний нууранд тогтсон нуур ус байхгүй ус намгийн шувууд ажиглагдаж тоологдоогүй. Харин Адаацаг сумын Сүм хөх бүрдэд мөнгөлөг цахлай 180, хондон ангир 8, зэрлэг нугас 8, өвөгт тогоруу 4, цагаан халбагант 3, гангар хун 1, Дэлгэрцогт сумын төвд тогтсон тойромд анхидал ангир 32, Дэлгэрцогт сумын нутагт Гялгарын нууранд анхидал ангир 36, хондон ангир 8, зээрд нугас 8 тус тус тоологдлоо. Судалгаагаар Дундговь аймагт 2 сумын 3 нууранд 7 зүйлийн 287 ус намгийн шувуу тоологдлоо. Хачигт халдварын тандалт судалгааг Дэлгэрхангай сумын малчин өрх болон сумын төвийн 63 хүнээс “Хачигт халдвараас сэргийлэх” талаарх мэдлэг хандлагыг үнэлэх зорилгоор асуумж судалгаа авч, 44 хүний цусны ийлдсийг лабораторийн шинжилгээнд хамруулахаар сорьц дээжлэн Зооноз өвчин судлалын үндэсний төвийн лабораторит шинжилгээнд хүргүүллээ. Боом өвчний хяналтын шинжилгээнд аймгийн Хулд, Эрдэнэдалай, Дэрэн, Цагаандэлгэр сумдын нутагдах 8 цэгт газраас 40 сорьц дээжлэн, “Тогтохмандал” хүнсний захын махны худалдаачдын лангуу, хормогч, хил, гадны талбайд нь, мөн ил мах борлуулагчдын жин хэмжүүрээс 24 ширхэг арчдас цуглуулан боом өвчний үүсгэгч илрүүлэх нян судлалын шинжилгээг хийлээ. Үр дүн: Аймаг дахь боом өвчний голомттой цэгт газруудад хяналтын шинжилгээгээр боом өвчний үүсгэгч эсрэгтөрөгч илрээгүй. Хөдөлгөөний идэвхи муутай, ноомойрсон, зан байдал дуу авианы өөрчлөлттэй, өвчилсөн шинж тэмдэгтэй болон үхсэн шувууд тодорхойлогдоогүй. Судалгаанд хамрагдсан нутагт D.nuttalli, H.asiaticum зүйлийн хачиг тархсан, бэлчээр дэхь хачгийн тоошил 0,2 дарцаг/км, нэг мал дахь хачигны ноогдоц 0,67 байлаа. Бэлчээрийн хачгийн тоошил 2014 он Цагаандэлгэр (0,47), 2015 он Дэрэн (1,68) 2016 он Эрдэнэдалай (2,35), 2017 он Говь-Угтаал (3,29) сумдаас бага байна.

16 108

Үндэсний хөтөлбөр батлах тухай.Амьдралын буруу хэвшлээсүүдэлтэй өвчнөөс сэргийлэх,хянах үндэсний 2 дахь хөтөлбөр батлах тухай. 2014-02-07. Амьдралын буруу хэвшлээсүүдэлтэй зонхилон тохиолдоххалдварт бус өвчин, түүний урьтал өвчин, эрсдэлт хүчин зүйлийг эрт үед нь илрүүлэх оношлогоо,эмчилгээний зардлыг эрүүл мэндийн даатгалын сангаас

Монгол улсын Засгийн газрын 2014 оны 34 дүгээр тогтоолоор “Амьдралын буруу хэвшлээс үүдэлтэй өвчнөөс сэргийлэх, хянах” үндэсний хоёр дахь хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх зорилгоор аймгийн дэд хөтөлбөрийг боловсруулан Засаг даргын 2014 оны А/572 дугаар захирамжаар батлуулан, хэрэгжүүлэн ажиллаж байна. Аймгийн Засаг дарга Эрүүл мэндийг дэмжих жил болгосонтой холбоотойгоор иргэдийн хөдөлгөөн эрүүл мэндэд чиглэсэн үйл ажиллагааг зохион байгуулахаар төлөвлөн ажиллаж байна. Үүнд: •“Амьдралын зөв дадал хэвшилд-Уламжлалт арга, ухаан” сургалт, “Амьдралын зөв дадал хэвшил-энгийн зүйлээс эхэлнэ” сургалтыг график, “Бүжиг-Хөдөлгөөн-Эрүүл мэнд” аян, “Эрүүл зөв хооллолтын сургалт”-уудийг зохион байгуулж байна. Гэр бүл,

100

санхүүжүүлж,, үр дүнд тооцоо хийжажиллахыг Хүн ам хөгжил, нийгмийн хамгааллын сайд С.Эрдэнэ, Эрүүл мэндийн сайд Н. Удвал нартдаалгасугай.

хүүхэд, залуучуудын хөгжлийн газар, Тэнгэрийн тэмдэг хүүхдийн театртай хамтран “Бүжиг-Хөдөлгөөн-Эрүүл мэнд” аяныг зохион байгуулж, 7 хоног бүрийн Мягмар, Пүрэв гаригуудад төрийн болон төрийн бус байгууллага 46 аж ахуй нэгжийн 1300 гаруй хүнийг хамруулан зохион байгуулан явуулж байна. ЭМГ-ыг түшиглэн сайн дурын үндсэн дээр “ Амьдралын зөв хэвшилтэй иргэдийн клуб ” –ийн хамтран иргэдийг эрүүлжүүлэх, чийрэгжүүлэх, өвчлөлөөс урьдчилан сэргийлэх, биеийн гоо сайхныг сайжруулах чиглэлээр үйл ажиллагаа явуулж нийт 70 гаруй эмэгтэйчүүд хамрагдаад байгаа бөгөөд тогтмол дасгал сургууль хийдэг 28 эмэгтэй байна. Эрүүл мэндийн газар тус клубтэй хамтран зөв хооллолтын талаар сургалтыг тогтмол явуулж хэвшсэн. Биеийн илүүдэл жингээ доод тал нь 5 кг, дээд тал нь 25 кг хүртэл хассан үр дүнтэй байна. Эмнэлэг, эрүүл мэндийн төвүүдээс эхний 5 сарын байдлаар аймгийн хэмжээнд давхардсан тоогоор нийт 74160 хүнийг үзлэгт хамруулснаас урьдчилан сэргийлэх үзлэгт 22076 хүнийг хамруулж, урьдчилан сэргийлэх үзлэгийн хамрагдалт 29,7% байна.

