Powerpoint TemplatesPage 1

Powerpoint Templates

Компанийн засаглалын эрх

зүйн зохицуулалт

Ц.Бүрэнжаргал МҮЦАЭХолбоо

Powerpoint TemplatesPage 2

Компанийн засаглал..

Хувьцаа эзэмшигчдэд эрхээ хэрэгжүүлэх, компанийнудирдлагыг хянах боломжийг олгох хувьцааэзэмшигч болон компанийн удирдлага хоорондынхарилцаа.

Компанийн засаглалын эрх зүйн хүрээ:

1. Хууль2. Компанийн засаглалын кодекс3. Компанийн дүрэм4. Ёс зүйн дүрэм5. Журам /бодлого/

Powerpoint TemplatesPage 3

Эрхзүйн үндэс• Үндсэн хууль

– 5.1. МУ дэлхийн эдийн засгийн хөгжлийн түгээмэл хандлага,өөрийн орны өвөрмөц онцлогт нийцсэн олон хэвшил бүхий эдийнзасагтай байна.

– 5.2. Төр нь нийтийн болон хувийн өмчийн аливаа хэлбэрийгхүлээн зөвшөөрч, өмчлөгчийн эрхийг хуулиар хамгаална.

• Иргэний хууль– 25.1.Өмчлөлдөө буюу эзэмших, ашиглах, захиран зарцуулах

эрхдээ тусгайлсан хөрөнгөтэй, өөрийн нэрээр эрх олж, үүрэгхүлээдэг, үйл ажиллагаанаасаа бий болох үр дагаварыг эдхөрөнгөөрөө хариуцдаг, нэхэмжлэгч, хариуцагч байж чадах,тодорхой зорилго бүхий, тогтвортой үйл ажиллагаа эрхэлдэгзохион байгуулалтын нэгдлийг хуулийн этгээд гэнэ.

– 25.2.Хуулийн этгээд нь ашиг олох зорилготой ашгийн төлөө, хуульбуюу дүрэмд заасан зорилготой, ашгийн төлөө бус байж болно.

– 25.3.Хуулийн этгээд нь нийтийн, хувийн, холимог өмчийн байна.

• Компанийн тухай хууль– 3.1.Хувьцаа эзэмшигчийн оруулсан хөрөнгө нь тодорхой тооны

хувьцаанд хуваагддаг, өөрийн тусгайлсан эд хөрөнгөтэй, үндсэнзорилго нь ашгийн төлөө хуулийн этгээдийг компани гэнэ.

• Компанийн засаглалын кодекс

Powerpoint TemplatesPage 4

КомпаниТӨҮГ

Төсөвт

үйлдвэ

рийн

газар

Аж ахуйн

тооцоот

үйлдвэр-

ийн газар

ХК

ХоршооНөхөр-

лөл

ХХК

МОНГОЛ УЛСАД АЖ АХУЙ ЭРХЛЭХ

ХЭЛБЭРҮҮД

Нээлттэй

ХК

Хаалттай

ХК

Powerpoint TemplatesPage 5

ХУУЛЬ, ДҮРЭМ, ЖУРМУУД

• Үндсэн хууль

• Иргэний хууль

• Компанийн тухай

• Дампуурлын тухай

• Үнэт цаасны тухай

• Татварын хуулиуд

• Аудитын тухай хууль

• Хөдөлмөрийн хууль

• Хувь нийлүүлэгчдийн хурлыг зарлан хуралдуулах журам;

• ТУЗ-ийн үйл ажиллагааны журам;

• Дотоод хяналтын журам;

• Мэдээллийн үйл ажиллагааны журам;

• Ногдол ашгийн бодлого.

Powerpoint TemplatesPage 6

Компани

• Хувьцаа эзэмшигчийн оруулсан хөрөнгө ньтодорхой тооны хувьцаанд хуваагддаг, өөрийнтусгайлсан эд хөрөнгөтэй, үндсэн зорилго ньашгийн төлөө хуулийн этгээдийг компани гэнэ.

