Ξέρω να προστατευτώ σ όταν γίνεται σει µός101dimath.weebly.com › uploads › 4 › 5 › 1 › 4 › 45143933 › ... · 3.Νερό 4.Φακ ός

Ξέρω να προστατευτώ

Φρίντα Κριτσωτάκη

1.Σχέδιο έκτακτης ανάγκης

2.Φαρµακείο

3.Νερό

4.Φακός και µπαταρίες

5.Ξηρά τροφή

6.Ραδιόφωνο και µπαταρίες

7.Πυροσβεστήρας,

σφυρίχτρα, ανοιχτήρι

8.Αντίγραφα οικογ. εγγράφων

9.Να στερεώσω όλα

τα βαριά αντικείµενα

Κατάλογος

κ µέτρων

προστασίαςαν σ στι ει µι ής

όργρπ

α

µό

µκ

α

ιτυεδιαπκΕΠαιδί, περιβάλλον

και διαχείριση κρίσεων

όταν γίνεται σεισµός!

ΒΙΒΛΙΟ ΠΡΩΤΟ

Η Φρίντα Κριτσωτάκη γεννήθηκε στο Καταλαγάρι Ηρακλείου Κρήτης.Σπούδασε Αρχιτεκτονική αρχικά και παιδαγωγικά στη συνέχεια.

Της αρέσει να γράφει ιστορίες για παιδιά µα και για µεγάλους!Της αρέσει, επίσης, να φτιάχνει κούκλες και µάσκες από ανακυκλώσιµα υλικά.


Φρίντα Κριτσωτάκη

όργρπ

α

µ

ό

µ

κ

α

ιτυεδιαπκΕΠαιδί, περιβάλλον

και διαχείριση κρίσεων


Φρίντα Κριτσωτάκη, Ξέρω να προστατευτώ όταν γίνεται σεισµός!ISBN: 978-618-5147-70-9

Νοέµβριος 2015

Εκδόσεις ΣαΐταΑθανασίου ∆ιάκου 42, 652 01, ΚαβάλαΤ.: 2510 831856Κ.: 6977 070729e-mail: [email protected]: www.saitapublications.gr

Άδεια Creative Commons Αναφορά ∆ηµιουργού – Μη Εµπορική χρήση Όχι Παράγωγα έργα 3.0 Ελλάδα

Με τη σύµφωνη γνώµη της συγγραφέως και του εκδότη, επιτρέπεται σε οποιονδήποτε αναγνώστη η αναπαραγωγή του έργου (ολική, µερική ή περιληπτική, µε οποιονδήποτε τρόπο, µηχανικό, ηλεκτρονικό, φωτοτυπικό, ηχογράφησης ή άλλο), η διανοµή και η παρουσίαση στο κοινό υπό τις ακόλουθες προϋποθέσεις: αναφορά της πηγής προέλευσης, µη εµπορική χρήση του έργου. Επίσης, δεν µπορείτε να αλλοιώσετε, να τροποποιήσετε ή να δηµιουργήσετε πάνω στο έργο αυτό.Αναλυτικές πληροφορίες για τη συγκεκριµένη άδεια cc, διαβάστε στην ηλεκτρονική διεύθυνση:http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/gr/

Την ευθύνη για την επιµέλεια του κειµένου και τη σελιδοποίηση φέρει η συγγραφέας.

Σ α ν σ ε ι σ µ ό ς δ ε ν σ τ α µ α τ ώ ο ύ τ ε µ ε τ ο ν π α ν ι κ ό ,µ ό ν ο γ ν ώ σ η θ έ λ ω ε γ ώ ,γ ι α τ ο π ρ ι ν κ α ι τ ο κ α τ ά ,α λ λ ά κ α ι τ ο µ α κ ρ ι ν ό µ ε τ ά !

∆ιαχείριση εκτάκτων φαινοµένων

Στα παιδιά του κόσµου

5

Εγκεκριµένο από το Υπουργείο Παιδείας, σύµφωνα µε την υπ’ αρ. πρωτ. 35293/Γ7/13-3-2013

6

7

Πρόλογος

Το εκπαιδευτικό πρόγραµµα «Ξέρω να προστατευτώ όταν γίνεται σεισµός!» είναι ένα πρόγραµµα διαθεµατικού, διαπολιτισµικού και κοινωνικού περιεχοµένου. Συνδέεται δε µε τη διάθεση του ανθρώπου για γνώση, για πράγµατα που του προκαλούν δέος. Στόχος είναι η απόκτηση δεξιοτήτων διαχείρισης κινδύνου από τα παιδιά, ώστε οργανωµένα να παρεµβαίνουν άµεσα, ουσιαστικά και προγραµµατισµένα, ανάλογα µε την ηλικία τους, για να προστατεύουν τον εαυτό τους και τους συµπολίτες τους κατά τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Οι επιδιωκόµενες δεξιότητες είναι η λήψη αποφάσεων και η λύση προβληµάτων, η οµαδοσυνεργατική δράση, η διαχείριση των πληροφοριών, η διαχείριση του πανικού και του φόβου, η αυτοπροστασία, η παροχή πρώτων βοηθειών όπου χρειάζεται. Το πρόγραµµα µπορεί να εκπονηθεί από παιδιά προσχολικής και σχολικής ηλικίας, να ενσωµατωθεί στο αναλυτικό πρόγραµµα και να συνδεθεί µε τις διάφορες επιστήµες και περιοχές της γνώσης, όπως η γεωγραφία, η γλώσσα, η ιστορία, τα µαθηµατικά, η αισθητική αγωγή (µουσική, εικαστικά, θέατρο) κλπ. ∆ίνονται πληροφορίες για τους σεισµούς, τις οποίες τα παιδιά µπορούν να εµπλουτίσουν ανάλογα µε την ηλικία και τις ικανότητές τους. Η επιλογή του θέµατος µπορεί να γίνει µ’ οποιοδήποτε τρόπο (διδακτική τεχνική), είτε από τα παιδιά, είτε µε τη βοήθεια του/της εκπαιδευτικού. Ο χωρισµός σε οµάδες εργασίας βοηθά ώστε να γίνει ευκολότερη η συλλογή του υλικού, το οποίο στη συνέχεια επεξεργάζονται και σιγά, σιγά φτάνουν στο επιθυµητό αποτέλεσµα. Οι επισκέψεις σε χώρους ανάλογους µε το θέµα, τα παιχνίδια ρόλων, το κουκλοθέατρο, τα µουσικά παιχνίδια, η παρατήρηση, τα παιχνίδια των αισθήσεων, η δηµιουργία ποιηµάτων, παραµυθιών κλπ, βοηθούν στην καλύτερη εµπέδωση του θέµατος. Μέσα από εικαστικές δηµιουργίες (ζωγραφική, κολλάζ, πλαστική, κατασκευές µε άχρηστα υλικά) µπορούν ν’ αποτυπωθούν οι σκέψεις των παιδιών. Σκοπός είναι να κατανοήσουν τα παιδιά τα σεισµικά φαινόµενα και τις αιτίες τους, να µάθουν τον αντισεισµικό κώδικα ο οποίος είναι κοινός για όλους τους ανθρώπους, ν’ αποκτήσουν αντισεισµική συµπεριφορά, να µάθουν να διαχειρίζονται τον φόβο και τον πανικό που προκαλούν οι φυσικές καταστροφές. Το παιχνίδι, «Ξέρω να προστατευτώ όταν γίνεται σεισµός!», µπορεί να παιχτεί σαν επιτραπέζιο από 2-4 παίκτες, µε πιόνια και ζάρι από ανακυκλώσιµα υλικά π.χ. καπάκια µπουκαλιών ή από άλλα που µπορούν να φτιάξουν τα παιδιά. Το ίδιο παιχνίδι µπορεί να µεγεθυνθεί για να παιχτεί σαν επιδαπέδιο (π.χ. 2µ x 2µ), στο οποίο τα πιόνια µπορούν να είναι τα ίδια τα παιδιά. Το ζάρι, το οποίο πρέπει να είναι σχετικά µεγάλο (π.χ. 10εκ. x 10εκ.), το ρίχνει κάθε φορά το παιδί που κάνει το πιόνι. Σ’ αυτό το παιχνίδι δεν υπάρχουν νικητές και νικηµένοι. Σκοπός είναι να γνωρίσουν τα παιδιά, όσο γίνεται καλύτερα τον σεισµό και τα µέτρα αντισεισµικής προστασίας.

Τα όργανα µέτρησης των σεισµών

Θεµατικός χάρτης

Θέλω να µάθω για…

Ο-η εκπαιδευτικός µπορεί να βοηθήσει τα παιδιά να κατανοήσουν την ενότητα σεισµός και ν’ αποφασίσουν τι θέλουν να µάθουν. Οι απορίες τους καταγράφονται σ’ έναν χάρτη,

ο οποίος αφού ολοκληρωθεί µπορεί να αναρτηθεί στην τάξη.

Εστία

Ρήγµα

Σεισµολογικός Σταθµός

Επικεντρική απόσταση

Εστιακό βάθος

Επίκεντρο

Οικ. έγγραφα

Νερό

Χάρτης

εντοπισµού

των

κινδύνων

Τις απόψεις των αρχαίων Ελλήνων για

τους σεισµούς Τους µύθους και τις παραδόσεις για τους σεισµούς στην Αρχαία Ελλάδα

Τους µύθους των άλλων χωρών για τους σεισµούς

Πως γεννιέταιο σεισµός

Τις αλλαγές της γης µέσα στον χρόνο

Τα είδη των σεισµών και τις αιτίες που τους προκαλούν

Τον ΟΑΣΠ και τις άλλες υπηρεσίες και φορείς που

ασχολούνται µε τους σεισµούς

Το σακίδιο έκτακτης ανάγκης και για τα µέτρα προστασίας

από τον σεισµόΤους χάρτες επικινδυνότητας

Τα τηλέφωνα έκτακτης ανάγκης

Τις επιπτώσεις του σεισµού

Τις λιθοσφαιρικές πλάκες



όργρπ

α

µ

ό

µ

κ

α

ιτυεδιαπκΕ

Κατάλογος

ακ

µέτρων

προστασίας

νι

τ

ε

ι

σ ισµ ής

8

earthquakeΑγγλικά

terremoto

Ιταλικά

tremblement de terreΓαλλικά

aardbeving

Ολλανδικά

jordskalvΣουηδικά

crith ta

lun

Ιρλανδικά

σ !ι µΣ ε ός

erdbebenΓερµανικά

Ελληνικά

Ξέρω να προστατευτώ όταν γίνεται σεισµός!

Ό,τι αγαπώ γεννιέται αδιάκοπα.Ό,τι αγαπώ βρίσκεται στην αρχή του πάντα.