Мөн 15 сум, 2 өрхийн эрүүл мэндийн төвүүдээс эхний 5 сард зонхилон тохиолдох халдварт бус артерийн гипертензийн эрт илрүүлэг үзлэгт 2457, чихрийн шижин хэв шинж-2-ын эрт илрүүлэг үзлэгт 2377, хөхний өмөнгийн эрт илрүүлэг үзлэгт 1632, умайн хүзүүний өмөнгийн эрт илрүүлэг шинжилгээнд 814 иргэдийг хамруулж, артерийн гипертензийн 29, чихрийн шижингийн 1 өвчлөлийг илрүүлэн хяналтанд авлаа. Энэ оны эхний хагас жилийн байдлаар Дэлгэрхангай Сайхан-Овоо, Эрдэнэдалай сумдад нарийн мэргэжлийн эмч нарын багийг ажиллуулан, урьдчилан сэргийлэх үзлэгийг зохион байгуулж дотор 158, ЭХО 194, Шүд 65, Эмэгтэйчүүд 88 хүнийг тус тус хамруулж нийт 640 хүнд үзлэг, шинжилгээ хийлээ. Үзлэгээр бамбайн өвчтэй 12, элэгний хатууралтай 5, сахарын өвчтэй 111-ийг тус тус илрүүлэн шүдний эмчилгээг 63 хүн хамрагдлаа. Шинээр элэгний хавдар 5-н тохиолдлыг илрүүлэн гуравдагч шатлалын эмнэлэгт шилжүүллээ.

НЭМ-ийн ажилтны хангалт: Эмнэлэг, эрүүл мэндийн төвүүдийг нийгмийн эрүүл мэндийн ажилтнаар бүрэн хангах бодлого барьж, энэ жил нийгмийн эрүүл мэндийн мэргэжилтэн бэлтгэх шаардлагатай байгаа 4 сумын Засаг дарга нарын гэрээнд тусгалаа. 2018 оны эхний 5 сарын байдлаар аймгийн хэмжээнд 15 сумын эрүүл мэндийн төвд нийгмийн эрүүл мэндийн ажилтны хангалт 73,3% байна.

Үр дүн: 2018 оны эхний 5 сарын байдлаар хөтөлбөрийн хэрэгжилт 90,2 хувьтай байна.

17 151

Гадаадаас 2018 онд авах ажиллаххүч, мэргэжилтний эзлэх хувийгтогтоох тухай 2017-11-24 4. Гадаадаас авах ажиллах хүч,

Аймгийн хэмжээнд 129 гадаадын иргэд B.C. Syphilis.HIV халдвар илрүүлэх шинжилгээ хамрагдсан. Эрүүл мэндийн урьдчилсан төлбөрт үзлэгт 12,6 сая төгрөгийн төлбөр төлж орсон байна.

100

мэргэжилтний эрүүл мэндийнурьдчилсан төлбөрт үзлэгт хамруулж байхыг ажил олгогчид,эрүүл мэндийн үзлэгт хамруулахажлыг хууль тогтоомжинднийцүүлэн зохион байгуулж хяналттавьж ажиллахыг Эрүүл мэндийн сайд Д.Сарангэрэлд үүрэг болгосугай.

18 17

2018 оныг “Хариуцлагын жил”болгон зарлах тухай. 2018-01-31 2.1. “Хариуцлагын жил” –ийн хүрээнд өөрийн эрхлэх асуудлынхүрээнд дор дурьдсан арга хэмжээгтусгай төлөвлөгөө гарган зохионбайгуулж тайланг хууль,тогтоомжид заасан хугацаандЗасгийн газрын Хэрэг эрхлэх газарттайлагнаж байхыг Засгийн газрынгишүүд, аймаг нийслэлийн Засагдарга нарт даалгасугай. Засгийнгазрын 2016-2020 оны үйл ажиллагааны хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх төлөвлөгөө, Монгол Улсын эдийн засаг нийгмийг 2018онд хөгжүүлэх үндсэн чиглэлдтусгасан төсөл, арга хэмжээгхугацаанд нь зохион байгууландүгнэж ажиллах:

“Хариуцлагын жил” –ийн хүрээнд 5 чиглэлийн дагуу 12 ажлыг төлөвлөн хэрэгжүүлж байна. Эхний хагас жилийн байдлаар Засгийн газрын 2016-2020 оны үйл ажиллагааны хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх төлөвлөгөөний хэрэгжилт 70 хувьтай, Монгол Улсын эдийн засаг нийгмийг 2018 онд хөгжүүлэх үндсэн чиглэлийн төлөвлөгөөний хэрэгжилт 87,1 хувьтай тус тус хэрэгжүүллээ.

70

19 19

2018 оныг “Хариуцлагын жил”болгон зарлах тухай. 2018-01-31 2.3 Төрийн захиргааны бүх шатны байгууллага ажиллагсадтайгаабайгуулсан үр дүнгийн болонхөдөлмөрийн гэрээг хагас бүтэн жилээр дүгнэж, гэрээний үүргээ хангалтгүй биелүүлсэн удирдлага,албан тушаалтанд холбогдоххуулийн дагуу хариуцлага тооцонажиллаж байх.