• Хувьцаа эзэмшигчийн эрхийг энэ хууль болонкомпанийн дүрмээр тогтоох бөгөөд хувьцааэзэмшигч нь ногдол ашиг авах, хувьцааэзэмшигчдийн хуралд оролцож, хэлэлцэж байгааасуудлаар санал өгөх, компанийг татан буулгасныдараа үлдсэн эд хөрөнгийг худалдсанаас олсонорлогоос хувь хүртэх зэрэг үндсэн эрх эдэлнэ.

/ктх/

Powerpoint TemplatesPage 7

Компанийн засаглалын субъектууд

ХЭХ

• Компанийн эрхбарих дээдбайгууллага ньхувьцааэзэмшигчдийнхурал байна.

ТУЗ

• компанийн үйлажиллагааныстратегибодлогыгтодорхойлж, компанийнгүйцэтгэхудирдлагын үйлажиллагаандхяналт тавихүндсэн чигүүрэгтэй

ГУ

• компанийнөдөр тутмынүйл ажиллагаагтогтоосонтөлөвлөгөөнийдагуу эрхлэнявуулаж компанийнашигтажиллагаанытүвшинг өсгөхзамаар хувьцааэзэмшигчдийнхүртэх өгөөжийгнэмэгдүүлэх

Powerpoint TemplatesPage 8

Хувьцаа эзэмшигчдийн хурал

• Дүрэмд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах буюу шинэчилсэннайруулгыг батлах;

• Компанийг өөрчлөн байгуулах, хэлбэрийг өөрчлөх, татанбуулгах;

• Өрийг хувьцаагаар солих, хувьцаа нэмж гаргах, түүний тоогтогтоох;

• Хувьцааг хуваах буюу нэгтгэх, компани өөрийн хувьцаагааэргүүлэн худалдаж авахыг зөвшөөрөх;

• ТУЗ-ийн гишүүнийг сонгох, чөлөөлөх, цалин, урамшууллынхэмжээг тогтоох;

• Хувьцаа эзэмшигч нь хувьцаа, бусад үнэт цаасыг тэргүүнээлжинд худалдан авах эрхээ хэрэгжүүлэх эсэх;

• Компанийн жилийн үйл ажиллагааны болон санхүүгийнтайлангийн талаарх ТУЗ-ийн гаргасан дүгнэлтийг хэлэлцэжбатлах;

• Их хэмжээний болон сонирхлын зөрчилтэй хэлцлийг батлах;• ТУЗ-ийн шийдвэрээр ХЭХ-аар хэлэлцүүлэхээр оруулсан

бусад асуудал;

Powerpoint TemplatesPage 9

Төлөөлөн удирдах зөвлөл• Компанийн үйл ажиллагааны үндсэн чиглэлийг тогтоох;• Хувьцаа эзэмшигчдийн хурлыг зарлан хуралдуулах, түүнтэй холбоотой

бусад асуудлыг шийдвэрлэх;• Компанийн зарласан хувьцааны төрөл болон тоонд багтаан хувьцаа

гаргах;• Компанийн дүрэмд заасан хувьцаанд хамаарах болон бусад үнэт цаас

гаргах, эргүүлэн авах;• Эд хөрөнгийн болон эд хөрөнгийн эрхийн зах зээлийн үнийг тогтоох;• Компанийн гүйцэтгэх удирдлагыг сонгох, өөрчлөх, түүний бүрэн эрхийг

/гэрээ/ тогтоох;• Аудитын байгууллагыг сонгож, түүнтэй байгуулах гэрээний нөхцөлийг

тогтоох;• Компанийн жилийн үйл ажиллагааны болон санхүүгийн тайлангийн

талаар дүгнэлт гаргах;• Компанийн дүрэмд өөрөөр заагаагүй бол ногдол ашгийн хэмжээ,