Οδυσέας Ελύτης Ήλιος ο πρώτος, ΙΙΙ, 20-21, 1943, Ποιήµατα

terremotoΙσπανικά

Πορτογαλικά

termetΑλβανικά

foldrengesΟυγγρικά

zemetreseni Τσέχικα

potresΚροατικά

depremΤουρκικά

9

Κατά τον Αριστοτέλη, οι προσωκρατικές θεωρίες δεν συµφωνούν µε τα εµπειρικά σεισµικά γεγονότα. Απέδιδε τους σεισµούς στον αέρα. Όταν ο άνεµος πνέει προς το εσωτερικό της γης, προκαλείται συγχρόνως

θαλάσσιο κύµα και σεισµός. Αυτό οφείλεται στο ότι ο αέρας, που βρίσκεται στα σπήλαια ζεσταίνεται και προσπαθεί να βγει προς τα έξω. Όταν επιτευχθεί αυτό, προξενείται σεισµός.

Ο ∆ηµόκριτος (460 π.Χ.-351 π.Χ.) θεωρούσε ότι το νερό της βροχής προκαλεί σεισµούς µε την ανακατανοµή του στα

κοιλώµατα της γης;

Ο Αναξαγόρας (500 π.Χ.-428 π.Χ.) θεωρούσε τη φωτιά υπεύθυνη για µερικούς σεισµούς; Υποστήριζε ότι τα κοιλώµατα µέσα στη γη περιέχουν ατµούς, το θερµό «πυρώδες» στοιχείο, οι

οποίοι συγκρούονται και παράγουν φωτιά. Επειδή η φωτιά έχει την τάση να κατευθύνεται προς τα πάνω, προκαλεί ισχυρές εκρήξεις µε

αποτέλεσµα να προκαλεί κραδασµούς και θόρυβο.

Αναξαγόρας, µέρος της τοιχογραφίας στο Εθν. και

Καποδιστριακό Παν. Αθηνών

Ο Πυθαγόρας (580/572 π.Χ.-500/490 π.Χ.)

διατύπωσε την άποψη ότι τους σεισµούς προκαλεί το «κεντρικό πυρ», δηλαδή η θερµότητα του εσωτερικού της γης;

Ο Αναξιµένης ο Μιλήσιος (585 π.Χ.-528 π.Χ.)

πίστευε ότι οι σεισµοί προκαλούνται από την υγρασία και την ξηρασία, που προκαλούν ρήγµατα στη γη;

Ο Θαλής ο Μιλήσιος (630/635 π.Χ.-543 π.Χ.)

θεωρούσε το νερό υπεύθυνο για τη γένεση των σεισµών; Πίστευε ότι η γη πλέει στους ωκεανούς σαν ένα µεγάλο σκάφος

και οι κινήσεις της θάλασσας προκαλούν τους σεισµούς.

Οι Προσωκρατικοί φιλόσοφοι, επιχείρησαν πρώτοι να δώσουν µια επιστηµονική εξήγηση των σεισµών.

Τι πίστευαν οι αρχαίοι έλληνες για τους σεισµούς;Περιγραφές των αποτελεσµάτων των σεισµών κατά την αρχαιότητα βρίσκονται σε κείµενα αρχαίων Ελλήνων

και Λατίνων ιστορικών, γεωγράφων κλπ, όπως ο Ηρόδοτος, ο Θουκυδίδης, ο Ξενοφώντας, ο Πολύβιος, ο Κικέρωνας, ο Στράβωνας κ.ά.

Ήξερες ότι...

10

Μπορείς, αν θέλεις, να βρεις περισσότερες πληροφορίες για τους µύθους περί σεισµού στην αρχαία Ελλάδα.

Οι Αρχαίοι Έλληνες, πίστευαν ότι ο

υπερφυσικός Άτλαντας σήκωνε τη γη στους

ώµους του; Όταν κινιόταν, για να

ξεκουραστεί, η γη σειόταν και γινόταν σεισµός.

Ρωµαϊκό αντίγραφο, 2ος αι. π.Χ., Νάπολη,

Αρχ. Μουσείο

Άγαλµα του Άτλαντα στο Αφγανιστάν

Οι Έλληνες θεωρούσαν τον Ποσειδώνα θεό των βίαιων και απρόβλεπτων κινήσεων; Με τις κινήσεις αυτές προκαλούσε σεισµούς κι αναταραχές της θάλασσας. Χτυπούσε τη γη µε το πόδι ή µε την τρίαινά του για να δηµιουργήσει έναν σεισµό. Εξ αιτίας αυτής της ικανότητας ονοµάστηκε «Τινάκτωρ της Γαίας», «Ενοσίχθων» (αυτός που σείει τη γη) κ.ά.

Μια άλλη εκδοχή λέει ότι ο προκαλούσε τους σεισµούς; Η θεωρία αυτή αντικαταστάθηκε αργότερα από τις απόψεις, που διατύπωσαν ρκετοί φιλόσοφοι, µε πρώτους τους Ίωνες.

∆ίας, ο αρχηγός των αρχαίων θεών,τον 6ο αιώνα π.Χ. α

Στην Ελληνική Μυθολογία ο Εγκέλαδος ήταν αρχηγός των Γιγάντων και γιος του Ταρτάρου και της Γης; Στη Γιγαντοµαχία η Θεά Αθηνά έτρεψε σε φυγή κι έριξε πάνω του τη Σικελία ή το όρος Αίτνα. Όταν κινείται κι αναστενάζει προσπαθώντας να ξεφύγει από το βάρος προκαλεί σεισµούς κι εκρήξεις ηφαιστείων.Για τον Εγκέλαδο υπάρχουν κι άλλες παραδόσεις. Μια εξ αυτών αναφέρει ότι κατακεραυνώθηκε από τον ∆ία και µια άλλη ότι φονεύθηκε από τον Σειλινό, ακόλουθο του ∆ιόνυσου. Ο Παυσανίας αναφέρει ότι η Αθηνά τον σκότωσε ρίχνοντας πάνω του το τέθριππο άρµα της.Ετυµολογικά ο Εγκέλαδος αποτελεί σύντµηση των λέξεων έγκειµαι και λας (λας σηµαίνει λίθος), που σηµαίνει ο εγκατεστηµένος στα πετρώµατα.

τον

Ποσειδώνας, ερυθρόµορφος κρατήρας, 480 π.Χ., Ιστορικό

Μουσείο, Βιέννη

Η Αθηνά σκοτώνει τον Εγκέλαδο.Μελανόµορφο αγγείο, 525 π.Χ.,

Μουσείο του Λούβρου

11

Μύθοι και παραδόσεις για τους σεισµούς στην Αρχαία ΕλλάδαΑπό αρχαιοτάτων χρόνων ο σεισµός εθεωρείτο σηµάδι της θέλησης του Θεού. θύµωναν, τιµωρούσαν τους ανθρώπους κάνοντας τη γη να τρέµει. Γι’ αυτό οι άνθρωποι τους πρόσφεραν δώρα ή έκαναν θυσίες για να τους εξευµενίσουν. ∆ηµιούργησαν, επίσης, πολλούς µύθους προσπαθώντας να ερµηνεύσουν τους σεισµούς.

Όταν οι Θεοί



Στην Ιαπωνία πίστευαν ότι ένα τεράστιο γατόψαρο ζούσε στη λάσπη κάτω από τη γη; Στο γατόψαρο άρεσε να κάνει αστεία εις βάρος των άλλων. Μόνο ένας Θεός µε τη φρουρά του µπορούσε να του επιβληθεί. Όσο ο Θεός το κρατούσε ακινητοποιηµένο µ’ έναν µεγάλο βράχο, µε µαγικές δυνάµεις, η γη ήταν ακίνητη. Όταν, όµως, χαλάρωνε τον βράχο το γατόψαρο ξέφευγε προκαλώντας σεισµούς.

Στο Μεξικό πίστευαν ότι ένας θεός έκανε µια τεράστια σχισµή στο έδαφος, ώστε να µπορεί να βγαίνει γρήγορα έξω στη γη, όποτε ήθελε ο ίδιος και οι άλλοι Θεοί;

Κάθε φορά που συνέβαινε αυτό η γη κουνιόταν.

Οι Μoγγόλοι πίστευαν ότι η γη ακουµπά πάνω σ’ έναν πελώριο βάτραχο; Κάθε φορά που ο βάτραχος

παραπατούσε ή κόαζε γινόταν σεισµός.

Μύθοι και παραδόσεις για τους σεισµούς σε άλλες χώρες

Στην Κολοµβία πίστευαν ότι όταν δηµιουργήθηκε η γη, ακουµπούσε πάνω σε τρεις τεράστιες ξύλινες σανίδες; Μια µέρα, όµως, ένας θεός πληµµύρισε τη γη θέλοντας να κάνει ένα αστείο. Για να τον τιµωρήσουν οι άλλοι θεοί τον ανάγκασαν να κουβαλάει τον κόσµο πάνω στους ώµους του. Μερικές φορές από τον θυµό του κινείται και τότε η γη τραντάζει και σείεται.

Οι Ινδιάνοι πίστευαν ότι πριν από πολύ καιρό, όταν το µεγαλύτερο µέρος του κόσµου ήταν νερό, το Μεγάλο Πνεύµα αποφάσισε να κάνει µια όµορφη χώρα µε λίµνες και ποτάµια, την οποία οι θαλάσσιες χελώνες θα µετέφεραν στην πλάτη τους; Μια µέρα οι χελώνες άρχισαν να διαφωνούν. Τρεις απ’ αυτές κολύµπησαν ανατολικά, ενώ οι άλλες δυτικά. Η γη ράγισε, κάνοντας έναν δυνατό θόρυβο. Οι χελώνες δεν µπόρεσαν να κολυµπήσουν άλλο, σταµάτησαν να διαφωνούν και συµφιλιώθηκαν Παρ’ όλα αυτά, καµιά φορά διαφωνούν ξανά και τότε η γη τρέµει.

Ένας ινδικός µύθος λέει ότι η γη στηρίζεται πάνω σε οκτώ ελέφαντες; Όταν ένας από τους ελέφαντες κουράζεται και χαµηλώνει το κεφάλι του, η γη αρχίζει να κουνιέται.Ένας άλλος µύθος από την Ινδία αναφέρει ότι η γη στηρίζεται πάνω σε µια κόµπρα. Πάνω στην κόµπρα ισορροπεί µια χελώνα και πάνω στη χελώνα οκτώ ελέφαντες! Σεισµός γίνεται όταν ένα από τα ζώα αυτά κινείται κάνοντας τη γη να τρέµει.