Эрүүл мэндийн газар нь бүх ажиллагсадтайгаа үр дүнгийн болон хөдөлмөрийн гэрээг байгуулан ажиллаж байна. Хагас бүтэн жилээр дүгнэх учир дүгнэх хугацаа болоогүй.

ҮБ

20 20

2018 оныг “Хариуцлагын жил”болгон зарлах тухай. 2018-01-31 2.4. 2018 онд улсын төсвийн хөрөнгө оруулалтаар хэрэгжүүлэх төсөл, арга хэмжээний гүйцэтгэлийг сонгон шалгаруулах үнэлгээний

2018 онд улсын төсвийн хөрөнгө оруулалтаар хийгдэх Нэгдсэн эмнэлгийн моорогын их засварын гүйцэтгэгчийг сонгон шалгаруулах үнэлгээний хороог 2018 он 5 сарын 25-ны А/47 тушаалаар 5 хүний бүрэлдэхүүнтэй байгуулж хуулийн дагуу 6 сарын 29-нд гүйцэтгэгчийг шалгаруулж ажлыг эхлүүлнэ.

70

хороог байгуулан төсөл, арга хэмжээг төсвийн жилд багтаанхэрэгжүүлж ажиллах

Хэсгийн дундаж -82,5 Ерөнхийлөгчийн зарлиг

21 39

Авилгаас татгалзах, илчлэх,авилгын гэрч, мэдээлэгчийгхамгаалах жил зарлах тухай.2018-04-11. 3. Авилгын хор уршиг, хохиролыг ухамсарлах, авилгаас татгалзах,авилгыг үл зөвшөөрөх үзлийг үйл ажиллагаандаа баримталж, түгээн дэлгэрүүлж ажиллахыг төрийн болон төрийн бус байгууллага,компани, аж ахуйн нэгжүүдэд уриалсугай.

Авилгын эсрэг үндэсний хөтөлбөр, төлөвлөгөө болон холбогдох хууль тогтоомжийг хэрэгжүүлэх, авилгын хор уршиг, хохиролыг ухамсарлах, авилгаас татгалзах, авилгыг үл зөвшөөрөх үзлийг баримтлах чиглэлээр аймгийн эрүүл мэндийн салбарын удирдах ажилтнууд 48, Эрүүл мэндийн газрын төрийн захиргааны мэргэжилтнүүд 15, нийт 63 хүнд ЗДТГ-ын ХЗХ-ийн ахлах мэргэжилтэн С.Цэнгэлмаагаар сургалт зохион байгууллаа. Эрүүл мнэдийн салбарын нийт ажилтнуудын үр дүнгийн болон хөдөлмөрийн гэрээнд энэ чиглэлээр заалт оруулан ажиллах талаар эмнэлэг,эрүүл мэндийн төвүүдэд албан бичиг хүргүүллээ. “Авилгаас татгалзах, илчлэх, авилгын гэрч, мэдээлэгчийг хамгаалах талаар гарын 550 ширхэг гарын авлага бэлтгэн тарааж, сурталчиллаа.

70

Хэсгийн дундаж -70%

Засгийн газрын албан даалгавар

22 188

Сахилга, хариуцлага дэг журмыг чангатгах тухай. 2017-10-26 Иргэндээ ээлтэй хуулийн засаглалыг бэхжүүлэх: Төрийн бүх шатны байгууллагын албан хаагчид шударга ёс, хууль дээдлэх зарчим баримтлан, төрийн албан хаагчийн ёс зүйн хэм хэмжээг чанд сахиж, улс төрөөс ангид, мэргэжлийн өндөр мэдлэг, ур чадвартай ажиллах

Иргэндээ ээлтэй хуулийн засаглалыг бэхжүүлэх хүрээнд: Жил бүр ЭМС-ын 446 дугаар тушаалын дагуу ёс зүйн гэрээг байгуулан ажлын байрны тодорхойлолт, үр дүнгийн гэрээнд тусган хэрэгжүүлж байна. Эмч мэргэжилтнүүдийн ёс зүй, харилцаа хандлагыг дээшлүүлэх сургалтыг улирал бүр зохион байгуулахаар төлөвлөгөөнд тусгасны дагуу “Амжилттай боловсрол” ТББ-ын захирал С.Батсүхээр “Хувь хүний хөгжил”,“Харилцаа хандалага”, “Зөв бодол- Зөв үг яриа”,“Зорилго зорилтоо хэрхэн тодорхой болгох вэ” зэрэг сэдвүүдээр сургалт хийж, сургалтанд 270 гаруй эмч, эмнэлгийн мэргэжилтэн, ажилчдыг хамрууллаа. Төрийн албан хаагчийн эрхэмлэх есөн зүйлийн 6, 8, 9 дүгээр зүйлийг эрүүл мэндийн газар, эрүүл мэндийн байгууллагууд үйл ажиллагаандаа мөрдлөг болгон ажиллах , чигэлэлийг өгч эмч, мэргэжилтнүүдэд хүргүүлэн ажиллаж байна. Эмнэлгийн мэргэжилтний ёс зүйн салбар хороо, Нэгдсэн эмнэлгийн дэргэд Эмнэлгийн мэргэжилтний ёс зүйн хэсгийн хороо, сум өрхийн түвшинд ёс зүйн багийг үйл ажиллагаанууд тогтмолжин Эмнэлгийн мэргэжилтний ёс зүйн салбар хороо 2 удаа , Нэгдсэн эмнэлгийн ёс зүйн хэсгийн хороо 2 удаа тус тус хуралдан эмч, эмнэлгийн мэргэжилтэн 2-ны хооронд зөрчлийг хэлэлцэн анхааруулга болон эвлэрүүлэн зуучлах арга хэмжээг тооцон ажилаллаа. Ёс зүйн зөрчил, хариуцлага хяналтыг сайжруулах, урьдчилан сэргийлэх зорилгоор ЭМС-ын 446 тоот тушаалаар 78 эмч, эмнэлгийн мэргэжилтнүүдэд сургалт зохион байгууллаа. Цагаандэлгэр суманд сувилагч эмнэлгийн тусгай мэрэгжилтнүүдийн өдрийг тохиолдуулан “ Харилцаа хандлага бол үйлчлүүлэгчийн толь мөн” сэдэвт сургалтыг

100

“Сувилахуйн амьдрал” ТББ-тай хамтран зохион байгуулж нийт 67 эмч мэргэжилтнүүд хамрагдлаа.