түүнийг төлөх журмыг тодорхойлох;• ТУЗ, гүйцэтгэх удирдлагын үйл ажиллагааны болон компанийн

засаглалын дотоод журмыг батлах;• Компанийн салбар болон төлөөлөгчийн газар байгуулах;• Компанийг өөрчлөн байгуулах талаар хувьцаа эзэмшигчдийн хурлын

шийдвэрийн төслийг бэлтгэх, гаргасан шийдвэрийг хэрэгжүүлэх;• Их хэмжээний болон сонирхлын зөрчилтэй хэлцэл хэлцэл хийх

зөвшөөрөл олгох;

Powerpoint TemplatesPage 10

Гүйцэтгэх удирдлага• Гүйцэтгэх удирдлага нь компанийн дүрэм болон ТУЗ /ХЭХ/-тэй байгуулсан

гэрээнд заасан эрх хэмжээний дотор компанийн өдөр тутмын үйл ажиллагааг удирдан зохион байгуулна.

– гэрээнд гүйцэтгэх удирдлагын эрх, үүрэг, хариуцлагын хэмжээ, хязгаар, хариуцлагаас чөлөөлөх үндэслэл, хөлс, урамшуулал зэрэг асуудлыг тусгасан байна.

• Гүйцэтгэх удирдлага нь ТУЗ-с олгосон эрх хэмжээний хүрээнд хэлцэл хийх, гэрээ байгуулах, компанийг төлөөлөх зэргээр компанийн нэрийн өмнөөс итгэмжлэлгүйгээр үйл ажиллагаа явуулна.

• Гүйцэтгэх удирдлагыг багаар хэрэгжүүлэх тохиолдолд компанийн дүрэм болон төлөөлөн удирдах зөвлөл /байхгүй бол хувьцаа эзэмшигчдийн хурал/-тэй байгуулсан гэрээгээр хүлээсэн үүргээ хэрэгжүүлэхтэй холбоотойгоор багийн гишүүдийн ажиллах дотоод журмыг төлөөлөн удирдах зөвлөлтэй зөвшилцсөний үндсэн дээр баталж мөрдөнө. Үүнд дараах зүйлсийг тусгана:

– багийн ахлагч болон гишүүдийн эрхлэх ажил үүргийн хуваарь, ажлын харилцан уялдаа холбоог зохицуулах байдал;

– багийн ахлагчийг томилох журам;

– багийн ахлагчийн эрх, үүрэг, хариуцлага.

• Баг нь ТУЗ /ХЭХ/-ийн өмнө компанийн үйл ажиллагааны талаар хамтын хариуцлага хүлээнэ, гэрээ, хэлцэл хийх, төлөөллийг хэрэгжүүлэх тохиолдолд компанийг төлөөлж багийн ахлагч гарын үсэг зурна.

• Гүйцэтгэх удирдлагыг хэрэгжүүлэгч багийн хурал, гаргасан шийдвэрийн тэмдэглэлийг заавал хөтлөх бөгөөд уг тэмдэглэлийн үнэн зөвийг багийн ахлагч биечлэн хариуцна.

• Гүйцэтгэх удирдлагын бүрэн эрхийг зогсоох шийдвэрийг ТУЗ /байхгүй бол ХЭХ/ хэдийд ч гаргах эрхтэй.

Powerpoint TemplatesPage 11

Компанийн дүрэм нь компанийн засаглалын тулгуур баримт

бичиг

• 17.1.Компанийн дүрэмд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах болон

компанийн дүрмийн шинэчилсэн найруулгын төслийг

хувьцаа эзэмшигчдийн хурлаар хэлэлцэж, хуралд оролцож

байгаа саналын эрхтэй хувьцаа эзэмшигчдийн саналын

дийлэнх олонхоор батална.