Στη Σκανδιναβία πίστευαν ότι ο Θεός Λόκι ήταν σκανταλιάρης. Κάποιες φορές ήταν σύµµαχος και κάποιες άλλες εχθρός των άλλων θεών; Όταν µε τη συµπεριφορά του προκάλεσε τον θάνατο του Μπάλντερ, θεού του φωτός, οι άλλοι Θεοί για να τον τιµωρήσουν, τον έδεσαν σ’ έναν βράχο. Έβαλαν από πάνω του ένα φίδι να στάζει στο σώµα του το δηλητήριό του. Η αδελφή του είχε βάλει ένα κύπελλο κάτω από το στόµα του φιδιού, για να στάζει εκεί το δηλητήριο. Πολλές φορές στην προσπάθειά της να το αδειάσει, έπεφτε πάνω στον αδελφό της, µε αποτέλεσµα εκείνος να κουνιέται για να το αποφύγει. Τότε η Γη τρανταζόταν και γινόταν σεισµός.

12

Συνεννοήσου µε τους συµµαθητές σου, για να βρείτε περισσότερες πληροφορίες για τους µύθους περί σεισµών στις διάφορες χώρες σε έντυπη ή σε ηλεκτρονική µορφή. Μετά µπορείτε, αν θέλετε, να δηµιουργήσετε ένα κολλάζ.

Μπορείτε, επίσης, να εκφράσετε τις απόψεις και τα συναισθήµατά σας µε ένα θεατρικό ή µουσικό δρώµενο.

Στον πίνακα της περιόδου Edo απεικονίζεται η προσπάθεια των ανθρώπων να δαµάσουν το γατόψαρο.

Ψάξε, αν θέλεις, να βρεις περισσότερες πληροφορίες, σχετικά µε τους σεισµούς στην αρχαία Ελλάδα και τον υπόλοιπο αρχαίο κόσµο.

Παρθενώνας: Γιατί αντέχει;

13

∆εν υπάρχουν στην

ίδια ευθεία τρία

δοµικά στοιχεία.

Οι 4 γωνιακοί κίονες έχουν διπλή κλίση, δηλαδή γέρνουν προς τα µέσα, σε σχέση µε τους υπόλοιπους.

Η θεµελίωσή του είναι από πέτρα, 12 µέτρα και είναι συµπαγής. Παρουσιάζει δε την ίδια σεισµική συµπεριφορά µε τον φυσικό βράχο της Ακρόπολης.

έχει βάθος Όλο το κτήριο αποτελείται από 13.400 κοµµάτια πεντελικού µαρµάρου, τα οποία είναι διαφορετικά µεταξύ τους αλλά µε τέλεια εφαρµογή.

Κατά την αρχαιότητα έγιναν αρκετοί σεισµοί πολύ καταστροφικοί;

2100 π.Χ.: Ισχυρότατος σεισµός καταστρέφει, σχεδόν ολοσχερώς, την Κνωσό. 1750 π.Χ.: Καταστρεπτικότατος σεισµός, που ισοπέδωσε τα παλιά ανάκτορα της Κνωσού, της Φαιστού και των Μαλίων.1650 π.Χ.: Σεισµός ισχυρός κατέστρεψε συθέµελα την Κνωσό.1500 π.Χ.: Σφοδρός σεισµός κατέστρεψε σχεδόν όλα τα µινωικά ανάκτορα σε διάφορες πόλεις της Κρήτης, καθώς, επίσης, και πολλά ιερά σπήλαια. 464 π.Χ.: Μεγάλος σεισµός στη Σπάρτη, το Καλοκαίρι του 464 π.Χ.. Η σφοδρότητά του ήταν ασύλληπτη. Οι κορυφές του Ταύγετου σκίστηκαν και τεράστια χάσµατα δηµιουργήθηκαν σε διάφορα σηµεία. Τα θύµατα ήταν 20.000 και όλα τα σπίτια γκρεµίστηκαν εκ θεµελίων. Η ολοκληρωτική καταστροφή θεωρήθηκε ότι οφειλόταν στην οργή του Ποσειδώνα. 426 π.Χ.: Λίγο µετά την ανέγερση του Παρθενώνα (447-438 π.Χ.), ο αρχαίος κόσµος έζησε έναν από τους καταστροφικότερους σεισµούς, µε επίκεντρο τη Φθιώτιδα, που προκάλεσε µετατόπιση του νοτιοανατολικού τµήµατος του ναού. Γι’ αυτόν τον σεισµό κάνουν αναφορά ο Θουκυδίδης και ο Στράβωνας, ο οποίος λέει ότι µετά τον σεισµό ακολούθησε τσουνάµι, που σάρωσε την Εύβοια και τις Θερµοπύλες, σκοτώνοντας πάνω από 3000 άτοµα. Επίσης τα θερµά νερά της Αιδηψούς και των Θερµοπυλών στέρεψαν για 3 µέρες. 411 π.Χ.: Ένας ισχυρός σεισµός κατέστρεψε συθέµελα την Κω. Ο Θουκυδίδης αναφέρει ότι ήταν από τους εντονότερους, που είχε ζήσει µέχρι τότε. 373 π.Χ.: Τη χρονιά εκείνη ένας µεγάλος σεισµός κτύπησε και κατέστρεψε ολοσχερώς την πόλη Ελίκη κοντά στο Αίγιο. Ακολούθησε µεγάλο κύµα (τσουνάµι) και η πόλη βυθίστηκε στη θάλασσα. 226 π.Χ.: Ένας άλλος ισχυρός σεισµός µε επίκεντρο τη Ρόδο γκρέµισε από το βάθρο του τον Κολοσσό του Ήλιου, τον ναύσταθµο και µεγάλο µέρος των τειχών της Ρόδου.

Σεισµοί κατά την ελληνική αρχαιότητα


Με το πέρασµα εκατοµµυρίων ετών (200 εκατ. χρόνια), η θάλασσα επεκτάθηκε σχίζοντας την ξηρά και δηµιουργήθηκε ο ωκεανός της Τηθύος, που χώρισε την Παγγαία σε δύο τµήµατα, τη Λαυρασία στον βορρά και τη Γκοντβάνα στον νότο.

Η Γκοντβάνα σιγά, σιγά, άρχισε να χωρίζεται σε επιµέρους τµήµατα, τις λιθοσφαιρικές πλάκες, που η καθεµιά κινήθηκε µε τον δικό της τρόπο. Από το ανατολικό τµήµα της Γκοντβάνα αποκόπηκαν τρία τµήµατα, η Ινδική χερσόνησος, η Αυστραλίακαι η Ανταρκτική.

Με το πέρασµα των ετών δηµιουργήθηκε µια τεράστια σχισµή χωρίζοντας τη Λαυρασία σε δύο τµήµατα, τη Β. Αµερική και την Ευρασία. Ταυτόχρονα, απέκοψε τη Ν. Αµερική από τη Γκοντβάνα. Η σχισµή αυτή εξελίχθηκε αργότερα στον Ατλαντικό ωκεανό.

Η Ινδική Χερσόνησος κινήθηκε προς τα βόρεια και συγκρούστηκε µε την Ευρασία, δηµιουργώντας έτσι τα Ιµαλάια. Παράλληλα η Αφρική κινήθηκε κι αυτή προς βορρά και συγκρούστηκε µε την Ευρασία δηµιουργώντας τις Άλπεις, τον Άτλαντα και τα υπόλοιπα βουνά γύρω από τη Μεσόγειο.

Ολόκληρη η Παγγαία περιβαλλόταν από µια τεράστια θάλασσα, την Παν-Θάλασσα.

Πριν 250 εκατοµµύρια έτη




Σήµερα

Η Τηθύς ήταν µια µεγάλη κεντρική θάλασσα, ανάµεσα στην Ευρασιατική ήπειρο και την Αφρικανική

(Γκοντβάνα); Πήρε τ’ όνοµά της από την αρχαία ελληνική θεότητα των

ωκεανών, την Τηθύ. Σηµερινό υπόλειµµά της είναι η Ερυθρά και η Μεσόγειος Θάλασσα. Η Τηθύς, για 600 εκατοµµύρια χρόνια περίπου, παρέµεινε µια µακρόστενη θάλασσα, που ένωνε τους δύο µεγάλους ωκεανούς της γης. Τα όριά της

µεταβλήθηκαν αρκετές φορές.

Ήξερες ότι...Η γη, όπως τη γνωρίζοµε σήµερα,

δηµιουργήθηκε πριν από 250 εκατοµµύρια χρόνια; Με το πέρασµα του χρόνου το σχήµα, το µέγεθος και η γεωγραφική κατανοµή των ηπείρων και των θαλασσών άλλαξε. Οι Ήπειροι µετακινήθηκαν, µετανάστευσαν σε

άλλα σηµεία της γης, ωκεανοί άνοιξαν ή έκλεισαν, οροσειρές αναδύθηκαν ή διαβρώθηκαν εξ αιτίας της κίνησης των λιθοσφαιρικών πλακών. Μια σηµαντική στιγµή στην ιστορία των ηπείρων ήταν η ύπαρξη µιας

υπερηπείρου, της Παν-Γαίας ή Παγγαίας.

Άλλαξε η µορφή της Γης µε την πάροδο του χρόνου;

14

Ψάξε, αν θέλεις, στο διαδίκτυο, σε εγκυκλοπαίδειες ή αλλού για να βρεις περισσότερες πληροφορίες για την αλλαγή της γης µέσα στον χρόνο.για την Τηθύ και αρχαία ελληνική θεότητα


Ψάξε, αν θέλεις, να βρεις περισσότερες πληροφορίες για τη δοµή της γης και για τις λιθοσφαιρικές πλάκες.

Πρέπει να µάθεις, ακόµη, ότι η λιθόσφαιρα αποτελείται από τον στερεό φλοιό και µέρος του στερεού, ανώτερου µανδύα. Το πάχος της (περίπου 80 χλµ) είναι

µικρότερο στους ωκεανούς και µεγαλύτερο στις ηπειρωτικές περιοχές.

Πως γεννιέται ένας σεισµός;

Το εσωτερικό της γης αποτελείται από πολλά διαδοχικά στρώµατα; Το εξωτερικό στρώµα είναι στερεό και ονοµάζεται Λιθόσφαιρα. Η Λιθόσφαιρα δεν είναι ενιαία, αλλά χωρίζεται σε απέραντα τµήµατα, τις λιθοσφαιρικές πλάκες, οι οποίες κινούνται πολύ αργά, 1 έως 2 εκατοστά τον χρόνο, πάνω στο στρώµα των υγρών πετρών, που δηµιουργεί το υπόλοιπο τµήµα του µανδύα. Για να κατανοήσεις καλύτερα τη λειτουργία τους πρέπει να µάθεις για τη δοµή της γης.