Үр дүн: Ёс зүйн зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх сургалт 2017 оны мөн үеэс 5 хувиар нэмэгдэж, эмнэлгийн мэргэжилтэн болон төрийн захиргааны албан хаагчтай холбоотой ёс зүйн зөрчил гараагүй.

23 189

Сахилга, хариуцлага дэг журмыг чангатгах тухай. 2017-10-26 Авилгын хяналтыг сайжруулах: Төрийн албыг хувийн ашиг сонирхлын хэрэгсэл болгох гэсэн оролдлогыг тухай бүр нь таслан зогсоож, авилга, хээл хахууль, хүнд суртал, шударга бус байдалтай шат шатандаа тууштай тэмцэх:

Авлигатай тэмцэх үндэсний хөтөлбөрийг 2017-2019 онуудад хэрэгжүүлэх арга хэмжээний төлөвлөгөөг 6 зүйл 28 хэрэгжүүлэх үйл ажиллагаатайгаар батлан, эмнэлэг, эрүүл мэндийн байгууллагуудад албан тоотоор хүргүүлж, эхний 5 сарын байдлаар төлөвлөгөөний хэрэгжилт 78,3 хувьтай байна. Эрүүл мэндийн байгууллагын дарга, эрхлэгч, нягтлан бодогч зэрэг 9 хүний, шинээр томилогдсон 1 ахлах мэргэжилтэн, 2 хэлтсийн даргын хөрөнгө орлогын мэдүүлгийг тус тус хугацаанд нь авч баталгаажуулсан. 2018 онд батлагдан гарсан Сувилахуйн тусламж үйлчилгээг 2018-2021 он хүртэл хөгжүүлэх төлөвлөгөө, Авилгын эсрэг хууль, Гэр бүлийн хүчирхийлэлтэй тэмцэх тухай хуулиуд сурталчилан таниулж эрүүл мэндийн удирдах ажилтнуудын сургалт семинарт 1 удаа сургалт хийлээ. Шинээр гарч буй хууль тогтоомж, бодлогын баримт бичгийг ажилдаа хэрэгжүүлж эмнэлэг, эрүүл мэндийн төвийн дарга нар эмч мэргэжилтнүүдээ сургалт зохион байгуулсан. Захиргааны шийдвэр гаргах, удирдах хяналт шалгалт хийх, хариуцлага хүлээлгэх, гэрээ хэлэлцээр байгуулах, эдгээрийг хэлэлцэх бэлтгэх, оролцохын өмнө тус бүр ашиг сонирхлын зөрчлийн талаар тайлбарыг тухай бүрд нь авч байна. Эрүүл мэндийн байгууллагуудын тусгай зөвшөөрлийг сунгах хурлыг 2 удаа хуралдаж хуралд оролцож буй удирдлага, мэргэжилтнүүдээс ашиг сонирхолын зөрчлийн тухай тайлбарыг авсан. Эм зүйч, эх хүүхдийн эрүүл мэнд хариуцсан мэргэжилтэн нар сургалтанд хамрагдаж байгаа тул эмийн мэргэжилтний ажлыг эмийн тендер хариуцсан мэргэжилтэнд, эх хүүхдийн эрүүл мэнд хариуцсан мэргэжилтний ажлыг эмнэлгийн тусламжийн хэлтсийн даргат түр хариуцуулан ажиллаж байна.

100

24 190

Сахилга, хариуцлага дэг журмыг чангатгах тухай. 2017-10-26 Иргэдээ сонсож төрийн албаны хариуцлагыг өндөржүүлэх: 2017-10-26 Засгийн газрын иргэд олон нийттэй харилцах төвд иргэдээс ирүүлсэн өргөдөл гомдлыг шуурхай нягтлан шалгаж, асуудлыг шийдвэрлэн хариуцлага алдсан эмч эмнэлгийн мэргэжилтэнд тухай бүр хариуцлага тооцож ажиллах.

2018 оны 5 сарын байдлаар нийт 20 өргөдөл, гомдол, санал хүсэлт ирснийг хуулийн хугацаанд шийдвэрлэж хариуг эзэнд нь утсаар болон албан бичгээр хүргүүлэн ажилласан. Ирсэн өргөдөл, гомдлыг төрлөөр нь авч үзвэл 55% нь гомдол, 45% нь хүсэлт байна. Засгийн газрын 11-11 төвийн нээлттэй утсанд 5 өргөдөл, гомдол ирсэнийг харъяа эмнэлэгт шилжүүлж шийдвэрлэсэн. Ирсэн санал хүсэлтийг хэлбэрээр нь авч үзвэл 8 буюу 40% бичгээр, 7 буюу 35% утсаар, 5 буюу 25% биечлэн ирүүлсэн байна. Хугацаа хэтэрсэн болон шийдвэрлэгдээгүй өргөдөл, гомдол байхгүй.

Үр дүн: Өргөдөл, гомдлын шийдвэрлэлт хуулийн хугацаанд 100% шийдвэрлэгдэж өргөдөл, гомдол, саналын тоо урьд оны мөн үеэс 3

100

тохиолдолоор буурсан байна.