• 17.2.Компанийн дүрэмд орсон нэмэлт, өөрчлөлт,

компанийн дүрмийн шинэчилсэн найруулга нь хувьцаа

эзэмшигчдийн эрх ашгийг хөндсөн тохиолдолд эсрэг

саналтай байсан, эсхүл санал хураалтад оролцоогүй

хувьцаа эзэмшигч энэ хуулийн 53, 54 дүгээр зүйлд заасан

журмын дагуу өөрийн эзэмшлийн хувьцааг эргүүлэн

худалдаж авахыг компаниас шаардах эрхтэй.

Powerpoint TemplatesPage 12

Компанийн дүрэм

Компанийн дүрэмд заавал тусгах :• Компанийн нэр, хэлбэр, байрлах газар;• Зорилго, эрхлэх, зөвшөөрөх, хориглох үйл ажиллагаа;• Хувьцааны төрөл, тоо ширхэг, бүртгэл, хувь нийлүүлсэн

хөрөнгө;• Хувьцаа эзэмшигчдийн эрх, ХЭХ-ын төрөл, давтамж, ирц,

саналын эрх, шийдвэр гаргах журам• ТУЗ-ын бүтэц, бүрэн эрх, гүйцэтгэх үүрэг, хариуцлага,

ажиллах хэлбэр, ирц, саналын эрх, шийдвэр гаргах журам,• Хөндлөнгийн аудиторуудын эрх, үүрэг, хариуцлага• Санхүүгийн болон бусад тайлан• Компанийн үйл ажиллагаа явуулах хугацаа, татан буулгах

нөхцөл, журам гэх мэт зүйлс тусгагдана.Компанийн дотоод журмаар зохицуулбал зохих харилцааны

талаар Хөдөлмөрийн тухай Монгол Улсын хуулийн 130–дзүйлд тусгасан

Powerpoint TemplatesPage 13

Компанийн дүрэмКомпанийн дүрэмд тусгаж болох :• Нээлттэй ХК нээлттэй болон хаалттай захиалгын үндсэн дээр

хувьцаа болон бусад үнэт цаас гаргах эсэх, хувьцаанд хамаарах үнэтцаас гаргах, худалдах журам;

• Компанийн салбар төлөөлөгчийн газар байгуулах, тэдгээрийнудирдлагыг томилох эрхийг /ТУЗ, ХЭХ/ олгох;

• Зарласан хувьцааны төрөл тус бүрээс гаргах тоо, нөхцөл, үнийгтогтоох эрх, халаасны хувьцааг дахин гаргах эсэх;

• Давуу эрхийн хувьцаа эзэмшигчийн ХЭХ-р шийдвэр гаргах хувьхэмжээг /олонхи-с/ өндөрсгөж тогтоох;

• ХК-ийн ТУЗ-г сонгоход давуу эрхийн хувьцаа эзэмшигчийг саналынэрхтэй оролцуулж болох нөхцлүүд;

• Компанийн үнэт цаасыг худалдан авсан төлбөр хийх /мөнгө, үнэтцаас, эд хөрөнгө, эд хөрөнгийн эрх/ хэлбэр;

• Ногдол ашиг хуваарилах тухай шийдвэр гаргах /ТУЗ, ХЭХ/ этгээд;• Гаргасан үнэт цаасаа эргүүлэн худалдан авах, шийдвэр гаргах,

түүний төлбөрийг хийх хэлбэр;• ХЭЭБХ зарлан хуралдуулах хуульд зааснаас бусад тохиолдолууд;• ТУЗ-ийн гишүүний бүрэн эрхийн хугацаа, нөхөн сонгох, даргыг

сонгох, ТУЗ-ийн хурал зарлан хуралдуулах бусад нөхцлүүд,хуралдах давтамж;

• Иргэний хууль болон бусад хууль тогтоомжтой зөрчилдөөгүйасуудлууд.

Powerpoint TemplatesPage 14

Powerpoint Templates

АНХААРАЛ ТАВЬСАНД

БАЯРЛАЛАА