Ο πυρήνας της γης, που βρίσκεται στο κέντρο της έχει διάµετρο 6.900 χλµ και η θερµοκρασία του φτάνει στους 5.000 - 10.000 βαθµούς Κελσίου, δηλαδή θερµοκρασία που λιώνει τα πάντα.

Μέχρι τις αρχές του 1900 οι γεωλόγοι πίστευαν ότι οι ωκεανοί και ο ηπειρωτικός φλοιός της γης παρέµεναν αµετακίνητοι στην επιφάνειά της. Η θεωρία των λιθοσφαιρικών πλακών διατυπώθηκε για πρώτη φορά από τον Γερµανό Άλφρεντ Βέγκενερ (A. Wegener, ερευνητής, γεωφυσικός και µετεωρολόγος). «Οι πλάκες, πιθανότατα, κινούνται εξ αιτίας των θερµικών ρευµάτων, που δηµιουργούνται στον µανδύα της γης. Το µάγµα που βρίσκεται πιο κοντά στο κέντρο της γης ζεσταίνεται περισσότερο κι έτσι αρχίζει ν’ ανεβαίνει, σε αντίθεση µε το ψυχρό το οποίο βρίσκεται πιο κοντά στη λιθόσφαιρα και κατεβαίνει. Έτσι δηµιουργούνται κυκλικά ρεύµατα, που παρασύρουν τις πλάκες που βρίσκονται από πάνω τους», αναφέρει ο Βέγκενερ. Το 1915 ο Βέγκενερ διατύπωσε τη θεωρία της κίνησης των ηπείρων, συνδυασµένη µ’ ένα σύνολο από παρατηρήσεις κι αποδείξεις όπως η ύπαρξη της Παγγαίας πριν από 200 εκατοµµύρια χρόνια. Εξ αιτίας της περιστροφής της γης, αυτή η υπερήπειρος χωρίστηκε σε µικρότερες ηπείρους, οι οποίες µετακινήθηκαν προς διάφορες κατευθύνσεις, µέχρις ότου καταλάβουν τις θέσεις που γνωρίζουµε σήµερα. Το πρώτο ερέθισµα για τη θεωρία του Βέγκενερ προήλθε από την παρατήρηση των µεγάλων παγόβουνων, που επέπλεαν στον ωκεανό. Υπερασπίστηκε τη θεωρία του µε διάφορα στοιχεία κι αποδείξεις, αλλά και µε διάφορα πετρολογικά, παλαιοντολογικά, µορφολογικά και κλιµατολογικά δεδοµένα.

15

Ηπειρωτικόςφλοιός

Το µέσο πάχος του είναι περίπου 35 χλµ και κάτω από τις µεγάλες οροσειρές µπορεί

να φτάσει τα 60-70 χλµ

Φλοιός (η εξωτερική στοιβάδα της γης)

Εξωτερικός Πυρήνας, φτιαγµένος από λιωµένα µέταλλα,

κυρίως σίδηρο(υγρή-ρευστή κατάσταση)

Εσωτερικός Πυρήνας, φτιαγµένος από στερεό σίδηρο

(στερεή κατάσταση)

Ωκεάνιος Φλοιός Το µέσο πάχος του

είναι 7 χλµ

Η ∆οµή της γης

Μανδύας (παχύ, ηµίρρευστο στρώµα)

Το τµήµα του µανδύα, που βρίσκεται κάτω από τη λιθόσφαιρα ονοµάζεται

ασθενόσφαιρα

Το µέσο πάχος του Μανδύα είναι 2900 χλµ.

Οι λιθοσφαιρικές πλάκες πάνε βόλτα!Ήξερες ότι...

Οι λιθοσφαιρικές πλάκες κινούνται διαρκώς, αλλά αργά, σαν να κάνουν περίπατο; Επιπλέουν πάνω στον µανδύα της γης και οι περισσότεροι σεισµοί (περίπου το 80%) συµβαίνουν κοντά στα όριά τους.

Σήµερα γνωρίζοµε ότι ο φλοιός της γης, αποτελείται από ένα σύνολο λιθοσφαιρικών πλακών, από τις οποίες οι µεγαλύτερες και σηµαντικικότερες είναι: Η πλάκα του Ειρηνικού Ωκεανού,η Βορειοαµερικανική, η Νοτιοαµερικανική, η Αφρικανική, η Ευρασιατική,η Ινδοαυστραλιανή και η πλάκα της Ανταρκτικής. Υπάρχουν, όµως, και πολλές άλλες µικρότερες, που κινούνται πάνω στον παχύρρευστο µανδύα.

Αποτέλεσµα των κινήσεων αυτών είναι η παραµόρφωση των πετρωµάτων στα άκρα των λιθοσφαιρικών πλακών. Γι’ αυτόν τον λόγο στα πετρώµατα, που βρίσκονται κοντά στις περιοχές αυτές, συσσωρεύονται τεράστια ποσά δυναµικής ενέργειας και αναπτύσσονται µεγάλες δυνάµεις, που συνεχώς αυξάνουν. Όταν οι δυνάµεις αυτές αυξηθούν πάρα πολύ, οι λιθοσφαιρικές πλάκες δεν αντέχουν και σπουν σ’ αυτό το σηµείο. Έτσι δηµιουργείται το

Τη στιγµή της θραύσης κινούνται απότοµα τα κοµµάτια που έχουν δηµιουργηθεί, µέχρι να ισορροπήσουν ξανά σε µια νέα θέση. Αυτό έχει σαν αποτέλεσµα τη δηµιουργία ενός

Οι επιστήµονες που ασχολούνται µε τους σεισµούς λέγονται και η επιστήµη τουςΗ παρακολούθηση των σεισµών γίνεται σε ειδικούς σταθµούς, που ονοµάζονται Κύρια αποστολή του κάθε Σεισµολογικού Σταθµού είναι η συνεχής παρακολούθηση, καταγραφή και ανάλυση της σεισµικής δραστηριότητας µιας περιοχής, καθώς επίσης και η ενηµέρωση της πολιτείας και του κοινού σε θέµατα σεισµών, όταν κρίνεται απαραίτητο.

σεισµικό ρήγµα.σεισµού.

ΣεισµολόγοιΣεισµολογικοί Σταθµοί.

Σεισµολογία.

Πηγή χάρτη: ΟΑΣΠ

Άλλες φορές προχωρούν παράλληλα, γλιστρούν δηλαδή η µια δίπλα στην άλλη, αλλά µε αντίθετη κατεύθυνση. Μ’ αυτήν την κίνηση των πλακών δεν καταστρέφεται ο φλοιός της γης, αλλά δεν δηµιουργείται και νέος.

Όταν οι πλάκες πλησιάζουν πολύ µεταξύ τους, καταστρέφεται ο φλοιός της γης, η επιδερµίδα της δηλαδή, γιατί η µια βυθίζεται κάτω από την άλλη και κι έτσι δηµιουργούνται τα βουνά. Με την κίνηση, όµως, αυτήν προκαλούνται φοβερές συγκρούσεις, περιφερειακά των πλακών, µε αποτέλεσµα να δηµιουργηθεί ο σεισµός.

Όταν οι πλάκες αποµακρύνονται η µια από την άλλη, παράγεται νέος φλοιός, αλλά και άνοιγµα των ωκεανών, γιατί από το κενό που δηµιουργείται µεταξύ τους αναβλύζει το µάγµα, το οποίο στη συνέχεια ψύχεται δηµιουργώντας νέο φλοιό.

Ρήγµα

16

Μπορείς να γράψεις τις διαφορές και τις οµοιότητεςανάµεσα στις απόψεις, που είχαν για τον σεισµό στην

αρχαιότητα και στη σηµερινή εποχή;

17

Επίκεντρο

Εστία

Ρήγµα


Επικεντρική απόσταση

Τα χαρακτηριστικά του σεισµού

Η ένταση του σεισµούείναι η έκταση των καταστροφών, που δηµιουργούνται κατά τη διάρκειά του. Μετριέται µε βάση την κλίµακα Μερκάλι, ιδανική για πυκνοκατοικιµένες περιοχές, (Τζουζέπε Μερκάλι-Giuseppe Merkali, ιταλός ηφαιστειολόγος, 1850-1914) η οποία κυµαίνεται από το 0 έως το 12. Καθορίζει δε την ένταση του σεισµού σε ορισµένη τοποθεσία και εξαρτάται από το µέγεθος, την απόσταση από το επίκεντρο του σεισµού, το υπέδαφος και από παράγοντες που επηρεάζουν τη διάδοση των σεισµικών κυµάτων. Όσο πιο κοντά στο επίκεντρο του σεισµού βρίσκεται µια περιοχή, τόσο µεγαλύτερη είναι η έντασή του. Η ένταση καθορίζεται από τις επιπτώσεις που έχει.

Το σηµείο του υπεδάφους στο οποίο συγκρούονται οι λιθοσφαιρικές πλάκες και γεννιέται ο σεισµός, ονοµάζεται εστία ή υπόκεντρο του σεισµού. Στο σηµείο της εστίας αρχίζει η ρήξη των πετρωµάτων όταν οι πιέσεις υπερβούν την αντοχή τους, οπότε τα πετρώµατα σπουν και δηµιουργείται ρήγµα.Η εστία του σεισµού µπορεί να βρίσκεται σε βάθος έως και 700χλµ.

Το σηµείο του εδάφους, το οποίο βρίσκεται ακριβώς πάνω από την εστία ονοµάζεται επίκεντρο του σεισµού. Οι µεγαλύτερες καταστροφές παρατηρούνται στο επίκεντρο.

Η απόσταση της εστίας από το επίκεντρο λέγεται εστιακό βάθος.

Η απόσταση του επικέντρου από έναν σεισµολογικό σταθµό ονοµάζεται επικεντρική απόσταση. Η απόσταση αυτή είναι δυνατόν να βρεθεί από το σεισµογράφηµα ενός σταθµού.