25 191

Сахилга, хариуцлага дэг журмыг чангатгах тухай. 2017-10-26. Төрийн албаны үр ашгийг сайжруулах: Ажилтан албан хаагчдын цаг ашиглалт, ажлын бүтээмжийг сайжруулах, үүрэгт ажлаа чанартай, үр дүнтэй хийж гүйцэтгэх, ажлын байрны дэг журмыг чанд сахих:

Говь-угтаал, Гурвансайхан, Цагаандэлгэр, Дэрэн сумдын эрүүл мэндийн төвүүдийн ажилчдын цаг ашиглалт, ажлын байрны дэг журмын дагуу газар дээр очиж хяналт үнэлгээг хийлээ. Хяналт үнэлгээгээр өглөөний ажил цугларалт, цаг ашиглалт, ажлын байрны зураглалыг авч, гарсан дутагдал, доголдлыг арилгуулахаар хугацаатай үүрэг өглөө. Ажлын цагийг шууд хангалтгүй бүртгэж байсныг зөвлөн үнэн зөв бүртгэх талаар зөвлөмж өглөө. Эрүүл мэндийн газар нь ажлын цагийн ашиглалтыг сайжруулах, үүднээс жижүүрт тусгай өрөө гарган өгч, цагийн минутаар бүртгэн, чөлөөтэй, өвчтэй, сургалтанд явсан зэрэг цаг хугацааг гарган ажилчидад мэдээллээ. Нэгдсэн эмнэлэг, Луус сумдын эрүүл мэндийн төв нь цаг бүртгэлийг цахим системд шилжүүлэн цагийн алдагдалгүй ажиллаж байна. Эмнэлэг эрүүл мэндийн төвүүдэд Лавлах үйлчилгээг ажиллуулан ажлын цагийн ашиглалтанд хяналт тавьж байна.

100

26 192

Сахилга, хариуцлага дэг журмыг чангатгах тухай. 2017-10-26 Бодлогын тогтвортой байдлыг хангах: Төрийн бодлогын залгамж чанар , тогтвортой байдлыг хангаж, төрийн албан хаагчдыг тогтвор суурьшилтай ажиллуулах, төрийн мэргэшсэн албыг бэхжүүлэх:

2018 оны 5 сарын байдлаар Улаанбаатар хот болон орон нутагт зохион байгуулагдсан 25 удаагийн сургалтанд нийт давхардсан тоогоор 424 эмч, эмнэлгийн мэргэжилтэнг хамруулж, мэдлэг мэргэшлийг дээшлүүлсэн. Телемедицин болон зайн сургалтыг 14 удаа хийж, 69 эмч эмнэлгийн мэргэжилтнүүд хамрагдсан байна. Эрүүл мэндийн байгууллагууд дотооддоо 6 удаагийн хурал, 9 сэдвээр хичээл заагдаж давхардсан тоогоор 210 эмч хамрагдсан байна. Гадаад сургалт: Аймгийн нэгдсэн эмнэлгийн халдвартын тасгийн их эмчийг Тайвань, Эрүүл мэндийн байгууллагуудын чанар хариуцсан 17 мэргэжилтнүүдийг ОХУ-ын Улан-Үдийн нэгдсэн эмнэлэгт 5-21 хоногийн сургалтанд тус тус хамруулж мэргэжил ур чадварыг дээшлүүллээ. Шилдэг төрийн албан хаагчаар шалгаруулах журмын дагуу 2 их эмч, 2 сувилагчийг эрүүл мэндйин салбарын шилдэг төрийн албан хаагчаар шалгаруулан 4,0 сая төгрөгөөр шагнаж урамшуулсан. Эрүүл мэндийн салбарын 2018 оны 5 сарын байдлаар сул орон тооны захиалгыг эрүүл мэндийн байгууллагуудаас авч нэгтгэн Эрүүл мэндийн хөгжлийн төвд хүргүүлж, байгууллагын вэб сайтанд байршууллаа. Нэгдсэн эмнэлэгт шүд, хавдарын эмч, чанарын менежер, шүдний сувилагч, Хулд сумын ЭМТөвд их эмч, багийн эмч, Өлзийт, Өндөршил сумдад лаборант, Цагаандэлгэр, Өндөршил сумдад эмч найруулагч, Нэгдсэн эмнэлэг, Цагаандэлгэр, Баянжаргалан, Өндөршил, Өлзийт, Адаацаг сумдын ЭМТөвд сувилагч нарын ажлын байрны захиалгыг авч Эрүүл мэндийн газар, Эрүүл мэндийн хөгжлийн төвд нийтэд зарласан. Эрүүл мэндийн салбарын хэмжээгээр 16 ажлын байр дутагдалтай байна.ЭМГазарт шаардлагатай байсан уламжлалт, нөхөн сэргээх, сувилахуйн асуудал хариуцсан мэргэжилтэнг нөөцөөс нөхөж, НЭМХ-ийн даргын сонгон шалгаруулалтыг зарлаж,

100

шалгалтанд оруулан ажиллуулж байна.

27 193

Сахилга, хариуцлага дэг журмыг чангатгах тухай. 2017-10-26 2. Засгийн газрын гишүүд, аймаг, нийслэлийн Засаг дарга нарт: 2.1. Албан тушаалтны сахилга, хариуцлагыг өндөржүүлэх, аливаа ажил, асуудлыг цаг алдалгүй шуурхай зохион байгуулж гүйцэтгэлийн явц, үр дүнд тавих хяналтыг сайжруулан хүлээлгэх хариуцлагыг чангатгаж, төрийн албаны стандартыг мөрдүүлж ажиллах:

Нэгдсэн эмнэлэг, ЗӨСТөв, УАУТөв, Эрүүл мэндийн газрын Төрийн албан хаагчийн 2017 оны бүрэлдэхүүн хөдөлгөөний тайланг гаргаж, Төрийн албаны зөвлөлийн Дундговь аймаг дахь салбар зөвлөлд хугацаанд нь хүргүүллээ. Ажилчдын хувийн хэргийн баяжилтыг хийж, шинээр ажилд орсон 1 ажилтны хувийн хэргийг журмын дагуу бүрдүүллээ. ЭМГ-ын даргын тушаалаар нийт ажлын байрны тодорхойлолтыг шинэчлэн боловсруулж, батлуулах ажлын хэсэг томилогдож, ажлын байрны тодорхойлолтыг батлуулан ажиллалаа. Эрүүл мэндийн салбарын эмч мэргэжилтнүүдийг улирал бүр ажлыг нь Засгийн газрын 150 дугаар тогтоолын дагуу дүгнэж урамшууллыг 30-45 хувиар олгож байна.