Το µέγεθος του σεισµούδηλώνει πόσο µεγάλος είναι, πόση ενέργεια δηλαδή απελευθερώνεται κατά τη διάρκειά του και υπολογίζεται µε την κλίµακα του Ρίχτερ, η οποία ξεκινά από το 0 και φτάνει µέχρι το 9,9. Η κάθε σεισµό και υπολογίζεται µε µαθηµατικούς τύπους, χρησιµοποιώντας στοιχεία τα οποία καταγράφουν ειδικά όργανα, οι σεισµογράφοι.Η κλίµακα Ρίχτερ επινοήθηκε το 1935, στην Ν. Καλιφόρνια των ΗΠΑ, από τον Αµερικανό φυσικό και σεισµολόγο Τσαρλς Ρίχτερ (Charles Francis Richter) και τον Γερµανό Μπένο Γκούτενµπεργκ (Beno Gutenberg). Eπινοήθηκε αρχικά για τη µέτρηση των τοπικών σεισµών και φέρει το όνοµα του ενός από τους δύο δηµιουργούς της. Λόγω της πρωτοτυπίας της ορίστηκε διεθνώς ως κλίµακα µέτρησης του µεγέθους των σεισµών.Πρακτικά, η ασθενέστερη δόνηση είναι -1,5 Ρίχτερ, που ισοδυναµεί µε το σπάσιµο µιας πέτρας. Μια δόνηση του βαθµού 1 της κλίµακας Ρίχτερ είναι εκείνη που παράγεται από το πέρασµα ενός τρένου ή ενός τανκ πάνω στην άσφαλτο µε µια µέση ταχύτητα και δεν γίνεται αισθητή. Ο βαθµός 2 είναι η δόνηση που αντιλαµβάνονται οι άνθρωποι από τη διέλευση µιας µονάδας αρµάτων.Όταν το µέγεθος είναι µικρότερο των 2 Ρίχτερ ο σεισµός δεν γίνεται αισθητός από τους ανθρώπους. Σεισµοί µικρότεροι των 4 Ρίχτερ συνήθως δεν προκαλούν καταστροφές. Αντίθετα, σεισµοί µεγέθους µεγαλύτερου των 5 Ρίχτερ µπορούν να προκαλέσουν καταστροφές. Όσο µεγαλύτερο είναι το µέγεθος ενός σεισµού, τόσο µεγαλύτερες είναι και οι καταστροφές. Οι σεισµοί γίνονται αισθητοί σε ακτίνα πολλών χιλιοµέτρων και δεν διαρκούν περισσότερο από µερικά δευτερόλεπτα. Μέχρι σήµερα, δυστυχώς, οι επιστήµονες δεν µπορούν να προβλέψουν µε ακρίβεια τον τόπο, τον χρόνο και το µέγεθος ενός σεισµού. Όµως οι έρευνες συνεχίζονται και οι επιστήµονες εµφανίζονται αισιόδοξοι ότι κάποια µέρα θα είναι σε θέση να κάνουν ακριβείς προβλέψεις.

ποσότητα αυτή είναι µοναδική για


18

Σκύψε, καλύψου και κρατήσου, όταν γίνεται σεισµός, έτσι λέει ο ΟΑΣΠ, συµβουλεύοντας καλά!

Κλίµακες µέτρησης σεισµών

Το συχνότερα παρατηρούµενο µέγιστο µέγεθος σεισµού, ετησίως, στη χώρα µας είναι το 6,3.

Κλίµακα ΜΜ

ΜΕΡΚΑΛΙ Χαρακτηριστικά των Σεισµών

Κλίµακα ΜL

ΡΙΧΤΕΡ

1 ∆εν γίνεται αισθητός. Καταγράφεται µόνο από τους σεισµογράφους. 2

2 Γίνεται αισθητός από µερικούς ανθρώπους, που αναπαύονται στους υψηλότερους ορόφους κτηρίων. 3

3 Γίνεται αισθητός µέσα στα σπίτια. Μπορεί να µην αναγνωριστεί σαν σεισµός. Οι δονήσεις µοιάζουν µε την κίνηση µικρού φορτηγού.

4 4

Κουνούν διάφορα αντικείµενα που κρέµονται, τα τζάµια τρίζουν, τα σταµατηµένα αυτοκίνητα κλυδωνίζονται. Οι δονήσεις µοιάζουν σαν να περνά βαρύ φορτηγό. Παράθυρα και πόρτες χτυπούν.

5 Γίνεται αισθητός στην ύπαιθρο, ξυπνώντας πολλούς από όσους κοιµούνται. Κουνούν διάφορα αντικείµενα και ορισµένα µικρά πέφτουν.

5

6

Γίνεται αισθητός απ’ όλους. Πολλοί τροµοκρατούνται και περπατούν µε ασταθές βήµα. Οι µικρές καµπάνες κτυπούν. Μετακινούνται και ανατρέπονται πολλά και µεγάλα αντικείµενα και έπιπλα. Σε πολλά σηµεία πέφτουν σοβάδες, κεραµίδια, καπνοδόχοι. Γενικά οι βλάβες είναι λίγες κι ελαφριές.

6

7

Γίνεται έντονα αισθητός απ’ όλους. Οι µεγάλες καµπάνες ηχούν. Πέφτουν πολυάριθµα κεραµίδια, καπνοδόχοι, σοβάδες, τοίχοι ραγίζουν στις συνηθισµένες κατασκευές. Στις κακές κατασκευές πέφτουν σοβάδες, αποκολλούνται τούβλα και πέτρες. Γίνεται αισθητός από οδηγούς αυτοκινήτων. Στις λίµνες δηµιουργούνται κύµατα και το νερό θολώνει από τη λάσπη.

8

Οι οδηγοί επηρεάζονται στην οδήγηση. Στις συνηθισµένες κατασκευές παρατηρούνται αρκετές ζηµιές και κατάρρευση σε ορισµένα σηµεία. Στις καλές κατασκευές οι βλάβες στους τοίχους είναι λίγες και µεγάλες στις κακές. Κλαδιά δέντρων σπουν. Η ροή και η θερµοκρασία του νερού σε πηγές και σε πηγάδια αλλάζει.

7

9 Οι κακές κατασκευές καταστρέφονται ολοσχερώς. Στις καλές έχοµε σοβαρές βλάβες στην τοιχοποιία. Πολλοί υπόγειοι αγωγοί σπάζουν. Σε πολλές περιοχές που έχουν ιζήµατα αναβλύζει από το έδαφος λεπτή άµµος, λάσπη και νερό.

10

Καταστρέφονται καλά κατασκευασµένες γέφυρες και ξύλινα κτήρια. Καταστρέφονται συθέµελα οι περισσότερες κατασκευές τοιχοποιίας και τα προκατασκευασµένα κτήρια. Γίνονται σοβαρές ζηµιές σε φράγµατα, υδατοφράχτες και αναχώµατα. Μεγάλες είναι οι κατολισθήσεις. Οι σιδηροτροχιές κάµπτονται.

8

11 ∆ηµιουργούνται µεγάλες ρωγµές στο έδαφος. Οι σιδηροτροχιές κάµπτονται έντονα. Οι υπόγειοι αγωγοί καταστρέφονται εντελώς.

9

12 Η Καταστροφή είναι ολική. Μεταβάλλεται η επιφάνεια του εδάφους και η γραµµή του ορίζοντα.

19

Κλίµακες µέτρησης σεισµών

Το µέγιστο µέγεθος του σεισµού που παρατηρείται, ετησίως, στην Ελλάδα είναι 6,3 της κλίµακας Ρίχτερ.

Τα είδη των σεισµών

Είναι οι σεισµοί που οφείλονται σε εκρήξεις ηφαιστείων. Αποτελούν το 7% των επιφανειακών σεισµών. Γίνονται πριν ή µετά την έ κ ρ η ξ η τ ο υ η φ α ι σ τ ε ί ο υ .

Ηφαιστειογενείς σεισµοί

Είναι οι σεισµοί που οφείλονται σε τοπικά αίτια, κυρίως σε κατακρήµνιση οροφών φυσικών σπηλαίων. Το 3% των επιφανειακών σεισµών οφείλονται σ’ αυτούς. Τα µεγέθη τους είναι µικρά και συνήθως εκδηλώνονται µακριά από τα όρια των λιθοσφαιρικών πλακών.

Εγκατακρηµνισιγενείς σεισµοί

Οι περ ισσότερο ι σε ισµοί δηµιουργούνται από τις κινήσεις τ η ς Λ ι θ ό σ φ α ι ρ α ς κ α ι ο ν ο µ ά ζο ν τ α ι τ ε κ τ ο ν ι κο ί . Αποτελούν δε το 90% των ε π ι φ α ν ε ι α κώ ν σ ε ι σ µ ώ ν .

Τεκτονικοί σεισµοί

Μπορείς, αν θέλεις, να βρεις περισσότερες πληροφορίες για τα είδη των σεισµών. Μπορείς, επίσης, να τους αναπαραστήσεις εικαστικά, φτιάχνοντας ένα ανάγλυφο κολλάζ.

Ρήγµα

20

Ο σεισµός της παρακάτω εικόνας είναι:

Εγκατακρηµνισιγενής;

Tεκτονικός;

Ηφαιστειογενής;

Κύκλωσε µε χρώµα τη σωστή απάντηση.µπλε

Ρήγµα

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

21

Οι λιθοσφαιρικές πλάκες της εικόνας:

Συγκλίνουν µεταξύ τους;

Αποκλίνουν;

Κινούνται παράλληλα η µια µε την άλλη;

Κύκλωσε µε χρώµα τη σωστή απάντηση.κόκκινο

Ήξερες ακόµη ότι...Η µεγάλη σεισµικότητα της Ελλάδας

οφείλεται, κατά κύριον λόγο, στην κίνηση των τεκτονικών πλακών

της Ανατολικής Μεσογείου;

Τα αίτια της κίνησης των λιθοσφαιρικών πλακών πιθανόν να είναι οι οριζόντιες, εφαπτοµενικές κινήσεις, που ασκούνται στον πυθµένα τους από τα θερµά ρεύµατα

µεταφοράς, τα οποία δηµιουργούνται στον ασθενοσφαιρικό µανδύα;

Οι αιτίες των σεισµών

Σεισµός µπορεί να προκληθεί από µια έκρηξη στην ατµόσφαιρα της γης;

Το απότοµο γλίστρηµα ενός παγετώνα µπορεί να προκαλέσει σεισµό;

Σεισµός µπορεί να προκληθεί και από µη φυσικούς λόγους, όπως µια υπόγεια πυρηνική δοκιµή;


Ήξερες ότι...Ο σεισµός συνήθως προκαλείται από ξαφνική απελευθέρωση συσσωρευµένης ενέργειας στον φλοιό της γης; Τον αντιλαµβανόµαστε επειδή µέρος της ενέργειας αυτής µεταφέρεται στην επιφάνειά της µε τα σεισµικά κύµατα. Τα κύµατα αυτά διαδίδονται στον φλοιό µε τις ταλαντώσεις των πετρωµάτων και φθάνοντας στην επιφάνεια προκαλούν τις δονήσεις που αισθανόµαστε.

Ήξερες ότι...Η πραγµατική αιτία των σεισµών, που γίνονται στον φλοιό της γης, αναφέρθηκε το 1760 από τον Βρετανό Τζον Μίτσελ (John Michell), που θεωρείται ο πατέρας της επιστήµης της µελέτης των σεισµών, της Σεισµολογίας; Ο Μίτσελ υποστήριζε πως οι σεισµοί και τα κύµατα ενέργειας που δηµιουργούν, προκαλούνται από «µάζες πετρωµάτων, που µετατοπίζονται µίλια κάτω από την επιφάνεια της γης».

22

Εστία

Ρήγµα

Σεισµικά κύµατα

Επίκεντρο



Πρόγνωση του Σεισµού


Είναι η γνώση του µεγέθους του, του χρόνου γένεσής του και του τόπου, πριν αυτός εκδηλωθεί. Η πρόγνωση είναι σηµαντική ώστε να ληφθούν

έγκαιρα τ’ απαραίτητα µέτρα προστασίας.

Οι Σεισµολόγοι λένε ότι η πρόγνωση ενός σεισµού µπορεί να γίνει δέκα δευτερόλεπτα πριν τη γένεσή του. Γίνονται συνεχώς προσπάθειες από τους σεισµολόγους, σε όλον τον κόσµο, ώστε να µπορούν

να προβλέπουν τους σεισµούς σε ακόµη λιγότερο χρόνο.

Η πρόγνωση των σεισµών από τα πολύ παλιά χρόνια ήταν επιδίωξη του ανθρώπου, ώστε να εξαλειφθεί το απότοµο και ξαφνικό;

Η πρόγνωση των σεισµών διακρίνεται σε:

Μακροπρόθεσµη, όταν οι σεισµολόγοι πιστεύουν ότι θα γίνει σεισµός µετά από δεκάδες έτη. Μεσοπρόθεσµη, όταν οι σεισµολόγοι πιστεύουν ότι θα γίνει σεισµός µετά από µερικά χρόνια (2-5 έτη). Βραχείας διάρκειας, όταν οι σεισµολόγοι πιστεύουν ότι θα γίνει σεισµός µετά από µερικές ηµέρες ή βδοµάδες

ή µερικούς µήνες.

Οι προγνώσεις βασίζονται στην καταγραφή και επεξεργασία των ιστορικών και σεισµολογικών δεδοµένων, µέσα στους ερευνητικούς σταθµούς, στη γνώση για τα ενεργά ρήγµατα των περιοχών, στις παρατηρήσεις και ερµηνείες διαφόρων φαινοµένων, που προηγούνται των σεισµών, όπως είναι οι προσεισµοί, οι επιφανειακές παραµορφώσεις του φλοιού της γης, οι µεταβολές των υπογείων νερών (η στάθµη, η θερµοκρασία, η περιεκτικότητα σε διάφορα χηµικά ή ραδιενεργά στοιχεία). Συλλογή δεδοµένων γίνεται και από τους δορυφόρους, που καταγράφουν τα ηλεκτροµαγνητικά κύµατα στις πλέον σεισµογενείς περιοχές του κόσµου.

Ένα άλλο φαινόµενο που παρατηρείται πριν τους σεισµούς, είναι η περίεργη συµπεριφορά των ζώων, η οποία αλλάζει 2-5 λεπτά πριν τον σεισµό, µε εξαίρεση τα κουνούπια που η αλλαγή παρατηρείται πολλές ώρες νωρίτερα. Πριν τον µεγάλο σεισµό της Χαϊτσένγκ (Haicheng) το 1975, χιλιάδες ζώα εµφάνισαν παράξενη συµπεριφορά. Οι γάτες και τα σκυλιά έβγαζαν έξω από τα σπίτια τα µωρά τους, τα ποντίκια και τα φίδια εγκατέλειπαν τις φωλιές τους και τα γουρούνια ξεφώνιζαν παράξενα.

|||

Τα ουρλιάζουν όλα µαζί, ξαφνικά, χωρίς κανένα λόγο. σκυλιά

Οι τινάζονται, ξαφνικά, από τη θέση τους και τρέχουν να κρυφτούν. γάτες

Πολλά εµφανίζονται την ηµέρα.νυχτόβια ζώα

Τα άλογα αρνούνται να µπουν στον στάβλο.

Τα τινάζονται, ξαφνικά, όλα µαζί και πετούν ψηλά χωρίς θόρυβο, αλλά πολύ ανήσυχα.

πουλιά

Λίγο πριν τον σεισµό...

23

Τα σταµατούν, ξαφνικά, να τραγουδούν. Τζιτζίκια

Τα το καλοκαίρι, δεν τσιµπούν.κουνούπια,

Τα βγαίνουν, τελείως ξαφνικά κι απότοµα, στην επιφάνειά της.

φίδια και τα έντοµα, που ζουν κάτω από τη γη,

Οι βγαίνουν όλες µαζί, ξαφνικά, έξω από τη φωλιά τους.

µέλισσες κι οι σφήκες

Τα κολυµπούν κοντά στην επιφάνεια του νερού και µερικά πηδούν συνέχεια έξω απ’ αυτήν.

ψάρια

Οι βγάζουν παράξενες κραυγές.κροκόδειλοι


Γιατί όµως τα ζώα είναι ανήσυχα πριν τους σεισµούς;

Από την αρχαιότητα παρατηρούσαν τη συµπεριφορά των ζώων σαν ένδειξη για πιθανό σεισµό; Πολλές αρχαίες, ιστορικές πηγές αναφέρουν ότι διάφορα ζώα και πουλιά συµπεριφέρθηκαν περίεργα πριν από κάποιον µεγάλο σεισµό. Οι πρώτες αναφορές έγιναν από τους Ρωµαίους. Οι Ινδιάνοι έκαναν επίσης εκτενείς παρατηρήσεις πάνω στη συµπεριφορά των ζώων πριν από τους σεισµούς. Ένα παράδειγµα έγκαιρης πρόγνωσης είναι αυτή που έγινε πριν τον σεισµό του 1975 στην Κίνα. Οι Κινέζοι σεισµολόγοι παρατήρησαν ότι τα ζώα είχαν µια πολύ παράξενη συµπεριφορά λίγες ώρες πριν τον καταστρεπτικό σεισµό, που συνέβη στην πόλη Χαϊτσένγκ (Haicheng). Παρατηρώντας την περίεργη συµπεριφορά των ζώων, τη µεταβολή της στάθµης του νερού και διάφορους άλλους παράγοντες αποµάκρυναν έγκαιρα τον πληθυσµό κι έτσι σώθηκαν χιλιάδες άνθρωποι.

Οι επιστήµονες λένε ότι τα ζώα αντιλαµβάνονται τις χηµικές µεταβολές, που συµβαίνουν στα επιφανειακά νερά, λίγο πριν από έναν σεισµό. Γι’ αυτό η συµπεριφορά τους είναι περίεργη και ανήσυχη.

Ψάξε, αν θέλεις, να βρεις περισσότερες πληροφορίες για τη συµπεριφορά των ζώων πριν και µετά τον σεισµό. Τι µαρτυρίες υπάρχουν από την αρχαιότητα µέχρι σήµερα;

24


Ψάξε, αν θέλεις, να βρεις περισσότερες πληροφορίες, για τις συνθήκες διαβίωσης των παιδιών σε διάφορες χώρες του κόσµου που έχουν πληγεί απο σεισµό.

Επιπτώσεις του σεισµού

Πολλές φορές, η καταστροφικότητα των σεισµών οφείλεται στο υπέδαφος; Το είδος, η δοµή, το πάχος των γεωλογικών σχηµατισµών και οι υδρογεωλογικές συνθήκες παίζουν τεράστιο ρόλο.

Μια σοβαρή επίπτωση του σεισµού είναι η εκδήλωση ασθενειών και επιδηµιών στις περιοχές που επλήγησαν.

Μ ε τ ά τ ο ν σ ε ι σ µ ό πολλοί άνθρωποι έχουν ανάγκη από φάρµακα και ιατρική περίθαλψη.

Οι σεισµοί όχι µόνο κοστίζουν ζωές, αλλά αφήνουν και χιλιάδες ανθρώπους µε σοβαρούς τ ρ α υ µ α τ ι σ µ ο ύ ς π ο υ δ ε ν µ π ο ρ ο ύ ν ν ’ αντιµετωπιστούν εύκολα εξ αιτίας των καταστροφών στις υγειονοµικές υποδοµές.

Ένας σεισµός επιφέρει και οικονοµικές συνέπειες, που σχετίζονται µε τις βλάβες στις κατασκευές και τη διαφοροποίηση των συνθηκών διαβίωσης των σεισµοπαθών.

Αν ο σεισµός είναι υποθαλάσσιος µπορεί να προκληθεί τσουνάµι µε ανυπολόγιστες καταστροφές.

Ένας µεγάλος σεισµός µπορεί να αποδιοργανώσει την καθηµερινή ζωή. Οι κάτοικοι των περιοχών που έχουν πληγεί, ίσως να µην µπορούν να εργαστούν για ένα διάστηµα, εξ αιτίας τραυµατισµών ή αναστολής των επαγγελµατικών τους δραστηριοτήτων.

Σε πολλές σεισµόπληκτες περιοχές του κόσµου υπάρχουν παιδιά, που για πολύ καιρό µετά τον σεισµό δεν έχουν φαγητό, νερό, σπίτι, ρούχα, δεν πηγαίνουν στο σχολείο!

Πολλοί άνθρωποι βιώνουν µακροπρόθεσµες ψυχολογικές συνέπειες. Ζουν µέσα στον πανικό και τον φόβο. Εξαιρετικά ευάλωτα είναι τα µικρά παιδιά, που διατρέχουν µεγαλύτερο κίνδυνο τραυµατισµού, θανάτου και ψυχολογικών διαταραχών.

Μετά από έναν σεισµό, συχνά προκαλούνται βλάβες σε κατοικίες, σε ιστορικά µνηµεία, σε δηµόσια κτίρια, σε χώρους όπου συγκεντρώνεται πολύς κόσµος.

Τ’ αποτελέσµατα και οι βλάβες, που προκαλεί ο σεισµός στις κατασκευές, εξαρτώνται από τα ποιοτικά χαρακτηριστικά και από τις ιδιότητες των ίδιων των κατασκευών, αλλά και από διάφορες παραµέτρους όπως είναι το µέγεθος του σεισµού, το βάθος της εστίας, η θέση του επικέντρου, η απόσταση της εστίας από τον τόπο παρατήρησης, το µέσο διάδοσης των σεισµικών κυµάτων, το έδαφος θεµελίωσης.

Ένας µεγάλος σεισµός συχνά προκαλεί βλάβες στο οδικό και σιδηροδροµικό δίκτυο, στα δίκτυα ύδρευσης, τηλεπικοινωνιών, ηλεκτρισµού, φυσικού αερίου.