70

28 194

Сахилга, хариуцлага дэг журмыг чангатгах тухай. 2017-10-26. Төрийн болон орон нутгийн өмчийн хөрөнгөөр бараа, ажил үйлчилгээ худалдан авах, ажлыг нийтэд ил тод, нээлттэй болгон зохион байгуулж ажиллах

2018 оны хоол хүнс, тээвэр шатахуун, бичиг хэрэг, хог хаягдал, урсгал засварыг тендер болон үнийн саналыг авч гэрээг хийж худалдан авалтыг зохион байгуулж байна. Тендерээр Номгон рашаан ХХК, MТ ХХК, шууд гэрээгээр Өлзий-Дундговь ХХК, Түмэнхишиг хурайлах ХХК, Тоонот реринт, Оюундалай хоршоо, Буянт чандмань, Мандал хүрээ, Мөнгөлөг зэрэгтэй гэрээ байгуулан ажиллаж байна. Сумдын эрүүл мэндийн төвүүд тухайн сумдынхаа компанитай шууд гэрээ байгуулан ажиллаж байна. Эрүүл мэндийн сайдын тушаалаар батлагдсан “Эрүүл мэндийн чиглэлээр мэргэжлийн үйл ажиллагаа эрхлэх тусгай зөвшөөрөл олгох комисс” нь шаардлагатай тохиолдлуудад хурлыг зарлаж Эрүүл мэндийн байгууллагуудын тусгай зөвшөөрлийг сунгах болон шинээр тусгай зөвшөөрөл авах төслийн материалыг хүлээж авч ажиллаж байна. 2018 оны 1-р улирлын байдлаар эмнэлгийн тусгай зөвшөөрөл дууссан 15 сумын эрүүл мэндийн төвийн тусгай зөвшөөрлийг сунгуулах материалыг авч хурлыг 4 дүгээр сард зарлахаар төлөвлөн ажиллаж байна.

Үр дүн: Хуулийн дагуу ил тод нээлттэй зарлагдаж байна.

100

29 195

Сахилга, хариуцлага дэг журмыг чангатгах тухай. 2017-10-26. Төрийн албаны тухай хууль тогтоомж, дүрэм, журмыг хэрэгжүүлж эрүүл мэндийн байгууллагын нээлттэй ил тод байдлыг хангах иргэд төрийн байгууллага болон аж ахуйн нэгжид төрийн үйлчилгээг үзүүлэхдээ хүнд суртал , чирэгдэл, ёс зүйн доголдол гаргахгүй

Төрийн албан хаагчийн эрхэмлэх есөн зүйлийн 6, 8, 9 дүгээр зүйлийг эрүүл мэндийн газар, эрүүл мэндийн байгууллагууд үйл ажиллагаандаа мөрдлөг болгон ажиллах , чиглэлийг өгч эмч, мэргэжилтнүүдэд хүргүүлэн ажиллаж байна. ЭМГ-ын дэргэдэх эмнэлгийн мэргэжилтний ёс зүйн салбар, Нэгдсэн эмнэлгийн дэргэдэх эмнэлгийн мэргэжилтний ёс зүйн хэсгийн хороонд 2018 оны эхний 5 сарын байдлаар өргөдөл гомдол ирээгүй болно. Иргэдийн сэтгэл ханамжийн судалгааг Төрийн болон төрийн бус байгууллагаар гүйцэтгүүлэхээр аймгийн УЗН-тэй гэрээ байгуулан ажиллаж байна. Эмнэлэг, эрүүл мэндийн төвүүд өвчтөний ар гэрийнхэнд үйлчлүүлэгчдийн талаарх мэдээллийг дэлгэц, мэдээллийн самбараар эсвэл эмч өөрийн биеэр уулзаж

100

ажиллах:. тухай бүрт нь мэдээллийг өгч ажиллаж байна. Мөн эрүүл мэндийн төвүүд үйлчлүүлэгчийг хүлээгдэлгүй, чирэгдэлгүй үйлчлэх арга хэмжээний хүрээнд багийн эмч нар хариуцсан багийн иргэдээ хүлээн авч, эмнэлгийн тусламж үйлчилгээг үзүүлж, их эмчид үзүүлэх шаардлагатай байгаа иргэдийг тухай бүр нь багийн эмч нар танилцуулж цаг хугацаа алдахгүй тусламж үйлчилгээг үзүүлж байна. 2018 оны эхний улирлын байдлаар Уламжлалт анагаах ухааны төв, Дэлгэрхангай, Сайхановоо, Эрдэнэдалай, Говь-Угтаал, Гурвансайхан, Нэгдсэн эмнэлгүүдэд үйлчлүүлж буй иргэдээс сэтгэл хангамжийн судалгааг авч нэгтгэн дүгнэсэн. 2018 оны 5 сарын байдлаар сэтгэл ханамжийн судалгаанд нийт 998 үйлчлүүлэгч хамрагдсан.Судалгаанд оролцогчдын 412 буюу 41,3% нь амбулаториор, 586 буюу 58,7% нь стационараар үйлчлүүлсэн байна. Судалгаагаар хэрэглэгчийн сэтгэл ханамжийн байдал 73,3% сайн, 22,5% дунд, 4,2% нь муу гэж үнэлсэн байна. Сэтгэл хангамжийн судалгаагаар эмнэлгүүдийн удирдлага зохион байгуулалт, хүний нөөцийн мэдлэг мэргэжил, сахилга хариуцлага, ажилчдаас нийгмийн баталгааг хангах зэрэгт саналууд гарсан тул энэ чиглэлээр ажил сайжруулах төлөвлөгөөг боловсруулан ажиллаж байна.