Από έναν σεισµό, πολλές φορές, προκαλούνται περιβαλλοντικές καταστροφές, µικρού ή µεγάλου µεγέθους (π.χ. διαρροές επικίνδυνων υλικών).

Ο φόβος ενός νέου σεισµού οδηγεί, πολλές φορές, σε µετανάστευση, µε ό,τι αυτό συνεπάγεται.

25

Ποιές νοµίζεις ότι είναι οι αιτίες του σεισµού;

Μπορείς να τις βάλεις σε κύκλο;

Αιτίες του σεισµού

Συµπλήρωσε τις µισές λέξεις για να δεις ποιες είναι οι επιπτώσεις του σεισµού.

οποιαδήποτε ξαφνική µεταβολή της απόστασης Σελήνης-Γης

την ξαφνική απελευθέρωση συσσωρευµένης ενέργειας

στον φλοιό της Γης

µια έκρηξη ή µια υπόγεια πυρηνική δοκιµή

µια έκρηξη στην ατµόσφαιρα της γης

τις εκρήξεις των ηφαιστείων

την κατακρήµνιση της οροφής υπογείων σπηλαίων

Σεισµοί προξενούνται από

το απότοµα γλίστρηµα ενός παγετώνα

τα φράγµατα

ένα αεροπλάνο που πετά µε µεγάλη ταχύτητα

Η πραγµατική αιτία των σεισµών, που γίνονται στον φλοιό της γης δηλώθηκε, το 1760, από τον Βρετανό Τζον Μίτσελ (John Michell). Ο Μίτσελ υποστήριζε πως οι σεισµοί και τα κύµατα ενέργειας που δηµιουργούν,

προκαλούνται από «µάζες πετρωµάτων που µετατοπίζονται, µίλια κάτω από την επιφάνεια της γης».

1.Πανι---------------- και φο ----------------------

2.Ανασφ---------------------------------------------

3.Αρρώστιες και ----------------------------------

5.Καταστρ---------------------- κτηρίων, ιστορικών µνηµείων κλπ.

4.Μεταν---------------------------------------------

6.Βλά------------------------- στο οδικό και σιδηροδροµικό δίκτυο. Επίσης στα δίκτυα

ύδρευσης, αποχέτευσης, ηλεκτρικού, φυσικού αερίου και τηλεπικοινωνιών.

ΛΥΣΗ

1.Πανικός-Φόβος2.Ανασφάλεια3.Αρρώστιες-Επιδηµίες4.Μετανάστευση5.Καταστροφή6.Βλάβες

26

Πως µετρούν τους σεισµούς οι σεισµολόγοι;

Παραδοσιακοί σεισµογράφοι από το Σεισµολογικό Κέντρο της Θεσσαλονίκης.

Ένας Κινέζος λόγιος, o Τσανγκ Χένγκ, επινόησε το 132 µ.X. ένα σεισµοσκόπιο, που κατέγραψε την εκδήλωση ενός σεισµού στην πόλη Γκανσού (Gansu) το 143 µ.X.;Η συσκευή αυτή µπορούσε να προσδιορίσει τον χρόνο και τη θέση του σεισµού. Όταν εκδηλωνόταν ένας σεισµός, τα σεισµικά κύµατα ενεργοποιούσαν έναν µηχανισµό, που υπήρχε µέσα στη συσκευή. Η καταγραφή του σεισµού στην πόλη Γκανσού ήταν η πρώτη καταγραφή σεισµού στην ιστορία.

Τα Σεισµοσκόπια είναι όργανα, που σηµειώνουν ή αναγράφουν τη γέννηση των σεισµών (τον χρόνο εκδήλωσης της σεισµικής δόνησης) πάνω σε µια ακίνητη αιθαλωµένη πλάκα, δίνοντας πληροφορίες για την έντασή τους.

Οι Σεισµογράφοι είναι όργανα τα οποία καταγράφουν τις εδαφικές ταλαντώσεις, που προκαλούνται από έναν σεισµό, µια έκρηξη ή οποιοδήποτε άλλο φαινόµενο, που διαταράσσει τη γη. Η καταγραφή της σεισµικής κίνησης από τον σεισµογράφο είναι αυτόµατη, αλλά όχι πιστή.

Η α ν α γ ρ α φ ή τ ο υ σ ε ι σ µ ο γ ρ ά φ ο υ λ έ γε τ α ι σεισµογράφηµα, και γίνεται µε γραφίδα πάνω σε αιθαλωµένη ταινία ή µε φωτεινή κηλίδα πάνω σε φωτογραφική ταινία.


Τα Σεισµόµετρα είναι όργανα, ποσότητα της εδαφικής κίνησης και γράφουν µε σηµαντική ακρίβεια τις σεισµικές κινήσεις. Οι α ν α γ ρ α φ έ ς τ ω ν σ ε ι σ µ ο µ έ τ ρ ω ν λ έ γ ο ν τ α ι σεισµογράµµατα.Η βασική διαφορά µεταξύ σεισµοµέτρου και σεισµογράφου είναι ότι το σεισµόµετρο διαθέτει συσκευή µε την οποία επιτυγχάνεται η πιστότερη αναγραφή της σεισµικής κίνησης.

που µετρούν την

27

1. Ο Οργανισµός Αντισεισµικού Σχεδιασµού και Προστασίας (Ο.Α.Σ.Π.) ιδρύθηκε το 1983;Είναι Νοµικό Πρόσωπο ∆ηµοσίου ∆ικαίου και εποπτεύεται από το Υπουργείο Υποδοµών, Μεταφορών και ∆ικτύων.Σκοπός του Ο.Α.Σ.Π. είναι η επεξεργασία και ο σχεδιασµός της αντισεισµικής πολιτικής της χώρας, στo πλαίσιo των κυβερνητικών κατευθύνσεων, καθώς και ο συντονισµός των ενεργειών δηµόσιου και ιδιωτικού δυναµικού για την εφαρµογή της πολιτικής αυτής (Φ.Ε.Κ. 52/Α΄/25-4-1983).

2. Θέµατα που αφορούν στον σχεδιασµό, εκπόνηση, συντονισµό και παρακολούθηση του έργου της εκπαίδευσης και ενηµέρωσης του πληθυσµού και των στελεχών φορέων του δηµοσίου, σε θέµατα αντισεισµικής προστασίας και αντιµετώπισης των εκτάκτων αναγκών που προέρχονται από σεισµούς, αποτελούν αρµοδιότητα του Ο.Α.Σ.Π. (Π∆ 485/1988, ΦΕΚ 219/Α΄/1988). Επίσης, η ενηµέρωση του κοινού για τη λήψη µέτρων αυτοπροστασίας από κινδύνους, που προέρχονται από σεισµούς, γίνεται σε κεντρικό επίπεδο από τον Ο.Α.Σ.Π. (Π∆ 485/1988, ΦΕΚ 219/Α΄/1988).

3. Η Γενική Γραµµατεία Πολιτικής Προστασίας, στα πλαίσια των αρµοδιοτήτων της για την πληροφόρηση και την ευαισθητοποίηση των πολιτών, συνεργάζεται µε τον Ο.Α.Σ.Π. στην έκδοση έντυπου υλικού και οδηγιών προς τους πολίτες.Ειδικότερα, για τον κίνδυνο εκδήλωσης θαλάσσιου κύµατος βαρύτητας (τσουνάµι) µετά από σεισµό και τη λήψη µέτρων αυτοπροστασίας, η ενηµέρωση των πολιτών, και ειδικότερα αυτών που διαµένουν σε παράκτιες περιοχές, πραγµατοποιείται από τα αρµόδια, κατά τόπους, Γραφεία Πολιτικής Προστασίας των ∆ήµων, µέσω της διανοµής σχετικού έντυπου υλικού, που έχει εκδοθεί από την Γ.Γ.Π.Π. Η διάθεση των εντύπων αυτών γίνεται στα ∆ηµοτικά Καταστήµατα.Το έντυπο υλικό µε τα προτεινόµενα µέτρα αυτοπροστασίας µπορεί να κατευθύνεται και προς τους υπεύθυνους λειτουργίας παράκτιων τουριστικών µονάδων (ξενοδοχεία, κατασκηνώσεις κλπ), έτσι ώστε οι πολίτες, που διαµένουν στους χώρους αυτούς, να ενηµερώνονται για τους κινδύνους και τα προτεινόµενα µέτρα αυτοπροστασίας (αποµάκρυνση από τις παράκτιες περιοχές, κατεύθυνση προς τους οργανωµένους χώρους καταφυγής, κλπ).Περαιτέρω ενηµέρωση του κοινού, µε βάση τις οδηγίες και το έντυπο υλικό της Γενικής Γραµµατείας Πολιτικής Προστασίας, αποτελεί υποχρέωση των ∆ιευθύνσεων Πολιτικής Προστασίας των Αποκεντρωµένων ∆ιοικήσεων και των Περιφερειών καθώς και των Γραφείων Πολιτικής Προστασίας των ∆ήµων. Σηµειώνεται ότι αναλυτικές οδηγίες για τη λήψη µέτρων αυτοπροστασίας σε περίπτωση σεισµού και πιθανή εκδήλωση θαλάσσιου κύµατος βαρύτητας αναφέρονται και στον ιστοχώρο της Γ.Γ.Π.Π. (www.civilprotection.gr ή www.gscp.gr ).Στα ανωτέρω πλαίσια οι ∆ιευθυντές σχολικών µονάδων Πρωτοβάθµιας και ∆ευτεροβάθµιας Εκπαίδευσης της χώρας υποχρεούνται µε την έναρξη του σχολικού έτους να πραγµατοποιούν άσκηση εγκατάλειψης των κτηρίων και ενηµέρωσης των µαθητών. Κατευθυντήριες οδηγίες για την υλοποίηση των ανωτέρω δίνονται από το Υπουργείο Παιδείας σε συνεργασία µε τον Ο.Α.Σ.Π. (Α.Π. 180/18-11-2008 έγγραφο Υπουργείο Παιδείας).