Үр дүн: Хэрэглэгчийн сэтгэл ханамжийг урьд оны мөн үеийнхтэй харьцуулахад сайн үнэлгээ нь 0,8%-иар өсөж, дунд үнэлгээ нь 0,5%-иар буурч, муу үнэлгээ нь 1,3%- иар өссөн дүнтэй байна.

30 196

Сахилга, хариуцлага дэг журмыг чангатгах тухай. 2017-10-26. Хууль тогтоомж зөрчсөн зөрчил, дутагдал гаргасан, ажлаа цалгардуулсан албан тушаалтанд холбогдох хуулийн дагуу тухай бүр нь хариуцлага тооцож, зохих байгууллага, албан тушаалтанд мэдээлж байх:

Хууль тогтоомж зөрчсөн зөрчил, дутагдал гаргасан, ажлаа цалгардуулсан албан тушаалтан 2018 оны эхний 5 сарын байдлаар гараагүй байна. 100

31 197

Сахилга, хариуцлага дэг журмыг чангатгах тухай. 2017-10-26. Удирдлага ажилтнуудын үр дүнгийн болон хөдөлмөрийн гэрээг улирал , хагас бүтэн жилээр дүгнэж гүйцэтгэлийн үр дүнгийн урамшуулал, хариуцлагыг тооцож ажиллах.

Төрийн захиргааны албан хаагчдын үр дүнгийн гэрээний хэрэгжилтийг Засгийн газрын 134 дүгээр тогтоолын дагуу хагас бүтэн жилээр дүгнэнэ. Эмнэлэг, эрүүл мэндийн төвүүдэд ажиллаж байгаа эмч, эмнэлгийн мэргжилтнүүдийг Засгийн газрын 150 дугаар тогтоолын дагуу дүгнэсэн. Төрийн үйлчилгээ болон эрүүл мэндийн ажилтнууд УАУ-ны төв, ЗӨСТөв, Нэгдсэн эмнэлгийн дарга нарын гэрээг Засгийн газрын 150 дугаар тогтоолоор 1-р улирлын ажлыг дүгнэж урамшуулалыг олголоо.

100

32 198

Сахилга, хариуцлага дэг журмыг чангатгах тухай. 2017-10-26. Төсвийн хөрөнгө ажлын чанар, үр дүнг дээшлүүлж үргүй зардлыг багасган хөрөнгийг зориулалтын

Санхүүгийн өр авлагагүй гарах талаар эмнэлэг эрүүл мэндийн төвүүдэд албан бичгийг хүргүүлж, эргэж хянан, заавар зөлөмжийг өгснөөр санхүүгийн өр авлаггүй ажиллаж байна.

Шилэн дансны хуулийн хүрээнд нийт 172 санхүүгийн мэдээллийг шилэн

100

дагуу үр ашигтай зарцуулж, хэмнэлтийн горимыг чанд сахин ажиллахыг бүх шатын төсвийн ерөнхийлөн захирагч нарт даалгаж байна.

дансанд хугацаанд нь шивж оруулан, шивсэн тухай мэдээллийг Эрүүл мэндийн яаманд илгээсэн. Эмнэлэг, эрүүл мэндийн төвүүдийн шилэн дансанд оруулсан мэдээллийг хянан үзэж, Эрүүл мэндийн яаманд нэгдсэн мэдээллийг гаргаж өгсөн.

Үр дүн: Шилэн дансны хуулийн дагуу шилэн дансанд салбарын санхүүгийн мэдээлэл бүрэн орсон. Санхүүгийн өр авлагагүй ажиллаж байна.

Хэсгийн дундаж -97.2% ЗГ-ын хуралдааны тэмдэглэл

33

7

10

2017 оны 11 дүгээр сарын 08-ны өдөр 47 дугаар тэмдэглэл2017-11-08 VI.2.2 Цас ихтэй байгаа бүс нутагт отроор яваа малчдад эрүүл мэндийн тусламж, үйлчилгээ үзүүлэх бэлэн байдлыг нэмэгдүүлэхийг Эрүүл мэндийн сайд Г.Сарангэрэл, аймаг, нийслэлийн Засаг дарга нарт даалгав.

Хөдөө орон нутагт төрийн үйлчилгээг хүргэх ажлын хүрээнд Дэлгэрхангай, Сайхановоо, Эрдэнэдалай сумдад нарийн мэргэжлийн эмч нарын багийг ажиллуулж дотор, эмэгтэйчүүд, хүүхэд, ЭХО, шүдний нарийн мэргэжлийн эмч нарын үзлэгийг зохион байгууллаа. Үзлэгт нийт 640 буюу дотор 158, халдварт 87, сүрьеэ 48, ЭХО 194, шүд 65, эх барих, эмэгтэйчүүд 88 хүнийг тус тус хамрууллаа. Үзлэгээр бамбайн өвчинтэй 12, элэгний хатууралтай 5, сахарын өвчинтэй 111, эмэгтэйчүүдийн үрэвсэлт өвчинтэй 44, тэмбүүгийн өвчлөл 2, жирэмсэн 23 хүнийг илрүүлэн, шүдний эмчилгээг 63 хүнд хийлээ. Мөн сүрьеэтэй хяналтын 11 хүнд хяналтын үзлэг хийж, эмчилгээ зөвлөгөө өгсөн. Шинээр элэгний хавдрын 5 тохиолдлыг илрүүлэн гуравдагч шатлалын эмнэлэгт шилжүүллээ. Үр дүн: 640 хүнд нарийн мэргэжлийн үзлэг, оношлогоог үзүүлж, элэгний хавдрын 5 тохиолдлыг илрүүлэн, 83 хүнийг диспансерийн хяналтанд авч эмчилгээ, зөвлөгөө өглөө.

70

34 178

2017 оны 8 дугаар сарын 23-ны өдрийн 37 дугаар тэмдэглэл. ”Иргэд олон нийттэй харилцах төв”-д ирүүлсэн өргөдөл, гомдолын шийдвэрлэлтийн тайланг Монгол Улсын сайд, Засгийн газрын Хэрэг эрхлэх газрын дарга Ж.Мөнхбат Засгийн газрын гишүүдэд танилцуулав. Үүнтэй холбогдуулан иргэдээс ирүүлсэн өргөдөл, гомдол санал, хүсэлтэд хуулийн хугацаанд хариу өгч, иргэдэд төрийн үйлчилгээг түргэн шуурхай үзүүлэх ажлыг зохион байгуулж ажиллахыг Засгийн газрын гишүүд, Засгийн газрын агентлагийн дарга, аймаг,

2018 оны 5 дугаар сарын байдлаар нийт 20 өргөдөл, гомдол, санал хүсэлт ирснийг хуулийн хугацаанд шийдвэрлэж хариуг эзэнд нь утсаар болон албан бичгээр хүргүүлэн ажилласан. Ирсэн өргөдөл, гомдлыг төрлөөр нь авч үзвэл 55% нь гомдол, 45% нь хүсэлт байна. Засгийн газрын 11-11 төвийн нээлттэй утсанд 7 өргөдөл, гомдол ирсэнийг харъяа эмнэлэгт шилжүүлж шийдвэрлэсэн. Ирсэн санал хүсэлтийг хэлбэрээр нь авч үзвэл 8 буюу 40% бичгээр, 7 буюу 35% утсаар, 5 буюу 25% биечлэн ирүүлсэн байна. Хугацаа хэтэрсэн болон шийдвэрлэгдээгүй өргөдөл, гомдол байхгүй. Үр дүн: Өргөдөл, гомдлын шийдвэрлэлт хуулийн хугацаанд 100% шийдвэрлэгдэж өргөдөл, гомдол, саналын тоо урьд оны мөн үеэс 3 тохиолдолоор буурсан байна.

100%

нийслэлийн Засаг дарга нарт үүрэг болгов.

Хэсгийн дундаж -85%УИХ-ын тогтоол

35 1 1

Авилагтай тэмцэх үндэсний хөтөлбөр батлах тухай. 201-11-03 Хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх төлөвлөгөөг батлан, холбогдох гарах зардлыг жил бүрийн улсын төсөвт тусгаж байхыг Монгол улсын Засгийн газар /Ж.Эрдэнэбат/-т, хөтөлбөрийн хэрэгжилтийг зохион байгуулж ажиллахыг Авилгатай тэмцэх газар / Х.Энхжаргал/-т тус тус даалгасугай.

Авлигатай тэмцэх үндэсний хөтөлбөрийг 2017-2019 онуудад хэрэгжүүлэх арга хэмжээний төлөвлөгөөг 6 зүйл 28 хэрэгжүүлэх үйл ажиллагаатайгаар батлан, эмнэлэг, эрүүл мэндийн байгууллагуудад албан тоотоор хүргүүлж, эхний 5 сарын байдлаар төлөвлөгөөний хэрэгжилт 78,3 хувьтай байна.

70

36 75

Хөгжлийн бэрхшээлтэй хүний эрхийн тухай хуулийг хэрэгжүүлэх зарим арга хэмжээний тухай. 2017-06-09. 1.5. Бүх шатны Засаг даргын үр дүнгийн гэрээнд хөгжлийн бэрхшээлтэй хүүхдийн эрүүл мэнд, боловсрол, нийгмийн хамгааллын салбар комисс, сургалтын байгууллагын үйл ажиллагааг дэмжиж, тухайн орон нутгийнхаа хөгжлийн бэрхшээлтэй хүүхдийг ерөнхий боловсролын сургууль, цэцэрлэг, сувилалд тэгш хамруулах асуудлыг тусгаж үүрэгжүүлж ажиллах

Аймгийн засаг дарга болон Эрүүл мэндийн газрын даргын үр дүнгийн гэрээнд Хөгжлийн бэрхшээлтэй хүүхдийн эрүүл мэндийн тусламж үйлчилгээний чиглэлээр тусган хэрэгжүүлж байна. 2018 оны эхний хагас жилийн байдлаар хөгжлийн бэрхшээлтэй хүүхдүүдийн 6,1 хувь нь буюу 15 хүүхэд рашаан сувилалд хамрагдан сувилууллаа. Эрүүл мэндийн газрын дэргэдэх хөгжлийн бэрхшээлтэй хүүхдийн сэргээн засах төвд 15-20 хүүхдийг байнгын сэргээн засах болон хөдөлгөөн засал, хэл засал эмчилгээнд хамруулан эрүүл мэндийн тусламж үйлчилгээ үзүүлж байна. Үр дүн: Өмнөх оны мөн үеэс сувилалд хамрагдсан хүүхдийн тоо 2,1 хувиар өссөн.

100

Хэсгийн дундаж: 85.0% Үндэсний аюулгүй байдлын зөвлөлийн зөвлөмж

37 100

Төрөлхийн гажиг, удамшлын эмгэгийн талаар авах зарим арга хэмжээний тухай. 2013-01-30 3. Зөвхөн төрөх үед оношлогдсон төрөлхийн гаж

2018 оны эхний 5 сарын байдлаар төрөлхийн гаж хөгжилтэй 3 хүүхэд төрсөн байна. Төрлөхийн гаж хөгжил эрт үедээ оношлогдсон байна. Хожуу үедээ оношлогдсон төрөлхийн гаж хөгжил бүртгэгдээгүй байна.

100