ΧΡΗΣΙΜΑ ΤΗΛΕΦΩΝΑ

-ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣΕυαγγελιστρίας 2105 63 ΑθήναΤηλ. 210 3359002-3www.civilprotection.gr

-ΟΑΣΠΞάνθου 32, ΤΚ 15451, Ν. ΨυχικόΗλεκτρονική ∆/νση ΟΑΣΠ ( email ): [email protected]Τηλεφωνικό Κέντρο ΟΑΣΠ: 210 6728000, 210 6779015, 210 6725233 Fax : 210 6779561


28

Το κρυπτόλεξο του σεισµού

Μπορείς να βρεις τις κρυµµένες λέξεις;

ΣΕΙΣΜΟΣ-ΣΕΙΣΜΟΠΑΘΗΣ-ΓΗΣΕΙΣΜΟΓΡΑΦΟΣ-ΕΓΚΕΛΑ∆ΟΣΣΕΙΣΜΟΛΟΓΟΣ-ΛΙΘΟΣΦΑΙΡΑ

ΥΤΑΩΗΣΕΙΣΜΟΣΟΙΤΠΟΓΦΤΕ∆ΗΒΦΡΘΙΟΞΓΡΤΕΑΠΛΕ∆ΣΙΟΙ∆ΑΜΙΗΣΕΙΣΜΟΠΑΘΗΣΝΗΥΤΦΝΜΗ∆ΙΙΗΑΑΑΓΗΑΒΓ∆Ρ∆ΠΑΛΜΟΜΚΥΓΩΝΣΕΙΣΜΟΓΡΑΦΟΣΑΣΜΟΣΓΘΡΕΚΟΤΕΓΚΕΛΑ∆ΟΣ∆ΚΙΚΝΑΙΟΣΥΝΗ∆ΩΙΩΦΘΑΧΚΗΙΑΣΑΩΡΗΤΡΕΣ∆ΥΞΣΕΙΣΜΟΛΟΓΟΣ∆ΙΟΥΙΜΜ∆ΗΤΙΜΙΑΛΙΘΟΣΦΑΙΡΑΝΤΙΣΙ

ΣΜΙΗΠΟΣΤΑΙΑΤΑΓΤΗΒΩΦΡΤΞΞ

29


Σε περίπτωση σεισµού πολλοί εθελοντές προσφέρουν τις υπηρεσίες τους στους πληγέντες.

Όσο υπάρχουν άνθρωποι!!!Εθελοντισµός

«Ακούστε αυτό το τρίξιµο της πόρτας. Ελάτε να βοηθήσουµε την πολιτεία

που κοιλοπονάει τα µετάλλινα παιδιά της. Εγώ είµαι εγώ.

Εσύ και εγώ, είµαστε εµείς.»(Ρίτσος, Ανυπόταχτη Πολιτεία, 1952-53)

« » «Ν’ αγαπάς την ευθύνη. Να λες: Εγώ, εγώ µονάχος µου έχω χρέος, να σώσω τη γης.

Αν δε σωθεί, εγώ φταίω» Νίκος Καζαντζάκης, Ασκητική, Αθήνα 1945

Μην καταδέχεσαι να ρωτάς: Θα νικήσουµε; Θα νικηθούµε; Πολέµα!

Ο εθελοντισµός αποτελεί σηµαντικό στήριγµα στην κοινωνία των πολιτών; Είναι η πράξη που κάνει ένα άτοµο µε προσωπικό, ελεύθερο, αφιλοκερδή τρόπο. Χρειάζεται µεγάλη προθυµία

και διάθεση χρόνου για να επιτευχθεί αυτό το έργο του εθελοντισµού για το γενικό καλό της κοινωνίας.

Μια πρώιµη µορφή του σηµερινού Παγκόσµιου Οργανισµού Ηνωµένων Εθνών (ΟΗΕ) και της Κοινωνίας των Εθνών παλιότερα, αποτελούν οι αµφικτιονίες στην αρχαία Ελλάδα. Οι αµφικτιονίες ήταν η πρώτη προσπάθεια που έγινε, για να ρυθµιστούν οι σχέσεις µεταξύ των λαών. Είχαν οικιοθελή χαραχτήρα και χωρίς αµοιβή για τους συµµετέχοντες.

Επιπλέον, η φιλανθρωπία στην Αρχαία Ελλάδα βρισκόταν υπό την προστασία των θεών. Κατά τη διάρκεια των δείπνων της Εκάτης οι άνθρωποι τοποθετούσαν τρόφιµα κοντά σε πηγές και περάσµατα, για να χρησιµοποιηθούν από τους ταξιδιώτες. Ο Ιπποκράτης αναφέρει ότι τα κρατικά, νοσηλευτικά ιδρύµατα στηρίζονταν σε µεγάλο βαθµό στην πρωτοβουλία των πολιτών, οι οποίοι πρόσφεραν χρήµατα και άλλα υλικά αγαθά, κυρίως στις γιορτές.

Κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας και έως το 1914, οι πληροφορίες για τον εθελοντισµό είναι περιορισµένες. Βοήθεια παρεχόταν από δωρητές, από την εκκλησία και γενικά από εύπορους πολίτες του εσωτερικού αλλά και του εξωτερικού.

O Μέγας Βασίλειος ίδρυσε µε προσωπικά του έξοδα τη Βασιλειάδα, η λειτουργία της οποίας βασίστηκε αποκλειστικά σε ατοµικές δωρεές και εθελοντική εργασία. Ήταν ένα κέντρο κοινωνικής προστασίας.

Το 1914 προκειµένου να ανακουφισθεί η ελληνική κοινωνία από τις επιπτώσεις των Βαλκανικών Πολέµων, ιδρύθηκε ο φιλανθρωπικός «Πατριωτικός Σύλλογος Ελληνίδων», που µετεξελίχθηκε το 1917 στο «Πατριωτικό Ίδρυµα Περίθαλψης» και το 1929 µε την ονοµασία «Πατριωτικό Ίδρυµα Προστασίας Παιδιού» επιχορηγήθηκε από το κράτος. Το 1936 µετονοµάσθηκε σε «Πατριωτικό Ίδρυµα Κοινωνικής Πρόνοιας και Αντίληψης» (ΠΙΚΠΑ). Το 1932 η Ειρήνη Καλλιγά, µε µια οµάδα νέων γυναικών, ίδρυσαν την πρώτη οµάδα Ελληνικού Οδηγισµού.

Μετά τη Μικρασιατική καταστροφή ιδρύονται οργανωµένα φιλανθρωπικά σωµατεία, καθώς και χριστιανικές αδελφότητες.

Μετά τη µεταπολίτευση και ιδιαίτερα από τη δεκαετία του 1980 αναδύεται η έννοια του πολίτη, ενεργού µέλους της κοινωνίας των πολιτών. Επιπλέον εµφανίζονται οι πρώτες πρωτοβουλίες του κράτους να προσεγγίσει και να προσεταιριστεί τον εθελοντικό τοµέα.

Ψάξε, να βρεις πληροφορίες για τις εθελοντικές οργανώσεις, που ασχολούνται µε τα δικαιώµατα του παιδιού σε περίπτωση σεισµού και επικοινώνησε µαζί τους.

Ίσως, να µπορείς να βοηθήσεις κι εσύ!

αν θέλεις,

30


Σύµφωνα µε τη Γιούνισεφ(UNICEF)

Γιατί πρέπει να εµβολιασθούν τα παιδιά µετά τον µεγάλο σεισµό στο Πακιστάν;................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Τουλάχιστον 70.000 άνθρωποι έπεσαν θύµατα σεισµού τον Μάιο του 2008 στην κινεζική επαρχία του Σιτσουάν; 15 εκατοµµύρια σπίτια είχαν καταρρεύσει. Από τότε, σχεδόν 6 εκατοµµύρια

άνθρωποι ζουν σε καταλύµατα έκτακτης ανάγκης.

Ο σεισµός στην Αϊτή, στις 12 Ιανουαρίου 2010, κόστισε τη ζωή σε περισσότερους από 200.000 ανθρώπους και εκτόπισε εκατοµµύρια. Τεράστιος είναι και ο αριθµός των παιδιών, που έµειναν ορφανά µετά τον καταστροφικό σεισµό. ∆εν υπάρχουν αξιόπιστες εκτιµήσεις για τον αριθµό των παιδιών, που έχουν χαθεί ή έχασαν τους γονείς τους και κινδυνεύουν µετά τον σεισµό στην Αϊτή.Σύµφωνα µε τη Γιούνισεφ (UNICEF) περίπου 700 παιδιά, που έχασαν την επαφή µε τους γονείς τους, στη διάρκεια του σεισµού, έχουν καταγραφεί και τοποθετηθεί σε κατασκηνώσεις, ενώ γίνονται προσπάθειες επανένωσης µε τις οικογένειές τους. Ωστόσο, ενδεικτικό του µεγέθους του προβλήµατος είναι το γεγονός ότι η οργάνωση δήλωσε πως σε µια µόνο γειτονιά, εντόπισε 3.000 παιδιά, τα οποία θεωρεί ότι βρίσκονται σε κίνδυνο.

Ο σεισµός στην Ιαπωνία στις 11-3-2011, µεγέθους 9 βαθµών της κλίµακας Ρίχτερ, προκάλεσε τσουνάµι σε πολλές περιοχές της χώρας. Περίπου δύο εκατοµµύρια σπίτια έχουν µείνει χωρίς ηλεκτρικό και σε 1,4 εκατοµµύρια έχει διακοπεί η υδροδότηση και οι άνθρωποι χρειάζονται τρόφιµα, κουβέρτες και νερό.

Γιατί µετά τον σεισµό στην Αϊτή, η Γιούνισεφ (UNICEF) δήλωσε ότι σε µια µόνο γειτονιά εντοπίστηκαν 3.000 παιδιά, τα οποία θεωρεί ότι βρίσκονται σε κίνδυνο;

.

....................................................................................................................................

....................................................................................................................................

....................................................................................................................................

....................................................................................................................................

....................................................................................................................................

....................................................................................................................................

...................................................................................................................................

1,6 µε 2,2 εκατοµµύρια εκτιµάται ότι ανέρχονται τ’ άστεγα παιδιά, που διατρέχουν τον µεγαλύτερο κίνδυνο από το κρύο, τον υποσιτισµό και τις ασθένειες µετά τον µεγάλο σεισµό στο Πακιστάν;

4.000.000 παιδιά πρέπει να εµβολιασθούν στους επόµενους µήνες µετά τον µεγάλο σεισµό; 1.700.000 άνθρωποι ανάµεσά τους και πολλά παιδιά χρειάζονται καθαρό νερό και εγκαταστάσεις υγιεινής;

31

Τα παιδιά έχουν δικαίωµα να είναι προστατευµένα, αλλά και καθήκον να µάθουν πώς να προστατεύουν τον εαυτό τους. Ανεξάρτητα από τον τόπο, το φύλο, το χρώµα του δέρµατος, τις

κινητικές δυσκολίες, τη θρησκεία ή τη γλώσσα, τα παιδιά εξακολουθούν να έχουν τα δικαιώµατά τους ακόµα και κατά τη διάρκεια µιας καταστροφής.

Θυµήσου!

Documents

Ξέρω να προστατευτώ σ όταν γίνεται σει µός101dimath.weebly.com › uploads › 4 › 5 › 1 › 4 › 45143933 › ... · 3.Νερό 4.Φακ ός